\id 1TI Martu Wangka Mini Bible 2010 reprint with revisions \h 1 Timitikarti \toc1 Timitikarti mirlimirli nampa wan wakarnu kurtingu \toc2 1 Timitikarti \mt1 Timitikarti mirlimirli nampa wan wakarnu kurtingu \c 1 \p \v 1-2 Mirlimirli ngaanyarnanta Timitikarti wakarnu ka kurtingu, Puulju, Jiijajmili jakurlpurlukalu. Jiijaj Kurayijjurnipula Mamalu ngarnawarrapurlukalu junu jakurlpurluka. Yilta Mama jiilu-lanya wanka kanyirnin, ka Jiijajpa maaja maju-lampa nyininpa. Majarninpalara marlakurriraku. Nyuntun Timitinga ngayumili kajayuru nyininpa, Jiijaj Kurayijpan nyuntulu kulirni, walyjararrali nyininpa. Kulirnirna, Mamalukamuntapula Jiijaj Kurayijju kunyjunyu kanyilku, nyarrulu, palunyajanun pukurlpa nyuntu nyinaku. Jiijajpa jiinya maaja maju-lampa nyininpa. \p \v 3-4 Julyjurna yankukijalu parna Majatuniyakarti wajalpayirnanta jilanya. Marrkula-jananya jiimartaji!, mirtaya pakiwana nintilkura. Palunyayururnanta kuwarri wajarni, wululu-jananya marrkula! Jilanya-jananya marrkula!, mirtaya jukurrpa kujupawana wululu wajalkuranpa, mirtaya nyamukajamili mitunyjarrikajamili yiningkamarra warrkilkuran. Jilanyawiyajuya kulilkura Mamamili walyjakaja-jananyaya ngampurrju kanyilkura, palumili wangka-jananya jungalu nintilkuraku. \v 5 Mirta jilanya-langku warrkira nyinakuran, kunyjunyu-langku layikamurrira nyinakuranpa. Jilanyala Jiijajku junga nyinakuran, palujanula jungalula Jiijajmili wangka wajalkuran, mirtala walyku nyinaku ka kurntarriku. Jilanyanyurra nyinakuranpa wangka ngaanyarna-ngkuya wakarnu kurtingu. \v 6 Palunyakajaya mirta jungawana nyininpa, Mamamili wangkaya junu yanu, palunyangkaya pakiwana-ngkuya warrkira nyininpa, pakiwanaya putawana wajarninpa. \v 7 Kulirniya Muujajmili luwuya nintilkijalu, kaya pakiwana nintini. Purtuya wangka jungaku kulirni, kaya pakara pakiwana murlpirrju nintirni. \p \v 8-9 Mirtala Muujajmili wangka wanarni, kala kulini wangka jiinya kunyjunyu nyinani. Wangka jiikulara martulu riitamurrira ka junga nyinaku. Mamalu-lanya julyju luwu jiinya yungu, walykuwintilula walyku kulira, luwu jiinya warlangkupayilu kulilkura. Mirta Mamalu-langku yungu jiinya luwu kunyjunyukajaku, walykukajaluwiyajuya kulilkura. Jilanyaya kulilkura, “Jiiwana Muujajmili luwuwanala mirta junga nyininpa, walykuwanala nyininpa.” Luwu jiinya nyininpa karlkiluya kulilkura, Mamamili wangkaya kulira junkuni, jiikajaluya Muujajmili luwu kulilkura. Karlki kujupaluya, wululuya walykukaja ngapirni, palunyakajaluya Muujajmili luwu kulilkura. Karlki kujupaluya Mamakuraya parlanypa nyininpa, palukajaluya Muujajmili luwu kulilkura. Karlki kujupaluya Mamakuraya nyurnipurlukakaja nyininpa, jiikajaluya Muujajmili luwu kulilkura. Karlki kujupaluya martu mitu pungkupayilu, mamikamu mama, pungkupayilu kulilkura Muujajmili luwu. \v 10 Karlki kujupaluya, nyupa kujupa kujupangka yankupayilu kulilkura Muujajmili luwu. Karlki kujupaluya yirna kujarra nyupayurupula nyinin, kulilkuraya Muujajmili luwu. Karlki kujupalu maniku ngulyulpayilu, walyja kujupangkaya japirni, “Mani majurni yuwa!, nyuntumili walyjarna pungkujaku.” Jiiyuru ngulyulpayiluya Muujajmili luwuya kulilkura. Karlki kujupaluya paki kajalpayilukamu kuutjaya pakiwana wajarnilurrju, palukajaluya Muujajmili luwu kulilkura. Karlki kujupaluya walykukaja ngapirni, mirtaya junga nyinani, Mamamili wangka kunyjunyuya mirta kulirni, palunyakajaluya Muujajmili luwu kulilkura. \v 11 Mamamili wangka kunyjunyu jiinya, Mamalu-lanya kunyjunyulu yungu. Mamalurni jiilu wajarnu, parra wajalkura, palumili wangka jiinya. \s1 Mamara nyarru nyinapayi Puulku \p \v 12 Maaja Jiijaj Kurayijjurni jilanya kulirni, “Puulkurnara pukurlarrini, jungaju