\id JHN  
\h Juan 
\toc1 Jnuꞌun Yandios ni chaa Juan 
\toc2 Juan 
\toc3 Jn. 
\mt1 Jnuꞌun Yandios ni chaa 
\mt1 Juan 
\c 1  
\s1 Kaꞌan apóstol Juan nau kuu maa Jnuꞌun ndaa 
\p  
\v 1 Na ti saꞌa ga Yandios ñuyɨvɨ jiin taka ga iyo, ti ja iyo Ɨɨn ja kancha jiin ya ja nani Jnuꞌun. Siaꞌan ni nani chi xnaꞌan nasa kaa maa Yandios. Ti ɨɨn ni kuu Jnuꞌun un jiin maa Yandios. Ti suni siaꞌan ɨɨn nuu ini maa Yandios jiin Jnuꞌun un.  
\v 2 Siaꞌan ni ja iyo kancha Jnuꞌun un jiin Yandios sa ni saꞌa ya ndɨꞌɨ ga ja iyo.  
\v 3 Ti maa ɨɨn ni Jnuꞌun un ni saꞌa nava ni kachi Yandios, ni saꞌa taka ja iyo. Tu ni iyo ni ɨɨn ja tu ni saꞌa Jnuꞌun un. 
\p  
\v 4 Ni saꞌa Jnuꞌun un ja taka ja iyo na kuchaku. Ti nava na kujnuni ini yɨvɨ nau kuu Yandios, chi Jnuꞌun un ni kuu nanu ɨɨn ñundijin ja na ndinchaa ichi i nava na kujnuni ini i nau ja kuu ya. Tu ka kuni kuɨtɨ i ja na ndinchaa ñuꞌun un nuu i. Vasu siaꞌan tu ka kuni i tu ni ka kundee i ndaꞌva i ñuꞌun un naa i.  
\v 5 Ti vasu siaꞌan ni kuu, ko tu ni ka kujnuni ini i nau ja kuu ya, chi kanchuku i nanu ñuñaa kuɨtɨ. Ni chaa ya ti ni kuu ya nanu ɨɨn ñuꞌun ja na ndundijin nuu ñaa un. Ti vasu siaꞌan ni kuu ko tu ni ka kujnuni ini yɨvɨ nau ja ni kuu ya. 
\p  
\v 6 Yukan ti sa ni nakaji Yandios ɨɨn chaa ni nani Juan,  
\v 7 ti ni jaꞌa ya ɨɨn jniñu nuu da ja na kaꞌan da jnuꞌun ya nuu yɨvɨ. Ni kaꞌan da, ti ni kachi da: “¡Ja ni chaa Chaa un”! ―ni kachi da. Siaꞌan ni kaꞌan da, chi ni kachi da ja Chaa un kuu ja kuaꞌa inijnuni yɨvɨ. Chi kuu da nanu ɨɨn ñuꞌun ja xndinchaa nava na kujnuni ini yɨvɨ na ichi kinkoyo i.  
\v 8 Siaꞌan ni kaꞌan Juan chi ni kachi da ja ansu maa da kuu Chaa kuu nanu ñuꞌun un, chi so kachi da ja na kandixia yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 9 Undi ni chaa Chaa un, ti sa ni ka kujnuni ini yɨvɨ naa ichi kinkoyo i, chi ni jaꞌa da inijnuni yɨvɨ ñuyɨvɨ. Ti jnuꞌun kaꞌan da un, ni kuu nanu ɨɨn nduva ja ndinchaa nuu ñuñaa. Chi ni xnaꞌan naa ichi kinkoyo yɨvɨ naa i. Ti siaꞌan na kujnuni ini i nau ja kuu maa Yandios. Jiin jnuꞌun ni kaꞌan chaa un, ni ka jini i naa ichi kinkoyo i. 
\p  
\v 10 Vasu maa Chaa un ni saꞌa ñuyɨvɨ jaꞌa ti ni kuncha da nuu, ko tu ni ka jantaꞌu yɨvɨ maa da. Chi tu ni ka nakuni i nau chaa kuu da.  
\v 11 Ni kuncha Chaa un nuu kanchuku yɨvɨ ñuu da, ja su ndɨꞌɨ i kuantaꞌu maa da, ja maa da kuu Seꞌe Yandios, ya kuu Cristo.  
\v 12 Ti yɨvɨ ni ka jantaꞌu ya yukan, ni ka kuu i yɨvɨ ka kandixia. Ni jaꞌa ya jnundee ini yɨvɨ un, ti siaꞌan ni ka nduu i yɨvɨ Yandios.  
\v 13 Ti ka kuu i yɨvɨ Yandios, chi siaꞌan ni kuu ini maa ya. Ti ansu ja ni ka kuu ini maa yɨvɨ naa i, chi ja ni kuu ini maa Yandios ni kuu ja ni ka nduu i seꞌe maa ya, ti tukaa ga kuu i nanu kuu ɨɨn seꞌe tata jiin nana. 
\p  
\v 14 Chaa ni kuu Jnuꞌun ja ni kuncha undi nuu jiin Yandios un, ni kii da ni kaku da nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ni kuncha da jiin yɨvɨ naa i, ti ruꞌu naa ri ni ka jini ri ja ɨɨn ni kuñaꞌnu da jiin Tata da Yandios. Jiin jniñu ni saꞌa da ni stuu da ja kuñaꞌnu Yandios. Ti yukan sa ni ka jini ri ja maa da kuu Seꞌe Yandios, chi ɨɨn ni ka kuñaꞌnu ya jiin maa Yandios. Ni nakachi ya taka jnuꞌun ndaa vaji nuu maa Yandios. Siaꞌan ni kuu na ni chaa Jnuꞌun un nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 15 Juan, chaa ni skuanducha un, ni kaꞌan da jnuꞌun ya nuu yɨvɨ, ti ni kachi da: 
\p ―Sɨkɨ Chaa jaꞌa ni kaꞌan ri nuu ra naa ra na, ni kachi ri ja jaa ɨɨn kɨvɨ ti chaa ɨɨn Chaa kuñaꞌnu ga, chi xnaka Chaa un iyo, ti sa ni kaku ruꞌu ―ni kachi Juan, chaa ni skuanducha un. 
\p  
\v 16 Iyo xaan jnuꞌun ndee ini nuu ya nuu Yandios. Ja yukan kuu ja kundaꞌu ini ya yoꞌo naa yo, ti chindee xaan ya yoꞌo.  
\v 17 Xnaka Moisés ni xnukoo ley Yandios, ti sa ni taji ya Jesús, ya kuu Cristo, ti maa ya kuu ja kundaꞌu ini yoꞌo. Ti Jesús kuu ya ni xndaku taka ga jnuꞌun vaji nuu maa Yandios nuu yo naa yo.  
\v 18 Tu jaꞌi nakuni yɨvɨ nuu Yandios, chi maa ɨɨn ni seꞌe ya kuu ja kancha jiin ya. Ja yukan kuu ja ni kii ya, ni kii stuu ya nava kaa maa Tata ya. 
\s1 Ni kaꞌan Juan, chaa ni skuanducha un, jnuꞌun Jesús, ya kuu Cristo 
\r (Mt. 3.11‑12; Mr. 1.7‑8; Lc. 3.15‑17) 
\p  
\v 19 Yukan ti chaa ka kuñaꞌnu nuu nación Israel, ja kanchuku ñuu Jerusalén, ni ka jaꞌa da jniñu nuu tɨjnɨ sutu jiin ndajaꞌa da ja ni ka nani levitas. Ni ka taji da chaa un nuu kande Juan ja na kajnuꞌun da, na ndenu nau sɨkɨ kuu jniñu saꞌa da un. Ti jaꞌa kuu jnuꞌun ni kaꞌan Juan jiin da.  
\v 20 Tu ni nduku da ɨnga jnuꞌun ja xndaꞌu da chaa un, chi suꞌva ni kachi ndaa da: 
\p ―Ansu ruꞌu kuu maa Cristo ja ni taji Yandios ja saꞌa jniñu ñaꞌnu un ―ni kachi da. 
\p  
\v 21 Yukan na ti ni ka jikajnuꞌun tuku chaa un: 
\p ―¿Nau ja kuu ra nusa? ¿Xi maa ra kuu profeta Elías ja ni kaꞌan jnuꞌun Yandios un nu? ―ni ka kachi da. 
\p ―Ansu kuu ri ―ni kachi Juan. 
\p Ti ni ka jikajnuꞌun tuku da: 
\p ―Kii ɨɨn chaa kii kaꞌan jnuꞌun vaji undi nuu maa Yandios. ¿Xi maa ra kuu chaa un nu? ―ni ka kachi da. 
\p Ti ni xndeokani Juan: 
\p ―Tuu ―ni kachi da. 
\p  
\v 22 Yukan na ti ni ka jikajnuꞌun tuku da, ti ni ka kachi da: 
\p ―¿Nau ja kuu ra nusa? Kachi, nava siaꞌan na niꞌin ri jnuꞌun nakani ri nuu chaa ñaꞌnu ni ka taji ruꞌu un, ¿Ko na chaa kuu maa ra nusa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Ti ni kachi Juan: 
\p ―Maa ri kuu ja ve kaꞌan undi nuu ñuꞌun teꞌe jaꞌa, ja na kachi ri nuu yɨvɨ: “Satuꞌva maa ra naa ra, chi ja yajni chaa Jitoꞌyo Yandios”, chi siaꞌan ni kaꞌan Isaías na ni chaa da jnuꞌun Yandios na janaꞌan―ni kachi Juan. 
\p  
\v 24-25 Ti chaa vekoyo nuu chaa fariseo un ni ka jikajnuꞌun da Juan, ti ni ka kachi da: 
\p ―¿Ti ndoo skuanducha ra yɨvɨ, ti nu tu kuu ra maa Cristo, ni Elías, ni ɨnga profeta ja kaꞌan jnuꞌun vaji undi nuu maa Yandios nusa? ¿Ndoo kuu ja saꞌa ra un nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 26 Ti ni kachi Juan jiin da naa da: 
\p ―Saña chi skuanducha na jiin nducha, ko iyo ɨnga Chaa ja chaa nuu ni naa ni, ti niꞌin, tu ka nakuni ni chaa un.  
\v 27 Xnaka saña ni chaa, sa chaa Chaa un. Ko vanuxia kuñaꞌnu ga da ja kuu saña. Kuñaꞌnu xaan ga da ja tu kuu kandu na nuu da, ni ansu jniñu na kuu jakuitandijin na ti tava na ndijña da ―ni kachi Juan. 
\p  
\v 28 Siaꞌan ni kaꞌan Juan na ni kunde da yajni ñuu Betábara, ja kande ɨnga yuꞌu yucha Jordán nu ni skuanducha da yɨvɨ un. 
\s1 Kaꞌan Juan, chaa skuanducha un, ja Jesús kuu maa Lelu Yandios 
\p  
\v 29 Ɨnga kɨvɨ ti ni jini Juan nuu Jesús ja vaji ya nuu kande da, ti ni kachi da jiin yɨvɨ: 
\p ―Ndeꞌe naa ra, jaꞌa vaji maa Lelu Yandios, ti kuu ya nanu lelu ni ka jaꞌni yɨvɨ Israel ja ni ka soko i ja na kencha kuachi i. Ti maa ya kuu Lelu Yandios, chi siaꞌan ni chaa ya ja na kencha ya kuachi yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 30 Undi nuu ni kaꞌan ri jnuꞌun ya ja ni kachi ri: “Xnaka ruꞌu, ni kenda ti sa kenda maa Chaa kuñaꞌnu ga un. Kuñaꞌnu ga ya chi ja iyo ya, ti sa ni kaku ruꞌu.  
\v 31 Undi na sa ti kuni ga ri nau kuu maa ya. Ko xnaka ni kenda ri skuanducha ri jiin nducha nava siaꞌan na stuu ri maa ya nuu yɨvɨ Israel. Yukan na ti sa na nakuni yɨvɨ Israel nau kuu ya” ―ni kachi Juan. 
\p  
\v 32 Yukan na ti ni jani Juan jnuꞌun, ti ni kachi da: 
\p ―Ni jini ri ni kuun Espíritu Yandios vaji ya undi andɨvɨ, vaji ya nanu ɨɨn sata, ni jinu ya ti ni kendo ya jiin Jesús.  
\v 33 Undi sa ti kuni ga ri nau kuu ya, ko vijna ti ja ni jini ri chi maa Yandios ni taji ya ruꞌu. Ni jaꞌa ya jniñu nuu ri ja na skuanducha ri yɨvɨ jiin nducha. Ni kaꞌan ya jiin ri, ti ni kachi ya: “Nu ni jini ra ni kuun Espíritu Yandios ti jinu ya sɨkɨ ɨɨn chaa un. Ti Chaa yukan kuu ja taji Espíritu Yandios ja na kuncha ya jiin yɨvɨ naa i”, ni kachi Yandios jiin ri.  
\v 34 Ruꞌu Juan, na kachi ri ja, ja ni jini ri Chaa un, ti jaꞌa ri jandaa ja maa ndixia da kuu maa Seꞌe Yandios. Ti jandaa kuɨtɨ kuu ja Chaa un kuu maa Seꞌe Yandios ―ni kachi Juan. 
\p  
\v 35 Ɨnga kɨvɨ ti kande tuku Juan jiin uu chaa ka jika jiin da.  
\v 36 Ni jini da nuu Jesús ni yaꞌa ya yukan, ti ni kachi da: 
\p ―Ndeꞌe naa ra, Chaa un kuu maa Lelu Yandios ―ni kachi da. 
\p  
\v 37 Ni ka jinisoꞌo chaa ka jika jiin Juan ja siaꞌan ni kaꞌan da, ti ni ka chindikun chaa un jata Jesús kuankoyo da.  
\v 38 Ni ndeokoto Jesús, ni jini ya ja ka ndikun chaa un kuankoyo da jata ya. Ni kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―¿Ndoo ka nduku ra naa ra? ―ni kachi ya. 
\p Ti ni ka kachi da naa da: 
\p ―Maestro, ¿Nanu nchaa ni? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 39 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ñaꞌan na choꞌo, ti kuni ra ―ni kachi ya. 
\p Kuankoyo da jiin ya naa da ti ni ka jini da nuu kancha ya. Ti yukan ni ka kendo da jiin ya kɨvɨ un, chi ja ni kuu kaa kuun ja ini. 
\p  
\v 40 Ɨɨn chaa un ni kuu Andrés, ñani Simón Pedro. Ni jini da ja siaꞌan ni kaꞌan Juan, ti ni chindikun da jata Jesús.  
\v 41 Yukan na ti ni jan nunduku Andrés ñani da Simón Pedro, ti ni kachi da jiin da: 
\p ―Ni nakejnaꞌan ri jiin Cristo, ya ni taji Yandios ja saꞌa jniñu ñaꞌnu un ―ni kachi da. 
\p  
\v 42 Yukan na ti kuaꞌan da jiin ñani da nuu kancha Jesús. Nu ni jini Jesús nuu Simón, ti ni kachi ya: 
\p ―Maa ra kuu Simón, seꞌe yɨɨ Jonás. Undi vijna ti kendo ra konani ra Cefas ―ni kachi ya. 
\m (Cefas kuni kaꞌan Pedro nuu saꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ un.) 
\p  
\v 43 Ɨnga kɨvɨ ti ni kiꞌin Jesús ichi kuaꞌan ya ichi ñuu Galilea. Yukan ni ndejnaꞌan ya jiin Felipe. Ni kachi ya jiin da: 
\p ―Ñaꞌan na choꞌo ―ni kachi ya. 
\p  
\v 44 Ti Felipe ni kuu da ɨɨn chaa ñuu Betsaida, nu kuu ñuu Andrés jiin Pedro.  
\v 45 Ni nanduku Felipe Natanael, ti ni kachi da jini da: 
\p ―Ja jini ra nava ni chiso Moisés jiin taka ga profeta ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios na janaꞌan. Ni ka kaꞌan da ja chaa ɨɨn chaa kuñaꞌnu ja kuu ɨnga kuiya. Ni ka ndejnaꞌan ri jiin chaa un, ti maa da kuu Jesús, seꞌe yɨɨ José, chaa ñuu Nazaret ―ni kachi Felipe. 
\p  
\v 46 Ti ni kachi Natanael jiin Felipe: 
\p ―Ti va nu iyo ɨɨn chaa vaꞌa kenda nuu ñuu Nazaret ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Felipe jini da: 
\p ―Na choꞌo, ndeꞌe ti kuni ra ―ni kachi da. 
\p  
\v 47 Ni jini Jesús ja kuaja Natanael, ti ni kachi ya jiin da: 
\p ―Jaꞌa vaji ɨɨn maa chaa ñuu Israel ja tu jini da xndaꞌu ñaꞌan da ―ni kachi ya. 
\p  
\v 48 Ti ni kachi Natanael jiin Jesús: 
\p ―¿Nasa ni nakuni ni saña? ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Na ti kana ga Felipe xini ra, ti ja ni jini ri roꞌo kande ra ndatɨ nutɨchɨ vixi un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 49 Ti ni kachi Natanael: 
\p ―Maestro, maa ni kuu Seꞌe Yandios. Ti maa ni kuu rey taꞌu jniñu nuu nɨ tuꞌu nación Israel ―ni kachi da. 
\p  
\v 50 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Ni kandixia ra ruꞌu chi ni kachi ri jiin ra ja, ja ni jini ri kande ra ndatɨ yujnu un. Ko ndeꞌe ra ti kuni ra ja suꞌva naꞌnu ga jniñu saꞌa ri, chi suꞌva nduñaꞌnu ga ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 51 Ni siin Jesús kaꞌan ya jiin da, ti ni kachi ya: 
\p ―Jandaa na kachi ri nuu ra ja vijna na ti kuni ra nuña andɨvɨ, ti ndeꞌe ra chakoyo ndajaꞌa Yandios (ja ka nani ángel), ti ka ndaa ka nuu i nuu kancha ruꞌu, ja kuu ri seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ jaꞌ ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ni jaꞌan Jesús ɨɨn viko nandaꞌa 
\c 2  
\p  
\v 1 Nu ni yaꞌa uni kɨvɨ, ti ni iyo ɨɨn viko nandaꞌa ñuu Caná, ja kuu ndañuu Galilea. Ti yukan kande nana Jesús.  
\v 2 Suni kuaꞌan Jesús jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya, chi ni ka kana yɨvɨ un maa ya. 
\p  
\v 3 Ti nu ni jaa hora ja ni ndɨꞌɨ vino ni ka jiꞌi yɨvɨ un, ti ni kachi nana Jesús jiin ya: 
\p ―Ja ni ndɨꞌɨ vino ―ni kachi ña. 
\p  
\v 4 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Koto xndiꞌi ni ini ni, chi tu jaꞌi jaa kɨvɨ ja saꞌa na ɨɨn jniñu ñaꞌnu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 5 Yukan na ti ni kachi nana Jesús nuu chaa ka jicondiso vasu un: 
\p ―Saꞌa taka ndoo na kachi maa ya nuu ra ―ni kachi ña. 
\p  
\v 6 Ti yukan kajiin iñu tenaja yuu naꞌnu ja kɨvɨ kuun xiko xi undi ɨɨn ciento litro nducha chii. Ti jnuꞌun yɨvɨ hebreo ni kuu ja ka jajniñu i tenaja un ja kuu nducha ja ka nandaꞌa i jiin ja ka na sandoo i koꞌo i, nava siaꞌan na kendo vaꞌa i nuu Yandios.  
\v 7 Ni kachi Jesús nuu chaa ka jicondiso vasu un: 
\p ―Chuꞌun chitu nducha chii tenaja jaꞌa ―ni kachi ya. 
\p Ti ni ka chuꞌun chitu chaa un nducha chii tenaja un.  
\v 8 Yukan ti ni kachi Jesús: 
\p ―Tava tɨꞌlɨ ti kuaꞌa ra nuu chaa yɨndaꞌa viko un ―ni kachi ya. 
\p Ni ka tava da tɨꞌlɨ ti kuankoyo da jiin nuu chaa un.  
\v 9 Ni ka jiꞌi da tɨꞌlɨ, ti so ni naa ini da chi vaꞌa xaan ga iyo vino un. Ti tu jini da nasa ni jaa un. Ko maa chaa ka jicondiso un chi ni ka jini da. Yukan na ti ni kana chaa ndisojniñu un xini chaa ni nandaꞌa un,  
\v 10 ti ni kachi da jiin da: 
\p ―Taka yɨvɨ chi xnaka ka jaꞌa i vino vaꞌa un ka jiꞌi yɨvɨ kuaꞌa un, ti sandɨꞌɨ ni ga sa ka jaꞌa i vino ndaꞌu ga. Ko roꞌo, chi suꞌva sandɨꞌɨ ni ga ni xndoo ra ja vaꞌa ga. Jaꞌa kuu ja vaꞌa xaan ni saꞌa ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 11 Yukan ni kuu ɨɨn jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús undi nuu kuɨtɨ. Undi ñuu Caná, ja kuu ɨɨn ndañuu Galilea, siaꞌan ni saꞌa ya. Yukan ti viꞌi ga ni ka kandixia chaa ka skuaꞌa jiin ya naa da. Ni saꞌa ya ɨɨn jniñu ñaꞌnu un ja na kuni yɨvɨ ja ni jaꞌa Yandios ɨɨn jniñu ñaꞌnu ga nuu ya. 
\p  
\v 12 Yukan na ti sa kuaꞌan ya ichi ñuu Capernaum. Nana ya, ñani ya, jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya suni kuankoyo da jiin ya, ti yukan ni kaꞌiin da jaku kɨvɨ. 
\s1 Ni keniꞌin Jesús yɨvɨ ka iin ini veñuꞌun kaꞌnu 
\r (Mt. 21.12‑13; Mr. 11.15‑18; Lc. 19.45‑46) 
\p  
\v 13 Kuan kuyajni viko ka saꞌa yɨvɨ hebreo ja ka nukuꞌun ini i na ni keniꞌin Yandios maa i ñuu Egipto na janaꞌan. Ti viko un nani viko pascua. Kuaꞌan Jesús ñuu Jerusalén ja ni kuu kɨvɨ viko un.  
\v 14 Ti nuu veñuꞌun kaꞌnu un ni jini ya ka xiko yɨvɨ xndɨkɨ, jiin rɨɨ, jiin sata. Ti suni kaꞌiin chaa ka xndayɨ xuꞌun. 
\p  
\v 15 Nu ni jini Jesús yukan ti ni kuɨtɨ ini ya. Ti yukan ni saꞌa ya ɨɨn cuarta ñɨɨ, ti ni keniꞌin ya yɨvɨ un kuankoyo i. Ni keniꞌin ya yɨvɨ un ichi fuera yuxeꞌe un. Ni keniꞌin ya rɨɨ, ni keniꞌin ya xndɨkɨ. Ni skuiokava ya mesa chaa ka xndayɨ xuꞌun un, ti ni ka jichanuu xuꞌun un kuaꞌan.  
\v 16 Ti nuu chaa ka xiko sata un ni kachi ya: 
\p ―Keniꞌin jaꞌa naa ra, ti tukaa saꞌa ra yaꞌu ini veꞌe Tata ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 17 Yukan ti ni ka nukuꞌun ini chaa ka skuaꞌa jiin ya ja kaꞌan nuu tutu ii Yandios sɨkɨ Jesús: “Ndɨꞌɨ xaan ini na veꞌe ni, ja na kuu ɨɨn veꞌe ii”, kachi nuu tutu. 
\p  
\v 18 Yukan sa ni ka jikajnuꞌun chaa hebreo un maa ya: 
\p ―Nu ndixia ra ja ndisojniñu ra ja saꞌa ra yukan, ti jaꞌa kuaꞌa ra jandaa vijna. ¿Ti na ɨɨn jniñu ñaꞌnu ndiso ra nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 19 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Kuu kanuu na veñuꞌun jaꞌa kiꞌin, ko nuu uni kɨvɨ ti nakani tuku ni na kundichi ―ni kachi ya. 
\p  
\v 20 Ti ni ka kachi yɨvɨ hebreo un: 
\p ―Uu xiko iñu kuiya ni ka saꞌa yɨvɨ jniñu ti sa ni ka jani i veñuꞌun kaꞌnu jaꞌa kandichi, ti roꞌo ndoꞌo ini ra ja nuu uni ni kɨvɨ ti nakani tuku ra kundichi ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 21 Ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús jnuꞌun veñuꞌun kaꞌnu un, ko ni kaꞌan ya ja sɨkɨ yɨkɨ kuñu maa ya,  
\v 22 ja nandoto tuku ya nuu ñujiꞌi. Ti yukan sa ni ka nukuꞌun ini chaa ka skuaꞌa jiin ya. Ni ka nukuꞌun ini da jnuꞌun ni kaꞌan ya, ti sa ni ka kandixia da ja siaꞌan ndixia kaꞌan nuu tutu Yandios. Suni ni ka kandixia da jnuꞌun ni kaꞌan maa Jesús na kɨvɨ un. 
\s1 Ja jini Jesús na kanda yɨvɨ 
\p  
\v 23 Na ni kunde Jesús ñuu Jerusalén ja ni kuu kɨvɨ Pascua, nde kuaꞌa yɨvɨ ni ka kandixia ja maa ya kuu Cristo, chi yukan ni ka jini i jniñu ñaꞌnu saꞌa ya ja ndisojniñu ya.  
\v 24 So ja tu kachi kaji ya, ko maa ya ja jini ya nasa kanda taka yɨvɨ.  
\v 25 Ja yukan kuu ja tu nɨnɨ kuu ja kachi ɨɨn yɨvɨ nuu ya nasa kanda i, chi vanua ja jini vaꞌa maa ya nasa ka ndoꞌo ini yɨvɨ, jiin undi inijnuni i. 
\s1 Kaꞌan Jesús ja na nakaku jaa yo 
\c 3  
\p  
\v 1 Ni iyo ɨɨn chaa fariseo ni nani Nicodemo. Ti ni kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu nuu yɨvɨ nación hebreo.  
\v 2 Ti ɨɨn jakuaa ni jaꞌan da nuu kancha Jesús, ti ni kachi da jiin ya: 
\p ―Maestro, ja ka jini na ja maa Yandios ni taji niꞌin ja na xnaꞌan ni jnuꞌun ya nuu na naa na. Tu ka kuu saꞌa ɨɨn yɨvɨ ɨɨn jniñu ñaꞌnu nanu saꞌa maa ni nu tu chindee Yandios maa i. Ti jiin yukan ka jini na ja maa ya ni taji niꞌin vaji ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 3 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Jandaa na kachi ri nuu ra ja nu tu nakaku jaa ɨɨn yɨvɨ nuu Yandios, ti tu kuu kɨvɨ i ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 4 Ti ni kachi Nicodemo: 
\p ―¿Ti nasa kuu nakaku jaa ɨɨn chaa ñaꞌnu, ti nu ja ni jaꞌnu da nusa? ¿Xi va nu kuu ndɨvɨ tuku da chii nana da, ti sa nakaku tuku da nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 5 Yukan na ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Jandaa na kachi ri nuu ra ja nu tu nakaku jaa ɨɨn yɨvɨ, ti tu kuu kɨvɨ i ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu. Ti yukan kuu ja saꞌa maa Espíritu Yandios ja na nakani ini i ti na kuanducha i, nava na kondoo undi ini añu i, ti ansu ja na nakaku i nuu jaꞌa nana i. Chi ja na nakaku i kuu ja saꞌa maa Espíritu Yandios. Yukan na ti sa kuu kɨvɨ i ndaꞌa Yandios ja na taꞌu ga jniñu nuu i.  
\v 6 Saꞌa yo nanu ja nu na kaku ɨɨn yɨvɨ, ko kaku i jiin yɨkɨ kuñu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ja saꞌa Espíritu Santo kuu ja na nakaku jaa i undi ini añu i. Yukan kuu ja na nakaku jaa ɨɨn yɨvɨ. 
\p  
\v 7 Ti va so naa ini ra jiin jnuꞌun ni kaꞌan ri un, chi nu ka kuni kɨvɨkoyo yɨvɨ ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu, ti tukaa iyo ɨnga ichi kinkoyo i, chi ɨɨn ni ichi iyo. Ti yukan kuu ja saꞌa maa Espíritu ii ja na nakaku jaa i. 
\p  
\v 8 Ndeꞌe ra nu kee tachi, ti jinisoꞌo yo ko tu kuu kuni yo jiin nduchi yo, ni tu kuu jnɨɨ yo jiin ndaꞌa yo, ni tu kuni yo na ichi kuaꞌan. Suni siaꞌan saꞌa Espíritu Yandios jiin yɨvɨ, chi tu ka jini i nasa saꞌa ya ja na nakaku jaa i ―ni kachi ya. 
\p  
\v 9 Ni jikajnuꞌun tuku Nicodemo: 
\p ―¿Ti nasa kuu ja nakaku jaa yɨvɨ nusa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 10 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Kuu ra ɨɨn maestro, ti kuñaꞌnu ra nuu jnaꞌan yo ja ka kuu yɨvɨ Israel, ti tu kujnuni ini ra jnuꞌun jaꞌa, ¿Va tu jini ra nusa? 
\p  
\v 11 Jandaa na kachi ri nuu ra, ja ka jini ndaa ra taka jnuꞌun kaꞌan ri, ti jani ndaa ri jnuꞌun taka ja ni jini ri. Ko so ja roꞌo, tu kandixia ra jnuꞌun kaꞌan ri.  
\v 12 Ja siaꞌan tu kandixia ra jniñu saꞌa Yandios nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ¿Ti ndee ga ja kandixia ra nu na kachi ri nasa jito Yandios taka jniñu saꞌa ya undi nuu kancha maa ya nusa? Va tukaa ga kandixia ra yukan. 
\p  
\v 13 Ni ɨɨn tundo jaꞌan andɨvɨ ja kuni nasa iyo yukan, chi maa ɨɨn ni ja ni chaa nuu ñuyɨvɨ jaꞌa kuu ja jini. Maa ɨɨn ni ruꞌu ja kuu ri Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ja ni kuncha ri andɨvɨ, ti jini ndaa ri nasa iyo.  
\v 14 Ko yukan na ti katakaa yɨvɨ ruꞌu nuu ndaꞌa cruz, ja kuu ri Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ. Na ni ka jikonuu yɨvɨ hebreo nuu ñuꞌun teꞌe un na janaꞌan, ni jatakaa Moisés ɨɨn koo kaa nuu ɨɨn ndaꞌa yujnu un un. Ti suni siaꞌan kuu vijna, chi katakaa yɨvɨ ruꞌu nuu ndaꞌa cruz.  
\v 15 Yukan na ti taka yɨvɨ kandixia ruꞌu, tukaa jnaꞌnu ndatu i. Siaꞌan na ti sa kuu kunchuku i jiin Yandios ja kuu saa ni. Chi siaꞌan saꞌa Yandios jiin taka yɨvɨ ka kandixia Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ. 
\s1 Ni kundaꞌu ini Yandios yɨvɨ ñuyɨvɨ 
\p  
\v 16 Ni kundaꞌu xaan ini Yandios yɨvɨ ñuyɨvɨ. Ja yukan kuu ja ni taji ya seꞌe ya ni kii ya, vasu maa ɨɨn ya ni kuu Seꞌe Yandios. Ni kii seꞌe ya nuu ñuyɨvɨ nava taka yɨvɨ na kandixia ya, ti tukaa jnaꞌnu ndatu i, ti kunchuku i jiin Yandios ja kuu saa ni.  
\v 17 Siaꞌan ni taji Yandios Seꞌe ya nuu ñuyɨvɨ. Ko tu ni taji ya Seꞌe ya ja na kaꞌnu ndatu ya yɨvɨ, chi suꞌva ja na nama ya yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 18 Taka yɨvɨ ni ka kandixia ya, tukaa jnaꞌnu ndatu i, ko yɨvɨ ja tu ka kandixia i ya, ja ni ka jnaꞌnu ndatu i. Ko ni ka jnaꞌnu ndatu i ja tu ni ka kandixia i maa Seꞌe Yandios, ja maa ɨɨn ni ya kuu ja nama sɨkɨ yɨvɨ naa i. Siaꞌan ni kundaꞌu ini Yandios yɨvɨ ñuyɨvɨ. 
\p  
\v 19 Iyo kuaꞌa yɨvɨ ja tu ka kandixia jniñu ni saꞌa Yandios. Ka saꞌa ndevaꞌa i, ti jiin jniñu ka saꞌa i un jini yo ja ka jnaꞌnu ndatu i. Ja ni taji Yandios seꞌe ya nuu ñuyɨvɨ, ti kuu ya nanu ɨɨn ñuꞌun ja ndinchaa nuu ñuñaa, ja na kuni yɨvɨ na ichi kinkoyo i, ko tu ka jandatu i. Chi ka ndiyo ini i ja saꞌa ndevaꞌa i nanu ɨɨn chaa jajnaꞌan ini kaka jakuaa. Suni siaꞌan ka ndiyo ini i kundikun i kuachi un. Siaꞌan ka stuu yɨvɨ un maa i ja ka jnaꞌnu ndatu i nuu Yandios. 
\p  
\v 20 Ja ni taji Yandios seꞌe ya nuu ñuyɨvɨ, ti ni kuu ya nanu ɨɨn nduva ñuꞌun ja ndinchaa nuu ñuñaa, nava na kuni yɨvɨ ichi kinkoyo i. Ko sa suꞌva ka jito uꞌu i Yandios jiin seꞌe ya ja xnaꞌan ya na ichi kinkoyo i. Ti ka jito uꞌu i jnuꞌun ya, chi tu ka na kuni i yukan sa ni ka jini i ja iyo kuachi sɨkɨ naa. Tu ka jantaꞌu i jnuꞌun ya, chi ka ndiyo ini i ja siin i jiin kuachi un.  
\v 21 Ko ka iyo yɨvɨ ka jantaꞌu Seꞌe Yandios, ja kuu ya nanu ɨɨn nduva ñuꞌun ja ndinchaa nuu ñuñaa. Chi xnaꞌan ya naa i ichi kinkoyo i, ti ka kusɨɨ ini kaka ndaa i ichi un, chi tu ka yuꞌu i saꞌa i jniñu vaꞌa ja kuni Yandios. Ti siaꞌan ka stuu kaji ja ka saꞌa i taka jniñu vaꞌa kuni maa Yandios ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ndakuniꞌin tuku Juan jnuꞌun Jesús 
\p  
\v 22 Yukan na ti kuaꞌan Jesús ichi ñuu Judea. Suni kuankoyo chaa ka skuaꞌa jiin ya. Yukan ni kuꞌiin da jiin ya jaku kɨvɨ, ti yukan ni skuanducha ya yɨvɨ.  
\v 23 Suni ni kundee Juan ni skuanducha da ñuu Enón, chi yukan ni iyo kuaꞌa nducha. Ñuu yukan kendo yajni jiin ñuu Salím. Ni ka jaꞌan yɨvɨ nuu da, ti ni skuanducha da i.  
\v 24 Yukan ni saꞌa Juan undi na ti kɨvɨ ga da vekaa. 
\p  
\v 25 Uu xi uni jnaꞌan chaa ka skuaꞌa jiin Juan, ti ni ka kejaꞌa ka kaꞌan da jiin chaa hebreo un. Ti ka kaꞌan da sɨkɨ ja nasa kuu ja ka ndundoo yɨvɨ nuu Yandios.  
\v 26 Yukan na ti ni ka jaꞌan da nuu kande Juan, ti ni ka kachi da: 
\p ―Maestro, ni jini ni chaa ni jaa nuu ni kunchuku yo ichi ɨnga yuꞌu yucha Jordán, ja ni kachi ni na chaa kuu chaa un. Vijna ti ja skuanducha da, ti tendɨꞌɨ yɨvɨ kuankoyo nuu da un ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 27 Ti ni kachi Juan: 
\p ―Nu tu chindee Yandios, ti tu kuu saꞌa yɨvɨ ɨɨn jniñu nava kuni maa ya.  
\v 28 Ja ka jini vaꞌa ra ja ni kachi ri ja tu kuu ri maa Cristo. Ko ni taji Yandios ruꞌu ve saꞌa ri ɨɨn jniñu ti jniñu un kuu ja na kaxnuꞌun ri nuu yɨvɨ ja kii ya. 
\p  
\v 29 Na kani ri ɨɨn jnuꞌun. Nu na nandaꞌa ɨɨn chaa jiin ñasɨꞌɨ da, ka saꞌa da viko jiin amigo da. Ti amigo da un kuu chaa taꞌu jniñu nuu viko un, ti amigo da un kajnuꞌun nu iyo sɨɨ ini da ja nandaꞌa da xi tu. Nu ni kachi chaa nandaꞌa un ja iyo sɨɨ ini da, yukan ti amigo da un, suni kusɨɨ xaan ini da. Ti suni siaꞌan kusɨɨ xaan ini ri ja na kinkoyo yɨvɨ nuu Jesús.  
