\id REV Martu Wangka Mini Bible 2010 reprint with revisions \h Mirukaja Nyangu \toc1 Jaanju Mirukaja Nyangu \toc2 Mirukaja Nyangu \mt1 Jaanju Mirukaja Nyangu \c 1 \p \v 1 Mama ngarnawarrapurlukalu wangka ngaanya nintijunu Jiijaj Kurayijja, ngula yiltarriraku, ka-jananya palulu palumili walyjakajangka jakurljunkuraku. Palujanurni Jiijajju Mamamili wikarru kurtingu ngayukarti jakurljunkurakurni ngayungka Jaanja. Ngayurnara palumili warrkamupurluka nyinani. \v 2-3 Ngayulurna mirukaja nyangu, karna-nyurrampa mirlimirli ngaanya wakani, ngangkuranyurra nintirriraku, kayilapa jampangulyu yiltarriraku. Yiipi kujulu-nyurrampa ngaanya mirlimirli riitamulku, ka kujupakajalunyurra kulilku, kayilapanyurra pukurlarriku. \p \v 4 Jiijajmili walyjakajanyurra nyinani parna parlparriwana, yini Yayijawana. Tawunu japan wulikajangkanyurra nyinani jaajiparakukajangka. Wangka ngaakajarna-nyurrampa wakara kurtingkuni, kulilkurakunyurra. Mama ngarnawarrapurlukarna-nyurrampa nyunturtinku japini, ngampurrju-nyurranya kanyilkuraku, pukurlpanyurra nyinakuraku. Mama-lampa palunga julyju nyinapayi, ka kuwarringa wulu nyinani, kayilapa ngula wulu nyinamalpa. Mama ngarnawarrapurlukarna-nyurrampa nyunturtinku japini, kuurti japan wulikajaluntaya ngampurrju kanyilkuraku, pukurlpanyurra nyinakuraku. Kuurti palukajaya nyinani Mamamili nyinapintingka ngamu. \v 5 Mama ngarnawarrapurlukarna-nyurrampa nyunturtinku japini, Jiijaj Kurayijjuntaya ngampurrju kanyilkuraku, pukurlpanyurra nyinakuraku. Jiijajju palulu-lanya wangka jungalu jakurljuninpa. \p Jiijajpa palunga maaja majuminyirri nyinani, parnapurlukangka, maajangka munkarraminyirri nyinani. Palunyanga kurranyi miturringu ka wankarringu. Palujanula ngayurtinpa marlakarti miturriku, kayilapala wankarriku. Jiijaj Kurayijpanga-lampa yiltaminyirri layikamurrira nyinani. Yuu, palunga-lampa wartangka wiltiyikingu kayilapa miturringu, mijikaja-lampa yintingu, walykukaja-lampa warningu. \v 6 Maaja Jiijajkulara walyjakaja nyinani, palumili warrkamupurlukakajalara nyinani. Palulu-lanya junu yatilykajayurula nyinakura. Julyju yatilykajalu-janampaya martukajaku japilpayi Mamangka. Palukajayurulula-janampa Mamangka japilkura martukajaku, kayilapa Mama-janampa nyarrurrira ka-jananya wankalkuraku. Mama palunga maaja majuminyirri nyinani, palula wululu marninypungkuraku, yuwa. \p \v 7 Kulilaya! Jiijaj Kurayijpangarni marlaku yanku yurnturrja, kayilapaya martu yarnngalu nyaku palu tiputininpa. Walykukajalulurrjuya nyaku, palukajaluya warrkirnu kayilapaya Jiijajpa wakarnu kurlartawintilu. Palungka karrpungkaya martukaja yulaku, kayilapaya karrarta kuutja yikiku, Jiijajku, jumaji maaja kuutpurluka. Yuwa, ngaanga wangkanga jilanya yiltarriku. \p \v 8 Mama ngarnawarrapurlukalu wajarnu jilanya, “Ngayurna maaja majuminyirri julyju nyinapayi, ka kuwarrirna wulu nyinani, kayilaparna ngula wulu nyinamalpa.” \s1 Jaanju Jiijajpa nyangu \p \v 9 Ngayurna Jaanpa nyinani Jiijajmili walyja. Nyunturtinlurrjunyurra Jiijajmili walyjakaja nyinani. Parlanykajalu-lanya warrkiraka pungkupayi, kayilapala kujungka Jiijajku nyinani. Ngalurnurniya karniya kangu jiilja nyinajunu, jumajirna Mamamilikamu Jiijajmili wangka parra wajalpayi. Parna yini Patmajjarniya kangu jiilja ngaangka junu kujungurrungka kutungka. \v 10 Ngaangkarna Jaantingka nyinapayi, kayilapa Mamamili Kuurtirni jarrpangu kayila nintijunurni. Ngayungka marlakartirna kulirnu puyulpintiyuru wangkangu. \v 11 Jilanyarni wangkangu, “Kuwarrin nyuntulu mirukaja nyaku kayilapan palukaja wakalku mirlimirlingka. Kayilapan kurtingku palu mirlimirlikaja jaaji palukajakarti japan wulikajakarti. Yiniya palukajanga, Yipajajpa, Maana, Pakamampa, Jayataya, Jaatijpa, Pilatilpiya, Liyutujiya. \p \v 12 Palujanurna pijurringu nyangu, ngana wangkapayi?, kayilaparna nyangu japan wulikaja laampupinti yikipayi japan wulikajaku, laampukajaku nyinaraku. Jiikajangaya laampupintikajanga kuulujanu ngapirnu. \v 13 Ka palukajangka ngamu martu yikipayi, kuurtu lungupalawinti. Kayilapa nanpanga ngarnawarra kanyilpayi ngarrkawana, kuuluwanpa. Palunga Jiijajpa yikipayi. \v 14 Kata palunga piirlpiirlminyirri, kayilapa kurunga waruyuku mijimijiminyirri. \v 15 Jina palunga kuuluyuru piirlangkapayi. Martulula kulini kalyu wayinja, paluyururna kulinu Jiijajpa wangkapayi. \v 16 Marangka jungakarti ngalulpayi japan wulikaja kurtalyakaja, kayilapa jaangka ngalulpayi nayipuyuru warlpukurru, palunga kujarrakarti jaapala. Ka palumili ngumpanga rantarnuminyirri jirntuyuru. \v 17 Palujanurna Jiijajpa nyangu kayilaparnalu yanu ngamu mituyuru wartuyikingu. Palujanuyilarni Jiijajju marawintilu jungakartilu pupatinguka pampurnurni, ka wajarnu, “Mirtan ngurlurri!, paki. Ngayurna maaja majuminyirri, julyjurna nyinapayi, ngularna wulu nyinamalpa. \v 18 Julyjurna ngayu miturringu, kayilaparna wankarringu nyinani. Ngularna wulu wanka nyinaku. Maaja majulurna-jananya martukaja wankalku, ka karlki kujuparna-jananya warukarti kurtingku. \v 19 Kuwarrin nyuntulu nyangu, kan mirlimirlingka wakalku, kayilapan ngula nyaku, kan mirlimirlingka wakanmalpa. \v 20 Kulila! Kuwarrirnanta nintijunku kurtalyakaja ngaanyakamu laampupintikaja. Ngaanya laampupintikaja japan wulikaja, palukajangaya japan wulikaja jaajikaja.” \c 2 \s1 Wakala-janampa Yipajajmartajiku! \p \v 1 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Yipajajmartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayulurna Jiijajju kurtalya japan wulikaja ngaluni, marangka jungakartingka. Kayilaparna ngayu laampupintingka japan wulikajangka parra yankupayi. Wangka ngayumiliya kulila! \v 2-3 Nintirna-nyurrampa nyinani, walykukajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkupayi, kayilapanyurra kunyjunyulu ngayumili warrkamu ngapini, junkuparnilu. Nintipurlukakaja, walykukaja-nyurranyaya yanu ka nintijulpayi, kayilapa-jananyanyurra ngumparnu kurtingu, kunyjunyulu. Jiikajalu-nyurranyaya karlkilu yanu kajarnu jilanya, “Ngayurtinpa-lanyaju Jiijajju kurtingu jakurljunkuralaju-nyurranya.” Palurtinmili wangkanyurra kuliraka junkupayi, ka-jananyanyurra kunyjunyulu ngumpara kurtingkupayi. Yiltanyurra ngayumili walyjakaja kunyjunyu wulu nyinani. \p \v 4 Wangka kujuparna-nyurranya wajalku jilanya. Julyjunyurra ngayuku layikamuminyirri nyinapayi, ka kuwarrijunyurra mirta layikamuminyirri nyinani. \v 5 Kulilaya!, jungajunyurra kuwarri nyinakura, julyjujunyurra nyinapayi, paluyuru. Laampupinti kuju ngaangka-nyurrampa yikini. Yiipinyurra mirta ngayuku junga nyinaku, kayilaparna-nyurrampa laampupinti ngaanya mankuka warningku, kayilapa warukartirna-nyurranya warrkilku kurtingku. \v 6 Nikalajmapuya walyku nyinani, walykukajaya ngapini. Jiikajaku-janampanyurra parlanypa nyinani. Ngayulurrjurna-janampa parlanypa nyinani, ka marninypungkunirna-nyurranya jumaji-janampanyurra palukajaku parlanypa nyinani. \p \v 7 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintirnin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. Walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, kayilapa yiipinyurra kunyjunyu nyinaku, ngayulurna-nyurranya ngampurrju kanyilku ngayumili ngurrangka. Jiingka ngurrangkanyurra mirrka kunyjunyuyuru ngalku, wartajanu kunyjunyujanu, Mamamili kaatanmayangka. Mirrka palunyurra ngalkuka wanka wulu nyinaku. \s1 Wakala-janampa Maanamartajiku! \p \v 8 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Maanamartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayurna Jiijajpa julyju nyinapayi, ka kuwarrirna wulu nyinani, kayilaparna ngula wulu nyinamalpa. Julyjurna miturringukarna wanka wulu nyinani. Ngayumili wangkaya ngaanya ngangkula! \v 9 Ngayulurna-nyurranya kulilpayi, walykukajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkupayi, kayilapajunyurra wulu junga ngayuku nyinani. Mirtanyurra maniwintikamu wartakaja majuwinti nyinani, paki, kayilapa Mamalu-nyurranya kulirnin, yilta-nyurranya ngampurrju kanyilku. Karlkilu Juwukajalu-nyurranyaya kiinjamulpayi. Jiikajangaya mirta Juwukaja kunyjunyu nyinani, paki, ngayumili Jiijajmili wangkaya kulira junkuni. Jiikajangaya malpumili maajakuraya walyjakaja nyinani, walykukajaminyirriya nyinani. \p \v 10 Walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, mirta-janampanyurra ngurlurri!, paki. Malpumili maajalu-jananya muunpungku, mankuraku-nyurranyaya ka jiilja jarrpajunkuraku, ka mitu pungkuraku. Kayilapa malpu jiilu kulilku jilanya, “Yuwa, jiiljaya jiikaja nyinani, mayitiya Jiijajpa junku wanka nyinakuraku.” Yiipijunyurra junga wulu jiilja nyinaku, kanyurra miturriku jiilja, ngayurninyurra junkuparnilu, palujanurna-nyurranya wanka wulu kanyilku ngayumili ngurrangka. \p \v 11 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijunin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. Yuwa, walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, ka yiipinyurra junga wulu nyinaku, palujanurna-nyurranya wanka wulu kanyilku, ngayumili ngurrangka, mirtarna-nyurranya warukarti kurtingku, paki. \s1 Wakala-janampa Pakamammartajiku! \p \v 12 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Pakamammartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayulurna Jiijajju jaangka ngalulpayi nayipuyuru warlpukurru, palunga kujarrakarti jaapala. \v 13 Ngayulurna kulini, martu walykukajaya nyinani nyunturtinmilingka ngurrangka, Pakamamja, malpumili maajaya kulini, palukajangaraya warrkamupurlukakaja. Purtu-nyurranyaya jiikajalu muunpungu ngayurninyurra junkuraku, wulujunyurra junga nyinani. Ngayumili walyja Yantipajpaya ngalunu ka miturntanu, kanyurra nyakupayi. Wulujunyurra junga nyinani, palujanurna-nyurranya marninypungkuni. \p \v 14 Wangka kujupaya ngaanya ngangkula! Julyju Piilamju yirna kujupa Piilakpa muunpungu pakiwana nyinakura. Palujanuya martukajalu Piilakmili wangka kulirnu, kayilapaya pakiwana nyinapayi. Mamayuruya marninypungkupayi, kayilapaya palumili mirrka ngalkupayi, kaya pakiwana nyinapayi, nyupa kujupa kujupawintikaja. \v 15 Karlkilunyurra Nikalajmili wangka kulini, kanyurra pakiwana nyinani, martu palukajayuru. Jiikajaluya Piilammili wangka kulilpayi, kaya pakiwana nyinapayi. \v 16 Palujanunyurra mirta jilanyayuru nyinama!, paki, jurraya! Yiipinyurra mirta junku, ngayulurna-nyurranya mawu yankuka pungku nayipuwintilu, jaangkarna ngaanya ngaluni. Kayilaparna-nyurranya mirta ngayumili ngurrangka kanyilku, paki. \p \v 17 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijunin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. Yuwa, walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, ka yiipinyurra junga wulu nyinaku, palujanurna-nyurranya mirrka maanayuru yungku ngalkurakanyurra wanka wulu nyinakura. Mirrka palunyanga mirta parnapurlukalu nyakupayi, paki. Yapukajarna-nyurranya kujunkujunpa yungku, piirlpiirlkaja. Yapu palungarna-nyurranya yungku yini nyunturtinmili nyinaku yapungka palungka. Kujulun nyaku kayilapan kulilku jilanya, “Yuwa, ngaanya yapungka yini nyuwanpa, Mamalurni yungu. Yini ngaanya mirtaya martu kujupalu kulini, paki, ngayulukamuliju Mamaluwiyaju kulini.” \s1 Wakala-janampa Jayatayamartajiku! \p \v 18 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Jayatayamartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayurna Jiijajpa Mamamili kaja yikini, kuru waruyuku mijimijiminyirri. Jinarna kuuluyuru piirlangkani. \v 19 Ngayulurna-nyurranya kulini, jungajunyurra nyinani, martu kujupakajaku-janampanyurra layikamurrira nyinani, mirta-janampanyurra wirrilyirrinpa. Julyjujunyurra ngayumili warrkamu wanyulu ngapilpayi, ka kuwarrijunyurra kunyjunyuluminyirri ngapini. \v 20 Wangka kujupaya ngaanya kulila! Julyju wanti Jijapilpa walyku nyinapayi. Kayilapa wanti kujupa-nyurranya nyinani, Jijapilyuru. Palulu-nyurranya karlkinpa muunpungkuni pakiwananyurra nyinakura. Ngumparanyurra kurtingkungara. Wanti jiilu-nyurranya pakiwana wajani jilanya, “Ngayurna nintipurluka nyinani, Mamamili wangkarna-nyurranya parra wajani.” Ka Jiijajmili walyjakajalunyurra karlkilu jii wantimili wangka kulini, kanyurra pakiwana nyinani. Mamayurunyurra marninypungkuni, kayilapanyurra palumili mirrka ngalkuni, kanyurra pakiwana nyinani, nyupa kujupa kujupawintikaja. \v 21 Wanti jiilunga pakiwanalu Mamayuru marninypungkuni, ka nyupa kujupa kujupawinti ngarrini. Ngayulurna wanti palu purtu marrkulpayi, pakiwana nyinajaku. Kulirnurni junuka wulu pakiwana nyinani. \p \v 22-23 Yiipiya martu karlkinjukamu wanti jiilu mirta kulilku, ka pakiwanaya nyinaku, ngayulurna-jananya mitu pungku. Palujanuya martu kujupakajalu Jiijajmili walyjakajalu ngurra kujupa kujupakajangkalu kulilku kaya wajalku jilanya, “Yuwa, Mama ngarnawarrapurlukalu nintilu kulini, nganala ngapilkijalu?, palujanu-lanya ngula kuutja wajalku.” \p \v 24 Karlki kujupalunyurra Jayatayamartajilu wanti palunya mirta kulini, mirtanyurra palukajayuru pakiwana nyinani, paki. Palukajaluya jilanya wajani, “Malpumili maajakulara wangkaku nintirrini.” Karanyurra paluku malpumili maajaku wangkaku ngurrpa nyinani, kunyjunyunyurra nyinani. Mirtarna-nyurranya wangka kujupa wajalku junganyurra nyinakura, paki, kunyjunyunyurra nyinani. \v 25 Jungaya wulu nyinama!, marlakurrikuyilarna-nyurrampa. \p \v 26 Yiipijunyurra junga wulu nyinaku, ngayulurna-nyurranya ngula kuutja ngampurrju kanyilku, kujungkala kuutja yikiku, kayilapa ngayurna maaja majuminyirri nyinaku. Martu kujupakajalu-lanyaya nyaku walyjararranpala kujungka yikini. \v 27-28 Palunya tayimurna-nyurranya maajakaja junku, martu karlkinku-janampanyurra wulikajaku maaja minyirrpa nyinaku. Mamalurni ngayu maaja junu, palunyayururna-nyurranya maaja junku. Martukajalunyurra wajarni, “Kurtalya pakani, yaarlipalarriku.”, kayilapanyurra pukurlarrini kurtalya paluku. Paluyurujunyurra ngayuku nyakuka pukurlarriku, jumaji ngayurna maaja maju nyinani. \p \v 29 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijunin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. \c 3 \s1 Wakala-janampa Jaatijmartajiku! \p \v 1 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Jaatijmartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayulurna Jiijajju kanyini Mamamili Kuurtikaja, japan wulikajakamu kurtalyakaja japan wulikaja. Ngayumili wangka ngaanyaya ngangkula! Kulirnirna-nyurranya pakiwananyurra nyinani. Ka martu karlkikajalu-nyurranyaya