\id 1TI - Misima [MPX 6/08/97; backslash codes updated: 21-Aug-2006] \h 1 TIMOTI \toc1 Timoti wana Leta Houwan \toc2 1 Timoti \toc3 1Tim \mt1 Timoti wana Leta Houwan \mt2 Pol wana Leleli \is1 Baaba Houwan \ip Timoti wana panuwa Listila. Pol wana nopain labuina elana i na i vin panuwa Listila elana inoke Timoti i ahe alona hi nawanawa. (Tuwalali 16:1-3 nu kite.) Inoke Timoti Pol i labe wana nopain labuina ge etonina elal. Sauga Pol i nok i na Loma ge i matamatan wana kot kaiwena (Tuwalali 28), he Timoti i nok al Loma ge Pol i labe. \ip Buki “Tuwalali” nige i wawasaan hauna al mulaa i masal, yaa ta atena Pol wana kot o i waisi inoke tologugui Pol hi sokal. Enaa Pol nopain esopalena i ginol ge i pain Wasa Waiwaisana i papaatena-an. Wana nawanawa esopalena elana i na Kiliti ge Epeso elal, ge abwe i na panuwa Pilipai labi Masidoniya elana. Mulaa abwe Pol Epeso i eguluwai, houwan Timoti i teli ekelesiya Epeso ni matahikan (1:3). Inoke sauga Pol iyoho Pilipai labi Masidoniya, leta ya i ginol ge i patuna i na Epeso Timoti elana. \ip Leta ya elana Pol i ba Timoti topankite kakakawel ni ba lopwalil. Topankite bolo o nuwatu enuna hi ahem Yudiya wali tapwalolo elana, ge nuwatu enuna hi ahem Gilik wali panpankiti elana. Hi ba lopwali bahi gamagalau nihi aalolon ge bahi aanan enuna nihi aan, kaiwena wali panpankiti i ba tage bugul gegewena bolo bosowaina ta kite ge ta pihikan he nak awawana. Hi ba tage aatena misusumena etega i gan eliyalil, ge tage aatena o eliyana gamagalau pwamwal nihi pwawa. \ip Eluwana, leta ya elana Pol Timoti wana wasa i pek ekelesiya ana matamatahikan kaiwena, ololana tapwalolo awanun kaiwena ge ekelesiya ana tohouwa ali hilihili kaiwena. Etega al, leta ya elana Pol Timoti i ba pagasisi tuwalali toto Yehoba i pek elana ni ginol bubun ge wana pagan ni waisi toekelesiya tomaha ge tomaha elal. \c 1 \p \v 1 Nau Pol, Keliso Yeisu wana apostolo. Yehoba wala Topwamwal i hileyau, i ola al Keliso Yeisu, iya alola wala atimatuwa ta meltelian. \v 2 Leta ya ya leli ge ya patuna Timoti eliyam, owa wam abulilek kaiwena u ola natu hot. \p Ya awanun Yehoba Tamala ge Keliso Yeisu wala Babala nihi mulolu ge nihi atilomwan-agiwa, ge wali nuwa laumwal atem ni pakalaopop. \s1 Topankite Kakakawel Timoti Ni Ba Lopwalil \p \v 3 Nuwau nu minaa ga Epeso, ni ola valila ya ba pagasisewa, mulaa abwe ya egon ge ya nem Masidoniya. Nu minaa tei, inoke gamagalau bolo panpankiti kakakawena hi panpankiti-an, nu ba lopwalil bahi al nihi panpankiti-an. \v 4 Nu ba bahi al wali nuwatu ni nonoek liwan bwagabwaga ge lihu yayapolpol ona elal, kaiwena apwanawa ya te i masalem bugul bolo ya elal. Yehoba wana nuwatu kila kaiwela nige i lalabe, nuwatu o abulilek eliyana ya te i bosowaina ta atena. \v 5 Ya ba nu lopwalil kaiwena nuwau avalau ta nunuwana-agil, ge i bosowaina ya te ta nunuwana ebo atela