\v 30 Sɨkɨ ja ka kaꞌan ra un, ti kanuu ga ja na nduñaꞌnu ga maa ya, ti suꞌva na nukuu ga ruꞌu ―ni kachi Juan. 
\s1 Ɨɨn ja vaji ichi andɨvɨ 
\p  
\v 31 Ti maa ɨɨn ni ya kuu ja vaji undi andɨvɨ, yukan kuu ja kuñaꞌnu ga ya nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ. Taka yɨvɨ ni ka kaku nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ka kuu i seꞌe ñuyɨvɨ jaꞌa, ti ka kaꞌan i mani maa jnuꞌun iyo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ɨɨn ja vaji undi andɨvɨ, chi kuñaꞌnu ga nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ. 
\p  
\v 32 Ti kaꞌan ya taka ja ni jini ya, ti jani ya jnuꞌun taka ja ni jinisoꞌo ya, ko tu ka kuni chunsoꞌo yɨvɨ taka jnuꞌun kaꞌan ya.  
\v 33 Taka yɨvɨ ni ka chunsoꞌo jnuꞌun ya, ni ka nakuni ndaa i ja iyo ndaa jnuꞌun ni kaꞌan ya.  
\v 34 Ti jandaa ndixia kuu un, chi ni taji Yandios maa ya, ti maa ya kuu ja ni kaꞌan taka jnuꞌun kaꞌan Yandios, vanuxia kancha maa Espíritu Yandios jiin ya, ti tu yɨkuꞌva Espíritu ni jaꞌa Yandios ja na kuncha jiin ya. 
\p  
\v 35 Xaan ga mani Yandios jiin seꞌe ya. Ti ja yukan kuu ja ni nachiꞌi ya taka ja iyo nuu ndaꞌa seꞌe ya ja na taꞌu ya jniñu nuu. 
\p  
\v 36 Yɨvɨ kandixia Seꞌe Yandios ja nama ya i, ti kunchuku i jiin ya ja kuu saa ni. Ko yɨvɨ ja tu kandixia Seꞌe ya, tu kuu kunchuku i jiin ya, chi suꞌva viꞌi ga kuɨtɨ ini Yandios nuu i, ti kuaꞌa ya nundoꞌo koo ndoꞌo koo nene i ja kuu saa ni. 
\s1 Kaꞌan Jesús jiin ɨɨn ñaꞌan ñuu Samaria 
\c 4  
\p  
\v 1 Ni ka niꞌin chaa fariseo un jnuꞌun ja kuaꞌa ga yɨvɨ ka jika jiin Jesús, ti ni skuanducha ya kuaꞌa xaan ga yɨvɨ ja kuu Juan.  
\v 2 Vasu ansu maa Jesús ni skuanducha yɨvɨ, chi chaa ni ka skuaꞌa jiin ya un ni ka saꞌa. 
\p  
\v 3 Ni jaa jnuꞌun un nuu Jesús ja siaꞌan ni ka jini chaa fariseo. Yukan kuu ja ni kee ya ñuꞌun ñuu Judea, ti kuanoꞌon ya ichi nuu ñuꞌun ñuu Galilea.  
\v 4 Ti ichi kuaꞌan ya ni yaꞌa ya nuu ñuꞌun ñuu Samaria. 
\p  
\v 5 Ni jaa ya ñuu Sikar ja kuu ɨɨn ndañuu Samaria. Ñuu un kande yajni ɨɨn ñuꞌun ni jaꞌa Jacob nuu seꞌe da José na janaꞌan.  
\v 6 Yukan iyo ɨɨn soko nducha ni nani soko Jacob. Ni kuita Jesús ja kuaꞌan ya ichi un, ti yukan ni jakuɨñɨ ya yuꞌu soko un. Ko ja ni kuu koxiuu kɨvɨ un. 
\p  
\v 7 Ti ni jaa ɨɨn ñaꞌan ñuu Samaria kuaja kiꞌin ña nducha. Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Kuaꞌa tɨꞌlɨ nducha na koꞌo ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 8 Ti chaa ka skuaꞌa jiin ya, kuankoyo da ñuu un kuan kuaan da ja kaji da jiin ya naa da, ti ni kendo maa ɨɨn ni ga ya. 
\p  
\v 9 Ti ñaꞌan ñuu Samaria un ni kachi ña jiin ya: 
\p ―Niꞌin ja kuu ni chaa hebreo. ¿Ndo jikan ni nducha koꞌo ni nuu na, ti saña kuu na ñaꞌan ñuu Samaria? ―ni kachi ña. 
\p Siaꞌan ni kaꞌan ña, chi yɨvɨ hebreo un, tu mani i jiin yɨvɨ ñuu Samaria. 
\p  
\v 10 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Tu jini ra nasa kaa ɨɨn taꞌu vaꞌa ja kuni kuaꞌa maa Yandios nuu ra. Ni tu chaku ini ra, ti ni tu jini ra na chaa kuu ɨɨn ja kaꞌan jiin ra jaꞌa ja na kuaꞌa ra nducha koꞌo. Ko nu na kakantaꞌu ra nuu ri, ti kuaꞌa ri ɨɨn nuu nducha koꞌo ra ja na kuchaku ra ja kuu saa ni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 11 Yukan ti ni kachi ña jiin ya: 
\p ―Taa. Ko niꞌin, ni tu ñavaꞌa ni najin tava ni nducha. Ti soko jaꞌa chi kunu xaan. ¿Ti nanu kin kiꞌin ni nducha ja kaꞌñu ni nuu na nusa?  
\v 12 Jacob chaa ni kuu tata jnaꞌan na undi na janaꞌan. Chaa un ni jacha soko jaꞌa ti ni kendo jiin na naa na. Jaꞌa ni ka jiꞌi maa da nducha, ti suni jaꞌa ni ka jiꞌi taka jnaꞌan da jiin taka kuɨtɨ ni ka nchaka da. Ɨɨn chaa ni kuñaꞌnu ni kuu chaa un, ¿ti xi kuñaꞌnu ga niꞌin ja kuu chaa un nu? ―ni kachi ña. 
\p  
\v 13 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Taka yɨvɨ koꞌo nducha jaꞌa, ti ichi tuku i.  
\v 14 Ko nu na koꞌo i ɨɨn nducha kuaꞌa ri nuu i, ti tukaa ga ichi kuɨtɨ i. Kuaꞌa ri nducha un nuu i, ti yukan nduu nanu ɨɨn soko nuu kaña nducha kuaꞌa. Yukan na ti kuncha i jiin Yandios ja kuu saa ni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 15 Ti ni kachi ñaꞌan un jiin ya: 
\p ―Taa. Kuaꞌa ni nducha yukan, na koꞌo na nava tukaa ichi kuɨtɨ na, ti nava tukaa kii kiꞌin kuɨtɨ na nducha soko jaꞌa ―ni kachi ña. 
\p  
\v 16 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Kuan kana yɨɨ ra ti kii ra jiin da ―ni kachi ya. 
\p  
\v 17 Ti ni kachi ña jiin ya: 
\p ―Tu na yɨɨ na iyo ―ni kachi ña. 
\p Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Ndaa jnuꞌun kaꞌan ra ja tu na yɨɨ ra iyo,  
\v 18 vanuxia, ja ni kuu uꞌun chaa ni kunchuku jiin ra, ti chaa kancha jiin ra vijna chi ansu yɨɨ ra kuu da. Jaꞌa ni kachi ndaa ra vijna ―ni kachi ya. 
\p  
\v 19 Ti ni kachi ña jiin ya: 
\p ―Taa. Ko ndoꞌo ini na ja maa ni kuu ɨɨn profeta ja kaꞌan jnuꞌun Yandios.  
\v 20 Tata yɨvɨ ñuu Samaria na janaꞌan, ni ka chiñuꞌun i Yandios xini yuku jaꞌa. Ti niꞌin ka kaꞌan ni ja Jerusalén kuu ñuu nuu kunchañuꞌun yo Yandios ―ni kachi ña. 
\p  
\v 21 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Roꞌo ñasɨꞌɨ. Kandixia jnuꞌun kaꞌan ri. Chi jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni ansu ga yuku jaꞌa, ti ni ansu ga ñuu Jerusalén kuu nuu kunchañuꞌun ra maa Yandios, ya kuu Tata ra naa ra.  
\v 22 Roꞌo yɨvɨ ñuu Samaria naa ra, ka nchañuꞌun ra Yandios, ko vanuxia tu ka jini ra nasa kaa Yandios. Ko ruꞌu yɨvɨ hebreo chi ka jini ri nasa kaa Yandios, ka jini ri ja nɨnɨ nuu yɨvɨ hebreo vaji Ɨɨn ja nama sɨkɨ yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 23 Na kachi ri ja, ja ni jaa kɨvɨ kunchañuꞌun yɨvɨ Yandios, ja tukaa ka nandɨꞌɨ ɨɨn ni veñuꞌun nuu chiñuꞌun i ga. Ko chiñuꞌun i ya undi jiin nɨ ini nɨ añu i. Chi siaꞌan kuu ja kuni maa Yandios ja na kunchañuꞌun yɨvɨ maa ya.  
\v 24 Tu kuu kuni yɨvɨ nuu Yandios, chi maa ya kuu Espíritu. Yukan kuu ja nu ɨɨn yɨvɨ kuni i chiñuꞌun i ya, ko kanuu ja na chiñuꞌun ndaa i ya jiin nɨ ini nɨ añu i ―ni kachi ya. 
\p  
\v 25 Ti ñaꞌan un ni kachi tuku ña: 
\p ―Jini na ja kii ɨɨn ja ni nakaji Yandios ja nama sɨkɨ yo, ɨɨn ja konani Cristo. Nu na chaa chaa yukan, yukan ti xnaꞌan kaji ga da taka jnuꞌun un nuu yo ―ni kachi ña. 
\p  
\v 26 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Maa ri kuu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 27 Nɨ kaꞌan ga ya jiin ñaꞌan un, ti ni ka najakoyo chaa ka skuaꞌa jiin ya. So ka naa ini da ja siaꞌan ka ndajnuꞌun ya jiin ñaꞌan un. Ko ni ɨɨn tu ni ka tava ini da ja kajnuꞌun da ya: “¿Ndo nduku ñaꞌan un?” Xi kachi da jiin ya: “¿Na ndoo kaꞌan ni jiin ñaꞌan un?” Tu kuɨtɨ ni ka kaꞌan da siaꞌan. 
\p  
\v 28 Ñaꞌan un ni xndoo ña kɨyɨ nducha ña ti kuaꞌan ni ña ichi ñuu. Ni jaa ña ti ni kejaꞌa ña kaꞌan ña jiin yɨvɨ un: 
\p  
\v 29 ―¡Ñaꞌan na choꞌo naa ra, ti kuni ra ɨɨn chaa ni kachi ndɨꞌɨ nuu ri taka ja ni saꞌa ri! ¿Ti ansu maa da kuu Cristo nu? ―ni kachi ña. 
\p  
\v 30 Yukan ti ni ka kee yɨvɨ ñuu un kuankoyo i nuu kande Jesús. 
\p  
\v 31 Ni ti jakoyo ga yɨvɨ un, ti chaa ka skuaꞌa jiin Jesús, ka kandaꞌu da jiin ya: 
\p ―Maestro, kaji ni ɨɨn vanuxii staa, na kaji yo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 32 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Iyo ɨɨn staa yaji ri ja roꞌo naa ra, tu ka jini ra nasa kaa ―ni kachi ya. 
\p  
\v 33 Yukan ti chaa ka skuaꞌa jiin ya ka jikajnuꞌun jnaꞌan da naa da: 
\p ―¿Xi ja ni ka kinchaka yɨvɨ staa ni yaji ya nu? ―ni ka kachi da naa da. 
\p  
\v 34 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Siaꞌan ni kachi ri, chi saꞌa ri nava kuni maa ya ni taji ruꞌu vaji ri ja na saꞌa ri jniñu ya. Ti yukan kuu nanu ja na niꞌin jnuꞌun ndee ini yɨkɨ kuñu ri, nanu niꞌin yo jnuꞌun ndee ini jiin ɨɨn ndeyu yaji yo. Ti ndiyo ini ri ja sinu ri jniñu ni jaꞌa ya nuu ri. 
\p  
\v 35 Ti ja saꞌa yo jniñu kaꞌncha triu, ti vatu ni ka kaꞌan ra ja undi kuun yoo ti sa nastutu yo. Ko na kachi ri ja xnaka ndeꞌe vaꞌa ra naa ra, ndeꞌe vaꞌa ti kuni ra, chi vinañuꞌni ka iyo kuaꞌa xaan yɨvɨ nanu triu ja, ja ni kuaan ja kaꞌncha yo, chi yɨvɨ kuaꞌa ka tuꞌva i ti ka kandixia i ruꞌu.  
\v 36 Xaan ndatu yɨvɨ nastutu jniñu un chi iyo xaan taꞌu i, chi saꞌa i jniñu ja nastutu i yɨvɨ, ti nasavaꞌa i nuu kunchuku yɨvɨ un jiin Yandios ja kuu saa ni. Ja siaꞌan ti nanu kusɨɨ ini chaa ni saꞌa jniñu un, suni siaꞌan kusɨɨ ini chaa nastutu. 
\p  
\v 37 Ndaa jnuꞌun kaꞌan ɨɨn jnuꞌun, ja “Sɨɨn chaa saꞌa jniñu, ti ɨnga da nastutu.”  
\v 38 Suni siaꞌan taji ri roꞌo naa ra ja ka skuaꞌa jiin ri, ja na kachanuu ra jnuꞌun ri kiꞌin. Chi ka kuu ra nanu ɨɨn chaa nastutu triu. Vasu ansu maa ra ni ka jachanuu jnuꞌun un, chi ɨnga yɨvɨ ni ka jachanuu jnuꞌun ri, ko roꞌo kuu nanu nastutu jniñu ni ka saꞌa chaa un naa da ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 39 Ja siaꞌan kuu ja kuaꞌa xaan yɨvɨ ñuu un ni ka kandixia i Jesús, chi ni kachi ñaꞌan un: “Ni kachi ndɨꞌɨ da taka ja ni saꞌa na”, ni kachi ña. 
\p  
\v 40 Nu ni ka jakoyo yɨvɨ ñuu Samaria un nuu kande Jesús, ti ni ka kaꞌan ndaꞌu i jiin ya ja na kendo ya jiin yɨ ti jaku kɨvɨ. Ti ni kendo ya yukan ni kundee ya uu kɨvɨ.  
\v 41 Kuaꞌa xaan i ni ka kandixia ya ja sɨkɨ jnuꞌun vaꞌa ni kaꞌan ya yukan. 
\p  
\v 42 Yukan na ti sa ni ka kachi yɨvɨ jiin ñaꞌan un: 
\p ―Tukaa nɨnɨ kuu ja undi kani ra jnuꞌun ti sa kandixia ri ya, chi suni ni ka jinisoꞌo maa ri jnuꞌun ni kaꞌan ya. Yukan na ti ni ka jini ndaa yo ja maa ya kuu maa Cristo, ya ni nakaji Yandios ja nama ya sɨkɨ yɨvɨ ñuyɨvɨ ―ni ka kachi yɨvɨ un. 
\s1 Jiin ndusu yuꞌu Jesús ni nduvaꞌa seꞌe ɨɨn chaa kuñaꞌnu 
\p  
\v 43 Nu ni yaꞌa uu kɨvɨ, ni kee Jesús ñuu Samaria, ti ni nakiꞌin ya ichi kuanoꞌon ya nuu ñuꞌun ñuu Galilea.  
\v 44 Ti maa ya ni kaꞌan undi nuu, na ni kachi ya ja tu kuaꞌa yɨvɨ ja yɨñuꞌun nuu ɨɨn chaa kaꞌan jnuꞌun Yandios, ñuu nuu ni jaꞌnu da.  
\v 45 Ko nu ni jaa ya ñuu Galilea, ti ni ka jantaꞌu yɨvɨ un ya, chi ni ka jini i jniñu ñaꞌnu ni saꞌa ya ñuu Jerusalén ja ni kuu kɨvɨ viko un, chi suni ni ka jaꞌan i yukan. 
\p  
\v 46 Yukan na ti ni ndeokuñɨ Jesús ichi ñuu Caná ja kuu ndañuu Galilea, nuu ni nasaꞌa ya vino jiin nducha un. Ti ñuu Capernaum ni iyo ɨɨn chaa kuñaꞌnu ja ndiso jniñu da nuu rey. Ti kuꞌu seꞌe chaa un.  
\v 47 Ni niꞌin da jnuꞌun ja ni kee Jesús ñuu Judea, ti ni nandeokuñɨ ya ichi ñuu Galilea. Yukan ti ni jaꞌan chaa kuñaꞌnu un nuu kancha Jesús, ti ni kejaꞌa jikantaꞌu da nuu Jesús ja na kiꞌin ya jiin da veꞌe da: 
\p ―Saꞌa ni tɨꞌlɨ tajna seꞌe na ―ni kachi da. 
\m Siaꞌan ni kaꞌan chaa kuñaꞌnu un chi ja yajni kuū seꞌe da niku. 
\p  
\v 48 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Maa ra jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ ɨɨn nuu kanda jiin ra, nu tu ndeꞌe ra jiin nuu ra ɨɨn jniñu ñaꞌnu saꞌa ri, ti ni tu kandixia kuɨtɨ ra ruꞌu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 49 Ti ni kachi chaa kuñaꞌnu un: 
\p ―Taa. Jikantaꞌu xaan na nuu ni. Ko nu tu kiꞌin ni veꞌe na, ti va kuū seꞌe na ―ni kachi da. 
\p  
\v 50 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Kuanoꞌon veꞌe ra chi tu kuū ndixia seꞌe ra ―ni kachi ya. 
\p Ni kandixia chaa un jnuꞌun ni kaꞌan Jesús, ti kuanoꞌon ni da.  
\v 51 Kuan nduyajni da veꞌe da, ti ja kuaja ɨɨn chaa kuū muzu da un, ti ni kachi da jiin chaa kuñaꞌnu un: 
\p ―Ja ni nduvaꞌa seꞌe ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 52 Yukan ni jikajnuꞌun da muzu da un: 
\p ―¿Na hora ni nduvaꞌa seꞌe ri nusa? ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi muzu un: 
\p ―Ja yajni na koxiuu ni kee kiji un maa i ―ni kachi da. 
\p  
\v 53 Yukan ti ni nukuꞌun ini da ja hora yukan ni kachi Jesús jini da: “Kuanoꞌon veꞌe ra, chi tu kuu seꞌe ra”, ni kachi ya. Yukan ti ni kandixia da Jesús, ti suni ni ka kandixia tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku veꞌe da. 
\p  
\v 54 Yukan kuu ɨnga jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús na ni kee ya nuu ñuꞌun ñuu Judea ti kuanoꞌon ya ichi ñuu Galilea. Sa yukan kuu uu jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús. 
\s1 Ni saꞌa Jesús tajna ɨɨn chaa kuꞌu yuꞌu pila nducha ñuu Betesda 
\c 5  
\p  
\v 1 Nu ni yaꞌa yukan na ti sa ni nandeokuñɨ Jesús ñuu Jerusalén, ti yukan nukuꞌun ɨɨn viko ka nasaꞌa yɨvɨ hebreo. 
\p  
\v 2 Ni iyo ɨɨn pila kaꞌnu nducha ñuu Jerusalén. Ni nani Betesda nuu yuꞌu ka kaꞌan yɨvɨ hebreo. Ni iyo uꞌun yuxeꞌe lulu nuu ka kɨvɨ yɨvɨ nuu nducha un. Kendo yajni yuꞌu ñuu, ti yuxeꞌe un ni nani Yuxeꞌe Nuu Ka Yaꞌa Rɨɨ.  
\v 3-4 Ti yukan kandatu kuaꞌa yɨvɨ ka kuꞌu. Kandatu yɨvɨ kuaa nduchi, yɨvɨ rengo jiin yɨvɨ tɨkuku. 
\p  
\v 5 Ti suni yukan katuu ɨɨn chaa ja ja ni kuu oko xiaꞌun uni kuiya kuꞌu da.  
\v 6 Ni jini Jesús nuu chaa un katuu da. Suni ni jini ya ja ja ni kuu naꞌan xaan kuꞌu da, ti ni jikajnuꞌun ya maa da: 
\p ―¿Kuni ra nduvaꞌa ra nu? ―ni kachi ya. 
\m  
\v 7 Ti ni kachi chaa kuꞌu un: 
\p ―Taa, kuni na, ko tu iyo ni ɨɨn chaa chindee saña. Ni ɨɨn yɨvɨ tu kii chindee i saña ja na kɨvɨ na nuu nducha un nuu kejaꞌa kanda. Chi taka jinu ja kuni kɨvɨ na, ti xnakan ja kɨvɨ ɨnga yɨvɨ ―ni kachi da. 
\p  
\v 8 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―¡Ndokuñɨ! Nastuu yuu ra, ti kaka kuanoꞌon veꞌe ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 9 Ni ndoko da ni nastuu da yuu da, ti ni kejaꞌa jika da kuaꞌan da. 
\p Yukan ni kuu ɨɨn sabado, kɨvɨ ka ndetatu yɨvɨ hebreo.  
\v 10 Ti chaa hebreo ka kuñaꞌnu un, ni ka kachi da jiin chaa ndaꞌu un: 
\p ―Kɨvɨ ndetatu kuu vijna, ti tu vaꞌa ja kundiso ra yuu ra kiꞌin ra jiin ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 11 Ti ni kachi chaa ni nduvaꞌa un: 
\p ―Ɨɨn chaa ni saꞌa tajna saña yukan ni kachi da ja na kundiso na yuu na ti na kiꞌin na ―ni kachi da. 
\p  
\v 12 Ni ka jikajnuꞌun chaa un maa da: 
\p ―¿Nau chaa kuu ja ni kachi jini ra ja na nakiꞌin ra yuu ra ti kiꞌin ra nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 13 Ti chaa ni nduvaꞌa un, tu ni jini da nau chaa kuu, chi vanuxia kuaꞌa xaan yɨvɨ kaꞌiin yukan, ti Jesús kuaꞌan ni ya. 
\p  
\v 14 Kuee ga sa ni ndejnaꞌan Jesús jiin da yuxeꞌe veñuꞌun kaꞌnu un, ti ni kachi ya jiin da: 
\p ―Ja ni nduvaꞌa ra vijna. Vijna na ti koto ma saꞌa ga ra kuachi. Chi nu na saꞌa tuku ra, yukan na ti kii ɨɨn nundoꞌo kaꞌnu xaan ga sɨkɨ ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 15 Yukan na ti kuaꞌan chaa un, ni jani da jnuꞌun nuu chaa hebreo ka kuñaꞌnu un: 
\p ―Jesús kuu ja ni saꞌa tajna saña ―ni kachi da. 
\p  
\v 16 Ti sɨkɨ ja ni saꞌa Jesús ɨɨn jniñu un kɨvɨ ndetatu, ja yukan kuu ja ni ka kejaꞌa ka jito uꞌu chaa hebreo ka kuñaꞌnu un Jesús, ti ka kuni kaꞌni da ya. 
\p  
\v 17 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Na kachi ri nuu ra ja taka ni hora sajniñu Yandios. Maa Tata ri, sajniñu ya taka ni kɨvɨ. Ti suni siaꞌan sajniñu tu ruꞌu taka ni kɨvɨ ―ni kachi ya. 
\p  
\v 18 Ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús, ti viꞌi ga ni ka nduku da nasa kaꞌni da ya, chi tu ni jandatu ya jnuꞌun kaꞌan ley ja kuu kɨvɨ ndetatu un, jiin suni ja ni kachi ya ja Tata maa ya kuu Yandios, chi siaꞌan ni skejnaꞌan ya maa ya jiin maa Yandios. Yukan kuu ja ka kuni da kaꞌni da Jesús. 
\s1 Ndisojniñu Seꞌe Yandios 
\p  
\v 19 Ni kachi Jesús jini chaa hebreo ka kuñaꞌnu un: 
\p ―Na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja maa ri kuu Seꞌe Yandios, ti ni ɨɨn yɨvɨ tu kuu saꞌa ja saꞌa maa ya. Ti jandaa ndixia kuu yukan chi ruꞌu saꞌa ri taka ja saꞌa maa Tata ri.  
\v 20 Ti siaꞌan kuu ndixia chi mani Yandios jiin Seꞌe ya, ti xnaꞌan ya nuu Seꞌe ya taka ja saꞌa ya. Ti suꞌva ñaꞌnu ga jniñu xnaꞌan ya nuu seꞌe ya, ja undi so naa ini ra naa ra. 
\p  
\v 21 Chi Ɨɨn ni ka kuñaꞌnu ya kuu Seꞌe jiin Tata ya. Tata yo Yandios, naxndoto ya yɨvɨ nuu ñujiꞌi, ti nachaku tuku i. Ti suni siaꞌan saꞌa maa seꞌe ya, chi suni naxndoto ya yɨvɨ naa i nuu ñujiꞌi.  
\v 22 Jaꞌa kuu ja ɨɨn ni kuñaꞌnu ya kuu Seꞌe jiin Tata ya. So ja maa Tata yo Yandios tu xndichi ya kuachi sɨkɨ ni ɨɨn yɨvɨ, chi ni jaꞌa ya jniñu ñaꞌnu un nuu Seꞌe ya ja na xndichi ndaa kuɨtɨ ya sɨkɨ kuachi yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 23 Siaꞌan ti na chiñuꞌun yɨvɨ Seꞌe Yandios naa i nanu ka chiñuꞌun i maa Yandios. Ko nu nau yɨvɨ tu nachiñuꞌun Seꞌe ya, suni siaꞌan tu nachiñuꞌun i Tata ya, vasu ɨɨn ni ka kuñaꞌnu ya jiin Seꞌe ya, chi maa Tata Yandios kuu ja ni taji ya Seꞌe ya ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 24 Ni siin Jesús kaꞌan ya ti ni kachi ya: 
\p ―Jandaa na kachi ri ja nu na chuꞌun ini yɨvɨ jnuꞌun kaꞌan ri, ti kandixia ndaa i ja maa Yandios ni taji ruꞌu, yukan na ti tu jnaꞌnu ndatu i. Vasu na kuu i ko tu kondoꞌo i nundoꞌo. Suꞌva ndɨvɨ i ndaꞌa maa Yandios ti yukan kuchaku i jiin ya ja kuu saa ni. 
\p  
\v 25 Jandaa na kachi ri ja jaa ɨɨn kɨvɨ ti kundaa nava ni kachi ri, ti kɨvɨ yukan ja ni jaa. Yɨvɨ ka chaku vijna, ka kuu i nanu ndɨyɨ, ko nu na chuꞌun ini i jnuꞌun kaꞌan Seꞌe Yandios, ti kandixia i naa i, yukan na ti ja ka yɨꞌɨ i ndaꞌa maa Yandios, ti ka jika i ichi ya. Tukaa ka kuu i nanu ndɨyɨ, chi suꞌva ja ni ka nachaku i kanchuku i jiin ya. 
\p  
\v 26 Siaꞌan saꞌa Yandios jiin Seꞌe ya vanuxia ɨɨn ni kuu seꞌe ya jiin maa ya. Ti kaꞌnu ɨɨn jniñu saꞌa Yandios chi saꞌa ya ja na kuchaku yɨvɨ naa i. Ti nanu saꞌa maa Yandios suni siukan saꞌa Seꞌe ya, chi saꞌa ya ja na kuchaku yɨvɨ naa i ja kuu saa ni. 
\p  
\v 27 Sɨkɨ ja ɨɨn ni kuu Yandios jiin Seꞌe ya, yukan kuu ja ni jaꞌa ya jniñu nuu Seꞌe ya, chi maa ya kuu maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ. Ti nanduku vindaa ya kuachi sɨkɨ yɨvɨ naa i nuu nasa iyo. Ti maa Seꞌe ya na kachi nau kuu yɨvɨ ni ka jnaꞌnu ndatu, ti nau kuu yɨvɨ ni ka nitaꞌu. Ti xndichi ndaa kuɨtɨ ya yɨvɨ naa i, chi maa ya kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ti maa Tata ya ni jaꞌa jniñu un nuu ya. 
\p  
\v 28 Koto ma naa ini ra ɨɨn jnuꞌun kaꞌan ri jaꞌa sɨkɨ jniñu ndiso ri, ja ɨɨn ni kuu ri jiin Tata ri Yandios, chi nu na jaa kɨvɨ, ti taka ndɨyɨ ka ñunduji un kunisoꞌo i jnuꞌun kaꞌan Seꞌe ya.  
\v 29 Yukan na ti taka yɨvɨ ni ka saꞌa ja vaꞌa, nandoto i ti kunchuku i jiin Yandios. Ti taka yɨvɨ ni ka saꞌa ndevaꞌa un suni nandoto i, ko kɨvɨkoyo i nuu jnaꞌnu ndatu i naa i ―ni kachi Jesús. 
\s1 Nasa nakuni yɨvɨ ja ndisojniñu Jesús 
\p  
\v 30 Ni siin Jesús kaꞌan ya jiin chaa hebreo ka kuñaꞌnu un, ti ni kachi ya: 
\p ―Siuku ndaa kuɨtɨ ri taka nava kuni maa Tata ri Yandios, chi tu iyo ni ɨɨn ja saꞌa ri ja kuu ini maa ri. Ti xndichi ndaa ri yɨvɨ naa i siaꞌan nava ni kachi maa Tata ri. Siaꞌan xndichi ri yɨvɨ, chi tu saꞌa ri nava kuu ini maa ri. Chi suꞌva siuku ri nava kuu ini maa ya, chi ja sɨkɨ yukan ni taji ya ruꞌu vaji ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 31 Ko nu na kaꞌan ri ja ndoꞌo ini maa ri, ti kaꞌan ri ja kusɨɨ ini ri, yukan na ti kachi ra ja tu nijniñu kuɨtɨ jnuꞌun kaꞌan ri, chi tu iyo ɨnga ja kuaꞌa jandaa jaꞌa ri.  
\v 32 Ko iyo ɨnga ja ndakuniꞌin ruꞌu ti kachi nau ja kuu ri, ti kaꞌan ndaa chaa un chi jini da ruꞌu. Ti jini ri ja iyo ndaa jnuꞌun kaꞌan chaa un ti niꞌin jniñu. 
\p  
\v 33 Maa ra naa ra, ni ka taji ra chaa ni ka jaꞌan kajnuꞌun Juan, chaa ni skuanducha un. Ti chaa un, ni kachi ndaa kuɨtɨ ni da ja kuu ruꞌu.  
\v 34 Ti vasu siaꞌan ko tu nandɨꞌɨ ri ja ɨnga yɨvɨ kachi nasa jniñu saꞌa ri. Siaꞌan kaꞌan ri ja na kundaa jnuꞌun ni kaꞌan Juan sɨkɨ maa ri nava na kandixia ra taka jnuꞌun ni kaꞌan da un, ti nava na kuu nama ra maa ra. 
\p  
\v 35 Saꞌa yo nanu Juan ni kuu da nanu ɨɨn ñuꞌun ja ni ndinchaa nuu ñuñaa, chi ni xnaꞌan ndaa da ichi Yandios nuu yɨvɨ. Ko jaku ni kɨvɨ ni ka chiñuꞌun ra jnuꞌun ni xnaꞌan da un. Vanuxia yukan ni kuu ɨɨn jniñu ni saꞌa da.  
\v 36 Ti kuaꞌa ni kuu ɨɨn jnuꞌun ni ndakuniꞌin Juan sɨkɨ maa ri. Ko kaꞌnu ga kuu jnuꞌun kaꞌan maa Tata ri jaꞌa ri, chi ni jaꞌa ya jniñu ñaꞌnu nuu ri. Yukan na ti kuni ndaa ra nau ja kuu ruꞌu, ti kuni ndaa ra ja maa Tata ri ni taji ya ruꞌu vaji ri, chi saꞌa ri jniñu ñaꞌnu ni jaꞌa ya nuu ri. 
\p  
\v 37 Tata ri ni taji ruꞌu, ti stuu kaji ya taka nau ja kuu ri. Ni kachi kaji ya nau ja kuu ruꞌu, vasu tu ni ka jini ra jiin nuu ra nuu Tata ri, ti ni tu ni ka jinisoꞌo ra ndusu yuꞌu maa ya. Ko jandaa kuu ja ni tu ka chuꞌun ini ra jnuꞌun kaꞌan Tata ri. Yukan kuu ja tu ka kandixia ra ja kaꞌan ɨɨn Chaa ni taji maa Tata yo Yandios.  
\v 38 Ni tu ka chuꞌun ini ra jnuꞌun ni kaꞌan Tata ri. Ti ni tu ka kandixia ra Ɨɨn ja ni taji maa ya. Tu ka kandixia ra, chi tu ka jantaꞌu ra jnuꞌun kaꞌan maa Tata ri. 
\p  
\v 39 Ka skuaꞌa xaan ra tutu ii Yandios ja ni ka chaa yɨvɨ janaꞌan. Ka skuaꞌa xaan ra tutu un, chi ka ndoꞌo ini ra ja jiin yukan ti na nitaꞌu ra ja kunchuku ra jiin ya ja kuu saa ni. Ko maa tutu un kuu ja kaꞌan ndaa sɨkɨ ri.  
\v 40 Ti roꞌo tu ka kuni kuɨtɨ ra kandixia ra ruꞌu nava na ndɨvɨ ra ndaꞌa Yandios ti kunchuku ra jiin ya. Ko ni ka kuu niꞌin xaan tonto ini ra, chi tu ka kuni kandixia ra ruꞌu naa ra ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 41 Ni siin Jesús kaꞌan ya ti ni kachi ya: 
\p ―Tu nandɨꞌɨ ri ja kuaꞌa ra ja yɨñuꞌun ruꞌu. Ni tu nduku ri ja kaꞌan yɨvɨ ja kuñaꞌnu ri nu tu iyo ndaa ini i.  
\v 42 Ko ruꞌu chi jini vaꞌa ri nasa kaa undi ini jnuni ra. Ti jini ndaa ri ja tu ka iyo ini ra ja chiñuꞌun ra Yandios, ti jini vaꞌa ri chi yɨjiyo ndeꞌe ri roꞌo naa ra. 
\p  
\v 43 Jini ri ja tu ka jantaꞌu ra ruꞌu. Ko maa ri kuu, ni chaa ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ti ndaku niꞌin ri jnuꞌun kaꞌan Tata ri Yandios. Nu na nakuni ra ruꞌu, ti suni siaꞌan nakuni ra nasa kaa Yandios. Ko sa ti nakuni ra ruꞌu, ti suni nakuni ra ja kuñaꞌnu Yandios nuu tendɨꞌɨ ja iyo. Ti vasu siaꞌan kuu, ko tu ka jantaꞌu ra ruꞌu. Ko nu na kii ɨnga chaa, ti ndakuniꞌin da nanu maa da, ti va kuantaꞌu ni ra chaa yukan. 
\p  
\v 44 Yukan kuu ja tu kuu nasa kandixia ra ruꞌu, chi niꞌin xaan ka ñukuu ini ra ja na kuantaꞌu ɨɨn yɨvɨ roꞌo, ti ansu ja na kuantaꞌu maa Yandios roꞌo naa ra. Viꞌi ga ka nakutu ini ra ja, nakuaꞌa ja yɨñuꞌun nuu jnaꞌan maa ra, ko tu ka nakutu ini ra ja na nakuantaꞌu maa Yandios roꞌo naa ra. Yukan kuu ja tu kuu nasa kandixia ra ruꞌu. 
\p  
\v 45 Ti vasu siaꞌan iyo, ko tu kani ini ra ja kankuachi ri sɨkɨ ra nuu Tata yo Yandios. Ko ley ni jaꞌa Yandios nuu Moisés, yukan kuu ja kankuachi sɨkɨ ra naa ra. Ti jandaa ndixia kuu, chi vasu ka ndoꞌo ini ra ja ka iyo ndoo ra nuu Yandios, ko so ja ka siuku ra ley Moisés ti ka ndoꞌo ini ra siaꞌan. Ko jiin yukan ti ja kankuachi Moisés sɨkɨ ra naa ra. 
\p  
\v 46 Ko nu ka kandixia ndaa ra jnuꞌun Moisés, ti suni kandixia ndaa ra ruꞌu niku. Chi vanua undi na janaꞌan xaan ni chaa da tutu nuu kaꞌan sɨkɨ ruꞌu ja chaa ri nuu ñuyɨvɨ kɨvɨ vijna.  
