\id LUK - Mpoto Bible Version \ide UTF-8 \h Luka \toc1 Malobhi Manyahi ngati moghalembakike na Luka \toc2 Luka \toc3 Luka \mt2 Malobhi Manyahi ngati moghalembakike na \mt1 Luka \imt Ulongulelo \ip Malobhi Manyahi ngati moghalembakike na Luka nde chimu chaki cha itabu nchechi ya Lulaghilu Lwahenu yeilongale matamu ghaka Yesu Kristo. Kila chimu chaki kilowakeka, “Injili.” Lilobhi lelibhi na ndandi ja, “Malobhi Manyahi.” Ayeye nde itabu yeyalembakiki baada ja kupotela Yesu, najombi nde Matayo, Mako, Luka, na Yohana. Luka ngachealembika mambu ghaghundongale Yesu pela, nambu akalembiki kabheti mambu ghabhaghahengiki bhabhulwa bhaka Yesu paakapotili na kuyoka kwaki. Chitabu hechi kilokeka Matendu gha Mitumi. Njeta joamanyi kwa uchakaka talehe ja kulembakeka kwa Injili jaka Luka, wala pandu pachalembakiki. Bhasomi bhamaheli bhajetangane kubha chakalembakiki mu hyaka ya 70 kutumbu paakabhelakiki Yesu Kristo. \ip Mlemba wa chitabu acheche nde Luka, joakabhi sing'anga. Unyahi wa kulemba kwaki na kutumi kwa lugha ilangi kubha akabhi mundu joakabhi na malangu. Luka akapaliki kulemba mambu gha chakaka panani ja matamu ghaka Yesu kwa kulongela ngati bhela moghapitalile nahuli bhangi bhapata nyonjeka pabhaghasoma, Luka 1:1-3. Luka ngacheakabhi Myahude (Bhakolosai 4:10-14), na akalembiki kwa ntundu ambau bhala bhange bhangakubha Bhayahude bhaghamanyaje. Lijambu leniheli limanyikana wichu paajilongale mitetu ja Bhayahude, Luka 1:8. \ip Malobhi Manyahi ngati moghalembakake na Luka nde chitabu chekilengana na itabu ya Matayo na Mako, kwa ndandi itabu yeniheyi ilongale mambu ghalaghala kwa indela jejilengana. Mu itabu itatu ayeyi, chitabu chaka Luka nde chechilongale wichu mambu gha kubhelakeka kwaka Yohana Mbatizaji kwa chunkati nakanopi. Luka alandila nakanopi kwa mambu gha kulekakeka mahoku, Luka 3:3; 11:4; 17:3-4; 23:34; 24:47; na kundoba Chapanga kabhete, 3:21; 5:16; 6:12; 11:1-12; 22:32. \iot Ghaghabhihomu \io Luka abhoha ulongulelo wa Malobhi Manyahi na kulanda ndandi ja kulemba, (Sula 1:1-4). \io Kabhete alongale kubhelekeka kwaka Yesu na ntundu moakabhekakaki wichu kwa ndandi ja lihengu, (Sula 1:5-4:13). \io Pandu pakolongwa pa Malobhi Manyahi papahighalila, (Sula 4:14-21:38), Luka alongale mahengu ghaakahengiki Yesu, hasa ngangachu yeakahengiki na mambu ghaakabholike. \io Kujomulela sula ibheli ya kujomukela, (Sula ja 22-24), Luka alongale ntundu Yesu moakapotalili, na moakataghakiki na moakahyoki kuhuma kwa bhabhawile. \c 1 \p \v 1 Unkolongwa Teofile: \p Bhandu bhamaheli bhakatumbwi kulemba ngati mobhawezi panani ja mambu ghaghatendakiki pa chilanda jitu. \v 2 Bhakalembiki ngati ghabhakatupwaghili na bhandu bhabhakaghaweni mambu ghanighala kutumbu pakutumbula na bhandu