ni yanayana, ebo ta ginol ni ola hauna ta atena i sapu, ge ebo ta abulilek hot. \v 6 Yaa gamagalau ya pagan bolo ya ali en hi pek, ge hi talamwagil liwan bwagabwaga elana. \v 7 Nuwaliya tage Yehoba wana logugui nihi panpankiti-an, yaa age bugul bolo hi baunan ge alona wali ba gagasisi hi panpankiti-an ali sapu nige hi aatena. \p \v 8 He ta atena Mosese wana Logugui abalabe waiwaisana, ebo ta patuwalali ni ola ana nuwatu. \v 9 Yaa ta nuwahikan te Yehoba logugui i teli nige tosasapol kaiweliya i oola, yaa bolo logugui ana toleke ge bolo toawatautau kaiweliya, bolo Yehoba wana logugui nige hi hahago kaiweliya, ge bolo Yehoba nige hi aawatauwan ge nige hi tatapwalolo kaiweliya. Yehoba logugui i teli bolo tamaliyau ge hinaliyau hi lopaaligal, totaulol, \v 10 toganawal, bolo avaliyau wali pan bolau hi loneganega, bolo avaliyau hi libil kaomel ge hi paliagil hi tabwa totuwalali loloyowanil, tolokalokakawi, ge bolo hi papasila kakawi kaiweliya, ge i ola al bolo hauna pagan hi giginol nige i oola panpankiti sasapona ana kamwasa. \v 11 Panpankiti sasapona i noem Wasa Waiwaisana eliyana, toto Yehoba, iya towasawasa ge iya bosowaina hot ta tobalan, i pem elau na wasaan. \s1 Pol I Ba Mulolu Yehoba wana Atilomwan kaiwena \p \v 12 Ya ba mulolu wala Babala Keliso Yeisu eliyana, toto gasisi i pem tuwalali kaiwena. Ya ba mulolu eliyana kaiwena o mel i teli ge i hileyau na tuwalali iya kaiwena, \v 13 bwagana valila ya ba sigasiga-an, ya palomwanan ge ya ba panapanak-an. Yaa Yehoba i atilomwan-agau, kaiwena saugena o nigeya ga ya aabulilek inoke nige ya aatena te hauna ya giginol eliyana. \v 14 Wala Babala wana mulolu bwagabwaga i liginem elau, inoke eliyana ya abulilek ge Keliso Yeisu ya nunuwana-an. \p \v 15 Baaba hiwe i tunahot ge bosowaina ta abulilek-an hoti: “Keliso Yeisu i nem panayawiya togegi ni pwamwalil.” Togegi gegewel gamwaliyaa nau maiseu togegi hot, \v 16 yaa Keliso Yeisu i atilomwan-agau, kaiwena nuwana wana palahikan nau togegi hot kaiweu ana bwata gamagalau gegewel ni pankitel. Yeisu i palahikan ge i atilomwan-agau, inoke ya tabwa abagagayawa gamagalau gegewel kaiweliya, bolo mulaa abwe nihi abulilek ge yawal mihomihotina nihi pwawa. \v 17 Kin mihomihotina, iya nige yawalina ni momowasi, iya nige ta kikite, ge iya maisena ya Yabowaine tutunahotina, ta awatauwan ge ta awa wasawasa-an sauga gegewena nige ni momowasi. Ibwe. I ola. \s1 Pol Timoti I Ba Pagasisi \p \v 18 Timoti, natu, valila palopitau enuna ekelesiya gamwanaa baaba toto Yehoba i baunan kaiwem hi baunaniwa. Inoke sauga ya na ba pagasisewa baaba bolo o nu nuwahikagil yaka nihi labewa ge nu lohaveyan bubun Yehoba kaiwena. \v 19 Sauga nu lohaveyan, wam abulilek ni gagasisi ge nu ginol ni ola hauna toto u atena i sapu. Yaa avalau enuna bugul toto hi atena i sapu hi towani yaka nige hi giginol, inoke eliyana