\v 47 Ko roꞌo tu ka ñukuu ndaa ini ra jnuꞌun ni chaa Moisés. Yukan kuu ja tu kuu nasa kandixia ra jnuꞌun kaꞌan ri vijna. Tu kuu kuɨtɨ ―ni kachi Jesús jini chaa hebreo ka kuñaꞌnu un. 
\s1 Ni jaꞌa Jesús ja ni ka yaji uꞌun mil yɨvɨ 
\r (Mt. 14.13‑21; Mr. 6.30‑44; Lc. 9.10‑17) 
\c 6  
\p  
\v 1 Yukan na ti sa kuaꞌan Jesús jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya ichi ɨnga yuꞌu mini Galilea. Ti mini un suni nani mini Tiberias.  
\v 2 Kuaꞌa xaan yɨvɨ ni ka ndikun i Jesús, chi ni ka jini i taka jniñu ñaꞌnu saꞌa ya. Ni saꞌa ya jniñu ñaꞌnu xaan ga, chi ni saꞌa ya ja ni ka nduvaꞌa yɨvɨ ka kuꞌu. 
\p  
\v 3 Yukan ti kuaꞌan Jesús jiin ndajaꞌa ya, ni ndaa ya ɨɨn yuku, ti yukan ni jakuɨñɨ ya.  
\v 4 Ti ja kuan kuyajni kɨvɨ viko Pascua ka nasaꞌa yɨvɨ hebreo, ja ka nukuꞌun ini i kɨvɨ ni ka kekoyo i nuu ñuꞌun nación Egipto na janaꞌan. 
\p  
\v 5 Ni jitonuu Jesús ti ni jini ya ja kuaꞌa xaan yɨvɨ ni ka kaa kuankoyo. Ti ni kachi ya jiin Felipe: 
\p ―¿Nanu kin kuaan yo ja kaji yɨvɨ jaꞌa naa i? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 6 Siaꞌan ni ni kaꞌan ya, chi kuni ya ja na ndee nu nasa kaꞌan Felipe nu kandixia ndaa da maa ya xi tuu, vanuxia ja jini vaꞌa maa ya nasa saꞌa ya. 
\p  
\v 7 Ti ni kachi Felipe jiin ya: 
\p ―Nu na kuaan yo uu ciento xuꞌun staa, ti ni tu kujaa ja kaji yɨvɨ jaꞌa, vasu ni ɨɨn tɨꞌlɨ ɨɨn ɨɨn yɨvɨ naa i ―ni kachi da. 
\p  
\v 8 Ti ɨnga ndajaꞌa ya ni kaꞌan da, ti chaa un kuu Andrés, ñani Simón Pedro. Ti kachi da: 
\p  
\v 9 ―Chukan kande ɨɨn chaa lulu, ndiso da uꞌun staa stila cebada jiin uu chāká. Ko yukan tu kujaa chi kuaꞌa xaan yɨvɨ naa i ―ni kachi da. 
\p  
\v 10 Yukan na ti ni taꞌu Jesús jniñu nuu ndajaꞌa ya: 
\p ―Kachi jini yɨvɨ ja na nukoo i nuu icha jña naa ra ―ni kachi ya. 
\p Ti yukan mani icha kuii kuu, ti yukan ni ka nukoo yɨvɨ naa i. Ti va ka iyo uꞌun mil niña kuɨtɨ chaa.  
\v 11 Ti ni kiꞌin Jesús ndɨ uꞌun staa yukan, ti ni nakuantaꞌu ya nuu Yandios. Ti ni jaꞌa ya nuu ndajaꞌa ya ja na tejnaꞌan da nuu yɨvɨ kanchuku yukan. Suni siaꞌan ni saꞌa ya jiin chāká un, ti jiin yukan ni ni ka yaji vaꞌa yɨvɨ un naa i. 
\p  
\v 12 Nu ni kuu ni ka yaji vaꞌa yɨvɨ un staa, ti ni kachi Jesús jiin ndajaꞌa ya: 
\p ―Nastutu pedazu ni kendoso jña, nastutu ra chi tu stɨvɨ yo naa yo ―ni kachi ya. 
\p  
\v 13 Ni ka nastutu da, ti ni chitu uxi uu chika jiin pedazu staa un. Siaꞌan chika ni ndututu vasu uꞌun ni jnaꞌan staa ni tejnaꞌan Jesús, ko uxi uu chika pedazu staa un ni kendoso. 
\p  
\v 14 Nu ni ka jini yɨvɨ jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús yukan, so ni ka naa ini i, ti ka kaꞌan jiin jnaꞌan i: 
\p ―Va ndaa ndixia ja chaa jaꞌa kuu ja kaꞌan nuu tutu ii Yandios, ja kii ɨɨn profeta nuu ñuyɨvɨ, kii kaꞌan da jnuꞌun ya ―ni ka kachi yɨvɨ. 
\p  
\v 15 Yukan ti ni jinijnuni maa Jesús ja ka kuni yɨvɨ kin kiꞌin i ya, ti chayɨka i ya ja na kuu ya rey, ti na taꞌu ya jniñu nuu i naa i. Yukan kuu ja ni kaa ga Jesús kuaꞌan ya undi xini yuku un. 
\s1 Ni jika Jesús nuu nducha 
\r (Mt. 14.22‑27; Mr. 6.45‑52) 
\p  
\v 16 Ja kuan ini, ti chaa ka skuaꞌa jiin Jesús, ni ka nuu da jaꞌa yuku un, ti ni ka najakoyo da yuꞌu mini un.  
\v 17 Ni ka kɨvɨ da barco, ti kuankoyo da ichi ɨnga nuu yuꞌu mini undi ñuu Capernaum. Ni kuu ñaa, ti tujaꞌi najaa Jesús nuu kaꞌiin da un naa da. 
\p  
\v 18 Ti ni jakunchaa ɨɨn tachi xaan, ja ni kejaꞌa saꞌiyo nuu nducha mini un.  
\v 19 Ti va sa uꞌun xi iñu ni mil metro kuu ja ni ka jika da jiin barco da, ti ni ka jini da jika Jesús kuaja ya nuu nducha mini un, kuan kuyajni ya nuu barco un. Ti chaa un ni kejaꞌa ka yuꞌu da. 
\p  
\v 20 Ti ni kachi maa Jesús jiin da naa da: 
\p ―Koto yuꞌu ra naa ra chi maa ri kuu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 21 Yukan na sa ni ka ndusɨɨ ini da ja ni kɨvɨ Jesús ini barco un. Siaꞌan na sa ni ka jakoyo yachi da nuu kuankoyo da un. 
\s1 Ni ka nanduku yɨvɨ Jesús 
\p  
\v 22 Ni kuxian ɨnga kɨvɨ, ti yɨvɨ kuaꞌa ni ka kendo i ɨnga nuu yuꞌu mini un. Ni ka jini i ja ɨɨn ni barco ni kunde yuꞌu mini un. Ti suni ni ka jini i ja ndajaꞌa Jesús ni ka kɨvɨ da barco un ti kuankoyo da. Ko ni ka jini vaꞌa i ja tu ni kɨvɨ Jesús.  
\v 23 Ti yukan kaꞌiin tɨjnɨ ga barco ja ni ka jakoyo ichi ñuu Tiberias, ni ka jakoyo yajni nuu ni nakuantaꞌu Jesús nuu Yandios, na ni jaꞌanya staa ni ka yaji yɨvɨ un.  
\v 24 Ni ka jini yɨvɨ ja tu kande Jesús yukan, ti suni ni ka jini i ja, ja kuankoyo ndajaꞌa ya. Yukan kuu ja ni ka kɨvɨ i barco ti kuankoyo i undi ñuu Carpernaum, kuan nunduku i Jesús. 
\p  
\v 25 Ni ka jakoyo yɨvɨ naa i undi ɨnga yuꞌu nducha un, ti yukan ni ka nakejnaꞌan i jiin Jesús. Ti ka jikajnuꞌun i ya: 
\p ―Maestro, ¿na hora ni chaa ni jaꞌa? ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 26 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jandaa na kachi ri jiin ra naa ra ja ka nanduku ra ruꞌu, ko ansu ja ni ka chaku ini ra nasa kuni kaꞌan jniñu ñaꞌnu un, chi ka nanduku ra ruꞌu, ko sɨkɨ ja ni jaꞌa ri staa ni ka yaji ra undi ni ka chitu vaꞌa chii ra, yukan kuu.  
\v 27 Ko ɨɨn ja yaji yo, tu kuñɨɨ. Ti na kachi ri jiin ra ja koto nakutu ini ra so nɨnɨ ja kuu ja kaji ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Chi suꞌva ja na nakutu ini ra ja na kendo ndaa ra nuu Yandios, nava na kunchuku ra jiin ya ja kuu saa ni. Ti yukan kuu ja kuaꞌa maa chaa kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ nuu ra naa ra. Chi maa Tata yo Yandios, ni jaꞌa ya jniñu jaꞌa nuu Seꞌe ya ja na nakuni ra naa ra nau kuu ya ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 28 Yukan na ti ni ka jikajnuꞌun tuku i Jesús: 
\p ―¿Nau ja saꞌa na ja siuku na jniñu kuni maa Yandios nusa? ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 29 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Maa Yandios ni taji ya ɨɨn vanuxii ni chaa vaji nuu kancha maa ya. Ti nu na kandixia ra un, yukan ni kuu ja kuni maa Yandios ja na siuku ra ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 30 Ti ni ka kachi yɨvɨ un jiin ya: 
\p ―¿Nau ɨɨn jniñu ñaꞌnu saꞌa ni nusa? Nu na saꞌa ni ɨɨn jniñu nuu na ja na ndeꞌe na jiin nuu na, yukan ti sa na kandixia na. ¿Ko nau ɨɨn ɨɨn jniñu ñaꞌnu saꞌa ni nusa?  
\v 31 Chi chaa ni ka kuu jnaꞌan tata na na janaꞌan, ni ka yaji da ɨɨn nuu staa ja ni nani “maná”, ja ni jaꞌa maa Yandios nuu da naa da. Ni ka yaji da maná un nuu ñuꞌun teꞌe nanu kaꞌan nuu tutu Yandios, ja kachi: “Ni jaꞌa ya staa ni ka yaji yɨvɨ. Ja ni kuun ichi andɨvɨ.” Siaꞌan kaꞌan nuu tutu Yandios ―ni ka kachi yɨvɨ un jiin ya. 
\p  
\v 32 Ti ni kachi Jesús jiin yɨvɨ un naa i: 
\p ―Na kachi ndaa ri nuu ra ja ansu Moisés ni jaꞌa ja ni ka yaji yɨvɨ na janaꞌan un, chi maa Yandios ni skuun yukan ni kii ichi andɨvɨ ja na kuchaku yɨvɨ naa i. Ko vijna na ti maa Yandios, ya kuu Tata i, ni taji ya ɨɨn ja kuchaku ra, ti yukan ndixia kuu ja kuaꞌa ja ndendajnu roꞌo naa ra.  
\v 33 Chi ja vaji ichi andɨvɨ, yukan saꞌa ja na kuchaku yɨvɨ naa i jiin Yandios. Chi ni kuun vaji ichi andɨvɨ ti ni chaa nuu ñuyɨvɨ ja na kaji yɨvɨ naa i, nava siaꞌan na nakuni ndaa i nau kuu ja ni chaa nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 34 Yukan ti ni ka kachi tuku yɨvɨ un: 
\p ―Taa, kuaꞌa ni ja ni kachi ni yukan na kaji na ndɨ kɨvɨ naa na ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 35 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Maa ri kuu yukan, chi jiin yukan ti kuchaku ra. Ko ruꞌu kuu ja saꞌa ja na kunchuku ra saa ni ga jiin Yandios. Nu na kandixia ra ruꞌu, ti kuu ra nanu yɨvɨ ka ñavaꞌa ndɨꞌɨ ja kaji i jiin ja koꞌo i ja na kuchaku i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ti maa ɨɨn ni ruꞌu kuu ja na kandixia ra. Chi tu iyo ɨnga ja saꞌa ja na nduu ra yɨvɨ Yandios ti kunchuku ra jiin ya ja kuu saa ni.  
\v 36 Ja ni kachi ri nuu ra naa ra ja vasu ni ka jini ra jniñu ñaꞌnu saꞌa ri, ko tu ka kuni kandixia ra ruꞌu. 
\p  
\v 37 Taka yɨvɨ ja ni nachiꞌi Tata ri ndaꞌa ri ti ja ni kandixia i ruꞌu, yukan kuu ja nakɨndaꞌa ri yɨ. Ti jantaꞌu ri taka yɨvɨ ka kuni kɨvɨkoyo nuu ri, ti tu nataji ri ni ɨɨn yɨvɨ un ja na kiꞌin yɨ, chi sa suꞌva nakinseꞌe ri yɨ.  
\v 38 Ti jandaa ndixia kuu chi vaji ri ichi andɨvɨ, ko ve saꞌa ri nava kuni maa ya ni taji ruꞌu, ansu ja saꞌa ri nava kuni maa ri. 
\p  
\v 39 Ti jniñu kuni Tata ri kuu ja ni ɨɨn yɨvɨ yɨndaꞌa ri, koto ma skuita ri yɨ, ti naa i. Chi sa suꞌva na koto vaꞌa ri yɨ nava naxndoto ri i ja kuu maa kɨvɨ kaꞌnu, kɨvɨ nasaꞌa ndaa maa Yandios kuachi yɨvɨ naa i.  
\v 40 Ja kuni Tata ri kuu ja na kuchaku siaꞌan ni ga yɨvɨ ka kandixia ndaa maa Seꞌe ya. Nu na jaa maa kɨvɨ kaꞌnu ti xndichi ndaa Yandios yɨvɨ ni ka saꞌa ndevaꞌa. Ti kɨvɨ un naxndoto ri yɨvɨ ka kandixia ja kunchuku i jiin ya ja kuu saa ni ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 41 Yukan na ti tu ni ka jajnaꞌan ini chaa hebreo ka kakuñaꞌnu un. Chi ni ka kejaꞌa ka kaꞌan da sɨkɨ Jesús. Ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun xeꞌe da: 
\p ―Tu iyo vaꞌa nava ni kaꞌan Jesús, ndoo kaꞌan da siaꞌan: “Maa ri kuu nanu ɨɨn staa ni kuun ichi andɨvɨ?” Ko tu iyo vaꞌa kuɨtɨ un.  
\v 42 Chi vanuxia ka jini yo tata da, jiin nana da. Tata da un kuu José, ti maa da nani Jesús. Tu iyo vaꞌa ja kaꞌan da ja ni kii da ichi andɨvɨ ―kachi yɨvɨ un, ka ndajnuꞌun xeꞌe i. 
\p  
\v 43 Yukan sa ni kachi Jesús: 
\p ―Koto kaꞌan ra sɨkɨ ri naa ra.  
\v 44 Tata ri Yandios, ni taji ya ruꞌu ja na kundiso jniñu ri. Ti nu tu kuaꞌa ya inijnuni ra naa ra ti tu kuu kandixia ra ruꞌu. Ko nu na kandixia ra ruꞌu, yukan na ti naxndoto ri roꞌo ja kuu maa kɨvɨ kaꞌnu, kɨvɨ nasaꞌa ndaa maa Yandios kuachi sɨkɨ yɨvɨ ni ka saꞌa ndevaꞌa un. 
\p  
\v 45 Undi na janaꞌan, yoso jnuꞌun Yandios nuu tutu ni ka chaa profeta un naa da ja kachi: “Kuaꞌa Yandios inijnuni nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ ja na kandixia i ya”, kachi nuu tutu ya. Yukan kuu ja nu na chunsoꞌo ra jnuꞌun kaꞌan Tata ri, ti nu na saꞌa ra nava kachi ya, yukan na ti nduu ra yɨvɨ ka kandixia ruꞌu.  
\v 46 Ti vasu siaꞌan kaꞌan ri, ko ansu kachi ri ja iyo yɨvɨ ni ka jini nuu maa Tata ri. Ko iyo Ɨɨn ja vaji nuu maa ya ja ndiso jniñu. Ti maa Ɨɨn ni yukan kuu ja ni jini nuu maa Tata ya Yandios. 
\p  
\v 47 Ko jandaa kaꞌan ri, ja nu na kandixia ra ruꞌu, yukan na ti kuchaku ra jiin ri ja kuu saa ni.  
\v 48 Maa ri kuu nanu staa kaji ra, chi saꞌa ri ja na kuchaku ra saa ni jiin Yandios saa ni. 
\p  
\v 49 Ndeꞌe naa ra. Chaa ni ka kuu tata ra na janaꞌan, ni ka yaji da maná ni jaꞌa Yandios, ko ni jaa kɨvɨ ni ka jiꞌi da.  
\v 50 Ko vijna na ti ni taji Yandios Ɨɨn ja kuu nanustaa kaji ra, ti jiin yukan na ti tukaa ga naa ra nuu Yandios.  
\v 51 Ti maa ri kuu nanu staa yukan, chi nu na kaji ra, yukan na ti tukaa ga kendo ra kunchuku ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, chi nukoyo ra ti kunchuku ra jiin Yandios ja kuu saa ni. Nu na kuantaꞌu ra ja kuaꞌa ri nuu ra jaꞌa, ti kuchaku ra ja kuu saa ni. Ti staa kuaꞌa ri un, yukan kuu yɨkɨ kuñu maa ri ja chunaa ri nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa naa i, nava na ketaꞌu i ti noꞌon i kunchuku i jiin Yandios ―ni kachi Jesús jiin yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 52 Yukan na ti ni ka kejaꞌa chaa hebreo ka kuñaꞌnu un ka ndajnuꞌun da, ti ka kaꞌan da: 
\p ―¿Nasa kuu ja kachi chaa jaꞌa ja kuaꞌa da yɨkɨ kuñu da un nusa? ¿Xi kuu kaji yo yɨkɨ kuñu da un nu? ―ni ka kachi da naa da. 
\p  
\v 53 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jandaa na kachi ri nuu ra naa ra, ja nu tu kaji ra yɨkɨ kuñu maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ti nu tu koꞌo ra nɨñɨ da, yukan ti tu najaa ra ja kunchuku ra jiin Yandios.  
\v 54 Ko nu na kaji ra yɨkɨ kuñu ri, ti koꞌo ra nɨñɨ ri, yukan na ti, naxndoto ri roꞌo nu najaa kɨvɨ kaꞌnu ja na saꞌa ndaa Yandios kuachi yɨvɨ, ti sa kuu kɨvɨ ra ti kunchuku ra jiin Yandios ja kuu saa ni.  
\v 55 Chi nu na kandixia ra jniñu saꞌa ri jiin yɨkɨ kuñu ri jiin nɨñɨ ri. Ti yukan saꞌa ja na kuchaku ra ja kuu saa ni.  
\v 56 Nu na siuku ra taka yukan, yukan na ti kuncha ri jiin ra, ti maa ra suni kunchuku ra jiin ri, ti ɨɨn ni ga ni ka nduu yo naa yo. 
\p  
\v 57 Maa ya ñaꞌnu, ya kuu Tata ri, chaku ya. Ti maa ya kuu ja ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa. Yukan kuu ja kancha ri jiin maa ya, ti chaku ri. Ko nu na kɨvɨkoyo ra nu kancha ri, ti kanuu ja na kandixia ra ja ruꞌu kuu nanu staa, ja saꞌa ja na kuchaku ra ja kuu saa ni.  
\v 58 Maa ri kuu ja ni kii ichi andɨvɨ, ti kuu ri nanu staa ja kaji ra naa ra, ko jiin yukan ti tukaa jnaꞌan ra nanu ni ka jnaꞌan yɨvɨ ni ka kuu jnaꞌan ra na janaꞌan. Chi tendɨꞌɨ i ni ka yaji maná, ko ni jaa kɨvɨ nu ni ndɨꞌɨ i ni ka jiꞌi. Ko roꞌo, nu na kinkoyo ra nuu kancha ri, yukan na ti kunchuku ra jiin ri ja kuu saa ni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 59 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin yɨvɨ naa i ini veñuꞌun Israel kande ñuu Capernaum nuu ni skuaꞌa ya jiin yɨvɨ un naa i. 
\s1 Kaꞌan Jesús ja kuchaku yo ja kuu saa ni 
\p  
\v 60 Ko yukan na ti kuaꞌa yɨvɨ ka skuaꞌa jiin Jesús, ni ka jinisoꞌo i jnuꞌun un ja siaꞌan ni kaꞌan ya. Ti ni kejaꞌa ka ndajnuꞌun i: 
\p ―Xaan ga yɨɨ iyo jnuꞌun kaꞌan ya, ja tu iyo ni ɨɨn jnuꞌun chaku ini yo ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 61 Ko maa Jesús, ni jini ni ya ja siaꞌan ka ndajnuꞌun xeꞌe i ja yɨɨ xaan jnuꞌun ni kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Tu ni ka chaku ini ra jnuꞌun ni kaꞌan ri un. ¿Ja siaꞌan tu ka jajnaꞌan ini ra nu?  
\v 62 Xi nu ka jani ini ra ja yɨɨ xaan jnuꞌun un, ti ¿nasa kachi ga ra nu na kuni ra ruꞌu, ja kuu ri maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ndaa ri kinoꞌon ri nuu ni kuncha ri undi nuu nusa? ¿Va nasa kachi ga ra nu siaꞌan nu? 
\p  
\v 63 Ko sa ti chaku ini ra nava iyo jnuꞌun kaꞌan ri, yukan na ti sa kuni ndaa ra taka ja saꞌa Espíritu Yandios ja kancha ya jiin ra. Chi yɨkɨ kuñu ra ja ka chaku ra jiin nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, yukan tu kuxii chi jaa ɨɨn kɨvɨ ti naa. Ko ja saꞌa maa Espíritu Yandios kuu ja na kuchaku ra ja kuu saa ni.  
\v 64 Ko ka iyo sava ra ja tu ka kandixia jnuꞌun un ―ni kachi Jesús jiin yɨvɨ naa i. 
\p Siaꞌan ni kaꞌan Jesús chi vanuxia ja jini vaꞌa maa ya nau yɨvɨ kuu ja tu ka kandixia, ti suni ja jini vaꞌa ya nau kuu ja nakuaꞌa ya nuu yɨvɨ ka jito uꞌu ya. 
\p  
\v 65 Ni kachi tuku Jesús: 
\p ―Ja ni kachi ndaa ri ja maa Tata ri Yandios kuu ja ni nakuaꞌa ya roꞌo ndaꞌa ri. Chi nu tu chindee ya roꞌo, ti ni tu nakuni ra jnuꞌun ja kandixia ra ruꞌu naa ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 66 Undi kɨvɨ yukan ti kuaꞌa yɨvɨ ni ka skuaꞌa jiin Jesús, ni ka xndoo i ya. Ti tukaa ni ka siin yɨ jiin ya. 
\p  
\v 67 Ni jikajnuꞌun nuu Jesús ndɨ uxi uu ga chaa ka skuaꞌa jiin ya, ti ni kachi ya: 
\p ―¿Ti suni ka kuni kinkoyo tu roꞌo jiin yɨvɨ un nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 68 Ti ni kachi Simón Pedro: 
\p ―Jitoꞌyo. Tu iyo ɨnga nanu ga kiꞌin na. Maa ɨɨn ni niꞌin kuu ja kachi nasa kɨvɨkoyo na ndaꞌa Yandios, ti kunchuku na jiin ya ja kuu saa ni.  
\v 69 Ka kandixia ndaa na maa ni, chi ka jini na ja maa ni kuu Cristo. Maa ni kuu Seꞌe maa Yandios. 
\p  
\v 70 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Vasu maa ri ni nakaji ndɨ uxi uu roꞌo ja na kaka ra jiin ri, ko iyo ɨɨn ra ja kuu ɨɨn jaꞌuꞌu. Ɨɨn ra kuu ja kin saꞌa jniñu saꞌa jaꞌuꞌu un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 71 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús sɨkɨ Judas, seꞌe yɨɨ Simón, chaa ñuu Cariote, chi chaa yukan kuu ja kin nukuaꞌa ya nuu chaa ka jito uꞌu ya. Yukan kuu ja kin saꞌa Judas vasu ni jikonuu jnaꞌan da jiin Jesús. 
\c 7  
\p  
\v 1 Ti yukan ni jikonuu Jesús nɨ ñuu Galilea. Tu ni kuni ya kin kuikonuu ya ñuu Judea, chi jnaꞌan ya, yɨvɨ hebreo yukan, ka kuni kaꞌni da ya. 
\p  
\v 2 Kuan kuyajni kɨvɨ ka nasaꞌa yɨvɨ hebreo un viko veꞌe kuii, ti kɨvɨ yukan kuu kɨvɨ ka nukunchuku i veꞌe kuii kachi naa i.  
\v 3 Ti ni ka kachi ñani Jesús jiin ya: 
\p ―Vaꞌa ga kiꞌin ra ñuu Judea. Vaꞌa ga ja na kin saꞌa ra ɨɨn jniñu ñaꞌnu yukan ti nava na kandixia ndaa ga yɨvɨ yukan ti na kundikun i roꞌo, ti nava na kuni i naa jniñu saꞌa ra.  
\v 4 ¿Xi iyo vaꞌa ja saꞌa xeꞌe ra jniñu un nu? Ko nu kuni ra ja na kuni yɨvɨ roꞌo ti na kuantaꞌu i roꞌo, ti kuan saꞌa ɨɨn jniñu ñaꞌnu nuu chitu yɨvɨ un naa i ―ni ka kachi da jiin ya. 
\p  
\v 5 Siaꞌan ni ka kaꞌan ñani ya jiin ya, chi ni maa ñani ya tu ka kandixia da ya. 
\p  
\v 6 Yukan ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ti jaa ga kɨvɨ kiꞌin ri. Ko vaꞌa roꞌo naa ra, chi kuu kinkoyo ra na kɨvɨ ka kuni maa ra,  
\v 7 chi tu ka kuɨtɨ ini yɨvɨ un nuu ra. Ko ruꞌu, chi ka kuɨtɨ ini i ka jito uꞌu i ruꞌu, chi vanua kaꞌan kaji ri nuu i nava kanda i jiin taka jniñu kueꞌe ka saꞌa i.  
\v 8 Kuankoyo viko un naa ra. Ruꞌu tu kiꞌin ri, chi tujaꞌi jaa kɨvɨ ja kuni yɨvɨ kuaꞌa un nau ja kuu ruꞌu. Yukan kuu ja tujaꞌi jaa kɨvɨ ja kiꞌin ri un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 9 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin da naa da, ti ni kendo ya nuu ñuꞌun ñuu Galilea. 
\s1 Kuaꞌan Jesús viko veꞌe kuii 
\p  
\v 10 Kuankoyo ñani Jesús viko un naa da. Yukan na ti sa kuaꞌan maa Jesús suni. Tu ni ka jini yɨvɨ ja kande ya yukan, chi tu ni stuu ya maa ya. Tu ni jaꞌan ya jiin taka ga yɨvɨ Galilea un.  
\v 11 Ko ka nanduku chaa hebreo ka kuñaꞌnu un maa ya nuu viko un, ti ka kaꞌan da naa da: 
\p ―¿Nanu kande chaa yukan nusa? ―kachi da naa da. 
\p  
\v 12 Ti yɨvɨ kaꞌiin yukan ka ndakuniꞌin xaan i jnuꞌun Jesús. Sava i ka kaꞌan: “Chaa vaꞌa kuu chaa un.” Ko sava ga i ka kaꞌan: “Tuu, chi so xndaꞌu da yoꞌo”, ni ka kachi i. 
\p  
\v 13 Ko so ja tu ka stuu ndijin i jnuꞌun Jesús, chi ka yuꞌu i sa kuɨtɨ ini chaa hebreo ka kuñaꞌnu un. 
\p  
\v 14 Ja ni kuu sava viko, ti sa ni kenda Jesús, ni kaa ya kuaꞌa ya yuxeꞌe veñuꞌun kaꞌnu un, ti ni kejaꞌa xnaꞌan ya nuu yɨvɨ un naa i.  
\v 15 Ti so ka naa ini chaa hebreo ka kuñaꞌnu un, ti ni ka kachi da: 
\p ―¿Nasa kuu ja xaan ndichi kaꞌan chaa jaꞌa jnuꞌun un, ti tu ni skuaꞌa da? ―ni ka kachi da naa da. 
\p  
\v 16 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Jnuꞌun xndaku ri nuu ra naa ra jaꞌa, ansu ja kuu ini maa ri ti kaꞌan ri.  
\v 17 Taka jnuꞌun xnaꞌan ri jaꞌa, ansu jnuꞌun ndoꞌo ini maa ri kuu. Ti nu ka ndiyo ini ra ja siuku ra jniñu kuni Yandios, yukan ti sa nakuni ra ruꞌu, ja kaꞌan ri niña jnuꞌun ni jaꞌa maa Yandios nuu ri, ti tu kaꞌan ri jnuꞌun ja jani ini maa ri. 
\p  
\v 18 Chi nu na kaꞌan vixi ɨɨn yɨvɨ ja kuu maa i, ti jandaa ni kuu ja nduku i ja na nakuaꞌa yɨvɨ ja yɨñuꞌun nuu i. Ko ruꞌu, chi suꞌva kuni ri ja na nakuaꞌa i ja yɨñuꞌun nuu maa Yandios, chi maa ya ni taji ruꞌu ti ndiso jniñu ri nuu ya. Yukan kuu ja kaꞌan ri niña jnuꞌun ndaa, ti tu jajnaꞌan ini ri xndoñaꞌan ri. 
\p  
\v 19 Ka kaꞌan vixi ra ja Moisés kuu ja ni jaꞌa Ley Yandios nuu ra naa ra. Ti nu jandaa kuu, ¿ndoo kuu ja ni ɨɨn ra tu ka kuni siuku Ley yukan nusa? ¿Xi ndoo kuu ja ka kuni kaꞌni ra ruꞌu, ti ruꞌu kuu ja kaꞌan jnuꞌun Yandios nuu ra naa ra jaꞌa? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 20 Ti ni ka na ndeokani yɨvɨ un siaꞌan: 
\p ―Ja kaꞌan ra siaꞌan va kancha ɨɨn tachi uꞌu jiin ra. ¿Xi nau chaa kuu ja ka kuni kaꞌni roꞌo nu? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 21 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ni saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja ni kuu ɨɨn kɨvɨ ndetatu, ti yukan ni kuu ja ni ka jini ra naa ra.  
\v 22 Ni xndoo Moisés ɨɨn jnuꞌun ja na saꞌa ra ɨɨn seña nuu yɨkɨ kuñu suchi yɨɨ kuachi vasu ɨɨn kɨvɨ ndetatu. Ko ansu maa Moisés ni saꞌa yukan, chi undi janaꞌan ga vaji jnuꞌun un ja kuu ley ni jaꞌa Moisés ja kuu kɨvɨ ndetatu. Ti siaꞌan ka siin tu roꞌo naa ra, chi ka saꞌa ra jniñu un vasu ɨɨn kɨvɨ ndetatu. 
\p  
\v 23 Ka siin ra jnuꞌun un naa ra, vasu ɨɨn kɨvɨ ndetatu, chi ka ndiyo ini ra ja siuku ra Ley Moisés. Ko suꞌva ni ka kuɨtɨ ini ra nuu ri ja ni saꞌa ri tajna ɨɨn yɨvɨ kuꞌu ja ni kuu kɨvɨ ndetatu un.  
\v 24 Ti siaꞌan ka kankuachi ra sɨkɨ ri naa ra. Ko na kachi ri ja tukaa ga kani ini ra siaꞌan, chi suꞌva kani ini nu ka siuku ndaa yɨvɨ naa i xi tu. Yukan kuu ja koto ma kankuachi ra sɨkɨ yɨvɨ nu tu ka iyo kuachi i ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ka kaꞌan yɨvɨ ñuu Jerusalén ja Jesús kuu Cristo 
\p  
\v 25 Yukan na ti sava yɨvɨ ñuu Jerusalén un, ka jikajnuꞌun jnaꞌan i: 
\p ―¿Ti ansu chaa jaꞌa kuu ja ka nanduku chaa ka kuñaꞌnu un ja kaꞌni da nu?  
\v 26 Ko jaꞌa ni kancha da ti kaꞌan da nuu chitu un, ¿ti ndoo tundo ka saꞌa chaa ka kuñaꞌnu un jiin da nusa? ¿Ndoo tu ka jasɨ da ja kaꞌan chaa jaꞌa? Va xi ka ndoꞌo ini chaa ka kuñaꞌnu un ja maa chaa jaꞌa kuu Cristo ja ni taji Yandios, ja na saꞌa jniñu ñaꞌnu.  
\v 27 Ko yoꞌo chi ka jini vaꞌa yo nanu vaji chaa jaꞌa. Ko kɨvɨ na chaa Cristo ti ni ɨɨn yo tu kuni na ichi kii ya ―ni ka kachi yɨvɨ un. 
\p  
\v 28 Ti yukan ni kaꞌan jaa Jesús nuu ni xnaꞌan ya yuxeꞌe veñuꞌun un, ti ni kachi ya: 
\p ―¿Va nu ja ka jini ra nau ja kuu ri nu? ¿Xi ka jani ini ra ja nanu vaji ri xino? Ko ansu vaji ri ti kancha ri ñuyɨvɨ jaꞌa ja so ja kuu ini maa ri. Ti ansu siaꞌan kuu. Chi suꞌva maa Yandios, ni kuu ini ya ja ni taji ya ruꞌu. Ti roꞌo naa ra tu ka jini kuɨtɨ ra nasa kaa Yandios, ti ni tu ka jini ra nasa kaa jniñu saꞌa ya.  
\v 29 Ko ruꞌu, chi jini vaꞌa ri nasa kaa Yandios, chi vaji ri undi nuu kancha maa ya. Maa ya kuu ja ni taji ruꞌu vaji ri, ti ndiso jniñu ri nuu ya ―ni kachi Jesús nuu yɨvɨ un naa i. 
\p  
\v 30 Yukan na ti ni ka nduku da nasa jnɨɨ da ya ti chondee da ya vekaa. Ko ni ɨɨn da tu ni kuu jnɨɨ da ya naa da, chi vanuxia tujaꞌi jaa maa kɨvɨ ni kachi maa Yandios ja kuu ya. Tujaꞌi jaa hora ya. 
\p  
\v 31 Ti kuaꞌa xaan yɨvɨ kaꞌiin yukan ni ka kandixia i ya, ti ni ka kejaꞌa ka kaꞌan i: 
\p ―Jandaa ndixia kuu ja chaa jaꞌa kuu Cristo ni taji Yandios ja saꞌa jniñu ñaꞌnu, chi kaꞌan ɨɨn jnuꞌun ja siaꞌan saꞌa Cristo nu na chaa ya. Ti va tu nau ɨnga jniñu saꞌa Cristo ja tu kuu saꞌa chaa jaꞌa ―ni ka kachi yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 32 Yukan na ti chaa fariseo un jiin sutu ka kuñaꞌnu un, ni ka taji da policía ka ndito veñuꞌun un, ja na kin jnɨɨ da Jesús. Chi ni ka jinisoꞌo chaa fariseo un ja ka jantaꞌu yɨvɨ jnuꞌun kaꞌan ya. Yukan kuu ja ni ka taji da policía ja na jnɨɨ da Jesús. 
\p  
\v 33 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jaku ni ga kɨvɨ kuncha ri jiin ra naa ra. Yukan na ti kinoꞌon tuku ri nuu kancha ɨɨn ja ni taji ruꞌu vaji ri.  
\v 34 Kɨvɨ jña ti nanduku ra ruꞌu, ko tu naniꞌin ra ruꞌu. Ti ni tu kuu jakoyo ra nuu kiꞌin ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 35 Yukan ti chaa hebreo ka kuñaꞌnu un, ni ka kejaꞌa ka jikajnuꞌun jnaꞌan da, ti ka kachi da: 
\p ―¿Nachi kiꞌin chaa jaꞌa ja tu kuu naniꞌin yo da nusa? ¿Xi kiꞌin da ɨnga nación nuu kanchuku jnaꞌan yo hebreo jiin yɨvɨ Grecia un nu? ¿Xi kin skuaꞌa da jiin yɨvɨ ñuu jika un nu?  
\v 36 ¿Ti na jnuꞌun kuu ja ni kaꞌan da ja kachi da ja nanduku yo da ti tu naniꞌin yo da, ti ni tu kuu kinkoyo yo nuu kande da un nu? Tu chaku ini yo ndo kuni kaꞌan chaa un ja kaꞌan da siaꞌan ―ni ka kachi da. 