nyinani.” Jilanyalurni kulini, murlpirrparni junu, palukurnara warrkamu ngapilkura. Palujanurna Jiijaj Kurayijpa marninypungkuni. \v 13 Martu walykurna julyju nyinapayi. Walykurni Jiijajju junku yankungara, jumajirna nyurnimankupayi, palumili walyjakajarna-jananya pungkupayi. Paki, nyarrurringuju mirtarni junu yanu, ngurrpalurna-jananya palumili walyjakaja pungkupayi. Julyjurna pakiwanalu kulirnu, jilanya, “Mirta Mamamili walyja Jiijajpa nyinani.” Minyjily karanurna. \v 14 Palunyangkaju maaja Jiijajpa yiltaminyirri nyarrurringu ka pukurlarringuju, palujanurnara layikamurrira nyininpa, kulirninparna, yilta Mamamili walyja. \v 15 Yiltangulyu-lampa wulikajaku Jiijaj Kurayijpa yanurni ngaa parnakutu, martungka-langku walykukaja warningkura, ka wanka kanyilkura. Jilanyala kulilkura. Ngayulurrjurna walykuminyirri nyinapayi, ka yanurni walykukaja warningu, ka wanka kanyini. \v 16 Kayilaju nyarrurringu, walykukajaminyirriju warningu, jilanyaya martukajaluya kulilkura, “Yilta, Puulkura walykukuminyirrira walykukaja warningu. Palunyayuru-lampalura martukajaku walykukaja nyarrurriku warningku.” Palunyayuruya marlajanulu martukajalu kulilku, “Puulkura nyarrurringu ka wanka kanyirnu, palunyayuru-langku ngayurtinpa nyarrurriku, ka wanka kanyilku.” \v 17 Mama-lampa maaja yiltaminyirrila marninypungkura, wululula marninypungku mitukijalu. Mama-lampa jiinya maaja maju wulu nyinaku, pakirrinyjaparni, mirtala martulu kurulu nyanginpa, Mama palunya. Jilanyala kulini Mama wuluminyirri maaja maju nyinaku. \v 18 Timitilurni kulila, kajalu! Julyju Mamamili jakurlpurlukalunta wajarnu, nyinakuran junga Mamaku, nyuntulun yiltalu palumili warrkamun ngapilku. Wangka jakurlpurlukalunta wajarnu, palujanun kulilku ka murlpirrpa junga nyinaku. Wangka jilanyayururnanta kuwarri wajarni, marrkula-jananya jiimartaji!, mirtaya pakiwana nintilkura. \v 19 Wululu-jananyan jungalu nintinmalpa. Jiikajaluya martukajalu mirta Mamamili wangka jungalu nintini, pakiwanaya kulini ka Mamaya junu yanu, wangka kujupaya kulini. \v 20 Kujarrapula nintipurluka jiingka nyinani, Yayiminajkamu Yalikijanta. Ngayulurna-pulanya julyju Mamangka japirnu, palunya kujarra-pulanya payira kurtingkura, malpumililu maajalu-pulanya kanyilkura. Mayitpipula ngulampa kulilku, ka Mama mirta nyurnimanku. \c 2 \s1 Mamala japilkura \p \v 1 Kulilkuranyurra wangka ngaanya, yiltaminyirri. Mamangkala japira nyinamalpa, Jiijajmili walyjakajalu. Mama ngarnawarrapurlukala wululu marninypungkura nyinamalpa. Martu wulikajakula japira nyinamalpa, \v 2 jilanyaku maaja majukajakukamu maaja kujupakajaku, jiikajalu-langkuya kunyjunyu kanyilkura. Palujanula kunyjunyu nyinaku, jurtaparni, Mamakulara junga nyinaku. \v 3-4 Yiipi jilanyala japilku martukajaku, palunyangka Mama-lampa pukurlarriku, kayilapa-lanya wanka kanyilku. Mama jiilu kulini, wanka-lanya martu wulikaja kanyilkuraku, nintilara palumili wangkaku, yiltaku nyinakuraku. \v 5 Mama-lampa kuju maaja maju nyinani. Ka Jiijajpa kujuwiyaju-lampa purnturringu, martu nyinapayi miturringu-lampa, palujanu yilta Jiijajju-lampa kunyjunyunu, ka wankarnu, palujanu Mamayila-lampa kawalya nyinin. \v 6 Jiijaj Kurayijpa-lampa miturringu martu wulikajaku, walykuwintila wulu nyinajaku. Palujanula kulini, “Mamalu kulini wulikaja-langku martukaja wanka kanyilkura, jumaji Jiijajpa miturringu walykukaja-lampa warningu.” Julyju Mamalu kulirnu ngulampa Jiijajpa-lampa miturrikuraku. \v 7 Wangka jiinyarna parra wajalkura, ka Mamalurni paluku junu, Jiijajmili jakurlpurlukarna nyinakura. Juwuparnikajangkarna-nyurranya parra wajalkura junurni, nintipurluka. Jilanyanyurra kulilkura, ka Jiijajkunyurra walyja nyinakura, ka Mamaku junga