bhalabhala bhabhatangizi ubholu ghonighola. \v 3 Wenga Unkolongwa, nenga nanatu panakalingalaki wichu kutumbu paghatumbulaje, nakaamwi kukulembela malobhi ghanihagha kwa kulongana. \v 4 Nihenga bhenibhela nahuli na wehapa uweza kumanya uchakaka wokapi wa mambu ghabhakakubholiki. \s Kubhelakeka kwaka Yohana Mbatizaji kulotakeka \p \v 5 Chikahi Helode paakabhi nkolongwa wa ku Yudea, kukabhi na mpenganyambiku jumu lihina laki Zakalia, akahumi mu lukolu lwa kibheleku chaka Abiya. Nhwanu waki alowakika Elizabeti, najombi akahumiki mu lukolu lwaka mpenganyambiku Aroni. \v 6 Zakalia na nhwanu waki Elizabeti bhakabhi bhandu bhambone palongi jaka Chapanga, koni bhakakamulakya wichu amuli na malaghalakilu ghokapi ghaka Bambo. \v 7 Nambu bhombi bhakabhi panga na bhana, maghambu Elizabeti akabhi ngulumba, na bhokapi bhakabhi bhaseja nakanopi. \p \v 8 Lichobha limu, Zakalia jakabhi zamu jaki ja kuhenga lihengu la upenganyambiku mu Nyumba jaka Chapanga, \v 9 Zakalia akahaghuliki kwa gudugudu ngati mowabheli ntetu wa upenganyambiku. Henu akajingi mu Nyumba jaka Bambo nahuli kuhuwa ubane. \v 10 Chikahi cha kuhuwa ubane pachaheghalili, bhandu bhokapi bhakabhi kunja bhakundobha Chapanga. \p \v 11 Bhela mtumika wa kunani waka Bambo akumpitalili, akabya ajemi upambala wa kumalelelu wa meza ja kuhuwi ubane. \v 12 Zakalia paakambweni mtumika wa kunani waka Chapanga jola, akakangichi namaa na akatwelili choghohi. \v 13 Nambu, mtumika wa kunani akumpwaghili, “Zakalia, ngawijoghopa! Chapanga ajowini kulobha kwaku. Elizabeti nhwanu waku anaakubhelakya mwana wa chikambaku, na wenga wandoha lihina laki Yohana. \v 14 Wenga anauhekalya nakanopi na kululuta, na bhandu bhamaheli anabhahekalya kwa kubhelakeka kwaki. \v 15 Maghambu Yohana anaabya mtumika nkolongwa palongi jaka Bambo. Ngaikunywi divai wala uwembi. Na jombi anaatwelakika Roho Mhuhu hata mangane ja kubhelakeka kwaki. \v 16 Jombi anabhakelabhua bhandu bhamaheli bha ku Izilaeli bhakelabhuka kwaka Bambo Chapanga wabhu. \v 17 Anaalongulya palongi jaka Bambo, anaakubha na makili na roho ngati jaka mlota Eliya. Anabhakelabhua akatati bhajongana na bhana bhabhu, anabhakelabhua bhandu bhangakutii bhabya bhandu bhabhuntii Chapanga, na kubhabheka bhandu bhaliandiya kunjopale Bambo.” \p \v 18 Zakalia akundaluki mtumika wa kunani kwaka Chapanga, “Bho, anamanya bhole ngati chindu hechi anachibya bhenibhela? Nepani nuncheya, na nhwanu wangu bhelabhela akongapile.” \p \v 19 Mtumika wa kunani kwaka Chapanga jola akayangiki, “Nepani nde Gabilieli. Nenyema palongi jaka Chapanga, ndumakiki nongila na wehapa na nukupwaghila malobhi manyahi ghani. \v 20 Jowanya, anaubya umpuli maghambu ngacheuhobhali malobhi ghangu ghaghihengakika kwa chikahi