wali abulilek i pweyata ge hi sogu. \v 20 Gamagalau o gamwaliyaa, bolau labui Haimeniyasi ge Aleksenda. Heliya iyaka ya pialiyohil hi na Seitani nimanaa ge eliyana lahi nihi pwawa, inoke nihi atena bahi al Yehoba nihi babaa panapanak-an. \c 2 \s1 Awanun Bana \p \v 1 Houwan ga na ba pagasisi eliyam nu ba toabulilek nihi awanun Yehoba elana gamagalau gegewel kaiweliya. Nihi awanun te Yehoba ni label, ge wali awanun elana nihi ba mulolu kaiweliya. \v 2 Nihi awanun kin ge tologugui gegewel kaiweliya, inoke wali logugui ni sapu, yaka alola ge wala pagan waiwaisana ge henapu ta mibubun wala panuwaa. \v 3 Awanun ololana o i waisi kaiwena Yehoba wala Topwamwal i yaliyaya-an, \v 4 iya nuwana gamagalau gegewel wasa tutunahotina nihi atena inoke mwal nihi pwawa. \v 5 He Yabowaine iyai te maisena, i ola al gamagal maisena ya te bosowaina gamagalau ni ahela ta nok Yabowaine elana, gamagalina iya Keliso Yeisu, \v 6 iya ana sauga hot elana yawalina i talamwan gamagalau gegewel ni pwamola pasikalil. Wana talam o i pankitela bubun age Yehoba nuwana gamagalau gegewel mwal nihi pwawa. \v 7 Heiya te kaiwena ge Yehoba i hileyau ya tabwa apostolo ge Wasa Waiwaisana na papaatena-an bolo nige Yudiya i oola elal, ge abulilek tutunahotina na pankitel. He ya ba tunahot, nige ya kakakawi. \s1 Yowau ge Bolau ali Logugui Ekelesiya Gamwanaa \p \v 8 Ekelesiya gegewel elal nuwau bolau ginebi ge wali pagan sasapona nimaliya nihi latahin ge nihi awanun, yaa bahi alona wali huga o ebo wali apwaapwanawa. \p \v 9 Nuwau yowau wali galogaloi nihi matahikan bubun, bahi tuwaliya nihi panpankiti-an, ge bahi nihi iisela hanahanaha. Ali isela bahi ni nonoem kokowaliya ana huwahuwal elana, o ebo ali bobot elal bolo gold elana hi ginoliya, o ebo kepu namanamalina elana o ebo kaliko molana bwabwatana elana. \v 10 Yaa ali isela ni noem wali ginol waiwaisana elal, kaiwena heiya te i waisa yowau bolo hi ba heliya totapwalolo. \v 11 Yowau wali pagan ni bakuhu ge nihi hanalau, inoke papaatena nihi laeganan ge nihi atena. \v 12 Nau nige ya tatalam yowau nihi panpankiti bolau elal o ebo nihi logugui lakel, iyai te nihi mibabakuhu. \v 13 No logugui i ola to, kaiwena Yehoba Adama i ginol houwan, yaka abwe Ive i ginol. \v 14 I ola al Seitani nige Adama i kakawe, Ive te i kakawe yaka Yehoba wana logugui i leke. \v 15 Lahena Yehoba i ba yowau wali ab ni pulowan, yaa wali ab ana sauga elana Yehoba ni matahikagil ge ni pwamwalil, ebo sauga gegewena nihi melteli Yehoba elana, avaliyau nihi nunuwana-agil, ge ebo ginebi wali hanalau wali pagan ni sapu. \c 3 \s1 Ekelesiya ana Tohouwa ge ana Tolaba Baliya \p \v 1 Baaba hiwe i tunahot ge bosowaina ta abulilek-an hoti: “Henala ebo nuwana ni tabwa ekelesiya ana tohouwa etega, nuwana tuwalali waiwaisana to.” \v 2 He ekelesiya ana tohouwa ana logugui i ola hiwe: wana pagan ni waisi ge