nyinakura, jilanyakurni junu. Wangka ngaanyarna-nyurranya yilta wajarni, mirtarna paki wajani. \p \v 8 Puuljurna kulini jilanya. Yiipi martukajaya kujungkarriku, Mamaya marninypungkuraku, palunyangka yirnakajalu mara ngarnawarrarrikuka Mama japilku, mirta wantilu, paki. Yirna jiilura jurtaparnilu Mama japilku, junga nyinanyjanju Mamangka. \v 9-10 Puuljurna kulini jilanya. Wantikajaya Jiijajmili walyjakaja, kuluj luujwanwintikaja nyinakura, yirnalu kujupawana walyku kuliljaku. Wantikajaya mirta juri nyinakura, mirtaya nikilijkaja mani majulu payamulkura, paki. Mirtaya jinajinakaja mani majulu payamulkura, mirta-ngkuya kata jurimankura mani majulu, paki, wantikajaya junga nyinakura, ka jungaluya-janampa kunyjunyu ngapilkura, martu kujupaku. Palujanuya karlkilu nyaku ka pukurlarrikuya, wanti jiiyuruku, Jiijajmiliku. \v 11 Yiipinyurra martukaja kujungkarriku, Mamanyurra marninypungkuraku, palunyangkaya wantikajalu yakalu kulilku, \v 12 mirtaya wantikajalu pakalku nintilku Mamamili wangka, yirnakajangka, mirtaya maajayurulu wajalkura. \v 13 Jilanyanyurra kulilkura, Mamalu yirna Yaatamupalaji ngapirnu, palujanu wanti Yiipi marla ngapirnu. \v 14 Palujanuyila malpumili maajalu wanti yiipi muunpungu, walyku ngapilkuraku, ka wantilupalaji walyku ngapirnu, Mamamili wangka warlangu, ka Yaatamulu marlalu warlangu. \v 15 Ka wantikajaku-janampa warrkamu jilanya. Jijiya kanyilkura, ngampurrju majumankura, kayilapaya junga nyinaku Jiijajku, palujanuyila-jananya Mamalu wanka kanyilku. Ka Jiijajpaya kulilkura kayilaya wulu junga nyinakura, Jiijajku walyja kunyjunyu. \c 3 \s1 Jaajipurluka maaja maju \p \v 1 Wangka ngaanya junga nyinani, jilanya. Yiipi martulu kulini warrkamu jaajipurluka maaja maju nyinakijalu, jilanya warrkamu kunyjunyu kulini, ngapilkijalu. \v 2 Kulilkurala jilanya. Jaajipurluka maaja maju junga nyinakura, mirta pakiwana nyinakura, jumaji kujupalulu pakiwana nyinanyja jankajaku, yiipi jaajipurluka maaja maju jii pakiwana ngapilku. Maaja palunyanga nyupa kujuwinti nyinakura. Maaja jiinga junga nyinaku, mirta ngakumpayuru. Mirta maaja palulu wululu kulilkura walykukaja ngapilkura, karlki kujupangka-jananya kulilkura ka kunyjunyu ngapilkura. Yiipi martu kujuparni yanku ngurra kujupajanu, palunyangka-jananya maaja jiilu yungku mirrkakajakamu ngurrangka ngarrijunku. Maaja jiilu-jananya Mamamili wangka jungalu nintijulmalpa, nintipurlukalu kunyjunyulu. \v 3 Maaja jii mirta wamapurluka nyinarakukamu jurtapurluka, paki, palunyanga nyinaku yakapurluka. Maaja jii mirta maniku malya nyinakura, yirninyju nyinakura. \v 4 Maaja jiimili wantikamu jijikajanga jungalu kanyilkura. Palumili jijilunga wangka kuliraka jungalu yanku ngapilku. \v 5 Yiipi maaja jiilu pakiwanalu-jananya mirta ngampurrju kanyilku, palunyangka mirtanyurra jaajipurluka maaja marra! Purtu-jananya jiilu Jiijajmili walyjakaja ngampurrju kanyilku. \v 6 Maaja palunyanga rawa julyju nyinapayi, Jiijajmili walyja, mirta kuwarri Jiijajmilirringu. Yiipi kuwarrijanu Jiijajmili walyjarringu, ka jaajipurluka maaja majurriku, palunyalungku mayitpi marninypungkujaku, walyjalu. Palunyalunga pakiwana ngapilku, palujanuyila ngula Mamalu warrkilku kurtingku, jilanyayuru malpumili maaja warrkirnu kurtingu. \v 7 Jaajipurluka maaja maju kunyjunyu nyinaku, karaya karlkinga pukurlpa nyinaku, jaajikuraya ngurrpakajalu. Yiipi maaja jii pakiwana nyinaku, kaya Mamaku ngurrpakajaluya jankaku. Yiipi jaajipurluka maaja jii pakiwana nyinaku, kayilapa malpumili maaja pukurlarriku. Malpu pukurlarrijaku, mirtaya Jaajipurluka jiiyuru marra! \s1 Jaajipurluka maaja kujupakaja \p \v 8 Jaajiku maaja kujupakajaya jilanya junga nyinakura, jaajiku