\id JAS  
\h Santiago 
\toc1 Carta ni chaa Santiago nuu taka yɨvɨ ka kandixia 
\toc2 Santiago 
\toc3 Stg. 
\mt1 Carta ni chaa Santiago nuu 
\mt1 taka yɨvɨ ka kandixia 
\c 1  
\p  
\v 1 Maa ri kuu Santiago, ti junukuach ri nuu Jitoꞌo Jesús, ya kuu maa Cristo. Ti chaa ri tutu jaꞌa nuu ra naa ra, roꞌo yɨvɨ ka kandixia, ja ka kuu ra jnaꞌan ka yɨꞌɨ jiin ndɨ uxi uu janaꞌan chaa ni kuu tata nación Israel, ja ni ka jichanuu ra nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ. 
\s1 Na kandixia ndaa yo ja kuaꞌa Yandios ndo kakan yo nuu ya 
\p  
\v 2 Ñani, nu na chaa tɨjnɨ nuu nundoꞌo nuu ra naa ra, koto xndiꞌi ini ra. Chi suꞌva saꞌa ra ja ndatu xaan ka kuu ra, ti na kusɨɨ ini ra naa ra,  
\v 3 chi ja ni ka jnaꞌan ra nundoꞌo sɨkɨ ja ka kandixia ra Cristo Jesús, ti ja ni ka jini ra ja yukan saꞌa ja ka kundee ga ini ra ka jika ra nuu ichi Yandios.  
\v 4 Koto nduniꞌin ini ra sɨkɨ nundoꞌo un, chi yukan saꞌa ja na kundee ra jiin taka jniñu vaꞌa ja kuni Yandios, ti tu kumani ni ɨɨn ja siuku ndaa ra nuu ya.  
\v 5 Ko nu tu kujnuni ini ra sɨkɨ yukan, ti kakan ra nuu Yandios, ti maa ya na saꞌa ja na nukuꞌun ini ra. Chi kundaꞌu xaan ini ya, ti tu nduxaan ya nuu ra ja ka jikan ra nuu ya.  
\v 6 Ti nu na kakan ra, ko kanuu ja na kandixia ndaa kuɨtɨ ra ja kuaꞌa ya nava jikan ra, ti koto ndoꞌo ɨɨn ndoꞌo uu ini ra. Chi yɨvɨ ka saꞌa siaꞌan, ka kuu i nanu nducha mar ja ka ndondaa jiin tachi sau, ti ka yaꞌa kuaꞌan.  
\v 7 Yɨvɨ yukan koto kani ini i ja kuaꞌa Jitoꞌo ja jikan i.  
\v 8 Chi yɨvɨ ja ka ndoꞌo ɨɨn ka ndoꞌo uu ini i, suni siaꞌan ka ndoꞌo ini i jiin jniñu ka saꞌa i. 
\s1 Yɨvɨ ndaꞌu jiin yɨvɨ riku 
\p  
\v 9 Taka ñani ka kandixia ja ka jito da nundoꞌo, vasu na kendo ndaꞌu da, ko na koo sɨɨ ini da chi ka kuñaꞌnu da jiin Yandios.  
\v 10 Ti taka ñani ka kandixia ja ka kuu da chaa riku, nu ka jito da nundoꞌo ti ka ndundaꞌu da, ti vatuni iyo un, chi vanuxia jaa ɨɨn kɨvɨ ja kee da nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ti naa ndajniñu da un nanu naa ɨɨn ita yuku.  
\v 11 Chi nu na kaña ndikandii, ti kuniꞌni, ti ichi yuku un, ti kanakava ita un, vasu vii xaan ni kaa. Suni siaꞌan jnaꞌan ɨɨn chaa riku nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, chi jaa kɨvɨ nuu tukaa kuchaku da nuu ñuyɨvɨ, ti naa taka ndajniñu ni ñavaꞌa da un. 
\s1 Nundoꞌo ka jnaꞌan yɨvɨ ka kandixia 
\p  
\v 12 Kandichi Yandios jiin chaa kandixia, chaa ni yixia ini jiin jnuꞌun ya, chi vasu ni ka jito uꞌu yɨvɨ maa da, ti ni ka jaꞌa i nundoꞌo nuu da. Ko sɨkɨ ja ni kundee da jiin nundoꞌo un, ti naniꞌin taꞌu da ja nduñaꞌnu da, ti kuchaku da ja kuu saa ni.  
\v 13 Ko nu tu kundee da jiin nundoꞌo un, ti kuñukuu ini da ja saꞌa da kuachi, ti koto kaꞌan da ja ni skaꞌan Yandios maa da ja na saꞌa da kuachi un. Chi tu kuantaꞌu Yandios kuachi da. Chi maa ya tu skaꞌan ya ni ɨɨn yɨvɨ ja na kinikava i nuu kuachi.  
\v 14 Chi ja ka ndiyo ini i, yukan saꞌa ja ka kuu ini i ti ka saꞌa i kuachi. Ti yukan kuu jnuꞌun xndoñaꞌan.  
\v 15 Ti ja ndiyo ini i un, yukan saꞌa ja kejaꞌa kuachi un jiin yɨ. Ti nu ja ni kukutu kuachi un, yukan na ti saꞌa ja jnaꞌnu ndatu yɨvɨ un.  
\v 16 Roꞌo ñani, koto xndaꞌu ra maa ra naa ra jiin kuachi ja ka jani ini ra un. 