nyakuraka pakiwana kulini jilanya, “Jiikajangaya Jiijajmili walyjakaja kunyjunyu nyinani.” Kayilaparna ngayulu kulini, mirtanyurra junga nyinani. Kunyalayurunyurra nyinani, ngayumili warrkamunyurra mirta kunyjunyulu ngapini. \v 2 Pikalymartaya nyina! Ngayukujuya murlpirrmarta nyina! Kulirninparna-nyurranya mirtanyurra junga Mamaku nyinani, paki. \v 3 Julyju-nyurranyaya ngayumili nintipurlukakajalu nintijunkupayi. Wangka palukajanyurra kuliraka junga nyinakura. Walykukajanyurra mirta ngapila!, jurraya!, ngayukujunyurra junga nyinakura. Ngulyuluya martukajalu wartakaja maninpa, jampa mayapurluka yurtuyurtu nyininpa. Paluyururna jii ngulyupurlukayuru ngayu marlakurriku. Yiipinyurra mayapurlukayuru yurtuyurtu nyinamalpa kunyalayuru, palujanurna-nyurranya junku yanku. \p \v 4 Karlkinpajunyurra Jaatijmartaji kunyjunyu nyinani, mirtanyurra walykukaja ngapini, paki. Palujanula ngula kunyjunyu nyinaku ngayumili ngurrangka, kuluju piirlpiirlwinti, jumajijunyurra ngayuku wulu junga nyinani. \v 5 Walykukajalu-nyurranyaya ngaangka parnangka warrkilkuka pungku, Jiijajmili walyjakaja-jananyaya kujupakajalurrju warrkilkuka pungku, ka yiipijunyurra wulikaja junga wulu nyinaku, kayilapanyurra kuluju piirlpiirlwinti ngayumili ngurrangka nyinaku. Palujanunga ngula mirlimirli kuutja ngarriku ngayumili walyjakajamiliku, yinikaja. Mirtarna-nyurranya mirlimirli jiingka yinikaja nyunturtinmili jutulku, paki, wulungulyu palukaja yinikaja nyinamalpa. Kayilapa Mamangkakamu palumili wikarrukajangkarna-jananya jakurljunku jilanya, “Yiltaya ngaakajanga ngayumili walyjakaja yikini, mirlimirlingkaya yinikaja palukaja nyinani.” \p \v 6 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijuni, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. \s1 Wakala-janampa Pilatilpiyamartajiku! \p \v 7 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Pilatilpiyamartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayurna Jiijajpa junga wulu nyinani, mirtarna walykukaja ngapini, paki. Julyju-janampa Tayipit maaja maju nyinapayi, Yijurilku marlajanuku. Paluyururna-nyurrampa maaja maju nyinani, ngayumili walyjakajaku. Ngayuluwiyajurna wajalku nganamapuya ngayumili ngurrangka nyinaku. \p \v 8 Ngayulurna-nyurrampa nintilu Pilatilpiyamapuku kulini. Ngayulurna-nyurranya julyju wajanu, martukajangka ngayumili wangkanyurra parra wajalkuraku. Kurranyi kurranyinyurra ngurlujaka nyinapayi, palujanunyurra rakarringu ka-jananyanyurra yanuka ngayumili wangka parra wajalpayi. Parlanykajaya nyinapayi, mirta-janampanyurra ngurlurripayi, palukajaku, paki. Wululunyurra ngayumili wangka parra wajalpayi, junkuparnilu. \v 9 Jiikajaya Juwukaja, walykukajaya nyinani, mirtaya Juwukaja kunyjunyu nyinani, paki, ngayumili wangkaya kulira junkuni. Malpumili maajakuraya nyinani, palumili warrkamupurlukakaja. Kuwarrirna-jananya kurntajunku, kayilapa-nyurranyaya yankuka pupatiku nyunturtinja, kayilapa-nyurranyaya jiikajalu jilanya kulilku, “Ngaakajangaya yilta Jiijajmili walyjakaja yikini, Jiijajpa-janampa layikamuminyirri nyinani, ngampurrju-jananya kanyini.” \p \v 10 Yiltalunyurra ngayumili wangka kulinu, kajunyurra junga wulu nyinani. Ngula Mamalu-jananya parlanykajakamu walykukaja wululu pungkumalpa, kayilaparnalu wajalku, mirta-nyurranya kujungka pungkuraku, paki. \v 11 Jampayurungulyurna marlaku parnatu yankuni. Yiipijunyurra junga wulu nyinamalpa, ngayurna marlakurrinyja, kayilapa wanka wulunyurra nyinamalpa ngayumili ngurrangka, mirta-nyurranyaya karlkilu yangajunku, paki. Ngurra jiingkanyurra jangkurruyuru kunyjunyuwintiyurunyurra nyinamalpa. \p \v 12 Yuwa, walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, ka yiipinyurra junga wulu nyinaku, palujanurna-nyurranya kangkuka nyinakunku Mama ngarnawarrapurlukangka ngamu. Jiingkanyurra wanka wulu nyinamalpa. Yuwa, Mamangkakamu ngayungka-linyajunyurra kujungka nyinamalpa, walyjararranpala nyinamalpa. \p \v 13 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijunin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. \s1 Wakala-janampa Liyutujiyamartajiku! \p \v 14 Wangka ngaa-janampa wakala!, Jiijajmili walyjakajaku, Liyutujiyamartajikukamu Mamamili wikarruku. Jiilu-jananya ngampurrju kanyirnin, palululurrju kulilkura. Ngayurna Jiijajpa nyinani, wangka yiltawiyajurna-nyurranya wajani. Julyjuliju Mamakamulu parnakamu ngarnkalurrju ngapinu. Ngayumili wangkaya ngangkula! \p \v 15-16 Ngayulurna-nyurranya kulini, yurtuyurtunyurra nyinani, ngayumili warrkamunyurra mirta ngapini. Martulula tii yaltarrinyja junkuni, jampa tii junpurrpa kala jikini. Tii paluyuru yaltayururnantaya ngayulu junku yankuni. \v 17 Wajarninpangkunyurra jilanya, “Jiijajmilila walyjakaja kunyjunyukaja nyinani.” Paki, mirtanyurra kunyjunyukaja nyinani, kunyjunyu karaningkunyurra. \p \v 18 Walykukajanyurra junkuka kajunyurra junga nyinaku. \v 19 Ngayurna-nyurrampa layikamurrira nyinani, palujanurna-nyurranya kuranjuninpa jungajunyurra nyinakura. Yiipinyurra mirta junga nyinaku, marrkunmalparna-nyurranya kuliranyurra junga nyinaraku. \v 20 Martukajalula yankuraka kujupaku martuku mayangka palumilingka mirramalpa, yankurakurni. Palujanunga martu palulunga kulilkuka tuwu wupuntamulku, ka palu kurrungkuni. Martu paluyururna ngayu Jiijajpa yankurakarna-nyurrampa mirrani, kulilkurninyurra kajunyurra ngayumili walyjakaja nyinaku. \v 21 Yuwa, walykukajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku, ka yiipinyurra junga wulu nyinaku, palujanurninyurra ngayumili ngurrangka kujungka nyinaku, ngayumili nyinapintingka ngamu. Julyjurniya parnangka walykukajalu warrkiraka pungkupayi, jamparna junga wulu nyinapayi, kayilaparni Mamalu ngaangka kangu nyinajunu ngamu, palumili nyinapintingka. Paluyururna-nyurranya kangku nyinajunku ngayumili nyinapintingka. \p \v 22 Mamamili Kuurtilu-nyurranya wangka ngaanya nintijunin, Jiijajmili walyjakajalunyurra kulilkuraku. \c 4 \s1 Jirlpikajalukamu kuru yarnngawintikajalu puu wulikajalu Mamaya marninypungkupayi. \p \v 1 Palujanurna Jaanju miru kujupa nyangu jilanya. Nyangurna Mamamili ngurrangka tuwu wupunarringu yikipayi. Yarrarnurni wangkangu puyulpintiyuru jilanya, “Takalarni yarra ngaakutu!, nintijulkurakurnanta yaalurriku jampangulyu.” \v 2 Palujanurni yarrarnu Mamamili Kuurti jarrpangu kayilaparni nintijunkupayi. Mamamili ngurrangka jiingka nyinapayi martuyuru nyinapintingka. \v 3 Ngumpa palunga piirlangkapayi. Nyinapintingka palungka ngamu rayinpuwu yikipayi, yukuriwanpa. \v 4 Palungkaya ngarangu tinkijunu tuwinti puu wulikaja nyinapintikaja, kayilapa kutungka martuyuru palu nyinapayi. Palukajangkaya tuwinti puu wulikajangka nyinapintikajangka jirlpikaja tuwinti puu wulikaja nyinapayi, kuluju piirlpiirlkajawintikamu, jangkurru kuuluwanwintiya nyinapayi. \v 5 Jii martuyuru kutungka nyinapintingka nyinapayi, palunyawati layitningpa pakarnu, karna kulinu yurnturrpa wangkapayi, kalyukura. Jii nyinapintingka kurranyi, japan wulikajaya jangikaja kampara yikipayi. Julyju palungkaya japan wulikaja Mamamili Kuurtikaja nyinapayi, palujanuya jangirringu japan wulikaja. \v 6 Jiingka kurranyi nyinapintingka kalaajuyuru limpilimpi majuwarta ngarripayi. Jiingka nyinapintingkaya ngamu puu wulikaja yikipayi kuru maapuwinti. \v 7 Jiingka kuju layinyuru yikipayi, kayilapanga kujupanga pulukuyuru yikipayi, kayilapa kujupa martu ngumpayuru yikipayi, kayilapa kujupanga yikulyuru paarrangkaninpa. \v 8-9 Palukajangaya jikij wulukajawinti wiingukajawinti yikipayi. Kaya palukajanga puu wulikajanga kuru maapuwinti yikipayi. Palukajaluya Mama ngarnawarrapurluka mungangkakamu karrpungkalurrjuya marninypungkura ka yinkalpayi jilanya. \mi “Mama ngarnawarrapurluka-lampa maaja maju nyinani, palunga julyju nyinapayi, ka kuwarri wulu nyinani, kayilapa ngula wulu nyinamalpa.” \m Jilanyaluya wululu Mama marninypungkupayi. \v 10 Kayilapaya jiikaja tuwinti puu wulikaja jirlpikaja pakarnu yankupayi nyinapintijanu, kayilapaya yanu wartuyikingu kutungka nyinapintingka ngamu. Kayilapa-ngkuya jangkurrukaja manu tikamatunuka junu parnangka, Mama ngarnawarrapurlukaya marninypungkuraku, jilanya. \mi \v 11 “Mama ngarnawarrapurluka-lampajun maaja maju nyinani. Julyjun nyuntulu parnakamu ngarnka ngapinu, martukajakamu kukakajalurrju. Wululu-lanyajun martukaja wanka wulu kanyini. Palujanulajunta wululu marninypungkumalpa.” \c 5 \s1 Mamalu marangka mirlimirli kanyilpayi \p \v 1 Nyinapintingka kutungka palungka Mama ngarnawarrapurluka nyinapayi. Palulu marangka jungakarti mirlimirli kanyilpayi. Mirlimirli palungkanga kujarrakarti wangkawinti ngarripayi. Julyju, palunga mirlimirlinga ruulamunu ka karrpinu turinguwintilu tayimapunu. Kayilapa turingu kujupawintilu yarrarnu tayimapunu, jilanyalu wululungulyu tayimalpayi, japan tayimulu. \v 2 Mamamili wikarrurna nyangu, maaja-janampa wikarrukajaku nyinani. Palulu wiltulu japirnu jilanya, “Maaja nganalu mirlimirli jiinya turingukaja warlangku?, ka marlaku ruulamunku nyaku.” \v 3 Ka ngayulu Jaanjurnara purtu majalpayi, maaja jiiku mirlimirli jiinya turingukaja warlangkuraku ka marlaku ruulamunku nyakuraku. \v 4 Palujanurna wulu yulapayi. \v 5 Kayilaparni jirlpi kujulu yanu ka marrkurnu jilanya, “Mirtan yulama!, paki. Nyawara!, maaja jiinyarni yankuni. Palunyanga maaja Tayipitmili marlajanu. Palunyanga wartangka wiltiyikingu ka miturringu, kayilapa wankarringu. Palunyalu turingukaja warlangku, ka marlaku ruulamunku nyaku. Martu palunyaya martukajalu wajalpayi jilanya, ‘Maaja jiinga Juutamili marlajanu nyinani, layinyuru.’” \p \v 6 Maaja jiingarni yanu jiipu japu yikipayi. Jiingarna nyangu jiipu japu Mamamili nyinapintingka yikipayi ngamu. Kayilapaya kuru yarnngawintikaja puu wulikajakamu palukaja tuwinti puu wulikaja jirlpikaja, wirrirli yikipayiluraya jiipu japungkamarra. Jiipu palunyangaya julyju mitu pungu kayilapa wankarringu, karna nyangu yikipayi kumurlkajawinti. Kayilapa jiipu palungkalu wirlkurrukaja katangka nyinapayi, japan wulikaja, kayilapalu kurukaja japan wulikajalurrju nyinapayi. Julyjuya kuru palukaja Mamamili Kuurtikaja japan wulikaja nyinapayi. Julyju-jananya kuurti palukaja Mamalu kurtingu parra yankurakuya parnangka. \v 7 Jiipu japululu palunyalu yanu Mamangka manu mirlimirli palunya, nyinapintingka. \v 8 Kayilapa kangu mirlimirli palu ka yanu ngamu yikipayi. Palujanuya kuru yarnngawintikaja puu wulikajakamu jirlpikaja tuwinti puu wulikaja yanuluya jiipu japukarti, kayilapaluya wartuyikingu, marninypungkuraku. Palukajaluya kitaayurukaja kujunkujunpa marangka kanyilpayi, kaya wirnikaja kujunkujunpa marangka kanyilpayi puyukaja-jananya pakalpayi. Julyjuya Mamamili walyjakajalu parnangkalu Mama japilpayi. Jampaluya wangkapayi Mamangka kayilapa-janampa wangkakaja puyurripayi, kayilaparna nyangu wirnikajangka palukajangka puyukaja pakalpayi. \v 9 Jirlpi palukajaluya jiipu palu marninypungkuraku turlku nyuwanpa yinkalpayi, jilanya. \mi “Nyuntungan maaja maju nyinani, nyuntuluwiyajun mirlimirli palunya manu kan turingukaja warlangku, kan marlaku ruulamunku nyaku, jumaji-janampan nyuntu julyju miturringu martukajaku wulikajaku. Martu jiikajaya nyinani ngurra kujupakajakamu ngurra kujupakajangkalurrju, wangka kujupa kujupawintiya parlparri nyinani. Nyuntuwiyaju-janampan wiltiyikingu ka-janampan mijikaja yintingu, Mamamiliya walyjakaja nyinaraku. \v 10 Jiikajangaya Mamamili walyjakaja maajakaja nyinaku. Kayilapaya jiikajalu Mamamili warrkamu ngapilku yatilykajalu, martu kujupakaja-jananyaya ngampurrju kanyilku.” \p \v 11 Palujanurna ngayulu Jaanju wangkakaja kulinu karna-jananya nyangu Mamamili wikarrukaja maapuminyirri yikira wangkapayi, Mamamili nyinapintingka ngamu. Kayilapaya jii kuru yarnngawintikaja puu wulikajakamu jirlpikaja tuwinti puu wulikajalurrjuya wangkara yikipayi. \v 12 Jiikajaluya wiltulu jiipu palunya marninypungkupayi jilanya. \mi “Jiipu ngaanyaya julyju mitu pungu, martukajaku-janampa miturringu, kayilapa paluwiyaju maaja maju nyinaku. Palunga nintiminyirri nyinani, maparn majuwinti. Ngayurtinjula palunya wululu marninypungkuraku.” \p \v 13 Palujanurna-jananya kulirnu wulikajaluya Mama ngarnawarrapurlukakamu jiipu palu marninypungkupayi, martukajalu, parnapurlukalukamu Mamamili wikarrukajalukamu malpukajalukamu kalyupurlukakajalulurrju. Jilanyaya marninypungkupayi. \mi “Yuwa, kujarrala-pulanya palu kujarra wululu marninypungkumalpa. Kujunga nyinani nyinapintingka, ka kujupa palu jiipu japu yikini. Jii kujarrangapula maparn majuminyirri nyinani.” \p \v 14 Palujanuya jii kuru yarnngawintikajalu puu wulikajalu jilanya wajarnu, “Yuwa, jilanyangulyupula wulu yikiku.” Palujanuya jii tuwinti puu wulikajalu jirlpikajalu yarrarnu wartuyikingukaya palu kujarra marninypungu. \c 6 \s1 Jiipu palulu turingu kuju warlangu \p \v 1 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kuju warlangu, mirlimirli palujanu. Kayilapara kujulu kuru yarnngawintikajajanu puu wulikajajanu wajarnura jilanya, “Yarrarni!” Martulula kulini kalyu punkani, ka yurnturrpa wangkaninpa. Paluyururni palunya kuju wangkangu, mirtarni martuyuru wangkangu. \v 2 Palujanurna nyangu yawarta piirlpiirlwanparni yanu martuwinti. Martu jiilunga kanyilpayi puukamu yaru wakalkuraku. Ka kujupalulu kangu yungu jangkurruyuru. Palujanuyila palu martu puukamu yaruwinti yanu martu-jananya wakalkuraku, miturntalkuraku. Palulu-jananya martu karlkinpa yankura pungkumalpa. \p \v 3 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Kayilapara kujupalu kuru yarnngawintikajajanu puu wulikajajanu wajarnura jilanya, “Yarrarni!” \v 4 Palujanurna nyangu yawarta mijimiji yanurni martu kujupawinti. Ka maajalura wajarnu yankura parnakarti martukaja-jananya muunpungkuraku jurtalu-ngkuya pungkuraku, kaya martu yarnngaminyirri miturriraku. Kayilapa maaja palulura yungu nayipu warlpukurru. \p \v 5 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Kayilapara kujupalu kuru yarnngawintikajajanu puu wulikajajanu wajarnura jilanya, “Yarrarni!” Palujanurna nyangu yawarta marumaru yanurni martu kujupawinti. Palulunga kanyilpayi marangka wiyitipinti miijuramulpinti. \v 6 Kayilapa kuru yarnngawintikajangka puu wulikajangka palukajajanu kujupa wangkangu jilanya, “Parnangka-janampa yikini wartakaja mirrkawinti, yalipukajawintikamu kuripijkajawintilurrju. Nyuntun parnakarti yanku ka-jananyan