\id 2TI - Misima [MPX 6/08/97; backslash codes updated: 21-Aug-2006] \h 2 TIMOTI \toc3 2Tim \toc2 2 Timoti \toc1 Timoti wana Leta Labuina \mt1 Timoti wana Leta Labuina \mt2 Pol wana Leleli \is1 Baaba Houwan \ip Buki “Tuwalali” awalehina 28 i pamasal Pol iyoho Loma i matamatan wana kot kaiwena. Toto o enaa, tologugui Pol hi sokal, inoke Pol nopain esopalena i ginol yaka abwe i sikal al Loma. Saugena o Kin Nilo, iya Loma wali kin, Pol i paulutuk-an al dela. Pol iyoho Loma dela inoke Timoti wana leta ya i leli. Timoti iya iyoho Epeso, ekelesiya panuwa o elana i matahikan. \ip Puna etega ge Pol leta ya i leli heiya te nuwana Timoti ni nok ni kite ge nuwana wana bugul enuna Timoti ni pwatanik eliyana (4:9 ge 13). Puna etega al heiya te Pol i atena sauga kekeisi ni yaomal, inoke Timoti i ba pagasisi Buki Bwabwalena ana baaba ni nuwahikan ge Wasa Waiwaisana ni papaatena-an. Pol Timoti i ba pagasisi bwagana ebo gamagalau nihi palomwanan, ni palahikan ge Yehoba wana tuwalali ni ginol bubun. \c 1 \p \v 1 Nau Pol, Yehoba wana nuwatu eliyana ya tabwa Keliso Yeisu wana apostolo, inoke yawal toto Yehoba i batelela Keliso Yeisu eliyana na wasaan. \v 2 Leta ya ya leli ge ya patuna Timoti eliyam, owa u ola natu nunuwanina. \p Ya awanun Yehoba Tamala ge Keliso Yeisu wala Babala nihi mulolu ge nihi atilomwan-agiwa, ge wali nuwa laumwal atem ni pakalaopop. \s1 Pol Timoti I Ba Pagasisi Ni Tuwalali Bubun \p \v 3 Ya ba mulolu Yehoba elana, iya tubuwau wali Yabowaine, ge nau al ge ya kululu tunahot eliyana. Sauga gegewena bulin ge lan ya awaawanun Yehoba elana kaiwem, yaka ya ba mulolu kaiwem. \v 4 Ya nuwahikan sauga valila ya tataluwagiwa ge u kahin, inoke nuwau hot na kitewa al ge yaliyaya ateu ni kalaopopwi. \v 5 Wam abulilek hot ya nuwahikan. He tubum meluyovana Lois iya toabulilek hot ge hinam Yunisi al ge, ge ya atena bubun abulilek o i gan al eliyam. \v 6 Heiya te kaiwena ge sauga ya ya panuwahikagiwa am gabom toto Yehoba i pewa nu patuwalali pagasisi. Gabom o valila Yehoba i pewa sauga toto nimwau ya teli kokowamwa ge ya awanun kaiwem. Am gabom nu patuwalali pagasisi, \v 7 kaiwena Yayaluwa Bwabwalena toto Yehoba i pem elala, nige yayaluwa pulupuluwawena i oola, yaa i labela ta gasisi, ta nunuwana, ge i labela al wala pagan ta matahikan. \p \v 8 Inoke Babala wasana nu wasawasa-an ya, bahi nu pupuluwawi. I ola al, no ulutuk dela Yeisu kaiwena, bahi kaiwena ge nu pupuluwawi-agau. Yaa nu talamwagiwa lomwan nu pwawa Wasa Waiwaisana kaiwena, ni ola nau lomwan ya pwawa, ge Yehoba iya ni pagasisewa. \v 9 Yehoba i pwamwalila ge i yogaagila ta tabwa wana gamagalau. He nige wala ginol waiwaisal kaiweliya i oola ge i pwamwalila, yaa kaiwena wana nuwatu i ola, ge wana mulolu bwagabwaga kaiwena. Yehoba nige ga panayawi i giginol inoke i nuwatu Keliso Yeisu eliyana wana mulolu ni pem elala, \v 10 yaa abwe sauga ya wala Topwamwal Keliso Yeisu i nem, inoke mulolu bwagabwaga o i masal mwananala ge ta kite. Ibwe, Yeisu i nem inoke yaomal wana gasisi i pwamowasi, ge i pankitela yawal mihomihotina ta pwawa ebo Wasa Waiwaisana ta hago ge ta abulilek-an. \v 11 Yehoba i hileyau ya tabwa