\id ACT  
\h Hechos 
\toc1 Jniñu ni ka saꞌa apóstol Jesús, ya kuu Cristo 
\toc2 Hechos 
\toc3 Hch. 
\mt1 Jniñu ni ka saꞌa 
\mt1 apóstol Jesús, 
\mt1 ya kuu Cristo 
\c 1  
\s1 Vaji Espíritu Santo 
\p  
\v 1 Teófilo, nuu tutu ni saꞌa ri undi nuu, ni chiso ri taka jniñu ni saꞌa Jesús  
\v 2 undi ni ndaa ya andɨvɨ. Jesús ni nakaji ya taka apóstol, chaa kujiin jiin ya, ti ni taꞌu ya jniñu nava saꞌa da naa da. Ti ni taꞌu Jesús jniñu nuu taka apóstol ya nava ni kachi maa Espíritu Santo.  
\v 3 Nuu uu xiko kɨvɨ ja ni jiꞌi ya, ni ndenda kaji ya nuu da naa da ja chaku ya. Ni kaꞌan ya nasa taꞌu Yandios jniñu. 
\p  
\v 4 Nɨ kaꞌiin tutu ga Jesús jiin taka apóstol ja kajiin jiin ya un, ti ni kachi ya: 
\p ―Tu kuxio ra ñuu Jerusalén naa ra. Kundatu ra naa ra undi na jinu jnuꞌun ni kaꞌan Tata ri, nava ni kachi ri nuu ra naa ra.  
\v 5 Jandaa kuu ja Juan ni skuanducha da jiin nducha, ko jaku ni kɨvɨ ti niꞌin ra Espíritu Santo naa ra ―siaꞌan ni kachi Jesús. 
\s1 Ndaa Jesús andɨvɨ 
\r (Mr. 16.19‑20; Lc. 24.50‑53) 
\p  
\v 6 Ka ndututu tuku da jiin Jesús, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: 
\p ―¿Jitoꞌyo Jesús, vijna kuu ja saꞌa ni ja na kuñaꞌnu nación Israel nu? 
\p  
\v 7 Ti ni kachi Jesús: 
\p ―Tu kanu kuu ja kuni ra naa ra, chi maa Yandios jini ya nava saꞌa ya.  
\v 8 Ko kanu kuu ja na niꞌin ra Espíritu Santo naa ra. Ti kuñaꞌnu ra naa ra, ti ndakuniꞌin ra sɨvɨ ri, ti xnaꞌan ra jnuꞌun ri nuu yɨvɨ ñuu Jerusalén, ñuu Judea, ñuu Samaria, ti undi nuu nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ. 
\p  
\v 9 Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan ya jnuꞌun yukan, nɨ ka ndeꞌe da nuu ya, ni ndondaa ya ti kuaꞌan ya andɨvɨ. Ni kɨvɨ ya chii ɨɨn viko, ti tukaa ni ka jini da ya.  
\v 10 Ka ndakoto da andɨvɨ ti ni ka jini da uu chaa ka ñuꞌun saꞌma kuijin kajiin nuu da.  
\v 11 Ti ni ka kachi chaa un: 
\p ―Roꞌo chaa Galilea, ndoo ka ndakoto ra andɨvɨ naa ra. Nanu kuaꞌan Jesús, suni siaꞌan nchaa tuku ya ―siaꞌan ni ka kachi chaa un. 
\s1 Ka nakaji da Matías ja na nukuɨñɨ da nuu Judas 
\r (Mt. 27.3‑10) 
\p  
\v 12 Ni ka kee da yuku Olivos, ti kuankoyo da ñuu Jerusalén ja kendo yajni yukan, nava iyo ley ja kaka da ɨɨn kɨvɨ ndetatu.  
\v 13 Ti yukan ni ka kaa da sɨkɨ veꞌe kuu uu nuu kanchuku da. Yukan kaꞌiin Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo seꞌe Alfeo, Simón, chaa ni kuu partido político ni nani cananista, jiin Judas ñani Jacobo.  
\v 14 Taka da siaꞌan ni kejnaꞌan ini da, ti ni ka najnaꞌan da ka jikantaꞌu da nuu Yandios jiin ñani Jesús, nana ya nani María, jiin taka ga ñasɨꞌɨ un. 
\p  
\v 15 Kɨvɨ jña ni ndokuɨñɨ Pedro maꞌñu ɨɨn ciento oko yɨvɨ un, ti ni kachi da: 
\p  
\v 16 ―Kuunsoꞌo naa ra, ni kuu nava ni chiso David nuu tutu ja ni kachi Espíritu Santo sɨkɨ Judas, ja ni yoxnuu da nuu chaa ni ka jnɨɨ presu Jesús.  
\v 17 Suni ni yaku Judas ni saꞌa da jniñu jaꞌa.  
\v 18 Ti jiin xuꞌun ni ka chaꞌu yɨvɨ un da, ni jaan da ɨɨn ñuꞌun, ko yukan ni skuaꞌña da maa da, ni teꞌnde yoꞌo un, ni kanakava da, ti ni ndɨꞌɨ jitɨ da ni kaña.  
\v 19 Nu ni ka jini yɨvɨ Jerusalén yukan, ti ni ka kachi da ja na konani ñuꞌun un Acéldama, ja kuni kaꞌan nduꞌva nɨñɨ.  
\v 20 Chi nuu tutu Salmo kaꞌan siaꞌan: 
\q1 Na kendo veꞌe da, tundo kuncha ini. 
\m Suni kachi siaꞌan: 
\q1 Ɨnga na nakiꞌin jniñu da. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 21 Jaꞌa kaꞌiin chaa ni ka yaku jiin yo undi janaꞌan na ni kuncha Jesús jiin yo,  
\v 22 undi na ni skuanducha Juan ya, ti undi kuaꞌan ya andɨvɨ. Nɨnɨ kuu ja na nukuɨñɨ ɨɨn da jiin yo na kani da jnuꞌun ja ni nandoto ya ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 23 Yukan ni ka tava da uu jnaꞌan da un, José nani da Barsabás ti suni nani da Justo, jiin Matías.  
\v 24-25 Ti ni ka jikantaꞌu da nuu Yandios siaꞌan: 
\p ―Jitoꞌyo Jesús, niꞌin ja jini ni ini taka yɨvɨ. Ja uu chaa jaꞌa, nau chaa jaꞌa na saꞌa da jniñu apóstol ni xnaa Judas, ja ni kuu sɨɨn da kuaꞌan da nuu kaꞌiin yɨvɨ ka iyo kuachi un ―siaꞌan ni ka jikantaꞌu da. 
\p  
\v 26 Ni ka chuꞌun da suerte, ti ni kendo Matías ja undi hora jña ni ndɨvɨ da jiin ndɨ uxi ɨɨn chaa un naa da. 
\s1 Ni chaa Espíritu Santo 
\c 2  
\p  
\v 1 Kuaꞌa yɨvɨ ka kandixia Jesús, ni ka ndututu da kɨvɨ Pentecostés, kɨvɨ ka nakuaꞌa da taꞌu triu.  
\v 2 Kanchuku da ini veꞌe, ti ni ka jinisoꞌo da kuu iyo andɨvɨ, nanu nuu vaji ɨɨn tachi xaan. Ti ni kulajan veꞌe un.  
\v 3 Ti ni ka jini da yaa ja kandaꞌa nuu ñuꞌun, ti ni jicha nuu sɨkɨ da naa da.  
\v 4 Ti hora un ni ka niꞌin da Espíritu Santo, ti sɨɨn sɨɨn yuꞌu ni ka kaꞌan ɨɨn ɨɨn da, nava ni kachi maa Espíritu Santo. 
\p  
\v 5 Ti ñuu Jerusalén yukan, kaꞌiin taka chaa Israel ja vekoyo da nɨ ñuyɨvɨ.  
\v 6 Tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka kututu nu ni ka jinisoꞌo ja ni kulajan un, ti tu ka kujnuni ndoo saꞌa, ja siaꞌan ni ka jinisoꞌo ja ka kaꞌan chaa un yuꞌu ka kaꞌan ɨɨn ɨɨn yɨvɨ un.  
\v 7 Ni ka naa ini, tu ka chaku ini, ti ni ka jikajnuꞌun jnaꞌan: 
\p ―¿Ansu chaa Galilea ka kuu tendɨꞌɨ ja ka kaꞌan jaꞌa?  
\v 8 ¿Ndoo ja ni ndɨꞌɨ ka kaꞌan jnuꞌun ka kaꞌan ɨɨn ɨɨn yo naa yo?  
\v 9 Jaꞌa kaꞌiin yɨvɨ ñuu Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia,  
\v 10 yɨvɨ ñuu Frigia, Panfilia, Egipto, yɨvɨ ñuu Lybia, ja kendo chii ñuu Cirene. Suni kaꞌiin chaa romano ja kanchuku jaꞌa; sava ka kuu chaa Israel, ti sava ni ka kaꞌan yuꞌu chaa Israel.  
\v 11 Suni kaꞌiin yɨvɨ Creta jiin Arabia jaꞌa, ko tɨndɨꞌɨ yo ka jinisoꞌo ja ka kaꞌan taka jniñu ñaꞌnu saꞌa Yandios, ko yuꞌu ka kaꞌan ɨɨn ɨɨn yo naa yo ka kaꞌan ―kachi naa. 
\p  
\v 12 Ni ka naa ini yɨvɨ un, ti tu ka niꞌin jniñu saꞌa, ti ka jikajnuꞌun jnaꞌan: 
\p ―¿Na jnuꞌun kuu ndɨꞌɨ? ―kachi ka kaꞌan. 
\p  
\v 13 Ko sava ka kuu ichi ini, ti ka kaꞌan: 
\p ―Ka jini da naa da ―kachi naa. 
\s1 Jnuꞌun ni kaꞌan Pedro nuu yɨvɨ 
\p  
\v 14 Ni ndokuɨñɨ Pedro jiin ndɨꞌɨ uxi ɨɨn apóstol yukan, ti ni kaꞌan da nuu yɨvɨ un: 
\p ―Roꞌo chaa Israel naa ra, jiin tɨndɨꞌɨ ja kanchuku ñuu Jerusalén. Kunsoꞌo ra naa ra na kaꞌan ri.  
\v 15 Tu ka jini chaa jaꞌa nava ka ndoꞌo ini ra naa ra, chi sa kaa ɨɨ̄n jañaꞌan kuu.  
\v 16 Suꞌva iyo, jaꞌa kuu jnuꞌun ni kachi profeta Joel na ni kaꞌan da jnuꞌun Yandios: 
\q1  
\v 17-18 Kɨvɨ sandɨꞌɨ ni ga kachi Yandios: 
\q1 Kachanuu ri Espíritu Santo nɨ ñuyɨvɨ, ti yɨvɨ ñaꞌnu yɨvɨ kuachi ka junukuachi nuu ri, kaꞌan i jnuꞌun ri. 
\q1 Naxnaꞌan jani nuu chaa kuachi, ti suni koo nuu chaa ñaꞌnu. 
\q1  
\v 19-20 Jniñu ñaꞌnu saꞌa ri andɨvɨ, kuu ɨɨn seña ja na yuꞌu yɨvɨ. 
\q1 Ti uu ga seña ja kuu ñuyɨvɨ kuu ja na chaku ini yɨvɨ nava saꞌa ri. 
\q1 Koo nundoꞌo, chi kuū yɨvɨ, ti kayu ñuꞌun, ti koo xaan ñuꞌma. 
\q1 Ndaꞌva ndikandii ti ndukuaꞌa yoo. Ndukuaꞌa nanu nɨñɨ. 
\q1 Siaꞌan kuu nu ni kuyajni kɨvɨ nchaa Jesús, ja kuu ɨɨn kɨvɨ kaꞌnu ga. 
\q1 Ti kɨvɨ jña kuu ja kii xndichi ya ñuyɨvɨ. 
\q1  
\v 21 Ti taka yɨvɨ ka kandixia, ti kakantaꞌu i nuu ya, kɨvɨ jña kuu ja ketaꞌu i. 
\m Siaꞌan ni kachi Yandios, ni kachi Joel ―kachi Pedro. 
\p  
\v 22 Ni siin Pedro kaꞌan da: 
\p ―Roꞌo chaa Israel, chunsoꞌo naa ra na kachi ri. Na kachi ri nau chaa ni kuu Jesús, chaa ñuu Nazaret. Ni kuu da ɨɨn chaa ni kii nuu Yandios nuu ra naa ra. Ti ja ni ka jini ra seña, taka jniñu ñaꞌnu ni saꞌa ya, nava ni kachi Yandios.  
\v 23 Iyo yɨvɨ ja ka saꞌa ndevaꞌa, ti ni ka jaꞌa ra jnuꞌun ni ka jatakaa da Jesús ndaꞌa cruz, nava ni kachi Yandios undi janaꞌan. Ti siaꞌan ni ni ka jaꞌni ra Jesús.  
\v 24 Ko Yandios ni naxndoto tuku ya Jesús, ti ni kuxio ya nuu kaꞌiin ndɨyɨ un, chi tu ni kundee ñujiꞌi un jiin ya.  
\v 25 Suni ni kaꞌan David nava ni jnaꞌan Jesús na ni kachi da: 
\q1 Jini na ja kancha Yandios jiin na. Nɨnɨ kancha ya jiin na. Ti tu ndɨꞌɨ ini na. 
\q1  
\v 26 Yukan kuu ja kuu sɨɨ ini na. Ti kaxnuꞌun na nuu ni ja iyo sɨɨ ini na. 
\q1 Ti jini na ja nandoto tuku na. 
\q1  
\v 27 Tu ndɨꞌɨ ini na, chi tu xndoo ni saña nanu kaꞌiin ndɨyɨ. 
\q1 Iyo ɨɨn seꞌe ni ja kin saꞌa jniñu ñaꞌnu, ti tu kachi ni ja kendo yɨkɨ kuñu ya teꞌyu. 
\q1  
\v 28 Ni xnaꞌan ni saña nava ni kuncha na ñuyɨvɨ, ti suni ni xnaꞌan ni saña ichi kiꞌin na andɨvɨ. 
\q1 Ti kusɨɨ ini na chi kuncha na jiin ni. 
\m Siaꞌan ni kaꞌan David ja siaꞌan jnaꞌan Jesús. 
\p  
\v 29 Siin Pedro kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Saꞌa ri ja ñani ri ka kuu ra naa ra, ti na kachi ndaa ri nasa ni jnaꞌan David, chaa ni kuñaꞌnu ñuu yo,  
\v 30 na ni kaꞌan David jnuꞌun Yandios najanaꞌan. Ti ni jini da ja saꞌa Yandios nava ni kachi ya nuu da, chi ni kachi ya: “Chaa ɨɨn jnaꞌan ra, ti taꞌu da jniñu ñaꞌnu nanu saꞌa ra vijna”, ni kachi ya.  
\v 31 Ni jini David najanaꞌan ti ni kachi da ja nandoto tuku Cristo, chaa taꞌu jniñu ñaꞌnu un. Siaꞌan ni kachi David sɨkɨ Cristo: “Tu xndoo Yandios niꞌin nuu infiernu, ti ni tu teꞌyu yɨkɨ kuñu ni”, ni kachi da.  
\v 32 Tendɨꞌɨ ri naa ri ka kaꞌan ja ni ka jini ri ja maa Yandios ni naxndoto tuku ya Jesús.  
\v 33 Nu ni najaa Jesús andɨvɨ, ni jaꞌa Yandios jniñu ñaꞌnu nuu ya. Xnaka ni kachi Yandios najanaꞌan: “Jaa ɨɨn kɨvɨ ja kachanuu ri Espíritu Santo nɨ ñuyɨvɨ”, ni kachi ya. Yukan kuu ja ni taji Jesús Espíritu Santo vijna. Ti yukan kuu taka jniñu ka saꞌa ri vijna ja ka ndeꞌe ra, ti ka jinisoꞌo ra jaꞌa vaji nuu maa ya.  
\v 34 Ni kachi David nava kuaꞌan Jesús andɨvɨ, chi ansu maa da kuaꞌan andɨvɨ. Chi maa David ni kaꞌan nava ni jnaꞌan Jesús: 
\q1 Yandios ni kachi nuu Jitoꞌyo Jesús: “Nukoo nuu ndaꞌa kuaꞌa ri, chi taꞌu ni jniñu. 
\q1  
\v 35 Iyo yɨvɨ kuasun ini, ko kundee ra jiin, chi chindee ri maa ra.” 
\q1 Yukan kuu jnuꞌun ni kaꞌan Yandios, kachi David. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 36 Siin Pedro kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo naa ra, ni ka jatakaa ra Jesús nda cruz, ko Yandios ni kachi ja na taꞌu ya jniñu nuu nɨ ñuyɨvɨ. Suni na kuankaꞌnu ini ya nuu yɨvɨ, ti nama ya sɨkɨ i. Tendɨꞌɨ roꞌo, chaa Israel naa ra, na kuni ndaa ra naa ra taka jnuꞌun kaꞌan ri nuu ra ―siaꞌan ni kachi Pedro nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka ndututu yukan. 
\s1 Jnuꞌun ni ka nandeokani yɨvɨ Israel nuu Pedro 
\p  
\v 37 Nu ni ka jinisoꞌo yɨvɨ un jnuꞌun ni kaꞌan Pedro, ni ka kukuiꞌya ini, ti ni ka jikajnuꞌun Pedro jiin taka ga apóstol yukan: 
\p ―Na saꞌa mani jnaꞌan yo naa yo, ti kachi ni nasa saꞌa na naa na ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 38 Ni xndaku Pedro nuu da naa da, ti ni kachi da: 
\p ―Xndoo kuachi ra naa ra, ti nakani ini nuu Yandios, ti tendɨꞌɨ ra kuanducha ja ni ka kandixia ra jnuꞌun Jesús, ya kuu Cristo, nava na kuankaꞌnu ini ya nuu kuachi ra naa ra. Ti na kuaꞌa Yandios Espíritu Santo ja na kuncha ya jiin ra naa ra.  
\v 39 Undi na janaꞌan ni kachi Yandios. Ti Espíritu Santo yukan kuncha jiin taka yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Yandios ―kachi Pedro. 
\p  
\v 40 Tɨjnɨ jinu ni xndaku Pedro nuu da naa da, ti ni kachi da: 
\p ―Kani ini nasa jniñu saꞌa ra naa ra, ti natuꞌva ra nuu Yandios nava tu skuita ra maa ra jiin yɨvɨ kueꞌe un ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 41 Taka yɨvɨ ni ka chunsoꞌo, ti ni ka kandixia jnuꞌun ni kaꞌan Pedro, ni ka janducha. Ti kɨvɨ jña ni ka najnaꞌan uni mil yɨvɨ un jiin uu ga yɨvɨ ka kandixia Jesús.  
\v 42 Ni ka kejnaꞌan ini da. Taka kɨvɨ ka ndututu da. Ti ka skuaꞌa da jiin chaa ka kuu apóstol yukan. Suni ka yee da staa ja ka nukuꞌun ini da nava ni saꞌa Jesús, ti ka nakanajaa da Yandios. 
\s1 Nava ni kunchuku yɨvɨ ni ka kandixia undi nuu 
\p  
\v 43 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka naa ini, ti ni ka yuꞌu i nuu ni ka jini i taka jniñu ñaꞌnu ni ka saꞌa apóstol.  
\v 44 Tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka kandixia un ka ndututu da, ti ka chindee jnaꞌan da.  
\v 45 Ka xiko da ñuꞌun da jiin taka ja ka ñavaꞌa da, nasa ka nandɨꞌɨ ɨɨn ɨɨn da.  
\v 46 Ti taka kɨvɨ ni ka ndututu da ini veñuꞌun kaꞌnu yɨvɨ Israel. Ti suni veꞌe, ka yee tutu da. Ka kusɨɨ ini da.  
\v 47 Ka nakanajaa da Yandios, ti uu ga yɨvɨ un ka kuvaꞌa ini nuu da naa da. Ti taka kɨvɨ saꞌa Yandios ja na kandixia uu ga yɨvɨ un, ti na najnaꞌan i jiin taka yɨvɨ ja ni ka kandixia un. Siaꞌan ni saꞌa Yandios. 
\s1 Pedro jiin Juan ni ka saꞌa da tajna ɨɨn chaa tɨkuku 
\c 3  
\p  
\v 1 Ɨɨn kɨvɨ kuankoyo nduu Pedro jiin Juan nuu veñuꞌun kaꞌnu yɨvɨ Israel. Kaa uni jaꞌini kuu hora ka jikantaꞌu chaa Israel un.  
\v 2 Kuan kuyajni da yukan, ti ni ka yaꞌa chaa ka ndiso ɨɨn chaa ni kaku tɨkuku. Ti taka kɨvɨ ka xndoo da chaa un ɨɨn yuxeꞌe nuu nani “yuxeꞌe vii kaa.” Yukan ni kendo chaa un, jikan da xuꞌun nuu yɨvɨ kuaꞌa ka jaꞌan veñuꞌun un.  
\v 3 Nu ni jini da Pedro jiin Juan kuan kɨvɨ da veñuꞌun, ti ni jikan da xuꞌun nuu da naa da.  
\v 4 Ni ka jankuɨñɨ da, ti ni ka ndeꞌe vaꞌa da nuu chaa un, ti ni kachi Pedro: 
\p ―Ndeꞌe nuu ri naa ri ―ni kachi da. 
\p  
\v 5 Ni ndeꞌe chaa tɨkuku un nuu da naa da, chi ni ndoꞌo ini da ja kuaꞌa Pedro jiin Juan xuꞌun nuu da.  
\v 6 Ko ni kachi Pedro: 
\p ―Tu ñavaꞌa ri xuꞌun, ko na chindee ri roꞌo. Jiin jniñu ñaꞌnu ndiso Jesús, ya kuu Cristo, ja kuu ya ɨɨn chaa ñuu Nazaret, na kachi ri nuu ra: ndokuɨñɨ ti kaka ra ―siaꞌan ni kachi Pedro. 
\p  
\v 7 Ti ni jnɨɨ da ndaꞌa chaa tɨkuku un, ti ni ndokani da chaa. Ti hora jiña ni ndojnaꞌnu sɨꞌɨn da jiin sukun jaꞌa da.  
\v 8 Ti yachi ni kuu ni ndokuɨñɨ da, ti ni kejaꞌa jika da. Ni kɨvɨ da veñuꞌun un jiin Pedro, jiin Juan. Jikonuu da, kanda da, ti nakanajaa da Yandios.  
\v 9 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ kaꞌiin ini veñuꞌun un ni ka jini ja jikonuu da, ti nakanajaa da Yandios.  
\v 10 Ti ni ka nakuni yɨvɨ un nuu da, ja maa da kuu chaa ni kuncha yuxeꞌe veñuꞌun un, ni jikan da xuꞌun. Ti ni ka naa ini, ti tu ka chaku ini nasa ni nduvaꞌa chaa un. 
\s1 Jnuꞌun ni kaꞌan Pedro nuu yɨvɨ kaꞌiin yuxeꞌe nani Salomón 
\p  
\v 11 Ti chaa ni iyo tɨkuku un, tu kuni da xndoo da Pedro jiin Juan. Ti yachi xaan ni ka kututu yɨvɨ nuu kaꞌiin da, ɨɨn yuxeꞌe un nuu nani “Salomón.” Ti ka naa ini yɨvɨ un ka ndeꞌe chaa ni nduvaꞌa un.  
\v 12 Nu ni jini Pedro ja ni ka kututu yɨvɨ un, ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo chaa Israel naa ra. Ndoo ka naa ini ra ja ni ka jini ra ni nduvaꞌa sɨꞌɨn chaa jaꞌa. Ti ka ndeꞌe ra nuu ri naa ri, chi ka ndoꞌo ini ra ja ruꞌu taꞌu jniñu, xi ka ndoꞌo ini ra ja ruꞌu ka kuu chaa vaꞌa ga nuu Yandios. Ja yukan kuu ja ni kuu jika da. Ko ansu siaꞌan iyo.  
\v 13 Chaa ni ka kuu jnaꞌan yo janaꞌan Abraham, Isaac, jiin Jacob, ni ka nchañuꞌun da Yandios, ti maa Yandios ni jaꞌa ya jniñu ñaꞌnu nuu seꞌe ya Jesús, ya ni ka jnɨɨ ra presu. Ti ni ka nakuaꞌa ra ya nuu Pilato. Ko nu ni kachi Pilato ja sia da ya, ti roꞌo tu ni ka kuni ra.  
\v 14 Ii ga ni kuu Jesús, ko tu ni ka jantaꞌu ra ya. Ti tu ni ka kuni ra ja sia Pilato ya, chi ni ka kachi ra ja na sia da ɨɨn chaa jaꞌni ñaꞌan.  
\v 15 Ti ni ka jaꞌni ra Jesús, ti maa Jesús ni saꞌa ja ka chaku yo. Ko Yandios ni naxndoto ya Jesús, ti tu ni kendo ya nuu kaꞌiin ndɨyɨ un. Ti ruꞌu naa ri, ni ka jini ri ja chaku tuku Jesús.  
\v 16 Ja ni ka jini ra chaa ni iyo tɨkuku jaꞌa. Ka nakuni ra da. Ni kandixia da ja ndiso jniñu ñaꞌnu Jesús, ti Yandios ni saꞌa ja ni nduvita sɨꞌɨn da, chi ni kandixia da Jesús. Yukan kuu ja ni nduvaꞌa da, ti tendɨꞌɨ ra naa ra ni ka jini. 
\p  
\v 17 Siin Pedro kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Saꞌa ri ja ñani ri ka kuu ra naa ra. Ti ja jini ri ja tu ni ka chaku ini ra jniñu ni ka saꞌa ra na ni ka jaꞌni ra Jesús, ni chaa ka taꞌu jniñu nuu ra un, tu ni ka chaku ini da.  
\v 18 Undi janaꞌan ni kachi ndaa Yandios nava ni ka kaꞌan chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun ya, ja na kondoꞌo Cristo ti kuū ya. Yukan ni jnaꞌan Jesús ja ni saꞌa Yandios nava ni kachi ya.  
\v 19 Ko nakani ini nuu kuachi ra naa ra, ti kandixia ra Yandios, nava na kenchaa kuachi ra un naa ra.  
\v 20 Ti siaꞌan sa kuantaꞌu ya roꞌo naa ra ti ndusɨɨ ini ra. Siaꞌan kuu, ti Yandios, taji tuku ya Jesús, chi ni nakaji ya Jesús ja kuu Cristo ja na taꞌu ya jniñu ñaꞌnu.  
\v 21 Vijna ti kancha Jesús andɨvɨ undi na ndujaa ñuyɨvɨ, nava ni kachi Yandios undi janaꞌan. Siaꞌan ni ka kaꞌan chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios.  
\v 22 Suni siaꞌan ni kaꞌan Moisés nuu chaa ni ka kuu jnaꞌan yo najanaꞌan: 
\p ―Taji Yandios ɨɨn chaa kuu jnaꞌan yo nanu ni taji ya ruꞌu, ti kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Ti chunsoꞌo ra naa ra taka jnuꞌun kaꞌan da.  
\v 23 Chi nu tu chunsoꞌo ra naa ra, ti kusɨɨn ra nuu Yandios. Siaꞌan ni kachi Moisés ―kachi Pedro. 
\p  
\v 24 Siin Pedro kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Tendɨꞌɨ chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios najanaꞌan, ni ka kachi ja chaa Jesús, ti ni kundaa, chi ni chaa ya. Suni jnuꞌun yukan ni kaꞌan Samuel, ti taka ga chaa ka ndikun jata suni ni ka kaꞌan jnuꞌun un.  
\v 25 Jnaꞌan yo ni ka kuu chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios. Ja ni kachi Yandios nuu jnaꞌan yo janaꞌan, ti suni jnuꞌun yukan siin undi vijna jiin ra naa ra. Ti ni kachi ya nuu Abraham: “Chaa ɨɨn chaa kuu jnaꞌan ra ti nama da ñuyɨvɨ”, ni kachi Yandios.  
\v 26 Jesús kuu ya junukuachi nuu Yandios. Ti maa Yandios ni taji Jesús ja na chindee ya roꞌo nava na xndoo ra kuachi ra naa ra ―ni kachi Pedro. 
\s1 Ni ka xndichi chaa ka kuñaꞌnu Israel Pedro jiin Juan 
\c 4  
\p  
\v 1 Nɨ ka kaꞌan Pedro jiin Juan nuu yɨvɨ un, ti ni ka jakoyo sutu chaa Israel, jiin chaa saduceo, jiin chaa ka kuñaꞌnu ja ka ndito veñuꞌun un.  
\v 2 Ka kuɨtɨ ini ja ka xnaꞌan Pedro jiin Juan nuu yɨvɨ un ja ni nandoto tuku Jesús nuu kaꞌiin ndɨyɨ.  
\v 3 Ti ni ka jnɨɨ da presu Pedro jiin Juan, ti ni ka jnaa da vekaa. Ti undi ɨnga kɨvɨ sa xndichi da naa da, chi ja ni ini xaan kuu, ti ja kuni kuñaa.  
\v 4 Ti kuaꞌa xaan yɨvɨ ni ka jinisoꞌo jnuꞌun ni ka kaꞌan Pedro jiin Juan, ni ka kandixia i Jesús. Ja ni jinu uꞌun mil chaa, ti sɨɨn ñasɨꞌɨ.  
\v 5 Ɨnga kɨvɨ ni ka ndututu sutu ka kuñaꞌnu, jiin taka chaa ñaꞌnu, jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel. Ni ka ndututu da ñuu Jerusalén.  
\v 6 Suni ni ka ndututu Anás, ja kuñaꞌnu ga nuu sutu ka kuñaꞌnu un, jiin Caifás jiin Juan jiin Alejandro jiin taka ga yɨvɨ ja ka kuu jnaꞌan sutu kuñaꞌnu ga un.  
\v 7 Ni ka kana Pedro jiin Juan, ni ka jakuñɨ da nuu taka chaa kuñaꞌnu un, ti ni ka xndichi da naa da, ti ni ka kachi: 
\p ―Nasa ni ka saꞌa ra ja ni nduvaꞌa chaa tɨkuku un. Nau ja ni taꞌu jniñu nuu ra naa ra ―kachi ka kaꞌan. 
\p  
\v 8 Jiin inijnuni Espíritu Santo ni kachi Pedro: 
\p ―Taka niꞌin chaa ñaꞌnu naa ni,  
\v 9 ¿ndoo ka jikajnuꞌun ni saña vijna naa ni, ja ni ka chindee na chaa tɨkuku un? Ti ka jikajnuꞌun ni nasa ni ka saꞌa na ja ni nduvaꞌa da.  
\v 10 Nu ja yukan kuu ja ka xndichi ni saña naa na, na kachi na nuu ni jiin nuu taka yɨvɨ ñuu Israel. Ni nduvaꞌa chaa un, chi Jesús, ya kuu Cristo, ɨɨn chaa ñuu Nazaret, ni taꞌu ya jniñu. Ni ka jatakaa ni Jesús ndaꞌa cruz, ko ni nandoto tuku ya nuu ñujiꞌi, chi ni jaꞌa Yandios jniñu ñaꞌnu nuu ya.  
\v 11 Saꞌa yo nanu ja ɨɨn ni ka kuu ni jiin chaa ka saꞌa veꞌe jiin yuu, ja ka sasɨɨn da yuu vaꞌa ga, ti Jesús ni kuu nanu ɨɨn yuu vaꞌa ga. Ko ni ka sasɨɨn ni ya, ti maa ya kuu ɨɨn chaa kuñaꞌnu.  
\v 12 Nuu Jesús kuu nuu nanitaꞌu yɨvɨ naa i, ti tu iyo ɨnga, chi maa ɨɨn ni Jesús kuu Seꞌe Yandios, ti maa ya kuu ja nama sɨkɨ yo naa yo ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 13 Ni ka jini ja tu ka yuꞌu Pedro jiin Juan. Chi ka jini ja tu naꞌan ni ka skuaꞌa da. Yukan kuu ja ni ka naa ini, ko ja ni ka jini ja ni ka skuaꞌa da jiin Jesús.  
\v 14 Suni ni ka jini chaa ka kuñaꞌnu un ja kandichi chaa tɨkuku un, ti ja ni nduvaꞌa da. Yukan kuu ja tu ni kuu nachiso da jnuꞌun ni kaꞌan Pedro.  
\v 15 Ni ka keniꞌin da Pedro jiin Juan fuera chi ka kuni ndajnuꞌun maa da naa da: 
\p  
\v 16 ―Nasa saꞌa yo jiin chaa jaꞌa naa da. Ti tu kuu kaꞌan yo ja tundo ni ka saꞌa da, chi ni ka saꞌa da jniñu ñaꞌnu, ti ja ni ndɨꞌɨ yɨvɨ ñuu jaꞌa ka jini.  
\v 17 Na siuꞌu yo da, ti na kachi yo jiin da ja tukaa ga ndakuniꞌin da sɨvɨ Jesús, nava tukaa ga xnaꞌan da nuu yɨvɨ jaꞌa naa i ―kachi da ni ka ndajnuꞌun da. 
\p  
\v 18 Yukan ti ni ka kana tuku da Pedro jiin Juan, ti ni ka kachi da nuu da: 
\p ―Tukaa ga ndakuniꞌin ra sɨvɨ Jesús, ti tukaa ga xnaꞌan ra nuu yɨvɨ naa ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 19 Ti ni ka kachi Pedro jiin Juan nuu da: 
\p ―Kani ini ni naa ni. Ndeo nuu nau ja vaꞌa ga ja kuu nuu Yandios. Vaꞌa ga ja kuandatu na nuu ni, xi vaꞌa ga ja kuandatu na nuu Yandios.  
\v 20 Tu kuu kasɨ yuꞌu na naa na, chi kanu kuu ja kani na jnuꞌun taka ja ni ka jini na, ti ni ka jinisoꞌo na ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 21 Yukan ti ni ka siuꞌu tuku chaa ka kuñaꞌnu un maa da. Ti ni ka sia da, chi tu ni ka niꞌin nasa chakuachi da naa da. Ti ni ka yuꞌu ja kuɨtɨ ini yɨvɨ naa i. Tendɨꞌɨ yɨvɨ un ka kanajaa i Yandios ja ni nduvaꞌa chaa tɨkuku un.  
\v 22 Viꞌi ga uu xiko kuiya ni kuꞌu chaa un, ti sa ni nduvaꞌa da. Yukan ni ka jini yɨvɨ jniñu saꞌa Yandios, chi ni nduvaꞌa chaa tɨkuku un. 
\s1 Ni ka jikan apóstol jnundee ini 
\p  
\v 23 Nu ni ka sia chaa ka kuñaꞌnu un Pedro jiin Juan, ti kuankoyo da nuu ni ka ndututu taka ga apóstol un naa da. Ti ni ka jani da jnuꞌun nava ni ka kaꞌan sutu ka kuñaꞌnu un jiin taka ga chaa ka kuñaꞌnu un nuu da naa da.  
\v 24 Ni ka jinisoꞌo taka ga chaa un jnuꞌun ni ka kaꞌan da, taka da ni ka nakanajaa da Yandios, ti ni ka kachi da: 
\p ―Niꞌin Yandios kuu ja taꞌu jniñu nuu na naa na. Ni saꞌa ni andɨvɨ, ñuyɨvɨ, jiin mar, jiin taka ja iyo ñuyɨvɨ, jiin andɨvɨ.  
\v 25 Undi najanaꞌan ni jaꞌa ni Espíritu Santo nuu David, chaa ni junukuachi nuu ni. Ti jiin inijnuni Espíritu Santo ni kachi da: 
\q1 Ni ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu tɨjnɨ nación ja ka kuni kanaa jiin Seꞌe Yandios, ya kuu Cristo. 
\q1 Ti suni yɨvɨ Israel ka nduniꞌin ini, ko tu ka jini na jnuꞌun ka kaꞌan. 
\q1  
\v 26 Ni ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu tɨjnɨ nación. 
\q1 Ka kuni kanaa jiin ni, Yandios jiin Seꞌe ya Cristo, ya ni taji ya ja na taꞌu jniñu ñaꞌnu un, ni kachi David. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 27 Ñuu jaꞌa ni ka ndututu Herodes, jiin Poncio Pilato, jiin taka chaa vekoyo ɨnga nación, jiin yɨvɨ Israel, ti ni ka skejnaꞌan da jnuꞌun ja na kuū Jesús, ti ni ka jaꞌni da Seꞌe ii ni Jesús, ya junukuachi nuu ni, ya ni taji ni ja na taꞌu jniñu ñaꞌnu nuu nɨ tuꞌu ja iyo.  
\v 28 Yukan ni ka saꞌa da, chi undi janaꞌan ni kachi ni ja siaꞌan koo.  
\v 29 Ti vijna ndeꞌe ni, niꞌin Yandios kuu ja taꞌu jniñu nuu na naa na. Ka kuni siuꞌu yɨvɨ saña. Kuaꞌa ni jnuꞌun ndee ini saña naa na, chi ka junukuachi na nuu ni. Tu kuaꞌa ni jnuꞌun ja siuꞌu yɨvɨ saña naa na. Ti siaꞌan na kundee ini na kaꞌan na jnuꞌun ni.  
\v 30 Ti suni kachi ni ja na nduvaꞌa yɨvɨ ka kuꞌu, saꞌa na naa na. Ti kachi ni ja na koo tɨjnɨ ga jniñu ñaꞌnu, nava na kuni yɨvɨ taka jniñu saꞌa Jesús, Seꞌe ii ni, ya junukuachi nuu ni ―siaꞌan ni ka nakanajaa taka apóstol un Yandios. 
\p  
\v 31 Nu ni ndɨꞌɨ ni ka nakanajaa da Yandios, ti ni jnaa veꞌe nuu kaꞌiin da un. Ti hora jña ni ka niꞌin da Espíritu Santo, ti ni ka kundee ini da ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios. 
\s1 Taka ndajniñu kuu jaku tendɨꞌɨ da 
\p  
\v 32 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús ni ka ndu ɨɨn nuu ini i. Ti nau ndajniñu ka ñavaꞌa ɨɨn ɨɨn i, yukan kuu ja kuu taka i.  
\v 33 Ni ka ndundee ini taka apóstol un, chi taka yɨvɨ ni ka kandixia jnuꞌun Jitoꞌyo Jesús, ka chindee jnaꞌan. Ni ka siin apóstol un ka kaꞌan da ja ni nandoto Jesús. Ti uu ga yɨvɨ un ka kuu vaꞌa ini nuu da naa da.  
\v 34-35 Taka chaa ni ka kandixia un, tu ni ka jnaꞌan da nundoꞌo, chi taka da ka chindee jnaꞌan da. Nu ka ñavaꞌa da ñuꞌun xi veꞌe, ka xiko da ti ka nakuaꞌa da xuꞌun nuu apóstol. Ti apóstol un ka tejnaꞌan da nasa ka nandɨꞌɨ ɨɨn ɨɨn da naa da. 
\p  
\v 36 Siaꞌan ni saꞌa ɨɨn chaa ni nani José. Ti apóstol un ni ka na skonani da Bernabé, chi ni jaꞌa da jnundee ini apóstol un naa da. Ni kaku da ñuu nani Chipre, ti ni kuu jnaꞌan da jiin familia Leví, chaa ni kuu sutu nuu Yandios najanaꞌan.  
\v 37 Ni xiko da ñuꞌun da, ti ni nakuaꞌa da xuꞌun nuu apóstol. 
\s1 Nava ni jnaꞌan Ananías jiin Safira 
\c 5  
\p  
\v 1 Ni jnaꞌan ɨɨn chaa ni nani Ananías jiin ñasɨꞌɨ da Safira. Suni ni xiko da ñuꞌun da. Ti Ananías ni chisaꞌyɨ da jaku xuꞌun ja ni ka niꞌin da nuu ñuꞌun da un.  
\v 2 Ti jaku ni ni nakuaꞌa da nuu apóstol, ti ni kachi da ja yukan ni kuu ndɨꞌɨ xuꞌun da ja ni ka niꞌin da jiin ñuꞌun da. Siaꞌan ni saꞌa da, ko ni jini ñasɨꞌɨ da.  
\v 3-4 Ti ni kachi Pedro nuu da: 
\p ―Va ni jikun jaꞌuꞌu un roꞌo Ananías, ja yukan kuu ja kuni ra xndaꞌu ra Espíritu Santo niku. Ni chisaꞌyɨ ra sava xuꞌun ni niꞌin ra jiin ñuꞌun ra. Na ti xiko ga ra ñuꞌun un, ni kuu ñuꞌun maa ra, ti kuu saꞌa ra nava kuu ini ra jiin. Ti nu ni xiko ra, ni niꞌin ra xuꞌun un, ko suni xuꞌun maa ra kuu. Ni ndoꞌo ini ra ja xndaꞌu ra ruꞌu naa ri. Ko ansu ruꞌu ni xndaꞌu ra, chi maa Yandios kuni xndaꞌu ra ―kachi Pedro. 
\p  
\v 5 Nu ni jinisoꞌo Ananías jnuꞌun ni kaꞌan Pedro, ni nduva da, ti ni jiꞌi ni da. Tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka jini jnuꞌun un ni ka yuꞌu xaan.  
\v 6 Ti yukan kaꞌiin tɨjnɨ chaa kuachi. Ni ka tuꞌva da nuu katuu ndɨyɨ un, ni ka suku da ɨɨn saꞌma. Ni ka ndokani da ndɨyɨ un, ti ni ka jaꞌan chunduji da. 
\p  
\v 7 Ni kuu naꞌan ti ni chaa Safira, ñasɨꞌɨ ndɨyɨ Ananías. Ti kuni ga ña nundoꞌo ni jnaꞌan Ananías.  
\v 8 Ti ni jika jnuꞌun Pedro nuu ña, ni kachi da: 
\p ―¿Ni kuyaꞌu ñuꞌun un nava ni ka kachi ra nu? 
