\id 1PE Martu Wangka Mini Bible 2010 reprint with revisions \h 1 Piijamili \toc1 Piijalu-janampa mirlimirli ngaanya nampa wan kurtingu \toc2 1 Piijamili \mt1 Piijalu-janampa mirlimirli ngaanya nampa wan kurtingu \c 1 \p \v 1-2 Mirlimirli ngaanyarna-ngkuya Piijalu wakara kurtingkuni, riitamulkuranyurra. Jiijaj Kurayijjurni julyju junu palumili jakurlpurluka. Nyunturtinpanyurra parna parlparriwana nyininpa, Mamamili walyjakaja. Parna palukajangaya yini Puntujpa, Kilijiya, Kapatujiya, Yayijakamu Pijiniya. Ngurra palukajawananyurra kujupa kujupangka nyinani. Ngulangala yankuka kujungka nyinaku Mamamili ngurrangka, ngurra kunyjunyungkaminyirri. Julyju Mama ngarnawarrapurlukalu-nyurranya kulinu, palumili walyjanyurra nyinakura. Palujanu-nyurranya palumili Kuurtilu nintinu, jungaranyurra nyinakura Mamaku. Jiijajmili wangkanyurra kulinuka walyjarringu. Jilanyanyurra kulini, “Jiijajpa-lampa miji yintingu, ka miturringu, ka walykukaja-lampa warningu. Palujanu palumili walyjalara nyinani.” Mamarna-nyurrampa japini, ngampurrjuntaya kanyilkura, ka pukurlpanyurra nyinakura. \s1 Yilta, Mamalu-lanya wululu kanyilku, palumili ngurrangka \p \v 3-4 Mama ngarnawarrapurlukala marninypungkura, palumili kaja-lampa maaja Jiijajpa kurtingu. Mama palunya-lampa kunyjunyu nyininpa, ka kawalya-lampa nyininpa, jampala Jiijajku walyjarringu. Jiijajpa jiinya Mamalu mitujanu wankarnu, ka-lampa walykukaja warningu, Mamakulara walyjakaja nyinakura. Palujanula jilanya kulini, “Yilta, Mamalu-lanya wululu kanyilku, palumili ngurrangka, ka-lampa kunyjunyu ngapinmalpa.” Jilanya-lampa yiltalu kunyjunyu ngapinmalpa, ka kujupalu Mama purtu marrkulku, kunyjunyu-lampa ngapiljakungkamarra. \p \v 5 Mama jiinyanyurra yiltalu kulini, jiilu-nyurranya wululu ngampurrju kanyinmalpa rawalu, kayilapa Mamalu-jananya martukajangka wajalku kuutja. Palunya tayimu kuutja Mamalu-lanya wajalku palumili ngurrangkala wulu nyinakura. \v 6 Kuwarri-lanyaya parlanykajalu warrkiraka pungkuni, jumajila Jiijajmili walyjakaja nyininpa. Ka ngula palu tayimu pukurlpaminyirrila nyinaku, Mamamili ngurrangka. \v 7 Yiipila wulu junga nyinaku, mirtala Jiijajpa junku yanku, palujanunga Mamalu-lanya kuutja marninypungku, jampa Jiijaj Kurayijpa marlaku yankuni. \p \v 8-9 Julyjunyurra Jiijajpa mirta nyakupayi, ka kuwarrinyurra mirta Jiijajpa nyangu, kayilapanyurra palu yilta kulini, karanyurra layikamurrira nyininpa. Pukurlpaminyirriranyurra nyininpa Jiijajku, jumajiranyurra palumili walyjarringu. Jiilu-nyurranya walykukaja warningu, ka-nyurranya wanka kanyinu. Jiijajmili walyjarringunyurra, kanyurra ngula wanka wulu nyinaku. \v 10 Julyjuya Mamamili jakurlpurlukakajalu wajarnu, Mamalu-nyurranya ngampurrju kanyilku. Jiikajaya ngunjulpa nyinapayi, kaya kulilpayi jilanya, “Yaalu-jananya ngula Mamalu martukaja wanka kanyilku?” \v 11 Jiikajangka jakurlpurlukakajangka-jananya Jiijaj Kurayijmili Kuurtilu nintilpayi jilanya, “Ngula Kurayijpa miturriku, ka wankarriku. Palujanu maaja maju nyinaku.” Mamamili jakurlpurlukakajalu jilanya kulilpayi, “Nyaarta Kurayijpa yankurni parnakarti? Yaaluyuru nyinaku?” \v 12 Mamalu-jananya jii jakurlpurlukakajangka wajarnu, “Ngayumili wangkaya wakala!, ngulaya martukajalu kulilkura, mirta kuwarrinyurra kulilkuraku.” Julyjuya jiikajalu wajarnu, Kurayijpa miturriku, kayilapa wankarriku. Ka kuwarri-nyurranyaya kujupakajalu jakurljunu wangka jiinya, Jiijajmili walyjakajalu. Mamamili Kuurtilu-jananya murlpirrmanu, Kurayijmili wangka-nyurranyaya jakurljunkuraku. Mamamili wikarrukajaluya nintirrikijalu kulini jilanya, “Yaalu Mamalu martukaja wanka kanyilku?” \s1 Mamayuruya junga wulu Jiijajku nyina \p \v 13 Jiijajmili walyjakajanyurra junga nyinakura. Jilanyaya kulinma!, “Wulula Jiijajku junga