maaja majuyuru. Jilanyaya nyinakura junga, mayunyjuparni, wamaya mirta maju jikilkurakamu manikuya mirta malya nyinakura. \v 9 Mamaku wangkaya wululu jungalu kulira nyinakura, mirta paki karalkura. Wangka ngaanya kuwarri yutirringu julyjunga kukujarri ngarripayi. \v 10 Jaajiku maajanyurra mankukijalu, kanyurra kintilu kulilku jilanya, “Kuwarri palu junga nyininpa?, mayitpi paki.” Jiijajmili walyja junga nyinapayi, palunyanyurra manku, Mamamili warrkamu ngapilkura. \v 11 Jaajiku maajaku-janampa nyupakajanga junga nyinakura, mayunyjuparni. Martu kujupaya mirta minyjilypa junku, jiikajalu wantikajalu. Mirtaya wama maju jikilkuraku, jungaya wulu nyinakuraku. \v 12 Jaajiku maajakajaluya jiilu kuju nyupa kanyilku, ka palumili nyupakamu jiji ngampurrju kanyilku. \v 13 Palunyalunga Mamaku warrkamu jungalu ngapilkura, kayilapaya martukajalu nyaku, kaya pukurlpa nyinaku. Palunyangkaya jaajipurlukalu maajalu murlpirrju wajanmalpa Jiijajmili wangka. \p \v 14 Kulirninparna-nyurranya mayitpi ngularna-nyurranya maa yankuraku, Mamamili wangkarna-nyurranya nintilkuraku. \p \v 15 Yiipi pakingkanga mirlimirli ngaanyanyurra nyakura riitamulkura, yaalunyurra junga nyinakura Mamaku? Yilta ngaarna-nyurrampa mirlimirli kurtingku. Mamamili walyjakajala nyininpa, palunya-lampa maaja maju nyininpa, wanka-lampa wulu nyininpa. Palumili wangka yiltaminyirrila kulira junga nyininpa. \v 16 Mamaku wangka ngaanya yiltaminyirri, Mamalu kuwarri yutirnu, julyjunga kuku nyinapayi. Wangka jiila kulilkura ka junga Mamaku nyinaku. Wangka jiinga jilanya. “Ngarnawarrajanurni yanu martu yururringu ka parnangka ngaangka nyinapayi, kayilaya nyangu Mamamili wikarrukajalu. Mamamili Kuurtilu-langku nintinu, martu jiinga jungaminyirri nyinapayi. Jampa marturrinyja martuluya yarnngalu parra wajalpayi parna parlparriwana. Palunyangkaya martulu jiinya Mamamili kulirnu kaya walyjarringu. Palujanu Mamalu marlaku katingu ngurra ngarnawarrakarti.” \c 4 \s1 Pakiwanaya-jananya nintilpayi \p \v 1 Mamamili Kuurtilu julyju wajarnu, ngulanga martu karlkinjuya Mamamili wangka jungalu kulilku nyinaku, ngayunyurulu, palujanuya Mama junku yanku. Palunyakajaluya malpumili wangka kulilku, malpulu-jananya muunpungkumalpa, pakiwanaya nyinakura. \v 2 Wangka palunyayuruya pakiwana mayunyjukajalu wajanmalpa, Mamamili wangkayuru. Pakiwanaya kulira nyinamalpa, wululu. \v 3 Karlkinjuya mayunyjukajalu wangka palunyayuru nintirninpa kuwarrilu. Jilanyaya wajarnin. Nyupararrapula mirta nyinakura, yirnakamu wanti, kirrijipula nyinakuraku. Jilanyalurrjuya wajarni, mirrka karlkinpala ngalkuraku, ka mirrka karlkinpala mirta ngalkuraku, palunyayuru mirta Mamamili wangka nyininpa. Wangka yilta jiinyala kulilkura. Ka ngayulurna Puulju kulini, Mamalu-lampa ngapirnu, mirrkakajakamu kukakajala wulikaja ngalkuraku. Kayilapalalu Mamangka japilku kunyjunyula ngalkuraku, Jiijajmili walyjakajalu. \v 4 Mamalu-lampa wulikaja ngapirnu kunyjunyukaja, palujanula mirta parlanyju junku. Jiikajala kunyjunyulu ngalku, kala Mama marninypungku jii-langku mayi yungkunyjanpa. \v 5 Karlkiluya kulini, “Mirtala mirrkakamu kukakaja karlkinpa ngalkuraku, luwu-lampa nyininpa.” Ka Puuljurna-nyurranya wajani, Jiijajmili walyjakajalula Mama japilku, kala mirrkakajakamu kukakaja ngalku, kunyjunyu. \s1 Jiijajmili warrkamu kunyjunyu \p \v 6 Timitilurni kulila! Wangka palunya-jananyan nintilku, Jiijajmili walyjakajangka, palujanun nyuntulu Jiijajmili Kurayijmili warrkamu kunyjunyulu ngapilku. Mamalunta junu warrkamu jiinyan ngapilkuraku. Palumili wangkakun wulu nintirriku, palujanun murlpirrpa nyinamalpa. Wangka jiinyala jungalu kujungka kulini. \v 7 Jukurrpa kujupakaja-jananyan