mirta palukaja wartakaja yukula!, paki, martukajaluya palu yalipukajakamu kuripijkaja ngalkuraku. Mirrka kujupakaja-janampa wiitikamu paalikaja japuwartarriku. Kayilapaya martukaja warrkamurriku karrpungka kujungka mirrka japuwartaku, wiitiku kujukukamu mayiti paaliku kujuku. Mirta-jananyaya maajakajalu mirrka maju palukaja yungku, paki.” \p \v 7 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Kayilapara kujupalu kuru yarnngawintikajajanu puu wulikajajanu wajarnura jilanya, “Yarrarni!” \v 8 Palujanurna nyangu yawarta yukuriwanpa yanurni martu kujupawinti. Palunga martunga yini, “Mitupurluka”. Kayilapa kujupa martu yawartawinti, palunga yini “Pinyipinyi”. Kurtingu-pulanya parnakarti martukaja-jananya mitu pungkuraku. Maaja jiilu-pulanya wajarnu martu yarnngaminyirripula pungkuraku mitu. Palujanuya martu karlki miturriku mirrkaparni, kaya karlki kujupa ngarntarriku ka miturriku, ka karlki kujupa-jananyaya karlkilu jurtalu pungku kayilapaya miturriku, ka karlki kujupa-jananyaya layinjukamu jarntukajalu pajara miturntanmalpa. \p \v 9 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Palujanurna nyangu yarnnga, Mamamili walyjakaja, kuurtikajaya tiipulja kaninyjarra ngarripayi. Jiikaja-jananyaya parlanykajalu julyju mitu pungu, jumajiya ngurluparnilu Mamamili wangka parra wajalpayi. \v 10 Karaya jilanya jii kuurtikajalu wiltulu wajarnu Mama ngarnawarrapurlukaku, “Nyuntu-lampajun maaja majuminyirri nyinani, junga wulun nyinani. Wulu-lajungku nyuntuku majalpayi, puntajilu-jananyan jii parlanykaja kuutja wajara kurtingkura. Kuwarri-jananyan kuutja yikijulkuka wajalkura.” \v 11 Palujanu-jananya kujupalu palu kuurtikaja yungkupayi kuluju kujunkujunpa piirlpiirlkaja. Ka-jananya palulu marrkurnu, “Majala-janampaya kujupakajaku!, ngaakartirniya kuurti kujupakaja yankuka nyinaku. Kayilapa parlanykajalu-jananyaya palukaja mitu pungku Mamamili walyjakaja. Kayilapanyurra jiikajakamu nyunturtinpa ngaangka kujungka nyinaku, palujanu-jananya Mamalu kuutja wajalku ka kurtingku jii parlanykaja.” \p \v 12 Palujanurna ngayulu nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Palujanurna nyangu parna yurringu ka yaarrangkangu. Kayilapa jirntu mungarringu, ka wirlarra mijimijirringu. \v 13 Kurtalyakajaya ngarnkajanu punkalpayi, ngapiyuru?, warta mirrkawintiyuru yikini, kayilapa wangalju majulu yungkara punkajuninpa-jananya, paluyuru. \p \v 14 Palujanu ngarnka pakirringu, ngapiyuru?, mirlimirliyuru, wiltiyikini mayangka kaninyjarra, kayilapa martulu yankuraka warlangkura warningkurni warungka, kayilapa kamparra pakirrini, paluyuru. Palujanu yapukajakamu parnakajaya yurringu kaya yanu ngurra kujupangka yikingu. Kayilapa kutungka kujungurrungka parna nyinapayi, kayilapa palunya parna yanu ngurra kujupangka yikipayi. \v 15 Palujanuya martukaja parnapurlukakaja wulikaja ngurlurringuminyirri. Karlkiya palukaja nyinapayi maajakajakamu jantulwintikajakamu wartakaja maapuwintikamu warrkamupurlukakajalurrjuya ngurlujakarringuminyirri. Jiikajaya wulikaja yanunirra pirnkikajakarti, kukurrirakuya. \v 16 Kaluya yapungka martuyurungka wajanu jilanya, “Punkala-lanyaju miturrirakulaju, jumaji palu kujarralu-lanyajupula wirrilyirrira kuutja wajaljaku, Mama ngarnawarrapurlukalukamu jiipu palunyalu, \v 17 kuwarri-lanyajupula wirrilyirrira kuutja wajaljaku. Purtulaju kulini kuutja jiingka yikiraku.” \c 7 \s1 Mamamili walyjakajaya walkawintikaja nyinapayi \p \v 1 Palujanurna nyangu Jaanju Mamamili wikarrukaja puu wulikaja parnangka yikipayi. Kujunga yikipayi kayilikarti, ka kujupanga yikipayi ngapartikarti, ka kujupa yikipayi kakarrakarti, kayilapa kujupa yikipayi yapurrakarti. Jiikajalungaya wangalpa ngalulpayi parnawana yungkaljaku. Palujanunga jii wangalju mirta parnawana yungkalpayi, ka mirta kujungurruwana yungkalpayi, kayilapa mirta wartawana yungkalpayikamu mirta yapuwana yungkalpayi, paki. \v 2-3 Palujanurna nyangu kujupa Mamamili wikarru kakarrarni yankupayi. Palurni yankupayi martukajangka-jananya Mamamili walyjakajangka walkajunkuraku. Palulu-janampa wiltulu marrkurnu Mamamili wikarrukajaku, jii puu wulikajaku jilanya, “Mirtanyurra parnakajakamu kujungurrukamu wartakajakamu yapukaja putamala!, paki. Majalaya!, ngayulurna-jananya martukajangka Mamamili walyjakajangka ngalyangka walkajunkuraku. Kayilapa marlalunyurra jiikaja putamanku.” \p \v 4 Palujanu-jananya yanu ka walkajunu wanarnu. Kayilapa kulirnurna nampa Mamamili walyjakajaya walkawintikaja nyinapayi. Nampanga jiinga wan yantartakamu puuti puu jawujunpa. \v 5 Karlkinpaya jiikaja nyinapayi tuwalp jawujunpa Juutamili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Ruupinmili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Kaatmili marlajanukaja. \v 6 Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Yaajamili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Naputalimili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Manajamili marlajanukaja. \v 7 Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Jimiyanmili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Lipayimili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Yijikamili marlajanukaja. \v 8 Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Jipiyulanmili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Juujapmili marlajanukaja. Karlki kujupaya nyinapayi tuwalp jawujunpa Pinjaminmili marlajanukaja. \s1 Martukajaluya yarnngaminyirrilu Mamakamu jiipu palu marninypungkupayi \p \v 9 Palujanurna-jananya ngayulu Jaanju nyangu martukajaya yarnngaminyirri yikipayi. Jiikajangaya wangka kujupa kujupawinti yikipayi, parna kujupa kujupajanuya yankupayi. Mamamilingka nyinapintingkakamu jiipu japungkaluya ngamu yikira wanalpayi. Kuluju piirlpiirlwintiya wulikaja yikira wanalpayi, ka marangkaya warta parrkawinti ngalura wanalpayi. \v 10 Jilanya-pulanyaya wiltulu marninypungkupayi, \p “Mama ngarnawarrapurluka-lampa maaja maju nyinani jiingka nyinapintingka, palulukamu jiipu jiilu-lanyapula wulikaja maparn majuwintilu walyjakaja wankarnu yikijunu ngaangka.” \p \v 11-12 Palujanuya wikarrukajalukamu kuru yarnngawintikajalu jii puu wulikajalukamu jii jirlpi tuwinti puu wulikajalu pupatingu ngumpa kaninypa, Mama ngarnawarrapurlukaya marninypungkuraku, jilanya, \p “Mama ngarnawarrapurluka-lampa maaja maju jiinya nyininpa, maparn majulu ngapini. Jiinyala wululu marninypungkuraku.” \p \v 13 Palujanurni jirlpi kujulu yanu japirnu jilanya, “Martu jiikajaya kuluju piirlpiirlwinti yikini, nyuntulun kulini wanyjajanuya yankupayi?” \v 14 Karnara ngayulu wajarnu, “Ngurrparna. Mayitpin nyuntulu kulini?” Palujanurni jilanya wajarnu, “Jiikaja-jananyaya parlanykajalu wululu warrkiraka pungkupayi parnangka. Jiikajaku-janampa Jiijajpa wiltiyikingu miji yintingu, ka walykukaja-janampa warningkuraku. Palujanuya ngaangka junga yikini, kulujpa piirlpiirlwinti. Jiijajpanga-janampa jiinga jiipu japu nyinani. \v 15 Palujanuya Mama ngarnawarrapurlukanga wululu marninypungkuni, jii nyinapintingka nyinani. Palulu-jananya wululu ngampurrju kanyinmalpa. \v 16 Mirtaya mirrkaparni nyinamalpa, paki, wululu-jananya yungkumalpa. Mirtaya kalyuku marrku nyinamalpa, paki. Ka mirta-jananya jirntulu kampara miturntanmalpa, paki, palulu-jananya ngampurrju kanyinmalpa. \v 17 Kayilapa jiilu-jananya jiipu japulu ngampurrju kanyinmalpa. Jiipukajayuru-jananya palulu kangku ka kalyu kunyjunyu yungku, jikilkuya ka wanka wuluya nyinaku. Kaya mirta wirla walyku nyinamalpa, paki, Mamalu-jananya pukurlpa kanyinmalpa.” \c 8 \s1 Jiipu palulu turingu kujupa warlangu \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu jiipu palulu turingu kujupa warlangu, mirlimirli palujanu. Palujanuya jii wulikaja rawaya yakarringu nyinapayi. \v 2 Kayilaparna-jananya nyangu Mamamili wikarrukaja japan wulikaja Mamamili nyinapintingkaya ngamu yikipayi. Ka kujupalu-jananya puyulpintikaja kujunkujunpa yungkura wananu. \v 3 Palujanu Mamamili wikarrulu kujupalu kangurni wirni kuuluwanpa kujara parntijunkuraku. Paluwinti yanu tiipulkarti kuuluwankarti, kayilapa marangka kanyilpayi. Ka kujupalura yungu kirtiyuru parnti kunyjunyu palunyanga, wirningka kujalkuraku parntiyikiraku. \v 4 Jampaya Mamamili walyjakajalu Mamangka japilpayi, kayilapa jiilu Mamamili wikarrulu parntijunkupayi tiipulja, Mamalu palunya parntilkuraku, kayilapa-janampa Mamamili walyjakajaku kunyjunyu ngapilkuraku. \v 5 Kayilapa tiipulja palungka ngarnawarra lunngukaja kampapayi. Palujanu wikarru palunyalu manu lunngukaja kayilapa wirningka yintirnu, ka kangu parnawana yintirnunirra. Palujanuyila parna yurringu kayilapa layitningkaja paarrmalpayi, yurnturrpalurrju wiltu wangkapayi. \s1 Puyulpintikajaya puyulpayi \p \v 6 Palujanuya Mamamili wikarrukajalu jii japan wulikajalu puyulpintikajaya ngarnawarramanu puyulkurakuya. \v 7 Kayilapa wikarru kujulu puyurnu wangkajingarnu. Palujanuyilapa warukajakamu mijikaja punkalpayi ngarnawarrajanu parnakarti, purlijirtakajalurrjuya punkalpayi. Palujanuya karlkinpa wartakajakamu yukurikaja kampangu pakirringu, parnangka parlparringka. \v 8 Palujanuyila wikarru kujupalu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Palujanuyila yapu majuwarta waruwinti kampapayi, ka yapu palu kujungurrungka punkanu ngarnawarrajanu, kayilapa kujungurru karlkinpa mijiwintirringu. \v 9 Kayilapaya kalyupurlukakaja karlkinpa miturringunirra, kayilapaya puutkaja karlkinpa kalyungka jarrpangu pakirringunirra. \p \v 10-11 Palujanuyila wikarru kujupalu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Palujanuyila kurtalya majuwarta ngarnkajanu punkanu, palunga waruwinti kampapayi, kayilapala palunga wajani yini “Kalyjirrpa”. Palujanuya kalyukaja karrungkakamu jurnukajangka karlkinpa kalyjirrarringu. Kayilapaya martu yarnngaminyirrilu purtu kulinu kalyu jikilkuraku, kayilapaya jikinu kalyu jii kalyjirrpa, kayilapaya miturringunirra. \p \v 12 Palujanuyila wikarru kujupalu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Kayilapa jirntukamu wirlarra putarringu, kurtalyakajalurrju. Jirntu jiinya karrpukarrputayimu pakalpayi, kayilapa jarrpapayi rukaruka junga. Palujanuyila wirlarra jiinya marla pakalpayi, kayilapa junga jarrpapayi. \p \v 13 Palujanuyilarna nyangu yikulpa paarrangkapayi. Ka palulu martuyurulu wiltulu wajalpayi jilanya, “Jampangulyuya martukaja parnapurlukakaja putarriku. Kuwarriya jii puyulpintikajawintilu jurri wulikajalu palukajaluya kujunkujunju puyulku.” \c 9 \p \v 1 Palujanuyila jii wikarru jurri wulikajajanulu kujulu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Kayilaparna nyangu kurtalya ngarnkajanu punkanu, parnakarti. Kayilapara kujupalu kurtalya palukura kangu wupuna kuju kayilapara yungu. Ka ngurra jiingkarna nyangu tuwu ngarripayi ka tuwungka palungkanga kaninyjarra pirti majuwarta ngarripayi, palunga yankupayi ruutuyuru warukarti. \v 2 Palujanuyila kurtalya palulu tuwu jiinya ngarripayi yanuka wupunawintilu wupuntamunu, kayilapa kaninyjarrajanu puyu majuwarta pakalpayi. Ka puyu palulu jirntu juturntanu mirta rantalpayi, paki. \v 3 Palujanuya purntarlkakaja yarnngaminyirri yankupayi puyujanu. Jii purntarlkakajaya nyinangu parnangka kayilapaya parna jiinya jutunu. Palukajaya purntarlkakaja karnpayuru wakalpayiyuru nyinangu, martukaja-jananyaya wakalkuraku. \p \v 4 Kayilapa maaja kujupalu-jananya marrkunu jii purntarlkakaja, mirtaya wartakajakamu yukurikaja putamalkuraku, paki, martukajawiyaju-jananyaya wakalkuraka, wilyjiwilyjirriraku. Ka-jananya maaja palulu marrkunu mirta-jananyaya Mamamili walyjakaja walkawintikaja ngalyangka wakalkuraku, paki, karlkinpawiyaju-jananyaya wakalkuraku. \v 5 Ka maaja jiilu-jananya wajarnu jii purntarlkakajangka, wakara-jananya martukaja wilyjiwilyjirrirakuya, wirlarra payipu wulikajangkaya wilyjiwilyjiwinti nyinakura, ka mirta-jananyaya wakara miturntalkura. \v 6 Palujanuya wilyjiwilyjiwinti nyinara kayilapaya kulinmalpa miturriraku, kayilapaya purtu yajinmalpa miturriraku. \v 7 Julyjuya martukajanga yawartangka pirrkawanja yankupayi jurta-ngkuya pungkuraku. Jii purntarlkakajaya pirrkawanpa nyinapayi yawarta pirrkawanyuru, kaya martuyuru ngumpa nyinapayi. Kaya katangkanga jangkurruyuru kuuluwanpa kanyilpayi. \v 8 Kayilapaya katanga wantiyuru nyinapayi, warlpukurru, kayilapaya yirrakajanga layinyuru nyinapayi. \v 9 Kayilapaya yayinyuru ngarrkawana kanyilpayi wakaljakungkamarra. Ka-janampa wiingkajanga wiltu wangkapayi, jampaya yurrijunama. \v 10 Kayilapaya marnakarti kanyilpayi karnpayurulu wakalkuraku. Jiiwintiluya martukaja wakanmalpa, wirlarra payip wulikajangka. \v 11 Maaja-janampa nyinapayi Mamamili wikarru, purntarlkakajaku, pirtikulurrjura maaja nyinapayi. Yini palunyangaya jilanya wajalpayi, Yapatanpa. Kiriki wangkawintiluya palu wajalpayi, Yapaliyanpa. \p \v 12 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu palu, yiltaya wilyjiwilyjiwinti nyinapayi. Palujanuya martukaja kujarra tayimuya yarralku putarriku. \p \v 13 Palujanuyila wikarru kujupalu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Ngayulurna Jaanju kulinu, tiipul palujanu kuuluwanjanu wangkangura wikarru paluku. Ka tiipul palunyanga Mama ngarnawarrapurlukangka ngamu nyinapayi. \v 14-15 Karru yini Yupuratijjaya wikarru puu wulikaja tayimapu wulu nyinapayi. Majalpayiya tikamatura kurtingkuraku, ka-jananyaya martukaja karlki yankura mitu pungkuraku. Jilanyara tiipuljanu wikarru paluku wangkangu, “Karru yini Yupuratijjaya puu wulikaja wikarrukaja nyinani, julyju-jananyaya tayimapunu junu. Kuwarringka-jananyan nyuntulu yanku ka-jananyan palukaja tikamatulku ka kurtingku.” \p \v 16 Jiikajaya puu wulikaja wikarrukajaya maajakaja nyinapayi yawartawintikajaku. Jii yawartawintikajangaya yarnngaminyirri nyinapayi. Namparna kulinu jilanyaya tuu yantarta milyanpaya nyinapayi. \v 17 Palukajaluya yawartawintikajalu yayinyuru kanyilpayi ngarrkangka, wakaljakungkamarra-jananyaya. Karlkinjuya palukajalu yayinyuru kanyilpayi mijimijiwanpa ngarrkangka, kaya karlkinjunga kanyilpayi puluwanpa, kayilapaya karlkinjunga kanyilpayi yiluwanpa. Jii yawartakajangaya kata layinyuru nyinapayi, kayilapa jaawana-jananya warukamu puyu pakalpayi. Puyu palunga marumaruwanpakamu yiluwanpa. \v 18 Martukajaluya puyu palunga parntiraka miturripayi. Jii yawartakajangaya wipu jilayuru nyinapayi, martu pajara