\p  
\v 17 Taka ja kutaꞌu yo, ja vaꞌa ja vii iyo, chi vaji andɨvɨ nuu maa Yandios, ya ni saꞌa taka ja jaꞌa nduva ja ka iyo andɨvɨ. Ti jandaa ndixia kuu un, chi maa ya tu nasama kuɨtɨ ini ya nanu nasama nduva un.  
\v 18 Ni nakaji ya yoꞌo ja na nduu yo seꞌe ya, chi ni ka kandixia ndaa yo jnuꞌun ndaa ya. Ti ni ka nduu yo nanu suchi ñaꞌnu ga nuu taka ga seꞌe ya ja kiji, chi siaꞌan ni jajnaꞌan ini ya ja saꞌa ya. 
\s1 Nava kaka ndaa yo ichi Yandios 
\p  
\v 19 Ñani, chunsoꞌo jnuꞌun ya naa ra. Nu kaꞌan ra, ti koto ma kaꞌan ra vijna vijna, ni koto ma kuɨtɨ yachi ini ra.  
\v 20 Chi yɨvɨ kuɨtɨ ini, tu saꞌa i jniñu kuni maa Yandios.  
\v 21 Ja siaꞌan kuu ja xndoo taka jniñu kueꞌe jiin jniñu ndevaꞌa ja ka ñukuu ini ra un. Ti na koo vita ini ra nava na kuantaꞌu ra jnuꞌun ya ja ja ni kɨvɨ ini ra. Chi jnuꞌun un saꞌa ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja nama ya roꞌo naa ra.  
\v 22 Ti siuku ra nava xndaku jnuꞌun ya, ti ansu so ja kunisoꞌo ra, chi yukan kuu ja xndaꞌu ra maa ra, chi tu niꞌin jniñu, nu tu siuku ra.  
\v 23 Chi chaa chunsoꞌo jnuꞌun Yandios, ti tu siuku da, kuu da nanu ɨɨn chaa jitonchaa da maa da nuu ɨɨn espejo ja nasa kaa nuu da.  
\v 24 Ni ndeꞌe vaꞌa da nuu da, ti kuaꞌan da, ko yukan ti ni naa ni ini da nasa jito da.  
\v 25 Ko suꞌva, ndatu xaan kendo ɨɨn chaa ja tu naa ini da jnuꞌun ya ja ni jinisoꞌo da, chi suꞌva chunsoꞌo vaꞌa da ja kaꞌan ndaa jnuꞌun Jesús. Chi jnuꞌun un kuu nanu ɨɨn ley ja saꞌa ja tukaa kunukuachi da nuu kuachi. Ti nu na nakutu ini da jiin, ti siuku ndaa da jnuꞌun un, yukan na ti chindee chituu Yandios maa da jiin jniñu saꞌa da.  
\v 26 Ti nu ɨɨn ɨɨn ra ka jani ini ja ka chiñuꞌun vaꞌa ra Yandios, ko tu jito ra jnuꞌun kaꞌan yuꞌu ra, ja siaꞌan ti xndaꞌu ra maa ra, chi tu nijniñu kuɨtɨ ja chiñuꞌun ra ya.  
\v 27 Saꞌa yo nanu ja nu ɨɨn yɨvɨ chiñuꞌun ndaa kuɨtɨ i jnuꞌun ya, ti chiñuꞌun ndaa i maa Tata yo Yandios, ti jaꞌa kuu jniñu saꞌa i: Ja na chindee i suchi ni ka kendo ndaꞌu, jiin ñaꞌan ka kendo ndaꞌu maa ɨɨn, nu iyo nundoꞌo ka jnaꞌan i. Ti na koto vaꞌa i maa i ja tu kinikava i nuu jniñu kueꞌe ja iyo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\s1 Ɨɨn ni ka kuu yɨvɨ ndaꞌu jiin yɨvɨ riku nuu Yandios 
\c 2  
\p  
\v 1 Ñani, roꞌo ja ka kandixia maa Jitoꞌo Jesús, ya kuu Cristo, ya vii xaan kuñaꞌnu. Koto ma skexiko ra yɨvɨ ndaꞌu naa i, chi suꞌva ɨɨn nuu koto ra tendɨꞌɨ yɨvɨ.  
\v 2 Saꞌa yo nanu. Nu iyo jinu ja kɨvɨ ɨɨn chaa ini veꞌe nuu ka ndututu ra, ti yɨꞌɨ ɨɨn xeꞌe oro xini ndaꞌa da, ti ñuꞌun da saꞌma vaꞌa. Ti suni kɨvɨ ɨɨn chaa ndaꞌu, ti ñuꞌun da ɨɨn saꞌma teꞌnde xaan.  
\v 3 Ti tu vaꞌa ja kuaꞌa ra ja yɨñuꞌun chaa ñuꞌun saꞌma vaꞌa un, ti kachi ra jiin da: “Nukoo jaꞌa chi iyo vaꞌa.” Ti kachi ra jiin chaa ndaꞌu un: “Yukan ni kuncha ra, xi nuu ñuꞌun jaꞌa ni kuncha ra”, kachi ra.  
\v 4 Ti nu siaꞌan na saꞌa ra, ti va tu jani vaꞌa ini ra sɨkɨ ñani jnaꞌan ra, chi ni sasɨɨn ra chaa riku un jiin chaa ndaꞌu un ja siaꞌan. 
