\id MRK - Migabac NT; 1st draft 15 Apr 2011 \h Mareko \toc1 Marekodi Yesule Siduc Madicne Kwelengkewec \toc2 Mareko \toc3 Mrk \mt1 Marekodi \mt2 Yesule Siduc Madicne Kwelengkewec \is1 Mimi-yegeng yowa \ip Mareko wacine monic yogo Yoane. Aime ye Yesule mic-tengtengfocine 12 yengelacni miyac. Ye Banabasle madec, Yerusalem iwa sugulewec. Ilec Yesu ngani-ngagec aicnowec. Mareko 14:51-52 iwa yeicne siduc kwelengkewec mecne. Lobewa ye Pol nga Pita yekeholec bole balu gawec. Aime gocnedi hibi yago wafelu yanguc ngageibong, Pita ye Yesule siduc gocne edolu weducnowec. \ip Yesu ye homame hifa 25 ngama ingucne motome, Marekodi molickelu Yesule siduc yago kwelengkewec. Roma ngic-ngigac yenge yanguc milu gaibong, “Tapili yogo wiyac feicne aigac.” Ilec Mareko ye Roma ngic-ngigac yengele ngagelu Yesule aibaba tapiliineholec homacne kwelengkelu Yesule yowa gocne sugu kwelengkewec. \is1 Yowa yago hibi nebocina fagac \io1 1:1–13 Molic-molic yowa: Yesu kwesiwec \io1 1:14—8:21 Yesudi Galili iwa lolickelu bole bawec \io1 8:22—10:52 Yesudi Yerusalem iwa hikegacgu bole bawec \io1 11:1—14:42 Yesudi Yerusalem iwa bole balu weduyelewec \io1 14:43—16:20 Yesu balu webong homawec, ailu gboliyelu fangkewec \c 1 \s1 Yoane misa-lowac \r Mat 3:1-12; Luk 3:1-9; 3:15-17; Yoa 1:19-28 \p \v 1 Yago \w Yesu\w* \w Kristo\w* \w Wapongte Madec\w*, yele \w Siduc Madicne\w* molickelu fikewec. \v 2 Yogolec siduc Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* \w Yesaiyadi|lemma="Yesaiya"\w* yanguc kwelengkewec fagac, \q1 “Ngagegic, na mic-yowa mimine salebe yedi molickegelelu yefegone bame madickegeledaicte.” \rq (Mal 3:1) \rq* \q1 \v 3 “Aime himong kisiwa misaine mikacka yedi yanguc sanangne wackedaicte, ‘Ngenge Sugucnele yefe wesackelu hole-wenengkening.’ ” \rq (Yes 40:3) \rq* \m \v 4 Yowa yogolec silicka \w Yoane\w* kwesiwec. Kwesilu himong kisiwa misaine mikacka galu ngic-ngigac \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* \w bikicngineng|lemma="Bikic"\w* miyac aime \w misa lowaningte|lemma="Misa-lowac"\w* edocebalu weduyelewec.\x - \xo 1:4 \xt Sale 13:24; 19:4\x* \v 5 Aime ngic-ngigac yenge Yudeya himongkacni nga Yerusalem taonkacni sasawadi yela hikeibong. Hikelu bikicngineng mifickebong yedi Yodan misawa domalu \w misa lowayelewec|lemma="Misa-lowac"\w*. \p \v 6 Yoane ye ngakpiine \w kamel\w* dowecinedi baicne, yogo holelu umbikaine monic sic socinedi baicne, yogodi hewacina hefelu gawec. Ailu ye ipowa nga hasengte begec misaine nolu gawec.\x - \xo 1:6 \xt 2Ngt 1:8; Mat 11:8\x* \v 7 Ye ngic-ngigac yowa yanguc edocebalu weduyelewec, “Ngic nale lobewa kwesidaicte, yele tapilidi nale tapili ewaligac. Na waweweine ingucnedi ngosockelu yele hige-ebecte mucine lukebe nalic mi madickedaicte.\x - \xo 1:7 \xt Sale 13:25\x* \v 8 Na misa lowangelegabac. Nga yedibac kwesilu \w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* lowangeledaicte.” \s1 Yesu misa lowacnowec \r Mat 3:13-17; 4:1-11; Luk 3:21-22; 4:1-13 \p \v 9 Hadeng monic Yesu ye Nasaret taon Galili prowins yogo hegilelu Yodan misawa hike sulumewec. Hikeme Yoanedi misa lowacnowec. \v 10 Lowacnome Yesu ye misawacni ofeme, iwahac honocmeng angkeme \w Asudi|lemma="Asu"\w* tudiling nangole silic ingucne ailu yela wame nganiwec. \v 11 Nganime honocmengkacni mic-yowa monic yanguc fikeme ngagewec, “Ga nale madec, kwelenedi gale angac ngagegabac, na ga ngani-angac aigelegabac.”\x - \xo 1:11 \xt Mige 2:7; Yes 42:1; Mat 12:18; Mrk 9:7\x* \p \v 12 Aime iwahac Asudi Yesu saleme himong kisiwa misaine mikacka hikewec. \v 13 Hikelu hadeng 40 gaemewa \w Satang\w* yedi lokwesacka lowec. Kwesackeme sanangne domalu kate-sic yengeholec gacgume \w angelo\w* yengi bafickelu gaibong.\x - \xo 1:13 \xt Mige 91:11-13\x* \s1 Yesu ye boleine fungkelu bawec \r Mat 4:12-22; Luk 4:14-15; 5:1-11 \p \v 14 Ngic yengi Yoane muc-macka lobong ngiyeme, Yesu ye Galili prowinswa hikelu Wapongte Siduc Madicne edocebalu weduyelelu \x - \xo 1:14 \xt Mrk 6:17\x* \v 15 yanguc miwec, \wj “Dameng biyac welegac. Wapongte \+w ngani-damongti|lemma="Ngani-damong"\+w* bangkalecngebagacte, ngenge \+w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\+w* Siduc Madicne ngagesingkening.”\wj*\x - \xo 1:15 \xt Mat 3:2\x* \p \v 16 Aime Yesu ye Galili lifuc mecina hikecgu, Saimon nga gbaine Endru nganicepame yeke uficnginec wickelu domaiboc. Yeke misa-sic baba ngic gaiboc. \v 17 Nganicepalu Yesudi yanguc edocepawec, \wj “Ngeke wele na balaibecnunic. Ngic yengi misa-sic bacaigaing, ngeke silicine yogo ingucnehac ngic-baba bole banicte wedungetedacte.”\wj* \v 18 Inguc mime yeke iwahac uficnginec hegilelu Yesu balaibeiboc.\fig Yesudi mic-tengtengfocine wacepagac|alt="Jesus called his disciples" src="42_Mark1.16-20_CallingDisciples.tif" size="col" loc="1:16-20" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="1:18" \fig* \p \v 19 Ailu yenge iwa lelu Yesudi Sebedi madeckecine, Yakobos nga gbaine \w Yoane\w* nganicepawec. Yeke gombawa uficnginec bamadickelu ngiyeiboc. \v 20 Ngiyeebocka yedi nganicepalu wacepame yeke ngageiboc. Ngagelu iwahac mamacnginec Sebedi nga bole-ngicfocine gombawa ngiyeibong, yenge hegilecebalu Yesu balaibeiboc. \s1 Aleng wonongkolec yebiyewec \r Luk 4:31-37 \p \v 21 Aime yenge Kapeneam taonka hikelu sulumeibong. Hike sulumelu gabong Sabat dameng aime, Yesudi \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* felu Wapongte yowa weduyelewec. \v 22 Aime yedi yowa weduyelewec, yogo ngic bolele hibi bacaigaing, yengele silic ingucne bole-yowa tapiliineholec weduyelewec. Ailu \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* yenge hibiwacni nganilu micaigaing yenge ingucne mi miwec. Ilec ailu yenge yowa weduyeleme ngagelu kwatackeibong.\x - \xo 1:22 \xt Mat 7:28-29\x* \p \v 23 Aime dameng iwahac kpakpaduc macka ngic monic \w aleng wonongkolecti|lemma="Aleng wonongkolec"\w* ngiyelu aukwelu yanguc miwec, \v 24 “Yesu Nasaret-hocni, ga nongela wenuc ainogale ngagegic? Ga basowalecnubanogale kwesigic, me? Na ngagegabac, ga Wapongte bingec.”\x - \xo 1:24 \xt Mrk 5:7\x* \p \v 25 Inguc mime Yesudi aleng wonongkolec yowa sanangne aicnolu yanguc edowec, \wj “Ga waickelu ngickacni ofelu hikenong!”\wj* \v 26 Inguc mime aleng wonongkolecti ngic kpenda-kpendaelu wepackelu tapiliineholec aukwelu ofelu hikewec.\x - \xo 1:26 \xt Mrk 9:26\x* \p \v 27 Hikeme ngic-ngigac sasawadi kwatackelu medecebame yengilangkac uwanaguibong, “Yogo oma wiyac fikegac? Yogo wewedu gbolicne, ailu ye bole fileinele tapiliineholec wedunolegac. Aime aleng wonongkolec inguchac yowa edocebame yenge yowaine ngagelu balaibegaing!” \v 28 Aime siducinedi Galili prowinswa biyacbenang hikelu saweyackewec.\x - \xo 1:28 \xt Mat 4:24\x* \s1 Pita sefengngine \r Mat 8:14-15; Luk 4:38-39 \p \v 29 Aime yenge kpakpaduc mackacni waibong. Aime Yakobos nga Yoane yeke momoc Saimon nga Endru, yekele macka hikeibong. \v 30 Hikelu feibong, iwa Saimon sefengngine ye soc-dac aicnome fawec, yogolec Yesu edoibong. \v 31 Edobong Yesudi yela lelu moleina balu bafangkewec. Bafangkeme iwahac hucine miyac aiwec, aime yedi nosingka baficebawec. \s1 Ngic-ngigac bocyac bamadicebawec \r Mat 8:16-17; Luk 4:40-41 \p \v 32 Inguc aime mac debolenogale aime, ngic-ngigac yengi ngic-ngigac huckolec nga alengkolec sasawa bacebalu Yesula kwesiibong. \v 33 Aime taonka ngic-ngigac sasawa yenge mac nuina kpaduckeibong. \v 34 Kpaduckeebongka, Yesudi ngic-ngigac huc haicine monic-monicti basowalecebaicne yenge bamadicebalu \w aleng\w* bocyac yebicebawec. Aime aleng yebicebawec, yogo yenge yele fungine ngageibongte ailu, aleng yengi yele fungine midaingkale, mimacebawec.\x - \xo 1:34 \xt Mrk 3:10-12\x* \s1 Wapongte yowa miwec \r Luk 4:42-44 \p \v 35 Aime mac mi saeemewa, Yesu ye ubiyactebenang fangkelu taon hegilelu mac monic ngic mikacka hikelu milockewec.\x - \xo 1:35 \xt Mat 14:23; Mrk 6:46\x* \v 36 Milockeemewa, Saimon nga agofocine yenge ye basackelu \v 37 hike bafuwalu yanguc edoibong, “Ngic-ngigac sasawadi ga basacgugaing.” \p \v 38 Inguc mibong yanguc edocebawec, \wj “Taon gocne bangkacne ngiye-hikegac, nongileng iwa hikelu na yowa edocebalu weduyeledacte. I yangucte, na bole yogo hocne banogale kwesiiba.”\wj* \v 39 Inguc mime yenge Galili prowinswa lolickelu hikeibong. Hikelu kpakpaduc macnginangsoc yedi yowa edocebalu weduyelewec, ailu aleng yebicebawec.\x - \xo 1:39 \xt Mat 4:23; 9:35\x* \s1 Ngic waic-sanangkolec \r Mat 8:1-4; Luk 5:12-16 \p \v 40 Aime ngic \w waic-sanangkolec|lemma="Waic-sanang"\w* monicti yela kwesilu ketadi holelu dogbac aicnolu yanguc miwec, “Ga ngageng angacgugacka, na nalic bamadicnung gbagbackedacte.” \p \v 41 Inguc mime Yesudi yele kweleine sowaleme moleine sungkelu ngic bauwalu yanguc edowec, \wj “Madickecte angacnugac.”\wj* \v 42 Mime iwahac waicine wisiyeme socine madickewec. \p \v 43 Madickeme Yesudi ngic yogo mimackelu salelu yanguc miwec, \v 44 \wj “Ngagegic, socgona pasi fikegac, yogolec monic mi edodamec. Ga depec-baba ngic yela hikelu socgone \+w gbagbacne\+w* aigac, yogo edaliyengka, \+w Mosesdi|lemma="Moses"\+w* ibule miwec, yogolec silicina balaibelu lacnodamec! Ga inguc lacnoengka yenge ibugone nganilubac ngage-motodaingte.”\wj*\x - \xo 1:44 \xt Dep 14:1-32\x* \v 45 Inguc mime ye hikelu sifu siduc yogo milu edocebame sawewec. Ilec ailu habutowadi kwesi-kpaduckelu domadaingkale, Yesu ye taonka hatacmac yegena mi gawec. Ye taon lobina himong kisiwa misaine mikacka sugu gacgume ngic-ngigac neboc nga nebockacni sifu ye ngagesilu kwesiyackeibong. \c 2 \s1 Yesu ye bikic hegile-hegile ngic \r Mat 9:1-8; Luk 5:17-26 \p \v 1 Hadeng gocne motome, Yesu ye hatacmac Kapeneam taonka hikelu macka fewec. Feme ngic-ngigac bocyacti yogo ngagelu \v 2 macka wakelu nuine hedickebong, yedi Wapongte yowa edocebalu weduyelewec. \v 3 Aime ngic 4 yenge ngic monic hige-moleine homaicne tengkelu yela hikeibong. \v 4 Ngagebong, ngic-ngigac bocyacti kwedickelu domaibong. Ilec ailu emeina lonogale kpungkelu mac feina tengkelu feibong. Felu mac bubuine nebocine basulackebong kikungngine fikewec. Fikeme yenge Yesu domawecka iwa ngic-puling dembengkolec lobong hauwec. \v 5 Haume \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* ngage-ngagesingngineng nganilu ngic-puling yanguc edowec, \wj “Madecne, \+w bikicgone|lemma="Bikic"\+w* biyac hegilegelegabac.”\wj* \p \v 6 Inguc mime \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* gocne yenge iwa ngiyeibong, yengi kwelenginang yanguc ngageibong, \v 7 “Ngic yogo ye omale yowa inguc milu Wapong fecnogac! Wapong moniyangti sugu bikic nalic hegiledaicte.” \p \v 8 Yenge inguc ngagebong, Yesudi kwelenginang nganilu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge omale ngage-ngage ingucne kwelenginengti ngagesigaing?\wj* \v 9 \wj Weni yogodi efecne aigac? Ngic-puling yele yanguc minoga, ‘Bikicgone biyac hegilegelegabac’, me yanguc minoga, ‘Ga fangkelu dembenggone balu hikec.’\wj* \v 10 \wj Aime \+w Ngicte Madec\+w*, ye himongka bikic hegilenale bole-yowa tapiliineholec facnogac, ngengi yogo ngageningte ailu yanguc mibe.”\wj* Ye inguc milu ngic-puling yanguc edowec, \v 11 \wj “Na edocgugabac, ga fangkelu dembenggone balu macgona hikec.”\wj* \v 12 Inguc mime iwahac ngic ye fangkelu dembengngine balu ngic-ngigac yengele haicka hikewec. Hikeme ngic-ngigac sasawadi yogo nganilu kwatackelu mimedec ailu Wapong wacine bafelu yanguc miibong, “Wiyac yago mi ngani-nganiine yogo yakumac fikeme nganigabeleng.” \s1 Yesudi Liwai wackewec \r Mat 9:9-13; Luk 5:27-32 \p \v 13 Aime Yesu ye mac iwacni walu lifuc mecina hikewec. Hikeme ngic-ngigac bocyacti yela hikebong wewedu bole bawec. \v 14 Aime hikelu \w Liwai\w* Alfaiusle madec, ye \w takes-baba\w* macka ngiyeme nganilu yanguc edowec, \wj “Ga wele na balaibecnuc!”\wj* Inguc mime ye fangkelu balaibelu hikewec. \p \v 15 Hikecgu Yesu ye Liwaile macka nosing nolu ngiyeme, \w takes-baba\w* ngic nga \w bikic-baba|lemma="Bikic"\w* ngic bocyacti Yesu nga \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengeholec nosing momoc noibong. Ngic ingucne bocyacti yenge balaibecebalu gaibong. \v 16 Inguc aime Yesu ye takes-baba nga bikic-baba yengeholec ngiyelu nosing nowec. Nome \w Farisaio\w* yengelacni Wapongte yefe-yowale wewedu ngic gocne, yenge yogo nganilu mic-tengtengfocine yanguc uwayeleibong, “Ye omale takes-baba nga bikic-baba yengeholec nosing nogac?”\x - \xo 2:16 \xt Mat 11:19\x* \p \v 17 Inguc mibong Yesudi ngagelu yanguc edocebawec, \wj “Ngic-ngigac hucngineng mikac gagaing, yenge dotale mi aiyelecaigac. Nga hucnginengkolec, yengibac dotale aiyelecaigac. Aime na ngic-ngigac dondonne wacebabe nala weleningte mi waiba, miyac. Nabac bikic-baba ngic wacebabe nala weleningte waiba.”\wj* \s1 Nosing-sawe gaga \r Mat 9:14-17; Luk 5:33-39 \p \v 18 \w Yoane\w* mic-tengtengfocine nga Farisaio yenge \w nosing-sawe\w* gacaigaing, yengelacni gocnedi kwesilu Yesu yanguc uwacnoibong, “Yoane mic-tengtengfocine nga Farisaio yengele mic-tengtengfocine yenge nosing-sawe gacaigaing. Aime gale mic-tengtengfocgone yenge omale nosing-sawe mi gacaigaing?” \p \v 19 Inguc uwacnobong Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Baba-tumangte ngicti agofocine yengeholec ngiyeme yenge nosing-sawe nalic gadaingte, me? Ye yengeholec ngiyedaicte iwa nosing-sawe nalic mi gadaingte.\wj* \v 20 \wj Gacgu dameng monicka ngic yengi baba-tumangte ngic agofocine yengelacni baickedaingte, dameng yogowabac nosing-sawe gadaingte.\wj* \p \v 21 \wj “Monicti ngakpi esecna kpoluc sindacine gbolicne monic mi gbododaicte. Inguc aidaictewa, suweme kpoluc susucine gbolicnedi esecne fuluckeme sulackelu yefine suguledaicte.\wj* \v 22 \wj Aime monicti waing gbolicne bokong sic socine esecnedi baicne, iwa nalic mi kweme haudaicte, miyac. Waing gbolicnedi siwinelu bokong esecne kwouckeme yeke momochac sowaledabiyecte. Ilec ailu waing gbolicne yogodi bokong gbolicna socne kweme haudaicte.”\wj* \s1 Sabatle Sugucne \r Mat 12:1-8; Luk 6:1-5 \p \v 23 Dameng monicka Sabat damengka Yesu ye wit bole hewacina yefe balaibelu leme, mic-tengtengfocine yenge wit noine moniyang moniyang bamoctolu baibong. \v 24 Bamoctobong Farisaio yengi yogo nganilu yanguc miibong, “Nganinong, yenge omale Sabat damengka aibaba mi aiaiine aigaing?”\x - \xo 2:24 \xt Yef 23:25\x* \p \v 25 Inguc mibong Yesudi ngageme madicne mi aime yenge yanguc edocebawec, \wj “\+w Dawidi\+w* nga bole-ngicfocine yenge nosing mikac aime nosingte homalu aibaba aiibong, ngenge yogo wafe-ngagec mi aicaigaing, me?\wj* \v 26 \wj Abiatadi depec-baba ngic yengele damong sugucne gawec, dameng iwa Dawidi ye Wapongte \+w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\+w* fewec. Felu bret Wapongte ibu loicne, yogo banolu bole-ngicfocine inguchac gumecebawec. Nga bret yogo depec-baba ngic yengi sugu nalic nodaingte, ngicbenang yengibac miyac. Aimebac Wapongti yengele mi ngage-sowalewec.”\wj*\x - \xo 2:26 \xt Dep 24:5-9; 1Sm 21:1-6\x* \p \v 27 Inguc milu yanguc edocebawec, \wj “Ngicti Sabatle ailu mi fikewec, Sabat ye ngic-ngigac ngengele ailu fikewec.\wj*\x - \xo 2:27 \xt Yef 5:14\x* \v 28 \wj Ilec ailu Ngicte Madec ye Sabatle Sugucne gagac hocne, ye aibaba madicne nga sowacnele nalic midaicte.”\wj* \c 3 \s1 Ngic moleine homaicne \r Mat 12:9-14; Luk 6:6-11 \p \v 1 Yesu ye dameng monicka \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* hatacmac feme ngic monic moleine neboc homaicne, ye iwa ngiyewec. \v 2 Aime ngic gocne yenge Yesu yowawa lonogale ngagesiibong. Ailu ngic yogo Sabat damengka bamadickedaicte me miyac, yogolec nganibiyeibong. \v 3 Nganibong Yesudi ngic moleine homaicne yanguc edowec, \wj “Ga fangkelu nongele hewacka domac.”\wj* \p \v 4 Inguc milu yanguc uwayelewec, \wj “Sabat damengka aibaba weni yogo nalic ainoga, aibaba madicne me sowacne ainoga? Ailu homanogale aigaing, yengele agong holenoga me wehomacebanoga?”\wj* Inguc mime yenge moc uc mikac ngiyeibong.\x - \xo 3:4 \xt Luk 14:3\x* \p \v 5 Yenge kwelengineng fongkewecte ailu uc mikac ngiyebong, ngage-hobelelu kweleine aalickeme dongedi lengani-welengani ailu ngic yanguc micnowec, \wj “Ga molegone sungkec!”\wj* Inguc mime ngic ye moleine sungkelu madickewec. \v 6 Madickeme \w Farisaio\w* yenge dameng iwahac \w Herodele alingfocine|lemma="Herode"\w* yengela hikelu yefe monic bafuwalu ye balu wehomanogale yowa milu hefeibong.\x - \xo 3:6 \xt Mat 22:15-16\x* \s1 Yesula kwesiibong \r Luk 6:17-19 \p \v 7 Aime \w Yesu\w* nga \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yenge mac-himong yogo hegilelu Galili lifucka hikeebongka, Galili prowinswacni ngic-ngigac habu sugucnedi yenge balaibecebaibong. \v 8 Aime Yudeya himongkacni ngic-ngigac, nga Yerusalem taonkacni, ailu Idumea himongkacni, nga Yodan misa nebocinacni, ailu Tair nga Saidon himongkacni, habutowa yogo yenge Yesudi pasi sasawa bawec, yogolec siduc ngagelu yela kwesiibong. \p \v 9 Aime ngic-ngigac bocyacti kwesilu Yesu igockedaingkale ailu, mic-tengtengfocine yengi gomba balu yele wangec lobong fanale milu edocebawec. \v 10 I yangucte, ye ngic bocyac bamadicebawecte ailu huckolec yenge hikelu oiyaningte hepacnaguibong.