miturntalkuraku, jilayuku. \v 19 Jiingaya yawartajanu parntijanu karlkinpa martukaja miturringu ka karlkinpa-jananya wipulu pajanu miturntanu. Jilanyaya martukaja yarnngaminyirri miturringu, ka karlkin kujupaya yarnngaminyirri wanka nyinapayi. \p \v 20 Jii wankakajaluya kulilparnikajalu wululu walykukaja ngapilpayi, mirtaraya Mamaku junga nyinapayi. Jiikajaluya wululu Mamayurukajakamu malpukaja marninypungkupayi. Palukajaluya ngapilpayi Mamayurukaja yapujanu, kamu wartajanu, kamu kuulujanu, kamu jilpajanu, kayilapa yayinjanu. Palukajalu Mamayurukajalungaya mirta martukaja ngampurrju kanyini, jumajiya mirta wankakaja, paki. Martu jiikaja-jananyaya wululu marninypungkupayi. \v 21 Jiikajalu-jananyaya karlkilu martu karlkinpa mitu pungkupayi, ka karlkin kujupalu-jananyaya yinkara ka putamankupayi, ka karlkin kujupaluya ngulyulu mankupayi, ka karlkin kujupaluya nyupa kujupa kujupa kanyilpayi. \c 10 \s1 Palulunga marangka mirlimirli japu kanyilpayi \p \v 1-2 Palujanuyilarna ngayulu Jaanju nyangu Mamamili wikarru kujupa, palunga-janampa wikarru kujupakajaku maaja nyinapayi. Palunga ngarnawarrajanu yanuka yikipayi kuurtuwinti. Ka kuurtu palunyanga yurnturryuru. Ka palungkalu rayinpuwu katawati ngamu yikipayi. Ngumpa palumilinga piirlangkapayi, jirntuyuru. Palumili junta kujarranga waruyuru tili yikipayi, kayilapa kujukartilu jinalu jampukartilu parna kantulpayi, kayilapa jina kujupakartinga jungakartinga kujungurrungka yikipayi. Palulunga marangka mirlimirli japu kanyilpayi, julyju palunyanga tikamatunu ka ruulamunu. \v 3 Kayilapa-janampa wikarru palu mirrangu layinyuru wiltu, palujanuya yurnturrkaja japan wulikaja wangkangu martuyuru. \v 4 Wangka jiikajarna-janampa kulinu, karna mirlimirlingka wakalkijalu, kayilaparni kujupalu marrkunu ngarnawarrajanulu jilanya, “Jurra!, mirta-janampan wangkakaja wakala!, paki. Ka wangka palukaja-jananyan mirta martukajangka jakurljula!, paki.” \p \v 5 Ka wikarru palulunga wululu jampukartilu jinalu parna kantulpayi, ka kujupakartinga kujungurrungka yikipayi. Palujanuyilapangku mara jungakarti ngarnawarranu, Mamakarti wangkakuralu. \v 6-7 Jilanyalura jamartapungu, “Kuwarriya martu walykukaja miturriku. Mirtan nyuntu yarralku majalku, miturrirakuya, paki. Kuwarri wikarru kujupalu puyulpinti puyulku, palujanuyila nyuntumili wangka kuwarri yiltarriku, jii julyju-jananyan wajanu, nyuntumili jakurlpurlukakajangka.” Jaanjurna yarrarnu wajani, Yilta Mama ngarnawarrapurluka maaja majuminyirri nyinani, ka palunga wanka wulu nyinamalpa. Julyju palulunga ngarnkakamu parna ngapinu, kujungurrulurrju, kayilapa palulu ngapinu kuka parnawanakamu kalyupurlukakajalurrju. \p \v 8 Palujanurni yarrarnu ngarnawarrajanulu wajanu jilanya, “Wikarru jiinya parnangkakamu kujungurrungka yikini, palungkalun yanku ka mirlimirli marangka mamalku, kayilapan kanyilku.” \p \v 9 Kayilaparnara wikarru palu yanu ka japirnu mirlimirli paluku. Ka wajanuju, “Nyii! Marra ngala! Ngalku kayilapangku nyuntumili wirla kalyjirrarriku, kangku jaa juwitpalarriku.” \v 10 Kayilaparna mirlimirli palu manu kayilaparna ngalangu. Yiltangulyuju ngayumili wirla kalyjirrarringu ka ngayumili jaa juwitpalarringu. \p \v 11 Kayilaparna-jananya ngayulu Jaanju wangkakaja kulilpayi, jilanyaya wangkapayi, “Wululu-lanyaju jakurljunama!, yaalurrikuya martukaja wangka kujupa kujupawintikajakamu maaja majukaja.” \c 11 \s1 Mamamili walyja kujarrapula wartarringu yikipayi \p \v 1 Palujanurni wikarru kujupa yanurni karni yungu warta miijuramulpinti, kayilapaju wajanu jilanya, “Nyuntun yanku jii warta miijuramulpintiwinti, kayilapan yanku Mamamili jaaji maju miijuramulku. Tiipulpa palungka kutungka yikini, palulurrjun yankuka miijuramulku. Martukajalurrjuya palungka yikira ka marninypungkuni, palukajalurrju-jananyan nampa kantamulku. \v 2 Jaaji maju palungka piinyjikaja yikingu tinkijunu, palukaja-jananyan mirta wartawintilu miijuramula!, jurra-jananya! Mamalu kulini martukajaya parlanykaja palungka piinyjingka ngururrpa nyinaku, jaaji majuwartawati. Ka palu tayimu-jananyaya martukaja Jarujalummartajikaja, rawalu pungkumalpa jurri anta yaapu yiiyangka, jii martu parlanykajalu. \v 3 Kayilaparna-pulanya ngayulu Mama ngarnawarrapurlukalu palu tayimu kurtingku, ngayumili walyja kujarra, ngayumili-janampapula wangka, martukajaku jakurljunkuraku. Rawalupula jakurljunamalpa jurri anta yaapu yiiyangka. Jii kujarrangapula mirta kuluju juriwanwinti nyinaku, paki.” \p \v 4 Palu kujarrangapula wartarringu yikini Mamamili ngurrangka, yini palu wartanga yalipu. Kayilapula laampurringu tiliwintirringu. Lampu palu kujarra ngurrangka palungka yikinipula. \v 5 Ngulangapula marturriku palu kujarra, kayilapapula parnatu yanku Mamamili wangka jakurljunkuraku. Yiipi-pulanyaya parlanykajalu pungkukijalu palu kujarra, kayilapa-jananyapula martu parlanykaja kampaku miturntanku warulu. Jaajanu-pulanya warukaja pakalku, jiiwintilu-jananyapula waruwintilu kampaku miturntanku. \v 6 Jii kujarrapula maparn majuwinti nyinaku. Ka yiipipula kulilku kalyu marrkulkuraku, palujanuyilapa kalyu palu mirta punkalku. Ka yiipipula kulilku kalyu mijirriraku, kayilapa yiltangulyu kalyu palu mijirriku. Ka yiipipula kulilku martu walykukajaya ngarntarriraku, kayilapaya yilta palukaja ngarntarriku. \p \v 7 Palu tayimupula jii martu kujarralu nyurilu jakurljunamalpa, kayilapapula junku, palujanuyila pirtijanu jurtawarta pakalku. Pirti jiingkanga palu jurtawarta julyju wulu nyinapayi. Kayilapa-pulanya martu jii kujarra pakalkuka mitu pungku. \v 8 Mitupula ruutungka wulu ngarriku, tawun Jarujalumungka. Mirta-pulanyaya martukajalu palu kujarra manku ka tuunyjunku, paki. Jarujalumja julyju-pulampa palu kujarraku maaja Jiijajpa wiltiyikingu ka miturringu. Yiltaya tawun jiimartaji walykukaja nyinaku, tawun kujupamartajiyuruya nyinaku, tawun Jutummartajiyuru. Kujupakajalurrjuya walykukaja julyju nyinapayi, ngurra Yijipimartajikaja. \p \v 9 Ngurra yupaljapula mitu palu kujarra ngarriku, kayilapa-pulanyaya martu yarnngaluminyirri wangka kujupa kujupawintilu, ngurra kujupakajajanulu yanku ka-pulanyaya wululu nyakumalpa. Ka-jananyaya wajalku, “Mirta-pulanyayan tuunyjula!, wulululaju-pulanya nyakumalpa.” \v 10 Parnapurluka wulikaja-pulampaya palu kujarraku parlanypa nyinaku, kayilapaya pukurlarriku palu kujarraku, mitupula ngarrinyja. Kayilapaya kujungkarriku mirrka ngalku kukalurrju pukurlwintilu. Yilta-pulampaya parlanypa nyinaku palu kujarraku, jumajipula Mamamili wangka parra jakurljunkupayi. \v 11 Kayilapula karrpu yupalja ngarriku, Mamalu-pulanya marlaku wankalku. Kayilapula pakalku wanka yikiku, ka-pulanyaya nyaku martulu yarnngalu wankarringunyja, kayilaya nyaku ngurlujakarriku. \p \v 12 Palujanupula palu kujarralu Mamamili walyja kujarralu kulilku wangka wiltu ngarnawarrajanu wangkaku jilanya, “Takalapula ngaakarti!” Karna-pulanya ngayulu Jaanju nyangu ngarnawarrarringupula yurnturrja, jii parlanykajangka kurungka. \v 13 Palujanuyila parna yaarrangkangu ka mayakaja yarnngaminyirri punkanu Jarujalumungka, kayilapa-jananya mayakajalu punkanu ka parlinu martukaja miturntanu. Kayilapaya martu kujupakaja karlki miturringu. Kaya maya kujupakaja karlki yikipayi. Palujanuya martukaja ngurlurringuya kaya Mama ngarnawarrapurluka marninypungkupayi jilanya, “Yilta-lampa palunga maaja maju nyinani.” \v 14 Jilanyaya martu yarnngakaja miturringu, kayilapaya jampangulyu martu kujupakaja, walykukaja miturriku. \s1 Wikarru kujupalu puyulpinti puyunu \p \v 15 Palujanuyila wikarru kujupalu puyulpinti puyunu wangkajingarnu. Kayilapaya kujupakaja wiltu wangkapayi jilanya, “Kuwarripula Mamakamu Kurayijpa maaja maju nyinaku martu wulikajaku. Palu kujarrapula wulu maaja maju nyinamalpa.” \p \v 16 Mama ngarnawarrapurlukangkaluya palu jirlpikaja tuwinti puu wulikaja nyinapintingka nyinapayi. Kaya pakara yanu ngamu Mama ngarnawarrapurlukangkaluya wartuyikipayi. Jilanyaluya Mama ngarnawarrapurluka marninypungkupayi, \mi \v 17 “Mama ngarnawarrapurluka! Nyuntu-lampajun maaja maju nyinani, julyjun wulu nyinapayi. Ka marninypungkunilajunta kuwarrin martu wulikajaku maaja maju nyinani. \v 18 Martukaja-ngkuya parnapurlukakaja nyuntuku wirrilyirripayi, ka-janampan puntaji nyuntu wirrilyirripayi. Ka kuwarri-jananyan walykukaja kuutja yikijulku, mitukajalurrju-jananyan wankalku ka kuutja yikijunku. Jiingka-jananyan nyuntulu wajalku yiyalku warukarti. Ka karlki kujupa-jananyan wajalku yiyalku, nyuntumili ngurrangkaya yanku nyinakura, wanka wulu. Jiikajangaya karlkinpa maajakaja nyinani, karlkinpaya warrkamupurlukakaja nyinani, ka karlkinpaya nyuntumili jakurlpurlukakaja nyinani.” \p \v 19 Palujanu Mamamili wikarrulu kujupalu wupuntamunu Mamamili jaajingka majuwartangka, tuwu, kayilaparna nyangu kaninyjarra nyinapayi Mamamili pakuji, palumili wartakajawinti. Palujanuyila layitningkaja paarrmalpayi, ka yurnturrpa wangkapayi. Ka parnakaja yurringu kayila purlijirtakaja punkalpayi parnakarti. \c 12 \s1 Ngarnkangka wanti wirlarrangka yikipayi, ka kanaji maju nyinapayi \p \v 1 Kayilaparna ngayulu Jaanju nyangu ngarnka kujupa kujuparringu kayilaparna palungka nyangu wirlarrangka wanti yikipayi. Palunga kuluju kujupawinti yikipayi, jirntuwinti, kalu katangka jangkurruyuru nyinapayi, kalu kurtalya tuwal wulikaja palungka jangkurruyurungka nyinapayi. \v 2 Palunga wilyjiwilyjiwinti yikipayi ka yulapayi, jiji mankukijalu. \p \v 3 Palujanurna palu ngarnkangka nyangu kanaji maju, mijimiji nyinapayi. Palulunga japan wulikaja kata kanyilpayi ka palu katakajangka japan wulikajangka wirlkurrukaja japan wulikaja kanyilpayi. Ka jiikajangkanga katakajangka japan wulikajangka jangkurruyurukaja kanyilpayi. \v 4 Kanaji palulunga wipungka kurtalyakaja yarnnga kanyilpayi, kayilapa-jananya palu kurtalyakaja manu warningu parnakarti. Palujanuyilalu yanu wantikarti kalu majalpayi, jiji palumili japuwarta ngalkuraku. \p \v 5 Kara Mamamili wikarrulurrju majalpayi jii japuwartaku, yutirriraku. Palujanu wanti jiilu kaja japuwarta manu, kayilapa walalu Mamamili wikarrulu manu jii japuwarta, kayilapa kangu Mamamili ngurrakarti, kayila palumili nyinapintingka ngarrijunu. Jiji japuwarta palunyanga majurriku kayilapa-jananya maajalu minyirrju martu wulikaja kanyilku. \v 6 Palujanu wanti jiinya pinirringu ngurra kujupakarti, kalyuparnikarti. Julyju Mama ngarnawarrapurlukalura ngurra jiinya ngapinu, wanti jiinya palungka kunyjunyu nyinakuraku. Jiilu Mama ngarnawarrapurlukalu ngampurrju wanti jiinya wululu kanyilpayi, jurri anta yaapu yiiyangkalu. \p \v 7 Kanaji jiilu-jananya kanyilpayi ngarnkangka warrkamupurlukakaja jantulwintikaja, kayilapa-jananya Mamamili wikarrulu yini Makulju kanyilpayi warrkamupurlukakaja jantulwintikaja. Ngaakajalu-jananyaya pungkupayi jii kanajimili jantulwintikaja. \v 8 Ka Makulmapulu-jananyaya pungu ka kurtingu wirrirli parnakarti, Mamamili ngurrajanu. Yuwa, yiltangulyu Makulmapulu-jananyaya palukaja kanajikamu jantulwintikaja payirnu kurtingu, Mamamili ngurrangkaya nyinajaku. \v 9 Palu kanajinga malpumili maaja nyinani, palulu-lanya martukaja muunpungkuni walykukajala ngapilkura. \v 10 Palujanurna ngayulu Jaanju ngarnawarrajanu kulilpayi jilanya, “Kuwarri Mama ngarnawarrapurlukalu-jananya martukaja palumili walyjakaja ngampurrju kanyinmalpa. Yilta palunga maaja maju nyinani, ka palumililurrju walyja Kurayijpa maaja maju nyinani. Malpumili maajalu julyju Mamangka ngamu yikipayi, kalu palulu wululu kajalpayi jilanya, ‘Nyuntumili walyjakajangaya puta nyinani parnangka, nyuntulu-jananya puwa!’ Kuwarringa pakirringu, mirta palu malpu ngarnawarra nyinani, paki. \p \v 11 “Kurayijpa palunga jiipu japuyuru mirtayirti wartangka miturringu ka mijikaja yintingu, walykukaja-janampa martukajaku warningkuraku. Kayilapaya karlkilu Mamamili wangka kulilpayi, kayilapaya Kurayijmili walyjakaja nyinapayi. Malpu jiilu-jananya purtu muunpungkupayi walykukajaya ngapilkuraku, wuluraya Jiijaj Kurayijku nyinapayi kayilapa-jananyaya walykukajalu mitu pungu. \p \v 12 “Palujanuya ngarnkapurlukakajakamu Mamamili wikarrukaja pukurlpa nyinani, jumaji malpu-jananya mirta nyinani kuwarri, kayilapaya parnapurlukakaja wirla walyku nyinani, jumaji malpu-jananya kuwarri nyinani. Yuwa, parnapurlukaya nyarru nyinani. Malpu palunyanga wirrilyiminyirri nyinani, jumaji palulu kulini jilanya, ‘Jampangulyurni Mama ngarnawarrapurlukalu pungku wiyalku.’” \p \v 13 Ka kanaji jiilunga kulinu, “Ngayurna ngaangka parnangka nyinaku, mirtarna marlaku ngarnawarra yanku, paki, jumaji Mamalurni kurtingu. Palujanurnara wanti jiiku ngurrilku, parna kujupangka kalyuparniwanangka nyinani.” \v 14-16 Mamamili wikarrulungalu wanti palungkanga wiingu kujarra junu parrpakalkuraku, ka ngurra kujupakarti yankuraku. Palunyanga yikulyuru wiingu kujarrawinti. Palujanu kanaji jiilu jaajanu kalyu kurlpajunu wanti jiinya kalyuwintilu miturntankuraku. Palunyangkayila parna jiinya yaarrangkangu kalyu jiinya punkalkuraku jiingka, wantingkamarra. Palujanu wanti jiinya wiinguwinti parrpakalku yanku ngurra kujupakarti kalyuparnikarti. Palungkaya Mamamili wikarrukajalu wululu ngampurrju kanyilku, jurri anta yaapu yiiyangka, malpungkamarra. \v 17 Kayilapara kanaji jiinya wirrilyirringu jiiku wantiku, ka-janampa ngurrilpayi jijikajaku wantimilikajaku mitu-jananya pungkuraku. Palumili jijikajangaya nyinani Mamamili walyjakaja yarnnga, Jiijajmili wangkaya palukajalunga kuliraka junga nyinani. \v 18 Ka kanaji palunyanga yanu kujungurrungka parnangka jayitingka nyinapayi. \c 13 \s1 Kujarrapula jurtawarta nyinapayi \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu kuju jurtawarta kujungurrujanu pakarnu. Palulunga kata japan wulikaja kanyilpayi, kayilapa kata palukajangka kanyilpayi yini putakaja. Palu yinikajakura Mamalu nyangu ka wirrilyirringu, palu yinikajalunga Mama ngarnawarrapurluka nyurnimalpayi. Ka palu katakajangka wirlkurrukaja tin wulikaja kanyilpayi. Kayilapaya palukajangka jangkurruyurukaja nyinapayi. \v 2 Ka jii jurtawartanga liiputyuru yarnangu nyinapayi. Palumilinga jinanga piiyuru nyinapayi, kayilapara jaanga layinyuru nyinapayi. Jii jurtawartakura kanajilu wajarnu jilanya, “Ngayurna maaja pakirringu, kayilaparnanta nyuntu maaja junkuni nyinakuran ngayumili nyinapintingka.” \v 3 Palu jurtawartamili kuju kata, kujupalu julyju mitu pungu, kayilapa kata