nyinakura, jumaji Mamalu-lanya ngula ngurrangka ngampurrju kanyilku, jampa Jiijaj Kurayijpa marlaku yankurni.” \v 14-15 Julyjunyurra walyjalu kuliraka pakiwana nyinapayi. Jiiyurunyurra kuwarri mirta pakiwana nyina! Mama ngarnawarrapurluka junga wulu nyinani, paluyururaya junga wulu Jiijajku nyina! Palumili wangkaya kulila!, ka yirnilu ngapila! \v 16 Mamamili wangka julyjujanu nyininpa jilanya, “Ngayurna Mama ngarnawarrapurluka junga nyinani, ngayuyurunyurra junga nyinaku.” \p \v 17 Jilanyanyurra ngangkuni, “Mama ngarnawarrapurluka-lampa mama nyininpa.” Palujanunyurra yirnilu ngapilkura palumili wangkawana. Mamalu-lanya kulini jii martukajaluya yirnilu ngapini, palukajaya ngula palumili ngurrangka nyinaku. Kayilapa kujupakajaluya kulini, palumili wangka, kaya junkuni walykukajaya ngapilkuraku. Palukaja-jananya ngula Mamalu wajalku kurtingku. Palujanuya junga Mamaku nyina!, yirniluyan jungalu Mamaku ngapila! \p \v 18-19 Julyjunyurra pakiwana nyinapayi, mitunyjarrikajaluntaya nintijulpayi, kujupawananyurra, pakiwana nyinakura. Palujanu Jiijajmili wangkanyurra kulinu, ka palumili walyjarringu. Paluluntaya Jiijajju wankarnu, kujupawananyurra, pakiwana wulu nyinajaku. Maajalu mani majuwintilu yanku martukura payamunku payinpa, palujanuyila martu jii yanku. Jiijajpa wartangka miturringu, wankala yankuraku, mirta-langku martukaja mani majuwintilu payamunu payinpayuru, wankala yankuraku, paki, palu-lampa miturringu wankalkura-lanya. Julyju Juwukajalu mitunyjarrikajaluya jiipu japuwarta mirtayirtiku mitu pungkupayi, kayilapa-janampa Mamalu mirtayirti palu nyakupayi, ka-janampa walykukaja warningkupayi. Palujanu Jiijaj Kurayijpa-lampa mirtayirtiyuru paluyuru miturringu, mijikaja yintingu, Mamalu-lampa walykukaja warningkuraku. Kuwarri yiipi martulu walyku maju ngapini, palujanuya mitu pungkuni. Kayilapa Jiijajju mirta walykukaja ngapilpayi, paki, ngurrpa paluya miturntanu. \v 20 Mamalu parnakamu ngarnka ngapinu. Palu tayimu kurranyilu Mamalu kulinu Jiijajpa ngula maaja maju nyinaku. Ka kuwarriwiyaju Jiijajpa parnakarti yanurni, nyunturtinpanyurra kuliraka walyjarriraku. Palujanu jampayuru Mamalu-jananya kuutja wajalku. \v 21 Jiilu Jiijajju-nyurranya nintinu, Mamakuranyurra junga nyinakura, palujanu Mamalurrjunyurra kulini jilanya, “Yilta, ngula Mamalu-lanya wanka kanyilku.” Mama jiilu Jiijajpa mitujanu wankanu, kayilapa maaja maju nyinajunu, palumili ngurrangka. \p \v 22 Jiijajmili wangkanyurra kulirnu, ka jungaranyurra nyininpa, palujanu-ngkuyan martukajalu layikamurrira nyininpa. Wulu-ngkuyan jilanyalu layikamurrira nyinama! \v 23 Mamamili wangka wulu nyinaku, mirta pakirriku, paki. Wangka jiinyanyurra kulirnu, ka palumili walyjarringu. Yakurtingkaluyan yutirringu, paluyurunyurra yarrarnu yutirringu, kanyurra Mama ngarnawarrapurlukamili kajakamu yurntalpa nyininpa, mirta yakurtimiliwiyaju. \p \v 24-25 Mamamili wangka julyjujanu jilanya nyininpa, \mi “Yukuri yikiku kayila pipurru tikirlarriku, kaya purtipulawukaja yikiku, kayilapa pipurru tikirlarriku. Yukuri jiiyurula martu nyinaku, kala pipurru pakirriku. Jilanyala martu rawaparni nyininpa, kayilapa Mamamili wangka wulu nyinaku.” \m Wangka jii-nyurranyaya parra jakurljunkupayi, Jiijaj Kurayijmili wangka. \c 2 \s1 Nintipukaminyirrinyurra nyinaku, jiji paluyuru majurringuka nintirringu \p \v 1 Martu kujupakunyurra kunyjunyu nyinakura, mirta-ngkuyan parlanypa nyina! Martu kujupakunyurra kunyjunyu nyinakura, mirtanyurra martu kujupa kajala! Martu kujupakunyurra kunyjunyu nyinakura, mirtayan martu kujupa nganarnpuwa! Martu kujupakunyurra kunyjunyu nyinakura, mirtayan mayunyju nyina! Yiipi martu kujupalu wartakaja kanyinmalpa, mirtara wirrilyirriku. \v 2 Jiji japukajaluya yakurtingka ngama jikini, kaya