apostolo ge Wasa Waiwaisana o na wasawasa-an ge na panpankiti-an, \v 12 inoke heiya te kaiwena ge sauga ya lomwan ya pwawa. Yaa nige ateu i bwanabwana, kaiwena Babala toto ana mel ya teli ya atena bubun, ge iya bosowaina tuwalali toto i pem elau ni matahikan ana siga lan mowamowasena. \p \v 13 Panpankiti sasapona toto ya pankitewa nu pihikan momol yaka nu panpankiti-an gamagalau elal, ge nu minaa abulilek ge nunuwana paganina elal ni ola toto Yeisu Keliso wana kamwasa. \v 14 Wasa Waiwaisana toto Yehoba i pewa nu wasaan, iya bugul waiwaisana hot, inoke Yayaluwa Bwabwalena i minaa eliyala wana gasisi elana nu matahikan bubun. \p \v 15 Iyaka u atena Pigelas ge Hemogenis, avaliyau toabulilek hi gewi labi Eisiya gamwanaa, hi lou luwagau ge o en hi pem. \v 16 Yaa Onesipolas sauga i gewi i payaliyaya-agau, inoke ya awanun iya alonau ge wana boda Babala ni muloluagil. Bwagana ya minaa dela, nige i pupuluwawi-agau, \v 17 yaa sauga i vin Loma, yaka i loya nabinabi kaiweu ana siga i pwawau. \v 18 Ge u atena bubun valila nau iyahe tei Epeso elana inoke i labeyau bubun. He ya awanun lan mowamowasena elana Babala ni atilomwan-an. \c 2 \s1 Timoti Ni Palahikan \p \v 1 Inoke owa natu, wam abagasisi nu aheya Yehoba wana mulolu bwagabwaga eliyana, mulolu o iyahe elala kaiwena ta minaa Keliso Yeisu elana. \v 2 Ge panpankiti toto u hago ya panpankiti-an gamagalau hi gewi mataliyaa, panpankiti o nu papanet gamagalau enuna elal, bolo bosowailiya ali mel ta teli ge heliya bosowailiya gamagalau enuna al nihi pankitel. \p \v 3 Nu talamwagiwa lomwan nu pwawa ni ola Keliso Yeisu wana tolohaveyan waiwaisana. \v 4 Nu nuwahikan te tolohaveyan nuwana wana tohouwa wana nuwatu ni paolaolaek, inoke nige wana sauga ni aapapanak-ana panuwa nuwatuina eliyana. \v 5 Ge nu ola topatapatalelu toto awalaka ana logugui gegewena ni henapuan, kaiwena ebo nigeya, nige bosowaina mola ni ahe. \v 6 Ge nu ola toeyowa toto i tuwalali gagasisi. Sauga eyowa enona i gan, iya te ana gabom ni ahe houwan. \v 7 No baaba bolo ya nu nuwanuwatu-agil, inoke ali aatena gegewena abwe Babala ni pwela elam. \p \v 8 Yeisu Keliso nu nuwahikan, iya Kin Deibid tubutubunina, iya i lutem yaomala. He Wasa Waiwaisana toto ya papaatena-an i ba i ola to. \v 9 Wasa Waiwaisana ya papaatena-an, heiya te kaiwena lomwan ya pwawa ge hi yowanau i ola nau gamagal nanakina. Yaa Yehoba wana baaba nige bosowaina nihi yowan, iyaka i lelu. \v 10 Inoke o pulowan gegewena ya palahikan ge ya tuwalali bolo Yehoba i hilel kaiweliya, kaiwena nuwau heliya al ge Keliso Yeisu wana pwamwal nihi pwawa, ge pwamwal o eliyana abwe avaliya Yehoba nihi mihot abawasawasa eliyana. \v 11 Baaba hiwe i tunahot ge bosowaina ta abulilek-an hoti: \q1 Sauga Yeisu i yaomal, he avala ta yaomal, \q1 inoke bwaliga abwe avala al ta mina. \q1 \v 12 Ebo ta palahikan, \q1 inoke bwaliga avala ta ola tologugui. \q1 Ebo ta alahan, \q1 inoke iya al bwaliga abwe ni alahagila. \q1 \v 13 Ebo wala abulilek ni pweyata, \q1 he iya iyoho wana bateli i nuwahikan, \q1 kaiwena nige bosowaina \q1 wana bateli eliyala ni apanak. \s1 Yehoba wana Totuwalali Waiwaisana \p \v 14 Bugul bolo