bahi gamagalau ana woliwoli etega nihi pwapwawa, lagona ni maisena, totona ni kaise pagan nanakina elana, wana pagan ni matahikan, ni tau papaan, ni topankite waiwaisana, \v 3 bahi wewel gasigasisena ni iim nabiyan, bahi ni huhugahuga, yaa wana pagan ni meimei ge ni laumwal, ge bahi ni nunuwa mani. \v 4 Ekelesiya ana tohouwa wana limi ana heniheni ni kaunil bubunil, inoke natunau anana nihi hago ge nihi awatauwan. \v 5 Kaiwena ebo tau wana limi ana heniheni nige ni kakaunil bubunil, ga ni ola ge Yehoba wana toekelesiya ni matahikagil bubunil? \v 6 Bahi tage iya toabulilek vavaluna, eba abwe ni hanaha, yaka lahi ni pwawa ni ola valila Yehoba Seitani i lahe wana hanaha kaiwena. \v 7 Ekelesiya ana tohouwa wana pagan ni waisi yaka bolo nige hi aabulilek nihi awatauwan, kaiwena ebo nige ni oola o, abwe ni puluwawi boda mataliyaa ge ni ona Seitani wana vineya elana toto i galaan. \p \v 8 Ekelesiya ana tolaba al ali logugui i ola hiwe: wali pagan ni waisi, wali nuwatu maisena ya, bahi wewel gasigasisena nihi iim nabiyan, bahi nihi nunuwa mani, \v 9 wasa tutunahotina toto Yehoba iyaka i pamasal nihi abulilek-an ge nihi ginol ni ola wasa o wana pamasal elal. \v 10 Wali pagan ge wali tuwalali nuku kite hilihili-an ga, inoke ebo i waisi, yaka abwe nuku telel nihi tuwalali ekelesiya kaiwena. \p \v 11 I ola al, lagoliyau wali pagan ni waisi, bahi nihi loloba, totoliya nihi kaisel pagan nanakina elana, ge bosowaina sauga gegewena ali mel ta teli. \p \v 12 Ekelesiya ana tolaba lagona ni maisena ya, ge natunau ge wana limi ana heniheni ni kaunil bubunil. \v 13 He bolo hi tuwalali bubun ali awatauwan i bwata avaliyau elal, ge nige bugul etega i kakausil bosowailiya ginebi ge wali gasisi wali abulilek Keliso Yeisu kaiwena nihi wasaan. \p \v 14 Ya nuwatu te etimwawa na nowa ge na kitewa, yaa nuwau wam leta ya na leli. \v 15 Inoke ebo na esowal, leta ya ni panuwahikagiwa wala tapwalolo ge yawalila ali matamatahikan kaiwena, kilau Yehoba wana boda, kilau Yabowaine yawalina gaganina wana ekelesiya, kilau wasa tutunahotina ana tomatahikan. \v 16 He ta atena wasa tutunahotina, toto Yehoba iyaka i pamasal ge ta abulilek-an, ana nuwatu i bwata hot. Wasa tutunahotina o i ba i ola hiwe: \q1 Iya i masal i ola gamagal, \q1 wana lut al i pamasal iya Babala, \q1 aneloseyau hi kite, \q1 labi gegewena wasana hi hago, \q1 panayawi gamwanaa hi gewi hi abulilek-an, \q1 iya iyaka i ha iyoho i mina labulabumwa. \c 4 \s1 Timoti Ni Ola Yeisu wana Totuwalali Waiwaisana \p \v 1 Yayaluwa Bwabwalena iyaka i wasaan haba eliyala tage sauga ana abapwamowasi eliyana gamagalau enuna panpankiti tutunahotina nihi towani, inoke yayaluwa bibikel analiya nihi hago ge wali panpankiti kakakawena nihi toulil. \v 2 Panpankiti o i noem tokakakawi wali panpankiti kakakawena elana, ge nige hi nuwanuwatu wali kakawi o kaiwena. \v 