\s1 Kancha Espíritu Santo jiin yɨvɨ ka kandixia Jesús 
\p  
\v 37 Kɨvɨ ni ndɨꞌɨ viko un ni kuu ɨɨn kɨvɨ kaꞌnu ga, ni jakuɨñɨ Jesús ti ni kaꞌan jaa ya nuu yɨvɨ kaꞌiin yukan, ti ni kachi ya: 
\p ―Nu nau roꞌo ka ichi nducha naa ra, ñaꞌan nuu ri jaꞌa ti na kuaꞌa ri nducha koꞌo ra.  
\v 38 Nu nau ɨɨn yɨvɨ na kandixia ruꞌu, jankɨvɨ ga kendoꞌo jnuꞌun ri kiꞌin, chi jankoo ini añu i, ti kuñɨɨ ja kuu saa ni. Kuu ini i nanu ɨɨn yucha kaꞌnu nu jika ni ga nducha ti jankɨvɨ ichi ―ni kachi ya. 
\p  
\v 39 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús jnuꞌun sɨkɨ Espíritu Santo, chi ni kachi ya nasa kuu kuncha Espíritu jiin yɨvɨ kandixia maa ya. Ko vanuxia tujaꞌi chaa Espíritu Santo, chi tujaꞌi ndaa maa Jesús andɨvɨ nuu nduñaꞌnu ya. Yukan kuu ja tujaꞌi chaa Espíritu Santo ja kuncha ya jiin yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 40 Sava yɨvɨ kuaꞌa kaꞌiin un ni ka jinisoꞌo i jnuꞌun, ni kaꞌan Jesús, ti ni ka kachi i: 
\p ―Jandaa ndixia kuu ja chaa yukan kuu maa Profeta ja kaꞌan jnuꞌun vaji undi nuu maa Yandios ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 41 ―Chaa jaꞌa kuu maa Cristo ja ni taji Yandios, chi ndiso ya ɨɨn jniñu ñaꞌnu ―ni ka kachi i. 
\p Ko sava ga i ni ka kachi: 
\p ―Tuu, chi ansu ñuu Galilea kii Cristo.  
\v 42 Chi kachi nuu tutu Yandios ja Cristo kuu ɨɨn jnaꞌan tata yo David, chaa ni kuu rey undi na janaꞌan. Ti kaku ya ñuu Belén, ñuu nuu ni kaku maa tata yo David undi na janaꞌan xaan tonto ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 43 Ti yukan ni ka kuu sava yɨvɨ un, chi tu ni kejnaꞌan ɨɨn nuu ini i sɨkɨ ja nanu vaji Jesús.  
\v 44 Sava i ka kuni jnɨɨ i ya ja na kiꞌin ya vekaa, ko ni ɨɨn i tu ni ka tava ini ja jnɨɨ i ya. 
\p  
\v 45 Tu ni ka jnɨɨ policía un Jesús. Vaꞌa ga ja ni ka nandeokuñɨ da nuu chaa fariseo un jiin sutu ka kuñaꞌnu un, ti chaa un ni ka jikajnuꞌun da policía un: 
\p ―¿Ndo tu ni ka kii ra jiin chaa un? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 46 Ti ni ka kachi policía un: 
\p ―Tuu, chi jnuꞌun kaꞌan da un, tu ni ɨɨn chaa kaꞌan nanu kaꞌan chaa yukan ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 47 Ti ni ka kachi chaa fariseo un: 
\p ―¿Xi suni ja ni xndaꞌu chaa un roꞌo naa ra nu?  
\v 48 Ko ni ɨɨn jnaꞌan yo tu ka kandixia chaa un. Ni ɨɨn yoꞌo ja ka kuñaꞌnu jiin chaa fariseo, tu ka kandixia da naa da. ¿Ti roꞌo, xi ja ni ka kandixia ra chaa un naa ra nu?  
\v 49 Ti yɨvɨ kuaꞌa un chi tu ka jini vaꞌa i ley yo naa yo nanu maa ra naa ra, ti ka kuu i nanu yɨvɨ ni ka jnaꞌnu ndatu. Tu ka jini kuɨtɨ i nava ka saꞌa i ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 50 Ti suni yukan kande Nicodemo nuu ni ka ndututu chaa un. Kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu nuu yɨvɨ hebreo, ja ɨɨn jakuaa ni jaꞌan kaꞌan da jiin Jesús. Ni ndokuɨñɨ da ti ni kachi da jiin naꞌan da un: 
\p  
\v 51 ―Kachi Ley yo ja tu kuu kankuachi yo sɨkɨ ɨɨn chaa, nu tu kunsoꞌo yo xnaka na jnuꞌun kaꞌan da, nava siaꞌan ti sa kuni yo na kuachi ni saꞌa da ―ni kachi Nicodemo. 
\p  
\v 52 Ti ni ka kachi chaa un naa da: 
\p ―¿Va nu suni chaa ñuu Galilea kuu tu roꞌo? Nanduku vii ndaa nuu tutu Yandios, ti kuni vaꞌa ra ja ni ɨɨn chaa kaꞌan jnuꞌun Yandios, tu kenda kuɨtɨ ñuu Galilea ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 53 Yukan na ti ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn da ni ka nakiꞌin ichi, ti kuan nukoyo da veꞌe da. 
\s1 Jnuꞌun ñaꞌan sɨɨ ini 
\c 8  
\p  
\v 1 Yukan na ti kuaꞌa Jesús ichi yuku Olivos. 
\p  
\v 2 Yukan ti jañaꞌan ɨnga kɨvɨ, ti ja ni najaa tuku ya veñuꞌun kaꞌnu un. Kuaꞌa yɨvɨ ni ka ndututu tuku nuu kande ya. Ni nukoo ya ti ni kejaꞌa skuaꞌa ya jiin yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 3 Yukan ti chaa ka xnaꞌan ley Israel jiin chaa fariseo un, ni ka yɨndaꞌa da ɨɨn ñasɨꞌɨ nuu Jesús. Ni ka jnɨɨ da ñaꞌan un nuu kande ña jiin ɨnga chaa. Ni ka jani da ña sava maꞌñu yɨvɨ kaꞌiin nuu Jesús un,  
\v 4 ti ni ka kachi da jiin ya: 
\p ―Maestro, ni ka jnɨɨ na ña jaꞌa maa hora kande ña jiin chaa.  
\v 5 Ti nu ɨɨn ñaꞌan saꞌa siaꞌan kachi nuu ley Moisés ja na kuaꞌa yo yuu xini ña nava na kuū ña. Yukan kuu ja kaꞌan ley ni jaꞌa Moisés, chaa ni kuu tata yo na janaꞌan. Ti niꞌin, ¿nasa kachi ni? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 6 Siaꞌan ni ka kachi da ja na ndenu nasa kachi ya, nu kuantaꞌu ya nava kaꞌan ley un xi tuu. Ti nu tuu, ti kankuachi da sɨkɨ ya. Yukan ti ni jankuitandijin Jesús, ti kejaꞌa saꞌa ya letra nuu ñuꞌun jiin xini ndaꞌa ya.  
\v 7 Ko maa da ka kaꞌan ka kaꞌan da. Ni ndokuɨñɨ Jesús, ti ni kachi ya: 
\p ―Nuu nau ɨɨn roꞌo ndoꞌo ini ja tu na kuachi ra iyo, kanduu ti kiꞌin ɨɨn yuu ti kuaꞌa ra xini ña ―ni kachi ya. 
\p  
\v 8 Yukan ti ni jankuitandijin tuku Jesús, ti saꞌa ya letra nuu ñuꞌun un.  
\v 9 Ko nu ni ka jinisoꞌo da ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin da, ni ka kukanuu da, ti ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn da ni ka kekoyo kuaꞌan. Xnakan chaa ñaꞌnu ga ni kenda kuaꞌan, siaꞌan undi ni ndɨꞌɨ da kuankoyo. Yukan ti ni kendo ma ɨɨn ni ga ñaꞌan un jiin Jesús.  
\v 10 Ni ndokuɨñɨ Jesús, ti ni kachi ya jiin ña: 
\p ―Roꞌo ñasɨꞌɨ, ¿vanu ja kuankoyo chaa ka kankuachi sɨkɨ ra un? ¿Vanu tukaa ni ɨɨn chaa kankuachi sɨkɨ ra nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 11 Ti ni kachi ña: 
\p ―Tukaa ni ɨɨn da, taa ―ni kachi ña. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ni ruꞌu tu kuu kankuachi ri sɨkɨ ra. Kuaꞌan ti koto saꞌa ga ra kuachi un ―ni kachi ya. 
\s1 Jesús kuu nanu ñuꞌun ja ndinchaa nuu ñuñaa 
\p  
\v 12 Ni kaꞌan tuku Jesús jiin yɨvɨ ni ka ndututu veñuꞌun kaꞌnu un, ti ni kachi ya: 
\p ―Maa ri kuu nanu ñuꞌun ja ndinchaa ichi yɨvɨ kanchuku nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Nu na kandixia ra ruꞌu, ti tukaa kaka ra ichi ñuñaa. Chi kuncha ri jiin ra, ti kuu ri nanu ñuꞌun ja ndinchaa, nava na kuni ra na ichi kiꞌin ra. Nava tukaa ga kiꞌin ra ichi ñuñaa un, chi ja ni ka ndundijin nuu ra. Siaꞌan ti niꞌin ra ja kuchaku ra ja kuu saa ni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 13 Ti ni ka kaꞌan chaa fariseo un jiin ya: 
\p ―Roꞌo, chi kaꞌan ra ja kuu maa ra. Ja siaꞌan kuu ja tu kaꞌan ndaa kuɨtɨ ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 14 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Vasu kaꞌan ri ja kuu jnuꞌun maa ri, ti jandaa kuu, chi jini ndaa ri nanu vaji ri, ti jini ndaa ri nuu kiꞌin ri. Ko roꞌo, tu ka jini ra nanu vaji ri ti ni nanu kiꞌin ri. 
\p  
\v 15 Roꞌo naa ra, chi ka kaꞌan ra ja jnaꞌnu ndatu ri, ko so ka kaꞌan ra ja ka ndoꞌo ini maa ra. Ko ruꞌu, nu kachi ri ja jnaꞌnu ndatu yɨvɨ.  
\v 16 Ko nu na nasaꞌa ndaa ri jiin yɨvɨ naa i, yukan na ti kundaa ndixia taka jnuꞌun kaꞌan ri. Ka iyo uu ja xndichi yɨvɨ. Maa ri kuu ja xndichi ri yɨvɨ jiin maa Tata ri, chi maa ya kandichi jiin ri, ti ni taji ya ruꞌu jiin jniñu jaꞌa vaji ri.  
\v 17 Ti nu ley ra yoso ja nu ka iyo uu chaa ka jaꞌa jandaa, ti nu ni kejnaꞌan jnuꞌun ka kaꞌan chaa un naa da. Yukan na ti ni jini yo ja iyo ndaa jnuꞌun kaꞌan ka kaꞌan da.  
\v 18 Yukan kuu ja maa ni ri kuu ja kaꞌan ja kuu maa ri. Ti ɨnga ja jaꞌa jandaa jaꞌa ri kuu maa Tata ri, ya ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 19 ―¿Nanu kancha tata ra nusa? ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Siaꞌan ka kaꞌan ra chi tu ka jini kuɨtɨ ra nau ja kuu ri. Suni siaꞌan tu ka jini kuɨtɨ ra nasa kaa maa Yandios. Ni tu ka jini ra nasa sajniñu ya. Ko nu siaꞌan ti kuni ra nau ja kuu ri, ti suni siaꞌan nakuni ndaa ra nau ja kuu Tata ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 20 Yukan kuu jnuꞌun ni kaꞌan Jesús na ni skuaꞌa ya ini veñuꞌun kaꞌnu un, yajni nuu kancha jajnu ka soko yɨvɨ xuꞌun nuu Yandios. Ko tu ni ka jnɨɨ ni ɨɨn da ya, chi tu jaꞌi jaa hora ni kachi Yandios ja kuū ya. Tu jaꞌi jaa maa hora ya. 
\s1 Ni kachi Jesús ja tu kuu kinkoyo yɨvɨ nuu kiꞌin ya 
\p  
\v 21 Ni kaꞌan tuku Jesús jiin yɨvɨ ni ka ndututu yukan, ti ni kachi ya: 
\p ―Ruꞌu, kiꞌin ri ti nanduku ra ruꞌu, ko tu naniꞌin ra ruꞌu. Jaa kɨvɨ kuū ra, ko yukan kendo kuachi sɨkɨ maa ra. Chi tukaa iyo jnukaꞌnu ini, ni tu kuu kinkoyo ra nuu kiꞌin ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 22 Ti yɨvɨ hebreo un ka ndajnuꞌun da ti kachi da naa da: 
\p ―Va kin kaꞌni chaa jaꞌa maa da ja kachi da ja tu kuu kiꞌin yo nuu kiꞌin da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 23 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Roꞌo chi ka yɨꞌɨ ra jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ruꞌu chi yɨꞌɨ ri jiin ya kancha andɨvɨ. Ka yɨꞌɨ ra jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko ruꞌu tu yɨꞌɨ ri jiin ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 24 Ja yukan kuu ja ni kachi ri ja jaa ɨɨn kɨvɨ ti kuū ra, ko kendo kuachi sɨkɨ maa ra. Tukaa koo jnukaꞌnu ini Yandios nuu ra naa ra. Chi nu tu kandixia ra nava kaꞌan ri, yukan na ti nu na kuū ra ti kendo kuachi ri ja maa ri kuu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 25 Yukan ti ni ka kachi da jiin ya: 
\p ―Nusa ti, ¿nau ja kuu ra? ―ni ka kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Undi nuu ja ni kachi ri nau ja kuu ri.  
\v 26 Ti iyo kuaꞌa ga jnuꞌun kuni kaꞌan ri jiin ra, ti suni iyo kuaꞌa ga ja kuni xndichi ri roꞌo naa ra. Ko jnuꞌun kaꞌan ri vijna kuu mani jnuꞌun ni jini ri nuu maa ya ni taji ruꞌu. Ti maa ya kuu Yandios ndaa ndixia. Ti ruꞌu, kaꞌan ri mani maa jnuꞌun ni kachi maa ya nuu ri ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 27 Ko tu ni ka chaku ini yɨvɨ un ja ni kaꞌan Jesús jnuꞌun Tata ya, ya kancha andɨvɨ. 
\p  
\v 28 Yukan ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Jaa kɨvɨ nu katakaa ra ruꞌu nuu ndaꞌa cruz, ko nu na saꞌa ra taka yukan jiin ri, ruꞌu ja kuu ri Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, yukan na ti kuni ra ja maa ri kuu ndɨꞌɨ nava ni kachi ri. Nakuni ra ja tu ni saꞌa ri ja kuu ini maa ri. Chi suꞌva saꞌa ri nava ni xnaꞌan maa Tata ri, ti yukan kuu taka ja saꞌa ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 29 Maa Tata ri ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa. Nɨnɨ kancha ya jiin ri. Tu xndoo ya maa ɨɨn xini ri ja saꞌa ri nava kuni ri. Chi suꞌva taka ni kɨvɨ saꞌa ri nava kuni maa ya sa jajnaꞌan ini ya ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 30 Ja siaꞌan ni kachi Jesús, ti kuaꞌa yɨvɨ ni ka kejaꞌa ka kandixia i ya. 
\s1 Nasa kuu yɨvɨ Yandios jiin yɨvɨ ka saꞌa kuachi 
\p  
\v 31 Ni kachi Jesús nuu jnaꞌan ya hebreo, chaa ni ka kandixia ya: 
\p ―Nu na siuku ndaa ra jnuꞌun xnaꞌan ri, yukan na ti ka kuu ndixia ra chaa ka skuaꞌa jiin ri. Nu siaꞌan na ti ni kundaa ndixia ja ka yɨꞌɨ ra ndaꞌa ri.  
\v 32 Yukan na ti nakuni vaꞌa ini jnuni ra ja jnuꞌun kaꞌan ri kuu mani jnuꞌun ndaa. Chi natava ri roꞌo nuu nundoꞌo nava tukaa ga kɨvɨ ra jiin kuachi un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 33 Ko tɨjnɨ yɨvɨ un ni ka kachi: 
\p ―Ka kuu ri yɨvɨ kuu jnaꞌan tata ri Abraham, chaa ni chaku undi na janaꞌan. Ti tu ni ka yɨꞌɨ ri ndaꞌa ni ɨɨn ja kuñaꞌnu ja kunukuachi ri nuu. ¿Ti nasa kuu ja kaꞌan ra ja natava ra ruꞌu naa ri nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 34 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jandaa ndixia na kachi ri ja taka yɨvɨ ka saꞌa kuachi, niꞌin xaan ka siin jiin kuachi un, ti tu kuu nasa nama i maa i nuu, chi niꞌin xaan ka yɨjnɨ i nuu ndaꞌa kuachi un, ti so ka junukuachi kaꞌa i nuu.  
\v 35 Saꞌa yo nanu, ɨɨn yɨvɨ sajniñu kaꞌa, tu kuu i jnaꞌan yɨvɨ xiin veꞌe nuu sajniñu i un. Ko ɨɨn seꞌe, chi kuu i jnaꞌan yɨvɨ xiin veꞌe un.  
\v 36 Ko ruꞌu ja kuu ri Seꞌe Yandios, nama ri roꞌo nava tukaa ga sajniñu kaꞌa ra nuu kuachi un, ja siaꞌan na ti kundee ra sɨkɨ kuachi un. Ko vijna ti ka sajniñu kaꞌa ra nuu kuachi un, vasu ka kuu ra jnaꞌan Abraham, chaa ni kuu tata yo na janaꞌan.  
\v 37 Jini ri ja ka kuu ra jnaꞌan tata yo Abraham, ti vasu siaꞌan iyo, ko ka kuni kaꞌni ra ruꞌu, chi tu ka kuni kuantaꞌu ra jnuꞌun kaꞌan ri.  
\v 38 Ruꞌu, chi kaꞌan ri jnuꞌun ni xnaꞌan Tata ri nuu ri. Ko roꞌo naa ra, chi ka saꞌa ra ɨɨn jniñu kuni maa tata ra, ja kuu chaa uꞌu un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 39 Ti ni ka kachi da: 
\p ―Ka kuu ri jnaꞌan tata ri Abraham ―ni ka kachi da. 
\p Ko ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p Ti nu jandaa kuu ja ka kuu ra jnaꞌan Abraham, ti saꞌa jniñu vaꞌa naa ra, siaꞌan nanu ni saꞌa maa da.  
\v 40 Ko vaꞌa ndeꞌe ra jniñu saꞌa ra, chi ka kuni kaꞌni ra ruꞌu, vasu ni kaꞌan ri mani jnuꞌun ndaa nuu ra naa ra, nanu ni xnaꞌan Tata ri Yandios nuu ri. Ko vaꞌa ndeꞌe ra naa ra, chi tu ni saꞌa ndevaꞌa Abraham nanu ka kuni saꞌa ra.  
\v 41 Roꞌo chi ɨɨn ni kuankoyo ra jiin jniñu ka saꞌa maa tata ra naa da ―ni kachi ya. 
\p Ti ni ka kachi da: 
\p ―Ruꞌu, tu ka kuu ri seꞌe ja tu iyo tata, chi iyo ɨɨn ni tata ri, ti maa ya kuu Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 42 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Nu ndixia ra ja ka kuu ra yɨvɨ Yandios, ti va koo mani ra jiin ri niku. Chi ruꞌu, undi nuu Yandios ni kee ri vaji ri. Ti tu vaji ri ja kuu ini maa ri, chi maa ya ni taji ruꞌu jiin jniñu ya.  
\v 43 Ko roꞌo naa ra, tu ka chaku ini ra. Tu ka kuni chuꞌun ini ra jnuꞌun kaꞌan ri.  
\v 44 Siaꞌan kuu chi vanuxia maa tata ra kuu jaꞌuꞌu un, ti ka ndiyo ini ra saꞌa ra nau jniñu taꞌu tata ra un. Chi maa jaꞌuꞌu un ni kejaꞌa jaꞌni ndɨyɨ undi na ni kejaꞌa ñuyɨvɨ yo. Ti tu jini kuɨtɨ jaꞌuꞌu un ni ɨɨn jnuꞌun ndaa. Ni undi vijna tu kaꞌan kuɨtɨ ni ɨɨn jnuꞌun ndaa. Mani jnuꞌun xndoñaꞌan kaꞌan. Ti hora xndoñaꞌan, kaꞌan nanu ja jandaa ndixia kuu, vanuxia maa jaꞌuꞌu un kuu tata yɨvɨ ka xndoñaꞌan un. Ti yukan kuu ja kunuu jiin yɨvɨ ka xndoñaꞌan un.  
\v 45 Ko vijna ti ruꞌu ja kaꞌan ri taka jnuꞌun ndaa, ti roꞌo tu ka kandixia ra ruꞌu naa ra.  
\v 46 ¿Va nu iyo ɨɨn ra kuu chakuachi ruꞌu ja ja ni saꞌa ri ɨɨn kuachi xino? Ti vasu tu kuu kaꞌan ra siaꞌan, ko tu ka kuni kandixia ra ruꞌu ja kaꞌan ri niña jnuꞌun ndaa.  
\v 47 Yɨvɨ ka kuu yɨvɨ Yandios, ti ka chuꞌun ini i jnuꞌun kaꞌan ya. Ko roꞌo naa ra, tu ka kuni chuꞌun ini ra, chi tu ka kuu ra yɨvɨ Yandios ―ni kachi ya nuu da naa da. 
\p  
\v 48 Yukan na ti ni ka kachi chaa hebreo un jiin Jesús: 
\p ―Va vatuni ka ndoꞌo ini ri ja kuu ra ɨɨn chaa ñuu Samaria, ti va nu tu jika ɨɨn tachi uꞌu jiin ra, ¿ndoo kaꞌan ra siaꞌan nu? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 49 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Tu jika ni ɨɨn tachi uꞌu jiin ri. Chi suꞌva jiin jnuꞌun kaꞌan ri, jaꞌa ri ja yɨñuꞌun nuu Tata ri. Ko maa ra naa ra, tu ka jaꞌa ra ja yɨñuꞌun ruꞌu. 
\p  
\v 50 Ko tu kaꞌan ri ja kuu maa ri, ja nduku ja kuñaꞌnu ri. Ko iyo ɨɨn ja saꞌa ja kuñaꞌnu ri. Ti nu na jaa kɨvɨ, ti maa ya kuu ja sandaa kuachi sɨkɨ ra naa ra. 
\p  
\v 51 Jandaa na kachi ri ja taka yɨvɨ nu na siuku ndaa jnuꞌun ri, tu naa kuɨtɨ i, chi kiꞌin i kuncha i jiin Yandios ja kuu saa ni ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 52 Yukan ti yɨvɨ hebreo un ni ka kachi i: 
\p ―Vijna ti ka jini ndaa ri ja ni nduu kuꞌu xini ra, ti kancha ɨɨn tachi uꞌu jiin ra. Chi tata ri Abraham na janaꞌan, jiin taka ga chaa ni ka kuu profeta na janaꞌan un, ni ka jiꞌi da. Ko roꞌo, chi kachi ra ja kuu kuncha ri ja kuu saa ni nu na siuku ndaa ri jnuꞌun kaꞌan ra.  
\v 53 ¿Jani ini ra ja ñaꞌnu ga ra ja kuu taka jnaꞌan Abraham na janaꞌan, xi ñaꞌnu ga ra ja kuu taka chaa ni ka kuu profeta un nu? ¿Vanu kuñaꞌnu ga ra ja kuu maa da naa da xino? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 54 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nu maa ni ri na kaꞌan ja kuñaꞌnu ri, ti tu nijniñu. Ko maa Tata ri kuu ya kachi ja kuñaꞌnu ri. Roꞌo naa ra, ka kaꞌan ra ja ka nchañuꞌun ra Yandios. Ko vanuxii maa ya kuu maa Tata ri, ti maa ya kuaꞌa ja yɨñuꞌun ruꞌu. 
\p  
\v 55 Ti vasu siaꞌan ka kaꞌan ra, ko tu ka jini ra maa ya. Ti ruꞌu, chi jini vaꞌa ri maa ya. Nu na kaꞌan ri ja tu jini ri maa ya, ti kuu ri ɨɨn chaa xndoñaꞌan nanu roꞌo naa ra. Ko tuu, chi jini ndixia ri ya. Yukan kuu ja siuku ndaa ri jnuꞌun kaꞌan ya. 
\p  
\v 56 Suni tata ra Abraham, ni jini jnuni da ja kii kaku ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Yukan ti ni kusɨɨ ini da. Chi ni kandixia ndaa da ja siaꞌan kuu ndaa, ti ni kusɨɨ ini da ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 57 Ti ni kachi chaa hebreo un jiin Jesús: 
\p ―Va ni tu iin ra uu xiko uxi kuiya, ¿ti nasa kuu ja kaꞌan ra ja ni jini ra nuu Abraham nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 58 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jandaa na kachi ri nuu ra naa ra ja undi na ti kaku ga Abraham, ti ja iyo ruꞌu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 59 Yukan ti ni ka kiꞌin da yuu ja kuaꞌa da ya. Ko maa Jesús, xeꞌe ni ni kenda ya ini veñuꞌun kaꞌnu un, ti kuaꞌan ni ya. 
\s1 Ni saꞌa Jesús tajna ɨɨn chaa ni kaku kuaa 
\c 9  
\p  
\v 1 Ichi kuaꞌan Jesús, ni jini ya ɨɨn chaa kuaa, ja kuaa nduchi da undi ni kaku da.  
\v 2 Ti chaa ka skuaꞌa jiin ya, ni ka jikajnuꞌun da ya: 
\p ―Maestro, ¿ndoo ni kuu ja ni kaku kuaa chaa jaꞌa? ¿Ja ka iyo xaan kuachi tata da, nana da, xi kuachi maa da kuu nu? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 3 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Ni ansu kuachi maa da, ti ni ansu kuachi tata da xi nana da kuu ja ni kaku da siaꞌan. Chi ja ni kaku da siaꞌan kuu ja na kuni yɨvɨ naa i ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja saꞌa Yandios jiin da.  
\v 4 Saꞌa yo ja nu nɨ iin ndijin tɨꞌlɨ ga, ti kuu saꞌa yo jniñu, ko nu tukaa ndijin, ti tukaa ga kuu saꞌa jniñu yo. Suni siaꞌan ja kuu ruꞌu, chi kanuu ja na saꞌa ri ɨɨn jniñu vijna nɨ ndijin tɨꞌlɨ ga, chi jan ɨɨn kɨvɨ ja tukaa ga kuu saꞌa jniñu ni ɨɨn yɨvɨ naa i.  
\v 5 Ruꞌu, nɨ kancha ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ti kuu ri nanu ɨɨn ñuꞌun ja ndinchaa ichi yɨvɨ kanchuku nuu ñuyɨvɨ, chi xnaꞌan ri nasa kuu saꞌa yɨvɨ ɨɨn jniñu kuni Yandios ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 6 Siaꞌan ni kachi ya, ti ni tɨvɨsɨꞌɨ ya nuu ñuꞌun. Ni saꞌa ya ndeꞌyu jiin tɨsɨꞌɨ ya, ti ni jaka ya ndeꞌyu un nduchi chaa kuaa un.  
\v 7 Yukan na ti ni kachi ya jiin da: 
\p ―Kuaꞌan yuꞌu pila nducha Siloé un, ti nakacha ra nduchi ra ―ni kachi ya. (Siloé kuni kaꞌan: “Ja ni taji ri.”) 
\p Yukan na ti kuaꞌan chaa un, ni nakacha da nduchi da, ti ni ndundijin nuu da. Yukan na ti kuanoꞌon da. 
\p  
\v 8 Yɨvɨ ñuu da un jiin taka ga yɨvɨ ka jini ja kuu da ɨɨn chaa kuaa, ka jikajnuꞌun jnaꞌan i: 
\p ―¿Ti ansu chaa jaꞌa kuu ja ni jikan da xuꞌun nukoo da un nu? ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 9 Ni ka iyo sava yɨvɨ ni ka kachi: 
\p ―Suu kuu da. 
\p Ti sava ga i ni ka kachi: 
\p ―Ansu kuu da, ko siaꞌan kaa da. 
\p Ko maa da ni kachi da: 
\p ―Maa ri kuu. 
\p  
\v 10 Yukan ti ni ka jikajnuꞌun yɨvɨ un maa da: 
\p ―¿Nasa kuu ja ni ndundijin nduchi ra nusa? ―ni ka kachi chaa un. 
\p  
\v 11 Ti ni kachi da: 
\p ―Ka jini ra ɨɨn chaa nani Jesús. Chaa yukan, ni saꞌa da ndeꞌyu jiin tɨsɨꞌɨ da, ni jaka da nduchi ri, ti ni kachi da ja na kiꞌin ri yuꞌu pila nducha Siloé un, ti na nakacha ri nduchi ri. Ni jaꞌan ri yukan, ni nakacha ri nduchi ri, ti ni ndundijin vaꞌa ndeꞌe ri vijna ―ni kachi da. 
\p  
\v 12 Ti ni ka jikajnuꞌun chaa un maa da: 
\p ―¿Nanu kande chaa un nusa? ―ni ka kachi da. 
\p ―Tu jini ri ―ni kachi da. 
\p  
\v 13 Yukan ti ni ka janchaka da chaa ni kaku kuaa un nuu chaa fariseo un.  
\v 14 Ni kuu un ɨɨn kɨvɨ ndetatu, kɨvɨ ii, na ni saꞌa Jesús ndeꞌyu ja ni saꞌa ya tajna nduchi chaa kuaa un.  
\v 15 Yukan na ti ni ka jikajnuꞌun chaa fariseo un maa da nasa kuu ja ni ndundijin nduchi da. Ti ni kachi da: 
\p ―Ni saꞌa chaa un ndeꞌyu ti ni jaka da nduchi na, ni janukacha na nuu na, ti vijna ja ni ndundijin vaꞌa nduchi na ―ni kachi da. 
\p  
\v 16 Yukan na ti sava chaa fariseo un ni ka kachi da: 
\p ―Ansu Yandios ni taji chaa un jiin jniñu saꞌa da un, chi tu chiñuꞌun da kɨvɨ ii ―ni ka kachi da. 
\p Ti sava ga chaa fariseo un ni ka kaꞌan: 
\p ―Nu ansu chaa vaji nuu Yandios kuu da, ¿ti nasa kuu ja kuu saꞌa da jniñu ñaꞌnu un nusa? ―ni ka kachi da. 
\p Ti ni ka kusɨɨn ini da naa da ja sɨkɨ Jesús.  
\v 17 Ni ka jikajnuꞌun tuku da chaa ni kaku kuaa un: 
\p ―Maa ra kachi ja chaa un kuu ja ni saꞌa tajna roꞌo, ja ni ndundijin vaꞌa nduchi ra vijna. Vijna na ti ¿ndoo ndoꞌo ini ra nau ja kuu chaa yukan nusa? ―ni ka kachi da. 
\p Ti ni kachi chaa un: 
\p ―Maa da kuu ɨɨn profeta ni taji Yandios ja na kaꞌan da jnuꞌun ya ―ni kachi da. 
\p  
\v 18 Ti chaa hebreo un, tu ka kuni kandixia da ja ni kaku kuaa chaa yukan, chi vanua ja ni nduvaꞌa nduchi da. Ja yukan kuu ja ni ka kana da tata da jiin nana da,  
\v 19 ti ni ka jikajnuꞌun da chaa un naa da: 
\p ―¿Seꞌe ra kuu chaa jaꞌa nu? ¿Kuaa ndixia da undi ni kaku da nu? ¿Nasa ni kuu ja ni ndundijin nduchi da vijna nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 20 Ti ni ka kachi tata da jiin nana da: 
\p ―Seꞌe na kuu da, ti kuaa ndixia nduchi da undi ni kaku da,  
\v 21 ko tu ka jini na nasa kuu ja ni nduvaꞌa nduchi da, ti ni ndundijin vijna. Ni tu ka jini na nau ja ni saꞌa tajna nduchi da. Kajnuꞌun ni maa da chi ja ñaꞌnu da, ti na kani maa da jnuꞌun ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 22 Siaꞌan ni ka kaꞌan tata da jiin nana da, chi ni ka yuꞌu da ndeꞌe da chaa hebreo ka kuñaꞌnu un. Chi vanua ka ndajnuꞌun chaa un ja nu nau ɨɨn ɨɨn yɨvɨ na kachi ja Jesús kuu Cristo, ya ni taji Yandios jiin jniñu ñaꞌnu, ti keniꞌin da yɨvɨ un, ti tukaa kuu ndɨvɨ i ini veñuꞌun kaꞌnu yɨvɨ hebreo.  
\v 23 Ja yukan kuu ja siaꞌan ni ka kachi tata da jiin nana da: 
\p ―Kajnuꞌun maa ni da naa, chi ja ñaꞌnu da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 24 Ni ka kana tuku chaa hebreo ka kuñaꞌnu un, chaa ni iyo kuaa un, ti ni ka kachi da jiin da: 
\p ―Nakuantaꞌu nuu maa Yandios, ti koto kuaꞌa ra ja yɨñuꞌun chaa nani Jesús yukan, chi ka jini ri ja maa da kuu ɨɨn chaa nchakuachi ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 25 Ti ni kachi chaa un: 
\p ―Tu jini na nu iyo kuachi da xi tu, ko ja jini na kuu ja ni iyo kuaa nuu na, ti vijna ja ni ndundijin vaꞌa nduchi na ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Yukan ti ni ka jikajnuꞌun vaꞌa da: 
\p ―¿Ndoo ni saꞌa chaa un jiin ra nusa? ¿Nasa ni saꞌa da tajna nduchi ra nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 27 Ti ni kachi chaa un: 
\p ―Ja ni kachi na nuu ni naa ni, ti tu ka kuni ni kandixia ni, ¿nasa kuni ni ja na kachi tuku na inga jinu nusa? ¿Xi suni ka kuni kundikun ni maa da ja skuaꞌa ni jiin da nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 28 Yukan ti ni ka kejaꞌa ka nduxaan chaa un jiin da, ti ni ka kachi da: 
\p ―Roꞌo, va yɨꞌɨ ra jiin chaa un nusa. Ko ruꞌu, chi ka yɨꞌɨ ri jiin tata ri Moisés naa ri.  
\v 29 Ka jini ndaa ri ja ni kaꞌan maa Yandios jiin Moisés, ko chaa yukan, tu ka jini ri na ichi vaji da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 30 Ti ni kachi chaa ni iyo kuaa un: 
\p ―Naa ini na ja tu ka jini ni nanu vaji chaa un, ko ni saꞌa da tajna nduchi na.  
\v 31 Ka jini yo ja tu siuku Yandios nava ka jikantaꞌu yɨvɨ ka iyo kuachi. Ko siuku ya nava ka jikantaꞌu yɨvɨ ka nchañuꞌun ya, ti ka saꞌa i nava kuni maa ya.  
\v 32 Undi ni jankoo ñuyɨvɨ, ti undi vijna, tu ka jini yo ɨɨn yɨvɨ saꞌa tajna nduchi ɨɨn yɨvɨ ni kaku kuaa. Ni ɨɨn.  
\v 33 Ti nu ansu nuu maa Yandios vaji chaa yukan, va ni tu kuu kuɨtɨ saꞌa da ɨɨn jniñu siaꞌan ―ni kachi da. 
\p  
\v 34 Ti ni ka kachi chaa un naa da: 
\p ―Roꞌo chi iyo xaan kuachi ra undi kɨvɨ ni kaku ra. Nusa ti tu chunsoꞌo kuɨtɨ ri ni ɨɨn jnuꞌun ja kuni ra xndaku ra ―ni ka kachi da. 
\p Yukan na ti ni ka keniꞌin da chaa un kuaꞌan da fuera. 
\s1 Jikajnuꞌun Jesús nu kandixia chaa ni kuꞌu un maa ya, xi tuu 
\p  
\v 35 Ni jini Jesús ja siaꞌan ni ka keniꞌin da chaa ndaꞌu un, ti ni jan nunduku ya maa da. Nu ni ndejnaꞌan ya jiin da, ti ni jikajnuꞌun ya maa da: 
\p ―¿Kandixia ra maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ jaꞌa nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 36 Ti ni kachi da: 
\p ―Taa, ¿ko nau chaa kuu chaa yukan? Xnaꞌan ni chaa un tɨꞌlɨ saña, ti na kandixia na da ―ni kachi da. 
\p  
\v 37 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Ja ni jini ra maa da, ti chaa un kuu chaa kaꞌan jiin ra jaꞌa vijna ―ni kachi ya. 