\p  
\v 5 Ñani, kunsoꞌo ɨɨn jnuꞌun na kaꞌan ri: Ni nakaji Yandios yɨvɨ ndaꞌu nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ja na nduñaꞌnu i nuu na kandixia ndaa i jnuꞌun ya, ti niꞌin taꞌu i ñuu nuu taꞌu ya jniñu. Ti jandaa ndixia kuu un, chi ni chisojnuꞌun ya ja kuaꞌa ya yukan nuu yɨvɨ mani i jiin ya.  
\v 6 Ko roꞌo naa ra, ja ka skexiko ra yɨvɨ ndaꞌu, ¿xi iyo vaꞌa ja kuaꞌa ga ra ja yɨñuꞌun nuu yɨvɨ riku nu? Chi chaa riku un, xndaꞌu da roꞌo sɨkɨ ja na niꞌin da xuꞌun ra,  
\v 7 ti nava na kankuachi da sɨkɨ sɨvɨ Jitoꞌo, ya yɨndaꞌa roꞌo naa ra. 
\p  
\v 8 Vaꞌa ka saꞌa ra nu ka siuku ndaa ra jnuꞌun ñaꞌnu ga ja kaꞌan ley Yandios, ja yoso nuu tutu ii ya: “Kundaꞌu ini ra nuu ñani jnaꞌan ra nanu kundaꞌu ini ra nuu maa ra”, kachi.  
\v 9 Ti nu ka sasɨɨn ra yɨvɨ riku jiin yɨvɨ ndaꞌu, yukan na ti nchaa kuachi ra sɨkɨ ja ni stɨvɨ ra ley Yandios.  
\v 10 Chi vasu ka siuku ra jaku ga ley un, ko ni stɨvɨ ra ɨɨn jnuꞌun un. Ja yukan ti ndondaa ndɨꞌɨ ley un sɨkɨ ra, chi maa ley Yandios kuu ja ni stɨvɨ ra.  
\v 11 Saꞌa yo nanu ja nu tu ka yɨsɨkɨnchaa jnaꞌan ra sɨkɨ ichi sɨɨ ini, ko ni jaꞌni ra ɨɨn ndɨyɨ, yukan na ti ja ni stɨvɨ ndɨꞌɨ ra ley Yandios. Chi maa Yandios ni jaꞌa ndɨnduu ley un. Ni kaꞌan ya ja tu kusɨkɨnchaa jnaꞌan ra, ni tu kaꞌni ra ndɨyɨ. Chi yukan nchakuachi sɨkɨ ra.  
\v 12 Ko vijna ti ka siuku yo jnuꞌun Jesús, ti yukan kuu nanu ɨɨn ley ja ni nama ya yoꞌo ja tukaa ga kuanukuachi yo nuu kuachi un. Yukan kuu ja na koto vaꞌa yo jnuꞌun kaꞌan yo jiin ja saꞌa yo, chi saꞌa ndaa ya ndɨꞌɨ yukan jiin maa ley ya, ti xndichi ya yoꞌo nu ni siuku ndaa yo jnuꞌun ya xi tuu.  
\v 13 Chi kɨvɨ kin saꞌa ndaa ya jniñu un, yukan na ti yɨvɨ tu ni kundaꞌu ini jnaꞌan un, suni tu niꞌin i jnuꞌun ndaꞌu ini. Ko yɨvɨ ja ni kundaꞌu ini jnaꞌan, ti ja kuu maa kɨvɨ juicio ja saꞌa ndaa ya jniñu un, ti kusɨɨ ini i ja tukaa jnaꞌnu ndatu i sɨkɨ kuachi i. 
\s1 Ja na siuku yo nava kandixia yo 
\p  
\v 14 Ñani, nu iyo ɨɨn chaa kaꞌan ja kandixia da Jesús, ko nu tu saꞌa da jniñu vaꞌa, ¿va nu jani ini ra ja niꞌin jniñu yukan xino? ¿Va nu nama da maa da nuu Yandios ja siaꞌan kandixia da nu?  
\v 15 Saꞌa yo nanu ja ɨɨn ñani xi ɨɨn kuaꞌa jika teꞌnde i, ti kumani ja kaji i taka kɨvɨ.  
\v 16 Ti nu ɨɨn ra na kaꞌan jiin i ti kachi ra: “Saꞌa ndee ini. Koto kukuiꞌya ini ra, chi niꞌin ra ja kuꞌun ra, ti niꞌin ra ja kaji vaꞌa ra”, kachi ra jiin i. Ti nu tu ni jaꞌa ra ja kuchaku i, ¿va nu jani ini ra ja niꞌin jniñu ja ni kachi ra un xino?  
\v 17 Suni siaꞌan kuu nu kaꞌan ra ja kandixia ra Jesús, ti nu tu saꞌa ra ɨɨn jniñu vaꞌa, yukan ti tu niꞌin jniñu kuɨtɨ jnuꞌun kaꞌan ra ja kandixia ra ya. 
\p  
\v 18 Ko sanaa ti kaꞌan ɨɨn yɨvɨ ti kachi: “Roꞌo chi kandixia ra Jesús, ko ruꞌu, chi saꞌa ri jniñu vaꞌa”, kachi i. 
\p Vatuni iyo un, chi kaꞌan i ja xnaꞌan i ja kandixia i, ko nu ndixia i ja saꞌa i jniñu vaꞌa, ti yukan stuu i ja kandixia ndaa i Jesús. 