jii wankarringu ka kumurlwinti nyinapayi. Martukajaraya wulikaja jiiku jurtawartaku pukurlpa nyinapayi. \v 4 Jiikajaluya parnapurlukalu kanaji jiinya marninypungkupayi, kayilapaya jurtawarta jiinya marninypungkupayi jilanya, “Jurtawarta ngaanya-lampa maaja maju nyinani, maaja kujupakajaluya purtu pungku ka kurtingku.” \p \v 5-6 Jii jurtawarta mirta Mama ngarnawarrapurlukalu pungu, junu martukajaluya marninypungkuraku. Kayilapa-janampa maaja maju wulu nyinapayi jurri anta yaapu yiiyangka. Jilanya-janampa martukajaku pakiwana wajalpayi, “Mama ngarnawarrapurlukanga pakirringu, ka ngayurna-ngkuya maaja maju nyinani. Palunga walyku nyinani, ngarnkapurlukalurrjuya walyku nyinani, ka ngurra-janampa walyku nyinani.” \v 7 Martu karlki kujupa-jananya Mamamili walyjakaja jiilu jurtawartalu pungkura kurtingkupayi, ka mirta Mamalu jiinya marrkulpayi, paki, junu maaja maju-janampa nyinakura, martu wulikajaku parnapurlukakajaku, wangka kujupa kujupawintikajaku. \v 8 Jurtawarta palunyaya martu wulikajalu parnapurlukalu marninypungkumalpa, kaya karlkiluwiyaju Mama ngarnawarrapurluka marninypungkumalpa. Julyju, jampa parnakamu ngarnka ngapilkijalu, jiikaja-jananya mirlimirlingka yinikaja wakarnu. Kayilapa jii jiipu japulu mirlimirli palunya kanyini, julyjuya martukajalu jii jiipu japu mitu pungu. \p \v 9 Wangka ngaakajarna-nyurrampa Jaanju martukajaku wajani, kulilkurakunyurra, \v 10 Ka ngula palu tayimu yiipi-nyurranyaya jiilja junkumalpa, mirtaranyurra Mama ngarnawarrapurluka japila!, pakalkurakunyurra, jurraya! Ka yiipi karlki kujupa-nyurranyaya ngalulku nayipu warlpukurruwintilu wakara miturntankukijalu, palujanuranyurra mirta Mama ngarnawarrapurluka japila!, wakaljakungkamarra-nyurranyaya, jurraya!, Mamalu-jananya ngula palukaja kuutja wajalku kurtingku. Walykukajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkumalpa, karanyurra wulu junga nyinamalpa Mamakukamu Jiijajku, mirta-pulanyayan jurra yarra!, paki. \v 11 Palujanuyilaparna Jaanju nyangu kujupa jurtawarta parnajanu pakarnu. Ka palungkalu katangka jiipumili wirlkurru kujarra nyinapayi, kayilapa palunga wangkapayi jii kujupayuru kanajiyuru. \v 12 Ngaangara jurtawarta parnapurlukanga warrkamupurluka nyinapayi, jii kujupaku jurtawartaku, kata kumurlwintiku. Ngaalu-jananya jurtawartalu parnapurlukalu martukaja muunpungkupayi, jii kujupaya jurtawarta kumurlwinti marninypungkuraku. \v 13 Jurtawarta ngaalu parnapurlukalu yalyjirrju kujupa kujupa ngapilpayi, martukajaluya nyakuraka marninypungkuraku. Jilanya ngapilpayi warukaja ngarnkajanu punkalpayi. \p \v 14 Jii kujupalu jurtawartalu kumurlwintilu wajalpayira jurtawarta parnapurlukaku, yalyjirrpa kujupa kujupa ngapilkuraku, kaya martukajalu nyakuraka jii jurtawarta kumurlwinti marninypungkuraku. Jurtawarta ngaalunga parnapurlukalu-jananya martukaja muunpungkupayi wartajanuya jurtawarta kumurlwintiyuru ngapilkuraku, kaya marninypungkuraku. \v 15 Kayilapa parnapurlukalu jurtawartalu warta jiinya wankarnu, kayilapa warta jiinga wangkapayi. Yiipiya martukajalu mirta warta jiinya marninypungkupayi, ka jurtawartalu-jananya parnapurlukalu miturntankupayi. \v 16-17 Jurtawartakuraya parnapurlukaku warrkamupurlukakaja nyinapayi. Jiikajalu-jananyaya karlkingka martukajangka marangka jungakartingka walkajunkupayi, ka-jananyaya karlki kujupakajangka ngalyangka walkajunkupayi. Martukajaya yarnnga walkawinti nyinapayi, maajakajakamu warrkamupurlukakajakamu, wartawinti majukajawintikamu maniparnikajakamu, wantikajalurrju. Jiikajaluwiyajuya walkawintikajalu mirrkakamu kukakaja payamunkupayi, kaya wartakaja jalamunkupayi. Walka jiinga jurtawartakura kujungurrupurlukaku nampa. \p \v 18 Nintipukalunyurra jiinya nampa kulilku jilanya nyinani, jurri jikij. \c 14 \s1 Jiipu japumili martu walyjakaja yikira wanalpayi \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu jiipu japu palu yapungka yikipayi, yapu palunyanga yini Mantjayanpa. Jiipu palungkaluya Mamamili walyjakaja yikira wanalpayi, wan yantartan puuti puu jawujunpa. Jiikajalungaya ngalyangka Mamamilikamu jiipu palumili walkakaja kanyilpayi. \v 2 Palujanurna kulinu ngarnkajanu kalyu majuwartayuru wayilpayi, ka yurnturryuru wiltu wangkapayi, kayilapa kitaayuru parangkupayi. \v 3 Jii Mamamilikajaya walyjakaja ngamu yikipayi, jii Mamamili nyinapintingka, jii kuru yarnngawintikajangka puu wulikajangkakamu jirlpi tuwinti puu wulikajangkaya yikipayi, kaya yinkalpayi turlku nyuwanpa. Mirtaya martu kujupakaja ninti jii turlkuku nyinapayi, paki, jii Mamamili walyjakajaluwiyajuya wan yantartan puuti puu jawunjuwiyajuya yinkalpayi. Jiikaja-jananya Mamamili wikarrukajalu julyju parnangka manuka katingu Mamamili ngurrakarti. \v 4-5 Jiikaja-jananyaya manu ka katingu, palukajangaya mirta nyupawinti nyinapayi, jiipu japu palungkaluya wulu parra yankupayi. Mirtaya martu kujupakajaku paki wajalpayi, jungaraya wulu jiipu japuku nyinapayi. Julyju-jananyaya Mamamili wikarrukajalu palukaja manuka katingu Mamamili ngurrakarti, Mamalukamupula jiipu japulu nyaku ka-janampapula pukurlarrira. Ka-jananyaya wikarrukajalu kulinu, ngula kujupakaja yarnngaminyirri mankuraka katiraku, kayilapapula Mamakamu jiipu japu palu nyaku ka-janampapula pukurlarriraku. \s1 Mamamili wikarru jurri wulikajaya ngarnkawana paarrangkapayi \p \v 6 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu kujupa Mamamili wikarru paarrangkapayi, martukajangka-jananya wangka kunyjunyu parra wajalkura. Wangka palunyanga wulu yilta nyinamalpa. Jiilu-janampa martu wulikajaku, parna kujupa kujupakajangkakamu, wangka kujupa kujupawintingkalurrju-jananya parra wajalmalpa. \v 7 Wikarru palulu-jananya yanuka parra wajalpayi jilanya, “Kuwarrinyurra pupatiku ka Mama ngarnawarrapurluka marninypungkuma! Julyju palulunga kujungurrukamu karrukajakamu, parnakamu, ngarnkalurrju ngapinu. Kuwarri-nyurranya palulu kuutja yikijunku ka-nyurranya wajalku.” \p \v 8 Palujanuyila Mamamili wikarru kujupa paarrangkapayi ngarnkawana. Kayilapa wajalpayi jilanya, “Pukurlarriwaya! Tawunpa yini Papilunpa palunga Mama ngarnawarrapurlukalu pungkuka warlangku. Jiimartajiya walyku nyinani nyupa kujupa kujupawintiya nyinani. Ka-janampa Mama wirrilyirriku kayilapa-jananya pungku miturntanku. Martukajalu-jananyaya yankuraka palukaja nyakupayi, walykukajaya ngapilpayi, kayilaya yarra marlaku palukajalu walykukaja ngapila, Papilunmartajiyurulu.” (Jaanju tawun Papilunpa yumulu wajarnu, tawun Ruummartajiya kulira wirrilyirrijaku, Jiijajmili walyjakajaluya kulilkuraku jiinga tawunpa Ruuman.) \p \v 9-11 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu kujupa Mamamili wikarru paarrangkapayi. Kayilapa-janampa wiltulu wajalpayi jilanya, “Yiipinyurra palu jurtawarta kujungurrupurlukakamu warta paluyuru marninypungkumalpa mara walkawintilukamu ngalya walkawintilu, palujanu-nyurranya wirrilyilu Mama ngarnawarrapurlukalu kuutja warrkilku kurtingku warukarti, Mamamili wikarrukajangka kurungkakamu jiipu japu palungka kurungkalurrju. Kayilapanyurra jiingka wulu wilyjiwilyjiwinti nyinamalpa.” \p \v 12 Walykukajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkumalpa, karanyurra wulu junga nyinamalpa, Jiijajku. \p \v 13 Palujanurna yarrarnu kulinu ngarnawarrajanu wangkangu jilanya, “Mirlimirlingka wakala jilanya! Yiipiya Mamamili walyjakajalu mirta jurtawarta kujungurrupurluka marninypungkumalpa, palujanu-jananyaya mitu pungku, kayilapaya ngula pukurlpa nyinaku Mamamili ngurrangka, ka-jananya palulu wululu ngurrangka kanyinmalpa.” \s1 Wiitakaja katupungkuraku, nayipu yirrkiliyuruwintilu \p \v 14 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu martu yurnturrja nyinapayi. Mayiti palunga martu yarnngaku marlpa. Ka yurnturrpa palunga piirlangkapayi. Martu palulunga jangkurruyuru kuuluwanpa kanyilpayi, ka marangka nayipu yirrkiliyuru kanyilpayi. \v 15 Kayilapa Mamamili jaajijanu majuwartajanu kujupa wikarru pakarnu kayilapa yankupayirni. Ka palulura wiltulu wajarnu martu paluku, jilanya, “Wiitikajaya munyjulyarringu mirrkawinti yikini. Yanku-jananyan palukaja katupungkumalpa jii nayipu yirrkiliyuruwintilu, ka-jananyan mirrkakaja mankumalpa.” \v 16 Jii martu yurnturrja nyinapayi palulu-jananya yanu ka katupungkupayi nayipu yirrkiliyuruwintilu. \p \v 17 Kayilapa Mamamili jaajijanu majuwartajanu kujupa wikarru pakarnu kayilapa yankupayirni nayipu yirrkiliyuruwinti. \v 18 Palujanu marlakartiyuru kujupa Mamamili wikarru jaaji majuwartajanu pakanu. Jiinga kaninyjarra jaajingka tiipulja warupintingka warrkamurripayi. Palulungara wiltulu wajarnu wikarru kujupaku nayipu yirrkiliyuruwintiku jilanya, “Parnawanaya kuripijkaja munyjulyarringu. Yanku-jananyan palukaja katupungku, ka-jananyan mirrkakaja mankumalpa.” \v 19 Palujanu parnakarti palu yanu ka-jananya kuripijkaja katapungkupayi. Ka-jananya kangkupayi wirni majuwartakarti, palungka-jananya junkuraka kujupakajalu-jananyaya kantulpayi jinalu, karrkartakaja yintiraku, mijimiji. Mama ngarnawarrapurlukalu mijimiji palu nyaku ka kulilku, “Mijimiji paluyuruya ngarrimalpa mijikajawinti, jamparna-jananya martu walykukaja ngayulu wirrilyiwintilu mitu pungkumalpa.” \v 20 Ngayulurna Jaanju nyangu, wirni palunga majuwartanga tawunja yawujayiti yikipayi. Jampaya martukajalu kuripij palu jinalu kantulpayi, kayilapa mijikaja pakalpayi. Kayilapa wayilpayi wirnijanu karrukarti. Miji palunga kalyuyuru mulyju wayilpayi karruwana wirrirli, tuu yantarta mayilpa. Miji palunga mulyjuminyirri wayilpayi, Yiipi martu jarrpaku kayilapa martu palungkangalura wuupaminyirri. \c 15 \s1 Wikarrukajalu-jananyaya ngarntamalkura ka miturntanku \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju ngarnka nyakupayi, kayilaparna nyakupayi kujupa kujupa. Mamamili wikarrukajaya japan wulikaja yankupayi, martukaja-jananyaya ngarntamalkura ka miturntankuraku. Jiikajalu-jananyaya martukaja ngapilku, kayilapa Mama-janampa martukajaku kawalya nyinaku, wirrilyiparni. \p \v 2 Kayilaparna Jaanju nyangu kalaajuyuru limpilimpi majuwarta ngarripayi, karlkinpa mijimiji waruyuru ngarripayi palu kalaajuwana. Ka martukajaya jiingka kalaajungka yikira wanalpayi. Jiikajaluya julyju mirta palu jurtawarta kujungurrupurlukakamu warta paluyuru marninypungkupayi, paki. Mirtaya palukajalu jurtawartamili walkakaja marangkakamu ngalyangka kanyilpayi, paki. Jiikajaku-janampa Mama pukurlarringu ka-jananya yungu kujunkujunpa kitaayurukaja. \v 3 Kayilapaya kitaayuruwintilu yinkalpayi turlku palu, julyjuya Muujajmili warrkamupurlukalukamu jiipu japu palulu yinkalpayi. Turlku palu jilanyaya kitaayuruwintilu yinkalpayi, \mi “Nyuntu-lampajun Mama ngarnawarrapurluka maaja maju nyinani, maparn majuminyirri. Yalyjirrkajan nyuntulu wululu ngapilpayi. Martu wulikajaku-janampan maaja kunyjunyu nyinani, parna ngaawanakukamu parna kujupa kujupawanakulurrju. Nyuntu-janampan mirta karlkiku parlanyarrinpa, ka-janampan karlki kujupaku pukurlpa nyininpa, paki, wulikajaku-janampan pukurlpa nyininpa, ka-janampan jungalu wajarninpa. \v 4 Yuwa, nyuntuwiyajun junga nyininpa, mirtan walykukaja ngapirninpa, paki, palujanuntaya martu yarnngalu marninypungkuni. Kayilapantaya ngula kujupakajalu marninypungkumalpa, parna kujupa kujupakajawanalu, jumajin nyuntulu maajalu jungalu wajani.” \p \v 5 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu kaliki maju yikipayi, wupunpa. Kaliki palunga jaaji majuwarta kujupa yikipayi, Mamamili. \v 6 Mamamili wikarrukajaya japan wulikaja palukaja yanurni, martukaja-jananyaya ngarntamalkuraku. Jiikajaya kalikijanu pakanu kuurtu piirlpiirlwinti warlpukurruwinti, nanpaya kanyilpayi kuuluwanpa, ngarrkawati. \v 7 Palukajaya puu wulikaja yikipayi kuru maapuwinti. Jiikajajanu-jananya kujulu yungu wirni kuuluwanpa Mamamili japan wulikaja, wikarru palukaja, kujun kujupa-jananya yungkupayi. Jiikajangka wirnikajangka ngarripayi kalyukaja payijinwanpa. Mamalu-jananya wajanu jiikajaya kangkura martukaja-jananya walykukaja miturntankuraku. Mama palunyanga maaja maju wanka wulu nyinamalpa, ka martukaja-jananya walykukaja miturntanku. \v 8 Palujanu Mamamilingka jaajingka majungka puyu maju pakanu yikingu, jumaji palungka Mama maparn majuwinti nyinapayi. Mamalu-jananya wajanu wikarrukajangka, “Martukaja-jananyaya marrkulkura mirtaya jaaji ngaangka jarrpakura. Jiikajaluya wikarrukajalu japan wulikajalu, wirnikaja kangku parnakarti, martukajaya miturntankuraku. Palujanuya martukaja jaaji ngaangka jarrpaku.” \c 16 \s1 Ka-ngkuya wirnikaja payijinwinti \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju kulinu Mamamili jaajijanu-janampa wiltu wangkangu wikarru japan wulikajaku, palukajaku jilanya, “Parnakartiya mawu yarra!, ka wirnikajajanuya payijinkaja yintila! Palujanu-jananya Mama ngarnawarrapurukalu wirrilyiwintilu martu walykukaja pungku miturntanku.” \p \v 2 Palujanuyila kujulu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu parnakarti kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi. Kayilapa-jananya martukajangka ngarntakaja pakalpayi yarnangungka parlparriwana, kayilapaya wilyjiwilyjirringu. Jiikajangaya martukajanga jurtawartamili walyjakaja nyinapayi, palumili walkawinti. Kaya jurtawarta palunyakamu warta paluyuru marninypungkupayi. \p \v 3 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu parnakarti, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi kujungurrungka. Kayilapa jii kujungurru mijiwinti lungurringu. Kayilapaya kalyupurlukakaja palungka miturringunirra. \p \v 4 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu parnakarti, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi karrukajangkakamu jurnukajangka. Kayilapaya palukajalurrju mijirringu wananu. \v 5-6 Kujupanga Mamamili wikarrunga kalyukura maaja nyinapayi. Jiilura Mama ngarnawarrapurlukaku wangkapayi jilanya, “Mama ngarnawarrapurluka! Nyuntuwiyajun junga nyinani, ka julyjun junga nyinapayi, kayilapan wulu junga nyinamalpa. Jungalun wajanu kalyu-janampa mijiwintirriraku, mijiwiyajuya martukajalu jikinmalpa, jumaji-jananyaya nyuntumili walyjakaja mitu pungkupayi, kayilapaya mijikaja yintipayi. Ka julyju-jananyaya walykukajalu nyuntumili walyjakaja kujupakaja mitu pungkupayi, nyuntumili jakurlpurlukakaja.” \p \v 7 Palujanurna ngayulu Jaanju kulirnu tiipulpa martuyuru wangkangu jilanya, “Yuu, Mama nyuntulun jungalu wajanu