\p Ti ni kachi Safira: 
\p ―Yaꞌu yukan kuaꞌan. 
\p  
\v 9 Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Tu vaꞌa ja ni ka kijnaꞌan ra ti maa Espíritu Yandios ka kuni xndaꞌu ra. Ndeꞌe chaa vekoyo yukan ni ka jan chunduji yɨɨ ra, ti vijna kiꞌin da jiin maa ra suni ―ni kachi Pedro jiin ña. 
\p  
\v 10 Hora jña ni nduva ña nuu jaꞌa Pedro, ti ni jiꞌi ni ña. Ni ka ndɨvɨ chaa un, ni ka jini da ja suni ja ni jiꞌi ña. Ni ka kaniꞌin da ña, ti ni ka jan chunduji da ña xiin yɨɨ ña un.  
\v 11 Ndɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia Jesús un jiin uu ga yɨvɨ ni ka jinisoꞌo, ti ni ka yuꞌu xaan i. 
\s1 Tɨjnɨ jniñu ñaꞌnu ni ka saꞌa taka apóstol 
\p  
\v 12 Tɨjnɨ jniñu ñaꞌnu ni ka saꞌa taka apóstol. Ti siaꞌan sa ni ka jini yɨvɨ un jniñu saꞌa Yandios. Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka kandixia Jesús un ni ka ndututu yuxeꞌe nani Salomón.  
\v 13 Ti taka yɨvɨ ja tu ka kandixia Jesús ka yuꞌu najnaꞌan jiin yɨvɨ ka kandixia un, ko ni ka jini ja mani chaa vaꞌa ka kuu da.  
\v 14 Ti ni kuu kuaꞌa ga yɨvɨ ni ka kejaꞌa ka kandixia jnuꞌun Jesús. Kuu chaa, kuu ñasɨꞌɨ ni ka kandixia, ti ni ka najnaꞌan jiin yɨvɨ ka kandixia un.  
\v 15 Yukan ti ka kejaꞌa ka yɨndaꞌa yɨvɨ ka kuꞌu un jiin tɨkachi xi jiin yuu. Undi yuꞌu ichi un, ti yukan ka xndoo yɨvɨ ka kuꞌu un. Siaꞌan ni ka saꞌa, chi ka ndoꞌo ini ja nu na yaꞌa Pedro yukan, ti kuikun ndatɨ da sɨkɨ yɨvɨ ka kuꞌu un, ti nduvaꞌa i naa i.  
\v 16 Suni ni ka kii yɨvɨ ñuu kaꞌiin yajni Jerusalén. Ka ndiso i yɨvɨ kuꞌu jiin yɨvɨ ka jnaꞌan tachi xaan, ti ni ndɨꞌɨ un ni ka nduvaꞌa. 
\s1 Ni ka jnɨɨ da presu apóstol 
\p  
\v 17 Nu ni ka jinisoꞌo sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa saduceo taka jniñu ka saꞌa apóstol un, ni ka kuu kuasun ini da.  
\v 18 Ti ni ka jnɨɨ da taka apóstol un, ti ni ka jnaa da vekaa.  
\v 19 Ti jakuaa ni jaꞌan ɨɨn tajnu Yandios ni jiña yuxeꞌe vekaa un, ti ni keniꞌin da naa da, ti ni kachi tajnu un nuu da: 
\p  
\v 20 ―Kuaꞌan ni veñuꞌun kaꞌnu Israel un, ti kani ni jnuꞌun nasa nanitaꞌu yɨvɨ, ti na kunchuku i jiin Yandios ―ni kachi tajnu Yandios. 
\p  
\v 21 Sa ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan tajnu un, ti ni kundijin. Kuankoyo da ti ni ka kɨvɨ da yuxeꞌe veñuꞌun un, ti ni ka kejaꞌa da ka xnaꞌan da nuu yɨvɨ kaꞌiin un. 
\p Yukan kaꞌiin da ti sutu kuñaꞌnu ga un jiin taka ndajaꞌa da ni ka ndututu da. Ni ka kana da tendɨꞌɨ chaa ka kuñaꞌnu ñuu un jiin taka ga chaa ka kuñaꞌnu nación Israel. Ti ni ka taꞌu da jniñu nuu chaa ka ndito vekaa un ja na keniꞌin da apóstol.  
\v 22 Kuankoyo tajnu un kuan kiꞌin da apóstol un naa da. Ko tukaa ga kaꞌiin da. Ti ni ka nandeokuñɨ tajnu un ni ka jani da jnuꞌun nuu taka chaa ka kuñaꞌnu un ja siaꞌan ni kuu.  
\v 23 Ti ni ka kachi da: 
\p ―Ni jakoyo na, ko ni ka jini na ja ndiꞌyu vaꞌa yuxeꞌe vekaa un. Ti kajiin policía yuxeꞌe un ka ndito da. Ni ka jiña na, ko tukaa ga ndoo kaꞌiin ini vekaa un ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 24 Nu ni ka jinisoꞌo chaa ka yindaꞌa veñuꞌun Israel un, jiin taka sutu ka kuñaꞌnu un, jnuꞌun ni ka kaꞌan tajnu un, ka kejaꞌa ka ndoꞌo ini. Ti tu ka jini nasa saꞌa.  
\v 25 Nɨ ka ndoꞌo ini siaꞌan, ti ni jaa ɨɨn chaa ni jani jnuꞌun, ti ni kachi da: 
\p ―Chaa ni ka jnaa ni vekaa iku un, ja kaꞌiin da ini veñuꞌun un ka xnaꞌan da yɨvɨ ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Yukan na ti kuaꞌan chaa ka yindaꞌa veñuꞌun un jiin tajnu da, ni ka jan kiꞌin vii da apóstol un naa da, chi ka yuꞌu da ja kuaꞌa yɨvɨ un yuu sɨkɨ da naa da.  
\v 27 Ni chakoyo da jiin apóstol un, ni ka jani da chaa nuu chaa ka kuñaꞌnu un. Ti ni kejaꞌa sutu kuñaꞌnu un ni xndichi da apóstol un naa da: 
\p  
\v 28 ―Ja ni kachi ri nuu ra naa ra ja tukaa ga skuaꞌa ra jiin yɨvɨ jaꞌa naa i, ko tu ni ka chunsoꞌo ra, ti ka siin ra ka xnaꞌan ra jnuꞌun Jesús nuu yɨvɨ. Ti ja ni ndɨꞌɨ yɨvɨ ñuu Jerusalén ka jini, ti suni ka kaꞌan ra naa ra ja ruꞌu ni ka jaꞌni Jesús ―ni ka kachi chaa ñaꞌnu un. 
\p  
\v 29 Ti ni kachi Pedro: 
\p ―Xnakan kuandatu na nuu Yandios ti sa kuandatu na nuu yɨvɨ naa i.  
\v 30 Jnaꞌan yo najanaꞌan, ni ka nchañuꞌun da Yandios, ti maa Yandios ni naxndoto ya Jesús tuku. Ni ka jaꞌni ni Jesús, ni ka jatakaa ni ya ndaꞌa cruz.  
\v 31 Ti vijna kuñaꞌnu Jesús, chi Yandios ni jaꞌa jniñu ñaꞌnu nuu ya ja na taꞌu ya jniñu, ti na kuankaꞌnu ini ya nuu yɨvɨ. Ti kuni ya ja taka yɨvɨ nación Israel na xndoo kuachi nava na kuankaꞌnu ini ya nuu da.  
\v 32 Ni jaꞌa Yandios Espíritu Santo nuu taka yɨvɨ ka jandatu nuu ya. Yukan kuu ja ka kaꞌan na jiin inijnuni Espíritu Santo, chi ja ni ka jini na taka jniñu ni saꞌa Jesús ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 33 Nu ni ka jinisoꞌo chaa ka kuñaꞌnu un taka jnuꞌun ni kaꞌan Pedro, ni ka kuɨtɨ xaan ini da, ti ka kuni da kaꞌni da taka apóstol un.  
\v 34 Yukan kande ɨɨn chaa fariseo nani Gamaliel. Suni kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu ñuu Israel. Ti suni ni skuaꞌa da tutu Yandios janaꞌan. Ti taka yɨvɨ ka jandatu nuu da. Ni ndokuɨñɨ da, ti ni kachi da ja na kekoyo apóstol un ɨɨn nundaa kuɨtɨ, chi kuni da ndajnuꞌun da jiin uu ga chaa ka kuñaꞌnu un.  
\v 35 Yukan ti ni kachi da nuu chaa un naa da: 
\p ―Tendɨꞌɨ ra naa ra, kani ini nasa saꞌa ra jiin chaa jaꞌa naa ra.  
\v 36 Ka nukuꞌun ini ra ja na janaꞌan. Ni iyo ɨɨn chaa ni nani Teudas, ti ni kachi da ja maa da kuu ɨɨn chaa kuñaꞌnu. Ni ka kandixia kuun ciento yɨvɨ ni ka ndikun da. Ti ni ka kanaa da jiin chaa ka kuñaꞌnu un. Ti ni ka jaꞌni da chaa, ti ndɨꞌɨ yɨvɨ ka ndikun da un ni ka jichanuu, ti tundo ni kuu kuɨtɨ.  
\v 37 Ni yaꞌa un ti ni jaa ɨɨn kɨvɨ ni ka ndokani da ɨɨn censo nación yukan. Kuiya jña ni iyo ɨɨn chaa Galilea nani Judas. Ti suni kuaꞌa yɨvɨ ni ka ndikun jiin da. Suni ni ka jaꞌni da chaa un, ti taka yɨvɨ ni ka ndikun jiin da un ni ka jinu.  
\v 38 Yukan kuu ja vaꞌa ga ja na sia ra chaa jaꞌa naa ra. Na kinkoyo da. Chi nu ka saꞌa da ja ñuxini maa da, ti tu kuñɨɨ.  
\v 39 Ko nu ka saꞌa da jniñu taꞌu Yandios, tu kuu xnaa ra naa ra. Sia da na kinkoyo da, chi tu kuu kanaa ra jiin Yandios ―ni kachi Gamaliel nuu da naa da. 
\p Ni ka jandatu chaa ñaꞌnu un, ti ni ka saꞌa da nava ni kachi Gamaliel. 
\p  
\v 40 Yukan ti ni ka kana tuku da apóstol un ni ka jakoyo da, ti ni ka taꞌu jniñu nuu da. Ni ka kachi: 
\p ―Tukaa ga kaꞌan ra jnuꞌun Jesús naa ra ―ni ka kachi chaa ka kuñaꞌnu un nuu da. 
\p Ti ni ka sia da kuankoyo da.  
\v 41 Ni ka kee apóstol un nuu chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni ka kusɨɨ ini da, chi ni kachi Yandios ja kondoꞌo da ja sɨkɨ Jesús naa da.  
\v 42 Tu ni ka jandatu da jnuꞌun ni ka kaꞌan chaa ka kuñaꞌnu un, chi ni ka siin da ka skuaꞌa da jiin yɨvɨ ini veñuꞌun Israel, ti suni veꞌe, ti ni ka kachi da: 
\p ―Ka ndatu ra Cristo naa ra, ti Jesús kuu Cristo ni kii un ―ni ka kachi apóstol. 
\p Yukan kuu jnuꞌun ni ka xnaꞌan da taka veꞌe yɨvɨ un. 
\s1 Ni ka nakaji da uxia chaa kunukuachi 
\c 6  
\p  
\v 1 Kɨvɨ jña kuan kukuaꞌa ga yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús. Ka iyo yɨvɨ ni ka kaꞌan jnuꞌun griego, jiin yɨvɨ ka kaꞌan jnuꞌun hebreo. Yɨvɨ ka kaꞌan jnuꞌun griego ni ka kejaꞌa ka kankuachi sɨkɨ yɨvɨ ka kaꞌan jnuꞌun hebreo, ti ni ka kachi: 
\p ―Ñaꞌan ni ka jiꞌi yɨɨ un, tu ka niꞌin ña taka ja ka jaꞌa apóstol un taka kɨvɨ ―ni ka kachi. 
\p  
\v 2 Ni ka nastutu apóstol taka yɨvɨ ka kandixia Jesús, ti ni ka kachi da: 
\p ―Tu kuu xndoo ri jniñu ri ja ka kaꞌan ri jnuꞌun Yandios, ti kuaꞌa ri ja kaji yɨvɨ ndaꞌu un.  
\v 3 Taka ra naa ra ja ka kandixia, vaꞌa ga ja na nakaji ra uxia chaa kunukuachi, ti na kuaꞌa da ja kaji yɨvɨ un. Nduku ra chaa ka jini junukuachi, chaa ni ka niꞌin Espíritu Santo, ti na kuaꞌa ri jniñu nuu da.  
\v 4 Ti ruꞌu naa ri, na siin ri kakantaꞌu ri nuu Yandios, ti na kaꞌan ri jnuꞌun ya taka kɨvɨ ―ni kachi da. 
\p  
\v 5 Siaꞌan ni kuu, ti tendɨꞌɨ da ni ka kusɨɨ ini. Ti ni ka nakaji da Esteban, chi ni kandixia nɨ ini añu da Jesús, ti ni niꞌin da Espíritu Santo. Suni ni ka nakaji da Felipe, Prócoro, Nikanor, Timón, Parmenas jiin Nicolás, chaa ñuu Antioquía, ja tu ni kuu da chaa Israel, chi tu jaꞌi kuni da jnuꞌun Jesús.  
\v 6 Ni ka jakuɨñɨ chaa un nuu apóstol, ti apóstol un ni ka jikantaꞌu da nuu Yandios. Ti ni ka chuxndee da ndaꞌa da xini chaa un ja na saꞌa da jniñu un. 
\p  
\v 7 Kuaꞌa yɨvɨ ni ka jinisoꞌo jnuꞌun Yandios, ti ni ka kejaꞌa ka kandixia, ti kuan kukuaꞌa ga yɨvɨ ñuu Jerusalén ka kandixia. Ti suni kuaꞌa sutu veñuꞌun Israel ka kejaꞌa ka kandixia jnuꞌun Jesús. 
\s1 Ni ka jnɨɨ da presu Esteban 
\p  
\v 8 Tɨjnɨ jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Esteban nuu yɨvɨ un, chi siaꞌan ni taꞌu Yandios jniñu nuu da, ti ni chindee ya maa da. Nu ni ka jini yɨvɨ un taka jniñu taꞌu Yandios ja ni saꞌa Esteban, ni ka yuꞌu. Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ka jandatu nuu da naa da.  
\v 9 Ti yukan kaꞌiin yɨvɨ ka junukuachi ini veñuꞌun Israel ja ni nani “Chaa ni ka ketaꞌu”, chi tukaa ga ka sajniñu kaꞌa da. Suni kaꞌiin chaa Israel ja kanchuku ñuu Cirene, ñuu Alejandría, ñuu Cilicia jiin Asia. Ti ni ka chajnaꞌan da jnuꞌun jiin Esteban.  
\v 10 Ti tu kuu nandeokani da jnuꞌun kaꞌan Esteban, chi Esteban kaꞌan da jiin inijnuni Espíritu Santo. Yukan kuu ja vaꞌa ni kaꞌan Esteban nuu da.  
\v 11 Ni ka nduku chaa Israel un tɨjnɨ chaa ka xndaꞌu ñaꞌan ja na kachi da: 
\p ―Ni ka jinisoꞌo na jnuꞌun ni kaꞌan Esteban sɨkɨ Moisés jiin Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 12 Yukan ti ni ka kuɨtɨ xaan ini yɨvɨ un jiin taka chaa ñaꞌnu, jiin chaa ka xnaꞌan ley Israel. Ni ka jnɨɨ da presu Esteban, ti kuaꞌan da jiin da nuu ni ka ndututu taka chaa ka kuñaꞌnu nación Israel.  
\v 13 Ti ni ka kachi chaa ka xndoñaꞌan un: 
\p ―Taka kɨvɨ kaꞌan Esteban ja tu kaxan veñuꞌun kaꞌnu yo, ti suni kaꞌan da ja tutu Yandios najanaꞌan, tukaa kaxan.  
\v 14 Suni ni ka jinisoꞌo na jnuꞌun ni ka kaꞌan da ja Jesús, chaa ñuu Nazaret, kanuū da veñuꞌun kaꞌnu jaꞌa, jiin ja sama da jnuꞌun ni xndoo Moisés jiin yo ―ni ka kachi da.  
\v 15 Yukan ti taka chaa ka kuñaꞌnu un jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku un, ni ka ndeꞌe vaꞌa nuu Esteban. Ti ni ka jini ja jito da nanu ɨɨn tajnu Yandios, chi ndinchaa nuu da. 
\s1 Nama Esteban maa da 
\c 7  
\p  
\v 1 Ti ɨɨn sutu kuñaꞌnu un ni jikajnuꞌun da Esteban, ti ni kachi da: 
\p ―¿Jandaa kuu jnuꞌun ka kaꞌan chaa jaꞌa nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 2 Yukan ti ni kachi Esteban: 
\p ―Tendɨꞌɨ niꞌin chaa ka kuñaꞌnu naa ni jiin taka ga yɨvɨ kaꞌiin jaꞌa, kunsoꞌo ni na kaꞌan na. Ka jini yo ja tundo kejnaꞌan jiin Yandios, ko ni ndenda ya nuu Abraham, ti Abraham ni jini da ya jiin nuu da. Ti jnaꞌan Abraham ka kuu yo. Nɨ kancha ga da ñuu Mesopotamia, ti kiꞌin ga da Harán na ni jini da Yandios. 
\p  
\v 3 Ti ni kachi Yandios nuu da: “Kuxio ñuu ra, xndoo jnaꞌan ra, ti kiꞌin ra ɨɨn ñuu nuu xnaꞌan ri roꞌo”, ni kachi Yandios.  
\v 4 Yukan kuu ja ni xndoo Abraham ñuu Mesopotamia nuu kanchuku yɨvɨ Caldea, ti kuaꞌan da ñuu Harán. Yukan ni kuncha da. Yukan ni jiꞌi tata da. Ti ni kachi Yandios nuu da ja na ndiji da ñuu Israel nuu kanchuku yo jaꞌa vijna.  
\v 5 Tu ni kuni Yandios ja kuñavaꞌa da ñuꞌun maa da, ni vasu ɨɨn tɨꞌlɨ nuu kuañu da, ko ni kachi Yandios nuu da: “Kuaꞌa ndɨꞌɨ ri ñuꞌun jaꞌa nuu ra kuu ra. Nu na jaa ɨɨn kɨvɨ kuū ra, ko kendo jiin jnaꞌan ra”, ni kachi Yandios jiin Abraham, vasu ti koo ga seꞌe da. 
\p  
\v 6 Suni ni kachi Yandios: “Jaku ni kuiya kunchuku jnaꞌan ra ɨɨn ñuu jika, nuu kanchuku ɨnga yɨvɨ. Chayɨka yɨvɨ un da saꞌa da jniñu, kuaꞌa tau da, ti kondoꞌo da kuun ciento kuiya ja tu kinyaꞌu da ni ɨɨn xuꞌun”, ni kachi Yandios.  
\v 7 Ti suni ni kachi ya: “Ruꞌu na xndichi ri yɨvɨ kuaꞌa nundoꞌo nuu jnaꞌan ra un. Xnaka kondoꞌo da sa kekoyo da, ti nchakoyo da ñuꞌun Israel jaꞌa, ti kunchañuꞌun da ruꞌu”, ni kachi ya. 
\p  
\v 8 Siaꞌan ni kachi Yandios nuu Abraham undi na janaꞌan. Yukan kuu ja ni xndoo Yandios ɨɨn jnuꞌun ja na saꞌa yɨvɨ ɨɨn seña yɨkɨ kuñu da nava ni kachi Yandios. Suni siaꞌan ni saꞌa Isaac jiin seꞌe da Jacob, ti suni siaꞌan ni saꞌa Jacob jiin ndɨ uxi uu seꞌe da. Ni ka jaꞌnu chaa un, ti ni ka xnukoo da nación Israel ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 9 Siin Esteban kaꞌan da nuu chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni kachi da: 
\p ―Ti ni iyo ɨɨn seꞌe Jacob ni nani José, ti taka ñani da un ni ka kuu kuasun ini jiin da. Yukan kuu ja ni ka xiko da José nuu chaa ka jika ichi ja kuankoyo ichi ñuu Egipto, ko Yandios tu ni xndoo ya maa da.  
\v 10 Maa ya ni saꞌa ja tu ni iyo xaan da nundoꞌo. Ni chindee Yandios José, ti Faraón, chaa ni kuñaꞌnu nuu nɨ ñuu Egipto yukan, ni jini da ja iyo inijnuni José, chi chindee Yandios maa da. Yukan ni kuu ja ni jaꞌa da jniñu nuu José, ti José ni taꞌu da jniñu nɨ ñuu Egipto, ti suni ni taꞌu da jniñu nuu yɨvɨ ni ka junukuachi ini veꞌe Faraón ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 11 Siin Esteban kaꞌan da nuu chaa ka kuñaꞌnu un, ti ni kachi da: 
\p ―Kuiya jña ni kii ɨɨn jnama xaan nɨ ñuu Egipto jiin Canaán, ti ni ka jiꞌi yɨvɨ soko. Ti jnaꞌan yo na janaꞌan un, tukaa ga ni ka niꞌin da ja kaji da.  
\v 12 Ko nu ni jini Jacob ja iyo triu ñuu Egipto, ti ni taji da seꞌe da ni ka jan kuan da triu yukan. Ni ka jaꞌan da ɨɨn jinu.  
\v 13 Ni ka nandeokuñɨ tuku da ɨnga jinu, sa ni stuu José nuu da naa da ja ñani da kuu da. Yukan ti ni jini Faraón chaa ka kuu jnaꞌan José.  
\v 14 Yukan na ti ni kachi José jiin ñani da ja na kiꞌin tata da Jacob jiin taka ga jnaꞌan da un. Ti ja tɨndɨꞌɨ da, iyo uni xiko xiaꞌun yɨvɨ.  
\v 15 Yukan ti kuaꞌan Jacob ñuu Egipto. Yukan ni kuncha da undi ni jiꞌi da. Ti tɨndɨꞌɨ seꞌe da ni ka jiꞌi yukan.  
\v 16 Yukan ti ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni ka nakiꞌin jnaꞌan da un yɨkɨ da jiin yɨkɨ taka seꞌe da kuanoꞌon undi ñuu Siquem, ti ni ka chunduji da yɨkɨ un ɨɨn ñaña nuu ni jaan Abraham nuu seꞌe Hamor undi najanaꞌan. Ja ni chaꞌu da jiin xuꞌun plata na ni kuncha da ñuu Siquem. 
\p  
\v 17 Ni ka kaya xaan jnaꞌan Abraham ñuu Egipto un. Kuan kuyajni kuiya ja kuaꞌa Yandios ñuꞌun nuu jnaꞌan Abraham nava ni kachi ya undi nuu.  
\v 18 Nu ni kɨvɨ ɨnga chaa taꞌu jniñu ñuu Egipto, tu ni jini da jniñu ni saꞌa José, chi ja ni kuu naꞌan xaan ni jiꞌi da.  
\v 19 Ni xndaꞌu chaa taꞌu jniñu un jnaꞌan yo, ti ni ka jito da nundoꞌo. Ko ni ka kaya xaan da naa da. Ti ni kachi chaa taꞌu jniñu un ja nu ni kaku ɨɨn suchi lulu, na skaña da i ti na kuū i, chi kuan kaya xaan jnaꞌan Abraham, ni kachi chaa taꞌu jniñu un. 
\p  
\v 20 Kuiya jña ni kaku Moisés. Ni kuncha i uni yoo jiin tata i, ko ni jini Yandios ja kuu i ɨɨn suchi vaꞌa, ti ni jajnaꞌan ini ya maa i.  
\v 21 Ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja tukaa ga ni kuu kɨsaꞌyɨ i veꞌe i, ti ni ka chajiyo tata i maa i. Ko seꞌe sɨꞌɨ maa chaa taꞌu jniñu un ni naniꞌin yɨ, ti ni na kiꞌin ña kuaꞌan jiin ña. Yukan ni skuaꞌnu ñaꞌan un nava seꞌe maa ña.  
\v 22 Yukan ni skuaꞌa Moisés taka ja ka jini chaa Egipto, ti ni kuñaꞌnu da. Ni kuu ndichi xini da jiin taka jniñu ni saꞌa da jiin yɨvɨ.  
\v 23 Nu uu xiko kuiya da, ti ni ndoꞌo ini da ja kin ndeꞌe da nasa kanchuku jnaꞌan da ñuu Israel.  
\v 24 Ɨɨn kɨvɨ ni jini da ja kani ɨɨn chaa Egipto un ɨɨn jnaꞌan da, ti Moisés ni nama da jnaꞌan da un, ni kani da chaa Egipto un, ti ni jaꞌni da.  
\v 25 Ni ndoꞌo ini da ja kachi jnaꞌan da un ja Yandios ni taji maa da ja na nama da, ko tu ni ka chaku ini chaa un. 
\p  
\v 26 Ti ɨnga kɨvɨ ni jini da ka kanaa uu chaa Israel un, ti ɨɨn da kundee jiin ɨnga da. Ti ni ndoꞌo ini Moisés ja kaꞌan da jiin da na ndumani da, ti ni kachi da: “Kunsoꞌo naa ra, tu vaꞌa ja ka kanaa ra, chi kuu jnaꞌan ra naa ra.”  
\v 27 Ti chaa ni kundee un ni chindaꞌa da Moisés, ti ni kachi da: “Ansu niꞌin kuu chaa taꞌu jniñu nuu na ja xndichi ni saña naa na. Tundo ni taꞌu jniñu nuu ni.  
\v 28 Xi kuni ni kaꞌni ni saña nanu ni jaꞌni ni chaa Egipto un iku”, ni kachi da.  
\v 29 Nu ni jinisoꞌo Moisés ja ni kaꞌan chaa un siaꞌan, ni yuꞌu da ti kuaꞌan da ɨnga ñuu nani Madián. Yukan ni kuncha da ɨɨn ñuu jika un. Yukan ni nandaꞌa da, ti ni iyo uu seꞌe da ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 30 Siin Esteban kaꞌan da: 
\p ―Yukan ni kuncha Moisés uu xiko kuiya, ti ɨɨn kɨvɨ ni jaꞌan da nuu ñuꞌun teꞌe un. Ni yaꞌa da yuku nani Sinaí, ti ni ndeꞌe da kayu nuꞌiñu ndiꞌi un. Maꞌñu ñuꞌun un kandichi ɨɨn ángel ja kuu tajnu ni taji Yandios.  
\v 31 Nu ni jini da yukan ti ni naa ini da. Kuan tuꞌva da ja kin ndeꞌe vaꞌa da. Ti ni jinisoꞌo da kaꞌan Yandios.  
\v 32 Ti ni kachi ya: “Maa ri kuu Yandios. Tendɨꞌɨ jnaꞌan ra najanaꞌan ni ka nchañuꞌun da ruꞌu. Abraham, Isaac jiin Jacob ni ka nchañuꞌun da ruꞌu”, ni kachi ya. Ti ni kejaꞌa Moisés nɨꞌɨn da ja ni yuꞌu da, ti tukaa kuni da ndeꞌe da yukan.  
\v 33 Ti ni kachi tuku Yandios nuu da: “Tava ndijña ra, chi kachi ri ja ñuꞌun ii kuu nuu kandichi ra jña.  
\v 34 Jini ri ja ni ka ndoꞌo yɨvɨ Israel ñuu Egipto, ti kundaꞌu ini ri. Ni jinisoꞌo ri ka kaꞌan i ja tukaa ga ka kundee i kuchaku i. Yukan kuu ja ni kuun ri venama ri i. Ti roꞌo, noꞌon ra ñuu Egipto”, ni kachi Yandios ―ni kachi Esteban nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 35 Siin Esteban kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Ni taji Yandios Moisés kuaꞌan da Egipto, vasu tu ka kuvaꞌa ini yɨvɨ Israel nuu da, chi ni kachi da: “Ansu niꞌin kuu chaa taꞌu jniñu nuu na ja xndichi ni saña. Tundo ni taꞌu jniñu nuu ni”, ni ka kachi. Ko Yandios ni jaꞌa ya jniñu nuu Moisés ja na kuñaꞌnu da, ti nama da sɨkɨ yɨvɨ Israel, ti ni chindee tajnu Yandios un Moisés jiin taka jniñu ni saꞌa da.  
\v 36 Yukan kuu ja kuaꞌa jniñu ñaꞌnu ni saꞌa Moisés ñuu Egipto, ti chaa kuñaꞌnu un ni yuꞌu da nu ni jini da taka jniñu saꞌa Yandios. Yukan sa ni ka jini chaa Israel un nasa jniñu saꞌa Yandios. Yukan ni kuꞌiin da uu xiko kuiya.  
\v 37 Suni maa Moisés un ni kachi da nuu yɨvɨ Israel: “Taji Yandios ɨɨn jnaꞌan ra ti kaꞌan da jnuꞌun ya nanu ni taji ya maa ri. Ti chunsoꞌo ra jnuꞌun kaꞌan chaa un naa ra”, ni kachi Moisés.  
\v 38 Na kuaꞌan Moisés jiin yɨvɨ Israel nuu ñuꞌun teꞌe un. Ni jaꞌan da yuku Sinaí, ti yukan ni kaꞌan da jiin ɨɨn tajnu Yandios. Ti yukan kuu nuu ni niꞌin da jnuꞌun Yandios ja na kuandatu yɨvɨ Israel, ti ni xndoo da jiin yo undi vijna ―kachi Esteban. 
\p  
\v 39 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da: ―Ko jnaꞌan yo na janaꞌan, tu ni ka jandatu da nuu Moisés, chi ka kuni da ndeokuñɨ da ñuu Egipto.  
\v 40 Yukan kuu ja nɨ kande Moisés yuku Sinaí un, ni ka kejaꞌa chaa Israel un ka kaꞌan da jiin Aarón, ñani da: “Natejnaꞌan ɨɨn santu na koxnuu nuu yo nandi kiꞌin yo, chi ni yoxnuu Moisés nuu yo na ni ka kee yo ñuu Egipto, ko tu jini yo ndo ni jnaꞌan da vijna”, ni ka kachi da.  
\v 41 Ti ni ka saꞌa da ja natejnaꞌan da ɨɨn xndɨkɨ lulu. Yukan ni ka nachiñuꞌun da, ti ni ka jaꞌni da kuɨtɨ da ni ka soko da nuu un. Ni ka kusɨɨ ini da jiin ja ni ka saꞌa da un.  
\v 42 Yukan kuu ja ni xndoo Yandios maa da, ni ka siin da nava ichi kuankoyo da, ja suni ni ka nchañuꞌun da ndikandii, yoo jiin chuxini. Chi siaꞌan kaꞌan nuu tutu ni ka saꞌa chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios na janaꞌan, chi nuu tutu un kachi siaꞌan: 
\p “Roꞌo chaa Israel naa ra, ni ka jikonuu ra nuu ñuꞌun teꞌe, tu ni ka nchañuꞌun ra ruꞌu, chi tu ni ka jaꞌni ra kuɨtɨ ra ja soko ra nuu ri.  
\v 43 Taka nuu ni ka jikonuu ra ni ka ndiso ra veꞌe ñɨ lulu nuu ni kunde santu nani Moloc. Ti suni ni ka ndiso ra ɨnga santu ni nani Renfán ja ni ka natejnaꞌan ra nanu ɨɨn chuxini. Ni ka nchañuꞌun ra santu un ja kuu santu ni ka saꞌa maa ra naa ra. Yukan kuu ja tukaa jito ri roꞌo naa ra. Ti taji ri roꞌo kinkoyo ra undi ɨnga ñuu Babilonia”, ni kachi Yandios ―kachi Esteban. 
\p  
\v 44 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da: 
\p ―Na ni ka jikonuu jnaꞌan yo nuu ñuꞌun teꞌe un na najanaꞌan, ni ka ñavaꞌa da ɨɨn veꞌe ñɨ nuu ni ka nchañuꞌun da Yandios. Ni ka saꞌa da veꞌe un nava ni kachi Yandios nuu Moisés.  
\v 45 Yukan ti nu ni jaa ɨɨn kɨvɨ ni taꞌu Josué jniñu nuu jnaꞌan yo najanaꞌan, ni ka kaniꞌin da veꞌe un kuaꞌan da jiin undi nuu ñuu Canaán. Ti ni ka keniꞌin da yɨvɨ ñuu un kuaꞌan, chi ni chindee Yandios maa da naa da. Siaꞌan ni ka ñavaꞌa da veꞌe ñɨ un undi kɨvɨ ni kɨvɨ David ni taꞌu da jniñu.  
\v 46 Ni kuu ini Yandios David. Yukan kuu ja ni jikan David ɨɨn taꞌu nuu Yandios, chi ni ndoꞌo ini da ja saꞌa da ɨɨn veꞌe vaꞌa ja kuu Yandios, ya ni nchañuꞌun tata da najanaꞌan Jacob, ko tu ni kachi Yandios.  
\v 47 Ti Salomón, seꞌe yɨɨ David kuu ja ni saꞌa veꞌe Yandios.  
\v 48 Vasu tu kancha Yandios chaku ini veꞌe ka saꞌa yɨvɨ, nava ni kachi chaa ni kaꞌan jnuꞌun Yandios undi janaꞌan: 
\q1  
\v 49 Taꞌu ri jniñu andɨvɨ ti suni nuu ñuyɨvɨ, 
\q1 Ti tu ka saꞌa ra ɨɨn veꞌe ja kuncha ri ndetatu ri. 
\q1  
\v 50 Chi maa ri ni saꞌa tendɨꞌɨ ja iyo jaꞌa. 
\m Siaꞌan ni kachi Yandios, ni kachi profeta un ―kachi Esteban. 
\p  
\v 51 Siin Esteban kaꞌan, ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo chaa Israel naa ra, nɨnɨ ka kuniꞌin ini ra naa ra. Tu ka chunsoꞌo ra jnuꞌun Yandios. Tu ka jandatu ra nuu Espíritu Santo. Ka saꞌa ra nanu ni ka saꞌa jnaꞌan ra najanaꞌan,  
\v 52 na ni ka jaꞌa da tau chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios. Ti ni ka kachi profeta un ja chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios. Ti ni ka kachi profeta un ja chaa ɨɨn chaa vaꞌa, ko ni ka jaꞌni yɨvɨ chaa un naa da. Ni chaa Jesús, ko roꞌo ni ka jnɨɨ ra ya, ti ni ka jaꞌni ra ya.  
\v 53 Undi najanaꞌan ni kaꞌan ɨɨn tajnu Yandios jnuꞌun ya nuu jnaꞌan yo ja na kuandatu da, ti ja ka jini ra, ko tu ka jandatu ra jnuꞌun ni kaꞌan tajnu un ―ni kachi Esteban nuu da naa da. 
\s1 Ni jiꞌi Esteban 
\p  
\v 54 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Esteban, ni ka kejaꞌa ka kuꞌyu yuꞌu da, chi ni ka kuɨtɨ xaan ini da naa da.  
\v 55 Jiin inijnuni Espíritu Santo ni ndakoto Esteban ichi andɨvɨ, ti ni jini da nukoo Yandios taꞌu ya jniñu, ti kandichi Jesús nuu ndaꞌa kuaꞌa ya.  
\v 56 Yukan ti ni kachi Esteban: 
\p ―Ndeꞌe naa ra, nuña andɨvɨ, ti ndeꞌe vaꞌa ri ja kandichi maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, ti yukan kuu Jesús ―ni kachi da. 
\p  
\v 57 Tendɨꞌɨ chaa un ni ka saꞌa soꞌo da, ti ni ka kana jiin koꞌo da, chi ni ka kuɨtɨ xaan ini da. Ni ka kututu yachi da nuu kandichi Esteban.  
\v 58 Ni ka keniꞌin da Esteban undi yuꞌu ñuu ja na kuaꞌa da yuu sɨkɨ da. Tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka tava manga ka ñuꞌun, ti ni ka xndoo jiin ɨɨn chaa nani Saulo.  
\v 59 Ni ka kejaꞌa ka jaꞌa da yuu sɨkɨ Esteban, ti Esteban ni jikantaꞌu da nuu Jesús ti ni kachi da: 
\p ―Jitoꞌyo Jesús, nakiꞌin ni saña ―ni kachi da. 
\p  
\v 60 Yukan ti ni jakunjitɨ da, ni kanajiin koꞌo da, ti ni kachi da: 
\p ―¡Jitoꞌyo Jesús. Tu chakuachi ni yɨvɨ jaꞌa ja jniñu ka saꞌa i jaꞌa! ―ni kachi da. 
\p Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan da jnuꞌun un, ti ni jiꞌi da. 
\s1 Keniꞌin Saulo yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús 
\c 8  
\p  
\v 1-2 Ni kusɨɨ ini Saulo ja ni ka jaꞌni da Esteban. Yukan kaꞌiin tɨjnɨ chaa ka kandixia Jesús, ni ka chunduji da Esteban, ti ni ka ndeꞌe xaan da ja ni jiꞌi Esteban. Yukan ti ni ka kuɨtɨ ini yɨvɨ tu ka kandixia jnuꞌun Jesús, ti yɨvɨ ka kandixia Jesús kuankoyo da ɨnga ñuu. Sava da kuankoyo ichi ñuu Judea, ti sava da kuankoyo ichi ñuu Samaria, ti ni ka kendo apóstol ñuu Jerusalén.  
\v 3 Ko Saulo ni siin da jaꞌa da nundoꞌo nuu taka yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús. Ti kɨvɨ da veꞌe yɨvɨ un, ti ni jnɨɨ da presu chaa jiin ñasɨꞌɨ, ti ni jnaa da vekaa. 
\s1 Ni jichanuu jnuꞌun Jesús ñuu Samaria 
\p  
\v 4 Taka yɨvɨ ni ka kee Jerusalén, ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios taka ñuu ni ka yaꞌa da.  
\v 5 Suni ni kee Felipe ti kuaꞌan da ñuu Samaria, ti yukan ni kaꞌan da nuu yɨvɨ taka jniñu ni saꞌa Jesús.  
\v 6 Ni ka chunsoꞌo yɨvɨ un jnuꞌun ni kaꞌan Felipe, ti suni tɨjnɨ jniñu ñaꞌnu ni saꞌa da. Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka kuvaꞌa ini nuu da.  
\v 7 Ti kuaꞌa tachi xaan ka jnaꞌan yɨvɨ un ni kenchaa da. Nu ni ka kee tachi xaan un, ti maa tachi xaan un ni ka kanajiin koꞌo. Ti suni kuaꞌa yɨvɨ tɨkuku ni ka nduvaꞌa.  
\v 8 Yukan ti ni ka kusɨɨ ini tendɨꞌɨ yɨvɨ ñuu yukan. 
\p  
\v 9 Ti yukan ni iyo ɨɨn chaa tasɨ ni nani Simón. Ti ka kundaꞌu ini yɨvɨ un maa da, chi ni saꞌa da jniñu ja tu kuu saꞌa ɨnga yɨvɨ, ti ni kachi da ja kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu.  
\v 10 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ka chunsoꞌo taka jnuꞌun kaꞌan da. Kuu chaa ñaꞌnu kuu chaa kuachi ni ka chunsoꞌo ti ni ka kachi: 
\p ―Ndiso da jniñu ñaꞌnu nuu Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 11 Ni ka chunsoꞌo yɨvɨ jnuꞌun ni kaꞌan da, chi jiin jniñu tasɨ un ni xndaꞌu da yɨvɨ tɨjnɨ kɨvɨ.  
\v 12 Ti Felipe ni kachi da nasa kuu kɨvɨ i ndaꞌa Yandios ja taꞌu ya jniñu nuu i. Ti suni ni kaꞌan da jnuꞌun Jesús. Yukan ti ni ka kandixia yɨvɨ jnuꞌun ni kaꞌan Felipe, ti ni ka janducha i. Kuu chaa, kuu ñasɨꞌɨ ni ka janducha.  
\v 13 Suni undi maa Simón ni kandixia da, ti ni janducha da. Ti ni kejaꞌa da jikonuu da jiin Felipe, ti ni jini da taka jniñu ñaꞌnu saꞌa da. Ni naa ini Simón nu ni jini da taka jniñu ñaꞌnu un. 
\p  
\v 14 Nɨ kaꞌiin apóstol ñuu Jerusalén, ni ka jini da ja ni ka kandixia yɨvɨ Samaria jnuꞌun Jesús. Yukan ti ni ka taji uu ga apóstol un Pedro jiin Juan kuankoyo da ñuu Samaria.  
\v 15 Ni jakoyo da ñuu Samaria, ti ni ka jikantaꞌu da nuu Yandios, ti ni ka kachi da: 
\p ―Kuaꞌa ni Espíritu Santo nuu yɨvɨ jaꞌa ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 16 Siaꞌan ni ka kachi da, chi ja ni ka janducha chaa un jiin sɨvɨ Jitoꞌyo Jesús, ko tu jaꞌi niꞌin da Espíritu Santo naa da.  
\v 17 Yukan ti ni ka chuxndee Pedro jiin Juan ndaꞌa da sɨkɨ yɨvɨ un, ti ni ka niꞌin da Espíritu Santo.  
\v 18 Ni jini Simón ja so ni ka chuxndee apóstol un ndaꞌa da sɨkɨ yɨvɨ un, ti ni ka niꞌin i Espíritu Santo.  
\v 19 Yukan ti ni kachi Simón: 
\p ―Kuaꞌa ni jniñu jaꞌa nuu na, na chuxndee na ndaꞌa na sɨkɨ yɨvɨ, ti na niꞌin i Espíritu Santo, ti chaꞌu na niꞌin ―ni kachi da. 
\p  
\v 20 Ti ni kachi Pedro jiin da: 
\p ―Na naa xuꞌun ra jiin ra, chi ndoꞌo ini ra ja kuan ra ja jaꞌa Yandios nuu yo.  