\p  
\v 19 Ti nu kaꞌan ra ja kandixia ra ja maa ɨɨn ni Yandios iyo, ti vatuni, ko tu nijniñu un, chi suni siaꞌan ka kandixia taka tachi xaan un, ti ka kɨsɨ i maa i ja ka yuꞌu i.  
\v 20 Ti roꞌo chaa ñaa xini kuu ra, ja tu chaku ini ra, ¿va nu jani ini ra ja kuu kandixia kaꞌa ra xino? Ko tuu, chi nu tu saꞌa ra jniñu vaꞌa, ni tu niꞌin jniñu kuɨtɨ ja kaꞌan ra ja kandixia ra Jesús.  
\v 21 Saꞌa yo ja tata yo Abraham na janaꞌan, ni kendo ndaa da nuu Yandios jiin jniñu ni saꞌa da, chi ɨɨn jniñu vaꞌa ni kuu ja ni jandatu da jnuꞌun ni kachi Yandios ja kaꞌni da seꞌe da Isaac ja na soko da yɨ nuu altar, vasu tu ni jiꞌi yɨ.  
\v 22 Yukan nukuꞌun ini ra naa ra ja ni siuku ndaa Abraham nava ni kandixia da, chi tu ni kandixia kaꞌa da, chi ni kandixia da jnuꞌun Yandios, ti ni jandatu da jniñu ni taꞌu ya nuu da.  
\v 23 Ja yukan ni kuu ndaa jnuꞌun ja kaꞌan tutu ii Yandios: “Ni kandixia Abraham jnuꞌun Yandios, ti ja yukan ni kachi ya ja tukaa jnaꞌnu ndatu da ja kuu sɨkɨ kuachi da, chi ni kendo ndaa da nuu Yandios”, kachi tutu. Ti ni ka skonani da chaa: chaa kundaꞌu ini, chaa mani jiin Yandios.  
\v 24 Jiin yukan ti ni ka jini ra ja kendo ndaa yɨvɨ nuu Yandios sɨkɨ ja ka saꞌa i jniñu vaꞌa, ti ansu ja mani ka kaꞌan i ja ka kandixia i. Nu ka saꞌa i jniñu vaꞌa, ti yukan kuni kaꞌan ja ka kandixia ndaa i.  
\v 25 Suni siaꞌan ɨɨn ñaꞌan ni nani Rahab na janaꞌan, vasu ni kuu ña ɨɨn ñaꞌan ni jika jiin jnuꞌun sɨɨ ini, ko ni kendo ndaa ña nuu Yandios sɨkɨ ja ni saꞌa ña ɨɨn jniñu ndaa. Chi ni jaꞌa nuu ña veꞌe nuu chaa ni taji Josué, ti suni ni nachuꞌun ichi ña da ɨnga ichi ja ni nama ña maa da nuu chaa ka jito yuꞌu ja ka nduku kaꞌni da. Ti ja yukan ni kachi Yandios ja tukaa jnaꞌnu ndatu ña jiin kuachi ña, chi ni kendo ndaa ña nuu Yandios. 
\p  
\v 26 Ti ɨɨn yɨvɨ ja tukaa chaku añu i jiin yɨkɨ kuñu i, ni tukaa jista i tachi, ti ndɨyɨ kuu i. Suni siaꞌan, nu na kandixia kaꞌa yo ti tu saꞌa yo jniñu vaꞌa, yukan ti tu niꞌin jniñu kuɨtɨ ja kaꞌan yo ja kandixia yo Jesús, chi ka kuu yo nanu ndɨyɨ. 
\s1 Ja na koto yo yaa yo 
\c 3  
\p  
\v 1 Ñani, koto ma kani ini ra ja ra maa ni ra kuu chaa kundiso jniñu ja xnaꞌan ra jnuꞌun Yandios naa ra. Chi ka jini vaꞌa ra ja maa yo ja ka xnaꞌan jnuꞌun ya, kuaꞌa ga jnuꞌun ndakuniꞌin ya sɨkɨ yo kɨvɨ na chaa juicio. Ja yukan kuu ja tu vaꞌa ja kuaꞌa ra kundiyo ini ja kundiso ra jniñu un.  
\v 2 Chi tendɨꞌɨ yo ka yuji jiin jniñu ka ndiso yo. Ti nu ɨɨn chaa ja jankɨvɨ yuji da jiin jnuꞌun kaꞌan da, yukan na ti kuu ɨɨn chaa vaꞌa xaan. Ti suni kuu koto da maa da ja tu yuji da. 
\p  
\v 3 Saꞌa yo nanu ja nu na chuꞌun yo ɨɨn kaa yuꞌu kuayu, ti yukan jaꞌnu yo tɨ ja na kiꞌin tɨ ichi nanu kuni yo.  
\v 4 Suni siaꞌan taka barco, vasu naꞌnu xaan, ti vasu niꞌin xaan chindaꞌa tachi, ko jiin ɨɨn timón lulu ni ti kuu kundaꞌa chaa skaka un, ti kiꞌin nanu kuni maa da ja kiꞌin da jiin.  
\v 5 Suni siaꞌan kuu jiin yaa yo, chi vasu lulu ni, ko kuaꞌa xaan jniñu saꞌa ja skinikava yoꞌo nuu kuachi. Ti suni jini yo ja ɨɨn ñuꞌun lulu ni, ti kuu skuikun ja kaꞌma ɨɨn yuku kaꞌnu xaan. Ti yukan ja ka jini yo.  