\x - \xo 3:10 \xt Mat 14:36\x* \v 11 Aime \w aleng wonongkolec\w* yengi Yesu nganilu ngosockelu aukwelu yanguc miibong, “Ga hocne \w Wapongte madec\w*.”\x - \xo 3:11 \xt Luk 4:41\x* \p \v 12 Inguc milu yeicne fungine mibong yegengkedaickale ailu, Yesudi mimacebawec.\x - \xo 3:12 \xt Mrk 1:34\x* \s1 Mic-tengtengfocine 12 bawosaecebawec \r Mat 10:1-4; Luk 6:12-16 \p \v 13 Aime ye kupicka felu mic-tengteng gocne kweleinedi yeicneholec ganingte ngagesiwec, yogo mime yela hikeibong. \v 14-15 Hikebong mic-tengtengfocine 12 bawosaecebalu \w Salecebaicne\w* wac yelewec. Yeleme yenge yeholec galu ngic-ngigac yowa edocebalu weduyeleningte, nga \w aleng\w* yebicebaningte bole-yowa tapiliineholec yelewec. \p \v 16 Ngic 12 bawosaecebawec, yengele wacngineng yanguc: \li1 Saimon, wacine monic Pita wackewec.\x - \xo 3:16 \xt Yoa 1:42\x* Ailu \li1 \v 17 Sebedi madeckecine, Yakobos nga \li1 gbaine \w Yoane\w*, yekele wacnginec Boaneges yetewec. Wac yogolec fungine, gbululungte madec.\x - \xo 3:17 \xt Luk 9:54\x* \li1 \v 18-19 Aime Endru nga \li1 Filip. Ailu \li1 Batolomeu nga \li1 Mataio. Ailu \li1 Tomas nga \li1 Yakobos, yogo Alfaiusle madec. Ailu \li1 Tadeus nga \li1 Saimon, ye Selot wackeibong. Ailu \li1 Yudas Iskariot, yedi gacgu Yesu mudockeme badaingte. \s1 Belsebulholec bole bacaigac, me? \r Mat 12:24-32; Luk 11:14-23; 12:10 \p \v 20 Aime Yesu ye macka hikeme habutowadi kwesilu kpaduckeibong. Aime mic-tengtengfocine yengeholec nosing nolu ngiyenogale sawaine monic mi fikeyelewec. \v 21 Aime ngic hae-gbafocine yenge inguc ngagelu yanguc miibong, “Ye kweleine sifuwegac.” Inguc milu ye banogale hikeibong. \p \v 22 Aime \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* Yerusalemkocni kwesiibong, yengi yanguc miibong, “Ye aleng yengele micne \w Belsebul\w*, yele tapiliwa bole balu ngic-ngigac yengelacni aleng yebicebacaigac.”\x - \xo 3:22 \xt Mat 9:34; 10:25\x* \p \v 23 Inguc mibong Yesudi wacebalu nangeng yowa monic yanguc milu edocebawec, \wj “\+w Satang\+w* yeuctihac wenuc yebicnagudaicte?\wj* \v 24 \wj Nga himong monicte ngic-ngigac yenge ngaba ainagulu siyeckedaingtewa, himongte ngic-ngigac yenge nalic mi gagidaingte, miyac.\wj* \v 25 \wj Aime golowac monicti siyeckelu ngaba ainagudaingtewa, golowac yogo gilodaingte.\wj* \v 26 \wj Aime Satang yeuctihac siyeckelu yebicnagudaictewa, ye inguchac nalic mi gadaicte. Ilec na yele tapiliwa aleng mi yebicebagabac.\wj* \p \v 27 \wj “Ngic monicti ngic tapiliineholec, yele macka felu woc-wiyacine nalic mi ewalilu badaicte, miyac. Ye ngic tapiliineholec yogo mucti dodockelubac macine kwelina felu woc-wiyacine fagac, yogo nalic bayackedaicte.\wj* \p \v 28 \wj “Foinac, ngic-ngigac yenge \+w bikic\+w* haicine monic-monic aicaigaing, nga misulec aiyelecaigaing. Bikic ingucne sasawa, hegile-hegileine yogo fagac, yogo noine edocngebagabac.\wj* \v 29 \wj Nga monicti \+w Tili Asu\+w* misulec aicnodaictewa, yele sowacne nalic mi hegiledaicte. I yangucte, ye sowacneinele ameine yogo fafeginowagac.”\wj* \p \v 30 Aime yengi yanguc miibong, “Ye aleng wonongkolec.” Inguc miibongte ailu ye yowa inguc edocebawec. \s1 Yesu nenggac gbafocine \r Mat 12:46-50; Luk 8:19-21 \p \v 31 Aime Yesu nenggac gbafocine yenge mac lobina hike sulumelu ngic monic salelu yanguc miibong, “Ga Yesu micnoengka wana.”\x - \xo 3:31 \xt Mrk 6:3; Yoa 2:12; Sale 1:14\x* \p \v 32 Inguc mibong habu yenge Yesu hewalingke-ngiyelu yanguc edoibong, “Ngagegic, nenggac gbafocgone yenge lobina kwesi domalu ga basacgugaing.” \p \v 33 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “Weni yogo yengi nale nenggac gbafocne?”\wj* \p \v 34 Inguc milu lolicke-ngiyeibong, dongeine yengela hilalu yanguc miwec, \wj “Ngic-ngigac yago ngiyegaing, ngengi nale nenggac gbafocne aigaing.\wj* \v 35 \wj Aime ngic Wapongte angac nga ngage-ngage balaibecaigaing, yengi hocne nale nenggac-sengfocne nga ngic hae-gbafocne aigaing.”\wj* \c 4 \s1 Wasec wicke-wicke \r Mat 13:1-9; Luk 8:4-8 \p \v 1 Yesu ye lifuc mecina hatacmac hikelu ngic-ngigac yowa edocebalu weduyeleme, ngic-ngigac bocyacbenangti kpaduckelu yela kwesiibong. Inguc aibong ye gomba monicka felu iwa ngiyeme, ngic-ngigac himongka domabong mic-yowa edocebawec.\x - \xo 4:1 \xt Mrk 3:7-9; Luk 5:1-3\x* \v 2 Ailu ye nangeng yowawa siduc bocyac weduyelelu yanguc miwec,\x - \xo 4:2 \xt Mat 13:34; Mrk 4:33-34\x* \v 3 \wj “Ngagegaing, wasec wicke-wicke ngic monicti huc-wasec wickenale bolewa hikewec.\wj* \v 4 \wj Hikelu wasec wickeme, wasec gocne yengi walu yefewa holeibong, yogo nango yengi kwesilu nowackeibong.\wj* \v 5 \wj Nga gocnedi posa tolowa holeibong, iwa himong efecnemac fawecte, wasec yogo kwac biyac kwodulu ofeibong.\wj* \v 6 \wj Ofebong godocngineng mi hauibongte ailu, wenacti ofelu kweme ululuwelu homaibong.\wj* \v 7 \wj Nga wasec gocnedi kpinding kwelina holeibong. Holelu kwac kwodubong kpindingti sugulelu holebong noine mikac aiibong.\wj* \p \v 8 \wj “Nga wasec gocnedi himong guwecineholecka holelu kwacine kwodulu noine madicne aiibong. Monicte hucine yogo 30, nga monicte 60, nga monicte 100, inguc aiibong.”\wj* \v 9 Yesu ye inguc milu yanguc edocebawec, \wj “Monic ye hedeckolecti yowa yago aneng ngagedaic.”\wj* \s1 Nangeng yowale fungine \r Mat 13:10-17; Luk 8:9-10 \p \v 10 Aime ngic-ngigac habutowa yenge hikebong, mic-tengtengfocine 12 nga ngic-ngigac gocne yeholec gacaigaing, yengi nangeng yowa yogolec funginele Yesu uwacnoibong. \v 11 Uwacnobong yedi yanguc edocebawec, \wj “Wapongte \+w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\+w* ngage-ngage sangkeicne, yogo ngengi ngageningte biyac ngeleicne. Aime ngic-ngigac Wapongte ngani-damongte lobina gagaing, yengebac nangeng yowa sugu ngagegaing.\wj* \v 12 \wj Inguc aime\wj* \q1 \wj ‘Yenge dongenginengti wiyac monic nganilu nalic mi ngani-motogaing.\wj* \q1 \wj Nga hedecnginengti yowa monic ngagelu, sifu nalic mi ngage-motogaing.\wj* \q1 \wj Ilec ailu yenge kwelengineng hefaliyeme bikicngineng miyac aidaickale, bikicngineng nalic mi hegiledaicte.’ ”\wj* \rq (Yes 6:9-10) \rq*\x - \xo 4:12 \xt Sale 28:26-27\x* \s1 Wasec wicke-wickele fungine \r Mat 13:18-23; Luk 8:11-15 \p \v 13 Aime Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Na nangeng yowa migabac, ngenge yogolec fungine mi ngage-motogaing, me? Ailu nangeng yowale fungine gocne hatacmac mibe yogo inguchac wenuc ngage-motodaingte?\wj* \v 14 \wj Wasec wicke-wicke ngicti Wapongte yowa wickecaigac.\wj* \v 15 \wj Wasec yefewa holeibong, yogo ngic gocne yenge yowaine ngagedaingte. Aime \+w Satang\+w* yedi biyac kwesilu yowa kwelenginang wickeicne fagac, yogo yedi baickeyelecaigac.\wj* \p \v 16 \wj “Nga wasec posa tolowa holeibong, yogo ngic gocne Wapongte yowa ngagelu kwelenginang biyac beliyelu sebilelu badaingte.\wj* \v 17 \wj Ailu yowa kwelenginang godocine mi baicnele dameng kpisicnemac fame, Wapongte yowale ailu umac me weyebic aiyelebong yenge wawedaingte.\wj* \p \v 18 \wj “Nga wasec kpindingka holeibong, yogo gocnedi Wapongte yowa ngagedaingte.\wj* \v 19 \wj Ngagelu socte gagale ngageboc, nga moneng-mafale lokwesac nga wiyac gocnele ngani-angac aicaigaing, yogodi kwelenginang haulu sugulelu yowa hole-homame noine monic mi fikedaicte.\wj*\x - \xo 4:19 \xt Mat 19:23-24\x* \p \v 20 \wj “Nga wasec gocne himong guwecineholecka holeibong, yogo ngic gocnedi Wapongte yowa ngagelu balu gabong noine fikedaicte. Gocnedi 30, nga gocnedi 60, nga gocnedi 100 bafuwadaingte.”\wj* \s1 Hifa mac ngiye-ngiyeina lonoga \r Luk 8:16-18 \p \v 21 Inguc milu yanguc edocebawec, \wj “Monicti hifa kwendangkelu pakec bageina lome someckecaigac, me? Me mac ngiye-ngiyeinele bagewa lome ngiyecaigac, me? Yogo miyac! Ye hifa yogo kwendangkelu mac ngiye-ngiyeina lome ngiyecaigac.\wj*\x - \xo 4:21 \xt Mat 5:15; Luk 11:33\x* \v 22 \wj I yangucte, wiyac sangke-sangke fagac, yogo gacgu yegengkedaicte. Nga wiyac someckeicne, yogo gacgu fikedaicte.\wj*\x - \xo 4:22 \xt Mat 10:26; Luk 12:2\x* \v 23 \wj Monic ye hedeckolecti yowa yago aneng ngagedaic.”\wj* \p \v 24 Ailu Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Ngenge yowa yago ngage-motodaing. Ngenge wiyac umacine wosaelu ngic-ngigac yelecaigaing, aime umacine silicine ingucnehac wosaelu ameine ngeledaicte. Aime ngage-ngage-motoc hatacmac taockelu ngeledaicte.\wj*\x - \xo 4:24 \xt Mat 7:2\x* \v 25 \wj I yangucte, monic ye wiyac gocne balu gagac, ye wiyac hatacmac lacnodaicte. Nga monic ye wiyac monic mi balu gagac, yelacni wiyac kpisicne balu gagac, yogo ewalidaicte.”\wj*\x - \xo 4:25 \xt Mat 13:12; 25:29; Luk 19:26\x* \s1 Wasec yogo noineholec \p \v 26 Ailu hatacmac yanguc miwec, \wj “Wapongte ngani-damongte silicine, yogo ngic monicti wasec wickecaigac, yogo ingucne.\wj* \v 27 \wj Wickelu deboc hadeng fac-fangkec aiyemewa, wasec yogo kwodulu ofecaigac. Aime yogo yefe wenucka ofegac, yogo ngic ye mi ngage-motocaigac.\wj* \v 28 \wj Aime himong yeuctihac wiyac basuguleme ofelu hekengngine aicaigac. Ailu noine sugulelu houwecaigac.\wj* \v 29 \wj Houweme noine babale dameng aime ye noine biyac welockelu badaicte.”\wj*\x - \xo 4:29 \xt Yol 3:13; Miye 14:15\x* \s1 Wapongte ngani-damong nga mastet hucine \r Mat 13:31-32,34-35; Luk 13:18-19 \p \v 30 Yesudi hatacmac yanguc miwec, \wj “Nongileng Wapongte ngani-damongte silicine wenuc holelu nangeng yowa mibeng nalic aidaicte?\wj* \v 31 \wj Wapongte ngani-damong yogo mastet hucine ingucne. Mastet hucine yogo wasec hucine sasawa yengele kpisicnengineng.\wj* \v 32 \wj Aime yogo himongka lobong ofelu sugulelu nosing-bolele mendang ewalicebalu mangngine sugucnehac aicaigac. Aime sawawa nango yengi kwesilu yogolec mangngina yafo holelu ngiyecaigaing.”\wj* \fig Mastet hucinele fungine sugucne aigac|alt="A mustard seed becomes big" src="LB00123B.TIF" size="col" loc="4:30-32" copy="Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="4:32" \fig* \p \v 33 Yesu ye nangeng yowawa siduc ingucne bocyac milu ngic-ngigac ngage-ngagenginengte silicina Sugucnele yowa edocebawec. \v 34 Ailu yowa miwec, yogo nangeng yowawa sugu holelu edocebalu gawec. Edocebalu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* sugu bacebame yengilangkac hikelu fungine milu edocebame yegengkeme ngagelu gaibong. \s1 Gbelongti yowa ngagewec \r Mat 8:23-27; Luk 8:22-25 \p \v 35 Aime mac aweleme Yesudi mic-tengtengfocine yanguc edocebawec, \wj “Nongileng lifuc nebocina hikenang.”\wj* \v 36 Inguc mime yenge ngic-ngigac habutowa hegilecebalu Yesudi gombawa biyac felu ngiyewec, gomba iwa yenge ye mengockelu hikeibong. Hikeebongka gomba gocne inguchac balaibecebaibong. \v 37 Aime iwahac gbelong sugucne tapiliineholec welu dibongti gomba kwelina haulu bamungkenogale aiwec. \v 38 Aime Yesu ye gomba haina hodoc-kpaling holelu gung fame, mic-tengtengfocine yengi yeuckelu yanguc miibong, “Wewedu, nongileng haulu homadabelengkale, ga yogolec ngageboc mi aigic, me?” \p \v 39 Inguc mibong ye gungkacni fangkelu gbelong ngelengkelu kpatalacnolu lifuc yanguc edowec, \wj “Ga waickelu fanong!”\wj* Inguc mime gbelong miyac aime lifuc yogo kalong kwelu moc fawec. \p \v 40 Fame Yesudi mic-tengtengfocine yengele yanguc miwec, \wj “Ngenge omale hangoc aigaing, ngage-ngagesingngineng monic mi fagac, me?”\wj* \p \v 41 Inguc mime yenge hangoc ailu damuebame yengungtihac yanguc uwanaguibong, “Ye ma ngic, aime gbelong nga misa lifuc yeke yele yowa ngagegabiyec?” \c 5 \s1 Aleng yebiyewec \r Mat 8:28-34; Luk 8:26-39 \p \v 1 Aime lifuc falockelu Gerasa ngic-ngigac yengele himong nebocina ediyec neboc hikeibong. \v 2 Hike sulumelu Yesu ye gombawacni wawec. Iwa ngic monic \w aleng wonongkolec\w* gawec, yedi dongesiwacni kwesilu Yesu bafuwawec. \v 3 Ngic yogo ye dongesiwa\f + \fr 5:3 \ft Mac iwa henebe kwelina dongesi fawec. Ilec ye mac ingucne ngiye-fac ailu gawec.\f* ngiye-fac ailu gawec. Game ngic monicti ye hatac nalic mi witickedaicte. Yenge senti witickenogale aibibiyeibong. \v 4 Ngic yengi dameng bocyac hige-moleine senti witickebong, ye sen yogo welockeyackewec. Aime higeine aen sen sugucnedi witickeibong, yogo inguchac welockeyackewec. Aime ngic yenge ye balu damongkenogale aibibiyeibong. \p \v 5 Ngic yogo ye deboc hadeng dongesiwa nga fegengka aukwelu yeuctihac socine posadi helockelu gawec. \v 6 Ailu ye dalickahac domalu \w Yesu\w* nganilu gasacke hikelu ketadi holecnowec. \v 7-8 Holecnome Yesudi aleng wonongkolec yelacni yebiyeme ofelu hikenale edowec. Inguc edome ngic yedi dacineholec aukwelu yanguc miwec, “Yesu Wapong Feicnetowale Madec, ga nala wenuc ainogale ngagegic? Na Wapongte haicka edocgugabac, ga doicka mi locnudamec.”\x - \xo 5:7-8 \xt Mrk 1:24\x* \p \v 9 Inguc mime Yesudi yanguc uwacnowec, \wj “Ga wacgone ma?”\wj* \p Uwacnome miwec, “Na wacne Habutowa. I yangucte, nonge bocyac.”\f + \fr 5:9 \ft “Wacne Legion” miwec. Legion yogo ami aling monic, dzalengineng 5 taosen me 6 taosen.\f* \v 10 Ye inguc mime Yesudi yenge yebicebame himong yogo mi hegileningte dogbac ailu micnowec. \p \v 11 Aime himong iwa bec habu sugucne monic fegengka yogowahac sulukwelu gaibong. \v 12 Gaebongka aleng yengi yanguc milu dogbac aicnoibong, “Ga salecnubaengka becka haunang.” \v 13 Inguc mibong Yesudi ngageyelelu yebicebame yenge baickelu bec-habu yengela hauibong. Haubong bec yenge fegengkacni gasackelu lifucka haulu misa nolu homayackeibong. Aime bec homaibong, yengele dzalengineng yogo 2 taosen ingucne. \p \v 14 Homabong bec-damong yenge hangoc hikelu taonka nga mac-gogocka ngic-ngigac gaibong, yengela hikelu pasi fikewec, yogolec siduc edocebabong yenge yogo nganinogale kwesiibong. \v 15 Aime yenge Yesula kwesilu nganibong, ngic aleng habutowaholecti esecne gawec, ye ngage-ngageine dulungkeme ngage-motolu ngakpi-kpoluc holelu ngiyeme, yenge ye nganilu hangocebawec. \v 16 Aime ngic dongenginengti pasi fikeme nganiibong, yengi ngic alengkolec, yela pasi ingucnehac fikewec, ailu bec yengele siduc yogo momoc ngic-ngigac edocebaibong. \p \v 17 Aime yenge yowa yogo ngagebong motome, Yesu ye yengele mac-himongngineng yogo hegilelu hikenale dogbac aicnolu edoibong. \p \v 18 Inguc edobong ye gombawa feme, ngic alengkolecti madickewec, yedi Yesuholec hikenale dogbac aicnolu edowec. \v 19 Edome Yesudi kpatalacnolu yanguc miwec, \wj “Ga macgona hikelu Sugucnedi gale kweleine sowaleme wiyac sasawa aigelegac, yogolec siduc agofocgone edocebadamec.”\wj* \v 20 Inguc mime ye hikelu Yesudi pasi sasawa yela bawec, yogolec siduc Dekapolis\f + \fr 5:20 \ft Dekapolis yogolec fungine taon 10.\f* himongka ngic-ngigac yowa-siduc yogo milu edocebawec. Edocebame yenge yogo ngagelu mimedec aiibong. \s1 Adu monic bagboliyewec \r Mat 9:18-26; Luk 8:40-56 \p \v 21 Aime Yesu ye gombawa felu hatacmac lifuc falockelu kwesi domame, ngic-ngigac bocyacti yele yowa ngageningte hikelu kpaduckeibong. \v 22 Kpaduckeebongka \w kpakpaduc macte damong|lemma="Kpakpaduc mac"\w* monic, wacine Yairus, yedi kwesilu Yesule higewa wafalu \v 23 dogbac aicnolu yanguc miwec, “Adune homanogale aigac. Ga welelu molegone feina loengka madickelu gana.” \v 24 Inguc edome ngagelu yeke hikeebocka, ngic-ngigac habutowadi hepacnagulu ye balaibeibong. \p \v 25 Aime ngigac monic iwa domawec, ye sac-dale aicnome gaemewa hifa 12 biyachac aiwec. \v 26 Ailu ye dota bocyac yengela hikelu madickenale doic ngagelu monengngine moc wickelu gawec. Aime socine monic mi madickewec, ye socine sowaleme gawechac. \v 27-28 Aime ngigac yogo ye Yesule siduc ngagelu ngic-ngigac lobenginang yefe lelu yanguc ngagewec, “Na ngakpiine oiyalu madickedacte hocne.” Inguc ngagelu Yesule ngakpi dalicne yogo oiyawec. \v 29 Oiyame iwahac sacine kelengkewec. Aime socine mogungkeme hucine miyac aiwec, yogo ngagenaguwec.\fig Ngigac ye Yesule ngakpi oiyagac|alt="Woman touches Jesus' shirt" src="43_Luke8.44_TouchJesus.tif" size="col" loc="5:25-30" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="5:29" \fig* \p \v 30 Aime Yesu ye kweleina ngageme tapiliine tofaine falockewec. Ilec ailu habutowa yengela hefaliyelu yanguc uwayelewec, \wj “Madi ngakpine oiyagac?”\wj*\x - \xo 5:30 \xt Luk 6:19\x* \p \v 31 Inguc mime \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengi yanguc miibong, “Ngic-ngigac homacnedi hepacgugaing. Aime ga omale madi oiyacnugac milu uwagic?” \p \v 32 Aime Yesudi ngigac oiyawec, ye ngani-motonogale lengani-welengani aiwec. \v 33 Aime ngigac ye hangockeme dengdengkeme, Yesule higewa wangiyelu fungineine sasawa mifickewec. I yangucte, socina pasi fikewec, yogo ngagewec. \v 34 Yogo mifickeme Yesudi yanguc edowec, \wj “Ngigac, ga ngage-ngagesinggonedi bamadicgugac. Ga socgone madickegacte kwele-mogungkolec hikenong!”\wj*\x - \xo 5:34 \xt Mrk 10:52; Luk 7:50; 17:19\x* \p \v 35 Aime Yesu ye yowa milu domaemewa, ngic gocne yengi kpakpaduc macte damong yele mackacni kwesilu Yairus yanguc edoibong, “Adugone biyac homagac, ga wewedu hatacmac umac mi lacnoc!” \p \v 36 Inguc mibong Yesu ye yengele yowa ngagelu kpakpaduc macte damong yanguc edowec, \wj “Ga kwele-umac mi ngagenong, ga ngage-ngagesingka sugu domanong.”