\v 21 Tu kuu saꞌa ra jniñu jaꞌa, chi tu iyo ndaa ini ra nuu Yandios.  
\v 22 Xndoo jniñu kueꞌe ndoꞌo ini ra, ti kakantaꞌu nuu Yandios na kuankaꞌnu ini ya nuu ra.  
\v 23 Ja jini ri ja jiin kuachi ra xnaa ra maa ra, chi niꞌin xaan ndikun ra jiin kuachi ra. Ti yukan kuu ja xnaa ra maa ra jiin ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 24 Yukan ti ni kachi Simón: 
\p ―Kakantaꞌu ni nuu Yandios ja tu jnaꞌan na nava ni kachi ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 25 Yukan ti ni ka siin Pedro jiin Juan ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Ti ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios nɨ ndañuu Samaria nasa nanitaꞌu yɨvɨ. Sa ni ka nandeokuñɨ da ñuu Jerusalén. 
\p  
\v 26 Yukan ti ni kachi ɨɨn tajnu Yandios nuu Felipe: 
\p ―Saꞌa tuꞌva ra maa ra ti kiꞌin ra ñuu Gaza. Kiꞌin ra ichi ja ndejnaꞌan jiin ichi Jerusalén, ti kiꞌin ra ñuu Gaza. Yaꞌa ra nu tu kanchuku yɨvɨ un, ti jaa ra ñuu Gaza. Siaꞌan ni kachi tajnu un nuu da.  
\v 27 Yukan ti ni kee Felipe kuaꞌan da. Ti ichi kuaꞌan da ni ndejnaꞌan da jiin ɨɨn chaa Etiopía. Ni kuu da ɨɨn chaa ndisojniñu nuu ɨɨn reina ni nani Candace, ni taꞌu jniñu ñuu Etiopía. Ni kuu da chaa savaꞌa xuꞌun nuu ñaꞌan un. Chaa Etiopía un ni jaꞌan da ñuu Jerusalén, chi nchañuꞌun da Yandios nava iyo jnuꞌun chaa Israel.  
\v 28 Nukoo da nuu ɨɨn carreta kuanoꞌon da ichi ñuu da. Ti skuaꞌa da ɨɨn tutu Yandios ni chaa Isaías najanaꞌan.  
\v 29 Ti Espíritu Santo ni kachi nuu Felipe: 
\p ―Kuaꞌan ti najnaꞌan ra jiin chaa nukoo nuu carreta un ―ni kachi ya. 
\p  
\v 30 Yukan ti ni jaꞌa da corrɨ kuaꞌan da nuu kuaꞌan carreta un, ti ni jinisoꞌo da ja skuaꞌa chaa Etiopía un jnuꞌun ni chiso Isaías, ti ni kachi Felipe jiin da: 
\p ―¿Chaku ini ra jnuꞌun kaꞌu ra jaꞌa nu? 
\p  
\v 31 Ti ni kachi chaa un: 
\p ―Tu chaku ini na, chi tundo xndaku nuu na ―ni kachi da. 
\p Yukan ti ni kana da Felipe ja na nukoo da nuu carreta da un.  
\v 32 Ti nuu kaꞌu da un kachi siaꞌan: 
\q1 Ka jankuñɨ rɨɨ nuu chaa ka sete tɨ, ko tu ka ndeꞌe tɨ. 
\q1 Ka janchaka yɨvɨ rɨɨ i nuu kuu tɨ, ko tu ka ndeꞌe tɨ. 
\q1 Suni siaꞌan kondoꞌo chaa un, ko tu kaꞌan da. 
\q1  
\v 33 Ni ka saꞌa yɨvɨ nava kuu ini jiin da. 
\q1 Tu ni ka xndichi ndaa maa da, vasu tu ni iyo kuachi da. 
\q1 Ko tundo jini nasa yɨvɨ kandixia jniñu ni saꞌa da. 
\q1 Ni ka jaꞌni yɨvɨ da, ti ni kee da ñuyɨvɨ jaꞌa. 
\q1 Siaꞌan kaꞌan nuu tutu nuu skuaꞌa chaa un. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 34 Yukan ti ni jikajnuꞌun chaa Etiopía un Felipe, ti ni kachi da: 
\p ―Kachi ni tɨꞌlɨ nuu na nasa kuni kaꞌan jnuꞌun jaꞌa. Na chaa kuu ja kaꞌan profeta jaꞌa. Kaꞌan da nu maa da, xi kaꞌan da sɨkɨ ɨnga yɨvɨ ―siaꞌan ni jikajnuꞌun da nuu Felipe. 
\p  
\v 35 Yukan ti ni kejaꞌa Felipe ni xndaku da. Xnaka ni kachi Felipe nuu chaa Etiopía un ja Jesús kuu chaa ni kaꞌan tutu un, ti sa ni kachi da taka ga jniñu ni saꞌa Jesús.  
\v 36 Kuankoyo da ichi un, ti ni jakoyo da nuu ñuꞌun nducha, ti ni kachi chaa Etiopía un: 
\p ―Ndeꞌe ni. Jaꞌa ñuꞌun nducha ¿tu kuu skuanducha ni saña jaꞌa nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 37 Ti ni kachi Felipe: 
\p ―Nu kandixia nɨ ini ra Jesús, ti vatuni ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi chaa un: 
\p ―Kandixia na ja maa ɨɨn Jesús kuu Seꞌe Yandios ―ni kachi da. 
\p  
\v 38 Yukan ti ni kachi chaa Etiopía un ja na jakuɨñɨ carreta un. Ni ka kuun da nuu ñuꞌun nducha un, ti ni skuanducha Felipe maa da.  
\v 39 Ni ka ndaa da yuꞌu nducha un, ti Espíritu Santo kuaꞌan ya jiin Felipe ichi ɨnga ñuu nani Azoto. Ti tukaa ni jini chaa Etiopía un nuu da, chi kuaꞌan da. Ni siin chaa Etiopía un ichi kuaꞌan da, ko ja ni ndusɨɨ ini da, chi ja ni kandixia da Jesús. 
\p  
\v 40 Ni kunde Felipe ñuu nani Azoto. Ni kee da yukan, ti kuaꞌan da kaꞌan da taka jniñu ni saꞌa Jesús. Siaꞌan ni kaꞌan da taka ñuu ni yaꞌa da undi ni jaa da ñuu Cesarea. 
\s1 Ni nakiꞌin Saulo ichi Yandios 
\r (Hechos 22.6‑16; 26.12‑18) 
\c 9  
\p  
\v 1 Tu jaꞌncha ini Saulo ja ka kanaa da jiin yɨvɨ ka kandixia Jesús. Ni kachi da ja kaꞌni da yɨvɨ un. Yukan ti ni jaꞌan da nuu sutu kuñaꞌnu ga ñuu Israel.  
\v 2 Ti ni jikan da tutu nuu sutu kuñaꞌnu ñuu Jerusalén ja kiꞌin nuu sutu kaꞌiin ñuu Damasco. Yukan ni niꞌin jnuꞌun ndee ini da ja jnɨɨ da presu taka yɨvɨ ka kandixia Jesús ja ndejnaꞌan da jiin. Ti kin nchaka da presu yukan undi ñuu Jerusalén.  
\v 3 Yukan ti ni kee da kuaꞌan da. Ni kuyajni da ñuu Damasco, ti ni ndinchaa ɨɨn nduva sɨkɨ da.  
\v 4 Ni nduva Saulo nuu ñuꞌun, ti ni jinisoꞌo da ɨɨn ndusu andɨvɨ ni kachi: 
\p ―Roꞌo Saulo, ¿ndoo ka kanaa ra jiin ri? ―ni kachi ndusu un. 
\p  
\v 5 Ti ni kachi Saulo: 
\p ―Taa, ¿nau niꞌin kaꞌan? 
\p Ti ni kachi tuku ndusu un: 
\p ―Maa ri kuu Jesús, ti roꞌo kuu ja ka kanaa jiin ri.  
\v 6 Ndokuñɨ ti kɨvɨ ra ñuu, ti ɨɨn yɨvɨ ñuu yukan kachi nuu ra ndoo saꞌa ra, ni kachi ya.  
\v 7 Chaa kuankoyo jiin Saulo, tu ni ka kaꞌan da chi ni ka yuꞌu xaan da. Ni ka jinisoꞌo da ja ni kaꞌan, ko tundo ni ka jini da.  
\v 8 Ni ndokuɨñɨ Saulo, ni jiña da nduchi da, ko tukaa ga ni kuu ndeꞌe da, chi ni kukuaa da. Yukan ti ni ka jnɨɨ chaa kuankoyo jiin da un ndaꞌa da, ti ni ka kɨvɨ da ñuu Damasco.  
\v 9 Ni kuncha da uni kɨvɨ ja tu ni kuu ndeꞌe da. Tu ni yee da staa, ni tu ni jiꞌi da nducha. 
\p  
\v 10 Ti ñuu Damasco un kancha ɨɨn chaa kandixia Jesús, nani da Ananías. Ti nuu ɨɨn jani ni kachi Yandios nuu da: 
\p ―Roꞌo Ananías. 
\p Ti ni kachi Ananías: 
\p ―Jiꞌin Yandios, ¿na jniñu kuni ni saña? 
\p  
\v 11 Ti ni kachi Yandios: 
\p ―Ndokuɨñɨ ti kiꞌin ra ɨɨn ichi nani Ichi Ndoo. Ti veꞌe Judas yukan kajnuꞌun ra ɨɨn chaa ñuu Tarso, nani Saulo. Vinañuꞌni nakanajaa da ruꞌu.  
\v 12 Ni jini da vaji ɨɨn chaa nani Ananías, ti chuxndee da ndaꞌa da sɨkɨ da ja na kuu ndeꞌe tuku da ―ni kachi Yandios. 
\p  
\v 13 Yukan ti ni kachi Ananías: 
\p ―Niꞌin Yandios, tɨjnɨ yɨvɨ ka kaꞌan jnuꞌun chaa un, ti ka kaꞌan da naa da ja ni jaꞌa xaan da nundoꞌo nuu yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu Jerusalén.  
\v 14 Ti vijna kancha da ñuu jaꞌa, chi ja ndisojniñu da nuu sutu ka kuñaꞌnu un ja na jnɨɨ da presu yɨvɨ ñuu yo ka kandixia Jesús ―ni kachi Ananías nuu Yandios. 
\p  
\v 15 Yukan ti ni kachi Yandios nuu Ananías: 
\p ―Tu yuꞌu ra kiꞌin ra nuu kancha Saulo, chi ruꞌu ni taꞌu jniñu nuu da. Ni nakaji ri chaa un kaꞌan da jnuꞌun ri nuu yɨvɨ tɨjnɨ nación yukan, jiin yɨvɨ nación Israel.  
\v 16 Ti na kuni da nasa kondoꞌo da ja sɨkɨ ruꞌu ―ni kachi Yandios nuu Ananías. 
\p  
\v 17 Yukan ti kuaꞌan Ananías veꞌe nuu kancha Saulo un. Ni kɨvɨ da ini veꞌe un, ti ni chuxndee da ndaꞌa da sɨkɨ Saulo, ti ni kachi da: 
\p ―Ñani Saulo, ja ni jini ra Jitoꞌyo Jesús ichi vaji ra. Maa ya ni taji ruꞌu vaji ri ja na kuu ndeꞌe tuku ra, ti niꞌin ra Espíritu Santo ―ni kachi Ananías nuu Saulo. 
\p  
\v 18 Yukan na ti ni ndundijin nduchi Saulo, chi ni kenchaa viko nduchi da, ti ni kuu ndeꞌe da, ti ni janducha da.  
\v 19 Ni ndokaji da, ti ni ndundee ini da. 
\p Yukan ni kuncha Saulo tɨjnɨ kɨvɨ jiin yɨvɨ ka kandixia Jesús kanchuku ñuu Damasco. 
\s1 Ni kejaꞌa Saulo xnaꞌan da nuu yɨvɨ ñuu Damasco 
\p  
\v 20 Ni jaꞌan Saulo veñuꞌun yɨvɨ Israel, ti ni kachi da ja maa ɨɨn ni Jesús kuu Seꞌe Yandios.  
\v 21 Ni ka jinisoꞌo yɨvɨ un jnuꞌun ni kaꞌan Saulo, ti tendɨꞌɨ ni ka naa ini, ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun: 
\p ―Ndoꞌo ini yo ja ni chaa Saulo ja na jnɨɨ da presu taka yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu yo, ti kin nchaka da nuu sutu ka kuñaꞌnu un, ko vijna tukaa saꞌa da siaꞌan ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 22 Ni jaꞌa Yandios jnundee ini Saulo, ti ni kachi da nuu chaa Israel kanchuku ñuu Damasco un, ja Jesús kuu Cristo ja ni taji Yandios ja taꞌu jniñu ñaꞌnu. Ti chaa un tu ni ka kuu ndeokani da jnuꞌun ni kaꞌan Saulo. 
\s1 Ni kaku Saulo nuu chaa Israel 
\p  
\v 23 Nu ni kuu kɨvɨ, ti ni ka ndajnuꞌun chaa Israel un nasa kaꞌni da Saulo.  
\v 24 Ni jini Saulo ja siaꞌan ka ndoꞌo ini chaa un. Suni kuu nduu kuu ñuu ka ndito da yuxeꞌe nama kaꞌnu ja ndasɨ yuꞌu ñuu un ja ka kuni kaꞌni da Saulo.  
\v 25 Suni ni ka iyo yɨvɨ ni kejnaꞌan ini jiin Saulo, ja ni ka kejaꞌa ka kandixia jnuꞌun Jesús ni kaꞌan da. Ni ka nama da chaa ɨɨn jakuaa. Ni ka chundee da Saulo ini ɨɨn chika kaꞌnu, ti ni ka skuun da chaa yuꞌu nama un jiin yoꞌo. Yukan ni kaku da, ti ni jinu da kuaꞌan da. 
\s1 Ni kaꞌan Saulo jnuꞌun Jesús ñuu Jerusalén 
\p  
\v 26 Kuanoꞌon Saulo ñuu Jerusalén tuku ja kuni da najnaꞌan da jiin taka ga yɨvɨ ka kandixia Jesús yukan, ko ni ka yuꞌu chaa un ndeꞌe da Saulo, chi tu ka kandixia da ja ni nduu Saulo ndajaꞌa Jesús.  
\v 27 Yukan ni nakiꞌin Bernabé Saulo, ti ni janchaka da chaa nuu apóstol, ni nama da chaa un, ti ni kachi da: 
\p ―Saulo jaꞌa, ni jini da Jesús ichi kuaꞌan da ñuu Damasco, ti ni kaꞌan Jesús jiin da. Ja yukan kuu ja ni kuu ndee ini da ni kaꞌan da jnuꞌun Jesús ñuu un ―ni kachi Bernabé. 
\p  
\v 28 Yukan ti ni ka nakiꞌin apóstol un Saulo, ni ka jikonuu da ñuu Jerusalén. Ti suni ni kaꞌan da jnuꞌun Jesús jiin jnundee ini yukan.  
\v 29 Ni kaꞌan da jnuꞌun un nuu chaa Israel ja ka kaꞌan yuꞌu griego, ko tu ni ka jantaꞌu chaa un maa da, ti ka kuni da kaꞌni da Saulo.  
\v 30 Nu ni ka jini uu ga ndajaꞌa un ja ka kuni da kaꞌni da Saulo, ti ni ka taji da uu chaa kuankoyo jiin da ñuu Cesarea. Ti yukan ni ka nataji da chaa kuanoꞌon da ñuu da Tarso. 
\p  
\v 31 Ti kuiya yukan, tukaa ni iyo nundoꞌo nuu yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu Judea, ñuu Galilea, jiin ñuu Samaria. Ni ka ndundee ini yɨvɨ un, ti ni ka kejaꞌa ka ndukuaꞌa, ti ka jandatu i jniñu taꞌu Yandios. Ti Espíritu Santo, jaꞌa ya jnundee ini i naa i. 
\s1 Ni nduvaꞌa Eneas 
\p  
\v 32 Yukan ti ni jaꞌan Pedro taka ñuu nuu kanchuku yɨvɨ ka kandixia Jesús. Suni ni jaꞌan da ñuu Lida ja na kuni da nasa kanchuku yɨvɨ ka kandixia Jesús yukan.  
\v 33 Yukan ni jini da ɨɨn chaa nani Eneas ja kuꞌu da. Ni katuu da una kuiya ja ni kuu tɨkuku sɨꞌɨn da.  
\v 34 Ni kachi Pedro jiin da: 
\p ―Roꞌo Eneas, ja ni saꞌa Jesús tajna roꞌo vijnañuꞌni. Ndoko ti na stuu ra yuu ra ―ni kachi da. 
\p Yukan ti ni ndoko da, chi ja ni nduvaꞌa da.  
\v 35 Tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku ñuu Lida jiin yɨvɨ ñuu Sarón, ni ka jini ja ni nduvaꞌa da, ti ni ka kejaꞌa ka kandixia jnuꞌun Jesús. 
\p  
\v 36 Ñuu Jope kancha ɨɨn ñasɨꞌɨ nani Tabita, ja ni nani ña Dorcas nuu yuꞌu griego. Suni ni kandixia ña Jesús, ti ka jaꞌa yɨvɨ ja yɨñuꞌun maa ña, chi chindee ña yɨvɨ ndaꞌu.  
\v 37 Kɨvɨ jña ni kejaꞌa kuꞌu ña, ti ni jiꞌi ña. Ni ka skuchi yɨvɨ un yɨkɨ kuñu ña, ti ni ka skatuu ña ini ɨɨn veꞌe kuu uu.  
\v 38 Ti ni ka jini ndajaꞌa Jesús ñuu Jope un ja kancha Pedro ñuu Lida. Yukan ni ka taji da uu chaa kuankoyo nuu kancha Pedro ñuu Lida, chi tu jika xaan. Ni ka jakoyo da yukan, ti ni ka kaꞌan ndaꞌu da jiin Pedro ja na kiꞌin da ñuu Jope, chi katuu ɨɨn ndɨyɨ ja na nɨ chaku i, kuu i ɨɨn yɨvɨ vaꞌa. Ti ni kachi da: 
\p ―Choꞌo ñuu un vijnañuꞌni ―ni kachi da. 
\p  
\v 39 Yukan ti ni kee Pedro kuaꞌan da jiin da. Ni jaa da, ti ni kaa da nuu katuu ndɨyɨ yukan. Yukan kaꞌiin tɨjnɨ ñaꞌan ni kendo maa ɨɨn ka ndeꞌe xaan ña, ti ni ka xnaꞌan ña taka saꞌma ni saꞌa Dorcas na ni chaku ña.  
\v 40 Tendɨꞌɨ ñaꞌan un ni keniꞌin Pedro kuankoyo ña, ni jakunjitɨ da ti ni jikantaꞌu da nuu Yandios. Yukan ni tuꞌva da nuu katuu ndɨyɨ un, ti ni kachi da: 
\p ―Ndoko Tabita ―ni kachi da. 
\p Yukan ti ni jiña ña nduchi ña. Ni ndeꞌe ña nuu Pedro, ti ni nukoo ña.  
\v 41 Ni jnɨɨ da ndaꞌa ña, ti ni ndokani da ña. Yukan ti ni kana Pedro taka yɨvɨ, ndajaꞌa Jesús jiin ñaꞌan un, ti ni xnaꞌan da nuu yɨvɨ un ja chaku tuku ña.  
\v 42 Tendɨꞌɨ yɨvɨ ñuu Jope un ni ka jini nava ni jnaꞌan Dorcas, ti kuaꞌa ni ka kejaꞌa ka kandixia Jitoꞌyo Jesús.  
\v 43 Yukan ni kuncha Pedro tɨjnɨ kɨvɨ, ni nchaa da veꞌe ɨɨn chaa nani Simón, ɨɨn chaa steꞌyu ñɨɨ. 
\s1 Ni jaꞌan Pedro veꞌe Cornelio 
\c 10  
\p  
\v 1 Kancha ɨɨn chaa nani Cornelio ñuu Cesarea. Ni kuu da ɨɨn capitán ni taꞌu da jniñu nuu ɨɨn ciento soldado. Ni ka yɨꞌɨ nuu soldado vekoyo ñuu Italia.  
\v 2 Ñavaꞌa da jnuꞌun chaa Israel, ansu maa chaa Israel ni kuu da, ko ni nchañuꞌun da Yandios jiin taka jnaꞌan da. Ti kuaꞌa xuꞌun ni jaꞌa da nuu yɨvɨ ndaꞌu. Nɨnɨ nakanajaa da Yandios taka kɨvɨ.  
\v 3 Ɨɨn kɨvɨ kaa uni jaꞌini ni naxnaꞌan Yandios maa ya nuu da, ti ni jini da ɨɨn tajnu Yandios ni chaa nuu kandichi da, ti ni kachi tajnu un nuu da: 
\p ―Roꞌo Cornelio ―ni kachi da. 
\p  
\v 4 Ni ndeꞌe vaꞌa Cornelio nuu tajnu un, ni yuꞌu xaan da, ti ni kachi da: 
\p ―Ni jinisoꞌo Yandios taka jnuꞌun jikantaꞌu ra nuu ya, ti jini ya ja chindee xaan ra yɨvɨ ndaꞌu. Yukan kuu ja nukuꞌun ini ya maa ra.  
\v 5 Taji uu chaa na kiꞌin kana da Simón Pedro, kancha da ñuu Jope, na kii da jaꞌa.  
\v 6 Ti kancha Pedro veꞌe ɨnga chaa nani Simón, ɨɨn chaa steꞌyu ñɨ. Ti veꞌe chaa un kancha undi yuꞌu mar. Yukan ti na xnaꞌan Pedro nuu ra nasa saꞌa ra ―ni kachi tajnu un. 
\p  
\v 7 Yukan ti kuaꞌan tajnu un. Ti Cornelio ni kana da uu chaa ka junukuachi nuu da jiin ɨɨn soldado ja ndito maa da. Ti soldado un suni ni kandixia da Yandios.  
\v 8 Ni jani Cornelio jnuꞌun nuu chaa un taka ja ni jini da, ti ni taji da chaa un kuankoyo da ñuu Jope, ja na kin kana da Pedro. 
\p  
\v 9 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ ja kaꞌiin da ichi, kuan kuyajni da ñuu Jope, ti koxiuu kɨvɨ yukan ni kaa Pedro sɨkɨ veꞌe un ja kanajaa da Yandios.  
\v 10 Jiꞌi da tɨꞌlɨ soko, ti kuni da kusama da, ko ti kuvaꞌa ga ndeyu da. Yukan kuu ja ni kaa da sɨkɨ veꞌe un, ti yukan ni skoto Yandios nuu da.  
\v 11 Ni jini da andɨvɨ vekuun ɨɨn saꞌma kaꞌnu, ka ndikun ndɨ kuun jikɨ, ti kuan kuun undi nuu ñuꞌun.  
\v 12 Ti nuu saꞌma un kaꞌiin taka nuu kuɨtɨ, kuɨtɨ ka iyo kuun ndaꞌa, jiin koo, jiin taka kuɨtɨ ka jika nuu tachi.  
\v 13 Ti ni jinisoꞌo Pedro ja ni kaꞌan Yandios, ti ni kachi ya: 
\p ―Pedro, ndokuɨñi, kaꞌni kuɨtɨ jaꞌa, ti kaji ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 14 Yukan ti ni kachi Pedro: 
\p ―Yandios, tu kuu kaji na, chi tu ni kutuꞌva na siaꞌan ―ni kachi da. 
\p  
\v 15 Ni kaꞌan tuku Yandios ɨnga jinu: 
\p ―Tu vaꞌa ja kachi ra ja tu kuu kaji ra ja jaꞌa ri nuu ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 16 Uni jinu ni kachi Yandios siaꞌan. Yukan ti ni jini Pedro ja ni ndaa manta un kuanoꞌon andɨvɨ. 
\p  
\v 17 Ni naa ini Pedro ja ni jini da yukan. Ti nɨ ndoꞌo ini da nau ja kuu yukan, ti ni ka kuyajni chaa ni taji Cornelio. Ti ka nduku jnuꞌun da nanu nchaa veꞌe chaa nani Simón. Ni jakoyo chaa un yuxeꞌe Simón,  
\v 18 ti ni ka jikajnuꞌun da: 
\p ―¿Kancha ɨɨn chaa nani Simón Pedro jaꞌa nu? ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 19 Nɨ ndoꞌo ini Pedro ja ni jini da un, ti ni kachi Espíritu Santo: 
\p ―Ni chakoyo uni chaa ka nanduku roꞌo.  
\v 20 Kuan kuun, ti kiꞌin ra jiin da. Tundo kani ini ra vasu chaa ɨnga nación ka kuu da, chi maa ri ni taꞌu jniñu nuu da ja kii da nu kancha ra ―ni kachi ya. 
\p  
\v 21 Yukan ti ni kuun Pedro, ni jaa da nuu kajiin chaa un, ti ni kachi da: 
\p ―Maa ri kuu ja ka nanduku ra, ¿ti na jniñu vekoyo ra? ―ni kachi da. 
\p  
\v 22 Ti ni ka kachi chaa un: 
\p ―Ɨɨn chaa nani Cornelio ja kuu capitán. Kuu da ɨɨn chaa vaꞌa. Ɨɨn tajnu Yandios ni kachi nuu da ja na kana da maa ni kiꞌin ni veꞌe da, ti na kunsoꞌo da taka jnuꞌun kaꞌan ni ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 23 Yukan ti ni kachi Pedro: 
\p ―Ñaꞌan ti kɨvɨ ini veꞌe, chi nuña tɨꞌlɨ nuu kusu ra naa ra ―ni kachi da. 
\p Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti kuaꞌan Pedro jiin da naa da. Ti suni kuankoyo tɨjnɨ chaa ka kandixia Jesús kanchuku ñuu Jope.  
\v 24 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ ni jakoyo da ñuu Cesarea. Ja ni ndɨꞌɨ taka jnaꞌan Cornelio jiin chaa mani da jiin, ni kana da ni ka ndututu veꞌe da. Ni ka ndututu da yukan ja ka ndatu da Pedro.  
\v 25 Ni jakoyo chaa un jiin Pedro, ti ni kee Cornelio ni ja nujnaꞌan da chaa, ni jakunjitɨ da nuu jaꞌa Pedro, ja kuni da na Chiñuꞌun da Pedro.  
\v 26 Ko ni ndokani Pedro maa da, ti ni kachi da: 
\p ―Cornelio, ndokuɨñɨ. Tu vaꞌa ja nachiñuꞌun ra ruꞌu, chi suni ɨɨn chaa ñuyɨvɨ jaꞌa kuu ri ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 27 Ni ka kejaꞌa da ka ndajnuꞌun da, ni ka kɨvɨ da ini veꞌe, ti ni jini Pedro ja kuaꞌa yɨvɨ ni ka kututu un.  
\v 28 Ti ni kejaꞌa Pedro kaꞌan da: 
\p ―Ja ka jini ra ja ruꞌu kuu chaa Israel, ti roꞌo ka kuu chaa ɨnga nación naa ra. Yukan iyo ɨɨn jnuꞌun ja tu kuu kunchuku ri ni tɨꞌlɨ jiin ra naa ra, ti ni tu kuu najnaꞌan yo naa yo, chi tu ni iyo ley ja najnaꞌan yo najanaꞌan. Ko vijna ni kachi Yandios nuu ri ja tu kuu kaꞌan ri ja tu iyo ley, ti ni tu kuu kaꞌan ri ja tu kuu najnaꞌan ri jiin yɨvɨ ɨnga nación.  
\v 29 Yukan kuu ja tukaa ndɨꞌɨ ini ri, ti vaji ri na ni jakoyo chaa ni ka ja kuaka ruꞌu. Ti vijna jikajnuꞌun ri: ¿Ndoo ni ka kana ra ruꞌu? ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 30 Yukan ti ni jani Cornelio jnuꞌun, ti ni kachi da: 
\p ―Vijna ni kuu kuun kɨvɨ ja ni nakanajaa na Yandios veꞌe na jaꞌa. Suni hora vijna ni kuu, chi kaa uni jaꞌini ni kejaꞌa nakanajaa na Yandios. Iyo ndicha na chi siaꞌan ni nchañuꞌun na Yandios, ti ni skoto ya nuu na. Ni jini na ɨɨn chaa ñuꞌun saꞌma ndinchaa, ti ɨɨn tajnu Yandios ni kuu.  
\v 31 Ti ni kachi da nuu na: “Cornelio, ni jinisoꞌo Yandios taka jnuꞌun jikantaꞌu ra nuu ya, ti jini ya ja chindee xaan ra yɨvɨ ndaꞌu. Yukan kuu ja nukuꞌun ini ya maa ra.  
\v 32 Vijna taji uni chaa ñuu Jope, nuu ɨɨn chaa nani Simón, ja suni nani da Pedro, ja na kii da jaꞌa. Kancha da veꞌe Simón, chaa steꞌyu ñɨ un. Ti veꞌe chaa un kancha undi yuꞌu mar. Nu na chaa chaa un, ti kaꞌan da jiin ra”, ni kachi tajnu Yandios.  
\v 33 Tu ni kukuee na, ti ni jaꞌa na jnuꞌun nuu ni, ti vaꞌa saꞌa ni ja ni chaa ni. Ni ka ndututu taka na nuu Yandios, chi ka kuni kunsoꞌo na taka jnuꞌun ni kachi Yandios nuu ni ―ni kachi Cornelio. 
\s1 Jnuꞌun ni kaꞌan Pedro veꞌe Cornelio 
\p  
\v 34-35 Yukan ti ni kejaꞌa Pedro kaꞌan da nuu yɨvɨ un: 
\p ―Ja jini ri vijna ja kuu ini Yandios nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ ɨnga nación. Nu ka nchañuꞌun i Yandios, ti ka jandatu i nuu ya, ti nakiꞌin ya yɨvɨ un.  
\v 36 Ka jini ra ja ni kaꞌan Yandios nuu yɨvɨ Israel, ti ni kachi ya ja Jesús kuu Cristo, ya saꞌa ja na ndusɨɨ ini yo, ti taꞌu ya jniñu nuu nɨ ñuyɨvɨ.  
\v 37-38 Ka jini ra nava ni jnaꞌan nación Israel na ti kuu ga kuiya. Xnaka Juan ni kaꞌan da jnuꞌun Yandios, ti ni skuanducha da yɨvɨ. Yukan ti Jesús, ɨɨn chaa ñuu Nazaret, ni kejaꞌa ya kaꞌan ya jnuꞌun Yandios ñuu Galilea, jiin nɨ ñuu Judea. Jini yo ja Yandios ni taji ya Jesús, ti ni jaꞌa ya Espíritu Santo nuu ya. Suni ni jaꞌa ya jniñu ñaꞌnu nuu Jesús. Ti Jesús ni jikonuu ya taka ñuu, ti ni saꞌa ya jniñu vaꞌa nuu yɨvɨ kanchuku un. Ni saꞌa ya tajna yɨvɨ ka jnaꞌan tachi xaan, chi ni chindee Yandios maa ya.  
\v 39 Ka kaꞌan ri taka jniñu ni saꞌa Jesús ñuu Jerusalén jiin taka ga ñuu yɨndaꞌa nación Israel, chi ni ka jini ri taka ja ni saꞌa ya. Yukan ti ni ka jaꞌni chaa Israel ya, ni ka jatakaa da ya ndaꞌa cruz.  
\v 40 Ko nu uni kɨvɨ, ti ni naxndoto Yandios maa ya, ti ni ka jini tuku ri ya.  
\v 41 Tu ni ka jini tendɨꞌɨ yɨvɨ ya. Nɨnɨ ruꞌu naa ri. Ka kaꞌan ri ja ni ka jini ri ya, chi ni ka yee ri staa jiin ya, ti ni ka jiꞌi ri nducha jiin ya. Ti kɨvɨ ni nandoto ya nuu ñujiꞌi un, ni ka ndututu tuku ri jiin ya naa ri. 
\p  
\v 42 Ti ni taꞌu ya jniñu ja na kaꞌan ri jnuꞌun ya nuu yɨvɨ naa i. Kaꞌan ri ja Yandios ni taji Jesús ja na taꞌu ya jniñu ñaꞌnu, chi jaa ɨɨn kɨvɨ ja kii maa Jesús, kii xndichi ya ñuyɨvɨ. Ti kɨvɨ un, tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka jiꞌi naa i, jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ ka chaku un, jakuɨñɨ i nuu ya.  
\v 43 Tendɨꞌɨ profeta ni ka kaꞌan tɨjnɨ jnuꞌun un najanaꞌan, ti yukan kuu Jesús. Ni ka kachi da ja jaa ɨɨn kɨvɨ nu kuankaꞌnu ini Yandios nuu kuachi taka yɨvɨ, nu na kandixia ndaa i jniñu saꞌa Jesús ja kuu maa i naa i ―ni kachi Pedro nuu yɨvɨ un. 
\s1 Ni ka niꞌin yɨvɨ ɨnga nación Espíritu Santo 
\p  
\v 44 Nɨ kaꞌan Pedro jnuꞌun un, ti ni chaa Espíritu Santo sɨkɨ yɨvɨ ka ñusoꞌo un.  
\v 45 Taka chaa vekoyo jiin Pedro un ja ni ka kandixia da Jesús, ko chaa Israel ka kuu da. Yukan kuu ja ni ka naa ini da ja ni ka niꞌin yɨvɨ ɨnga nación un Espíritu Santo.  
\v 46 Ni ka jini da ja ni ka niꞌin yɨvɨ un Espíritu Santo, chi ni ka jinisoꞌo da ja ka kaꞌan yɨvɨ un saꞌan yuꞌu ja ka kaꞌan yɨvɨ ɨnga nación, ti ka kaꞌan i ja Yandios kuu ja kuñaꞌnu xaan ga.  
\v 47 Yukan ti ni kachi Pedro nuu chaa vekoyo jiin da un: 
\p ―Ni ka niꞌin yɨvɨ jaꞌa Espíritu Santo nanu ni ka niꞌin ruꞌu naa ri. Yukan kuu ja tundo kaꞌan, ti kachi ja tu kuu kuanducha da ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 48 Yukan ti ni kachi Pedro ja na kuanducha yɨvɨ un, chi ni ka kachi i ja ni ka kandixia i taka jniñu ni saꞌa Jesús, ya kuu Cristo. Ti ni ka kaꞌan ndaꞌu yɨvɨ un jiin Pedro ja na kuncha da yukan jaku kɨvɨ jiin da naa da. 
\s1 Jnuꞌun ni kaꞌan Pedro nuu yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu Jerusalén 
\c 11  
\p  
\v 1 Yukan ti ni ka jini taka ga apóstol un jiin taka ndajaꞌa Jesús kaꞌiin ñuu Judea, ja ni ka kandixia yɨvɨ ɨnga nación jnuꞌun Yandios.  
\v 2 Ni nandeokuñɨ Pedro ñuu Jerusalén. Ni jaa da nuu kanchuku uu ga ndajaꞌa Jesús, ja ka kuu chaa Israel. Tɨjnɨ ndajaꞌa un ni ka kaꞌan ja na koo seña yɨkɨ kuñu yɨvɨ ɨnga nación nanu ni ka kaꞌan maa da naa da un ni ka kandixia da Jesús. Ti ndajaꞌa un ni ka kejaꞌa ka xndichi da Pedro, ti ni ka kachi da: 
\p  
\v 3 ―Tu vaꞌa ni saꞌa ra ja ni kɨvɨ ra veꞌe yɨvɨ ɨnga nación ja tu ka iyo seña yɨkɨ kuñu, ti ni ka yee ra jiin da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 4 Yukan ti ni kachi Pedro taka ja ni jini da nuu chaa un naa da, ti ni kachi da: 
\p  
\v 5 ―Kancha ra ñuu Jope. Ni kejaꞌa kanajaa ri Yandios, ti ni skoto ya nuu ri. Ni jini ri ɨɨn saꞌma kaꞌnu ja vekuun andɨvɨ, ti ka ndikun ndɨ kuun jikɨ, ti ni jinu undi nuu kande ri.  
\v 6 Ni jini vaꞌa ri chi ni ndeꞌe vaꞌa ri ja nuu saꞌma un kaꞌiin taka nuu kuɨtɨ, kuɨtɨ ka iyo kuun ndaꞌa, jiin koo, jiin taka kuɨtɨ ka jika nuu tachi.  
\v 7 Ti ni jini soꞌo ri ja ni kachi Yandios: “Pedro, ndokuɨñɨ ti kaꞌni ra kuɨtɨ jaꞌa ti kaji ra.”  
\v 8 Ti ni kachi ri nuu ya: “Yandios, tu kuu kaji na, chi tu ni kutuꞌva na siaꞌan”  
\v 9 Ni kaꞌan tuku Yandios ɨnga jinu: “Tu vaꞌa ja kachi ra ja tu kuu kaji ra ja jaꞌa ri nuu ra.”  
\v 10 Uni jinu ni kuu siaꞌan, ti sa ni ndaa saꞌma un kuanoꞌon andɨvɨ. 
\p  
\v 11 Ti hora jña ni jakoyo uni chaa ñuu Cesarea veꞌe nuu kancha ri, ka nanduku da ruꞌu ja ni taji Cornelio da naa da.  
\v 12 Ti ni kachi Espíritu Santo nuu ri ja tundo, kani ini ri kiꞌin ri jiin chaa un. Suni ni ka jaꞌan iñu ndajaꞌa jaꞌa jiin ri, ni ka kɨvɨ ri veꞌe chaa un.  
\v 13 Ti ni kachi Cornelio nuu ri naa ri ja ni jini da ɨɨn tajnu Yandios ini veꞌe da, ja kandichi ya ti ni kachi ya: “Cornelio, taji uu chaa ka junukuachi nuu ra na kiꞌin da ñuu Jope, ti na kaꞌan ndaꞌu da jiin ɨɨn chaa nani Simón Pedro ja na kii da jaꞌa.  
\v 14 Na chaa Pedro ti na kachi da nuu ra nasa nanitaꞌu ra jiin tendɨꞌɨ jnaꞌan ra.” Jnuꞌun un ni kaꞌan tajnu un, ni kachi Cornelio.  
\v 15 Ni kejaꞌa ri kaꞌan ri nuu yɨvɨ un, ti hora yukan ni ka niꞌin da Espíritu Santo, nanu ni ka niꞌin yoꞌo naa yo undi nuu.  
\v 16 Yukan ti ni nukuꞌun ini ri jnuꞌun ni kaꞌan Jesús na ni kachi ya nuu yo: “Ni skuanducha Juan jiin nducha, chi tu jaꞌi chaa Espíritu Santo, ko jaa ɨɨn kɨvɨ ti kuncha ya jiin ra naa ra”, ni kachi ya.  
\v 17 Ni jaꞌa Yandios jnuꞌun ja ni chaa Espíritu Santo sɨkɨ yɨvɨ un, nanu ni jaꞌa ya jnuꞌun ja ni chaa ya sɨkɨ yoꞌo naa yo na ni ka kandixia yo Jitoꞌyo Jesús, ya kuu Cristo. Ti tu ni kuu kenchaa ri ja ni jaꞌa Yandios ―ni kachi Pedro. 
\p  
\v 18 Nu ni ka jinisoꞌo taka chaa ka kandixia Jesús ñuu Jerusalén yukan, ti tukaa ni ka kaꞌan kuɨtɨ da. Ni ka kejaꞌa da ka nakanajaa da Yandios, ti ni ka kachi da: 
\p ―Ni jaꞌa Yandios jnuꞌun ja na nakani ini yɨvɨ ɨnga nación, ti na kuchaku i jiin ya ―ni ka kachi da. 
\s1 Kuaꞌan Bernabé ñuu Antioquía 
\p  
\v 19 Na ni ka jaꞌni da Esteban, suni ni ka ndikun da uu ga yɨvɨ ja ka kandixia Jesús yukan. Yukan kuu ja ni ka jinu da. Tɨjnɨ yɨvɨ un kuankoyo ichi ñuu Fenicia, ti tɨjnɨ da kuankoyo ichi ñuu Chipre, ti tɨjnɨ da kuankoyo ichi ñuu Antioquía. Ti yukan ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios nɨnɨ nuu yɨvɨ Israel ni ga. Ti tukaa ni ka kaꞌan da nuu yɨvɨ ɨnga nación.  
\v 20 Suni ni ka iyo yɨvɨ ni ka kandixia Jesús ñuu Chipre jiin ñuu Cirene, ti ni ka kee da ñuu da ti kuankoyo da ñuu Antioquía, ti ni ka kaꞌan da nuu yɨvɨ ka kaꞌan griego ja kanchuku yukan. Ti ni ka kachi da taka jniñu ni saꞌa Jesús.  
\v 21 Ti ni chindee Yandios maa da jiin taka jnuꞌun ni ka kaꞌan da. Yukan kuu ja kuaꞌa yɨvɨ ɨnga nación un ni ka xndoo da jnuꞌun maa da, ti ni ka kandixia da jnuꞌun Jesús.  
\v 22 Nu ni ka jini yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu Jerusalén ja ni ka kejaꞌa ka kandixia yɨvɨ ɨnga nación, ti ni ka taji da Bernabé kuaꞌan da ñuu Antioquía. 
\p  
\v 23 Nu ni jaa da yukan, ti ni jini da ja chindee xaan Yandios yɨvɨ un, ti ni kusɨɨ ini da. Ti ni kachi da ja nɨ ini da ka siin i ichi Yandios.  
\v 24 Siaꞌan ni kachi Bernabé, chi ni kuu da ɨɨn chaa vaꞌa. Ti jiin inijnuni Espíritu Santo ni kandixia nɨ ini da Jesús. Yukan kuu ja kuaꞌa yɨvɨ ni ka kejaꞌa ka kandixia da Jesús jiin jnuꞌun ni kaꞌan da. 
\p  
\v 25 Yukan ti ni kee Bernabé kuaꞌan da ñuu Tarso, kuan nunduku da Saulo. Ni naniꞌin da Saulo, ti kuanukoyo tuku da ñuu Antioquía.  