jiikajaluya mijiwiyaju jikilkura. Nyuntungan maaja maju nyinani maparn majuwinti.” \p \v 8-9 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu jirntukarti, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi jirntungka. Kayilapa-jananya jirntulu martukaja waruyukulu kampapayi, kayilapaya Mama ngarnawarrapurluka nganarnpungkupayi. Kayilapa-ngkuya wajalpayi jilanya, “Jiilu-lampa kalyukajakamu jirntu putamanu.” Mirtaya Mama ngarnawarrapurluka kulilpayi ka walykukaja junu, kayilapaya mirta palu marninypungkupayi, paki. \p \v 10 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu parnakarti, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi jii jurtawartamilingka nyinapintingka. Palujanuyila parnawana parlparringka mungarringu, kayilapaya martukaja wilyjiwilyjiwinti nyinapayi, ngarntawintilurrjuya wilyjiwilyjiwinti nyinapayi, \v 11 kayilapaya Mama nganarnpungkupayi. Wululuya walykukaja ngapilpayi, mirtaya Mama kuliraka marninypungkupayi, paki. \p \v 12 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu parnakarti, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi karru majungka yini Yupuratijja. Kayilapa karru palunya kalyuparnirringu, ruutuyururringu wilturringu, kaya jantulwintikaja palungka yankuraku, martukaja-jananyaya pungkuraku. Jiikajangaya jantulpurlukakajanga kakarrapurluka. \p \v 13 Kanaji majungkalu palungka jaajanu malpu pakanu purakuyuru. Kayilapalu jurtawartangka kujungurrupurlukangka jaajanu malpu pakanu. Martu jiingka kuju yikipayi Mamamili jakurlpurlukayuru, palulu-janampa martukajaku pakiwana wajalpayi jilanya, “Ngayumili wangkaya ngangkula! Ngayurna Mamamili jakurlpurluka nyinani.” Martu palungkalu jaajanu malpu kujupa pakanu. \v 14 Jii malpukajaya maparnwinti nyinapayi, yalyjirr kujupa kujupaya ngapilkuraku. Palukajangaya parnawana yankupayi, maajakaja-jananyaya muunpungkuraku, palukajalu-jananyaya maajakajalu palumili jantulwintikaja kujungkalkuraku. Kayilapa-jananyaya maajakajalu palumili jantulwintikaja kangkuka kujungkalku. Kaya yarnngaminyirri jantulwintikaja yikira wanalku, kulilkuya Mama ngarnawarrapurlukaya pungkura kurtingkuraku. \p \v 15-16 Jiikajaya jantulwintikaja kujungkarringu ngurra yini Yamakitanja. \p Kulilarniya!, Jaanjurna-nyurrampa wajalkuraku. Julyju Jiijajju jilanya wajanu, “Ngularna parnakarti marlaku yankurni kanyurra mayitpi yurtuyurtu nyinaku, walykukajanyurra ngapilku. Mirtanyurra jilanyayuru nyinakura, ngayukujunyurra junga nyinaku, kayilapaliju-nyurrampa Mamakamu ngayu pukurlpa nyinaku, karna-nyurranya kangku ngayumili ngurrakarti.” \p \v 17 Palujanuyila kujupalu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanu, kayilapa payijinpa wirnijanu yintilpayi ngarnkawana. Palujanu Mamamili jaaji majungka yikipayi nyinapinti. Nyinapintijanu jiijanu wangkangu wiltu jilanya, “Nyamu, kuwarringulyu.” \v 18 Palujanu layitningkaja paarrangkapayi ka yurnturrpa wiltu wangkapayi, kayilapa parnakaja parlparriwana yaarrangkapayi. Mirta julyju jilanya parnakaja yaarrangkapayi, paki. \v 19 Ka ngurra jii majungka Papilunja kutuwana parnakaja yaarrangkapayi, kayila mayakaja punkalpayi. Kayilapa tawun kujupa kujupawanangka palukajangka parna yaarrangkapayi, kayilapaya mayakaja punkalpayi. Jilanyalu-janampa martukajaku mayakaja Mama ngarnawarrapurlukalu warlangkupayi, wirrilyiwintilu. \v 20 Kujungurrungkaya parnakaja nyinapayi. Palukajanga kalyulu jutunu, kayilapaya yapukaja parnangka pakirringu, mirtaya yikipayi, paki. \v 21 Purlijirtakaja majukaja ngarnkajanu punkalpayi ka-jananya martukaja miturntanunirra, kaya karlki kujupalu martukajalu Mama nganarnpungkupayi jilanya, “Mama ngarnawarrapurlukalu-lanya purlijirtakaja punkajunu. Palunga yilta Maaja walyku nyinani.” \c 17 \s1 Wanti walyku nyinaku ka jurtawarta mijimiji \p \v 1 Palujanuyila kujulu Mamamili wikarrulu japan wulikajajanulu yanurni, palulunga julyjulu wirnijanu payijinkaja yintilpayi. Karni palulu jilanya wajanu, “Yankurali!, nintijunkurakurnanta Mamalu wanti walyku pungkukijalu. Jiinga wantinga yirna kujupa kujupakajawinti kurntaparni ngarripayi maniku-jananya. Ka wanti jiinga kujungurrungka ngarnawarra nyinapayi. \v 2 Maajakajaluya parlparriwanalurrjulu yankuraka palungka wantingka ngarripayi, mirtaya kurntarriraka junkupayi, paki. Martukajaluya wama pukurlju jikira nyinani, palunyayuruluya wanti palungka pukurlju yankuraka ngarripayi.” \p \v 3 Palujanurnipula kujarralu kangu palulu Mamamili wikarrulukamu Mamamili Kuurtilu, ngurra kujupakarti, kalyuparnikarti. Palungkarna nyangu jurtawarta kujupa mijimiji nyinapayi, ka julyju palungkalu wanti palunyanga tatinu nyinapayi. Jurtawarta jiilu yinikaja putakaja yarnnga parlparriwana yarnangungka kanyilpayi, kayilapa Mamalu nyangu kara jii yinikajaku wirrilyirringu. Ka jurtawartalu palulunga kanyilpayi japan wulikaja kata. Ka katakajangka palukajangka tin wulikaja wirlkurrukaja nyinapayi. \v 4 Wanti palulunga kanyilpayi kuluju marumaru, ka karlkinpa mijimiji. Kayilapa ngalyipinti nikulajpa kuuluwanpa kanyilpayi, yapu puukunawinti, ka marapintilurrju kuuluwankaja kanyilpayi. Kayilapa marangka kanyilpayi panikinpa kuuluwanpa, kalyu walykuwinti. Ka Mamalu nyangu kalyu jiinya ka kulilpayi jilanya, “Kalyu jii walykuyuru jiilu wantilu walykukaja ngapilpayi jilanya, yirna kujupa kujupangka ngarripayi.” \v 5 Wanti jiilu ngalyangka yinikaja kanyilpayi jilanya, “Papilunmartajiluya walykukaja ngapini, ka palukajakurna-janampa wanti maaja nyinani. Ngayulurna-jananya muunpungkuni walykukajaya ngapilkuraku.” \p \v 6 Julyju-jananyaya parnangka martukajalu parlanykajalu mitu pungkupayi, Jiijajmili walyjakaja. Kayila wanti jiilunga-jananya jii mitukajamili mijikaja jikilpayi, ka turangkarripayi. Ngayulurna Jaanju nyangu wanti jiinya turangkarripayi, karna kuru pakanu. \v 7 Palujanurni Mamamili wikarrulurni palulu wajanu, “Nganakun nyuntu kuru pakanu? Ngayulurnanta nintijulku wanti jiikukamu jurtawartaku mijimijiwanku. \v 8 Jiin jurtawarta nyangu, julyju palunga nyinapayi, ka kuwarringa mirta nyininpa. Ngulanga palunga pirti majuwartajanu pakalku wankarriku, kayilapa kujupalu mitu pungku. Martu yarnngaluya palu jurtawarta nyaku ka kuru pakalku. Martu jiikaja-jananya Mamalu mirlimirlingka yinikaja julyju, mirta wakanu, jampa parnakamu ngarnka ngapilkijalu. \p \v 9 “Nintipukakajaluya jilanya kulila! Jii jurtawartalunga katakaja japan wulikaja kanyini, paluyuruya japan wulikaja yapukaja yikini. Ka paluyuruya japan wulikaja maaja majukaja nyinani. \v 10 Jii japan wulikajajanu karlkiya miturringu, payip wulikajaya palukajajanu miturringu. Kayila japan wulikajajanu kuju kuwarri maaja maju nyinani. Kayilapa kujupa ngula maaja maju nyinaku rawaparni, kayila pakirriku.” \p \v 11 Palujanurni Mamamili wikarrulu palulu wajanu. “Jurtawarta jiinya mijimijiwanpan nyuntulu nyangu. Palunga julyju nyinapayi, ka mirta kuwarri nyinani, paki. Jii jurtawarta nyinaku kayilapa maaja majurriku, jii japan wulikajayuru. Palujanu jii maaja maju kujupalu mitu pungku.” \p \v 12 Palujanurni Mamamili wikarrulu palulu wajanu. “Nyuntulun jiinya jurtawarta nyangu wirlkurru tin wulikaja katangka kanyilpayi. Jii wirlkurrukaja tin wulikajayuruya maaja majukaja tin wulikaja nyinaku. Kujungkaya jii jurtawartakamu maaja majukaja tin wulikaja nyinaku rawaparni, kayilapaya pakirriku. \v 13 Palukajalungaya kujungkalu wangkaraka ngapinmalpa pukurlju, mirta-ngkuya wirrilyirrimalpa, paki. Ka jiikuraya jurtawartaku maaja majuku wajalku jilanya, ‘Nyuntuwiyaju-lampajun maaja maju nyinamalpa, nyuntuwiyajulajunta kulinmalpa.’ \v 14 Jii maaja majukajalungaya jantulwintikajaku mirraku, ka kujungkalku. Ka jiikajaluya jantulwintikajalukamu maaja majukajalu kulilku jii jiipu japuya palu pungkura kurtingkuraku. Mirtaya palu pungku kurtingku, paki. Jiipumilimapulu-jananyaya palumili walyjakajalu palukajanga pungku kurtingku, jumaji-janampalura jii jiipu maaja majuminyirri nyinani, maajakajangkamarra maaja majuminyirri munkarra-janampalura parnapurlukakajaku nyinani. Jiikaja-jananya jiipumili Mamalu nintijunu palukuraya jiipuku walyjakaja nyinakura. Palukajaluraya palumilikamu Mamamili wangka kuliraka junga wuluya parnangka nyinapayi.” \p \v 15 Palujanurni Mamamili wikarrulu palulu wajanu, “Nyuntulun nyangu jii wanti walyku kujungurrungka ngarnawarra nyinapayi, palunga wanti walykunga mirta kujungurrungkaminyirri nyinapayi, martukajangka-jananya yarnngangka ngarnawarra nyinapayi. Palukajangaya martukajanga ngurra kujupa kujupajanu nyinapayi, ka wangka kujupa kujupawintiya nyinapayi. \v 16 Nyuntulun nyangu jurtawartangkalu katangka wirlkurrukaja tin wulikaja nyinapayi. Kayilapaya palu wirlkurrukaja tin wulikajakamu jurtawarta paluraya martuyuru parlanyarriku jii wanti walykuku. Ka palukajaluraya wartakajakamu kulujukaja manku ka katiku palungkamarra. Palujanuyila wanti palu nikitpala nyinamalpa. Palujanuyilaya palukajalu wanti palu ngalku, kayilapaya warungka warningku, kampara pakirrira. \v 17 Yilta, Mamalu-jananya muunpungku jii maaja majukaja japan wulikaja jilanyaraya wajalkura jii jurtawartaku, ‘Nyuntuwiyaju-lampajun maaja maju nyinamalpa, nyuntuwiyajulajunta kulinmalpa.’ Palujanuraya jurtawartaku paluku warrkamupurlukakaja nyinaku. Kayilapa Mamamili wangkakaja kujupakaja jilanya yiltarriku.” \p \v 18 Palujanurni Mamamili wikarrulu palulu wajanu. “Nyuntulun nyangu jii wanti walyku. Jiinga yilta walyku nyinani, kayilapa tawunpalurrju jii majuwarta walyku nyinani. Ka tawunja jiingka maaja maju nyinani. Palunga-janampalura maaja majuminyirri maaja kujupakajangkamarra nyinani. Maaja jiikajangaraya warrkamupurlukakaja nyinani.” \c 18 \s1 Tawun Papilunpa Mamalu pungkuka warlangku \p \v 1 Palujanuyilarna Mamamili wikarru kujupa nyangu ngarnkajanu yanurni. Palunga-janampa maaja maju wikarru kujupakajaku nyinani. Palunga wikarrunga piirlangkapayi, kayilapa parnalurrju piirlangkapayi. \v 2 Ka palulu wiltulu wajanu jilanya, \p “Pukurlarriwaya! Tawunpa yini Papilunpa palunga Mama ngarnawarrapurlukalu pungkuka warlangku. Jiimartajiya walyku nyinani, nyupa kujupa kujupawintiya nyinani. Ka-janampa Mama wirrilyirriku kayilapa-jananya pungku miturntanku. Tawun paluwanaya mirta martukaja nyinaku, paki, malpukajawiyajuya palungka nyinaku. \v 3 Yiltaya martukaja walyku tawun jiingka nyinani nyupa kujupa kujupawintiya nyinani, ka walykukajaya kujupa kujupa ngapini. Ka-janampa Mama wirrilyirriku kayilapa-jananya pungku miturntanku. Martukajalu-jananyaya yankuraka palukaja nyakupayi, walykukajaya ngapilpayi, kayilaya yarra marlaku palukajalu walykukaja ngapila, Papilunmartajiyurulu.” \p \v 4 Palujanurna ngayulu Jaanju kulilpayi ngarnkajanu wangkapayi jilanya, \mi “Walyjakajalurniya ngangkula! Mirtanyurra wulu tawun Papilunja nyina!, walaya pakala yarra!, Mama ngarnawarrapurlukaluntaya kujungka walykukajawinti pungkujaku. Yiipinyurra tawunja palungka wulu nyinaku, walykukajanyurra ngapinmalpa, palukajayurulu. \p \v 5 “Mama ngarnawarrapurlukalu-jananya nintilu kulini, palukajaluya julyju walykukaja wululu ngapilpayi, kayilapaya kuwarri wululu walykukaja ngapini. \v 6 Kujupakajaya yankupayi tawun jiikarti, kayilapa-jananyaya walykukajalu jiimartajilu warrkiraka pungkupayi, ka karlkinpa-jananyaya mitu pungkupayi. Ka jumajiya jiikajalu walykukaja ngapilpayi, palujanu-jananya Mama ngarnawarrapurlukalu puntajilu pungku. \p \v 7 “Tawun Papilunpanga palu walyku nyinani. Jiimartajiluya walykukajalu kulilpayi jilanya, ‘Martu kujupakajangkala-jananya mani maju manku, kayilapala wartakajakamu kulujukaja juriwankaja payamunku kanyilku, kayilapala palukajawinti kunyjunyu nyinaku.’ Yiltangulyuya palumartaji palukajawinti nyinapayi, kaya kuwarringa pakirriku, ka wilyjiwilyjiwinti nyinaku. Julyjuya jiikajalunga jilanya kulilpayi, ‘Ngayurtinpala maaja maju nyinani, wartakaja majuwintikamu manikaja majuwintila nyinani. Wulula nyupawinti nyinamalpa, mirtala wirla walyku nyinamalpa, paki.’ \v 8 Jiikajangaya mirta jilanya wulu nyinaku, paki, ka kuwarri Mamalu-janampa palukajaku wajalku ka pungku. Ka yiltangulyuya wilyjiwilyjiwinti nyinaku, kaya wirla walyku nyinaku, kalypartu mirrkaparni, kayilapaya miturriku. Palujanuyila Mama ngarnawarrapurlukalu-jananya waruwintilu mitukaja palu ngarrinyja kampaku pakilku, ka puyuwiyaju yikimalpa.” \p \v 9 Palujanuya maajakajalu jii parlparriwanaya nyinani, palukajaluya puyu palu nyaku ka kulilku, jiimartajiya miturringu, palujanuyilapa-janampaya paluku yulaku. Maaja jiikajalunga-jananyaya julyju yankuraka jiimartajingka walykukaja ngapilpayi. \v 10 Kayilapaya maaja palukaja ngurlurriku, kayilapaya ngurra Papilunja wirrirli yikimalpa, kayilapa-ngkuya jilanya wajalku, “Nyarru, jiimartajikajangaya pakirringu, kayila tawun Papilunpalurrju pakirringu. Karrpu kujungka-janampa Mama ngarnawarrapurlukalu tawun Papilunpa punguka warlangu, ka-jananya martukaja jiingka pungu miturntanu.” \p \v 11 Julyjuya martukajalu wirrirlijanulu mirrkakajakamu wartakaja kangkupayi, tawun Papilunkarti, martukajaluya payamulkuraku. Jii wirrirlijanukajaluya kulilku tawun jiinga pakirringu, kayilapa-ngkuya wajalku jilanya, “Papilunmartajiya pakirringu. Nganalu-lampa payamunku mirrkakajakamu wartakaja?” \v 12 Palukajalu-jananyaya Papilunmartajilu wartakaja jilanyayuru payamunkupayi, kuulukajakamu, jilpakajakamu, yapu puukunawankajakamu, kuluju juriwankajakamu, warta parnti kunyjunyukajawintikamu, warta kujupakajakamu, yayin kujupakajakamu, yapu kujupakaja. Wirrirlipurlukakajaluya yarralku-ngkuya wajalku, “Jiikaja wartakaja-lampaya nganalu payamunku?, nganalu-lanya mani yungku?, mirrkakukamu wartakajaku, payamunkurala.” \v 13 Papilunmartajiya pakirringu ka palujanuya tawun kujupakajajanulu purtu kulilpayi wartakajakamu mirrkakaja jalamunkuraku, jilanyakaja, mirrka juriwanpakamu, jinyji parnti kunyjunyukamu, wama jikilpintikamu, jinyji kujupakajakamu, pulawakamu, mirrka wilykikamu, pulukukajakamu, jiipukajakamu, yawartakajakamu, turilakajakamu, warrkamupurlukakaja. \p \v 14 Mirtaya Papilunmartajilu jiikaja wartakaja payamunku, paki. Jiikajakuraya wartakajaku layikamuminyirri nyinapayi. Jiikajangaya layikamu maajaya nyinakuraku. Marninypungkupayi-ngkuya, “Maajakajala nyinani, wartakajawintikamu mani majuwinti, kayilapa-langkuya marninypungkuni.” Kuwarringa pakirringunirraya. \p \v 15 Julyjuya