\wj* \p \v 37 Inguc milu habu kpatalayelelu, Pita nga Yakobos ailu gbaine \w Yoane\w*, yenge sugu bacebame hikeibong. \v 38 Hikelu kpakpaduc macte damong yele macka sulumelu nganime, hendolong sugucne ailu ngic-ngigac habu yenge kwele-sowac ailu hisonggong aiibong. \p \v 39 Aime Yesu ye mac kwelina felu ngic-ngigac yanguc edocebawec, \wj “Ngenge omale hendolong ailu hisonggong aigaing? Adu ye mi homagac, ye gung fagac.”\wj* \v 40 Inguc mime yenge gouwecnoibong. \p Aime yedi ngic-ngigac sasawa yebicebame mac lobina hauyackeibong. Haubong adu nenggac-mamackecine, nga mic-tengtengfocine habackang yenge sugu bacebame adu fawec, iwa leibong. \v 41 Lelu moleina balu yanguc edowec, \wj “Talita koumi!”\wj* Yogolec fungine yanguc bafaliyeicne, \wj “Adu, na edocgugabac, fangkec.”\wj*\x - \xo 5:41 \xt Luk 7:14\x* \v 42 Inguc mime adu ye yogowahac gboliyelu fangkelu lec-welec aiwec. Aime yenge ye nganilu kwatackeibong. Adu yogo ye hifaine 12 aiwec. \v 43 Aime Yesudi pasi fikewec, yogo mi mibong yegengkenale sanangne mimacebalu adu nosing lacnoningte edocebawec. \c 6 \s1 Macfocine yenge Yesu hegileibong \r Mat 13:53-58; Luk 4:16-30 \p \v 1 Yesu ye himong yogo hegilelu yeicne mac-himongngina hikeme, \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yenge ye balaibeibong. \v 2 Aime Sabat dameng aime ye \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* felu yowa edocebalu weduyeleme ngic-ngigac ngagelu ngiyeibong, yenge mimedec ailu yanguc miibong, “Ngage-ngage-motoc yogo madi weducnowec? Ailu bole-yowa yogo madi lacnowecte moledi pasi damuineholec ingucne balu gagac?\x - \xo 6:2 \xt Yoa 7:15\x* \v 3 Ye mac-baba ngic. Ye \w Mariale|lemma="Maria"\w* madec, nga Yakobos nga Yosefe, ailu Yude nga Saimon yengele haengineng, ailu sengfocine yenge nongilengkolec gacaigaing. Ye ngic yogo, me?” Yenge inguc milu lobe-yowa aicnolu ye hegileibong. \p \v 4 Aime \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yanguc edocebawec, \wj “Ngic-ngigac yenge Wapongte \+w siduc-mimi ngic\+w* yele alang bacaigaing. Nga macfocine nga sac-tofafocine ailu golowacfocine, yengi sugu yele alang mi bacaigaing.”\wj*\x - \xo 6:4 \xt Yoa 4:44\x* \v 5 Aime ye pasi damuineholec monic yengela babalesoc mi aiwec. Ye ngic-ngigac huckolec efecne sugu moledi oiyacebame madickeibong. \v 6 Aime yenge ye mi ngagesingkeibongte ye ngagelu kwatackewec. Ailu ye mac-aling falewecka, iwa lolicke hikelu yowa edocebalu weduyelewec. \s1 Bole-yowa yelewec \r Mat 10:5-15; Luk 9:1-6 \p \v 7 Yesudi mic-tengtengfocine 12 wacebame weleyackeibong. Welebong ngic-ngigac yengelacni \w aleng wonongkolec\w* yebicebaningte bole-yowa tapiliineholec yelelu yaeckang yaeckang heucebalu salecebawec. \v 8 Ailu ye yanguc milu edocebawec, \wj “Ngenge yefele babafic monic mi balu hikedaing. Yasu sugu badabiyeng. Ngenge nosing me hiye mi balu hikedaing. Ailu moneng monic anggbangka mi umengkedaing.\wj*\x - \xo 6:8 \xt Luk 10:4-11\x* \v 9 \wj Ngenge hige-ebec sugu holedaing. Nga ngakpi yaeckang mi holelu hikedaing. I yangucte, mac hikedabiyengte iwa ngic-ngigac yengi baficngebadaingte.”\wj* \v 10 Inguc milu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge hikecgu mac-aling monicka sulumebong ngic yengi mac kwelina bacngebalu febong, ngenge mac iwa sugu ngiye-fangkec aidaing. Aibong motome, mac-aling yogo hegilelu mac-himong monicka hikedaing.\wj* \p \v 11 \wj “Nga mac-himong monicka hikebong ngic yengi mi hefolecngebalu yowangineng mi ngagedaingtewa, ngenge higenginangkocni lube webong wame mac-himong yogo hegilelu hikedaing. Aime ngic yenge yogo nganilu Wapongti amengineng baduyeledaicte, yogo ngage-motodaingte.”\wj*\x - \xo 6:11 \xt Sale 13:51\x* \p \v 12 Yesu ye inguc milu salecebame hikelu ngic-ngigac \w kwelengineng hefaliyeningte|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* Wapongte yowa edocebalu weduyeleibong. \v 13 Ailu yenge \w aleng\w* bocyac yebicebaibong. Ailu ngic-ngigac huckolec helocti hosoyelelu bamadicebaibong.\x - \xo 6:13 \xt Yak 5:14\x* \s1 Yoane weibong \r Mat 14:1-12; Luk 3:19-20; 9:7-9 \p \v 14 Yesule siduc yogo himongne himongne sawelu hikeme \w ngictau\w* \w Herodedi|lemma="Herode"\w* yowa yogo ngagewec. Gocnedi ngagelu yanguc miibong, “\w Yoane\w* misa-lowacti homackacni gboliye fangkelu gagac, ye Yesu. Ilec ailu tapili facnogacte pasi damuineholec balu gagac.”\x - \xo 6:14 \xt Mat 16:14; Mrk 8:28; Luk 3:19-20\x* \p \v 15 Inguc mibong ngic gocne yengi ngagelu miibong, “Yogo Wapongte siduc-mimi ngic wacine \w Elaiya\w*.” \p Nga gocnedi ngagelu miibong, “Ye Wapongte siduc-mimi ngic hocne. Siduc-mimi ngic esecne gaibong, yenge ingucne.” \p \v 16 Aime Herode ye yowa yogo ngagelu yanguc miwec, “Nani mibe Yoane ubeine welockeibong, yedi hocne gboliyelu gagac.” \p \v 17-18 I yangucte, esecne Herode ye gbaine Filipte ngigac wacine Herodias, ye hise balu gawec. Aibaba yogolec ailu Yoanedi Herode yanguc edowec, “Ga gbagonele ngigac balu gagic, yogo yefe monic mi fagac.” Inguc mime Herodedi Herodiasle ngage-ngage balaibelu ngicfocine edocebame, Yoane balu hefelu muc-macka loibong.\x - \xo 6:17-18 \xt Dep 18:16\x* \v 19-20 Aime Herodias ye Yoanele aalic ngagewec. Ngageme, Herodedibac Yoanele hangockeme damongkenale aiwec. I yangucte, Yoane ye ngic dondonne ailu gbagbacne. Ilec Herode ye yogo ngage-motolu ngani-damong aicnolu gawec. Ailu ye yele yowa ngagegacgu ngageboc aicnolu sifu yowaine ngagenale aicnowec. Nga Herodias yedibac wehomanogale ngagewec, ailu ngageme kpungkewec. \p \v 21 Gacgu Herodiasdi Yoane wenogale dameng miwec. Aime Herodele fike-fike dameng kwesime, ye ngic sugucne yele bagewa gaibong. Nga hudu-baba ngicfocine yengele damongfocngineng, ailu Galili prowinswacni ngic micne, yenge kpaducebalu noba-nosing lobeyelewec. \v 22 Lobeyeleme ngiyeebongka, Herodiasle adudi kwesilu haicnginang gee wewec. Weme Herode nga ngic yeholec nosing noibong, yenge yogo nganilu angac ngageibong. \p Ilec ailu ngictau Herodedi adule yanguc miwec, “Ga wiyac monicte ngagelu na milocnudamecte, yogo nalic geledacte.” \v 23 Milu Wapongte wacka yowa sanangkenale yanguc mipangkewec, “Ga wiyac monicte milocnuyengka gele-benangkedacte. Ailu himong damongkegabac, yogolec nebocinele miyengka heuckelu geledacte.” \p \v 24 Inguc mime adu ye hikelu nenggacine yanguc uwacnowec, “Na oma wiyacte micnodacte?” \p Mime nenggacinedi yanguc miwec, “Ga Yoane misa-lowacte hodocinele micnodamec.” \p \v 25 Inguc mime adu ye iwahac ngictau yela hikelu yanguc miwec, “Yoane \w misa-lowac\w* yele hodoc yakumac hocne pelewa lolu nelecte ainelegac.”\f + \fr 6:25 \ft Herodias ye Yoane homanale ngagelu hodocine nganilu ngageme Yoane ye homawec.\f* \p \v 26 Inguc mime ngictau ye kweleine umalewec. Aime ngic ngiyeibong, yengele haicka yowa biyac mime sanangkewec. Ilec ailu yogo hegilenogale ngageme nalic mi aiwec. \v 27 Aime ye yogowahac hudu-baba ngic monic saleme hikelu Yoane hodocine welocke balu kwesinale muc-macka hikewec. Hikelu Yoane ubeine welockelu \v 28 hodocine yogo pelewa lolu bakwesilu adu lacnome, adu ye yogo bahikelu nenggacine lacnowec. \v 29 Aime Yoane mic-tengtengfocine yenge siduc yogo ngagelu hikelu kponggbongine bakwesilu longkeibong. \s1 Nosing gumecebawec \r Mat 14:13-21; Luk 9:10-17; Yoa 6:1-13 \p \v 30 \w Salecebaicne\w* yenge hatacmac Yesula kwesilu kpatuleibong. Kpatulelu bole sasawa baibong, ailu edocebalu weduyeleibong, yogolec siduc edoyackeibong.\x - \xo 6:30 \xt Luk 10:17\x* \v 31 Aime ngic-ngigac bocyac yenge lec-welec aiibongte ailu, yenge ngiye-ngagec nga nosing nonole sawaine monic mi fikewec. Ilec ailu Yesudi mic-tengtengfocine yanguc edocebawec, \wj “Ngenge welebong naholec himong kisiwa misaine mikacka hikelu nongilangkac wangec gadabeleng.”\wj* \v 32 Inguc mime yenge yengilangkac gombawa felu himong monic ngic mikacka hikeibong. \p \v 33 Hikeebongka ngic-ngigac bocyacti ngani-motocebalu, taon falewecka, yogowacni molickelu gasacke hikelu iwa sulumeibong. \v 34 Hike sulumebong, Yesu ye gombawacni walu ngic-ngigac habutowa inguc nganicebalu kweleine yengele sowalewec. I yangucte, yenge \w lama\w* yengi damong mikac gacaigaing, yogo ingucne gaibong. Inguc ngagelu yowa bocyac edocebalu weduyelewec.\x - \xo 6:34 \xt Him 27:17; Mat 9:36\x* \p \v 35 Weduyelelu game mac aweleme mic-tengtengfocine yengi yela lelu yanguc miibong, “Himong yago ngicine mikac, aime wenac haume mac biyac awelegac.\x - \xo 6:35 \xt Mrk 8:1-9\x* \v 36 Ilec ailu ga ngic-ngigac salecebang mac-gogoc nga mac-aling falegac, iwa hikelu nosing fuli banoc aining.” \p \v 37 Inguc mibong yedi yanguc miwec, \wj “Ngengi nosing yelebong noning.”\wj* \p Inguc mime yengi yanguc miibong, “Nonge hikelu moneng 200\f + \fr 6:37 \ft Moneng wacine denarius. Aime denarius 200 yogo bulumaka 6lesoc fulingineng ingucne aigac.\f* yogolecsocti nosing fuli balu yelebeng noningte migic, me?” \p \v 38 Inguc mibong Yesudi yanguc uwayelewec, \wj “Ngengela bret edomengti fagac, ngenge lelu yogo nganining.”\wj* \p Inguc mime yenge yogo nganilu yanguc edoibong, “Bret 5 nga misa-sic yaeckang balu gagabeleng.” \p \v 39 Inguc mibong yedi ngic-ngigac habu balu kpindingka walu ngiyeningte edocebawec. \v 40 Edocebame yenge wangiyeibong, gocnedi 100, nga gocnedi 50, inguc habu balu kpindingka ngiyeibong. \v 41 Ngiyeebongka Yesudi bret 5, nga misa-sic yaeckang yogo bawec. Balu dongeine hilame honocmengka feme, Wapong kwele-madic micnolu bret bauckelu ngic-ngigac yelebong noningte mic-tengtengfocine yelewec. Yelelu misa-sic inguchac bauckelu botoc balu yeleme bayackeibong. \v 42 Balu ngic-ngigac sasawadi nogebec ailu \v 43 bret nga misa-sic tofaine notiwa aibong ngiyewec, yogo kpaduckebong haulu damba 12 wakewec. \v 44 Ngic nosing noibong, yogo yengele dzalengineng 5 taosen. \s1 Lifuc feina edela hikewec \r Mat 14:22-33; Yoa 6:16-21 \p \v 45 Nowackebong motome, Yesu ye ngic-ngigac locebanogale domalu mic-tengtengfocine salecebame yenge molickelu gombawa felu Besaida taonka hikeibong. \v 46 Hikeebongka ye ngic-ngigac locebame hikebong milockenale kupicka fewec.\x - \xo 6:46 \xt Luk 5:16\x* \v 47 Aime mac deboleme mic-tengtengfocine yenge lifuc hewacina hikebong, Yesu yeicnac himongka gawec. \v 48 Game mic-tengtengfocine yenge hikeebongka mac biyac saenogale aiyemewa gbelongti wecebame yenge puli wenogale aibibiyeibong. Inguc aibong Yesu ye nganicebalu yengela haic lifuc feina edela edela hikelu ewalicebanogale aiwec. \fig Yesudi lifuc feina edelu welegac|alt="Jesus walks on the water" src="ubsa-08amt.tif" size="col" copy="UBS" ref="6:48" \fig* \p \v 49-50 Ye lifuc feina edela edela hikeme, yengi ye nganilu ilucti welegac, inguc ngagelu hangocebame aukweibong.\x - \xo 6:49-50 \xt Luk 24:37\x* \p Aime yedi iwahac yanguc edocebawec, \wj “Nani welegabac. Ngenge ngageboc mikac sanangne domadaing. Ngenge mi hangocngebana.”\wj* \v 51 Inguc milu gombawa felu yengeholec ngiyeme, gbelong miyac aiwec. Aime yenge kwatacke-benangkelu mimedec aiibong.\x - \xo 6:51 \xt Mrk 4:39\x* \v 52 I yangucte, yenge kwelengineng hefeicnehac fawecte ailu, nosingka pasi fikewec, yogo mi ngage-motoibong. \s1 Ngic-ngigac bamadicebawec \r Mat 14:34-36 \p \v 53 Aime yenge lifuc falockelu Genesaret himongka hike sulumelu gombangineng hefebong fawec. \v 54 Fame gombawacni wabong ngic-ngigac yenge Yesu biyac ngani-motoibong. \v 55 Ngani-motolu macsoc gasacke hikelu ngic-ngigac huckolec dembengka locebalu, “Ye iwa me iwa gagac,” inguc milu iwa bacebalu kwesiyackeibong. \v 56 Yesu ye taonka nga mac-alingka ailu mac-gogocka hikeme, ngic-ngigac yengi ngic-ngigac huckolec bacebalu maket sobengka locebaibong. Ailu huckolec yengi Yesule ngakpi susucinele mucine oiyaningte dogbac ailu micnoibong. Aime oiyaibong, yenge sasawadi madickeibong. \c 7 \s1 Wapongte mimipang yowadi yefe-yowa ewaligac \r Mat 15:1-9 \p \v 1 Yerusalemkocni \w Farisaio\w* nga \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* gocne yengi Yesula kwesilu kpatulelu gaibong. \v 2 Gabong iwa Yesu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* gocne yengi molengineng mi suwelu nosing moc banoc aibong nganicebaibong.\x - \xo 7:2 \xt Luk 11:38\x* \v 3 I yangucte, Farisaio nga \w Yuda ngic-ngigac\w* sasawadi ngesa-ngambofocngineng yengele yefe-yowa balaibelu molengineng suwelubac nosing nocaigaing.\f + \fr 7:3 \ft Yenge molengineng wonongkolec mi ngagelu aibaba inguc aiibong. Yenge ngesa-ngambonginengte aibaba balaibenogale inguc suweibong. Yenge yanguc ngageibong, yenge aibaba yogo madicne balaibegaingka, Wapongte haicka gbagbacne aidaingte.\f* \v 4 Ailu yenge maket sobengkacni kwesilu \w misa mi lowagaingka|lemma="Misa-lowac"\w*, ibac nosing moc mi balu nocaigaing. Ailu pasi gocne ingucne momochac aicaigaing. Yenge kap nga pele ailu benggu inguchac suwebong gbagbacne aicaigac.\x - \xo 7:4 \xt Mat 23:25\x* \p \v 5 Inguc aime Farisaio nga Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yengi Yesu yanguc uwacnoibong, “Mic-tengtengfocgone yenge molengineng mi suwelu nosing moc banoc aicaigaing. Aime yenge omale ngesa-ngambofocnonggeng yengele yefe-yowa yogo mi balaibegaing?” \p \v 6 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “Siduc-mimi ngic \+w Yesaiyadi|lemma="Yesaiya"\+w* ngic kwesacine ngengele hocne siduc-yowa noinebenang yanguc kwelengkewec,\wj* \q1 \wj ‘Ngic-ngigac habu yago yenge micnginengti sugu alang bacnucaigaing. Nga kwelenginengtibac na hegilecnucaigaing.\wj* \v 7 \wj Yenge ngic-ngigac yowa weduyelecaigaing, yogo ngic ngage-ngagewa yefe-yowa yogo edocebalu weduyelecaigaing. Ailu na moc afenubong afec-afecngineng yogo nganibe noine mikac aicaigac.’\wj* \rq (Yes 29:13) \rq* \m \v 8 \wj Ngenge Wapongte ung-yowa hegilelu ngic yengele yefe-yowa balaibecaigaing.”\wj* \p \v 9 Ailu hatacmac yanguc edocebawec, \wj “Ngenge ngengileng yefe-yowa balaibeningte ailu, Wapongte ung-yowa baicke-benangkegaing. Yogolec ngage-madickegaing, me?\wj* \v 10 \wj \+w Mosesdi|lemma="Moses"\+w* yowa monic yanguc miwec,\wj* \q1 \wj ‘Ga nenggac-mamackecgone alang bayetedamec.’\wj* \rq (Wah 20:12; Yef 5:16) \rq* \m \wj Aime\wj* \q1 \wj ‘Monic ye nenggacine me mamacinele sawec-yowa midaictewa, ye webong homadaic.’ ”\wj* \rq (Wah 21:17; Dep 20:9) \rq* \m \v 11 \wj “Ngengebac yanguc micaigaing, ‘Monicti nenggacine me mamacine edolu yanguc midaicte, “Na wiyac gocne gelenogale ngagelu migabac, yogo biyac Wapongte ibu lacnobele miiba.” ’\wj*\f + \fr 7:11 \ft Ibu yogo Hibru yowawa yefe Korban.\f* \v 12 \wj Inguc milu ngic ye nenggacine me mamacine bafickenale kpatalacnodaingte.\wj* \v 13 \wj Yefe iwa ngenge yefe-yowangineng balaibelu Wapongte yowa yogo someckecaigaing, aibaba gocne ingucne bocyac aicaigaing.”\wj* \s1 Oma wiyacti ngic kwelewa haume wonongkolec aidaicte? \r Mat 15:10-20 \p \v 14 Yesu ye inguc milu ngic-ngigac habu hatacmac wacebame kwesibong yanguc edocebawec, \wj “Ngenge hedec kwelu ngage-motoning.\wj* \v 15 \wj Nosing nga wiyac ingucne yogodi ngic kweleina haume wonongkolec nalic mi aidaicte, miyac. Ngic kwelewacni ngage-ngageine ofecaigac, yogodibac ngic kweleine bame wonongkolec aidaicte.\wj*\x - \xo 7:15 \xt Sale 10:14-15\x* \v 16 \wj [Monic ye hedeckolecti yowa yago aneng ngagedaic.]”\wj*\f + \fr 7:16 \ft Hibi esecne Mareko kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne 7:16 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Marekodi mi kwelengkewec mecne.\f* \p \v 17 Ye inguc milu ngic-ngigac hegilecebalu macka feme, mic-tengtengfocine yengi nangeng yowa holelu miwec, yogolec uwacnobong yanguc edocebawec, \v 18 \wj “Ngenge momoc ngage-ngage-motocngineng mikac, me? Nosing me wiyac monic lobinacni gobe kwelina haucaigac, yogodi ngic bame wonongkolec nalic mi aidaicte. Ngenge yogo mi ngage-motogaing, me?\wj* \v 19 \wj Wiyac yogodi kwelewa mi haucaigac, yogo gobe kwelina sugu haulu hamacka haucaigac.”\wj* Yesu ye inguc milu nosing sasawa nonogale nalic miyackewec. \p \v 20 Ailu taockelu yanguc miwec, \wj “Nga ngic kwelewacni ofecaigac, yogodibac ngic bame wonongkolec aicaigac.\wj* \v 21 \wj Aime ngic-ngigac kwelewacni ngage-ngage yangucti ofecaigac. Ngage-ngage sowacne, nga selo-boic aibaba ailu hise aibaba, nga ngic-wewe.\wj* \v 22 \wj Ailu ngawe-ngigac bahegilec, nga hane aibaba, ailu aibaba sowacne gocne. Nga kwesac-aibaba, ailu aibaba kosaine, nga hasowac ailu misulec. Nga soc bafefe, ailu kwele-fong.\wj* \v 23 \wj Aibaba yogo sasawa yenge ngic-ngigac kwelewacni ofelu basowalecebame wonongkolec aicaigaing.”\wj* \s1 Grik ngigacti Yesu ngagesingkewec \r Mat 15:21-28 \p \v 24 Aime Yesu ye mac-aling yogo hegilelu fangke hikewec. Hikelu Tair nga Saidon himongka hike sulumelu mac monicka fewec. Feme taon yogowacni ngic-ngigac yengi yogo mi ngageningte ngagewec. Ailu ye sangkelu ngiyenale kpungkewec. \v 25-26 Aime Fonisia himongkacni \w Grik ngigac|lemma="Grik"\w* monicti kwesiwec. Kwesilu Yesule higewa wangiyelu, aduinela aleng wonongkolec yebiyenale micnolu gawec. \v 27 Micnome Yesudi yanguc edowec, \wj “Adu-madec yenge nosing molic-molic nolu gebecebadaic. Adu-madec yengele nosing ewalicebalu hoda yengela wickedabelengte, yogo mi madickedaicte.”