mirta kulila!, ka mirta nintijula!, Mamamilikuwiyaju nintirri, ka-jananyan nintijula! Nyuntun Mamamili wangka wululu riitamulku, ka Mama wululu japinma!, kayilapa yalyjirrpa junga nyinamalpa. \v 8 Palunyangkan nyuntu palumili wangkakun wulu riitamurrira nintirriku, kan Mamaku junga yalyjirrpa nyinaku. Jungan wulu nyinaku, kayilapan kunyjunyu ngaangka parnangka nyinaku, ngulayilapan Mamamili ngurrangka kunyjunyu nyinaku, wanka wulu. \v 9 Junga wulu nyinakuranpa, wangka jiinya yilta nyinani, wulikajalula kulilkura kala junga nyinakura, wangka palunyayuru. \v 10 Mamakulara junga wulu nyinakijalu palukulara warrkamu wululu ngapini, manarrparnilu, ka jampaya karlkin kujupa-langkuya jankani, wululula warrkamu ngapinmalpa. Jilanyala kulilku, “Mamakulara wulu junga nyinamalpa, jumaji-lanya martukaja wulikaja wanka kanyini. Martu wulikajaku-janampa walykukaja warningku, kayila wanka kanyilku, jampaya kulilku Jiijajpanga Kurayijpa. Yuwa yilta Mama-lampa wulu wanka nyinamalpa.” \p \v 11 Wangka jiinya-jananya jungalu nintila!, mirtan kurntarriwa! \v 12 Nyuntun warrinyji nyininpa, mirtan yirna wuurlpala. Kunyjunyu-jananyan yirnakaja nintilkura, mirtantaya kujupalu marrkulkura junkuraku, jilanya “Nyuntun yirnaparni warrinyji nyininpa, mirta-lanyajun nintijula!” Jilanyaluntaya mirta marrkulku, junga nyinama!, ka nintila-jananya wululu! Mirta karlkinpa-jananyan minyjilypa jurra!, wulikajaku-janampa layikamurri nyina! Jiijajkura kulilku junga wulu nyinama! Yiipin junga nyinaku, wulikajaluntaya nyaku kaya junga nyinaku, nyuntuyuru. \p \v 13 Ngayulurnanta ngula maa yanku nyaku, ka nyuntulu-jananyan kuwarri kurranyilu nintinmalpa. Jilanya Mamamili warrkamu ngapila!, jampaya Jiijajmili walyjakaja kujungkarriku, Mamamili wangka-janampan wululu riitamula!, nintinmalpa. \v 14 Mamalunta maparnyuru jarrpajunu, martukaja-jananyan nintilkura. Palunyanta maparnyuru jarrpajunu julyju, jampantaya Mamamililu jakurlpurlukalu wangkangu, kayilantaya yirnakajalu mara junu katangka. \v 15 Wangka jiikajarnanta wajarnu, palunyangkan wululu jungalu ngapinma!, palunyangkantaya martukajalu nyaku, kaya pukurlarriku kulilkuya, nyuntun kunyjunyu nintipurluka nyinani. \v 16 Ngampurrpa nyinama!, marlaku walykukarti yankujaku. Junga nyinama!, Mamamili wangka-jananya kintilu nintinma! Yiipi-jananyan jilanya wululu nintilku, Mamalunta wanka kanyilku, martukajalurrjuya wanka nyinaku. \c 5 \p \v 1 Timitilurni kulila!, jilanya. Wuurlpalakaja-jananyan mirta warrkila!, kunyjunyu-jananya kawalya wangka!, Mamayuru. Ka-jananyan warrinyjikaja wajalku, kurtayurulu. \v 2 Ka parntanykaja-jananyan wajalku, yipiyuru. Yurrkanykaja-jananyan wajalku, jurtuyuru, wangka kunyjunyu, mirta-jananya nyupayuru walyku kanyila! \s1 Wanti yirnaparnikaja \p \v 3 Ka wantikaja yirnaparnikaja-jananyan ngampurrju kunyjunyulu kanyilkura. Jaajipurlukalu-jananya yungkura ka ngampurrju kanyilkura, jampaya walyja kujupa wirrirli nyininpa. \v 4 Jampaya karlki kujupa wantikaja yirnaparnikaja nyininpa, palunyangka yurntalkajalukamu kajakajaluya ngampurrju kanyilku jiinya wanti, jijikajalurrju. Jilanya kunyjunyu yurntaljukamu kajalu ngampurrju kanyilku, puntajilu, nyamilukamu nyamululurrju. Jilanyaya kanyilku ka Mama pukurlarriku. \v 5 Ka karlki kujupaya wantikaja yirnaparnikaja pamuliparni nyininpa, jilanyaya kulini, “Mamalurni ngarnawarrapurlukalu ngampurrju kanyilku, jumajirna pamuliparni.” Wantilu palunyalunga karrpuparakungka Mama japini nyinani, ngampurrju kanyilkura. \v 6 Ka wantikaja kujupa yirnaparnikaja Mamakura ngurrpa, pakiwanaya karlkinpa nyininpa, manikajakuya wartakukamu kulira nyininpa. Yirna kujupa kujupakartiya yaninpa, mani