o kaiweliya wam gamagalau nu panuwahikagil. Yehoba matanaa nu ba lopwalil bahi baaba tomaha ge tomaha kaiweliya nihi aawabalgig, kaiwena bolo hi lalaegan nige ni lalabel, yaa wali abulilek ni apanak. \v 15 Nu logasisi bahi nu pupuluwawi Yehoba matanaa, yaa abwe ni ba, “Owa totuwalali waiwaisana.” Yehoba wana baaba tutunahotina nu atena bubun ge bosowaina nu panpankiti-an pasapu gamagalau elal. \v 16 Tokakawi wali liwan bwagabwaga nu towani, kaiwena ebo gamagalau nihi olak panpankiti o elana, ali bwaga ni teli pahuwala hot Yehoba elana. \v 17 Wali panpankiti i ola yayanai toto i bonbon ya. Gamagalau o gamwaliyaa, bolau labui Haimeniyasi ge Pailitas. \v 18 Heliya wasa tutunahotina ana kamwasa iyaka hi nopalegi, inoke hi ba, “Kila Kelisitiyani yayaluwala alialigana Yehoba iyaka i palut. He lut al iyaka i mowasi to, inoke bwaliga ta yaomal nige ta lulutem yaomala.” Hi ba ola o, inoke avalau enuna wali abulilek hi palamwalamwaniu. \v 19 Yaa wasa tutunahotina toto i neem Yehoba elana nige i lamwalamwaniu, i gasisi i ola ekahiyan gasigasisena, ge ekahiyan o pwatanaa leleli i ba i ola hiwe, “Babala i atena henalau bolo wana gamagalau”, ge leleli i ba, “Bolo hi ba tage heliya Babala wana gamagalau, pagan nanakina ana en nihi pek.” \p \v 20 Nige tage mwaha bolo gold ge silba elana hi ginoliya awawal ya ta kiteliya towasawasa etega wana limiya. Enuna al iyoho bolo ebwakil ge ulun elana hi ginoliya. Mwaha bolo waiwaisal nihi patuwalali bwabwali kaiweliya, ge bolo nige waiwaisal i oola nihi patuwalali musamusa ana abateli. \v 21 Henala nige yawalina ni papabikiek tokakawi wali panpankiti elana, iya ni ola mwaha waiwaisana toto hi patuwalali bwabwali kaiweliya. Iya i bwabwalena Yehoba elana, Babala i bosowaina ni ahe ge ni patuwalaliek tuwalali waiwaisal tomaha ge tomaha kaiweliya. \p \v 22 Pagan nanakil bolo hevalau hi giginol nu tataluwagil, ge nu logasisi wam ginol ni waisi, wam abulilek ni gasisi, gamagalau nu nunuwana-agil, ge alomwau nuku mibubun. Alomwau ge gamagalau gegewel bolo hi awanun Babala elana ge ateliya nige i bibiki, pagan bolo o kaiweliya nuku logasisi. \v 23 Bahi nu oolak tokakawi wali liwan bwagabwaga ge wali awabalgig elana, kaiwena u atena huga ana abamasal to. \v 24 Babala wana totuwalali bahi ni aapwaapwanawa, wana pagan ni waisi alonau gegewel elal, iya ni ola topankite waiwaisana, ge iya topalahikan. \v 25 Sauga ebo gamagalau wana baaba nihi awa nanakan, he wana pagan ni meimei ge ni ba pasapol. Inoke tabam Yehoba ateliya ni pil yaka wasa tutunahotina nihi atena. \v 26 Inoke wali nuwatu ni sapu ge Seitani wana vineya nihi lou luwai, iya valila i paonal ge i ahel wana nuwatu nihi ginol. \c 3 \s1 Gamagalau wali Pagan Sauga Mowamowasena elana \p \v 1 Nu nuwahikan te sauga mowamowasena elana pulowan nihi gewi abwe nihi masal. \v 2 Gamagalau totoliya ya te kaiweliya nihi nuwanuwatu, nihi nuwa mani, nihi ba heyagil, nihi hanaha, nihi awa naknak, hinaliyau ge tamaliyau wali baaba nige nihi hahago, avaliyau wali labe eliyalil nige sauga etega nihi giginol pasikal, ge nige nihi kukululu Yehoba elana. \v 3 Gamagalau nige nunuwana ge atilomwan ni