\v 26 Yukan ni kunchuku da ɨɨn kuiya jiin yɨvɨ ka kandixia Jesús, ti kuaꞌa yɨvɨ ni ka skuaꞌa jiin da naa da. Ti suni ñuu Antioquía yukan, ni ka kejaꞌa ka kaꞌan uu ga yɨvɨ un: 
\p ―Ndajaꞌa Jesús na konani “Yɨvɨ yɨndaꞌa Cristo”, ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 27 Nɨ kaꞌiin Bernabé jiin Saulo ñuu Antioquía, ni ka jakoyo uu chaa Jerusalén. Ja ni jaꞌa sɨɨn Yandios ɨɨn jniñu nuu da ja na kaꞌan da ja kuu ya.  
\v 28 Ni ka ndututu yɨvɨ ka kandixia un, ti ni jakuɨñɨ ɨɨn chaa nani Agabo nuu da naa da ti jiin inijnuni Espíritu ni kachi da ja koo ɨɨn jnama nɨ ñuyɨvɨ. Yukan ti ni kuu nava ni kachi da. Ni kuu un na kuiya ni kuñaꞌnu Claudio nuu ñuu Roma.  
\v 29 Yukan ti tɨjnɨ yɨvɨ ka kandixia Jesús kanchuku ñuu Judea, vasu nasa ni kundee kuaꞌa ɨɨn ɨɨn yɨvɨ.  
\v 30 Siaꞌan ni ka saꞌa da, ti ni ka taji da xuꞌun un kuaꞌan jiin Bernabé jiin Saulo. Ti ni ka yɨndaꞌa da xuꞌun un nuu chaa ka taꞌu jniñu nuu yɨvɨ ka kandixia ñuu Judea. 
\s1 Ni jiꞌi Jacobo ti ni kɨvɨ Pedro vekaa 
\c 12  
\p  
\v 1 Nɨ kaꞌiin Bernabé jiin Saulo ñuu Antioquía, ti ɨɨn chaa nani Herodes, ni taꞌu jniñu ñuu Galilea. Ni kejaꞌa da jaꞌa da nundoꞌo yɨvɨ ka kandixia Jesús un.  
\v 2 Ni jnɨɨ da presu Jacobo, ñani Juan. Nu ni ndɨꞌɨ ni ka xndichi da chaa, ti ni ka jaꞌni da chaa jiin machete.  
\v 3 Ni jini Herodes ja ni ka jajnaꞌan ini chaa Israel un ja ni jiꞌi Jacobo. Ti suni ni jnɨɨ da presu Pedro. Ni saꞌa Herodes yukan kɨvɨ ka nasaꞌa chaa Israel, un viko ja ka nukuꞌun ini da ja ni ka ketaꞌu jnaꞌan da nuu yɨvɨ ñuu Egipto najanaꞌan. Viko un ka yee da staa stila tu yɨꞌɨ levadura.  
\v 4 Kɨvɨ un ni ka jnɨɨ Herodes Pedro ni ka chundee da chaa vekaa. Ti ni kachi Herodes: 
\p ―Xiaꞌun ɨɨn soldado na kundito Pedro ―ni kachi da. 
\p Ndɨ kuun, ndɨ kuun soldado kaꞌiin. Ndoꞌo ini Herodes ja undi kɨvɨ yaꞌa viko un sa keniꞌin da Pedro, ti xndichi da chaa nuu yɨvɨ Israel, ti sa kaꞌni da chaa, chi siaꞌan ti ka kusɨɨ ini yɨvɨ Israel.  
\v 5 Kande Pedro vekaa ti kaꞌiin soldado ka ndito, ti chaa ka kandixia Jesús un, nɨ ini da ka jikantaꞌu da nuu Yandios ja na chindee ya Pedro. 
\p  
\v 6 Yukan ti ɨɨn jakuaa ndoꞌo ini Herodes ja keniꞌin da Pedro ɨnga kɨvɨ. Jakuaa jña ni kixi Pedro maꞌñu uu soldado, ti ndikun da jiin uu cadena. Ti uu ga soldado ka ndito yuxeꞌe vekaa un.  
\v 7 Kixi naa Pedro, ti ni kɨvɨ ɨɨn tajnu Yandios, ti ni ndinchaa ini vekaa un. Ti ni skanda tajnu un Pedro ja na ndoto da, ti ni kachi da: 
\p ―Yachi ndoko ―ni kachi da. 
\p Yukan ti ni ka ndaji cadena nuꞌni ndaꞌa Pedro. Ti ni kachi tajnu un tuku: 
\p  
\v 8 ―Na kuꞌni chii ra ti na chiꞌi ra ndijña ra ―ni kachi da. 
\p Ndɨꞌɨ un ni saꞌa Pedro ti ni kachi tuku tajnu un: 
\p ―Na suku tɨkachi ra ti kundikun ra ruꞌu. 
\p  
\v 9 Yukan ti ni chindikun Pedro jata tajnu un ti ni ka kee da, ko tu jini da nu jandaa kuu ja ɨɨn tajnu Yandios kuu, xi so skoto i nuu da.  
\v 10 Ni ka yaꞌa da nuu kaꞌiin soldado ka ndito un, ti ka yaꞌa tuku da nuu kaꞌiin ɨnga uu ga chaa, ti sa ni jakoyo da yuxeꞌe kaa kaꞌnu nuu ka kekoyo yɨvɨ un. Ndiꞌyu un, ti nu ni jakoyo da, ni nuña maa, ti ni ka kee da kuaꞌan da yuxeꞌe un. Ti yukan ni xndoo tajnu un maa da.  
\v 11 Yukan ti sa ni ndoto vaꞌa nduchi Pedro, ti ni ndoꞌo ini da: 
\p ―Vijna ti ni jini ndaa ri ja ni taji Yandios ɨɨn tajnu ya nuu ni kunde ri, ti ni kaku ri nuu Herodes. Vijna tukaa ga saꞌa chaa Israel jiin ri nava ni ka ndoꞌo ini da ja saꞌa da niku ―ni ndoꞌo ini da. 
\p  
\v 12 Yukan ti ni kee da kuaꞌan da veꞌe María, nana Juan Marcos. Yukan ni ka ndututu yɨvɨ ka kandixia Jesús. Yukan kaꞌiin kuaꞌa yɨvɨ un ka jikantaꞌu i nuu Yandios ja na chindee ya Pedro.  
\v 13 Ni jaa Pedro yuxeꞌe un, ti ni kejaꞌa da skajan da. Yukan kande ɨɨn ñaꞌan nani Rode, ja junukuachi veꞌe un. Ni kee ña kuandeꞌe ña nau skajan yuxeꞌe un.  
\v 14 Ni nakuni ña tachi Pedro. Tu ni jiña ña yuxeꞌe un, chi ja ni kusɨɨ ini ña, ti ni nandeokuñɨ ña ja na kasjnuꞌun ña nuu yɨvɨ un, ti ni kachi ña: 
\p ―Pedro kuu ja skajan yuxeꞌe un ―ni kachi ña. 
\p  
\v 15 Ti ni ka kachi yɨvɨ un: 
\p ―Kakuꞌu ra ―ni ka kachi i. 
\p Ni siin ña kaꞌan ña ja Pedro kuu, ko yɨvɨ un ni ka kachi: 
\p ―Ansu Pedro kuu. Nu suu ɨɨn tajnu Yandios ja ndito Pedro kuu ―ni ka kachi. 
\p  
\v 16 Ni siin Pedro skajan da yuxeꞌe un, ti sa ni ka jiña yɨvɨ un. Nu ni ka jini ja maa Pedro kuu da, ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka naa ini.  
\v 17 Yukan ti ni saꞌa da seña jiin ndaꞌa da ja na kasɨ yuꞌu yɨvɨ un. Ti ni kejaꞌa da jani da nasa ni keniꞌin Yandios maa da ini vekaa un, ti suni ni kachi da: 
\p ―Kani jnuꞌun nuu Jacobo jiin uu ga yɨvɨ ka kandixia, taka ja ni jnaꞌan ri ―ni kachi da. 
\p Yukan ti ni kee da kuaꞌan da. 
\p  
\v 18 Nu ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti tendɨꞌɨ soldado un ni ka sana ini, ti ka jikajnuꞌun jnaꞌan: 
\p ―Nachi kuaꞌan Pedro ―ni ka kachi. 
\p  
\v 19 Yukan ti ni kachi Herodes ja na nanduku da Pedro, ko tu ni ka naniꞌin da chaa. Yukan ti ni kejaꞌa Herodes jikajnuꞌun da soldado, ti soldado un tu na jnuꞌun ni ka jaꞌa da. Yukan ti ni kachi Herodes ja na kuū soldado un. Ti yukan ni kee Herodes ñuu Judea ti kuaꞌan da ñuu Cesarea. Yukan ni kuncha da. 
\s1 Ni jiꞌi Herodes 
\p  
\v 20 Kɨtɨ ini Herodes nuu yɨvɨ ñuu Tiro jiin yɨvɨ ñuu Sidón. Ti ni ka jaꞌan yɨvɨ ñuu un nuu Herodes ja ka kuni ndajnuꞌun ɨɨn jniñu jiin da. Tendɨꞌɨ da ni jakoyo nuu kancha Herodes, ti ni ka kaꞌan da jiin Blasto, ɨɨn chaa ndisojniñu ñaꞌnu nuu Herodes, ja na kaꞌan da jiin Herodes, ti chaꞌu yɨvɨ un maa da. Ti ni kachi da ja chindee da yɨvɨ un. Ni ka kaꞌan vaꞌa da jiin Herodes ja na ndumani da naa da, chi taka ja ka yaji da vaji ñuu nuu ni taꞌu Herodes jniñu un.  
\v 21 Yukan ti ni kachi Herodes na kɨvɨ jakoyo tuku da. Nu ni jaa kɨvɨ un, ni nakiꞌin Herodes saꞌma da ja jajniñu da nu kaꞌan da nuu yɨvɨ. Ni nukoo da nuu silla kuñaꞌnu da, ti ni kaꞌan da nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni ka kejaꞌa yɨvɨ ka kanajiin, ti ni ka kachi: 
\p ―¡Chaa kaꞌan jnuꞌun jaꞌa, ansu chaa ñuyɨvɨ jaꞌa kuu, chi ɨɨn yandios kuu! ―ni ka kachi da. 
\p Siaꞌan ni ka kachi da, chi ka kuni da ja na ndumani tuku da. 
\p  
\v 23 Ti hora jña ni saꞌa ɨɨn tajnu Yandios ja na koo uꞌu Herodes, chi ni jaꞌa ya jnuꞌun ja ni ka kachi yɨvɨ un ja kuu da ɨɨn yandios. Ni ndoꞌo xaan da nundoꞌo, chi ni ka yee tɨndaku da, ti sa ni jiꞌi da. 
\p  
\v 24 Yukan ti kuaꞌa xaan yɨvɨ ni ka kandixia jnuꞌun Yandios, ti ni ka kaꞌan jnuꞌun ya nuu kuaꞌa ga yɨvɨ. 
\p  
\v 25 Bernabé jiin Saulo ni ka yɨndaꞌa da xuꞌun ja ni ka kekoo da ja kuu yɨvɨ ndaꞌu ka iyo ñuu Jerusalén, ti sa ni ka nandeokuñɨ da ñuu Antioquía. Ti suni ni jaꞌan Juan Marcos jiin da naa da. 
\s1 Bernabé jiin Saulo ni ka jachanuu da jnuꞌun Yandios yɨvɨ ɨnga nación 
\c 13  
\p  
\v 1 Ñuu Antioquía ni ka iyo kuaꞌa yɨvɨ ni ka kandixia jnuꞌun Jesús. Tɨjnɨ yɨvɨ ni ka kaꞌan da, ti ni ka skuaꞌa da jnuꞌun Yandios. Yukan ni kaꞌiin Bernabé, Simón ja ni ka kaꞌan da “Chaa jnuu”, Lucio chaa ñuu Cirene, Saulo, jiin Manaén chaa ni kuu mani jiin Herodes, chi yukan ni jaꞌnu da.  
\v 2 Ɨɨn kɨvɨ ni ka ndututu tendɨꞌɨ chaa ka kandixia un, ka iyo ndicha da ja nakanajaa da Yandios naa da, ti ni kachi Espíritu Santo nuu da: 
\p ―Taji Saulo jiin Bernabé na kinkoyo da nuu saꞌa da jniñu, chi kuaꞌa ri ɨɨn jniñu nuu da ―ni kachi ya. 
\p  
\v 3 Yukan na ti ni ka iyo ndicha ini da, ni ka nakanajaa da Yandios. Ni ka chuxndee da ndaꞌa da sɨkɨ Bernabé jiin Saulo ja na kiꞌin saꞌa da jniñu un, ti ni ka kanxiaꞌu da naa da. Siaꞌan ni taji Espíritu Santo Bernabé jiin Saulo ja na saꞌa da jniñu un naa da. 
\s1 Ni ka kaꞌan apóstol jnuꞌun Yandios ñuu Chipre 
\p  
\v 4 Yukan kuu ja kuankoyo Bernabé jiin Saulo ñuu Seleucia. Yukan ni ka kɨvɨ da ɨɨn barco ti kuankoyo da ñuu Chipre, ja kande nuu mar un.  
\v 5 Ni jakoyo da ñuu Salamina, ja yɨndaꞌa Chipre. Ni ka kɨvɨ da veñuꞌun yɨvɨ Israel yukan, ti ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Suni ni jaꞌan Juan chindee da Bernabé jiin Saulo.  
\v 6 Ni ka kee da kuankoyo da ti ni jakoyo da ñuu Pafos. Yukan ni ka jini da ɨɨn chaa Israel nani Barjesús. Suni nani da Elimas chi kuu da ɨɨn chaa tasɨ. Ni xndaꞌu da yɨvɨ, chi ni kachi da ja kaꞌan da jnuꞌun Yandios vasu tu jini da.  
\v 7 Ni kuu mani da jiin Sergio Paulo, chaa ni taꞌu jniñu ñuu yukan. Sergio Paulo ni kuu ɨɨn chaa ndichi ñuu yukan. Ni kana Sergio Paulo Bernabé jiin Saulo ja kuni kunsoꞌo da jnuꞌun Yandios.  
\v 8 Ko chaa tasɨ un tu kuni da ja na kaꞌan Bernabé jiin Saulo nuu Sergio Paulo, chi tu kuni da ja na kandixia chaa un jnuꞌun Jesús.  
\v 9 Ti Saulo, ja suni nani da Pablo, jiin inijnuni Espíritu Santo ni ndeꞌe vaꞌa da nuu chaa tasɨ un,  
\v 10 ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo ja xndaꞌu ñaꞌan, ja saꞌa jniñu kueꞌe. Kuu ra ɨɨn seꞌe jaꞌuꞌu. Tu saꞌa ra ɨɨn jniñu kaxan. Taka jinu kaꞌan ra ja tu vaꞌa ja kiꞌin yɨvɨ ichi Yandios.  
\v 11 Vijna na ti xndichi Yandios roꞌo. Kukuaa ra ti tu kundeꞌe ra ja kuu tɨjnɨ kɨvɨ ―ni kachi Pablo. 
\p Yukan ti ni kukuaa ni chaa tasɨ un, chi ni chaa ni viko nduchi da, ti ni nduku da ɨɨn chaa kunchaka da nuu nachi kiꞌin da.  
\v 12 Ni jini Sergio Paulo nava ni jnaꞌan chaa tasɨ un, ti ni kejaꞌa da kandixia da Jesús, ti ni naa ini da jiin taka jnuꞌun Yandios ni ka kaꞌan Bernabé jiin Pablo. 
\s1 Kanchuku Pablo jiin Bernabé ñuu Antioquía Pisidia 
\p  
\v 13 Pablo jiin uu ga jnaꞌan da, ni ka kee da ñuu Pafos, ni ka kɨvɨ da barco ti kuankoyo da ñuu Perge, ja kande nuu yɨndaꞌa ñuu Panfilia. Yukan ni xndoo Juan Bernabé jiin Pablo, ti ni nandeokuñɨ da ñuu Jerusalén.  
\v 14 Ni ka yaꞌa Pablo jiin uu ga chaa kuankoyo jiin da ñuu Perge, ti kuankoyo da ñuu Antioquía ja kande nuu yɨndaꞌa ñuu Pisidia. Ni jakoyo da yukan ɨɨn sábado, ni ka kɨvɨ da veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun chaa Israel, ti ni ka nukoo da jiin yɨvɨ un.  
\v 15 Xnakan ni ka kaꞌu da tutu ni chaa Moisés, ti sa ni ka kaꞌu da tutu ni ka chaa profeta, chaa kaꞌan ja kuu Yandios. Yukan ti sa ni ka taji chaa ka kuñaꞌnu veñuꞌun un ɨɨn chaa ni kaxjnuꞌun nuu Pablo jiin uu ga chaa un, ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo naa ra, nu ka iyo jnuꞌun kaꞌan ra nuu yɨvɨ jaꞌa, kuu kaꞌan ra vijnañuꞌni ―ni kachi da. 
\p  
\v 16 Ni ndokuɨñɨ Pablo, ti ni saꞌa da seña jiin ndaꞌa da ja na kasɨ yuꞌu yɨvɨ un, ti ni kachi da: 
\p ―Roꞌo chaa Israel naa ra jiin taka yɨvɨ ka nchañuꞌun Yandios, kunsoꞌo vaꞌa ra jnuꞌun kaꞌan ri naa ra.  
\v 17 Ni nakaji Yandios jnaꞌan yo najanaꞌan, ti ni ka nchañuꞌun da ya. Ni chindee ya maa da na ni kanchuku da ñuu Egipto, chi ni ka nakaya xaan da. Yukan ti ni keniꞌin Yandios maa da ñuu Egipto, chi kuu saꞌa Yandios nasa kuni maa ya.  
\v 18 Ni jaꞌa ya jnuꞌun ja na saꞌa yɨvɨ un nava kuu ini i nuu ñuꞌun teꞌe un ja kuu uu xiko kuiya. 
\p  
\v 19 Ni jaa ɨɨn kɨvɨ nu ni ka kɨvɨ da ñuu Canaán. Ni chindee Yandios maa da, ti ni ka xnaa da uxia ñuu naꞌnu yukan. Ti ñuu yukan ni ka kuñaꞌnu nuu uu ga ñuu, ko Yandios ni jaꞌa ndɨꞌɨ ya ñuꞌun un nuu da naa da.  
\v 20 Ni kunchuku da yukan kuun ciento uu xiko uxi kuiya, ti ni kachi Yandios ja na taꞌu chaa kuu juez jniñu nuu yɨvɨ un undi kɨvɨ ni kii Samuel. 
\p  
\v 21 Nɨ kuiya ni chaku Samuel, ni ka jikantaꞌu yɨvɨ un nuu Yandios ja na koo ɨɨn chaa kañaꞌnu taꞌu jniñu nuu da naa da. Yukan ti ni jaꞌa ya jnuꞌun ni kii Saúl, seꞌe Cis, ni kuu da chaa ni taꞌu jniñu nuu yɨvɨ un. Ni kuu da ɨɨn jnaꞌan Benjamín. Ni taꞌu Saúl jniñu nuu yɨvɨ un nuu uu xiko kuiya.  
\v 22 Ni keniꞌin Yandios Saúl. 
\p Yukan ni nakuaꞌa ya jniñu un nuu David, ti yukan ni kendo da kuu da chaa taꞌu jniñu nɨ tuꞌu nación Israel. Ni kaꞌan Yandios nava kaa David, chi ni kachi ya: “Jini ri David, seꞌe yɨɨ Isaí, ti jajnaꞌan ini ri da, chi saꞌa da taka nau ja kuni ri”, ni kachi ya.  
\v 23 Na kɨvɨ ni yaꞌa ni kachi Yandios: “Jaa ɨɨn kɨvɨ ja koo ɨɨn jnaꞌan David, ti chaa un nama sɨkɨ yɨvɨ ti ketaꞌu i”, ni kachi ya. 
\p Ti chaa un kuu ja nama yoꞌo naa yo ja ka kuu yo chaa Israel. Chaa un kuu Jesús.  
\v 24 Tu jaꞌi kejaꞌa Jesús kaꞌan ya jnuꞌun Yandios na ni kaꞌan Juan ja na nakani ini yɨvɨ Israel nuu kuachi i, ti na kuanducha i.  
\v 25 Kuan kuyajni kɨvɨ ja xndiꞌi Juan jniñu da, ti ni kachi da nuu yɨvɨ: “Ka ndatu ra ɨɨn chaa kuñaꞌnu ga, ti ka ndoꞌo ini ra ja ruꞌu kuu, ansu ruꞌu kuu, ko kuan kuyajni chaa chaa un, ti taꞌu da jniñu ñaꞌnu ga. Yukan kuu ja tu kejnaꞌan ri jiin da, chi tu kuñaꞌnu ga ri”, ni kachi Juan ―kachi Pablo. 
\p  
\v 26 Siin Pablo kaꞌan da: 
\p ―Roꞌo ja ka kuu jnaꞌan Abraham naa ra, jiin taka yɨvɨ ka nchañuꞌun Yandios, ja ni kachi Yandios nasa nanitaꞌu yo.  
\v 27 Sábado taka semana, ka skuaꞌa yɨvɨ ñuu Jerusalén jiin taka chaa ka taꞌu jniñu un, tutu ni ka saꞌa profeta janaꞌan, ko tu ka chaku ini ra taka jnuꞌun ka skuaꞌa ra. Yukan kuu ja ni ka siuku i jnuꞌun ni ka skuaꞌa ra un, chi tu ni ka nakuni ra na chaa ni kuu Jesús, ti ni ka xndichi ra ya.  
\v 28 Ni ka jini ra ja tu ni iyo kuachi Jesús, ko ni ka ndoꞌo ini i ja kaꞌni ra ya. Ni ka kaꞌan ra jiin Pilato ja na kaꞌni da ya.  
\v 29 Kuaꞌa ja ni ka saꞌa i jiin Jesús, ti ni ka jaꞌni ra ya nava ni ka kachi profeta najanaꞌan. Yukan ti ni ka kuniꞌin ra Jesús ndaꞌa cruz un, ti ni ka chunduji ra ya.  
\v 30 Ko ni jaꞌa Yandios jniñu nuu ya ti ni naxndoto ya Jesús nuu ñujiꞌi un.  
\v 31 Tɨjnɨ kɨvɨ ni ka jini ndajaꞌa Jesús un ja chaku ya. Chaa un ni ka yaku jiin ya na kɨvɨ ni kee ya ñuu Galilea, ti ni nandeokuñɨ ya ñuu Jerusalén. Ni ka kachi chaa un ja ni ka jini da ya ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 32 Siin Pablo kaꞌan da, ti ni kachi da: 
\p ―Ka kaꞌan ri jnuꞌun Yandios nuu ra naa ra. Ja ka jini ra ja ni kachi Yandios nuu jnaꞌan yo najanaꞌan.  
\v 33 Ja ka jini yo vijna ja ni siuku Yandios nava ni kachi ya, chi ni jaꞌa ya jniñu ñaꞌnu nuu Jesús, ti ni naxndoto tuku ya Jesús. Nuu Salmo kuu uu ni chiso David nava ni kachi Yandios ja nava jnaꞌan Jesús na ni kachi ya: “Roꞌo kuu seꞌe ri, ti vijna ni stuu ri roꞌo nuu yɨvɨ, ti na kuni yɨvɨ ja seꞌe ri kuu ra”, ni kachi ya. 
\p  
\v 34 Iyo nuu yoso ɨnga jnuꞌun ja ni kaꞌan Yandios jiin Jesús na ni kachi ya: “Chindee ri roꞌo nava ni kachi ri nuu David.” Siaꞌan ni kachi Yandios, chi kuaꞌa ya jniñu nuu Jesús ti naxndoto ya Jesús nuu ñujiꞌi un, chi tu ni jaꞌa Yandios jnuꞌun ja teꞌyu yɨkɨ kuñu Jesús.  
\v 35 Ti iyo nuu yoso ɨnga jnuꞌun ja ni kaꞌan David ja ndoo na jnaꞌan Jesús na ni kachi da: “Yandios, tu kuaꞌa ni jnuꞌun ja teꞌyu yɨkɨ kuñu seꞌe ni, ja kin saꞌa jniñu ñaꞌnu”, siaꞌan ni kachi da.  
\v 36 Na ni kuncha David ñuyɨvɨ jaꞌa, ni saꞌa da nava ni kachi Yandios, ti ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni jiꞌi da. Ñunduji da nuu ka ñunduji jnaꞌan da najanaꞌan, ti ni teꞌyu yɨkɨ kuñu da.  
\v 37 Siaꞌan ni jnaꞌan David, ko nuu Jesús ni jaꞌa Yandios ɨɨn jniñu nuu ya, ni naxndoto tuku ya Jesús, ti tu ni teꞌyu yɨkɨ kuñu ya. 
\p  
\v 38 Kuni ri ja na kuni ra naa ra ja maa Jesús kuu ja kenchaa kuachi yo.  
\v 39 Undi vijna tu jaꞌi ketaꞌu ra vasu ni ka jandatu ra taka jnuꞌun Yandios ni chiso Moisés. Ko vijna ti Jesús kuu ja kenchaa kuachi ra naa ra, ti nanitaꞌu ra nu na kandixia ra ya naa ra.  
\v 40 Koto ra maa ra naa ra nava tu jnaꞌan ra nava kaꞌan jnuꞌun ni ka chiso profeta najanaꞌan. Ni kachi da: 
\q1  
\v 41 Ko ruꞌu ja kuu Yandios, nu na saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu, ti naa ini ra naa ra ti kuū ra. 
\q1 Chi ni tu kandixia ra vasu na kani yɨvɨ jnuꞌun nuu ra. 
\q1 Ti vijna ni stuu ri roꞌo nuu yɨvɨ, ti na kuni yɨvɨ ja seꞌe ri kuu ra, ni kachi profeta un. 
\m Siaꞌan ni kaꞌan Pablo nuu yɨvɨ ni ka ndututu veñuꞌun un. 
\p  
\v 42 Yukan ti nu kuan kee Pablo jiin uu ga chaa un, ti ni ka kachi yɨvɨ un jiin da ja na kinkoyo tuku da ɨnga semana, ti na kaꞌan tuku da jnuꞌun un.  
\v 43 Nu ni ndɨꞌɨ yɨvɨ ni ka jicha veñuꞌun un, kuaꞌa yɨvɨ Israel ni ka ndikun da Pablo jiin Bernabé. Suni ni ka ndikun yɨvɨ ka ñavaꞌa jnuꞌun chaa Israel. Ti ni kachi Pablo jiin Bernabé nuu yɨvɨ un ja nɨ ini nɨ añu i na kundikun i ichi Yandios. 
\p  
\v 44 Nu ni jaa ɨnga sábado, ti ni ka ndututu kuaꞌa xaan ga yɨvɨ ñuu un ja ka kuni i kunsoꞌo i jnuꞌun Yandios.  
\v 45 Uu chaa Israel, tu ni ka jajnaꞌan ini ja ni ka jini da ja kuaꞌa xaan yɨvɨ un ni ka ndututu, ti ni ka kuu kuasun ini da. Yukan ti ni ka kachi da ja tu vaꞌa jnuꞌun ni ka kaꞌan Pablo jiin uu ga chaa un, ti ni ka kejaꞌa ka kananchaa da Pablo jiin uu ga chaa ka jika jiin da un.  
\v 46 Pablo jiin Bernabé, tu ni ka yuꞌu da, ti ni ka kejaꞌa da ka kaꞌan da nuu yɨvɨ un, ti ni ka kachi da: 
\p ―Kanu kuu ja kaꞌan ri jnuꞌun Yandios nuu roꞌo naa ra ja ka kuu ra chaa Israel, ko vijna, na kaꞌan ri nuu yɨvɨ ɨnga nación, chi tu ka kuni ra kunsoꞌo ra, ti ni tu ka jandatu ra. Ti tu ka kuni ra kunchuku ra jiin Yandios andɨvɨ.  
\v 47 Yukan kuu ja na kinkoyo ri nuu kaꞌiin yɨvɨ ɨnga nación, chi undi janaꞌan ni kachi Yandios: 
\q1 Ni taji ri roꞌo ja kaꞌan ra nuu yɨvɨ ɨnga nación. 
\q1 Yukan kuu ja nɨ ñuyɨvɨ kaꞌan ra nasa nanitaꞌu yɨvɨ. 
\m Siaꞌan ni kachi Yandios ―kachi Pablo. 
\p  
\v 48 Nu ni ka jinisoꞌo yɨvɨ ɨnga nación kaꞌiin un taka jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ni ka kusɨɨ ini ti ni ka kachi: 
\p ―Jnuꞌun Yandios kuu ja kanuu ga ―ni ka kachi. 
\p Ni nakaji Yandios tɨjnɨ chaa un ja na kunchuku da jiin ya sa ni ka kejaꞌa ka kandixia da.  
\v 49 Yukan ti taka chaa un ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios nɨ ñuu yukan.  
\v 50 Yukan kaꞌiin tɨjnɨ ñasɨꞌɨ ka siuku ndaa jnuꞌun chaa Israel. Nɨnɨ ka jaꞌan ña veñuꞌun Israel, ka kanajaa ña Yandios. Ti chaa Israel un ni ka kejaꞌa ka kaꞌan jiin ñasɨꞌɨ un, jiin chaa ka kuñaꞌnu ñuu un, ti ni ka ndondaa da sɨkɨ Pablo jiin Bernabé. Yukan ti ni saꞌa yɨvɨ un ja na kondoꞌo Pablo jiin Bernabé, chi tu ni ka jajnaꞌan ini, ti ni ka keniꞌin da kuankoyo da.  
\v 51 Yukan ti Pablo jiin Bernabé, ni ka kɨsɨ da tɨkacha jaꞌa da nuu yɨvɨ un. Yukan ni kuu seña ja tu ni ka jantaꞌu yɨvɨ un maa da. Ni ka kee da ti kuankoyo da ñuu Iconio.  
\v 52 Yukan ti taka yɨvɨ ni ka kandixia ñuu Antioquía un ni ka kusɨɨ ini i, chi ja ni chaa Espíritu Santo kancha ya jiin i naa i. 
\s1 Kaꞌiin Pablo jiin Bernabé ñuu Iconio 
\c 14  
\p  
\v 1 Pablo jiin Bernabé ni jakoyo da ñuu Iconio. Ni ka kɨvɨ da veñuꞌun nuu ka skuaꞌa chaa Israel. Yukan ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios nuu yɨvɨ kaꞌiin un. Yukan kuu ja ni ka kejaꞌa yɨvɨ ni ka kandixia i jnuꞌun Jesús. Ni ka kandixia yɨvɨ Israel jiin yɨvɨ ɨnga nación, ti ni ka kuu kuaꞌa yɨvɨ un.  
\v 2 Tɨjnɨ yɨvɨ Israel kaꞌiin un ni ka ñusoꞌo jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ko tu ni ka jandatu, ti ni ka skaꞌan da yɨvɨ ɨnga nación ja na kaꞌan kueꞌe da sɨkɨ yɨvɨ ka kandixia un.  
\v 3 Yukan kuu ja ni kunchuku Pablo jiin jnaꞌan da tɨjnɨ kɨvɨ ñuu Iconio un. Tu ni ka yuꞌu da kachi da ja kundaꞌu Yandios yɨvɨ naa i. Ti Yandios ni jaꞌa jniñu ñaꞌnu nuu da naa da ja na saꞌa da jniñu ñaꞌnu. Yukan kuu ja ni saꞌa Yandios nava na chaku ini yɨvɨ ñuu un ja jandaa kuu ja ka kaꞌan da jnuꞌun ya.  
\v 4 Ti yɨvɨ Iconio un ka ñuu sava. Sava kajiin jiin chaa Israel, ti sava kajiin Pablo jiin Bernabé.  
\v 5 Tɨjnɨ chaa Israel jiin chaa ɨnga nación, jiin chaa ñaꞌnu un ni ka kejaꞌa ka ndoꞌo kueꞌe ini ja kuaꞌa yuu sɨkɨ da maa da.  
\v 6 Yukan ti ni ka jini Pablo jiin jnaꞌan da. Ni ka kee da kuankoyo da ñuu Likaonia. Ni jakoyo da ñuu Listra, ti sa ni ka yaꞌa da ñuu Derbe. Kuankoyo da taka ga ñuu yukan,  
\v 7 ti ka kaꞌan da jnuꞌun Jesús. 
\s1 Ni ka jaꞌa da yuu sɨkɨ Pablo ñuu Listra 
\p  
\v 8 Ñuu Listra yukan kancha ɨɨn chaa tɨkuku, chi siaꞌan ni kaku da. Yukan kuu ja tu kuu kaka da. Ni jinisoꞌo da jnuꞌun kaꞌan Pablo.  
\v 9 Ni ndeꞌe vaꞌa Pablo nuu chaa tɨkuku un, ti ni jini Pablo ja ni kandixia chaa un, ti kuni da nduvaꞌa da.  
\v 10 Yukan ti jiin tachi niꞌin ni kachi Pablo nuu da: 
\p ―¡Ndokuñɨ ndaa jiin sɨꞌɨn ra! ―ni kachi da. 
\p Yukan ti uni ni kanda chaa un ti ni kejaꞌa da jika da.  
\v 11 Ni ka jini yɨvɨ un nava ni saꞌa Pablo, ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin, ti ka kaꞌan: 
\p ―¡Ni ka kuun Yandios nuu kaꞌiin yo jaꞌa, ti kanda nanu kanda yoꞌo naa yo. Ti yoꞌo chi yɨvɨ ka kuu yo! ―ni ka kachi yɨvɨ un. (Siaꞌan ni ka kaꞌan da nuu yuꞌu ka kaꞌan yɨvɨ Likaonia.) 
\p  
\v 12 Ni ka kachi da ja Bernabé ni kuu Júpiter, ti Pablo ni kuu Mercurio, chi maa da kuu ja ni kaꞌan. Siaꞌan ni ka kaꞌan da, chi ja ni ka nchañuꞌun da Júpiter jiin Mercurio.  
\v 13 Yuꞌu ñuu un iyo ɨɨn veñuꞌun nuu ni ka nchañuꞌun yɨvɨ un Júpiter. Yukan ti sutu Júpiter, ni yɨndaꞌa da xndɨkɨ jiin corona ita. Ti kuni sutu jiin yɨvɨ ñuu un kaꞌni da tɨjnɨ xndɨkɨ ja soko da tɨ nuu Pablo jiin Bernabé, chi ka ndoꞌo ini da ja maa da ka kuu uu santu.  
\v 14 Yukan ti ni ka jini apóstol, Bernabé jiin Pablo ja ka kuni yɨvɨ un kunchañuꞌun i maa da naa da. Ni ka kejaꞌa da ka jaꞌncha da saꞌma da, chi ni ka kuu kuiꞌya ini da. Ni ka kanajiin da, ti ni kachi Pablo: 
\p  
\v 15 ―Roꞌo naa ra, tu vaꞌa ja ka saꞌa ra siaꞌan. Suni yɨvɨ ka kuu ri. Kaꞌan ri nuu ra naa ra ja na xndoo ra jniñu ka saꞌa ra, chi tu kaxan. Kaꞌan ri jiin ra ja na kandixia ra nuu Yandios chaku, chi maa ya ni saꞌa taka ja iyo. Ni saꞌa ya andɨvɨ, ñuyɨvɨ jiin mar.  
\v 16 Undi janaꞌan ni jaꞌa ya jnuꞌun ja na saꞌa yɨvɨ nasa kuu ini.  
\v 17 Ko Yandios ni stuu ya maa ya nava kaa ya, chi ni saꞌa ya jniñu vaꞌa ja kuu tendɨꞌɨ yɨvɨ. Ni saꞌa ya ja na kuun sau, ni saꞌa ya ja na kuu jniñu ka saꞌa yɨvɨ taka kuiya, ja ni jaꞌa ya ja kuu chaku yɨvɨ nava na koo sɨɨ ini i. Yukan kuu ja ni saꞌa Yandios ja kuu yo naa yo ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 18 Siaꞌan ni kaꞌan Pablo, ko yɨɨ sa ni kuu ni jasɨ da ja kaꞌni yɨvɨ un xndɨkɨ ja soko nuu da, chi ka kuni kunchañuꞌun da maa da naa da. 
\p  
\v 19 Yukan ti yɨvɨ ñuu Antioquía ni chakoyo nuu kaꞌiin Pablo jiin chaa ka jika jiin da. Suni chakoyo chaa Israel kanchuku ñuu Iconio, ni ka skaꞌan da yɨvɨ Listra un, ti ni ka kejaꞌa ka kuɨtɨ ini nuu Pablo jiin jnaꞌa da. Yukan ti ni ka jaꞌa yuu sɨkɨ Pablo, ti ni jiꞌi nuu da. Yukan ti ni ka ñuꞌun da Pablo undi yuꞌu ñuu un, chi ni ka ndoꞌo ini ja ni jiꞌi da.  
\v 20 Yukan ti yɨvɨ ni ka skuaꞌa jiin Pablo un ni chakoyo da nuu katuu da, ti hora jña ni ndukaji ini da ti ni ndoko da. Ni ndokuɨñɨ da, ti ni ndɨvɨ tuku da ñuu un. Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti kuaꞌan da jiin Bernabé ichi ñuu Derbe.  
\v 21 Yukan ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios, ti kuaꞌa xaan yɨvɨ un ni ka kandixia jnuꞌun Jesús. Ni ka kee da yukan, ti ni ka nandeokuñɨ tuku da ñuu Listra. Ti ni ka nayaꞌa tuku da ñuu Iconio, ti ni najakoyo da ñuu Antioquía.  
\v 22 Yukan ni ka jaꞌa da jnundee ini yɨvɨ ka kandixia un, ti ni kachi Pablo: 
\p ―Kandixia nɨ ini nɨ añu ra Jesús naa ra. Tendɨꞌɨ yo koo nundoꞌo, ko siaꞌan ti na jakoyo yo ñuu nuu taꞌu Yandios jniñu ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 23 Taka ñuu nuu ni ka yaꞌa da un ni ka nduku da chaa nchañuꞌun Jesús un, ti ni ka jaꞌa da jniñu nuu da. Ni ka iyo ndicha yɨvɨ un, ti ni ka jikantaꞌu da nuu Yandios, ti sa ni kachi Pablo nuu da: 
\p ―Ja ni ka kandixia ra Jesús naa ra, ti maa ya kuu ja koto roꞌo naa ra ―ni kachi da. 
\s1 Ka nandeokuñɨ Pablo jiin Bernabé ñuu Antioquía 
\p  
\v 24 Yukan ti ni ka nayaꞌa da ñuu Pisidia, ti ni najakoyo da ñuu Perge nuu yɨndaꞌa Panfilia.  
\v 25 Suni ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios yukan, ti sa kuankoyo da ñuu Atalia.  
\v 26 Yukan ni ka kɨvɨ da barco, ti kuankoyo da ñuu Antioquía nuu ni ka kee da un. Yukan ni kuu undi nuu nu ni ka jikantaꞌu yɨvɨ nuu Yandios ja na chindee ya Pablo jiin chaa ka jika jiin da taka nuu kinkoyo da. Ni ka nandeokuñɨ da yukan, chi ja ni ndɨꞌɨ jniñu da ni ka saꞌa da.  
\v 27 Ni jakoyo da ñuu un, ti ni ka nastutu da taka yɨvɨ ka kandixia un, ti ni jani da jnuꞌun nava ni chindee Yandios nuu da. Ni ka kachi da nuu yɨvɨ un: 
\p ―Ja ni chindee Yandios ja yɨvɨ ɨnga nación, suni na kandixia i Jesús ―ni kachi da. 
\p  
\v 28 Yukan ti naꞌan ni kunchuku Pablo jiin Bernabé jiin yɨvɨ ka kandixia un. 
\s1 Ni ka ndututu yɨvɨ ka kandixia ñuu Jerusalén 
\c 15  
\p  
\v 1 Nu ni ka najakoyo Pablo jiin Bernabé ñuu Antioquía tɨjnɨ yɨvɨ ni ka kee ñuu Judea, ti kuankoyo i ñuu Antioquía. Yɨvɨ Israel ni ka kuu i, ko ni ka kandixia i Jesús. Yukan ni ka kejaꞌa yɨvɨ ka skuaꞌa jiin yɨvɨ ɨnga nación ja ka kandixia i Jesús, ti ni ka kachi i: 
\p ―Kuni ja na koo seña yɨkɨ kuñu ra naa ra nava ni kachi Moisés, chi nu tuu, ti tu ketaꞌu ra naa ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 2 Ko Pablo jiin Bernabé tu ni ka jajnaꞌan ini da, ti ni ka chajnaꞌan da jnuꞌun jiin yɨvɨ Judea un. Yukan ti ni ka jaꞌa yɨvɨ Antioquía un jniñu nuu Pablo jiin Bernabé jiin uu ga chaa ka kandixia un, ja na kinkoyo da ñuu Jerusalén nuu kanchuku apóstol jiin chaa ka kuñaꞌnu nuu yɨvɨ kandixia un, ja na ndajnuꞌun da sɨkɨ nundoꞌo iyo ñuu Antioquía. 
\p  
\v 3 Yɨvɨ Antioquía un ni ka taji da kuankoyo da ñuu Jerusalén. Ichi kuankoyo da ni ka yaꞌa da ñuu Fenicia jiin ñuu Samaria. Nu ni ka yaꞌa da ñuu yukan, ni ka jani da jnuꞌun nuu yɨvɨ ka kandixia un, ja ni ka kejaꞌa yɨvɨ ɨnga nación ka xndoo i jnuún i ti ka kandixia i Jesús. Yukan ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia un ni ka kusɨɨ ini i. 