3 Heliya hi ba lopwali bahi ta aalolon ge bahi aanan enuna ta aan. Yaa Yehoba aanan bolo o i ginolil kila toabulilek ge wasa tutunahotina ana toatena ta anan ya, ebo houwan ta ba mulolu eliyana. \v 4 Bugul gegewena bolo Yehoba i ginolil waiwaisal ya, inoke bahi etega ta aawa nanakan, yaa gegewena ta ahe ge ta ba mulolu kaiweliya. \v 5 Aanan gegewena hi waisi Yehoba matanaa, kaiwena sauga i ginolil i awa wawaisi-agil, ge kaiwena ta ba mulolu kaiweliya. \p \v 6 Ebo bugul bolo ya nu panpankiti-an talilau ge nulau elal, he owa u ola Keliso Yeisu wana totuwalali waiwaisana. I ola al, yayaluwam nu papaan wala abulilek ana baaba ge panpankiti waiwaisana elal, panpankiti o iyaka u henapuan ge u toulil. \v 7 Bahi wam nuwatu ni oolak tokakawi wali liwan bwagabwaga elal, kaiwena liwan o nige i nonoem Yehoba elana ge nige enowana i gagan. Sauga gegewena nu labobosa wam pagan ni waisi ni ola Yehoba wana nuwatu. \v 8 I ola hiwe: ebo sauga gegewena tuwala ta palabobosa galavenu elana, he ana waisi i gan. Yaa ebo pagan bolo Yehoba nunuwana ta labobosa, he ana waisi i bwata hot, kaiwena i labela wala minamina panayawiya ge i ola al sauga i nenem kaiwena. \p \v 9 Baaba hiwe i tunahot ge bosowaina ta abulilek-an hoti: \v 10 “Alola ge wala atimatuwa Yabowaine yawalina gaganina iyaka ta meltelian, iya bolo ta abulilek iyaka i pwamwalila ge bosowaina gamagalau gegewel ni pwamwalil.” Inoke heiya te kaiwena ta logasisi ge ta tuwalali nabinabi Yehoba wana kamwasa eliyana. \p \v 11 Bugul bolo ona o nu ba pagasisi ge nu panpankiti-an gamagalau elal. \v 12 Owa hevalim ya, yaa bahi gamagalau nihi aawa wawawaya-agiwa. Bahiwa, yaa nu ola wali abagagayawa owa, wam baaba eliyana, wam ginol eliyana, wam nunuwana eliyana, wam abulilek eliyana ge wam pagan sasapona eliyana. \v 13 Nu talamwagiwa Buki Bwabwalena nu vavasili, nu papaatena-an ge nu panpankiti-an toekelesiya elal ana siga na nowa. \v 14 He valila palopitau enuna Yehoba wana baaba kaiwem hi baunaniwa, ge ekelesiya ana tohouwa nimaliya hi teli kokowamwa. Saugena o Yayaluwa Bwabwalena i muloluagiwa ge am gabom i pewa, inoke gabom o bahi nu papakenu. \p \v 15 Nu talamwagiwa tuwalali bolo o nu ginolil, inoke wam tuwalali enona gamagalau gegewel nihi kite. \v 16 Wam ginol ge wam panpankiti nu matahikan, kaiwena ebo sauga gegewena nu ola o, inoke owa alomwau ge bolo hi laeganagiwa mwal nuku pwawa. \c 5 \s1 Timoti wana Pagan Toekelesiya elal \p \v 1 Ebo nu pahepahenapu tonowak etega elana, bahi anam ni eelolol, yaa alom wam awatauwan nu ba pagasisi ni ola iya tamwam. Wam pagan bolau ha mul elal ni ola heliya talimwau. \v 2 Wam pagan evenakau elal ni ola heliya hinamwau. Bahi wam nuwatu ni nanak yowau ha mul elal, yaa wam pagan eliyalil ni ola heliya numwau. \s1 Abuabulau Baliya \p \v 3 Abuabulau bolo nige tutuliyau nu label. \v 4 Yaa ebo abuabul