mankukija, palunyangkaya mirta Mamamilingka ngurrangka wanka nyinaku. \v 7 Wangka jilanya-jananya jaajipurlukakajangka wajala!, kajalukamu yurntalju nyamilukamu nyamulu-jananyaya ngampurrju kanyilkura, martu kujupakajalu-jananyaya warrkiljaku. \v 8 Wangka jilanyaya kulilkura, pamuli walyjakajalu-ngkuya ngampurrju kanyilkura. Pakingkanga mirta Jiijajmili walyja junga nyininpa, pamuli palunya. Yilta walykuminyirri nyininpa, jumaji mirta ngampurrju kanyini. Martu karlkinjuya Jiijajmili wangka kulira junkuni, palunyangkaya walykuwinti nyininpa. Palunyangka muuminyirri martu jiinga walykuminyirri nyininpa, mirta-jananya pamuli ngampurrju kanyirninpa. \p \v 9-10 Wanti yirnaparni jikiji yiiya parntanypanyurra jurra yini mirlimirlingka!, ka jikiji yiiyangka munkarranyurra jurra yini mirlimirlingka! Jiikaja-jananya jaajiku maajalu nyakura, ka ngampurrju kanyilkura. Karlki kujupakaja yirnaparnikaja jikiji yiiyangka ngalyarni-jananyanyurra mirta jurra yini mirlimirlingka! Karlki kujupa jikiji yiiyangka munkarraya mirlimirlingka-jananyanyurra yini jurra! Jilanyakajawiyajuya nyinapayi, nyupa kujuwinti, palunyangkaya nyupaparni nyininpa. Palukajangaya wulu junga nyinapayi Jiijajku. Kunyjunyuluya-jananya jijikaja majulpayi, kaya nyupa walyjaku junga nyinapayi. Martu karlkinkulurrjuya kunyjunyu ngapilpayi, jilanya martu karlkinpaya-jananya yungkupayi mirrkakamu mayangka-jananya jarrpajulpayi, wuumpalangka. Karlki kujupaluya-jananya Jiijajmili walyja, jampa pungkupayi, palunyangkaya-jananya wanka kanyilpayi, wantikajalu jiikajalu. Jiikajawiyajuya-jananya mirlimirlingka yini jurra! \v 11 Karlki kujupakaja yirnaparnikaja jikiji yiiyangka ngalyarni-jananyanyurra mirta jurra yini mirlimirlingka! Karlkiluya yirnaparnilu wajarni jilanya “Kirrijirna nyinaku, Jiijajku wulu walyja.” Palujanuyilaya yumurriku yanku yirna kujupa manku, kaya Jiijajpa minyjilypa junku. \v 12 Jilanyaya Jiijajku jamarta warlangku, palujanu mirta-janampa Mama pukurlpa nyinaku. \v 13 Karlki kujupalu yirnaparnikajaluya Jiijajpa junu yanu. Maya kujupakarti maya kujupakartiya yaninpa wangkawinti. Yumuluya paki wajani martu karlkinpaya-jananya minyjily junkuni. Palunyangka-jananyanyurra mirta yini mirlimirlingka jurra!, mirta-jananyanyurra jaajipurlukalu maajalu ngampurrju kanyilkura. \v 14 Palunyangkarna Puulju kulini jilanya. Wantikaja jikiji yiiyangka ngalyarni yirnaparniluya, yirna kujupakarti yankura nyinakura, ka jiji kujupa mankura yirna palumili. Palunyangka wanti jiilu ngurrangka jiingka warrkamurrira ka ngampurrju kanyilkura. Jilanyaya wantikaja palukaja nyinara, jumajiya-jananya martu karlkinpa minyjilypa junkujaku, ka martu kujupalu-langkuya warrkiljakungkamarra. \v 15 Jilanyarna-nyurranya wajarni, karlkinjuya wantikajalu yirnaparnilu Jiijajpa junu yanu, kaya wanani malpumili maaja. \v 16 Yiipi Jiijajmili walyja wanti nyinani, palumili pamuli wanti kujupa yirnaparni nyininpa. Jiilunga ngampurrju wanti jiinya yirnaparni kanyilku, mirta jaajipurlukalu wanti jiiyuru kanyilku. Jaajipurlukalu-jananyaya mani japuwintilu wanti kujupakaja, yirnaparnikaja ngampurrju kanyilku, walyjakaja-janampa pamulikaja jumaji wirrirli nyinani. \v 17 Maaja karlkinju-nyurrampaya jaajipurlukalu kunyjunyulu Mamamili warrkamu ngapirni. Jiikaja-jananyanyurra mani majumarta yungkura, warrkamujanu. Karlkilu nintipurlukaluya kunyjunyu nintirni Jiijajmili wangka, jiikaja-jananyanyurra maju mani yungku. \v 18 Wangka jiiyuru Mamamili wangka ngaanya nyinani jilanya, “Jakumanulu yawarta warrkamurrira katira mayi yunginpa, mirta juninpa. Yawartalu warrkamurrira ngalkunin.” Palunyayuru nintipurluka Mamamili warrkamurrira ngalkura!, palujanuranyurra manikaja