\p  
\v 38 Yukan na ti ni jakunjitɨ da nuu ya ja nachiñuꞌun da ya, ti ni kachi da: 
\p ―Kandixia na niꞌin, Jitoꞌyo ―ni kachi da. 
\p  
\v 39 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Vaji ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ja xndichi ri kuachi yɨvɨ naa i. Yɨvɨ ja tu ka jini kuɨtɨ, na saꞌa ri ja na ndundijin undi inijnuni i. Ti yɨvɨ ka ndoꞌo ini ja ka jini ndaa kuɨtɨ i, na saꞌa ri ja tukaa chaku kuɨtɨ ini i naa i ―ni kachi ya. 
\p  
\v 40 Suni kaꞌiin tɨjnɨ chaa fariseo yajni nuu kandichi Jesús yukan. Nu ni ka jinisoꞌo da ja ni kachi ya siaꞌan, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: 
\p ―¿Kachi ra ja suni ruꞌu, tu ka jini kuɨtɨ ri naa ri nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 41 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Nu siaꞌan ti tu ka jini kuɨtɨ ra, va tu koo kuachi sɨkɨ ra. Ko tu ka kaꞌan ra siaꞌan. Chi suꞌva ka kaꞌan ra ja ka jini ndaa kuɨtɨ ra. Yukan kuu ja ka nchakuachi ga sɨkɨ ra naa ra, ti tukaa kuɨtɨ iyo jnukaꞌnu ini ―ni kachi Jesús. 
\s1 Jnuꞌun kaꞌan sɨkɨ rɨɨ 
\c 10  
\p  
\v 1 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Na kachi ndaa ri nuu ra naa ra, ja ɨɨn chaa kanda savaꞌni ga yuꞌu ndaꞌa jaku rɨɨ ti kɨvɨ xeꞌe da, chaa un kuu ɨɨn ñakuiꞌna.  
\v 2 Ko maa chaa xiin rɨɨ un chi kɨvɨ ndaa da ichi yuꞌu jaku tɨ. Ti chaa yukan kuu maa chaa nchaka rɨɨ un.  
\v 3 Chaa ndito rɨɨ un kuiña da yuꞌu jaku rɨɨ, ti kɨvɨ maa chaa xiin rɨɨ un. Kana da xini tɨ, ti kuɨtɨ un ka nakuni tɨ ndusu yuꞌu da, kekoyo tɨ kiꞌin tɨ, ti tu kusɨɨn tɨ kinkoyo tɨ. 
\p  
\v 4 Nu ni ndɨꞌɨ rɨɨ da ni keniꞌin da, nastutu da tɨ ti kinkoyo tutu tɨ jiin da, chi ka ñunuu tɨ ja maa da kuu jitoꞌo tɨ.  
\v 5 Ti tu kaka tutu tɨ jiin ɨnga yɨvɨ, chi vanua tu ka nakuni tɨ ndusu yɨvɨ un, ti suꞌva kuichanuu tɨ kinkoyo tɨ, chi ansu maa jitoꞌo tɨ kuu ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 6 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin yɨvɨ un, ko tu ni ka chaku ini i nasa kuni kaꞌan ya jiin jnuꞌun un. 
\s1 Jesús kuu maa jitoꞌo 
\p  
\v 7 Ti yukan ni xndaku Jesús siaꞌan 
\p ―Jaꞌa na kachi ndaa ri nuu ra naa ra. Maa ri kuu nanu yuꞌu jaku nuu kɨvɨkoyo rɨɨ un.  
\v 8 Na ti chaa ga ruꞌu, ni ka kii chaa ni ka kuni nastutu yɨvɨ ri. Chaa un ni ka kuu da ɨɨn ñakuiꞌna, chi ni ka xndaꞌu da yɨvɨ naa i. Ti yɨvɨ ka kuu nanu rɨɨ un, tu ni ka saꞌa i nanu nuu chaa un.  
\v 9 Ruꞌu, kuu ri nanu ɨɨn yuꞌu jaku nuu kɨvɨkoyo rɨɨ un. Taka yɨvɨ kɨvɨkoyo i yuxeꞌe un, nu na kandixia i ruꞌu, yukan na ti kendo ndaa i nuu Yandios. Koto vaꞌa ri yɨvɨ un nuu kunchuku i, ti koo taka ja nandɨꞌɨ i. Siaꞌan kuu ri nanu ɨɨn yuxeꞌe ja kuu yɨvɨ kɨvɨkoyo nuu Yandios. 
\p  
\v 10 Saꞌa yo nanu. Chaa ka xndoñaꞌan un, ka kuu da nanu ɨɨn ñakuiꞌna, chi jaa da nuu kaꞌiin rɨɨ un, sakuiꞌna da tɨ, kaꞌni da tɨ ti xnaa da tɨ. Ko ruꞌu, tu saꞌa ri siaꞌan. Chi suꞌva, vaji ri na nakana ri yɨvɨ ja na ndɨvɨkoyo i ndaꞌa Yandios, ti ka kusɨɨ ini i, chi ka jika i ichi maa ya nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ti siaꞌan kunchuku i jiin ya ja kuu saa ni. 
\p  
\v 11 Maa ri kuu nanu ɨɨn chaa xiin rɨɨ un, ja jito vaꞌa da rɨɨ da. Nu ni jini da ja iyo ɨɨn nundoꞌo xaan nuu rɨɨ da, ti yachi nduku da nuu kuu nasa nama da tɨ. Ti vasu na kuu da, ko nama da rɨɨ da.  
\v 12 Ko ɨɨn chaa saꞌa jniñu ja kin yaꞌu da, nu ni jini da ja kuan kuyajni ɨɨn vaꞌu nuu rɨɨ da, xndoo da rɨɨ un, ti jaꞌa da corrɨ kuaꞌan da, chi vanua ansu rɨɨ maa da kuu kuɨtɨ ndito da un. Ti vaꞌu un kɨvɨ tɨ maꞌñu rɨɨ un, ti kachanuu tɨ rɨɨ un kinkoyo.  
\v 13 Siaꞌan ka saꞌa chaa ka kuu muzu, chi ka saꞌa da jniñu, ko so ja na niꞌin da xuꞌun yaꞌu da, ti ansu ja koto vaꞌa da rɨɨ un. 
\p  
\v 14 Ko ruꞌu, kuu ri nanu ɨɨn chaa vaꞌa ja jito vaꞌa da rɨɨ da. Jini ndaa ri nau ndɨꞌɨ ka kuu yɨvɨ ri, ti maa i ka nakuni vaꞌa i ruꞌu.  
\v 15 Suni siaꞌan maa Tata ri, chi mani xaan ya jiin ri, ti maa ri, jini vaꞌa ri nuu maa ya. 
\p Nanu kuu ɨɨn chaa vaꞌa ja nama da rɨɨ da, suni siaꞌan kuu ruꞌu ja nama ri sɨkɨ yɨvɨ yɨꞌɨ jiin ri, chi kuu ri ja kuu maa i naa i. 
\p  
\v 16 Ti suni ka iyo yɨvɨ ɨnga nación ja kɨvɨkoyo i ndaꞌa ri, vasu tujaꞌi natuꞌva i ruꞌu. Ko jaa ɨɨn kɨvɨ ti nastutu ri yɨvɨ un. Tendɨꞌɨ i natuꞌva ruꞌu, ti kuandatu i nuu ri. Tendɨꞌɨ yɨvɨ un najnaꞌan i, ti koo ɨɨn ni chaa kɨndaꞌa maa i naa i. 
\p  
\v 17 Yukan kuu ja kundaꞌu xaan ini Tata ri ruꞌu, chi tava ini ri kuū ri ja na nama ri yɨvɨ ri naa i. Ti kuū ri, ko nandoto tuku ri.  
\v 18 Ni ɨɨn chaa ka ndiso jniñu, tu kuu kaꞌni da ruꞌu nu tu kuu ini maa ri. Chi kuū ri, ko ja kuu ini maa ri ti kuū ri. Iyo ɨɨn jniñu ndiso ri, ja yukan kuu ja maa ri na kuaꞌa jnuꞌun ja kuū ri. Ti jniñu ndiso ri, yukan kuu ja saꞌa ja na nandoto tuku ri, chi siaꞌan ni taꞌu maa Tata ri jniñu ―ni kachi Jesús nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 19 Ja siaꞌan ni kaꞌan Jesús, ti ni ka kusɨɨn tuku ini chaa hebreo un naa da.  
\v 20 Kuaꞌa yɨvɨ un ni ka kachi: 
\p ―Jnaꞌan da ɨɨn tachi xaan, yukan kuu ja ni ndukuꞌu xini da. Koto ma ndeꞌe ga ra nuu da ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 21 Ko sava ga i ni ka kaꞌan: 
\p ―Ansu siaꞌan kaꞌan ɨɨn chaa jnaꞌan tachi xaan. Chi nu jnaꞌan da tachi xaan, ti va ni tu kuu saꞌa da tajna nduchi ɨɨn chaa ni kaku kuaa ―ni ka kachi i. 
\s1 Ka kuni yɨvɨ kuaꞌa i yuu sɨkɨ Jesús 
\p  
\v 22 Na ɨɨn viko ñuu, ni ka nasaꞌa yɨvɨ ñuu Jerusalén ɨɨn viko ja ka nukuꞌun ini i kɨvɨ ni kuu ii veñuꞌun kaꞌnu un.  
\v 23 Ti yukan jikonuu Jesús yuxeꞌe veñuꞌun un, nuu nani yuxeꞌe Salomón.  
\v 24 Yukan ni ka nataka chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni ka kachi da: 
\p ―¿Nasa ga ti sa kaꞌan kaji ra nuu ri naa ri nusa? Nu jandaa kuu ja maa ra kuu Cristo, ni taji Yandios ja saꞌa jniñu ñaꞌnu. Nu jandaa kuu ti kachi kaji nuu ri naa ri vinañuꞌni ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 25 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ja ni kachi ri nuu ra, ko tu ka kandixia ra naa ra. Ja ni ka jini ra jniñu ñaꞌnu ni saꞌa ri. Ni saꞌa ri taka un, chi maa Tata ri ni jaꞌa jniñu un nuu ri. Ti jiin yukan xnaꞌan kaji ya ja maa ya ni taji ruꞌu vaji ri, ti siaꞌan sa na kuni ra nau ja kuu ri.  
\v 26 Tu ka kandixia ra ruꞌu, vanuxia tu ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Tu ka kuu ra nanu ka kuu rɨɨ ja ka ñunuu tɨ nuu maa chaa ndito tɨ un. 
\p  
\v 27 Ko yɨvɨ ka yɨꞌɨ jiin ri, ka nakuni i ruꞌu, ti ruꞌu nakuni ri maa i. Ti nanu ka nukunuu rɨɨ un tachi maa jitoꞌo tɨ, suni siaꞌan ka nakuni yɨvɨ naa i jnuꞌun kaꞌan ri, ti ka natuꞌva i ruꞌu.  
\v 28 Ti kuaꞌa ri nuu kunchuku i jiin ri ja kuu saa ni. Ti tukaa naa kuɨtɨ i, ti ni tundo kuisonchaa i nuu ndaꞌa ri. 
\p  
\v 29 Maa Tata ri ni nachiꞌi yɨvɨ un ndaꞌa ri. Ti maa ya kuu ja kuñaꞌnu ga ja kuu nuu taka ga. Ti ni ɨɨn tu kuu kencha ja yɨndaꞌa maa ya.  
\v 30 Ruꞌu jiin Tata ri, ɨɨn ni ga yɨvɨ ka kuu ri naa ri ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 31 Ti yukan ni ka kaniꞌin chaa un yuu ja kuaꞌa da sɨkɨ Jesús niku.  
\v 32 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Maa Tata ri ni jaꞌa ya jnuꞌun ndee ini ruꞌu, ti ni saꞌa ri kuaꞌa jniñu vaꞌa ja kuu roꞌo naa ra. ¿Va nu xi kuaꞌa ra yuu sɨkɨ ri ja ni saꞌa ri yukan nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 33 Yukan ti ni ka kachi chaa hebreo ka kuñaꞌnu un: 
\p ―Ansu ja ni saꞌa ra jniñu ñaꞌnu un kuu ja kuaꞌa ri yuu sɨkɨ ra, chi sɨkɨ ja ni kaꞌan ndevaꞌa ra sɨkɨ Yandios kuu. Chi maa ra kaꞌan ja ɨɨn ni kuu ra jiin maa Yandios. Vasu suni ɨɨn chaa siaꞌan ni kuu ra, ti kaꞌan ra ja ɨɨn nuu ra jiin Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 34 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Yoso nuu tutu Yandios ka ñavaꞌa ra, nuu kaꞌan ya siaꞌan: “Yandios ka kuu roꞌo naa ra”, ni kachi ya.  
\v 35 Siaꞌan ni kachi Yandios ja yɨvɨ ni ka kaꞌan jnuꞌun ya, ni ka kuu i nanu Yandios. Siaꞌan ti tu kuu kaꞌan yo sɨkɨ tutu Yandios ja tu kaꞌan ndaa.  
\v 36 Ko roꞌo naa ra, ka kaꞌan ra ja kaꞌan ndevaꞌa ri sɨkɨ Yandios, so ja ni kachi ri ja kuu ri Seꞌe maa ya. Siaꞌan ka kaꞌan tu roꞌo naa ra. Ko vasu maa ya ni jaꞌa ɨɨn jniñu nuu ri, ti ni taji ya ruꞌu vaji ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 37 Ti nu tu saꞌa ri nava kuni maa Tata ri, ti tu kanuu kuu ja kandixia ra ruꞌu.  
\v 38 Ko nu na saꞌa ri nava kuni maa ya, ti suni kanuu kuu ja kandixia ra ruꞌu. Ko kandixia taka jniñu saꞌa ri. Yukan na ti sa kuni ndaa ra ja kancha maa Tata ri jiin ri, ti maa ri suni kancha ri jiin maa ya, ti kɨvɨ undi inijnuni ra ja jandaa ndixia kuu un ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 39 Yukan ti ka kuni tuku da jnɨɨ da ya, ko ni kenda ya ti kuaꞌan ya. 
\p  
\v 40 Yukan na ti kuanoꞌon Jesús. Ni nayaꞌa ya undi ɨnga yuꞌu yucha Jordán, ichi nuu kaña ndikandii, nuu ni skuanducha Juan undi nuu yukan, ti yukan ni kundee ya tɨjnɨ kɨvɨ.  
\v 41 Kuaꞌa yɨvɨ ni ka kendo jiin ya, ti sava i ka ndajnuꞌun siaꞌan: 
\p ―Tu ni saꞌa Juan jniñu ñaꞌnu nanu saꞌa chaa jaꞌa vijna, ko taka jnuꞌun ni kaꞌan da ja saꞌa chaa jaꞌa, ti kundixia nava ni kachi da ―ni ka kachi yɨvɨ un naa i. 
\p  
\v 42 Ti kuaꞌa yɨvɨ yukan ni ka kandixia i Jesús. 
\s1 Ni nandoto Lázaro 
\c 11  
\p  
\v 1 Ni kuncha ɨɨn chaa ñuu Betania ja ni nani Lázaro, ni kuu da kuaꞌa María jiin Marta. Ti ni kuꞌu xaan da.  
\v 2 María un kuu ña ni chiꞌi aceite perfume jaꞌa Jitoꞌyo, ti ni nasichi ña jiin ixi xini ña.  
\v 3 Ti ñaꞌan un ni ka taji razón nuu Jesús, ja kachi: 
\p ―Taa, chaa mani xaan ni jiin, kuꞌu da vijna, ni kachi ña ―kachi muzu un. 
\p  
\v 4 Ni jini Jesús jnuꞌun un, ti ni kachi ya: 
\p ―Kuꞌu da ko va tu kuu da. Kuꞌu da chi siaꞌan ti sa kuni yɨvɨ nasa kuñaꞌnu ya ni taji ruꞌu, maa Seꞌe Yandios. Jiin kueꞌe jaꞌa ti stuu ri ja suni kuñaꞌnu ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 5 Mani Jesús jiin Marta, jiin kuꞌu ña, jiin Lázaro.  
\v 6 Ti vasu siaꞌan, ko ni kendo ya uu ga kɨvɨ nuu kancha ya na ni niꞌin ya jnuꞌun ja kuꞌu da.  
\v 7 Yukan ti sa ni kaꞌan ya jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya: 
\p ―Ñaꞌan na choꞌo, chi nandeokuñɨ yo ñuu Judea ―ni kachi ya. 
\p  
\v 8 Chaa ni ka skuaꞌa jiin ya ni ka kachi da: 
\p ―Maestro, ja jini ni ja yɨvɨ hebreo un ka kuni kuaꞌa i yuu sɨkɨ ni na ni kunde ni yukan, ti va kuaꞌa yɨvɨ un yuu sɨkɨ ni nu na jaa tuku ni yukan. ¿Ti kuni kiꞌin tuku ni yukan nu? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 9 Ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Iyo uxi uu hora ɨɨn kɨvɨ ja na kuni ndaa yo na ichi kiꞌin yo. Ti nu saꞌa yo nanu ka saꞌa yɨvɨ ka jikonuu nduu, ja saꞌa yo jniñu vaꞌa, ti tu naa yo, chi ka jini ndaa yo na ichi kiꞌin yo. 
\p  
\v 10 Ko nu saꞌa yo nanu ka saꞌa yɨvɨ ka jikonuu nuu ñaa kuɨtɨ ja saꞌa yo jniñu ndevaꞌa, yukan na ti naa yo, chi tu jini ndaa yo na ichi kiꞌin yo ―ni kachi ya. 
\p  
\v 11 Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan ya siaꞌan, ti ni kachi ya: 
\p ―Amigo yo Lázaro ja ni kixi da, ti kiꞌin ri ja na naxndoto ri da ―ni kachi ya. 
\p  
\v 12 Yukan ti ni ka kaꞌan chaa ka skuaꞌa jiin ya: 
\p ―Taa, nu kixi da, ti ni jini yo ja nduvaꞌa da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 13 Ko so siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin da, chi ja ni jiꞌi Lázaro. Ko ka jani ini chaa ka skuaꞌa jiin ya ja so kixi ndixia da. 
\p  
\v 14 Ti sa ni kachi ndaa Jesús: 
\p ―Ja ni jiꞌi Lázaro.  
\v 15 Ti kusɨɨ ini ri ja tu ni kuncha ri yukan, chi siaꞌan na ti kandixia vaꞌa ra ruꞌu. Ñaꞌan na choꞌo ndeꞌe ndɨyɨ un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 16 Yukan ti Tomás, chaa nani kuati un, ni kaꞌan da jiin uu ga chaa ka skuaꞌa jiin ya: 
\p ―Suni na choꞌo tu yoꞌo, nava na kuu yo jiin da ―ni kachi da. 
\p  
\v 17 Yukan ti ni jaa Jesús ñuu Betania. Ko ni ka jani yɨvɨ jnuꞌun nuu ya ja ja ni yaꞌa kuun kɨvɨ ja ñunduji Lázaro. 
\p  
\v 18 Ñuu un kendo yajni jiin ñuu Jerusalén, jika uu kilómetro sava.  
\v 19 Ti kuaꞌa jnaꞌan yɨvɨ hebreo ni ka kenda nuu kanchuku Marta jiin María ja kaꞌan ndee jiin jnaꞌan ña, ja siaꞌan ni jiꞌi kuaꞌa ña.  
\v 20 Yukan ti nu ni niꞌin Marta jnuꞌun ja vaji Jesús, ti ni kee ña kuan nujnaꞌan ña ya. Ti María ni kendo ña veꞌe.  
\v 21 Ni kachi Marta jiin Jesús: 
\p ―Taa, sa ti ni kuncha ni jaꞌa ti va tu kuu kuaꞌa na niku.  
\v 22 Ti vasu siaꞌan ko jini na ja taka ndo na kakan ni nuu Yandios, ti saꞌa ya ―ni kachi ña. 
\p  
\v 23 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Na ndoto kuaꞌa ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 24 Ti ni kachi Marta: 
\p ―Jini na ja nandoto da kɨvɨ na nandoto taka ndɨyɨ, undi kɨvɨ kaꞌnu ga ja saꞌa ndaa Yandios yɨvɨ ñuyɨvɨ ―ni kachi ña. 
\p  
\v 25 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Ruꞌu kuu ja naxndoto yɨvɨ ja na kuchaku i jiin Yandios. Nu kandixia i ruꞌu, ti vasu na kuu i ko nandoto i ja kuncha i jiin Yandios.  
\v 26 Yɨvɨ chaku ti nu kandixia i ruꞌu, jankɨvɨ ga kuu i, chi kuchaku i ja kuu saa ni. Ti roꞌo Marta, ¿kandixia ra jnuꞌun jaꞌa nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 27 Ti ni kaꞌan Marta: 
\p ―Kandixia na, taa. Kandixia na ja maa ni kuu Cristo. Maa ni kuu Seꞌe Yandios, ja ni taji ya nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ―ni kachi ña. 
\p  
\v 28 Siaꞌan ni kaꞌan Marta ti kuaꞌan ña. Kuan kana xeꞌe ña kuꞌu ña. Ni kachi ña jiin ña: 
\p ―Maa maestro ni chaa, ti kana ya roꞌo ―ni kachi ña. 
\p  
\v 29 Siaꞌan ni kachi ña ti yachi ni ndokuɨñɨ María ti kuaꞌan ni ña nuu ya.  
\v 30 Ti changa ga kɨvɨ Jesús ñuu un, chi ni kendo ya nu ni janujnaꞌan Marta ya.  
\v 31 Jnaꞌan ña hebreo ja kanchuku ini veꞌe jiin María, ja ka jaꞌa i jnuꞌun ndee ini maa ña. Ni ka jini i ja ni ndokuɨñɨ yachi ña kuaꞌan ña. Ni ka chindikun i ña, chi ka ndoꞌo ini i ja kuaꞌan ña nuu ñaña ndɨyɨ un kuaꞌan ndeꞌe ña.  
\v 32 Yukan ti ni jaa María nuu Jesús. Nu ni jini ña nuu ya, ti ni jakunjitɨ ña nuu ya. Ti ni kachi ña: 
\p ―Taa, sa ti ni kuncha ni jaꞌa ti va tu kuu kuaꞌa na niku ―ni kachi ña. 
\p  
\v 33 Ni jini Jesús ja ndeꞌe xaan ña jiin ja ka ndeꞌe xaan yɨvɨ hebreo un. Ja yukan ti so ni jakaꞌnu ini ya, chi ni kundaꞌu xaan ini ya nuu i. 
\p  
\v 34 Ni jikajnuꞌun ya maa ña: 
\p ―¿Nanu ni chunduji ra da nusa? ―ni kachi ya. 
\p ―Choꞌo ti kuni ni, taa ―ni kachi ña. 
\p  
\v 35 Nu ni jini Jesús yukan ni kukuiꞌya ini ya, ti ni ndeꞌe ya. 
\p  
\v 36 Ti yɨvɨ hebreo un ni ka kaꞌan jiin jnaꞌan i: 
\p ―Jandaa ndixia kuu ja mani xaan ni iyo da jiin ndɨyɨ un, chi suni kukuiꞌya ini da ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 37 Ko sava i ni ka kachi: 
\p ―Ni saꞌa da tajna chaa ni kaku kuaa un. Ti va suni kuu saꞌa da ja tu kuu Lázaro niku ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 38 Ti ni ndukuiꞌya tuku ini Jesús nu ni jaa ya nuu ñunduji Lázaro. Ɨɨn yau kava kuu, ti yukan ndiꞌyu ɨɨn yuu kaꞌnu. 
\p  
\v 39 Ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Chajiyo yuu un naa ra ―ni kachi ya. 
\p Marta, kuaꞌa ndɨyɨ yukan, ni kachi ña: 
\p ―Taa, va ja ni kuxiko xaan da, chi ja iyo kuun kɨvɨ ja ni jiꞌi da ―ni kachi ña. 
\p  
\v 40 Ko ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Ni kachi ri ja nu kandixia ra, ti kuni ra ja kuñaꞌnu xaan Yandios jiin jniñu saꞌa ya ―ni kachi ya. 
\p  
\v 41 Yukan ti ni ka chajiyo da yuu ndiꞌyu yuꞌu yau ndɨyɨ un. Ti Jesús ni ndakoto ya ichi andɨvɨ, ti ni kachi ya: 
\p ―Tata na, nakuantaꞌu na nuu ni ja ni jinisoꞌo ni jnuꞌun kaꞌan na.  
\v 42 Ja jini na ja nɨnɨ chunsoꞌo ni jnuꞌun kaꞌan na, ko ni kachi na siaꞌan, chi kuni kaꞌan na jnuꞌun ndaa nuu yɨvɨ kaꞌiin jaꞌa, ti nava siaꞌan na kandixia i ja maa ni ni taji saña vaji na jiin jniñu jaꞌa ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 43 Ni ndɨꞌɨ ni jikantaꞌu ya, ti ni kanajiin koꞌo ya siaꞌan: 
\p ―¡Lázaro! ¡Ñaꞌan ti kenda! ―ni kachi ya. 
\p  
\v 44 Ti ni kenda Lázaro. Suku da saꞌma ndɨyɨ. Ndikun saꞌma ndaꞌa da jiin sɨꞌɨn da, ti suni suku ɨɨn saꞌma nuu da. Yukan ti ni kachi Jesús nuu yɨvɨ un: 
\p ―¡Ndaji da naa ra! Ti sia ra da na kiꞌin da ―ni kachi ya. 
\s1 Ka ndajnuꞌun chaa hebreo ka kuñaꞌnu un nasa jnɨɨ da presu Jesús 
\r (Mt. 26.1‑5; Mr. 14.1‑2; Lc. 22.1‑2) 
\p  
\v 45 Yɨvɨ hebreo ja ni ka jaꞌan veꞌe María, ni ka jini i jniñu ni saꞌa Jesús, ti kuaꞌa i ni ka kandixia ya.  
\v 46 Ko sava yɨvɨ un kuaꞌan i nuu ka ndututu chaa fariseo, ti ni ka jani i jnuꞌun jniñu ni saꞌa Jesús.  
\v 47 Yukan ti ni kachi sutu kuñaꞌnu ga un nuu chaa fariseo un naa da ja na ndututu taka chaa ka yɨꞌɨ jiin junta kaꞌnu nuu nación Israel. Nu ni ka ndututu da, ti ni kejaꞌa ka ndajnuꞌun da: 
\p ―¿Ndoo saꞌa yo vijna? Chi Jesús yukan, kuaꞌa jniñu ñaꞌnu saꞌa da.  
\v 48 Nu tu kasɨ yo yuꞌu da, ti va ndɨꞌɨ yɨvɨ kandixia i, ti kundikun i maa da. Jiin jnuꞌun kaꞌan da un ti chaa soldado ñuu Roma, ti xnaa da veñuꞌun kaꞌnu yo. Kaꞌni da yoꞌo jiin yɨvɨ ñuu yo. Yukan ti koo nundoꞌo sɨkɨ yo nu tu nakutu yachi ini yo nasa saꞌa yo jiin chaa un ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 49 Ti kancha Caifás yukan, ja kuu da ɨɨn sutu kuñaꞌnu ga kuiya un, ti ni kachi da: 
\p ―Tu ka jini kuɨtɨ ra nasa saꞌa ra naa ra.  
\v 50 Va nu tu ka jini ra ja vaꞌa ga ja ɨɨn chaa na kuu ja kuu nuu nɨ ñuu, ti ansu ja kuu tendɨꞌɨ kuɨtɨ yo naa yo. Vaꞌa ga ja na kuu Jesús nava na nama yo maa yo jiin yɨvɨ ñuu yo ―ni kachi da. 
\p  
\v 51 Maa da kuu sutu kuñaꞌnu ga kuiya yukan. Ko tu jini da ja ansu sɨkɨ maa da ni kaꞌan da ja kachi da ja na kuu Jesús nava na ketaꞌu yɨvɨ nɨ ñuu hebreo. 
\p  
\v 52 Ko ansu sɨkɨ maa ɨɨn ni yɨvɨ hebreo kuu ya. Chi kuu ya ja kuu nɨ kaꞌnu yɨvɨ ñuyɨvɨ, nava siaꞌan na ti nastutu ndɨꞌɨ ya yɨvɨ ni ka kandixia Yandios, ti na nduu i ɨɨn ni ga yɨvɨ nuu ya, vasu jika xaan ni ka jichanuu i nuu kanchuku i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 53 Ja siaꞌan kuu ja undi kɨvɨ jña, chaa hebreo ka kunaꞌnu un ni ka kejaꞌa ka nduku da nasa kaꞌni da Jesús.  
\v 54 Ja yukan tukaa ni jikonuu Jesús nuu kaꞌiin chaa ka kuñaꞌnu un, chi ni kee ya ñuu Judea, ti kuaꞌan ya ɨɨn ñuu nani Efraín, nu iyo yajni ñuꞌun teꞌe un. Yukan ni kendo ya jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya. 
\p  
\v 55 Kuan kuyajni kɨvɨ viko pascua ka nasaꞌa yɨvɨ hebreo un, ja ka nukuꞌun ini i kɨvɨ na ni nama Yandios maa i ñuu Egipto na janaꞌan. Ja yukan kuaꞌa yɨvɨ ni ka jakoyo yachi ja ka nasandoo i maa i, ti na ndu ii yɨ nuu Yandios naa i. 
\p  
\v 56 Ti ka nanduku i Jesús ñuu Jerusalén yukan, ko tu ni ka naniꞌin i ya. Ni ka jakoyo i veñuꞌun kaꞌnu un, ti ni kejaꞌa ka ndajnuꞌun i jiin jnaꞌan i: 
\p ―¿Ndoo ndoꞌo ini ra? ¿Kii chaa un viko jaꞌa vijna xi tuu nu? ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 57 Ti sutu ka kuñaꞌnu jiin chaa fariseo un, ni ka taji da jnuꞌun, ja nu ni ka jini yɨvɨ nuu kande Jesús, ti na kaxnuꞌu ni nuu da, nava na jnɨɨ da presu Jesús, ni ka kachi da naa da. 
\s1 Ɨɨn ñaꞌan ni chiꞌi aceite perfume jaꞌa Jesús 
\r (Mt. 26.6‑13; Mr. 14.3‑9) 
\c 12  
\p  
\v 1 Kumani iñu ga kɨvɨ ja kejaꞌa viko pascua, ti ni jaa Jesús ñuu Betánia, nuu kancha Lázaro, chaa ni naxndoto ya nuu ñujiꞌi.  
\v 2 Nu ni jaa Jesús ti ni ka saꞌa ɨɨn viko lulu ja kuu maa ya. Marta ni savaꞌa ja kuu viko un. Ti Lázaro kancha da nuu mesa jiin Jesús. 
\p  
\v 3 Suni kancha María yukan. Ti ja iyo tuꞌva ña sava litro aceite perfume, mani maa nardo, ja nchaa yaꞌu xaan tonto, ti ni chiꞌi ña sɨkɨ jaꞌa Jesús. Ti na nasichi ña jiin ixi xini ña. Ti ni chitu xiko vixi ini veꞌe jiin xiko perfume un. 
\p  
\v 4 Ti Judas, chaa ñuu Cariote, suni kancha da un, chi suni ni skuaꞌa da jiin Jesús. Ko so ja maa da kuu ɨɨn ja kin nukuaꞌa Jesús nuu chaa ka jito uꞌu ya.  
\v 5 Ti ni kachi da: 
\p ―¿Ndoo tu ni xiko ña aceite perfume un? Ti i niꞌin ña uni ciento xuꞌun plata ja chindee ña yɨvɨ ndaꞌu niku ―ni kachi da. 
\p  
\v 6 Siaꞌan ni kachi da, ko ansu ja kundaꞌu ini da yɨvɨ ndaꞌu, chi vanuxia kuu da ɨɨn chaa kuiꞌna. Ti maa da kuu ja ndiso xuꞌun ja kuu nuu ndajaꞌa Jesús, ti tava da xuꞌun ja ka jaꞌa yɨvɨ naa i.  
\v 7 Yukan ti ni kachi Jesús: 
\p ―Sia na saꞌa maa ña, chi ja satuꞌva ña ruꞌu ja kuu kɨvɨ jakunduji ri.  
\v 8 Ko yɨvɨ ndaꞌu un naa i, chi siaꞌan ni kunchuku i jiin ra, ko ruꞌu chi ansu siaꞌan ni kuncha ri jiin ra naa ra ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 9 Kuaꞌa yɨvɨ hebreo ni ka niꞌin yɨ jnuꞌun ja kande Jesús ñuu Betania, ti ni ka kee i kuankoyo i yukan, kuandeꞌe i ya. Ko ansu nɨnɨ Jesús kuan ndeꞌe da naa da, chi suni kuan ndeꞌe da Lázaro, chaa ni naxndoto Jesús nuu ñujiꞌi.  
\v 10 Ti sutu ka kuñaꞌnu un, suni ni ka ndoꞌo ini da ja kaꞌni da Lázaro.  
\v 11 Chi kuaꞌa xaan yɨvɨ hebreo un ni ka jini i nava ni kuu jiin Lázaro, ni ka kusɨɨn i jiin sutu un, ti ni kejaꞌa ka kandixia i Jesús. Ni ka kandixia i Jesús chi ni ka jini i jniñu ñaꞌnu ni saꞌa ya jiin Lázaro. 
\s1 Ni kɨvɨ Jesús ñuu Jerusalén 
\r (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Lc. 19.28‑40) 
\p  
\v 12 Kuaꞌa yɨvɨ ka kuchitu ñuu Jerusalén, chi ni ka jakoyo i ja kuu viko pascua. Ɨnga kɨvɨ, ti ni ka niꞌin yɨ jnuꞌun ja chaa Jesús ñuu Jerusalén.  
\v 13 Ni ka kenda i ti kuan nujnaꞌan i ya jiin ndaꞌa yuku ñuu. Ti ni kejaꞌa ka kanajaa i: 
\p ―Ñaꞌnu na koo maa ya ja ni taji Yandios ja vaji ya. Vaji ya jiin jniñu maa Jitoꞌyo Yandios. Na taꞌu ya jniñu nuu nɨ tuꞌu yɨvɨ ñuu Israel ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 14 Ni niꞌin Jesús ɨɨn burru lulu, ti ni yoso ya tɨ nava ni kachi tutu ii Yandios ja ni kaꞌan jaꞌa Jesús: 
\p  
\v 15 Roꞌo, yɨvɨ ja kanchuku nuu ñuꞌun ñuu Sión, koto ma yuꞌu ra. 
\q1 Maa ya ja kii taꞌu jniñu nuu ra, ja vaji ya, 
\q1 ti yoso ya ɨɨn burru. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 16 Kɨvɨ un tu ni ka chaku ini chaa ni ka skuaꞌa jiin Jesús ja nasa kuni kaꞌan tutu ii Yandios, ja siaꞌan kii Jesús nuu ñuu Jerusalén. Ko nu ni nandoto tuku Jesús nuu ñujiꞌi, ti sa ni ka nukuꞌun ini da. Ni kejaꞌa ka nukuꞌun ini da ja ni kachi tutu Yandios ja siaꞌan koo, ti siaꞌan ni kundaa ndixia nava ni jnaꞌan ya. 
\p  
\v 17 Yukan kaꞌiin yɨvɨ ni ka jan ndeꞌe na ni naxndoto ya Lázaro, ti ka jani i jnuꞌun ja ni ka jini i nu ni ñunduji da, ti suni ni ka jini i nasa ni kana ya xini da hora ni nandoto da.  
\v 18 Ja yukan kuu ja kuankoyo i kuan nujnaꞌan i Jesús, vanuxia ja ni ka jinisoꞌo i ja ni saꞌa ya jniñu ñaꞌnu un. 
\p  
\v 19 Ko chaa fariseo un, ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun da naa da: 
\p ―Ja ni ka jini yo ja tukaa ga ndo kuu saꞌa yo vijna na. Chi ja ni ndɨ kuɨtɨ yɨvɨ kuankoyo i jiin chaa un ―ni ka kachi da. 
\s1 Yɨvɨ ñuu Grecia ka nanduku i Jesús 
\p  
\v 20 Suni ni iyo yɨvɨ ñuu Grecia ja ni ka jakoyo i ñuu Jerusalén, chi kuan chiñuꞌun i kɨvɨ viko un.  
\v 21 Ni ka ndejnaꞌan i jiin Felipe, ɨɨn ndajaꞌa Jesús ja kuu da chaa ñuu Betsaida, ja kuu ɨɨn ndañuu Galilea. Ti ni ka kachi i: 
\p ―Taa, ka kuni kaꞌan na jiin Jesús ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 22 Ni jaꞌan Felipe, ni kaxnuꞌun da nuu Andrés. Ti ndɨnduu da siaꞌan kuan kaxnuꞌun nuu Jesús.  