chaki, ngawiwezi kulongela mbaka ghangani ghanukupwaghili paghipitilaje chakaka.” \p \v 21 Chikahi hechi bhandu bhakabhi bhundendale Zakalia kunja koni bhakakangacha kwa kukabhakila kwaki mu Nyumba jaka Chapanga mola. \v 22 Panihapa papitiki kunja, ngacheaweziki kulonge nabhu, bhela bhombi bhakamanyi kubha aweni mabhono mu Nyumba jaka Chapanga mola. Akajendali kulonge nabhu kwa nginyulila ya mabhoku ghaki, maghambu akabhi mpuli. \p \v 23 Machobha ghaki gha kuhenga lihengu mu Nyumba jaka Chapanga paghajomwiki, Zakalia akabujiki kunyumba jake. \v 24 Paghapetiki machobha machokope nhwanu wake Elizabeti akapatiki chitumbu. Akalihiiki munyumba kwa chikahi cha myehi nhwanu. \v 25 Elizabeti akapwaghike, “Lendenu nde leandendi Bambo, aningalili na kumokela hiyoni pamihu ja bhandu!” \s Kubhelakeka kwaka Yesu kulotakeka \p \v 26 Pamwehi wa sita Chapanga akantumiki mtumika waki Gabilieli kujenda mbaka ku muchi wa Nazaleti, ku inchi ja Galilaya. \v 27 Akuntumiki kwaka mwali jumu bikila joalowakika Malia, joakabhowakiki hweku na nkambaku joalowakika Yusufu, joakahumi mu lukolu lwaka Nkolongwa Daude. \v 28 Mtumika wa kunani kwaka Chapanga akunhiki mwali jola na kumpwaghila, “Monile! Bambo abhi papamu na wehapa, najombi atehi kukupengalela!” \p \v 29 Malia paakajowini malobhi ghanighala, akaholali nakanopi muntima waki, panihapa akakangichi, akapwaghaje, “Ulamukilu hoghu ndandi jaki kike?” \v 30 Mtumika wa kunani kwaka Chapanga jola akumpwaghile, “Malia, ngawijoghopa! Maghambu upatiki chihomu palongi jaka Chapanga. \v 31 Lingalyaje, anaupata chitumbu na anaumbelaka mwana nkambaku, na wandoha lihina laki Yesu. \v 32 Jombi anaabya nkolongwa analowakika Mwana waka Chapanga Nkolongwa joabhi Kunani Nakanopi. Na Bambo Chapanga anaampekya chiteu cha ukolongwa chaka hokolu waki Daude. \v 33 Jombi anaabya nkolongwa wa lubheleku lwaka Yakobo mileli, na ukolongwa waki ngawijomoke!” \p \v 34 Malia akamuyangiki mtumika waka Chapanga jola, “Nepani nde mwali bikila. Henu, bho, lijambu heli analiwezikana bhole?” \p \v 35 Mtumika waka Chapanga akamuyangiki, “Roho Mhuhu anaakuhelalya panani jaku, na makili ghaka Chapanga anaghakuyekaje. Henu mwana Mhuhu anaabhelakikaje, analowakika Mwana waka Chapanga. \v 36 Ukombuka kabheti ndongu waku Elizabeti, apatiki chitumbu koni akabya ncheya, na sajenu abhi na chitumbu cha myehi sita, jombi joalowakika ngulumba. \v 37 Maghambu nga chindu chechilepa kuhengakeka kwaka Chapanga.” \p \v 38 Malia akapwaghike, “Nepani mtumika waka Bambo, ibya kwangu ngati moupwaghile.” Panihapa mtumika wa kunani jola akabhokike. \s Malia anjende Elizabeti \p \v 39 Machobha gha palongi, Malia akajombatiki kujenda ku muchi ghumu ghoukabhi ku inchi ja itombi ja ku Yudea. \v 40 Konihoku