natunau o ebo tubunau hi gan, wali abulilek enona ni masalem houwan wali matamatahikan eliyana, kaiwena tuwalali ya Yehoba i yaliyaya-an. Abuabul nihi matahikan, inoke wana matahikan eliyalil wali sauga wawaya nihi ginol lahe. \v 5 Abuabul toto nige tutunau ge iya maisena ya i minamina, he Yehoba i meltelian, inoke lan ge bulin i mimi awaawanun Yehoba eliyana labe kaiwena. \v 6 Yaa ebo abuabul totona i talamwan panayawi ana yaliyaya eliyana, inoke bwagana yawalina i gan, yayaluwana iyaka i aliga. \v 7 Inoke abuabulau ge tutuliyau ali logugui o nu baunan elal, inoke bahi etegana ana woliwoli gamagalau nihi pwapwawa. \v 8 He henala tutunau nige i mamatahikagil, henala hinana ge tamana nige i mamatahikagil, iya Yehoba wana kamwasa ana en i pek, ge wana pagan nanakina gamagalau bolo nige hi aabulilek wali pagan nanakina i bwata lake. \p \v 9 Abuabulau alaliya nu leli lowan, bolo hi batelel ekelesiya ana tuwalali kaiwena ge bosowaina labe nihi pwawa ekelesiya elana. Yaa abuabul etega alana nu leli lowan ya te ebo wana baliman sikisti ge i hek, ebo valila i mibubun lagona elana, \v 10 ge ebo wana ginol waiwaisal gamagalau hi atena: ginol ololana natunau i matahikagil bubun, i lobwalobwabwali, alona wana hanalau i tuwalali wana pan toabulilek elal, bolo ali pulowan gaganina i label, ge i logasisi wana ginol gegewena ni waisi. \p \v 11 Yaa yowau bolo nige ga hi liliki ge hi abuabul, bahi alaliya nu aahe, eba abwe ali nuwa ni alalolon, inoke wali bateli Keliso elana nihi apanak. \v 12 Yaka gamagalau nihi awa naknakagil ge nihi ba, “Ku kite, valila hi batelel Keliso wana tuwalali kaiwena, yaa wali bateli iyaka hi apanak.” \v 13 I ola al, bahi alaliya nu aahe, eba abwe nihi mibwagabwaga ge nihi nonawanawa ge nihi haha limi ona elal. Ge bugul etega al, abwe nihi loloba ge nihi logulogugui likalika, ge bugul bolo tage bahi nihi babaunan, yaka nihi baunan. \v 14 Inoke nuwau yowau bolo nige ga hi liliki ge hi abuabul, nihi alolon al, nihi ab, yaka natuliyau ge wali limi nihi matahikagil, inoke bahi toekelesiya ala topihigelgel ala ba nihi babaa. \v 15 Ya ba ola o, kaiwena abuabulau enuna Yeisu ana en iyaka hi pek ge Seitani wana kamwasa hi toulil. \p \v 16 Ebo yova toabulilek etega tutuna etega i abuabul, ni matahikan, yaka bahi ekelesiya ana pulowan ni giginol. Inoke ekelesiya abuabulau bolo nige tutuliyau ni matahikagil. \s1 Ekelesiya ana Tohouwa Baliya \p \v 17 Ekelesiya ana tohouwa bolo papaatena ge panpankiti hi logasisi-an, ge tohouwa gegewel bolo hi tuwalali bubun, ali awatauwan ni gan ge ali mulolu nuku pwabwata. \v 18 Kaiwena Buki Bwabwalena i ba, “Sauga bulumakau nuku patuwalali \w witi\w* ni poti lolowan ge enona ni lobabalem ana haka elana, bahi awalalagena nuku aam kaus, yaa wana tuwalali molana ni anan.” Ge Buki i ba al, “Totuwalali molana ni gan.” \v 19 Ebo gamagal