martukajalu wirrirlijanulu mirrkakajakamu wartakaja kangkupayi, tawun Papilunkarti, martukajaluya payamulkuraku. Palujanuya palu wartakajakamu mirrkakaja payamunkupayi, kayilapaya wirrirlijanu jii martukaja mani majuwinti nyinapayi. Kayilapaya wirrirlijanu nyangu puyu majuwarta yikipayi Papilunjanu, Mamalu-jananya palukaja pungkupayi. Kaya nyanguka yikingu ngurlurringu, kayilapaya yulapayi. \v 16 Kayilapa-ngkuya wiltulu wajalpayi jilanya, “Nyarru! Tawunpa jiinya majuwarta Papilunpa pakirringu. Jiimartajingaya kuluju juriwanwinti parra yankupayi. Ngalyipintiya kuuluwanpa yapu puukunawinti kanyilpayi. \v 17-18 Karrpu kujungka-janampa Mama ngarnawarrapurlukalu tawun palu punguka warlangu, ka-jananya martukaja jiingka pungu miturntanu. Ka-janampa wartakajakamu manikaja pakirringu.” \p Julyjuya puutkajalu wartakajakamu mirrkakaja kangkupayi tawun Papilunkarti. Papilunpa jii kampapayi ka puyu maju pakalpayi, kayilapaya puutjanulu nyangu kaya yanurni kujungkarringuka ngamu yikipayi. Kayilapaya puutjanulu yikira nyakupayi puyukaja pakalpayi, puutpurlukakajalukamu maajakajalu puutpurlukalukamu karlkin kujupalu martukajalu. Kayilapa-ngkuya jilanya wajanu, “Nyarru! Jii tawun majuwartanga pakirringu, mirtaya paluyuru julyju tawun majuwarta yikipayi, paki, paluwiyaju tawunpa majuwarta.” \p \v 19 Palujanu-janampaya tawun jiimartajiku martukajaku yulapayi, ka-ngkuya jilanya wajalpayi, “Ngayurtinpala-janampa puutjanu palukajaku Papilunmartajiku nyarrurrikura, jumaji-lanyaya palukajalu mani maju yungkupayi, jampala-jananya wartakajakamu mirrkakaja jalamunkupayi. Palujanula mani majuwinti nyininpa kuwarri. Yuwa, karrpu kujungka-janampa Mama ngarnawarrapurlukalu tawun jii punguka warlangu, ka-jananya martukaja jiingka pungu miturntanu.” \p \v 20 Mamamili walyjakajakamu palumili wikarrukajaya pukurlpa nyinani. Ngapikajalurrjuya pukurlpa nyinani?, Mamamili wangka jakurlpurlukakajakamu Jiijajmili jakurlpurlukakaja, jumaji Mamalu-jananya jiimartaji walykukaja mitu pungu. \p \v 21 Mamamili wikarrukajaku-janampa kuju maaja nyinapayi. Wikarru palulu manu yapu majuwarta ka warningu kujungurrukarti. Kayilapa wajanu jilanya, “Ngayulurna yapu palu kujungurrukarti warningu, ka paluyuru-jananya Mamalu warukaja warningu Papilunja, kampara pakirriraku. Mirtaya martu kujupakaja nyinaku jiingka, paki. \v 22 Mirtaya martukajalu yarralku kitaakaja palungka parangku, paki. Ka mirtaya jiingka martukajalu yarralku yinkalku, paki. Kayilapaya mirta jiingka martukajalu yanku mayakaja ngapilku, ka warrkamurriku, paki. Ka mirtaya martukajalu jiingka wilykikaja yungkalku, ka ngalku, paki. \v 23 Palujanuya mirta laampukaja palungka tililku, paki. Ka mirtaya jiingka martukaja nyupawinti nyinaku, ka marrirtirriku, paki, martuparni palunga nyinaku. Tawun jiingkaya julyju wartapurlukakaja maaja nyinapayi, wartakajakamu mani majukajawintiya nyinapayi. Kaya martukaja tawun jiikarti yankupayi wartakajakamu mirrkakajaya mankupayi.” \p \v 24 Tawun jiingka-jananyaya Mamamili wangka jakurlpurlukakajakamu Mamamili walyjakaja mitu pungkupayi, ka martu karlki kujupakajalurrju. \c 19 \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju kulilpayi ngarnkajanuya wiltu wangkapayi jilanya, “Mama ngarnawarrapurlukala marninypungkura! Paluluwiyaju-janampa maparn majuwintilu martukajaku walykukaja warningkuninpa, ka-jananya wankani. \v 2 Yiltalula palu Mama marninypungkura, jumaji wululu jungalu wajani. Ka-jananya Papilunmartaji palukaja jungalu mitu pungu, ka-janampa tawunpa jungalu warlangu, jumaji-jananyaya palukajalu Mamamili walyjakaja mitu pungkupayi. Jiikajaluya walykukaja ngapilpayi nyupa kujupa kujupangka-jananyaya ngarripayi. Paluyuruya martukaja ngurra kujupa kujupakajajanulu walykukaja ngapilpayi.” \p \v 3 Kayilaparna-jananya ngayulu kulinu, martukajaluya wiltulu wajalpayi jilanya, “Mama ngarnawarrapurlukala marninypungkura!, jumaji Papilunmartajiku-janampa tawunpa kampangu pakimanu, ka-jananya jiikaja martukaja kampangu miturntanu. Palunga wulu kampamalpa, ka puyukaja wulu yikimalpa.” \p \v 4 Mamamili nyinapintingkaya ngamu jii jirlpi tuwinti puu wulikajalukamu jii puu wulikajalu kuru yarnngakajawintiluya pupatingu kaya Mama marninypungkupayi jilanya, “Yuu, Mama ngarnawarrapurlukala wululu marninypungkura!” \s1 Jiipu japu marrirtirriku \p \v 5 Kayilapa Mamamili nyinapintijanu ngamu kujupa wangkangu jilanya, “Karlkilunyurra Mama ngarnawarrapurluka kulini, ka jungaranyurra nyininpa. Nyunturtinjulurrjunyurra Mama marninypungkura.” \v 6 Palujanurna ngayulu Jaanju kulinu martukajaya yarnnga kujungkarringu ka wangkapayi. Palukajangaya wangkapayi ngapiyuru?, kalyu maju wayinyjayuru, paluyuruya wangkapayi. Ngapiyurulurrjuya wangkapayi?, yurnturrpa wangkani wiltu kalyu tayimu, paluyuruya wangkapayi. Jilanya-ngkuya wangkapayi, “Mama ngarnawarrapurlukala marninypungkura! Ngayurtinku-lampa maaja maju nyininpa maparn majuwinti, \v 7-8 palujanula pukurlpa nyinani, palula marninypungkuni. Kuwarri jiipu japu palu marrirtirriku, palumili nyupa majani jamartajanu. Palumili nyupara kuwarri yikiku paluku kuluju piirlpiirlwinti. Mama ngarnawarrapurlukalu nyaku ka kulilku, ‘Jiinya kuluju piirlpiirlwinti yikini, palulunga mirta walykukaja ngapilpayi, paki. Jilanyayuruya ngayumili walyjakaja nyinani, mirtaya walykukaja ngapini.’” \p \v 9 Palujanurni Mamamili wikarrulu wajanu jilanya, “Mirlimirlingka jilanya wakala! Martukajangkarna-jananya karlkingka Mamalu wajalku yankurakurniya mirrkakamu kukaya pukurlju ngalkuraku, jumaji palu, jiipu japu marrirtirrikijalu. Jii martukajakurna-janampa kunyjunyu ngapilku.” Ka Mamamili wikarru palulurni yarrarnu wajanu jilanya, “Wangka palukajarnanta wajalpayi, Mamamili ka wangka yilta palukajanga nyinani.” \p \v 10 Palujanurnalu ngayu Jaanpa wikarru palungka pupatingu, marninypungkuraku. Karni marrkunu, “Paki, mirtarnin marninypuwa!, jumajirna ngayu Mamamili warrkamupurluka nyinani, nyuntuyuru. Kaya kujupakajalurrju Mamamili warrkamupurlukakaja nyinani, Jiijajmili wangkaya parra wajani. Mamamili Kuurtilu-nyurranya murlpirrmani, Jiijajmili wangkanyurra parra wajalkura, palujanunyurra Mamawiyaju marninypungkura.” \s1 Yawarta piirlpiirlpa martuwinti yankupayi \p \v 11 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu ngarnka wupunarringu ka yawarta piirlpiirlpa wati yankupayi, martuwinti. Martu palunyangaya martukajalu wajalpayi, yini ‘Jungapurluka’. Jiilunga-jananya martukajangka jungalu wajalpayi. Yiipiya martukajalu walykukaja ngapilku, ka palulu-jananya yankuka jungalu pungku. \v 12 Kuru palunyanga waruyuru mijimiji, kayila jangkurruyurukaja yarnnga katangka kanyilpayi. Ka julyjulu kujulu palungka yini palumili walyja walkajunu. Yini palukura paluwiyaju ninti nyinani. \p \v 13 Palumili kuurtunga warlpukurru, mijikajawinti. Kaya martukajalunga palu yini kujupa wajalpayi yini ‘Mamamili wangkawinti.’ \v 14 Kaya palumili jantulwintikajalu yawartawintilu palu wanalpayi. Jii jantulwintikajangaya ngarnkapurlukakaja kuluju piirlpiirlwinti. \v 15 Jii jantulwintikajaku-janampa maaja palulunga jaangka kanyilpayi nayipu warlpukurru, nayipu jiiwintilu-jananya martukaja wakara miturntankuraku. Ka martu palu-janampa maaja maju minyirrpa martukajaku nyinaku, martu wulikajaku, parna parlparriwanaku. Palulu-jananya nintijulku Mama ngarnawarrapurlukalu-jananya walykukaja mitu pungku, wirrilyiwintilu. \v 16 Ka maaja palungkalu kuurtu warlpukurrungka wangkakaja nyininpa jilanya, “Ngaanga maaja majuminyirri nyininpa, maaja kujupakajangka-janampalura munkarra.” \p \v 17-18 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu kujupa Mamamili wikarru ngarnawarra yikipayi, jirntungka ngarnawarra, ka-janampa wajalpayi turrukajaku jilanya, “Kulilaya!, wulikajanyurra yanku kujungka, ka-jananyanyurra martukaja mitukaja ngalku pakilku. Martu jiikajangaya mitu ngarriku, maaja majukajakamu, maaja kujupakajakamu, warrkamupurlukakajakamu martu kujupakaja. Ka yawartakajalurrju-janampaya mitu ngarriku ngalkurakunyurra. Mama ngarnawarrapurluka-nyurrampa mirrani, yankuranyurra pukurlju ngalkura.” \p \v 19 Palujanurna-jananya ngayulu Jaanju nyangu jii jurtawarta kujungurrupurlukakamu martu walyku palukamu maaja majukaja parnapurlukakajakamu jantulwintikaja. Palukajaya kujungkarripayi. Palukajalunga-jananyaya jurtalu pungkupayi jii yawarta piirlpiirlwintikamu palumili jantulwintikaja. Purtu-jananyaya jurtawartamapulu pungkura kurtingkupayi, paki. \v 20 Palukajalu-jananyaya yawarta piirlpiirlwintimapulu ngalurnuka kanyilpayi. Maaja kujarra-pulanyaya jurtawarta kujungurrupurlukakamu jii martu walyku ngalunuka kanyilpayi. Jii martu walykunga Mamamili jakurlpurlukayuru nyinapayi. Julyju jii jurtawartalura wajanu jii martu walykuku yalyjirrkaja ngapilkuraku, martu yarnngaluya nyakuraku. Palujanu-jananya jii jurtawartalu muunpungkupayi martu walkawintikaja marninypungkurakuya palu jurtawartakamu warta jii jurtawartayuru. Palujanuya yawarta piirlpiirlwintimapulu palu kujarra jii jurtawartakamu martu walyku kangu ka-pulanyaya warningu waru majuwartangka, wulu-pulanya jii warulu kampakura. Waru jiijanunga puyu maju pakalpayi, yiluwanpa. \v 21 Jii yawarta piirlpiirlwintilu jaangka kanyilpayi nayipu warlpukurru, ka palulunga-jananya wakara miturntalpayi jii jurtawartamilikamu martu walykumili jantulwintikaja. Palujanuya jii turrukajalu mitukaja ngalkuraka munkurripayi. \c 20 \s1 Kanaji palu pirtingka nyinaku wan jawujun yiiyangka \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu Mamamili wikarru kujupa ngarnkajanu yanurni, kayilapa yikipayi. Ka palulunga marangka kanyilpayi wupuna jii tuwu wupuntamulkuraku, pirti majuwartangka. Kayila jiinpa majuwarta marangka kanyilpayi. \v 2-3 Palulunga yanu kayilapa kanaji maju palu jiinamunu. Kayilapa kanaji maju palu katingu ka pirti majuwartangka warningu. Kayilapalu tuwu jatamapunu ka lakamapunu wupunawintilu, ngurra jiingka wulu nyinakuraku wan jawujun yiiyangka. Kanaji palungala wajani “Malpumili maaja”. Jilanyalu wikarru palulu jii pirti majuwartangka lakamapunu, jumaji martukaja-jananya muunpungkujaku, ka kujupaya Mamayuru marninypungkujaku. Palunga jiingka wulu nyinaku, kayilapa Mamalura wajalku ngula pakalkuraku, ka rawaparniyila nyinaku. \p \v 4 Maaja kujupakajarna-jananya nyangu jii nyinapintikajangkaya nyinapayi. Ka kujupakajalurrjurna-jananya nyangu martumili kuurtikaja. Jiikaja-jananyaya julyju parlanykajalu katakaja katupungkura warningkupayi, jumajiya Jiijajmilikamu Mamamili wangka parra wajalpayi. Mirtaya palukajalu jurtawartakamu jurtawarta paluyuru wartajanu, parnangka marninypungkupayi, paki. Jilanya-janampaya parlanykajaku wajalpayi, “Mirta-lanyajuyan jurtawartamili walkajurra ngalyangka!, paki, ka mirta-lanyajuyan marangkalurrju walkajula!, paki.” Jii kuurtikajaya wankarriku marturrikuya ka palukajangaya maajakaja wanka nyinamalpa Jiijaj Kurayijjaluya, wan jawujun yiiya. \p \v 5-6 Ka Mamalu-jananya palu jii martukajanga kurranyilu palukaja mitujanu wankalku, kayilapa-lanya ngula ngayurtinpa martukaja wankalku. Jiikajakunga-janampa Mama pukurlpaminyirri nyinaku, mirtaya yarralku miturriku waru majuwartangka, paki. Jiikajalunga-pulampaya warrkamu ngapilku yatilykajalu Jiijaj Kurayijkukamu Mamaku wululu, wan jawujun yiiya. Yiipi palu wan jawujun yiiya pakirriku palujanu-lanya Mamalu martukaja kujupakaja mitujanu wankalku. \s1 Malpumili maaja katiku ka warungka warningku \p \v 7 Palujanuyilapa Mamalu malpu jiinya pirtijanu kurtingku. \v 8 Ka palulu-jananya martu kujupakaja tawun Kaakpakamu tawun Makaakmartaji muunpungku palumiliraya warrkamupurluka nyinakuraku. Jiikajangaya yarnngaminyirri parna parlparriwana nyinamalpa, Mamakukamu Jiijajkuraya parlanypa nyinamalpa. Malpumili maajalu-jananya palukaja kujungkalku, yankuraku-jananyaya jurtalu pungkuraku, Mamamili walyjakaja. \v 9 Malpumili maajaku maapulu-jananyaya palukaja yankuka tinkijunku pungkukijalu-jananyaya, Jarujalumungka. Tawun jiikungaraya Mamamili walyjakaja layikamuminyirri nyinaku. Mamalu-jananya ngaakajangkamarra jii malpumili warrkamupurlukakajangka waru warningku, ka-jananya kampaku pakilku. \v 10 Kayilapaya malpumili maaja Mamamili wikarrukajalu mankuka katiku warungka warningku. Kayilapa jiijanunga puyu yiluwanpa pakanmalpa. Malpu jiingakamu jurtawarta kujungurrupurlukakamu martu walyku palu, jiikajangaya warungka wulu kampamalpa wilyjiwilyjiwinti, mirtaya warujanu pakalku, paki. \s1 Martu wulikajaya yikiku kuutja \p \v 11-13 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu nyinapinti piirlpiirlpa nyinapayi, kayilapa Mama ngarnawarrapurluka palungka nyinapayi. Kayilapa palu tayimunga parnakamu ngarnka pakirringu, mirta nyinapayi, paki. Karna-jananya martu yarnngaminyirri nyangu kuutjaya palungka yikipayi, nyinapintingka kurranyi. Jiikajangaya julyju miturringu kayilapaya wankarringu, palukajangaya maajakajakamu warrkamupurlukakajalurrju. Karlkin kujupaya kujungurrungka julyju miturringu, kayilapaya wankarringu. Ka karlkin kujupaya ngurra kujupangka wirrirlingka kuurtikaja nyinapayi, kayilapaya wankarringu. Ka nyinapinti jiingkaya piirlpiirlja mirlimirlikaja ngarripayi, ka wikarrukajalu-jananyaya yanuka wupuntamunu. Ka wikarru kujulu wupuntamunu kuju mirlimirli ka palungkanga yinikajaya nyinapayi, palukajangaya yinikajanga wanka wulu nyinaku. Mamalu-jananya jii mirlimirlikaja nyakupayi wanyjalpaya martukaja parnangka nyinapayi, mayitpiya palumili walyjakaja, mayitpiya paki. \p \v 14-15 Mamalu-janampa mirlimirlingka yinikajaku palumili walyjakajaku nyakupayi, kayilapa-jananya nyakuraka kurtingkupayi palumili ngurrakarti, wankaya wulu nyinakura. Ka kujupakajaya yinikaja mirlimirli palungka mirta nyinapayi. Palukajanga-jananyaya wikarrukajalu warungka katira warningkupayi, jilanyaya yarralku miturriku. Palukajaya mirta Mamamili walyjakaja yarralku miturriku, wuluya wanka nyinamalpa. Mirtaya marlaku kuurtikaja ngurra palukutu wirrirlikutu yanku nyinamalpa, paki. \c 21 \s1 Ngarnka nyuwanpakamu parna nyuwanpa nyinaku \p \v 1 Palujanurna ngayulu Jaanju nyangu ngarnka nyuwanpakamu parna nyuwanpa. Parna ngaapula ngarnkakamu pakirringu, kujungurrulurrju pakirringu. \v 2 Kayilaparna nyangu tawun Jarujalumpa nyuwanpa ngarnkajanu tiputingu. Mama ngarnawarrapurlukalu tawun palunya ngarnawarrajanu