\wj*\f + \fr 7:27 \ft Yesudi Israel ngic-ngigac yengele ngagelu adu-madec miwec. Nga Israel yengele alingkacni miyac yengele ngagelu hoda miwec. Ailu nosing yogo babaficte silic ingucne. Grik ngigacte ngage-ngagesing esoickelu yowa ingucne miwec.\f* \p \v 28 Inguc mime ngigac yedi bafaliyelu yanguc edowec, “Sugucne, yogo ngagegabac. Ailu hoda yenge sifu adu-madec yengi nosing nobong kapucine tebo bageina wacaigac, yogo nocaigaing.” \p \v 29 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Ga yowa inguc migicte hikec, aleng ye adugone biyac hegilegac.”\wj* \p \v 30 Inguc mime ngigac ye macina hikelu nganime aleng ye aduine biyac hegilelu hikeme, adu yogo ye mapicina waickelu fawec. \s1 Ngic hedec-fong \p \v 31 Yesu ye Tair himongkacni hefaliyelu Saidon taon falockelu Dekapolis himongka yefe hikelu Galili lifucka hikewec. \v 32 Hike sulumelu nganime, ngic-ngigac yenge ngic monic hedec-fong nga yowaine yegena mi micaigac, ye bakwesilu Yesudi moledi bauwanale dogbac aicnoibong. \p \v 33 Inguc mibong ngagelu ye ngic-ngigac habu yenge hegilecebalu ngic yogo bame yekilackac lobenginang lelu lome domawec. Domame gbongnginedi hedecina lolu moleine sofockelu beluine oiyawec. \v 34 Oiyalu honocmengka hilame feme asuine fuluckelu miwec, \wj “Effata!”\wj* Yogolec fungine yanguc bafaliyeicne, \wj “Ga dulungkec!”\wj* \v 35 Inguc mime ngic hedecine yogowahac dulungkewec. Aime beluine hatacmac hefaliyeme yowa dondonne miwec. \p \v 36 Inguc milu Yesudi pasi fikewec, yogolec ngic-ngigac yengi mi mibong sawenale sanangnehacbenang milu mimacebawec. Mime yenge pasi fikewec yogolec siduc hatacmac mibong saweyackewec.\x - \xo 7:36 \xt Mrk 1:43-45\x* \v 37 Inguc mibong ngic-ngigac yengi pasi yogolec bocyacbenang weleckelu mimedec ailu yanguc miibong, “Ye wiyac sasawa balu gagac, yogo madicke-benangkegac. Ye ngic-ngigac hedec-fong yengele hedec bame dulungkeme yowa ngagegaing. Ailu yowangineng mikac, yengi yowa kwegaing.”\x - \xo 7:37 \xt Yes 35:5\x* \c 8 \s1 Ngic-ngigac 4 taosen nosing gumecebawec \r Mat 15:32-39 \p \v 1 Dameng iwa ngic-ngigac habutowadi hatacmac Yesula kwesilu kpaduckeibong. Aime nosing mikac aime Yesudi \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* wacebame welebong yanguc edocebawec, \v 2 \wj “Ngic-ngigac yago yenge nosingngineng mikac hadeng habackang biyac naholec gaebongka yengele kwelene sowalegac.\wj*\x - \xo 8:2 \xt Mrk 6:34-44\x* \v 3 \wj Gocne yenge mac-himong dalickacni kwesiibong. Aime nosing mikacte salecebabe macnginang hikegacgu yefewa donge lolic aiyeledaickale, migabac.”\wj* \fig Yesudi ngic-ngigac nosing yeledaicte|alt="Jesus sees the people & will give them food" src="ubsb-03a.tif" size="col" copy="UBS" ref="8:3" \fig* \p \v 4 Inguc mime mic-tengtengfocine yengi yanguc miibong, “Nongileng himong kisiwa misaine mikacka gagabeleng. Ilec nosing wenuwacni baebengka habutowa yago yelebeng nobong gebecebadaicte?” \p \v 5 Inguc mibong Yesudi yanguc uwayelewec, \wj “Ngenge bret edomeng balu gagaing?”\wj* \p Mime yengi “bret 7” miibong. \p \v 6 Inguc mibong ngagelu Yesudi ngic-ngigac habu himongka walu ngiyeningte edocebawec. Edocebalu bret 7 balu Wapong kwele-madic micnolu bauckelu mic-tengtengfocine yeleme yengi ngic-ngigac habuwa yeleibong. \v 7 Ailu ye misa-sic gogoc kpisicne gocne balu gaibong, yogo inguchac Wapong kwele-madic micnolu yeleningte edocebawec. \v 8 Edocebame yelebong yenge yogo nobong gebecebame, nosing tofaine ngiyewec, yogo balu kpaduckebong damba 7 aiwec. \v 9 Aime ngic-ngigac 4 taosen ngama ingucne yengi iwa ngiyeibong. Yenge nosing nobong motome salecebame hikeibong. \v 10 Hikebong Yesu ye yogowacni mic-tengtengfocine yengeholec gombawa felu Damanuta himongka hikeibong. \s1 Aibaba fulune \r Mat 16:1-4 \p \v 11 \w Farisaio\w* yenge kwesilu Yesuholec yowangineng fec-wac aiwec. Yenge tapiliine lokwesacka lolu pasile maa monic honocmengkacni bame nganiningte micnoibong. \v 12 Inguc mibong asuinedi ngageme umaleme yanguc miwec, \wj “Ngic-ngigac aling yanguctihac gagaing, ngenge omale pasile maa nganinogale milu gagaing? Foinac, ngic-ngigac aling yago ngengela pasile maaine monic nalic mi fikengeledaicte, yogo noine edocngebagabac.”\wj*\x - \xo 8:12 \xt Mat 12:39; Luk 11:29\x* \v 13 Inguc milu ngic yogo hegilecebalu gombawa hatacmac felu lifuc nebocina hikeibong. \s1 Wasec sowacne \r Mat 16:5-12 \p \v 14 Dameng iwa mic-tengtengfocine yenge bret ngigecebame moniyang sugu gombawa ngiyeme hikeibong. \v 15 Aime Yesudi sawang-yowa milu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge \+w Herode\+w* nga Farisaio yengele \+w yisle|lemma="Yis"\+w*\wj*\f + \fr 8:15 \ft Yis yogo flawawa sawelu basugulecaigac. Yengele ngage-ngage nga aibaba saweme ngic-ngigac balaibecaigaing, Yesudi yogo nganilu nangeng yowa holelu yis miwec.\f* \wj ngani-motolu gadabiyeng.”\wj*\x - \xo 8:15 \xt Luk 12:1\x* \p \v 16 Inguc mime yengungtihac mingagec ailu yanguc miibong, “Nongileng bretnonggeng mikac. Ilec ailu inguc migac.” \p \v 17 Inguc mibong ye kwelenginang biyac ngage-motolu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge omale bret mi balu kwesigaingte mingagec aigaing? Ngenge kwelengineng fongkeicnele ailu wiyac monic mi ngage-motogaing, me?\wj*\x - \xo 8:17 \xt Mrk 6:52\x* \v 18-19 \wj Ngenge dongenginengti wiyac mi nganicaigaing, me? Ailu hedecnginengti yowa mi ngagecaigaing, me? Na bret 5 bauckelu ngic 5 taosen gumecebabe tofaine ngiyewec, yogo kpaduckebong damba edomeng wakewec, yogo ngigecngebawec, me?”\wj* \p Uwayeleme yengi “damba 12” miibong.\x - \xo 8:18-19 \xt Mrk 6:41-44\x* \p \v 20 \wj “Aime hatacmac bret 7 bauckelu ngic-ngigac 4 taosen gumecebabe tofaine ngiyeme kpaduckebong damba edomeng wakewec?”\wj* \p Uwame yengi “damba 7” miibong. \p \v 21 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “Ngenge yakumac inguchac mi ngage-motogainghac, me? Yis yogo nosingte mi migabac.”\wj* \s1 Donge-pisic monic dongeine bamadickewec \p \v 22 Aime yenge Besaida himongka hike sulumebong, ngic-ngigac yengi ngic donge-pisic monic Yesula bakwesilu moleinedi bauwanale dogbac aicnoibong. \v 23 Inguc aibong ye donge-pisic moleina balu mac-aling fagaing yogo hegilecebalu lobina mengocke hikelu dongeina sofockelu moleinedi feina lolu yanguc uwacnowec, \wj “Ga wiyac monic nganigic, me?”\wj* \p \v 24 Uwacnome ngic donge-pisic ye donge hilalu yanguc miwec, “Ngic yenge ngani-nganingineng yoc ingucne nganicebabe lec-welec aigaing.” \p \v 25 Inguc mime Yesudi donge feina moleine hatacmac lome madickeme donge hilalu wiyac sasawa madicne nganiwec. \v 26 Nganime yanguc edolu salewec, \wj “Ga macgona hikelu mac-alingka yefe mi fedamec.”\wj* \s1 Yesule fungine mime yegengkewec \r Mat 16:13-20; Luk 9:18-21 \p \v 27 Aime \w Yesu\w* ye mic-tengtengfocine yengeholec Filipai himongka Sesarea taon emeina mac-aling falewecka iwa hikeibong. Yefewa hikelu yedi mic-tengtengfocine yanguc uwayelewec, \wj “Ngic-ngigac yengi nale ma micaigaing?”\wj* \p \v 28 Inguc mime yengi yanguc miibong, “Gocne yengi \w Yoane\w* \w misa-lowac\w* micaigaing. Nga gocne yengi Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* wacine \w Elaiya\w* micaigaing. Nga gocne yengibac Wapongte siduc-mimi ngic monic esecne wackelu micaigaing.”\x - \xo 8:28 \xt Mrk 6:15\x* \p \v 29 Inguc mibong yanguc uwayelewec, \wj “Aime ngenge ngengung nale ma micaigaing?”\wj* \p Uwayeleme Pitadi yanguc miwec, “Ga \w Mesia\w*.”\x - \xo 8:29 \xt Yoa 6:68-69\x* \p \v 30 Inguc mime yedi wac yogo ngic monic mi edocebaningte mimacebawec.\x - \xo 8:30 \xt Mrk 9:9\x* \s1 Yesu homackacni gboliyelu fangkedaicte \r Mat 16:21-28; Luk 9:22-27 \p \v 31 Aime Yesudi yanguc edocebalu weduyelewec, \wj “\+w Ngicte Madec\+w* ye doic homacne ngagedaicte. Aime Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng, nga \+w depec-baba ngic micne|lemma="Depec-baba ngic yengele damong sugucne"\+w*, ailu \+w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\+w*, yengi ye kweledi wickelu webong homadaicte. Homame hadeng habackang motome, hatacmac gboliyelu fangkedaicte.”\wj* \v 32 Yowa yogo yegenabenang edocebame, Pitadi Yesu mecina mengocke lelu yekilackac domalu kpatalacnowec. \p \v 33 Kpatalacnome Yesudi hefaliyelu dongeine mic-tengteng yengela hilalu Pita kpatalacnolu yanguc edowec, \wj “\+w Satang\+w*, ga lobena wele-hikec. Ga wiyac ngagesigic, yogo Wapongtacni miyac, yogo ngic ngage-ngage aigac.”\wj* \s1 Yesu balaibenogale yefe \p \v 34 Yesudi habu nga mic-tengtengfocine wacebame welebong yanguc edocebawec, \wj “Monic ye na balaibecnunogale ngagegacka, ye yeicne soc-kweleinele angac bawalu umacte \+w malicpongine|lemma="Malicpong"\+w* bafangke tengkelu balaibecnudaic.\wj*\x - \xo 8:34 \xt Mat 10:38-39; Luk 14:27\x* \v 35 \wj I yangucte, monic ye yeicne gagaine sebilenale ngagelu boleine badaicte, ye gagaine yogo sangkecnodaicte. Nga monic ye nale ailu nga \+w Siduc Madicnele|lemma="Siduc Madicne"\+w* ailu gagaine hegiledaicte, yebac gagaine fikecnodaicte.\wj* \v 36 \wj Ilec monicti himongtowa yagolec wiyac sasawa bafuwanale ailu gagaine wickeme sangkedaicte, wiyac yogo yengi ngic yogo nalic bafickedaingte, me? Yogo miyac!\wj* \v 37 \wj Me monicti gagaine hatacmac bafuwanale wenuc lacnome bafuwacnodaicte? Yefe monic mi fagac.\wj* \v 38 \wj I yangucte, dameng yagolec ngic-ngigac yenge \+w bikicnginengkolec|lemma="Bikic"\+w* nga selo-boic alingkolec. Aime yengele kwelinacni monicti nale ngageme gameineholec aidaicte. Ailu nale yowale ngageme gameineholec aidaictewa, yela yanguc fikedaicte. Ngicte Madecti Mamacinele tapili nga hibi-angocineholec, ailu Wapong yeicne \+w angelo\+w* yengeholec kwesidaicte. Dameng iwa yedi ngic yogolec inguchac ngageme gameineholec aidaicte.”\wj*\x - \xo 8:38 \xt Mat 10:33\x* \c 9 \p \v 1 Aime Yesudi hatacmac taockelu yanguc edocebawec, \wj “Foinac, ngic-ngigac yago domagaing, ngengelacni gocne yenge mi homaebongkahac, Wapongte \+w ngani-damong\+w* tapiliineholec fikelu yegengkeme nganidaingte, yogo noine edocngebagabac.”\wj*\x - \xo 9:1 \xt Mrk 13:30\x* \s1 Yesule tapili nga wac feicne \r Mat 17:1-13; Luk 9:28-36 \p \v 2 Aime hadeng 6 motome \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* Pita nga Yakobos ailu \w Yoane\w* mengocebame tiki dalicne monicka felu yengilangkac gaibong. Felu dongenginang socine hefaliyeme ngani-nganiine monicbenang aiwec.\x - \xo 9:2 \xt Sale 3:22; 2Pi 1:17-18\x* \v 3 Ngakpiine dalicne yogo angolelu kwalacnebenang angocineholec aiwec. Himongtowawa monicti ngakpi kwalac-kwalac ingucne nalic mi bafuwadaicte. \v 4 Aime iwahac \w Moses\w* nga \w Elaiya\w* yeke fikelu Yesuholec yowa mingagec aiboc nganicepaibong. \v 5 Inguc aibong Pitadi Yesu yanguc edowec, “Wewedu, nongileng yagowa gabeng madickegacte fale habackang banang. Gale monic, nga Mosesle monic, ailu Elaiyale monic.” \v 6 Yenge bocyacbenang hangocebawecte, Pitadi moc milu yowa madicne micnonale, ngageme kpungkewec. \p \v 7 Iwa domabong kaguwa monicti kwesilu somecebame, kaguwa kwelinacni yowa-malac monic yanguc fikewec, “Yogo nale Madec, kwelenedi yele angac ngagegabac. Ngenge yele yowa ngagedaing!” \v 8 Yowa motome yogowahac yenge donge hilalu nganibong, Yesudi sugu yengeholec domame nganiibong. Nga ngic monic mi nganiibong. \p \v 9 Aime yenge tikiwacni wabong Yesudi mimacebalu yanguc miwec, \wj “Ngenge wiyac nganigaing, yogolec siduc ngic mi edocebadaing. Gacgu \+w Ngicte Madec\+w* homackacni gboliyelu fangkedaicte, dameng yogowabac midaing.”\wj* \p \v 10 Inguc edocebame mic-tengteng yenge yowaine balaibelu yengungtihac yanguc uwanaguibong, “Homackacni gboliyelu fangke-fangke, yogolec fungine wenuc?” \v 11 Yengi yanguc milu uwacnoibong, “\w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* yenge wenucte Elaiyadi hatacmac molickelu kwesime Mesia lobeina kwesinale micaigaing?” \p \v 12 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “Elaiyadi hocne kwesilu wiyac sasawa bame madickedaicte. Aime Wapongte hibiwa yowa yanguc kwelengkeicne fagac, ‘Ngicte Madec ye doic bocyac ngageme misulec aicnodaingte.’ Ilec wenuc ngagesigaing?\wj*\x - \xo 9:12 \xt Mige 22:1-18; Yes 53:3; Mal 4:5\x* \v 13 \wj Ailubac yanguc edocngebabe, Elaiya ye biyachac hatacmac kwesiwec,\wj*\f + \fr 9:13 \ft Yesudi Yoane misa-lowacte ngagelu yowa yogo miwec.\f* \wj aime ngic yenge angacngineng balaibelu aibaba sowacne haicine monic-monic aicnolu gaibong, yogo yele hocne kwelengkeicne fagac.”\wj*\x - \xo 9:13 \xt Mat 11:14\x* \s1 Madec monictacni aleng yebiyewec \r Mat 17:14-21; Luk 9:37-43 \p \v 14 Yenge tikiwacni wabong \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* gocne yengi yengela lelu nganibong, yenge Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yengeholec yowangineng fec-wac aiwec. Fec-wac aiyemewa habu sugucnedi ngagelu lolickelu domaibong. \v 15 Domalu yenge Yesu nganilu kwatackelu biyac yela gasacke lelu wenac-madic micnoibong. \p \v 16 Inguc aibong Yesudi yanguc uwayelewec, \wj “Ngenge omale yowangineng fec-wac aigac?”\wj* \p \v 17 Inguc mime habu yengelacni ngic monicti yanguc miwec, “Wewedu, \w aleng\w* monic yowaine mikacti madecne micine badickeme gala balu kwesigabac. \v 18 Aime alengti dameng bocyac ye balu wepackeme himongka wawecaigac. Inguc aicnome ye hige-moleine linggangkeme micinacni sofololoc ofelu micine hedickecaigac. Aime mic-tengtengfocgone yengi aleng yebiyeningte edocebabe, yenge ngagebong kpungkeme hegilegabiyeng.” \p \v 19 Inguc mime Yesudi bafaliyelu yanguc edowec, \wj “Dameng yagolec ngic-ngigac aling yago, ngenge ngage-ngagesingngineng mikacbenang. Na dameng dalicne ngage-ngagesing mikac ngic-ngigac ngengeholec hatacmac ganogale takicnugac. Ngenge madec yogo bawelening.”\wj* \v 20 Inguc mime yenge madec yogo balu lebong alengti Yesu nganilu madec yogo wepackeme himongka wawelu hefac-tafalic ailu fawec. Wawelu fame micinacni sofololoc ofewec. \p \v 21 Ofeme Yesudi mamacine yanguc uwacnowec, \wj “Wiyac yago ma damengka fungkecnowec?”\wj* \p Inguc mime mamacinedi yanguc miwec, “Yogo gegecne gaweckahac fikecnowec. \v 22 Fikecnome alengti dameng bocyac madec wehomanale dacka nga misawa wepackeme haucaigac. Aime ga nalic baficnupanogale ngagegickabac sifu kwelegone sowaleme baficnupanong.” \p \v 23 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Yogo nalic aibele migic, me? Monic ye ngagesingkeme, yela wiyac sasawa nalic fikedaicte.”\wj*\x - \xo 9:23 \xt Mat 21:21; Mrk 11:23\x* \p \v 24 Inguc mime yogowahac madec mamacinedi aukwelu yanguc miwec, “Na ngagesinggube ngage-ngagesingnedi songtolegacte gagi baficnunong.” \p \v 25 Inguc mime habudi Yesula gasackelu hikebong ye nganicebalu \w aleng wonongkolec\w* kpatalacnolu yanguc micnowec, \wj “Aleng, ga hedec-fong ailu yowagone mikac. Na edocgugabac, ga madec yogo hegilelu ofe hikedamec. Ailu hatacmac hefaliyelu yela mi haudamec.”\wj* \p \v 26 Inguc mime alengti dacineholec tapiliwabenang aukwelu edepackeme wafame ofelu hikeme, madec ye homaicne ingucne fawec. Fame ngic yenge yogo nganilu biyac homagac miibong.\x - \xo 9:26 \xt Mrk 1:26\x* \v 27 Inguc mibong Yesudi moleina bame hatacmac fangkewec. \p \v 28 Aime Yesu ye macka feme mic-tengtengfocine yenge yengilangkac yeholec ngiyelu yanguc uwacnoibong, “Nonge wenucte aleng yogo yebiyenangte aibibiyegabeleng?” \p \v 29 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “Aleng ingucne mimilocti sugu nalic yebiyedaingte.”\wj* \s1 Yeicne homacte hatacmac miwec \r Mat 17:22-23; Luk 9:43-45 \p \v 30-31 Yesu nga mic-tengtengfocine yenge mac yogo hegilelu Galili prowins falockelu hikeibong. Aime ye iwa hikelu mic-tengtengfocine weduyelewecte yanguc ngagewec, \wj “Yawa gagabeleng, yogo ngic-ngigac mi ngagedaing.”\wj* Inguc ngagelu weduyelelu yanguc edocebawec, \wj “Monicti Ngicte Madec balu ngic yengele molewa lodaicte, yogolec dameng bangkalegac. Lome yengi ye balu wehomadaingte. Wehomabong hadeng habackang motome, homackacni hatacmac gboliyelu fangkedaicte.”\wj*\x - \xo 9:30-31 \xt Mrk 8:31; 10:32-34; Yoa 7:1\x* \v 32 Inguc mime yenge yogo mi ngage-motolu yowa yogolec funginele hatacmac uwacnoningte hangocebawec.\x - \xo 9:32 \xt Luk 9:45\x* \s1 Micne gaga \r Mat 18:1-5; Luk 9:46-48 \p \v 33 Aime Yesu ye Kapeneam taonka hike sulumelu macka felu mic-tengtengfocine yanguc uwayelewec, \wj “Ngenge yefewa oma wiyacte mingagec aibiyeng?”\wj* \v 34 Inguc uwayeleme yenge waickelu ngiyeibong. I yangucte, yenge yefewa yengelacni madi feicne gagac, yogolec mingagec aiibong. \p \v 35 Yesu ye ngiyelu mic-tengtengfocine 12 wacebame welebong yanguc edocebawec, \wj “Monic ye micne ganogale ngagelu, ye agofocine sasawa, yengele lobewa galu yengele mole-bafic aidaic.”\wj*\x - \xo 9:35 \xt Mat 20:25-27; Mrk 10:43-44; Luk 22:24\x* \p \v 36 Inguc milu madec hakic monic balu yengele hewacka lolu moleine elecina lolu yanguc edocebawec, \v 37 \wj “Monic ye madec yangucne nale wacka ye hefolegac, ye na hefolecnugac. Nga monic ye na hefolecnugac, ye na sugu mi hefolecnugac, miyac. Ye Wapong na salecnuwec, ye inguchac hefolegac.”