\v 6 Ti suni siaꞌan kuu yaa yo, chi saꞌa nanu ɨɨn ñuꞌun, chi skuikun kuaꞌa xaan jniñu kueꞌe. Yaa yo kuu ɨɨn nuu lulu ga ja kuu nuu yɨkɨ kuñu yo, ti saꞌa ja nɨ tuꞌu yo na kɨvɨ yo jiin kuachi. Chi undi nuu yaa ñuꞌun nuu kancha jaꞌuꞌu un vaji taka jnuꞌun kueꞌe kaꞌan yo, ti skuikun ñuꞌun sɨkɨ jniñu kueꞌe ja kuu nɨ kɨvɨ kanchuku yo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\p  
\v 7 Ti yɨvɨ chi kuu samasu i taka nuu kuɨtɨ ñuꞌun nuu nducha mar, jiin kuɨtɨ iyo nuu ñuꞌun ichi,  
\v 8 ko ni ɨɨn yɨvɨ tu kuu kaꞌnu kuɨtɨ i yaa i jiin ini jnuni maa i. Chi kuu ɨɨn nuu ja tu yɨꞌɨ kuɨtɨ yɨkɨ, ko yɨɨ xaan ja kaꞌnu yo. Ti nanu kuu yuꞌu koo ja ka yɨꞌɨ jaa xaan yuꞌu tɨ ja jaꞌni ñaꞌan tɨ, siukan kuu yaa yo. 
\p  
\v 9 Jiin yaa yo chiñuꞌun yo Tata yo Yandios, ti suni jiin yaa yo kaꞌan ndevaꞌa kuɨtɨ yo sɨkɨ yɨvɨ, vasu ni saꞌa Yandios yɨvɨ nanu kaa maa ya.  
\v 10 Ɨɨn ni yuꞌu yo kee jnuꞌun chiñuꞌun yo ya jiin jnuꞌun kaꞌan ndevaꞌa yo. Ñani, tu iyo vaꞌa kuɨtɨ ja siukan saꞌa yo.  
\v 11 ¿Va nu ɨɨn ni soko kuu kaña nducha vixi jiin nducha ugua nu?  
\v 12 Ñani, ¿va nu jani ini ra ja kee ndeꞌe oliva xini yujnu tɨchɨ vixi, xi kuu kee tɨchɨ vixi ndaꞌa nuu tɨkaꞌya nu? Ti suni siaꞌan ɨɨn soko tu kuu kaña nducha ugua jiin nducha vixi. 
\s1 Jnuꞌun ndichi ja vaji nuu Yandios 
\p  
\v 13 Va nu iyo chaa jani ini ja kuu da chaa tuꞌva xaan, chi chaku vaꞌa ini da jnuꞌun Yandios. Vatuni un, ko kanuu ja na kaka ndaa da nuu ichi Yandios. Chi kanuu xaan ja na saꞌa da jniñu vaꞌa. Ti na kɨvɨ inijnuni da ja koto ma nduvixi ini da.  
\v 14 Chi nu xnaꞌan da jnuꞌun Yandios nanu jani ini maa da ja kuñaꞌnu da, xi ja ni nduvixi ini da jiin jniñu ndiso da, ko na kachi ri ja tu iyo kuɨtɨ ichi da ja siaꞌan saꞌa da. Chi so ñɨɨ yuꞌu da kaxndee jnuꞌun kaꞌan da, ti tu saꞌa da nanu xndaku maa jnuꞌun Yandios.  
\v 15 Yɨvɨ saꞌa siukan, ansu nuu Yandios vaji ja ndichi i. Chi kanda i nanu kanda savaꞌni ga yɨvɨ ñuyɨvɨ jaꞌa. Ka siuku i jnuꞌun ka nduvixi ini siaꞌan nanu ka saꞌa yɨvɨ ja tu jaꞌi nakuni i jnuꞌun Yandios. Nanu saꞌa jaꞌuꞌu un, siaꞌan ka xndaꞌu i jiin jnuꞌun ka kaꞌan i.  
\v 16 Chi nu iyo yɨvɨ kuasun ini jiin yɨvɨ ka nduku i ja nduñaꞌnu i, yukan saꞌa ja tu kanchuku mani i, chi mani jniñu kueꞌe ka saꞌa i. 
\p  
\v 17 Nu saꞌa Yandios ja na kaꞌan yo jnuꞌun ndichi, ko na kaꞌan yo mani jnuꞌun iyo ndoo. Chi nɨnɨ saꞌa jnuꞌun ndichi un ja na kunchuku mani yo jiin jnaꞌan yo, ti na koo vita ini yo, ti tu nduniꞌin ini yo sɨkɨ jnuꞌun ya. Ti na kundaꞌu ini yo jnaꞌan yo, ti na saꞌa yo mani jniñu vaꞌa. Ti na kaꞌan ndaa kuɨtɨ yo, ansu ja kaꞌan yo jnuꞌun xndoñaꞌan.  
\v 18 Ti yɨvɨ kanchuku mani jiin ñani jnaꞌan i, jiin jniñu ka saꞌa i un ka ndeꞌe ka jito nchaa yɨvɨ naa i, ti vii ndaa vii nene ka natejnaꞌan i jniñu un. 
\s1 Jnuꞌun ja tu yɨꞌɨ yo jiin taka ja iyo nuu ñuyɨvɨ 
\c 4  
\p  
\v 1 ¿Ndo kanda ra siaꞌan ja nanu ka kuni keyɨꞌɨ jnaꞌan ra nanu ina nusa? Ko jandaa ndixia kuu yukan, ko sɨkɨ ja nɨnɨ ka iyo ɨɨn jnuꞌun ini ra ja saꞌa ra nava kuni maa ra, ti ansu ja saꞌa ra ɨɨn jniñu vaꞌa.  