\v 23 Yukan ti ni kachi ya nuu da naa da: 
\p ―Ja ni jaa kɨvɨ ja kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, nava na kuni yɨvɨ naa i ja nduñaꞌnu ri saꞌa Yandios.  
\v 24 Yukan kuu ja na kachi ndaa ri nuu ra nasa kuu jiin ɨɨn ni triu. Chi jini yo ja nu tu kanakava triu un nuu ñuꞌun ti ndiꞌyu sɨkɨ, ni tu ndoto kuɨtɨ. Ti saꞌa yo nanu ja ni jiꞌi triu un. Chi nani kaa ni kaa triu un. Ko nu na kanakava triu un chii ñuꞌun, yukan na ti nandoto ti nakaya kuaꞌa xaan. 
\p  
\v 25 Suni siaꞌan kuu jiin roꞌo naa ra. Nu ndɨꞌɨ kuu ini ra nasa niꞌin ga ra ja kuñavaꞌa ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ko na kachi ri ja jiin yukan ti naa ra nuu Yandios. Ko nu suꞌva na saꞌa ra nanu triu un, ja saꞌa ra nanu ja tukaa ga chaku ra, yukan ti ni tukaa kundiyo ini ra ndajniñu iyo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Nu siukan na saꞌa ra ti kendo ndaa ra nuu Yandios, chi nakutu ini ra ja kuu nuu maa ya. Siaꞌan na ti kuncha ra jiin ya ja kuu saa ni.  
\v 26 Ko nu kancha ra ñuyɨvɨ jaꞌa ti saꞌa ra jniñu ja kuu maa ri, ti siuku ndaa ra jniñu ri. Nu siaꞌan saꞌa ra, ti kuncha ra jiin ri, chi saꞌa ra jniñu ja kuu nuu maa ri. Nu sajniñu ra ja kuu ruꞌu, ti na saꞌa Tata ri ja na nduñaꞌnu ra ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ni kaꞌan Jesús ja kuu ya 
\p  
\v 27 Siin Jesús kaꞌan ya ti ni kachi ya: 
\p ―Vijna ti ndɨꞌɨ xaan ini ri ja undi ndaꞌu kuu ini ri. Ti tu jini ri nasa kaꞌan ri jiin Tata ri. Ko tu kachi ri ja na nama ya ruꞌu nuu nundoꞌo kii sɨkɨ ri, chi ja sɨkɨ jniñu yukan vaji ri.  
\v 28 Ko na kachi ri jiin ya: “Tata na, vijna ti na kaꞌan yɨvɨ ja kuñaꞌnu xaan ni” ―ni kachi Jesús. 
\p Yukan ti ichi andɨvɨ ni kaꞌan ɨɨn ndusu yuꞌu Yandios, ti ni kachi ya: 
\p ―Ja ni ka jini yɨvɨ ja kuñaꞌnu xaan ri, ko na kuni tuku i ja kuñaꞌnu xaan ndixia ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 29 Ti yɨvɨ kaꞌiin yukan ni ka jinisoꞌo da ndusu un, ti sava i ni ka kachi: 
\p ―Taja ni kaꞌan ―kachi da. 
\p Ko sava ga yɨvɨ un ni ka kachi: 
\p ―Ɨɨn ángel Yandios ni kaꞌan jiin ya ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 30 Yukan ti Jesús ni kachi ya nuu da naa da tuku: 
\p ―Ansu nuu ruꞌu ni kaꞌan Yandios jnuꞌun un, chi suꞌva, nuu roꞌo naa ra ni kaꞌan ya nava na kuni ra ja ni kaꞌan ndixia ya jiin ri.  
\v 31 Ti na kachi ri nuu ra naa ra ja ja ni jaa kɨvɨ ja xndichi Yandios kuachi sɨkɨ yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ti ɨɨn ja taꞌu jniñu nuu i kuxio kiꞌin ɨɨn.  
\v 32 Ko kɨvɨ na ndaniꞌin yɨvɨ ruꞌu, yukan na ti saꞌa ri ja na kandixia da sɨvɨ da naa da, ti nakuaka ri yɨ kunchuku da jiin ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 33 Jiin jnuꞌun un ni jani ya jnuꞌun nasa kuu ya.  
\v 34 Ti yɨvɨ un ni ka kaꞌan da jiin ya: 
\p ―Ka jini na ja tutu ii Yandios ni kachi ja kuaꞌa Yandios jniñu nuu Cristo, ti kuchaku ya ja kuu saa ni. Nusa ti, ¿nasa kuu ja kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ? ¿Nau kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ un nusa? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 35 Yukan ni kachi Jesús nuu da: 
\p ―Maa ɨɨn ja kuu nanu ñuꞌun ndinchaa, kuncha jiin ra jaku ni ga kɨvɨ. Ja siaꞌan kuu ja kanuu ja na kaka ndaa ra, chi maa ñuꞌun ndijin un ndinchaa nuu ichi ra. Koto maa kɨvɨ ra nuu ichi ñuñaa un, chi siaꞌan na ti xnaa ra maa ra. Ko nu ka jikonuu ra nuu ñuñaa, ti tu ka jini kuɨtɨ ra na ichi kiꞌin ra.  
\v 36 Vijna ti maa Ɨɨn ja kuu nanu ñuꞌun ndijin kancha jiin ra. Vijna ti kandixia maa ya naa ra, chi siaꞌan na ti nduu ra yɨvɨ ka jika nuu ichi ndaa ―ni kachi ya. 
\p Jnuꞌun yukan ni kaꞌan Jesús ti kuaꞌan ya. Ni saꞌu ya kuaꞌan ya. Ti tukaa ga ni ka jini yɨvɨ naa da nachi kuaꞌan ya. 
\s1 Tu ni kandixia yɨvɨ hebreo Jesús 
\p  
\v 37 Yɨvɨ hebreo un ni ka jini da jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús, ko tu ni ka kandixia da ya.  
\v 38 Ja yukan ti ni kundaa jnuꞌun ni kaꞌan profeta Isaías na janaꞌan, chi ni kachi da nuu Yandios: 
\q1 Jitoꞌyo, tu iyo ni ɨɨn yɨvɨ ja kandixia ra jnuꞌun ni kaꞌan ri. 
\q1 Ni tu ni kandixia ra ja saꞌa ri jniñu ñaꞌnu. 
\m Ni kachi Isaías. 
\p  
\v 39 Ja yukan tu ni kuu kandixia da, ti siaꞌan ni kaꞌan Isaías tuku: 
\q1  
\v 40 Tu ni jaꞌa Yandios ja na kujnuni ini da. 
\q1 Ni sia ya maa da nava na nduniꞌin ga undi ini añu da. 
\q1 Ka kuu da nanu yɨvɨ kuaa ja tu ka jini da na ichi kiꞌin da, chi tu chaku kuɨtɨ ini da. 
\q1 Ja yukan nu tukaa sia da jniñu ndevaꞌa un, ti ni tu nduvaꞌa undi ini añu da. 
\m Ni kachi Jesús, kachi tutu. 
\p  
\v 41 Yukan ni kachi Isaías chi ni jini da ja kuñaꞌnu xaan Jesús, ti ni jani da jnuꞌun sɨkɨ nasa koo kɨvɨ kii ya. 
\p  
\v 42 Vasu ni iyo kuaꞌa ga yɨvɨ hebreo ja tu ni kandixia i Jesús, ko kuaꞌa yɨvɨ ni kejaꞌa ka kandixia da ya. Suni kuaꞌa chaa ka kuñaꞌnu ja ka taꞌu jniñu nuu yɨvɨ hebreo un, ni ka kejaꞌa ka kandixia da. Ko tu ni ka stuu da maa da ja kaꞌan da jnuꞌun ja ka kandixia da, chi ka yuꞌu da chaa fariseo. Chi sandau tukaa kuaꞌa chaa un jnuꞌun ja kɨvɨ da ini veñuꞌun kaꞌnu un.  
\v 43 Siaꞌan ni ka saꞌa chaa un, chi ni ka ndiyo xaan ini da ja na kuaꞌa yɨvɨ ja yɨñuꞌun nuu da, ti ansu ja na kuaꞌa maa Yandios ja yɨñuꞌun nuu da naa da. 
\s1 Xndichi Jesús yɨvɨ naa da jiin jnuꞌun kaꞌan ya 
\p  
\v 44 Ni kaꞌan jaa Jesús, ti ni kachi ya: 
\p ―Yɨvɨ ja ka kandixia ruꞌu, ansu maa ɨɨn ni ruꞌu kandixia da, chi suni kandixia da undi maa Tata ri, ya ni taji ruꞌu.  
\v 45 Ti yɨvɨ jini nuu ri, suni ka jini da nuu maa ya ni taji ruꞌu. 
\p  
\v 46 Kuu ri nanu ɨɨn ñuꞌun ja ndinchaa ñuyɨvɨ jaꞌa, ja na kuni yɨvɨ na ichi kaka da. Nu na kandixia da ruꞌu, ti tukaa ga ka jika da nanu yɨvɨ ka jikonuu nuu ñuñaa, ja tu ka niꞌin da na ichi kiꞌin da.  
\v 47-48 Ko nu tu kuni kandixia ra ruꞌu, ni tu kuni kuantaꞌu ra jnuꞌun kaꞌan ri. Ko iyo Ɨɨn ja kankuachi sɨkɨ ra ti saꞌa ndaa ya kuachi ra. Chi kii kɨvɨ juicio ja saꞌa ndaa ya sɨkɨ ra, ti xndichi ya roꞌo ndenu ni ka jantaꞌu ra jnuꞌun ri xi tuu. 
\p  
\v 49 Ko tu kaꞌan ri jnuꞌun jaꞌa ja kuu ini maa ni ri, chi Tata ri ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa. Ti maa ya kuu ja ni kachi nasa koo jnuꞌun kaꞌan ri nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 50 Jini ndaa ri ja nu na saꞌa ra nava kachi Yandios, ti kunchuku ra jiin ya ja kuu saa ni. Ja yukan kuu ja kaꞌan ri jnuꞌun jaꞌa nava ni kachi maa Tata ri nuu ri ―ni kachi Jesús jiin yɨvɨ un naa da. 
\s1 Ni nakacha Jesús sɨꞌɨn ndajaꞌa ya 
\c 13  
\p  
\v 1 Kumani ɨɨn kɨvɨ ga ja kejaꞌa viko pascua un. Ti jini Jesús ja, ja ni jaa kɨvɨ ja kee ya nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ti kin noꞌon ya nuu Tata ya. Siaꞌan ja jini ya, kuu ndaꞌu xaan ini ya taka yɨvɨ ni ka skuaꞌa jiin ya. Vijna ti stuu kaji ya ja kundaꞌu ini ya maa da naa da. 
\p  
\v 2 Ko ja ni jini Jesús ja, ja ni kueꞌe jaꞌuꞌu un ini añu Judas, seꞌe Simón, chaa ñuu Cariote, ja nakuaꞌa da Jesús nuu chaa ka jito uꞌu ya.  
\v 3 Suni jini Jesús ja maa Tata ya ni jaꞌa jniñu nuu ya ja yɨndaꞌa ya taka ja iyo. Jini ya ja vaji ya nuu kancha Tata ya, ti jini ya ja nandeokuñɨ tuku ya nuu kancha Tata ya. Siaꞌan ni ndoꞌo ini ya kɨvɨ ni kuxini ya jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya. 
\p  
\v 4 Nɨ ka kuxini da ti ni ndokuɨñɨ Jesús. Ni chajiyo ya saꞌma ya, ti ni kiꞌin ya ɨɨn toalla. Ni juꞌni da chii ya.  
\v 5 Yukan ti ni chuꞌun ya nducha ini ɨɨn tɨ jaꞌan, ti ni kejaꞌa nakacha ya jaꞌa ndajaꞌa ya. Ti nasichi ya jaꞌa da jiin toalla nuꞌni chii ya un. 
\p  
\v 6 Ni jaa ya nuu kancha Simón Pedro, ti ni kachi Pedro jiin ya: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿va nu nakacha ni jaꞌa na xino? ―ni kachi da. 
\p  
\v 7 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Tu chaku ini ra ndoo saꞌa ri vijna, ko jaa kɨvɨ ti ndɨꞌɨ nukuꞌun ini ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 8 Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Siaꞌan ko tu nakacha kuɨtɨ ni jaꞌa na ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nu tu kuantaꞌu ra ja nakacha ri jaꞌa ra, ti tu niꞌin ra taꞌu ja kuncha ra jiin ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 9 Yukan ti ni kaꞌan Pedro jiin ya: 
\p ―Jitoꞌyo, vatuni nu na nakacha ni jaꞌa na, ko suni nakacha ni ndaꞌa na jiin xini na ―ni kachi da. 
\p  
\v 10 Ti maa Jesús ni kachi ya jiin da: 
\p ―Ɨɨn yɨvɨ sa ni jichi, tukaa nɨnɨ kuu ja kuchi da uu jinu, chi so jaꞌa ni ga da na ndundoo, chi ja iyo ndoo nɨ tuꞌu da. Roꞌo naa ra, chi ja ka iyo ndoo undi ini añu ra, vasu ansu taka ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 11 Siaꞌan ni kachi ya chi ja ni jini ya na chaa kuu ja kin nakuaꞌa ya. Ja yukan kuu ja ni kachi ya ja tu ka iyo ndoo taka da naa da.  
\v 12 Nu ni ndɨꞌɨ ni nakacha Jesús jaꞌa da naa da, ni nakuiꞌna tuku ya saꞌma da, ti ni nukoo tuku ya nuu mesa. 
\p Ni nukoo tuku ya nuu mesa un, ti ni kachi ya jini da naa da: 
\p ―¿Ni ka chaku ini ra jniñu ni saꞌa ri jaꞌa xi tuu nu?  
\v 13 Roꞌo chi ka kaꞌan ra ja kuu ri Maestro ra sɨkɨ ja ni xnaꞌan ri roꞌo ra naa ra. Ti ka kaꞌan ra ja kuu ri jitoꞌo ra, chi kuñaꞌnu ri. Ti vatuni ka kaꞌan ra, chi siaꞌan kuu jniñu ndiso ri.  
\v 14 Ti nu ruꞌu ja kuu ri Maestro, ja kuñaꞌnu ri nuu ra naa ra, ti ni nakacha ri jaꞌa ra. Ti suni siaꞌan roꞌo naa ra, nakacha jaꞌa ñanijnaꞌan ra.  
\v 15 Jniñu jaꞌa ni saꞌa ri ja ni xnaꞌan ri nuu ra naa ra ja na chun ini chun añu ra ja suni siaꞌan saꞌa ra jiin ñanijnaꞌan ra. 
\p  
\v 16 Jandaa na kachi ri ja tendɨꞌɨ ka kuu muzu, chi ni ɨɨn muzu tu kuñaꞌnu ga da nuu jitoꞌo da. Vanuxia kuñaꞌnu ga chaa taꞌu jniñu un. Suni siaꞌan chaa kuu tajnu, tu kuñaꞌnu ga da ja kuu chaa nataꞌu jniñu nuu da, chi chaa nataꞌu jniñu un kuñaꞌnu ga da.  
\v 17 Ka jini vaꞌa ra tendɨꞌɨ jnuꞌun. Ko kanuu ja na siuku ra siaꞌan nava kachi ri, nava na kunchaa Yandios jiin ra, ti kosɨɨ ini ra naa ra. 
\p  
\v 18 Ko tu kaꞌan ri sɨkɨ nasa koo jiin tendɨꞌɨ ra naa ra. Chi jini vaꞌa ri nasa kuu jiin taka yɨvɨ ni nakaji ri, ko kanuu ja na jinu ndaa nava kachi tutu Yandios, chi ni kachi sɨkɨ ruꞌu: “Iyo ɨɨn ja kaji staa jiin ri, ti yukan kuu ja saꞌa ndevaꞌa sɨkɨ ri”, kachi tutu.  
\v 19 Siaꞌan ja kaxnuꞌun ri jnuꞌun un nuu ra vijna ti changa ga kundaa ga. Nava nu na kundaa, yukan na ti kandixia ra ja maa ri kuu Cristo ni taji Yandios, chi koo nundoꞌo sɨkɨ ri siaꞌan nava ni kachi ri. 
\p  
\v 20 Jandaa na kachi ri ja iyo yɨvɨ taji ri. Ti nu kuantaꞌu yɨvɨ da, suni kuantaꞌu da ruꞌu, ti yɨvɨ kuantaꞌu ruꞌu, suni kuantaꞌu da maa ya ni taji ruꞌu jiin jniñu jaꞌa ―ni kachi Jesús. 
\s1 Kachi Jesús nau kuu ja nakuaꞌa ya 
\r (Mt. 26.20‑25; Mr. 14.17‑21; Lc. 22.21‑23) 
\p  
\v 21 Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan Jesús jnuꞌun un, ti ni kejaꞌa ndɨꞌɨ kuu ini ya ja undi kaña añu ya. Ja yukan na ti ni kachi kaji ya nuu da naa da: 
\p ―Na kachi kaji ri ja ɨɨn ra kuu ja nakuaꞌa ruꞌu nuu yɨvɨ ka jito uꞌu ruꞌu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni ka kejaꞌa ka ndeꞌe nuu jnaꞌan da, chi tu ka jini da nau ɨɨn ɨɨn da kaꞌan ya sɨkɨ.  
\v 23 Ti yajni xiin Jesús nukoo ɨɨn chaa mani ga ya jiin, ti ka ndajnuꞌun da jiin ya ni hora ka yaji da staa.  
\v 24 Ti Simón Pedro ni saꞌa da ɨɨn seña nuu chaa un ja na kajnuꞌun da ya na ndenu nau sɨkɨ chaa kaꞌan ya. 
\p  
\v 25 Chaa un ni tuꞌva ga da xiin Jesús, ti ni jikajnuꞌun da ya: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿na chaa kuu nusa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Na chuntoo ri ɨɨn pedazu staa stila, ti chaa kuaꞌa ri nuu, chaa yukan kuu ―ni kachi ya. 
\p Yukan ti ni chuntoo ya ɨɨn pedazu staa stila, ti ni jaꞌa ya nuu Judas, seꞌe yɨɨ Simón, chaa ñuu Cariote. 
\p  
\v 27 Ti hora ni jaꞌa ya staa un nuu Judas ni yee da, hora un ni nakueꞌe jaꞌuꞌu un maa da. Yukan ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Ja ɨɨn jniñu saꞌa ra, ti kuan saꞌa vinañuꞌni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 28 Ti ni ɨɨn chaa kanchuku mesa nuu ka yee da staa un, tu ni ka chaku ini da ndoo ni kaꞌan Jesús siaꞌan jiin Judas.  
\v 29 Chi vanuxia Judas kuu chaa ndiso xuꞌun da naa da, ti sava da ni ka ndoꞌo ini ja ni kaꞌan Jesús jiin da ja na kin kuaan da nau ja ka nandɨꞌɨ da ja kuu kɨvɨ viko un. Sava ga da ni ka ndoꞌo ini ja na kuaꞌa jaku xuꞌun nuu yɨvɨ ndaꞌu un naa i. 
\p  
\v 30 Nu ni ndɨꞌɨ ni yaji Judas staa yukan, ti ni kee da kuaꞌan da. Ko ja ni kuaa kuu. 
\s1 Ja na kunchuku vii na kunchuku mani yo 
\p  
\v 31 Nu ni yaꞌa Judas kuaꞌan da, ti ni kachi Jesús: 
\p ―Vijna na ti kuni yɨvɨ ja maa Ɨɨn ni ya kuu Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ja kuñaꞌnu xaan ga jiin ɨɨn jniñu kin saꞌa ya vijna. Ti na kuni ndijin yɨvɨ naa da ja vii kuñaꞌnu Tata yo Yandios.  
\v 32 Vijna na ti maa Seꞌe ya xnaꞌan nasa kuñaꞌnu Yandios jiin jniñu saꞌa ya. Vijna na ti nakuaꞌa ndixia Yandios ja yɨñuꞌun nuu maa Seꞌe ya. Vijna ti saꞌa Yandios ja na nduñaꞌnu ga maa Seꞌe ya. 
\p  
\v 33 Hijo, ndee kundaꞌu ini ri roꞌo naa ra, ko xaan ga kuɨtɨ hora jaꞌa, ja ɨɨn nundaa ni ga kuncha ri jiin ra ti kiꞌin ri. Ko nanu ni kachi ri nuu yɨvɨ hebreo un, suni siaꞌan na kachi ri nuu ra naa ra vijna. Chi nanduku ra ruꞌu, ko tu kuu kiꞌin ra nuu kiꞌin ri. Tu kuu kundikun ra ruꞌu vijna. 
\p  
\v 34 Ko na taꞌu ri ɨɨn jniñu jáá nuu ra naa ra, ja na kundaꞌu ini nuu jnaꞌan ra, siaꞌan nanu ni kundaꞌu ini maa ri roꞌo. Ti siaꞌan na kunchuku vii na kunchuku mani ra.  
\v 35 Ti nu vii vii kanchuku ra, ja ka kundaꞌu ini nuu jnaꞌan ra, ti kuni yɨvɨ naa i ja ni ka skuaꞌa ra jiin ri ―ni kachi Jesús. 
\s1 Kachi Jesús ja uni jinu kaꞌan Pedro ja tu jini da ya 
\r (Mt. 26.31‑35; Mr. 14.27‑31; Lc. 22.31‑34) 
\p  
\v 36 Ni kachi Pedro jiin Jesús: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿nanu kiꞌin ni nusa? ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Tu kuu kiꞌin ra nuu kiꞌin ri vijna, ko kuee ga ti sa jaa ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 37 Yukan ti ni kachi Pedro: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿ti ndoo tu kuu kiꞌin na jiin ni vijna? Ja iyo tuꞌva na ja nama na niꞌin vasu na kuū na ja sɨkɨ ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 38 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―¿Nusa ti tava ini ra kuu ra ja sɨkɨ ruꞌu nu? Ko na kachi ndaa ri ja uni jinu kachi ra ja tu jini ra ruꞌu, ti sa kana ɨɨn liꞌi ja ñaꞌan ijña ―ni kachi ya. 
\s1 Xnaꞌan Jesús na ichi kuu ja kiꞌin nuu Tata ya Yandios 
\c 14  
\p  
\v 1 Siin kaꞌan Jesús, ti ni kachi ya: ―Koto xndiꞌi ra ini ra naa ra. Kandixia ndaa nuu maa Yandios. Ti suni kandixia ndaa ruꞌu.  
\v 2 Na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja nuu kancha Tata ri, iyo kuaꞌa xaan veꞌe nuu kunchuku yɨvɨ naa i. Ti siaꞌan kaꞌan ri chi jandaa ndixia kuu. Chi sa ti tu, va tu kachi ri siaꞌan nuu ra. Ko vanuxia kin noꞌon ri yukan, ti yukan satuꞌva ri nuu kunchuku ra.  
\v 3 Kiꞌin ri ti satuꞌva ri nuu kunchuku ra. Ti nu ja ni kuu nakoo, nandeokuñɨ tuku ri ti nchaa ri kii nukuaka ri roꞌo naa ra, nava na kunchuku ra nuu kuncha ri yukan.  
\v 4 Ko ja ka jini ra ichi nuu kiꞌin ri ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 5 Ti Tomás ni jikajnuꞌun da Jesús: 
\p ―Jitoꞌyo, tu ka jini na nachi kiꞌin ni. ¿Ti nasa kuu naniꞌin na ichi un naa na? ―ni kachi da. 
\p  
\v 6 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Maa ri kuu nanu ɨɨn ichi, ti jnuꞌun kaꞌan ri na kuu ɨɨn ichi ndaa un, chi kaꞌan ri taka jnuꞌun ndaa nuu yɨvɨ, nava na kuni yɨvɨ nau ichi kuu ichi ndaa. Maa ɨɨn ni ruꞌu kuu ja saꞌa ja na kuchaku yɨvɨ ja kuu saa ni, ti kunchuku i jiin Yandios. Ko nu tu kandixia ni ɨɨn yɨvɨ ruꞌu, ti tu kuu kuɨtɨ jakoyo i nuu kancha Tata ri. 
\p  
\v 7 Ni ka nakuni ra Tata ri chi ja ni ka nakuni ra ruꞌu. Ti undi vijna ja ni ka nakuni ra maa ya, chi ka ndeꞌe ra nuu ya ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 8 Yukan ti ni kachi Felipe jiin ya: 
\p ―Jitoꞌyo, kuaꞌa ni jnuꞌun ja na ndeꞌe na nuu maa Tata yo Yandios. Jiin yukan ni ti na kuvaꞌa ini na naa na ―ni kachi da. 
\p  
\v 9 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Felipe, ja ni kuu naꞌan kancha ri jiin ra ¿ti tu jaꞌi nakuni ra ruꞌu nusa? Ja ni jini ra nuu Tata ri, chi ja ni jini ra ruꞌu. Nusa ti nasa ga kuni ra ja na xnaꞌan ri Tata ri nuu ra.  
\v 10 Kanuu ja na kandixia ra ja kancha Tata ri jiin ri, ti kancha ri jiin maa ya. Jnuꞌun kaꞌan ri nuu ra vijna, tu kaꞌan ri ja ñuꞌun xini maa ri, chi maa Yandios kancha jiin ri, ti maa ya kuu ja saꞌa jniñu un.  
\v 11 Ko kandixia ja kancha Tata ri jiin ri, ti kancha ri jiin ya. Ti nu tu kandixia ra nava kaꞌan ri, ko kandixia ruꞌu ja sɨkɨ taka jniñu saꞌa ri. 
\p  
\v 12 Ti na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja nu na kandixia ndaa ra ruꞌu, ti suni kuu saꞌa ra jniñu saꞌa ri, ti vasu ɨɨn jniñu ñaꞌnu ga, ti kuu saꞌa ra naa ra. Chi ruꞌu, kiꞌin ri nuu kancha Tata ri.  
\v 13 Ti taka ndoo na kakan ra nuu Tata ri, ti kakan ra jiin sɨvɨ ri sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Chi ndiso ri jniñu ja kuaꞌa ri savaꞌa ni ga ndoo na kakan ra. Ti na ndeꞌe yɨvɨ jniñu saꞌa ruꞌu, ja kuu ri seꞌe ya, ti na kachi i ja kuñaꞌnu xaan Tata ri.  
\v 14 Ko na kachi ndaa ri ja taka ndoo na kakan ra nuu ri sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri ti kuaꞌa kueꞌe ri, chi ndiso ri jniñu ja siaꞌan saꞌa ri ―ni kachi Jesús 
\s1 Chisojnuꞌun Jesús ja taji ya Espíritu Santo 
\p  
\v 15 Siin kaꞌan Jesús, ti ni kachi ya: 
\p ―Nu ka ñukuu ini ra ruꞌu ja mani ri jiin ra, ti kuandatu jniñu taꞌu nuu ra naa ra.  
\v 16 Ti ruꞌu, na kakantaꞌu ri nuu Tata ri ja na taji ya Ɨnga ja chindee roꞌo naa ra, ja kuncha ya jiin ra ja kuu saa ni.  
\v 17 Maa ya kuu Espíritu Yandios, ti maa ya ndaa kuɨtɨ kuu ya. Chi mani jnuꞌun ndaa kaꞌan ya. Kuaꞌa ya jnundee ini roꞌo naa ra, ti siaꞌan ni kuncha ya jiin ra ja kuu saa ni. Ko tu chindee ya yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, yɨvɨ ka saꞌa ndevaꞌa un, chi tu ka nakuni kuɨtɨ i maa ya. Ko roꞌo naa ra chi ka nakuni ra maa ya, chi kancha ya jiin ra vijna. Ko jaa ɨɨn kɨvɨ ja kendoꞌo jnuꞌun ya undi ini añu ra, ti yukan kuncha ya ja kuu saa ni jiin ra.  
\v 18 Ko tu xndoo kuɨtɨ ri roꞌo ja kendo ndaꞌu ra naa ra. Chi suꞌva, nchaa tuku ri ti kuncha ri jiin ra. 
\p  
\v 19 Ko ja ɨnga yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, jaku ni ga kɨvɨ ti tukaa ga kuni i ruꞌu. Ko roꞌo naa ra, chi nakuni ra ruꞌu, chi vanuxia nachaku tuku ra siaꞌan nanu nachaku tuku ruꞌu. Chi nandoto tuku ri, ti suni siaꞌan nandoto tu roꞌo naa ra.  
\v 20 Kɨvɨ na nachaku ri, yukan ti kuni ra ja kancha ri jiin Tata ri, ti maa ya kunchaa ya jiin yo naa yo.  
\v 21 Nu ñuꞌun ini ra jniñu taꞌu ri ti siuku ra, ti yukan ni kundaa ndixia ja mani ra jiin ri. Ti nu mani ra jiin ri, ti suni koo mani Tata ri jiin ra. Nu ñukuu ini ra ja siuku ra jniñu taꞌu ri, ti sa ni ruꞌu koo mani ri jiin ra. Naxnaꞌan ri maa ri nuu ra ja kancha ndixia ri jiin ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni kaꞌan Judas (ko ansu Judas chaa ñuu Cariote), ti ni jikajnuꞌun da: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿nasa naxnaꞌan ndijin ni maa ni nuu na naa na, ti nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ, ndoo tuu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Nu mani yɨvɨ jiin ri, ti jandatu i jnuꞌun kaꞌan ri ti siuku i. Ti undi Tata ri ti suni koo mani ya jiin yɨvɨ un naa i. Ti ruꞌu jiin Tata ri, chaa ri ti kunchuku ri jiin yɨ.  
\v 24 Ko yɨvɨ ja tu mani jiin ri, chi tu siuku i jnuꞌun kaꞌan ri. Ti jnuꞌun kaꞌan ri jaꞌa, ansu jnuꞌun maa ri kuu. Chi jnuꞌun ni kaꞌan maa Tata ri kuu, vanuxia maa ya ni taji ruꞌu jiin jniñu ja siaꞌan na kaꞌan ri.  
\v 25 Ja ni kuu kuaꞌa jnuꞌun ni xnaꞌan ri nuu ra naa ra vijna nɨ kancha ga ri jiin ra.  
\v 26 Ko Tata ri na taji ya Ɨɨn ja na chindee roꞌo. Ti yukan kuu ja kii nuu ruꞌu, ti maa ya kuu Espíritu Santo. Chaa ya ti xnaꞌan ya roꞌo naa ra, xndaku ya nuu ra, ti saꞌa ya ja na nukuꞌun ini ra taka jnuꞌun ni kaꞌan ri jiin ra. 
\p  
\v 27 Sandee ini ra nuu kuaꞌan ri, ko tu xndiꞌi ra ini ra, chi saꞌa ri ja na kosɨɨ ini añu ra, ti na kukuee kunchuku ra. Chi jnuꞌun kaꞌan ri ti siuku ri, ti tu saꞌa ri nanu ka saꞌa yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, ja ka jaꞌa i jnundee ini, ko so ka kaꞌan i. Yukan kuu ja koto kukuiꞌya ini ra jiin taka nundoꞌo, ti koto ma yuꞌu ra naa ra. 
\p  
\v 28 Ja ni ka jini ra ja ni kaꞌan ri ja kin noꞌon ri, ko ndixia ri ja kii tuku ri nuu kanchuku ra nu ka iyo mani ini ra jiin ri. Yukan ti kusɨɨ ini ra naa ra ja kiꞌin ri, chi kiꞌin ri nuu kancha Tata ri. Ti maa ya kuñaꞌnu ga ja kuu ruꞌu. 
\p  
\v 29 Ni kachi ri nuu ra naa ra ja kin noꞌon ri, ti ndeocuñɨ tuku ri ti kuncha ri jiin ra. Ja ni jani ri jnuꞌun ja siaꞌan koo. Ti sa na kandixia ra nu ja ni kundaa jnuꞌun ri. 
\p  
\v 30 Tukaa na jnuꞌun kuaꞌa kaꞌan ri jiin ra naa ra, chi ja vaji jaꞌuꞌu un ja ndiso jniñu nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ko tu ndiso jniñu ja nataꞌu jniñu nuu ri.  
\v 31 Na siukun ri siaꞌan nava ni kachi Tata ri nuu ri. Ti siaꞌan nava na nakuni yɨvɨ ñuyɨvɨ ja mani ri jiin Tata ri ti kuu ini ri ya. Ndokuñɨ naa ra, ti ñaꞌan na choꞌo ―ni kachi ya. 
\s1 Jesús na kuu nanu ɨɨn yoꞌo nuu tɨkaꞌya 
\c 15  
\p  
\v 1 Siin kaꞌan Jesús, ti ni kachi ya nuu da naa da: 
\p ―Maa ri na kuu nanu ɨɨn yoꞌo nuu nutɨkaꞌya vaꞌa, ti Tata ri na kuu nanu ɨɨn chaa jitu nuu nutɨkaꞌya un.  
\v 2 Ti maa ra naa ra, chi ka kuu ra nanu ndaꞌa yuku tɨkaꞌya un. Chi nu tu saꞌa vaꞌa ra jniñu ya, ti saꞌa yo nanu ja tu jaꞌa ra ndeꞌe, ti sasɨɨn Tata ri roꞌo, nanu ja kaꞌncha yo ɨɨn ndaꞌa nuu tɨkaꞌya ja tu jaꞌa ndeꞌe un. Ko nu saꞌa vaꞌa ra jniñu ya, ti sandoo ga ya roꞌo, nanu ja sete yo ndaꞌa nuu tɨkaꞌya un nava na kuaꞌa ga ndeꞌe. 
\p  
\v 3 Ja ni ka ndundoo ra undi ini añu ra, chi ni ka kandixia ra jnuꞌun ni kaꞌan ri jiin ra.  
\v 4 Ko nu na jakuñɨ niꞌin ra jiin ri, ti suni maa ri na kundaka niꞌin ri roꞌo, chi saꞌa ra jniñu vaꞌa nuu ya nu tu jakuñɨ niꞌin ra jiin ri. Suni siaꞌan kuu jiin ndaꞌa yuku nuu tɨkaꞌya un. Nu na kencha ɨɨn ndaꞌa nuu yɨjnɨɨ un, ti tukaa kuaꞌa ndeꞌe, chi nasa kuu kuaꞌa ndeꞌe ti tukaa ga yɨjnɨɨ. 
\p  
\v 5 Maa ri kuu nanu yoꞌo nuu tɨkaꞌya un, ti roꞌo naa ra ka kuu ra nanu ndaꞌa yujnu un. Nu roꞌo na natuꞌva ruꞌu, ti maa ri na kɨndaꞌa niꞌin ri roꞌo naa ra. Yukan na ti vaꞌa xaan kuu jniñu ya, chi nakaya kiꞌin, nanu ja kuun vee ndeꞌe xini nuu tɨkaꞌya un. Ko nu tu kɨndaꞌa niꞌin ri roꞌo naa ra, ti va tu kuɨtɨ na jniñu vaꞌa saꞌa ra. 
\p  
\v 6 Nu tu jakuñɨ niꞌin ra jiin ri, ti sasɨɨn Tata ri roꞌo, nanu ja kaꞌncha yo ndaꞌa yujnu ja tu jaꞌa ndeꞌe, na ichi. Yukan na ti nastutu yo ja na kayu nuu ñuꞌun.  
\v 7 Ko nu ni ka jakuñɨ niꞌin ra jiin ri, ti kuꞌun ini ra jnuꞌun kaꞌan ri. Yukan na ti kakan ra ja kuni ra, ti kuaꞌa ri savaꞌni ga ndoo na kakan ra.  
\v 8 Nu siaꞌan na siuku ra taka un, yukan na ti ka stuu ra maa ra ja ka kundixia ra yɨvɨ ka skuaꞌa jiin ri. Siaꞌan na ti nakuni yɨvɨ ja kuñaꞌnu xaan ga Tata ri. 
\p  
\v 9 Mani ri jiin ra naa ra siaꞌan nanu mani Tata ri jiin ri. Yukan kuu ja niꞌin kujiin ra naa ra ti kunchuku mani ra sɨkɨ ja kundaꞌu ini ri roꞌo.  
\v 10 Nu siaꞌan na saꞌa ra ti kuandatu ra jniñu taꞌu ri. Yukan ti ka ñukuu ini ra ruꞌu ja mani ri jiin ra. Chi suni siaꞌan ni jandatu ri nuu Tata ri, ti ñukuu ini ri ja mani ya jiin ri. 
\p  
\v 11 Taka jnuꞌun jaꞌa xndaku ri nuu ra naa ra ja na kuandatu ra, nava siaꞌan na niꞌin ra jnuꞌun ndee ini ti na koo sɨɨ ndixia ini ra jiin ri.  