\p  
\v 4 Ni jakoyo Pablo jiin chaa ka jika jiin da ñuu Jerusalén, apóstol un jiin chaa ka kuñaꞌnu nuu yɨvɨ kandixia un, jiin taka yɨvɨ ka kandixia un, ni ka kanxiaꞌu jiin da naa da. Yukan ti Pablo jiin jnaꞌan da un ni ka jani da jnuꞌun nava ni saꞌa Yandios taka ñuu ni ka jaꞌan da.  
\v 5 Yukan kaꞌiin tɨjnɨ chaa fariseo ja ni ka kandixia Jesús. Ni ka ndokuɨñɨ da, ti ni ka kachi da: 
\p ―Kanu kuu ja na koo seña yɨkɨ kuñu taka yɨvɨ ka kandixia Jesús, nava ni kachi Yandios najanaꞌan, ti suni kanu kuu ja na kachi yo ja na saꞌa yɨvɨ taka jnuꞌun ni xndoo Moisés ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 6 Yukan ja ni ka ndututu apóstol jiin chaa ka yɨndaꞌa yɨvɨ ka kandixia un, ja ndajnuꞌun da sɨkɨ jniñu Pablo jiin chaa ka jika jiin da.  
\v 7 Kani xaan ni ka ndajnuꞌun da sa ni ndokuɨñɨ Pedro, ti ni kaꞌan da: 
\p ―Roꞌo naa ra, ja ka jini ra ja undi najanaꞌan ni taji Yandios ruꞌu ja kaꞌan ri nuu yɨvɨ ɨnga nación. Nu ni ka jinisoꞌo i jnuꞌun Yandios, ti suni ni ka kandixia i.  
\v 8 Jini Yandios añu taka yɨvɨ naa i, ti ni xnaꞌan ya nuu yo ja ni jantaꞌu ya yɨvɨ un, chi ni taji ya Espíritu Santo nuu i nanu ni taji ya Espíritu Santo nuu yoꞌo naa yo. Yukan kuu jnuꞌun ja ni jantaꞌu Yandios yɨvɨ yukan.  
\v 9 Tu ni kachi Yandios nuu yo: “Tu kaxan yɨvɨ ɨnga nación, chi roꞌo kuu ja kaxan.” Suni ni jantaꞌu Yandios yɨvɨ ɨnga nación naa i, chi ni ka kandixia i ya.  
\v 10 Nu kachi yo nuu yɨvɨ ka kandixia Jesús ɨnga nación ja na siin jnuꞌun ni xndoo Moisés, kondoꞌo yɨvɨ un. Yukan kuu ja tu vaꞌa kachi yo. Jini yo ja jnaꞌan yo janaꞌan, tu ni ka kundee da siuku da taka jnuꞌun ni kachi Moisés. Ti ni yoꞌo, tu ka kundee yo siuku yo.  
\v 11 Ansu nɨnɨ siaꞌan ti sa ketaꞌu yo, chi ketaꞌu yo siaꞌan ni nava kuni maa Jesús. Ti suni siaꞌan ni ka ketaꞌu yɨvɨ ɨnga nación yukan ―siaꞌan ni kaꞌan Pedro nuu chaa un. 
\p  
\v 12 Yukan ti ni ndɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka jasɨ yuꞌu, chi ni kaꞌan kaji da. Suni ni ka chunsoꞌo da taka jnuꞌun ni ka kaꞌan Pablo jiin Bernabé. Ni ka jani da jnuꞌun nava ni chindee Yandios maa da, ja ni ka saꞌa da jniñu ñaꞌnu nuu yɨvɨ ɨnga nación. Ni ka jini yɨvɨ un nasa saꞌa Yandios jniñu, ti ni ka naa ini i.  
\v 13 Nu ni ndɨꞌɨ ni ka kaꞌan Pablo jiin Bernabé, ti ni kachi Jacobo: 
\p ―Roꞌo naa ra, kunsoꞌo na kaꞌan ri.  
\v 14 Ja ni kachi Simón Pedro nasa ni nakaji Yandios yɨvɨ ɨnga nación, ti ni ka ndɨvɨ i nuu ya.  
\v 15 Suni jnuꞌun un ni ka chiso profeta najanaꞌan nasa chindee Yandios yɨvɨ ɨnga nación na ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios: 
\q1  
\v 16 Nu vaji ga kɨvɨ, ti chaa ɨɨn chaa kuu Cristo, chi maa ri taji da. 
\q1 Na ni chaku David ni ka nchañuꞌun ndaa yɨvɨ ruꞌu, ko ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni ka xndoo ruꞌu. 
\q1 Ti jaa ɨɨn kɨvɨ ja kunchañuꞌun tuku yɨvɨ ruꞌu, nanu ni ka nchañuꞌun ruꞌu na ni chaku David. 
\q1  
\v 17 Yukan kuu ja na nduku ndaa yɨvɨ ɨnga nación ruꞌu, ti kandixia ruꞌu. 
\q1  
\v 18 Siaꞌan ni kachi Yandios na ni xnaꞌan ya nuu yo na janaꞌan. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 19 Yukan kuu ja ndoꞌo ini ri ja tu kuu kuaꞌa yo nundoꞌo nuu yɨvɨ ɨnga nación ja ka kandixia.  
\v 20 Chi so ja na saꞌa yo ɨɨn tutu na kiꞌin, ti yukan na chiso yo ja koto ma kaji ga i kuñu kuɨtɨ ni ka soko ɨnga yɨvɨ un nuu santu i, ti chaa iyo ñasɨꞌɨ koto kunchaka da ɨnga ñasɨꞌɨ. Ti suni ñaꞌan ka iyo yɨɨ, koto kunchaka ña ɨnga chaa. Suni na chiso yo ja koto ma kaji i kuñu kuɨtɨ ka neꞌne, xi kuɨtɨ ka kanchaa ti ni nɨñɨ tɨ, koto ma kaji i naa i.  
\v 21 Kaꞌan ri ja na kachi yo jnuꞌun jaꞌa, chi taka ñuu ka kaꞌan yɨvɨ jnuꞌun un ja siaꞌan ni chiso Moisés najanaꞌan, ti taka sábado ka skuaꞌa yɨvɨ jnuꞌun un ini veñuꞌun Israel undi vijna. Ti nu xnaa yo jnuꞌun Moisés, yukan tu jajnaꞌan ini yɨvɨ un ―siaꞌan ni kachi Jacobo nuu yɨvɨ ni ka ndututu un. 
\p  
\v 22 Yukan ti apóstol jiin chaa ka yɨndaꞌa yɨvɨ un, jiin uu ga yɨvɨ ka kandixia Jesús un, ni ka ndoꞌo ini da ja nakaji da uu chaa taji da kinkoyo da jiin Pablo jiin Bernabé ñuu Antioquía. Yukan ti ni ka taji da Judas Barsabás jiin Silas, chaa ka kuñaꞌnu nuu yɨvɨ ka kandixia un.  
\v 23 Ni ka jaꞌa yɨvɨ un ɨɨn tutu ka yɨndaꞌa chaa un. Ti tutu un ni taji da nuu yɨvɨ ɨnga nación ja kanchuku ñuu Antioquía, ñuu Siria, jiin ñuu Cilicia, ti ni ka kachi da siaꞌan: 
\p “Ruꞌu apóstol naa ri jiin chaa ka kuñaꞌnu jiin uu ga chaa ka kandixia jaꞌa. Ka kanxiaꞌu ri jiin ra naa ra.  
\v 24 Ni chaa jnuꞌun jaꞌa ja uu chaa ka jika jiin ri ni ka kee da jaꞌa, ti kuajakoyo da jña, ti ka jaꞌa da tɨꞌlɨ nundoꞌo nuu ra naa ra, ti vijna ka ndɨꞌɨ ini ra naa ra. Tu ni ka taji ri chaa un naa da.  
\v 25 Ni ka ndajnuꞌun taka ri naa ri, ti ni ka nduku ri uu chaa na jakoyo da nuu kaꞌiin ra. Jakoyo da jiin Bernabé jiin Pablo. Ka kusɨɨ ini ri jiin Bernabé jiin Pablo.  
\v 26 Ni ka jaꞌan da tɨjnɨ ñuu nuu ni ka kuni kaꞌni yɨvɨ da naa da, chi ka saꞌa da jniñu ja kuu Jitoꞌyo Jesús, ya kuu Cristo.  
\v 27 Yukan kuu ja na taji ri Judas jiin Silas jiin da naa da. Ka kaꞌan kaji da nuu ra naa ra sɨkɨ jnuꞌun ka chiso ri jaꞌa.  
\v 28 Ni chindee Espíritu Santo ruꞌu naa ri. Yukan kuu ja ka ndoꞌo ini ri ja na kachi ri nuu ra ja tu nɨnɨ kuu ja kuandatu ra taka jnuꞌun najanaꞌan, ko nɨnɨ kuu ja koto ra maa ra nuu taka jnuꞌun ka chiso ri jaꞌa.  
\v 29 Tu kuu kaji ra ja ka soko yɨvɨ nuu santu. Tu kuu kaji ra kuñu kuɨtɨ nu tu ni jatɨ ndɨꞌɨ nɨñɨ tɨ, ni tu kuu kaji ra nɨñɨ kuɨtɨ. Roꞌo chaa naa ra, tu kuu kunchaka ra ɨnga ñasɨꞌɨ. Suni siaꞌan ñasɨꞌɨ naa ña, tu kuu kunchaka ña ɨnga chaa. Nu na koto ra maa ra naa ra ti vaꞌa kunchuku ra. Na kukuee jiin ra naa ra nuu Yandios.” Yukan kuu tutu ni ka saꞌa da nuu yɨvɨ Antioquía na ni ka ndututu da ñuu Jerusalén. 
\p  
\v 30 Yukan ti Pablo jiin chaa ka jika da jiin da, kuankoyo da jiin jnuꞌun yukan ñuu Antioquía. Yukan ni ka kana da taka yɨvɨ ka kandixia un, ti ni ka nakuaꞌa da tutu un.  
\v 31 Nu ni ka kaꞌu yɨvɨ un tutu un, ni ka kusɨɨ xaan ini da, chi ni jaꞌa da jnundee ini nuu da.  
\v 32 Yukan ti Judas jiin Silas ni ka kejaꞌa da ka kaꞌan da nuu yɨvɨ un, chi suni ka kuu da chaa ka kaꞌan jnuꞌun Yandios, ti suni ni ka jaꞌa da jnundee ini yɨvɨ un. Ni ka chindee da yɨvɨ un, ti ni ka kusɨɨ tuku ini da.  
\v 33 Ni kuꞌiin da jaku kɨvɨ yukan, ti ni ka nataji tuku yɨvɨ un Judas jiin Silas kuankoyo da nuu kaꞌiin chaa ni ka taji da un. Ti ni ka kachi da nuu da: 
\p ―Na kukuee jiin ra naa ra nuu Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 34 Ko ni ndoꞌo ini Silas ja kendo da yukan jaku ga kɨvɨ niku.  
\v 35 Ti Pablo jiin Bernabé ni ka kendo da ñuu Antioquía yukan. Ni ka skuaꞌa da jiin yɨvɨ un, ti ni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Yukan ti suni kuaꞌa chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios yukan. 
\s1 Kuaꞌan Pablo jinu kuu uu 
\p  
\v 36 Yukan ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja ni kachi Pablo nuu Bernabé: 
\p ―Na nandeokuñɨ yo taka ñuu nuu ni ka kaꞌan yo jnuꞌun Yandios undi nuu. Ndeꞌe yo nasa kanchuku taka yɨvɨ ni ka kandixia jnuꞌun Jesús un ―ni kachi da. 
\p  
\v 37 Bernabé kuni da ja na kiꞌin Juan Marcos jiin da naa da.  
\v 38 Ko Pablo tu kuni da, chi ni xndoo Juan Marcos da naa da ñuu Panfilia, ti tukaa ni jaꞌan da jiin da ja saꞌa da jniñu yukan.  
\v 39 Bernabé jiin Pablo tu ni ka kejnaꞌan ini da, ti ni ka kusɨɨn da naa da. Yukan ti kuaꞌan Bernabé jiin Marcos ni ka kɨvɨ da barco, ti kuankoyo da ñuu Chipre.  
\v 40 Yukan ti kuaꞌan Pablo jiin Silas. Ti yɨvɨ ka kandixia un ni ka jikantaꞌu i nuu Yandios ja na chindee ya Pablo jiin chaa kuaꞌan jiin da tuku. Yukan ti ni ka kee da kuaꞌan da.  
\v 41 Ni ka yaꞌa da ñuu Siria, ni ka yaꞌa da ñuu Cilicia, ti ni ka jaꞌa da jnundee ini taka chaa ka kandixia un. 
\s1 Ni chindee Timoteo Pablo jiin Silas 
\c 16  
\p  
\v 1 Yukan ti Pablo jiin Silas ni na jakoyo tuku da ñuu Derbe. Ni ka nayaꞌa tuku da ñuu Listra. Yukan ni ka ndejnaꞌan da jiin ɨɨn chaa nani Timoteo. Ni ndɨvɨ da jiin Yandios. Nana da ni kuu ña ɨɨn ñaꞌan Israel, ko suni ni kandixia ña Jesús. Tata da ni kuu chaa griego.  
\v 2 Yɨvɨ ka kandixia ñuu Listra ni ka kachi ja chaa vaꞌa kuu Timoteo. Suni siaꞌan ni ka kachi yɨvɨ Iconio.  
\v 3 Yukan kuu ja ni kuni Pablo ja na kiꞌin Timoteo jiin da, ko xnakan ni saꞌa da seña yɨkɨ kuñu Timoteo nava tu kaꞌan chaa Israel kanchuku un sɨkɨ da, chi ka jini da ja chaa griego kuu tata da, ti tu siuku da jnuꞌun chaa Israel.  
\v 4 Yukan ni ka yaꞌa da ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn ñuu un, ti ni ka jani dajnuꞌun nava ni ka chiso da nuu tutu un.  
\v 5 Yukan kuu ja ni ka kundee ini yɨvɨ ka kandixia un, chi ni ka kandixia ndaa da Yandios. Ti taka kɨvɨ kuan kukuaꞌa yɨvɨ ka kandixia un. 
\s1 Ni jani Pablo ɨɨn chaa ñuu Macedonia 
\p  
\v 6 Pablo jiin chaa kuaꞌan jiin da, ni ka yaꞌa da ñuu Frigia, ti suni ni ka yaꞌa da ñuu Galacia, chi Espíritu Santo tu ni jaꞌa ya jnuꞌun ja kaꞌan da jnuꞌun Yandios ñuu Asia.  
\v 7 Yukan ti na jakoyo da nuu ndejnaꞌan ñuu Misia jiin ɨnga ñuu, chi ka kuni kinkoyo da ñuu Bitinia, ko Espíritu Santo tu ni jaꞌa ya jnuꞌun ja kinkoyo da yukan.  
\v 8 Yukan kuu ja ni ka kɨvɨ da ñuu Misia, ti ni jakoyo da ñuu Troas.  
\v 9 Yukan ni ka kixi da jakuaa, ti ni jani Pablo ja ni jini da ɨɨn chaa ñuu Macedonia kandichi da yukan. Kndaꞌu da jiin Pablo, ti ni kachi da: 
\p ―Yaa ni ñuu Macedonia, ti chindee ni saña naa na ―ni kachi da. 
\p  
\v 10 Yukan kuu ja ni jini Pablo nuu jani da. Ruꞌu Lucas suni ni jaa ri nuu kaꞌiin Pablo jiin chaa kuaꞌan jiin da. Yukan ni ka saꞌa tuꞌva ri maa ri, ti kuankoyo ri ñuu Macedonia, chi ni ka jini ri ja Yandios taji ruꞌu ja na kinkoyo ri yukan, ja na kaꞌan ri jnuꞌun ya nuu yɨvɨ yukan. 
\s1 Kaꞌiin Pablo jiin Silas ñuu Filipos 
\p  
\v 11 Ni ka kɨvɨ ri barco ñuu Troas yukan, ti kuankoyo ndoo ri undi ñuu Samotracia. Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ni jakoyo ri ñuu Neápolis.  
\v 12 Yukan ni ka xndoo ri barco ti kuankoyo ri ñuu Filipos, ja kuu ɨɨn ñuu kaꞌnu yukan. Tu iyo ɨnga ñuu kaꞌnu ga ja kuu ñuu Macedonia un ja yɨndaꞌa ñuu Roma. Naꞌan ni kuꞌiin ri yukan.  
\v 13 Ɨɨn sábado kuankoyo ri yuꞌu ñuu un, ni ka jaꞌan ri nuu ni ka ndututu yɨvɨ Israel yuꞌu ɨɨn yucha un, ja kanajaa da Yandios. Ni jakoyo ri, ti ni ka nukoo ri, ti ni ka kaꞌan ri jiin ñasɨꞌɨ ni ka ndututu yukan. Ni ka kaꞌan ri jnuꞌun Yandios.  
\v 14 Ɨɨn ñasɨꞌɨ un ni nani ña Lidia. Xiko ña saꞌma vaꞌa, saꞌma ja ni ka saꞌa jiin yuꞌva nchaa. Ni kuu ña ɨɨn ñaꞌan ñuu Tiatira, ti suni ni nchañuꞌun ña Yandios nanu ka saꞌa yɨvɨ Israel. Ni chunsoꞌo vaꞌa ña, ti ni chindee Yandios maa ña. Yukan kuu ja ni kandixia ña nava ni kachi Pablo.  
\v 15 Ni janducha ña jiin taka jnaꞌan ña kanchuku veꞌe ña, ti ni kachi ña nuu ri naa ri: 
\p ―Ñaꞌan veꞌe ri, ti kendo ra naa ra, chi ka jini ra ja kandixia ndaa ri Jesús ―ni kachi ña. 
\p Ni chayɨka ña ruꞌu naa ri, ti ni ka jaꞌan ri veꞌe ña. 
\p  
\v 16 Ɨnga kɨvɨ kuankoyo ri ichi nuu ka kanajaa chaa Israel un Yandios. Ni ka ndejnaꞌan ri jiin ɨɨn ñaꞌan suchi. Nɨnɨ kaꞌan ña nuu yɨvɨ nasa kuu ɨnga kɨvɨ vaji, ti kaꞌan ña nasa jnaꞌan yɨvɨ un, chi yɨꞌɨ tachi xaan jiin ña. Ni kuu ña muzu uu ga chaa un naa da, ti ni niꞌin kuaꞌa ña xuꞌun nuu chaa un naa da.  
\v 17 Ni kejaꞌa ndikun ña Pablo jiin tendɨꞌɨ ri naa ri, ti ni kejaꞌa ña kanajiin koꞌo ña, ti ni kachi ña: 
\p ―¡Chaa jaꞌa ka saꞌa da jniñu ja kuu Yandios ñaꞌnu kancha andɨvɨ! ¡Ka jani da jnuꞌun nasa nanitaꞌu yo! ―ni kachi ña. 
\p  
\v 18 Siaꞌan ni ndikun ña tɨjnɨ kɨvɨ ruꞌu naa ri undi tukaa ni kundee Pablo. Ti ni ndeokoto da nuu ña, ti ni kachi da nuu tachi xaan ja yɨꞌɨ jiin ña un: 
\p ―Na kachi ri ja kin kee ra ini ñaꞌan jña, nava jniñu taꞌu Jesús, ya kuu Cristo ―ni kachi da. 
\p Ti hora jña ni kenchaa tachi xaan un kuaꞌan. 
\p  
\v 19 Yukan ti nu ni ka jini chaa ka taꞌu jniñu nuu ña un, ja tukaa ga niꞌin ña xuꞌun, chi ni kenchaa tachi xaan un. Yukan ti ni ka jnɨɨ da Pablo jiin Silas kuankoyo da jiin da nuu ni ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu nuu yaꞌu un.  
\v 20 Kuankoyo chaa un jiin da naa da nuu juez un, ti ni ka kachi da: 
\p ―Ka jaꞌa chaa jaꞌa nundoꞌo ñuu yo, ti chaa Israel ka kuu da.  
\v 21 Ka kaꞌan da ja na kuandatu yo jnuꞌun da, ko tu kaꞌan ley yo ja kuandatu yo jnuꞌun da, chi Roma taꞌu jniñu nuu yo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 22 Suni siaꞌan ni ka kachi tendɨꞌɨ yɨvɨ un. Yukan ni ka kachi juez nuu policía: 
\p ―Tava saꞌma da, ti kani ra yujnu sɨkɨ da naa ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 23 Ni ka kani xaan da Pablo jiin Silas, ti ni ka jnaa da chaa vekaa, ti ni ka kachi da nuu policía ndito vekaa un: 
\p ―Kundito vaꞌa ra chaa jña naa da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 24 Siaꞌan ni ka kachi juez nuu policía un, ti policía un ni ka jnɨɨ da chaa, ti ni ka jnaa da undi sandɨꞌɨ ni ga jikɨ vekaa un. Ti ni ka saꞌa kutu da sɨꞌɨn Pablo jiin Silas tɨkuɨ yujnu naꞌnu. 
\p  
\v 25 Saꞌa yo ja kuan kuu ñuu, ti Pablo jiin Silas ka kanajaa da Yandios, ti ka jita da himno. Ti taka chaa kaꞌiin ini vekaa un ka ñusoꞌo da.  
\v 26 Sana ini da ti ni chaa ɨɨn ñujnaa xaan. Ni kanda nɨ nama vekaa un, ti tendɨꞌɨ yuxeꞌe un ni ka nuña, ti ni ka ndaji cadena ka ndikun taka presu un.  
\v 27 Ni ndoto chaa ndito yuxeꞌe un, ti ni jini da ja ni ka nuña yuxeꞌe un. Ni tava da machete da. Kuni da kaꞌni da maa da, chi ni ndoꞌo ini da ja ni ndɨꞌɨ presu un ni ka kee kuaꞌan.  
\v 28 Ni jini Pablo ti ni kana koꞌo da xini da, ti ni kachi da: 
\p ―Tu kaꞌni ra maa ra, chi tendɨꞌɨ ri kaꞌiin jaꞌa ―ni kachi da. 
\p  
\v 29 Ni jikan policía un ɨɨn ñuꞌun, ti jaꞌa da corrɨ ni kɨvɨ da ini vekaa un, ti ni jakunjitɨ da nuu Pablo jiin Silas. Ti nɨꞌɨn da ja yuꞌu da.  
\v 30 Yukan ti ni keniꞌin policía un Pablo jiin Silas, ti ni kejaꞌa jikajnuꞌun da: 
\p ―Taa, ndoo saꞌa na nava na kenchaa kuachi na, ti nanitaꞌu na ―ni kachi da. 
\p  
\v 31 Yukan ti ni kachi Pablo: 
\p ―Kandixia Jitoꞌyo Jesús ti na nanitaꞌu ra, ti suni tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku veꞌe ra nanitaꞌu i ―ni kachi da. 
\p  
\v 32 Yukan ti ni ka kaꞌan Pablo jiin Silas jnuꞌun Yandios nuu da jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku veꞌe da.  
\v 33 Ti suni hora jakuaa yukan ni nakacha policía un nuu ni ka tuji Pablo jiin chaa ka jika jiin da. Yukan ti ni ka janducha policía un jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku veꞌe da, chi ni ka kandixia da jnuꞌun Jitoꞌyo Jesús.  
\v 34 Yukan ti ni ka kɨvɨ da veꞌe policía un, ti ni jaꞌa chaa un ja ni ka yaji da. Ni kusɨɨ ini policía un jiin tendɨꞌɨ jnaꞌan da kankuchu veꞌe da, chi ni ka kandixia da Yandios. Yukan ti ni ka nandeokuñɨ Pablo jiin Silas vekaa un tuku. 
\p  
\v 35 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni ka taji juez un policía ja na kachi da nuu policía ndito vekaa un ja na sia da Pablo jiin Silas.  
\v 36 Yukan ti ni kachi policía ndito vekaa un nuu Pablo: 
\p ―Ni ka taji juez razón ja na sia na niꞌin naa ni. Yukan kuu ja kuu kekoyo ni, ti na kukuee kinkoyo ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 37 Yukan ti ni kachi Pablo nuu policía un: 
\p ―Kaꞌan ley ja yɨvɨ yɨꞌɨ ñuu Roma, tu kuu kani da i nu tu jaꞌi xndichi da. Chaa Roma ka kuu na. Tu ni ka xndichi ni saña naa na. Ni ka kani ni saña naa na nuu yɨvɨ kuaꞌa un, ti ni ka chondee ni saña vekaa. Ti vijna ka kuni keniꞌin xeꞌe ni saña naa na. Ko tu kuu. Kuan kachi ni nuu chaa kuñaꞌnu un na kikoyo maa da, ti na sia da saña ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 38 Yukan ti ni kachi policía un nuu juez nava ni kachi Pablo. Nu ni ka jini juez un ja suni chaa Roma ka kuu Pablo jiin Silas, ti ni ka yuꞌu da.  
\v 39 Yukan ti kuankoyo da nuu kaꞌiin Pablo jiin Silas vekaa un, ti ni ka nandakan taꞌu da nuu da. Ni ka keniꞌin da chaa, ti ni ka kachi da nuu da naa da: 
\p ―Ka kandaꞌu na jiin ni naa ni, ja na kekoyo ni ñuu na jaꞌa ti kinkoyo ni ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 40 Yukan ti ni ka kee da vekaa un, ti kuankoyo da veꞌe Lidia. Yukan ni ka kaꞌan tuku da nuu uu ga yɨvɨ ka kandixia un, ti ni ka jaꞌa da jnundee ini yɨvɨ un, ti sa kuankoyo da. 
\s1 Ni ka ndondaa yɨvɨ Tesalónica 
\c 17  
\p  
\v 1 Ni ka yaꞌa Pablo jiin chaa kuaꞌan jiin da ñuu Anfípolis, ni ka yaꞌa da ñuu Apolonia, ti sa ni jakoyo da ñuu Tesalónica. Suni iyo ɨɨn veñuꞌun ni ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel yukan.  
\v 2 Ni kɨvɨ Pablo yukan, chi siaꞌan ni saꞌa da taka ñuu nuu ni jaꞌan da. Uni sábado ni jaꞌan da yukan, ti ni ka skuaꞌa da jnuꞌun Yandios jiin yɨvɨ un. Nu ni kaꞌan da un, ti ni kachi kaji da jnuꞌun Yandios.  
\v 3 Ni kachi da nuu yɨvɨ un: 
\p ―Jnuꞌun Yandios kaꞌan ja kondoꞌo Cristo ti kuū ya, ti nandoto tuku ya nuu ñujiꞌi un. Ti kaꞌan ri ja Jesús kuu Cristo, chi Yandios ni taji ya ja taꞌu ya jniñu ñaꞌnu ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 4 Yukan ti tɨjnɨ yɨvɨ Israel un, ni ka kejaꞌa ka kandixia Jesús, ti ni ka kejnaꞌan ini i jiin Pablo jiin Silas. Ti suni kaꞌiin yɨvɨ griego ja undi nuu ni ka kiꞌin jnuꞌun yɨvɨ Israel. Suni kuaꞌa yɨvɨ un ni ka kandixia Jesús. Suni ni kaꞌiin tɨjnɨ ñasɨꞌɨ ka nchañuꞌun ndaa Yandios. Ka jaꞌan xaan ña veñuꞌun chaa Israel, ti ka saꞌa ña nava iyo jnuꞌun chaa Israel. Yukan kuu ja ka jaꞌa yɨvɨ un ja yɨñuꞌun ña naa ña. Suni ni ka kandixia ñaꞌan un Jesús, ti ni ka kuu kuaꞌa ñaꞌan un naa ña.  
\v 5 Ti suni tɨjnɨ yɨvɨ Israel kaꞌiin un, tu ni ka kandixia. Ni ka kuu kuasun ini, ti ni ka kaꞌan jiin sava chaa kuxi ja ka ndoꞌo kueꞌe ini ka yaku ichi un. Yukan ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin koꞌo da, ti yachi xaan ni ka kututu yɨvɨ ñuu un. Ti ni ka skaꞌan yɨvɨ un. Yukan kuankoyo da veꞌe Jasón, ni ka kɨvɨ da ka nanduku da Pablo jiin Silas, ja na keniꞌin da chaa ti kinchaka da nuu yɨvɨ un.  
\v 6 Tu ni ka niꞌin da Pablo jiin Silas. Yukan kuu ja ni ka ñuꞌun da Jasón jiin uu ga chaa ka kandixia Jesús un, ti ni ka chakuachi da yukan: 
\p ―Chakoyo tɨjnɨ chaa ɨnga ñuu yo jaꞌa ja ni ka skaꞌan da yɨvɨ taka ñuu nuu ni ka jaꞌan da.  
\v 7 Ti Jasón jaꞌa ni skɨvɨ da chaa un veꞌe da. Tu ka jandatu da jniñu taꞌu César, chaa taꞌu jniñu ñuu Roma. Ka kaꞌan da ja iyo ɨnga chaa taꞌu jniñu nɨ ñuyɨvɨ. Ti chaa un kuu Jesús ―siaꞌan ni ka kachi da nuu chaa ka kuñaꞌnu un. 
\p  
\v 8 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun un, tendɨꞌɨ chaa ka kuñaꞌnu jiin yɨvɨ un, ni ka kuɨtɨ xaan ini, ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin.  
\v 9 Yukan ti chaa ka kuñaꞌnu un ni ka jikan da multa nuu Jasón jiin da naa da, ja na kekoyo Pablo jiin Silas kiꞌin da ɨnga ñuu, ti sa ni ketaꞌu Jasón jiin chaa un naa da. 
\s1 Kande Pablo jiin Silas ñuu Berea 
\p  
\v 10 Yukan ti yɨvɨ ka kandixia ñuu Tesalónica ni ka taji da Pablo jiin Silas kuankoyo da ñuu Berea. Jakuaa ni ka kee da kuaꞌan da. Ni jakoyo da yukan, ti ni ka kɨvɨ da veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel.  
\v 11 Vaꞌa ga ini yɨvɨ Israel kanchuku ñuu Berea, chi tu ni ka saꞌa nanu ni ka saꞌa yɨvɨ Israel kanchuku ñuu Tesalónica. Yɨvɨ Berea un ni ka kuni kunshoꞌo jnuꞌun Yandios. Taka kɨvɨ ni ka skuaꞌa vaꞌa jnuꞌun Yandios, ti ka nanduku da nuu tutu Yandios nu jandaa kuu jnuꞌun kaꞌan Pablo.  
\v 12 Yukan ti kuaꞌa yɨvɨ un, ni ka kandixia jnuꞌun Jesús. Suni ni ka kandixia yɨvɨ griego. Kuaꞌa yɨvɨ kuu kandixia un, kuu yɨvɨ ka un kuñaꞌnu. Kuu ñasɨꞌɨ kuu chaa.  
\v 13 Yukan ti ni jaa jnuꞌun nuu yɨvɨ ñuu Tesalónica, ti ka jinisoꞌo yɨvɨ Israel kanchuku yukan ja suni kaꞌan Pablo jnuꞌun Yandios ñuu Berea. Kuankoyo da yukan ti ni kejaꞌa ka skaꞌan da yɨvɨ ñuu un, ti ni ka kejaꞌa yɨvɨ Berea un ka ndoꞌo ini.  
\v 14 Yukan ti yɨvɨ ka kandixia un ni ka taji ni da Pablo kuaꞌan da ichi yuꞌu mar un, ko Silas jiin Timoteo ni ka kendo da tɨꞌlɨ ga ñuu Berea yukan.  
\v 15 Suni tɨjnɨ chaa ka kandixia un kuankoyo da jiin Pablo, ti kuankoyo da jiin da undi ñuu Berea ja na kasjnuꞌun da nuu Silas jiin Timoteo ja na kinkoyo yachi da nuu kande Pablo. Yukan ti ni ka nandeokuñɨ chaa un undi ñuu Berea. 
\s1 Kande Pablo ñuu Atenas 
\p  
\v 16 Ndatu Pablo, Silas jiin Timoteo ñuu Atenas. Nɨ ndatu da, ti ni jini da ja ka iyo kuaꞌa santu ni ka saꞌa yɨvɨ yukan ti ka nchañuꞌun i, ti ni kukuiꞌya ini da.  
\v 17 Yukan kuu ja ni kaꞌan kuaꞌa da jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ un. Ni kaꞌan da jiin yɨvɨ Israel ini veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun. Suni ni kaꞌan da jiin yɨvɨ ɨnga nación ja ka nchañuꞌun da Yandios. Suni taka kɨvɨ ni kaꞌan da nuu yɨvɨ kaꞌiin nuu yaꞌu.  
\v 18 Yukan ti ni ka kaꞌan yɨvɨ un jiin Pablo. Tɨjnɨ yɨvɨ un ka skuaꞌa jnuꞌun epicúreo, suni tɨjnɨ ka skuaꞌa jnuꞌun estoico. Ni kaꞌan Pablo nuu yɨvɨ un, ti yɨvɨ un ni ka kejaꞌa ka kaꞌan: 
\p ―¡Naa jnuꞌun kaꞌan chaa jaꞌa ja kaꞌan xaan da, ko sɨɨn xaan jnuꞌun kaꞌan da! ―ni ka kachi yɨvɨ un. 
\p Sava yɨvɨ un ka kaꞌan: 
\p ―Kaꞌan da ja iyo ɨnga Yandios ―ni ka kachi. 
\p Siaꞌan ni ka kaꞌan yɨvɨ un, chi ni kaꞌan Pablo jnuꞌun Jesús, ti suni ni kachi da ja ka nandoto tuku ndɨyɨ.  
\v 19 Ni ka jnɨ yɨvɨ un Pablo, ti kuankoyo jiin da nuu yuku nani Areópago. Yukan ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu ñuu Atenas ka ndajnuꞌun da. Yukan ti ka kachi da nuu Pablo: 
\p ―Kani na jnuꞌun kuu jnuꞌun xnaꞌan ra nuu yɨvɨ jaꞌa,  
\v 20 chi sɨɨn xaan kaꞌan ra. Tu jaꞌi kunsoꞌo ri naa ri na jnuꞌun kaꞌan ra. Ka kuni ri naa ri na jnuꞌun kuu ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 21 Tendɨꞌɨ yɨvɨ ñuu Atenas ka kuni kaꞌan taka jnuꞌun jaa un. Suni ka kuni kunsoꞌo taka jnuꞌun jaa un, chi siaꞌan kanda. Tukaa iyo ɨnga jniñu ka saꞌa. Suni siaꞌan saꞌa yɨvɨ ñuu un, ti suni siaꞌan saꞌa ɨnga yɨvɨ chakoyo ñuu un.  
\v 22 Yukan ti ni jakuɨñɨ Pablo maꞌñu nuu ni ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu nuu yuku Areópago yukan, ti ni kejaꞌa kaꞌa da nuu chaa Atenas: 
\p ―Tendɨꞌɨ niꞌin, chaa ka kuñaꞌnu naa ni, jini na ja ka nchañuꞌun nɨ ini ni kuaꞌa santu.  
\v 23 Ni jikonuu na ñuu ni, ti ni jini na taka santu ja ni ka saꞌa, ti ka nchañuꞌun ni. Suni ni jini na ɨɨn nuu kuncha ɨɨn santu, ko tundo kancha. Ɨɨn letra jika altar un ja kaꞌan: “Tu ka jini ri Yandios un.” Ka nchañuꞌun ni un, ko tu chaku ini ni. Vijna na kachi na nuu ni nava kuu ―ni kachi Pablo. 
\p Siin Pablo kaꞌan da: 
\p  
\v 24 ―Yukan kuu Yandios ja ni saꞌa ñuyɨvɨ jiin taka ja iyo ñuyɨvɨ. Ni taꞌu ya jniñu andɨvɨ, ti suni ni taꞌu ya jniñu ñuyɨvɨ jaꞌa, ko tu nandɨꞌɨ ya ɨɨn veꞌe ja saꞌa yɨvɨ ja kuncha ya, nanu ka saꞌa yɨvɨ ja kuu santu.  
\v 25 Tu nandɨꞌɨ ya ja chindee yɨvɨ ya, chi tundo kumani nuu ya. Maa ya jaꞌa tendɨꞌɨ ja iyo. Maa ya saꞌa ja ka chaku yo, ti jaan tachi yo.  
\v 26 Ɨɨn ni yɨvɨ ni saꞌa Yandios undi nuu. Yukan ti ni ka nduu kuaꞌa yɨvɨ, ti ni saꞌa ya ja na kuchaku yɨvɨ nɨ ñuyɨvɨ. Ni kachi Yandios nasa naꞌan kuchaku ɨɨn ɨɨn yɨvɨ, ti ni kachi ya nanu kunchuku yɨvɨ.  
\v 27 Siaꞌan ni saꞌa Yandios nava na kachi yɨvɨ: “¿Ndoo ni kuu siaꞌan? Ti siaꞌan sa na nanduku yɨvɨ Yandios, ko tu yɨɨ naniꞌin yɨvɨ ya.”  
\v 28 Ni saꞌa ya ja chaku yo. Ni saꞌa ya ja jikonuu yo, ti saꞌa yo taka jniñu. Suni siaꞌan ni ka kaꞌan tɨjnɨ chaa tuꞌva ñuu ni undi najanaꞌan na ni ka kaꞌan da: “Yandios ni saꞌa yoꞌo.” 
\p  
\v 29 Yukan kuu ja tu vaꞌa ka ndoꞌo ini ni ja kaa Yandios nanu ka ndoꞌo ini yɨvɨ. Ni ka saꞌa i santu nava ni ka ndoꞌo ini i, ansu Yandios kuu ja ni ka saꞌa yɨvɨ jiin oro, ni ja ni ka saꞌa jiin plata, ni ja ni ka saꞌa jiin yuu. Tu vaꞌa ja ni ka ndoꞌo ini ni ja siaꞌan kaa Yandios, chi maa ya ni saꞌa yoꞌo.  
\v 30 Undi najanaꞌan tu ni ka jini yɨvɨ jniñu ka saꞌa i. Tundo ni saꞌa Yandios jiin yɨvɨ un, ko vijna ti ni kuni ya ja tendɨꞌɨ yɨvɨ na nakani ini i nuu kuachi i.  
\v 31 Kuni ya ja na kuu siaꞌan, chi ni kachi ya ja na koo ɨɨn kɨvɨ na xndichi ya tendɨꞌɨ yɨvɨ, chi ni jaꞌa ya jniñu nuu ɨɨn chaa ja na ndeꞌe da nu ni saꞌa vaꞌa yɨvɨ, xi ni saꞌa kueꞌe i, ti chaa un kaꞌan da mani jandaa. Ti ni naxndoto ya chaa un nuu kaꞌiin ndɨyɨ un ja nakuni yo na kaa chaa xndichi nuu yɨvɨ un ―siaꞌan ni kachi Pablo. 
\p  
\v 32 Nu ni ka jinisoꞌo ja ni kaꞌan Pablo ja nandoto tuku ndɨyɨ, sava da ni ka kuu ichi ini, ti sava da ni ka kachi: 
\p ―Ɨnga jinu sa na kunsoꞌo ri naa ri nasa nandoto tuku ndɨyɨ ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 33 Yukan ni kee Pablo nuu kaꞌiin da un, ti kuaꞌan da.  
\v 34 Tɨjnɨ yɨvɨ un ni ka najnaꞌan jiin Pablo, ti ni ka kandixia. Ɨɨn chaa un ni nani Dionisio. Suni ni kuu da ɨɨn chaa kuñaꞌnu ñuu un. Ɨɨn ñasɨꞌɨ un ni nani Dámaris. Suni siaꞌan ni ka kandixia uu ga yɨvɨ un. 
\s1 Kande Pablo ñuu Corinto 
\c 18  
\p  
\v 1 Ni kee Pablo ñuu Atenas ti kuaꞌan da ñuu Corinto.  
\v 2 Yukan ni ndejnaꞌan Pablo jiin ɨɨn chaa Israel nani Aquila. Ni kuu da ɨɨn chaa ñuu Ponto. Sa jaku kɨvɨ ni jakoyo da yukan jiin ñasɨꞌɨ da nani Priscila, chi ni ka kee da ñuu Italia. Ni ka kee da yukan, chi Claudio ni keniꞌin tendɨꞌɨ yɨvɨ Israel kanchuku ñuu Roma yukan. Claudio ni taꞌu jniñu nɨ ñuu Italia. Ni jaꞌan Pablo veꞌe Aquila jiin Priscila.  
\v 3 Ti yukan ni kuncha da jaku kɨvɨ, chi ɨɨn ni jniñu ni ka saꞌa da naa da. Ni ka saꞌa da veꞌe jiin saꞌma. Ni ka saꞌa ndɨnduu da jniñu un, ti siaꞌan ka niꞌin da xuꞌun da.  
\v 4 Taka sábado ni jaꞌan Pablo veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel un, ti ni kaꞌan da. Ni kaꞌan da nuu yɨvɨ Israel, ti suni ni kaꞌan da nuu yɨvɨ ɨnga nación, chi kuni da ja na kandixia yɨvɨ un Jesús. 
\p  
\v 5 Yukan ti Silas jiin Timoteo ni ka kee da ñuu Macedonia, ti ni jakoyo da yukan. Ti Pablo ni kejaꞌa nɨ ini da kaꞌan da jnuꞌun Yandios. Ni skuaꞌa da jiin yɨvɨ Israel un, ti ni kachi da: 
\p ―Kandatu ra Cristo naa ra. Ko na kachi ri nuu ra ja Jesús kuu Cristo, chi Yandios ni taji ya ja taꞌu ya jniñu ñaꞌnu ―ni kachi da. 
\p  
\v 6 Ni ka kejaꞌa ka kuɨtɨ ini yɨvɨ Israel un nuu Pablo, ti ni ka kaꞌan kueꞌe da nuu da. Yukan ti ni kɨsɨ Pablo saꞌma da, chi tukaa kundee ini da jiin jnuꞌun ni ka kaꞌan yɨvɨ un, ti ni kachi da: 
\p ―Kuachi maa ra naa ra nu tu nanitaꞌu ra naa ra. Tu na kuachi ruꞌu, chi ja ni ka kachi ri nuu na nava ni kachi Yandios. Vijna ti na kiꞌin ri, ti na kaꞌan ri jnuꞌun Yandios nuu yɨvɨ ɨnga nación ―ni kachi da. 