akajingi mu nyumba jaka Zakalia na kundamuki Elizabeti. \v 41 Elizabeti paajowana Malia andamukila, mwana joakabhi mulutumbu jaki akatehi kuhomba. Elizabeti akatwelakiki Roho Mhuhu, \v 42 akajamalili kwa kupwagha, “Upengaliki wehapa pachilanda ja akambomba, na mwana jowambelakaje apengalike! \v 43 Bho, maghambu kiki lijambu likolongwa heli limbitali nepane, mbaka mabhu waka Bambo wangu anihiki nepane? \v 44 Panyowana ulamukilu waku, mwana joabhi mulutumbu lwangu akahombiki kwa chiheku. \v 45 Upengaliki wehapa maghambu uhobhalili kubha analipitalya lijambu leakupwaghi Bambo!” \s Nyembu jaka Malia \p \v 46 Malia akapwaghike, \q “Mtima wangu undumbali Bambo, \q \v 47 roho jangu junhekalela Chapanga Mkengalela wangu, \q \v 48 maghambu angombwiki nepani nuntumika waki nenilihelea! \q Kutumbu sajenu na kujendalela ibheleku yokapi anabhanoa mpengaleka. \q \v 49 Maghambu Chapanga Mweni Makili andendi mambu makolongwa. \q Na lihina laki nde lihuhu. \q \v 50 Chiha chaki chabhajendela bhandu bhabhunjojabhela, \q kutumbu chibheleku mbaka chibheleku chenge. \q \v 51 Atendiki mambu makolongu kwa chiwoku chaki. \q Abhalekanishi bhandu bhabhabhi na ing'omu, mu maholalelu gha mintima jabhu. \q \v 52 Abhaheli bhakolongwa kuhuma pa hiteu yabhu ya ukolongwa, \q abhakwehiki akakahochu. \q \v 53 Abhatupalishi bhabhabhi na injala kwa hindu yambone, \q na bhanamali abhatopwi mabhoku matopu. \q \v 54 Anjangati mtumika waki Izilaeli, \q na ngacheajewiki kundangi chiha chaki. \q \v 55 Ngati mobhalaghali akatati bhitu, \q Ibulahimu na lubheleku lwaki, mbaka mileli!” \q \v 56 Malia akatemi na Elizabeti kwa chikahi cha myehi jitatu, na akakelawiki kunyumba jake. \s Kubhelakeka kwaka Yohana Mbatizaji \p \v 57 Chikahi cha kulibhopola kwaki Elizabeti ukahikiki, akalibhopwi mwana wa chikambaku. \v 58 Bhandu bha pambipi jaki na bhalongu bhaki bhakajowini Bambo amboni chiha nakanopi, bhokapi bhakahekali papamu naku. \p \v 59 Mwana paahiki machobha nane bhakahiki kunheketa jando. Bhakapaliki kumpeke lihina Zakalia, lihina la atati waki. \v 60 Nambu mabhu waki akapwaghiki, “Ngabhela! Lihina laki analowakika Yohana.” \p \v 61 Bhandu bhakumpwaghile, “Bho, mbona njeta mundu jokapi mu lukolu lwaki joabhi na lihina lenihele?” \v 62 Bhela bhakalongi naku kwa nginyulila ya mabhoku atati waki nahuli bhapata kumanya apalika mwana waki andoha lihina bhole. \p \v 63 Zakalia akalobhiki chibau cha kulembela, akalembiki ana, “Lihina laki Yohana.” Bhandu bhokapi bhakakangiche! \v 64 Palapala Zakalia akaweziki kulonge kabhete, akatumbwili kulonge kabete, na kundumbalila Chapanga. \v 65 Bhandu bha pambipi jaki bhakajowipi, na malobhi hagha ghakajaghani ku inchi jokapi ja hitombi ja ku Yudea. \v 66 Kila mundu