\wj*\x - \xo 9:37 \xt Mat 10:40\x* \s1 Aka mi holedaing \r Luk 9:49-50 \p \v 38 Aime Yoanedi Yesu yanguc edowec, “Wewedu, ngic monic ye gale wacka \w aleng\w* yebicebame nganibeleng. Ailu ye nongilengkolec mi gagacte kpatalacnobeleng.” \p \v 39 Inguc mime Yesudi yanguc miwec, \wj “Monicti nale wacka bole monic pasi damuineholec badaicte, ye nale wac biyac mi suledaicte. Ilec ngenge mi kpatalacnodaing.\wj* \v 40 \wj I yangucte, monic ye nongileng ngaba mi aigac, yedi agononggeng aigac.\wj*\x - \xo 9:40 \xt Mat 12:30; Luk 11:23\x* \v 41 \wj Foinac, monic ye ngageme ngenge \+w Kristole|lemma="Kristo"\+w* aling gagaing, yogolec ailu misa ngeleme nodaingte, ye wiyac yogolec fuline badaicte, yogo noine edocngebagabac.”\wj*\x - \xo 9:41 \xt Mat 10:42\x* \s1 Lokwesac haicine monic-monic \r Mat 18:6-9; Luk 17:1-2 \p \v 42 \wj “Entacka gocne yengi ngic monic balu balinga sugucne ubeina ubeecnolu kiwecka wickebong haudaictewa, yele umacine efeckedaicte. Aime adu-madec kpisicne monicti na ngagesingnulu game, ngic yogodi adu-madec ingucne aicnome \+w bikic\+w* bafuwadaictewa, Wapongti ye ameine baducnodaicte, yogo umactowaineholec.\wj* \v 43 \wj Aime molegone monicti sowacne aigeleme bikic bafuwadamectewa, ga yogo helockelu wickeengka hikedaic. Molegone yaeckangkolec galu dac-sanang pisic-pisicine mikac, iwa haudameckale, ga mole-sofong galu gaga-sanangka feengka madickedaicte.\wj*\x - \xo 9:43 \xt Mat 5:30\x* \q1 \v 44 \wj [‘Dacka haulu umbengngineng mi homadaicte. Ailu dac yogo mi pisickedaicte.’]\wj*\f + \fr 9:44 \ft Hibi esecne Mareko kwelengkewec, yogo yakuc mi fagac. Aime esecne hibi yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne 9:44 nga 9:46 iwa mi fagac. Ilec ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Marekodi 9:48 iwa sugu kwelengkewec, 9:44 nga 9:46 yogo miyac mecne.\f* \m \v 45 \wj Ailu higegone monicti sowacne aigeleme bikic bafuwadamectewa, yogo welockelu wickeengka hikedaic. Higegone yaeckangkolec galu dac-sanangka haudameckale, hige-sofong galu gaga-sanangka feengka madickedaicte.\wj* \q1 \v 46 \wj [‘Dacka haulu umbengngineng mi homadaicte. Ailu dac yogo mi pisickedaicte.’]\wj* \m \v 47 \wj Me dongegone monicti sowacne aigeleme bikic bafuwadamectewa, ga yogo bamoctolu wickeengka hikedaic. Gacgu dongegone yaeckangkolec galu dac-sanangka haudameckale, dongegone moniyang sugu galu Wapongte ngani-damongte kwelina feengka madickedaicte.\wj*\x - \xo 9:47 \xt Mat 5:29\x* \q1 \v 48 \wj ‘Dacka haulu umbengngineng mi homadaicte. Ailu dac yogo mi pisickedaicte.’\wj* \rq (Yes 66:24) \rq* \p \v 49 \wj “Ngic-ngigac kiwec holelu nocaigaing, ingucnehac ngic-ngigac sasawa lokwesacka felu dac ingucne sowacnengineng lobeyackeme noinengineng sugu gadaingte.\wj* \v 50 \wj Kiwec yogo wiyac madicne. Aime yogodi angacine miyac aidaictewa, ngenge wenuc aibong hatacmac angacineholec nalic aidaicte? Yogo nalic mi aidaicte. Ngenge kiwec angacine ingucne ngage-ngage madicne kwelenginang fame kwele-moniyang ainagudabiyeng.”\wj*\x - \xo 9:50 \xt Mat 5:13; Luk 14:34\x* \c 10 \s1 Ngawe-ngigac gocnedi hegilecnagucaigaing \r Mat 19:1-12; Luk 16:18 \p \v 1 Yesu ye himong yogo hegilelu, Yudeya himongka Yodan misa nebocina hikewec. Hikeme ngic-ngigac habutowadi yela hatacmac hikelu kpatuleibong. Kpatulebong ye aibabaine balaibelu yowa edocebalu weduyelewec. \v 2 Aime \w Farisaio\w* gocne yengi ye kwesackeningte ngagelu yanguc uwacnoibong, “Ngic monic ye ngigacine nalic hegiledaicte, yogolec yefe fagac me miyac?” \p \v 3 Inguc mibong yedi yanguc edocebawec, \wj “\+w Mosesdi|lemma="Moses"\+w* yogolec ung-yowa wenuc ngelewec?”\wj* \p \v 4 Mime yengi yanguc miibong, \q1 “Mosesdi yanguc nalic ainangte miwec, ‘Ngic monic ye ngigac hegilenogale milu, ye hibi lacnolu hegileme hikedaic.’ ” \rq (Yef 24:1-4) \rq*\x - \xo 10:4 \xt Mat 5:31\x* \p \v 5 Inguc mibong \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yanguc edocebawec, \wj “Ngenge ngic kwelengineng fongkeicne. Ilec ailu Mosesdi ung-yowa yogo kwelengkengelewec.\wj* \v 6 \wj Ailu molic-molicka Wapongti ngic nga ngigac silic ganicte, inguc bafuwacepawec.\wj* \rq (Fike 1:27; 5:2) \rq* \q1 \v 7 \wj ‘Ilec ailu ngic ye nenggac-mamackecine hegilecepalu ngigacineholec wetackelu\wj*\x - \xo 10:7 \xt Efs 5:31-33\x* \v 8 \wj yeholec soc moniyang aidabiyecte. Inguc aigacte yeke hatacmac yaeckang mi aigaic, yeke soc moniyang aigaic.’\wj* \rq (Fike 2:24) \rq* \m \v 9 \wj Ilec ailu Wapongti wetacepawec, yogo ngicti mi welockedaic.”\wj* \p \v 10 Aime yenge macka hatacmac felu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengi yogolec uwacnobong, \v 11 Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Ngic monic ye ngigacine hegilelu ngigac monic bagac, ye selo-boic aibaba ailu ngigacine esecne kwele-umac lacnogac.\wj*\x - \xo 10:11 \xt Mat 5:32\x* \v 12 \wj Aime ngigac monicti ngaweine hegilelu ngic monic bagac, ye selo-boic aibaba aigac.”\wj* \s1 Adu-madec mimi-madic milu edocebawec \r Mat 19:13-15; Luk 18:15-17 \p \v 13 Ngic-ngigac gocne yenge Yesudi adu-madecfocngineng moledi oiyacebanale yela bacebalu kwesiibong. Kwesibong mic-tengtengfocine yengi ngelengkelu edocebaibong. \v 14 Inguc aibong Yesu ye yogo nganilu kwele-dac ngageyelelu yanguc edocebawec, \wj “Adu-madec kpisicne yenge nala nalic kwesining, ngenge aka mi holeyelening. Wapongte \+w ngani-damong\+w* yogo adu-madec kpisicne yangucne yengele.\wj* \v 15 \wj Foinac, adu-madec kpisicne yenge Wapongte ngani-damong hefolecaigaing. Aime monic ye yenge ingucne mi aidaictewa, ye iwa nalic mi fedaicte, yogo noine edocngebagabac.”\wj*\x - \xo 10:15 \xt Mat 18:3\x*\fig Adu-madec yenge Yesula hikeningte migac|alt="He says for children to go to Jesus" src="UBSA-05a.TIF" size="col" loc="10:13-16" copy="UBS" ref="10:15" \fig* \v 16 Inguc milu adu-madecfocngineng bacebalu moleinedi feinginang lolu mimi-madic milu edocebawec. \s1 Moneng ngic monic \r Mat 19:16-30; Luk 18:18-30 \p \v 17 Yesu ye hikenogale hikeme, ngic monicti yela gasacke hikelu yele haicka ketadi holelu yanguc uwacnowec, “Wewedu madicne, na wenuc aibe Wapongti baficnume \w gaga-sanang\w* badacte?” \p \v 18 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Ga omale madicne wacnugic? Wapong moniyangti sugu madicne gagac.\wj* \v 19 \wj Ga ung-yowa biyac ngageing,\wj* \q1 \wj ‘Ga ngic-ngigac mi wehomacebadamec. Selo-boic aibaba mi aidamec. Hise mi badamec. Micka lolo mi aidamec. Ngic yengele wiyac monic mi ewalicebadamec. Nenggac-mamackecgone yeke alang bayetedamec.’ ”\wj* \rq (Wah 20:12-16; Yef 5:16-20) \rq* \p \v 20 Inguc mime yedi bafaliyelu yanguc edowec, “Wewedu, ga migic, yogo sasawa na soc-gbolihac galu balaibelu aiibadi aicaigabachac.” \p \v 21 Inguc mime Yesudi yela donge hilalu kweledi yele angac ngagelu yanguc edowec, \wj “Ga wiyac moniyangte sugu aibibiyegic. Ga hikelu woc-wiyacgone sasawa fagac, yogo salelu moneng balu ngic-ngigac waweweine gagaing, yogo yeledamec. Inguc aiyengka wiyac madicne honocmengka fikegeledaicte. Aime welelu na balaibecnudamec!”\wj* \p \v 22 Inguc mime ngic ye moneng nga woc-wiyacine bocyac facnowecte, ngagelu kweleine umaleme hikewec. \p \v 23 Hikeme Yesu ye mic-tengtengfocine nganicebalu yanguc edocebawec, \wj “Ngic-ngigac moneng nga woc-wiyacnginengkolec yenge Wapongte ngani-damong kwelina fenogale aidaingte, yogo boleine sugucnehac.”\wj* \p \v 24 Inguc mime mic-tengteng yenge yowa yogo ngagelu kwatackeibong.\f + \fr 10:24 \ft Dameng iwa ngic-ngigac yanguc ngageibong, Wapongti ngic nganime madickewec, ye woc-wiyacine lacnowec. Ilec ngic woc-wiyacineholec aigac, ye Wapongte haicka ngic madicne aigac, yenge inguc ngageibong.\f* Aime hatacmac yanguc edocebawec, \wj “Madecfocne ngagegaing, monic ye Wapongte ngani-damong kwelina fenogale aidaicte, yogo boleine sugucnehac.\wj* \v 25 \wj \+w Kameldi|lemma="Kamel"\+w* bungic yefina fedaicte, yogo boleine sugucne. Nga moneng nga woc-wiyackolec yedi Wapongte ngani-damongka fenogale aidaicte, yogodibac boletowaine sugucnehac.”\wj* \p \v 26 Inguc mime yenge kwatackelu medecebame yanguc miibong, “Inguc aime madi nalic wasecne aidaicte?” \p \v 27 Inguc mibong Yesudi dongeine yengela hilalu yanguc miwec, \wj “Ngic-ngigac yengileng aibabanginengte ailu yogowa aibibiyelu hegiledaingte. Nga Wapongtibac wiyac sasawa yogo nalic aidaicte. Ailu wiyac monicte ngageme mi kpungkedaicte.”\wj* \p \v 28 Inguc mime Pitadi yanguc miwec, “Ngagegic, nonge woc-wiyacnonggeng sasawa hegilelu ga balaibecgulu gagabeleng.” \p \v 29 Inguc mime Yesudi yanguc miwec, \wj “Foinac, na noine edocngebagabac. Monic ye macine, me hae-gbaine nga yeme-kwaine, me nenggac-mamacine, me adu-madecfocine, me mac boleine, yogo nale nga \+w Siduc Madicnele|lemma="Siduc Madicne"\+w* ailu hegilewec,\wj* \v 30 \wj ye ameinele mi kpungkegac. Ailu ye wiyac hegilewec, yogolec ameine 100 hatacmac badaicte. Ngic-ngigac yenge dameng yagowahac ameine yogo mac nga hae-gba ailu yeme-kwa, ailu nenggac-nasi, nga adu-madecfocine ailu mac boleine lacnodaingte. Aime Yesu balaibecaigacte ngaba aicnolu weyebic aicnoebongka wiyac balu gadaicte. Aime lobewa himong silicine monicti kwesidaicte, iwa Sugucnedi gaga-sanang inguchac lacnodaicte.\wj* \v 31 \wj Aime ngic molic-molic gacaigaing, yengelacni homacnedi lobeine aidaingte. Nga lobeine gacaigaing, yengelacni homacnedi molic-molic aidaingte.”\wj*\x - \xo 10:31 \xt Mat 20:16; Luk 13:30\x* \s1 Homanale mime alecine habackang aiwec \r Mat 20:17-19; Luk 18:31-34 \p \v 32 Aime yenge Yerusalem yefewa hikelu Yesu ye molickeme mic-tengtengfocine yenge ye balaibelu hikeibong. Hikelu Yerusalem iwa Yesu badaingkale kwatackeibong. Aime gocne ye balaibeibong, yenge hangocebawec. Aime Yesudi mic-tengtengfocine 12 yengilangkac mengoceba-lelu wiyac fikecnodaicte, yogolec yowa yanguc edocebawec,\x - \xo 10:32 \xt Mrk 8:31; 9:31\x* \v 33 \wj “Ngagegaing, nongileng Yerusalem hikegabeleng. Hikelu fenoga iwa ngic yengi \+w Ngicte Madec\+w* balu \+w depec-baba ngic micne|lemma="Depec-baba ngic yengele damong sugucne"\+w*, nga \+w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\+w*, yengele molewa lobong, yengi ye homanale mimoctodaingte. Mimoctobong ye \+w Israel yengele alingkacni miyac\+w*, yengele molewa lodaingte.\wj* \v 34 \wj Lobong, yengi yowa kwekwe aicnolu sofockelu muc-hududi welu wehomadaingte. Aime hadeng habackang aimebac ye hatacmac gboliyelu fangkedaicte.”\wj* \s1 Honocmengte ngiye-ngiye \r Mat 20:20-28 \p \v 35 Aime Sebedi madeckecine, Yakobos nga \w Yoane\w*, yeki Yesula lelu yanguc miiboc, “Wewedu, noke wiyac monicte uwagabelec yogo ainotecte ngagegabelec.” \p \v 36 Inguc miboc uwayetewec, \wj “Na oma wiyac aingetebele ngagegabiyec?”\wj* \p \v 37 Uwayeteme yanguc miiboc, “Gacgu wac feicnegona ngiyeengka nokelacni monicti folegonapec nga monicti kanagonapec ngiyedabelecte, yogolec mipangkenotec.” \p \v 38 Inguc miboc, Yesudi yanguc edocepawec, \wj “Ngeke wiyac uwagabiyec, yogolec fungine mi ngage-motogabiyec. Na doicte kwenoc kap iwa nodacte, ngeke yogo inguchac momoc nonicte migabiyec, me? Ailu doicka locnudaingte, yogowa ngekeholec momochac iwa locnubadabiyengte, me?”\wj*\x - \xo 10:38 \xt Mrk 14:36; Luk 12:50\x* \p \v 39 Inguc mime yeki yanguc miiboc, “Oc, nalic aidabelecte.” \p Inguc miboc Yesudi yanguc edocepawec, \wj “Na kwenoc kap iwa nodacte, yogo ngeke inguchac nodabiyecte. Nga doicka locnudaingte, yogowa inguchac ngekeholec momochac locnubadabiyengte.\wj*\x - \xo 10:39 \xt Sale 12:2; Miye 1:9\x* \v 40 \wj Aimebac madi folena me kanana ngiyedaicte, yogolec noinebac nani nalic mi mimoctodacte. Mac ngiye-ngiye yogo ngic weni yogo yekele bamockeicne fagac, yeki sugu iwa ngiyedabiyecte.”\wj* \p \v 41 Aime mic-tengtengfocine 10 yengi yogo ngagelu, Yoane nga Yakobos yekele kwele-dac ngageyeteibong. \v 42 Inguc ngagebong Yesudi wacebame welebong yanguc edocebawec, \wj “Israel yengele alingkacni miyac yengele micnefocngineng wacebaicne gagaing, yenge ngic-ngigac yengele ngagebong wawaine aicaigac. Ailu yengileng ngagebong feicne aigac. Aime sugucnefocngineng yenge tapili fayelegacte ngic-ngigacfocngineng yenge yowangineng balaibecaigaing, ngenge yogo ngagegaing.\wj*\x - \xo 10:42 \xt Luk 22:25-26\x* \v 43 \wj Aime ngengela aibaba ingucne mi fikedaic, miyac. Ngengelacni monicti feicne ganogale ngagelu, ye ngengele hewacka mole-baficngineng gadaic.\wj*\x - \xo 10:43 \xt Mat 23:11; Mrk 9:35\x* \v 44 \wj Ailu ngengele hewackacni monicti molic-molic ainogale aicnome, ye sasawa yengele kwelec kwekwe gadaic.\wj* \v 45 \wj I yangucte, ngic-ngigac yengi Ngicte Madec bafickeningte mi wawec, miyac. Yebac yenge baficebalu ngic-ngigac homacne yengele ailu gagaine hegilelu fuli bacebanale wawec.”\wj* \s1 Batimeus \r Mat 20:29-34; Luk 18:35-43 \p \v 46 Yesu nga mic-tengtengfocine yenge Yeriko taonka hike sulumeibong. Iwa hikebong ngic-ngigac habutowa yenge momoc hatacmac Yeriko taon hegilelu hikeibong. Hikebong ngic donge-pisic monic wacine Batimeus, yogolec fungine Timeusle madec, ye yefe mecina ngiyelu woc-wiyacte milocebalu gawec. \v 47 Milocebalu game yengi yowa yanguc miibong, “Yesu Nasaret-hocni, yedi kwesilu hikegac.” \p Ye yogo ngagelu sanangnehac aukwelu yanguc miwec, “Yesu, Dawidile fikesaweckacni, ga nale kwelegone sowalena.” \p \v 48 Ye sanangnehac inguc wackeme ngic-ngigac bocyac yengi ye waickelu ngiyenale kpatalacnoibong. Aime ye sanangnehac hatacmac wackewec, “Dawidile fikesaweckacni, ga nale kwelegone sowalena.” \p \v 49 Wackeme Yesu ye domalu yanguc miwec, \wj “Ngenge ye wackebong nala welena.”\wj* \p Inguc mime ngic yengi ngic donge-pisic wackelu miibong, “Ye wacgugac, ga kwelegone madickeme fangkelu lenong.” \v 50 Inguc mibong ngic ye ngakpi daleine wickeme ngiyeme biyac fangkelu Yesula lewec. \p \v 51 Leme Yesudi yanguc uwacnowec, \wj “Na oma wiyac aigelebele ngagegic?”\wj* \p Inguc mime ngic donge-pisicti yanguc miwec, “Wewedu, dongene hilanogale ngagegabac.” \p \v 52 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Ngage-ngagesinggonedi bamadicgugacte nalic hikenong!”\wj* Inguc mime ye yogowahac dongeine hilalu Yesu balaibelu yengeholec yefe hikeibong.\x - \xo 10:52 \xt Mrk 5:34\x* \c 11 \s1 Donggi feina ngiyewec \r Mat 21:1-11; Luk 19:28-40; Yoa 12:12-19 \p \v 1 Aime yenge hikegacgu Yerusalem taon bangkalelu \w Oliwa\w* kupicka Betfage nga Betani mac-himong ngiyeibocka iwa hikelu sulumeibong. Hike sulumelu Yesudi \w mic-tengtengkecine|lemma="Mic-tengteng"\w* yaeckang salecepalu \v 2 yanguc miwec, \wj “Ngeke dondonne hikelu mac-aling yefe molic-molicka ngiyegac, iwa felu donggi madecine monic ngicti feina mi ngiyeicne. Donggi yogo witickebong domagac, ngeke yogo bafuwalu mucine lukelu balu kwesinic.\wj* \v 3 \wj Lukeboc entacka monicti yanguc uwangetedaicte, ‘Ngeke wenuc ainicte aigaic?’ Inguc uwame yanguc edodabiyec, ‘Sugucne ye yagodi bole banogale migac. Bole motome yenge donggi yogo biyac balu kwesidaingte.’ ”\wj* \p \v 4 Inguc mime yeke hikelu donggi madecine yefewa mac nuina mucti witickeicne domawec, yogo nganilu lukeiboc. \v 5 Lukeboc ngic gocne iwa domaibong, yengi nganicepalu yanguc miibong, “Ngeke donggi madecine wenuc ainicte lukegaic?” \v 6 Inguc mibong yeke \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yowa edocepawec, yogo edocebaboc, yenge yowa yogo ngagelu yeke hegilecepabong hikeiboc. \v 7 Hikelu donggi Yesula balelu ngakpinginec dalicne hemoctolu donggi madecinele feiwa lumackeboc Yesu ye yogolec feina ngiyewec. \v 8 Ngiyeme ngic-ngigac bocyacti ngakpingineng dalicne hemoctolu yefewa lumackeibong. Nga gocnedi bole mecinacni yoc mangngine welockelu yefewa lumackeibong. \p \v 9 Aime ngic-ngigac molickelu hikeibong nga lobeina balaibeibong, yengi aukwelu yanguc miibong, \q1 “Asec, ngic Sugucnele wacka welegac, ye mimi-madicineholec. \rq (Mige 118:26) \rq* \q1 \v 10 Ngambononggeng \w Dawidile|lemma="Dawidi"\w* \w ngani-damong\w* welegac, yogo mimi-madicineholec. Sawawa wilini wacine feicne mitengkegaing, asec.” \p \v 11 Yesu ye Yerusalem inguc felu, Wapongte \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* fewec. Felu ngani-ngagec aiyackeme motome mac aweleme, mic-tengtengfocine 12 bacebame Betani macka hikeibong. \s1 Fik yoc saweckewec \r Mat 21:18-19 \p \v 12 Mac saeme yenge Betani mac hegile walu Yesu nosingte homawec. \v 13 Homalu dalicka hilalu fik yoc monic hekengngine sabaineholec nganiwec. Nganilu ngageme noineholec ingucne aime yoc fungina hikelu hekengngine sugu nganiwec. Fik noinele dameng mi aiwecte inguc aiwec.\x - \xo 11:13 \xt Luk 13:6\x* \v 14 Aime ye noine basackelu yoc yanguc edowec, \wj “Monicti gale noinegone hatacmac mi nodaic.”\wj* Inguc mime mic-tengtengfocine yenge yowa yogo ngageibong. \s1 Woc-wiyac salelu gabong yebicebawec \r Mat 21:12-17; Luk 19:45-48; Yoa 2:13-22 \p \v 15 Yesu ye Yerusalem hike sulumelu Wapongte Ibu-macte oda kwelina fewec. Felu ngic wiyac salelu gaibong, yenge yogowacni yebicebawec. Ye ngic monengngineng lanac-ganac aiibong, yengele tebo bafaliyewec. Ailu tudiling nango saleibong, yengele mac ngiye-ngiye bafaliyewec. \v 16 Ailu Wapongte Ibu-mac kwelina wiyac ingucne mi bafeningte kpatalayelewec. \v 17 Kpatalayelelu weduyelelu yanguc edocebawec, \wj “Yowa yanguc kwelengkeicne fagac,\wj* \q1 \wj ‘Nale \+w Ibu-mac\+w* yogo himongne himongne ngic-ngigac sasawa yengele mimilocte mac, wacine inguc wackenoga.’