\p  
\v 7 Ni kee da veñuꞌun Israel un, ti kuaꞌan da veꞌe ɨɨn chaa nani Justo, ja kancha xiin veñuꞌun un. Suni ni nchañuꞌun da Yandios.  
\v 8 Ko iyo ɨɨn chaa nani Crispo ja ni yɨndaꞌa veñuꞌun Israel un. Maa da jiin tendɨꞌɨ jnaꞌan da ni ka kandixia da Jesús. Suni kuaꞌa yɨvɨ ñuu Corinto ni ka jinisoꞌo jnuꞌun Yandios, ni ka kandixia i Jesús, ti ni ka janducha i.  
\v 9-10 Yukan ti ni skoto jani nuu Pablo ɨɨn jakuaa, ti ni kachi Yandios nuu da: 
\p Tu yuꞌu ra siin ra kaꞌan ra jnuꞌun ri, chi chindee ri roꞌo, ti tundo saꞌa yɨvɨ jiin ra. Siin kaꞌan ra ti tu kasɨyuꞌu ra, chi iyo kuaꞌa xaan yɨvɨ ñuu jaꞌa ja na kandixia ruꞌu ―ni kachi ya nuu jani un. 
\p  
\v 11 Yukan ti ni kendo Pablo ñuu Corinto un ni kuncha da ɨɨn kuiya sava, ti ni skuaꞌa da jnuꞌun Yandios jiin yɨvɨ un naa i. 
\p  
\v 12 Galión ni nani ɨɨn chaa ni taꞌu jniñu nɨ ñuu Acaya un. Ni ka nduu ɨɨn nuu ini chaa Israel un, ni ka jnɨɨ da Pablo ti kuankoyo da jiin da nuu Galión.  
\v 13 Ti yukan ni ka kachi da: 
\p ―Kaꞌan chaa jaꞌa ja na kunchañuꞌun yɨvɨ Yandios, ko ansu siaꞌan kaꞌan ley yo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 14 Ja kuni kaꞌan Pablo, ti ni kachi Galión nuu yɨvɨ Israel un: 
\p ―Ndeꞌe naa ra, tundo ni saꞌa chaa jaꞌa. Nu ni sakuiꞌna da, xi ni jaꞌni da ɨɨn ndɨyɨ, sa na kunsoꞌo ri jnuꞌun ka kaꞌan ra naa ra, ko tundo ni saꞌa da.  
\v 15 Na kachi ri ja kuu maa ra naa ra. Ka kuni chakuachi ra da ja skuaꞌa da ɨnga jnuꞌun. Sɨɨn jnuꞌun kaꞌan da, ti sɨɨn kuu ley ra naa ra. Tu kuantaꞌu ri jnuꞌun ka kaꞌan ra naa ra ―ni kachi Galión. 
\p  
\v 16 Yukan ti ni keniꞌin da yɨvɨ un kuankoyo fuera.  
\v 17 Yukan ti tendɨꞌɨ chaa griego un ni ka jnɨɨ da Sóstenes ja kuñaꞌnu veñuꞌun chaa Israel un, ni ka jaꞌa da tau chaa un yuxeꞌe sticia un, chi tu ni ka jajnaꞌan ini chaa Israel un, ko Galión tu ni ndeꞌe da un. 
\s1 Ni nandeokuñɨ Pablo ñuu Antioquía ti kuaꞌan da jinu kuu uni 
\p  
\v 18 Tɨjnɨ ga kɨvɨ ni kuncha Pablo ñuu Corinto. Yukan ti ni ka kanxiaꞌu da jiin yɨvɨ ka kandixia un, ti kuaꞌan da ichi ñuu Cencrea, ja kuu ɨɨn ndañuu Siria. Suni kuaꞌan Aquila jiin Priscila. Ni ka jakoyo da ñuu Cencrea. Yukan ni sete Pablo ixi xini da, chi ja ni sinu da jnuꞌun ni kachi da nuu Yandios. Yukan ni ka kɨvɨ da barco ti kuankoyo da ichi ñuu Siria.  
\v 19 Ichi kuankoyo da ni ka yaꞌa da ñuu Efeso. Yukan ni ka kendo Aquila jiin Priscila, ti ni jaꞌan Pablo veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel kanchuku ñuu yukan, ti ni kaꞌan da jnuꞌun Yandios nuu yɨvɨ un.  
\v 20 Ni ka kuni yɨvɨ un ja na kendo Pablo tɨjnɨ kɨvɨ un, ko tu ni kuni da.  
\v 21 Ni kuu hora kaꞌan da ja kiꞌin da, ti ni kachi da: 
\p ―Noꞌon ri ñuu Jerusalén, chi koo ɨɨn viko, ti kuni ri kunde ri yukan. Nu na kachi Yandios ti nandeokuñɨ tuku ri ―ni kachi da. 
\p Ni kee da ñuu Efeso un, ti kuaꞌan da ichi yuꞌu mar. Yukan ni kɨvɨ da barco.  
\v 22 Yukan ni yaꞌa da ñuu Cesarea, ti ni jaa da ñuu Jerusalén. Yukan ni kanxiaꞌu da jiin yɨvɨ ka kandixia Jesús un, ti sa kuaꞌan da ñuu Antioquía.  
\v 23 Naꞌan ni kuncha da ñuu Antioquía. Yukan ni kee tuku da, ti ni nandeokuñɨ da ñuu Galacia. Ni nayaꞌa da ñuu Frigia. Ni yaꞌa da ndɨ ɨɨn ndɨ ɨɨn ñuu yukan, ti ni jaꞌa da jnundee ini tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kandixia Jesús un. 
\s1 Ni kaꞌan Apolos ñuu Efeso 
\p  
\v 24 Na ni yaꞌa Pablo ñuu yukan, ɨɨn chaa Israel ni jaa da ñuu Efeso. Ni nani da Apolos, ti ni kuu da chaa Alejandría. Ni kaꞌan vaꞌa da jnuꞌun Yandios, ti nakuni vaꞌa da tutu Yandios janaꞌan.  
\v 25 Skuaꞌa da jnuꞌun Jesús. Ni kaꞌan nɨ ini da, ko tu jini ndɨꞌɨ da jnuꞌun Jesús. Nɨnɨ jnuꞌun ni kaꞌan Juan ni jini da, ti Juan ni skuanducha da yɨvɨ.  
\v 26 Tu ni yuꞌu da ti ni kejaꞌa kaꞌan da jnuꞌun un ini veñuꞌun nuu ni ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel un. Ni ka jinisoꞌo Aquila jiin Priscila nava ni kaꞌan da. Yukan kuu ja ni ka kana da chaa, ti ni ka xndaku ndaa da nuu da nava ni jnaꞌan Jesús undi na ni jiꞌi Juan.  
\v 27 Yukan ti Apolos kuni da kiꞌin da Acaya. Ni ka chindee yɨvɨ ka kandixia ñuu Efeso un maa da, ti ni ka saꞌa i ɨɨn tutu nuu yɨvɨ ka kandixia Acaya. Ni ka kachi i: “Kuantaꞌu Apolos.” Siaꞌan ni ka chiso da, ti kuaꞌan Apolos. Ni jaꞌa da jnundee ini yɨvɨ ka kandixia un. Ja ni ka kandixia yɨvɨ un Jesús, chi ni chindee Yandios maa i.  
\v 28 Ni ka jini yɨvɨ un ja ni nachiso ndaa Apolos nuu yɨvɨ Israel, chi ni jaꞌa Yandios jniñu nuu da. Yukan kuu ja ni skuaꞌa da nava kaꞌan tutu Yandios. Ni kachi da nuu yɨvɨ Israel un: 
\p ―Ka ndatu ra Cristo naa ra. Ko na kachi ri nuu ra ja Jesús ni kuu Cristo, chi ni taji Yandios ja taꞌu ya jniñu ñaꞌnu ―ni kachi da. 
\s1 Kande Pablo ñuu Efeso 
\c 19  
\p  
\v 1 Apolos ni kendo da ñuu Corinto, ti Pablo kuaꞌan da yuku ñuhún ñuu Asia un, ti ni jaa da ñuu Efeso. Ni jaa da nuu iin tɨjnɨ yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun ni kaꞌan Juan ja ni skuanducha.  
\v 2 Ti ni jikajnuꞌun da nuu da, ti ni kachi da: 
\p ―¿Ni ka niꞌin ra Espíritu Santo kɨvɨ ni ka kandixia ra nu? ―ni kachi da. 
\p Ti ni ka kachi da nuu Pablo: 
\p ―Ni tu jini ri nu iyo Espíritu Santo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 3 Ti ni jikajnuꞌun tuku Pablo nuu da naa da, ti ni kachi da: 
\p ―¿Nasa ni ka janducha ra naa ra? ―ni kachi da. 
\p Ni ka kachi da nuu Pablo: 
\p ―Ni ka janducha ri nava ni kachi Juan. 
\p  
\v 4 Ti ni kachi Pablo nuu da: 
\p ―Juan ni skuanducha da yɨvɨ jiin nducha nu ni ka nakani ini da nuu kuachi da. Ni kachi da nuu yɨvɨ ja kii ɨnga chaa, ti yɨvɨ un na kandixia i ja chaa un kuu Jesús, ya kuu Cristo. Siaꞌan ni kaꞌan Juan ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 5 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ti ni ka janducha da, chi ni ka kandixia da ja Jesús kuu Cristo.  
\v 6 Yukan na ti Pablo ni chuxndee da ndaꞌa da sɨkɨ da naa da, ti ni ka niꞌin da Espíritu Santo, ti ni ka kejaꞌa da ka kaꞌan da ɨnga yuꞌu yɨvɨ, ti suni ka kaꞌan da jnuꞌun Yandios.  
\v 7 Ti ka iyo yajni uxi uu jnaꞌan da. 
\p  
\v 8 Nu uni yoo ni kunde Pablo un, ni jaꞌan da veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel un. Tu ni yuꞌu da ja kaꞌan da jiin yɨvɨ un, ti ni xnaꞌan da nuu da naa da, ti kuaꞌa jnuꞌun ni kaꞌan da nasa taꞌu Yandios jniñu.  
\v 9 Yukan ni kaꞌiin tɨjnɨ yɨvɨ Israel ja niꞌin xaan ini da. Tu ni ka kandixia da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo. Ti ni ka kachi da jiin jnaꞌan da un ja tu iyo vaꞌa jnuꞌun Jesús. Yukan ti Pablo ni kuxio da nuu veꞌnuꞌun da, ti ni kuu sɨɨn da kuaꞌan da jiin chaa ni ka kandixia jiin da un. Ti ni nayaꞌa da ɨɨn skuela chaa nani Tiranno. Yukan ti taka kɨvɨ ni xnaꞌan Pablo jiin taka yɨvɨ ka jakoyo skuela un.  
\v 10 Ni skuaꞌa da uu kuiya yukan. Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ kanchuku ndañuu Asia un ni ka jinisoꞌo i jnuꞌun Jesús. Ni ka jinisoꞌo yɨvɨ Israel, ti suni ni ka jinisoꞌo yɨvɨ ɨnga nación.  
\v 11 Ni saꞌa Pablo kuaꞌa jniñu ñaꞌnu yukan, chi ni chindee Yandios maa da, ti ni ka jini yɨvɨ un nava saꞌa jniñu Yandios.  
\v 12 Ti yɨvɨ un ni ka yɨndaꞌa i savaꞌni ga pañitu xi savaꞌni ga saꞌma, ja ni kueꞌe Pablo, ti ni ka yɨndaꞌa i nuu yɨvɨ ka kuꞌu, ti yɨvɨ un ni ka nduvaꞌa i. Suni ni ka yɨndaꞌa i nuu yɨvɨ ka jnaꞌan tachi xaan, ti tachi xaan un ni kee kuaꞌan, ti ni ka nduvaꞌa yɨvɨ un. 
\p  
\v 13 Yukan ka jikonuu tɨjnɨ chaa Israel ja suni ka kenchaa da tachi xaan nuu yɨvɨ, chi ka kuu da chaa tasɨ. Ka kuni kenchaa da tachi xaan un nuu yɨvɨ jiin sɨvɨ Jesús, ti ni ka kachi da jiin tachi xaan un: 
\p ―Pablo ni kaꞌan jnuꞌun Jesús. Jiin jniñu ni taꞌu Jesús kaꞌan ri, ti kuan kee naa ra ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 14 Siaꞌan ni ka saꞌa ndɨ uxia seꞌe Esceva, ɨɨn chaa kuu sutu kuñaꞌnu.  
\v 15 Ni ka kachi da jniñu taꞌu Jesús nuu tachi xaan un, ti tachi xaan un ni ka kachi: 
\p ―Jini ri nau ja kuu Jesús, ti jini ri nau ja kuu Pablo, ko tu jini ri nau ja kuu roꞌo naa ra, chi tu ka taꞌu ra jniñu ñaꞌnu ―ni ka kachi tachi xaan un. 
\p  
\v 16 Yukan ti chaa ka jnaꞌan tachi xaan un, ni kanda da sɨkɨ chaa kuachi un ni jnɨɨ da i, ti ni jaꞌa da tau i ja undi ni ka tuji i. Ni tevichi lɨɨ da suchi un naa i. Siaꞌan ni ka kee i veꞌe un, ni ka jinu i.  
\v 17 Yukan ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ñuu Efeso ni ka jinisoꞌo nava ni ka jnaꞌan suchi un. Ni ka jinisoꞌo yɨvɨ Israel, ti suni ni ka jinisoꞌo yɨvɨ ɨnga nación. Yukan kuu ja tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka kejaꞌa ka yuꞌu da, ti ni ka kejaꞌa ka kaꞌan da ja ñaꞌnu kuu jniñu ni saꞌa Jesús. 
\p  
\v 18 Kuaꞌa yɨvɨ ni ka kandixia Jesús, ti vekoyo i ka kaꞌan i ja tu iyo vaꞌa jniñu ni ka saꞌa i niku.  
\v 19 Ni ka kachi kaji i nasa ni ka xndaꞌu i yɨvɨ. Chaa tasɨ un ni ka yɨndaꞌa da tutu tasɨ, ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka jini ja ni ka jaꞌma da un. Ti ni ka tava da nasa nchaa tutu un, ti ni ka jini da ja nchaa uu xiko uxi mil xuꞌun plata.  
\v 20 Siaꞌan ni jichanuu jnuꞌun Yandios, ti ni ka kandixia kuaꞌa yɨvɨ un, ti Yandios ni jaꞌa ya jnundee ini nuu yɨvɨ un. 
\p  
\v 21 Yukan ni ndoꞌo ini Pablo ja nandeokuñɨ da ndañuu Macedonia. Yaꞌa da ndañuu Macedonia. Yaꞌa da ndañuu Acaya, ti noꞌon da undi Jerusalén, ko ni kachi da: 
\p ―Nu na yaꞌa ri Jerusalén, ti kiꞌin ri undi Roma ―ni kachi da. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni taji Pablo Timoteo jiin Erasto undi Macedonia, chi ni ka chindee da jiin da, ti ni kendo Pablo jaku ga kɨvɨ ñuu Asia. 
\s1 Ni ka ndondaa yɨvɨ Efeso 
\p  
\v 23 Ti kɨvɨ un ni ka ndondaa yɨvɨ ñuu Efeso, ja kuaꞌa yɨvɨ ni ka kandixia Jesús.  
\v 24 Ni iyo ɨɨn chaa ni nani Demetrio. Ni saꞌa da jniñu jiin plata, ti ni ka natejnaꞌan da mani santu kuachi. Nanu santu ni nani Diana. Ti chaa ka saꞌa jniñu jiin da un, ni ka niꞌin kuaꞌa da xuꞌun, chi ni kuu yaꞌu xaan.  
\v 25 Ti Demetrio un ni nastutu da taka chaa un jiin uu ga chaa ka saꞌa jniñu sɨkɨ jniñu un, ti ni kachi da: 
\p ―Taa, ja ka jini yo ja jiin jniñu jaꞌa ka niꞌin kuaꞌa yo xuꞌun.  
\v 26 Ko jini yo ja kaꞌan Pablo ja santu kuachi ka saꞌa yo, ansu maa Yandios kuu. Ti siaꞌan ni skandixia da kuaꞌa yɨvɨ, ti tukaa ka jaan i santu ka saꞌa yo. Ti ansu nɨnɨ ñuu Efeso jaꞌa, chi nɨ ñuu Asia. Siaꞌan ka jini yo nava saꞌa da.  
\v 27 Chi nu tukaa kuaan yɨvɨ santu ka saꞌa yo, ti tu iyo vaꞌa nu siaꞌan, ko viꞌi ga kuu nu na xndoo da ja tukaa kunchañuꞌun da santu Diana, chi maa ña kuu ɨɨn santu ja kuu ñaꞌnu ga. Vijna nɨ ñuyɨvɨ ka nchañuꞌun i santu un. Sandau xi jaa ɨɨn kɨvɨ ti tukaa kunchañuꞌun i Diana ―ni kachi Demetrio. 
\p  
\v 28 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Demetrio, ni ka kuɨtɨ xaan ini da, ti ni ka kanajiin da: 
\p ―¡Diana, ñuu Efeso jaꞌa, kuu ɨɨn santu kuñaꞌnu ga! ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 29 Yukan ti ni ka ndondaa yɨvɨ nɨ tuꞌu ñuu yukan, ni ka jnɨ yɨvɨ un Gayo jiin Aristarco, uu chaa ñuu Macedonia, chi ka yaku da jiin Pablo. Ti taka yɨvɨ ñuu un ni ka ndututu ɨɨn nuu iyo junta nɨ tuꞌu ñuu.  
\v 30 Kuni kiꞌin Pablo nuu ka kanajiin yɨvɨ un, ti ni ka kaꞌan da jiin da, ko chaa ka kandixia jiin da tu ni ka jaꞌa da jnuꞌun.  
\v 31 Ti yukan kaꞌiin tɨjnɨ chaa ñuu Asia, ja ka kuu mani da jiin Pablo. Suni ni ka kasjnuꞌun da nuu Pablo ja tu kiꞌin da un.  
\v 32 Ti nuu junta un ni ka kejaꞌa ka kanajiin yɨvɨ. Tɨjnɨ ni ka kaꞌan ɨɨn jnuꞌun, ti uu ga ni ka kaꞌan ɨnga jnuꞌun, chi ni ka kuvaa da ka kanajiin da. Kuaꞌa da tu ka jini ndoo ni ka ndututu da.  
\v 33 Ti chaa Israel un ni ka chindaꞌa da ɨɨn chaa nani Alejandro, ja na kaꞌan da nuu tendɨꞌɨ yɨvɨ, ni ka jani sava yɨvɨ un jnuꞌun nuu da ndoo ni ka ndututu da, chi tu jini kuɨtɨ da. Yukan ti Alejandro ni saꞌa da seña jiin ndaꞌa da ja na kasɨyuꞌu yɨvɨ un, chi kuni kachi da ja ansu chaa Israel ni ka ndondaa sɨkɨ ñuu un.  
\v 34 Ko nu ni ka jini yɨvɨ un ja kuu da ɨɨn chaa Israel, ti ni ka kanajiin yɨvɨ un yajni uu hora, ti ni ka kachi da: 
\p ―Diana, ñuu Efeso jaꞌa, kuu ɨɨn santu kuñaꞌnu ga ―siaꞌan ni ka kana jiin da. 
\p  
\v 35 Yukan ti ɨɨn chaa kuu secretario ñuu un, nu ni kundee da ni ka jasɨyuꞌu yɨvɨ un, ti ni kejaꞌa kaꞌan da nuu i: 
\p ―Niꞌin naa ni chaa ñuu Efeso, ka jini yɨvɨ nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ ja ka jito vaꞌa yo veꞌe Diana, chi kuu ña ɨɨn santu kuñaꞌnu ga. Suni jini da ja ka jito yo santu ni kinikava undi andɨvɨ.  
\v 36 Ti tu ni ɨɨn yo kachi ja ansu jandaa kuu. Kasɨ yuꞌu ni naa ni. Ti tukaa ndoo kaꞌan ni naa ni, chi tu ni ka jani vaꞌa ini ni.  
\v 37 Ti ka yɨndaꞌa ni Gayo jiin Aristarco. Tu ni ka sakuiꞌna da ini veꞌe Diana, ni tu ka kaꞌan da sɨkɨ Diana.  
\v 38 Ti nuu Demetrio jiin uu ga chaa ka saꞌa jniñu jiin da un, ka ñuꞌun kuachi da jiin yɨvɨ, ti na kin kankuachi da nuu juez jiin nuu juzgado, na kankuachi da nuu justicia nava na niꞌin da ichi da.  
\v 39 Nu ɨnga jniñu ka jikan ni naa ni, kuu kakan ni nuu ɨɨn junta nava kaꞌan nuu ley.  
\v 40 Siaꞌan saꞌa ni naa ni, chi kuu kankuachi i sɨkɨ ni, ti kachi i ja ni ka ndondaa ni naa ni sɨkɨ justicia ja ni ka ndututu ni jaꞌa. Ti nu na kuni justicia ja ni ka ndututu ni naa ni vijna, ti kajnuꞌun da niꞌin naa ni, ti tundo kachi ni nuu da ―ni kachi secretario un. 
\p  
\v 41 Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan da siaꞌan, ti ni nataji da taka yɨvɨ un kuanoꞌon i veꞌe i. 
\s1 Kuaꞌan Pablo ñuu Macedonia jiin ñuu Grecia 
\c 20  
\p  
\v 1 Nu ni ndɨꞌɨ ni ka jicha nuu yɨvɨ ni ka kanajiin nuu junta un. Ti Pablo ni ndututu da jiin yɨvɨ ka kandixia, ti ni jaꞌa da jnundee ini nuu yɨvɨ un, ti ni ka kanxiaꞌu da jiin yɨvɨ un ti kuaꞌan da undi ñuu Macedonia.  
\v 2 Ni yaꞌa da ñuu Macedonia ti ni jikonuu da taka ñuu un ni jaꞌa da jnundee ini nuu taka yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús. Yukan ti ni yaꞌa da undi ndañuu Grecia.  
\v 3 Ni kendo da yukan uni yoo. Ni jaa ɨɨn kɨvɨ ja kuni kiꞌin da barco ja kiꞌin da undi ndañuu Siria. Yukan ti ni niꞌin da jnuꞌun chaa Israel ka ndoꞌo ini da ja kaꞌni da chaa. Yukan ti ni ndoꞌo ini da ja nandeokuñɨ da ñuu Macedonia.  
\v 4 Ti kuaꞌan Pablo jiin ɨɨn chaa nani Sópater, chaa ñuu Tesalónica. Suni Gayo, chaa ñuu Derbe, jiin Timoteo kuankoyo da jiin da.  
\v 5-6 Tendɨꞌɨ da kuankoyo da ñuu Filipos. Ti ni kendo da jaku kɨvɨ jiin Lucas, ti uu ga chaa un ni ka kandu da kuaꞌan da. Ti ni ka ndatu da saña undi ñuu Troas. Nu ni yaꞌa viko ka yee da staa stila tu yɨꞌɨ levadura, ti ni ka kɨvɨ na ɨɨn barco ti kuaꞌan na. Ti nuu uꞌun kɨvɨ ni ka janujnaꞌan naa da undi ñuu Troas, ti yukan ni ka kendo na uxia kɨvɨ. 
\s1 Kande Pablo ñuu Troas 
\p  
\v 7 Ɨɨn kɨvɨ domingo ni ka ndututu na jiin taka yɨvɨ ka kandixia, ti ni ka yee na staa ja ni ka nukuꞌun ini na kɨvɨ ni kuxini Jesús. Ni kaꞌan Pablo jnuꞌun Jesús nuu yɨvɨ un undi ñuu, chi ɨnga kɨvɨ kuni kiꞌin da.  
\v 8 Ti kuaꞌa yɨtɨ ka kayu nuu ni ka ndututu da, kaꞌiin da ɨɨn veꞌe kendo nuu sukun.  
\v 9 Ɨɨn chaa lulu nani da Eutico, nukoo da yuꞌu ventana un. Ti vanuxia ja ni siin Pablo kaꞌan da, ti ni chaa maꞌna nuu chaa lulu un, ti ni kanakava i. Kanakava i uni piso undi nuu ñuꞌun. Ni jiꞌi yɨ.  
\v 10 Yukan ti Pablo ni kuun da nuu ni kanakava chaa lulu un, ti ni jinu da sɨkɨ i, ti ni nanuu da i. Yukan na ti ni kachi Pablo nuu yɨvɨ un: 
\p ―Koto yuꞌu ra naa ra, chi chaku i ―ni kachi da. 
\p  
\v 11 Yukan na ti ni ndaa Pablo nuu kaꞌiin da un. Ni ka yee da staa jiin yɨvɨ un, ti ni siin da kaꞌan da undi ni kuxian ɨnga kɨvɨ ti kuaꞌan da.  
\v 12 Chaa lulu un ni nandoto tuku da, ti kuanoꞌon da veꞌe da. Yukan kuu ja ni ka kusɨɨ xaan ini yɨvɨ un. 
\s1 Kuaꞌan Pablo jiin chaa ka jika jiin da ñuu Mileto 
\p  
\v 13 Yukan ti ni ka kandu na, ti ni ka kɨvɨ na ɨɨn barco. Ti kuaꞌan na undi Asón, nuu ni ka ndatu na Pablo. Siaꞌan ni kuu ini maa da, chi ni jika jaꞌa ka kuaꞌan da undi ñuu un.  
\v 14 Yukan ni ka ndejnaꞌan na jiin Pablo ñuu Asón un. Ni kɨvɨ da jiin na naa na ini barco un, ti kuankoyo na undi ñuu Mitilene.  
\v 15 Kee na kuankoyo na yukan jiin barco, ti ɨnga kɨvɨ ni ka yaꞌa na ñuu Quío, ti ɨnga kɨvɨ ni ka jaꞌan na ñuu Samos. Ni kendo na jaku kɨvɨ ñuu Trogilio, ti undi ɨnga kɨvɨ sa ni ka jaa na undi ñuu Mileto.  
\v 16 Tu ni ka jaꞌan na ñuu Efeso, chi Pablo tu ni kuni da kendo da ñuu Asia yukan. Siaꞌan ni saꞌa da, chi ni ndɨꞌɨ ini da ja kuni da jaa yachi da ñuu Jerusalén. Nu na kuu yachi da, ti kuni da nasaꞌa da viko taꞌu itu xi triu. 
\s1 Jnuꞌun ni kaꞌan Pablo nuu chaa ka yɨndaꞌa yɨvɨ kandixia ñuu Efeso 
\p  
\v 17 Undi ñuu Mileto ni kana Pablo taka chaa ka yɨndaꞌa yɨvɨ ka kandixia Jesús ñuu Efeso, ja na kiꞌin da undi nuu kancha Pablo.  
\v 18 Nu ni ka jakoyo da nuu kancha Pablo, ti ni kachi Pablo jiin da: 
\p ―Niꞌin naa ni, ja ka jini ni nasa ni chaa na, na ni chaa na ñuu Asia.  
\v 19 Ni saꞌa na jniñu ni taꞌu Yandios. Tu ni saꞌa vixi na maa na. Kukuiꞌya xaan ini na jiin taka nundoꞌo ka saꞌa yɨvɨ nuu na. Ni ndoꞌo nene na, chi chaa Israel ni ka saꞌa ndevaꞌa da jiin na.  
\v 20 Ka jini ni ja tu yuꞌu na kaꞌan na jnuꞌun Yandios nuu ni, ja na kendo vaꞌa ni naa ni. Ni skuaꞌa na jiin ni naa ni nu ni ka ndututu ni, ti suni undi veꞌe ni.  
\v 21 Ni kaꞌan na nuu yɨvɨ Israel, ti suni nuu yɨvɨ ɨnga nación. Ni kaꞌan na ja na nakani ini da nuu kuachi da, ti na kandixia da ja Jesús kuu Cristo. 
\p  
\v 22 Vijna ti kiꞌin na Jerusalén, chi siaꞌan kuni maa Espíritu Santo, vasu tu jini na ndoo jnaꞌan na yukan.  
\v 23 Taka ñuu ni kii na, ni kachi Espíritu Santo nuu na ja koo ndoꞌo koo nene na, chi kiꞌin na vekaa.  
\v 24 Ko tu ndɨꞌɨ ini na ja yukan. Vasu na kaꞌni yɨvɨ saña, tundo jitu ini na, chi ndoꞌo ini ja siuku na jniñu ni jaꞌa Jesús nuu na, ja na kaꞌan na jnuꞌun Yandios. Ti siaꞌan kuu ja kusɨɨ ini na. Kuu xaan ini na kaꞌan na jnuꞌun Yandios nava kuu ini maa ya, ja kundaꞌu ini ya yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 25 Taka nuu kanchuku ni na ni yaꞌa na, ti ni kaꞌan na jnuꞌun ja kuu kɨvɨ i ndaꞌa Yandios ti taꞌu ya jniñu nuu i. Vijna ti ndoꞌo ini na ja tukaa kuni ni saña ñuyɨvɨ jaꞌa.  
\v 26 Ja yukan kuu ja na kachi na nuu ni naa ni, ja tu na kuachi na nu tu ni kandixia ni ɨɨn yɨvɨ jnuꞌun Jesús.  
\v 27 Siaꞌan na kachi na nuu ni, chi ni kaꞌan ndaa na taka jniñu taꞌu Yandios nuu ni.  
\v 28 Ja yukan kuu ja koto ni maa ni naa ni. Suni koto ni ñanijnaꞌan ni ja ni kandixia Cristo, chi Espíritu Santo ni jaꞌa ya jniñu un nuu ni. Ja Jesús ti nanitaꞌu yo, chi ni jatɨ ya nɨñɨ ya ti ni jiꞌi ya ja yoꞌo naa yo. 
\p  
\v 29 Yukan kuu jnuꞌun jaꞌa na nuu ni, ja koto ni maa ni naa ni. Chi nu na yaꞌa na kiꞌin na, ti jini na ja kikoyo yɨvɨ koto uꞌu niꞌin naa ni, ti kuni xnaa i jnuꞌun Yandios, ti xndaꞌu i niꞌin naa ni.  
\v 30 Iyo sava ni naa ni kejaꞌa xndoñaꞌan, ti xndaꞌu ni naa ni ja tukaa siin ni jnuꞌun Yandios.  
\v 31 Ja yukan kuu ja kuni na ja koto vaꞌa ni maa ni naa ni. Ti nukuꞌun ini ni saña ja uni kuiya ni xnaꞌan na nuu ni, ti ni xndaku na nuu ni, chi ndɨ kɨvɨ ndɨ ñuu ni skuaꞌa na jiin ni, ti tu ni kuxio na nuu ni. Suni ni ndeꞌe na tɨꞌlɨ ja kuu niꞌin naa ni nuu Yandios.  
\v 32 Tendɨꞌɨ niꞌin, mani ñani yo naa yo, ñaꞌan ni naa ni ti na chiꞌi na niꞌin ndaꞌa Yandios naa ni. Jnuꞌun ya kaꞌan ja kundaꞌu xaan ini ya. Nu skuaꞌa ni jnuꞌun ya, ti chindee chitu ya niꞌin naa ni ja ni ka kandixia ni ya. Ti kinkoyo ni kunchuku ni jiin Yandios undi andɨvɨ jiin uu ga yɨvɨ ni nakaji maa ya.  
\v 33 Tu ni ndoꞌo ini na ja kuu maa na xuꞌun ni, jiin saꞌma ni.  
\v 34 Ka jini vaꞌa ni ja ni saꞌa na jniñu jiin ndaꞌa na jiin jaꞌa na, ti ni niꞌin na taka ja nandɨꞌɨ na. Suni ni niꞌin na taka ja ka nandɨꞌɨ chaa ni kunchuku jiin na.  
\v 35 Siaꞌan ni xnaꞌan na, ja na saꞌa yo jniñu, ti chindee yo nuu uu ga yɨvɨ ndaꞌu. Nukuꞌun ini ni jnuꞌun ni kachi Jesús, na ni kaꞌan ya: “Kusɨɨ ga ini yɨvɨ ja chindee ni yɨ, ti viꞌi ga kusɨɨ ini maa ni nuu i”, ni kachi Jesús ―kachi Pablo. 
\p  
\v 36 Nu ni ndɨꞌɨ ni kaꞌan Pablo siaꞌan, ni jakunjitɨ da, ti ni kanajaa da Yandios jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ un.  
\v 37 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka ndeꞌe i. Ni ka nanuu i, ti ni ka teyuꞌu i nuu Pablo.  
\v 38 Ko kukuiꞌya xaan ini i, chi ni kachi Pablo ja tukaa nakunijnaꞌan i jiin da. Ni ka jan chuꞌun ichi i da undi nuu barco, ti ni ka kanxiaꞌu i jiin Pablo. 
\s1 Kuaꞌan Pablo ñuu Jerusalén 
\c 21  
\p  
\v 1 Nu ni ka kendo ñanijnaꞌan yo, ti kuankoyo ndoo na undi ñuu Cos, ti ɨnga kɨvɨ, undi ñuu Rodas. Yukan ti kuankoyo na undi ñuu Pátara.  
\v 2 Yukan ni ka kɨvɨ na ɨnga barco ja kuaꞌan undi ñuu Fenicia, ti kuankoyo na.  
\v 3 Nu kuankoyo na ni ka jini na ñuu Chipre ja ni kendo ichi ndaꞌa sajni ichi kuankoyo na, ti ni ka siin na undi ñuu Siria. Yukan ti ni jakoyo na ñuu Tiro, chi barco un ni xndoo jaku ndajniñu ñuu un.  
\v 4 Ti ni ka nanduku na yɨvɨ ka kandixia kanchuku ñuu un, ti ni ka kendo na uxia kɨvɨ jiin da. Ni ka kachi da nuu Pablo: 
\p ―Tu kiꞌin ni ñuu Jerusalén ―ni ka kachi da. 
\p Siaꞌan ni ka kachi da nuu Pablo, chi siaꞌan ni ka jini da jiin inijnuni Espíritu Santo.  
\v 5 Ti ni jaa kɨvɨ kinkoyo tuku na, ti ñanijnaꞌan yo jiin ñasɨꞌɨ da, jiin seꞌe kuachi da, ni ka jan chuꞌun ichi da saña naa na undi yuꞌu ñuu un. Yukan ti ni ka jakunjitɨ naa na na yuꞌu mar un, ti ni ka jikantaꞌu na nuu Yandios yukan.  
\v 6 Yukan ti kuankoyo na. Ka kɨvɨ tuku na barco, ti maa da naa da, ni ka nandeokuñɨ da veꞌe da. 
\p  
\v 7 Siaꞌan ni kekoyo na ñuu Tiro, ti ni ka jakoyo na undi ñuu Tolemaida. Yukan ni ka kanxiaꞌu na jiin yɨvɨ ka kandixia jnuꞌun Jesús un. Ni ka kendo na ɨɨn kɨvɨ jiin da naa da.  
\v 8 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ ti kuankoyo na. Ni ka jaa na ñuu Cesarea, ti ni ka jaꞌan na veꞌe Felipe, chaa kaꞌan jnuꞌun Yandios. Kuu da ɨɨn chaa junukuachi ja ni nakaji yɨvɨ ka kandixia ñuu Jerusalén, chi na janaꞌan ni ka nakaji yɨvɨ uxia chaa chindejnaꞌan jiin apóstol. Ni ka kendo na jiin da jaku kɨvɨ.  
\v 9 Felipe un ñavaꞌa da kuun sesɨꞌɨ da, ja tu ni ka nandaꞌa ña, ti ñaa un ka kaꞌan ña jnuꞌun Yandios.  
\v 10 Ni kendo na yukan jaku kɨvɨ, ti ni chaa ɨɨn chaa kaꞌan jnuꞌun Yandios. Vaji da ñuu Judea, ti nani da Agabo.  
\v 11 Ti ni chaa da nuu kanchuku na. Ni ndaji da sanchi Pablo, ti ni juꞌni da ndaꞌa maa da, ti ni kachi da nuu Pablo: 
\p ―Ni kachi Espíritu Santo ja siaꞌan kuꞌni chaa Israel ja xiin sanchi jaꞌa, ti nakuaꞌa da chaa nuu yɨvɨ ɨnga nación, ni kachi Espíritu Santo ―kachi Agabo. 
\p  
\v 12 Ni ka jinisoꞌo na jnuꞌun ni kachi Agabo, ti ni ka kejaꞌa ka xndaku na nuu Pablo ja tu kiꞌin da undi ñuu Jerusalén. Suni yɨvɨ ka kandixia ñuu Cesarea, ni ka chayɨka i Pablo.  
\v 13 Yukan ti Pablo ni kachi da nuu na naa na: 
\p ―Koto ndeꞌe ra naa ra. Koto sakuiꞌya ra ini ri. Ja iyo tuꞌva ri nuu ndoo na kuu. Nu yɨvɨ Jerusalén na jnɨɨ da presu ruꞌu tundo saꞌa, ti iyo vaꞌa vasu na kuū ri. Siaꞌan na kuu ri ja sɨkɨ Jesús ―ni kachi da. 
\p  
\v 14 Tu ni ka kundee na kasɨ na ini da. Yukan kuu ja ni ka sia na da, ti ni ka kachi na: 
\p ―Na kuu nava kuni maa Yandios ―ni ka kachi na. 
\p  
\v 15 Yukan na ti ka nduku ndee na ni ka stutu na ndajniñu na, ti kuankoyo na undi ñuu Jerusalén.  
\v 16 Ti kuankoyo tɨjnɨ chaa ka kandixia Jesús ñuu Cesarea jiin na. Ñuu Jerusalén yukan, iyo ɨɨn chaa nani Mnasón, ja najanaꞌan vaji da ñuu Chipre, ti ja iyo kuiya ni kandixia da Jesús. Ñanijnaꞌan yo ni ka yɨndaꞌa da saña ja kendo na veꞌe Mnasón. 
\s1 Ja ni jaa Pablo veꞌe Jacobo 
\p  
\v 17 Yukan ti ni jakoyo na ñuu Jerusalén. Yɨvɨ ka kandixia un, ka kusɨɨ xaan ini da ja ni ka jaa na.  
\v 18 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ka jaꞌan na jiin Pablo ni ka jandeꞌe na Jacobo. Yukan kanchuku taka chaa ka ndisojniñu ñaꞌnu veñuꞌun un.  
\v 19 Ni ka kanxiaꞌu na jiin tendɨꞌɨ da, ti Pablo ni kejaꞌa da kaꞌan da jiin da, ti ni jani da jnuꞌun taka ja ni saꞌa Yandios jiin da. Ni kachi da nasa ni ka ñusoꞌo yɨvɨ ɨnga nación jnuꞌun Yandios ni kaꞌan da.  
\v 20 Nu ni ka jinisoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ti ni ka kejaꞌa ka kaꞌan da ja Yandios ja kuñaꞌnu ga. Yukan ti ni ka kachi da nuu Pablo: 
\p ―Ñani Pablo, ja jini ni ja yɨvɨ Israel, iyo kuaꞌa xaan ja ni ka kandixia vijna. Ka kuni i ja na siin yɨvɨ ɨnga nación jiin jnuꞌun ni xndoo Moisés.  
\v 21 Ni ka kachi yɨvɨ un nuu i ja niꞌin xnaꞌan nuu yɨvɨ Israel ja kaꞌiin ñuu nuu kanchuku yɨvɨ ɨnga nación, ti ni xnaꞌan ni nuu i ja tu siin i jiin jnuꞌun ni xndoo Moisés. Ka kaꞌan i ja ni xnaꞌan ni ja seꞌe kuachi i, tukaa nandɨꞌɨ seña yɨkɨ kuñu yɨ, ti ni tu siin i jiin jnuꞌun janaꞌan.  
\v 22 Yukan ti, ¿ndo saꞌa na vijna na naa? Yɨvɨ un kuu ndututu i, nu na kuni i ja ni chaa ni.  
\v 23 Yukan kuu ja vaꞌa ga saꞌa ni nava kachi na nuu ni. Ka iyo kuun jnaꞌan na jaꞌa. Na siuku da nava ni jikan da nuu Yandios.  
\v 24 Kuaꞌan ni veñuꞌun kaꞌnu Israel un jiin da naa da, ti siuku ni jiin da jnuꞌun janaꞌan, nava na kendo vaꞌa ni nuu Yandios. Suni chaꞌu ni xuꞌun nchaa ɨɨn rɨɨ ja kin soko da nuu Yandios. Yukan ti sete ni ixi xini ni nava ka saꞌa da, ti na kuni yɨvɨ naa i ja ansu jandaa kuu ja ni xnaꞌan ni ja tu siin yo jnuꞌun janaꞌan. Na kuni i ja siuku ni nava iyo jnuꞌun ni xndoo Moisés.  
\v 25 Jini ni nava ni saꞌa na jiin yɨvɨ ka kandixia ɨnga nación. Ni ka taji na tutu nuu i ti ni ka kachi na nuu i nava ka ndoꞌo ini na. Ni kachi na ja tukaa kaji i kuñu kuɨtɨ ja ni ka soko yɨvɨ nuu santu ka nchañuꞌun i. Ni tu kuu kaji i kuñu kuɨtɨ nu tu ni jatɨ ndɨꞌɨ nɨñɨ tɨ. Ni tu kuu kunchaka ɨɨn ñasɨꞌɨ ɨnga chaa nuu yɨɨ ña ―siaꞌan ni ka kachi da nuu Pablo. 