yungkumalpa, kunyjunyu nyinakura manikamu mayiwinti. Mamamili wangka kujupa nyinani jilanya, “Martukajaya warrkamurrimalpa, palujanu mani-jananyanyurra yungkumalpa.” \p \v 19 Timitilurni kulila! Mayitpi jaajipurlukalu maajalu walyku ngapilku. Yiipi kujupalunta yanku jakurljunku, mirtan kulila! Palujanunta mayitpi kujupalunta wangka palunya yanku jakurljunku, kayilapan kulilku, yanku kujulu jaajipurluka maaja japilku, ka kuru wajalku. Mayitpi maaja palunyalu walyku wulu ngapilku, palunyangkaya Jiijajmili walyjakaja kujungkarriku, kaya kuru wajalku. Karlki kujupaluya kulilku, kaya mirta walyku ngapilku, ngurlurrikuya. \v 20 Wangka ngaanyarnanta wakara maa kurtingkuni, riitamulkuran junga nyinakuraku, Jiijajmili walyjakajalulurrjuya kulira junga nyinakura. \v 21 Ngaanyarnanta wajarninpa, Mamangkakamu Jiijaj Kurayijja mirangka, Mamamili wikarrukajangkalurrju. Wangka jiikajakun junga nyinaku. Palujanu jungalu-janampa kunyjunyu ngapila wulikajaku!, mirta-janampan karlkikuwiyaju kunyjunyu ngapila! \v 22 Mamamili warrkamu jaajipurlukanyurra mirta pipurrulu mara jurra katangka!, warrkamurriraku, rawalunyurra kulilku junku Mamamili warrkamurriraku. Yiipinyurra pipurrulu mara junku, palunyangka mayiti marlaku walykukaja ngapilku. Palujanu Mama-nyurrampa parlanypa nyinaku, jumajinyurra pipurrulu palu maaja junuka. Palujanu kintilunyurra kuliraka mara jurra!, Mamamili warrkamu ngapilkuraku. \v 23 Nyuntun Timitilu ngarntawintilu jikila wayinpa japuwarta!, mitijinyuru kunyjunyulpayi, mirtan kalyuwiyaju jikila! \v 24 Martu karlkiluya walykukaja ngapini kulilparnilu, palunyangka martu karlkinju nyakuni, kaya kulirni, “Yuu, ngula-jananya Mamalu payilku kurtingku.” Ka martu karlkin kujupaluya kukulu walykukaja ngapirni. Yiipinyurra martu jiiyuru pipurrulu manku, marlalunyurra kulilku jiilu walykukaja ngapilpayi. \v 25 Kaya karlki kujupalu kunyjunyu ngapirni, martukajangka, kaya martukajalu kulini. Ka martu karlkin kujupaluya kukujarrilu kunyjunyu ngapirni, ka kujupangkaya-jananya mirta wajarni. Palujanu ngula martulu-ngkuya kulilku, jiikajaluya kunyjunyu ngapilpayi \c 6 \s1 Mayunyjulu pakiwana nintini \p \v 1 Jiijajmili walyjakaja warrkamupurlukakajaya junga nyinakura maajakajaku, mirtaya-jananya nyurnimankura. Yiipi-jananyaya nyurnimanku, maajakaja, palujanuya martukaja karlkinjuya Mamaku ngurrpakajaluya wajaljaku jilanya, “Jiijajmili walyjakajaya mirta junga nyininpa. Warrkamupurlukalu nyurnimanin palumili maaja walyja Jiijajmili. Mama ngarnawarrapurluka puta nyininpa, palumili wangka minyjilpa.” \v 2 Jiijajmili walyjakajanyurra karlkinpa nyininpa warrkamupurluka. Mirtanyurra jilanya kulira wajalkura, “Ngayukuju jiinya maaja kujarraliju walyjararran nyininpa, Jiijajmili walyja, palujanurna ngayulu puta wajalku, mirtarni ngayungka wajalku yungkura.” Palujanu mirta jilanya warrkamupurluka nyinakura, maajaku jungaminyirri nyinakura, walyjaku Jiijajmiliku. Mama ngarnawarrapurlukara maajakukamu warrkamupurlukaku pukurlarrinpa. Timiti, jilanyalu-jananya jungalu parra wajanma! \v 3 Jiijaj Kurayijpa-lampa maaja nyininpa. Yiipira nintipurluka mirta junga nyinaku, ka palumili wangka junku ka kujupawana nintilku, nintipurluka jiinga mayunyju. \v 4 Mirtara wangka jungaku ninti, ngurrpara, walyjaluwiyajungku kulira marninypungkuni. Nintipurluka palunyanga jurtapayi warrkilpayiwiyaju. Jiilu-jananya nintipurlukalu yiipi nintijunku, palunyangka-ngkuya warrkilku, ka mikujakaya nyinaku. \v 5 Palumili wangkaya kulilku kaya pakiwana nyinamalpa. Mayunyjukajaluya jiiwana kulinmalpa, “Mamamili wangkala-jananya nintilku, kayilapa-lanyaya mani maju yungku. Yiltayilapala mani majuwinti nyinaku.” Jilanyaya