joakajowini malobhi hagha akaholalili na kulilalukila, “Bho, mwana jonjo anaabya wa ntundu bhole?” Maghambu makili ghaka Bambo ghabhi papamu naku. \s Ulota waka Zakalia \p \v 67 Zakalia, atati waka Yohana akatwelakiki Roho Mhuhu, na kupwagha ulota agho, \q \v 68 “Leka tundumbalya Bambo, Chapanga wa Izilaeli! \q Maghambu abhahikili bhandu bhaki na kubhakombola. \q \v 69 Atupeki tepani Mkengalela mwana makile, \q nchokolu waka mtumika waki Daude. \q \v 70 Ngati moakalongali kutumbu pamwandi kupete bhalota bhaki bhahuhu, \q \v 71 kubha anaatukengalya kuhuma mu mabhoku gha maadui bhitu, \q na kuhuma mu makili gha bhokapi bhabhatuhakalila. \q \v 72 Akapwaghiki anaabhonila chiha bhazee bhitu, \q na kulukomboka Lulaghilu lwaki luhuhu. \q \v 73 Akundapi Ibulahimu atati witu, \q \v 74 kubha anaatukengalyaje kuhuma kwa maadui bhitu. \q Na kunjojabhe Chapanga panga choghohi, \q \v 75 henu tupalika tubya twabhahuhu na tubya bhandu tetujetakalewa palongi jaki, \q machobha ghokapi gha womi witu.” \b \q \v 76 “Wenga wa mwanangu, anaulowakika mlota waka Chapanga joabhi Kunani Nakanope. \q Anaundongulya Bambo \q kundenganakela indela jaki, \q \v 77 kubhatangazi bhandu bhaki anabhakengaliwaje \q kwa kulekakewa mahoku ghabhu. \q \v 78 Chapanga witu abhi na chiha na mtima wambone. \q Anaatumulakya unang'anu kuhuma kunani, \q \v 79 nahuli kubhamulakila bhokapi bhabhabhi mu lubhendu na mu chihilu cha kupotela, \q na kutulongo magholu ghitu mwindela ja lukwale.” \p \v 80 Mwana akakoliki na kujonjukeka makili mu roho, akatami kuchingwenji mbaka lichobha lela paalilangia palanga kwa bhandu bha Izilaeli. \c 2 \s Kubhelakeka kwaka Yesu \r Matayo 1:18-25 \p \v 1 Machobha ghala Kaisali Agusto, akalaghalaki bhandu bhokapi bha pundema bhabhalangikaje. \v 2 Akoku kukabhi kubhalangika kwa kutumbula, Kilenio paakabhi chiongozi wa ku inchi ja ku Silia. \v 3 Kila mundu akapiti ku muchi waki ghoabhelakike kulemba lihina laki. \p \v 4 Yusufu akabhokiki kuhuma ku muchi wa Nazaleti ghoubhi ku inchi ja ku Galilaya, akapiti ku Beselehemu ghoukabhi ku muchi wa Yudea, pandu paakabhelakiki Nkolongwa Daude. Yusufu akapiti konihoku ndandi akahumi mu lubheleku lwaka Daude. \v 5 Akapiti kulembakeka konihoku papamu na Malia, joakumboki hweku na akabhi na chitumbu. \v 6 Bhakabya ku Beselehemu, lichobha laki Malia la kulibhopola lakahikike. \v 7 Akalibhopwi mwana waki wa kutumbula wa chikambaku, akamuwatiki indenga. Na kungoneka mu libheghi la kulekeha hinyama, maghambu ngachebhapatiki mbekenyu ja kutama mu nyumba ja kuhiki bhaghene. \s Bhadima na bhatumika bha kunani bhaka Chapanga \p \v 8 Pa inchi jela bhakabhi bhadima bhabhakabhi bhatami mu mighonda, bhakalenda mapogha gha hinyama yabhu ikilu.\fig Bhadima bhakalenda hinyama yabhu|alt="Shepherds watching over their flocks" src="02 Shepherds.jpg" size="col" ref="2:8"\fig* \v 9 Bhela mtumika wa kunani waka Bambo akabhapitalili, na ulumbalilu waka Bambo ukabhamulakile. Na bhombi bhakajowipi namaa, \v 10 nambu mtumika waka Chapanga jola akabhapwaghile, “Ngamwijoghopa! Maghambu nhiki kundete malobhi manyahi gha chiheku chekibya kwa bhandu bhokape. \v 11 Lalenu ku muchi waka Nkolongwa Daude abhelakiki Mkengalela winu, jombi nde Kristo, Bambo! \v 12 Jenje nde anajibya nginyulila kwinu, anamunhimanya mwana nchoku bhunhwatiki indenga, na bhungoniki mu libheghi la kulekeha hinyama.” \p \v 13 Palapala bhatumika bhaka Chapanga bhamaheli bhakahikiki na kuhimangana na mtumika njabhu, bhakunjembili Chapanga bhakapwaghaje: \q \v 14 “Ulumbalilu kwaka Chapanga Kunani Nakanope, \q na lukwali kwa bhandu bhabhabhi pundema pokapi bhabhapalakiki naku!” \p \v 15 Bhatumika bhaka Chapanga bhala pabhakelawiki kunani kumahunde, bhadima bhakapwaghanile, “Tumbokanyaje ku Beselehemu tukalolaje chenihechi chechipitalile, ghaatupwaghi Bambo.” \p \v 16 Henu bhakakembili ku Beselehemu, bhakabhahimani Malia na Yusufu na mwana nkeki jola akabya aghoni pandu pa kulekeha hinyama. \v 17 Bhadima bhala pabhakumbweni mwana jola, bhakabhapwaghi malobhi kubhokana na mwana ghaakalongili mtumika wa kunani kwaka Chapanga. \v 18 Bhandu bhokapi bhabhajowini malobhi ghanihagha, bhakakangichi kubhokana na malobhi hagha gha bhadima. \v 19 Nambu Malia akaghabhehi malobhi ghokapi hagha muntima jaki na kughaholalela nakanopi. \v 20 Bhadima bhala bhakakelawiki kabheti kuchingwenji, koni bhakunjembila na kundumbali Chapanga kwa ghokapi ghabhajowini na kughabhona, ghokapi ghakahengakiki ngati mtumika wa kunani kwaka Chapanga moakapwaghile. \s Mwana apekewa lihina \p \v 21 Mu lichobha la nane, lichobha la kuncheku mwana jando palahikaji, akalowakiki lihina laki Yesu. Lihina leniheli akapatiki kuhuma kwaka mtumika wa kunani waka Chapanga pala mabhu waki paakabhi akona ngakutogho chitumbu. \s Yesu bhumpeleka mu Nyumba jaka Chapanga \p \v 22 Machobha ghakahikite ghaka Malia na Yusufu kutenda ntetu wa kugholuleka nahuli kujetakalewa na Chapanga ngati Shelia jaka Musa mojilaghalakila. Bhela bhakuntoliki mwana, bhakapiti naku ku muchi wa ku Yelusalemu na kumbeka palongi jaka Bambo. \v 23 Ngati moilembakike mu Shelia jaka Bambo: “Kila mbelakeka wa kutumbula wa chikambaku abhohakika kwaka Bambo.” \v 24 Kabheti bhakapiti nahuli kubhoha nyambiku kwaka Chapanga, na bhakapalakiki kubhoha injebha ibheli au ibhana ibheli ya ngunda, ngati mojilongale Shelia jaka Bambo. \p \v 25 Ku Yelusalemu kola kukabhi na mundu jumu joalowakika Simeoni. Mundu jonihoju akabhi wambone na joanjojabhe Chapanga. