\id ACT Act - Migabac NT; final check 29 Oct 2009 \h Salecebaicne \toc1 Lukadi Salecebaicne Yengele Siduc Kwelengkewec \toc2 Salecebaicne \toc3 Sale \mt2 Lukadi \mt1 Salecebaicne \mt2 Yengele Siduc Kwelengkewec \is1 Mimi-yegeng yowa \ip Luka ye Grik ngic monic, ye dongeinedi Yesu mi nganiwec. Ye salecebaicne uwayeleme Yesule siduc nga yengele bole weducnolu edoibong. Ailu ye salecebaicne yengeholec lolickelu gaibong. Ilec dameng gocna yengeholec gawecte ailu “nonge” kwelengkewec, yogo fengngineng 16-28 iwa fagac. \ip Molickelu Luka ye Yesule Siduc kwelengkewec. Yesu homalu homackacni gboliyelu fangkeme hifa 33 ngama ingucne motome, Lukadi hibi yago kwelengkewec. Hibi yagowa siduc yanguc kwelengkewec. Salecebaicne yenge bole balu lolickelu Yesule Siduc Madicne mibong yegengkewec. Ailu Yesule habu basuguleibong. Ailu Tili Asudi bole balu gawec. Luka ye siduc yogo kwelengkewec. \is1 Yowa yago hibi nebocina fagac \io1 1:1–26 Yesule siduc mibong yegengkenale Yesudi mibasanang aiyelewec \io1 2:1—8:3 Yerusalem iwa Yesule habu Siduc Madicne edocebaibong \io1 8:4—12:25 Yudeya nga Samaria iwa Yesule habu Siduc Madicne edocebaibong \io1 13:1—21:16 Poldi lolickelu Siduc Madicne edocebawec \io1 21:17—28:31 Pol balu muc-macka lobong ngiyeme Roma balu hikeibong \c 1 \s1 Yenge Tili Asu badaingte \p \v 1 O Tiofilus, na esecne yowa kwelengkegeleiba, yogo \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* fungkelu bole bawec ailu mic-yowaine wedunolewec.\x - \xo 1:1 \xt Luk 1:3\x* \v 2 Ye boleine bagacgu damengngine bangkale welewec. Dameng yogowa \w salecebaicne\w* esecne bawosaecebawec, yenge \w Tili Asule|lemma="Tili Asu"\w* tapiliwa bole-yowa edocebalu honocmengka\f + \fr 1:2 \ft Honocmeng yogo Wapongte mac.\f* fewec, yogolec siduc esecne hocne kwelengkegeleiba.\x - \xo 1:2 \xt Mrk 16:19; Luk 24:49-51\x* \p \v 3 Ye doic sugucne ngagelu homackacni hatacmac gboliye fangkewec. Fangkelu hadeng 40le kwelina yeuctihac fike-sang aiyelelu pasi haicine monic-monic bawec. Balu Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* fungine edocebalu weduyelelu gawec. Inguc aiyeleme yenge pasi yogo nganilu ye foinac gagac, inguc ngage-motoibong.\x - \xo 1:3 \xt Luk 24:36-49; Sale 10:41\x* \v 4 Ailu yengeholec ngiye-fangkec ailu yowa sanangne yanguc edocebawec, \wj “Ngenge Yerusalem biyac mi hegiledaing. Mamacnele mimipang yowa edocngebabe ngageibong, yogolec noine fikenale wangec gadabiyeng.\wj*\x - \xo 1:4 \xt Luk 24:49; Yoa 14:16-17; Sale 2:33\x* \v 5 \wj I yangucte, \+w Yoane\+w* ye misa lowayelewec. Nga ngengibac, dameng mi daliweme Wapongti Tili Asu lowangeledaicte.”\wj*\x - \xo 1:5 \xt Mat 3:11\x* \p \v 6 Aime kpaduckelu ngiyeibong, yengi yanguc uwacnoibong, “Sugucne, ga yakumac dameng yagowahac \w Israel\w* ngic-ngigac hatacmac kpaducnubang nongileng himongte ngictauholec ailu ganoga, me?”\x - \xo 1:6 \xt Luk 24:21\x*\f + \fr 1:6 \ft Dameng iwa Israel ngic-ngigac yenge Roma yengele bagewa gaibong. Ngic-ngigac bocyac yenge Roma hegilecebalu yengilangkocni ngic monicti damongebanale ngagelu gaibong. Yenge yowa miibong, yogo Mesiadi bole yogo banale miibong.\f* \p \v 7 Inguc mibong yanguc edocebawec, \wj “Mamac ye bole-yowa tapiliineholecti hifa nga wenac ailu dameng haicine monic-monic lowec fagac. Dameng yogo yeuc sugu ngagegac. Yogolec damengte ngage-ngage mi ngeleicne.\wj*\x - \xo 1:7 \xt Mrk 13:32\x* \v 8 \wj Ngagegaing, Tili Asudi ngengele kwelewa haulu tapili ngeleme ngenge na widecnudaingte. Aime ngenge Yerusalem yawa ailu Yudeya\wj*\f + \fr 1:8 \ft Yerusalem taon yogo Yudeya himong kwelina ngiyegac.\f* \wj nga \+w Samaria\+w* prowins, ailu himong mendengine sasawa hikelu siducne milu gabong saweyackedaicte.”\wj*\x - \xo 1:8 \xt Mat 28:19; Luk 24:48\x* \s1 Yesu honocmengka fewec \r Mrk 16:19-20; Luk 24:50-53 \p \v 9 Yesu ye inguc edocebame Wapongti ye dongenginang balu fewec. Feme kaguwadi ye hedickeme mi nganibong fewec. \p \v 10 Feme yenge basackelu sawawa nganilu domaibong. Hei, ngic yaeckang ngakpinginec kwalac-kwalacbenangti biyac iwahac fikelu domaiboc. \v 11 Domalu yanguc edocebaiboc, “Galili prowinswacni ngic, ngenge omale dongengineng sawawa hilalu domagaing? Wapongti Yesu bame ngenge hegilecngebalu honocmengka fegac. Ailu ye feme nganigaing, ye gacgu silicine ingucnehac hocne kwesidaicte.”\x - \xo 1:11 \xt Mat 26:64; Luk 21:27\x* \s1 Ngic monic Yudasle ame bafuwaibong \p \v 12 Aime salecebaicne yenge Oliwa kupickacni hefaliye walu Yerusalem hikeibong. Yefe yogo ye 1 kilomita ngama ingucne.\x - \xo 1:12 \xt Luk 24:50-53\x* \v 13 Yerusalem hikelu mac kweline monic feina ngiye-fangkec ailu gaibong, iwa felu ngiyeibong. Ngiyeibong, yengele wac-aling yanguc: \li1 Pita, \li1 \w Yoane\w*, \li1 Yakobos, \li1 Endru, \li1 Filip, \li1 Tomas, \li1 Batolomeu, \li1 Mataio, \li1 Yakobo Alfaiusle madec, \li1 Saimon ye Selot wackeibong, nga \li1 Yudas Yakobole madec.\x - \xo 1:13 \xt Mat 10:2-4\x* \m \v 14 Ngic yogo yenge hocne kwele-moniyang ailu mimiloc bole damengsoc balu gaibong. Inguc aiyebongka Yesule nenggac \w Maria\w*, nga ngigac Yesu balaibelu gaibong, ailu Yesu gbafocine, yenge ngic yogo yengeholec momoc galu mimiloc bole balu gaibong. \p \v 15 Hadeng gocna ngic hae-gbafocine 120 ngama ingucnedi kpaduckelu ngiyeebongka, Pitadi hewacnginang domalu yanguc edocebawec, \v 16 “Ngic hae-gbafocne, ngenge ngagening. Yudasdi ngic mengocebame hikecgu Yesu baibong. Ngic yele hocne Tili Asudi biyachac \w Dawidile|lemma="Dawidi"\w* micka yowa lome Wapongte hibiwa kwelengkewec, yogo noine fikewec, yogolec inguc aiwec.\x - \xo 1:16 \xt Mige 41:9\x* \v 17 Yudas esecne salecebaicne nongileng aling ailu gawec, ye nongileng momoc Sugucnele bole banangte miwec.” Pitadi inguc miwec. \p \v 18 (Ngic yedi aibaba sowacnele moneng balu bole himong monic fuli bawec, iwa hikelu hehomame hodocti hau kweme gobeine fouckeme hahungngine himongka wayackewec.\x - \xo 1:18 \xt Mat 27:3-8\x* \v 19 Aime yogolec siduc Yerusalem ngic-ngigac sasawadi ngageibong, himong yogolec wacine yowanginang yefe Akeldama wackeibong, fungine yanguc, Himong sac wawecka.)\f + \fr 1:19 \ft Hewacine 18-19 yogowa Pitadi yowa nebocine miwec, me yowa fungine gocne Lukadi taockelu kwelengkewec, yogo mi ngage-motogaing.\f* \p \v 20 Aime Pitadi taockelu yanguc miwec, “Miti Geewa Yudasle yowa yanguc kwelengkeicne fagac, \q1 ‘Ye mac-himongine kisi ailu fame monicti iwa mi ngiyedaic.’ \rq (Mige 69:25) \rq* \m Ailu hatacmac yanguc, \q1 ‘Monicti yele ameine damong bole badaic.’ \rq (Mige 109:8) \rq* \m \v 21-22 Ilec ngic monic yele ameine bawosaedabeleng. Yoanedi Sugucne Yesu \w misa lowacnome|lemma="Misa-lowac"\w* boleine fungke balu nongilengkolec lec-welec ailu gawec. Gacgu Wapongti bame honocmengka fewec, dameng iwa ngic nongilengkolec gaibong. Ngic yogo yengele hewackacni ngic monic bawosaewec, yedi nongilengkolec momoc galu Yesu homackacni gboliyelu fangkewec, yogolec siduc momoc mime yegengkedaicte.”\x - \xo 1:21-22 \xt Mat 16:19; Mrk 1:9; Yoa 15:27\x* \p \v 23 Pitadi inguc mime ngic yaeckang bafuwacepaibong. Monic wacine \w Yosefe\w* Basabas wackelu gaibong, ye wacine monic Yastus, ailu agoine Matias. \v 24 Bafuwacepalu yanguc milu milockeibong, “O, Sugucne kwelewa ngani-ngani fileine, ga ngic yaeckang yago yekelacni weni yogo bawosaelu edalicnubang nganinang. \v 25 Nganibeng yedi \w salecebaicne bole|lemma="Salecebaicne"\w* balu Yudasle ameine bole badaicte. Yudas ye bole yogo hegilelu yeicne yefe monicka hikewec.” \v 26 Inguc milu milockelu bawosaecepanogale wac kwelengkelu lobong, Matiasle wac fikeme salecebaicne 11 yengeholec taockeibong. \c 2 \s1 Tili Asu wawec \p \v 1 \w Pentikos\w* ngiye-ngiye dameng bangkaleme yengung sugu mac monicka kpaduckelu momoc ngiyeibong.\f + \fr 2:1 \ft Ewalicebaicnele hombangka Yesu ye homawec. Hombang yogolec lobeina hadeng 50 motome Pentikos ngiye-ngiye dameng fikecaigac. Yogo Yuda yengele hombang monic aicaigac. Yogolec yagowa kwelengkeicne fagac: Wah 23:16; Dep 23:15-16; 34:22; Him 28:26-31; Yef 16:9-12.\f* \v 2 Ngiyeebongka honocmengkacni uc sugucne monic gbelong sugucne wecaigac, yogolec ucine ingucnedi iwahacbenang fikelu wawec. Walu mac ngiyeibong, yogolec kwelina wakeme \v 3 yenge silicine yanguc nganiibong. Dac-ubilang ingucnedi fikelu ngic-ngigac hodocnginangsoc siyeckelu ngiyeyackewec.\x - \xo 2:3 \xt Mat 3:11\x* \v 4 Aime Tili Asudi kwelenginang haulu wakeme yowa haicine monic-monic miibong. Asudi filesoc inguc ainingte aiyeleme yowa miibong.\x - \xo 2:4 \xt Sale 4:31; 10:44-46; 19:6; Mrk 16:17\x* \p \v 5 Aime Yuda ngic-ngigac\f + \fr 2:5 \ft Esecne Yuda ngic-ngigac gocne himongne himongne hike galu fikesawec ailu mac-yowa haicine monic-monic ngagelu milu gaibong. Ailu Yuda ngic-ngigac yogo yenge Yerusalem kwesiibong.\f* homacnedi himong monickacni monickacnidi kwesilu Yerusalem taonka ngiyeibong, yenge Wapongte yowa balaibelu gaibong. \v 6 Nga uc sugucne fikeme habu homacnedi yogo ngagelu kwesi kpaduckelu mimedec aiibong. I yangucte, Tili Asuholec yenge ngic-ngigac yengele yowanginang yefe filesoc filesoc mibong ngageibong. \v 7 Ngagelu mimedec ailu welecebalu yanguc miibong, “Ngagegaing, ngic yago yowa migaing, yenge sasawadi Galili ngic. \v 8 Aime yenge wenucka nongileng yowanonggangbenang filesoc filesoc mibong ngagegabeleng? \v 9 Nonge yago \li1 Patia ngic nga \li1 Midia ngic ailu \li1 Elam ngic. Nga \li1 Mesopotamia himongkacni nga \li1 Yudeya himongkacni ailu \li1 Kapadosia himongkacni. Nonge \li1 Pontus himongkacni nga \li1 Asia prowinswacni. \v 10 Ailu \li1 Frigia himongkacni nga \li1 Pamfilia himongkacni ailu \li1 \w Isip\w* himongkacni. Nga \li1 Libia himongka Sairini mac haicine monic monic, yogowacni. Ailu \li1 \w Roma\w* taonkacni kwesiicne. \v 11 Yogo yenge Yuda ngic-ngigac nga Israel yengele alingkacni miyacti Yuda ngic-ngigac yengeholec \w taockelu|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* gaibong. Ailu \li1 Krit ngic nga \li1 Arebia ngic. \m Nongileng inguchac galu yowanonggangsoc Wapong pasitowainele yowa haicine monic-monic mibong ngagegabeleng.” \fig Himongte iluc #2: Pentikos iwa ngic-ngigac himongne himongne iwacni kwesiibong|alt="People came from all kinds of grounds" src="GPS_Pentecost B&W_Migabac.tif" size="col" loc="2:5-12" copy="GPS" ref="2:5-11" \fig* \v 12 Inguc milu mimedec ailu ngage-bibiyelu mingagec ailu yanguc miibong, “Pasi fikegac, yogo wiyac silicine monicbenang, yogo mi ngage-motogabeleng.” \p \v 13 Gocne yengibac yowa kwekwe ailu yanguc miibong, “Yenge \w waing misa|lemma="Waing"\w* homacne nolu kwelengineng sifuwegac.” \s1 Pitadi Tili Asule fungine edocebawec \p \v 14 Inguc mibong Pita ye salecebaicne 11 yengeholec domalu sanangnehac wackelu yanguc edocebawec, “\w Yuda ngic-ngigac\w* ailu ngic-ngigac sasawa Yerusalem gagabiyeng, na pasi yagolec fungine mibe yegengkengeleme ngagening. \v 15 Ngenge ngic yogo nganicebalu yanguc ngagesigaing, ‘Waing misa nolu kwelengineng sifuwegac.’ Inguc mi ngagedaing. Yakumac ubiyacte 9 kilok aigac, yenge waing misa mi nogaing, miyac.\f + \fr 2:15 \ft Israel ngic-ngigac yenge ubiyacte waing misa mi nocaigaing.\f* \v 16 Nga pasi yogolec hocne Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* Yoeldi yowa yanguc miwec, \q1 \v 17 ‘Wapongti yanguc miwec, dameng motonogale aiyemewa na Asune sotiyebe wame ngic-ngigac sasawadi bayackedaingte. Ailu adu-madecfocngineng yenge siduc-yowa midaingte. Nga soc-gboli madecfocngineng gung-didicka wiyac nganidaingte. Ailu ngic sugucnefocngineng gungka wiyac nganidaingte. \v 18 Ailu dameng iwahac na kwelec kwekwefocne, ngic nga ngigac, yengela Asune sotiyebe wame yenge siduc-yowa midaingte. \v 19 Ailu mibe wilini sawawa pasi mi ngani-nganiine fikedaicte. Nga himongka dumeng maaine fikedaicte. I yangucte, sac nga dac ailu hasoc sugucne fikedaicte. \v 20 Wenac-dongeine bafaliyelu kundung kwedaicte. Nga tamacne sac ingucne aidaicte. Yogo motome Sugucnele damengtowa tapiliine nga wacine feicne fikedaicte. \v 21 Aime ngic-ngigac yenge Sugucnele wac wackebong, yedi bikicte ameine bame yenge sasawa wasecne aidaingte.’ \rq (Yol 2:28-32) \rq* \p \v 22 “\w Israel ngic-ngigac|lemma="Israel"\w*, na edocngebabe ngagening. \w Yesu\w* Nasaret-hocni, ye Wapongti bayegengkelu nenggac ngiyecnome hewacnginang pasi damuineholec nga pasi mi ngani-nganiine ailu pasile maaine gocne bawec. Yogo biyac ngage-motolu fungine ngani-motodaingte. \v 23 Yele hocne Wapongti biyachac ngageme fawec, yogolec yefe mimoctolu ngengele molewa lowec. Ngengi sanangnehac milu wackelu, ngic Wapongte yefe-yowa mi ngagegaing, yengele molewa lolu edocebabong yengi ye malicpongka webong homawec. \v 24 Aime homacte tapilidi ye nalic mi bawecte Wapongti homacte doickacni baickelu homackacni bagboliyeme fangkewec. \v 25 \w Dawidi\w* yedi yele mic balu yanguc miwec, \q1 ‘Na damengsoc dongene Sugucnela hilabe; ye folenapec gagacte kwelene nalic mi wadaicte. \v 26 Ilec kwelena kwele-madic ngagelu micnedi belic-belic yowa milu socnedi ingucnehac wangec gadacte. \v 27 Ga kwele-ilucne hegileng \w Wangec-macka|lemma="Wangec-mac"\w* nalic mi gadaicte. Ga ngicgone gbagbacne ye hegileengka mi kpeleckelu howacine aidaicte. \v 28 Gagi gagale yefe weduneleing. Gale haicka gaebewa belic-belic sugucnebenang aineledamecte.’ \rq (Mige 16:8-11) \rq* \m Yowa yogo Dawididi mime yegengkewec. \p \v 29 “\w Ngic hae-gbafocne|lemma="ngic hae-gba"\w*, ngambononggeng Dawidile fungine hangoc mikac yanguc milu nalic edocngebabe, ye homame longkeibong. Aime dongesiine fawec, yakumac fagac.\x - \xo 2:29 \xt 1Ngt 2:10\x* \v 30 Ye Wapongte siduc-mimi ngic gawecka yanguc ngagewec. \q1 ‘Wapongti yele ngambofocine yengele alingkacni madecine monic bawosaeme yedi ngictaule ngiye-ngiyewa lome ngiyenale mimipang sanangne mipangkewec.’\x - \xo 2:30 \xt 2Sm 7:12; Mige 89:3-4; 132:11\x* \rq (Mige 132:11) \rq* \m \v 31 Yogo nganilu ngageme \w Mesia\w* homackacni gboliyelu fangkenale yanguc miwec, \q1 ‘Wapongti hegileme Wangec-macka nalic mi gadaicte. Nga socine mi kpeleckelu howacine aidaicte.’ \rq (Mige 16:10) \rq* \m \v 32 Aime Yesu ye hocne Wapongti homackacni yeuckeme fangkeme nonge dongenonggengti noine nganiibeng. \v 33 Wapongti bafangkeme felu mole-foleina domawec. Nga Mamacinedi esecne Tili Asu lacnonale mipangkewec, ye yogo balu saleme wawec yogo yakumac hocne ngani-ngagec aigaing.\x - \xo 2:33 \xt Sale 5:32; 7:55-56\x* \v 34 Dawidi ye honocmengka Yesu fewec ingucnehac mi fewec, miyac. Yedibac yowa yanguc sugu miwec, \q1 ‘Sugucnedi nale Sugucne yanguc edowec,\f + \fr 2:34 \ft Miti Geewa Hibru yowawa Sugucnele wac yaeckangti fagaic. Molic-molic Hibru yowawa wacine yogo “Yawe” fagac. Nga yogolec lobeina, “Sugucne” inguc fagac. Salecebaicne iwa Grik yowawa Sugucnele wac moniyang sugu bafaliyeicne fagac. “Nale Sugucne” yogo Mesia.\f* “Ga tapiline balu folenapec ngiyeengka \v 35 ngabafocgone higegonele bageina locebabe gagi yenge damongebadamecte.” ’ \rq (Mige 110:1) \rq* \m \v 36 Ilec ailu \w Israel\w* ngic-ngigac sasawa, ngenge yanguc ngage-benangkedaing. Ngenge Yesu \w malicpongka weibong|lemma="Malicpong"\w*, ngic yogo hocne Wapongti Sugucne nga Mesianonggeng lowec gagac.”\x - \xo 2:36 \xt Sale 5:30-31\x* \s1 Ngic-ngigac kwelengineng hefaliyeibong \p \v 37 Pita ye ngic-ngigac yowa inguc edocebame yenge kwelengineng fangkeme hangocebawec. Hangocebame yeicne nga \w salecebaicne\w* alingfocine yanguc uwayeleibong, “Ngic hae-gbafocnonggeng, nonge wenuc aibeng, bikicnonggeng miyac aidaicte?” \p \v 38 Inguc mibong Pitadi yanguc edocebawec, “\w Bikicngineng|lemma="Bikic"\w* hegilenale ngenge filesoc filesoc Yesu Kristole wacka \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* \w misa lowaning|lemma="Misa-lowac"\w*. Inguc aibong Wapongti kwele-madicte Tili Asu ngeledaicte. \v 39 Ailu Asu ngelenale mipangkewec, yogo ngengileng nga adu-madecfocngineng gagaing, ailu dalickacni gagaing, yenge Sugucne Wapongnonggengti wacngebalu hefolecngebadaicte. Ngenge nga yenge momochac nalic badaingte.”\x - \xo 2:39 \xt Yes 57:19\x* \p \v 40 Pita ye sawang-yowa inguc milu yowa homacne taockelu dogbac ailu yanguc miwec, “Ngic-ngigac yakumac galu sowaledaingte, yengeholec sowalelu miyac aidaingkale, ngenge kwelengineng hefaliyedaic. Hefaliyeme Sugucnedi yengelacni baicngebame wasecne aidaingte!” \v 41 Aime hadeng iwahac ngic-ngigac 3 taosen ngama ingucnedi yenge Pitale yowa ngagesingkelu misa lowalu Yesule habuwa taockeibong.\x - \xo 2:41 \xt Sale 2:47; 4:4\x* \s1 Kwele-moniyang gaibong \p \v 42 Aime salecebaicne yengi Siduc Madicne weduyelebong yogo ngagelu yengileng yefe basanangkelu gaibong. Ailu kwele-moniyangka momoc galu bret badulu nolu\f + \fr 2:42 \ft Ewalicebaicnele hombangte Yesudi salecebaicne yengeholec bret nga waing nowec. Yenge damengsoc socine nga sacine yogo ngagesilu bret badulu nolu gaibong.\f* mimiloc bole balu gaibong.\x - \xo 2:42 \xt Sale 20:7\x* \v 43 Nga salecebaicne yengela pasi mi ngani-nganiine nga pasile maaine fikeme ngic-ngigac sasawadi mimedec aiibong. \v 44 Aime Yesu ngagesingkeibong, yenge kwele-moniyangka wiyac sasawangineng yogo balu gaibong.\x - \xo 2:44 \xt Sale 4:32-35\x* \v 45 Ailu yenge himong nga hiye-mafangineng salelu moneng balu agofocngineng nosing woc-wiyacte kpungkeibongsoc botoc balu yelelu gaibong. \v 46 Nga ngic-ngigac hadengsoc \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* kwele-moniyang ailu kpaduckelu gaibong, yenge kwele-moniyangka macsoc macsoc bret badulu noibong. Nolu nosingngineng yogo kwele-madicka botoc balu yengileng ngageboc mi ailu gaibong. \v 47 Inguc ailu Wapong mitengkelu gabong ngic-ngigac sasawa habutowadi yenge ngage-madickeyeleibong. Aime Sugucnedi hadengne hadengne ngic-ngigac yengele bikicte ameine bame wasecne ailu yengileng alingka taockeibong.\x - \xo 2:47 \xt Sale 6:7; 11:21\x* \c 3 \s1 Pitadi ngic hige-sowac bamadickewec \p \v 1 Hadeng monicka mac awelelu 3 kilok aime mimiloc dameng aiwec. Aime Pita nga \w Yoane\w* yeke \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* feiboc. \v 2 Aime ngic monic hige-sowac nenggacte gobe kwelinacni ingucne fikewec, ye Ibu-macte odale nu monic wacine Nusalic, iwa hadengne hadengne tengke felu lobong ngiyelu gawec. Ye ngic-ngigac Ibu-macka fec-wac ailu gaibong, yenge kwele-madicka monengte milocebalu gawec. \v 3 Ngic yogodi Pita nga Yoane yeke Ibu-macka fenogale aiboc nganicepalu kwele-madicka monengte inguchac milocepawec. \v 4 Milocepame yeke ye ngani-lilickeiboc. Ngani-lilickelu Pitadi yanguc edowec, “Ga nganicnupac!”\x - \xo 3:4 \xt Sale 14:9\x* \v 5 Inguc mime ngagewec, “Yeke wiyac monic nelenicte migabiyec.” Inguc ngagelu donge hilalu nganicepawec. \p \v 6 Nganicepame Pitadi yanguc edowec, “Na monengne mikac. Aime wiyac moniyang fanelegac, yogo sugu baficgube! \w Yesu\w* \w Kristo\w* Nasaret-hocni, yele wacka fangkelu hikec.”\x - \xo 3:6 \xt Sale 4:10; 16:18\x* \v 7 Inguc milu mole-foleine balu bafangkeme iwahac higeine nga dikilikicine sanangkewec.\fig Pitadi ngic hige-sowac bafickegac|alt="He helps the bad-leg man" src="GT00108.tif" size="col" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="3:7" \fig* \v 8 Sanangkeme tapiliineholec wintacke fe-wac domalu yekeholec Ibu-macka momoc feibong. Felu yeuctihac fec-wac nga yefe lec-welec ailu Wapong mitengkewec. \v 9 Wapong mitengkelu lec-welec aiyemewa ngic-ngigac gocne yengi nganilu miibong, \v 10 “Ye hocne Ibu-macte nu wacine Nusalic, iwa monengte milocebalu gacaigac.” Inguc milu ngani-motolu kwatackelu medecebawec. \s1 Pitadi Yesule fungine edocebawec \p \v 11 Ngic ye Pita nga Yoane yeke bakatacepawec. Aime ngic-ngigac homacnedi Ibu-macte sobeng mecina dakec monic fawec, wacine \w Solomonte|lemma="Solomon"\w* Dakec, iwa yekela hikelu kpaduckelu mimedec aiibong. \v 12 Aibong Pitadi nganicebalu ngic-ngigac yanguc edocebawec, “\w Israel ngic-ngigac|lemma="Israel"\w*, ngenge ngic yago nganilu mimedec mi aidaing. Ailu ngenge noke mi nganicnupadabiyeng. Pasi yogo nokele tapiliwa mi fikegac. Nga noke yogo Sugucnele haicka madicne gagabelec yogo mi ngagedaing. \v 13 Yogo miyac, ngambofocnonggeng \w Abraham\w* nga \w Aisak\w* ailu \w Yakobo\w*, yengele Wapong ye hocne bole-madecine Yesu wacine bafewec. Ngengebac ye lobe holecnolu Israel yengele alingkacni miyac, yogo yengele molewa loibong. Foinac, \w Pailatdi|lemma="Pailat"\w* yowaine wosaelu lukenogale mimoctowec. Aime ngengibac hegileibong.\x - \xo 3:13 \xt Wah 3:6,15; Luk 23:13-25; Sale 2:23\x* \v 14 Ye hocne ngic gbagbacne nga pasi dondonne balu gagac.\f + \fr 3:14 \ft Yuda ngic-ngigac yenge Mesiale wac monic yogo wackelu gaibong.\f* Nga ngengibac ye lobe holecnoibong. Ailu kindololo-ngicti ngic monic weme homawec, ngenge ye hocne lukengelenale sanangne mibong \v 15 gagale fileine wehomaibong. Aime Wapongti ye homackacni bagboliyeme fangkewec, noke yogo nganiibecte migabelec. \v 16 Nga noke Yesule wac wackelu ngagesingkegabelecte ngic yago nganigabiyeng, ye tapiliineholec aigac. Nga Yesule wacka ngage-ngagesingkolec gagabelec. Ilec ailu ye madicke-benangkegac. Ngenge sasawadi pasi yogo nganigabiyeng. \p \v 17 “\w Ngic hae-gbafocne|lemma="ngic hae-gba"\w*, na ngagegabac, ngenge Yesule fungine mi ngage-motolu inguc aiibong. Nga damongfocngineng yenge ingucnehac aiibong.\x - \xo 3:17 \xt Luk 23:34; 1Tim 1:13\x* \v 18 Foinac, Wapongti Mesia mimoctowec, ye doic sugucne ngagecgu homanale Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* sasawa yengele micka yowa lome miibong. Aime yogo sasawa Wapong miweckasoc fikeyackewec. \v 19 Ilec ngenge \w bikicngineng|lemma="Bikic"\w* miyac ainale \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* Wapongta hikedaing.\x - \xo 3:19 \xt Sale 2:38\x* Inguc aidaingtewa, Sugucnedi kwelengineng basanangebadaicte. \v 20 Ailu Mesia biyachac bawosaengelewec, ye salengeledaicte, yogo Yesu hocne. \v 21 Ye honocmengka felu gaemewa, damengine weleme kwesilu wiyac sasawa bamadicebadaicte. Ilec yowa Wapongti esecnebenang siduc-mimile bingec yengele micka lome mibong yegengkewec. \v 22 \w Mosesdi|lemma="Moses"\w* yanguc miwec, \q1 ‘Sugucne Wapongnginengti ngengele alingkacni siduc-mimi ngic monic na ingucnehac bafuwangeledaicte. Yedi yowa sasawa midaicte, yogo ngagedabiyeng. \v 23 Aime monicti siduc-mimi ngic yogolec yowa ngagelu mi balaibedaictewa, ye yengileng alingkacni baickelu wehomadaicte.’ \rq (Yef 18:15,18) \rq* \p \v 24 “Dameng yagowa wiyac fikegac, yogo \w Samuellacni|lemma="Samuel"\w* Wapongte siduc-mimi ngic sasawa galu ofeibong, yengi biyachac mibong yegengkewec. \v 25 Wapongti ngambofocnonggeng yengeholec \w dodofic\w* balu Abraham yanguc edowec, \q1 ‘Ngambogone bole badaicte, yefe iwa himongne himongne ngic-ngigac mimi-madic milu edocebadacte.’ \rq (Fike 22:18; 26:4) \rq* \m Israel, ngenge dodoficnonggeng yogo nga Wapongte siduc-mimi ngic yengele yowa miicne yogolec noine ngengileng balu gagaing. \v 26 Molickelu ngengele hocne ngagesilu Wapongti bole-madecine saleme walu fikewec, yogo ngenge sasawa mimi-madic milu edocngebanale kindololo yefewacni baicngebadaicte.”\x - \xo 3:26 \xt Sale 13:46\x* \c 4 \s1 Pita nga Yoane muc-macka locepaibong \p \v 1 Pita nga Yoane yeki ngic-ngigac yowa inguc edocebalu domaiboc. Domaebocka, \w depec-baba ngic\w* ailu \w Ibu-macte|lemma="Ibu-mac"\w* lebe-ngic micne nga \w Sadyusi\w* yenge momoc yekela lelu iwahac domaibong. \v 2 Aime \w Yesu\w* ye homackacni gboliyelu fangkeme homaicne yenge momoc gboliyelu fangkedaingte. Yeke yowa-siduc yogo ngic-ngigac edocebaboc yegengkewecte, micnefocngineng yenge yekele aalic ngagelu ngaba aiyeteibong. \v 3 Inguc aiyetelu bacepalu mac biyac awelewecte muc-macka locepabong ngiyeboc mac saewec. \v 4 Aime habutowadi Pita yowa mime ngageibong, yengelacni homacnedi yogo ngagesingkelu Yesule habuwa taockeibong. Aime ngic esecne nga gbolicne dzalengineng 5 taosen ngama ingucne aiwec.\x - \xo 4:4 \xt Sale 2:41\x* \s1 Pitadi Yesule fungine mime yegengkewec \p \v 5 Saeme Yuda ngic-ngigac yengele damong nga micnefocngineng ailu \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w*, yenge Yerusalem iwa kpatuleibong. \v 6 Kpatulebong \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w*, wacine Annas, ye iwa momoc gawec. Nga Kaifas ailu \w Yoane\w* nga Aleksanda, yenge depec-baba ngic micne ailu gocne gaibong, yengele alingfocngineng sasawa yenge momoc kpatulelu gaibong. \v 7 Galu Pita nga Yoane bacepalu wele haicnginang locepaibong. Locepalu yanguc mi-uwac aiyeteibong, “Ngeke oma tapiliwa nga male wacka pasi yogo babiyec?” \p \v 8 Uwayetebong Pita ye \w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* kweleina wakeme yanguc edocebawec, “Israel damongfocnonggeng nga micnefocnonggeng, mibe ngagening. \v 9 Ngenge ngic hige-sowac ye wenuc madickeyec, ailu yela pasi madicne wenuc fikecnoyecte uwanotegaing. \v 10 Ngenge nga \w Israel\w* ngic-ngigac sasawa ngageningte yowa yanguc mibe, ngenge Yesu \w Kristo\w* Nasaret-hocni \w malicpongka webong|lemma="Malicpong"\w* homame Wapongti ye homackacni bagboliyeme fangkewec gagac. Aime yele wacka ngic yogo madickelu dongenginang domagac.\x - \xo 4:10 \xt Sale 3:6,13-16\x* \q1 \v 11 ‘Ye hocne mac-baba ngic yengi posa monic sowacne milu wickeibong. Aime posa yogodi macte posa-bosing ingucne sanangne ailu domagac.’\f + \fr 4:11 \ft Yuda ngic-ngigac yenge mac-himongka balu posa-bosing ingucne lolu gaibong.\f* \rq (Mige 118:22) \rq* \m \v 12 Ngic monicta wetackebeng yedi bikicte ame nalic mi bame wasecne ainangte yefe monic mi fagac, miyac. Himongne himongne nongileng Yesule wacka gabeng yedi bikicte ameine bame wasecne aidabelengte.”\x - \xo 4:12 \xt Mat 1:21\x* \p \v 13 Aime Pita nga \w Yoane\w* yeke hibi-mac sugucna monic mi feibocti hangoc mikac yowa miboc yenge yogo ngagelu mimedec aiibong. Ailu yeke Yesuholec gaiboc, yogo nganicepaibong. \v 14 Aime ngic higeine madickewec, yedi yekeholec domame nganilu yowa bafaliyenogale ngagebong kpungkewec. \v 15 Kpungkeme \w Tutumangtowa\w* iwacni aiyetebong sobengka walu domaebocka yengilangkac yowa mingagec ailu yanguc miibong, \v 16 “Nongileng ngic yaeckang weninguc aiyetenangte ngagebeng kpungkegac. Yengi ngagesingkeningte yeke pasile maaine baboc Yerusalemkocni ngic-ngigac yengi siducnginec biyac ngageyackeibong, yogolec nalic mi bisockedabelengte. \v 17 Aime yowa yogo macsoc hikeme ngagedaingkale, yeke Yesule wacka yowa hatacmac mi edocebalu weduyelenicte kpatalayetenoga.” \p \v 18 Inguc milu wacepalu yanguc mimacepaibong, “Ngeke Yesule wacka ngic-ngigac hatacmac mi edocebalu weduyeledabiyec.”\x - \xo 4:18 \xt Sale 5:28\x* \p \v 19-20 Inguc mibong Pita nga Yoane yeki yowa yanguc bafaliyeyeleiboc, “Wiyac dongenonggengti nganiibeng, ailu hedecnonggengti ngageibeng, yogo nalic mi bisockedabelengte. Ngenge ngengung aibaba weni yogodi dondonne yogo ngagelu wosaecnaguning, ngengele yowa me Wapongte yowa balaibenoga? Weni yogodi Wapongte haicka madickegac?”\x - \xo 4:19-20 \xt Sale 5:29\x* \p \v 21 Inguc miboc yenge yowa hatacmac mihangoc-hangocineholec aiyetelu moc locepabong hikeiboc. I yangucte, pasi fikeme ngic-ngigac sasawadi Wapong wacine bafeibong. Ilec salecebaicne wenuc aiyelenoga, yogolec kpungkeibong. \v 22 Nga ngic pasile maaine higeina fikeme madickewec, ngic ye hifaine 40 ingucne aiicne, aime yenge salecebaicne moc hegilecepabong hikeiboc. \s1 Wapongti tapili yelenale milockeibong \p \v 23 Hikeboc Pita nga Yoane yeke alingfocngineng yengela hefaliye hikeiboc. Hikelu depec-baba ngic micne ailu damongfocngineng yowa miibong, yogolec yowa-siduc edocebaboc ngageibong. \v 24 Ngagelu yenge kwele-moniyang ailu Wapong wackelu milockelu yanguc miibong, “Tapilitowa fileine Wapong, ga sawa nga himong ailu kiwec nga wiyac sasawa haicine monic-monic fayackegac, yogo bafuwaing.\x - \xo 4:24 \xt Wah 20:11; Neh 9:6; Mige 146:6\x* \v 25 Gagi biyachac Tili Asu edoengka yedi ngambononggeng ailu bole-madecgone \w Dawidi\w*, yele micka lome yedi yowa yanguc miwec. \q1 ‘Foinac, himongne himongne ngic-ngigac sasawa aalicebawec. Ailu ngicne ngicne yenge aibaba sowacne ainogale yowa mingagec ailu ngage-ngage bole balu aibibiyelu lonaguibong. \v 26 Himongte \w ngictau\w* nga damong yenge kpatulelu sanangnehac domalu Sugucne nga Mesia wenogale ngaba aiyeteibong.’ \rq (Mige 2:1-2) \rq* \m \v 27 Yowa yogo noine fikewec, yogo ga bole-madecgone gbagbacne, yogo Yesu Kristo hocne Mesia bawosaeing. Aime taon iwa hocne ngictau \w Herode\w* nga damong Pontius \w Pailat\w*, yeki Israel yengele alingkacni miyac nga Israel ngic-ngigac yengeholec kpatulelu Yesu ngaba aicnoibong.\x - \xo 4:27 \xt Mat 27:1-2; Luk 23:7-11; Sale 3:13\x* \v 28 Ailu esecne geicne tapiliwa nga micgonedi miing, yogolecsoc inguc aicnoyackeibong.\x - \xo 4:28 \xt Sale 2:23\x* \v 29 O Sugucne, yogo milu yowangineng ngani-ngagec ailu kwelec kwekwefocgone tapili baficnubalu domaengka yowagone hangoc mikac mibeng yegengkedaic.\x - \xo 4:29 \xt Efs 6:19\x* \v 30 Mibeng molegone sungkeng socka madickeningte nga ngagesingkeningte pasile maaine ailu pasi mi ngani-nganiine yogo bole-madecgone gbagbacne Yesu, yele wacka fikelu hikedaic.” \p \v 31 Inguc milockebong motome macka kpaduckelu ngiyeibong, mac yogowa memeya ingucne bame Tili Asudi kwelenginang wakeme Wapongte yowa hangoc mikac mibong yegengkeyelewec. \s1 Yesule habu kwele-moniyangka baficnaguibong \p \v 32 Yesu ngagesingkeibong, habu yogo yenge kwele-moniyang ailu wiyac fayelewec, yogolec nale gale mi miibong walecngineng balu gaibong.\x - \xo 4:32 \xt Sale 2:44\x* \v 33 \w Salecebaicne\w* yenge Sugucne Yesu homackacni gboliyelu fangkewec, siduc yogodi basanangebanale ailu tapiliineholec mibong yegengkeme gaibong. Aime Wapongti kwele-madic sugucne aiyelewec. \v 34 Yengele hewacnginang monicti wiyac monicte mi kpungkewec, miyac. Ngic-ngigac sasawa mac-himongnginengkolec gaibong, yenge mac-himongngineng yogo salelu moneng balu\x - \xo 4:34 \xt Sale 2:45\x* \v 35 salecebaicne yengela lolu gaibong. Lolu gabong, yengi ngic-ngigac nosing woc-wiyacte kpungkeibongsoc botoc balu yelelu gaibong. \p \v 36 Aime ngic monic gawec wacine \w Yosefe\w*, salecebaicne yengi wacine monic Banabas wackeibong, yogolec fungine yanguc, mibasanang aiyelenale madec. Ye \w Liwaile|lemma="Liwai"\w* alingkacni Saiparus nucka fikewec. \v 37 Ngic ye himongngine monic salelu moneng balu salecebaicne yengela bahikelu loyackewec. \c 5 \s1 Ananaias nga Safaira \p \v 1 Aime ngic monic yengeholec gawec, wacine Ananaias, ye ngigacine Safaira yeke himongnginec monic nebocine salelu moneng baiboc. \v 2 Balu moneng nebocine baickelu lome ngiyenale ngigacine edome ngageme kwele-moniyang aiiboc. Ailu nebocine \w salecebaicne\w* yengela bahikelu lowec.\x - \xo 5:2 \xt Sale 4:34-35\x* \p \v 3 Lome Pitadi yanguc edowec, “Ananaias ngagegic, \w Satangti|lemma="Satang"\w* kwelegona haume ga \w Tili Asu\w* kwesac aicnolu himonggone nebocinele fuli nebocine sangkeengka ngiyegac.\x - \xo 5:3 \xt Yoa 13:2\x* \v 4 Mac-himonggone nebocine fagelenale milu fageledec, me salelu moneng balu yogodi inguc me inguc aibe milu aideng. Ga kwelegonedi kwesacgume inguc aigic, yogo nalic mi aigac. Ngagegic, ga kwesac aigic, yogo ngic nonge mi ainolegic, miyac. Ga Wapong kwesac aicnogic.” \p \v 5 Inguc mime Ananaias ye yowa yogo ngagelu iwahac lodingke wawelu homawec. Aime yenge sasawadi pasi fikewec, yogolec siducine ngagelu damuebame hangoc sugucne aiibong. \v 6 Aime ngic-madec yenge fangkelu kponggbongine ebeckelu tengke hikelu longkeibong. \p \v 7 Longkebong 180 minit ngama ingucne motome ngigacine ye ngaweinela aibaba fikewec, yogo mi ngagelu welewec. \v 8 Weleme Pitadi yanguc uwacnowec, “Himong nebocinele moneng babiyec, yogo sugu me?” \p Uwacnome yedi miwec, “Oc, yogo sugu.” \p \v 9 Inguc mime Pitadi yanguc edowec, “Foinac, ngeke Sugucnele \w Asu\w* lokwesacka lonogale mingagec ailu kwele-moniyang aigabiyec. Ngagegic, ngawegone longkelu wele nu lobina domagaing, yenge ga inguchac tenggulu hike longgudaingte.” \p \v 10 Inguc edome ye iwahac higeina lodingke wawelu homawec. Homame ngic-madec yenge mac kwelina felu ye biyac homawec, inguc nganilu kponggbongine tengke hikelu ngaweine fawec, yogolec mecina longkeibong. \v 11 Aime Yesule habu sasawa nga ngic-ngigac sasawa yenge siducnginec ngagelu damuebame hangoc sugucnebenang aiibong. \s1 Salecebaicne yengi pasi tapiliineholec baibong \p \v 12 Salecebaicne yenge ngic-ngigac yengi ngagesingkeningte pasile maaine nga pasi mi ngani-nganiine, yogo homacne ngic-ngigac yengela balu gaibong. Aime Yesule habu sasawa yenge Ibu-macka \w Solomonte|lemma="Solomon"\w* Dakec, iwa kwele-moniyang ailu kpatulelu gaibong.\x - \xo 5:12 \xt Sale 2:43; 14:3\x* \v 13 Kpatulebong ngic-ngigac yenge hangoc ailu yengela mi taockeibong. Ailu yenge sifu alang bayelelu gaibong. \v 14 Inguc aiibongte ngic-ngigac homacnedi Sugucne ngagesingkelu yengela taockelu gabong Yesule habu sugulewec. \v 15 Salecebaicne yenge pasi tapiliineholec babong nganiibongte ailu yenge huckolec mapicka nga dembengkolec yefewa locebalu gaibong. Inguc ailu yanguc ngageibong, Pita ye lec-welec aime ilucinedi hedicebame hucngineng miyac aidaic. \v 16 Ailu Yerusalem taon emeina taon gocne falegac, yogowacni ngic-ngigac homacnedi huc-doickolec ailu \w aleng wonongkolecti|lemma="Aleng wonongkolec"\w* basowalecebaicne, yenge baceba hikebong sasawadi madickelu gaibong. \s1 Angelodi muc-mackacni baicebawec \p \v 17 Pasi ingucne fikeme \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w* nga alingfocine \w Sadyusi\w* ngic-habu, yenge hasowac aigacgu \v 18 salecebaicne bacebalu muc-macka locebaibong. \v 19 Locebabong deboc yogowahac Sugucnele \w angelo\w* monicti nu laliyelu mengoceba walu yanguc edocebawec,\x - \xo 5:19 \xt Sale 12:7-10\x* \v 20 “Ngenge \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* fedomalu gaga gbolicnele fungine ngic-ngigac sasawa edocebadabiyeng.” \p \v 21 Inguc edocebame ngagelu mac sae-saele Ibu-macka felu ngic-ngigac edocebalu weduyeleibong. \p Dameng iwa depec-baba ngic yengele damong sugucnedi alingfocine yengeholec kwesiibong. Kwesilu Yuda ngic-ngigac yengele \w Tutumangtowa\w*, yogolec memba, nga \w Israel\w* ngic-ngigac yengele micnefocngineng wacebame kwesilu kpaduckeibong. Kpaduckelu salecebaicne baceba kwesiningte muc-macka yowa lobong hikewec. \v 22 Hikeme lebe-ngic yenge hike sulumelu muc-macka basacebalu hefaliye welelu yanguc edocebaibong, \v 23 “Nonge hikelu nu panggala sanangnebenang baicne, yogo nganibeng damong yenge nuwa domagaing. Aime nu laliye felu ngic basacebalubac monic mi nganigabeleng.” \v 24 Yowa yogo mibong Ibu-macte lebe-ngic micne nga depec-baba ngic micne, yenge pasi fikewec, yogolec ngage-bibiyeibong. \p \v 25 Inguc aibong monicti welelu yanguc edocebawec, “Ngagegaing, ngic muc-macka locebabiyeng, yenge Ibu-macka ngic-ngigac yowa milu weduyelelu domagaing.” \v 26 Inguc mime lebe-ngic micnengineng yedi lebe-ngic bacebame hikeibong. Aime ngic yengi posadi wickelu holecebadaingkale, hangocebame salecebaicne ulucne mengocebalu weleibong. \s1 Salecebaicne yenge mi hangocebawec \p \v 27 Ailu Yuda ngic-ngigac yengele Tutumangtowa, yogolec memba tutumangka locebabong domaibong. Domabong depec-baba ngic yengele damong sugucnedi yowa yanguc uwayelewec, \v 28 “Ngenge Yesule siduc ngic-ngigac mi edocebalu weduyeleningte milu kpatalacngeleibeng. Ngagegaing, ngengebac Yerusalem ngic-ngigac sasawa yengela hatacmac mibong yegengkeyelegac. Ailu ngic yogolec sacte bikicte ameine, yogo nongele feiwa lonogale migaing.”\x - \xo 5:28 \xt Mat 27:25\x* \p \v 29 Inguc mibong Pita nga salecebaicne yengi bafaliyelu yowa yanguc edocebaibong, “Wapongte yowa hegilelu ngic-yowa balaibenoga, yogo nalic mi aidabelengte.\x - \xo 5:29 \xt Sale 4:19\x* \v 30 Ngengi \w Yesu\w* molenginengti \w malicpongka|lemma="Malicpong"\w* welu wehomabong ngambofocnonggeng yengele Wapongti ye homackacni bagboliyeme fangkewec. \v 31 Fangkeme Wapongti balu damongnonggeng ailu \w Asa bacnubame|lemma="Asa-baba ngic"\w* madickenangte gunungkeme mole-foleina domagac. Ailu Israel ngic ngenge \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* \w bikicngineng|lemma="Bikic"\w* hegilenale inguc aiwec.\x - \xo 5:31 \xt Sale 2:33-34; Efs 1:20; Hib 2:10; 12:2\x* \v 32 Wapongte yowa balaibebong Tili Asu yelecaigac. Aime Tili Asu nga nonge Yesule siduc yogo nongileng bucnehac nganilu mibeng yegengkegac.” \s1 Gamalieldi mime salecebaicne hegilecebaibong \p \v 33 Yowa inguc edocebame kwelenginang bame salecebaicne wehomacebanogale miibong. \v 34 Inguc mibong Tutumangtowanginang \w Farisaio\w* ngic monic ngiyewec, wacine Gamaliel, ye \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* gawec. Ilec ngic-ngigac yenge ye alang bacnocaigaing. Yedi miwec, “Ngenge ngic yago mac-sobengka baceba haulu domaebong.” \v 35 Inguc mime baceba haubong micne alingfocine yanguc edocebawec, “\w Israel ngic|lemma="Israel"\w*, ngenge ngic yago funginengineng ngage-motolu aibaba yogo aiyeledaing. \v 36 Esecne dameng monicka ngic monic wacine Teudas yeuctihac fikelu miwec, ‘Na ngic sugucne.’ Inguc mime ngic 400 ingucti yeholec wetackeibong. Aime ye yeicne hudu hilu homame alingfocine singsalolong kwebong bolengineng miyac aiwec.\x - \xo 5:36 \xt Sale 2:33-34; Efs 1:20; Hib 2:10; 12:2\x* \v 37 Ye miyac aime wac-aling babale dameng fawec, iwa Galili prowinswacni ngic monic wacine Yudas, ye ngic gocne kwelengineng kwefangkeme Roma yengele gamang baickeningte yenge yeholec wetackeibong. Yudas yeicne inguchac webong miyac aime alingfocine siyeckelu hikeibong. \v 38 Ilec ailu yanguc edocngebabe, ngenge ngic yago hegilecebabong hikening. Yenge bole yogo ngic ngage-ngagewa bagaingka, yogo ngic yekele bole miyac aiwec, inguc miyac aidaicte. \v 39 Nga Wapongti tapili yeleme bagaingka, ngengi nalic mi kpatalayeledaingte. Gacgu Wapong aka holecnodaingkale migabac.” \p \v 40 Inguc edocebame ngage-ngagengineng hefaliyeme salecebaicne wacebabong weleibong. Welebong lebe-ngicti muc-hududi wecebaningte edocebaibong. Aime wecebabong motome yenge Yesule wacka yowa hatacmac mi miningte mimacebalu salecebaibong.\x - \xo 5:40 \xt Sale 4:18\x* \p \v 41 Salecebabong Wapongti ngageme madickenale yenge Yesule wacte wecebalu game-gameine nalic aiyeleibong. Yogolec beliyelu Tutumangtowa iwacni walu hikeibong.\x - \xo 5:41 \xt Mat 5:10-12; 1Pi 4:13\x* \v 42 Aime yenge hadengne hadengne Ibu-macka nga macne macne, iwa Yesu ye \w Mesia\w*, yogolec \w Siduc Madicne\w* mibong yegengkeme weduyelelu gaibong. Ailu bole yogo mi hegileibong. \c 6 \s1 Salecebaicne yengele babafic ngic bawosaecebaibong \p \v 1 Dameng iwa \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* sawelu hikewec. Sawelu hikeemewa Yuda ngic-ngigac \w Hibru\w* yowa micaigaing, yenge hadengsoc noba-nosing botoc balu gaibong. Ailu Yuda ngic-ngigac Grik yowa micaigaing, yengelacni hosec gocne nosing mi balu gaibongte ailu yowa miibong.\x - \xo 6:1 \xt Sale 4:35\x* \v 2 Inguc aibong salecebaicne 12 yengi mic-tengteng wacebalu yanguc edocebaibong, “Nonge nosing heuc-heucte bole yogo balu Wapongte yowa mimile bole hegilebeng fame mi madickedaicte. \v 3 \w Ngic hae-gbafocnonggeng|lemma="ngic hae-gba"\w*, ilec ailu ngenge ngic 7 ngengileng hewackacni bawosaecebadaing. Ngic Tili Asudi kwelengineng wakeme ngage-ngage-motoc nga aibabangineng madicne nganicebacaigaing, ngic ingucne bawosaecebadaing. Aime nonge nosing heuc-heucte bole yogo yelebeng badaingte. \v 4 Nonge nongungbac bole yogo hegilelu Wapongte yowa mimi sugu ailu mimiloc bole badabelengte.” \p \v 5 Yowa inguc mibong habutowa yenge ngagebong madickewec. Aime ngic yanguc bawosaecebaibong, \li1 Stifen, ye ngage-ngagesingtowaineholec ailu \w Tili Asu\w* kweleina wakeyackeicne facnowec. Ailu \li1 Filip nga \li1 Porokorus ailu \li1 Nikanor. Ailu \li1 Timon nga \li1 Pamenas ailu \li1 Nikolas.\f + \fr 6:5 \ft Wac yogo yenge Grik yowawa wackeicne. Ilec Yuda ngic-ngigac yogo yengi nosingte ngaba aiibongte yengelacni gocnedi nosing heuc-heucte bole baibong.\f* Nikolas ye Antiok taonkacni ailu ye Israel yengele alingkacni miyacti Yuda ngic-ngigac yengeholec \w taockewec|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w*. \m \v 6 Yenge ngic yogo \w salecebaicne\w* yengele emewa locebabong domabong, salecebaicne yengi yengele milockelu molengineng socnginang loibong. \p \v 7 Aime Wapongte yowadi Yerusalem iwa sugulelu sawelu hikeme mic-tengtengfocine yengela damengsoc taockelu hikeme sugulewec. Suguleme \w depec-baba ngic\w*, yengelacni homacnedi Siduc Madicne ngagesingkelu balaibeibong.\x - \xo 6:7 \xt Sale 2:41; 16:5\x* \s1 Stifen yowawa loibong \p \v 8 Stifen ye Wapongte kwele-madic nga tapili yogo homacne facnowec. Ilec ailu yedi ngic-ngigac hewacnginang galu Sugucne ngagesingkeningte pasi mi ngani-nganiine nga pasile maaine homacne balu gawec. \v 9 Aime Yuda ngic-ngigac yengele \w kpakpaduc macngineng|lemma="Kpakpaduc mac"\w* monic wacine Yengungtihac Damongnagudaingte\f + \fr 6:9 \ft Kpakpaduc mac yogolec memba yenge esecne umacka gaibong. Yenge ngic sugucne moniyang moniyang yengele kwelec kwekwe gaibong. Gacgu yengungtihac moneng kpatulelu fuli banagubong ngic sugucne yengi yogo hegilecebalu gaibong.\f* wackelu gaibong. Yengelacni ngic gocne yengi fangkelu Stifenkolec yowanginengti fec-wac aiwec. Ngic yogo yenge Sairini nga Aleksandia taonkacni ailu Silisia nga Asia prowins sugucnacni. \v 10 Aime Stifen ye Tili Asule tapiliwa yowa ngage-motolu mime yenge yowa ameine bafaliyenogale aibibiyeibong.\x - \xo 6:10 \xt Luk 21:15\x* \p \v 11 Aibibiyelu ngic gocne kpafengebabong, yengi Stifente yanguc miibong, “Ngic ye \w Moses\w* nga Wapong misulec aiyeteme ngageibeng.” \p \v 12 Inguc mibong ngic-ngigac habutowadi ailu Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng nga \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w*, yengele kwele kwefangkeibong. Kwefangkebong yenge Stifen balu hobalu Yuda ngic-ngigac yengele \w Tutumangtowa\w* iwa bahikeibong. \v 13-14 Iwa domame kwesac-ngic locebaibong, yengi sanangnehac yanguc miibong, “Ngic yago ye nongileng ailu \w yefe-yowanonggeng|lemma="Yefe-yowa"\w* nga Wapongte mac gbagbacnele\f + \fr 6:13-14 \ft Ibu-mac Yerusalem iwa ngiyewec yogo mac gbagbacne wackeibong. Yuda ngic-ngigac yengele yefe-yowa yogo Wapongti Moses lacnowec.\f* damengsoc mime sowalecaigac. Yedi yowa yanguc mime ngageibeng, ‘\w Yesu\w* Nasaret-hocni, yedi mac yago basowalelu yefe-yowa Mosesdi mifickenolewec, yogo hegilelu yowa gbolicne bafuwanolegac.’ ” \p \v 15 Aime Yuda ngic sasawa Tutumangtowanginang ngiyeibong, yengi Stifen ngani-lilickelu nganibong haic-sogeine \w angelo\w* yengele ngani-ngani ingucne aiwec. \c 7 \s1 Israel ngambofocngineng yengele siduc Stifenti miwec \p \v 1 Aime \w depec-baba ngic yengele damong sugucnedi|lemma="Depec-baba ngic yengele damong sugucne"\w* Stifen yanguc uwacnowec, “Yowa migaing, yogo noine, me?” \p \v 2 Inguc mime Stifenti yanguc miwec, “Mamacfocne nga \w ngic hae-gbafocne|lemma="ngic hae-gba"\w*, yowa mibe ngagening. Ngambononggeng \w Abraham\w* ye Haran taonka mi hikelu Mesopotamia himongka gawec. Gacgume Wapong tapili nga hibi-angoc fileine, yedi fikecnolu yanguc edowec.\x - \xo 7:2 \xt Fike 11:31\x* \q1 \v 3 ‘Ga mac-himonggone nga alingfocgone hegilecebaengka nani himong monic edalicgudacte, iwa hikelu gadamec.’ \rq (Fike 12:1) \rq* \p \v 4 “Aime ye yowa inguc ngagelu Kaldia yengele himong\f + \fr 7:4 \ft Kaldia yengele himong yogo Mesopotamia kwelina fagac.\f* hegilelu Haran taonka hikelu gawec. Iwa gacgume mamacine homawec. Homame Wapongti himong yakumac nongileng galu Israel wackegabeleng, Abraham saleme yawa kwesiwec.\x - \xo 7:4 \xt Fike 11:31-12:5\x* \v 5 Mengocke kwesilu himong monic mi hegilecnome bawec, miyacbenang. Ye nga ngambofocine yengele himong baningte mipangkewec, yogo adu-madec mikac gaemewa edowec.\x - \xo 7:5 \xt Fike 12:7; 15:18; 17:8; 48:4\x* \v 6 Ailu Wapongti yowa monic yanguc miwec, \q1 ‘Ngesa-ngambofocgone yenge hifa 400 aiyemewa ngic gocne yengele himongka kwilic gadaingte. Ailu yowangineng balaibelu bole doic feina balu ganowagaing.\x - \xo 7:6 \xt Wah 12:40\x* \v 7 Ngic wenidi Abraham ngambofocine kwelec kweningte bacebadaingte, nani ngic yogo yenge yowawa locebalu ameine yeledacte. Ailu ngambofocine locebaibong, himong yagowahac hefaliye kwesilu afenulu nale kwelec kwekwe gadaingte.’\x - \xo 7:7 \xt Wah 3:12\x* \rq (Fike 15:13-14)\rq* \m \v 8 Wapongti Abraham \w dodoficnonggeng|lemma="Dodofic"\w* lacnolu \w soc tofaine helockeningte|lemma="Soc tofaine helockegac"\w* Wapongti Abraham edowec. Inguc edome madecine \w Aisak\w* kwefickeme fikeme hadeng 8 aiyemewa madecinele soc tofaine helockewec. Aime Aisakti \w Yakobo\w* inguc aicnome Yakobodi ngambofocnonggeng 12 inguc aiyelewec.\x - \xo 7:8 \xt Fike 17:9-14; 21:4\x* \p \v 9 “Ngambofocnonggeng yenge gbangineng \w Yosefe\w* hasowac aicnolu \w Isip\w* himongka lobong ngic gocne yengi fuli balu bahikeibong. Iwa gaemewa Wapongti yeholec gawecte ailu\x - \xo 7:9 \xt Fike 28:1-3; 37:11; 39:1-3,21-23\x* \v 10 doickacni baickelu kwele-madicka gaga bafuwacnowec. Yedi Yosefe kwele-madic aicnolu ngage-ngage-motoc lacnowec. Lacnome Isip \w ngictau\w* \w Faraodi|lemma="Farao"\w* ngage-ngageine yogo nganime madickewec. Madickeme yeicne mac mafaine nga Isip ngic-ngigacfocine momoc damongebalu ganale ngic sugucne lowec.\x - \xo 7:10 \xt Fike 41:37-44\x* \p \v 11 “Lome gaemewa Isip nga Kenan himongka loloc fikeme umac sugucne bafuwaibong. Inguc fikeme ngambofocnonggeng yenge noba-nosingte homalu gaibong.\x - \xo 7:11 \xt Fike 41:54; 42:1-2\x* \v 12 Gacgubong Isip himongka nosing fagac, inguc mibong ngagelu Yakobo ye madecfocine salecebame iwa hikeibong. \v 13 Gacgu dameng monicka hatacmac hikebong Yosefedi hae-gbafocine yengela fungineine mime yegengkewec. Yegengkeme Farao ye Yosefe yeicne nga alingfocine yengele fungine ngage-motowec.\x - \xo 7:13 \xt Fike 45:1-4,16\x* \v 14 Inguc aime Yosefedi haefocine edocebame galu mamacngineng Yakobo nga alingfocngineng sasawa biyac wacebame kwesiibong. Aime ngic-ngigac kwesiibong, yengele dzalengineng 75 aiwec.\x - \xo 7:14 \xt Fike 45:1-4,16\x* \v 15 Aime Yakobo ye Isip himongka hikegacgu homawec. Nga madecfocine yenge ngambofocnonggeng, yenge inguchac iwa homayackeibong.\x - \xo 7:15 \xt Fike 46:1-7; 49:33\x* \v 16 Homabong kponggbongngineng Sekem macka baceba kwesiibong. Kwesilu Abrahamti Sekem mackacni ngic monic Hamor yele madecfocine yengelacni himong monic dongesile ailu siliwa moneng gocnedi fuli bawec, iwa locebaibong.\x - \xo 7:16 \xt Fike 23:2-20; 33:19; Yos 24:32\x* \s1 Mosesle siduc Stifenti miwec \p \v 17 “Wapongti himong Abraham lacnonale biyachac mipangkewec, yogo noine fikenale dameng bangkalewec. Bangkaleme Yakobo ngesafocine nga ngambofocine yenge Isip himongka homacne fikesawec aiibong. \v 18 Inguc ailu gacgubong Isiple ngictau gbolicne monic fikewec, ye Yosefele fungine mi ngagewec.\x - \xo 7:18 \xt Wah 1:8\x* \v 19 Aime ngictau ye hocne ngambofocnonggeng mife-miwa aiyelelu basowalecebawec. Basowalecebalu yanguc edocebawec, ‘Ngenge sabacfocngineng hegilecebabong homayackedaing.’\x - \xo 7:19 \xt Wah 1:11-22\x* \p \v 20 “Dameng iwa \w Moses\w* ye fikeme Wapongti kogoc yogo nganime madickewec. Aime ye mamacinele macka tamacne habackang game damongkeibong.\x - \xo 7:20 \xt Wah 2:2\x* \v 21 Inguc ailu bahikelu mac lobeina dadalicna lobong fawec. Faemewa Farao aduinedi bafuwalu yeicne madec ingucne balu bagame sugulewec.\x - \xo 7:21 \xt Wah 2:3-10\x* \v 22 Suguleme Farao ngicfocine yengi \w Isip ngic-ngigac|lemma="Isip"\w* yengele aibaba nga ngage-ngage-motoc weducnobong ngage-motolu gawec. Galu wiyac aiwec nga miwec yogo tapiliineholec. \p \v 23 “Game hifaine 40 aime ye \w Israel\w* ngic hae-gbafocine ngani-ngagec aiyelenale kweleine efeckeme hikewec. \v 24 Hikeme Isip ngic monicti Israel ngic monic moc weme Mosesdi nganilu agoine bafickelu ameine bafaliyelu Isip ngic weme homawec.\x - \xo 7:24 \xt Wah 2:11-15\x* \v 25 Welu yanguc ngagewec, ‘Na ngic hae-gbafocne Faraole molewacni bamoctocebanogale milu Wapongti bole inguc nelewec, yogo ngage-motogaing mecne.’ Ye inguc ngagewec, aime Israel ngic-ngigac yengebac yogo mi ngage-motoibong. \v 26 Aime mac saeme hatacmac hikelu Israel ngic yaeckang moc wenaguboc bafuwacepalu asa bacepanogale aiyetelu yanguc edocepawec, ‘Ngic yaec hegilenic. Ngeke ngic hae-gbadi wenagugaic, yogo mi madickegac.’ \p \v 27 “Inguc mime ngic agoine wewecti Moses wepackelu yanguc miwec, \q1 ‘Madi nongele mimocto-mimocto ngic me damong locguwec? \v 28 Ga awecnahac Isip ngic monic wehomamec, inguchac na wehomacnunogale aigic, me?’ \rq (Wah 2:14) \rq* \m \v 29 Inguc mime Moses ye yowa yogo ngagelu iwahac hangoc Midian himongka kwilic hikelu gawec. Iwa gacgu ngigac balu madec yaeckang kweficepawec.\x - \xo 7:29 \xt Wah 2:21-22; 18:3-4\x* \p \v 30 “Aime hifa 40 Midian himongka game motome \w Sinai\w* tikiwapec himong kisiwa misaine mikacka hikelu gawec. Gacgume \w angelo\w* monicti yoc-kpisicnele mangngina dac-ubilang kwelina fikeme nganiwec. \v 31 Nganilu kwatackelu ngani-motonogale leme Sugucnele yowa yanguc fikewec, \v 32 ‘Na ngambofocgone yengele Wapong. Na Abraham nga Aisak ailu Yakobo, yengele Wapong gagabachac.’ Fikeme Moses ye dengdengkeme nganinogale hangockeme dongeine sangkelu ngosockelu domawec. \p \v 33 “Domaemewa Sugucnedi yanguc edowec, ‘Himong domagic, yogo naneicne himong gbagbacne. Ilec hige-ebecgone hemoctoc. \v 34 Na ngic-ngigacfocne Isip himongka sowacne aiyelebong nganicebagabac. Ailu hiyabong ngagegabac. Yogo bacebabe kwesiningte yakumac wagabac. Ilec Isip himongka salecgube biyac hikedamec.’\x - \xo 7:34 \xt Wah 3:1-10\x* \p \v 35 “Ngic yenge Mosesle yowa hegilelu yanguc miibong, \q1 ‘Madi nongele mimocto-mimocto ngic me damong locguwec?’ \rq (Wah 2:14) \rq* \m Wapongti ngic ye hocne Israel ngic yengele damong ailu ngaba yengele molewacni bacebanale miwec. Milu angelo saleme yoc kpisicna dac-ubilang fikeme yogolec kwelina fikecno domalu bole-yowa yogo milu edowec. \v 36 Inguc ailu Wapongti Moses saleme hikelu baceba kwesiwec. Ye Isip himongka nga Kiwec Sasacna ailu himong kisiwa misaine mikacka pasile maaine nga pasi mi ngani-nganiine homacne balu gacgume hifa 40 aiwec.\x - \xo 7:36 \xt Wah 7:3; 14:21; Him 14:33\x* \p \v 37 “Ailu Mosesdi hocne Israel ngic-ngigac yanguc edocebawec, \q1 ‘Wapongti alingfocngineng yengele hewackacni \w siduc-mimi ngic\w* monic na ingucnehac bafuwangeledaicte.’ \rq (Yef 18:15) \rq* \m \v 38 Ailu yedi hocne himong kisiwa misaine mikacka ngambofocnonggeng yengeholec kpatule galu Sinai tikiwa felu angelole mickacni yowa gagaineholec ngagelu walu edocnubawec.\x - \xo 7:38 \xt Wah 19:3\x* \p \v 39 “Aime ngambofocnonggeng yenge yele yowale takicebame yowaine hegileibong. Hegilelu Isip himongka hefaliye hikenogale kwelengineng salelu \v 40 \w Aron\w* yanguc edoibong, \q1 ‘Ga siduc-gbong gocne banoleengka siduc-gbong yogo yengi molickenoledaingte. Mosesdi Isip himongkacni mengocnubalu kwesiwec, yedi mecne biyac sangkeme miyac aiwec.’ \rq (Wah 32:1) \rq* \m \v 41 Inguc milu dameng iwahac siduc-gbong monic bulumaka madecinele ngani-ngani ingucne balu \w depec\w* bacnoibong. Yenge molenginengti iluc balu yogo milu afeelu mitengkeibong.\x - \xo 7:41 \xt Wah 32:2-6\x* \v 42 Inguc aibong Wapongti lobe holeyelelu sawawa aleng nga iluc afeebalu kwelec kweyeleningte hegilecebawec. Wapongte siduc-mimi ngic yengele hibiwa yowa yogolec yanguc biyachac kwelengkeicne fagac. \q1 ‘Israel ngic-ngigacfocine, ngenge hifa 40 himong kisiwa misaine mikacka galu sicte depec balu me depecte hasoc gocne monic mi lobeneleibong, miyac. \v 43 Ngenge siduc-gbong Molekte \w kpoluc-fale\w* tengkecaigaing. Nga siduc-gbong Refan, yele asocmeng ilucine balu gaibong. Wiyac yogo hocne afeepaibongte ailu na himong dalicka \w Babilon\w* iwa locngebadacte.’ \rq (Amo 5:25-27) \rq* \s1 Wapongte kpoluc-falele fungine Stifenti miwec \p \v 44 “Ngambofocnonggeng yenge himong kisiwa misaine mikacka iwa Wapongte dodofic katapale kpoluc-fale baibong. Aime Wapongti Moses edalilu milockecnowec, yogolec silicina baicne. \v 45 Yosuwadi molickeyeleme ngambofocnonggeng kpoluc-fale yogo hocne bayelelu iwa Israel yengele alingkacni miyac yengele himongka hikelu balu ngiyeibong. Ngiyeebongka Wapongti Israel yengele alingkacni miyac yenge gaibong, yogo weyebic aiyelewec. Aiyeleme ngambofocnonggeng yenge himong yogo balu Wapongte kpoluc-fale himong iwa taockeme taoc balu gabong \w Dawidi\w* fikewec.\x - \xo 7:45 \xt Yos 3:14-17\x* \v 46 Wapongti Dawidi kwele-madic aicnome yedi Yakobole Wapong, yele mac monic banale milockewec.\x - \xo 7:46 \xt 2Sm 7:1-16\x* \v 47 Foinac, yogo yeuctihac mi bawec, \w Solomonti|lemma="Solomon"\w* Ibu-mac yogo bawec.\f + \fr 7:47 \ft Ibu-mac fikeme kpoluc-fale yogo miyac aiwec.\f*\x - \xo 7:47 \xt 1Ngt 6:1-38\x* \v 48 Wapong Feicnetowanonggeng yebac ngic yengi mac monic moledi baicne, iwa ngiye-fangkec mi aicaigac. Wapongte siduc-mimi ngic monicti mic-yowa yanguc miwec, \q1 \v 49 ‘Sugucnedi yanguc migac, “Ngictaule ngiye-ngiyene yogo honocmeng. Nga himong yogo hige ede-edene. Ilec ngengi oma mac baneledaingte? Me oma mapicka ngiye-ngagec aidacte? \v 50 Foinac, na molenedi wiyac sasawa bayackeiba.” ’ \rq (Yes 66:1-2) \rq* \p \v 51 “Ngic-ngigac linggangne ngenge kwele-hedecngineng fongkeyackeicne, ngambofocngineng yenge \w Tili Asu\w* mife-miwa aicnolu gaibong, ngenge yenge ingucne aigaing.\x - \xo 7:51 \xt Yes 63:10\x* \v 52 Ngambofocngineng yenge Wapongte siduc-mimi ngic sasawa weyebic aiyeleibong. Siduc-mimi yenge pasi dondonnele fileine fikenale siduc-yowa miibong. Aime ngengele ngambofocngineng yenge hocne yengungtihac siduc-mimi ngic yogo wecebaibong. Gacgu Ngic Madicne yeicne fikeme ngengi hocne doc balu ye wehomaibong.\x - \xo 7:52 \xt Mat 23:31\x* \v 53 Ngenge angelole mickacni \w yefe-yowa\w* baibong. Ailu sifu yogo hegileibong.” \s1 Stifen wehomaibong \p \v 54 Stifenti yowa inguc edocebame ngagebong kwelenginang bame, yenge aalic sugucne ngagelu ye hila nganilu micngineng hisalangkelu dodomangineng sowalewec. \v 55 Stifen ye Tili Asudi kweleina wakeme honocmengka hilame fewec. Feme Wapong tapili nga hibi-angocineholec nga \w Yesu\w* ye Wapongte mole-foleinapec domame nganilu yanguc miwec,\x - \xo 7:55 \xt Mige 110:1\x* \v 56 “Ngagegaing, na honocmeng angkeme \w Ngicte Madec\w* ye Wapongte mole-folewapec domame nganigabac.”\x - \xo 7:56 \xt Kol 3:1\x* \v 57 Inguc mime yenge sasawadi hendolong sugucne ailu hedecngineng kwedickelu yela gbululucke lelu igockela igockela hikeibong. \v 58 Hikelu taon lobeina haulu posadi wickelu holeibong. Inguc ailu ngic wiyac ngani-ngagec ailu miibong, yenge ngakpingineng dalicne hemoctolu ngic-madec monic wacine Sol, yele higewa habuweibong. \p \v 59 Habuwelu Stifen posadi wickelu holeebongka yedi yanguc milu milockewec, “O Sugucne Yesu, ga asune banong.”\fig Yenge Stifen posadi holegaing|alt="They stone Stephen" src="GT00109.tif" size="col" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="7:59" \fig* \v 60 Inguc milu ketadi holelu aukwelu wackelu miwec, “Sugucne, ga \w bikicngineng|lemma="Bikic"\w* yogo hegileyelenong.” Inguc milu homawec. \c 8 \p \v 1 Homame Sol ye aibaba yogolec ngageme madickewec.\x - \xo 8:1 \xt Luk 23:34\x* \s1 Yesule habu weyebic aiyeleibong \p Aime dameng yogowahac Yesule habu Yerusalem iwa gaibong, yenge molickelu weyebic aiyeleibong. Aiyelebong siyeckelu Yudeya nga \w Samaria\w* himongka hikeyackeibong. \w Salecebaicne\w* yengi sugu Yerusalem iwa gaibong. \v 2 Aime ngic gocne Sugucne alang bacnolu gaibong, yengi Stifen balu hisonggong sugucnebenang aicnolu longkeibong. \v 3 Aime Sol ye Yesule habu weyebic aiyelenale macsoc macsoc felu ngic-ngigac fulucke-bac aiyelelu muc-macka locebalu gawec.\x - \xo 8:3 \xt Sale 9:1,13; 22:4; 26:9-11\x* \s1 Filip Samaria taonka hikewec \p \v 4 Inguc aime yenge siyeckelu hangoc macsoc hike galu ngic-ngigac Wapongte mic-yowa mibong yegengkeme ngagelu gaibong. \v 5 Inguc aibong Filip ye Samaria ngic yengele taonka hikelu \w Mesiale|lemma="Mesia"\w* yowa-siduc edocebalu weduyelewec. \v 6 Milu ngagesingkeningte pasile maaine momoc bame nganilu yowainele hedec kwelu ngageibong. \v 7 I yangucte, ye \w aleng wonongkolec\w* homacne yebicebame ngic kwelewacni ofelu aukwelu hikeibong. Ailu ye puling haicine monic-monic homacne bamadicebawec. \v 8 Inguc aime taon iwa ngic-ngigac yenge beliyebenangkeibong. \p \v 9 Aime taon iwa ngic monic gawec, wacine Saimon, ye kpanggec bole balu game \w Samaria\w* ngic-ngigac yenge ye nganibong damuineholec aiwec. Aime ye yeicnele ngageme feicne aiwec. \v 10 Aime feicne waicne yenge momoc yele ngagebong feicne aime alang bacnolu yanguc milu gaibong, “Ye hocne Wapongte tapili sugucne.” \v 11 Ye kpanggec bole bame kwatackelu dameng dalicne ye balaibelu hedec kwelu gaibong. \v 12 Aime Filipdi Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* siduc nga \w Yesu\w* Kristole fungine mime yegengkeme ngic-ngigac sasawadi momoc ngagesingkelu \w misa lowaibong|lemma="Misa-lowac"\w*. \v 13 Inguc aibong Saimon ye inguchac Yesu ngagesingkelu misa lowalu Filip emeina gawec. Filipdi pasile maaine nga pasi damuineholec bame Saimon ye yogo nganilu kwatackelu ngage-ngage bole homacne bawec. \s1 Pita nga Yoane yeke Samaria hikeiboc \p \v 14 Samaria ngic-ngigac yenge Wapongte yowa ngage-angac aiibong, yogolec siduc Yerusalem iwa salecebaicne yengela hikeme ngageibong. Ngagelu Pita nga \w Yoane\w* salecepabong hikeiboc. \v 15-16 Esecne yengela \w Tili Asu\w* monic mi wawec, yenge Sugucne Yesule wacka sugu misa lowaibong. Ilec ailu yeke hikelu yenge Tili Asu baningte Sugucne milockeiboc. \v 17 Aime salecebaicne yeke molenginecti socnginang loboc yenge Tili Asuholec aiibong.\x - \xo 8:17 \xt Sale 19:6\x* \s1 Tili Asu nalic mi fuli banoga \p \v 18 Salecebaicne yeke ngic yengele socka molenginec loboc \w Tili Asuholec|lemma="Tili Asu"\w* aiibong. Inguc aibong Saimon yogo nganilu moneng yetenale bawelelu \v 19 yanguc edocepawec, “Ngeke bole-yowa tapiliineholec yogo na momoc neleboc na ingucnehac ngic socnginang molene lobe Tili Asuholec aidaing.” \p \v 20 Inguc mime Pitadi yanguc edowec, “Wapongti Tili Asu moc gelegac, yogo monengti fuli banogale ngagegic, me? Monenggoneholec ngeke momoc dac-sanangka fedabiyecte! \v 21 Wapongti kwelegona kwesacgone nganigacte tapili yago monic mi balu mocbenang gadamecte. \v 22 Ga sisipilic aibabagone yogo hegilelu \w kwelegone hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* Sugucne milockeng kwelegona angac kwesacine hegilecguna. \v 23 Na nganibe, ngage-ngage sowacnedi ga basowalecgume bikicti muc ingucne hefecgugac.” \p \v 24 Inguc mime Saimonti miwec, “Wiyac migabiyec, yogo mi fikeneledaic. Ilec ngeke ngekuhuc nale ailu Sugucne milockenic.” \p \v 25 Aime salecebaicne yeke Sugucnele yowa ngic-ngigac yengela miyebocka yegengkeme edocebalu weduyeleiboc. Weduyelelu Yerusalem hefaliye hikenogale milu, \w Samaria\w* ngic-ngigac yengele mac-aling gocne falegacsoc yogowa Siduc Madicne miboc yegengkeme hikeiboc. \s1 Filipdi Afrika ngic Siduc Madicne edowec \p \v 26 Sugucnele \w angelo\w* monicti Filip yanguc milu edowec, “Ga efeckelu Yerusalemkocni yefe Gasa taonka haugac, iwa hikedamec. Yefe yogo himong kisiwa misaine mikacka fagac.” \v 27 Inguc milu edome Filip efeckelu hikewec. Hei, Etiopia himongka ngigac-tau monic gawec, wacine Kandasi. Aime ngic sugucne monic\f + \fr 8:27 \ft Ngic yogo ye hucine baicne.\f* gawec. Ngigac yele hiye-moneng damongkelu gawec, ye Yerusalem iwa Sugucne afeenale ngagelu hikewec. \v 28 Afeeme motome hefaliyelu keleta feina ngiyelu Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* \w Yesaiyale|lemma="Yesaiya"\w* hibi wafelu hikewec. \v 29 Inguc aime Asudi Filip yanguc edowec, “Ga biyac keleta emeina edi lenong.”\f + \fr 8:29 \ft Ga inguchac Yefe-yowa 23:1 nga Yesaiya 56:3-7 wafenong. Esecne ngic ingucne yenge Yuda yengeholec nalic mi wetackelu gaibong.\f* \p \v 30 Inguc mime Filip ye yela gasacke lelu ngageme ngic ye Wapongte siduc-mimi ngic Yesaiya, yele hibi wafeme ngagelu yanguc uwacnowec, “Yowa wafegic, yogolec fungine ngage-motogic, me?” \p \v 31 Uwacnome miwec, “Monicti mi mime yegengkeme, naneuc nalic mi ngage-motodacte.” Inguc milu Filip keletawa feme yeke momoc ngiyenicte sanangne micnowec. \p \v 32 Wapongte hibi wafewec, yogo yanguc, \q1 “\w Lama\w* monic weheduc ainogale bahikebong mi hiyacaigac, me \w lama madecinedi|lemma="Lama"\w* dowec baloc-baloc ngic yela waickelu facaigac. Silicine ingucnehac ngic monic wehomanogale bahikebong yowa monic mi miwec. \v 33 Yenge yowawa tapiliine bawalu yele yowale noine mi milu himongka gagaine baickeibong. Aime ye ngesa-ngambo mikac. I yangucte, yenge gagaine himongkacni baickeibong.” \rq (Yes 53:7-8) \rq* \p \v 34 Inguc wafelu ngic sugucnedi Filip yanguc milu uwacnowec, “Wapongte siduc-mimi ngic ye male inguc miwec, ye yeicne me ngic monicte miwec?” \v 35 Uwacnome Filipdi ameine bafaliyelu Wapongte hibi yogowacni taockelu Yesule Siduc Madicne yogolec fungine mime yegengkewec. \p \v 36 Inguc ailu hikecgu misa monicka hike sulumelu ngic sugucnedi yanguc miwec, “Nganic, misa yago fagac. Aime omadi yefene hedickeme misa mi lowagabac? Ga nalic misa lowaneledeng, me?”\x - \xo 8:36 \xt Sale 10:47\x* \p \v 37 [Inguc mime Filipdi miwec, “Kwelegone bucbuchac ngagesingkeengka nalic aidacte.” \p Mime yowaine bafaliyelu yanguc edowec, “Yesu Kristo ye Wapongte madec, yogo ngagesingkegabac.”]\f + \fr 8:37 \ft Hibi esecne Lukadi kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne hewacine 37 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Lukadi mi kwelengkewec mecne.\f* \v 38 Inguc milu keleta hefeme domame Filip nga ngic sugucne yeke momoc misawa haulu Filipdi misa lowacnowec. \v 39 Aime misawacni ofeebocka Sugucnele Asudi Filip iwahac baickelu hikeme ngic sugucne ye Filip mi nganilu beliyelu hikewec. \v 40 Aime Asudi Filip Asotus taonka lome gagac inguc nganiwec. Ailu iwacni molickelu macsoc Siduc Madicne mime yegengkeme hikecgu Sesarea taonka bamoctowec.\x - \xo 8:40 \xt Sale 21:8\x* \c 9 \s1 Sugucnedi Sol fikecnowec \r Sale 22:4-16; 26:9-18 \p \v 1 Solle kwelewa kwele-dac sugucne fawecte Sugucnele \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* ngaba aiyelelu webac aiyelenale milu \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w* yela hikewec.\x - \xo 9:1 \xt Sale 8:3\x* \v 2 Hikelu yanguc edowec, “Ngic me ngigac monic Damasko taonka Yesule yefe balaibegaing, yenge bafuwacebalu bacebalu molenginang dodocebadacte. Dodocebalu Yerusalem taonka bacebalu kwesibele Damasko \w kpakpaduc macte|lemma="Kpakpaduc mac"\w* micne, yengele hibi kwelengkelu nelec.” \p \v 3 Lacnome ye hikelu Damasko bangkalenale aiyemewa honocmengkacni angoc monicti iwa walu kwenggalangkewec. \v 4 Kwenggalangkeme ye himongka lodingke wawelu fame, yowa malac monic yanguc fikeme ngagewec, \wj “Sol, Sol, ga omale weyebic ainelelu gacaigic?”\wj* \fig Yesudi Pol yowa edogac|alt="God told Paul talk" src="BA03026BW.tif" size="col" loc="22:6-9" copy="SIL" ref="9:4" \fig* \p \v 5 Inguc mime Soldi uwacnowec, “Sugucne, ga maa?” \p Inguc mime miwec, \wj “Weyebic ainelecaigic, na hocne \+w Yesu\+w*.\wj* \v 6 \wj Ilec ga fangkelu taonka hikec! Iwa gaengka wenuc aidamecte, yogolec yowa edocgudaicte.”\wj* \p \v 7 Aime ngic yeholec hikeibong, yenge yowangineng mikac aime moc sugu dagewelu domaibong. I yangucte, yenge yowa sugu ngageibong. Ailu ngic monic mi nganiibong. \v 8 Aime Sol ye fangkelu donge hilame dongeine kundung kweme ngicfocine yengi moleina balu Damasko bahikeibong. \v 9 Bahikebong iwa hadeng habackang dongeine kundung kweme nosing misa monic mi nolu ngiyewec. \s1 Ananaiasdi Sol bafuwawec \p \v 10 Damasko taonka mic-tengteng ngic monic gawec, wacine Ananaias, ye Sugucnedi gung-didicka ingucne fikecnolu wackewec, \wj “Ananaias.”\wj* \p Wackeme miwec, “Sugucne, na ya.” \p \v 11 Mime Sugucnedi yanguc edowec, \wj “Ga fangkelu yefe monic wacine Dondonne wackecaigaing, iwa hikelu Yudasle macka felu ngic monic wacine Sol, Tasas taonkacni, ye basackelu bafuwadamec. Ngagegic, ye milockelu ngiyegac.\wj* \v 12 \wj Ye gung-didicka ingucne yanguc nganigac. Ngic monic wacine Ananaias, yedi yela hikelu dongeine hilanale milu moleine socina logac.”\wj* \p \v 13 Inguc mime miwec, “Sugucne, ngic yele homacne mibong ngagecaigabac. Ye Yerusalem iwa ngic-ngigac gale bingec webac homacne aiyelecaigac. \v 14 Nga iwa inguchac wacgone wackelu mitenggucaigabeleng, nonge sasawa witicnubalu bacnubadaicte. Ilec depec-baba ngic micne yengi bole-yowa tapilinginengkolec yogolec hibi lacnobong, balu kwesilu gagac.” \p \v 15 Inguc mime Sugucnedi yanguc edowec, \wj “Ga hikec. Na ngic ye hocne bole-ngicne bawosaeiba. Ye \+w Israel yengele alingkacni miyac\+w*, ngic-ngigac yogo yenge, nga \+w ngictaufocngineng|lemma="ngictau"\+w* ailu Israel ngic-ngigacfocine yengela siducne mime suguledaicte.\wj*\x - \xo 9:15 \xt Sale 25:13; 27:24; Rom 1:5\x* \v 16 \wj Aime nale wacte ailu ye doic nga umac haicine monicte feina gadaicte, yogo edalilu weducnodacte.”\wj*\x - \xo 9:16 \xt 2Kor 11:23-28\x* \p \v 17 Inguc mime Ananaias ye hikelu mac miwec, iwa felu Solle socka moleine lolu miwec, “\w Ngic hae-gbane|lemma="ngic hae-gba"\w* Sol, fangkec. Sugucne Yesudi yefewa fikegelewec, yedi hocne salecnugac. Ga dongegone hilaengka \w Tili Asu\w* kwelegona wakenale welegabac.” \v 18 Inguc miyemewa ye iwahac dongeinacni wiyac monic sekec ingucne wame dongeine hilalu fangke \w misa-lowac\w* aiwec. \v 19 Ailu nosing nolu sanangkewec. \s1 Soldi Yesule siduc mime yegengkeyelewec \p Sol ye mic-tengtengfocine Damasko gaibong, yengeholec hadeng gocne gawec. \v 20 Iwahac galu Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka felu Yesule fungine yanguc edocebalu weduyelewec, “Yesu ye \w Wapongte madec\w*.” \p \v 21 Inguc edocebame yenge ngagelu kwatackelu yanguc miibong, “Ngic yedi hocne Yerusalem taonka Yesule wac yogo alang bacnolu gabong, weyebic aiyelelu gawec. Yawa inguchac witicebalu depec-baba ngic micne yengela bacebalu hikenogale kwesigac. Ngic yogo, me?”\x - \xo 9:21 \xt Sale 8:3\x* \p \v 22 Inguc mibong Sol ye yanguc milu gawec, “Foinac, Yesu ye \w Mesia\w*.” Ye yogolec fungine mime yegengkeyeleme \w Yuda ngic-ngigac\w* Damasko gaibong, yenge yowa yogo tapiliineholec ngagelu kwatackelu yowaine ameine mi bafaliyeibong.\x - \xo 9:22 \xt Sale 18:28\x* \p \v 23 Ye hadeng homacne inguc ailu game Yuda ngic-ngigac yenge Sol wenogale yowa hefeibong. \v 24 Ailu ye weningte milu taonte oda nuina deboc hadeng damong locebabong domaibong. Yele yowa milu hefeibong, yogo yeuctihac biyac ngagewec. \v 25 Aime Sol mic-tengtengfocine, yengi debocka ye uficka umengkelu taonte oda yefina yefe lobong lobina haulu hikewec.\x - \xo 9:25 \xt 2Kor 11:32-33\x* \p \v 26 Hikelu Yerusalem sulumelu mic-tengtengfocine yengeholec taockenale yowaine mime yenge sasawadi hangoc aiibong. Aime ye mic-tengteng noine aiwec, yogo mi ngagesingkeibong.\x - \xo 9:26 \xt Gal 1:17-19\x* \v 27 Aime Banabasdi Sol balu \w salecebaicne\w* yengela mengocke hikelu yanguc edocebawec, “Sugucnedi Sol yefewa fikecnolu yowa edowec. Inguc aime ye Damasko taonka hangoc mikac Yesule fungine mime yegengkewec.”\x - \xo 9:27 \xt 1Kor 9:1\x* \v 28 Aime Sol ye yengeholec Yerusalem ngiye-fangkec ailu yowa hangoc mikac Sugucnele wacka edocebalu weduyelelu hike-kwesic aiwec. \v 29 Ailu Sugucnele wacka sanangnehac domalu ngic Siduc Madicne hangoc mikac edocebawec. Edocebame Yuda ngic-ngigac Grik yowa milu gaibong, yengeholec yowangineng fec-wac aiwec. Aime ngic yogo yenge ye webong homanale aiibong. \v 30 Inguc aibong ngic hae-gbafocngineng yengi yogo ngagelu Sesarea taonka mengocke haulu lobong hikegacgu Tasas taonka hikewec. \p \v 31 Aime Yesule habu Yudeya nga Galili ailu \w Samaria\w* prowins iwa gaibong, yengela kwele-mogung fikewec. Fikeme gaebongka Yesule habu sugulelu Sugucne alang bacnolu kweledi dofickelu afeibong. Aime Tili Asudi mibasanang aiyelewec. \s1 Pitadi ngic puling monic bamadickewec \p \v 32 Pita ye macne macne falegacsoc, iwa lolickelu hikegacgu Wapongte bingec Lida taonka gaibong, yengela hikewec. \v 33 Hikelu iwa ngic monic nganiwec, wacine Ainias, ye puling ailu mapicka falu game hifa 8 biyac aiwec. \v 34 Aime Pitadi yanguc edowec, “Ainias, Yesu Kristodi bamadicgugacte fangkelu mapicgone geuc wedunong.” Mime ye iwahac fangkelu domawec. \v 35 Inguc aime ngic-ngigac Lida taon nga Saron himongkacni yenge ye nganilu kwelengineng hefaliyeme Sugucneholec wetackeibong. \s1 Pitadi Tabita bagboliyewec \p \v 36 Yopa taonka \w mic-tengteng ngigac|lemma="Mic-tengteng"\w* monic gawec, wacine Tabita, Grik yowawa wacine monic Dokas. Ye ago babaficte aibaba madicne ailu waweweine baficebalu gawec. \v 37 Aime dameng iwa Tabita ye huc fikecnome homawec. Homame yenge kponggbongine misa lowacnolu mac kweline monic feina bafelu lobong fawec. \v 38 Aime Pita ye Lida taonka dadalicne ngiyewec, inguc ngagelu mic-tengtengfocine yenge Yopa taonkacni ngic yaeckang salecepabong yela hikeiboc. Hikelu yanguc edolu dogbac aicnolu miiboc, “Ga nongela biyac welec!” \p \v 39 Miboc Pita ye ngageme efeckeme yekeholec hikeibong. Hike sulumelu kponggbong fawecka mengockelu feiboc. Febong ngigac-hosec sasawa yenge lolickelu hii kwele-sowac aiibong. Ailu Dokas gbolicne galu ngakpi-kpoluc gbodoyelelu gawec, yogo edaliyackeibong. \p \v 40 Aime Pitadi yenge salecebame hauyackebong, ye ketadi holelu milockewec. Milockeme motome kponggbong fawecka hefaliyelu yanguc edowec, “Tabita, ga fangkec.” Mime ye dongeine hilalu Pita nganilu fangke ngiyewec. \v 41 Ngiyeme Pitadi moleina balu bafangkeme fangkelu domawec. Domame Wapongte bingec nga ngigac-hosec yenge Tabita gboliye fangkewec, yogo nganiningte wacebawec. Wacebame welebong Tabita gboliyelu fangkewec, yogo edalicebawec. \v 42 Aime yenge siduc yogo mibong, Yopa taonka sawelu hikeme homacnedi Sugucne ngagesingkeibong. \v 43 Aime Pita ye ngic monic wacine Saimon, bulumaka socine bacaigac, yele macka dameng dalicne inguc ngiye-fac gawec. \c 10 \s1 Angelodi Konelius fikecnowec \p \v 1 Sesarea taonka ngic monic gawec, wacine Konelius. Ye hudu-baba ngic yengele damongte aling tofaine, wacine Itali, yengelacni ngic 100, yengele sugucnengineng gawec. \v 2 Ye yeicne nga golowacfocine sasawa, yenge kweledi Wapong ago balu alang bacnolu gaibong. Konelius ye kwele-madicka wiyac homacne ngic-ngigac waweweine yelelu gawec. Ailu Wapong hadengsoc milockelu gawec. \v 3 Hadeng monicka Konelius ye awelilicte 3 kilok ingucne aiyemewa Wapongte \w angelo\w* monicti gung-didicka ingucne yela fikelu yanguc edowec, “Konelius.” \p \v 4 Inguc mime kwatackelu hangockeme dongeinedi sanangne nganilu miwec, “Sugucne, oma wiyac?” \p Mime yedi miwec, “Mimilocgone nga kwele-madicgonele wiyac ngic-ngigac waweweine yelecaigic, yogo ibu ingucne Wapongta feme ye yogolec ngageme madickecaigac. \v 5 Ilec ga yakumac Yopa taonka ngic salecebang hikelu ngic monic, wacine Saimon, wacine monic Pita, ye mengocke kwesidabiyeng. \v 6 Ye ngic monic bulumaka socine bacaigac, wacine Saimon, yele macka ngiyegac. Macine yogo kiwec mecina ngiyegac.” \p \v 7 Angelo yowa yogo edolu hikewec. Hikeme Konelius ye macinele kwelec kwekwekecine nga hudu-baba ngic monic ye Wapong alang bacnocaigac, yenge wacebame welebong yowa edocebawec. \v 8 Ailu Yopa taonka salecebame hikeibong. \s1 Pitadi gung-didicka ingucne nganiwec \p \v 9 Ngic yenge hikecgu yefewa fabong saeme hatacmac hikegacgu mac bangkaleibong. Aime Pita ye wenac hewac-hewac milockenale mac feina mac-dakec ingucne fawec, iwa fewec.\fig Mac feina dakec ingucne fagac|alt="Like a porch was on top of the house." src="45_Acts10.9_HouseFlatRoof.tif" size="col" loc="10:9-13" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="10:9" \fig* \v 10 Felu nosingte homalu mime nosing lobebong ye gung-didicka ingucne yanguc nganiwec. \v 11 Honocmeng angkeme wiyac gocne nganiwec. Yogo kpoluc ingucne mecine neboc nga neboc balu himongka lobong wanale ingucne aiwec. \v 12 Yogolec kwelina bec-sic sugucne kpisicne ailu hema nango haicine monic-monic fabong nganiwec. \v 13 Nganime yowa malac monic yanguc fikewec, \wj “Pita, ga fangkelu wecebalu nocebac.”\wj* \p \v 14 Inguc fikeme Pitadi yanguc miwec, “Sugucne, yogo nalic mi nocebadacte! Na wiyac wonongkolec ailu Sugucnedi aka lowec, yogo monic mi noibawa nalic mi nodacte.”\x - \xo 10:14 \xt Dep 11:1-47; Esek 4:14\x* \p \v 15 Inguc mime alecine yaeckang aime miwec, \wj “Wapongti aka yogo baickegac, yogo wonongkolec mi midamec.”\wj*\x - \xo 10:15 \xt Mrk 7:15,19\x* \p \v 16 Aime yowa mime habackang aime iwahac kpoluckolec fuluckeme honocmengka hatacmac fewec. \p \v 17 Feme Pita ye gung-didicka ingucne nganiwec, yogolec ngage-ngage bole balu ngiyeme Konelius ngicfocine yenge Yopa taonka hikeibong. Hikelu Saimonte macte uwala uwala hikecgu oda nuina domalu \v 18 wackelu uwaibong, “Saimon wacine monic Pita, ye mac yawa gagac, me?” \p \v 19 Aime Pita ye gung-didicka ingucne nganiwecte ngage-ngage bole balu gaemewa \w Asudi|lemma="Asu"\w* yanguc edowec, “Ngagegic, ngic habackang yenge kwesilu ga basacgugaing. \v 20 Ilec ga fangke haulu yengeholec hikenogale milu ngageboc mi aidamec. Ngic yogo yenge nani salecebabe kwesigaing.” \p \v 21 Inguc mime Pita yengela haulu miwec, “Ngagegaing, ngic basackegaing, yogo na hocne. Ngenge omale kwesigaing?” \p \v 22 Inguc mime ngic yengi yanguc miibong, “Hudu-baba ngic yengele damong ye Wapong alang bacnolu aibaba dondonne balaibecaigac. Aime Yuda ngic-ngigac sasawa yenge yele ngagebong madickecaigac, ye hocne angelo gbagbacne monicti fikecnolu yanguc miyec, ‘Ye baengka macgona weleme micinacni yowa ngagecte edodamec.’ ” \v 23 Inguc mibong Pitadi yenge bacebalu macka aneng aiyeleme faibong. \s1 Pitadi Koneliusle macka hikewec \p Fabong mac saeme fangkelu ye nga ngic yogo yenge hikenogale aibong \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* gocne Yopa gaibong, yenge momoc hikeibong. \v 24 Yenge yefewa deboc monic falu mac saeme fangkelu hikegacgu Sesarea sulumeibong. Konelius ye alingfocine nga agofocine wacebame wangec gabong hike sulumeibong. \v 25 Hikelu Pita ye macka fenogale aime Koneliusdi wele emeina ketadi holecnolu afeewec. \v 26 Afeeme Pitadi balu bafangkelu yanguc edowec, “Fangkec, na mi afenuc, na ngic agogone.”\x - \xo 10:26 \xt Sale 14:13-15; Miye 19:10\x* \p \v 27 Inguc mime mingagec ailu ye mac kwelina felu ngic-ngigac homacne kpaduckelu ngiyeibong, yenge nganicebalu \v 28 yanguc edocebawec, “Ngenge \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* nongele aibaba ngagegaing. Nonge \w Israel yengele alingkacni miyac\w* ngengeholec ago ailu nganinagulu gaga inguc mi ainangte aka-yowa sanangne fagac. Aimebac ngenge ngic wonongkolec miyac, ailu Sugucnedi aka mi lowec, yogolec Wapongti edocnume yegengkenelewec. \v 29 Yogolec hocne hefolecnubong welenogale milu mi kpungkebac. Aime biyac hefolecnugaing, yogolec fungine mibong ngagebe.” \p \v 30 Inguc mime Koneliusdi yanguc edowec, “Hadeng 4 motome aweleme 3 kilok ingucne aiyemewa milockeiba. Ailu ngic monic ngakpiine angocineholecti nala fikelu \v 31 yanguc edocnuwec, ‘Konelius, ngagec. Wapongti mimilocgonele nga kwele-madicgonele wiyac ngic-ngigac waweweine yelecaigic, yogolec ngage-madickegac. \v 32 Ilec ga Yopa taonka ngic salecebang hikelu Saimon, wacine monic Pita, ye mengocke kwesidabiyeng. Ye ngic monic bulumaka socine bacaigac, wacine Saimon, yele macka ngiyegac. Macine yogo kiwec mecina ngiyegac.’ \v 33 Yowa inguc mime na yogolec hocne dacineholec salecebabe gala fuibong. Fubong ga yowane ngagelu kwesigicte ngagebe madickegac. Aime Sugucnedi yowa edocguwec, yogo ninic miyengka ngagenogale Wapongte haicka nongileng momoc kpaduckelu ngiyegabeleng.” \s1 Pitadi Siduc Madicne edocebawec \p \v 34 Inguc mime Pitadi yanguc milu edocebawec, “Wapongti ngic-ngigac nganicebalu monic ago balu angac ngagecnolu monic mi hegiledaicte, yogo foinac ngage-moto-benangkegabac.\x - \xo 10:34 \xt Yef 10:17; Rom 2:11\x* \v 35 Ngic himongne himongne alang bacnolu aibaba dondonne aicaigaing, yengele ngageme madickecaigac. \v 36 Foinac, Wapongti \w Yesu\w* \w Kristo\w* moniyang, ngic-ngigac sasawa nongileng Sugucne hocne saleme wawec. Yedi kwele-mogung yowa madicne \w Israel\w* ngic-ngigac nongela mime yegengkenolewec, yogo ngenge ngagegaing. \v 37 Ailu Galili prowinswa molickelu wiyac fikeme Yudeya himong sawelu hikewec, yogo ngenge ngagegaing. Yogo yanguc, \w Yoane\w* ye ngic \w misa-lowacte|lemma="Misa-lowac"\w* yowa edocebawec.\x - \xo 10:37 \xt Mat 4:12-17\x* \v 38 Aime Wapongti Yesu Nasaret-hocni tapili nga \w Tili Asu\w* locnome yedi himongka lolickelu hike-kwesic gawec. Inguc ailu ngic-ngigac bafuwacebalu bamadicebalu gawec. Nga Aleng Sugucnenginengte tapilidi ngic-ngigac gagangineng basowaleicne, yogo yenge bamadicebayackewec. Wapongti nenggac ngiyecnome ye bole yogo bawec.\x - \xo 10:38 \xt Mat 3:16; Luk 4:17-20\x* \p \v 39 “Aime Yesu ye Yuda ngic-ngigac nongele himongka nga Yerusalem iwa bole bawec, yogo ngani-ngagec aiyackeibeng. Inguc ailu gacgume yengi ye \w malicpongka|lemma="Malicpong"\w* webong homawec. \v 40 Homalu faemewa hadeng habackang aime Wapongti ye bagboliyeme fangkelu ngic-ngigac fikeyeleme nganiibong. \v 41 Ngic-ngigac sasawa yengela mi fikewec, miyac. Wapongti esecne widec ngic-ngigacfocine bawosaecnubawec, nongela sugu fikewec. Ye homackacni gboliyelu fangkeme nonge hocne nosing misa yeholec noibeng.\x - \xo 10:41 \xt Sale 1:8; Luk 24:42-43\x* \v 42 Aime Wapongti sanangne edocnubame ngic-ngigac weduyelelu yanguc edocebadabeleng, ‘Ngic ye hocne ngic gbolicne nga homaicne aibabanonggeng mimoctonale Wapongti bawosaewec.’\x - \xo 10:42 \xt Sale 17:31; 1Pi 4:5\x* \v 43 Aime Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* sasawa yenge yowa yanguc mibong yegengkewec, ‘Ye ngagesingkebong, yele wacka \w bikicnginengte|lemma="Bikic"\w* ameine hegiledaicte.’ ”\x - \xo 10:43 \xt Yes 53:5-6; Yer 31:34\x* \s1 Tili Asudi Israel yengele alingkacni miyac yengela wawec \p \v 44 Pita ye yowa inguc milu domaemewa ngagelu ngiyebong Tili Asudi yengela walu kwelenginang wakewec.\x - \xo 10:44 \xt Sale 11:15; 15:8\x* \v 45-46 Wakeme Tili Asudi ngageboc mikac \w Israel yengele alingkacni miyac\w* yengela wame yowa haicine monic-monic milu Wapong wacine bafelu afeeibong. Aime Pitaholec hikeibong, yenge ngic \w soc tofangineng helockeicnedi|lemma="Soc tofaine helockegac"\w* Yesu ngagesingkeibong, yenge yogo ngagelu medecebawec. \p Inguc aibong Pitadi yanguc miwec,\x - \xo 10:45-46 \xt Sale 2:4; 19:6\x* \v 47 “Nongileng Tili Asuholec aiibeng, pasi yogo ingucnehac ngic yago yengela fikeyeleme misa nalic mi sebileyelenoga.” \v 48 Inguc milu yenge Yesu Kristole wacka \w misa lowaningte|lemma="Misa-lowac"\w* milu edocebawec. Ailu yengeholec hadeng gocne ngiyenale uwacnoibong.\x - \xo 10:48 \xt Sale 2:38\x* \c 11 \s1 Pitadi wiyac sasawa fike-ofewec, yogolec siduc edocebawec \p \v 1 \w Salecebaicne\w* nga \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* Yudeya himongka gaibong, yengi siduc yanguc ngageibong. \w Israel yengele alingkacni miyacti|lemma="Israel yengele alingkacni miyac"\w* Wapongte yowa ngage-angac ailu ngagesingkeibong. \v 2 Aime Pita ye Yerusalem iwa hefaliye hikeme \w soc tofangineng helockeicne|lemma="Soc tofaine helockegac"\w*, yengi miwa-heduc aicnolu \v 3 yanguc edoibong, “Ga omale soc tofangineng mi helockeicne, yengele macka felu yengeholec nosing nocaigic?”\x - \xo 11:3 \xt Sale 10:28; Gal 2:12\x* \p \v 4 Inguc mibong Pitadi aibaba funginacnihac fike-ofewec, yogolec yanguc edocebawec, \v 5 “Na Yopa taonka milockelu gabe dongene balockeme gung-didicka ingucne yanguc nganiiba. Wiyac monic kpoluc sugucne ingucnedi mecine neboc nga nebocka badomalu honocmengkacni nala lobong wawec, ingucne aiwec.\x - \xo 11:5 \xt Sale 10:9-48\x* \v 6 Wame yanguc nganiiba, bec-sic sugucne kpisicne nga sic gocne micnginengkolec ailu hema nango haicine monic-monic fawec. \v 7 Inguc nganicebabe nala yowa malac monic yanguc fikewec, \wj ‘Pita, ga fangkelu wecebalu nocebac.’\wj* \p \v 8 “Inguc mime yanguc miiba, ‘Sugucne, yogo nalic mi nocebadacte! Na wiyac wonongkolec nga Sugucnedi aka lowec, yogo micti mi noibawa nalic mi nodacte.’ \p \v 9 “Inguc mibe honocmengkacni yowa monic fikeme alecine yaeckang aime miwec, \wj ‘Wapongti aka yogo baickegac, yogo wonongkolec mi midamec.’\wj* \v 10 Aime yowa mime habackang aime woc-wiyac yogo kpoluckolec fuluckeme honocmengka hatacmac fewec. \p \v 11 “Aime ngagebeng, dameng iwahac Sesarea taonkacni ngic habackang salecebabong nala kwesilu mac ngiyeiba, iwa domaibong. \v 12 Domabong \w Asudi|lemma="Asu"\w* yanguc edocnuwec, ‘Ga yengeholec hikenogale milu ngageboc mi aidamec.’ Inguc mime hikebe ngic hae-gbafocne 6 naholec yago domagaing, yenge balaibecnubong hikelu hudu-baba ngic yengele damong yele macka feibeng. \v 13 Aime yedi yowa-siduc yanguc milu edocnubawec. ‘Na \w angelo\w* monicti fikenelelu yanguc edocnuwec, “Ga Yopa macka ngic salecebang hikelu Saimon, wacine monic Pita, ye mengocke kwesidabiyeng. \v 14 Yedi yowa edocgume ga nga golowacfocgone ngenge yowa yogo ngagelu balaibelu wasecne aidaingte.” ’\x - \xo 11:14 \xt Sale 16:31\x* \p \v 15 “Inguc mime na Siduc Madicne edocebaebewa molic-molic nongilang \w Tili Asu\w* walu kwelenonggang wakewec, ingucnehac yengela wawec.\x - \xo 11:15 \xt Sale 2:4\x* \v 16 Na yogo nganilu Sugucne Yesudi esecne yowa yanguc miwec, yogo ngagesiiba, \wj ‘\+w Yoane\+w* ye misa lowayelewec. Nga ngengibac, Wapongti Tili Asu lowangeledaicte.’\wj*\x - \xo 11:16 \xt Sale 1:5\x* \v 17 Ailu nongileng Sugucne \w Yesu\w* \w Kristo\w* ngagesingkebeng, Wapongti ngageboc mikac tapili nolewec. Silicine ingucnehac yakumac ngageboc mikac yenge tapili yelewecte, na ingucnedi Wapong aka nalic mi holecnodacte.” \p \v 18 Pita ye yowa inguc milu edocebame yenge ngagelu kwelengineng wame Wapong wacine bafelu yanguc miibong, “Foinac, Wapongti Israel yengele alingkacni miyac \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* gaga-sanang baningte inguc hocne aiyelegac.”\x - \xo 11:18 \xt Sale 13:48; 14:27\x* \s1 Antiok taonka Grik ngic-ngigac yengi ngagesingkeibong \p \v 19 Ngic-ngigac yenge Stifen welu Yesule habu gocne yenge momoc weyebic aiyelebong siyeckelu gocnedi Fonisia himongka hikeibong. Nga gocne yengi Saiparus nucka hikeibong. Nga gocne yengi Antiok taonka hikelu gaibong. Ailu yenge \w Yuda ngic-ngigac\w* sugu Siduc Madicne milu edocebabong yegengkewec.\x - \xo 11:19 \xt Sale 8:1-4\x* \v 20 Aime Yesule habu hewacnginang, Saiparus nuckacni nga Sairini himongkacni ngic gaibong, yenge Antiok taonka hikeibong. Hikelu Grik ngic-ngigac yengeholec inguchac mingagec ailu Sugucne Yesule \w Siduc Madicne\w* mibong yegengkewec. \v 21 Mibong Sugucnedi tapili yeleme ngic-ngigac habu sugucne yenge kwelengineng Sugucnela lolu ngagesingkeibong. \p \v 22 Yogolec yowa-siduc Yerusalem iwa Yesule habu gaibong, yengele hedecka haume yenge yogo ngagelu Banabas salebong Antiok taonka hikewec.\x - \xo 11:22 \xt Sale 4:36\x* \v 23 Hikelu nganime Wapongti moc bamadicebawec, ye yogo nganilu beliyelu kwelenginengti Sugucne ngagesingkeningte kwelengineng kwefangkewec. \v 24 Ye ngic madicne ailu ye kweleina Tili Asu nga ngage-ngagesing wakeicne facnowecte ngic-ngigac homacnedi yogo nganilu Sugucnela taockeibong. \p \v 25 Aime Banabas ye Sol basackelu bafuwanogale Tasas hikewec.\x - \xo 11:25 \xt Sale 9:30\x* \v 26 Hike bafuwalu mengockeme Antiok taonka kwesilu Yesule habu yengeholec hifa moniyang galu ngic-ngigac homacne Wapongte mic-yowa edocebalu weduyeleiboc. Aime Antiok taonka molickelu ngic-ngigac yengi \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w*, yengele wac Kristole aling wacebaibong. \s1 Kwele-madicte moneng lobong bahikeiboc \p \v 27 Dameng iwahac Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* gocne Yerusalem hegilelu Antiok taonka waibong. \v 28 Yengelacni agongineng monic wacine Agabus. Asudi edome ye fangkelu himong sasawa loloc fikenale mime yegengkewec. Aime loloc yogo Roma ngictau Sisa Klodius gawec, dameng iwa fikewec.\x - \xo 11:28 \xt Sale 21:10\x* \v 29 Aime mic-tengtengfocine yenge yowa yogo ngagelu Yudeya himongka ngic hae-gbafocngineng gaibong, yenge baficebanogale ngageibong. Ilec ailu moneng fayelewecsoc kpatulelu yengela lobong hikenale mipangkeibong. \v 30 Mipangkelu moneng loibong, yogo Banabas nga Sol yetebong yeki bahikelu Yesule habu Yerusalem iwa damongfocngineng gaibong, yenge yeleibong.\x - \xo 11:30 \xt Sale 12:25\x* \c 12 \s1 Yakobos wehomalu Pita muc-macka loibong \p \v 1 Dameng iwa \w ngictau\w* \w Herodedi|lemma="Herode"\w* Yesule habu gaibong, yengelacni ngic-ngigac gocne wecebalu basowalecebanale ngagelu bacebalu muc-macka locebawec. Inguc aiyelelu, yogolec lobeina yowawa locebalu ngaba aiyelelu wecebanogale ngagewec. \v 2 Ailu yedi mime \w Yoane\w* haeine Yakobos hudu-baba fitecti welockebong homawec. \v 3 Inguc ailu nganime \w Yuda ngic-ngigac\w* yenge yogo nganilu angac ngageibong. Ailu ye bret \w yis mikacte|lemma="Yis"\w* hombang, dameng iwa mime Pita inguchac hobalu muc-macka loibong. \v 4 Lolu hudu-baba ngic 16 yengelacni ngic aling 4 ingucti habu 4 heucke domalu damongkeibong. Inguc aime ye \w Ewalicebaicnele hombang\w* motome\f + \fr 12:4 \ft Ga Wahikeicne fengngine 12 nga 13 iwa wafelu ngage-motoc. Iwa hombang yaeckang yekele fungine mime yegengkeicne fagac.\f* Pita Yuda ngic-ngigac yengele haicka yowawa lonogale ngagesiwec. \p \v 5 Inguc aibong Pita ye muc-macka ngiyeemewa Yesule habu yenge Pitale ailu sanangnehac Wapong milockelu gaibong. \s1 Angelo monicti Pita lukecnowec \p \v 6 Aime Herode ye mac saeme Pita yowawa lonogale miwec, dameng yogo bangkaleme deboc iwahac hudu-baba ngic yaeckang yeke Pita nga yekilec momochac sen yaeckangti witicnagulu loboc hewacnginac fawec. Faebongka hudu-baba ngic gocne yenge nu lobina damong domaibong. \fig Angelodi Pita yowa edogac|alt="The angel spoke to Peter" src="sil-ep005.TIF" size="col" loc="12:6-10" copy="SIL" ref="12:6" \fig* \v 7 Hei, yenge mac kwelina inguc fabong Sugucnele \w angelo\w* monicti yogowahac biyac fikelu domame mac kweline yogo angoleyackewec. Angoleme angelodi Pita magocina bauwalu yeuckelu miwec, “Ga biyac fangkec.” Mime iwahac sen Pitale molewacni fotockelu wame \v 8 angelodi miwec, “Ga umbikagone hefelu hige-ebecgone holeng hauna.” Yogo aiyackeme edolu miwec, “Ngakpigone dalicne holeng haume balaibecnuc.” \v 9 Inguc mime Pita fangkelu angelo balaibelu hikewec. Hikelu angelodi pasi yela bawec, yogolec ngageme gung-didicka ingucne aiwec. \v 10 Aime yeke nu yaeckangte damong domaiboc, yogo ewalicepalu hike aen nu sugucne taonka haic bangkaleboc, yogo yeuctihac angkeme hauiboc. Haulu yefewa hikelu angelo ye iwa aockewec.\x - \xo 12:10 \xt Sale 5:19\x* \p \v 11 Inguc aime Pita ye ngage-ngageine dulungkeme yanguc miwec, “Yakumac foinac ngage-motogabac. Sugucnedi angeloine saleme Herodele molewacni nga Yuda ngic-ngigac yenge ngagesiibong, yogowacni baicnugac.” \p \v 12 Inguc ngage-motolu Mariale macka hikewec. \w Maria\w* ye \w Yoane\w* wacine monic Mareko, yele nenggac. Iwa homacnedi kpaduckelu milockelu ngiyeibong. \v 13 Ngiyeebongka Pita ye mac odale nuina hike domalu nuwa kpong-kpong holeme kwelec-adu monic, wacine Roda, uc yogo ngagelu wawec. \v 14 Wame Pitadi yowa mime malacine ngagelu beliyewec. Ailubac ye nu mi laliyecnowec. Ye moc mac kwelina felu miwec, “Pita kwesilu odale nuwa domagac.” Inguc milu edocebawec. \p \v 15 Edocebame yenge ngagelu miibong, “Kwelegone sifuwegac, me?” \p Mibong, ye sanangnehac miwec, “Foinacbenang, yedi domagac.” \p Mime yengi miibong, “Yogo angeloine mecne.” \p \v 16 Aime Pita ye holeluhac domame yenge nu laliyelu yeicne nganilu kwatackeibong. \v 17 Kwatackebong ye mole balang baduyelelu mimacebalu Sugucnedi muc-mackacni lukecnome wawec, yogolec yowa-siduc aiyelelu miwec, “Ngenge siducne yago Yakobos nga ngic hae-gbafocnonggeng edocebadaing.” Inguc milu baickelu mac monicka hikewec. \s1 Herode ye sowacnele ameine bawec \p \v 18 Mac saeme hudu-baba ngic yenge Pita basackelu miibong, “Ye wenuc hikegac?” Milu kwatackelu dabiyeibong.\x - \xo 12:18 \xt Sale 5:22-24\x* \v 19 Aime Herode ye Pita bafuwaningte mime basacke-bibiyeibong. Basackebong mi-uwac aiyeleme miyac aime ye hudu-baba ngic damongkeibong, yenge wehomacebaningte mimoctowec. Ailu yeicne Yudeya himong hegilelu Sesarea haulu gawec. \p \v 20 Herode ye Tair nga Saidon taonte ngic-ngigac yengele aalic ngageyelelu gawec. I yangucte, yenge noba-nosingngineng Herodedi himong damongkelu gawec, iwacni balu gaibong. Ilec ailu yenge kpaduckelu ngaba miyac aime kwele-mogung fikenale yela hikelu uwacnoibong. Yenge molic-molic Herodele bole-ngic monic wacine Blastus, ye Herodele gung-fafa mac damongkelu gawec, ye hikelu nganibong yedi yengeholec inguc ainingte mudockeibong. \p \v 21 Herodedi yowa yogo ngagelu yogolec ameine bafaliyeyelenogale dameng edocebawec. Dameng iwa ye ngictau ngakpiine holelu ngictaule ngiye-ngiyeina wangiyelu yowangineng edocebawec. \v 22 Edocebame ngic yenge sasawadi aukwelu yanguc miibong, “Yowa yogo ngic-yowa miyac, yogo wapong monicte yowa.” \v 23 Aime Herode ye Wapongte wac mi bafewec, aime dameng yogowahac Sugucnele angelodi ye weme umbengti hilu nome homawec.\x - \xo 12:23 \xt Dan 5:20\x* \p \v 24 Aime Wapongte yowa sugulelu hikewec.\x - \xo 12:24 \xt Yes 55:11\x* \p \v 25 Aime Banabas nga Sol yeke Yerusalem iwa bole yogo bayackeboc motome, hefaliyelu Antiok hikenogale Yoane wacine monic Mareko mengockeboc yenge momoc hikeibong.\x - \xo 12:25 \xt Sale 11:29-30; 15:37\x* \c 13 \s1 Banabas nga Sol yeke Wapongte bolele hikeiboc \p \v 1 Yesule habu Antiok gaibong, yengele hewacka Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* nga wewedu momoc yangucti gaibong. \li1 Banabas nga \li1 Simeon, wacine monic Niger, ailu \li1 Lukius, ye Sairini mackacni. Nga \li1 Sol ailu \li1 Manain. Manain ye \w Herodeholec|lemma="Herode"\w* momoc galu suguleiboc.\f + \fr 13:1 \ft Herode nenggac-mamackecine yeke mac-aling monicte damong. Yeki Manain hole-gumec aicnolu bagaboc sugulewec. Herode yogodi Yoane wehomawec. Siducine Luka 9:7-9 iwa fagac.\f* \m \v 2 Aime yenge dameng monicka kpaduckelu \w nosing-sawe\w* galu Sugucne afeelu kwelec kwecnolu gaibong. Gabong \w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* yowa yanguc edocebawec, “Banabas nga Sol yeke nale bole banicte wacepalu bole-yowa yeteiba, yeke bole yogo banicte mimoctocepadaing.”\x - \xo 13:2 \xt Sale 9:15\x* \v 3 Inguc mime yenge nosing-sawe galu molengineng socnginac lolu milockelu locepalu salecepabong hikeiboc.\x - \xo 13:3 \xt Sale 6:6\x* \s1 Kpanggec ngic monic Elimas \p \v 4 Tili Asudi inguc milu salecepame yeke Selusia taonka hauiboc. Iwa haulu lac-wagewa felu hikegacgu Saiparus nucka feiboc. \v 5 Felu Salamis taon iwa hikelu \w Yuda ngic-ngigac\w* yengele \w kpakpaduc macngineng|lemma="Kpakpaduc mac"\w* ngiyegacsoc, iwa felu Wapongte yowa miboc yegengkewec. Ailu hikeboc \w Yoane\w* yekeholec momoc hikelu baficepawec.\x - \xo 13:5 \xt Sale 12:12; 15:39\x* \p \v 6 Aime nuc yogowa higedi falocke hikegacgu Pafos macka hikeibong. Iwa hike sulumelu \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* monic kpanggec bole balu gawec, ailu \w siduc-mimi ngic\w* kwesacine gawec, wacine Bara-Yesu, ye bafuwaiboc. \v 7 Ngic yele agoine kiya monic wacine Segius Polus. Kiya yogo ye ngage-ngage-motockolec ailu Wapongte yowa ngagenogale aicnome Banabas nga Sol wacepawec. \v 8 Wacepame kpanggec ngic, Grik yowawa Elimas wackelu gaibong, yedi kiya ye Sugucne ngagesingkedaickale ailu, Elimasdi yekele yowa kpatalayetewec. \p \v 9 Inguc aime Tili Asudi Sol, wacine monic Pol, yele kwelewa wakeme Elimas dongeinedi ngani-lilickelu yanguc edowec, \v 10 “Aleng Sugucnenginengte madec, ga Sugucnele yefe dondonne fagac, yogolec ngaba sanangne ailu gaengka kwelegona kwesac nga sowacnedi wakeyackeicne. Ga Sugucnele yefe dondonne faemewa basowalecaigic, dameng dalicne inguc gacaigac. Aibaba yogo mi hegiledamecte, me? \v 11 Ilec yakumac Sugucnele tapili gala fikeme nganidamec. Dongegone kundung kweme dameng hewac yago wenac angocine mi nganilu gadamecte.” \p Inguc mime iwahac wiyac kundung nga kaguwa ingucnedi dongeine ebeckeme dongeine kundung kweme moledi bangang-tangang ailu moleina babong lec-welec ainale miwec.\x - \xo 13:11 \xt Sale 9:8\x* \v 12 Aime kiya ye pasi yogo fikeme nganilu Sugucnele Siduc Madicne weducnobong ngagelu mimedec ailu ngagesingkewec. \s1 Pisidia nga Antiok taonka Poldi Yesule siduc mime yegengkeyelewec \p \v 13 Pol nga ngicfocine yenge Pafos taon hegilelu lac-wagewa hatacmac felu hikegacgu Pamfilia himongka Pega taon iwa hike sulumeibong. Sulumelu Yoanedi yeke iwa hegilecepalu Yerusalem iwa hefaliye hikewec.\x - \xo 13:13 \xt Sale 15:38\x* \v 14 Aime yeke Pega hegilelu hikegacgu Pisidia himongka Antiok taon waseine, iwa hikeiboc. Iwa gaboc Sabat dameng aime yeke Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka felu ngiyeiboc. \v 15 Ngiyeboc \w kpakpaduc macte damong|lemma="Kpakpaduc mac"\w* yenge Wapongte \w yefe-yowa\w* nga Wapongte siduc-mimi ngic yengele hibi nebocine gocne wafeibong. Wafebong motome yanguc edocepaibong, “\w Ngic hae-gbakecnonggeng|lemma="ngic hae-gba"\w*, ngeke mibasanang yowa monic ngagegabiyecka yowa yogo miboc ngagening.” \p \v 16 Inguc mibong Pol ye fangke domalu moledihac waicke ngiyeningte aiyelelu yanguc edocebawec, “\w Israel ngic-ngigac|lemma="Israel"\w*, ngenge nga habu gocne Wapong alang bacnocaigaing, ngenge edocngebabe ngagening! \v 17 \w Israel\w* ngic-ngigac nongileng Wapongti ngambofocnonggeng bawosaecebame yenge \w Isip\w* himongka kwilic gacgubong Wapongti baficebame saweibong. Ailu ye tapilitowaineholecti yogowacni mengocebalu kwesilu\x - \xo 13:17 \xt Wah 1:7; 6:6; 12:51; Yef 1:31\x* \v 18 himong kisiwa misaine mikac dingong suguwa locebalu ngani-damong aiyelewec. Ailu babibiyecebalu gacgume hifa 40 motowec.\x - \xo 13:18 \xt Him 14:34\x* \v 19 Motome ye Kenan himongka mac-himong 7te ngic-ngigac wendongebalu ngambofocnonggeng himong yogo yeleme filesoc ailu gaibong. Yenge inguc lolicke gabong hifangineng 450 motowec.\x - \xo 13:19 \xt Yef 7:1; Yos 14:1\x* \p \v 20 “Motome Kenan himongka gacgubong yeuc mimocto-mimocto ngic bafuwacebame damongebame galu ofecgubong Wapongte siduc-mimi ngic \w Samuel\w* fikewec.\x - \xo 13:20 \xt Mimo 2:16; 1Sm 3:20\x* \v 21 \w Ngictaunonggeng|lemma="ngictau"\w* monic fikena mibong, Wapongti \w Benyaminte|lemma="Benyamin"\w* alingkacni Kis madecine, wacine Sol, ye bafuwayeleme hifa 40 ngictaungineng ailu gawec.\x - \xo 13:21 \xt 1Sm 8:5,19; 10:20-24\x* \v 22 Gacgume ye baickelu ngictaungineng \w Dawidi\w* lowec. Ailu yele fungine yanguc mime yegengkewec, ‘Na Dawidi, \w Yesile|lemma="Yesi"\w* madec, ye nganilu kwelene madickeme ye bawosaebac. Yedi hocne nale yowa sasawa badaicte.’\x - \xo 13:22 \xt 1Sm 13:14; 16:12; Mige 89:20; Yes 13:14\x* \p \v 23 “Aime yowa yanguc miwec fagac, ‘Israel ngic-ngigac nongileng \w Asa-baba ngic\w* monic yogo Dawidile aling yengelacni fikedaicte.’ Wapongti yogo mipangkenolewec, yogolec noine yogo \w Yesu\w* hocne fikewec.\x - \xo 13:23 \xt 2Sm 7:12-16\x* \v 24 Aime mi fikeemewa \w Yoane\w* ye Israel ngic-ngigac sasawa \w kwelengineng hefaliyeme|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* \w misa-lowac\w* ainingte mime yegengkeme edocebawec.\x - \xo 13:24 \xt Mat 3:1-2\x* \v 25 Edocebalu boleine bamoctome motonogale aiyemewa yanguc edocebawec, ‘Ngenge ngic ngagegaing yogo, na ye miyac. Ngagegaing, nale lobewa kwesigac, na waweweine ingucnedi yele hige-ebecte mucine lukebe nalic mi madickedaicte.’\x - \xo 13:25 \xt Luk 3:16; Yoa 1:20,27\x* \p \v 26 “Israel ngic hae-gbafocne, ngambononggeng \w Abraham\w* ailu ngic-ngigac gocne Wapong alang bacnocaigaing, ngenge yowane mibe ngagening. Bikicte ame babale yefe fagac. Ailu wasecne ainogale, yowa yogo nongileng lowec fagac. \v 27 Nga Yerusalem ngic-ngigac gagaing, ailu damongfocngineng, yenge Yesu mi ngani-motolu ye weningte mimoctoibong. Sabat ngiyecaigaingka damengsoc Wapongte siduc-mimi ngic yengele siduc-yowa yanguc wafe-ngagec aicaigabeleng, yowawa lolu mimoctoibong, yogo noine fikewec. \v 28 Foinac, yenge Yesu bikicine basackebibiyelu moc osiyelu \w Pailatle|lemma="Pailat"\w* molewa lobong, yedi mimoctome wehomaningte miibong.\x - \xo 13:28 \xt Mat 27:22-23\x* \v 29 Aime Wapongte hibiwa yowa-siducine kwelengkeicne fagac, yenge yogo sasawa aicnolu \w malicpongkacni|lemma="Malicpong"\w* bamoctolu dongesiwa bahikeibong. Bahikelu henebe ngicti baicne iwa felu lobong fawec.\x - \xo 13:29 \xt Mat 27:59-60\x* \v 30 Aime Wapongti homackacni bagboliyeme fangkewec. \v 31 Fangkeme ngic-ngigac yeholec Galili prowinswacni Yerusalem taonka hikeibong, yenge momoc hadeng homacne fikeyelewec. Fikeme nganiibong, yenge hocne ye wideckelu Israel ngic-ngigac edocebaibong gagaing.\x - \xo 13:31 \xt Sale 1:3,8\x* \p \v 32-33 “Aime Wapongti ngambofocnonggeng molickelu wiyac yelenale mipangkeyelewec, yogo yakumac mimipang yogo adu-madecfocngineng nongilang noine fikewec. I yangucte, Yesu bagboliyewec, yogolec mimipangte \w Siduc Madicne\w* edocngebagabeleng. Yogolec hocne Miti Gee fengngine yaeckang iwa yowa yanguc kwelengkeicne fagac, \q1 ‘Na yakumac mibe yegengkeme edocgugabac, ga nale Madec, nga na gale Mamac.’ \rq (Mige 2:7) \rq* \m \v 34 Ye Yesu bagboliyeme fangkewec. Aime ye lobewa homalu kpelec-kpelec yogo yela hatacmac mi fikedaicte. Yowa yogolec Wapongti yanguc miwec, \q1 ‘Na Dawidila mimipang sanangne miiba, yogolec noine mimi-madic gbagbacne milu geledacte.’ \rq (Yes 55:3) \rq* \m \v 35 Ailu Miti Gee monicka yowa yanguc fagac, \q1 ‘Ga ngicgone gbagbacne ye hegileengka mi kpeleckelu howacine aidaicte.’ \rq (Mige 16:10) \rq* \p \v 36 “Dawidile yanguc ngagegabeleng, Wapongti ye bole micnowec, yogo ngicfocine yengela bamoctolu homawec. Homame ngambofocine locebaibong, iwa longkebong howacine ailu miyac aiwec. \v 37 Aime Wapongti ngic bagboliyewec, yedibac howacine mikac. \p \v 38 “Ngic hae-gbafocne yanguc edocngebabe ngagening, Yesu ngagesingkebong Wapongti \w bikicnginengte|lemma="Bikic"\w* ameine hegiledaicte, yowa yogodi ngengela kwesiwec. \v 39 Aime Wapongte yefe-yowa Mosesdi kwelengkewec, yogodi bikicnginengte ameine baickeme nalic mi miyac aidaicte. Yesu ngagesingkebong bikicnginengte ameine baickeme miyac aidaicte, yogo sugu fagac.\x - \xo 13:39 \xt Rom 10:4\x* \v 40 Wapongte siduc-mimi ngic yengi yowa yanguc miibong, yogo ngengela sanangkenale ung-yowa edocngebagabac. \q1 \v 41 ‘Ngic-ngigac Wapongte yowa midelec aicaigaing, ngenge nganidaing. Na dameng iwa pasi fulune babe, ngenge yogo nganilu kwatackelu homadaingte. Monicti edocngebame pasi yogo nalic mi ngagesingkedaingte.’ ” \rq (Hab 1:5) \rq* \p \v 42 Inguc milu Pol nga Banabas yeke kpakpaduc mackacni wanogale aiiboc. Aime ngic-ngigac yenge Sabat dameng monicka yeke yowa yogohac edocebanicte sanangne milu edocepaibong. \v 43 Tutumang motome walu Yuda ngic-ngigac nga Israel yengele alingkacni miyac homacnedi \w Yuda ngic-ngigac\w* yengeholec taockelu Wapong afeelu gaibong, yenge momochac Pol nga Banabas balaibecepaibong. Aime yeki Wapongte kwele-madicka ganingte mibasanang aiyeleiboc. \p \v 44 Aime Sabat dameng hatacmac aime taon yogolec ngic-ngigac yenge Sugucnele yowa ngageningte homacnedi kwesiibong. \v 45 Aime Yuda ngic yenge yogo nganicebalu Pol nga Banabas hasowac aiyetebong Poldi yowa mime yenge yeholec yowangineng fec-wac aime yowaine hegilelu misulec aicnoibong. \s1 Poldi Yuda ngic-ngigac hegilecebawec \p \v 46 Inguc aibong Pol nga Banabas yeke yowa sanangnehac hangoc mikac yanguc edocebaiboc, “Molickelu Yuda ngic-ngigac ngengela Wapongte yowa mibec yegengkengelewec. Aime yakumacbac ngenge ngengung hegilelu \w gaga-sanang\w* mi banogale ngagesigaingte noke hegilecngebalu \w Israel yengele alingkacni miyac\w*, yengela hikedabelecte.\x - \xo 13:46 \xt Sale 3:26; 18:6\x* \v 47 Sugucnedi bole-yowa yanguc milu notewec, \q1 ‘Israel yengele alingkacni miyac, yengele angoc ingucne nani locgube bole balu himong sasawa bahikelu yanguc milu gadamec, bikicte ameine babe wasecne aidaingte.’ ” \rq (Yes 49:6) \rq* \p \v 48 Inguc mibong Israel yengele alingkacni miyac, yenge yogo ngagelu beliyelu Sugucnele yowa bafelu ngage-angac aiibong. Ailu aling gaga-sanang baningte Wapongti bawosaecebawec, yogo yenge Sugucne ngagesingkeibong. \p \v 49 Aime mac-himong iwa Sugucnele yowadi sawelu hikewec. \v 50 Taon yogolec ngigac sugucne gocne yenge Yuda ngic-ngigac yengela taockelu Wapong afeelu gaibong. Yuda ngic yengi mac-damong nga ngigac feicne gocne yogo hung-kwefang aiyelelu baceba hikeibong. Hikebong yengi Pol nga Banabas weyebic aiyetelu himongngineng sebilelu yebicepabong hikeiboc. \v 51 Hikenogale ailu higenginackocni lube weboc wawec. Yogo aibabangineng sowacne edalicebanogale ailu hegilecebalu Aikoniam taonka hikeiboc.\x - \xo 13:51 \xt Mat 10:14; 18:6\x* \v 52 Aime \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengele kwelewa Tili Asudi wakeme beliyeibong. \c 14 \s1 Pol nga Banabas yeke Aikoniam taonka hikeiboc \p \v 1 Yeke Aikoniam taonka hikelu iwa inguchac \w Yuda ngic-ngigac\w* yengele \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* felu Siduc Madicne tapiliineholec miboc yegengkewec. Aime Yuda ngic-ngigac nga \w Grik\w* ngic-ngigac homacnedi Yesu ngagesingkeibong. \fig Yeke Siduc Madicne edocebagaic|alt="They tell them the Good Story" src="ubsb-09b.tif" size="col" loc="14:1-3" copy="UBS" ref="14:1" \fig* \v 2 Yuda ngic-ngigac gocne yenge yowa yogo hegilelu \w Israel yengele alingkacni miyac\w* yogo yenge kpafengebaibong. Inguc ailu yengi \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* ngage-ngagesingkolec aalic ngageyeleibong. \v 3 Aime yeke sanangkelu dameng dalicne taon iwa galu hangoc mikac Sugucnele yowa tapiliineholec milu gaiboc. Aime Sugucne yeuctihac kwele-madicinele yowa basanangkenale ailu nenggac ngiyeyeteme yeke ngagesingkeningte pasile maaine nga pasi mi ngani-nganiine homacne balu gaiboc.\x - \xo 14:3 \xt Mrk 16:20; Hib 2:4\x* \p \v 4 Inguc aiboc taon yogolec ngic-ngigac siyeckelu gocne yengi Yuda ngic-ngigac yengeholec domaibong. Nga gocne yengi \w salecebaicne\w* yekeholec domaibong. \v 5 Aime Israel yengele alingkacni miyac nga Yuda ngic-ngigac gocne yenge damongfocngineng yengeholec salecebaicne kindololo aiyetelu posadi wickelu holecepanogale yowa hefeibong.\x - \xo 14:5 \xt Sale 14:19\x* \v 6 Hefebong yeke yogo ngagelu hangoc Likonia himongka hikeiboc. Hikelu iwa Lista nga Debe nga mac-himong gocne bangkacne fahikewecka \v 7 \w Siduc Madicne\w* miboc yegengkeme gaiboc. \s1 Lista taonka pasi tapiliineholec baiboc \p \v 8 Lista taonka ngic monic ngiyewec, ye higekecine yaeckang sowaleicne. Ye nenggacte gobe kwelinacni ingucne fikelu lec-welecine mikac moc ngiyelu gawec. \v 9 Ngiyeme Poldi Siduc Madicne edocebame ngic ye ngagelu ngiyeme dongeine yela dondonne hila nganilu yanguc ngagewec, “Ngic yogo ye madickenale ngagesingkegac.” \v 10 Inguc ngagelu yowa tapiliineholec yanguc edowec, “Ga fangkelu hong domac.” Inguc mime ngic ye fangke wintackelu lec-welec aiwec. \p \v 11 Aime ngic-habutowadi yenge Poldi pasi bawec, yogo nganilu Likonia yowanginang yefe sugucnehac wackelu yanguc miibong, “Wapong gocne yenge ngic nongileng ingucne ailu hewacnonggang walu gagaing.”\x - \xo 14:11 \xt Sale 28:6\x* \v 12 Inguc milu Banabas ye wapong monic wacine Sus wackeibong. Nga Pol ye yowa mimi ngic. Ilec ailu wapong monic wacine Hemes wackeibong. \v 13 Aime wapong monic Sus ye ibu-macine taon emeina ngiyewec. Yele depec-baba ngicti mime yenge bulumaka ngicne gocne nga daling ayangineholec baibong. Balu taon mecinele oda nuina felu ngic yaec alang bayetelu depec bayetenogale aiibong. \p \v 14 Depec bayetenogale aibong salecebaicne yeke yogo ngagelu kwelenginec umalewec. Umaleme ngakpinginec balockelu mac hegilelu habu yengele hewacka hikelu yanguc wackeiboc, \v 15 “Ngic-ngigac yago, ngenge oma wiyac ainogale aigaing? Noke ngicbenang ngenge ingucnehac. Ngenge siduc-gbongngineng babaficine mikac gagaing, yenge lobe holeyelening. Noke Wapong gagaineholecte Siduc Madicne mibec yegengkengelegac. Yedi sawa nga himong ailu kiwec nga wiyac sasawa haicine monic-monic fayackegac, yogo bafuwawec.\x - \xo 14:15 \xt Sale 10:26; Mige 146:6\x* \v 16 Himongne himongne ngic-ngigac esecne gaibong, yenge ngageyeleme angacnginengte gaga haicine monic-monic, yogolec aka mi holeyeleme gaibong.\x - \xo 14:16 \xt Sale 17:30\x* \v 17 Gaofebong ye kpaoma monic mi aiyelewec, miyac. Ye kwele-madicka gaganginengte ailu mime sawawacni mac nga wenac damengnginec fikecaigac. Ailu ye noba-nosing damengngine mime fikecaigac. Ailu nosingngineng homacne fikengeleme angac feina gagaing.”\x - \xo 14:17 \xt Yer 5:24\x* \v 18 Ngic yaec yeke inguc milu yowa-bole sugucnehac bagacgu miweloc aiyeleboc depec bayetenogale aiibong, yogo hegileibong. \s1 Pol posadi wickelu holeibong \p \v 19 Aime Yuda ngic Antiok nga Aikoniam taonkacni kwesilu yekele bole basowaleibong. Ailu ngic-ngigac kwelengineng kwefangkebong, yenge momoc Pol posadi wickelu holeibong. Holelu ngageibong, “Ye biyac homagac.” Inguc milu taon lobina fulucke haulu lobong fawec.\x - \xo 14:19 \xt Sale 17:13; 2Kor 11:25\x* \v 20 Faemewa \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yenge kwesilu lolicke domabong fangkelu taonka fewec. Aime mac saeme ye Banabasholec Debe taonka hikeiboc. \s1 Macsoc lolickelu Antiok taonka hikeiboc \p \v 21 Hikelu iwa Siduc Madicne miboc yegengkeme ngic-ngigac homacnedi Yesu ngagesingkeibong. Aime yeke hatacmac hikeibocka yefe hefaliyelu Lista nga Aikoniam ailu Antiok taon yogo yengela hikeiboc. \v 22 Hikelu iwa macsoc mic-tengtengfocine kpaducebalu ngage-ngagesingkolec ganingte mibasanang aiyeleiboc. Aiyelelu yanguc sanangne edocebaiboc, “Nongileng Wapongte \w ngani-damongka|lemma="Ngani-damong"\w* fenogale aibeng, doic haicine monic-monic fikenoleme ilec kwelina gadabelengte.”\x - \xo 14:22 \xt Sale 15:32; 1Tim 3:3\x* \v 23 Ailu taon moniyang moniyangka Yesule habu gaibong, yengele damongfocngineng bawosaecebaiboc. Ailu ngic-ngigac Yesu ngagesingkeibong, yengele ailu \w nosing-sawe\w* galu milockelu Sugucnele molewa locebaiboc. \p \v 24 Inguc ailu yeke Pisidia himong falockelu hikegacgu Pamfilia himongka hikeiboc. \v 25 Iwa hikelu Pega taonka yowa edocebalu Atalia taonka hauiboc. \v 26 Haulu lac-wagewa felu Antiok iwa hefaliye hikeiboc. Taon iwa hocne Yesule habu yengi molickelu Wapongte molewa locepabong bole milu edocepawec, yogo iwa hikelu bamoctoiboc.\x - \xo 14:26 \xt Sale 13:1-2\x* \v 27 Iwa kwesi sulumelu Yesule habu kpaducebaboc Wapongti molenginac pasi bame bole baiboc. Aime Israel yengele alingkacni miyac, Wapongti yengele yefe bayeleme Yesu ngagesingkeibong, yogolec siduc edocebayackeiboc.\x - \xo 14:27 \xt Sale 15:4,12\x* \v 28 Ailu yeke Antiok iwa dameng dalicnehac mic-tengtengfocine yengele hewacka gaiboc. \c 15 \s1 Yowale Yerusalem feibong \p \v 1 Yudeya himongkacni ngic gocne yengi Antiok taonka haulu \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* yanguc weduyeleibong, “Ngenge \w Mosesle|lemma="Moses"\w* yowa hegilebong \w soc tofangineng mi helockedaingtewa|lemma="Soc tofaine helockegac"\w*, bikicte ameine bame wasecne nalic mi aidaingte.”\x - \xo 15:1 \xt Gal 5:2\x* \v 2 Inguc milu Pol nga Banabas yekeholec yowangineng fec-wac aime kwele-moniyang mi aiibong. Inguc aigacgu Yesule habu yengi Pol nga Banabas ailu ngic gocne bawosaecebaibong. Bawosaecebabong Yerusalem iwa hikelu habu yengele damongfocngineng nga \w salecebaicne\w* yengeholec yowa yogo madickenale miibong.\x - \xo 15:2 \xt Gal 2:1\x* \v 3 Ailu Yesule habu yenge yefele wiyac yelelu salecebabong hikeibong. Hikelu Fonisia nga \w Samaria\w* prowinswa hike sulumelu ngic hae-gbafocngineng iwa gaibong, yenge yanguc edocebaibong, “\w Israel yengele alingkacni miyac\w* homacnedi kwele-hefaliyec aigaing.” Inguc mibong, yenge yogo ngagelu beliyebenangkeibong. \fig Kwele-hefaliyec habu gbolicne|alt="new group of repenters" src="UBSCL-16a.TIF" size="col" loc="15:1-4" copy="UBS" ref="15:3" \fig* \v 4 Aime yenge hikegacgu Yerusalem sulumebong Yesule habu nga salecebaicne ailu Yerusalem habu yengele damongfocngineng, yengi macka locebaibong. Aime Pol nga Banabas yeke Wapongti molenginac pasi bame bole baboc noine fikewec, yogolec siduc bayeleiboc.\x - \xo 15:4 \xt Sale 14:27\x* \p \v 5 Aime \w Farisaio\w* yengele alingkacni gocne yengi Yesu ngagesingkeibong, yengi fangkelu yanguc miibong, “Israel yengele alingkacni miyac yenge soc tofangineng helockedaing. Ailu Wapongte \w yefe-yowa\w* Mosesdi kwelengkewec, yogo balaibedaing.” \s1 Pitadi ngage-ngagesingte yowa edocebawec \p \v 6 Inguc mibong salecebaicne nga damong yengi sugu kpaduckelu yowa yogo yengilangkac mingagec aiibong. \v 7 Migacgu Pitadi fangkelu yanguc miwec, “Ngic hae-gbafocne, Israel yengele alingkacni miyac, yenge nale mickacni \w Siduc Madicne\w* ngagelu ngagesingkeibong. Yogolec Wapongti esecnehac nongileng hewackacni bawosaecnuwec, yogo ngagegaing.\x - \xo 15:7 \xt Sale 10:1-43\x* \v 8 Wapong ye kwelewa ngani-nganidi esecne \w Tili Asu\w* nolewec, yogo ingucnehac Israel yengele alingkacni miyac, yengele angackewecte yelewec.\x - \xo 15:8 \xt Sale 10:44; 11:15\x* \v 9 Nongileng ngagesingkeibeng, ingucnehac yenge ngagesingkeibongte Wapongti kwelengineng suweyackewec. \v 10 Aime ngenge omale Wapong kwesackelu yefe-yowaine yogo \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* yengele feiwa lonogale aigaing? Yogo nalic mi aidaingte. Ngambofocnonggeng nga ngesafocnonggeng ailu nongileng yogo aibibiyelu kpungkeibeng.\x - \xo 15:10 \xt Mat 11:30; Gal 3:10\x* \v 11 Ailu yanguc ngagesingkegabeleng, ‘Sugucne \w Yesudi|lemma="Yesu"\w* kwele-madic ailu Yuda ngic-ngigac nga Israel yengele alingkacni miyac, nongileng momoc bikicte ameine bame wasecne aidabelengte.’ ”\x - \xo 15:11 \xt Gal 2:16; Efs 2:5-8\x* \p \v 12 Inguc mime habu sugucne yenge moc sugu ngagelu ngiyeibong. Aime Pol nga Banabas yeke Wapongti molenginac pasile maaine nga pasi mi ngani-nganiine bawec, yogolec siduc aiiboc. Israel yengele alingkacni miyac yengi ngagesingkeningte ailu, bole baboc pasi haicine monic-monic fikewec. \s1 Yakobosdi umacte yowa edocebawec \p \v 13 Siduc aiyeleboc motome Yakobosdi yowa yanguc edocebawec, “Ngic hae-gbafocne, mibe ngagening.\x - \xo 15:13 \xt Gal 2:9\x* \v 14 Wapongti molickelu Israel yengele alingkacni miyac, yengelacni ngic-ngigac bacebame yele aling ainingte yefe bafuwawec.\f + \fr 15:14 \ft Yefe yogo Koneliusle macka molickelu fikewec.\f* Yowa yogolec Saimonti mime yegengkeme ngageibong. \v 15 Aime yele yowadi Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* yengele yowaholec andohac aiiboc. Ngagegaing, Wapongte hibiwa yowa yanguc kwelengkeibong fagac, \q1 \v 16 ‘ “Nani lobewa gacgu hefaliyelu \w Dawidile|lemma="Dawidi"\w* mac-bala\f + \fr 15:16 \ft Dawidile mac-bala yogo Dawidi gbolifocine yengele migac.\f* hatacmac bagboliyelu basanangkedacte. \v 17 Aime ngic gocne yengi Sugucne na wacke-basac ainelelu ngagecnudaingte. Aime Israel yengele alingkacni miyac, yenge inguchac alingfocne aidaingte.” \v 18 Sugucne ye esecnebenang yowaine inguc miwec.’ \rq (Amo 9:11-12) \rq* \p \v 19 “Ilec ailu yanguc mimoctogabac, Israel yengele alingkacni miyac, yenge kwelengineng hefaliyelu Wapongta lobong, umac mi yelenoga. \v 20 Yanguc sugu mipangkelu hibi kwelengkeyelenoga, ngic-ngigac yenge siduc-gbongnginengte depec milu sic wecebacaigaing, sic ingucne yogo wonongkolec, hegiledaing. Ailu selo-boic aibaba mi aidaing. Nga bec-sic ubeina mucti fuluckebong asuine kwedickeme homaicne, yogolec biucine mi nodaing. Ailu sac mi nodaing. \v 21 Yenge Mosesle yowa yogo biyachac ngageibong. Nga yogo esecne biyachac Yuda yenge molickelu taonsoc edocebalu weduyeleibong. Ailu yanguctihac Sabat damengka \w kpakpaduc macnginangsoc|lemma="Kpakpaduc mac"\w* wafe-ngagec aicaigaing.” \s1 Israel yengele alingkacni miyac, yengele hibi \p \v 22 Aime salecebaicne nga damongfocngineng ailu Yesule habu sasawa, yenge ngagebong yogo nalic aiwec. Aime ngic hae-gbafocngineng yengelacni ngic micne yaeckang bawosaecepaibong, monic wacine Yudas, yele wacine monic Basabas, ailu Sailas. Bawosaecepabong yeke Pol nga Banabas yekeholec momoc Antiok taonka hikenogale salecepaibong. \v 23 Ailu hibi monic yanguc milu kwelengkelu yetebong hikeiboc. \pm Nonge salecebaicne nga ngic hae-gbafocnonggeng ngage-ngagesingkolec yengele damongfocnginengti hibi yago kwelengkegabeleng. Yogo Israel yengele alingkacni miyac, ngenge Antiok nga Siria ailu Silisia himongka gagaing, agofocnonggeng ngage-ngagesingkolec ngengele hibi yago longelegabeleng. \pm Wenac-madic. \pm \v 24 Nongelacni ngic gocne yenge nongi mi salecebabeng ngengela fulu yowa edocngebalu ngage-ngagengineng basifuwebong ngageboc aibong, siducngineng ngagegabeleng. \v 25 Nonge yogo ngagelu kwele-moniyang ailu ngic yaeckang bawosaecepaibeng. Ailu Banabas nga Pol yekele kwelenonggengti angac ngagelu, yekeholec salecepabeng fugabiyec. \v 26 Ngic yeke hocne Sugucnenonggeng Yesu \w Kristo\w*, yele ailu gaganginecte ngageboc mi ailu gaiboc. \v 27 Nonge Yudas nga Sailas bawosaecepabeng, yeki fulu yowa yogo micnginackocni miboc yegengkengeleme ngagedaing. \v 28 Tili Asudi nongeholec gagacte ailu umac gocne feinginang mi lonogale ngagebeng madickegac. Ngenge yefe-yowa yago sugu balaibebong madickedaicte.\x - \xo 15:28 \xt Mat 23:4\x* \v 29 Ngic-ngigac yenge siduc-gbongfocngineng yengele \w depecte sic|lemma="Depec"\w* wecaigaing, ngenge yogo hegiledaing. Ailu bec-sic ubeina mucti fuluckebong asuine kwedickeme homaicne, yogolec biucine mi nodaing. Ailu sac mi nodaing. Ailu selo-boic aibaba mi aidaing. Ngenge yogo sasawa hegileyackebong madickedaicte. \pm Ailu ngenge kwele-madicka gadaing. \s1 Yudas nga Sailas yeke mibasanang aiyelelu hefaliye hikeiboc \p \v 30 Aime habu yenge ngic yogo salecebabong Antiok hikeibong. Hike sulumelu Yesule habu Antiok gaibong, yenge kpaducebalu hibi yogo yeleibong. \v 31 Yelebong yenge baba-sanang hibi yogo nganilu wafelu beliyeibong. \v 32 Ailu Yudas nga Sailas yeke Wapongte siduc-mimi ngic galu yowa homacne milu ngic hae-gbafocngineng kwelengineng kwefangkelu mibasanang aiyelelu gaiboc. \v 33 Inguc aigacgu damengnginec motome ngic hae-gbafocngineng yengela hikenogale aiboc kwele-mogung yowa ameine aiyetebong hikeiboc. \v 34 [Aime Sailasdibac iwa ganogale ngagewec.]\f + \fr 15:34 \ft Hibi esecne Lukadi kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne hewacine 34 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Lukadi mi kwelengkewec mecne.\f* \s1 Pol nga Banabas yeke siyeckeiboc \p \v 35 Pol nga Banabas yeke Antiok taonka bolenginec hatacmac taockelu balu gaiboc. Aime ngic homacnedi yeke baficepabong Sugucnele yowa ngic-ngigac edocebalu weduyelelu Siduc Madicnele fungine mibong yegengkewec. \v 36 Gacgu Poldi Banabas yanguc edowec, “Nokilec hatacmac hefaliye hikelu ngic hae-gbafocnonggec Sugucnele yowa taonka esecne mibec yegengkeme ngageibong, yenge wenuc gagaing, yogo hikelu ngani-ngagec aiyelenac.” \v 37 Inguc mime Banabas ye \w Yoane\w*, wacine monic Mareko, ye momoc hikeningte miwec.\x - \xo 15:37 \xt Sale 12:12,25\x* \v 38 Mareko ye molic-molic yekeholec Pamfilia himongka hikecgu bole hegilelu hikewecte ailu Poldi yeholec hikeningte ngageme mi madickewec.\x - \xo 15:38 \xt Sale 13:13; Kol 4:10\x* \v 39 Inguc ailu Banabasholec yowanginec fec-wac aime hegilelu siyeckeiboc. Banabas ye Mareko bame hikelu lac-wagewa felu Saiparus nucka hikeiboc. \v 40 Nga Pol ye Sailas bame hikenogale miboc, ngic hae-gbafocngineng yengi “Sugucnele kwele-madicti ngekela fadaic” mibong hikeiboc. \v 41 Yeke Siria nga Silisia himongka lolickelu Yesule habu mibasanang aiyeleiboc. \c 16 \s1 Poldi Timoti bame hikeibong \p \v 1 Pol ye hikecgu Debe nga Lista taonka hikelu sulumewec. Aime Lista iwa \w mic-tengteng\w* ngic monic gawec, wacine Timoti. Ye nenggacine \w Yuda ngigacti|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* Yesu ngagesingkelu gawec. Nga mamacine ye \w Grik\w* ngic.\x - \xo 16:1 \xt Sale 14:6; 2Tim 1:5\x* \v 2 Aime \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* Lista nga Aikoniam taonka gaibong, yengi Pol yanguc edoibong, “Timoti ye aibabaine madicne.”\x - \xo 16:2 \xt Filp 2:19-22\x* \v 3 Inguc edobong Poldi yeke momoc hikenicte micnome nalic miwec. Aime \w Yuda ngic-ngigac\w* himong iwa gaibong, yenge Timoti mamacine ye Grik ngic, yogo ngageyackegaing. Ilec Timoti madicne ngagecnoningte Poldi soc tofaine helockewec.\f + \fr 16:3 \ft Timoti nenggacine ye Yuda ngigac. Ilec Timoti Yuda ngic aigac, yengele aibaba inguc fagac. Yuda ngic monicti soc tofaine mi helockedaictewa, Yuda ngic-ngigac sasawa yele ngage-sowaledaingte.\f* \v 4 Aime yenge taon sasawa lolickelu hikeibong. Hikelu \w salecebaicne\w* nga habu yengele damongfocngineng yefe-yowa Yerusalem iwa milu hefeibong, yowa yogo balaibeningte Yesule habu edocebala edocebala hikeibong.\x - \xo 16:4 \xt Sale 15:23-29\x* \v 5 Yenge bole inguc babong Yesule habu yengele ngage-ngagesing sugulewec. Aime damengsoc ngic-ngigac yenge habu yengela hikelu taockebong homacne aiibong. \fig Yesule habu homacne aigaing|alt="Many became of Jesus's group" src="ubsc-06a.TIF" size="col" loc="16:1-5" copy="UBS" ref="16:5" \fig* \s1 Masedonia ngic gung-didicka ingucne nganiwec \p \v 6 Yenge Asia prowinswa yowa mibong yegengkedaickale, \w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* kpatalayeleme Frigia nga Galata himong mochac falockelu hikeibong.\x - \xo 16:6 \xt Sale 18:23\x* \v 7 Hikelu Misia himong nga Asia prowins hewacnginac domalu Bitinia himongka hikenogale mibong, \w Yesule|lemma="Yesu"\w* \w Asudi|lemma="Asu"\w* aka holeyelewec. \v 8 Ilec yenge Misia himong ewalilu hikegacgu Toas taonka hauibong. \v 9 Iwa haulu deboc yogowahac Poldi yowa gung-didicka ingucne yanguc nganiwec. Masedonia ngic monicti yela fike domacnolu yanguc edolu dogbac aicnogac, “Ga kiwec falockelu Masedonia prowinswa kwesilu baficnubanong.” \v 10 Pol ye wiyac yogo nganilu Wapongti nonge Masedonia prowinswa hikelu \w Siduc Madicne\w* mibeng yegengkenale wacnubagac. Inguc ngage-motolu Toas hegilelu hikenogale efeckeibeng. \s1 Lidia golowacfocine ngagesingkeibong \p \v 11 Aime nonge lac-wagewa felu Toas hegilelu falocke hikecgu Samotres nucka sulumeibeng. Mac saeme yogowacni hikegacgu Neapolis taonka sulumeibeng. \v 12 Nonge iwa lac-wagewacni walu hige-yefe hikegacgu Filipai taonka sulumeibeng. Yogo Masedonia prowins sugucne yogolec taon sugucne. Roma ngic\f + \fr 16:12 \ft Roma gamang ye tapiliineholecte ailu himong homacne damongebalu gawec.\f* yengi esecne himong yogo balu gaibong. \p Aime taon iwa hadeng gocne gaebengka \v 13 Sabat dameng aiwec. Aime taonte odale nu emeina misa monic fawec, iwa yanguc milu hauibeng, “Yuda ngic-ngigac milockecaigaing, yengele lamec monic misa mecina fagac me miyac, yogo haulu nganinang.” Inguc milu haulu ngigac kpaduckelu gaebongka bafuwacebalu iwa yengeholec wangiyelu yowa-siduc aiibeng. \v 14 Yengele hewackacni ngigac monic Taiataira taonkacni wacine Lidia, ye kpoluc mondo-sasac ingucne fuli balu salecaigac. Ye Wapong afeecaigac, aime Sugucnedi kweleine bafaliyeme Polle yowa hedec kwelu ngagewec. \v 15 Ailu yeicne nga golowacfocine yenge momoc \w misa-lowac\w* aiibong. Ailu yanguc milu edocnubawec, “Ngenge ngagebong na Sugucne foinac ngagesingkegabacka, nale macka ofelu naholec ngiye-fac aining.” Inguc milu dogbac aime feibeng. \s1 Pol nga Sailas muc-macka locepaibong \p \v 16 Dameng monicka milockelu gaibeng, iwa hatacmac haubeng kwelec-adu monicti yefewa bafuwacnubawec. Adu ye \w alengkolecti|lemma="Aleng"\w* galu ngic-ngigac yengela wiyac lobewa fikeyeledaicte, yogo edocebalu gawec. Ye bole yogo inguc balu game sugucnefocine yenge moneng sugucne bafuwayelelu gawec.\f + \fr 16:16 \ft Ngicti bec-hoda fuli bacaigabeleng ingucne adu yogo fuli baibong. Dameng iwa yengela aibaba ingucne fawec.\f* \v 17 Adu yedi bafuwacnubalu Pol ngama nonge balaibecnubalu wackelu aukwelu yanguc miwec, “Ngic yago yenge Wapong Feicnetowa, yele kwelec kwekwe aigaing. Ailu bikicte ameine bame wasecne ainingte miwec, yenge yefe yogo edocngebacaigaing.”\x - \xo 16:17 \xt Mrk 1:24\x* \v 18 Ye aibaba yogo hadengsoc ainolelu game Pol ye yogolec soc sisic aicnome hefaliyelu aleng yanguc edowec, “Na Yesu \w Kristole|lemma="Kristo"\w* wacka sanangne edocgugabac, ga adu yago hegilelu hikec.” Inguc mime ye adulacni ofelu hikewec. \p \v 19 Hikeme adu sugucnefocine yenge moneng balu gadaingte, yogo ngagebong miyac aiyeledaicte. Ilec ailu Pol nga Sailas kiya yengele mac-sobengka yowawa locepanogale fulucepalu hikeibong. \v 20 Hikelu kiya yengela locepalu yanguc miibong, “Yeke Yuda ngic macnonggang fofouc bafuwalu ngiye-ngiyenonggeng basowalecaigabiyec.\x - \xo 16:20 \xt Mrk 13:9\x* \v 21 Ailu aibaba gocne fulune \w Roma ngic|lemma="Roma"\w* nongilengti mi ainangte aka-yowa miicne fagac, aibaba yogo hocne balu ganangte edocnubalu gagabiyec.” \p \v 22 Inguc mibong ngic-habu sugucnedi aalic sugucne ngageibong. Ailu kwele-moniyang aiyebongka kiya yengi mibong ngakpinginec dacineholec hemoctoibong. Hemoctolu hududi wecepaibong.\x - \xo 16:22 \xt 2Kor 11:25; 1Tim 2:2\x* \v 23 Muc-hududi homacne weloc-kwalocepalu muc-macka locepaibong. Ailu damongti nu sanangne holelu madicnebenang damongepanale sanangne edoibong. \v 24 Yowa sanangne inguc milu edoibongte ailu ye muc-mac kweline monicka locepalu higenginec yoc heuckeicna lome hifidacepame ngiyeiboc.\fig Yoc heuckeicna hifidacepame ngiyegaic|alt="They put them in split wood & it held them & they sat." src="45_Acts16.24_InStocks.tif" size="col" loc="16:22-24" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="16:24" \fig* \s1 Muc-mac damong misa-lowac aiwec \p \v 25 Deboc hewacina Pol nga Sailas yeke gee holelu Wapong milockeiboc. Inguc aiboc muc-macka ngic gocne hedec kwelu ngageyeteibong. \v 26 Ngageyeteebongka, iwahac memeya sugucne tapiliineholecti balu muc-mac yogo kpendaeme nuine angkeyackewec. Ailu ngic-ngigac sasawa molenginang sen fotockeyackewec. \v 27 Aime muc-macte damong ye gungkacni kwatacke fangkelu nganime nu angkeyackelu domame yanguc ngagewec, “Muc-macka ngic hikeyackegaing.” Inguc ngagelu hudule fitecine fuluckelu kwenagunale aime,\x - \xo 16:27 \xt Sale 12:18-19\x* \v 28 Poldi sugucnehac wackelu miwec, “Ga socgone mi sibilickec, nonge sasawadi ngiyegabeleng.” \p \v 29 Inguc mime damong ye alingfocine edocebame hifa lacnobong balu hangoc-hangocka mac kwelina felu Pol nga Sailas yekele higewa wawelu fawec. \v 30 Ailu fangkelu mac kwelinacni mengocepa haulu uwayetewec, “Ngic yaec sugucnekecne, na wenuc ailu wasecne aidacte?”\x - \xo 16:30 \xt Sale 2:37\x* \p \v 31 Inguc mime yeki yanguc edoiboc, “Ga nga golowacfocgone ngenge Sugucne Yesu Kristo ngagesingkebong yedi bikicte ameine bame wasecne aidaingte.” \v 32 Inguc milu Sugucnele yowa yogo ye nga golowacfocine edocebaiboc. \v 33 Aime deboc yogowahac damong ye macka fangke felu socnginec welockeibong, yogo suwe-ebec aiyetewec. Dameng yagowahac yeicne nga alingfocine yenge misa-lowac aiyackeibong. \v 34 Lowabong motome yeicne mac kwelina locepalu mime nosing madicne lobelu yetebong noiboc. Aime ye nga golowacfocine yenge Wapong ngagesingkeibongte kwelengineng madickeme belic-belic aiibong. \s1 Muc-mackacni locepabong waiboc \p \v 35 Mac saeme kiya yengi ngic yaeckang lukeyeteningte muc-mac damong yela lebe-ngic salecebaibong. \v 36 Salecebabong damongti yowa yogo ngagelu Pol yanguc edowec, “Na locngepabe hikenicte kiya yengi yowa lobong kwesigac. Ilec ngeke wahikelu kwele-mogungkolec gadabiyec.” \p \v 37 Inguc mime Poldi yanguc edowec, “Noke Roma ngic-ngigac yengele alingka taockelu gabec, yenge funginenonggec mi ngagelu ngic-ngigac haicka moc hududi wecnupalu muc-macka locnupabiyeng.\f + \fr 16:37 \ft Ngic monic ye Roma ngic gagacka yenge moc welu muc-macka mi lodaingte. Roma yengele yefe yogo fawec.\f* Aime yabac sangke-sangke salecnupaningte ngagegabiyeng, me? Yogo miyacbenang! Yenge yengung kwesilu mengocnupabong hikedabelec.” \p \v 38 Aime Pol ye yowa inguc mime lebe-ngic yenge hefaliye hikelu kiya yowa yanguc edocebaibong, “Ngic yeke Roma ngic-ngigac yengele alingkacnidi gagabiyec.” Inguc mibong yenge siduc yogo ngagelu damuebame hangoc aiibong. \v 39 Ailu ngic yaec yekela welelu mibakoloc aiyetelu muc-mackacni mengocepa waibong. Walu taon hegile hikenicte sanangnehac edocepaibong. \v 40 Inguc mibong yeke muc-mackacni walu Lidia yele macka felu ngic hae-gbafocngineng nganicebalu mibasanang aiyelelu hikeiboc. \c 17 \s1 Tesalonika taonka hikeiboc \p \v 1 Pol nga Sailas yeke Amfipolis nga Apolonia taon falockelu Tesalonika taonka hikeiboc. Aime iwa \w Yuda ngic-ngigac\w* yengele \w kpakpaduc mac\w* monic ngiyewec. \v 2 Aime Pol ye Sabat damengka aibaba aicaigac, inguc ailu kpakpaduc macnginang felu \w Sabat dameng\w* habackang yengeholec Wapongte hibiwa yowa fagac, yogolec mingagec aiibong. \v 3 Inguc ailu Wapongte hibiwa yowa yanguc fagac, yogo mime yegengkeme nganibong yanguc miwec, “\w Mesia\w* ye doic sugucne ngagegacgu homalu hatacmac gboliyelu fangkedaicte, yogo Wapongte hibiwa miicne fagac. Mesia yogo ye \w Yesu\w* hocne, yogo mibe yegengkecaigac.” \v 4 Ye inguc sanangne mime Yuda ngic-ngigac gocne yenge ngage-motolu Pol nga Sailas yekela taockeibong. Aime \w Grik\w* ngic-ngigac Wapong afeelu gacaigaing, ailu ngigac sugucne yenge homacnedi yekela taockeibong. \p \v 5 Aime ngic homacnedi Siduc Madicne ngagebong Yuda ngic yenge hasowac aiyelelu maket sobengka hikelu kindololo ngic wacebaibong. Wacebalu taonka kwele-dac bafuwayelebong hendolong sugucne fikeme Yesonte macka Pol nga Sailas yeke ngiyecaigaic, mac iwa kpaduckeibong. Ailu ngic yaec bacepalu yengele molewa locepanogale miibong. \fig Siduc Madicnele hasowac aigaing|alt="They criticize the Gospel" src="ubsd-12b.tif" size="col" loc="17:5-8" copy="UBS" ref="17:5" \fig* \v 6 Milu basacepalu Yeson nga \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* gocne fulucebalu macte ngic micne yengele haicka bacebalu hikeibong. Hikelu yanguc milu aukwela aukwela hikeibong, “Himongne himongne ngic kwele-dac kwefangkeyelelu gagaing, ngic yago hocne nongilang ingucnehac kwesigaing. \v 7 Aime Yesonti mac holeyeleme ngiyegabiyeng. Yenge \w Ngictau\w* \w Sisale|lemma="Sisa"\w* yefe-yowa welu ngictau fulune monic wacine Yesu, milu gagabiyeng.”\x - \xo 17:7 \xt Luk 23:2; Yoa 19:12\x* \v 8 Yenge yowa inguc milu ngic-ngigac ailu ngic micne kwelengineng kwefangkeibong. \v 9 Inguc aime damong yenge Yeson nga agofocine aiyelebong socnginengte ailu monengti asa balu moneng lobong hegilecebabong hikeibong. \s1 Berea taonka hikeiboc \p \v 10 Mac deboleme ngic hae-gbafocngineng yenge iwahac Pol nga Sailas Berea taonka salecepabong hikeiboc. Hikelu iwa Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka felu Siduc Madicne miiboc. \v 11 Miboc taon yogowacni Yuda ngic-ngigac yenge aibabangineng nga gagangineng madicne gaibong. Nga Tesalonika yengele aibaba ingucne miyac. Yogolec mic-yowa kwele-efecka homacnehac ngagelu angacebawec. Ailu yowanginec kwesacine me noine milu hadengne hadengne Wapongte hibiwa wafelu ngage-wosaec ailu gaibong. \v 12 Ilec ailu Yuda ngic-ngigac yengelacni homacnedi Yesu ngagesingkeibong. Aime \w Grik ngic-ngigac|lemma="Grik"\w* sugucne homacnedi yekela taockeibong. \p \v 13 Taockebong Poldi Berea taonka Wapongte yowa mime yegengkeme siduc yogodi hikeme Yuda ngic-ngigac yenge Tesalonika iwa galu ngageibong. Ngagelu Berea hikelu habu sugucne yogo misowalecebalu kwelengineng kwefangkeibong. \v 14 Inguc aibong ngic hae-gbafocngineng yenge iwahac Pol dingongka salebong hauwec. Aime Sailas nga Timoti yeke Berea iwa gaiboc. \v 15 Aime ngic yenge Pol mengocke hikecgu Atens taonka loibong. Lobong ye Sailas nga Timoti yeke biyac kwesinicte edocebame ngic yenge hefaliye hikeibong. \s1 Atens taonka Wapongte fungine mime yegengkeyelewec \p \v 16 Pol ye Atens taonka yekele wangec gawec. Aime siduc-gbongti wakeicne ngiye-legaing, ye yogo nganilu kwele-sowac sugucne ngagewec. \v 17 Ailu ye Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka fewec. Felu Yuda ngic-ngigac yengileng nga Grik ngic-ngigac gocne Yuda ngic-ngigac yengela taockelu Wapong afeelu gaibong, yogo yenge momoc Siduc Madicne mingagec aiibong. Aime ye inguchac hadengne hadengne maket sobengka hikelu ngic ngiyeibong, yengeholec Siduc Madicne mingagec ailu gawec.\x - \xo 17:17 \xt Sale 18:19\x* \m \v 18 Aime taon iwa gagale fungine ngage-ngage ngic-habu yaeckang gaibong, wacnginec Epikurus nga Stoik.\f + \fr 17:18 \ft Epikurus habu yenge yanguc ngagelu gaibong, gaga fungine i yanguc, angac madicne bafuwalu doic nga hangoc hegiledaing. Stoik habu yenge yanguc ngagelu gaibong, ngic yenge himongte wiyac sasawa fayackegac, yogolec kwele-moniyang ailu yengileng angac bawalu ngage-ngage madicna sanangkelu gadaing.\f* Ngic yogo yenge Polholec yowanginengti fec-wac ainaguibong. Aime Pol ye Yesule siduc nga homackacni gboliyelu fangke-fangkele yowa yogo mime yegengkewec. Ilec gocne yengi Polle yanguc miibong, “Ngic yogo ye hocne yeuctihac yowa minogale aicaigac, yogo mi ngagegabeleng.” \m Inguc mibong gocne yengi yanguc miibong, “Ye wapong fulune gocne yengele yowa micaigac.” \v 19 Inguc milu sobeng sugucne monic wacine Areopagus iwa mengocke felu miibong,\f + \fr 17:19 \ft Areopagus sobeng iwa kpatulelu yowa haicine monic-monic mingagec aiibong.\f* “Ga yowa fulune micaigic, yogo nalic edocnubadamecte. \v 20 Yowa yogo hedecnonggang fulune ngagegabeleng. Ilec ga fungineholec miyengka ngagenangte ainolegac.” \v 21 Atens mac-file ngic-ngigac nga kwilic ngic-ngigac sasawadi, yenge yowa-siduc fulune ngagelu yowa yogo sugu mingagec ailu siduc homacne milu gaibong. \p \v 22 Inguc aime Pol ye Areopagus tutumang hewacnginang fangke domalu ngic yanguc edocebawec, “Atens ngic, na wiyac sasawa nganilu funginengineng yanguc ngani-motogabac. Ngenge siduc-gbong haicine monic-monic homacne alang bacebalu aibaba haicine monic-monic bagagaing. \v 23 Na taonnginang hikelu siduc-gbongfocngineng nganicebaiba. Yogowa \w alata\w* monicka hibi yanguc kwelengkeicne domame nganiiba, ‘Wapong monic mi ngagegabeleng, yele alata.’ Aime wapong yogo mi ngagelu afeecaigaing, yakumac yele fungine mibe yegengkengeleme ngagening. \p \v 24 “Wapong ye hocne himongtowa himong nga wiyac sasawa fayackegac, yogo bayackelu feina loyackewec, yedi himong nga honocmeng yogolec fileine gagac. Ye \w ibu-mac\w* ngicti moledi baicne, iwa mi gacaigac.\x - \xo 17:24 \xt 1Ngt 8:27; Sale 7:48\x* \v 25 Ailu ye wiyac monicte basackeme ngicti bole balu bafickenangte miyac. Ye yeuctihac gaga nga asu ailu wiyac sasawa ngic yelecaigac.\x - \xo 17:25 \xt Mige 50:12\x* \v 26 Ailu ngic moniyang bafuwalu mime yelacni ngic himongne himongne nga habune habune fikesawec ganingte miwec. Ailu dameng nga himong maaine, yogo yedi milu edocebawec. \v 27 Inguc aime ngic yenge yengung kwelenginengti Wapong yeicne basackelu bafuwaningte, ye yogo ngagesilu inguc aiwec. Foinac, ye dalicka mi gagac, ye ngic nongileng hewacka gagac.\x - \xo 17:27 \xt Mige 145:18; Yer 23:23\x* \v 28 Ailu ye hocne gaganonggengte fungine, nongileng yele tapiliwa galu wiyac sasawa aicaigabeleng. Aime ngengele ngage-ngage ngic gocne yengi yanguc miibong, ‘Nongileng Wapongtacni fikelu adu-madecfocine ailu gagabeleng.’ \p \v 29 “Aime nongileng Wapongti bacnubawec. Ilec ailu ngic nongileng Wapong, ye gol nga siliwa nga posadi mole-hibi bacaigabeleng, ingucne aigac, yogo mi ngagedabeleng. Wapong ye tapili sugucne fileine.\x - \xo 17:29 \xt Yes 40:18-20; 44:10-17; Sale 19:26\x* \v 30 Ngenge esecne wiyac yogo mi ngage-motoibongte Wapongti nganilu ilec yowa mi miwec. Yakumacbac himongne himongne ngic-ngigac sasawa \w kwelengineng hefaliyenale|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* sanangne edocebalu gagac. \v 31 Ye biyachac dameng monic miwec, fagac. Dameng iwa himongne himongne ngic-ngigac funginenonggeng dondonne mimoctolu ameine bafaliyenoledaicte. Ailu ngic monic ye bole yogo hocne banale micnowec, Wapong ye ngic yogo edalicnubanale homackacni bagboliyeme fangkewec. Inguc fangkeme ngagebong noine aiwec.”\x - \xo 17:31 \xt Mige 96:13\x* \p \v 32 Aime Pol ye homackacni gboliyelu fangke-fangke, yogolec yowa mime gocne yengi tapili-wawa yowa miibong. Nga gocne yengi miibong, “Yowa yogo dameng monicka hatacmac miyengka ngagedabeleng.” \v 33 Inguc mibong Pol ye hegilecebalu hikewec. \v 34 Aime ngic gocne yengibac Polholec wetackelu Yesu ngagesingkeibong. Yogo yengelacni mimocto-mimocto ngic sugucne monic wacine Dionisius, ye Areopagusle memba monic. Nga ngigac monic wacine Damaris, ailu ngic-ngigac gocne. \c 18 \s1 Poldi Wapongte yowa Korin taonka miwec \p \v 1 Pol ye boleine bamoctolu Atens hegilelu Korin taonka hikewec. \v 2 Iwa Yuda ngic monic bafuwawec, wacine Akwila, ye Pontus himongka fikewec. Aime ye ngigacine Prisila yeholec Itali himongka hikelu gaiboc. Gaboc ngictau Sisa Klodiusdi edome \w Yuda ngic-ngigac\w* Roma taonka gaibong, yenge salecebame Roma hegilelu hikeyackeibong. Ilec yeke Roma hegilelu Korin taonka gbogbolibenang kwesilu gaiboc. Aime Pol yekela hikewec.\x - \xo 18:2 \xt Rom 16:3\x* \v 3 Pol ye seli-mac baba ngic, nga Akwila ye bole yogohac balu gawecte yele macka ngiye-fac ailu bafickeme yeke momoc moneng banogale bole yogo balu gaiboc.\x - \xo 18:3 \xt Sale 20:34\x* \v 4 Bagalu Pol ye Sabat damengka Yuda ngic-ngigac yengele \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* felu Yuda ngic-ngigac nga \w Grik\w* ngic-ngigac yengeholec yowa mingagec ailu mime yegengkelu gawec. \p \v 5 Aime Sailas nga Timoti yeke Masedonia prowinswacni kwesiboc, Pol ye seli-mac babale bole yogo hegilelu Siduc Madicne sugu sanangnehac milu gawec. Ailu Yuda ngic-ngigac yowa yanguc mime yegengkeme edocebalu gawec, “\w Yesu\w* ye \w Mesia\w* hocne.”\x - \xo 18:5 \xt Sale 17:14-15\x* \v 6 Ye inguc milu game yenge yowaine suleibong. Sulebong ye hegilecebalu ngakpiine weiyangkeme lube wame yanguc edocebawec, “Ngenge ngengileng bikicnginengte ameine yogo nale mi aidaicte, yogo ngengileng aidaicte. Ilec yakumac hegilecngebalu \w Israel yengele alingkacni miyac\w*, yengela hikedacte.”\x - \xo 18:6 \xt Sale 13:46,51; 20:26\x* \p \v 7 Pol ye inguc milu Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc mac hegilelu ngic monic wacine Titius Yastus, yele macka felu ngiye-fac aiwec. Ngic yogo ye Israel yengele alingkacni miyacti Wapong afeelu gawec. Yele mac yogo Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc mac yogolec mecina ngiyewec. \v 8 Aime Yuda ngic-ngigac yengele \w kpakpaduc macte damong|lemma="Kpakpaduc mac"\w* wacine Krispus, ye nga golowacfocine yenge Yesu ngagesingkeibong. Aime Korin ngic-ngigac homacnedi Polle yowa ngagelu Sugucne ngagesingkelu \w misa lowaibong|lemma="Misa-lowac"\w*. \fig Misa-lowac aiyelegaing|alt="They were baptized" src="ubsc-02b.TIF" size="col" loc="18:7-8" copy="UBS" ref="18:8" \fig* \p \v 9-10 Aime deboc monicka Sugucnedi Pol gung-didicka ingucne yowa yanguc edowec, \wj “Na damonggudacte. Ilec ga hangocgume micgone mi hidickedamec. Ga sanangke galu mic-yowane midamec. Nale ngic-ngigac habu sugucne taon iwa gagaingte ailu, ngic yengi webac mi aigeledaingte.”\wj*\x - \xo 18:9-10 \xt Yos 1:9; Yes 41:10\x* \v 11 Inguc mime Pol ye hifa moniyang nga tamacne 6 Korin taonka iwa galu Wapongte yowa ngic-ngigac edocebalu weduyelewec. \s1 Pol kiyala bahikeibong \p \v 12 Galio ye Akaia prowinswa kiya sugucne gawec. Dameng iwa Yuda ngic yengilangkac kwele-moniyang ailu Pol ngaba aicnolu yowawa loningte bahikeibong. \v 13 Kiyala bahikelu kpolickelu yanguc miibong, “Ngic yago ye \w yefe-yowa\w* hegilecaigac. Ye yefe monic balaibelu Wapong afeeningte ngic weduyelecaigac.” \p \v 14 Edobong Pol ye micine efeckeme yowa minogale aiyemewa Galiodi Yuda ngic yanguc edocebawec, “O Yuda ngic, ngic ye sowacne umac sugucne me kpisicne gocne bafuwadecka ingucne, yowangineng nalic ngagedacka. \v 15 Aime ngengebac ngengileng yowangineng nga wac haicine monic-monic nga yefe-yowangineng yogolec yowanginengti fec-wac aigacte ngengung mimoctodaing. Yowa ingucne nani nalic mi mimoctodacte, yogo nale bole miyac.” \v 16 Inguc milu yowangineng welockelu aiyeleme waibong. \v 17 Walu yenge kwele-moniyang ailu kpakpaduc macte damong, wacine Sostenes, kiyale haicka webong kiya ye yogo nganilu kpaoma aiwec. \s1 Siria prowinswa hikeibong \p \v 18 Pol ye Korin gacgu \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* kwele-madic yowa edocebalu Siria prowinswa hikenale Kenkeria taonka hauwec. Haulu Wapongkolec mimipang miwecte hodoc-dowecine balockelu fodewec.\f + \fr 18:18 \ft Yuda ngic-ngigac yengele yefe-yowa balaibelu Wapongta mipangkewecte ailu, hodoc-dowecine mi balockewec. Mimipang balaibeme motome, hodoc-dowecine balockelu fodewec. Aibaba yogolec fungine Himong Kisiwa 6:1-21 iwa fagac.\f* Aime Prisila nga Akwila yeke momoc hauibong. Fodeme lac-wagewa felu hikeibong.\x - \xo 18:18 \xt Him 6:18; Sale 21:24\x* \v 19 Yenge Efesas taonka hikelu Pol ye Akwila nga Prisila hegilecepawec. Ailu Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka felu yengeholec Wapongte mic-yowa mingagec aiibong. \v 20 Aime Yuda ngic-ngigac yenge Pol yengeholec ganale uwacnobong ye hegilewec. Ailu yengeholec yowa yanguc mingagec aiwec. \v 21 “Entacka Wapongti hatacmac ngengela kwesibele ngagemebac na hefaliye kwesidacte.” Inguc milu Efesas taon hegilelu lac-wagewa hatacmac felu hikewec. \v 22 Hikegacgu Sesarea taonka sulumelu Yesule habu Yerusalem iwa gabong yengela felu yengeholec yowa mingagec ailu Antiok taonka hikewec. \p \v 23 Dameng gocna Pol ye Antiok iwa gawec. Gacgu taon yogo hegilelu Galata nga Frigia himongka lolickelu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* mibasanang aiyelelu gawec. \s1 Apolos ye Efesas nga Korin taonka hikewec \p \v 24 Dameng iwa Efesas taonka Yuda ngic monic kwesiwec, wacine Apolos. Ye Aleksandia taonka fikelu hibi-mac sugucne bamoctolu Wapongte hibiwa yowa kwelengkeicne fagac, yogolec fungine ngage-motoyackewec. \v 25 Yengi Sugucnele yefe weducnobong ngagewec. Ailu ye \w Yoanele|lemma="Yoane"\w* \w misa-lowac\w*, yogo sugu ngagelu gawec. Ailu ye Yesule yefe nebocine sugu dondonne dacineholec milu weduyelewec.\f + \fr 18:25 \ft Ngic-ngigac yenge Yesule mic-tengteng ainogale Wapong Mamac nga Madec ailu Tili Asu yengele wacka misa-lowac aidaing. Yoanele misa-lowac yogo andoine mi aiwec. Apolos ye yogo mi ngage-motowec.\f* \v 26 Ye Yuda ngic-ngigac yengele kpakpaduc macka Siduc Madicne hangoc mikac edocebawec. Ailu iwa Siduc Madicne mime Prisila nga Akwila yeke yowaine ngagelu macka mengocke lelu Wapongte yefe dondonnele miboc yegengkecnowec. \p \v 27 Aime Apolos ye Akaia prowinswa hikenogale mime ngic hae-gbafocngineng yengi mibasanang aicnoibong. Aicnolu mic-tengtengfocine Akaia gaibong, yengele hibi yanguc kwelengkeibong, “Ngic yogo ye ngengela fume ngenge mac holecnodaing.” Inguc kwelengkelu lacnobong balu hikewec. Hikelu iwa Wapongti ngic-ngigac kwele-madic aiyeleme Yesu ngagesingkeibong, yengela hikelu homacnehac baficebalu gawec. \v 28 Ye yowa sugucne dondonnebenang Yuda ngic ameine bafaliyeyelelu yanguc mime yegengkewec, “Yesu ye hocne Mesia.” Wapongte hibiwa yowa yogo milu edalicebame kwelenginengte tapili wawec.\x - \xo 18:28 \xt Sale 9:22\x* \c 19 \s1 Poldi Efesas taonka weduyelewec \p \v 1 Apolos ye Korin taonka gaemewa Pol ye sifecka-yefe falocke hikecgu Efesas taonka sulumelu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* gocne bafuwacebalu\x - \xo 19:1 \xt 1Kor 3:6\x* \v 2 uwayelewec, “Ngenge Yesu ngagesingkelu \w Tili Asuholec|lemma="Tili Asu"\w* aiibong, me miyac?” \p Inguc mime yengi miibong, “Miyac, Tili Asu gagac, siduc ingucne monic mi ngageibeng.”\x - \xo 19:2 \xt Sale 8:16\x* \p \v 3 Inguc mibong hatacmac uwayelewec, “Aime ngenge oma \w misa lowaibong|lemma="Misa-lowac"\w*?” \p Mime yanguc miibong, “Nonge \w Yoanele|lemma="Yoane"\w* misa-lowac aiibeng.” \p \v 4 Inguc mibong Poldi yanguc edocebawec, “Yoanedi ngic \w kwelengineng hefaliyeningte|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* misa-lowac aiyelelu yanguc edocebawec, ‘Ngic lobena kwesilu gagac, ngenge ye ngagesingkedaing.’ Ye yowa yogo \w Yesule|lemma="Yesu"\w* ngagelu miwec.”\x - \xo 19:4 \xt Mat 3:11\x* \v 5 Ngic yenge yowa yogo ngagelu Sugucne Yesule wacka \w misa-lowac\w* aiibong. \v 6 Misa-lowac aibong Poldi moleine socnginang lome Tili Asudi yengela wawec. Walu kwelengineng wakeme yenge yowa haicine monic-monic nga siduc-yowa miibong.\x - \xo 19:6 \xt Sale 8:17; 10:44,46\x* \v 7 Ngic inguc aiibong, yengele dzalengineng 12 ingucne aiwec. \p \v 8 Pol ye Yuda ngic-ngigac yengele \w kpakpaduc macka|lemma="Kpakpaduc mac"\w* tamacne habackang hangoc mikac felu Siduc Madicne mime yegengkeme edocebalu gawec. Ailu ye Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* fungine yengeholec mingagec ailu edocebawec. \v 9 Inguc aime ngic gocne yenge kwele-sanang ailu Yesule yefe madicne yogo ngic-ngigac habu sugucne yengele haicka lobe holecnolu suleibong. Aime Pol ye yenge hegilecebawec. Hegilecebalu mic-tengtengfocine sugu kpaducebalu hadengsoc ngic monic wacine Tiranus, yele wewedu macka ngiyelu Siduc Madicne milu weduyelelu gawec. \v 10 Ye hifa yaeckang inguc ailu gacgume Asia prowinswa \w Yuda ngic-ngigac\w* nga \w Grik\w* ngic-ngigac sasawadi Sugucne Yesule yowa ngageyackeibong. \p \v 11 Ailu Wapongti Pol moleina pasi haicine monic-monic damuineholec bame fikewec.\x - \xo 19:11 \xt Sale 14:3\x* \v 12 Pol ye bolele kpolucine nga haicte keleng babaine balu gawec, ngic-ngigac yenge yogo balu huckolec yengela bahikebong yenge yogo bauwalu madickelu gaibong. Aime \w aleng\w* yenge kwelenginangkocni ofelu hikelu gaibong.\x - \xo 19:12 \xt Sale 5:15\x* \fig Polle ngakpi oiyalu madickegaing|alt="They touched Paul's shirt & became good" src="ubsa-10c.TIF" size="col" loc="19:11-12" copy="UBS" ref="19:12" \fig* \s1 Alengti ngic 7 basowalecebawec \p \v 13 Yuda ngic gocne himong gocna lolickelu aleng yebicebalu gaibong. Yengelacni ngic gocne yengi ngic-ngigac alengkolec yengele socka Sugucne Yesule wacka kwesac ailu wackelu bole baibong. Inguc balu yanguc milu gaibong, “Yesu wacine Poldi edocebalu weduyelecaigac, ga ngic yele wacka hikedamec.” \v 14 Ailu \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* monic wacine Skewa, ye \w depec-baba ngic micne\w* gawec. Aime ye madecfocine 7 yenge inguc hocne ailu gaibong. \v 15 Dameng monicka inguc mibong alengti yowa yanguc bafaliyewec, “Yesu ngagegabac. Nga Pol inguchac ngagegabac. Aime ngenge ma?” \v 16 Inguc milu ngic alengkolecti aalic ngagelu dacineholec fangkewec. Fangkelu madec sasawa hobacebalu ngakpingineng basulackelu wecebalu socngineng balockewec. Balockeme yenge sac lowalu senggang senggang fangkelu mackacni walu hikeibong. \p \v 17 Aime Efesas taonka Yuda ngic-ngigac nga Grik ngic-ngigac yenge ngic alengkolecte siduc ngagelu tapilingineng wame homacnehac hangocebawec. Inguc ailu Sugucne Yesu afeelu mitengkeibong.\x - \xo 19:17 \xt Sale 5:11\x* \v 18 Mitengkebong ngic-ngigac Yesu ngagesingkeibong, yengelacni homacnedi kwesilu aibabangineng sowacne ailu gaibong, yogo yegena mifickeyackeibong. \v 19 Yogo mifickebong, ngic-ngigac homacnedi esecne dinac-kpanggec aibaba balu gaibong, yogolec hibingineng kpaduckeyackelu ngic yengele haicka lobong dacka lobewec. Kpaduckelu lobong lobewec, hibi yogolec fuline, 50 taosen siliwa moneng dzaleine yogolecsoc aiwec.\f + \fr 19:19 \ft Siliwa moneng monic, yogo hadeng moniyangte bole-fuli.\f* \v 20 Aime yenge inguc aibong Sugucnele yowa-siducti neboc nga nebocka sawelu tapiliineholec hikewec. \s1 Poldi Yerusalem iwa hikenogale miwec \p \v 21 Pol ye bole yogo bamoctoyackelu yanguc miwec, “Asudi kwelena ngage-ngage nelegac. Ilec na Masedonia nga Akaia prowins falockelu Yerusalem iwa hikedacte. Hikelu gabe motome \w Roma\w* taonka hikedacte.”\x - \xo 19:21 \xt Sale 23:11; Rom 1:13\x* \v 22 Inguc milu mole-bafickecine Timoti nga Erastus salecepame Masedonia prowinswa molickelu hikeiboc. Aime yeicnebac Asia prowinswa hatacmac kpisicnemac taockelu gawec. \s1 Gbong Atemis \p \v 23 Dameng iwa Efesas taonka Yesule yefe-yowale ailu hasowac sugucne fikewec.\x - \xo 19:23 \xt 2Kor 1:8\x* \v 24 I yangucte, siliwadi mole-hibi baba ngic monic gawec, wacine Demitius. Yedi Atemis siduc-gbong yogolec \w ibu-macte|lemma="Ibu-mac"\w* siduc-gbong kpisic-kpisic siliwadi balu game ngic yengi fuli balu gaibong. Fuli babong ye nga bole-ngic agofocine moneng homacne balu gaibong. \v 25 Aime Demitiusdi bole-ngic agofocine nga mole-hibi baba ngic sasawa kpaducebalu yanguc edocebawec, “Agofocne, bolenonggeng yagodi moneng-mafa bafuwanolecaigac, yogo ngenge ngagegabiyeng. \v 26 Aime ngic monic kwesilu gagac, wacine Pol, yele fungine ngagegaing. Ye Efesas taonka nga Asia prowins iwacni ngic homacne kpaducebalu kwele basifuc aiyelegac. Ailu yanguc edocebalu gagac, ‘Siduc-gbong ngic-moledi baicne, yogo wiyac noine miyac.’ \v 27 Ye inguc aime bolenonggengte tapiliine wadaicte. Ailu yogo sugu miyac. Gbongnonggeng sugucne Atemis yele \w ibu-mac\w* yogo wiyac omane aidaicte. Ailu Atemis yeicne siducinele tapiliine wayackedaicte. Aime Asia prowinswacni nga himong neboc nga nebockacni ngic yenge momoc Atemis afeecaigaing. Aime siducine wenuc miyac aidaicte, yogodi kpungke-kpungkeine aigac.” \p \v 28 Demitius ye yowa inguc edocebame yenge aalic sugucne ngagelu aukwelu yanguc miibong, “Efesas nongileng Atemis ye feicnetowa!” \v 29 Inguc mibong ngic homacnedi yengela taockelu taon wakelu aalic sugucne ngagelu kpakpaduc sobengka sasawadi kpaduckelu momochac gasacke hikeibong. Ailu Masedonia-hocni ngic yaeckang Polholec gacaigaic, wacnginec Gaius nga Aristakus, yeke bacepalu fulucepa hikeibong.\x - \xo 19:29 \xt Sale 20:4; 27:2; Kol 4:10; Film 24\x* \v 30 Aime Pol ye inguc ngagelu ngic kpatulelu sobengka hikeibong, yengeholec hikenogale mime, mic-tengtengfocine yengi sebileibong. \v 31 Ailu Asia prowinsle ngic sugucne gocne yenge Pol agofocinedi gaibong, yengi inguchac Pol kpakpaduc sobengka mi hikenale kpatalacnolu yowa sanangne lobong hikewec. \p \v 32 Aime kpaduckeibong, iwa ngic-ngigac yenge yowa hendolong homacne aibong yowa sifuweyackewec. Sifuweme ngic gocne homacnedi yanguc ngageibong, “Fungine omale nongileng yawa kwesilu domagabeleng?” Inguc milu ngagebong kpungkewec. \v 33 Kpungkeme domabong Yuda ngic-ngigac agongineng monic wacine Aleksanda, ye ngic-habu sugucne yengele hewacka fedomawec. Domalu yowa milu edocebanale ailu ngic mole balang baduyelewec. \v 34 Aime ngic yenge ye Yuda ngic, inguc biyac ngani-motolu yengileng momochac 120 minit ngama, yogolec kwelina aukwelu yanguc miibong, “Efesas nongileng Atemis ye feicnetowa!” \p \v 35 Inguc ailu gaebongka Efesas taonte hibi kweleng-kweleng ngicti kwesilu yanguc edocebawec, “Ngenge waickelu ngiyening! Efesas ngic ngenge ngagening, Atemistowanonggeng ilucine nga ibu-macine damongkecaigabeleng. Ailu yele iluc sawawacni wawec, yogo himongtowa himongte ngic-ngigac sasawadi ngageyackegaing. \v 36 Ilec ngenge kwelengineng wana, aibaba kosa mi aining. \v 37 Aime ngenge ngic yaeckang bacepalu kwesigaing, yeke siduc-gbongnonggengte ibu-mackacni wiyac monic hise mi bagabiyec, me Atemis fecfec ailu mi sulegabiyec. \v 38 Entacka Demitiusle bole-ngic agofocine yenge ngic monicte ngagebong sowaleme ye yowawa lodabiyeng. Aime yowawa lolole dameng fagac ailu kiya gagaing. Umacngineng yogo yengela bahikelu yowawa locebadabiyeng. \v 39 Me entacka ngengileng yowa monic fagacka damong yengele yowale damengka bahikebong mimoctodaing. \v 40 Umacnonggeng yago fagac, ngenge yakumac wiyac aigaing, ailu Roma yengele damong yengi yowawa locnubadaingkale damong balu gadabeleng. Entacka ngic sugucne weledaingtewa ingucne, wiyac fungine minogale kpungkedabelengte.” \v 41 Hibi kweleng-kweleng ngicti yowa inguc milu salecebame hikeibong. \c 20 \s1 Poldi Masedonia nga Akaia prowinswa hikewec \p \v 1 Yowa hendolong miyac aime Pol ye Yesule \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* hefolecebame kwesiibong. Kwesibong yowa edocebalu mibasanang aiyelelu molenginang balu Masedonia prowinswa hikewec. \v 2 Hike prowins yogo falockelu Yesule habu ngiye-hikegaingsoc, yengele ngage-ngage hole-gboliyelu mibasanang yowa homacne aiyelela hikewec. Hikegacgu Grik himongka hikelu \v 3 iwa tamacne habackang gawec. Gacgu kiwecka haulu lac-wagewa yefe Siria prowinswa hikenogale miwec. Mime \w Yuda ngic-ngigac\w* yengi ngaba aicnolu yowaine hefebong ngagelu ye Masedonia prowinswa yefe hikenale ngagelu hefaliyewec. \v 4 Aime ngic yangucti yefewa Pol balaibeibong. \li1 Pirus madecine Sopate Bereahocni, ailu \li1 Aristakus nga \li1 Sekundus yeke Tesalonika taonkacni. Ailu \li1 Gaius Debe-hocni nga \li1 Timoti. Ailu \li1 Tikikus nga \li1 Tofimus, yeke Asia prowins mesuinacni. \m \v 5 Ngic yogo yenge molickelu Toas taonka wangecnonggeng gaibong. \v 6 Wangec gacgubong nongebac bret \w yis mikacte|lemma="Yis"\w* hombang, yogolec dameng motome Filipai-hocni lac-wagewa feibeng. Felu hadeng 5 hikegacgu Toas taonka hikelu iwa hadeng 7 gaibeng. \s1 Toas taonka Yutikus homame bagboliyewec \p \v 7 Aime nonge Sondawa bret badulu nonogale kpaduckebeng, Pol ye mac saeme hikenogale ngagelu Wapongte mic-yowa edocebalu gawec. Edocebalu game deboc hewac aime \v 8 mac kweline monic feina ngiyeibeng, iwa hifa homacne lobewec. \v 9 Aime Pol ye yowa-dale mime madec monic wacine Yutikus, ye gungte tulic ngiyecgu ngigeckeme gbelong nuwa yefe kpolotockelu falocke himongka haulu wehomame fawec. Aime bafangkelu nganibong homaicne aiwec. Ye mac kweline habackang feina wilini, iwacni wawewec. \fig Yutikus gung ngiyegac|alt="Yutikus sat sleeping" src="SIL-ACT006.TIF" size="col" loc="20:7-12" copy="SIL" ref="20:9" \fig* \v 10 Waweme Pol ye haulu madec feina famacke falu ngic-ngigac yanguc edocebawec, “Madec ye gbolicne fagacte ngenge mi hiyaning.” \v 11 Inguc milu mac kwelina felu bret badulu yengeholec momoc noibong. Nobong motome yengeholec Siduc Madicnele mingagec ailu gacgume mac saeme hegilecebalu hikewec. \v 12 Ngic yengi sugu madec gboliyeme macina mengocke hikelu kwelengineng basanangkeibong. \s1 Miletus taonka hikeibong \p \v 13 Aime gocne nonge Polholec Asos taonka hikenangte salecnubame lac-wagewa felu hikebeng yeicnebac hige-yefe fuwec, ye ngage-ngage inguc ngagewec. \v 14 Kwesi iwa bafuwacnubalu lac-wagewa ofeme nonge momoc hikegacgu Mitilini taonka sulumeibeng. \v 15 Iwacni hikegacgu saeme Dzintacka Kios nucka hikelu kiwec falockelu Mituwacka Samos nucka hikeibeng. Iwacni Lolowingka Miletus taonka hike sulumeibeng. \v 16 Pol ye \w Pentikos\w* ngiye-ngiye damengka Yerusalem iwa biyac hike ngiyenale ngagesiwec. Ailu ye Asia prowins mesuina ngiyeemewa dameng ewalidaickale, Efesas moc falockelu hikegacgu Miletus hikewec. \s1 Poldi Efesas ngic yengele sawang-yowa miwec \p \v 17 Hike iwa domalu yowa lome Efesas hikeme Yesule habu yengele damong yenge kwesiibong.\x - \xo 20:17 \xt Sale 18:21\x* \v 18 Kwesibong Poldi yowa yanguc edocebawec, “Na Asia prowinswa fulu ngengela bolene wenuc molickelu balu gaiba, yogo funginacnihac ngagegabiyeng.\x - \xo 20:18 \xt Sale 18:19\x* \v 19 Naneicne bawacnagulu Sugucnele kwelec kwekwe gabe Yuda ngic-ngigac yengi ngaba ainelelu lokwesacka locnubong ngengele kwele-sowac ailu hiyalu gaiba. \v 20 Ailu yowa minogale mi hangocnume hegilebe fawec. Ailu ngenge madickeningte yowa homacne ngic-ngigac mac-sobengnginang nga macnginangsoc wedungelelu gaiba. \p \v 21 “Na Yuda ngic-ngigac nga \w Grik\w* ngic-ngigac momochac yanguc mibe yegengkeyelewec. Yenge \w kwele-hefaliyec\w* ailu Wapongta hikelu Sugucnenonggeng \w Yesu\w* ngagesingkening. \v 22 Ngagegaing, yabac Asudi kwelena dogbac aineleme Yerusalem iwa hikedacte. Hikebe wiyac monic weningucne iwa fikeneledaicte, yogo mi ngage-motogabac. \v 23 Na yanguc sugu ngagecaigabac, muc-mac nga doic Yerusalem iwa wangecne fagac. Yogolec macsoc hikebe \w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* mime yegengkegac.\x - \xo 20:23 \xt Sale 9:16; 21:11\x* \v 24 Inguc mime naneicne gaganele ngagebe feicne mi aicaigac. Na moc yefe milockeneleme balaibe hikenogale ainelecaigac. Ailu Wapongti wiyac moc kwele-madic aicaigacte \w Siduc Madicne\w* mibe yegengkenale Sugucne Yesudi edocnuwec. Edocnume kwelenedi bole yogo bagacgu bamoctonogale aigac.\x - \xo 20:24 \xt Sale 21:13; 2Tim 4:7\x* \p \v 25 “Ailu yanguc mibe ngagening. Na Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* yowa-siduc ngic-ngigac hewacnginang edocngebalu wedungelebe ngagelu gaibong, ngenge lobewa gacgu haic-mesune hatacmac mi nganidaingte. \v 26-27 Wapongti ngage-ngageine sasawa edocnuwec, yogo sasawa yegena edocngebaiba, yogowacni yowa monic hegilelu mi hesongkebe fawec. Ilec yakumac hedec hesulumec aingelebe ngagening, ngengelacni monicti kweleine mi hefaliyedaictewa, yele bikicte ameine nala mi fadaicte. \p \v 28 “Wapongte habu yeicne sacti fuli bacnubawec. Ailu Tili Asudi habu yengele damong ganingte bawosaecngebawec. Ilec ailu ngenge ngengileng damongnagulu, lama-damong madicne ingucne Wapongte habu ngani-damong aiyeledabiyeng.\x - \xo 20:28 \xt 1Tim 4:16; 1Pi 5:2-4\x* \v 29 Na yanguc ngagegabac, ngenge hegilecngebalu hikebe kate-hoda micineholecti ngengela kwesilu lama basowalecngebanogale aidaingte.\x - \xo 20:29 \xt Mat 7:15; Yoa 10:12\x* \v 30 Ailu ngengileng hewackacni ngicti fikelu kwesac-yowa ailu mic-tengtengfocine gocne biyac bacngebanogale aidaingte. \v 31 Ngenge yogolec deboc-gboli gadaing. Na hifa habackang deboc hadeng hii kwele-sowackolec galu sawang-yowa filesoc edocngebalu gaiba, yogo hegilebong mi wadaic. Ilec ngenge bolene yogo ngagesilu gadabiyeng.\x - \xo 20:31 \xt 1Tim 2:11\x* \p \v 32 “Na Wapongte molewa locngebagabac. Ailu kwele-madicinele yowa yogowa locngebagabac. Yogodi tapili baningte basanangngebame ngenge ngic-ngigac gbagbacne gaga baibong gagaing, yogo yengeholec momoc gaga-sanang badaingte. \v 33 Aime na ngengeholec galu ngakpi-kpoluc me hiye-monengte andac mi aingeleiba.\x - \xo 20:33 \xt 1Kor 9:11-12\x* \v 34 Nga molenedi bole babe moneng fikeme woc-wiyacnonggeng fuli balu naneicne nga ngicfocne baficebaiba, ngenge yogo biyac ngageibong.\x - \xo 20:34 \xt Sale 18:3; 1Tim 2:9\x* \v 35 Bolene sasawa balu gaiba, iwa yanguc wedungeleiba, ngenge waweweine baficebanogale bole sugucne badaing. Sugucne Yesudi yowa yanguc miwec, \wj ‘Ga kwele-madicka agogone wiyac monic lacnodamecte, yogolec kwele-angac sugucne gala fikedaicte. Nga kwele-madicka agogonedi wiyac monic geledaicte, yogolec kwele-angac efecnemac gala fikedaicte.’\wj* Yowa yogo mi ngigecngebadaic.” \p \v 36 Pol ye yowa inguc mimoctolu yengeholec ketadi holelu milockewec. \v 37 Milockeme motome ngagelu yenge kwele-sowac ailu hiyalu Pol hobalu muduckeibong. \v 38 Ye esecne yowa monic yanguc edocebawec, “Ngenge haic-mesune hatacmac mi nganidaingte.” Ilec ailu yenge kwele-sowac sugucne ngagelu mengocke hikelu lac-wagewa lobong felu hikewec. \c 21 \s1 Pol lac-wagewa felu Tair taonka hikewec \p \v 1 Nonge hegilecebalu lac-wagewa felu Kos nucka hikeibeng. Hikebeng saeme Rodes nucka hikelu Patara taonka sulumeibeng. \v 2 Iwa lac-wage monic Fonisia himongka hikenale efeckeme bafuwalu iwa felu hikeibeng. \v 3 Hikegacgu Saiparus nuc kanawapec ngiyeme nganilu ewalilu Siria prowins sugucnapec hikeibeng. Hikelu lac-wagedi Tair taonka mafa iwa lonale hikeibeng. \v 4 Hikelu lome nonge macka felu \w mic-tengtengfocine|lemma="Mic-tengteng"\w* bafuwacebalu yengeholec hadeng 7 gaibeng. Gaebengka \w Asudi|lemma="Asu"\w* bacebame yenge Poldi Yerusalem iwa mi hikenale sawang-yowa miibong.\x - \xo 21:4 \xt Sale 20:23\x* \v 5 Aime gabeng damengnonggeng bangkaleme ngic-ngigac adu-madecfocnginengkolec yengi mengocnubabong nonge momoc taon yogo hegilelu kiwec mecina hauibeng. Haulu dingongka ketadi holelu milockeibeng. \v 6 Milockebeng motome molewa babac ailu lac-wagewa febeng yenge macka hefaliye hikeibong. \s1 Agabusdi Polle sawang-yowa miwec \p \v 7 Tair-hocni hikegacgu Tolemes taonka hikelu lac-wagewacni walu taon iwa gaibeng. Galu \w ngic hae-gbafocngineng|lemma="ngic hae-gba"\w* iwa gaibong, yengeholec hadeng moniyang felu ngiyeibeng. \v 8 Mac saeme lac-wagewa felu hikegacgu Sesarea sulumelu haulu Filip bafuwaibeng. Filip ye mole-bafic ngic 7 locebaibong, yengele hewackacni monic ye hocne. Ailu ye Yesule Siduc madicne milu edocebacaigac. Nonge ye bafuwalu yele macka feibeng.\x - \xo 21:8 \xt Sale 6:5; 8:40\x* \v 9 Ye adufocine 4, yenge ngigac-neleweng gaibong, yenge Wapongte siduc-yowa milu gaibong. \p \v 10 Iwa hadeng gocne gaebengka Yudeya himongkacni Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* monic, wacine Agabus, ye nongela kwesiwec.\x - \xo 21:10 \xt Sale 11:28\x* \v 11 Kwesi sulumelu Polle umbika balu yogodi yeicne hige-moleine hefewec. Hefelu yanguc miwec, “\w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* yanguc migac, ‘Umbika yagolec fileine ye Yerusalem iwa hikeme \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* yengi yanguc hocne aicnodaingte. Aicnolu \w Israel yengele alingkacni miyac\w*, yengele molewa lodaingte.’ ”\x - \xo 21:11 \xt Sale 20:23; 21:33\x* \p \v 12 Yowa inguc mime nonge nga mac-filefocine nonge sasawadi Pol Yerusalem iwa mi fenale sanangne milu sebilebeng \v 13 yedi yanguc miwec, “Ngenge homacne hiyalu hung-kwefang mi ainelening. Na Yerusalem iwa mucka fedacte, yogo sugu miyac. Na Sugucne \w Yesule|lemma="Yesu"\w* wacka homanogale efeckegabac.”\x - \xo 21:13 \xt Sale 20:24\x* \p \v 14 Yowa edobeng mi ngageme hegilelu yanguc miibeng, “Sugucne ngagegac, inguc yogo fikecnodaic.” \s1 Pol Yerusalem iwa fewec \p \v 15 Hadeng gocne motome Yerusalem iwa fenogale efeckeibeng. \v 16 Efeckelu Sesarea-hocni Yesule mic-tengtengfocine gocne yengi mengocnubalu ngic monic, wacine Nason, yele macka locnubaibong. Aime Nason ye Saiparus nucka fikewec. Ailu biyachac molickelu kwele-hefaliyec aiwec. \p \v 17 Aime hikegacgu Yerusalem iwa hike sulumeibeng, iwa ngage-ngagesingkolec ngic hae-gbafocnonggeng yengi ago ainolelu kwele-madic ngageibong. \v 18 Aime mac saeme Poldi Yakobosle macka mengocnubame feibeng. Felu ngiyebeng micnefocngineng yenge kwesiibong. \v 19 Kwesiyackebong Poldi yenge molenginang bacebawec. Ailu Wapongti moleina pasi bame Israel yengele alingkacni miyac, yengela bole bame noine sasawa fikeyackewec, yogolec yowa-siduc aiyeleyackewec.\x - \xo 21:19 \xt Sale 15:12\x* \s1 Gbagbacne ainogale hasoc holeningte miibong \p \v 20 Pol ye yowa-siduc aiyeleme Wapong wacine bafebong motome Pol yanguc edoibong, “Ngic hae-gbanonggeng, ga ngagegic, Yuda ngic-ngigac taosen homacne ewaligac, habu sugucnedi Yesu ngagesingkelu gagaing. Ailu yenge sasawadi Wapongte \w yefe-yowa\w* yogo mamang hidulu sanangne balu gacaigaing.\x - \xo 21:20 \xt Sale 15:1,5\x* \v 21 Aime gale yowa-siduc yanguc kwesime ngagecaigaing. Yuda ngicti Israel yengele alingkacni miyac, yengele hewacka gagaing, yenge yanguc milu edocebacaigic, ‘Ngenge \w Mosesle|lemma="Moses"\w* yowa hegiledaing. Ailu sabacfocngineng yengele soc tofangineng mi helockedaing. Ailu Yuda ngic-ngigac aibabanonggeng hegiledaing.’ Yenge yowa inguc edocebaengka ngagecaigaing. \v 22 Aime ngic yenge gale inguc ngagelu aalicebadaicte, yogolec wenuc aidabelengte. Ga Yerusalem yawa kwesimec, yogolec siduc ngagedaingte. \p \v 23 “Ilec nonge yowa monic edocgubeng balaibedamec. Nongela ngic 4 gagaing, yenge Wapongkolec mimipang milu hodoc-dowecngineng mi balockeicne gagaing.\x - \xo 21:23 \xt Him 6:1-20; Sale 18:18\x* \v 24 Ga yengela taockelu aibaba \w gbagbacne\w* fagac, yogo balaibelu yengeholec hasoc hole-holenginengte wiyac fuli badaingte. Balu hodoc-dowecngineng balockelu fodedaingte. Ga inguc aiyengka nganicgulu gale yanguc ngagedaingte, ‘Yowaine kwesime ngageibeng, yogo noine miyac. Ye yeicne Wapongte yefe-yowa balaibecaigac.’ Ga inguc aiyengka Yuda ngic-ngigac Yesu ngagesingkegaing, yenge gale ngaba mi aidaingte. \v 25 Aime Israel yengele alingkacni miyac yogo yengi Yesu ngagesingkegaing, yengele esecne yefe-yowa miibeng, yogolec yowa-siduc hibiwa biyachac yanguc kwelengkelu yeleicne. Ngic-ngigac yenge siduc-gbongfocngineng yengele \w depecte sic|lemma="Depec"\w* wecaigaing, ngenge yogo hegiledaing. Ailu bec-sic ubeina mucti fuluckebong asuine kwedickeme homaicne, yogolec biucine mi nodaing. Ailu sac mi nodaing. Ailu selo-boic aibaba mi aidaing.”\x - \xo 21:25 \xt Sale 15:29\x* \p \v 26 Inguc mibong Pol ye yowangineng ngagelu mac saeme ngic 4 yengela taockelu yenge momoc aibaba \w gbagbacne\w* molickelu aiibong. Aime \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* felu gbagbacne ainogale dameng motome ibungineng lolu hasoc filesoc holenogale mime yegengkewec.\x - \xo 21:26 \xt 1Kor 9:20\x* \s1 Ibu-macka feme baibong \p \v 27 Aibaba gbagbacne yogolec hadeng 7 motonogale aiyemewa, Pol ye Ibu-macka felu gawec. Game Asia prowinswacni Yuda ngic-ngigac yengi ye nganilu ngic-ngigac habutowa kwelengineng kwefangkebong Pol ngaba aicnoibong. Aicnolu hobalu \v 28 aukwelu yanguc wackelu miibong, “Oe \w Israel ngic-ngigac|lemma="Israel"\w*, ngenge wele baficnubabong banang! Ngic yagodi himongsoc hike galu Yuda ngic-ngigac nongileng nga yefe-yowanonggeng ailu Ibu-macnonggeng, yogolec ngaba ainogale, ngic yagodi edocebalu gagac. Ailu Ibu-macnonggang \w Grik\w* ngic mengocebame ofelu macnonggeng gbagbacne yago wonong holeibong.”\f + \fr 21:28 \ft Wapong Ibu-macine wonongkolec nganilu ngaba aidaickale, yenge yowa yogo miibong. Israel yengele alingkacni miyac, yenge iwa mi feningte aka holeyeleicne.\f* \v 29 Aime Pol ye Efesas ngic monic wacine Tofimus yeholec taonka moc hike-kwesic aiboc nganicepalu gaibongte ailu yanguc ngagesilu miibong, “Ye Ibu-macka mengockeme yeke momoc feiboc.” Inguc moc ngagesiibong, yeke mi feiboc.\x - \xo 21:29 \xt Sale 20:4\x* \v 30 Ilec macfocine yenge aukwebong ngagelu fangke gbululuckelu wele kpaduckeibong. Kpaduckelu ngic gocne yengi Pol hobalu Ibu-mackacni fuluckebong wame, iwahac nu holeyackeibong. \s1 Pol ngic yengele molewacni bamoctowec \p \v 31 Ngaba yengi Pol balu wehomanogale aibong, Roma hudu-baba ngic yengele damong sugucnela yowa yanguc hikeme ngagewec, “Yerusalem ngic-ngigac sasawa yenge yengungtihac ngaba ainagulu hendolong sugucne aigaing.” \v 32 Yowa inguc ngagelu iwahac hudu-baba ngic feicne waicne bacebame gasackelu ngic-ngigac habu yengela hauibong. Haulu nganibong ngic yenge Pol welu gabong hudu-baba ngic nga damongngineng yenge kwesibong, nganicebalu akikic hegileibong. \fig Pol banogale hendolong sugucne aigaing|alt="A big commotion happened because they intend to take Pol" src="DN00511b.tif" size="col" copy="UBS (Darwin Dunham)" ref="21:32" \fig* \p \v 33 Aime hudu-baba ngic yengele damong sugucnedi kwesilu mime hudu-baba ngicfocine yenge Pol balu sen yaeckangti hefeibong. Hefebong ngic-ngigac uwayelewec, “Pol ye ma ngic, ailu ye oma wiyac aiwec?” Yogolec uuwa bole bawec. \v 34 Aime ngic yenge aunne aunne aibong hendolongka yowa fungine ngagenale aibibiyewec. Aibibiyelu mime hudu-baba ngic yengi Pol balu yengileng bole-macka hefaliye hikeibong. \v 35 Aime Pol ye litiwa fenogale aime ngic yengi lolickelu sanangne igockebong hudu-baba ngic yengi Pol bafangkelu feibong. \v 36 Inguc aibong ngic-habutowadi balaibecebalu aukwela aukwela hikelu yanguc miibong, “Ngic ye webeng homana!”\x - \xo 21:36 \xt Luk 23:18\x* \p \v 37 Inguc milu Pol mac kwelina bafenogale aiyebongka, yedi hudu-baba ngic yengele damong sugucne uwacnowec, “Na nalic yowa edocgudacte, me?” \p Mime damongti miwec, “Ga \w Grik yowa|lemma="Grik"\w* ngagegic, me? \v 38 Esecne \w Isip ngic|lemma="Isip"\w* monicti ngaba bafuwanale ngic sowacne 4 taosen mengocebame himong kisiwa misaine mikacka hikeibong. Ga ngic yogo, me ga ngic monic?”\x - \xo 21:38 \xt Sale 5:36-37\x* \p \v 39 Uwacnome Poldi yanguc edowec, “Na \w Yuda ngicbenang|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w*, ailu Silisia himongka Tasas taon wacine sugucne fagac, yogowacni. Ga nalic ngageneleengka ngic-ngigac yowa kpisicne edocebabe.” \s1 Poldi Yuda ngic-ngigac yowa edocebawec \p \v 40 Inguc mime ngagecnome Pol ye litiwa domalu ngic-ngigac mole balang baduyelewec. Baduyeleme yowa mikac ailu waickelu domabong, \w Hibru yowanginang|lemma="Hibru"\w* yefe yanguc edocebawec, \c 22 \m \v 1 “Sugucnefocne nga \w ngic hae-gbafocne|lemma="ngic hae-gba"\w*, naneicne fungine edocngebabe ngagening.” \p \v 2 Milu Pol ye \w Hibru yowawa|lemma="Hibru"\w* yefe mime ngagelu uc mikac aiyackeibong. \p Aime ye hatac taockelu yanguc edocebawec, \v 3 “Na \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w*, Silisia himongka Tasas taon iwa fikeiba. Ailu Yerusalem yawa galu suguleiba. Wewedu Gamaliel yele bagewa gabe yedi ngambofocnonggeng yengele \w yefe-yowa\w* sasawa weduneleme ngageyackeiba. Aime ngenge yanguctihac aibaba aigaing, yogo ingucnehac Wapongti ngage-madickenelenale milu yowa yogo mamang hidulu sanangne balu gacaigabac.\x - \xo 22:3 \xt Sale 5:34\x* \v 4 Ailu ngic-ngigac Yesule yefe balaibeibong, yenge weyebic aiyelelu witicebalu muc-macka locebalu gaiba. Ailu wehomacebanogale miiba.\x - \xo 22:4 \xt Sale 8:3\x* \v 5 Yogo \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w* nga Yuda ngic-ngigac yengele Tutumangtowale damongfocngineng yenge nale aibaba yogolec fungine yogo edocngebadaingte. Yengi hocne hibi monic ngic hae-gbafocnonggeng Damasko gagaing, yengela bahikenogale kwelengkelu neleibong. Yogo silicine yanguc, ngic-ngigac Yesule yefe balaibebong nani bafuwacebadacte, yogo witicebalu Yerusalem baceba kwesidacte. Aime ameine weboting aiyeledaingte. \p \v 6 “Inguc milu yefe hikegacgu wenac hewac-hewac ingucne Damasko mac bangkalebe, iwahac honocmengkacni angoc sugucnedi biyac walu kwenggalangnuwec. \v 7 Kwenggalangnume himongka lodingke wawelu fabe, yowa malac monic yanguc fikeme ngageiba, \wj ‘Sol, Sol, ga omale weyebic ainelelu gacaigic?’\wj* \p \v 8 “Inguc ngagelu yanguc miiba, ‘Sugucne, ga maa?’ \p “Mibe yanguc edocnuwec, \wj ‘Weyebic ainelecaigic, na hocne \+w Yesu\+w* Nasaret taonkacni.’\wj* \v 9 Ngic naholec gaibong, yenge angoc sugucne yogo nganiibong. Nga yowa edocnuwec, yogolecbac kauc baibong. \p \v 10 “Aime nani uwaiba, ‘Sugucne, oma wiyac ainogale minelegic.’ \p “Mibe Sugucnedi yanguc edocnuwec, \wj ‘Ga fangkelu Damasko hikeengka wiyac aicte miiba, yogo monicti edocgudaicte.’\wj* \v 11 Aime hibi-angocineholecti dongena kwenggalangkewecte hilabe dongene kundung kwewec. Inguc aibe ngicfocne yengi molena balu Damasko bacnulu hikeibong. \p \v 12 “Iwa ngic monic gawec, wacine Ananaias, ye yefe-yowa ninic balaibelu game \w Yuda ngic-ngigac\w* taon iwa gaibong, yenge sasawadi yele ngagebong madickelu gawec. \v 13 Ngic yedi hocne nale emewa kwesi sulumelu yanguc edocnuwec, ‘Ngic hae-gbane Sol, ga dongegone hilanong.’ Inguc mime iwahac dongene hilalu ye nganiiba. \p \v 14 “Inguc milu yowa yanguc edocnuwec, ‘Ngambofocnonggeng yengele Wapong, yedi boleine bacte milu edalicgugac. Aime ga Aibaba Dondonnele Fileine nganiyengka yele mickacni yowa ngagecte bawosaecguwec. \v 15 Ga ye wideckelu wiyac ngani-ngagec aigic, yogolec siduc himongsoc ngic edocebalu hikedamec. \v 16 Ngagegic, ga dameng mi wickenong! Fangkelu misa-lowac ailu Yesule wac wackeengka \w bikicgone|lemma="Bikic"\w* suwena.’ \p \v 17 “Inguc mime hefaliyelu Yerusalem iwa \w Ibu-macka|lemma="Ibu-mac"\w* felu milockelu gung-didicka ingucne Sugucne nganiiba. \v 18 Nganibe yowa yanguc edocnuwec, \wj ‘Mac yagolec ngic-ngigac yenge gale mickacni nale siduc miyengka ngagelu hegiledaingte. Ilec ailu ga Yerusalem hegilelu biyac hikenong.’\wj*\x - \xo 22:18 \xt Sale 9:29-30\x* \p \v 19 “Inguc mime yowa yanguc bafaliyeiba, ‘Sugucne, ga ngagesinggubong, nani \w kpakpaduc macnginangsoc|lemma="Kpakpaduc mac"\w* felu witicebalu fuluceba walu hududi wecebalu gaiba, yogo ngagegaing.\x - \xo 22:19 \xt Sale 8:3; 26:9-11\x* \v 20 Ailu widecgone Stifen sackolec webong homanale ailu ngakpingineng dalicne hemoctobong nani damongkebe webong ngagebe madickewec, yenge yogo ngageyackegaing. Yogolec yowa mibe ngagedaingte.’\x - \xo 22:20 \xt Sale 8:1\x* \p \v 21 “Inguc mibe Sugucnedi yanguc edocnuwec, \wj ‘Miyac, na himong dalicka \+w Israel yengele alingkacni miyac\+w*, yengela salecgube hikedamecte. Ilec ga biyac efeckelu hikenong.’ ”\wj*\x - \xo 22:21 \xt Sale 9:15\x* \p \v 22 Ngic yenge hedec kweebongka miwec. Aime Pol ye Sugucnele yowa yogo edocebame yenge dacineholec aukwelu yanguc miibong, “Ngic ingucne yogo gagaine miyac aidaic. Ye game nalic mi aidaicte.” \v 23 Inguc milu aukwelu aalicebame ngakpingineng dalicne hemoctolu lube filabong feme balu wickeibong. \s1 Pol hududi mi wenogale aiibong \p \v 24 Aibong damong sugucnedi mime hudu-baba ngic yengi Pol bole-macnginang balu feibong. Ailu ngic yenge omale homacne aukwegaing, yogolec indingkelu muc-hududi webong sowacneine mifickeme ngagenale mimoctoyelewec. \v 25 Mime yenge muc-hududi wenogale mucti hige-moleine hefelickeibong. Aime Pol ye hudu-baba ngic yengele damong yanguc milu uwacnowec, “Ngenge ngic monic \w Roma ngic-ngigac|lemma="Roma"\w* yengele alingka taockelu game, ye yowawa mi lolu nalic muc-hududi wedaingte, me? Ngic ye yowawa lolubac nalic hududi wedaingte.”\x - \xo 22:25 \xt Sale 16:37\x* \p \v 26 Inguc mime damongnginengti damong sugucnela lelu yanguc edowec, “Wenuc ainoga? Ngic ye Roma ngic-ngigac yengele alingka taockewec gagac.” \p \v 27 Inguc mime damong sugucnedi Pol uwacnonale hikelu miwec, “Minong, ga foinac Roma ngic-ngigac yengele alingka taockeing gacaigic, me?” \p Mime Poldi miwec, “Aime foinac, na Roma ngic-ngigac yengele alingkacni.” \p \v 28 Inguc mime yedi miwec, “Na moneng homacne lobe monengti hilocnume Roma ngic aiiba.” \p Inguc mime Poldi miwec, “Nabac Roma ngic-ngigac yengele alingka fikeiba.” \p \v 29 Inguc mime yenge iwahac Pol indingkelu wenogale miibong, yogo hegileibong. Hudu-baba ngic yengele damong sugucne yedibac yanguc ngagewec, “Pol ye Roma ngic. Aime nani ngic edocebabe ye senti witickegaing, yogo nalic mi aigac!” Ye inguc ngagelu hangockewec.\x - \xo 22:29 \xt Sale 16:38\x* \p \v 30 Mac saeme hudu-baba ngic yengele damong sugucnenginengti Yuda ngic yenge Pol fungine omale yowawa loibong, yogolec funginebenang ngagenogale aiwec. Ilec depec-baba ngic micne nga Yuda ngic \w Tutumangtowanginengte|lemma="Tutumangtowa"\w* memba sasawa mime kpaduckeibong. Ailu Pol lukecnolu mengocke walu kpaduckeibong, yengele haicka lowec. \c 23 \s1 Poldi ngic micne yowa edocebawec \p \v 1 Poldi Yuda ngic-ngigac yengele \w Tutumangtowanginengte|lemma="Tutumangtowa"\w* memba yengela donge hilalu yowa sanangnehac yanguc edocebawec, “\w Ngic hae-gbafocne|lemma="ngic hae-gba"\w*, mibe ngagening. Wapongte haicka kwelenedi ngage-wosaec ainagube madicne aime gaofecgu yakumac gagabac.” \p \v 2 Inguc mime \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w* monic wacine Ananaias, yedi Polle emewa ngic domaibong, yenge yanguc milu edocebawec, “Ngenge mesuina wening.”\x - \xo 23:2 \xt Yoa 18:22-23\x* \p \v 3 Inguc mime Poldi yanguc edowec, “Wapongti wecgudaicte! Ga haicgone madicne, nga kwelegona aibaba sowacnedi wakeicne. Ga \w yefe-yowa\w* balaibelu yowane wosaelu mimoctocnunogale bole bagic. Ailu yogo hegilelu wecnuningte sanangne migic. Inguc ailu yefe-yowa fagac, yogo ewaligic.”\x - \xo 23:3 \xt Mat 23:27\x* \p \v 4 Inguc mime ngic domaibong, yengi yanguc edoibong, “Ga Wapongte depec-baba ngic yengele damong sugucne tapiliine bawalu misulec-yowa ingucne mi minong!” \p \v 5 Inguc mibong Poldi yanguc miwec, “Ngic hae-gbafocne, ye depec-baba ngic yengele damong sugucne gagac, yogo mi ngagelu yowa yefeina mi migabac. Wapongte hibiwa yanguc kwelengkeicne fagac, \q1 ‘Ga micnefocgone mi misowalecebadamec.’ ” \rq (Wah 22:28) \rq* \p \v 6 Aime ngic micne gocne yenge \w Sadyusi\w* alingkacni, nga gocne yenge \w Farisaio\w* alingkacni ingucti gaibong. Gacgubong Poldi yogo ngagelu kweleine fangkeme Tutumangtowa iwa yanguc edocebawec, “Ngic hae-gbafocne, na Farisaio ngic, ailu yengele alingkacni fikeiba. Aime homackacni gboliyelu fangke-fangke yogo fagac. Ilec wangec gabe, yogolec yowawa locnugabiyeng.”\x - \xo 23:6 \xt Sale 26:5\x* \p \v 7 Yowa inguc mime Farisaio ngic nga Sadyusi ngic yenge yengungtihac siyeckelu tutumangnginang fulucnaguibong. \v 8 Sadyusi ngic yengi yanguc micaigaing, “Homackacni gboliyelu fangke-fangke nga \w angelo\w* ailu asu, yogo mi fagac.” Nga Farisaio ngic yengi yanguc mibong yegengkecaigac, “Yogo foinac fayackegac.”\x - \xo 23:8 \xt Mat 22:23\x* \p \v 9 Aime yogolec tutumangnginang hendolong aiibong. Aibong Farisaio yengele alingkacni \w Wapongte yefe-yowale wewedu ngic\w* gocne yengi fangkelu yowa dacineholec yanguc miibong, “Nonge ngic yagolec bikic basackegabeleng. Angelo me asu monicti yowa edowecka, nonge yogolec yowa monic mi midabelengte.” \v 10 Milu yowanginengti fulucnagubong hudu-baba ngic yengele damong sugucnedi gacgu Pol fuluckelu socine balockedaingkale, hangockewec. Ailu hudu-baba ngic edocebame yengi haulu Pol ngic hewacnginangkocni fulucke walu bole-macnginang baleibong. \p \v 11 Balebong deboc iwahac Sugucnedi Pol fikecnolu yanguc edowec, \wj “Ga ngageboc mikac sanangne domadamec. Ga Yerusalem yawa nale pasile ailu fungine miyengka yegengkewec, yogo ingucnehac \+w Roma\+w* taonka miyengka yegengkedaic.”\wj*\x - \xo 23:11 \xt Sale 27:24; 28:16,23\x* \s1 Pol wehomanogale miibong \p \v 12 Mac saeme \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* gocne yenge yowa mingagec ailu yengungtihac yanguc miibong, “Nongileng nosing misa mi nono gacgu Pol wehomalubac nosing misa nodabeleng. Nga inguc mi aidabelengtewa, Wapongte aalicte bagewa gadabelengte.” \v 13 Ngic yenge kwele-moniyang ailu yowa hefeibong, yengele dzalengineng 40 ewaliwec. \v 14 Ngaba yogo yenge hocne depec-baba ngic micne nga Yuda ngic-ngigac yengele damongfocngineng yengela hikelu yanguc edocebaibong, “Nonge nosing misa mi nono gacgu Pol wehomalubac nosing misa nodabelengte. Wiyac yogo mi aidabelengtewa, Wapongte aalicte bagewa gadabelengte. \v 15 Ilec ngengi Tutumangtowale memba yengeholec hudu-baba ngic yengele damong sugucnela yowa yanguc lobong hikedaic, ‘Ga Pol nongele Tutumangtowawa saleengka kwesilu yowaine hatacmac mihomana.’ Aime yowangineng ngagelu inguc aime nonge yefewa sangkelu Pol balu webeng homadaicte.”\x - \xo 23:15 \xt Sale 25:3\x* \s1 Pol bengecinedi yowa ngagelu edowec \p \v 16 Inguc mibong Pol bengecinedi yowa yogo ngagelu hudu-baba ngic yengele bole-macka felu anicine edowec. \p \v 17 Edome Poldi hudu-baba ngic yengele micne yengelacni monic wackelu yanguc edowec, “Ga madec yago hudu-baba ngic yengele damong sugucnela mengocke lenong. Yedi yowa monic edodaicte.” \p \v 18 Inguc mime ngic yedi madec yogo hudu-baba ngic yengele damong sugucnela mengocke lelu yanguc edowec, “Muc-macka ngic Pol yedi wacnulu edocnume madec yago mengockelu welegabac. Yedi yowa gocne edocgudaicte.” \p \v 19 Inguc milu edome damong sugucnedi madec moleina balu baicke lelu yekilackac domalu uwacnowec, “Ga oma yowa balu kwesigic, miyengka ngagebe.” \p \v 20 Uwacnome madec yogodi yanguc edowec, “Yuda ngic yenge gala yowa lobong kwesinale mingagec aigaing. Kwesibong gagi Pol Tutumangtowanginang mengockelu hikeengka yele fungineine ninic ngageningte, uuwa lobong kwesidaicte. \v 21 Kwesime mi ngagedamec. Ngic dzalengineng 40 ewaligac, yenge yefewa sangkelu Pol wehomanogale yanguc migabiyeng, ‘Nonge nosing misa mi nono gacgu Pol wehomalubac nosing nodabelengte. Nga inguc mi aidabelengtewa, Wapongte aalicte bagewa gadabelengte.’ Aime yenge yowa inguc mipangkelu biyac efeckelu gale yowale wangec gagabiyeng.” \p \v 22 Madec ye yowa inguc mime damong sugucnedi yowa yanguc edolu mimackelu salewec, “Ga yowa-siduc yogo kwesilu yegena edocnugic, yogo ngic monic mi edodamec.” \s1 Pol Sesarea macka bahikeibong \p \v 23 Aime hudu-baba ngic yengele damong sugucnedi hudu-baba ngic yengele damong yaeckang wacepalu yanguc edocepawec, “Ngeke hikelu yanguc aidabiyec, hudu-baba ngic 200 ingucti yenge higedi yefe hikedaing. Nga becosic feina ngiyecaigaing, yenge 70 ailu sangala-baba 200, ingucti efeckelu debocka 9 kilok aiyemewa Sesarea bahikedaing. \v 24 Ailu Polle becosic monic bafuwacnolu satel holecnodabiyeng. Ailu ngenge ye akikic damongkelu gawana Feliksla bahikedaing.” \p \v 25 Inguc milu gawanale hibi monic yanguc milu kwelengkewec, \pm \v 26 Na Klodius Lisias, nani gawana ngic sugucne Feliks, gale hibi yago kwelengkegabac. \pm Wenac-madic. \pm \v 27 Hudu-baba ngic yengi ngic monic balu fugaing, Yuda ngic yengi balu wehomanogale aigaing. Aime nani ye \w Roma ngic-ngigac|lemma="Roma"\w* yengele alingkacni, yele inguc ngagelu hudu-baba ngic yengeholec hikelu ngaba yengele molewacni baibeng.\x - \xo 23:27 \xt Sale 21:30-33; 22:25-27\x* \v 28 Balu yowawa lobong, yogolec fungine ngagebe milu Yuda ngic-ngigac yengele Tutumangtowanginang bahikeiba.\x - \xo 23:28 \xt Sale 22:30\x* \v 29 Bahikebe yefe-yowangineng balaibelu ganingte ailu yowawa loibong, yogo bafuwaiba. Yogolec ailu yanguc ngageiba, “Ye yowawa loibong, yogo wehomanogale me muc-macka lonogale silicine mi aigac.” \v 30 Ngic gocne yenge wele yefewa sangkelu Pol balu wehomaningte yowa milu hefeibong. Aime ngagelu gala biyac salebe fugac. Ailu Pol yowawa logabiyeng, ngic yogo inguchac salecebabe gala fulu yowaine edocgudabiyeng.\x - \xo 23:30 \xt Sale 24:5-8\x* \p \v 31 Inguc kwelengkelu yeleme hudu-baba ngic yenge damongnginengte yowa balaibelu Pol debockahac mengocke hikegacgu Antipatris taonka hikeibong. \v 32 Mac saeme hudu-baba ngic gocne yenge macka hefaliyeibong. Aime becosicka ngiyeibong, yengi sugu Pol mengockelu Sesarea hikeibong. \v 33 Hikelu gawana hibi lacnolu Pol inguchac yele molewa loibong. \v 34 Lobong gawanadi hibi wafelu Pol uwacnowec, “Ga himonggone wenuwacni?” \p Mime Poldi miwec, “Na Silisia himong sugucnacni.” \p \v 35 Inguc mime gawanadi yanguc edowec, “Ga yowawa locguibong, yengi kwesi fikenelebong gale yowa minoga.” Ye inguc milu Pol \w Herodele|lemma="Herode"\w* macka lolu damongkeningte edocebawec. \c 24 \s1 Pol yowawa loibong \p \v 1 Hadeng 5 motome \w depec-baba ngic yengele damong sugucne\w* Ananaias, nga Yuda ngic-ngigac micnefocngineng gocne yenge Sesarea macka hauibong. Ailu Roma ngic yengele yefe-yowale ngage-ngage ngic monic wacine Tetulus, ye yengeholec hauwec. Haulu gawanala Polle yowa miningte fikecnoibong. \v 2 Fikecnobong gawanadi Pol micnome weleme Tetulusdi yele yowa milu gawana yanguc edowec, “Gawananonggeng Feliks, ga madicne damongnubaengka kwele-mogungkolec gagabeleng. Ailu gale ngage-ngagele ailu gaganonggeng bafaliyeme madicne gabeng \v 3 macsoc nongela woc-wiyac sasawa madickelu ofegac. Yogolec gale kwele-madic ngagecaigabeleng. \v 4 Ailu yowa mibe bole-dameng wickedameckale, bawosaelu ngage-ngagesingnele yowa bangkacnemac sanangne edocgube kwele-efecka ngagedamec. \p \v 5 “Polle aibaba yanguc nganiibeng, ye mife-miwa ainolecaigac, yogo \w Yuda ngic-ngigac\w* himongsoc gagabiyeng, yenge sasawa ngaba kosa bafuwayelecaigac. Ailu Nasaret habu monic yengele micne hocne gagac.\x - \xo 24:5 \xt Sale 17:6\x* \v 6 Ye \w Ibu-mac\w* yogo wonong holenogale aime baibeng. [Balu yefe-yowanonggeng iwa wiyac aicnonangte aiibeng.\x - \xo 24:6 \xt Sale 21:28-30\x* \v 7 Aibeng hudu-baba ngic yengele damong Lisias, ye nga hudu-baba ngicfocine yenge momoc kwesiibong. Kwesilu dacineholec nongileng molewacni ewalicnubaibong. \v 8 Ailu yele fungine miibong, ngic yogo yenge gala kwesilu fikeningte edocebawec.]\f + \fr 24:8 \ft Hibi esecne Lukadi kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne hewacine 6b-8a yogowa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Lukadi mi kwelengkewec mecne.\f* Aime nonge yele yowa edocgugabeleng, yogo gageuc mi-uwac aicnolu yowawa logabeleng, yogolec fungine sasawa bafuwacnodamec.” \p \v 9 Yowa inguc mime Yuda ngic yenge bafickelu yowaine basanangkeibong. \s1 Feliksle haicka yowa miwec \p \v 10 Aime gawana ye Poldi yowa minale moledihac sosoc aicnome yedi yowa bafaliyelu yanguc edowec, “Ga himong yagowa ngic-ngigac yengele mimocto-mimocto ngic hifa homacne gacaigic, yogo ngagesilu kwele-madicka mibe. \v 11 Na Yerusalem iwa Wapong afeenogale milu felu gabe hadeng 12 sugu aiwec, ga yowa yogo ngage-motonogale milu ngic uwayeleengka edocguning. \v 12 Na Ibu-mac kwelina ngic gocne yengeholec yowane fec-wac mi aiwec. Me \w kpakpaduc mac\w* gocna me mac-sobengka wiyac gocne aibe kpaduckeningte monic mi aiiba. Me aibaba gocne monic aibe mi nganiibong. \v 13 Ngic yago yenge kpolicnulu fungine milu edocgugaing, yowa yogo noine monic nalic mi bafuwadaingte. \v 14 Ailu monic mifickegelebe ngagec. Yesule yefe yogo gocne yengi habu monic micaigaing, yogo balaibecaigabac. Yefe yogowa ngambofocnonggeng yengele Wapong, ye hocne afeelu kwelec kwecnocaigabac. Ailu Wapongte \w yefe-yowa\w* nga \w siduc-mimi ngic\w* yengi yowa milu kwelengkeibong, yogo ngagesingkecaigabac. \v 15 Ailu ngic yago yakumac kpolicnugaing, yenge nga na, nonge momoc wangec gagabeleng. I yangucte, Wapongti ngic-ngigac dondonne nga dondonne miyac, yenge homackacni bacebame gboliyelu fangkedaingte, yogolec dameng bangkalegac.\x - \xo 24:15 \xt Yoa 5:28-29\x* \v 16 Inguc wangec galu Wapongte haicka nga ngic yengele haicka kwelenedi ngage-wosaec ainagube madicne aime ganogale bole sanangne balu gacaigabac. \p \v 17 “Na hifa gocne himong dalicka gacgu ngic alingfocne gocne waweweine kwele-madicka wiyac gocne yelenogale, nga Wapongte ibu lonogale Yerusalem taonka kwesiiba. \v 18 Aime gbagbacne galu aibaba \w gbagbacne\w* ailu Ibu-macka felu ibu nga wiyac gocne lolu gabe bafuwacnuibong. Iwa ngic-habu sugucne me hendolongkolec mi gaiba.\x - \xo 24:18 \xt Sale 21:12-28\x* \v 19 Asia prowinswacni Yuda ngic-ngigac gocne, yengi sugu hendolong sugucne inguc aiibong. Yengi hocne bikickolec wiyac monic balu gagabac milu gala kwesilu nale yowa edocgudabong. \v 20 Me ngic yago domagaing, na \w Tutumangtowawa|lemma="Tutumangtowa"\w* domabe nale sowacne monic bafuwaibongka, mifickening. \v 21 Na hewacnginang domalu yowa moniyang sugu yanguc aukwelu miiba, ‘Homackacni gboliyelu fangke-fangke yogo fagac.’ Yowa yogolec yakumac gale haicka bacnulu kwesi yowawa locnugabiyeng.”\x - \xo 24:21 \xt Sale 23:6\x* \p \v 22 Aime gawana Feliks ye Yesule yefele siduc ngageyackegacte welockelu yanguc sugu edocebawec, “Hudu-baba ngic yengele damong sugucne Lisiasdi Yerusalemkocni wame yowangineng mimoctodacte.” Inguc milu yowangineng fanale milu salecebawec.\x - \xo 24:22 \xt Sale 23:26\x* \v 23 Ailu ye hudu-baba ngic yengele damong yanguc edolu miwec, “Ngenge Pol damongkebong lolickedaic. Aime agofocine yenge nalic kwesilu ngani-bafic aicnodaing.” \s1 Pol hifa yaeckang muc-macka ngiyewec \p \v 24 Hadeng gocne gacgu Feliks yeicne nga ngigacine, wacine Drusila, ye Yuda ngigac, yeke momochac kwesiiboc. Kwesilu Feliksdi Pol micnome ofelu \w Kristo\w* \w Yesule|lemma="Yesu"\w* ngage-ngagesingte fungine edocepame ngageiboc. \v 25 Ngageebocka yanguc edocepawec, “Aibaba dondonne balaibenoga. Ailu kwele nga soc madicne damongkenoga. Ailu mimocto-mimoctole dameng welegac.” \p Inguc mime Feliks hangockeme Pol yanguc edolu salewec, “Nalic ga hikec, gacgu dameng monicka sawaine monic fikeneleme hatacmac wacgube kwesidamec.” \v 26 Gawana ye hikelu yanguc ngagesiwec, “Pol muc-mackacni hegilebe wanale moneng gocne nelena.” Ye ngage-ungngine inguc fawecte damengsoc wackeme yeholec yowa mingagec ailu gaiboc. \p \v 27 Gaebocka hifa yaeckang motome, kiya monic wacine Pokius Festus, yedi kwesilu gawana Feliksle mac balu bole bawec. Aime Feliks ye Yuda ngic-ngigac kwele-madic ngagecnoningte Pol muc-macka ngiyeme hegilelu hikewec. \c 25 \s1 Pol ye Sisadi yowaine ngagenale miwec \p \v 1 Festus ye Yudeya himong iwa hike sulumelu gawana bole molickelu bawec. Bame hadeng habackang motome Sesarea hegilelu Yerusalem fewec. \v 2 Feme \w depec-baba ngic micne\w* nga \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* sugucne yengi yela kwesilu Polle yowa mibong yegengkeme\x - \xo 25:2 \xt Sale 24:1\x* \v 3 sanangne micnolu yanguc miibong, “Ga nonge baficnubalu yowa loengka hikeme Pol ye Yerusalem iwa kwesidaic.” Yenge yefewa sangke domalu Pol wehomaningte ngagelu inguc miibong.\x - \xo 25:3 \xt Sale 23:15\x* \p \v 4 Edobong Festusdi yanguc edocebawec, “Pol ye Sesarea iwa muc-macka ngiyeme na yawa kpisicnemac ngiyelu hatacmac hefaliye hikedacte. \v 5 Hikebe ngenge Pol yowawa lonogale milu ngengelacni ngic sugucne gocne yenge naholec haulu bikic monic bafuwawecka ingucne, yengi yele yowa yogo mifickedaing.” \p \v 6 Inguc milu hadeng 8 me 10 ngama ingucne Yerusalem iwa gacgu Sesarea hikewec. Hikelu mac saeme mimocto-mimocto macka fengiyelu yanguc miwec, “Ngenge Pol balu ofening!” Mime balu feibong. \v 7 Balu febong Yerusalemkocni Yuda ngic yengi ye hewalingke domalu yowa gocne haicine monic-monic homacne kpolickelu sanangnehac milu domaibong. Ailu yenge yowa yogolec noine bafuwaningte kpungkeibong.\x - \xo 25:7 \xt Sale 24:5-6\x* \p \v 8 Aime Poldi yowangineng ameine bafaliyelu fungine yanguc miwec, “Na Yuda ngic-ngigac yengele \w yefe-yowangineng|lemma="Yefe-yowa"\w* me \w Ibu-mac\w* me ngictau \w Sisa\w*, yenge monic mi basowalecebaiba.” \p \v 9 Inguc mime Festus ye Yuda ngic-ngigac yengi kwele-madic ngagecnoningte Pol yanguc uwacnowec, “Ga Yerusalem iwa nalic felu iwa yowagone mimoctodacte, me?” \p \v 10 Inguc mime Poldi bafaliyelu yanguc edowec, “Mac yago domagabac, yago ngictau Sisa yele mimocto-mimoctole mac hocne, ilec nale yowa yagowahac mimoctonoga. Na Yuda ngic-ngigac aibaba sowacne monic mi aiyeleiba, yogo gageuc ngagegic. \v 11 Na bikicte umactowa monic bafuwadaba ingucne, wehomacnunogale miyengka na socne nalic mi sebicnagudaba. Aime yenge kwesacka kpolicnulu fungine migaing, yogolec monicti yengele molewa nalic mi locnudaicte. Ilec ailu Roma ngictau Sisadi yowane mimoctonale migabac.” \p \v 12 Inguc mime Festus yedi mole-baficfocine yengeholec mingagec ailu Pol yanguc edowec, “Ga ngictau Sisala hikenogale migicte yela hikedamec.” \s1 Festusdi Polle siduc Agripa edowec \p \v 13 Hadeng gocne motome \w ngictau\w* Agripa ye kwaine Benaisiholec Sesarea haulu Festus kwele-angacka nganiiboc. \v 14 Ailu yeke hadeng gocne yeholec ngiye-fac aiboc, Festusdi Polle yowa-siduc ngictau Agripa yanguc edowec, “Feliksdi ngic monic muc-macka lome hauwec ngiyegac.\x - \xo 25:14 \xt Sale 24:27\x* \v 15 Aime Yerusalem iwa fesulumebe Yuda ngic-ngigac yengele depec-baba ngic micne nga damongfocngineng yenge kpaduckelu nala kwesilu ngic ye webong homanale edocnuibong. \v 16 Edocnubong nani yowa ameine yanguc bafaliyeiba, ‘Ngic monic fungine mikacka weboting aicno-aicnole yefe, yogo \w Roma ngic|lemma="Roma"\w* nongela monic mi fagac. Ngic yowaholec nga ngabaine yowawa lodaicte, yeke momoc fangkelu domaebocka yowa noine minoga.’ \p \v 17 “Tumaneibong iwa inguc bafaliyebe, iwahac mac saeme na mimocto-mimoctole macka fengiyelu Pol bakwesiningte miiba. \v 18 Inguc milu Pol yowawa loibong, yengi yele aibaba sowacne monic mifickebong ngagedacte mibe yenge mi miibong. \v 19 Yengileng habunginengte yefe fagac, yogolec fungine sugu miibong. Milu ngic monic wacine \w Yesu\w*, yele yanguc miibong, ‘Ye biyac homawec.’ Aime Poldi yanguc mime yegengkewec, ‘Ye gbolicne gagac.’ Ye inguc sugu miwec. \v 20 Aime na yowa yogo ngage-motonogale aibibiyelu yanguc uwacnoiba, ‘Nalic Yerusalem iwa felu gale yowa iwa mimoctonoga, me?’ \p \v 21 “Edobe Pol ye ngictau Sisadi yowaine mimoctonale miwec. Inguc mime, Pol ye muc-macka wangec ngiyeme gacgu yefe monic bafuwalubac Roma ngictau Sisala lobe hikenale mimoctoiba.” \p \v 22 Festusdi inguc milu edome Agripadi miwec, “Naneuc ngic yeicne mickacni yowaine ngagenogale ainelegac.” \p Inguc mime Festusdi miwec, “Saeme nalic ngagedamecte.” \s1 Agripa nga Benaisi yeke Pol nganiiboc \p \v 23 Mac saeme Agripa nga Benaisi yeke ngakpi hibine madicne holelu tutumang macka feiboc. Aime hudu-baba ngic yengele damong sugucne nga mac yogolec ngic micne yenge momoc balaibecepalu feibong. Aime Festusdi mime Pol momoc balu feibong. \v 24 Balu febong Festusdi yanguc edocebawec, “Ngictau Agripa nga ngic-ngigacfocne yakumac naholec ngiyegaing, ngenge edocngebabe ngagening. Ngic yago domagac, yele ailu Yuda ngic-ngigac sasawa yawa nga Yerusalem iwa wacnulu hataenelelu yanguc miibong, ‘Ye nalic mi gadaicte.’ \v 25 Aime yeuctihac Roma ngictau Sisadi yowaine mimoctonale miwecte yela salebe hikedaicte. Nga nanibac ye homanale bikic monic mi bafuwaiba. \v 26 Ailu yowa noine basackelu ngictau Sisale hibi kwelengkenogale milu kwelengkedacte. Ilec ailu ngic yago ye ngengela nga ngictau Agripa gala lobe domame ngenge fungineine ngagelu noine bafuwabong hibi kwelengkelu lobe hikedaic. \v 27 Aime nani ngic monic muc-mackacni bikicinele hibi mi kwelengkelu Roma taonka moc salebe hike-hikele ngagebe nalic mi aigac.” \c 26 \s1 Pol yeuctihac fungineine miwec \p \v 1 Agripadi Pol yanguc edowec, “Gageuc funginegone miyengka ngagenang.” \p Inguc mime Pol ye moleine bafangkelu yeicne fungineine yanguc edocebawec, \v 2-3 “\w Ngictau\w* Agripa, gagi \w Yuda ngic|lemma="Yuda ngic-ngigac"\w* nongele aibaba nga yowa miminonggeng fagac, yogo ngageyackegic, yogo noine. Ilec kwele-angacka Yuda ngic yengi yowawa locnugabiyeng, yogolec ameine gala midacte. Ilec ailu ngagenelelu uc mikac ngiyeengka yowane minogale uwagelegabac. \fig Poldi yengele haicka yowa migac|alt="Pol says talk in front of them" src="WA03992b.tif" size="col" copy="UBS (Graham Wade)" ref="26:2-3" \fig* \p \v 4 “Na madecnahac mac-himongnele ngic-ngigac yengeholec gaiba, ailu Yerusalem iwa gaiba. Dameng iwa aibabane ailu gaofeiba, yogolec fungine Yuda ngic-ngigac yenge ngageyackegaing. \v 5 Aime \w Farisaio\w* yefengineng dondonne balaibecaigaing, yengelacni monic na hocne esecne gaiba. Ailu fungine ngani-ngagec aiiba, yogolec miyengka nalic edocgudaingte.\x - \xo 26:5 \xt Filp 3:5-6\x* \v 6 Wapongti yowa yogo ngambofocnonggeng biyachac mipangkelu edocebawec, ‘Yowa yogo noine fikedaicte.’ Yogolec wangec gacaigabacte yakumac yowawa domagabac.\x - \xo 26:6 \xt Sale 23:6; 28:20\x* \v 7 Israel habu 12 yenge damengsoc Wapongti wiyac mipangkeyelewec, yogo fikeyackenale wangec galu deboc hadeng Wapong afeelu kwelec kwekwe gaibong. Oc, ngictau Agripa, yogo na momoc wangec gabe Yuda ngic yengi yowawa locnugabiyeng. \v 8 Aime ngenge omale Wapongti homaicne bagboliyecebadaicte, yogo ngagebong mi fikedaicte ingucne aicaigac. Na homackacni gboliye fangke-fangke yogo ngagesingkegabac. \p \v 9 “Ailu na esecne \w Yesu\w* Nasaret-hocni, yele siducine yogo yefe haicine monic-monicka basowalenogale milu inguc aiiba.\x - \xo 26:9 \xt Sale 8:3\x* \v 10 Aime \w depec-baba ngic micne\w* yengi bole-hibi neleibong, yogo balu gaiba. Galu Wapongte bingec homacnebenang muc-macka locebabe yowawa domabong wehomacebanogale mibong, na yogo nalic ainingte ngagelu gaiba. Yogo Yerusalem iwa inguc ailu gaiba. \v 11 Ailu na dameng homacne Yuda ngic-ngigac yengele \w kpakpaduc macnginangsoc|lemma="Kpakpaduc mac"\w* feiba. Felu kwele-hefaliyec weboting aiyelelu Yesu misulec aicnoningte weyebic aiyelelu gaiba. Ailu aalic sugucnebenang ngageyeleiba. Ailu yogo Israel kwelina yawa sugu mi aiiba. Na himong gocne yengele taonka inguchac hikelu weyebic aiyelelu gaiba. \p \v 12 “Inguc aibe depec-baba ngic micne yengi bole-yowa tapiliineholec nelelu mibong Damasko iwa bole inguchac banogale locnubong hikeiba. \v 13 Oc, ngictaune, na yefewa hikebe dameng 12 kilok aiwec. Dameng iwa honocmengkacni angoc sugucne monicti wenacte angoc ewaligac, ingucnedi wawec. Walu na nga alingfocne kwenggalangnubawec. \v 14 Kwenggalangnubame nonge himongka lodingke wawelu fabeng, \w Hibru yowawa|lemma="Hibru"\w* yowa malac monic yanguc fikeme ngageiba, \wj ‘Sol, Sol, ga omale weyebic ainelelu gacaigic? Ga kwele-sanang inguc aigacgu yasune micineholec yogo gageuc weengka hicgume doic ngagedamecte.’\wj*\f + \fr 26:14 \ft Dameng iwa yenge bulumakangineng oda kwelina locebanogale yasu yogodi kwelu igocebalu gaibong. Poldi Wapongte angac yogo yasu micineholec ingucne welu gawec.\f* \p \v 15 “Inguc ngagelu yanguc miiba, ‘Sugucne, ga maa?’ \p “Mibe yanguc edocnuwec, \wj ‘Weyebic ainelecaigic, na hocne Yesu.\wj* \v 16 \wj Ga fangkelu domac. Yakumac nale bole-madec aidamecte yogolec fikegelegabac. Ilec wiyac yakumac nganigic, nga lobewa edalicgube nganidamecte, yogolec na widecnudamecte.\wj* \v 17 \wj Na yakumac alingfocgone nga \+w Israel yengele alingkacni miyac\+w*, yengele molewacni bamoctocgudacte. Ailu nani yengela salecgube hikelu\wj* \v 18 \wj ngic-ngigac dongengineng balockeengka kundung lobe holecnolu angocina gadaingte. Ailu \+w Satangte|lemma="Satang"\+w* tapili hegilelu yenge Wapongta hefaliye hikedaingte. Inguc aibong \+w bikicnginengte|lemma="Bikic"\+w* ameine hegileme na Sugucne inguc ngagesingnubong gaga gbagbacne yeleicne, yengele habuwa locebadaicte.’\wj*\x - \xo 26:18 \xt Yes 42:16; Efs 2:2; Kol 1:13\x* \p \v 19 “Ngictau Agripa, na gung-didicka ingucne honocmengkacni wame nganiiba, yogo mi hegileiba. \v 20 Na molickelu Damasko hikeiba. Iwacni hefaliyelu Yerusalem nga Yudeya himongka hikeiba. Iwacni Israel yengele alingkacni miyac, yengela hikelu inguc ailu gaiba. Dameng iwa yenge \w kwelengineng hefaliyelu|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* Wapongta hikelu \w kwele-hefaliyecte|lemma="Kwele-hefaliyec"\w* aibaba madicne bafuwaningte edocebalu gaiba. \p \v 21 “Na inguc ailu gabe Yuda ngic yengi \w Ibu-mackacni|lemma="Ibu-mac"\w* bacnulu wehomacnunogale aiibong. \v 22 Aime Wapongti damongnulu game mic-yowaine milu gaiba, ailu yakumac migabac. Na ngic feicne waicne ngenge momoc ngiyeebongka yago domalu mibe yegengkegac. Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* nga \w Moses\w* yengi wiyac fikenale milu kwelengkeibong, yogo hocne milu gagabac. \v 23 \w Mesia\w* ye doic sugucne ngagegacgu homadaicte. Ailu homaicne yenge molickeyelelu gboliyelu fangkedaicte. Fangkelu Yuda ngic-ngigac nga Israel yengele alingkacni miyac yenge momochac angocte yowa mime yegengkedaicte. Yowa yogo hocne Moses nga Wapongte siduc-mimi ngic yengi kwelengkeibong.”\x - \xo 26:23 \xt Luk 24:44-47; 1Kor 15:20\x* \p \v 24 Pol ye fungineine inguc milu edocebame Festusdi aukwecnolu yanguc miwec, “Ga ngage-ngagetowagonedi kwele-sifuc bafuwageleme kapaine aigic.” \p \v 25 Inguc mime Poldi yowa bafaliyelu yanguc edowec, “Gawana Festus, na kapaine mi aigabac. Na yowa noine nga dondonne migabac. \v 26 Yowa migabac, yogolec fungine ngictau Agripa ye ngageyackegacte yela efecne migabac. Yowa migabac, yogo sangke-sangke mi fikewec. Ngictau, ga ngage-ngage monicte mi kpungkeing. \v 27 Ngictau Agripa, ga Wapongte siduc-mimi ngic yengele yowa ngagesingkegic, me? Na ngagegabac, ga ngagesingkegic.” \p \v 28 Inguc mime Agripadi yanguc edowec, “Uc mikac ngiyebe mi daliweme, na Kristole aling aibele edocnugic, me? Yogo miyac.” \p \v 29 Inguc mime Poldi yanguc edowec, “Dameng dalicne me bangkacne, yogo mi midacte. Ga nga ngic gocne yakumac yowa yago mibe ngagegaing, ngenge nale ngage-ngagesing ingucnehac ainingte Wapong milockegabac. Ailu senti na ingucnehac mi witicngebaningte migabac.” \p \v 30 Inguc mime ngictau Agripa nga Festus ailu Benaisi nga gocne ngiyeibong, yenge fangke \v 31 lelu mingagec ailu yanguc miibong, “Ngic yogo yedi homadaicte, me muc-macka ngiye-ngiyele yefe monic mi fikegac.” \p \v 32 Aime Agripadi Festus yanguc edowec, “Ngic yago ye ngictau \w Sisadi|lemma="Sisa"\w* yowaine mimoctonale mi midecka ingucne, ga nalic lukecnoengka hikelu gadec.” \c 27 \s1 Pol Roma taonka hikenogale bahikeibong \p \v 1 Aime hudu-baba ngic yengele damong monic wacine Yulius, ye Sisale habu yogowacni hudu-baba ngic 100 inguc damongebalu gawec. Aime Itali himongka hikenogale dameng bangkalewec. Bangkaleme ngictaudi mime Pol nga muc-macka ngic gocne Yulius yele molewa locebaibong. Aime yedi bacebame yenge momoc lac-wagewa feibong. \v 2 Nga lac-wage yogo Adamitium taonkacni, ailu Asia prowins mesuina balaibelu taon falegackasoc, iwa hikenogale aime feibeng. Ailu Tesalonika taon Masedonia prowins, iwacni ngic monic wacine Aristakus, yeholec nonge momoc hikeibeng.\x - \xo 27:2 \xt Sale 19:29\x* \p \v 3 Mac saeme lac-wage Saidon taonka hike sulumelu iwa domaibeng. Domabeng Yuliusdi Pol ago aicnolu ngagecnome taonka hikelu agofocine nganicebame ngani-bafic aicnoibong. \v 4 Aime lac-wagewa hatacmac felu taon yogo hegileibeng. Hegilebeng gbelongti kwesilu hedicnubame yefe lilolu Saiparus nuc nga Asia prowins hewacnginac hikeibeng. \v 5 Hikelu Silisia nga Pamfilia prowins falockelu hikegacgu Lisia himongka Maira taon iwa hike sulumelu hauibeng. \v 6 Aime iwa Aleksandia taonkacni lac-wage monic domalu Itali himongka hikenogale aiwec. Aime hudu-baba ngic yengele damongti lac-wage yogo nganilu iwa bacnubame feibeng. \v 7 Felu hadeng gocne uneng-uneng doic-bole bahikecgu Nidus taon ngiyewecka-haic hikeibeng. Hikebeng gbelongti wecnubame Krit nucka-haic hikeibeng. Hikegacgu nuc yogolec mesuine monic wacine Salmone falockeibeng. \v 8 Falockelu Lasea bangkalelu kiwec madecna monic fawec, wacine Wage Nalic Domadaingte, nonge doic-bole bagacgu iwa hauibeng. \s1 Poldi sawang-yowa edocebawec \p \v 9 Kiwecka dameng dalicne gabong mac-gbelong dameng bangkalewec. Bangkaleme basowalecnubadaickale, Poldi sawang-yowa yanguc miwec, \v 10 “Ngic, ngenge ngagening, yago nganilu ngagegabac. Entacka hikedabelengtewa, nongileng basowale-benangkebeng woc-wiyac homacnehacbenangti kiwecka hauyackedaingte. Lac-wage nga mafa sugudi mi haudaingte. Ngic nongileng momoc kiwecka haudabelengte, ingucne aigac.” \v 11 Inguc edocebame hudu-baba ngic yengele damong yedibac Polle yowa mi ngagesingkewec. Ailu ye wagele damong nga wage fileine yekele yowa ngagelu balaibewec. \v 12 Ailu kiwec madecna yogo nganibong lac-wagedi iwa mac-gbelongkolec dodomalesoc mi aiwec. Inguc aime yenge yogo hegilelu Krit nucka madecna monic fawec, wacine Finiks, iwa nalic haulu domaebongka mac-gbelong dameng miyac ainale homacnedi miibong. Iwa lai gbelong sanangnedi mi wecaigac, yafaladi sugu efecnemac wecaigac. \s1 Lac-wage kiwecka haunogale aiwec \p \v 13 Aime kiwecka gbelong gbelong madicne weme lac-wage ngic yengi miibong, “Nalic hikedabelengte.” Milu angga fuluckebong ofeme Krit nuc kwegegengkelu hikeibeng. \v 14 Hikebeng dameng mi daliweme lai gbelong sugucnedi nuc falockelu lac-wage magocina sanangnehac wewec. \v 15 Welu lac-wage igockeme aibibiyelu hegilebeng gbelongte angacka hikeme hikeibeng. \v 16 Hikegacgu nuc kpisicne monic wacine Kauda, yogolec siyacina hikebeng dinggi kiwecka haunogale aiwec. \v 17 Aime doic-bole bagacgu dinggi lac-wage feina fuluckebong ofeme hefebong fawec. \p Fame lac-wage siyeckedaickale, mucti basanangkelu wapiyeibong. Wapiyelu hefebong Siriti dingong faticna\f + \fr 27:17 \ft Siriti dingong faticne yogo Afrika himongka fahikegac.\f* iwa fedabelengkale, hangocebawec. Hangocebame lac-wage gumoinele kpoluc sugucne fuluckebong wame gbelongti fitolingnubame hikeibeng. \v 18 Hikebeng gbelong tapiliineholec welu fame basowalecnubadaickale, mac saeme mafa gocne kiwecka wickebong hauwec. \v 19 Haume deboc hadeng habackang aime lac-wagele bolele woc-wiyac wickebong hauwec. \v 20 Haume deboc hadeng homacne gbelong sugucnedi welu fawec. Fame nonge wenac me asocmeng monic mi fikeme nganilu ngage-ngagesingnonggeng fongkeme wasecne mi gadabelengte, inguc ngageibeng. \s1 Ngic mibasanang aiyelewec \p \v 21 Aime ngic yenge dameng dalicne nosing misa hegilelu gacgubong Poldi lelu hewacnginang domalu yanguc edocebawec, “Ngic, ngenge nale yowa ngagedabong, ibac nongileng Krit nuc mi hegiledabeng. Ailu foinac, lac-wage mi sowaleme mafa nalic mi wicebadabeng. \v 22 Aime yanguc edocngebabe, nongileng hewackacni monicti mi miyac aidaicte. Ilec kwelengineng mi wadaic. Lac-wagedi sugubac kwosockedaicte. \v 23 Awecnahac debocka na Wapongne afeelu kwelec kwekwe gagabac, yele \w angelo\w* monicti nala kwesi domalu \v 24 yanguc edocnuyec, ‘Pol, mi hangocguna. Ga Roma ngictau \w Sisa\w* yele haicka domadamec, yogo fikedaicte.’ Ngagegic, Wapongti gale mimilocte ailu yanguc migac, ‘Ngic yago ngenge lac-wagewa gagaing, ngengelacni monicti mi miyac aidaicte.’\x - \xo 27:24 \xt Sale 23:11\x* \v 25 Ilec ngic yago ngenge kwelengineng madickena. Wapongti yowa edocnugac, inguc fikedaicte, yogo ngagesingkegabac. \v 26 Aime lac-wagedi sugu nuc monicka feme hegilebeng kwosockedaic.”\x - \xo 27:26 \xt Sale 28:1\x* \p \v 27 Inguc mime Adaria kiwecka\f + \fr 27:27 \ft Adaria kiwec yogo Mediteranean kiwec nebocine. Ye Grik himong nga Itali himong hewacnginac fagac.\f* fabeng iyongnubame gaebengka deboc hadeng 14 aiwec. Aime deboc hewac-hewac lac-wagele ngic yenge himong bangkalegac, inguc ngageibong. \v 28 Ngagelu dingong sawaine bangkalegac milu maaine wickebong haume mitaine 37 aiwec. Aime hikelu maaine hatacmac wickebong haume mitaine 27 aiwec. \v 29 Aime posa feina fedaingkale milu, hangocebame wage haina angga 4 wicebabong haubong mac saenale milockeibong. \v 30 Milockebong lac-wagele bole-ngic yenge wage hegilelu hikenogale ngagesilu wage dinggiine lobong haume kwesac ailu yanguc miibong, “Nonge lac-wage mesuina angga monic wickebeng haudaicte.” \v 31 Inguc mibong Poldi hudu-baba ngic yengele damong nga ngicfocine yanguc edocebawec, “Entacka wagele ngic hikeyackedaingte, ibac ngenge wasecne mi aidaingte.” \v 32 Inguc edocebame hudu-baba ngic yenge dinggile muc helockebong dinggi sugudi kiwecka hauwec. \p \v 33 Haume mac sae-saele Poldi ngic yenge nosing noningte sanangnehac yanguc edocebawec, “Ngenge umacka nosing hegilelu gacgubong, yakumac hadeng 14 aigac. \v 34 Gobengineng nosingte aime nosing mi nono gacgu homadaingkale, sanangnehac migabac. Ngenge kwele-yaec mi aining, ngenge sasawa wasecne aidaingte.” \v 35 Inguc mime yenge sasawadi nganibong dongenginang bret monic balu Wapong kwele-madic micnolu bauckelu nowec. \v 36 Nome yenge yogo nganilu kwelengineng madickeme yenge inguchac nosing noibong. \v 37 Ngic-ngigac lac-wagewa gaibeng, nongele dzalenonggeng 276. \v 38 Aime nosing nobong gebecebame lac-wage efeckenale milu wit homacnedi wagewa fawec, yogo kiwecka wickebong haume wage efeckewec. \s1 Lac-wage sowalewec \p \v 39 Mac saeme himong nganiibong. Ailu himong yogo mi ngage-motoibong. Ailu kiwec madecna monic posa mikac dingong sugu fame yenge yogo nganilu wage iwa nalic haunale miibong. \v 40 Inguc mibong ngic yenge angga mucngineng helocebabong kiwecka hauyackeibong. Haubong dingongka haunale lac-wagele puli mucngineng lukelu kpoluc kpisicne hefelu fuluckebong fewec. Feme gbelongti kpolucka weme kiwec heuckeme dingongka hikeibong. \v 41 Hikelu kiwec hewacka dingong monic ofelu fawec, iwa felu lac-wage mesuine hifidackeme sanangkewec. Sanangkeme dibong sugucnedi lac-wage haine weme siyeckeyackelu kpisic-kpisic ainogale aiwec.\fig Lac-wage sowaleme dingongka haugaing|alt="The ship ruined and they went down to the beach" src="GT00117.tif" size="col" copy="Gordon Thompson © 2012 Wycliffe Bible Translators Inc." ref="27:41" \fig* \p \v 42 Lac-wage siyeckeme muc-macte ngic yenge fifiyac balu hikedaingkale, hudu-baba ngic yenge muc-macte ngic wehomacebanogale miibong. \v 43 Inguc mibong hudu-baba ngic yengele damongnginengti Pol agong holecnonale ngagewec. Inguc ngagelu yenge kpatalayelelu yanguc edocebawec, “Fifiyac babaine ngenge kiwecka molickelu wintacke haulu fifiyac balu dingongka fedaing. \v 44 Aime gocne nonge katapa feina falu ilungkedabelengte, nga gocnedi lac-wage siyeckegacte sindacinele feina falu ilungkedaing.” Nonge nongileng momochac inguc ailu sasawadi dingongka feyackeibeng. Aime nongelacni monicti mi sowalewec. \c 28 \s1 Malta nucka feibong \p \v 1 Nonge kiwec dingongka madicne felu domaibeng. Domalu ngageibeng, nuc yago wacine Malta wackecaigaing. \v 2 Aime nuc yogolec ngic-ngigac yengi bacnubalu mac-gbelong damengte ailu dac sugucne fitobong lobeme ngiyeibeng. Ailu aibaba madicne gocne ingucne homacnehac ainoleibong.\x - \xo 28:2 \xt 2Kor 11:27\x* \v 3 Aime Poldi dac kwililiine kpaduckelu dodocke welelu dacka lome lobewec. Lobeme hema monic socine dacine aime ngagelu dac kwililiine kwelinacni ofelu Pol moleina hilu kpetiyangkelu domawec. \v 4 Inguc domame nuc yogolec ngic-ngigac yenge yogo nganilu mingagec ailu yanguc miibong, “Ngic yogo ye ngic wehomacebacaigac, ye kiwecka haulu mi homagac, yogo noine. Ailu ye dingongka yawa ofeemewa ameine welecnogac homadaicte.” \v 5 Inguc mibong Pol ye hema wepackeme motolu dacka fewec. Aime socina wiyac monic mi fikewec.\x - \xo 28:5 \xt Mrk 16:18\x* \v 6 Yenge yogo nganilu yanguc miibong, “Hema micine higacka iwa suguledaicte, me ye wawelu homadaicte.” Inguc milu wangec domabong socina umac monic mi fikeme yenge yogo ngani-ngagec ailu yanguc miibong, “Ngic ye wapong monic.”\x - \xo 28:6 \xt Sale 14:11\x* \s1 Poldi huckolec bamadicebawec \p \v 7 Nuc yogolec ngic sugucne monic wacine Publius, ye mac-himongngine eme-eme fawec. Ilec yedi mac holenolelu locnubame hadeng habackang yeholec ngiye-fac aiibeng. \v 8 Aime Publius mamacine ye macka soc-dac huc, nga haa wicwic aicnome fawec. Fame Poldi macina felu moleine socina lolu milockelu ngic bamadickewec. \v 9 Bamadickeme madickeme nuc yogolec ngic-ngigac yenge siduc yogo ngagelu huckolec yenge homacnehac kwesiyackebong inguchac bamadicebawec. \v 10 Bamadicebame ngic-ngigac yenge kwele-madictowa ngagenolelu hike-hikele dameng bangkalewec. Bangkaleme yefele noba-nosing nga moneng-mafa baficnubalu nolelu lac-wagewa locnubaibong. \s1 Pol Roma taonka hike sulumewec \p \v 11 Lac-wage monic mac-gbelong damengte iwa domalu gawec. Aime tamacne habackang motome nonge wagewa felu hikeibeng. Lac-wage yogo Aleksandia taonkacni, aime mesuina siduc-gbong monic domawec, wacine Kasto nga Polukis. Kasto nga Polukis yeke fucsengeng. \v 12 Hikecgu Sirakus taonka hike sulumeibeng. Ailu iwa haulu hadeng habackang gaibeng. \v 13 Ailu hatacmac lac-wagewa felu taon yogo hegilelu Regium taonka hikelu ngiyeibeng. Yogowa ngiyebeng saeme lobenonggang yefe yafala gbelong weme hadeng monic motowec. Motome Puteoli taonka hikeibeng. \v 14 Hike sulumelu iwa haulu \w ngic hae-gbafocnonggeng|lemma="ngic hae-gba"\w* gocne bafuwacebabeng sanangne sebicnubabong hadeng 7 yengeholec ngiye-fac aiibeng. Ailu iwacni hige-yefe \w Roma\w* hikenogale hikeibeng. \v 15 Hikebeng ngic hae-gbafocnonggeng Roma taonka gaibong, yenge siducnonggeng biyac ngageibongte ailu, gocne yengi kwesicgu Apius yengele kpakpaduc sobengka bafuwacnubaibong. Nga gocne yengi mac monic wacine Yowa-mac Habackang, iwa bafuwacnubaibong. Bafuwacnubabong Poldi yenge nganicebalu Wapong kwele-madic micnolu angac ngagelu tapiliholec aiwec. \s1 Poldi Yuda ngic-ngigac yowa edocebawec \p \v 16 Roma taonka hike sulumebeng Pol muc-macka mi loibong. Ye mac monicka ngiyenale nalic micnoibong. Ye iwa ngiyelu gacgu hikedaickale, hudu-baba ngic monicti ye damongkelu gawec. \v 17 Ye inguc ngiyeme hadeng habackang aime \w Yuda ngic-ngigac\w* yengele damongfocngineng wacebawec. Wacebame kwesilu yeholec momoc ngiyebong yowa yanguc edocebawec, “Ngic hae-gbafocne, na Yuda ngic-ngigacfocnonggeng yengele wacngineng mi bawaiba. Me ngambofocnonggeng yengele yefe-yowa nga aibabanginengte mife-miwa mi aiiba, yogo foinac. Aime yenge Yerusalem iwa moc bacnulu \w Roma ngic|lemma="Roma"\w* yengele molewa locnuibong. \v 18 Locnubong Roma ngic yengi fungine mi-uwac ainelelu fungine mikacka wehomacnunogale miibong. Ailu bikicnele umac basackelu lukenelenogale miibong.\x - \xo 28:18 \xt Sale 26:31\x* \v 19 Inguc milu Yuda ngic yengi yowa yogolec guling bacnubong welockeyelelu ngictau \w Sisadi|lemma="Sisa"\w* yowane mimoctonale miiba. Nani Yuda ngic-ngigac yengele yowa monic yawa bakwesilu minogale mi kwesiiba.\x - \xo 28:19 \xt Sale 25:11\x* \v 20 Na yogo hocne ngagelu ngengeholec mingagec ainangte wacngebabe kwesigaing. \w Israel\w* ngic-ngigac nongileng Wapong mimipangnginele noine fikedaicte, yogolec wangec ganangte ailu, sen yago molena witicnubong gagabac.”\x - \xo 28:20 \xt Sale 26:6-7\x* \p \v 21 Inguc mime yanguc miibong, “Yudeya himongkacni gale hibi monic mi lobong kwesime nganiibeng. Me ngic hae-gba monic salebong kwesilu gale bikicte yowa monic mi edocnubame ngageibeng. \v 22 Ilec wiyac ngagegic, yogo gageuc miyengka ngagebeng nalic aigac. Ga habu monic migic, yogo macsoc lobe-yowa aibong ngagelu gagabeleng.”\x - \xo 28:22 \xt Sale 24:14\x* \p \v 23 Inguc milu tutumangte dameng monic miibong, dameng yogo weleme Yuda ngic-ngigac homacnedi Pol mac ngiyewecka tumaneibong. Tumanebong, yedi Wapongte \w ngani-damongte|lemma="Ngani-damong"\w* fungine mime yegengkeyelewec. Ailu ye Wapongte \w yefe-yowa\w* \w Mosesdi|lemma="Moses"\w* kwelengkewec, nga Wapongte \w siduc-mimi ngic\w* yengele yowa, yogo wafeme yenge yengileng ngage-ngagengineng hegilelu \w Yesu\w* ngagesingkeningte milu edocebame yegengkelu gawec. Ye ubiyactehac molickelu inguc milu gacgume mac debolewec. \v 24 Ngic gocne yenge yogo ngage-motolu yeholec kwele-moniyang aiibong. Nga gocne yengi mi ngagesingkeibong. \v 25 Aime Yuda ngic-ngigac yenge yengungtihac yowanginengti fec-wac aime, Poldi yowa moniyang sugu yanguc edocebawec, “\w Tili Asudi|lemma="Tili Asu"\w* Wapongte siduc-mimi ngic \w Yesaiyale|lemma="Yesaiya"\w* micka lome ngambofocngineng yengele yowa yanguc miwec. \q1 \v 26 ‘Ngic-ngigac hedecti ngagecaigaing, yenge yogo ngagelu nalic mi ngage-motodaingte. \q1 Ailu dongedi nganicaigaing, yenge yogo nganilu nalic mi ngani-motodaingte. \q1 \v 27 Ngic-ngigac aling yago yenge kwelengineng fongkecaigac. Nga hedecnginengti yowa ngageningte hedecngineng fongkecaigac. Ailu dongenginengti wiyac nganinogale kundung kwecaigac. \q1 Yenge dongenginengti wiyac monic nganidaingkale, nga hedecnginengti ngagedaingkale ailu, ngage-ngagenginengti wiyac monic ngage-motodaingkale, \q1 Ilec yogo yenge kwelengineng wenucka hefaliyeme bamadicebadaba.’ \rq (Yes 6:9-10) \rq* \m Yesaiyadi ngambofocnonggeng inguc edocebawec, ngenge yenge ingucnehac. \v 28 Ilec edocngebabe ngagening, Wapongti bikicte ameine babale yefe bafuwawec, yogo \w Israel yengele alingkacni miyac\w*, ngic-ngigac yogo yengele aling hocne aigac. Yengi yowane ngagelu wasecne aidaingte.” \v 29 [Pol ye inguc mime ngagelu yenge hegilelu hikeibong. Hikelu yefewa Yuda ngic-ngigac yengungtihac yowanginengti fec-wac ainagume hikeibong.]\f + \fr 28:29 \ft Hibi esecne Lukadi kwelengkewec, yogo nganilu iwacni kwelengkebong kwelengkebong ofewec, yengelacni gocne hewacine 29 iwa mi fagac. Ngic-ngigac yenge hibi kwelengkeicne yogo wosaelu nganibong Lukadi mi kwelengkewec mecne.\f* \s1 Roma taonka hifa yaeckang gawec \p \v 30 Pol yeuctihac mac kwilic fuli balu hifa yaeckang iwa game ngic-ngigac yenge yela hike-kwesic ailu gaibong, yogo yenge macka locebalu gawec. \v 31 Locebalu hangoc mikacbenang galu Wapongte ngani-damongte edocebalu weduyelewec. Ye Sugucne Yesu \w Kristole|lemma="Kristo"\w* fungine weduyelelu game monicti boleine monic mi welockecnowec. \p Salecebaicne yengele siduc yogo sugu motogac.