\wj* \rq (Yes 56:7) \rq* \m \wj Aime ngengibac yogo bafaliyebong,\wj* \q1 \wj ‘Hise-baba ngic yengele sangke-sangke mac aigac.’ ”\wj* \rq (Yer 7:11) \rq*\x - \xo 11:17 \xt Yes 56:7; Yer 7:11\x* \p \v 18 Inguc mime habu sasawadi yele weweduinele ngagebong wiyac feicne aiwec. Ilec ailu \w depec-baba ngic micne\w*, nga \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* yengi yele hangocebawec. Aime yele yowa yogo ngagelu ye wehomanogale yefe basackeibong.\x - \xo 11:18 \xt Mrk 14:1\x* \v 19 Aime mac aweleme Yesu nga mic-tengtengfocine yenge taon hegilelu hikeibong. \s1 Fik yoc yowa edowec \r Mat 21:20-22 \p \v 20 Mac saeme yenge yefewa hikelu nganibong, fik yoc hekengngine nga godocine yogo ululuwelu domawec. \v 21 Domame Pita ye yogo nganilu ngagesilu Yesu yanguc edowec, “Wewedu ga nganic, ga fik yoc saweckemec, yogo biyac homanogale ululuwelu domagac.” \p \v 22 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Ngenge Wapong ngagesingkedaing.\wj* \v 23 \wj Foinac, monic ye kweleina ngageboc mikac galu wiyac monicte me monicte milu yogolec noine fikenale ngagesingkedaictewa, ye kupic edi fangkelu kiwecka haunale mime yogo fikedaicte, yogo noine edocngebagabac.\wj*\x - \xo 11:23 \xt Mat 17:20\x* \v 24 \wj Na ilec ailu yanguc edocngebabe, ngenge wiyac yogolec me yogolec ngagesilu badabelengte, inguc ngagelu ngagesingkelu milockebong, wiyac yogo fikengeledaicte.\wj*\x - \xo 11:24 \xt Mat 7:7\x* \p \v 25 \wj “Aime ngenge domalu milockecaigaing, dameng iwa monicte ngaba me wiyac ingucne balu gagaingka \+w bikicine|lemma="Bikic"\+w* yogo hegiledaing. Inguc aibong honocmeng Mamacnginengti ngengele bikic inguchac hegiledaicte.\wj*\x - \xo 11:25 \xt Mat 6:14-15\x* \v 26 \wj [Nga ngenge ngic yengele bikic mi hegiledaingtewabac, honocmeng Mamacnginengti ngengele bikic inguchac mi hegiledaicte.]”\wj*\f + \fr 11:26 \ft Hibi esecne Mareko kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne 11:26 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Marekodi mi kwelengkewec mecne.\f* \s1 Wapongti Yesu bole-yowa micnowec \r Mat 21:23-27; Luk 20:1-8 \p \v 27 Yesu mic-tengtengfocine yengeholec hefaliyelu Yerusalem feibong. Felu Yesu ye Wapongte Ibu-mac kwelina lolickeemewa, depec-baba ngic micne, nga Wapongte yefe-yowale wewedu ngic, ailu Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng, yenge yela kwesilu yanguc uwacnoibong, \v 28 “Ga oma bole-yowa tapiliineholec yago bagamec? Ailu madi bole yogo banogale bole-yowa tapiliineholec gelewec?” \p \v 29 Inguc mibong Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Na yowa monic uwangelebe ameine edocnubong, na inguchac bole-yowa tapiliineholecte fungine yogo edocngebadacte.\wj* \v 30 \wj \+w Yoanedi|lemma="Yoane"\+w* \+w misa-lowac\+w* bole balu gawec, bole-yowa tapiliineholec yogo honocmengkacni me ngickacni, ngenge yogo edocnubong ngagebe.”\wj* \p \v 31 Inguc mime yenge yengilangkac mingagec ailu yanguc miibong, “Nongileng wenuc midabelengte? ‘Yogo honocmengkacni’ inguc midabelengtewa, ye yanguc uwanoledaicte, ‘Inguc ngagelubac ngenge omale ye mi ngagesingkeibong?’ \v 32 Me ‘ngickacni’ midabelengtewabac wenuc aidabelengte?” I yangucte, ngic-ngigac sasawa yenge Yoane ye Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* noine, inguc ngagegaing. Aime ngic micne yenge ngic-ngigac habu yengele ailu hangocebawec. \p \v 33 Ilec yengi bafaliyelu Yesu yanguc edoibong, “Yogo mi ngagegabeleng.” \p Inguc mibong Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Inguc migaingte, na inguchac male bole-yowa tapiliineholec balu gagabac, yogo nalic mi edocngebadacte.”\wj* \c 12 \s1 Waing bolele damong \r Mat 21:33-46; Luk 20:9-19 \p \v 1 Yesudi hatacmac nangeng yowa holelu yanguc edocebawec, \wj “Ngic monicti \+w waing bole|lemma="waing"\+w* gbolicne monic duwelu oda hefewec. Hefelu waing hesoc-hesocte long faliwec. Falilu damong yengele donge hila-hilale mac-dale monic bawec. Inguc bame motome waing bole damongkeningte ngic gocne bafuwacebalu, yengeholec yowa milu hefewec. Ailu yeicnebac himong dalicka hikewec.\wj*\x - \xo 12:1 \xt Yes 5:1-2\x* \v 2 \wj Hikelu gaemewa waing noine babale dameng aiwec. Aime noine nebocine banogale kwelec kwekwe ngic monic saleme bole-damong yengela hikewec.\wj* \v 3 \wj Hikeme bole-damong yengi kwelec kwekwe ngic yogo nganilu balu dobo welu mocbenang salebong hikewec.\wj* \v 4 \wj Hikeme bole fileinedi kwelec kwekwe ngic monic hatacmac yengela saleme hikeme, yengi ye hodocina welu misofoc aicnoibong.\wj* \p \v 5 \wj “Inguc aicnobong, bole fileine ye sanangkelu hatacmac kwelec kwekwe ngic monic saleme yengela hikeme, ye wehomaibong. Wehomabong, bole fileine ye kwelec kwekwe ngic bocyac salecebame hikeibong. Hikebong bole-damong yengi kwelec kwekwe gocne dobo wecebaibong, nga gocnebac wehomacebaibong.\wj* \p \v 6 \wj “Motome, bole fileine ye madecine moniyang gawecte, kweleinedi yele angac ngagewec, ye yanguc ngagelu salewec, ‘Yenge madecnebenangbac alang bacnodaingte.’\wj* \p \v 7 \wj “Inguc ngagelu saleme bole-damong yengi madecine nganilu mingagec ailu yanguc miibong, ‘Yedi gacgu bole yago bame yeicne bingec aidaicte. Ilec ngenge kwesibong wehomabeng, yele himong nga mole-damoc yago nongileng aidaic.’\wj* \v 8 \wj Yenge inguc milu bole fileinele madecbenang yogo balu wehomalu, kponggbongine yogo waing bole lobina wickebong haulu fawec.\wj*\x - \xo 12:8 \xt Mrk 3:6; Hib 13:12\x* \p \v 9 \wj “Aime bole fileine ye wenuc aidaicte? Ye kwesilu waing bolele damong yogo wehomacebadaicte. Ailu waing boleine yogo bole-damong aling gocne yengele molewa lodaicte.\wj* \p \v 10 \wj “Wapongte hibiwa yowa yanguc kwelengkeicne fagac,\wj* \q1 \wj ‘Mac-baba ngic yengi posa monic sowacne milu wickeibong. Aime posa yogodi macte posa-bosing sanangne ailu domadaicte.\wj* \v 11 \wj Aime pasi yogo Sugucne yeuctihac bame ngicti ngani-angac aigabeleng.’\wj* \rq (Mige 118:22-23) \rq* \m \wj Ngenge yowa yogo wafe-ngagec mi aicaigaing, me?”\wj* \p \v 12 Aime Yesu ye micne yengele ngagelu nangeng yowa yogo holelu miwec, yenge yogo biyac ngage-motoibong. Ailu yenge ye banogale yefe basackeibong. I yangucte, yenge ngic-ngigac yengele hangocebawecte ailu hegilelu hikeibong. \s1 Takesle yowa \r Mat 22:15-22; Luk 20:20-26 \p \v 13 Ngic micne yengi Yesu kwesackebong yowa lilome balu yowawa lonogale ngagelu yanguc aiibong. Yenge \w Farisaio\w* nga \w Herodele alingkacni|lemma="Herode"\w* ngic gocne salecebabong yela hikeibong. \v 14 Hikelu yengi Yesu yanguc uwacnoibong, “Wewedu, ga yowa noine milu ngic feicne me waicne yengele mi ngagesicaigic. Ga ngic-ngigac aling wiyac sockahac aiyelecaigic, yogo ngagegabeleng. Aime ga Wapongte yefe noina ngic-ngigac edocebalu weduyelelu gagic. Inguc aime nongileng ngictau \w Sisa\w* \w takes|lemma="Takes-baba"\w* lacnodabelengte, me mi lacnodabelengte, yogolec yefe dondonne wenuc fagac? Nongileng ngictau Sisa takes nalic lacnodabelengte, me miyac?” \p \v 15 Inguc mibong Yesudi kwesac-aibabangineng ngage-motolu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge omale lokwesacka locnugabiyeng? Ngenge moneng monic bafuwalu edalicnubong nganibe.”\wj* \fig Moneng yago wacine denarius|alt="This money's name is denarius" src="42_Mark12.15_DenariusCoin.tif" size="col" loc="12:15-17" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="12:15" \fig* \v 16 Inguc mime yenge moneng monic lacnobong ye yogo nganilu yanguc uwayelewec, \wj “Iluc nga hibi yago male?”\wj* \p Uwayeleme miibong, “Yogo Sisale.” \p \v 17 Inguc mibong \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yanguc edocebawec, \wj “Ilec ngenge Sisale wiyac, yogo Sisa lacnodaing. Nga Wapongte wiyac, yogo Wapong lacnodaing!”\wj* Inguc edocebame ngagelu kwatackeibong.\x - \xo 12:17 \xt Rom 13:7\x* \s1 Homackacni gboliyelu fangke-fangke \r Mat 22:23-33; Luk 20:27-40 \p \v 18 \w Sadyusi\w* aling yenge homackacni gboliyelu fangke-fangke yogo mi fagac, inguc micaigaing. Aime yengelacni ngic gocne yengi Yesula kwesilu yanguc uwacnoibong,\x - \xo 12:18 \xt Sale 23:8\x* \v 19 “Wewedu, \w Mosesdi|lemma="Moses"\w* yefe-yowa monic yanguc kwelengkenolewec. ‘Ngic monic ye ngigac balu gboli monic mi kwefickelu moc gacgu homadaictewa, ngigac ye gaemewa gbainedi haeinele hosec yogo balu gboli kwefickeme haeinele wac bafangkedaic.’\x - \xo 12:19 \xt Yef 25:5-10\x* \p \v 20 “Dameng monicka hae-gba 7 yenge gaibong. Aime haengineng molic-molicti ngigac monic balu gboli mikac moc gacgu homawec. \v 21 Homame gbainedi ngigac yogohac balu ye inguchac gboli mikac gacgu homawec. Homame gbaine monicti aibaba yogohac aiwec. \v 22 Aime ngic hae-gba 7 yenge ngigac yogohac balu gbolifocngineng mikac gacgu homayackeibong. Homayackebong lobebac hosecngineng ye galu homawec. \v 23 Homame ngic 7 yenge ngigac yogohac baibongte ailu, gacgu homackacni gboliyelu fangkedaingte, dameng iwa ngigac yogo ye male ngigacbenang aidaicte?” \p \v 24 Inguc mibong Yesudi bafaliyelu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge yowa Wapongte hibiwa fagac, nga Wapongte tapili, yogo mi ngage-motogaing. Ilec ailu yowa mibong lilogac.\wj* \v 25 \wj Gacgu homaibong yenge homackacni gboliyelu fangkedaingte, dameng iwa ngic-ngigac yenge mi banagudaingte. Aime mamac monicti ‘Na adune ngic lacnodacte,’ yogo nalic mi midaicte. Honocmengte \+w angelo\+w* yenge ngawe-ngigac mi banagucaigaing, yenge ingucnehac ngawe-ngigac mi banagudaingte.\wj* \v 26 \wj Aime homackacni gboliyelu fangke-fangke migabac, ngenge yowa yogo Mosesle hibiwa wafe-ngagec mi aicaigaing, me? Mosesdi yoc kpisicna dac-ubilang fikeme nganilu iwa leme Wapongti yanguc edowec,\wj* \q1 \wj ‘Na \+w Abraham\+w* nga \+w Aisak\+w* ailu \+w Yakobo\+w*, yengele Wapong gagabachac.’\wj* \rq (Wah 3:6) \rq* \m \v 27 \wj Ailu ye ngic homaicne yengele Wapong miyac. Ye ngic gbolicne gagaing, yengele Wapong.\wj*\f + \fr 12:27 \ft Abraham, Aisak, nga Yakobo homabong dameng dalicne leemewa Moses fikewec. Ilec ailu Yesule yowa yago yegena edalicnubagac, Mosesle damengka ngic yenge biyac gboliyelu gagaing.\f* \wj Ngenge yefe bocyacbenang lilolu gagaing.”\wj* \s1 Ung-yowa feicne \r Mat 22:34-40; Luk 10:25-28 \p \v 28 Aime Yesu yowa milu uwacnobong yedi ameine madicne bafaliyeyelewec. Aime \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* yengelacni monicti yogo nganilu Yesula welelu yanguc uwacnowec, “Ung-yowa weni yogodi molic-molicine aigac?”\x - \xo 12:28 \xt Luk 10:25-28\x* \p \v 29 Inguc uwacnome Yesudi yanguc miwec, \wj “Ung-yowale molic-molic yogo yanguc fagac,\wj* \q1 \wj ‘\+w Israel\+w* ngic-ngigac, ngenge ngagening, Sugucne Wapongnonggeng ye moniyangti sugu Sugucne gagac.\wj* \v 30 \wj Aime ga kwelegone, nga ilucgone, ailu ngage-ngagegone, nga tapiligone sasawa, yogo bucbuchac Sugucne Waponggonele kwelegonedi angac ngagecnolu gadamec.’\wj* \rq (Yef 6:4-5) \rq* \m \v 31 \wj Ailu monic yanguc,\wj* \q1 \wj ‘Gageicne aigelecaigac, silicine ingucnehac ngic-ngigac gale emewa gagaing, yengele kwelegonedi ago aiyelelu angac ngageyelelu gadamec.’\wj* \rq (Dep 19:18) \rq* \m \wj Ung-yowa monicti yogo yeke mi ewalicepagac.”\wj* \p \v 32 Inguc mime Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yedi bafaliyelu yanguc edowec, “Wewedu, ga noinebenang migic. Wapong ye moniyang sugu, monicti ye ingucne mi gagac.\x - \xo 12:32 \xt Yes 45:21\x* \v 33 Aime kwelegone sasawa, nga ngage-ngagegone bucbuchac, ailu tapiligone sasawa yele kwelegonedi angac ngagecnodamec. Ailu geicne aigelecaigac, silicine ingucnehac ngic-ngigac gaholec emegona gagaing, yengele kwelegonedi ago aiyelelu angac ngageyelelu gadamec. Wiyac yogodi hocne Wapongte hasoc hole-hole, nga \w depec\w* haicine monic-monic yogo ewaligac.”\x - \xo 12:33 \xt Yef 4:35; 1Sm 15:22; Hos 6:6\x* \p \v 34 Ngic yogo ye madicnebenang bafaliyeme, Yesudi ngagelu yanguc edowec, \wj “Ga Wapongte \+w ngani-damong\+w* yogo emeina gagamec.”\wj* Inguc mime yenge Yesu hatacmac uwacnoningte hangocebame hegileibong. \s1 Yesudi Mesiale uwayelewec \r Mat 22:41-46; Luk 20:41-44 \p \v 35 Yesudi Wapongte \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* yowa weduyelelu yanguc uwayelewec, \wj “Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yenge \+w Mesia\+w* ye Dawidile fikesaweckacni inguc omale micaigaing?\wj* \v 36 \wj Dawidi ye \+w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\+w* baefeckeme yeuctihac yanguc miwec,\wj* \q1 \wj ‘Sugucnedi nale Sugucne\wj*\f + \fr 12:36 \ft Miti Geewa Hibru yowawa Sugucnele wac yaeckangti fagaic. Molic-molic Hibru yowawa wacine yogo “Yawe” fagac. Nga yogolec lobeina, “Sugucne” inguc fagac. Mareko iwa Grik yowawa Sugucnele wac moniyang sugu bafaliyeicne fagac. “Nale Sugucne” yogo Mesia.\f* \wj yanguc edowec, “Ga folenapec ngiyeengka ngabafocgone yenge higegone bageina locebadacte.” ’\wj* \rq (Mige 110:1) \rq* \m \v 37 \wj Dawidi yeuctihac Mesia ‘Nale Sugucne’ wackewec. Aime Mesia ye wenucka Dawidile fikesaweckacni aigac? Ye Dawidile Sugucne.”\wj* \p Inguc mime ngic-ngigac habutowa yenge yowaine ngage-angac aiibong. \s1 Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yengele miwec \r Mat 23:1-36; Luk 11:37-54; 20:45-47 \p \v 38 Inguc aibong Yesu ye taockelu yowa yanguc edocebalu weduyelewec, \wj “Ngenge Wapongte yefe-yowale wewedu ngic yengele ngani-motolu gadabiyeng. Yenge angacnginengte ngakpi dalicne holelu gabong, ngic-ngigac yengi wenac-madic edocebaningte, sobeng sugucna hike-kwesic aicaigaing.\wj* \v 39 \wj Ailu \+w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\+w* nga noba-nosing nonole damengka molic-molic ngiye-ngiyewa ngiyenogale angacebacaigac.\wj* \v 40 \wj Ailu yenge ngigac-hosec yengele mac ewalicebacaigaing. Ailu ngage-madicebaningte mimiloc dalicnehac milockecaigaing. Yenge kwesac-aibaba ingucne aicaigabiyengte ameine sugucnehac badaingte.”\wj* \s1 Ngigac-hosecte ibu \r Luk 21:1-4 \p \v 41 Aime Yesu ye Ibu-macte ibu katapa nebocina ngiyelu nganime, ngic-ngigac bocyacti moneng iwa lobong haume, ngic-ngigac bocyacti moneng woc-wiyackolec kwesilu moneng bocyac lobong hauwec. \v 42 Haume ngigac-hosec monic waweweine ye inguchac kwesilu moneng hakic kpisicne sasacnehac yaeckang lome hauwec. \p \v 43 Lome Yesudi \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* wacebame welebong yanguc edocebawec, \wj “Foinac, ngigac-hosec waweweine yagodi moneng logac, yogodi ngic-ngigac sasawa ibu logabiyeng, yenge ewalicebagac, yogo noine edocngebagabac.\wj*\x - \xo 12:43 \xt 2Kor 8:12\x* \v 44 \wj I yangucte, ngic-ngigac sasawa, yenge woc-wiyactowangineng wakelu fagac, yogowacni ibungineng logabiyeng. Nga ngigac yebac wiyac facnogac, yogo hocne sasawa loyackelu mocbenang gagac.”\wj* \c 13 \s1 Wapongte Ibu-mac sowaledaicte \r Mat 24:1-2; Luk 21:5-6 \p \v 1 Aime Yesu ye Wapongte \w Ibu-mackacni|lemma="Ibu-mac"\w* walu leemewa, \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengelacni monicti yanguc edowec, “Wewedu, Ibu-macte posa madicne madicne nga macine madicne madicne falegac, yogo nganic.” \p \v 2 Inguc mime \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yanguc edowec, \wj “Mac sugucne sugucne ngiyegaing yogo nganicebagic, yogo gacgu dameng monic kwesidaicte, yogowa ngic yengi yogo sasawa hembalackebong hikeyackedaicte. Hikeyackeme posa monicti monicte feiwa mi hegilebong ngiyedaicte.”\wj*\x - \xo 13:2 \xt Luk 19:44\x* \s1 Umac haicine monic-monic \r Mat 24:3-14; Luk 21:7-19 \p \v 3 Yesu ye \w Oliwa\w* kupicka ngiyelu dongeine Wapongte Ibu-macka nganilu ngiyewec. Ngiyeme Pita nga Yakobos ailu \w Yoane\w* nga Endru, yengi sugu yeholec galu yanguc uwacnoibong, \v 4 “Ga Ibu-macte yowa migic, yogo ma damengka fikedaicte? Ailu dameng iwa maaine wenuc fikemebac, yowa sasawa yogolec noine yegengkedaicte? Ilec edocnubanong.” \p \v 5 Inguc mibong Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Monicti kwesacngebadaickale, ngenge ngani-motolu gadabiyeng.\wj* \v 6 \wj I yangucte, ngic bocyac yengi kwesilu nale wac wackelu yanguc midaingte, ‘Na Mesia.’ Inguc milu ngic-ngigac bocyac kwele basifuc aiyeledaingte.\wj* \p \v 7 \wj “Hudu sugucnele siducti himong bangkacka, nga himong dalickacni kwesime ngenge yogo ngagelu mi kwatackedaing. Foinac, aibaba ingucne fikedaicte. Aime dameng moto-motoinebac yogowahac biyac mi kwesidaicte.\wj* \v 8 \wj \+w Himong|lemma="Israel yengele alingkacni miyac"\+w* gocne yengi himong monickacni gocne yengeholec hudu wenagulu gadaingte. Ailu ngictau monicte alingti ngictau monicte aling yengeholec ngaba ainagudaingte. Aime memeya yenge himongne himongne badaingte. Ailu nosingte loloc-dameng fikelu hikedaingte. Aime aibaba ingucne, yogo wiyac gbolicne fikenogale aiyemewa, ngigac molickelu gado hicaigac, ingucnehac aidaicte.\wj* \v 9 \wj Ilec ngenge ngengungtihac damongnagulu gadabiyeng. Ngic yengi yowawa locngebadaingte. Ailu \+w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\+w* muc-hududi wecngebadaingte. Ailu yenge nale ailu \+w ngictau\+w* nga gawana yengela yowawa locngebabong, ngenge iwa domalu nale Siduc Madicne mibong yegengkelu hikedaicte.