\v 2 Niꞌin xaan ka ndiyo ini ra ɨɨn ndajniñu, ko nu tu ka niꞌin ra, ti ka kuni ra kaꞌni ra ndɨyɨ. Ka kuu kuasun ini ra, ko tu niꞌin ra ja ka ñavaꞌa ñani jnaꞌan ra. Yukan ka kanaa ra jiin jnaꞌan ra nanu ina nuu ka yeyɨꞌɨ jnaꞌan tɨ. Tu ka niꞌin ra chi tu ka jikantaꞌu ra nuu Yandios.  
\v 3 Ka jikantaꞌu ra nuu Yandios ja kuu ndajniñu, ti tu ka niꞌin ra, chi tu ka jikan vaꞌa ra, chi so ja kusɨɨ ini maa ra kuu ja ka jikan ra nuu ya. 
\p  
\v 4 Nanu chaa ni xndoo ñasɨꞌɨ da, siukan ka xndoo ra Yandios. ¿Va nu ka jini ra ja nu na kundiyo niꞌin ini ra ja niꞌin ra taka ja iyo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, yukan kuu ja ka jito uꞌu ra Yandios xino? Chi yɨvɨ saꞌa mani jiin taka ja iyo ñuyɨvɨ jaꞌa, kuu i yɨvɨ ka jito uꞌu Yandios.  
\v 5 Ti tu kaꞌan kaꞌa jnuꞌun yoso nuu tutu ii Yandios: “Nɨnɨ iyo jnuꞌun ini añu ra ja sa kuasun ini ra nuu jnaꞌan ra”, kachi.  
\v 6 Ko sɨkɨ ja kundaꞌu ini Yandios yoꞌo, ti kuu ja kuaꞌa ya jnuꞌun ndee ini nuu yo. Chi kaꞌan jnuꞌun ii ya: “Jito uꞌu Yandios nuu yɨvɨ saꞌa vixi maa, ti suꞌva kundaꞌu ini ya ti chindee ya nuu yɨvɨ ka saꞌa ndaꞌu i maa i”, kachi. 
\p  
\v 7 Nu na kuandatu ra taka jnuꞌun Yandios, ti kujiin niꞌin ra sɨkɨ jnuꞌun xndaꞌu jaꞌuꞌu un, ti kuu kundee ra jiin ja na kuxio kiꞌin.  
\v 8 Suꞌva na kundiyo ini ra ja ndumani ga ra jiin Yandios, nava viꞌi ga na xnaꞌan ya ja mani ya jiin ra. Taka roꞌo ja ka saꞌa kuachi, na nakani ini ra ti na saꞌa ndoo ra maa ra nava na kencha kuachi un. Roꞌo ja tu jini ra nu kiꞌin ra ichi Yandios xi kiꞌin ra ichi kueꞌe iyo nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, xndoo ichi kueꞌe un, ti na ndundoo undi ini añu ra jiin jnuꞌun ya.  
\v 9 Ti nu na nakani ini ra nuu kuachi ra, ndundaꞌu ini, ti na koo kuiꞌya ini ra, ti kanajiin koꞌo ra, ndeꞌe ra ja iyo kuachi ra. Ti vasu ni jaku ra, ko vijna ti suꞌva na ndeꞌe xaan ra. Ti vasu ni kusɨɨ ini ra, ko vijna ti na ndukuiꞌya ini ra.  
\v 10 Koto nduniꞌin ini ra nuu Yandios, chi suꞌva na ndundaꞌu ini ra. Nu siaꞌan na saꞌa ra, ti jandaa ndixia kuu ja maa ya na sañaꞌnu roꞌo. 
\p  
\v 11 Ñani, tukaa ga kaꞌan ndevaꞌa ra sɨkɨ ñani jnaꞌan ra. Chi chaa kaꞌan ndevaꞌa sɨkɨ kuachi ñani jnaꞌan da, yukan kuu nanu ja sɨkɨ ley Yandios kaꞌan ndevaꞌa da. Chi tu siuku da ley ja kaꞌan ja na kundaꞌu ini yo jnaꞌan yo, ti jiin jnuꞌun kueꞌe saꞌa da un kuu nanu ja tu iyo ndaa ley Yandios. Ti nu kaꞌan ra ja tu iyo ndaa ley Yandios, nusa ti va tu siuku ra, chi suꞌva kaꞌan ra sɨkɨ.  
\v 12 Iyo ɨɨn ni Yandios ja ni jaꞌa ley, ti maa ɨɨn ni maa ya kuu ja saꞌa ndaa sɨkɨ kuachi. Ti maa ɨɨn ni maa ya kuu ja nama yoꞌo xi xnaa ya yoꞌo. Ti roꞌo, ¿va nu kuñaꞌnu ga ra ja xndichi ra kuachi sɨkɨ ñani jnaꞌan ra xino? 
\s1 Jnuꞌun ja tu nduvixi ini yo 
\p  
\v 13 Chunsoꞌo roꞌo ja kaꞌan nanu kachi jaꞌa: “Vijna ijña ti kinkoyo yo ñuu yukan, ti kuꞌiin yo ɨɨn kuiya, ti kuaan yo ja xiko yo, ti na niꞌin yo xuꞌun sɨkɨ”, kachi ra.  