majurriraka nintirrinpa. Kuwarrinyurra ngurrpakajayuru nyininpa, Mamamili wangkaku, jiji japukajayurunyurra nyininpa. Palujanunyurra riitamurriraka mawu nintirrini, kayilapanyurra nintipukaminyirri nyinaku, jiji paluyuru majurringuka nintirringu. \v 3 Julyjunyurra Mama ngarnawarrapurluka nintilu kulirnu, paluluntaya ngampurrju kanyini. Jilanya Mamamili wangka julyjujanu nyinani. \p \v 4-5 Wululuya Mamamili wangka kulila!, ka junga nyinama Jiijaj Kurayijku! Julyju martu walykukajaluya Jiijajpa kulirnuka junu. Jilanyaya kulirnu, “Mirta palu Jiijajpa Mamamili, paki.” Ka Mamalu kulirnu, “Ngaaju ngayuku kaja, martukaja-jananya wankalku.” Jiikunyurra Jiijajku junga wulu nyina!, ka Mamamili Kuurtilu-nyurranya ngampurrju kanyilku. Kuurti jiilu-nyurranya nintilku Mamakuranyurra jungalu ngapilkura, palujanu-nyurrampa Mama pukurlpa nyinaku. \p \v 6-7 Mamamili wangka julyjujanu, jilanya nyinani. \mi “Martukajaluya puri ngapilku, kaya warta kujarra narnnguwinti yikijunku. Kayilapaluya warta kujupa wiltu, warlpukurru ngarrijunku ngarnawarra. Kayilapaya warta palu wiltu manku warningku, pinyi karalkuya. Mama ngarnawarrapurlukalu warta palu warningunyja mankuka ngapilku puri. Palujanula nyaku puri kunyjunyuminyirri, jiijanu wartajanu.” \m Mamamili wangka kujupa, julyjujanu nyinani jilanya, \mi “Ngayulurna Mamalu warta miinwan manku, karna maya kunyjunyu ngapilku warta jiiwintilu, ngayumili walyjakajaya jiingka mayangka nyinaraku. Jiijaj Kurayijpa nyinani warta jiiyuru miinwanpa, martukajaluya kulilkuka wanka wulu nyinaku.” \m Martukajalunyurra Jiijajmilikajalu kulini jii Jiijajpa, kanyurra pukurlarrini. Kayilapaya kujupakajalu Juwukajalu kulira ka junkuni. \v 8 Mamamili wangka jilanya julyjujanu nyinani, \mi “Yiipi martulu Kurayijmili wangka kulilkuka junku, Mamalu ngula kuutja warrkilku kurtingku.” \m Yilta, Juwukajaluya mirta kulini Kurayijmili wangka, ka-jananya ngula warrkilkuka kurtingku. Jilanya Mamalu julyju kulirnu Juwukajaluya Kurayijmili wangka kulilkuka junku. \p \v 9 Nyunturtinwiyaju-nyurranya Mamalu julyju kulirnu, palumilirayan walyjakaja nyinaku, palumili warrkamupurlukakaja, maajakaja. Palulu-nyurranya julyju kulinu, jungaranyurra wulu nyinakuraku. Palu-nyurrampa layikamuminyirri nyinani. Julyjunyurra pakiwana nyinapayi, ka Mamalu-nyurranya nintirnu, palukurayan junga nyinakura. Palujanunyurra martukajangka parra jakurljulkura jilanya, “Mamalu-lanya nintirnu junga nyinakura, pukurlpalurrjulara nyinakura.” \v 10 Mamamili wangka julyjujanu jilanya nyinani, “Julyjunyurra pakiwana nyinapayi, Mama ngarnawarrapurlukakurayan ngurrpa nyinapayi. Palujanu-ngkuya palu nyarrurringu, kayilapantaya nintinu, jungaranyurra nyinakuraku.” \s1 Mamakuwiyajuraya junga nyina! \p \v 11 Walyjakaja wangka ngaanyaya ngangkula! Ngula yiltala yanku Mamamili ngurrangka nyinaku, kunyjunyungka. Parna ngaangkala yumu nyinani, ka ngulala yanku ngurra ngarnawarrakarti wulu nyinaku. Palujanunyurra ngaangka junga Jiijajku nyinakura, kayilapanyurra ngurra jiikutu ngarnawarrakutu yanku. Yiipi pakiwananyurra nyinaku, Mamalu-nyurranya ngula warrkilku kurtingku. \v 12 Junga-jananyaya martukajangka Mamaku ngurrpakajangka nyina!, kunyjunyu-janampaya ngapila! Mayitpintaya jiikajalu nganarnpungku, jumajinyurra Jiijajmili walyjakaja. Palujanuya jiikajalu ngula Mamangkaluya jungalu jakurljunku jilanya, “Jiikajaluya Jiijajmilikajalu ngurrangka-lampajukuya kunyjunyu ngapilpayi.” \p \v 13 Mamalu kulini, junga-janampanyurra nyinakura maajakajaku kapamanpurlukakajaku. Maaja maju-lampa nyininpa Ruummartaji, palukulurrjulara junga nyinakura. \v 14 Parna nyunturtinmilingkaya maajakaja nyinani, kapamanpurlukakaja. Maaja Ruummartajilu-jananya junu parna parlparriwana, walykukaja-jananyaya