kulini, manikuwiyajuya jiikajalu kulini. \v 6 Jilanyala kulilkura, Jiijajmili walyjakajalu. Yiipi Jiijajmili walyjakajala junga nyinaku, palujanula pukurlpa nyinaku, mirta mani majuwintila pukurlpa nyinaku. \v 7 Ngayunpala jiji japuwarta puunarringu maralpa, maniparnikamu wartaparni. Kala palunyayuru miturrinyja kuurti maralpa yanku ngarnkakutu. \v 8 Palujanula mirrkakamu kuluju kujuwinti pukurlpa nyininpa, mirtala maniku majukukamu wartakajaku kulira nyinaku. \v 9 Martu karlkinjuya mani majukukamu wartakajaku kulira nyininpa, palujanuya Jiijajpa junku yankuni, ka walykukartiya yankuni. Kayilapa ngula Mamalu-jananya warrkilku kurtingku. \v 10 Yiipi martulu mani maju kulinmalpa, ngulanga walykuminyirri nyinamalpa. Karlkinpaya julyju Jiijajmili walyjakaja manikuraya layikamuminyirri nyinapayi, palujanuya Jiijajpa junu yanu. Palujanuya wirla walykurringu, kulirnuya, “Mani majuwintirna nyininpa, pukurlparni. Yiltarna pakiwana nyinapayi.” \s1 Timiti, jilanyan nyinaku \p \v 11 Timitilurni kulila! Nyuntun Mamamili walyja nyininpa, mirtan nyuntulu maniku kulira nyinamalpa, jurra! Mamakura junga wulu nyinama!, palunyawiyaju kulinma! Martuku-janampa layikamurrira nyinama! Jurtaparni nyinama!, mirta-jananyan warrkinma!, kunyjunyulu-jananya kanyinma! \v 12 Jungaminyirri wulu nyina!, palujanu ngula Mamalunta wanka kanyilku. Mamalunta yintarnu junu palumili warrkamupurluka, julyjuntaya kalyungka jarrpajunu, martukajangka kurungka. \v 13-14 Mama jiilu-lanya wanka kanyini, wulikaja. Mamangkakamu Jiijaj Kurayijja kurungkarnanta wajarni, junga nyinama!, Mamamili wangkaku wulu, palujanuyila Jiijajpa marlakurriku. Jiijajpalu julyju wangkangu Payilatja junga, mirta kurntarringu, jilanyangka nyuntulu-jananya jungalu wajala!, mirtan kurntarrima! \v 15 Ngulanga Mamalu Jiijajpa-lanya wajalku kurtingku, marlakurni yankuraku. Tayimungka palunyangka Mamaluwiyaju kulirni. Mama jiinya-lampa kujungulyu maaja maju wulikajaku, nyininpa. Maaja yarnngaya parnawana nyininpa parlparri, palujanu Mama ngaa maaja majuminyirri-janampalura nyininpa. \v 16 Palunyawiyaju julyju wulu nyinapayi ka wulu nyinamalpa. Jirntu maju rantani, palunyayuru Mama nyinani, mirta martulu kintilu nyaku, kurulu, julyju mirta martulu nyangu kurulu. Palunyanga-lampa maaja maju wulu yilta wanka nyinamalpa, palunyala wululu marninypungkumalpa. \v 17 Timitilurni kulila! Jiijajmili walyjakajaya karlkinpa warta majukurlukamu mani majuwinti nyininpa. Wajala-jananya mirta-ngkuya walyjalu marninypungkura nyinakura, martukuya kunyjunyu nyinakura. Mirtaya manipayi nyinakura, Mamaya kuju wanalkura. Mamalu-lanya jiilu yunginpa wulikaja, pukurlpala nyinaku. Kulilkurala mani maju ngarrira pakirrinpa, ka Mama wulu-lampa nyininpa, pakirriparni. \v 18 Wajala-jananya wartawintikajangkakamu mani majuwintikajangka, jungaluya ngapilkura martu karlkinku, yirniluya-jananya yungkura mani, ka ngampurrjuya-jananya kanyilkura. \v 19 Yiipiya palunyayuruya nyinaku yungkupayikaja, palujanu-jananya Mamalu ngula puntajilu wulu wanka kanyilku palumili ngurrangka. \v 20 Karlkilu-jananyaya pakiwana nintilpayi, walyjaluya kuliraka wajalpayi jilanya, “Ngayurniya kulila! Ngayulurnantaya nintipukalu nintini, wangka junga.” Timitilurni kulila! Mirtaya wangka junga wajarni, pakiwanaya wajarni. Mirta-jananyan jilanyalu kulila!, ka nintinmalpa, jurra! Wululu-jananya Mamamili wangka jungalu nintinma!, ngayulurnanta julyju wangka palunya nintilpayi. \v 21 Mirtaya jiikajalu wangka junga nintini. Jiiwana wangkaya karlkilu nintini, kaya Mamamili wangka junu yanu, mirtaya Jiijajmili walyja nyininpa. Nyamu, Mamalu-nyurranya ngampurrju kanyilku, pukurlpanyurra nyinaku.