etega tohouwa etega ana woliwoli ni ginol, bahi anana nu hahago, yaa ebo gamagalau labui o ebo eton nihi patunahot, inoke abwe analiya nu hago. \v 20 Tohouwa bolo nihi gegi, nu ba pahenapol toekelesiya mataliyaa, inoke avaliyau nihi lovakun ge bahi nihi giginol ola. \p \v 21 Yehoba matanaa, Keliso Yeisu matanaa, ge aneloseyau bwabwalel mataliyaa, ya ba pagasisewa logugui bolo o nu toulil bubun. Nu ginol ni olaolaek gamagalau gegewel elal, bahi tage nu logugui pagasisi enuna elal ge enuna nigeya. \p \v 22 Ebo wam nuwatu i ola gamagal etega ni tabwa ekelesiya ana tohouwa, bahi nu papatotoya. Wana pagan ga nu hile, mulaa abwe nimwam nu teli kokowanaa ge nu pwabwabwalena Yehoba wana tuwalali kaiwena. Ebo nu patotoya ge tau etega nige tau waiwaisana i oola nu hile, he i ola owa tau o ana tolabe wana gegi elana. Bahi nu oola, yaa wam pagan gegewena ni sapu. \p \v 23 He kaiwena sauga hi gewi u kasikasiyebwa, bahi wewel awawana nu iim, yaa oine kekeisi nu im ge tinem ni labe. \p \v 24 Gamagalau enuna wali gegi ana kite i mweyaha, inoke wali gegi ta atena houwan ga, mulaa abwe kotina i gan. Yaa enuna wali gegi i misumi, inoke mulaa hot abwe ta atena. \v 25 I ola al, ginol waiwaisal ali kite i mweyaha, ge bwagana enuna nihi misumi ga, he heliya al ge abwe ta atena. Inoke bahi nu papatotoya ge etimwawa gamagal etega nu teteli ni tatabwa tohouwa. \c 6 \s1 Totuwalali wali Tonowakau Nihi Awatauwagil \p \v 1 Toabulilek bolo totuwalali loloyowanil wali tonowakau nihi awatauwagil bubunil ge nihi tuwalali gagasisi kaiweliya. Inoke bahi gamagalau tola nihi loloba nihi oola, “Ku kitel, Kelisitiyani wali Yabowaine ge wali panpankiti nige bugul waiwaisana i oola, kaiwena totuwalali wali tonowakau nige hi aawatauwagil.” \v 2 Totuwalali loloyowanil bolo wali tonowakau heliya toabulilek, bahi etega ni nunuwatu ge ni babaa, “No tonowak nige na aawatauwan, kaiwena Yeisu elana ya awa talin eliyana ge alou ha olaolaek ya.” Bahi ni nunuwatu ola, yaa ni tuwalali bubun hot, kaiwena tonowak toto kaiwena i tuwalali ge tonowak waisi i pwawa, iya toabulilek ge iya al wana heliyam. He nu pankitel ge nu ba pagasisel ni ola to. \s1 Mani ana Nunuwana Bana \p \v 3 Gamagalau enuna panpankiti gegetogana hi panpankiti-an, nige hi oolak wala Babala Yeisu Keliso wana baaba sasapol elal, ge pagan sasapona ana panpankiti nige hi totoulil. \v 4 Heliya hi hanaha ge nige wali aatena etega i gagan, yaa nuwaliya ya te nihi awabalgig ge nihi ba apwaapwanawa. Ge wali awabalgig enona heiya nihi lamwa pulowan, nihi huga, avaliyau nihi ba panapanak-agil, nihi woliwoli kakakawi, \v 5 ge avaliyau nihi pihigelgel-agil. Heliya wali nuwatu nige i sasapu, inoke panpankiti tutunahotina nige hi aatena. Heliya hi nuwatu tage ebo nihi tapwalolo, inoke eliyana nihi gogomwau. \p \v 6 Yaa gogomwau hot i ola hiwe. Ebo ta tapwalolo