pungkuraku, ka kunyjunyukaja ngampurrju kanyilkuraku. \v 15 Mamalu kulini kunyjunyukajanyurra ngapilkura martu wulikajaku, parlanykajakulurrju, jiikajaluntaya parlanykajalu ngula warrkiljakungkamarra. \v 16 Mirtanyurra Juwumili luwuwana nyinani, luwu palunyurra junu ka Mamakuwiyajurayan kunyjunyulu warrkamu ngapilkura. Mirtanyurra jilanyalu pakiwana kulilkura, “Juwumili luwurna junu, ka yumu nyinani. Palujanurna pakiwana nyinakura.” Mirtanyurra jilanyayuru kulila!, paki, Mamakuwiyajuraya junga nyina! \v 17 Martu wulikajaku-janampaya kunyjunyu nyina!, maaja majukulurrjura Ruummartajiku. Ka Mama ngarnawarrapurlukakuraya kunyjunyu nyina!, ka-janampaya palumili walyjakajaku layikamurrira nyina! \s1 Jiijajmili walyjakaja-nyurranyaya warrkilku ka pungku, Jiijajyuru \p \v 18 Karlkinyurra Jiijajmilikaja, warrkamupurlukakaja nyinani maajawinti, palumili ngurrangkanyurra wulu warrkamurrira ka nyinani. Junga-janampanyurra nyinakura jiikajaku maajakajaku. Yiipingku nyuntuku maaja kunyjunyu nyinani, jungaran paluku nyinaku. Yiipingku nyuntuku maaja walykuminyirri nyinani, junga wuluran nyinamalpa, \v 19 palujanungku Mama ngarnawarrapurluka pukurlpa nyinaku. Mayitpinta maaja jiilu warrkilkuka pungku, palujanuran wulu junga nyinakura, jumajin Mamamili walyja nyinani. \v 20 Yiipiran nyuntu maajaku kulilkuka pakiwana nyinaku, palujanunta pungku, jumajin nyuntu pakiwana nyinapayi, mirtangku Mama pukurlpa nyinaku, paki. Yiipiran nyuntu maajaku junga nyinaku, kanta pakiku wirrilyirriku pungku, kulilkun junku. Kayilapa Mamangku pukurlpa nyinaku, kangku kunyjunyu ngapilku. \v 21 Wangka jilanyaya ngangkula! Mamalu julyju kulirnu, parlanykajaluntaya nyunturtinpa Jiijajmili walyjakaja warrkilku ka pungku, Jiijajyuru. Jiijajpaya palu warrkiraka pungkupayi, kayilapa wartangka miturringu wankala wulu nyinakura. \v 22 Julyju Jiijaj Kurayijpa kunyjunyu nyinapayi, mirta walykukaja ngapilpayi, ka mirta-jananya martukajangka kajalpayi. \v 23 Jiijajpaya walykukajalu nganarnpungkupayi, mirta-jananya puntajilu nganarnpungkupayi. Jiijajpaya parlanykajalu pungkupayi, ka mirta-janampa wajarnu, ngula-jananya puntajilu pungkura, paki. Jilanya kulilpayi, “Mamalu kulini, palukajalurniya pungkupayi. Ka palulu-jananya kuutja ngula jungalu wajalku.” \v 24 Jiijaj Kurayijpa-lampa wartangka miturringu, walykukaja-lampa warningkuraku, ka palumili walyjakajalara junga nyinakuraku. Yiltangulyu palu-lampa miturringu, ngayurtinpala wanka wulu nyinakura. \v 25 Jiipukajaluya parra yankuni yukurikaja ngalkuni, kayilapaya jiipuku maaja junku yankuni. Jilanyalurniyan julyju Mama junu yanu ka pakiwana nyinapayi. Karniyan kulirnuka walyjarringu nyinani, ngayulurna-nyurranya ngampurrju kanyini. \c 3 \s1 Nyupararrapula junga nyinakura \p \v 1-2 Karlkinpanyurra wantikaja nyupawinti nyininpa, Jiijajmili walyjakaja. Wangka ngaanyaya ngangkula! Yirna walyjakunyurra junga nyinakura. Mayitpi nyuntumili yirna Mamakura ngurrpa nyinani, palujanuran junga wulu nyinaku, ka kunyjunyulun ngapila! Yiipiran nyuntu junga wulu nyinaku, ka palulu ngula kulilku, “Yuwa, ngayumili wantira junga wulu nyinani, Mama ngarnawarrapurlukaku, kaju ngayuku junga wulu nyinani. Palujanurna ngayu Jiijajmili walyjarriku, jii wantiyuru.” Jilanya jii yirnalu walyjalu kulilku, mirtalu kujupalu wajalku. \v 3-4 Wantikajaluya nyupawintikajalu, Jiijajmili walyjakajalu ngangkula jilanya! Yakapurlukayan nyinaku kunyjunyu, mirtanyurra jilanya kulila nyinakuraku!, “Ngayurna wanganypaminyirri nyinakura, katarnaju kuumulkura, ka marangkarnaju riingukaja junkurakamu kuranjarnaju kuuluwan junkura, ka jinajinangkarna kunyjunyungka jarrpaku.” Jilanyanyurra mirta kulilkura, yakapurlukanyurra nyinakura. Yiipi jilanyanyurra yakapurluka nyinaku, Mama