\wj*\x - \xo 13:9 \xt Mat 10:17-20\x* \p \v 10 \wj “Molickelu ngenge \+w Siduc Madicne\+w* edocebalu weduyelebong himongne himongne sasawa hikeme ngic-ngigac ngageyackedaingte.\wj* \v 11 \wj Aime ngenge bacngebalu ngic gocne yengele molewa locngebabong yowawa domadaingte, ngenge dameng iwa, ‘Yowa wenuc minoga?’ milu ngageboc monic mi aidabiyeng. \+w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\+w* dameng yogowahac yowa micnginang lodaicte yogo midaing. Ngenge dameng iwa ngengung-yowa mi midaingte, miyac. Yogo Tili Asulacni midaingte.\wj*\x - \xo 13:11 \xt Luk 12:11-12\x* \v 12 \wj Aime haedi gbaine ngic micne yengele molewa lome yengi homacka lodaingte. Aime mamac monicti madecinele ingucnehac aidaicte. Aime adu-madec yengi nenggac-mamacfocngineng yowa kwekwe aiyelelu ngic gocne yengele molewa locebabong homacka locebadaingte.\wj*\x - \xo 13:12 \xt Mat 10:21\x* \v 13 \wj Aime ngic-ngigac sasawa yenge nale wacte ailu ngenge kweledi wicngebadaingte. Aime monic ye sanangnehac gacgume damengine motodaicte, ye wasecne aidaicte.”\wj*\x - \xo 13:13 \xt Mat 10:22; Yoa 15:21\x* \s1 Wiyac sowacnebenang \r Mat 24:15-28; Luk 21:20-24 \p \v 14 Aime monic ye yowa yago wafedaicte, ye yogo ngage-motodaic. \wj “Wiyac monic sowacnebenang memenguine aigac, yogodi ngiyelu wiyac gbagbacne\wj*\f + \fr 13:14 \ft Yogo mac gbagbacne. (Daniel 9:27; 11:31; 12:11-13)\f*\wj basowaleme wonongkolec ailu mac-bala ingucne aidaicte. Wiyac sowacne yogodi Ibu-mac kweline gbagbacne iwa domalu Ibu-mac basowaleme ngenge nganidaingte. Aibaba yogo fikeme ngic-ngigac Yudeya himongka gagaing, ngenge hangoc hikelu tikiwa fedaing.\wj* \v 15 \wj Aime monic ye mac feina ngiyedaictewa, ye haulu wiyac monic banogale mac kwelina mi fedaic. Ye momoc hangoc hikedaic.\wj*\x - \xo 13:15 \xt Luk 17:31\x* \v 16 \wj Nga monic ye nosing-bolewa domadaictewa, ye ngakpi dalicne banogale macka mi hefaliyelu hikedaic. Ye momoc hangoc hikedaic.\wj* \v 17 \wj Ailu dameng iwa ngigac gobeholec gagaing, nga nenggac kogoc amuc gumecebalu gagaing, mee, yenge medecebadaic.\wj*\x - \xo 13:17 \xt Luk 23:29\x* \p \v 18-19 \wj “Dameng iwa doic sugucnehac silicine monicbenang fikedaicte. Wapongti molickelu himong sasawa bafuwawec, yogowacnihac ofecgu yakumac gagabeleng, dameng yogolec kwelina doic sugucnehac ingucne monic mi fikewec. Ailu lobewa hatacmac nalic mi fikedaicte. Ilec ailu ngenge wiyac yogo tilo-gbelong damengka mi fikenale milockedaing.\wj*\x - \xo 13:18-19 \xt Dan 12:1; Miye 7:14\x* \v 20 \wj Sugucnedi dameng yogo mi bangkalenale mideckabac, monicti wasecne nalic mi aidec. Ngic-ngigac bawosaecebaicne, yengele ailu dameng yogo biyac welockeme bangkalelu fagac.\wj* \s1 Mesia kwesacine \p \v 21 \wj “Dameng iwa yowa yanguc fikedaicte, ‘Nganining, \+w Mesia\+w* yawa fikegac,’ me, ‘Ye ediwa fikegac.’ Ngic-ngigac inguc mibong ngenge mi ngagesingkedaing.\wj* \v 22 \wj I yangucte, ngic fikelu kwesac ailu midaingte, ‘Na \+w Mesia\+w*.’ Yenge nga \+w siduc-mimi ngic\+w* kwesacine yenge fikelu ngic-ngigac kwele basifuc aiyeledaingte. Ailu ngic-ngigac kwesacebalu pasile maa nga pasi mi ngani-nganiine badaingte. Ailu yenge yefe monic bafuwadaingtewa, ngic-ngigac bawosaecebaicne inguchac kwesacka bacebadaingte, aime yefe ingucne monic mi fagac.\wj*\x - \xo 13:22 \xt Miye 13:13\x* \v 23 \wj Aibaba sasawa yogo mi fikeemewa yogo biyac edocngebagabac. Ngenge yogo ngagelu ngani-motolu gadabiyeng.\wj* \s1 Ngicte Madec yegengkedaicte \r Mat 24:29-31; Luk 21:25-28 \p \v 24 \wj “Aime doic yogo motodaicte, dameng iwa\wj* \q1 \wj ‘Wenac-dongeine kundung kweme, tamacne angocine mi angoledaicte.\wj*\x - \xo 13:24 \xt Yol 2:10,31; 3:15; Miye 6:12-13\x* \v 25 \wj Aime asocmeng yenge sawawacni motolu wabong sawawa wiyac sasawa yengele tapili yogo teng-teng kwedaingte.’\wj* \rq (Yes 13:10; 34:4) \rq* \m \v 26 \wj Dameng iwa yenge \+w Ngicte Madec\+w* nganibong ye tapili nga hibi-angoctowaineholecti kaguwa kwelina kwesidaicte.\wj*\x - \xo 13:26 \xt Dan 7:13; Miye 1:7\x* \v 27 \wj Kwesilu \+w angelofocine|lemma="Angelo"\+w* salecebame himong nga honocmeng mecine neboc nga neboc motogac, iwa hikelu yeuctihac ngic-ngigac bawosaecebawec, yenge kpaducebadaingte.\wj*\x - \xo 13:27 \xt Mat 13:41; Mrk 13:32\x* \s1 Fik yoc nganilu ngage-ngage banoga \r Mat 24:32-35; Luk 21:29-33 \p \v 28 \wj “\+w Fik yocte|lemma="fik yoc"\+w* fungine nganilu ngenge yogo ngage-motodaing. Mangngina gidecine ofeme hekengngine foseme ngic ngenge yanguc ngagecaigaing, wenac dameng aigac.\wj* \v 29 \wj Aime ngenge wiyac migabac, yogo fikeme nganilu inguchac yanguc ngagedaing, Ngicte Madec damengngine biyac bangkale kwesilu nu lobina domagac.\wj* \v 30 \wj Foinac, ngic-ngigac aling yanguctihac gagaing, ngenge mi homaebongkahac, wiyac sasawa yogo fikedaicte, yogo noine edocngebagabac.\wj* \v 31 \wj Foinac, himong nga sawa yeke gacgu miyac aidabiyecte. Nga nale yowabac mi miyac aidaicte.\wj* \s1 Yesule kwesi-kwesi dameng \r Mat 24:36-44 \p \v 32 \wj “Aime aibaba yogo ma damengka ailu hadeng edomengka fikedaicte, yogo monicti nalic mi ngagedaicte. Honocmengte angelo yenge yogo mi ngagedaingte. Ailu Madec ye inguchac mi ngagedaicte. Mamacti sugu dameng yogo ngagegac.\wj* \v 33 \wj Ngenge dameng mi ngagegaingte damong balu deboc-gboli gadabiyeng.\wj* \p \v 34 \wj “Yogowa aibaba ingucne fikedaicte, ngic monic ye macine hegilelu himong monicka hikenale ngagewec. Inguc ailu ye kwelec kwekwefocine macka wiyac damongkeningte bole-yowa heuckelu edocebawec. Ailu nu damong ye nuwa donge hilalu deboc-gboli domanale edowec.\wj* \v 35 \wj Mac fileine ye deboleme me deboc hewacina, me mac sae-saele, me ubiyacte hefaliyelu kwesidaicte, yogo ngenge mi ngagegaing. Ilec ailu ngenge deboc-gboli gadabiyeng.\wj*\x - \xo 13:35 \xt Luk 12:38\x* \v 36 \wj Ngenge gung faebongka kwesilu nganicngebadaickale,\wj* \v 37 \wj yowa yago ngenge nga ngic-ngigac sasawa edocngebagabac. Ngenge yogo ngagelu deboc-gboli gadabiyeng.”\wj* \c 14 \s1 Yesu wenogale yowa hefeibong \r Mat 26:1-5; Luk 22:1-2; Yoa 11:45-53 \p \v 1 \w Ewalicebaicnele hombang\w*, aime bret \w yis mikac|lemma="Yis"\w* nocaigaing, yogolec hombangte hadeng yaeckang fawec. Faemewa \w depec-baba ngic micne\w*, nga \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w*, yenge Yesu sangke-sangke balu webong homanale yefe basackeibong. \v 2 Basackelu yanguc miibong, “Ngic-ngigac yenge ngaba nga hendolong sugucne aidaingkale ailu, ye hombang damengka mi badabeleng.” \s1 Sanda hoineholecti sotiyeme Yesu hodocina wawec \r Mat 26:6-13; Yoa 12:1-8 \p \v 3 Aime Yesu ye Betani macka gawec, iwa ngic monic esecne \w waic-sanangkolec|lemma="Waic-sanang"\w*, wacine Saimon, yele macka nosing nolu ngiyewec. Nolu ngiyeme, ngigac monicti alabastros kilung\f + \fr 14:3 \ft Alabastros kilung yogo posadi baicne, ailu ubeine dalicne nga tapaine mikac.\f* monic sanda hoine madicneholec yogo bawelewec. Daling wacine narda yogolec misainedi baicne, ailu fuline feicnebenang. Ngigac ye yogo hocne kilungkolec bawelelu kilung ubeine balockelu Yesu hodocina sotiyewec.\x - \xo 14:3 \xt Luk 7:37-38\x* \v 4 Sotiyeme ngic gocne iwa ngiyeibong, yengi yogo nganilu miwa-heduc ailu yanguc minaguibong, “Ye omale wiyac fuline feicne inguc kwondongkegac? \v 5 Sanda hoine madicne ingucnedi hifa moniyangte bole-fuli,\f + \fr 14:5 \ft Ye 300 denarius miwec.\f* yogodi salelu moneng sugucnehac balu ngic-ngigac waweweine yelebeng madickedec.” Inguc milu ngigac yowa dacineholec aicnoibong. \p \v 6 Inguc aibong \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* yowangineng ngagelu yanguc edocebawec, \wj “Ngenge omale ngigac yele inguc milu kwele-umac bafuwagaing? Ngenge aibaba yogo hegilening. Ye aibaba madicnebenang ainelegac.\wj* \v 7 \wj Ngic waweweine yenge damengsoc ngengeholec gabong, ngengi yenge baficebanogale aingeleme nalic baficebalu gadaing. Nga nanibac ngengeholec damengsoc mi gadacte.\wj*\x - \xo 14:7 \xt Yef 15:11\x* \v 8 \wj Ngigac yagodi socne sanda hoineholecti sotingkeneleme, kponggbongne longkedaingte. Ilec ailu ye molickelu baefecnugac. Ye bole banale ngagewec, yogo bagac.\wj*\x - \xo 14:8 \xt Yoa 19:40\x* \v 9 \wj Foinac, ngic-ngigac yenge \+w Siduc Madicne\+w* himongsoc ngic-ngigac edocebalu weduyeledaingte, dameng iwa ngigac yagodi aibaba aigac, yogolec siduc inguchac milu ngagebong fadaicte, yogo noine edocngebagabac.”\wj* \s1 Yesu mudockenogale ngagewec \r Mat 26:14-16; Luk 22:3-6 \p \v 10 Aime mic-tengtengfocine 12 yengelacni monic wacine Yudas Iskariot, yedi Yesu baningte milu depec-baba ngic micne yengela hikewec. \v 11 Hikeme yenge beliyelu moneng lacnoningte mipangkeibong. Inguc mibong Yudas ye dameng madicne monicka Yesu mudockelu balu yengele molewa lonale, yogolec donge hilalu wangec gawec. \s1 Ewalicebaicnele nosing \r Mat 26:17-25; Luk 22:7-14,21-23; Yoa 13:21-30 \p \v 12 Bret yis mikacte hombang iwa molickelu Ewalicebaicnele hombangte lama madecine welu lobecaigaing. Dameng iwa Yesu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengi Yesu yanguc uwacnoibong, “Nonge mac wenuwa hikelu Ewalicebaicnele hombangte lama madecine bamockelu lobelu nonangte ngagegic?”\x - \xo 14:12 \xt Wah 12:6\x* \p \v 13 Inguc uwacnobong yedi mic-tengteng yaeckang yanguc milu salecepawec, \wj “Ngeke taonka felu ngic monic misa-hebecine tengkelu weledaicte. Weleme yeholec luwelu ye balaibedabiyec.\wj* \v 14 \wj Balaibe hikelu ye mac fedaicte, ngeke mac yogowa fedabiyec. Felu mac fileine yanguc edodabiyec, ‘Wewedudi yanguc uwagelegac, “Mac kweline monic wenuwa mimoctoengka na mic-tengtengfocne yengeholec Ewalicebaicnele hombangte lama madecine nodabelengte?” ’\wj* \v 15 \wj Inguc miboc yedi mac sawawa kweline sugucne monic, iwa wiyac biyac bamockeicne fayackegac, yogo edalicngepame ngeke iwa wiyac sasawa yogo bamockedabiyec.”\wj* \p \v 16 Inguc mime mic-tengteng yeke mac hegilelu taonka feiboc. Felu Yesudi edocepawec, silic yogohac bafuwayackelu Ewalicebaicnele hombangte lama madecineholec nosing lobelu bamockeiboc. \p \v 17 Aime mac deboleme, Yesu ye mic-tengtengfocine 12 yengeholec hikeibong. \v 18 Hike sulumelu nosing nongiyelu Yesudi yanguc miwec, \wj “Foinac, ngengelacni monicti na ngaba yengele molewa locnudaicte, ye hocne naholec nosing nogac, yogo noine edocngebagabac.”\wj*\x - \xo 14:18 \xt Mige 41:9\x* \p \v 19 Inguc mime mic-tengteng yenge ngagebong umaleme, filesoc filesoc yanguc uwacnoibong, “Ga yogo nale migic, me?” \p \v 20 Inguc mibong yedi yanguc miwec, \wj “Yogo mic-tengtengfocne 12 ngengelacni monicti, ailu ye naholec pelewa bret kpomuluckelu ngiyegac.\wj* \v 21 \wj \+w Ngicte Madec\+w* ye hegilecngebalu hikedaicte, yogo nale ngagelu biyachac kwelengkeicne fagac. Ngic ye Ngicte Madec mudockeme badaingte, ye ameine baducnodaicte. Mee, ye medeckedaic. Ye nenggacinele gobe kwelinacni mi fikedec, yogodibac madicne aidec.”\wj* \s1 Tiwa noibong \r Mat 26:26-30; Luk 22:15-20; 1Kor 11:23-25 \p \v 22 Aime nolu ngiyeebongka, Yesudi bret monic balu Wapong kwele-madic micnolu bret yogo bauckelu mic-tengtengfocine yanguc milu yelewec, \wj “Ngenge yago balu noning, yogo soc-biucne.”\wj* \v 23 Inguc milu kap monic balu Wapong kwele-madic micnolu yeleme yenge sasawadi noibong. \v 24 Nobong yanguc edocebawec, \wj “Nale sac yogodi \+w dodofic\+w* gbolicne, yogo ngic-ngigac bocyac baficebanale ailu sotingkeicne.\wj*\x - \xo 14:24 \xt Wah 24:8; Sek 9:11; 1Kor 10:16; Hib 9:20\x* \v 25 \wj Foinac, na \+w waing noinele|lemma="waing"\+w* misaine hatacmac mi nolu gaebewa, Wapongte \+w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\+w* kwelina waing gbolicne nodacte, yogo noine edocngebagabac.”\wj* \v 26 Aime yenge Wapongte gee holeibong. Holelu taon hegilelu \w Oliwa\w* kupicka feibong. \s1 Pitadi Yesu bisockedaicte \r Mat 26:31-35; Luk 22:31-34; Yoa 13:36-38 \p \v 27 Felu Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Ngenge sasawadi nale ngage-sowac ailu hegilecnudaingte, yogolec yanguc biyachac kwelengkeicne fagac,\wj* \q1 \wj ‘Na \+w lama-damong|lemma="Lama"\+w* webe, lama yenge sasawadi singsalolong kwedaingte.’\wj* \rq (Sek 13:7) \rq* \m \v 28 \wj Aime na homackacni gboliye fangkelubac molickengelelu Galili prowinswa hikedacte.”\wj*\x - \xo 14:28 \xt Mat 28:16; Mrk 16:7\x* \p \v 29 Inguc mime Pitadi yanguc miwec, “Ngic-ngigac sasawadi ngage-sowac ailu hegilecgudaingtewa, nanibac yogo nalic mi aidacte.” \p \v 30 Inguc mime Yesudi yanguc edowec, \wj “Foinac, yakumac debocka kokolec ngicne hiyame alecine yaeckang mi aiyemewa, gagi na biyac bisocnung dameng habackang aidaicte, yogo noine edocgugabac.”\wj* \p \v 31 Inguc mime Pita ye sanangnehac yanguc miwec, “Na gaholec homadactewa, ga nalic mi bisocgudacte.” Inguc mime mic-tengtengfocine yenge sasawadi inguchac miibong.\x - \xo 14:31 \xt Yoa 11:16\x* \s1 Getsemane bolewa \r Mat 26:36-46; Luk 22:39-46 \p \v 32 Yesu nga mic-tengtengfocine yenge bole himong monic wacine Getsemane, iwa hikeibong. Hike sulumelu, yedi mic-tengtengfocine yanguc edocebawec, \wj “Ngenge yawa ngiyeebongka na milockedacte.”\wj*\x - \xo 14:32 \xt Yoa 18:1\x* \v 33 Inguc milu ye Pita nga \w Yoane\w* ailu Yakobos yenge sugu bacebame leibong. Lelu kweleine umalebenangkeme kwele-sowac ngagelu \v 34 yanguc edocebawec, \wj “Kwele-ilucnedi umale-benangkeme homanogale ainelegac. Ilec ailu ngenge yagowa deboc-gboli galu nganidaing.”\wj*\x - \xo 14:34 \xt Yoa 12:27\x* \v 35 Inguc milu lelu himongka wafalu yanguc milockewec, \wj “Ga ngageng nalic aigacka dameng yogodi ewalicnudaic.”\wj* \v 36 Inguc milockelu yanguc miwec, \wj “O Mamac, Mamacne, wiyac sasawa yogo nalic aidamecte. Ga doicte kap yago baickenong. Ailu nale angacti mi sanangkedaic, miyac. Gale angac nga ngage-ngage yogodi sanangkedaic.”\wj*\x - \xo 14:36 \xt Mrk 10:38; Yoa 6:38\x* \p \v 37 Inguc milockeme motome, hefaliyelu mic-tengtengfocine yengela welelu nganicebame yenge gung faibong. Fabong Pita yeuckelu yanguc edowec, \wj “Saimon, ga gung falu gagic. Ga nalic deboc-gboli kpisicnemac ngiyedengka, me?\wj* \v 38 \wj Ailu lokwesacka felu wawedaingkale, ngenge deboc-gboli galu milockening. Asunginengti efeckegac. Nga socnginengtibac umalegac.”\wj* \p \v 39 Ye inguc milu hatacmac lelu mimiloc yogohac milockewec. \v 40 Milockelu wele nganicebame yenge hatacmac gung faibong. I yangucte, yenge dongenginengti gungte aime gung faibong. Aime ye yowa mime yenge ameine bafaliyenogale kpungkeibong. \p \v 41 Aime ye hefaliye weleme alecine habackang aime nganicebalu yanguc miwec, \wj “Ngenge gung falu gagainghac, me? Yakumac motogac, aime dameng biyac welegac. Ngagegaing, ngic yenge Ngicte Madec mudockelu \+w bikic-baba|lemma="Bikic"\+w* yengele molewa lodaingte.\wj* \v 42 \wj Ngagegaing, mudoc ngic welegacte ailu ngenge fangkebong yengela hikenang!”\wj* \s1 Yesu baibong \r Mat 26:47-56; Luk 22:47-53; Yoa 18:3-12 \p \v 43 Aime Yesu ye inguc milu domaemewa, mic-tengtengfocine 12 yengelacni monic, wacine Yudas, ye kwesime habu sugucnedi hudu-babale fitec nga gbalucnginengkolec ye balaibeibong. Ailu yenge depec-baba ngic micne, nga Wapongte yefe-yowale wewedu ngic, ailu Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng salecebabong, yengela kwesiibong. \p \v 44 Aime mudoc ngicti maaine yanguc biyac milu edocebawec, “Na ngic muduckedacte, ngenge ye hocne hobalu badabiyeng. Balu damongkelu hikedaing.” \v 45 Kwesibong Yudas ye kwesilu Yesula biyac lewec. Lelu “Wewedu” milu muduckewec. \v 46 Muduckeme yenge Yesu moleine neboc nga neboc sanangnehac baibong. \v 47 Babong mic-tengteng yengelacni monictibac hudu-babale fitec fuluckelu kwelec kwekwe ngic monic hedecine neboc wekwackeme wawec. Ngic yogo ye depec-baba ngic yengele damong sugucne, yele kwelec kwekwe ngic. \p \v 48-49 Welockeme Yesudi yanguc edocebawec, \wj “Na hadengsoc ngengeholec galu \+w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\+w* yowa edocngebalu wedungeleiba. Aime ngenge dameng yogowabac mi bacnuibong. Aime yakumacbac kindololo ngic bacebacaigaing, ngenge silicine ingucnehac hudu-babale fitec, nga gbaluc balu bacnuningte kwesigaing. Aimebac Wapongte hibiwa yowa kwelengkeicne fagac, yogo sasawa noine fikeyackedaic. I yangucte, ngenge kindololo ngic ingucne bacnugaing.”