gagan eliyalil, nihi loloba, nige totoliya nihi kakaisel pagan nanakina elana, nihi hugahuga, ge pagan waiwaisana nihi pihigelgel-an. \v 4 Gamagalau wali heliyamwau nihi wasaagil, nihi ginoginol bwagabwaga ya, hanaha ni kalivail, panayawi ana yaliyaya nihi nunuwana-an, yaa Yehoba nige nihi nunuwana-an. \v 5 Ali awa ni ola totapwalolo, yaa Yehoba nihi towani ge wana gasisi nihi alahan. Gamagalau ololal o bahi nu oolak elal. \p \v 6 Gamagalau bolo o enuna hi haha gamagalau wali limi ona elal, inoke yowau gegewal enuna hi liwan kakawel. Yowau bolo o wali gegi i bwata hot, wali nuwatu tomaha ge tomaha hi toulil, \v 7 ge bwagana panpankiti tomaha ge tomaha hi lalaegan-an, wasa tutunahotina ana aatena nige i gagan elal. \v 8 Gamagalau bolo o wasa tutunahotina hi ba gegetoga-an, i ola valila Itipita wali tokukula, Yanisi ge Yamilisi, Mosese wana baaba hi ba gegetoga-an. Topankite kakakawel wali nuwatu i gogou hot, ge wali abulilek nige abulilek hot i oola. \v 9 Bwagana sauga ya gamagalau enuna hi kakawel ge hi ahel, sauga kekeisi nige bosowailiya nihi ginol ola al. Abwe wali kakawi ni masal mwananala ge gamagalau nihi kitel ge nihi awa sigasiga-agil, ni ola to valila Yanisi ge Yamilisi wali kakawi i masal mwananala ge gamagalau gegewel hi kite. \s1 Buki Bwabwalena ana Baaba eliyana Nu Gasisiya ge Nu Nanawaa \p \v 10 Yaa owa bahi nu oola to heliya o. Owa no panpankiti iyaka u atena, i ola al yawaliu ge no tuwalali puna, no abulilek, no palahikan, no nunuwana ge no talmilil gagasisi. \v 11 Iyaka u atena gamagalau hi palomwanagau ge pulowan hi gewi ya pwawal. U atena lomwan toto i gan eliyau panuwa Antiyok, Ikoniyam ge Listila elal. Yaa Babala i pwamwalau nak gegewel o elal. \v 12 Gamagalau gegewel bolo hi minaa Keliso Yeisu eliyana ge nuwaliya wali pagan ni waisi ni ola Yehoba wana nuwatu, he nasi lomwan nihi pwawa. \v 13 I ola al, gamagalau nanakil ge tokakakawi wali nak ni mimi bwatabwata ya, gamagalau nihi lokakakawi-agil, ge heliya totoliya yaka nihi kakawel al. \v 14 Yaa owa, panpankiti tutunahotina iyaka u ahe ge iyaka u abulilek-an, inoke panpankiti o eliyana nu gasisiya ge nu nanawaa, kaiwena wam topankite ama, nau ge alowau enuna al, u atenama. \v 15 Ge i ola al, u telipunaa wam sauga wawaya elana, Buki Bwabwalena ana baaba iyaka u atena, iya bosowaina ni paatenawa pwamwal kaiwena, pwamwal o ta pwawa kaiwena Keliso Yeisu ta abulilek-an. \v 16 Buki Bwabwalena ana baaba gegewena i neem Yehoba wana yana elana, inoke bosowaina ta patuwalali ge ta panpankiti bubuniya, wasa kakakawena ta ba lopwaliya, gegi ta pasapoya, ge eliyana gamagalau pagan sasapona ana kamwasa ta paatenal. \v 17 He Buki Bwabwalena ana baaba eliyana, inoke kilau Yehoba wana totuwalali ta lovivina-agila tuwalali waiwaisal tomaha ge tomaha ta ginolil. \c 4 \s1 Timoti Tuwalali Gegewena Toto Yehoba I Pek Ni Ginol \p \v 1 Yehoba matanaa ge Keliso Yeisu toto abwe tomolu ge toyaomal ni pakotil matanaa, am logugui na baunaniwa. Yeisu i nenem ge wana abalogugui ni pamilil, inoke ya ba pagasisewa i ola hiwe: \v 2 Wasa Waiwaisana nu papaatena-an, bwagana ebo nige nihi yaliyaya-an, o ebo nihi