ngarnawarrapurluka-ngkuya pukurlpa nyinaku. \v 5 Julyjuya jilanya wantikaja yakapurluka nyinapayi. Jilanyaya kulilpayi, “Mama ngarnawarrapurlukakurnara junga nyinani, ka ngayumili nyupakurnara junga nyinaku.” \v 6 Wanti Jara julyju yakapurluka nyinapayi. Palumili yirnaku Yipuramku junga nyinapayi, kayilapa marninypungkupayi, “Maaja!” Yiipinyurra jilanyayuru junga nyinaku, Jarayuru, ka pukurlpa-ngkuya nyupa walyja nyinaku, mirta-ngkuya wirrilyi nyinaku, paki. \p \v 7 Karlkinyurra yirnakaja nyupawintikaja nyinani, Jiijajmili walyjakaja. Ngangkulaya ngaanya! Wanti walyjakunyurra nyupaku junga nyinakura. Kaya wululu kulinma!, kunyjunyunyurra ngapilkuraku, jii wantikajaku. Jilanyaya kulila!, “Ngayulurna murlpirrju wanti kanyilku, jumaji murlpirrparni palu wanti.” Wanti walyjanyurra ngampurrju kanyilkura, kujarrangulyupulan Jiijajku walyja nyinakura, palujanupulan kujungkalu Mama japinmalpa. Kayilapapulan wanka wulu nyinaku Mamamili ngurrangka. \s1 Mayitpinta nyuntu martu kujupalu warrkilkuka pungku, jumajin nyuntu Jiijajmili \p \v 8-9 Yarnngaluya ngaa wangka kulila!, Jiijajmili walyjakajalu. Layikamurrirangkunyurra nyinakura. Mirtanyurra maajayuru nyinakura, warrkamupurlukayurunyurra nyinakura. Yiipi karlkiluntaya parlanykajalu warrkilku, mirtanyurra puntajilu warrkila! Martu wulikajakunyurra kunyjunyu nyinakura, kayilapa Mamalu-nyurrampa kunyjunyu ngapilku. Mama jiilu-nyurranya julyjulu kulinu, wulikajanyurra palumili walyjakaja nyinaku. Palumili wangka julyjujanu jilanya nyinani. \mi \v 10 “Yiipin nyuntulu kulini pukurlpa nyinakuraku, mirta-jananyan nganarnpuwa!, layikamurrira-janampan nyinakura, ka-jananyan mirta kajalkura. \mi \v 11 Martu kujupakuran kawalya nyinakura, mirta-janampan jurta nyinama! \mi \v 12 Jilanyayurun junga nyinaku, ka Mamamili wangkakuran junga kiin nyinaku, kayilapa Mamalunta ngampurrju kanyilku. Yiipiran nyuntulu Mama japilku, kulilku kangku ngapilku. Yiipin nyuntu walykuwana nyinaku, Mamalunta ngula warrkilku ka kurtingku.” \m \v 13 Martu kujupakuran junga nyinakura, ka kunyjunyu ngapilkura. Yiipi-janampan jilanya nyinaku, mirtantaya wirrilyirriku ka warrkilku. \v 14 Mayitpinta kujupalu warrkilkuka pungku, kayilapan kulilku, “Ngayurna Mamaku junga nyinani.” Palujanu Mamalunta pukurlmanku, ka kanyilku. Martu kujupakuran mirta ngurlurri!, paki. Ka mirtan jilanya kulila!, “Mayitpirni palulu pungkujaku.” Jilanyayurungan kulilku junku, Mamalunta ngampurrju kanyilku. \v 15-16 Kurayijkuwiyajura junga nyina!, jilanyan kulilku, “Jiijaj Kurayijpaju maaja maju nyininpa, palukuwiyajurnara junga nyinaku.” Yiipi martu kujupalunta japilku, “Wanyjalpan nyuntu junga Jiijajku nyinani?” Nyuntulun kintilu jakurljunku, Jiijajmili wangka, mirtalun wirrilyilu wajala! Yiipin nyuntu Jiijaj Kurayijku wulu, junga nyinaku, ka kujupalunta mayitpi pakiku warrkilku, kayilapa martu palu kurntarriku, jumajin nyuntu junga Jiijajku nyinani. \v 17 Mayitpinta nyuntu martu kujupalu warrkilkuka pungku, jumajin nyuntu Jiijajmili, palujanungku Mama ngarnawarrapurluka pukurlpa nyinaku. Yiipin nyuntulu Jiijajpa junku yanku, ka pakiwana nyinaku, ka kujupalunta warrkilkuka pungku, palujanungku mirta Mama ngarnawarrapurluka pukurlpa nyinaku. \v 18 Jiijaj Kurayijpa julyju miturringu, walykukaja-lampa warningkuraku. Maajakajalu-jananyaya martu walykukaja miturntani, ka mirta-jananyaya kunyjunyukaja miturntani. Jiijaj palunya kunyjunyu nyinapayi, mirta walykukaja ngapilpayi. Kala martu wulikaja walyku nyinapayi, walykukajala wululu ngapilpayi, kayilapa Jiijajpa-lampa miturringu walykukaja-lampa warningkuraku, martukajala kawalya Mamaku nyinaraku. Julyju martukajaluya Jiijajpa yikijunu ka miturntanu, kayilapa Mamamili Kuurtilu palu wankarnu. \v 19 Kuurti palunyalu