Yehoba elana ge sauga gegewena bugul bolo i gan ta pwawa ta yaliyaya-an ya, he gogomwau hot to. \v 7 He nimala enoenovana ya te ta masal panayawiya, ge nimala enoenovana ya abwe panayawi ta eguluwai. \v 8 Inoke ebo aala i gan ge ala kaliko i gan, he besela to. Hauna al abwe ta loyaan? \v 9 Yaa bolo hi nuwa gogomwau lawakik hi pwawa inoke hi ona Seitani wana vineya elana. Panayawi buguliliyau ona hi viyeyaagil, inoke ali viyeya o kaiwena abwe yawaliliya nihi apanak ge yawaliliya hot nihi payaomal. \v 10 Kaiwena mani ana nunuwana nak tomaha ge tomaha puliya to. Avalau enuna hi nuwa mani, yaka abulilek ana kamwasa hi nopalegi, inoke abanuwanak hi gewi hi pwawal. \s1 Timoti ana Ba Pagasisi \p \v 11 Timoti, owa iyaka hi pwabwabwalena-agiwa Yehoba elana, inoke pagan bolo o nu tataluwagil, ge nu logasisi ginol waiwaisana, pagan sasapona, abulilek, nunuwana, palahikan ge pagan meimeina kaiweliya. \v 12 Abulilek ana lohaveyan nu lohaveyani bubun. Nu logasisi ge yawal mihomihotina nu ahe, kaiwena Yehoba i yogaagiwa ge yawal o i bateli eliyam, saugena o wam abulilek wasana u wasaan bubun gamagalau hi gewi mataliyaa. \v 13 Yabowaine toto bugul gegewena yawaliliya puna, ge Keliso Yeisu toto Pontiyas Pilato matanaa wana abulilek wasana i wasaan bubun, mataliyaa ya ba pagasisi eliyam: \v 14 Yehoba wana logugui kaiwem nu paolaolaek bubun ge bahi gamagalau am woliwoli etega nihi pwapwawa, ana siga wala Babala Yeisu Keliso ni sikalim. \v 15 Yaa wana sikalim ana sauga Yehoba i logugui-an. Yehoba iya maisena Tologugui ge bosowaina hot ta tobalan, iya kin wali Kin ge babalau wali Babala, \v 16 iya maisena ya nige yawalina ni momowasi, iya i minaa abamina namanamalina elana nige etega bosowaina ni noha manininaa, iya gamagalau panayawiya nige hi kikite ge nige bosowaina nihi kite. Iya Togasisi ta awatauwan sauga gegewena nige ni momowasi. Ibwe. I ola. \p \v 17 Gamagalau bolo panayawi buguliliyau hi gogomwaui, nu ba pagasisel bahi nihi hahanaha ge bahi wali gogomwau ana mel nihi teteli tage abwe ni label, kaiwena nige ta aatena hauna sauga ge gogomwau o nihi mowasi. Yaa nu ba Yehoba ana mel nihi teli, kaiwena iya toguyau hot, bugul gegewena i pem wala eyaliyaliyaya. \v 18 Nu ba pagasisel pagan waiwaisana nihi gogomwaui, wali ginol ni waisi, ge nihi guyau ginebi ge wali atitalam. \v 19 Ebo nihi ginol ola o, yaka gogomwau bolo nige nihi momowasi hi pwahipwahin kaiweliya sauga mulaa kaiwena, ge abwe yawal toto yawal hot nihi ahe. \p \v 20 Timoti, tuwalali toto Yehoba i pewa nu matahikan bubun. Gamagalau enuna hi kakawi hi ba “Aatena hot i gan eliyama,” yaa liwan bwagabwaga hi baubaunan ge kamwasa tutunahotina hi awa nanakan. Panpankiti ololana o ana en nu pek, \v 21 kaiwena avalau enuna aatena ololana o hi toulil inoke abulilek ana kamwasa hi nopalegi. \p Yehoba wana mulolu ni minaa eliyamiu.