yaliyaya-an. Gegi nu pasapu, wasa kakakawena nu ba lopwali, ge gamagalau nu ba pagasisel, yaa nu panpankiti elal alom ge wam palahikan. \v 3 Kaiwena bwaliga abwe gamagalau panpankiti sasapona nihi towani, ge nuwaliya ni noek panpankiti vavalul ona elal, inoke topankite nihi pwamwa papahel, bolo wali panpankiti elal tanaliya amnana i waisa. \v 4 Wasa tutunahotina nihi towani nige nuwaliya nihi hago, inoke tanaliya ni noek liwan bwagabwaga ana lalaegan elana. \v 5 Yaa owa, sauga gegewena wam pagan nu matahikan, lomwan nu palahikan, nu topapaatena Wasa Waiwaisana kaiwena, ge tuwalali gegewena toto Yehoba i pewa nu ginol paolaolaek. \p \v 6 No egon ana sauga iyaka i kelaubwa ge panayawi na eguluwai. Sauga kekeisi abwe gamagalau nihi lolau ge saliyau ni lau, ni ola Yudiya oine hi liligin abapowona wali mulolu Yehoba elana. \v 7 Iyaka ya lohaveyan bubun Yehoba kaiwena, no abapatalelu iyaka ya patalelu-an haba, abulilek ana kamwasa iyaka ya toulil bubun. \v 8 Inoke o hanahana iyoho Yehoba i lovivina-an, hanahana o tosasapol molaliya, ge Babala Yeisu, iya toyatala sasapona, abwe ni pem lan toto ni sikalim. Yaa nige tage maiseu ya te molau ni pem, yaa bolo gegewel hi matamatan nuwaliya hot ni sikalim, heliya al molaliya ni pek. \s1 Pol I Ba Timoti Ni Nem Ni Kite \p \v 9 Nu logasisi etimwawa nu nem nu kiteyau. \v 10 Dimasa panayawi ana yaliyaya nuwana i noek inoke i tataluwagau i egon i na Tesalonaika. He Kelesenis iyaka i na labi Galatiya, ge Taitas iyaka i na labi Dalmesiya, \v 11 inoke Luke maisena ya te alou. Mak nu ahe alom nuku nem, kaiwena iya bosowaina ni labeyau no tuwalali eliyana. \v 12 He Titiko iyaka ya patuna i nowa i na Epeso. \v 13 Sauga ebo nu nem, o holahola babalona nu ahe nu pwatanim, valila ya tataluwana Kapasi elana panuwa Tilowasi. Ge no buki bolo bwasumu kunisina elana hi ginoliya, ge i ola al no buki gegewel, nu bugul pwatanim. \p \v 14 Aleksenda toto aiyan ana totuwalali valila nak bwabwatana i ginol eliyau. Abwe lahena ni pwawa Babala elana. \v 15 Tau ya kaiwena nu matahikagiwa, kaiwena alona wana huga wasa toto ta wasawasa-an i awa nanakan. \p \v 16 No kot houwan elana nige gamagal etega i lalabeyau, gegewel hi lou luwagau. Ya awanun Yehoba wali gegi o ni nuwayoho. \v 17 Yaa Yehoba i minaa labewa ge i pagasisi-agau, yaka Wasa Waiwaisana gegewena ya wasaan inoke bolo nige Yudiya i oola gegewel o hi hago. Ge Yehoba i pwamwalau yaomal elana, i ola te ebo gamagal etega ta pwamwalem laiyoni elal. \v 18 Ge ya atena Babala ni pwamwalau gamagalau wali ginol nanakina gegewena elal, ge ni aheyau na ulutuk wana abalogugui elana labulabumwa. Iya ta awa wasawasa-an sauga gegewena nige ni momowasi. Ibwe. I ola. \s1 Pol I Lokaiyoni \p \v 19 No mulolu nu baunan Pilisila alona ge Akuila elal, ge Onesipolas wana boda elal. \v 20 He Elastas iyoho i miminaa Kolinita, ge Tolopimas ya eguluwana Mailitas, kaiwena i kasiyebwa. \v 21 Nu logasisi etimwawa nu nem mulaa abwe tultul ana sauga. \p Yubulas i mulolu eliyam, i ola al Pudenisi, Linasi, Kolodiya ge talilau gegewel. \p \v 22 Babala ni minaa yayaluwamwa. Yehoba wana mulolu ni minaa ku gewigewi eliyamiu.