Jiijajpa murlpirrmanu, kayilapa yanu-jananya mitukajamili kuurtikajangka jakurljunkupayi, Mamamili wangka. Kuurti mitukajamili Mamalu kanyilpayi ngurra kujungka, pakaraya parra yankujakungkamarra. \v 20 Kuurti palukajaya kawu julyju nyinapayi, jampa Nuuwa palu tayimu nyinapayi. Julyju jiikajaluya Mamamili wangka kulirnuka junu. Mama-janampa rawa majalpayi, palumili wangkaya kulilkuraku, jampa Nuuwalu puutpa majuwarta ngapilpayi. Palujanu-jananya kalyulu miturntanu, yupalwiyajuya yayit wulikaja wanka nyinangu puutja, Nuuwamapu. \v 21-22 Kalyu jiingkamarraya Nuuwamapu wankarringu nyinapayi. Jilanyayurula jampa kalyungka kurrungkuni, kayilapala Jiijajku wanka nyininpa, ka wanka wulula nyinaku. Yiipinta Jiijajmili walyjalu kalyungka kurrujunku, palujanun kulilku jilanya, “Ngayurnara junga wulu nyinaku Jiijajku, jumajiju walykukaja warningu, ka maaja majuju nyininpa.” Mirtan jilanya pakiwana kulilkura, “Jiijajmili walyjalurni kalyungka kurrujunu ka kilinpalarna nyininpa, mirtarna jaartipala nyininpa, palujanuju Mama ngarnawarrapurluka pukurlpa nyininpa.” Jilanyan mirta pakiwana kulilkura, paki. Jiijaj Kurayijpa wankarringu ka yanu ngarnawarra nyininpa Mamangkalu, palu kujarrapula maaja maju nyininpa, martu wulikajaku-lampa, ka wikarrukajakukamu malpukajakulurrju. \c 4 \s1 Mamakunyurra wulu, junga nyinakura \p \v 1 Julyju, Jiijajpa wilyjiwilyjiwinti nyinapayi, jampaya walykukajalu warrkiraka pungkupayi. Kayilapa paluyuru-nyurranyaya walykukajalu warrkilkuka pungku. Jampa-nyurranyaya jilanyalu warrkilkuka pungku, junga wulunyurra nyinaku. Kayilapantaya kujupakajalu kulilku, “Yiltaya jii Jiijajmilikaja junga nyinani, ka mirtaya pakiwana nyinani, paki.” \v 2 Jilanyanyurra wulu junga nyinakura, Jiijajmilikaja, ka Mamalu-nyurranya nintilku, paluwana ngapilkuraku, mirtayan walyjalu kulira ngapilkuraku. \v 3 Julyjunyurra pakiwana wulu nyinapayi, Mamaku ngurrpakaja. Karlkilunyurra walyjalu kulilpayi, ka nyupa kujupa kujupangka ngarripayi. Karlki kujupalunyurra wama jikira ka turangkarripayi. Karlki kujupaluyan wama jikira ka mirrka maju kujungkalu ngalkupayi pukurlju, jilanya wulunyurra nyinapayi, mirtanyurra warrkamurripayi, paki. Mamayurunyurra marninypungkura nyinapayi, Mama ngarnawarrapurlukanyurra yiltajara kulira junkupayi. \v 4 Palujanunyurra Jiijajmili walyjarringu, ka jungarayan nyininpa. Kujupakajangka-jananyanyurra nyininpa Mamaku ngurrpakajangka. Palukajaluntaya purtu wajarni, yankuraku-jananyayan palurtinyuru pakiwana nyinakura. Palujanuya jiikaja wirrilyirrini ka-nyurranyaya warrkini. \v 5 Ngula-jananya jiikaja kuutja Mamalu japilku, yaaluya parnangka nyinapayi. Jilanyalu-langku martu wulikaja japilku, mitunyjarrikajalurrju-jananya japilku. \v 6 Mitunyjarrikajangka-jananyaya Jiijajmili walyjakajalu palumili wangka kunyjunyu, jakurljunkupayi. Palujanuya ngula kuutja yikiku, ka Mamalu-jananya japilku. Palujanuya palumili walyjakaja wanka wulu nyinaku. \p \v 7 Ngula jampangulyu ngarnkakamu parna pakirriku, kayilapanyurra Jiijajku junga wulu nyinakura jilanya. Mamaraya yiltalu japinma!, ngampurrju-nyurranya kanyilkura. \v 8 Wululu-ngkuyan layikamurrira nyinama! Yiipingkunyurra jilanyalu layikamurrira nyinaku, kawalyanyurra nyinamalpa. \v 9 Yiipinta martu kujupa ngurra kujupajanu yanku nyuntumili ngurrakarti, palujanuran mirrkakamu kuka yungku, pulanykartilurrjuran yungku ngarriraku. Mirtan jilanya wajala!, “Martu jiinya yankungara ngurra kujupakarti.”, paki. \v 10 Mamalu-lanya wulikaja yungu maparnyuru palumili warrkamula ngapilkuraku. Maparn jiiwintilula martu kujupakajaku kunyjunyu ngapilkuraku. \v 11 Yiipinta Mamalu maparnyuru yungu nintijunkuraku, palujanu wululu-jananya Mamamili wangka nintijula! Yiipinta Mamalu maparnyuru yungu martu