\v 14 Ko sañaa xini ra, chi tu jini kuɨtɨ ra nasa kuu kɨvɨ ijña. ¿Ka jani ini ra ja kuchaku ra ja kuu taka kɨvɨ nuu ñuyɨvɨ jaꞌa xino? ¿Va nu tu jini ra ja maa yo kuu nanu ɨɨn viko nuꞌun ja ɨɨn nundaa ni vaji, yukan ti ndaꞌva ni kiꞌin xino?  
\v 15 Ko vaꞌa ga na kaꞌan ra: “Nu kuni maa Jitoꞌo ti kuchaku yo ti saꞌa yo jaꞌa xi saꞌa yo yukan”, kachi ra.  
\v 16 Ko vijna, chi mani ka savixi ra maa ra ja ka kaꞌan teyɨɨ ra. Ko tu vaꞌa ja siaꞌan ka kaꞌan teyɨɨ ra.  
\v 17 Ti nu ɨɨn yɨvɨ kuni i saꞌa i jniñu vaꞌa ja kuni Yandios, ko nu tu saꞌa i, ti ɨɨn kuachi kuu yukan. 
\s1 Jnuꞌun ja kaꞌan nuu yɨvɨ riku 
\c 5  
\p  
\v 1 Taka roꞌo yɨvɨ riku, kunsoꞌo vaꞌa jnuꞌun kaꞌan ruꞌu Santiago, na xndaku ri nuu ra naa ra vijna. Koto nduvixi ini ra.  
\v 2 Roꞌo yɨvɨ riku, ja ka ñavaꞌa ra kuaꞌa ndajniñu, vasu ka kuu vixi ini ra sɨkɨ un, ko ja kuan naa taka un, chi tu kuñɨ ja kuu taka kɨvɨ. Ti vasu ñavaꞌa ra kuaꞌa saꞌma vii, ko ja kuan ndɨꞌɨ yaji tikixin, chi tu kuñɨ ja kuu taka kɨvɨ.  
\v 3 Ti vasu ñavaꞌa ra kuaꞌa oro jiin plata, ko ja kuan taꞌu skaꞌva, chi tu cuñɨ ja kuu taka kɨvɨ. Ti jiin skaꞌva un kuni ra ja tu ni saꞌa vaꞌa ra jiin xuꞌun ra. Ni ndiyo xaan ini ra ja nakaya ra xuꞌun un, ti jiin yukan ni kukutu kuachi sɨkɨ ra. Ti nanu kandaꞌa ñuꞌun ja xnaa yɨkɨ kuñu yo, suni siaꞌan roꞌo yɨvɨ riku, ja kuan naa ra jiin xuꞌun ra. Jandaa ndixia kuu un vasu ni niꞌin ra kuaꞌa ndajniñu ja ni ndiyo ini ra. Yukan ni saꞌa ra ja chaku ra kɨvɨ ja kuandɨꞌɨ vijna, ko na jaa maa kɨvɨ ti naa ra jiin taka un. 
\p  
\v 4 Na kachi ri nuu ra, roꞌo yɨvɨ riku, sɨkɨ chaa ni jaꞌncha triu ra, tu ni chaꞌu vaꞌa ra yaꞌu da. Ti kuachi un kana nuu Yandios. Ti jandaa ndixia kuu ja jinisoꞌo ya un, chi maa ya kuu Tata yo Yandios ja taꞌu ya jniñu nuu nɨ tuꞌu.  
\v 5 Ti na kachi ri nuu roꞌo yɨvɨ riku ja tu ñukoo ini ra nuu Yandios. Chaku vaꞌa ra nuu ñuyɨvɨ jaꞌa, ti saꞌa ra taka ja kusɨɨ ini maa ra. Ko tu chaku ini ra ja suꞌva satuꞌva ra maa ra ja kuu kɨvɨ naa ra. Kuu ra nanu ɨɨn kuɨtɨ neñu ja ndetatu tɨ undi na jaa kɨvɨ kuu tɨ, siaꞌan ka kuu roꞌo yɨvɨ riku.  
\v 6 Niꞌin xaan ga iyo kuachi maa ra ansu ja ni kankuachi ra sɨkɨ yɨvɨ vaꞌa, ti undi ni ka jaꞌni ra i, vasu tu ni iyo nau sɨkɨ kuu ja ni ka jaꞌni ra i. 
\s1 Jnuꞌun ja niꞌin yo jnundee ini 
\p  
\v 7 Ñani, nusa ti na niꞌin ra jnuꞌun ndee ini ja kundatu ra undi kɨvɨ na ndenda maa Jitoꞌo. Saꞌa yo nanu ja yukan kuu nanu ka saꞌa taka chaa ka sajniñu da nuu ñuꞌun da, chi kundatu kuee da undi na chaa sau ñaꞌan xi sau kuee, ti sa nakiꞌin da nuni vaꞌa ja kaña nuu itu da.  
\v 8 Ti roꞌo ñani, suni siaꞌan kundatu kuee ra undi na jaa kɨvɨ ndenda maa Jitoꞌo. Koto xndiꞌi ra ini ra, chi suꞌva na niꞌin ra jnuꞌun ndee ini ja kundatu ra ja taji Yandios. Yukan na saꞌa ra ja kundatu kuee ra undi na ndenda maa Jitoꞌo.  