\wj*\x - \xo 14:48-49 \xt Luk 19:47; 21:37; Yoa 18:20\x* \p \v 50 Yesu ye inguc mime yeicne alingfocine yenge sasawadi ye hegilelu hangoc hikeibong. \p \v 51 Aime soc-gboli madec monic ye \w kpoluc madicnebenang\w* monic, yogo sugu kwelu ye momoc Yesu balaibelu hikeme baibong. \v 52 Babong, ye kpolucine gbelengkelu wame senggangti hangoc hikewec. \s1 Yesu ngic sugucnele macka balu hikeibong \r Mat 26:57-68; Luk 22:54-55,63-71; Yoa 18:13-14,19-24 \p \v 53 Aime yenge Yesu balu depec-baba ngic yengele damong sugucne yela balu hikeibong. Balu hikebong depec-baba ngic micne sasawa nga damongfocngineng, ailu Wapongte yefe-yowale wewedu ngic, yenge kpatulelu kwesiibong. \v 54 Aime Pita ye lobenginang dadalisuchac Yesu balaibelu hikewec. Hikelu depec-baba ngic yengele damong sugucne yele macte oda kwelina fewec. Felu iwa mac-damong yengeholec dac folalu ngiyewec. \p \v 55 Aime depec-baba ngic micne, nga Yuda ngic-ngigac yengele \w Tutumangtowale|lemma="Tutumangtowa"\w* memba sasawa yenge yowa mingagec ailu hefeibong. Ailu Yesudi pasi sowacne wenuc aiwec, yogolec yowa milu hefeibong. Ailu yowa noine mikac aime wehomanogale ngagebong kpungkewec. \v 56 Aime ngic bocyacti yele socka kwesac ailu yowa miibong. Aime kwesac-yowanginengti moniyanghac mi aiwec. \p \v 57 Aime ngic gocne yengi yengele haicka felu domalu kwesac-yowa yanguc milu kpolickeibong, \v 58 “Ye yowa monic yanguc mime ngageibeng. ‘Na \w Ibu-mac\w* yago ngicti moledi baicne, yogo hembalackelu hadeng habackangte kwelina, ngicti moledi mi baicne yogo badacte.’ ”\x - \xo 14:58 \xt Yoa 2:19-21\x* \v 59 Aime kpokpolic yowangineng yogo inguchac silicine moniyanghac mi aiwec. \p \v 60 Aime depec-baba ngic yengele damong sugucnedi fangkelu hewacnginang domalu Yesu yanguc uwacnowec, “Ga yowa migaing, yogolec nebocine monic mi bafaliyedamecte, me?” \v 61 Inguc mime Yesu ye waickelu domawec, ailu yowa ameine monic mi bafaliyewec. \p Aime depec-baba ngic yengele damong sugucnedi hatacmac uwacnowec, “Ga \w Mesia\w*, Wapong mimitengineholecte madec, me?” \p \v 62 Inguc mime Yesudi yanguc miwec, \wj “Na gagabachac.\wj*\f + \fr 14:62 \ft “Na gagabachac,” yogo Wapongte wac monic, Wahikeicne 3:14 iwa Moses edowec.\f*\wj Aime ngenge Ngicte Madec ye Tapilitowa fileine, yele mole-foleinapec ngiyelu honocmengte kaguwa kwelina kwesime nganidaingte.”\wj*\x - \xo 14:62 \xt Mige 110:1; Dan 7:13\x* \p \v 63-64 Inguc mime depec-baba ngic yengele damong sugucne ye ngageme Wapong fecnowecte aalickeme ngakpi daleine basulackelu yanguc miwec, “Ye Wapong fecnolu mime biyac ngagegaing. Ilec wenuc ainoga? Ye inguc mime monicti sowacneine nganiwec, nongileng ngic ingucne hatac mi basackedabelengte.” Inguc mime yenge sasawadi ye bikickolec milu homanale mimoctoibong.\x - \xo 14:63-64 \xt Dep 24:16; Yoa 19:7\x* \p \v 65 Inguc mimoctobong ngic gocne yengi sofockelu dongeine kpolucti ebeckelu moledi kingkpung holelu yanguc miibong, “Madi wecgugac, ga siduc-yowa yogo minong!” Mibong damong yengi balu weibong. \s1 Yesu bisockewec \r Mat 26:69-75; Luk 22:56-62; Yoa 18:15-18,25-27 \p \v 66 Aime Pita ye oda kwelina mac-sobengka ngiyeme, depec-baba ngic yengele damong sugucnele kwelec-adu monic ye iwa welewec. \v 67 Welelu nganime Pita ye dac folalu ngiyeme, dongeine yela hilalu yanguc miwec, “Ga inguchac Yesu Nasaret-hocni, yeholec gaing.” \p \v 68 Inguc mime Pita ye bisockelu miwec, “Ye mi ngagegabac. Ailu yowa migic, yogo mi ngage-motogabac.” Inguc milu oda nuinele mecina leme kokolec ngicne hiyawec. \p \v 69 Hiyame kwelec-adu ye Pita nganilu hatacmac ngic emeina domaibong, yenge edocebalu miwec, “Yengelacni ngic monic yago.” \v 70 Inguc mime Pita ye hatacmac bisockewec. \p Aime dameng mi daliweme ngic iwa domaibong, yengi hatacmac yanguc miibong, “Foinac, monicngineng ga hocne. Ga Galili prowinswacni.” \p \v 71 Inguc mibong ye yeuctihac sanangkelu yowa yanguc miwec, “Ngenge ngic migaing, ye mi ngagegabac. Na yowa kwesacngebagabacka Wapongte aalicte bagewa gadac.” \p \v 72 Inguc mime yogowahac kokolec ngicne hiyame yaeckang aiwec. Aime Pita ye Yesudi yowa biyachac edowec, yogo ngagesiwec, \wj “Kokolec ngicne hiyame alecine yaeckang mi aiyemewa, gagi biyac na bisocnung alecine habackang aidaicte.”\wj* Pita ye yowa yogo ngagesilu kwele-sowac sugucnehac ailu hiyawec. \c 15 \s1 Yesu Pailatla bahikeibong \r Mat 27:1-2,11-14; Luk 23:1-5; Yoa 18:28-38 \p \v 1 Ubiyactebenang \w depec-baba ngic micne\w*, nga Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng, ailu \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w*, nga Yuda ngic-ngigac yengele \w Tutumangtowale|lemma="Tutumangtowa"\w* memba sasawa, yenge yowa hefeibong. Hefelu \w Yesu\w* moleine dodockelu \w Pailatla|lemma="Pailat"\w* bahikelu yele molewa loibong.\x - \xo 15:1 \xt Luk 22:66\x* \p \v 2 Balu hikebong Pailatdi Yesu yanguc uwacnowec, “Ga \w Yuda ngic-ngigac\w* yengele \w ngictau\w*, me?” \p Inguc mime bafaliyelu yanguc edowec, \wj “Yogo hocne gageuc migic.”\wj* \p \v 3 Aime depec-baba ngic micne yenge Yesu yowawa lolu fungineine bocyac miibong. \v 4 Inguc mibong Pailatdi hatacmac uwacnowec, “Yenge gale yowa bocyacbenang migaing, yogo ngagelu ameine monic mi bafaliyegic, me?” \v 5 Inguc mime Yesu ye ameine hatacmac mi bafaliyecnome, Pailat ye kwatackewec.\x - \xo 15:5 \xt Yes 53:7; Mrk 14:61\x* \s1 Yesu wehomaningte mimoctoibong \r Mat 27:15-26; Luk 23:13-25; Yoa 18:38; 19:16 \p \v 6 Aime Ewalicebaicnele hombangte damengsoc yanguc ailu gawec. Ngic monic muc-macka ngiyeme, Yuda ngic-ngigac yengi yele wac wackebong, Pailat ye ngic yogo lukecnolu muc-mackacni hegileme wahikecaigac, inguc ailu gawec. \v 7 Aime ngic gocne esecne ngic-ngigac kwele fangke-fangke aibaba, ailu ngic gocne wehomacebabong muc-macka locebaibong, yengelacni ngic monic wacine Barabas. \v 8-10 Aime depec-baba ngic micne yenge Yesu moc hasowac aicnolu Pailatle molewa lonogale bahikeibong, ye yogo biyac ngagewec. Inguc ngagelu habutowa yenge kwesilu Pailat ye aibaba ailu gawec, yogo ingucnehac ainale uwacnoibong. Uwacnobong yedi ameine yanguc bafaliyelu uwayelewec, “Yuda ngic-ngigac ngengele ngictau lukengelebele ngagegaing, me?” \p \v 11 Inguc mime depec-baba ngic micne yengi habu kpafengebabong, yenge Yesu hegilelu Barabas lukecnonale miibong.\x - \xo 15:11 \xt Sale 3:13-14\x* \p \v 12 Inguc mibong Pailat ye hatacmac bafaliyelu yanguc uwayelewec, “Aime na Yuda ngic-ngigac ngengele ngictau migaing, yele wenuc aidacte?” \p \v 13 Uwayeleme yengi aukwelu wackelu miibong, “Ga ye \w malicpongka weng|lemma="Malicpong"\w* homana.” \p \v 14 Inguc mibong Pailatdi hatacmac uwayelewec, “Aime ye oma sowacne aiwec?” \p Inguc mime yengi hatacmac dacineholec aukwelu wackelu miibong, “Ye malicpongka weng homana!” \p \v 15 Inguc mibong Pailat ye habu yengele ngage-ngage balaibenogale ngagelu, Barabas lukecnome yengela hauwec. Aime yengi Yesu socine muc-hududi welubac, malicpongka weningte hudu-baba ngic yengele molewa lolu hegileyelewec.\fig Muc-hudu ingucnedi Yesu weibong|alt="They hit Yesu with like a rope-stick" src="42_Mark15.15_WhipFlogFlagellum.tif" size="col" loc="15:14-15" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="15:15" \fig* \s1 Mife-miwa aicnoibong \r Mat 27:27-31; Yoa 19:2-3 \p \v 16 Aime hudu-baba ngic yenge Yesu balu gamang yengele macte oda kwelina felu mibong, hudu-baba ngic sasawadi kpaduckeibong. \v 17 Kpaduckeyackelu misulec aicnoningte ngictaule ngakpi dalicne ingucne monic mondo-sasac holecnobong hauwec. Haume ngictaule \w duu\w* ingucne muc-somang monic patiyelu hingoc ingucne hodocina holecnobong hauwec. \v 18 Haume alang bacno-bacnole silic ingucne ailu wackelu yanguc edoibong, “Ohec, Yuda ngic-ngigac yengele ngictau.” \v 19 Milu yasudi hodocina welu sofockelu higeina ketadi holecnolu milockeibong. \v 20 Ailu yenge misulec aicnobong motome, ngakpi dalicne mondo-sasac yogo hemoctocnolu yeicne ngakpiine hatacmac holecnobong haume, malicpongka wenogale balu lobina hikeibong. \s1 Malicpongka weibong \r Mat 27:32-44; Luk 23:26-43; Yoa 19:17-27 \p \v 21 Aime Sairini taonkacni ngic monic wacine Saimon, ye Aleksanda nga Rufus yekele mamacnginec, ye nosing-bolewacni yefewa welewec. Weleemewa hudu-baba ngic yengi Yesule \w malicpong\w* tengkenale dogbac aicnobong tengkeme hikeibong.\x - \xo 15:21 \xt Rom 16:13\x* \v 22 Hikebong yenge himong bulilicine monic wacine Goligata, yogolec fungine Hodoc-luwe, iwa Yesu balu hikeibong. \v 23 Bahikelu marasing monic wacine mira,\f + \fr 15:23 \ft Mira yogo yoc monic, sopinedi wiyac bocyac bacaigaing. Monic yogodihac waingkolec lalickelu nobong socka doic weme wadaicte.\f* yogo \w waingkolec|lemma="Waing"\w* lalickelu lacnoibong. Aime ye yogo hegilewec. \p \v 24 Aime yenge ye malicpongka welu ngakpi-kpolucine botoc balu woc-wiyacine badaingte, yogolec loling aiibong.\x - \xo 15:24 \xt Mige 22:18\x*\fig Yesu malicpongka welu ngakpi-kpolucine baningte loling aigaing|alt="They crucified Jesus" src="UBSCl-22c.tif" size="col" loc="15:24-28" copy="UBS New Reader Series © United Bible Society, 2002." ref="15:24" \fig* \v 25 Yenge ubiyacte 9 kilok Yesu malicpongka weibong. \v 26 Welu ye yowawa loibong, yogolec fungine tafe kpisicna yanguc kwelengkeibong, “Yuda ngic-ngigac yengele ngictau.” \v 27 Ailu yenge kindololo ngic yaeckang, monic foleinapec nga monic kanainapec yeholec malicpongka momoc wecepaibong. \v 28 [Inguc aibong yowa Wapongte hibiwa kwelengkeicne fagac yogo noine fikewec, \q1 “Ye bikic-baba yengele alingngineng, inguc ngageibong.”]\f + \fr 15:28 \ft Hibi esecne Mareko kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne 15:28 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Marekodi mi kwelengkewec mecne.\f* \rq (Yes 53:12) \rq* \p \v 29 Aime ngic-ngigac iwa lec-welec aiibong, yenge Yesu misulec aicnolu hodocngineng dudalingkelu yanguc miibong, “Kwele-sowac aigelegabeleng, gageicne \w Ibu-mac\w* hembalackelu hadeng habackangte kwelina hatacmac banogale miing.\x - \xo 15:29 \xt Mige 22:7; 109:25; Mrk 14:58\x* \v 30 Gageuctihac baficnagulu malicpongkacni fotockelu wanong!” \p \v 31 Aime depec-baba ngic micne, nga Wapongte yefe-yowale wewedu ngic, yenge inguchac ye misulec aicnolu mingagec ailu yanguc miibong, “Ye ngic-ngigac gocne baficebacaigac. Nga yeicnebac nalic mi baficnagudaicte. \v 32 Ye \w Mesia\w*, \w Israel\w* nongileng ngictau gadecka, yakumac malicpongkacni wana. Inguc nganilu ngagesingkedabelengte.” Aime ngic yaeckang malicpongka inguchac wecepaibong, yeke inguchac yowa kwekwe aicnoiboc. \s1 Yesu homawec \r Mat 27:45-56; Luk 23:44-49; Yoa 19:28-30 \p \v 33 Wenac hewac-hewac 12 kilok aiyemewa, mac kundung kweme kundungti himong someckelu falu game 3 kilok mac awelewec. \v 34 Aime dameng iwa Yesu ye malac sugucnehac wackelu yanguc miwec, \q1 \wj “Eloi, Eloi, lema sabaktani.”\wj* Yogolec fungine yanguc bafaliyeicne, \wj “Wapongne Wapongne, ga omale hegilecnugic?”\wj* \rq (Mige 22:1) \rq* \p \v 35 Ye inguc wackeme ngic-ngigac emeina domaibong, yengelacni gocnedi yowa yogo ngagelu yanguc miibong, “Ngagegaing, ye Wapongte siduc-mimi ngic wacine \w Elaiya\w* wacke-wasic aicnogac.” \p \v 36 Inguc mibong monicti gasacke lelu spans\f + \fr 15:36 \ft Spans yogo materes ingucne misa kpomuluckecaigaing.\f* monic balu \w waing hobecineholecka|lemma="Waing"\w* kpomuluckelu kpingka lolu Yesule micka lome feme yanguc miwec, “Wangec domalu nganinang, Elaiyadi kwesilu bamoctodaicte me miyac!”\x - \xo 15:36 \xt Mige 69:21\x* \p \v 37 Inguc mime domabong, Yesu ye malac sugucnehac hatacmac wackeme asuine ofewec. \v 38 Ofeme Ibu-macte kpoluc sugucne\f + \fr 15:38 \ft Kpoluc yogo mac gbagbacne, nga mac gbagbacnebenang, yekele hewacka loicne.\f* yogo hewacka yefe wilengkacni fouckelu wame yaeckang aiiboc. \p \v 39 Aime hudu-baba ngic yengele damong ye Yesule haicka domawec. Ailu Yesudi wackewec ailu homawec, silicine inguc nganilu ngagelu yanguc miwec, “Foinac, ngic yago ye \w Wapongte madec\w* hocne.” \p \v 40 Aime ngigac gocne yenge inguchac dalicka domalu pasi fikewec, yogo nganiibong. Yengele hewackacni \w Maria\w*, wacine monic Magadalen. Nga Maria, ye Yakobos kpisicne nga Yosefe yekele nenggacnginec. Ailu Salome, yenge yengilangkac domaibong.\x - \xo 15:40 \xt Luk 8:2-3\x* \v 41 Yesu ye Galili prowinswa game ngigac yogo yengi hocne ye balaibelu mole-bafic aicnolu gaibong. Ailu ngigac gocne bocyac, yenge Yerusalem iwa yeholec hikelu ye nganilu gaibong. \s1 Yesu longkeibong \r Mat 27:57-61; Luk 23:50-55; Yoa 19:38-42 \p \v 42 Mac biyac aweleme, hombangte wiyac bamockenogale dameng bangkale weleme, Sabatle dameng bangkalewec. \v 43 Bangkaleme ngic monic wacine \w Yosefe\w*, Arimateahocni, ye iwa kwesiwec. Ngic ye wactowaineholec, Yuda ngic-ngigac yengele Tutumangtowa, yogolec memba monic. Ailu ye Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* wangec gawec. Yedi hangoc mikac Pailatla hikelu Yesule kponggbong banogale uwacnowec. \v 44 Uwacnome Pailat ye Yesu biyac homagac, yogo ngagelu kwatackelu hudu-baba ngic yengele damong wackelu Yesu biyac homagac me miyac, yogolec uwacnowec. \v 45 Uwacnome Yesu biyac homagac mime, Yesule kponggbong yogo Yosefedi banale micnowec. \p \v 46 Micnome Yosefe ye \w kpoluc madicnebenang\w* monic fuli balu Yesule kponggbong malicpongkacni bamoctolu kpolucti wabungkelu dongesiwa balu hikewec. Dongesi yogo posa henebe gufuicna fawec, iwa kponggbong lolu posatowa monic kpalundungkeme yefine hedickewec. \v 47 Aime Maria Magadalen, nga Maria Yosefe nenggacine, yeke Yesule kponggbong lowec, mac yogo nganiiboc. \c 16 \s1 Yesu homackacni gboliyelu fangkewec \r Mat 28:1-8; Luk 24:1-12; Yoa 20:1-10 \p \v 1 Sabat dameng motome, iwa \w Maria\w* Magadalen, nga Maria Yakobosle nenggac ailu Salome, yenge hikelu Yesule kponggbong heloc hoineholecti hosocnoningte fuli baibong. \v 2 Fuli balu Sonda ubiyacte mac saeme molickelu dongesiwa hikeebongka wenac ofewec. \v 3 Aime yenge hikelu yengungtihac mingagec ailu yanguc miibong, “Madi henebe yefina posa yogo igockelu kpalundungkenoledaicte?” \p \v 4 Inguc milu donge hilalu nganibong posatowa yogobac biyac igockelu kpalundungkeicne domawec. Ailu posa yogo sugucnebenang. \v 5 Nganilu dongesiwa felu nganibong, madec monic ngakpiine dalicne kwalac-kwalac holewec, yedi folewapec ngiyeme nganilu kwatackelu medecebawec. \p \v 6 Inguc aibong yedi yanguc edocebawec, “Ngenge mi hangocngebana. \w Yesu\w* Nasaret-hocni \w malicpongka weibong|lemma="Malicpong"\w*, ngenge ye nganinogale kwesigaing. Aimebac ye biyac gboliyelu fangkegac, yawa mi fagac. Lobong fawecka, mac fafaine yogo nganining. \v 7 Ngenge hikelu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* nga Pita yanguc edocebaning, ‘Ye molickengelelu Galili prowinswa hikegac. Aime ngenge iwa hikelu ye bafuwadaing, yogo yeuctihac biyachac edocngebawec, inguc fikegac.’ ”\x - \xo 16:7 \xt Mat 26:32; Mrk 14:28\x* \p \v 8 Inguc edocebame yenge kwatackelu dengdengebame dongesiwacni walu hikeibong. Ailu yenge hangocebame ngic monic mi edocebaibong. \s1 Maria Magadalen fikecnowec \r Mat 28:9-10; Yoa 20:11-18 \p \v 9 [Yesu ye Sondawa fangkewec, dameng iwa molickelu Maria Magadalen fikecnowec. Ye esecne \w aleng\w* 7 yelacni yebicebawec, ngigac yogo hocne fikecnowec. \v 10 Fikecnome Maria ye hikelu agofocine yeholec momoc gaibong, yenge kwele-sowac ngagelu hiyalu gaebongka yanguc edocebawec, \v 11 “Yesu biyac fangkelu gagac, na nganigabac.” Inguc mime yenge yele yowa mi ngagesingkeibong. \s1 Mic-tengteng yaeckang fikeyetewec \r Luk 24:13-35 \p \v 12 Aime yogolec lobeina mic-tengteng yaeckang yeke mac monicka hikenogale hikeebocka, ye ngani-nganiine monic ailu fikeyetewec. \v 13 Fikeyeteme yeke hefaliye hikelu agofocnginec gocne edocebaiboc. Aime yenge yekele yowa mi ngagesingkeibong. \s1 Bole baningte milu edocebawec \r Mat 28:16-20; Luk 24:36-49; Yoa 20:19-23 \p \v 14 Aime mic-tengtengfocine 11 yenge nosing nolu ngiyeebongka, Yesu ye yengela fikewec. Aime ye gboliyelu fangkeme gocne yengi nganilu edocebaibong, yogo mi ngagesingkeibong. Aime kwelengineng fongkewecte ailu ngaba silicka yowa edocebawec.\x - \xo 16:14 \xt 1Kor 15:5\x* \p \v 15 Edocebalu yowa yanguc miwec, \wj “Ngenge himongsoc hikelu ngic-ngigac sasawa yenge \+w Siduc Madicne\+w* edocebalu weduyeledaing.\wj*\x - \xo 16:15 \xt Sale 1:8\x* \p \v 16 \wj “Aime monic ngagesingkelu \+w misa lowadaictebac|lemma="Misa-lowac"\+w*, Wapongti ye bikickacni bamoctome wasecne aidaicte. Nga monic ye mi ngagesingkedaicte, yebac mimoctodaicte.\wj*\x - \xo 16:16 \xt Sale 2:38\x* \v 17 \wj Aime ngagesingkedaingte, yengela pasile maaine yanguc fikedaicte, yenge nale wacka aleng yebicebadaingte ailu yowa gbolicne midaingte.\wj*\x - \xo 16:17 \xt Sale 2:4; 8:7\x* \v 18 \wj Yenge hema moledi balu mi sowaledaingte. Ailu homacte marasing nodaingtewa, yogodi mi basowalecebadaicte. Ailu yenge ngic-ngigac huckolec yengela mole lobong, yenge madickedaingte.”\wj*\x - \xo 16:18 \xt Luk 10:19; Sale 28:3-6\x* \s1 Honocmengka fewec \r Luk 24:50-53; Sale 1:9-11 \p \v 19 Sugucne Yesu ye yowa inguc milu edocebame motome, Wapongti bame honocmengka fewec. Aime yele mole-foleinapec ngiyelu gagac.\x - \xo 16:19 \xt Sale 1:9-11; 2:33-34\x* \fig Yesu honocmengka fegac|alt="Jesus goes to heaven" src="GT00105.tif" size="col" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="16:19" \fig* \v 20 Aime mic-tengteng yenge neboc nga nebocka hikelu Siduc Madicne ngic-ngigac edocebalu weduyeleibong. Aime Sugucnedi yengeholec game yenge bole babong pasile maaine fikewec, yogodi yowaine basanangkewec.\x - \xo 16:20 \xt Sale 14:3; Hib 2:3-4\x*]\f + \fr 16:20 \ft Hibi esecne Mareko kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne 16:9-20 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Marekodi mi kwelengkewec mecne.\f*