kujupan yaalpamulkuraku, palujanu wululu-jananya yaalpamula!, kayilapa Mamalunta murlpirrmanku. Yiipi jilanyanyurra kujupakajaku ngapilku, kayilapaya martukajalu Mama, ngarnawarrapurluka marninypungku, jilanya, “Jiikajaluya yiltalu kunyjunyulu Jiijajku ngapilpayi.” Mama-lampa jiinya maaja maju nyininpa, wulikajalula palu marninypungkura. Palunga wulu maaja maju nyinamalpa. \s1 Julyjuya parlanykajalu Jiijajpa warrkirnuka pungu \p \v 12-13 Walyjakajalu wangka ngaanyaya ngangkula! Yiipintaya parlanykajalu warrkilkuka pungku, mirtanyurra ngunjularri nyina!, pukurlpaya nyina! Jilanyaya kulila!, “Julyjuya parlanykajalu Jiijajpa warrkirnuka pungu. Paluyuru-langkuya warrkiraka pungkuni.” Ngulanyurra pukurlpaminyirri nyinaku, jampa Jiijajpa marlaku yankurni. Mirtayan jilanya ngangkula!, “Ngayurtinpa-langkuya junkura, mirta-langkuya warrkiraka pungkura, paki.” Jiijajmili walyjakaja-langkuya warrkiraka pungkuni. \p \v 14 Parlanykajalu-nyurranyaya warrkilkuka pungku Jiijajmili walyjakaja, kaya pukurlpa nyina! Jilanyanyurra ngangkulku, “Mamamili Kuurtilurni murlpirrmanin, maparn majulu, karnara ngayu junga nyinani.” \v 15 Yiipin martu kujupa mitu pungku, palujanunta maajalu puntajilu mitu pungku. Yiipiran martu kujupaku ngulyulu manku, palujanunta maajalu puntajilu pungku. Yiipiran martu kujupaku walykumanku, palujanunta maajalu puntajilu pungku. Yiipinyurra jilanyayuru pakiwana nyinaku, maajalu-nyurranya pungku. Mirtanyurra jilanyayuru nyinakura, paki. \v 16 Yiipi parlanykajaluntaya warrkilkuka pungku, jumajinyurra Jiijajmili walyjakaja, palujanunyurra pukurlpa nyinakura, kaya Mama marninypuwa jilanya!, “Mama! Kulinilaju nyuntulu-lanyajun ngampurrju kanyini. Jiikajalu-lanyajuya warrkiraka pungkuni, jumajilaju yilta nyuntumili walyjakaja nyinani.” \v 17 Kuwarri Mamalu-lanya martukaja kuutja yikijunku, ka-lanya wajalku martu wulikajangka, walykukajangkakamu kunyjunyukajangka, palumili walyjakajangka. Ka kurranyilu-lanya palumili walyjakaja kintilu japilku, yaalula parnangka ngapilpayi. Palujanu-jananya parlanykaja Mamalu kintiluminyirri japilku, ka-jananya warrkilku kurtingku, jumajiya jii parlanykajalu parnangkalu Jiijajmili wangka kunyjunyu, kulirnu junu. \v 18 Jilanya Mamamili wangka julyjujanu nyinani. \mi “Parlanykajalu-jananyaya warrkiraka pungkumalpa Jiijajmili walyjakaja, palujanuya yiipi junga wulu nyinamalpa, Mamalu-jananya kangku palumili ngurrakarti, kaya palungka wanka wulu nyinamalpa. Jampa-jananyaya parlanykajalu warrkiraka pungkumalpa, ka yiipiya mirta junga wulu nyinamalpa, mirtaya yanku Mamamili ngurrangka nyinaku. Jiikajakamu Mamakuraya parlanykaja Mamalu-jananya yiltaminyirri warrkilku ka kurtingku warukarti.” \m \v 19 Yiipiyan Jiijajmili walyjakaja junga nyinamalpa, ka parlanykajalu-nyurranyaya warrkiraka pungkumalpa, junga wulunyurra nyinamalpa, jilanyanyurra kulinmalpa, “Mama ngarnawarrapurlukalu-lanya murlpirrpa kanyinmalpa junga wulula nyinakura, ka mirta-lanya junku yanku. Mama palulu-lanya parnangka nyinajunu, ka-lanya ngampurrju kanyini.” \c 5 \s1 Maajakaja-jananyayan Jiijajmili walyjakajalu ngampurrju kanyilkura. \p \v 1 Jiijajmili walyjakajanyurra nyinani. Jiikajayan nyininpa karlkinpa maajakaja jirlpikaja. Palukajalurniya ngangkula! Ngayulurrjurna Jiijajmili walyjakajaku maaja, jirlpi nyinani. Ngayurnalu Jiijajja kujungka nyinapayi. Nyakupayirna palu Jiijajpaya yikijunu ka miturntanu. Ngula Jiijajparni marlaku yanku, ka ngayurnalu kujungkarriku nyinaku. \v 2 Jiipupurlukakajaluya jiipukaja ngampurrju kanyini. Jilanyayurulunyurra jiipupurlukayurulu Jiijajmili walyjakaja ngampurrju kanyilkura. Mamalu-jananya manu walyjamanu, palujanu-jananyanyurra palumili walyjakaja yirninyjulu kanyilku, mirta-janampanyurra parlanypa