tipujunu. Wanti marrirtikijalu jinajinangkalu jarrpani piirlpiirlwanja, paluyuru tawun palunya Jarujalumpa piirlpiirlpa tiputipayi. \v 3 Palujanurna ngayulu Jaanju kulinu Mamamili nyinapintijanu wiltu wangkapayi jilanya, “Kuwarri-jananya Mama nyinaku palumili walyjakajangka, wuluraya paluku walyjakaja nyinaku. Yilta-jananya wulu nyinamalpa. \v 4 Ngurra jiingkaya kunyjunyu nyinamalpa. Julyjuya parnangka wirla walyku nyinapayi, kaya mirta ngurra jiingka wirla walyku nyinaku, paki. Ka mirtaya martukaja jiingka miturriku, paki. Ka mirtaya ngarntarriku ka wilyjiwilyjiwinti nyinaku, paki.” \p \v 5 Palujanurni Mama ngarnawarrapurlukalu nyinapintingka ngayungka Jaanja wajanu jilanya, “Parnakamu ngarnkarna ngayulu nyuwanmanku. Ngayumili wangka jiikaja mirlimirlingka wakala! Palukaja wangkakajanga ngayumili yiltarriku, martukajalunyurra yiltalu kulilkura, palukaja wangkakaja yiltarriku. \v 6 Nyamuya ngayumili walyjakaja wankarringu, kaya karlkinpa waru majuwartangka wilyjiwilyjiwinti nyinani. Ngayurna julyju nyinapayi, kayilaparna wulu wanka nyinamalpa. Parnamartajilunyurra wangka ngaanya kulilkura! Jampa parnangkalu martulu kulilku ngayumili wangka ka walyjarriku, ka ngayulurna palu ngayumili ngurrangka nyinajunku, ka wulu wanka nyinamalpa. Kalyuyururnara yungku jikilkuraku, kalyu jiijanunga mirta marrkurriku, paki, wanka wulu nyinamalpa. \v 7 Walykukajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkumalpa, ka yiipijunyurra junga wulu nyinamalpa Mamakukamu ngayuku, palujanunyurra ngayumili walyjakaja kunyjunyu nyinaku, ngayumili ngurrangka. \p \v 8 “Ngayumili wangkaya ngaanya ngangkula! Martu walykukajaya wanyjalarriku?, jilanyarrikuya. Ngayumili wikarrukajalu-jananyaya mankuka katiku warungka warningku. Julyjuya parnangka miturringu, kaya yarralku jilanya miturriku, kayilapa jii warujanu puyu yiluwanpa pakanmalpa. Nganakajaya jiingka warungka kampaku pakirriku?, palukajangaya jilanya nyinani. Parlanykajalu-jananyaya warrkiraka pungkuni, karniya ngayu junku yankuni, jiikajangaya warukarti yanku. Karlki kujupangaya ngayukujuya parlanypa nyinani, palukajalurrjuya warukarti yanku. Ka karlki kujupaluya walykukaja wululu ngapini, jiikajangaya warukarti yanku. Ka karlki kujupaya nyupa kujupa kujupawinti wulu ngarrini, jiikajangaya warukarti yanku. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu mitu pungkuni, palukajangaya warukarti yanku. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu yinkara putamani, jiikajangaya warukarti yanku. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu pakiwana wajani, palukajangaya warukarti yanku. Ka karlki kujupakajalu-jananyaya wululu kujupakaja Mamayuru, marninypungkuni, jiikajangaya warukarti yanku. Yiipiya martu jilanyayuru pakiwana wulu nyinani, palukajangaya warukarti yanku.” \s1 Tawun Jarujalumpa, ngarnkajanu tiputipayi \p \v 9 Julyju palu Mamamili wikarru yanurni, wirni payijinwinti. Ka palulurni wajanu jilanya, “Yankurali, kangkurnanta nintijunku wanti jamartajanu. Palungalu marrirti nyinaku jiipu japungka.” \v 10 Palujanurnipula wikarru palulukamu Mamamili Kuurtilu kangu yapukarti, karnipula palungka ngarnawarra yikijunu. Ka wikarru palulurni nintijunu tawun Jarujalumpa, ngarnkajanu tiputipayi. Mamalu palunga tawunpanga kurtingu. \p \v 11 Tawun palunga tiliwinti rantalpayi, jumaji Mama palungkanga nyinapayi. Palunga kalaajuyuru piirlangkapayi, yapu puukunawintiyuru. \v 12 Tawun palunga piinyji majuwartalu tinkijunu. Ka piinyji palulunga kanyilpayi tuwal wulikaja, kiitukaja. Kiitu palukajangkanga wikarrukaja tuwal wulikajaya yikipayi, kujunkujun, martukajaya jarrpajakungkamarra. Kiitu kuju palungkanga yini nyinapayi, yini palunyanga ‘Ruupinpa’ Palunga Yijurilmili kaja kuju. Ka kiitu kujupangkanga yini kujupa nyinapayi, yini palunyanga ‘Juuta’. Palunga Yijurilmili kaja kujupa. Jilanyaya kiitu kujupa kujupakajangka yinikajaya nyinapayi, Yijurilmili kajakaja tuwal wulikaja. \v 13 Kiitu jurripalaya piinyjingka palungkanga kakarrakarti yikipayi, ka jurri kujupaya kayilikarti yikipayi, ka jurri kujupaya ngapartikarti yikipayi, ka jurri kujupaya yapurrakarti yikipayi. \v 14 Tawun palungkanga kaninyjarraya yapu limpilimpikajaya ngarripayi tuwal wulikaja. Ka yapu kujungkanga yini nyinapayi, “Piija”, jiipu japumili jakurlpurluka. Ka yapu kujupangkanga yini kujupa nyinapayi, “Jaanpa”, jiipu japumili jakurlpurluka. Jilanyaya yapu palukajangkanga yinikaja tuwal wulikaja nyinapayi, jiipu japumili jakurlpurlukakajaku yinikaja. \p \v 15 Palujanurna nyangu Jaanju, wikarru palulu marangka kanyilpayi warta kuuluwanpa, miijuramulpinti. Palunga yikipayi tawunkamu piinyji miijuramulkuraku, kiitulurrju. \v 16 Tawun palunga maya kuju yikipayi kaatput pakujiyuru. Ka wikarru palulu maya palunya miijuramunu kakarrakarti, ka nampa wajanu jilanya, piptin yantarta mayilpa. Ka wikarru palulu yarrarnu palunya miijuramunu kayilikarti, ka nampa wajanu jilanya, piptin yantarta mayilpa. Ka wikarru palulu yarrarnu palunya miijuramunu ngapartikarti, ka nampa wajanu jilanya, piptin yantarta mayilpa. Ka wikarru palulu yarrarnu palunya miijuramunu yapurrakarti, ka nampa wajanu jilanya, piptin yantarta mayilpa. Palujanuyila wikarru palulu maya palu miijuramunu parnajanu ngarnawarrakarti, ka wajanu jilanya nampa, piptin yantarta mayilpa. \v 17 Kayilapa palulu piinyji parnajanu miijuramunu ngarnawarrakarti, ka wajanu jilanya nampa tuu yantarta piitpa. \p \v 18 Piinyji palunga kalaajuyuru yikipayi. Ka tawun palunyanga kuulujanu ngapinu, ka kalaajuyuru yikipayi. \v 19 Tawun palungkanga yapukajaya kaninyjarra ngarripayi tuwal wulikaja, yiniwintikajaya. Jiinga kuju yapunga kalaajuyuru ngarripayi, ka yapu kujupanga puluwanpa ngarripayi, ka yapu kujupanga yukuriwanpa ngarripayi, ka yapu kujupa yukuriwanpalurrju ngarripayi. \v 20 Kayilapa yapu kujupanga mijimijiwanpa ngarripayi, ka yapu kujupanga kalaajuyuru ngarripayi, ka yapu kujupanga yiluwanpa ngarripayi. Ka yapu kujupanga puluwanpa ngarripayi, ka yapu kujupanga yiluwanpa ngarripayi, ka yapu kujupanga marumaru ngarripayi. \v 21 Kiitu palukajangaya paarlwanpa tuwal wulikaja yikipayi. Tawun jiingkanga ruutukajaya kuuluwanpa nyinapayi. \v 22 Tawun jiingkanga mirta jaaji yikipayi, paki. Martukajaluya kurulu nyangu yuti jiipu japu palukamu Mama maaja maju, kayilapaya jiingka marninypungkupayi. \v 23 Tawunpa jiingkanga jirntukamupula wirlarra mirta pakalpayi, paki, Mamakamupula jiipu japu palu tili rantalpayi. \p \v 24-26 Tili jiingkaya martukaja ngurra kujupa kujupakajajanu palungkaya yankuka kujungkarriku. Ka maajakajalukamu martu kujupakajalu-janampaya wirrirlijanulu wartakajayurukamu mirrkakajayuru kangku palukarti, martukajaku. Tawun jiingkanga mirta mungarriku, paki, karrpu wulu nyinamalpa. Kaya kiitukaja palungka mirta jatamapurriku, wuluya wupunpa nyinamalpa. \v 27 Kayilapaya walykukaja mirta tawunja jiingka jarrpaku, paki. Ka yiipiya karlkilu martukajalu marninypungkumalpa Mamayuru kujupa, mirtaya palu tawunja jarrpaku, paki. Yiipiya martukajangka karlkilu pakikaja wajanmalpa, mirtaya palungka jarrpaku, paki. Yiipiya martu karlkinpa nyupa kujupa kujupawinti ngarrimalpa, mirtaya palungka jarrpaku, paki. Mamamili walyjakajawiyajuya jiingka jarrpaku, wanka wulu nyinaku, palukajangaya yinikaja nyinani mirlimirlingka palungka. Jiipu japulu palulunga mirlimirli palu kanyini. \c 22 \p \v 1 Mamamili wikarrulurni nintijunu karru kalyuwinti ngarripayi. Mirta kalyu palu jartipala, paki, kunyjunyuwanpa. Kalyu jiinga yiipi martulu jikilku wanka wulu nyinaku. Mamamili nyinapintijanu kalyu palu puringuyurujanu pakarnu wayilpayi karruwana, tawun paluwana. Ka Mamamili nyinapintingka jiipu japu palu ngamu nyinapayi. \v 2 Tawun palunyangka ruutu kujarra kutuwana ngarripayi ngamulkirra, ka karru palunga ruutu kujarrangka kutuwana wayilpayi. Karru palungkanga wartakaja yikira wanalpayi, mirrkakajawinti. Wirlarra kujungkaya mirrkakaja warta kujujanu ngalkumalpa, kayilapaya wirlarra kujupangka warta kujupajanu mirrkakaja ngalkumalpa. Jilanyayuruya wirlarra kujupakajangka wululu mirrka kujupa kujupakaja ngalkumalpa, warta kujupakajajanu. Martukajaluya mirrka palukaja ngalku kaya wanka wulu nyinamalpa. Kaya parrkakaja manku warta jiikajajanu ngarntakajaku kunyjunyulkuraku. \p \v 3 Mama ngarnawarrapurluka-janampa walykukajakukamu parlanykajaku parlanypa nyinamalpa, ka mirtaya tawun palunyangka jarrpaku ka nyinaku, paki. Tawun palunyangkaya palumili walyjakajawiyaju kunyjunyu nyinamalpa, Mamangkakamu jiipu japungka-pulanyaya kunyjunyu nyinamalpa. Jii kujarrangapula jii nyinapintingka kujarrangka nyinaku. \v 4 Ka martukajalu-pulanyaya yuti nyakumalpa, ka marninypungkumalpa. Jiikajalungaya Mamamili yini ngalyangka kanyinmalpa. \v 5 Ngurra jiingkanga mirta-janampa mungajarrarriku, paki. Ka mirtaya kulinmalpa laampukajaya tililkuraku, paki. Mirtaya jilanya kulinmalpa, “Jirntu-lampa wanyjalarringu?”, kunyjunyuya palungkanga nyinamalpa tilingka, jumaji Mamalu-janampa maparn majuwintilu rantalku. Palungkangaya wulu maajakaja nyinamalpa. \s1 Jiijajpa marlaku yankurni \p \v 6 Palujanuju wikarru palulu wajanu jilanya, “Palukaja wangkakajanga ngayumili yiltarriku, martukajalunyurra yiltalu kulilkuraku. Julyju-jananya Mamalu jarrpajunu palumili Kuurti, palumili wangka jakurlpurlukakajangka, jiikajaluya palumili wangka parra wajalkuraku. Mama jiilurni wikarru palu kurtingu wangka ngaanya-lanya nintilkuraku, ngayurtinjula kulilkuraku wanyjalarriku jampangulyu.” \v 7 Jiijajju-lanya jilanya wajani ngangkulkurakula, “Jampangulyurna parnakarti marlaku yankurni. Yiipinyurra martukajalu wangka ngaanya kulilku, palujanu Mama-nyurrampa pukurlpa nyinaku.” \p \v 8 Wikarru palulurni ngayungka Jaanja nintijulpayi, palujanuyilarna pupatingu, palurna marninypungkuraku. \p \v 9 Karni ngayu marrkurnu wikarru palulu jilanya, “Mirtarnin ngayu marninypungkura, paki, Mamamili warrkamupurlukarna nyinani. Nyuntulurrjuran palumili warrkamupurluka nyinani, nyuntuyururna. Mamawiyajun nyuntulu marninypungkura. Karlkinpalurrjuya Mamamili warrkamupurlukakaja nyinani, palumili walyjakaja. Ngapikajalurrjuya nyinapayi palumili warrkamupurlukakaja?, palumili wangka jakurlpurlukakaja. Yiipi martukajalunyurra wangka ngaanya mirlimirlijanu kulilku, karanyurra Mamamili warrkamupurluka nyinaku. \v 10 Wangka ngaa-jananyan nyuntulu jakurljula!, kulilkurakuya wanyjalarriku jampangulyu. Mirtan nyuntu yaka nyinama!, jakurljula-jananya! \v 11 Martu walykukajaya kuwarri nyinani, kayilapaya wululu walykukaja ngapinmalpa. Ka karlki kujupaya jantuyuru pakiwana nyinani, kayilapaya wulu jiikaja jantuyuru nyinamalpa. Karanyurra Mamaku wulu walyjakaja nyinani, kayilaparanyurra wulu junga nyinamalpa.” \p \v 12 Jiijajju-lanya jilanya wajani, ngangkulkurakula, “Jampangulyurna parnakutu marlaku yankurni. Ka palu tayimurna-nyurrampa kunyjunyu ngapilku, jampanyurra junga nyinaku. Yiipinyurra wulu pakiwana nyinaku, karna-nyurranya ngula warrkilku kurtingku. \v 13 Ngayungarna julyju nyinapayi, jampa Mamalu parnakamu ngarnka ngapilkijalu, karna wulu wanka nyinamalpa.” \p \v 14 Yiipiranyurra Mamamili wangkaku junga nyinaku, kayilapa-nyurrampa pukurlpa nyinaku. Jiikajanganyurra Mamamili tawunja jarrpaku nyinaku. Kayilapa jiingkanyurra mirrkakaja warta jiijanu ngalkumalpa, kayilapanyurra wanka wulu nyinaku. \v 15 Kayilapaya kujupakajanga yawujayiti nyinamalpa, mirtaya palungka jarrpaku nyinaku, paki. Ka martu kujupakajaya jantuyuru nyinani palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupaluya walykukaja wululu ngapini, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupaya nyupa kujupa kujupawinti wulu ngarrini, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu mitu pungkuni, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu yinkara putamani, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupalu-jananyaya wululu pakiwana wajani, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. Ka karlki kujupakajaluya wululu kujupakaja Mamayuru marninypungkuni, palukajangaya yawujayiti nyinamalpa. \p \v 16 Jiijajjurna wangka ngaanya wajani jilanya, “Ngayulurna wikarru kurtingu Jaanpa nintijunkuraku mirlimirli ngaanya wakalkuraku, ngayurninyurra Jiijajmili walyjakajalu nintilu kulilkuraku. Tawun kujupa kujupakajangkanyurra kujungkarrini ngayukamu Mama-linyajuyan marninypungkuraku. Julyju maaja Tayipitpa nyinapayi. Ngayurnara paluku marlajanu nyininpa. Kurtalyala nyakuni pakarninpa yungunyungunpa. Ka martukajalurniya julyju wajalpayi ngayu yini ‘Kurtalya’” \p \v 17 Jaanjurna-nyurranya wajanu wanti palu jamartajanu nyinani, jiipu japulu palu marrirtikijalu. Wanti palungara jiipu japuku walyja, paluyurunyurra wantiyuru nyunturtinpa walyjakaja nyinani jii jiipu japuku. Nyunturtinpajunyurra majani Jiijajku, marlakurna yankurakurni. Karninyurra wajani, “Wala marlakurriwa!” Ka Mamamili Kuurtilurni wajani, “Wala parnakarti marlakurriwa!” Ngayumili walyja kujupakajaluya mirlimirli ngaanya riitamulku ka kulilku, ka jiikajalurrjulurniya wajalkura, “Wala marlakurriwa!” Martukajalula kalyu jikini jarrulyurriraku, wanka nyinaraku. Paluyurunyurra Jiijajmili wangka kulilku, wanka nyinaraku. Mirta-nyurranya japini maniku, palumili walyjanyurra nyinakuraku, paki, palumili wangkawiyajunyurra kulilku, ka palumili walyja nyinaku. \p \v 18 Jaanjurna-nyurranya wangka jilanya wajani, kulilkurakunyurra. Ngayulurna mirukaja nyangu ka mirlimirlingka ngaanya jungalu wakarnu. Yiipi kujupalu ngaanya mirlimirli mankuka wangkakaja jutulku ka wangka kujupakaja pakiwana junku, palujanuyila Mamalu putamanku wilyjiwilyjiwinti nyinaku. Julyjurna ngaangka mirlimirlingka wakanu wilyjiwilyjiwintiya nyinakura, paluyuru martu palunga wilyjiwilyjiwinti nyinaku. \v 19 Yiipi kujupalu ngaanya mirlimirli mankuka wangkakaja jutulku, ka martukajaluya mirta riitamulku ka nintirriku, palujanuyila mirta martu jiinya Mamamili tawunja jarrpaku, ka mirta tawun jiingka wartajanu mirrka ngalku, paki, palunga mirta wanka wulu nyinaku, paki. \p \v 20 Jiijajjurni wangka ngaakaja jakurljunu, kayilapa-lanya palulu wajani jilanya, “Jampangulyurna marlaku yankurni.” Ka ngayulurnara Jaanju paluku wajani, yuwa, jampangulyu marlakurri! \p \v 21 Jiijajmili walyjakajakurna-nyurrampa maaja Jiijajpa japinmalpa, ngampurrju-nyurranya kanyilkuraku.