\s1 Ni ka jnɨɨ da presu Pablo ini veñuꞌun kaꞌnu Israel 
\p  
\v 26 Yukan ti kuaꞌan Pablo jiin ndɨ kuun chaa un, ti ɨnga kɨvɨ ni ka siuku da nava ka saꞌa da naa da, ti ni kɨvɨ da ini veñuꞌun Israel un, ti ni ka kasjnuꞌun da nuu sutu Israel un na kɨvɨ sa siuku jnuꞌun ni ka kaꞌan da. Ni kaꞌan Pablo nuu sutu un na kɨvɨ nasoko da naa da nuu Yandios. 
\p  
\v 27 Ko kuan jinu uxia kɨvɨ ka siuku da jnuꞌun un. Kaꞌiin tɨjnɨ chaa Israel ini veñuꞌun un, chaa ñuu Asia. Ni ka jini da nuu Pablo ini veñuꞌun un, ti ni ka kejaꞌa ka skaꞌan da tendɨꞌɨ yɨvɨ un. Ti ni ka jnɨɨ da Pablo,  
\v 28 ti ni ka kejaꞌa ka kanajiin da, ti ka kaꞌan da: 
\p ―¡Niꞌin chaa Israel, chindee ni saña naa na! Jaꞌa kuu chaa yaku nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ, ti xnaꞌan da yɨvɨ ja yoꞌo, ansu chaa vaꞌa ka kuu yo, ti jnuꞌun yo tukaa kaxan, ja ni tu kaxan veñuꞌun yo jaꞌa. Vijna skɨvɨ da ini veñuꞌun jaꞌa yɨvɨ ɨnga nación, ti tu jaꞌa da ja yɨñuꞌun veñuꞌun ii jaꞌa ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 29 Siaꞌan ni ka kaꞌan da, chi ni ka ndoꞌo ini da ja ni jaꞌan Pablo jiin ɨɨn chaa ɨnga nación ini veñuꞌun un, ti tu ka jajnaꞌan ini da ja kɨvɨ yɨvɨ ɨnga nación ini veñuꞌun da. Chaa un ni kuu Trófimo, ɨɨn chaa ɨnga nación, chaa ñuu Efeso, ja ni yaku da jiin Pablo ñuu Jerusalén, ko tu ni kɨvɨ da ini veñuꞌun un. 
\p  
\v 30 Yukan ti ni ka ndondaa nɨ tuꞌu yɨvɨ ñuu Jerusalén, ti ni ka jinu da kuankoyo i undi veñuꞌun un. Ni ka jnɨɨ da Pablo, ti ni ka ñuꞌun da da undi yuxeꞌe veñuꞌun un, ti ni ka nakasɨ da yuxeꞌe veñuꞌun un.  
\v 31 Ka kuni kaꞌni da chaa, ti ni jaa jnuꞌun un nuu chaa yɨndaꞌa soldado un, tendɨꞌɨ te tuꞌu yɨvɨ ñuu Jerusalén ni ka ndondaa i.  
\v 32 Ti chaa un ni na stutu da taka capitán da, jiin tendɨꞌɨ soldado da, ti ka jaꞌa da corrɨ kuankoyo da nuu kaꞌiin yɨvɨ un. Nu ni jini yɨvɨ un ja vaji chaa un jiin soldado da, ti tukaa ni ka kani da sɨkɨ Pablo.  
\v 33 Yukan ti ni jaa chaa un nuu kandichi Pablo, ti ni kachi da ja na jnɨɨ da presu Pablo, ti na kuꞌni da chaa jiin uu cadena. Yukan na ti ni jikajnuꞌun chaa un nuu Pablo na chaa kuu da, ti ndoo ni saꞌa da.  
\v 34 Yukan ti yɨvɨ un ni ka kanajiin ɨɨn jnuꞌun, ti uu ga ni ka kaꞌan ɨnga jnuꞌun. Ti chaa un tu ni chaku ini na jnuꞌun ka kanajiin yɨvɨ un, chi so ka kuvaa ii. Yukan ti ni taꞌu da jniñu ja na kiꞌin da jiin Pablo undi nuu cuartel. 
\p  
\v 35 Ni ka jakoyo da escalera yuxeꞌe cuartel un, ti soldado un ni ka kakɨꞌɨ da Pablo, chi undi ka chindaꞌa jnaꞌan yɨvɨ un ja ka kuɨtɨ ini i.  
\v 36 Chi tendɨꞌɨ yɨvɨ vekoyo ichi jata, ka kanajiin: 
\p ―¡Na kuū da! ―kachi na. 
\s1 Nama Pablo maa da nuu yɨvɨ 
\p  
\v 37 Ja kuaꞌan skɨvɨ da Pablo ini cuartel, ti ni kachi Pablo jiin chaa un: 
\p ―Kuu kaꞌan na jaku jnuꞌun nuu ni xi tuu ―ni kachi Pablo jiin chaa un: 
\p ―¿Kuu kaꞌan ni saꞌan griego nu?  
\v 38 ¿Nusa ti ansu niꞌin kuu ɨɨn chaa ñuu Egipto ja na janaꞌan ni ka kana jiin gobierno, ti ni yɨndaꞌa ni kuun mil yɨvɨ undi nuu ñuꞌun teꞌe un, ti ni ka jaꞌni da yɨvɨ nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 39 Yukan na ti ni kachi Pablo jiin da: 
\p ―Ansu chaa yukan kuu na, chi chaa Israel kuu na. Kuu na ɨɨn chaa ñuu Tarso, ɨɨn ñuu kaꞌnu ja yɨꞌɨ jiin ñuu Cilicia. Ko kuaꞌa ni jnuꞌun ja na kaꞌan na nuu yɨvɨ jaꞌa ―ni kachi da. 
\p  
\v 40 Ti chaa un ni jaꞌa da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ni jakuɨñɨ da nuu escalera un, ti ni saꞌa da seña jiin ndaꞌa da ja na kasɨ yuꞌu yɨvɨ un. Nu ni ka jasɨ yuꞌu yɨvɨ un, ti ni kejaꞌa kaꞌan Pablo. Ni kaꞌan da yuꞌu yɨvɨ Israel, ti ni kachi da: 
\c 22  
\p  
\v 1 ―Niꞌin chaa ñaꞌnu naa ni jiin ñanijnaꞌan yo, kunsoꞌo ni na kaꞌan na nuu ni vijna ja tundo ni saꞌa na, ni tundo tau na ―ni kachi da. 
\p  
\v 2 Ni ka jinisoꞌo yɨvɨ un ja ni kaꞌan Pablo yuꞌu yɨvɨ Israel, ti ni ka jasɨ yuꞌu ga da. Siaꞌan ti Pablo ni kachi da jiin da naa da: 
\p  
\v 3 ―Saña kuu chaa Israel. Ni kaku na ñuu Tarso, ja kuu ɨɨn ndañuu Cilicia, ko ni jaꞌnu na ñuu Jerusalén jaꞌa. Ni skuaꞌa na jiin chaa kuñaꞌnu ga nani Gamaliel. Ni xnaꞌan ndaa da saña taka jnuꞌun najanaꞌan. Ti ndoꞌo ini ni ja ka siuku ndaa ni nuu Yandios nava ka saꞌa ni undi vijna.  
\v 4 Kɨvɨ jña suni ni kani na yɨvɨ ka siin jiin jnuꞌun Jesús, ti ni ndoꞌo ini na ja kaꞌni na yɨvɨ un. Ni jnɨɨ na yɨvɨ un ja na kiꞌin i vekaa. Siaꞌan ni saꞌa na jiin chaa, suni jiin ñasɨꞌɨ.  
\v 5 Sutu kuñaꞌnu ga un, jiin taka chaa ñaꞌnu yɨvɨ Israel, na kani da jnuꞌun ja ni saꞌa na siaꞌan. Ni ka jaꞌa da tutu nuu na, ti ni yɨndaꞌa na nuu jnaꞌan yo kanchuku ñuu Damasco. Yukan ni ka jaꞌan nunduku na chaa ka kandixia jnuꞌun Jesús, ja na kii da presu. Ti kundikun da kii da undi ñuu jaꞌa, ja na kondoꞌo da ―ni kachi Pablo. 
\s1 Kachi Pablo nama ni kandixia da Jesús 
\p  
\v 6 Siin Pablo kaꞌan da nuu yɨvɨ un, ti ni kachi da: 
\p ―Kuaꞌan na ichi, ti yajni jaa na ñuu Damasco, ja ni kuu yajni koxiuu. Sanaa ni ga ti ni ndinchaa ɨɨn nduva undi andɨvɨ nuu na.  
\v 7 Ni jinu na nuu ñuꞌun, ti ni jinisoꞌo na ɨɨn ndusu ni kaꞌan jiin na, ti ni kachi: “Roꞌo Saulo, ndoo ka kanaa ra jiin ri”, ni kachi ndusu un.  
\v 8 Yukan ti ni jikajnuꞌun na: “Taa, ¿nau niꞌin kaꞌan”? ni kachi na. Ti ni kachi ndusu un jiin na: “Maa ri kuu Jesús, chaa ñuu Nazaret, ti roꞌo kuu ja ka kanaa jiin ri”, ni kachi Jesús.  
\v 9 Chaa kuankoyo jiin na, ni ka kejaꞌa ka yuꞌu da ja ni jini da nduva un, ko tu ni ka jinisoꞌo da ja ni kaꞌan ndusu un jiin na.  
\v 10 Ti ni jikajnuꞌun tuku na Jesús: “Nusa ti ¿ndoo kuni ni ja saꞌa na, taa”? ni kachi na. Ti ni kachi Jesús jiin na: “Ndokuñɨ, siin ichi kuaꞌan ra, ti nu ni jaa ra Damasco, ti yɨvɨ ñuu yukan kachi nuu ra ndoo saꞌa ra”, ni kachi ri ya.  
\v 11 Ti ni kuu kuaa na, tukaa ni kundijin nduchi na ja ni ndinchaa nduva un nuu na. Yukan ti chaa kuankoyo jiin na, ni ka jnɨ da ndaꞌa na, ti kuaꞌan na jiin da undi Damasco. 
\p  
\v 12 Yukan nchaa ɨɨn chaa nani Ananías. Ni nchañuꞌun da Yandios jiin ley ni xndoo Moisés. Ti taka chaa Israel kanchuku un ni ka kaꞌan da ja kuu da ɨɨn chaa vaꞌa.  
\v 13 Ni jaa Ananías nuu kancha na, ti ni kachi da jiin na: “Ñani Saulo, na ndeꞌe tuku”, ni kachi da. Ti hora jña ni ndundijin tuku nduchi na ti ni nakuni na Ananías.  
\v 14 Ni kachi tuku da nuu na: “Yɨvɨ ñaꞌnu yo na janaꞌan ni ka nchañuꞌun da Yandios, ti Yandios un ni nakaji ya maa ra ja saꞌa ra jniñu nava kuni maa ya. Ja ni jini ra Jesús, maa Seꞌe Yandios. Ja ni jinisoꞌo ra jnuꞌun ni kaꞌan ya jiin ra.  
\v 15 Ja yukan kuu ja vijna ti kaꞌan ra jnuꞌun ya nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ, ti kani ra junꞌun taka ja ni jini ra, ti jiin ja ni jinisoꞌo ra.  
\v 16 Vijna, ko tu kukuee ra, ndokuɨñɨ ra, ti kuanducha ra. Kakantaꞌu ra nuu Jesús, ti na kenchaa ya kuachi ra”, ni kachi Ananías ―kachi Pablo. 
\s1 Pablo jani da jnuꞌun nasa kuaꞌan da nuu yɨvɨ ɨnga nación 
\p  
\v 17 Siin kaꞌan Pablo, ti ni kachi da: 
\p ―Ni nandeokuñɨ na Jerusalén, ti ni jaꞌan na ini veñuꞌun ja na kanajaa na Yandios, ti ni naxnaꞌan ya nuu na.  
\v 18 Ni jini na maa Jesús, ti ni kachi ya jiin na: “Nduku ndee ti kuan kee yachi ñuu Jerusalén jaꞌa, chi tu saꞌa yɨvɨ jaꞌa jnuꞌun kaꞌan ra ja ruꞌu”, ni kachi ya.  
\v 19 Yukan na ti ni kachi na jiin ya: “Yɨvɨ un ka jini i ja jaꞌan na taka veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel, ti ni jnɨ na presu taka yɨvɨ ka kandixia maa ni, ti kuaꞌan na jiin i vekaa, ti jaꞌa na tau i.  
\v 20 Suni ka jini i ja ni kundichi na jiin chaa ni ka jaꞌni Esteban, chaa ni kaꞌan jnuꞌun ni. Ti saña ni ndito na manga chaa ni ka jaꞌni Esteban”, ni kachi na jiin ya.  
\v 21 Ko ni kachi ya jiin na: “Taji ri roꞌo ti kuaꞌan jika nuu kanchuku yɨvɨ ɨnga nación.” Siaꞌan ni kaꞌan Jesús jiin na ―kachi Pablo nuu yɨvɨ un. 
\s1 Ni kendo Pablo ndaꞌa chaa yɨndaꞌa jniñu 
\p  
\v 22 Undi jaꞌa ni ka ñusoꞌo yɨvɨ jnuꞌun ni kaꞌan Pablo. Nu ni kachi Pablo ja kiꞌin da ɨnga nación, ti ni kejaꞌa ka kanajiin yɨvɨ un, ti ni ka kachi i: 
\p ―¡Na kuū chaa jña, tukaa kuni yo ja kuchaku da! ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 23 Ko vanuxia ka kanajiin yɨvɨ un, ti ka skanda i saꞌma ka yɨndii i nuu tachi, ti ka joso i ñuꞌun yuchi nuu tachi un, chi ka kuɨtɨ xaan ini i.  
\v 24 Yukan ti chaa un ni taꞌu da jniñu nuu soldado un ja na naxndɨvɨ da Pablo ini cuartel. Ti suni ni taꞌu da jniñu ja na kani da yoꞌo ñɨɨ chii Pablo, ja na kachi Pablo ndoo ka kuvaa yɨvɨ sɨkɨ da.  
\v 25 Ko nu ni ka juꞌni soldado un Pablo jiin ñɨ, ja kani da chaa, ti ni kachi Pablo jiin capitán kande un: 
\p ―Kaꞌan ley yo naa yo ja tu kuu kani ni saña, chi suni maa na kuu ɨɨn chaa Roma nu tu jaꞌi xndichi ni saña ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Ni jinisoꞌo capitán jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ti kuaꞌan da, ti ni kachi da nuu chaa un: 
\p ―Vaꞌa ndeꞌe ni jniñu saꞌa ni, chi chaa jña kuu ɨɨn chaa Roma ―ni kachi da. 
\p  
\v 27 Yukan na ti ni tuꞌva chaa un nuu kande Pablo, ti ni jikajnuꞌun da chaa: 
\p ―Kachi ndaa nuu ri nu ndaa ja kuu ra ɨɨn chaa Roma ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Pablo nuu da: 
\p ―Siaꞌan ndixia iyo ―ni kachi da. 
\p  
\v 28 Ti ni kachi chaa un nuu da: 
\p ―Ruꞌu, kuaꞌa xuꞌun ni chaꞌu ri, ti ni kendo ri kuu ri chaa Roma ―ni kachi da. 
\p Ti Pablo ni kachi da: 
\p ―Ko saña chi kuu na chaa Roma, chi yukan ni kaku na ―ni kachi da. 
\p  
\v 29 Yukan ti soldado ja ka kuni kani chii Pablo, ni ka kuxio da kuaꞌan da. Ti undi chaa un ni yuꞌu nu ni jini ja chaa Roma kuu Pablo, ti ni yuꞌu da, chi ja ni juꞌni da Pablo. Ti tu kuu saꞌa da siaꞌan jiin ɨɨn chaa Roma. 
\s1 Ni kundichi Pablo nuu junta chaa ka kuñuꞌun yɨvɨ Israel 
\p  
\v 30 Ɨnga kɨvɨ, ti chaa un, kuni da ja na kuni ndaa da na jnuꞌun kuu ja ka kankuachi chaa Israel sɨkɨ Pablo. Ti chaa un ni taꞌu da jniñu ja na ndututu taka sutu ka kuñaꞌnu nación Israel jiin taka chaa ka kuñaꞌnu nuu junta Israel. Ni ndaji da Pablo, ti ni keniꞌin da chaa nuu junta un. 
\c 23  
\p  
\v 1 Yukan ti ni ndeꞌe Pablo nuu yɨvɨ ni ka ndututu nuu junta un, ti ni kaꞌan da: 
\p ―Niꞌin chaa ka kuñaꞌnu naa ni, undi vijna kukuee chaku na, ja kuu na ɨɨn chaa vaꞌa nuu Yandios ―ni kachi da. 
\p  
\v 2 Yukan ti Ananías, ja kuu da sutu kuñaꞌnu ga, ni kachi da jiin chaa kaꞌiin yajni xiin Pablo ja na kani da ɨɨn jikɨ yuꞌu da.  
\v 3 Ko Pablo ni kachi da: 
\p ―Kuu ni ɨɨn chaa ñaa xini. Yandios na xndichi ya maa ni. Nukoo ni jaꞌa ja xndichi ni saña nava kaꞌan ley Yandios. Ni taꞌu ni jniñu ja na kani da saña, ko ansu siaꞌan kaꞌan ley Yandios ―ni kachi da. 
\p  
\v 4 Ti yɨvɨ kanchuku yukan ni ka kachi nuu Pablo: 
\p ―¿Siaꞌan kaꞌan ndevaꞌa ni nuu sutu kuñaꞌnu ga ja junukuachi nuu Yandios nu? ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 5 Ti Pablo ni kachi: 
\p ―Niꞌin chaa ka kuñaꞌnu naa ni, jini na ja kaꞌan nuu tutu Yandios ja tu kuu kaꞌan ndevaꞌa yo nuu chaa taꞌu jniñu nuu yo, ko tu ni jini na ja kuu da sutu kuñaꞌnu ga ―ni kachi da. 
\p  
\v 6 Yukan na ti ni jini Pablo ja uu chaa kaꞌiin nuu junta un, sava da ka yɨꞌɨ da jiin chaa saduceo, ti uu ga da ka yɨꞌɨ da jiin chaa fariseo, ti tu ka iyo ɨɨn nuu ini da. Ti ni kaꞌan jaa ga Pablo nuu da: 
\p ―¡Niꞌin ñani naa ni, kuu na ɨɨn chaa fariseo! Tata na ni kuu fariseo suni. Ka xndichi ni saña, chi kandixia na ja ka nandoto ndɨyɨ ―ni kachi da. 
\p  
\v 7 Ti nu ni kaꞌan da siaꞌan, ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun chaa saduceo jiin chaa fariseo, ti tu ni kejnaꞌan jnuꞌun ni ka kaꞌan da.  
\v 8 Chaa saduceo ka kaꞌan da ja tu ka nandoto ndɨyɨ, ti ni tu iyo ángel, ni ɨnga tajnu Yandios ja kii andɨvɨ, ni tu iyo espíritu, ni ka kachi da. Ti chaa fariseo, ka kandixia da tendɨꞌɨ un. Ja yukan tu ni kejnaꞌan jnuꞌun ni ka kaꞌan da.  
\v 9 Ti tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka kanajiin. Suni kaꞌiin tɨjnɨ chaa ka xnaꞌan ley Israel ja suni yɨꞌɨ da jiin chaa partido fariseo. Ni ka ndokuɨñɨ da ti ni ka kaꞌan da jaꞌa Pablo ja ka kuni nama da chaa: 
\p ―Chaa jaꞌa tu nau ɨɨn kuachi ni saꞌa da, ti nu ɨɨn ángel xi ɨɨn espíritu ni kaꞌan jiin da, ti koto kaꞌan yo sɨkɨ Yandios ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 10 Ni kejaꞌa ka ndokaña yɨvɨ un jiin Pablo ja ka kaꞌan maa ni ga. Yukan ti chaa un ni yuꞌu da ja sakuachi yɨvɨ un Pablo, ti ni taꞌu da jniñu nuu soldado un ja na jnɨɨ da Pablo. Ti siaꞌan ni ka nama da Pablo nuu yɨvɨ kuaꞌa un, ti kuanoꞌon da undi nuu cuartel. 
\p  
\v 11 Ti jakuaa ɨnga kɨvɨ, ni ndenda Jesús nuu Pablo, ti ni kachi ya: 
\p ―Ndee saꞌa ini ra Pablo. Kin kaꞌan ra jnuꞌun ri undi Roma, nanu kaꞌan ra jnuꞌun ri ñuu Jerusalén jaꞌa ―ni kachi ya. 
\s1 Ka ndajnuꞌun da ja kaꞌni da Pablo 
\p  
\v 12 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti sava chaa Israel ni ka ndajnuꞌun da ja kaꞌni da Pablo, ti ni kachi da: 
\p ―Siuku yo jnuꞌun ka ndajnuꞌun yo. Ti ni tu kaji yo, ni tu koꞌo yo undi nu tu kaꞌni yo Pablo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 13 Iyo viꞌi ga uu xiko chaa un naa da, ti tendɨꞌɨ da ni ka ndu ɨɨn nuu ini.  
\v 14 Ni ka jaꞌan da nuu sutu kuñaꞌnu ga jiin chaa ka kuñaꞌnu Israel, ti ni ka kachi da: 
\p ―Ni ka ndajnuꞌun na ja tu kaji kuɨtɨ na naa na undi nu tu kaꞌni na Pablo.  
\v 15 Niꞌin naa ni jiin uu ga chaa ka kuñaꞌnu nuu junta jaꞌa, kaꞌan ni jiin chaa un na keniꞌin da Pablo jañaꞌan ijña nuu ka ndututu jaꞌa, ja nduku ni nasa xndichi ni da. Ti Pablo tu chaa da jaꞌa, chi ichi un na kaꞌni na da ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 16 Yukan ti ɨɨn sajin Pablo ni jinisoꞌo da nava ka ndajnuꞌun chaa un ja kaꞌni da Pablo, ti ni jan kasjnuꞌun da nuu Pablo undi nuu cuartel un.  
\v 17 Yukan na ti ni kana Pablo ɨɨn chaa kuu capitán nuu soldado un, ti ni kachi da: 
\p ―Kuaꞌan jiin chaa lulu jaꞌa nuu chaa un, chi iyo ɨɨn jnuꞌun kaꞌan da jiin da ―ni kachi da. 
\p  
\v 18 Ti kuaꞌan capitán un jiin chaa lulu un undi nuu chaa un, ti ni kachi capitán un nuu chaa: 
\p ―Jini ni Pablo, chaa kuu presu kande vekaa un, ni kachi da ja na kii na jiin chaa lulu jaꞌa nuu ni, chi iyo ɨɨn jnuꞌun kaꞌan da jiin ni ―ni kachi da. 
\p  
\v 19 Ti chaa un ni jnɨɨ da ndaꞌa chaa lulu un, ti kuaꞌan sɨɨn da, ti ni jikajnuꞌun da chaa lulu un: 
\p ―¿Ndoo kuni kaꞌan ra jiin ri? ―kachi da. 
\p  
\v 20 Ti ni kachi chaa lulu un jiin da: 
\p ―Chaa Israel, ni ka ndu ɨɨn nuu ini da ja kakan da nuu ni, ti kundaꞌa ni Pablo ijña undi nuu ka ndututu chaa ka kuñaꞌnu un. Ti kachi da ja na xndichi vaꞌa da Pablo, ko tu ndixia da naa da.  
\v 21 Ti tu kandixia ni jnuꞌun kaꞌan da, chi iyo viꞌi ga uu xiko chaa ka yɨsaꞌyɨ ja kaꞌni da chaa. Ti ni ka ndu ɨɨn nuu ini da ja tu kaji da, ni tu koꞌo da undi nu tu kaꞌni da Pablo. Ti vijna ka ndatu da ja kuaꞌa ni jnuꞌun nuu da ja na keniꞌin ni Pablo nuu chaa ka kuñaꞌnu un ―ni kachi da. 
\p  
\v 22 Yukan ti ni kachi chaa un: 
\p ―Tu kani ra jnuꞌun nuu ni ɨɨn yɨvɨ ja siaꞌan ni ka ndajnuꞌun yo ―ni kachi da. 
\p Ti ni na chuꞌun ichi da chaa lulu un kuaꞌan da. 
\s1 Ka yɨndaꞌa da Pablo nuu gobernador Félix 
\p  
\v 23 Yukan na ti chaa yɨndaꞌa soldado un ni kana da uu chaa kuu capitán da, ti ni kejaꞌa kachi da nuu da: 
\p ―Satuꞌva ra ndajniñu ra naa ra, chi kinkoꞌo ra ñuu Cesarea kaa ɨɨn jakuaa vijna. Uu ciento soldado kaka jaꞌa. Uni xiko uxi chaa kiꞌin jiin kuayu. Uu ciento chaa kinkoyo jiin lanza.  
\v 24 Suni taꞌu ra jniñu ja na kotuꞌva ɨɨn kuayu koso Pablo. Ti siaꞌan na kejiyo vaꞌa da undi nuu Félix, chaa taꞌu jniñu ñuu Cesarea ―ni kachi da jiin capitán un. 
\p  
\v 25 Chaa yɨndaꞌa un ni taji da ɨɨn tutu nuu gobernador Félix, ti siaꞌan ni kachi da nuu da:  
\v 26 “Saña, Claudio Lisias, kanxiaꞌu na jiin niꞌin, chaa ñaꞌnu Félix.  
\v 27 Chaa Israel, ni ka jnɨɨ da presu chaa jaꞌa. Kuni kaꞌni da chaa, ti ni jaa na jiin soldado na nuu kaꞌiin yɨvɨ un. Ni nama na da, chi ni jini na ja kuu da ɨɨn chaa yɨꞌɨ ñuu Roma.  
\v 28 Ni nanduku jnuꞌun ndoo ka kankuachi yɨvɨ jaꞌa da. Ti yukan ni yɨndaꞌa na da nuu ka ndututu chaa ñaꞌnu Israel.  
\v 29 Yukan ti ni jini na ja ka kankuachi da nava ka kuni maa da naa da, chi Pablo tu ni jaꞌa da ja yɨñuꞌun ley Israel. Ko tu kuu ja kaꞌni da chaa, ni tu kuu ja kiꞌin da vekaa.  
\v 30 Siaꞌan ni kuu ti ni jinisoꞌo na ja ka ndajnuꞌun chaa Israel ja kaꞌni da Pablo. Ja yukan kuu ja ni taji na da undi nuu ni. Suni ni kachi na jiin chaa ka kankuachi jaꞌa da ja na kachi da nuu ni nu ndoo ni saꞌa chaa jaꞌa.” Siaꞌan ni chiso da nuu tutu kuaꞌan nuu Félix. 
\p  
\v 31 Yukan ti soldado un, ni ka jandatu da nava ni taꞌu jniñu nuu da, ti kuankoyo da jiin Pablo jakuaa jña undi Antípatris.  
\v 32 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti Pablo kuaꞌan da jiin soldado ka yoso da kuayu un undi Cesarea, ti uu ga soldado ka jika jaꞌa un ni ka nandeokuñɨ undi nuu cuartel ñuu Jerusalén.  
\v 33 Siaꞌan ni kuu, ti Pablo ni jaa da ñuu Cesarea jiin soldado un, ti soldado un ni ka nakuaꞌa da tutu nuu gobernador Félix, chaa taꞌu jniñu nuu ñuu yukan. Ti suni ni ka nakuaꞌa da Pablo nuu gobernador un.  
\v 34 Chaa kuñaꞌnu un ni kaꞌu da tutu un, ti ni jikajnuꞌun da Pablo: 
\p ―¿Nasa nani ñuu ra? ―kachi da jiin Pablo. 
\p Ti Pablo ni kachi da: 
\p ―Chaa ñuu Cilicia kuu na ―kachi da. 
\p  
\v 35 Siaꞌan ni kuu, ti chaa kuñaꞌnu un ni kachi da nuu Pablo: 
\p ―Kunsoꞌo ri jnuꞌun kaꞌan ra, ko undi na chakoyo chaa ka kankuachi jaꞌa ra ―ni kachi da. 
\p Ti ni taꞌu da jniñu ja na kundito soldado un Pablo ini palacio nuu ni kuncha Herodes. 
\s1 Pablo nama da maa da nuu Félix 
\c 24  
\p  
\v 1 Ni yaꞌa uꞌun kɨvɨ, ti Ananías, ɨɨn sutu kuñaꞌnu ga, ni jaa ñuu Cesarea jiin sava chaa ñaꞌnu Israel. Suni ni chaa ɨɨn chaa nani Tértulo, ti jniñu da kuu ja kaꞌan da jaꞌa ɨnga yɨvɨ nuu juzgado, ti iyo ɨɨn nuu ini da jiin chaa ka kankuachi jaꞌa Pablo. Ni kachi da nuu Félix ndoo ni saꞌa Pablo.  
\v 2 Siaꞌan ni kuu, ti Félix ni taꞌu da jniñu ja na keniꞌin soldado un Pablo. Yukan ti Tértulo, ni kejaꞌa kankuachi da jaꞌa Pablo nuu Félix, ti ni kachi da: 
\p ―Kutaꞌu yo nuu ni, niꞌin chaa ñaꞌnu, ni kukuee ti ni kuu kanchuku yo. Chi jini vaꞌa ni ja kuan kuñaꞌnu taka ñuu yo.  
\v 3 Ti tendɨꞌɨ saña naa na ka jikantaꞌu na nuu Yandios ja kuu maa ni, ti ka nakuaꞌa na ja yɨñuꞌun nuu ni, chaa kuñaꞌnu Félix.  
\v 4 Ti kuee saꞌa ini ni, ti kunsoꞌo ni jnuꞌun kaꞌan na, tu kukuee yo, chi ndee kuee ini ni.  
\v 5 Ni ka jini na ja chaa jaꞌa tundo kuu kuɨtɨ da. Nɨ tuꞌu ñuyɨvɨ ni skaꞌan da yɨvɨ Israel. Kuu da ɨɨn ni xini jiin ja ni nani Jesús, chaa ñuu Nazaret.  
\v 6 Ti undi ni kuni kusɨkɨnchaa da veñuꞌun kaꞌnu na, ti ni ka jnɨɨ na da presu, ti ni ka kankuachi na jaꞌa da nava iyo ley na naa na.  
\v 7 Ti chaa yɨndaꞌa soldado ñuu Lisias ni kɨvɨ da, ti ni kenchaa da Pablo nuu na naa na.  
\v 8 Chaa un ni taꞌu jniñu ja na kii kankuachi na jaꞌa Pablo undi nuu ni. Kuu kajnuꞌun ni da, ti kuni ni na sɨkɨ kankuachi na jaꞌa da ―siaꞌan ni kaꞌan Tértulo. 
\p  
\v 9 Ti suni siaꞌan ni ka kaꞌan tendɨꞌɨ chaa Israel un ja siaꞌan ni kuu ndixia nava kaꞌan Tértulo.  
\v 10 Yukan na ti chaa kuu gobernador un, ni saꞌa da seña nuu Pablo ja na kaꞌan da, ti Pablo ni kaꞌan da: 
\p ―Kusɨɨ ini na, chi niꞌin kunsoꞌo ni jnuꞌun kaꞌan na, chi jini na ja tɨjnɨ kuiya ni taꞌu ni jniñu nuu nɨ tuꞌu ñuu jaꞌa.  
\v 11 Ti niꞌin kuu nduku jnuꞌun ni, ti kuni ni ja sa uxi uu kɨvɨ ni jaa na Jerusalén, ja na chiñuꞌun na Yandios.  
\v 12 Tu ni saꞌa na ni ɨɨn jniñu ja tu iyo vaꞌa ini veñuꞌun kaꞌnu un, ni ini veñuꞌun kuachi, nuu suni ni ka nchañuꞌun yɨvɨ Israel, ni ɨnga ñuu un.  
\v 13 Yɨvɨ jaꞌa tu kachi da nuu ni nu ndoo ni saꞌa na ja kankuachi da jaꞌa na vijna. 
\p  
\v 14 Jaꞌa kuu jnuꞌun kaꞌan na jiin ni. Nchañuꞌun na Yandios. Ti Yandios un kuu yaa ni ka nchañuꞌun yɨvɨ janaꞌan. Kandixia na taka jnuꞌun ni chiso Moisés ja kuu ley yo. Suni kandixia na taka jnuꞌun ni chiso chaa ni ka kaꞌan ja kuu Yandios. Nchañuꞌun na Yandios nava ni kachi Jesús, ko ka kaꞌan chaa Israel jaꞌa ja tu vaꞌa ichi ni xnaꞌan Jesús.  
\v 15 Suni kandixia na ja nandoto ndɨyɨ nanu ka kandixia chaa Israel jaꞌa. Yɨvɨ vaꞌa nuu Yandios, nandoto i ti yɨvɨ tu ni ni saꞌa jniñu vaꞌa nuu Yandios, suni nandoto i.  
\v 16 Yukan kuu ja nɨnɨ nduku na ichi vaꞌa, chi kukuee kancha na ja kuu nuu Yandios, ti suni ja kuu nuu yɨvɨ naa i. 
\p  
\v 17 Tɨjnɨ kuiya ni yaku na ɨnga nación, ti ni nandeokuñɨ na ñuu Jerusalén ja na nakuaꞌa na xuꞌun nuu yɨvɨ ndaꞌu, ja ni ka kekoo yɨvɨ uu ga ñuu un.  
\v 18 Kɨvɨ ni kunde na Jerusalén, ni jaꞌan na ini veñuꞌun kaꞌnu un, ja na siuku na nava ka saꞌa ni. Tu ni kaꞌiin kuaꞌa yɨvɨ, ni tu ni skaꞌan na yɨvɨ un. Ti nɨ kande na ini veñuꞌun un, ti ni ka jini sava chaa Israel ka yɨꞌɨ ñuu Asia saña.  
\v 19 Ti na kachi na ja chaa yukan kuu ja kikoyo undi jaꞌa, ja na kankuachi da jaꞌa na, nu ndoꞌo ini da ja ni saꞌa na kuachi.  
\v 20 Ti tu ni chakoyo ni ɨɨn da. Ja yukan kuu ja chaa jaꞌa na kachi da nuu nau ɨɨn kuachi niꞌin ni saꞌa na, ti ja ni ka xndichi da saña na ni kundichi na nuu ka ndututu kaꞌnu chaa Israel.  
\v 21 Tu ni ka niꞌin da ni ɨɨn kuachi sɨkɨ na, ko nu suu ja ni kaꞌan jaa na nuu da naa da nu junta un, ti kachi na: “Vijna ti ka chakuachi ni saña, chi kandixia na ja nandoto ndɨyɨ.” Siaꞌan ni kachi na nuu da ―kachi Pablo. 
\p  
\v 22 Nu ni jini vaꞌa Félix nava ka kandixia yɨvɨ Jesús. Yukan na ti ni kachi da jiin chaa un naa da: 
\p ―Iyo vaꞌa siaꞌan ni, ti kuu kinkoyo ra vijna. Xnakan na chaa yɨndaꞌa soldado Lisias, ti sa na ndeꞌe yo nasa saꞌa yo jiin jniñu jaꞌa ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Yukan na ti Félix, ni taꞌu da jniñu nuu capitán un ja na kundito da Pablo, ti na kuu kee da tɨꞌlɨ, ti na kuu kɨvɨkoyo sava chaa ka kuu jnaꞌan Pablo, ja na kin ndeꞌe da chaa. 
\p  
\v 24 Nu ni yaꞌa tɨjnɨ kɨvɨ, ti ni jaa tuku Félix jiin ñasɨꞌɨ da Drusila. Ñaꞌan yukan kuu ɨɨn ñaa ñuu Israel. Yukan ti ni kana da Pablo. Ni ñusoꞌo Félix jnuꞌun ni kaꞌan Pablo nava ka kandixia yɨvɨ jnuꞌun Jesús.  
\v 25 Ni kaꞌan Pablo ja na kaka ndaa yo nuu Yandios. Suni ni kachi da ja na koto vaꞌa yo maa yo ja tu saꞌa yo jniñu ja tu vaꞌa. Suni ni kachi da ja jaa ɨɨn kɨvɨ xndichi Yandios ñuyɨvɨ. Siaꞌan ni kachi Pablo nuu da. Yukan na ti ni yuꞌu Félix, ti ni kachi da jiin Pablo: 
\p ―Kuaꞌan vaꞌa ga, ti ɨɨn kɨvɨ kukuee sa na kaꞌan tuku yo ―ni kachi da. 
\p  
\v 26 Félix kuni da ja na kuaꞌa Pablo xuꞌun nuu da ti sia da chaa. Yukan kuu ja tɨjnɨ jinu kana da Pablo ja na kaꞌan da jiin da.  
\v 27 Siaꞌan ni kuu undi uu kuiya, ti Félix ni kee da ja ni kuu da gobernador. Kuni da ja na kendo vaꞌa da jiin chaa Israel, ti ni xndoo da presu Pablo. Siaꞌan ni kuu, ti ni kɨvɨ Porcio Festo kuu da gobernador ñuu un. 
\s1 Kandichi Pablo nuu Festo 
\c 25  
\p  
\v 1 Yukan na ti ni jaa Festo, ni nukoo da kuu da gobernador. Ni kuu uni kɨvɨ, ni kee da Cesarea ti kuaꞌan da Jerusalén.  
\v 2 Nu ni jaa da yukan, ti sutu ka kuñaꞌnu un jiin chaa ka kuñaꞌnu Israel, ni ka kejaꞌa da ka kaꞌan da jiin Festo. Chaa Israel un ni ka kankuachi da jaꞌa Pablo.  
\v 3 Ni ka kaꞌan ndaꞌu da nuu Festo ja na nataji da Pablo ñuu Jerusalén. Siaꞌan ni ka ndoꞌo ini chaa Israel, chi ka kuni da ja kinsaꞌyɨ da ichi un, ti kaꞌni da Pablo.  
\v 4 Festo ni kachi da jiin chaa Israel un: 
\p ―Na kendo Pablo presu ñuu Cesarea. Jaku ni kɨvɨ ti nandeokuñɨ tuku na yukan.  
\v 5 Yukan kuu ja niꞌin chaa ka kuñaꞌnu kikoyo ni jiin na ñuu Cesarea, ti nu iyo ɨɨn kuachi ni saꞌa chaa un, kuu kankuachi ni jaꞌa da ―ni kachi Festo. 
\p  
\v 6 Ti Festo ni kendo da yajni uxi uu ga kɨvɨ ñuu Jerusalén, ti sa ni nandeokuñɨ da Cesarea. Ni kundijin ɨnga kɨvɨ ti kuaꞌan da veꞌe sticia. Ni taꞌu da jniñu ja na kinchaka soldado un Pablo nuu da.  
\v 7 Yukan ti ni jaa Pablo nuu ni nukoo da. Ni kaꞌiin suni chaa Israel ja ni chaa undi ñuu Jerusalén, ti chaa Israel un ni ka tuꞌva da nuu Pablo. Kuaꞌa xaan kuachi ni ka chaa da sɨkɨ Pablo, ko tu ni ka niꞌin da jnuꞌun kaꞌan da ja kankuachi jaꞌa Pablo.  
\v 8 Yukan ti Pablo ni kachi da jiin Festo: 
\p ―Ni ɨɨn kuachi tundo ni saꞌa na. Tu ni saꞌa na ɨɨn kuachi nuu ley Israel, ni tu ni saꞌa na ni ɨɨn kuachi nuu veñuꞌun kaꞌnu da, suni tu ni saꞌa na ni ɨɨn kuachi nuu César, chaa kuñaꞌnu ga ñuu Roma ―ni kachi da. 
\p  
\v 9 Festo kuni da ja na kendo vaꞌa da jiin chaa Israel un, ti ni jikajnuꞌun da Pablo: 
\p ―¿Kuni ra noꞌon ra Jerusalén, ti yukan na kachi ri nasa saꞌa yo nu? ―ni kachi da. 
\p  
\v 10 Ti ni kaꞌan Pablo: 
\p ―Kandichi na nuu niꞌin chaa kuñaꞌnu, ja ni taꞌu jniñu nuu ni undi Roma, ti jaꞌa kachi ni nasa saꞌa yo, ti jini vaꞌa ni ja saña tu ni saꞌa na ni ɨɨn kuachi nuu chaa Israel.  
\v 11 Tu nduku na ja na ketaꞌu na, chi jini na ja tu na kuachi ni saꞌa na ja na kuu na. Ti tu yuꞌu na ja kuū na. Tu kuu nakuaꞌa ni saña nuu yɨvɨ Israel un, chi tu iyo ndaa jnuꞌun ka kankuachi da sɨkɨ na. Jikantaꞌu na nuu ni ja maa César, chaa kuñaꞌnu ga un, na xndichi da saña ―ni kachi da. 
\p  
\v 12 Siaꞌan ni kuu, ti Festo ni kejaꞌa da ka ndajnuꞌun da jiin chaa kaꞌiin jniñu jiin da un. Yukan ti ni kachi da nuu Pablo: 
\p ―Jikantaꞌu ra ja na xndichi maa César roꞌo, chi maa da kuñaꞌnu ga, ti yukan kiꞌin ra ―ni kachi da. 
\s1 Kandichi Pablo nuu ɨnga chaa kuñaꞌnu 
\p  
\v 13 Nu ni yaꞌa tɨjnɨ kɨvɨ, ti ni jaa chaa kuñaꞌnu Agripa jiin ñasɨꞌɨ da Berenice ñuu Cesarea ja kanxiaꞌu da jiin Festo.  
\v 14 Ni ka kendo da yukan tɨjnɨ kɨvɨ. Ti Festo ni jani da jnuꞌun Pablo nuu Agripa, ti ni kachi da: 
\p ―Iyo ɨɨn chaa kande vekaa jaꞌa, ja ni xndoo Félix na ni kee da jniñu da.  
\v 15 Na ni jaꞌan na Jerusalén, ti taka sutu Israel ka kuñaꞌnu un jiin chaa ka kuñaꞌnu Israel, ni ka ndakuniꞌin da kuachi ni saꞌa Pablo nuu da. Ka kuni da ja na kaꞌni na chaa un. Ti ni kachi na jiin da naa da ja ka ndisojniñu na nuu ñuu Roma, ti Roma taꞌu jniñu nuu nɨ ñuyɨvɨ, ti ka jandatu yo ley un.  