\v 12 Ti jaꞌa kuu ɨɨn jniñu taꞌu ri nuu ra, ja na kundaꞌu ini nuu jnaꞌan ra, siaꞌan nanu ni kundaꞌu ini ri roꞌo naa ra. 
\p  
\v 13 Nu vasu na kuu ɨɨn chaa, ja nama da amigo da sɨkɨ ja kundaꞌu ini da, ti yukan kuu ɨɨn jniñu kaꞌnu ja kuu nuu Yandios. Chi tukaa iyo ɨɨn jniñu kanuu ga ja kuu saꞌa yo.  
\v 14 Ti roꞌo naa ra, ka kuu ra amigo ri nu ka siuku ndaa ra jniñu taꞌu ri.  
\v 15 Vijna ti tukaa kachi ri ja ka kuu ra nanu muzu ri, chi ɨɨn muzu tu jini da nasa ndoꞌo ini jitoꞌo da. Na kaꞌan ri amigo vijna na, chi ja ni kachi ndaa ri nuu ra naa ra taka ja ni kaꞌan Tata ri jiin ri. 
\p  
\v 16 Tu ni ka nakaji ra ruꞌu ja na kundichi ri jiin ra. Chi suꞌva, maa ri ni nakaji roꞌo ja na kɨꞌɨ ra jiin ri. Ni jaꞌa ri jniñu saꞌa ra, ti nu na saꞌa ra ɨɨn jniñu ja kendo vaꞌa, ti ni tukaa naa. Ti kuaꞌa Tata ri ndɨꞌɨ ja na kakan ra nuu ya sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri. 
\p  
\v 17 Ti jaꞌa kuu ɨɨn jniñu taꞌu ri nuu ra naa ra, ja na kundaꞌu ini nuu jnaꞌan ra ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ka kuɨtɨ ini yɨvɨ ñuyɨvɨ nuu Jesús jiin yɨvɨ ya 
\p  
\v 18 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Nu na kuɨtɨ ini yɨvɨ ñuyɨvɨ nuu roꞌo naa ra, ti ja ka jini ra ja xnakan nuu maa ri ni ka kuɨtɨ ini i.  
\v 19 Sa ti ɨɨn nu kanda ra jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ, ti va koo mani i jiin ra niku, siaꞌan nanu mani i jiin jnaꞌan i. Ko suꞌva, ka kuɨtɨ ini i chi ni nakaji ri roꞌo naa ra ja na kujiin ra jiin ri. Chi tukaa ga ka saꞌa ra ja ka saꞌa yɨvɨ ñuyɨvɨ un. Ja yukan kuu ja ka kuɨtɨ ini i nuu ra naa ra, chi tukaa ka kuu ra nanu yɨvɨ ñuyɨvɨ. 
\p  
\v 20 Koto naa ini ra ja ni kachi ri, chi ni kachi ri ja ɨɨn muzu tu kuñaꞌnu ga da nuu jitoꞌo da, chi chaa taꞌu jniñu un, kuñaꞌnu ga da. Yukan kuni kaꞌan ja kuaꞌa yɨvɨ nundoꞌo roꞌo ra naa ra, ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri, suni siaꞌan nanu ni ka saꞌa i jiin ri. Siaꞌan kuu yɨvɨ un, chi nu ni ka jantaꞌu i jnuꞌun ri, ti suni siaꞌan na kuantaꞌu jnuꞌun kaꞌan ra.  
\v 21 Siaꞌan saꞌa i jiin ra chi vanuxia ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Siaꞌan saꞌa ndevaꞌa yɨvɨ un jiin ra, chi vanua tu ka nakuni kuɨtɨ i maa Yandios, ya ni taji ruꞌu jiin jniñu. 
\p  
\v 22 Ni kii ri ti ni kachi ndaa ri nuu yɨvɨ naa i ja ka iyo kuachi sɨkɨ i. Vijna ti tu kuu kaꞌan i ja tu jini i ja ka iyo kuachi sɨkɨ i.  
\v 23 Ti yɨvɨ kuɨtɨ ini nuu ri, yukan ti suni ja kuɨtɨ ini i nuu Tata ri. 
\p  
\v 24 Iyo kuachi sɨkɨ i chi ni saꞌa ri jniñu ñaꞌnu nuu i, ko tu ni ka kandixia i. Kɨvɨ ja ja ni yaꞌa, tu ni ɨɨn chaa ni saꞌa siaꞌan, ko vijna ti ni ka jini yɨvɨ naa i jniñu ñaꞌnu ni saꞌa ri. Ti vasu siaꞌan ko ka kuɨtɨ ini i nuu ri jiin Tata ri.  
\v 25 Siaꞌan ka saꞌa i nava na kee ndaa jnuꞌun yoso nuu tutu ley Yandios, ja kachi: “Ni kuɨtɨ ini i nuu ri, vasu tu na kuachi ri”, kachi tutu ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 26 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Kɨvɨ na najaa ri nuu kancha Tata ri, ti taji ri Ɨɨn ya kii chindee ga roꞌo, ti maa ya kuu Espíritu Santo, ti Espíritu yukan kuu ja xnaꞌan jnuꞌun ndaa. Chaa ya ti kuaꞌa ya jandaa jaꞌa ri ja kuu nuu taka jnuꞌun ni kaꞌan ri.  
\v 27 Yukan kuu ja suni roꞌo naa ra, kuaꞌa ra jandaa jaꞌa ri ja kaꞌan ra jnuꞌun ri, chi ni ka jika ra jiin ri undi na ni kejaꞌa kaꞌan ri jnuꞌun un nuu yɨvɨ naa i ―ni kachi Jesús. 
\c 16  
\p  
\v 1 Siin kaꞌan Jesús, ti ni kachi ya: 
\p ―Taka jnuꞌun ni xnaꞌan ri nuu ra naa ra na saꞌa ja na kundee ini ra ti tu xndoo ra jnuꞌun ri, vasu na kii nundoꞌo un sɨkɨ ra naa ra.  
\v 2 Chi keniꞌin yɨvɨ roꞌo ti tukaa kuaꞌa da jnuꞌun kuꞌiin ra veñuꞌun. Jaa kɨvɨ ti kaꞌni roꞌo, ti kani ini da ja ɨɨn jniñu vaꞌa ni saꞌa da nuu Yandios.  
\v 3 Ti siaꞌan saꞌa i chi tu ka jini kuɨtɨ da ruꞌu, ni tu ka jini kuɨtɨ i nuu Tata ri.  
\v 4 Ni kachi ri jnuꞌun jaꞌa nuu ra nava nu ni jaa kɨvɨ ja kondoꞌo ra, yukan na ti nukuꞌun ini ra ja siaꞌan ni kachi ri nuu ra naa ra ―ni kachi ya. 
\s1 Jniñu saꞌa Espíritu Santo 
\p Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Tu ni kachi ri yukan nuu ra undi nuu, chi nɨ kuncha ga ri jiin ra naa ra.  
\v 5 Ko vijna chi kinoꞌon ri nuu kancha maa ya ni taji ruꞌu. Ti vasu yukan kaꞌan ri, ko ni ɨɨn ra tu ka jikajnuꞌun nanu kiꞌin ri.  
\v 6 Chi sa ka kukuiꞌya xaan ini ra ja ni kaꞌan ri taka jnuꞌun un. 
\p  
\v 7 Ko jandaa kaꞌan ri ja vaꞌa ga kendo ra nu na kinoꞌon ri. Chi nu tu noꞌon ri, ti maa ya kii chindee roꞌo, tu kuu kii ya. Ko vaꞌa ga na kiꞌin ri, ti na taji ri maa ya na kii ya nuu ra naa ra. 
\p  
\v 8-11 Nu na chaa ya, ti na xnaꞌan kaji ya nuu yɨvɨ naa i ja ka iyo kuachi i, chi maa kuachi un saꞌa ja tu ka kandixia i ruꞌu. Na xnaꞌan ya na ichi kuu ichi vaꞌa ja na kendo ndaa yɨvɨ naa i nuu Yandios. Chi vanuxia kinoꞌon ri nuu Tata ri, ti tukaa ga kuni ra nuu ri. Na xnaꞌan kaji ya ja nasaꞌa ndaa Yandios kuachi yɨvɨ, chi ja ni kundaa ja jnaꞌnu ndatu maa jaꞌuꞌu ja kuñaꞌnu nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 12 Ti iyo kuaꞌa ga jnuꞌun ja kuni kachi ri nuu ra naa ra. Ko tu kuu kachi ri, chi roꞌo tu chaku ini ra vijna.  
\v 13 Na chaa maa ya kuu Espíritu Santo, ti sa na xnaꞌan ndaa ya jnuꞌun un, chi maa ya kuu ya ndaa ndixia. Ti tu kaꞌan ya ja ndoꞌo ini maa ya. Chi suꞌva, kaꞌan ya jnuꞌun ni kaꞌan maa Yandios. Ti xnaꞌan ya taka ja koo kɨvɨ vaji. 
\p  
\v 14 Xnaꞌan ya ja kuñaꞌnu ri, chi nakachi ya jnuꞌun un nuu ra taka jnuꞌun ni kachi ri nuu ya, ti saꞌa ya ja na nukuꞌun ini ra.  
\v 15 Ndɨꞌɨ nasa kuñaꞌnu Tata ri, suni siaꞌan kuñaꞌnu maa ri. Yukan kuu ja ni kachi ri ja Espíritu Santo kuu ya nakachi ndɨꞌɨ jnuꞌun un nuu ra taka jnuꞌun kaꞌan ri, ti saꞌa ya ja na chaku ini ra ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ka kukuiꞌya ini da ko ndusɨɨ tuku ini da naa da 
\p  
\v 16 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Jaku ni ga kɨvɨ ti tukaa ga kuni ra ruꞌu. Ko na kuu uni kuun kɨvɨ ti nakuni tuku ra ruꞌu ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 17 Yukan ti sava chaa ka skuaꞌa jiin ya, ka jikajnuꞌun jnaꞌan da: 
\p ―¿Ndoo ni kaꞌan ya jiin yo siaꞌan? Kaꞌan ya ja jaku ni ga kɨvɨ ti tukaa ga kuni yo maa ya, ti nu na kuu ni ga kɨvɨ ti nakuni tuku yo ya. Suni ni kachi ya ja kin noꞌon ya nuu kancha Tata ya.  
\v 18 ¿Ndoo ni kachi ya ja siaꞌa jaku ni ga kɨvɨ nusa? Tu ka chaku ini yo nasa kuni kaꞌan ya ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 19 Ni jini Jesús ja ka kuni kajnuꞌun da ya. Yukan ti ni kachi ya nuu da naa da: 
\p ―Ni kaꞌan ri ja jaku ni ga kɨvɨ ti tukaa ga kuni ra ruꞌu, ti nu na yaꞌa jaku ni kɨvɨ ti nakuni tuku ra ruꞌu. ¿Ti yukan kuu ja ka jikajnuꞌun jnaꞌan ra nasa kuni kaꞌan jnuꞌun un nu? 
\p  
\v 20 Vanuxia na kachi ndaa ri nuu ra ja koo ra jnukuiꞌya ini ti katɨ ra nducha nuu ra. Ko yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa chi sa suꞌva katu ndaꞌa da ja xaan tonto sɨɨ kuu ini da. Ti jandaa ni kuu ja koo ra jnukuiꞌya ini naa ra nu na jaa kɨvɨ. Ko nu na yaꞌa kɨvɨ un ti ndusɨɨ xaan tonto ga ini ra.  
\v 21 Saꞌa yo nanu. Ɨɨn ñaꞌan ja kuan kuyajni kaku seꞌe ña, ti jaꞌncha i chii ña, chi ja ni jaa kɨvɨ ja kaku suchi lulu un. Ko nu ja ni kaku suchi lulu un, ti tukaa naꞌan ña ja ni ndoꞌo ña, chi kusɨɨ xaan ini ña ja ni yaꞌa vaꞌa ña.  
\v 22 Ti suni siaꞌan kuu ja ka kukuiꞌya ini ra vijna, ko jaku ni kɨvɨ ti nakuni jnaꞌan tuku yo. Yukan na ti ni ɨɨn tundo kasɨ ja xaan sɨɨ kuu ini ra naa ra. 
\p  
\v 23 Nu na jaa kɨvɨ noꞌon ri nuu Tata ri, ti tukaa ndoo kajnuꞌun ra ruꞌu. Chi jandaa na kachi ri ja nuu maa Tata ri kuu nu kakan ra, ti na kuaꞌa ya ndɨꞌɨ ja ka jikan ra, sɨkɨ ja ka kandixia ra ruꞌu.  
\v 24 Undi vijna ti tundo ka jikan ra nuu Tata ri sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Ko vijna ti kakan ra nuu ya jiin sɨvɨ ri sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Kakan naa ra nuu Tata ri, ti na kuaꞌa ya nuu ra, nava yukan ti na kusɨɨ xaan ga ini ra ―ni kachi Jesús. 
\s1 Kundee Jesús jiin ɨɨn ja kanaa jiin ya 
\p  
\v 25 Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Ja ni jani ri jnuꞌun nuu ra naa ra, ko ndee tɨjnɨ jinu ni kaꞌan ri jnuꞌun yɨɨ tɨꞌlɨ ja chaku ini ra. Ko jaa kɨvɨ nuu tukaa kaꞌan ri siaꞌan, chi sa suꞌva kachi ndaa ri nuu ra nasa saꞌa jniñu Tata ri.  
\v 26 Kɨvɨ yukan na ti kakan ra nuu Tata ri sɨkɨ ja ka yɨꞌɨ ra jiin ri. Ti tu kachi ri ja tukaa kakantaꞌu ri jaꞌa ra naa ra, chi vanua ja ka jini ra ja nɨnɨ kaꞌan ri jiin Tata ri ja na kuaꞌa ya ja ka jikan ra nuu ya.  
\v 27 Ti jandaa ndixia kuu yukan, chi kundaꞌu ini Tata ri roꞌo naa ra sɨkɨ ja ka iyo mani ra jiin ri, ti ka kandixia ra ja vaji ri undi nuu maa ya. 
\p  
\v 28 Ni kee ri undi nuu kancha Tata ri, ti ni kenda ri nuu ñuyɨvɨ. Vijna ti kee ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ti kinoꞌon tuku ri nuu Tata ri ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 29 Ti ni ka kachi chaa ka skuaꞌa jiin ya: 
\p ―Vijna na ti kaꞌan kaji ni, chi tukaa kaꞌan ni jnuꞌun yɨɨ ja tu chaku ini na.  
\v 30 Vijna ti ni jini na ja jini ndɨꞌɨ kuɨtɨ ni. Tu nɨnɨ kuu ja kajnuꞌun yɨvɨ maa ni, chi ja jini ni nau ja ndoꞌo ini i ja kajnuꞌun i nuu ni. Ja yukan na kandixia ndaa na ja vaji ni undi nuu kancha maa Yandios ―ni ka kachi da naa da. 
\p  
\v 31 Ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Undi vijna ti sa ni ka kandixia nusa.  
\v 32 Ko ja ni kuyajni ndaa kɨvɨ, ti ja ni jaa hora ja kuichanuu ra kinkoyo ra, ti ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn ra nachanuu ra veꞌe ra. Ti xndoo ra maa ɨɨn ni ga ruꞌu kendo ri. Ti vasu na xndoo maa ɨɨn ra ruꞌu, ko kancha Tata ri jiin ri.  
\v 33 Siaꞌan kaꞌan ri nava na kukuee undi ini añu ra. Chi jandaa ndixia kuu ja kondoꞌo konene ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ti koto ndukuiꞌya ini ra naa ra, kuaꞌa saꞌa ini ra naa ra maa ra, suꞌva na kosɨɨ ini añu ra, chi ja ni kundee ri jiin ɨɨn ja kanaa sɨkɨ ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ―ni kachi ya. 
\s1 Ni jikantaꞌu Jesús jaꞌa yɨvɨ ka kandixia 
\c 17  
\p  
\v 1 Yukan ti ni ndakoto Jesús ichi andɨvɨ ti ni kachi ya jiin Tata ya: 
\p ―Tata na, ja ni jaa kɨvɨ ja kondoꞌo na. Vijna ti stuu ni ja kuñaꞌnu na, ja kuu na seꞌe ni, nava suni maa na na stuu na ja kuñaꞌnu ga maa ni.  
\v 2 Ni jaꞌa ni jniñu nuu na ja na taꞌu na jniñu nuu yɨvɨ kanchuku nuu nɨ tuꞌu nɨ kaa nuyɨvɨ naa i. Ti ni saꞌa ni ja yɨvɨ ni nakaji ni, na ndɨvɨ i ndaꞌa na, ja na kuchaku i jiin yo ja kuu saa ni.  
\v 3 Ti siaꞌan kuchaku da chi ni ka nakuni i niꞌin, ja niꞌin kuu maa ɨɨn ni Yandios ndaa. Suni ni ka nakuni da saña ja kuu na Jesús, ya kuu Cristo ni taji ni jiin jniñu ñaꞌnu. 
\p  
\v 4 Ni xnaꞌan na nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ ja kuñaꞌnu ni, ti ni sinu na jniñu ni tatu ni nuu na.  
\v 5 Ti vijna, Tata na, saꞌa ni ja na nduñaꞌnu tuku na undi nuu kancha ni, siaꞌan nanu ni kuñaꞌnu na jiin ni undi na ti jankoo ga ñuyɨvɨ. 
\p  
\v 6 Ni nachiꞌi ni yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa nuu ndaꞌa na, ti ni xnaꞌan na nuu da nau kuu niꞌin. Maa ni ni yɨndaꞌa da undi nuu, ti vijna ni nachiꞌi ni i nuu ndaꞌa na, chi ni ka jandatu da jnuꞌun ni.  
\v 7 Vijna ti ka jini ndaa da ja undi nuu maa ni vaji taka ja saꞌa na, jiin taka jnuꞌun kaꞌan na.  
\v 8 Ni nakachi na nuu da naa da, siaꞌan nava ni kaꞌan ni jiin na. Ti ni ka chunsoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan na, chi ni ka nakuni ndaa da ja undi nuu maa ni vaji na, ti ka kandixia da ja maa ni kuu ja ni taji saña jiin jniñu jaꞌa. 
\p  
\v 9 Ti jikantaꞌu na nuu ni ja kuu taka yɨvɨ ni ka kandixia, ansu ja kuu yɨvɨ ñuyɨvɨ ja tu ka kandixia. Siaꞌan kandaꞌu na jiin ni ja kuu yɨvɨ ni nachiꞌi ni ndaꞌa na, chi nuu ndaꞌa maa ni ni ka yɨꞌɨ i, ko vijna ti ja ni nduu nanu na i.  
\v 10 Chi taka ja yɨꞌɨ ndaꞌa na, suni ja kuu maa ni kuu. Ti taka ja kuu maa ni, suni ja kuu maa na kuu. Chi vanuxia ka kandixia da saña, ti jiin jnuꞌun yɨñuꞌun kanchuku da nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ti ka stuu da ja kuñaꞌnu na. 
\p  
\v 11 Saña, tukaa kuncha na nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, chi na jaa na nuu kancha ni. Ko yɨvɨ ni nachiꞌi ni ndaꞌa na, chi kendo i kunchuku ga i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Yukan kuu ja jikantaꞌu na nuu ni Tata na, ja ii kuu sɨvɨ ni ti ndoo xaan ga ni, chi maa ni kuu ya kuñaꞌnu. Koto ndaꞌu ni taka yɨvɨ ni nachiꞌi ni nuu ndaꞌa na nava tu naa i, ti na koo ɨɨn nuu ini i siaꞌan nanu ka iyo ɨɨn nuu ini maa yo.  
\v 12 Ni kuncha na jiin i nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ni jito naa i ti ni na maa i ja ni ndito vaꞌa na i, chi vanuxia siaꞌan ni tatu ni saña ja na koto vaꞌa na i. Ti ni ɨɨn tu ni ka naa, chi nɨnɨ ɨɨn vajnuꞌun ni da ni naa ja na kundaa nava yoso nuu tutu ni.  
\v 13 Vijna ti ndeokuñɨ na nuu ni Tata na, ko kaꞌan na jnuꞌun jaꞌa nava na kusɨɨ ini da siaꞌan nanu iyo sɨɨ ini maa na. 
\p  
\v 14 Ni xndaku na jnuꞌun ni nuu da naa da. Ti sa suꞌva ni ka kejaꞌa ka jito uꞌu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa maa da. Chi vanuxia ansu ɨɨn ni ka kuu da jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Chi tu ka ndoꞌo ini da nanu ka ndoꞌo ini yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, nanu maa na tu ndoꞌo ini na nanu ka ndoꞌo ini yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 15 Tu kaꞌan na ja na keniꞌin ni maa da naa sa nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Chi suꞌva jikantaꞌu na nuu ni Tata na, ja na koto vaꞌa ni maa da, nava jaꞌuꞌu un tu kuu saꞌa ndevaꞌa sɨkɨ da naa da.  
\v 16 Vanuxia ansu ka kuu da nanu yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa, nanu maa na suni tu yɨꞌɨ na jiin yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 17 Ja siaꞌan ka saꞌa jniñu da nuu ni, ti na sandoo ni maa da jiin jnuꞌun ni. Chi jnuꞌun ni kuu maa jnuꞌun ndaa.  
\v 18 Ni taꞌu na jniñu nuu da naa da, siaꞌan nanu ni taꞌu ni jniñu nuu maa na.  
\v 19 Ja kuu nuu maa da naa da kuu ja soko na maa na ja na kuū na, nava suni maa da kondoꞌo maa ni konene da nuu nɨ kanchuku i nuu ini ñuyɨvɨ jaꞌa. Yukan saꞌa i chi ka nakutu ini i jiin maa jnuꞌun ndaa ―siaꞌan ni jikantaꞌu Jesús nuu Tata ya. 
\p  
\v 20 Siin kaꞌan Jesús jiin Yandios, ti ni kachi ya: 
\p ―Jikantaꞌu na nuu ni Tata na, ja kuu sɨkɨ maa da naa da, ko suni jikantaꞌu na nuu ni ja kuu sɨkɨ yɨvɨ kunsoꞌo jnuꞌun ka kaꞌan da, ti na kandixia i saña.  
\v 21 Jikantaꞌu na ja ɨɨn nuu na koo ini da naa da chi ɨɨn ni ga ka kuu da ja ni ka kandixia da saña, siaꞌan nanu ɨɨn ni kuu maa na jiin niꞌin. Tata na. Siaꞌan na koo ɨɨn nuu ini da jiin ñanijnaꞌan da nava na ndeꞌe yɨvɨ ñuyɨvɨ yukan, ti na kandixia i ja maa ni kuu ja ni taji saña. 
\p  
\v 22 Ni saꞌa ni ja na nakuni yɨvɨ ja ɨɨn ni kuñaꞌnu na jiin maa ni, Tata na. Suni siaꞌan ni saꞌa na jiin yɨvɨ ka kandixia saña. Ni sañaꞌnu na maa da naa da nava ɨɨn nuu ni ka kuu i jiin na, nava siaꞌan na nakuni yɨvɨ ñuyɨvɨ ja ka iyo ɨɨn nuu ini i jiin yo.  
\v 23 Ɨɨn ni ga ni ka kuu i jiin na, siaꞌan nanu ɨɨn ni kuu na jiin maa ni. Ja yukan kuu ja ɨɨn nuu kuɨtɨ ka iyo ini da naa da, nava nu na kuni yɨvɨ ñuyɨvɨ yukan, ti nakuni ndaa i ja maa ni ni taji saña. Na nakuni ndaa yɨvɨ ñuyɨvɨ un ja mani xaan ni jiin da naa da, siaꞌan nanu mani xaan ni jiin maa na. 
\p  
\v 24 Tata na, ni nachiꞌi ni maa i nuu ndaꞌa na naa i, ko vijna ti kuni na ja na kunchuku i jiin na nuu kuncha na, nava na kuni i nasa vii xaan kuñaꞌna na jiin jniñu ni jaꞌa ni nuu na. Siaꞌan na kuni i ja mani xaan ni jiin na undi changa ga jankoo ñuyɨvɨ ti undi vijna.  
\v 25 Tata na, iyo ndaa kuɨtɨ jniñu saꞌa ni. Ti vasu siaꞌan, ko yɨvɨ ñuyɨvɨ, tu ka nakuni kuɨtɨ i niꞌin. Ko maa na, chi nakuni na niꞌin. Ti yɨvɨ jaꞌa, mani i jiin na, chi ka jini i ja maa ni ni tatu jniñu nuu na.  
\v 26 Ni xnaꞌan na nuu i naa i da ja maa ni kuu Yandios vaꞌa. Ti siin ga na xnaꞌan na yukan nuu i nava na koo mani xaan i jiin ñanijnaꞌan i, siaꞌan nanu iyo mani xaan ni jiin maa na. Ti xndaku na nuu i ja kuncha na jiin i kɨvɨ vaji ga. 
\p Yukan kuu ja jikantaꞌu na nuu ni, Tata na, ti siaꞌan kaꞌan na jaꞌa yɨvɨ mani jiin na ―ni kachi Jesús. 
\s1 Ni ka jnɨɨ da presu Jesús 
\r (Mt. 26.47‑56; Mr. 14.43‑50; Lc. 22.47‑53) 
\c 18  
\p  
\v 1 Siaꞌan ni kaꞌan Jesús, yukan na ti kiꞌin ga. Kuaꞌan ya jiin ndajaꞌa ya. Ni yaꞌa ya ɨnga yuꞌu yucha Cedrón. Ni ka jakoyo da nuu iyo ɨɨn huerta mani yujnu vixi, ti yukan ni ka kɨvɨ da.  
\v 2 Ti suni jini Judas nuu kande huerta un, chi vanuxia tɨjnɨ jinu ni ndututu Jesús jiin chaa ka skuaꞌa jiin ya yukan.  
\v 3 Ti yukan ni jaa Judas jiin kuaꞌa xaan soldado, jiin tajnu ni ka taji sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa fariseo, ti ni ka jakoyo da yukan. Ti ndinchaa kuaꞌa ni ga ñuꞌun yɨtɨ ka yɨjnɨ da kuajakoyo da. Ti ka ndiso da espada jiin yujnu.  
\v 4 Ko ja jini maa Jesús na nundoꞌo vaji sɨkɨ ya. Ni kenda ya ichi nuu da naa da, ti ni kachi ya: 
\p ―¿Na chaa ka nanduku ra naa ra? 
\p  
\v 5 Ti ni ka kachi da: 
\p ―Ka nanduku na Jesús, chaa ñuu Nazaret ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Maa ri kuu ―ni kachi ya. 
\p Ti yukan kandichi Judas maꞌñu chaa un naa da, vanuxia maa da kuu ja ni nakuaꞌa Jesús nuu chaa ka jito uꞌu ya.  
\v 6 Nu ni kachi Jesús: “Maa ri kuu”, ti ni ka jika yata chaa un, ti ni ka jiokava da nuu ñuꞌun.  
\v 7 Yukan ti ni jikajnuꞌun tuku ya: 
\p ―¿Na chaa ka nanduku ra nusa? 
\p Ti ni ka kachi da: 
\p ―Ka nanduku na Jesús, chaa ñuu Nazaret. 
\p  
\v 8 Ti ni kachi tuku Jesús nuu da naa da: 
\p ―Ja ni kachi ri ja maa ri kuu, ti nu ruꞌu ka nanduku ra ko sia chaa jaꞌa na kinkoyo da, nuu maa ri ve kiꞌin ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 9 Siaꞌan ni kachi ya nava na kundaa jnuꞌun ni kaꞌan ya jiin Tata ya: “Tu ni jaꞌa na jnuꞌun ja naa ni ɨɨn chaa ni jaꞌa ni nuu na”, ni kachi ya. 
\p  
\v 10 Yukan ti ni tava Pedro espada da, ti ni jaꞌncha da soꞌo kuaꞌa ɨɨn chaa nani Malco, chaa kuu muzu maa sutu kuñaꞌnu.  
\v 11 Ti ni kachi Jesús jiin Pedro: 
\p ―Nasavaꞌa espada ra ini cubierta. Chi siuku ri nava ni kachi Tata ri ja kondoꞌo ri ―ni kachi ya. 
\s1 Ni ka yɨndaꞌa da Jesús veꞌe Anás 
\r (Mt. 26.57‑58; Mr. 14.53‑54; Lc. 22.54) 
\p  
\v 12 Yukan na ti soldado un jiin capitán da, jiin policía chaa hebreo un, ni ka jnɨɨ da Jesús, ti ni ka juꞌni da ya.  
\v 13 Ti kuankoyo da jiin ya xnakan veꞌe Anás, chaa kuu tata chiso Caifás. Ti Caifás kuu maa sutu kuñaꞌnu ga na kuiya yukan.  
\v 14 Caifás ni kuu chaa ni kachi nuu jnaꞌan da hebreo ja vaꞌga ja na kuū ɨɨn ni chaa ja kuu nuu yɨvɨ nɨ ñuu Israel. 
\s1 Kaꞌan Pedro ja tu jiin da Jesús 
\r (Mt. 26.69‑70; Mr. 14.66‑68; Lc. 22.55‑57) 
\p  
\v 15 Simón Pedro ni ndikun da Jesús nuu kuaꞌan ya jiin soldado un. Suni ni ndikun ɨnga ndajaꞌa Jesús. Ti sutu kuñaꞌnu ga un ni jini mani da jiin chaa un. Yukan kuu ja ni kɨvɨ da jiin Jesús nuu yuxeꞌe sutu kuñaꞌnu ga un.  
\v 16 Ko ni kendo Pedro yajni yuxeꞌe. Chi iyo ɨɨn ñaꞌan ndito yuxeꞌe un. Ti yukan ni kenda chaa ni jini mani jiin sutu kuñaꞌnu ga un, ti ni kaꞌan da jiin ñaꞌan ndito yuxeꞌe un. Yukan na sa ni kɨvɨ Pedro yuxeꞌe un.  
\v 17 Ko ñaꞌan un ni kachi ña jiin Pedro: 
\p ―¿Ansu niꞌin kuu ɨɨn ja ni jika jiin Jesús nu? ―kachi ña. 
\p Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Ansu kuu ri ―ni kachi da. 
\p  
\v 18 Ti muzu un jiin policía, ni ka joto da ñuꞌun jiin tɨkayɨ, ti yukan kaꞌiin da ka nduxin da, chi vijin xaan saꞌa. Ti Pedro, suni kandichi da yukan, nduxin da ñuꞌun. 
\s1 Ni kejaꞌa xndichi sutu kuñaꞌnu un Jesús 
\r (Mt. 26.59‑66; Mr. 14.55‑64; Lc. 22.66‑71) 
\p  
\v 19 Yukan na ti Anás, ja kuu sutu kuñaꞌnu un, ni kejaꞌa jikajnuꞌun da Jesús nau ka kuu yɨvɨ ka skuaꞌa jiin ya. Jikajnuꞌun da ya na jnuꞌun ni xnaꞌan ni nuu yɨvɨ naa i. Ti ni kachi Jesús: 
\p  
\v 20 ―Nɨnɨ ni kaꞌan ri nuu chitu un nuu yɨvɨ naa i. Ni xnaꞌan ri tɨjnɨ veñuꞌun Israel jiin ini veñuꞌun kaꞌnu nuu ka ndututu jnaꞌan yo un. Tu ni ɨɨn jnuꞌun ni chi saꞌyɨ ri.  
\v 21 Koto kajnuꞌun ra ruꞌu. Kajnuꞌun maa yɨvɨ naa i, chi ni ka jinisoꞌo i ndɨ kuɨtɨ jnuꞌun ni kaꞌan ri. Ti ka jini ndaa i na jnuꞌun ni kaꞌan ri ―ni kachi ya. 
\p  
\v 22 Siaꞌan ni kachi Jesús, ti ɨɨn policía ndito veñuꞌun kaꞌnu un, kandichi yajni da xiin Jesús, ti ni kani ni da ɨɨn jikɨ nuu ya, ti ni kachi da: 
\p ―¿Vanu siaꞌan kaꞌan ra jiin sutu kuñaꞌnu nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nu ni kaꞌan ndevaꞌa ri, ¿ti kachi na ɨɨn jnuꞌun kueꞌe ni kaꞌan ri nusa? Ko nu suꞌva ni kaꞌan ndaa ri, ¿ti ndo ni jaꞌa ra jikɨ nuu ri? ―ni kachi Jesús. 
\p  
\v 24 Yukan ti Anás, ni nasiaꞌa da ya nuu kancha Caifás, chaa ni kuu maa sutu kuñaꞌnu ga. Ti nuꞌni ya kuaꞌan ya. 
\s1 Kaꞌan tuku Pedro ja tu jiin da Jesús 
\r (Mt. 26.71‑75; Mr. 14.69‑72; Lc. 22.58‑62) 
\p  
\v 25 Ti Simón Pedro siin da nduxin da yuñuꞌun yukan, ti ni ka jikajnuꞌun sava chaa un maa da: 
\p ―¿Ti ansu ni skuaꞌa ra jiin Jesús nu? 
\p Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Tuu, tu ni skuaꞌa ri jiin da ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Suni yukan kandichi ɨɨn muzu ja junukuachi nuu sutu kuñaꞌnu ga un. Kuu da jnaꞌan chaa ni jaꞌncha Pedro soꞌo un, ti ni kachi da jiin Pedro: 
\p ―¿Ndoo tuu, ti ni jini ri roꞌo yukan, na hora ni ka jnɨɨ da Jesús nuu huerta un? ―ni kachi da. 
\p  
\v 27 Ko ni kachi tuku Pedro ja ansu maa da kuu. Ti hora un ni kana liꞌi. 
\s1 Ni ka nasiaꞌa da Jesús nuu gobernador 
\r (Mt. 27.1‑2, 11‑14; Mr. 15.1‑5; Lc. 23.1‑5) 
\p  
\v 28 Yukan ti ni ka kekoyo da nuu kancha Caifás, ti ni ka nasiaꞌa da Jesús undi nuu kancha gobernador ja yɨꞌɨ jiin chaa romano. Ja kuan kuxian tɨꞌlɨ kuu. Ti chaa hebreo un tu ni ka kuni kɨvɨ da ini veꞌe palacio gobernador nava tu chakuachi da sɨkɨ da, chi ka kuni da koo ndoo da ja na kuxini da lelu viko pascua.  
\v 29 Yukan kuu ja ni kenda Pilato fuera nuu kaꞌiin yɨvɨ un, ti ni jikajnuꞌun da: 
\p ―¿Na kuachi ka kaꞌan ra sɨkɨ chaa jaꞌa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 30 Ti ni ka kaꞌan da: 
\p ―Ɨɨn chaa jaꞌni ñaꞌan kuu chaa jña. Ja yukan kuu ja vee nchaka na da nuu ni ―ni kachi yɨvɨ un. 
\p  
\v 31 Yukan ti ni kachi Pilato: 
\p ―Xndichi maa ra chaa jaꞌa nava kaꞌan ley ra naa ra ―ni kachi da. 
\p Ti ni ka kachi tuku yɨvɨ hebreo un: 
\p ―Tu ka iyo ichi na ja kaꞌni na ni ɨɨn yɨvɨ ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 32 Yukan ni kundaa nava ni kaꞌan Jesús, chi ni kachi ya nasa kuū ya.  
\v 33 Ni kana da Jesús, ti ni jikajnuꞌun da ya: 
\p ―¿Maa ra kuu ja taꞌu jniñu nuu yɨvɨ hebreo nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 34 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―¿Siaꞌan ndoꞌo ini maa ra, xi ɨnga yɨvɨ ni kachi ja siaꞌan kuu nu? ―ni kachi ya. 
\p  
\v 35 Ti ni kachi Pilato: 
\p ―Ansu chaa hebreo kuu ri ja kaꞌan ra siaꞌan. Sutu ka kuñaꞌnu jiin jnaꞌan maa ra hebreo un ni ka nakuaꞌa da roꞌo nuu ri jaꞌa. ¿Ndo ni kuu, xi ndoo ni saꞌa ra nusa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 36 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Jniñu ndiso ri tu yɨꞌɨ jiin ñuyɨvɨ jaꞌa. Chi sa ti siaꞌan, ti va kanaa taka yɨvɨ ka jika jiin ri ja nama i ruꞌu, ti tu kuaꞌa i jnuꞌun ja jnɨɨ yɨvɨ hebreo ruꞌu. Ko ansu siaꞌan kuu, chi jniñu ndiso ri tu yɨꞌɨ jiin ñuyɨvɨ jaꞌa ―ni kachi ya. 
\p  
\v 37 Yukan ti ni kachi Pilato jiin ya: 
\p ―¿Nusa ti ndiso jniñu ra ja taꞌu ra jniñu nuu yɨvɨ ñuyɨvɨ nusa? ―kachi da. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Ni kachi ra ja taꞌu ri jniñu nuu yɨvɨ. Ti jandaa ndixia kuu, chi ja yukan vaji ri nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. Ja sɨkɨ yukan ni kaku ri jaꞌa ja na kaꞌan ri taka jnuꞌun ndaa. Nau yɨvɨ ka ndoꞌo ndaa ini, ti na chunsoꞌo i jnuꞌun kaꞌan ri ―ni kachi ya. 
\m  
\v 38 Ni jikajnuꞌun Pilato nuu ya: 
\p ―¿Nau ja kuu maa jnuꞌun ndaa nusa? ―ni kachi da. 
\s1 Ni kachi Pilato ja na kuū Jesús 
\r (Mt. 27.15‑31; Mr. 15.6‑20; Lc. 23.13‑25) 
\p Siaꞌan ni jikajnuꞌun Pilato, ti ni kee da nuu kaꞌiin yɨvɨ hebreo yukan, ti ni kachi da: 
\p ―Tu na kuachi niꞌin ri sɨkɨ chaa jaꞌa.  
\v 39 Ko roꞌo ka ñavaꞌa ra ɨɨn jnuꞌun ja na sia ri ɨɨn chaa kande vekaa ja kuu kɨvɨ viko pascua. ¿Kuni ra ja na sia ri maa chaa taꞌu jniñu nuu ra nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 40 Yukan ti ni ka kuvaa kuɨtɨ yɨvɨ un, ti ka kana: 
\p ―¡Koto sia ni chaa jña! ¡Vaꞌa ga sia ni Barrabás! ―ni ka kachi. 
\p Vasu Barrabás ni kuu da ɨɨn chaa kuiꞌna. 
\c 19  
\p  
\v 1 Yukan ti Pilato ni kachi da ja na kani soldado un Jesús jiin yoꞌo ñɨɨ.  
\v 2 Ti soldado un ni ka saꞌa da ɨɨn corona iñu, ti ni ka chuxndee da xini ya. Ti ni ka naskuiꞌna da ya ɨɨn saꞌma kuaꞌa tɨjnuu, nanu ja kuu ya ɨɨn rey.  
\v 3 Ni ka tuꞌva da nuu kandichi Jesús, ti ni ka kachi da: 
\p ―Na kuchaku naꞌan chaa kuu rey taꞌu jniñu nuu yɨvɨ hebreo ―ni ka kachi da. 
\m Ti ka kani da xiɨkɨ nuu ya. 
\p  
\v 4 Ni kee tuku Pilato, ti ni kachi da nuu yɨvɨ hebreo un: 
\p ―Vee nchaka ri chaa jaꞌa nava na kuni ra ja tu na kuachi niꞌin ri sɨkɨ da ―ni kachi Pilato. 
\p  
\v 5 Yukan ti ni kenda Jesús. Ñuꞌun ya corona iñu ti ñuꞌun ya ɨɨn saꞌma kuaꞌa tɨjnuu ndiꞌi. Ti ni kachi tuku Pilato nuu yɨvɨ un: 
\p ―Ndeꞌe vaꞌa nuu da naa ra, chi jaꞌa kandichi da ―ni kachi Pilato. 
\p  
\v 6 Ti sutu ka kuñaꞌnu ndeꞌe da taka policía, ni ka jini da nuu ya, ti ni ka jakunchaa da ka kanakoꞌo da: 
\p ―¡Na kuū da! ¡Na kuū da! 
\p Ti ni kachi Pilato: 
\p ―Nusa ti jnɨɨ maa ra da naa ra ti kaꞌni ra da, chi tu na kuachi niꞌin kuɨtɨ ri sɨkɨ da ―ni kachi Pilato. 
\p  
\v 7 Ko ni ka kachi yɨvɨ hebreo un: 
\p ―Nuu ley yo kachi ja na kuū da, chi ni kachi da ja Seꞌe Yandios kuu da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 8 Nu ni jinisoꞌo Pilato jnuꞌun un ni kejaꞌa yuꞌu da, chi ni ka kachi ja yɨvɨ un Seꞌe Yandios kuu Jesús. 
\p  
\v 9 Ni ndɨvɨ tuku da ini palacio, ti ni jikajnuꞌun da Jesús: 
\p ―¿Na ñuu vaji ra nusa? ―kachi da. 
\p Ko tu ni kaꞌan kuɨtɨ Jesús.  
\v 10 Yukan ti ni kachi Pilato jiin ya: 
\p ―¿Ndoo tu kaꞌan ra ja kaꞌan ri? ¿Va nu tu jini ra ja iyo ichi ri ja sia ri roꞌo kiꞌin ra? ¿Ti suni iyo ichi ri ja kaꞌni ri roꞌo nu? ―ni kachi da? 
\p  
\v 11 Yukan ti ni kaꞌan Jesús: 
\p ―Nu tu ni jaꞌa Yandios ɨɨn jniñu nuu ra niku, ti va ni tu kuu saꞌa ra justicia jaꞌa ri. Yukan kuu ja chaa ni ka nakuaꞌa ruꞌu nuu ra, yukan kuu ja ja niꞌin ga ka iyo kuachi sɨkɨ ja kuu roꞌo ―ni kachi ya. 
\p  
\v 12 Ti undi hora yukan ni kejaꞌa ndɨꞌɨ ini Pilato ti nduku da nasa sia da ya. Ko yɨvɨ hebreo un ka kana koꞌo kaꞌiin: 
\p ―¡Nu sia ni chaa jaꞌa, ti tu kuu ni ɨɨn chaa mani jiin César, chaa kuñaꞌnu ga un! Ti Jesús jaꞌa, chi ni ndonda da sɨkɨ César, ti kuni taꞌu da jniñu nuu nɨ tuꞌu nacion yo ―ni ka kachi yɨvɨ hebreo un. 
\p  
\v 13 Ni jinisoꞌo Pilato jnuꞌun ka kaꞌan yɨvɨ hebreo un, ti ni kachi da ja na keniꞌin soldado un Jesús undi ichi yuxeꞌe. Yukan ti ni nukoo Pilato nuu sillón da nuu taꞌu da jniñu, nuu mani yuu ni jankava. Yukan nani Gabata nuu yuꞌu ka kaꞌan maa yɨvɨ hebreo un. 
\p  
\v 14 Kɨvɨ un ka satuꞌva yɨvɨ naa i ja kuu viko pascua, ti ja kuan kuyajni koxiuu kuu hora un. Ni kaꞌan Pilato ti ni kachi da jiin yɨvɨ hebreo un: 
\p ―¡Ndeꞌe naa ra! Jaꞌa kuu maa chaa taꞌu jniñu nuu ra naa ra ―ni kachi da. 
\p  
\v 15 Ti ni ka kana koꞌo yɨvɨ un: 
\p ―¡Na kuū da! ¡Na kuū da! ¡Katakaa ni da na kuū da nuu ndaꞌa cruz! ―ni ka kachi. 
\p Ti ni kachi Pilato: 
\p ―¿Ka jani ini ra ja kaꞌni ri chaa taꞌu jniñu nuu ra nu? ―ni kachi da. 
\p Ti ni ka kaꞌan sutu ka kuñaꞌnu: 
\p ―Maa ɨɨn ni César kuu ja taꞌu jniñu nuu na naa na, ti tukaa iyo ɨnga ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 16 Yukan ti ni taꞌu Pilato jniñu ja na kuū Jesús. Ni ka jnɨɨ soldado romano un maa ya ti kuankoyo da jiin ya, ja na katakaa da ya nuu ndaꞌa cruz. 
\s1 Ni ka jatakaa da Jesús ndaꞌa cruz 
\r (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Lc. 23.26‑43) 
\p  
\v 17 Ni kenda Jesús, ndiso ya cruz ya. Kuankoyo da jiin ya ɨɨn ñuꞌun nani “Yɨkɨ Xini”, ja yuꞌu chaa hebreo un nani Gólgota.  
\v 18 Yukan ni ka jatakaa da ya nuu ndaꞌa cruz. Ti suni ni ka jatakaa da uu ga chaa nuu uu ga cruz, ɨɨn ɨɨn da xiin ya, ti maa ya ni kendo maꞌñu. 
\p  
\v 19 Suni ni kachi Pilato ja na koso letra xini cruz ya nuu kachi: “Jesús, kuu chaa ñuu Nazaret, chaa taꞌu jniñu nuu yɨvɨ hebreo.”  
\v 20 Yukan ti kuaꞌa yɨvɨ hebreo un ni ka kaꞌu da jnuꞌun yoso nuu tutu un, vanuxia yajni yuꞌu ñuu Jerusalén kuu nuu ni ka jatakaa da ya. Ti jnuꞌun un yoso nuu saꞌan hebreo, jiin griego jiin latín. 
\p  
\v 21 Yukan ti ni ka kachi sutu ka kuñaꞌnu un nuu Pilato: 
\p ―Tu iyo vaꞌa jnuꞌun kaꞌan tutu un, ja taꞌu da jniñu nuu yɨvɨ hebreo. Vaꞌa ga ja na kaꞌan: “Ni kachi da ja taꞌu da jniñu nuu yɨvɨ hebreo” ―ni ka kachi sutu un. 
\p  
\v 22 Ko ni kachi Pilato nuu da naa da: 
\p ―Siaꞌan na kendo nava yoso, chi ja ni chiso ri ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Nu ni ndɨꞌɨ ni ka jatakaa soldado un Jesús nuu ndaꞌa cruz, ni ka kiꞌin da saꞌma ya, ti ni ka saꞌa da kuun pedazu. Ti ɨɨn ɨɨn pedazu ni ka tejnaꞌan nuu jnaꞌan da. Suni ni ka kiꞌin da saꞌma kuita ya. Ko vanuxia saꞌma un tu ni kuiku, chi so ni kee nɨ.  
\v 24 Ti yukan ni ka ndajnuꞌun soldado un: 
\p ―Ko tu kaꞌncha yo saꞌma jaꞌa, chi vaꞌa ga na chuꞌun yo suerte sɨkɨ, ti na ndeꞌe yo na ɨɨn yo niꞌin ―ni ka kachi da. 
\p Siaꞌan ni ka saꞌa da, ti ni kundaa nava yoso nuu tutu ii Yandios, ja kachi: “Ni ka kiꞌin da saꞌma ri ti ni ka tejnaꞌan nuu jnaꞌan da. Ti ni ka chuꞌun da suerte sɨkɨ saꞌma kuita ri”, kachi tutu. Ti siaꞌan ndixia ni ka saꞌa soldado un. 
\p  
\v 25 Ti yajni jaꞌa cruz nuu yɨndaka Jesús, yukan kandichi nana ya, jiin kuꞌu ña María, ñasɨꞌɨ Cleofas, jiin María ñaꞌan ñuu Magdala.  
\v 26 Ni jini Jesús nuu nana ya kandichi ña xiin ɨɨn ndajaꞌa, chaa ni kuu mani xaan ya jiin niku. Ti ni kachi ya jiin nana ya: 
\p ―Naa, yukan kandichi seꞌe ni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 27 Ti ni kachi ya jiin chaa un: 
\p ―Yukan kandichi nana ra ―ni kachi ya. 
\p Ti undi hora yukan ni nakuaka da ña ini veꞌe da, ti ni jito da ña nanu nana maa da. 
\s1 Ni jiꞌi Jesús 
\r (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Lc. 23.44‑49) 
\p  
\v 28 Yukan ti ni jini Jesús ja ja ni jinu taka jniñu vaji ya, ti ja na kundaa nava kaꞌan nuu tutu ii Yandios. Ti ni kachi ya: 
\p ―Ichi ri nducha ―ni kachi ya. 
\p  
\v 29 Ti yukan kandichi ɨɨn tɨndoꞌo, ñuꞌun chitu nducha iya. Ni ka chuntoo da kachi nuu nducha iya un, ti ni ka chaa da xini ɨɨn ndaꞌa yujnu hisopo, ti ni ka chaa da yuꞌu ya ja na koꞌo ya. 
\p  
\v 30 Yukan ni jiꞌi Jesús nducha iya un, ti ni kachi ya: 
\p ―Ja ni ndɨꞌɨ ni kuu nakoo vijna na ―ni kachi ya. 
\p Ti ni skanindee ya xini ya, ti ni jiꞌi ni ya. 
\s1 Ɨɨn soldado un ni kuji lanza yɨkɨ jika Jesús 
\p  
\v 31 Chaa hebreo un ni ka kaꞌan da jiin Pilato ja na taꞌu da jniñu, ja na kaꞌnu da yɨkɨ saꞌnda chaa ka ndakoyo nuu ndaꞌa cruz un. Yukan ti na kuu da nu tu jaꞌi kuu da, ti na kuniꞌin da chaa nuu ndaꞌa cruz un. Siaꞌan ni ka ndoꞌo ini yɨvɨ hebreo un, chi ja ka satuꞌva da ja kuu viko pascua, chi ɨnga kɨvɨ ni ga kuu ɨɨn kɨvɨ ii, ɨɨn kɨvɨ ii xaan ga. Ja yukan kuu ja tu ka kuni da ja kendo ndɨyɨ un kundakoyo i nuu ndaꞌa cruz yukan kuu kɨvɨ ndetatu. 
\p  
\v 32 Yukan ti ni jakoyo soldado un ni ka jaꞌnu da sɨꞌɨn ndɨnduu chaa ka ndakoyo jiin Jesús.  
\v 33 Ko nu ni ka tuꞌva da nuu Jesús, ti ni ka jini da ja, ja ni jiꞌi ya. Yukan ti tu ni ka jaꞌnu da sɨꞌɨn ya. 
\p  
\v 34 Ko ɨɨn soldado un ni kuji da lanza da nuu yɨkɨ jika ya, ti ni kaña nɨñɨ jiin nducha nuu ni tuji un.  
\v 35 Ti chaa jani jnuꞌun jaꞌa kuu ɨɨn chaa ni jini, ti jani ndaa da jnuꞌun nava ni kuu un, ti nava siaꞌan na kandixia ra Jesús naa ra. 
\p  
\v 36 Siaꞌan ni kuu, ti yukan ni kundaa nava yoso nuu tutu ii Yandios, ja kachi: “Tu kaꞌnu yɨvɨ ni ɨɨn yɨkɨ ya.”  
\v 37 Ti suni iyo ɨnga nuu yoso: “Ɨɨn kɨvɨ ti ndeꞌe yɨvɨ nuu ya ni ka stuji yɨvɨ yɨkɨjika ya”, kachi. 
\s1 Ni ka chunduji da Jesús 
\r (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Lc. 23.50‑56) 
\p  
\v 38 Yukan na ti José, chaa ñuu Arimatea, ni kandaꞌu da jiin Pilato ja na kuniꞌin da yɨkɨ kuñu Jesús. Chi vanuxia ni kuu da chaa ni kandixia Jesús niku. Ko tu ni ka jini yɨvɨ un ja mani da jiin ya, chi tu ni stuu da maa da, chi yuꞌu da sa kuni jnaꞌan da hebreo un. Ti ni jaꞌa Pilato jnuꞌun nuu da ja na kuniꞌin da yɨkɨ kuñu ya.  
\v 39 Ti suni Nicodemo ni jaꞌan da jiin José. Nicodemo un ni kuu chaa ni jaꞌan kaꞌan jiin Jesús ɨɨn jakuaa na ti kuu ga ya. Ni jaa da jiin yajni oko uxi kilo crema vixi, ja ni sakanuu jiin suxia mirra jiin áloe. 
\p  
\v 40 Yukan na ti José jiin Nicodemo, ni ka kiꞌin da yɨkɨ kuñu Jesús, ni ka suku da jiin saꞌma finu, ti ni ka jaka da crema un nɨ chii saꞌma un nava iyo jnuꞌun ja ka saꞌa yɨvɨ hebreo, ka chunduji i ndɨyɨ i. 
\p  
\v 41 Yajni nuu ni jiꞌi Jesús un ni iyo ɨɨn huerta, ti nuu huerta yukan, kande ɨɨn yau ja ni ka jacha yɨvɨ ɨɨn jika xaꞌva. Ni kuu ɨɨn yau jaa, nuu ti kunde ga ni ɨɨn ndɨyɨ.  
\v 42 Yukan ni ka chundee da yɨkɨ kuñu Jesús, chi vanuxia kande yajni, ti vijna ja kuan kuyajni kejaꞌa kɨvɨ ii ja ka ndetatu yɨvɨ hebreo un. Ti kachi ley ja tu kuu chunduji da ndɨyɨ nuu ja ni jaa kɨvɨ ii un. 
\s1 Ni nandoto Jesús 
\r (Mt. 28.1‑10; Mr. 16.1‑8; Lc. 24.1‑12) 
\c 20  
\p  
\v 1 Ni kuu jañaꞌan domingo, ti María, ña ñuu Magdala, ni jaꞌan ña nuu ñunduji Jesús. Nɨ ñaꞌan xaan ga ja ni iin ña ga na ni jaꞌan ña. Ni jaa ña ti ni jini ña ja tukaa ga ndiꞌyu yuu ni ka jasɨ da yuꞌu yau un.  
\v 2 Ti yukan ni jinu ña kuaꞌan ña nuu kancha Simón Pedro jiin nuu ɨnga chaa ni iyo mani ga Jesús jiin un niku. Ti ni kachi ña: 
\p ―Ni ka tava yɨvɨ Jitoꞌyo nuu ni ñunduji ya, ti tu ka jini yo nanu ni ka janchaka da ya ―ni kachi ña. 
\p  
\v 3 Yukan ti ni ka kee Pedro jiin ɨnga ndajaꞌa un kuankoyo da nuu ñunduji Jesús.  
\v 4 Ndɨnduu da ka jinu tayu da kuankoyo, ko ɨnga chaa un chi niꞌin ga ni jinu da, ti xnakan da ni jaa sa ni jaa Pedro nuu ñaña un.  
\v 5 Ni jito niꞌni da ini yau un, ti ni jini da kanchuku saꞌma un, ko tu ni kɨvɨ da.  
\v 6 Ti jata da ndikun Simón Pedro ni jaa da, jaa da ti ni kɨvɨ ni da ini yau un. Ti suni ni jini da ja kanchuku saꞌma un.  
\v 7 Ti saꞌma ni suku xini Jesús, ti tu kanchuku tutu jiin uu ga saꞌma un, chi ni stuu saꞌma un ti katuu sɨɨn.  
\v 8 Yukan na ti sa ni kɨvɨ chaa ni jaa undi nuu yuꞌu yau un. Ni jini da ja siaꞌan ni kuu, ti ni kandixia da ja ni nandoto Jesús.  
\v 9 Siaꞌan ni kuu vasu ti chaku ga ini da jnuꞌun kaꞌan nuu tutu ii Yandios, ja nandoto Jesús nuu kaꞌiin ndɨyɨ un. 
\p  
\v 10 Yukan na ti ni ka nandeokuñɨ ndajaꞌa un veꞌe da. 
\s1 Ni ndenda Jesús nuu María, ña ñuu Magdala 
\r (Mr. 16.9‑11) 
\p  
\v 11 Yukan ti ni kendo María kandichi ña ichi fuera nuu ni ñunduji Jesús, ti ni jakunchaa ña ndeꞌe xaan ña. Ndeꞌe ña ndeꞌe ña, yukan ti ni jito niꞌni ña ini yau un.  
\v 12 Ti ni jini ña uu ángel Yandios, ka ñuꞌun da saꞌma kɨyɨ laꞌlɨ, ti ka nukoo ya nuu ni katuu Jesús. Ɨɨn da nukoo da nuu ni kendo xini Jesús, ti ɨnga da nukoo nuu ni kendo jaꞌa ya.  
\v 13 Ti ka jikajnuꞌun da maa ña: 
\p ―Roꞌo ñasɨꞌɨ, ¿ndo kuu ja ndeꞌe ra? 
\p Ti ni kachi ña: 
\p ―Ja ni ka kiꞌin da yɨkɨ kuñu jitoꞌo na, ti tu jini na nanu ni ka janchaka da ya ―ni kachi ña. 
\p  
\v 14 Skan ni kaꞌan ña siaꞌan, ni ndeokoto ña, ti ni jini ña Jesús kandichi ya yukan, so ja tu jini ña ja maa Jesús kuu ya.  
\v 15 Ti ni kachi Jesús jiin ña: 
\p ―Roꞌo ñasɨꞌɨ, ¿ndo kuu ja ndeꞌe ra? ¿Nau kuu ja nanduku ra? ―ni kachi ya. 
\p Ko maa ña ni ndoꞌo ini ña ja chaa ndito huerta yukan kuu, ti ni kachi ña: 
\p ―Taa, nu maa ni kuu ja ni chajiyo ndɨyɨ jaꞌa, kachi ni nuu na nanu ni janchaka ni ya, ti nava na kin nu kiꞌin na ya ―ni kachi ña. 
\p  
\v 16 Yukan na ti ni kachi Jesús: 
\p ―¡María! ―ni kachi ya. 
\p Ni ndeokoto ña nuu ya, ti ni kaꞌan ña saꞌan hebreo: 
\p ―¡Raboni! ―ni kachi ña. 
\p Ti jnuꞌun un kuni kaꞌan: “Maestro.” 
\p  
\v 17 Yukan ti ni kachi Jesús: 
\p ―Koto jnɨɨ ra ruꞌu, chi changa ga ndaa ri noꞌon ri nuu kancha Tata ri, ko ja yajni kiꞌin ri. Vijna ti kuaꞌan nuu kanchuku ñani ri chaa ni ka skuaꞌa jiin ri un naa da, ti kachi ra nuu da ja kinoꞌon ri nuu kancha Tata ri Yandios. Maa ya kuu Tata ra naa ra suni ―ni kachi ya. 
\p  
\v 18 Yukan ti María, ñaa ñuu Magdala un, kuaꞌan ña, ti ni kaxnuꞌun ña nuu chaa ni ka skuaꞌa jiin ya un, ja ja ni jini ña nuu maa Jitoꞌyo. Ti ni jani ña jnuꞌun nava ni kachi ya nuu ña. 
\s1 Ni ndenda Jesús nuu chaa ka skuaꞌa jiin ya 
\r (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Lc. 24.36‑49) 
\p  
\v 19 Nu ni kuñaa jaꞌini kɨvɨ domingo, ni ka ndututu chaa ni ka skuaꞌa un. Ko vaꞌa ndiꞌyu yuxeꞌe veꞌe nuu kanchuku da un, chi vanuxia ka yuꞌu da jnaꞌan da chaa hebreo un. Ko ni kɨvɨ Jesús. Ti ni jankuɨñɨ ya maꞌñu da naa da, ti ni kachi ya: 
\p ―Kukuee kanchuku ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 20 Siaꞌan ni kachi Jesús. Yukan ti ni xnaꞌan ya ndaꞌa ya nuu da naa da. Ni xnaꞌan ya yɨkɨ jika ya suni. Ja yukan ti ni ka ndusɨɨ tuku ini da, ja ni ka jini da nuu maa jitoꞌo da.  
\v 21 Yukan ti ni kachi tuku Jesús jiin da: 
\p ―Na kukuee kunchuku ra naa ra. Siaꞌan nava ni taji Tata ri ruꞌu, ti suni siaꞌan taji ri roꞌo naa ra kinkoyo ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni tɨvɨ ya nuu da naa da, ti ni kachi ya: 
\p ―Na kunchaa Espíritu Santo jiin ra naa ra.  
\v 23 Ko na tatu ri ɨɨn jniñu nuu ra naa ra ja na sakaꞌnu ini ra nuu yɨvɨ nava na kuankaꞌnu ini Yandios nuu kuachi da. Ti nuu yɨvɨ ja tu ni jankaꞌnu ini Yandios, ni tu kuankaꞌnu ini ra nuu da naa da, ti nchakuachi sɨkɨ da ―ni kachi ya. 
\s1 Ni ndenda Jesús nuu Tomás 
\p  
\v 24 Suni Tomás ni kuu da ɨɨn ndajaꞌa Jesús ja ni ka skonani yɨvɨ maa da (Tomás), chaa kuati. Ti tu kancha da jiin uu ga chaa un kɨvɨ ni ka ndututu da na ni kii Jesús.  
\v 25 Ko kuee ga sa ni ka nakani uu ga chaa un jnuꞌun nuu da: 
\p ―Ni ka jini ri Jitoꞌyo ―ni ka kachi da. 
\p Ti ni kachi Tomás jiin da naa da: 
\p ―Undi nu tu kuni ri ndaꞌa ya, ti chunde ri xini ndaꞌa ri nuu ni kɨvɨ nduyu kaa un, ti chunde ri ndaꞌa ri yɨkɨ jika ya, ti tu kandixia ri ja ni nandoto ya nuu ñujiꞌi ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Nu una kɨvɨ ti ni ka ndututu tuku da, kanchuku da ini ɨɨn veꞌe, ti kancha Tomás jiin da naa da kɨvɨ un. Ti vasu vaꞌa ndiꞌyu yuxeꞌe, ko ni kɨvɨ Jesús, ni jankuɨñɨ ya maꞌñu da naa da, ti ni kachi ya: 
\p ―Kukuee kanchuku ra nu ―ni kachi ya. 
\p  
\v 27 Yukan ti ni kachi ya jiin Tomás: 
\p ―Ndeꞌe ini ndaꞌa ri ti skɨvɨ xini ndaꞌa ra. Skaa ndaꞌa ra ti chunde yɨkɨ jika ri, ti kandixia. Koto ma kachi ra ja tu kandixia ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 28 Ti ni kachi Tomás: 
\p ―¡Jitoꞌo na Yandios! ―ni kachi da. 
\p  
\v 29 Ti ni kachi Jesús jiin da: 
\p ―Tomás, undi ni jini ra ruꞌu, vijna sa ni kandixia ra. Ko iyo yɨvɨ ja vasu tu kuni da jiin nuu da ruꞌu, ti kandixia da. Ti na kachi ri ja ndatu ga koo yɨvɨ un ―ni kachi ya. 
\s1 Ni chaa Juan tutu jaꞌa ja na kandixia yɨvɨ Jesús 
\p  
\v 30 Ti iyo kuaꞌa xaan ga jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Jesús ja ni ka jini yɨvɨ ni ka skuaꞌa jiin ya. Ko tu ni chiso ndɨꞌɨ ri un nuu tutu jaꞌa.  
\v 31 Ko taka jnuꞌun ni chiso ri jaꞌa kuu ja na kandixia ra naa ra ja Jesús kuu Cristo, ya ni taji Yandios jiin jniñu ñaꞌnu, ja kuu ya maa Seꞌe Yandios. Ti nu na kandixia ra maa ya, kuu kɨvɨ ra ndaꞌa ya vijna, ti kuchaku ra jiin ya ja kuu saa ni. 
\s1 Ni ndenda Jesús nuu uxia chaa ni ka skuaꞌa jiin ya 
\c 21  
\p  
\v 1 Yukan ti ni yaꞌa jaku kɨvɨ, ti ndajaꞌa Jesús ni ka ndejnaꞌan tuku da jiin ya undi yuꞌu mini Tiberias. Ti jaꞌa na kachi ri nasa ni ndenda ya.  
\v 2 Ni ka ndututu Simón Pedro, jiin Tomás, chaa ni kaku kuati un, jiin Natanael, chaa ñuu Caná ja kuu jiin ndañuu Galilea, ndɨnduu seꞌe Zebedeo, jiin uu ga ndajaꞌa ya un.  
\v 3 Siaꞌan ni ka ndututu da, ti ni kachi Simón Pedro jiin da: 
\p ―Maa ri, kin jnɨɨ ri chāká vaꞌga. 
\p Ti ni ka kachi sava ga da un: 
\p ―Ti nu kiꞌin ra, ti na choꞌo taka yo naa yo suni ―ni ka kachi da. 
\p Ti kuankoyo da, ni ka kɨvɨ da ɨɨn barco lulu, ti kuan jnɨɨ da chāká. Ko jakuaa un tu ni ka jnɨɨ kuɨtɨ da ni ɨɨn tɨ. 
\p  
\v 4 Ti kuan ndii ni ga ni kenda Jesús kandichi ya yuꞌu mar yukan. Ko tu ni ka nakuni da ja Jesús kuu ya.  
\v 5 Yukan ti ni kachi Jesús: 
\p ―Amigo, ¿tu ni niꞌin ra chāká ja kaji yo nu? ―ni kachi ya. 
\p Ti ni ka kachi da: 
\p ―Tu kuɨtɨ. 
\p  
\v 6 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Chunde ñunu ra ichi ndaꞌa kuaꞌa, ti na niꞌin ra tɨ ―kachi ya. 
\p Ti siaꞌan ni ka saꞌa da. Ni ka chunde da ñunu un nuu ɨnga barco da, ti yukan tukaa kuu kuɨtɨ natava da, chi ni kuu vee ii ja xaan kuaꞌa chāká ni ka kɨvɨ ini.  
\v 7 Suni yukan kande chaa mani ga jiin Jesús, ti ni kachi da nuu Pedro: 
\p ―¡Ndeꞌe! ¡Maa Jitoꞌyo kuu ja kandichi yukan! 
\p Nu ni jinisoꞌo Simón Pedro ja maa Jitoꞌyo kuu ya, ti ni nakuiꞌna da saꞌma da, chi tu ñuꞌun da saꞌma da nikuu. Ti ni ndava ni da kuaꞌan da nuu nducha un, ti sucha da kuaꞌan da undi yuꞌu mini.  
\v 8 Ti uu ga chaa un kuankoyo kuee da jiin barco da, chi vanua yajni kendo yuꞌu mini un, va kuu ɨɨn ciento ni ga metro. Ti ka jista da ñunu da kuankoyo da jiin. Siaꞌan undi ni ka jakoyo da yuꞌu mini, vanuxia vee xaan ñunu un, chi kuaꞌa xaan chāká ka ñuꞌun. 
\p  
\v 9 Nu ni ka kee da ini barco un, ni ka jini da ja kayu ñuꞌun. Ti ja kasun ɨɨn chāká, ti suni ja iyo staa.  
\v 10 Yukan ti ni kachi Jesús jiin da naa da: 
\p ―Kuan kiꞌin jaku chāká ja ni ka jnɨɨ ra vinañuꞌni, ti na skasun yo tɨ ―ni kachi ya. 
\p  
\v 11 Ti ni kɨvɨ Simón Pedro ini barco, ti ni jista da ñunu un undi nuu ñuꞌun ichi. Ko mani maa chāká naꞌnu ka ñuꞌun chii ñunu un. Undi ɨɨn ciento uu xiko uxi uni tɨ. Ti vasu kuaꞌa xaan tɨ, ko tu ni teꞌnde ñunu un.  
\v 12 Yukan ti ni kachi Jesús nuu da naa da: 
\p ―Ñaꞌan naa ra, ti na ka sini yo ―ni kachi ya. 
\p Ko ka yuꞌu da tɨꞌlɨ ja kajnuꞌun da Jesús nuu maa ya kuu xi tuu, ko ja ka jini ndaa da ja maa jitoꞌo da kuu ya. 
\p  
\v 13 Yukan ti ni tuꞌva Jesús yuñuꞌun un, ni kiꞌin ya staa, ni jaꞌnu sava ya, ti ni tejnaꞌan ya nuu da naa da. Suni siaꞌan ni saꞌa ya jiin chāká un.  
\v 14 Jaꞌa kuu jinu kuu uni ja ni ndenda Jesús nuu chaa ni ka skuaꞌa jiin ya, ja ni nandoto ya nuu ñujiꞌi. 
\s1 Ni kaꞌan Jesús jiin Pedro 
\p  
\v 15 Nu ni ndɨꞌɨ ni ka yasini da, yukan ti ni kachi Jesús jiin Simón Pedro: 
\p ―Simón, seꞌe Jonás, ¿kundaꞌu ga ini ra ruꞌu ja kuu taka ga ndajaꞌa ri jaꞌa, ja ka kundaꞌu ini da ruꞌu nu? 
\p Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Jitoꞌyo, jini ni ja kundaꞌu ini na niꞌin. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nusa ti chindee ra yɨvɨ ka yɨꞌɨ ndaꞌa jiin ri, chi ka kuu i nanu lelú. 
\p  
\v 16 Yukan ti ni kaꞌan tuku Jesús jiin Pedro: 
\p ―Simón, seꞌe Jonás, ¿kundaꞌu ini ra ruꞌu nu? 
\p Ti ni ndeokani Pedro: 
\p ―Ja jini ni ja kundaꞌu ini na maa ni, Jitoꞌyo. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nusa ti koto vaꞌa ra yɨvɨ yɨꞌɨ ndaꞌa ri, chi ka kuu i nanu rɨɨ ―ni kachi ya. 
\p  
\v 17 Ko ni kaꞌan tuku Jesús jiin da, ti jaꞌa kuu uni jinu ja kaꞌan ya, ti ni kachi ya: 
\p ―Simón, seꞌe Jonás, ¿kundaꞌu ndixia ini ra ruꞌu nusa? 
\p Ti ni kukuiꞌya ini Pedro ja ni kachi ya uni jinu: “¿Kundaꞌu ndixia ini ra ruꞌu nu?” Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Jitoꞌyo, maa ni jini ndɨꞌɨ nasa ndoꞌo ini na, ti jini ni ja kundaꞌu ndixia ini na maa ni. 
\p Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Nusa ti koto yɨvɨ yɨꞌɨ ndaꞌa ri vijna, chi ka kuu i nanu rɨɨ.  
\v 18 Chi jandaa na kachi ri nuu ra vijna, ja undi na suchi ra ni nakiꞌin maa ra saꞌma ra, ti ni jika ra ichi ni kuu ini maa ra. Ko na nchɨɨ ra, ti ansu ga ja kuu ini maa ra, chi ɨnga yɨvɨ kundaꞌa da roꞌo nuu tu kuu ini ra kiꞌin ra, ti naskaa ra ndaꞌa ra kɨvɨ kuu ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 19 Siaꞌan ni kachi Jesús ja ni stuu ya nasa kuū Pedro, ja kuū da nuu nda cruz. Ti stuu da ja kuñaꞌnu xaan Yandios, chi ni jandatu da nuu ya vasu na kuū da. Yukan ti ni kaꞌan ga ya: 
\p ―Vijna ti kundandikun ruꞌu, ti saꞌa ra jniñu ni tatu ri nuu ra ―ni kachi ya. 
\s1 Chaa mani ga jiin Jesús 
\p  
\v 20 Yukan ti ni ndeokoto Pedro, ti ni jini da ja ichi jata da vaji chaa mani ga jiin Jesús. Chaa un kuu ja ni kuncha xiin Jesús na ni ka kuxini da jiin ya kɨvɨ pascua un. Chaa un kuu ja ni jikajnuꞌun Jesús: “Jitoꞌyo, ¿nau kuu ja nakuaꞌa niꞌin nuu yɨvɨ ka jito uꞌu maa ni?” 
\p  
\v 21 Ni jini Pedro nuu chaa yukan, ti ni jikajnuꞌun da Jesús: 
\p ―Jitoꞌyo, ¿ti nasa koo jiin chaa yukan nusa? ―ni kachi da. 
\p  
\v 22 Ti ni kachi Jesús jiin Pedro: 
\p ―Nu kuni ri ja na kuchaku da undi kɨvɨ nchaa tuku ri, va tundo saꞌa un. Ko roꞌo, ndoo jitu ini ra. Kundikun ruꞌu, ti saꞌa ra jniñu ni tatu ri nuu ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 23 Ja sɨkɨ yukan ti ni ka kaꞌan yɨvɨ ka kandixia Jesús ja tu kuū chaa yukan. Ko tu ni kachi Jesús ja tu kuū da, chi ni kachi ya: “Nu kuni ri ja na kuchaku da undi kɨvɨ nchaa tuku ri, va tundo saꞌa un. Ko roꞌo, ndoo jitu ini ra”, ni kachi ya. 
\p  
\v 24 Maa chaa mani ga jiin Jesús, kuu chaa kaꞌan jnuꞌun jaꞌa, ti taka yukan ni chaa da nuu tutu. Chi ni jini vaꞌa da nasa ni kuu undi na saa. Ti yukan ka jini ndaa yo ja kaꞌan ndaa da. 
\p  
\v 25 Suni iyo kuaꞌa xaan ga jniñu ni saꞌa Jesús. Ko jini ri ja tu kuu chaa yo ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn, taka ja ni saꞌa ya, chi va tu kujaa yo kaꞌu yo, vanua kuaꞌa xaan ga ja ni saꞌa ya. Ti siaꞌan na koo. 
\p Jaꞌa kuu jnuꞌun Yandios ni chaa Juan.