\v 9 Koto kaꞌan ra sɨkɨ jniñu ja saꞌa ɨnga ñani jnaꞌan ra kandixia, nava tu kuncha kuachi sɨkɨ ra ja siaꞌan ka kanaa ra jiin ñani jnaꞌan ra. Chi maa ya kuu ja xndichi sɨkɨ kuachi un, chi ja ni kuyajni ndenda ya. 
\p  
\v 10 Ñani, na kotonchaa yo nasa ni ka saꞌa profeta un, chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun vaji nuu Yandios nuu yɨvɨ. Ni ka niꞌin da jnuꞌun ndee ini, ti ni ka kundee da vasu ni ka ndoꞌo xaan da.  
\v 11 Ti na kuaꞌa yo ja yɨñuꞌun nuu yɨvɨ ni ka kundee i jiin nundoꞌo un. Nanu yukan ni ka jini ra nasa ni kundee i jiin nundoꞌo un. Chi ni ka jini yo nasa ni ka kundee ini chaa ni nani Job jiin nundoꞌo ni jnaꞌan da na janaꞌan. Ni ka jini ra nasa ni kuu un, chi ni kendo vaꞌa xaan da nu ni ndɨꞌɨ nundoꞌo un ni jnaꞌan da. Ti nava ni saꞌa Jitoꞌo jiin Job, suni siaꞌan kundaꞌu xaan ini ya yoꞌo, ti vaꞌa xaan ini ya jiin yo. 
\p  
\v 12 Ñani, ja kanuu ga kuu ja koto kaꞌan ra ɨɨn jnuꞌun ja chisojnuꞌun ra nuu yɨvɨ. Koto chisojnuꞌun ra ja andɨvɨ kuu ja kuaꞌa jandaa jaꞌa ra, chi jini vaꞌa yo ja Yandios kancha andɨvɨ un. Ni tu chisojnuꞌun teyɨɨ ra nuu yɨvɨ ɨɨn jnuꞌun ja ñuyɨvɨ jaꞌa kuu ja kuaꞌa jandaa jaꞌa ra. Koto ma kaꞌan ra ni ɨɨn jnuꞌun ja chisojnuꞌun ra ja kanuu ga kuu jnuꞌun ni chisojnuꞌun ra un. Chi nu kaꞌan ra ja kuu, ti yukan ni kaꞌan ra. Ti nu kaꞌan ra ja tuu, ti yukan ni kaꞌan ra. Chi nu na kaꞌan ra jnuꞌun un ja chisojnuꞌun ra, yukan ti nchakuachi sɨkɨ ra kɨvɨ na kundaa kuachi un nuu maa Jitoꞌo. 
\p  
\v 13 Nu iyo ɨɨn roꞌo ja ndoꞌo nundoꞌo, ti kakantaꞌu ra. Ti nu iyo ɨɨn ra ja kusɨɨ xaan ini, ti na kata ra himno ja na chiñuꞌun ra Yandios.  
\v 14 Ti nu iyo ɨɨn ra kuꞌu, ti na kana chaa ka ndiso jniñu ja ka yɨndaꞌa da yɨvɨ ka kandixia. Na chiꞌi da aceite sɨkɨ yɨvɨ kuꞌu un, ti nu ka saꞌa da un na ndakuniꞌin da sɨvɨ maa Jitoꞌo, ja maa ya kuu ja taꞌu ya jniñu un. Ti na kakantaꞌu da jaꞌa yɨvɨ kuꞌu un ja na nduvaꞌa i.  
\v 15 Ti nu kandixia i ja saꞌa Jitoꞌo nava jikantaꞌu i, yukan ti nduvaꞌa yɨvɨ kuꞌu un, chi maa Jitoꞌo, nasavaꞌa ya i. Ti nu ndiso i kuachi, ti koo jnukaꞌnu ini Jitoꞌo nuu i.  
\v 16 Nu siukan kuu ti nakachi ndaa nuu ñani jnaꞌan ra, ja ni saꞌa ra kuachi sɨkɨ da, ti kakantaꞌu jaꞌa ñani jnaꞌan ra, nava na nduvaꞌa ra sɨkɨ ja ni nchakuachi ra. Chi nu ndɨꞌɨ ini ɨɨn yɨvɨ iyo ndaa ini ja jikantaꞌu i, ti vaꞌa xaan niꞌin jniñu, chi siuku Yandios nava jikantaꞌu i. 
\p  
\v 17 Ti sɨkɨ ja kakantaꞌu yo, jini yo ja Elías, vasu ni kuñaꞌnu da ja ni kuu da profeta na janaꞌan, ja ni kaꞌan da jnuꞌun vaji nuu Yandios nuu yɨvɨ. Ko suni ni kuu da ɨɨn chaa nanu maa yo. Ti ni jikantaꞌu xaan da ja tu kuun sau, ti tu ni kuun sau uni kuiya jiin iñu yoo.  
\v 18 Yukan ti ni jikantaꞌu tuku da, ti ni nchaa sau, ti ni nakuaꞌnu tuku taka ja iyo nuu ñuꞌun. 
\p  
\v 19 Ñani, nu ɨɨn ra ni xndoo ichi ndaa Yandios, ti nu ɨnga ra nachuꞌun ichi jnaꞌan ra,  
\v 20 yukan ti kuni ra ja nachuꞌun ichi vaꞌa ra chaa ni kɨvɨ nduu nuu kuachi, chi ni nama ra da ja ni jnaꞌnu ndatu da niku. Ti yukan iyo jnuꞌun kaꞌnu ini Yandios nuu kuachi ni saꞌa da. Ti siaꞌan na koo.