\v 16 Yukan kuu ja tu kuu xndichi yo yɨvɨ nu tu jini da nau ja kankuachi jaꞌa i, ni tu kuu ja nama da maa da.  
\v 17 Siaꞌan ni kuu, ti chaa Israel un ni kikoyo da undi jaꞌa. Ti tu ni xnaa na kɨvɨ na, chi ɨnga kɨvɨ ni jaꞌan na veꞌe sticia na, ti ni taꞌu na jniñu nuu soldado ja na keniꞌin da Pablo.  
\v 18 Ni ndoꞌo ini na ja ni saꞌa da ɨɨn kuachi kaꞌnu, ko tundo ni ka kankuachi chaa Israel jaꞌa da.  
\v 19 Tendɨꞌɨ chaa Israel ka kuni kankuachi da, chi Pablo tu ni siuku da jnuꞌun. Chaa Israel un, suni ni ka jani da jnuꞌun ɨɨn chaa ni nani Jesús. Ni ka kachi da ja ni jiꞌi Jesús, ko Pablo ni kachi da ja chaku da.  
\v 20 Siaꞌan ni kuu, ti tu ni chaku ini na jnuꞌun ka kaꞌan da. Yukan ti ni jikajnuꞌun na Pablo nu kuni noꞌon da Jerusalén ja na xndichi na da sɨkɨ jniñu jaꞌa.  
\v 21 Siaꞌan ni kuu ti Pablo, ni kachi da ja maa César na kachi da nasa xndiꞌi yo jnuꞌun jaꞌa. Yukan kuu ja ni taꞌu na jniñu ja na kendo Pablo vekaa undi kɨvɨ na nataji na da ñuu Roma, nuu kancha César ―ni kachi Festo nuu Agripa. 
\p  
\v 22 Yukan na ti ni kachi Agripa: 
\p ―Suni ruꞌu, kuni kunsoꞌo ri jnuꞌun kaꞌan chaa un ―ni kachi da. 
\p Ti ni kachi Festo: 
\p ―Ijña ti kunsoꞌo ni jnuꞌun kaꞌan da ―ni kachi da. 
\p  
\v 23 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni chakoyo yɨvɨ jiin Agripa jiin Berenice. Ti ka ñuꞌun da saꞌma fino. Ni jakoyo da veꞌe nuu kunsoꞌo da jnuꞌun kaꞌan Pablo, ti ni ka kɨvɨ da jiin soldado ka kuñaꞌnu jiin yɨvɨ ka kuñaꞌnu ñuu un. Siaꞌan ni kuu, ti Festo ni taꞌu da jniñu nuu kuun soldado ja na keniꞌin da Pablo.  
\v 24 Yukan na ti Festo ni kejaꞌa kaꞌan da nuu ndɨꞌɨ yɨvɨ ni ka ndututu un: 
\p ―Niꞌin, chaa kuñaꞌnu Agripa jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ kaꞌiin veꞌe jaꞌa, ndeꞌe ni naa ni, jaꞌa kandichi chaa jaꞌa. Tendɨꞌɨ chaa Israel ni ka kankuachi da jaꞌa da nuu na ñuu Jerusalén. Suni siaꞌan ni ka kankuachi da jaꞌa Pablo na ni kikoyo da ñuu Cesarea jaꞌa. Ni ka ndondaa da sɨkɨ Pablo, ti ka kachi da ja na kuū Pablo.  
\v 25 Ni ndoꞌo ini na ja tu ni saꞌa da ɨɨn kuachi ja na kuū da. Ko Pablo ni jikantaꞌu da ja César kuu ja na kachi nasa kuu jniñu jaꞌa. Ti ni kejaꞌa ndoꞌo ini na ja nataji na da nuu kancha César.  
\v 26 Kuni taji na tutu nuu chaa kuñaꞌnu un, ko tu iyo ni ɨɨn jnuꞌun ja kachi na nuu da. Yukan kuu ja ni kachi na ja keniꞌin na Pablo nuu niꞌin naa ni. Kandichi da nuu ni jaꞌa, niꞌin chaa kuñaꞌnu Agripa. Yukan kuu ja kunsoꞌo ni nava jnuꞌun kaꞌan da, ti maa ni kachi ni nasa ndoꞌo ini ni ja saꞌa yo jiin chaa jaꞌa. Siaꞌan na ti niꞌin na jnuꞌun kaꞌan na nuu tutu taji na nuu César.  
\v 27 Siaꞌan ni kachi na, chi ni ndoꞌo ini na ja tu iyo vaꞌa ja taji yo ɨɨn presu nuu César, ti nu tu kachi yo na kuachi ni saꞌa da ―ni kachi Festo nuu Agripa. 
\s1 Ni nama Pablo maa da nuu chaa kuñaꞌnu 
\c 26  
\p  
\v 1 Yukan na ti ni kachi Agripa nuu Pablo: 
\p ―Kuu kaꞌan ra jaꞌa maa ra vijna na ―ni kachi da. 
\p  
\v 2 Ti Pablo ni ndokani da ndaꞌa da, chi ni kanxiaꞌu da jiin Agripa, ti ni kachi da: 
\p ―Niꞌin, chaa ñaꞌnu Agripa, kusɨɨ ini na, chi ni jaꞌa ni jnuꞌun vijna ja na kaꞌan na jaꞌa maa na. Na kachi na nuu ni ndoo ni saꞌa na ja chaa Israel ka kankuachi da jaꞌa na.  
\v 3 Kusɨɨ ini na, chi jini na ja niꞌin jini vaꞌa ni jnuꞌun chaa Israel. Jini vaꞌa ni na jnuꞌun ka kaꞌan da. Yukan kuu ja jikantaꞌu na nuu ni ja na kunsoꞌo kuee ni jnuꞌun kaꞌan na. 
\s1 Nasa ni chaku Pablo ti sa ni kandixia da Jesús 
\p  
\v 4 Siin kaꞌan Pablo jiin Agripa: 
\p ―Tendɨꞌɨ chaa Israel ka jini da nasa ni jaꞌnu na ñuu na. Suni ka jini vaꞌa da nasa ni chaku na ñuu Jerusalén.  
\v 5 Maa da ka jini vaꞌa da saña ja ni kuu tɨjnɨ kuiya. Ti nu kuu kachi da ja kuu na ɨɨn chaa fariseo ka siuku niꞌin taka ley Israel.  
\v 6 Ti vijna chaa Israel un, ka xndichi da saña chi kandixia na ja Yandios naxndoto ya tendɨꞌɨ ndɨyɨ nava ni kachi ya nuu yɨvɨ ñaꞌnu yo najanaꞌan.  
\v 7 Siaꞌan ti tendɨꞌɨ yɨvɨ Israel ka kandixia i. Yukan kuu ja ka kuni siuku niꞌin da, ti ka junukuachi da nuu Yandios ndɨ kɨvɨ ndɨ ñuu. Ja siaꞌan kuu ja kandixia na ja nandoto ndɨyɨ, ti sɨkɨ yukan ni ka kankuachi da jaꞌa na. Siaꞌan kaꞌan na jiin niꞌin, chaa ñaꞌnu.  
\v 8 Ti tu iyo vaꞌa ja ka ndoꞌo ini ni ja Yandios tu naxndoto ya ndɨyɨ. 
\p  
\v 9 Undi najanaꞌan, ndoꞌo ini na ja iyo vaꞌa jniñu ni saꞌa na ja ni kaꞌan na sɨkɨ Jesús, chaa ñuu Nazaret.  
\v 10 Ti siaꞌan ni saꞌa na ñuu Jerusalén. Ni ka jaꞌa sutu ka kuñaꞌnu jniñu un nuu na, ti saña ni jnaa na vekaa taka chaa ni ka kandixia Jesús. Ti suni nɨ ndu ɨɨn nuu ini na jiin chaa ni ka jaꞌni yɨvɨ ka kandixia Jesús.  
\v 11 Taka kɨvɨ ni jaꞌan na ini veñuꞌun nuu ka nchañuꞌun yɨvɨ naa i, ti ni jaꞌa na tau i. Siaꞌan ni ka chisaꞌyɨ i jnuꞌun Jesús. Ni kuɨtɨ xaan ini na nuu i. Yukan kuu ja ni jaꞌan na ɨnga ñuu jika ga, ti ni kani na taka yɨvɨ ka kandixia un. 
\s1 Kachi tuku Pablo nasa ni kandixia da jnuꞌun Jesús 
\p  
\v 12 Siin kaꞌan Pablo jiin Agripa: 
\p ―Siaꞌan ni kuu, ti sutu ka kuñaꞌnu un, ni ka jaꞌa da jniñu nuu na ja na kin jnɨɨ na presu chaa ka kandixia undi ñuu Damasco.  
\v 13 Ti niꞌin, chaa ñaꞌnu, na kachi na nuu ni ja ichi kuaꞌan na undi Damasco, ti ja kuan kuu koxiuu, ti ni jini na undi andɨvɨ ni ndinchaa ɨɨn nduva nuu na, jiin suni chaa kuankoyo jiin na, niꞌin ga ni ndinchaa nduva un ja kuu nduva ndikandii.  
\v 14 Ti tendɨꞌɨ na naa na ni ka nduva na nuu ñuꞌun, ko saña ni jinisoꞌo na ɨɨn ndusu ni kaꞌan yuꞌu hebreo (ja kaꞌan yɨvɨ Israel), ti ni kachi: “Roꞌo Saulo, tu iyo vaꞌa ja ka kanaa ra jiin ri. Ti stuji ra maa ra, nanu saꞌa xndɨkɨ nu jaꞌa tɨ patada punta puya”, ni kachi ndusu un.  
\v 15 Yukan ti ni jikajnuꞌun na: “Nau niꞌin kaꞌan taa”, ni kachi na. Ti ndusu un ni kachi jiin na: “Ruꞌu kuu Jesús, ti roꞌo kuu ja kanaa jiin ri.  
\v 16 Ndokuɨñɨ ti kundichi ra. Ni jini ra ruꞌu, chi ruꞌu ja ni nakaji ri roꞌo ja na saꞌa ra jniñu ri, ti kani ra jnuꞌun taka ja ni jini ra vijna. Suni nakani ra jnuꞌun nu na kuni ra taka ga ja xnaꞌan ri nuu ra.  
\v 17 Chindee ri roꞌo ja tu kuu kani yɨvɨ Israel roꞌo, ni yɨvɨ ɨnga nación. Ti taji ri roꞌo ja na saꞌa ra jniñu ri, chi kiꞌin ra nuu kanchuku yɨvɨ ɨnga nación,  
\v 18 ja na kandixia i ruꞌu. Na xndoo i taka jniñu kueꞌe ka saꞌa i, ti na kandixia i ruꞌu. Tukaa ga saꞌa i nava kuni jaꞌuꞌu un, ti na kandixia i nava kuni maa Yandios. Ti siaꞌan na kenchaa kuachi i un kiꞌin, ti nanitaꞌu i nuu Yandios jiin uu ga yɨvɨ ni nakaji ri”, ni kachi Jesús nuu na. 
\p  
\v 19 Siaꞌan ni kuu, ti ni jandatu na jnuꞌun ni kaꞌan Jesús jiin na undi andɨvɨ.  
\v 20 Ti undi nuu, ni xnaꞌan na jnuꞌun Yandios ja na nakani ini i nuu kuachi i, ti na xndoo i taka jniñu kueꞌe ka saꞌa i, ti na kandixia i jnuꞌun Jesús. Ti na saꞌa i jniñu iyo vaꞌa, nanu ka saꞌa yɨvɨ ka kandixia Jesús. Siaꞌan ni kaꞌan na undi nuu yɨvɨ kanchuku ñuu Damasco, ti suni siaꞌan ni kaꞌan na ñuu Jerusalén. Suni jnuꞌun un ni kaꞌan na nuu yɨvɨ kanchuku nɨ ndañuu Judea jiin nuu yɨvɨ kanchuku ɨnga nación.  
\v 21 Ti yukan kuu ja sɨkɨ jnuꞌun kaꞌan na un, ni ka jnɨɨ yɨvɨ Israel saña ini veñuꞌun un, ti ka kuni kaꞌni da saña.  
\v 22 Ni chindee Yandios saña undi vijna. Siin na kaꞌan na nuu taka yɨvɨ. Suni jnuꞌun kaꞌan na nuu chaa ka kuñaꞌnu, kaꞌan na jiin taka ga yɨvɨ. Na janaꞌan ni ka kaꞌan chaa profeta jnuꞌun Yandios, ti suni ni kaꞌan Moisés. Ni ka kaꞌan da nava kii Jesús.  
\v 23 Ni ka kachi da nava kondoꞌo Jesús ti kuū ya, ti nandoto tuku ya nuu ñujiꞌi. Maa ya kuu ja nandoto undi nuu kuɨtɨ. Siaꞌan ni kachi ya nasa nanitaꞌu yɨvɨ Israel. Ti siaꞌan kachi ya nasa nanitaꞌu yɨvɨ ɨnga nación. Ti jnuꞌun yukan kuu jnuꞌun ni ka kaꞌan profeta na ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios najanaꞌan. Ti jnuꞌun yukan kuu ja kaꞌan na nuu yɨvɨ vijna ―ni kachi Pablo. 
\s1 Ni kaꞌan Pablo jiin Agripa ja na kandixia da jnuꞌun Jesús 
\p  
\v 24 Siaꞌan ni kaꞌan Pablo jaꞌa maa da nuu Agripa jiin uu ga chaa kaꞌiin un. Ti Festo ni kejaꞌa kaꞌan jaa da, ti ni kachi da jiin Pablo: 
\p ―Kakuꞌu ra, Pablo. Ja xaan ni skuaꞌa ra, ti ni ndukuꞌu ra ―ni kachi da. 
\p  
\v 25 Ko Pablo ni kachi da nuu Festo: 
\p ―Niꞌin chaa kuñaꞌnu, tu kakuꞌu na. Ja ni kachi kaji na ɨɨn jnuꞌun ndaa nuu ni, ti jnuꞌun kaꞌan na un, jandaa ndixia kuu.  
\v 26 Chaa kuñaꞌnu Agripa jaꞌa, jini vaꞌa da jnuꞌun ni kaꞌan na. Tu ndɨꞌɨ ini na kaꞌan na jiin da, chi jini na ja jini vaꞌa da nava kaꞌan na jiin ni. Jini da ja yukan kuu nuu ndijin ja ni ka jini taka yɨvɨ taka jnuhun Jesús ―ni kachi da nuu Festo.  
\v 27 Siaꞌan ni kuu ti ni kachi Pablo nuu Agripa: 
\p ―Jini vaꞌa na ja kandixia ni jnuꞌun ka kaꞌan chaa ni ka kaꞌan ja kuu Yandios undi na ja naꞌan, niꞌin, chaa ñaꞌnu Agripa ―ni kachi Pablo.  
\v 28 Ti ni kachi Agripa jiin da: 
\p ―Va ndoꞌo ini ra ja yachi kandixia ri Jesús ―ni kachi da.  
\v 29 Ti ni kachi tuku Pablo jiin da: 
\p ―Kakan nuu Yandios ja na nakandixia ni Jesús. Vasu vijna xi luego ni, kandixia ni ti kuni na ja tendɨꞌɨ ni nava ka iin jaꞌa. Ja ni ka jini ni nava ni kaꞌan na vijna. Kuni na ja nduu ni cuenta saña ko tu kuni na ja konde ni vekaa cuenta maa na ―ni kachi da.  
\v 30 Siaꞌan ni kuu ti chaa ñaꞌnu Agripa jiin Festo jiin Berenice jiin tendɨꞌɨ yɨvɨ ni ka ndututu un ni ka ndokuɨñɨ da.  
\v 31 Ti kuankoyo da fuera ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun da, ti ni ka kachi da: 
\p ―Tu ndoo ni saꞌa chaa un ja na kuu da, ni tu kuu konde da vekaa ―ni ka kachi da.  
\v 32 Ti Agripa ni kachi nuu Festo: 
\p ―Undi nuu kuu sia yo da ni kuu, ko vijna tu kaa, vanuxia ja maa da ni kachi da ja César na xndichi da chaa ―ni kachi Agripa. 
\s1 Ni ka taji da Pablo undi Roma 
\c 27  
\p  
\v 1 Nu ni ka ndoꞌo ini da ja taji da saña undi Italia, nuu kancha César, Pablo jiin uu ga presu, ni nakuaꞌa da chaa nuu ɨɨn chaa ni nani Julio, ja yɨndaꞌa da soldado batallón Augusto. Saña Lucas, suni kuaꞌan na jiin da naa da.  
\v 2 Aristarco, ɨɨn chaa Tesalónica ja kuu ɨɨn ndañuu Macedonia, suni kuaꞌan da jiin na. Ni ka kɨvɨ na ɨɨn barco ja ni chaa ñuu Adramitio. Kuni kiꞌin barco un taka ñuu yuꞌu mar ja ka kuu ñuu Asia. Siaꞌan ni kuu, ti kuankoyo na.  
\v 3 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ka jaa na ñuu Sidón. Julio ni kundaꞌu ini da Pablo, ti ni jaꞌa da jnuꞌun ni jaꞌan Pablo nuu chaa mani da jiin ja kanchuku da ñuu un, ti yukan ni ka jaꞌa da nuu Pablo taka ja nandɨꞌɨ da.  
\v 4 Yukan ti ka kɨvɨ tuku na barco. Kuankoyo na ti ni kendo na ñuu Sidón. Ni ka yaꞌa na ñuu Chipre, ja ni kendo ichi sajni, chi kee xaan tachi ɨnga ñuu un.  
\v 5 Ni ka yaꞌa na sava nuu mar un, ti ni ka yaꞌa na yajni costa ñuu Cilicia jiin Panfilia, ti ni ka jaa na ñuu Mira, ja kuu ɨɨn ndañuu Licia.  
\v 6 Ñuu Mira yukan ni niꞌin chaa yɨndaꞌa soldado un ɨnga barco ñuu Alejandría, ja kiꞌin undi Italia. Yukan ti ni kachi capitán un ja na kɨvɨkoyo na ini barco un.  
\v 7 Yukan ti ni ka kee na kuankoyo na. Tɨjnɨ kɨvɨ kuee xaan ni ka jika na. Kuaꞌa xaan nundoꞌo, ti sa ni ka jaa na ñuu Gnido. Ti tukaa ni siin ga barco un ichi kuaꞌan, chi kee xaan tonto tachi. Yukan ti ni ka yaꞌa na yajni ñuu Salmón, ni ka yaꞌa na yajni costa ñuu Creta. Siaꞌan ni ka yaꞌa na, chi tukaa kee xaan tachi yukan.  
\v 8 Ti yɨɨ xaan nu ni ka siin na nɨ kani costa un, ti ni ka jaa na yajni ñuu Lasea nuu nani “Ka kendo vaꞌa barco.”  
\v 9 Ni kaꞌiin na tɨjnɨ kɨvɨ yukan. Tukaa ni kuni siin barco un, chi ja ni nasama yoo ja kee xaan tachi. Ja ni yaꞌa kɨvɨ viko ja ni ka iyo ndicha ini yɨvɨ Israel, ti kɨvɨ un tukaa ga ni jika barco, chi sandau kekaꞌnu nuu mar un. Yukan kuu ja ni xndaku Pablo nuu chaa un,  
\v 10 ti ni kachi da: 
\p ―Ñani naa ni, ndoꞌo ini na ja nu na siin yo, ti koo xaan yo nundoꞌo. Xnaa yo carga ndiso barco jaꞌa, ti suni kuu xnaa yo maa barco jaꞌa, ti suni undi maa yo naa yo ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 11 Ti chaa yɨndaꞌa soldado un tu ni chunsoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ti ni jandatu ga da nuu capitán barco un jiin nuu chaa xiin barco un, ti tu ni ka chunsoꞌo da jnuꞌun ni kaꞌan Pablo.  
\v 12 Ti barco un, tu kuu kendo vaꞌa un, chi kuun xaan sau ja kuu viko sau, ti kee xaan tonto tachi kɨvɨ un. Yukan ti ni ka ndoꞌo ini da ja iyo vaꞌa ga nu na kinkoyo da ichi, ti ka ndoꞌo ini da ja kiꞌin da undi Fenice, ɨɨn puerto ja kendo ñuu Creta. Ka ndoꞌo ini da ja iyo vaꞌa ga puerto un, chi saꞌa vijin xaan, tu kee xaan tachi, ti puerto kendo ichi nuu kaña ndikandii. 
\s1 Kee tachi sau xaan nuu mar 
\p  
\v 13 Yukan ti ni kejaꞌa kee ɨɨn tachi vita ichi vee. Ti ka ndoꞌo ini da ja kuu siin da ichi kuankoyo da. Ka kee da kuaꞌan da. Ni ka yaꞌa da yajni costa ñuu Creta.  
\v 14 Ko tu ni ka jika kuaꞌa da, ti ni kejaꞌa kee ɨɨn tachi xaan ichi nenu ñuu Creta. Kee xaan tachi nuu kuaꞌan barco un. Kuu ɨɨn tachi ja vaji ichi nuu kaña ndikandii, kachi yɨvɨ un.  
\v 15 Tukaa ni kuni siin barco un, chi kee xaan tachi nuu kuaꞌan barco un, ti ni nachindaꞌa ichi jata.  
\v 16 Siaꞌan ni kuu, ti ni ka yaꞌa na yajni ɨɨn ñuu lulu nani Clauda. Tu ni kee xaan tachi nu ni ka yaꞌa na yukan. Barco un ñuꞌun ɨnga barco lulu. Ni ka jista da barco lulu un, ti ni ka na chondee na ini barco kaꞌnu un, ko niꞌin iyo ja saꞌa yo jniñu un.  
\v 17 Siaꞌan ni kuu, ti chaa un ni sakutu da barco kaꞌnu un jiin yoꞌo kaꞌnu, ti ni ka juꞌni da. Ni ka ndoꞌo ini da ja tu teꞌnde barco un. Yukan ti ni ka kejaꞌa ka yuꞌu da ja kin kaninchaa barco un maa nuu ñɨtɨ un ja ni xndaa nducha mar un. Yukan ti ni ka nasinu da manta kaꞌnu un, chi chii manta un kani tachi, ti chindaꞌa i barco un kuaꞌan. Ti ni ka sia da maa da kuankoyo da jiin tachi un.  
\v 18 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ni ka kejaꞌa ka skaña da ndajniñu ñuꞌun ini barco un nuu nducha, chi tachi sau un saꞌa ja kanda barco un nuu mar. Ti siaꞌan ni ka saꞌa da ja na nduñama barco un.  
\v 19 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni ka skaña na taka ndajniñu ja jajniñu maa barco un.  
\v 20 Tɨjnɨ xaan kɨvɨ tu ni ka jini na ndikandii, ni tu ni ka jini na chuxini. Siaꞌan ni kuu, ti ni ka kejaꞌa ka ndoꞌo ini na ja tukaa kendajiyo na, chi kee xaan tonto tachi, ti kuun xaan tonto sau. 
\p  
\v 21 Tɨjnɨ xaan kɨvɨ tukaa ni ka yee na staa. Yukan kuu ja Pablo ni kejaꞌa kaꞌan da jiin da: 
\p ―Tendɨꞌɨ niꞌin naa ni, tu ni ka chunsoꞌo ni jnuꞌun ni kachi na nuu ni, na ni kaꞌiin yo ñuu Creta. Tu ni iyo vaꞌa ja ni ka kee ni ñuu Creta. Yukan kuu ja kandoꞌo kanene yo vijna, ti ni ka xnaa yo taka ndajniñu yo.  
\v 22 Ko vijna na kachi na jiin ni ja koto xndiꞌi yo ini yo.  
\v 23 Ja ka jini ni ja saña junukuachi na nuu Yandios, ti saꞌa na jniñu nava kuni maa ya. Jakuaa vijna ni taji ya ɨɨn tajnu ya nuu na,  
\v 24 ti ni kachi tajnu un nuu na: “Koto yuꞌu ra, roꞌo Pablo. Nɨnɨ kuu ja kin kaꞌan ra jiin César. Ni kachi Yandios ja chindee ya roꞌo. Nama ya roꞌo jiin taka chaa kaꞌiin barco jaꞌa, ti ni ɨɨn da tu kuū”, ni kachi tajnu un.  
\v 25 Yukan kuu ja na kachi na jiin ni ja tu xndiꞌi ni ini ni naa ni, taka yo naa yo. Saña kandixia na Yandios. Jini na ja siuku ya nava ni kachi tajnu ya jiin na.  
\v 26 Barco jaꞌa kin kaninchaa maa nuu ɨɨn ñuꞌun kendo maꞌñu mar jaꞌa ―ni kachi da. 
\p  
\v 27 Ni kuu xiaꞌun kɨvɨ sa ni ka jankoyo na. Ti ɨɨn jakuaa kuaꞌan barco un nuu mar Adria, ti ndanu ndenu barco un kuaꞌan jiin tachi un. Ja yajni ñúú, ti chaa ka sajniñu jiin barco un, ni ka ndoꞌo ini da ja kuan kuyajni na nuu ñuꞌun.  
\v 28 Yukan kuu ja ni ka kejaꞌa da ka chikuaꞌa da nasa kunu ñuꞌun nducha nuu ka jaꞌan na, ti ni ka jini da ja iyo oko xiaꞌun ɨɨn metro. Ni ka jika na tɨꞌlɨ ga, ti ni ka chikuaꞌa tuku da nducha un, ti ni ka jini da ja iyo oko uxia metro ja kunu.  
\v 29 Ni ka yuꞌu xaan da ja jakuꞌun barco un jiin yuu, ti kuu kueꞌe. Ja yukan kuu ja ni ka nasinu da kuun kaa nuu nducha ichi jata barco un. Kaa un saꞌa ja tukaa kaka barco un. Ti chaa un ni ka ndɨꞌɨ xaan ini da, ti ka ndatu da ja na kundijin ɨnga kɨvɨ.  
\v 30 Yukan ti chaa ka saꞌa jniñu jiin barco un, ka kuniꞌin barco lulu un nuu nducha, chi ni ka kachi da ja siaꞌan na sinu da kaa ichi nuu barco un, ko ni ka xndaꞌu da. Ni ka saꞌa da siaꞌan ja ka kuni nama da maa da.  
\v 31 Yukan ti Pablo ni kejaꞌa kaꞌan da jiin chaa jiin nuu tendɨꞌɨ soldado da, ti ni kachi da: 
\p ―Nu tu kendo chaa un nuu barco jaꞌa, tu kuu nama yo maa yo ―ni kachi da. 
\p  
\v 32 Yukan na ti soldado un ni ka jaꞌncha da yoꞌo yɨndaꞌa barco lulu un, ti ni ka sia da kuaꞌan nuu nducha un.  
\v 33 Nu kuan ndii, ti ni kachi Pablo jiin da naa da: 
\p ―Kaji ni naa ni tɨꞌlɨ ndoo iyo. Vijna ni kuu xiaꞌun kɨvɨ ja tukaa ni ka yee ni staa, ni tu ni kuu kusu ni tɨꞌlɨ naa ni.  
\v 34 Yukan kuu ja na kachi na nuu ni ja kaji ni tɨꞌlɨ ja na ja naniꞌin ini ni tɨꞌlɨ, ti na kuu sucha ni naa ni. Siaꞌan ti sa kuu nama ni maa ni naa ni, chi ni ɨɨn yo tu kondoꞌo vasu tɨꞌlɨ ―ni kachi Pablo. 
\p  
\v 35 Ni ndɨꞌɨ kaꞌan Pablo jnuꞌun un, ni kiꞌin da ɨɨn staa stila, ti tendɨꞌɨ da ni ka jini ja ni nakuantaꞌu Pablo nuu Yandios. Ni jaꞌnu sava da staa stila un, ti ni kejaꞌa da yaji da.  
\v 36 Yukan ti tendɨꞌɨ chaa un ni ka kundee ini da, ti ni ka yee da tɨꞌlɨ.  
\v 37 Kaꞌiin uu ciento uni xiko xiaꞌun ɨɨn yɨvɨ ini barco un.  
\v 38 Ni ka yee da undi ni ka ndutu chii da. Yukan ti ni ka skaña da triu nuu nducha un ja na nduñama barco. 
\s1 Kekaꞌnu barco 
\p  
\v 39 Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni ka jini da ja kuan kuyajni ñuꞌun un, vasu tu ni ka nakuni da naa ñuu kuu. Ni ka jini da yuꞌu mar un nuu ñuꞌun naꞌin nducha, nuu vita xaan ñɨtɨ yuꞌu mar un. Ni ka kinyɨɨ da nu kuu tuꞌva barco undi yukan.  
\v 40 Yukan ti ni ka sia da kaa ka yɨndaka barco un, ti ni ka sia da kuaꞌan nuu mar. Ti ni ka ndaji da yoꞌo ndikun tabla ja yɨndaꞌa nuu barco. Ni ka ndokani tuku da manta ichi nuu barco un, chi tachi un saꞌa ja na kiꞌin tuku barco un ichi yuꞌu mar. Siaꞌan na ti kuantuꞌva barco undi yuꞌu mar.  
\v 41 Jaku ni ga ti yaꞌa barco un undi nuu ñuꞌun naꞌin nducha un, ti ni jakoto nuu ni ndututu ñɨtɨ un, ti niꞌin xaan ni jakoto xini barco un, ti tukaa ni kuni kanda. Ichi jata barco un ni kejaꞌa jnaꞌnu ja niꞌin kaninchaa nducha un chii.  
\v 42 Tɨjnɨ soldado un ka kuni kaꞌni da taka presu un, nava tu sucha da nuu nducha un, ti jaa da nuu yɨꞌɨ ñuꞌun, ti kunu da kiꞌin da.  
\v 43 Chaa yindaꞌa soldado un tu ni kuni da ja kuū Pablo. Yukan kuu ja tu ni jaꞌa da jnuꞌun ja kaꞌni soldado un taka presu un. Ti ni taꞌu da jniñu ja tendɨꞌɨ chaa ka jini sucha, na ndava da nuu nducha un, ti na sucha da kiꞌin da undi nuu yɨꞌɨ ñuꞌun yuꞌu mar un.  
\v 44 Suni ni kachi da ja uu ga da na kinkoyo da sɨkɨ tabla, xi sɨkɨ ɨɨn pedazo maa barco un. Siaꞌan ni ka kundee da ni ka nama da maa da, ti ni ka jaa da nuu yɨꞌɨ ñuꞌun undi yuꞌu mar un. 
\s1 Kande Pablo ñuu Malta 
\c 28  
\p  
\v 1 Siaꞌan ni ka nama na maa na nuu mar un, ti sa ni ka jini na ja ñuꞌun lulu un nani Malta, ti kande maꞌñu mar un.  
\v 2 Yɨvɨ kanchuku yukan ni ka kundaꞌu ini da saña naa na. Ni ka joto da ñuꞌun, chi kuun sau, ti vijin ka jnaꞌan na. Siaꞌan ni ka chindee da saña naa na.  
\v 3 Ti Pablo suni ni nastutu da uu nduku ichi un, ti ni jnaa da nuu ñuꞌun. Yukan ti ɨɨn koo ni kendava tɨ nuu ñuꞌun un ja niꞌni xaan. Ni ndava tɨ ti ni yeyɨꞌɨ tɨ ndaꞌa Pablo, ti tu kuni tɨ sia tɨ.  
\v 4 Nu ni ka jini yɨvɨ ñuu un ja yɨndaka koo un ndaꞌa Pablo, ti ni ka kaꞌan: 
\p ―Va nu suu chaa jaꞌni ñaꞌan kuu chaa jaꞌa. Ti vasu ni nama da maa da nuu mar, ko Yandios tu jaꞌa ya jnuꞌun ja na kuchaku da ―ni ka kachi i. 
\p  
\v 5 Ti Pablo ni kɨsɨ da koo un nuu ñuꞌun un, ti tundo ni kuu ndaꞌa da.  
\v 6 Ti yɨvɨ un ka ndatu i, chi ni ka ndoꞌo ini i ja kaa kuɨñɨ ndaꞌa Pablo, ti yachi kuū da. Ti ni kuu naꞌan ka ndatu da, ti ni ka jini da ja tundo ni jnaꞌan Pablo. Yukan ti ni ka ndoꞌo tuku ini da, ti ni ka kachi da: 
\p ―Ɨɨn yandios kuu Pablo ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 7 Yajni un nchaa ɨɨn chaa nani Publio. Chaa un taꞌu da jniñu nuu ñuu lulu un. Yajni nu ni ka joto yɨvɨ un ñuꞌun nchaa veꞌe da jiin ñuꞌun da. Ni kachi da nuu na: 
\p ―Ñaꞌan ni veꞌe na ―ni kachi da. 
\p  
\v 8 Ti tata Publio, katuu da kuꞌu da, ti kaꞌu xaan jnaꞌan da. Jnaꞌan da kueꞌe kiji, jiin kueꞌe kuun. Pablo ni tuꞌva da nuu katuu tata Publio, ti ni jikantaꞌu da nuu Yandios. Ni chuxndee da ndaꞌa da sɨkɨ chaa kuꞌu un, ti ni nduvaꞌa da.  
\v 9 Yukan na ti tendɨꞌɨ yɨvɨ ka kuꞌu ñuu un ni ka kikoyo da, ti ni ka nduvaꞌa da.  
\v 10 Yɨvɨ un ni ka jaꞌa da kuaꞌa xaan ndajniñu nuu na naa na. Ti ni jaa hora ja kinkoyo tuku na, ti ni ka jaꞌa da taka ja ka nandɨꞌɨ na naa na ja kuu ichi. 
\s1 Ni jaa Pablo ñuu Roma 
\p  
\v 11 Nu ni ka yaꞌa uni yoo ja kaꞌiin na ñuu lulu un, ti ni kakiꞌin na ɨɨn barco tuku. Barco un kiꞌin ñuu Alejandría. Xini barco un kanchuku uu nuu nani Cástor jiin Pólux. Ni kendo barco un ñuu Malta ja ni kuu viko vijin xaan.  
\v 12 Yukan ti ni ka kekoyo na ñuu un. Ni jakoyo na ñuu Siracusa. Ni ka kendo na uni kɨvɨ yukan.  
\v 13 Ni kekoyo na yukan, ti ni ka yaꞌa na nɨ yuꞌu mar un, undi ni ka jaa na ñuu Regio. Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni kejaꞌa kee tachi ichi vee. Yukan kuu ja ni kekoyo na tuku ti kuankoyo na. Ni kundijin ɨnga kɨvɨ, ti ni ka jaa na ñuu Puteoli. Yukan ti ni ka xndoo na barco un.  
\v 14 Yukan ni ka ndejnaꞌan na jiin tɨjnɨ chaa ka kandixia Jesús, ti ni ka kana da saña ja na kendo na jiin da ɨɨn semana. Ti sa kuankoyo na ichi Roma. Ti yukan ni ka jika jaꞌa na kuankoyo na. 
\p  
\v 15 Yukan ti yɨvɨ ka kandixia Jesús un, ni ka jinisoꞌo da ja jakoyo na, ti ni ka kii nujnaꞌan da saña. Tɨjnɨ da ni ka kikoyo undi nuu nani Foro de Apio, ti uu ga da ni kikoyo undi nuu nani Tres Tabernas. Nu ni jini Pablo nuu da, ni kundee ini da ti ni jikantaꞌu da nuu Yandios.  
\v 16 Siaꞌan ni kuu, ti ni jakoyo na Roma. Chaa yɨndaꞌa soldado un ni nakuaꞌa da Pablo jiin uu ga chaa ka kuu presu un nuu ɨɨn chaa ka ndito vekaa un. Yukan ti chaa un ni jaꞌa da jnuꞌun ja na nduku Pablo ɨɨn veꞌe kuncha da, ti na kundito ɨɨn soldado chaa. 
\s1 Kaꞌan Pablo jnuꞌun Jesús ñuu Roma 
\p  
\v 17 Ni ka yaꞌa uni kɨvɨ, ti ni kana Pablo chaa ka kuñaꞌnu nación Israel kanchuku ñuu Roma. Nu ni ka ndututu da, ti ni kachi Pablo jiin da: 
\p ―Ñani naa ni, vasu tu nau ni ɨɨn kuachi ni saꞌa na nuu yɨvɨ Israel. Ni siuku na jnuꞌun ni ka xndoo chaa janaꞌan, ko ñuu Jerusalén ni ka nakuaꞌa yɨvɨ Israel presu saña nuu chaa Roma kanchuku yukan.  
\v 18 Nu ni ka xndichi da saña, ti ka kuni da sia da saña, chi ka jini da ja tu ni ɨɨn kuachi ni saꞌa na ja na kuū na.  
\v 19 Tu ni kuni na kankuachi na nuu yɨvɨ Israel ja kuu jnaꞌan yo, ko ni jikantaꞌu na nuu da ja César na xndichi da saña, chi tu ni ka jaꞌa yɨvɨ un un jnuꞌun ja na sia sticia un saña.  
\v 20 Yukan kuu ja ni kana na niꞌin naa ni, chi kuni na ndajnuꞌun na jiin ni. Kuni na ndajnuꞌun na jiin ni, chi suni kandixia na ja Yandios naxndoto ya tendɨꞌɨ ndɨyɨ. Ti siaꞌan taka yɨvɨ Israel, ñanijnaꞌan yo, ka kandixia i. Ja yukan kuu ja ndikun na jiin cadena jaꞌa, chi kandixia na taka un ―ni kachi da nuu chaa ka kuñaꞌnu un. 
\p  
\v 21 Yukan na ti ni ka kachi chaa un jiin Pablo: 
\p ―Ni ɨɨn tutu tu ni chaa nuu ri naa ri ja taji chaa Israel. Iyo sava ñanijnaꞌan yo ja vekoyo undi Jerusalén, ko tu na jnuꞌun ka kankuachi da jaꞌa ra.  
\v 22 Kuni kunsoꞌo ri jnuꞌun kaꞌan ra, ti na kuni ri nasa ndoꞌo ini ra, chi ka jini ri ja taka ñuu ka kaꞌan yɨvɨ jnuꞌun Jesús, ti yɨvɨ ka kandixia Jesús, sɨɨn ka chiñuꞌun i ―ni ka kachi da. 
\p  
\v 23 Yukan ti ni ka kachi da ja na ndututu tuku yɨvɨ nuu kancha Pablo. Kɨvɨ un ni chakoyo yɨvɨ kuaꞌa nuu kancha Pablo. Pablo ni kaꞌan kaji da nuu yɨvɨ un nasa taꞌu Yandios jniñu. Ni kachi da nasa ni kaꞌan Moisés kɨvɨ janaꞌan, na ni kachi da nasa kuu jniñu saꞌa Jesús. Suni siaꞌan ni ka kachi chaa ni ka kaꞌan jnuꞌun Yandios najanaꞌan, ni kaꞌan Pablo. 
\p Siaꞌan ni kaꞌan Pablo, chi kuni da ja na kandixia chaa un Jesús. Siaꞌan ni kaꞌan da nchaka ɨɨn kɨvɨ un jiin yɨvɨ un naa i.  
\v 24 Siaꞌan ni kuu ti tɨjnɨ yɨvɨ ni ka kandixia jnuꞌun ni kaꞌan Pablo, ti sava ga yɨvɨ tu ni ka kandixia.  
\v 25 Tu ni ka iyo ɨɨn nuu ini yɨvɨ un naa i, ti ka kuni nokoyo i veꞌe i, ko Pablo ni kaꞌan da jaku ga jnuꞌun nuu i. Ni kachi da: 
\p ―Ni kachi kaji Espíritu Santo nuu Isaías nuu jnaꞌan yo janaꞌan. Ni kachi ya ja Isaías na kaꞌan jnuꞌun jaꞌa nuu yɨvɨ: 
\q1  
\v 26 Kuaꞌan ti kachi ra nuu yɨvɨ un: 
\q1 Roꞌo naa ra, kunsoꞌo ra jnuꞌun Yandios, ko tu chaku ini ra. 
\q1 Kuni ndaa ra jniñu saꞌa Yandios, ko tu chaku ini ra nasa saꞌa ya jniñu un. 
\q1  
\v 27 Yɨvɨ ndee niꞌin ini ka kuu ra. Tukaa chunsoꞌo ra, vasu ka chaku ini ra. 
\q1 Tu ka kuni nakani ini ra, vasu ka chaku ini ra nasa ka jini ra, ni kachi Espíritu Santo nuu Isaías, ja na kaꞌan da nuu yɨvɨ un. 
\m Kachi tutu. 
\p  
\v 28 Vijna ti na kaꞌan na jnuꞌun Yandios nuu yɨvɨ ɨnga nación. Yɨvɨ un chi kunsoꞌo i jnuꞌun Yandios, ti nanitaꞌu i nuu ya, ti maa i na kandixia i ya ―ni kachi da. 
\p  
\v 29 Siaꞌan ni kaꞌan Pablo. Chaa Israel un ni ka kee da kuankoyo da, ti ka ndajnuꞌun da sɨkɨ jnuꞌun ni kaꞌan Pablo. 
\p  
\v 30 Uu kuiya ni kendo Pablo ñuu Roma yukan. Ni kiꞌin nuu da ɨɨn veꞌe ni kuncha da un, ti suni ni chaꞌu da nuu veꞌe un. Ni kusɨɨ ini da jiin taka yɨvɨ ni ka jakoyo nuu kancha da.  
\v 31 Ni kaꞌan da nuu yɨvɨ un nasa kuu kɨvɨ i ndaꞌa Yandios ti taꞌu ya jniñu nuu i. Ni xnaꞌan da jnuꞌun Jesús, ja maa ya kuu Cristo ni taji Yandios saꞌa ya jniñu ñaꞌnu. Tu ni yuꞌu da ja kaꞌan da, ti tundo ni jasɨ yuꞌu da ja kaꞌan da jnuꞌun Jesús.