nyinara. Mamalu kulini jilanyalu-jananyanyurra kunyjunyulu kanyilkura. Mamamili warrkamunyurra kunyjunyulu ngapilkura, mirtanyurra manikuwiyaju kulila!, paki. Jilanyaya kulila!, “Mamamili warrkamurna ngapini, mirta kujupakurna warrkamuku kulilku ka ngapilku, paki.” \v 3 Maajakajakurna-nyurrampa yarrara wajani. Mirta-janampanyurra maaja wiltu nyina!, kintiyurunyurra yirninyju nyinamalpa, jilanyaya Jiijajmili walyjakajalu kulilkura, “Ngayurtinmili maaja-lampa Jiijajku kunyjunyu nyinani, palukajayurula junga nyinakura.” \v 4 Ngulanga Jiijaj Kurayijparni marlaku yankurni, ka maajakajaku-lampa ngayurtinku maaja maju nyinaku. Yiipila maaja kunyjunyu nyinaku, kayilapa-lampa palu pukurlpa nyinaku, ka-lampa kunyjunyuminyirri ngapilku. \p \v 5 Warrinyjikajalukamu yurrkanykajalu Jiijajmili walyjakajalurniya wangka ngaanya ngangkula! Maajakajaku jirlpikajakunyurra junga nyinakura. Nyunturtinpanyurra wulikajalu parna parlparriwanalurrjulu Jiijajmili walyjakajalu wangka ngaanyaya kulila! Wulikajangkunyurra layikamurrira nyinakura, ka yaalpamurrirangkunyurra nyinamalpa. Yakapurlukanyurra nyinakura, mirtangkunyurra walyjalu marninypungkura. Mamamili wangka julyjujanu jilanya nyinani, “Yiipi martulungku walyjalu marninypungkumalpa, mirtarna Mama ngarnawarrapurlukalu yaalpamulku. Ka yiipi martu yakapurluka nyinaku, ngayulurna yaalpamulku.” \v 6 Mama ngarnawarrapurluka-lampa maaja majuminyirri nyininpa, kalara paluku yakapurluka nyinakura. Palujanu ngula, jampa Jiijajpa marlaku yankurni, palulu-lanya wajalku jilanya, “Ngaakajajuya yilta ngayumili walyjakaja, ngampurrjurna-jananya kanyilku.” \v 7 Jiijajmili walyjakajanyurra mirta ngunjulpa nyina!, Mamalu-nyurranya nintilku. Mirtanyurra wirla walyku nyina!, Mama ngarnawarrapurlukaluntaya kunyjunyulku, kantaya ngampurrju kanyilku. \p \v 8 Kuju-lampa nyininpa parlanypa, malpumili maaja, jiilu-lanya muunpungkuni, walykukajala ngapilkuraku. Palujanulara Mamaku junga nyinakura jii malpumili maajangkamarra, palulu-lanya kujupawanaljaku. \v 9 Yiipi malpumili maajaluntaya muunpungku, kulilkunyurra junku, kanyurra junga wulu nyinaku, jilanyanyurra kulilku, “Jiijajmili walyjakajalurrju-jananya malpumili maajalu muunpungkuni. Kayilapa malpu jiilu-jananya parlanykaja muunpungkuni, Jiijajmili walyjakaja-langkuya warrkiraka pungkuraku.” \v 10 Martu wulikajaku-lampa Mama ngarnawarrapurluka layikamurrira nyininpa, kayilapalu Jiijaj Kurayijja wajarnu wankalkura-lanya palumili walyjakaja, ka wululalu Jiijaj Kurayijja palumili ngurrangka nyinakura. Jampangulyu-nyurranyaya parlanykajalu warrkiraka pungkumalpa, kayilapa Mamalu-nyurranya murlpirrmanku junga wulunyurra nyinakura. \v 11 Mama ngarnawarrapurlukalu-lanya yiltalu, wululu kanyinmalpa ngaangka parnangka, ka-lanya yiltalu wululu kanyinmalpa ngarnawarra, palumili ngurrangka. \p \v 12 Jayilajkamuliju ngaangka nyininpa, palunga Jiijajmili walyja kunyjunyu nyinani. Palulurni yaalpamunu mirlimirli ngaanya wakalkuraku. Wangka jilanyaya kulila!, kaya pukurlpa nyina!, “Mama ngarnawarrapurluka-lampa layikamuminyirri nyininpa, palujanuraya wulu, junga paluku nyina!” \p \v 13 Jiijajmili walyjakajaya nyinani ngurra Papilunja. Julyju Mamalu-jananya kulinu, palumili walyjakajaya nyinaku. Jiikajaluya wajarnu, nyunturtinjunyurra kulilkura jilanya, “Ngayurtinpalaju Papilunmartaji kunyjunyu nyinani, Jiijajmili walyjakaja.” Maakjulurrju-nyurranya wajarnu jilanya, “Ngayurna kunyjunyu nyinani, Jiijajmili walyja.” Maak palunga yilta nyinani Jiijajmili walyja. Ngayurni ngampurrju kanyini, kajayurulu. \v 14 Jiijajmili walyjakajalu-ngkuyan nyakuka jilanya wajalku, “Jiijajmili walyja kujarrali kujungka nyinani.” Ngayulurna-nyurrampa Jiijaj Kurayijmili walyjakajaku Mama japini, pukurlmalkuraku-nyurranya.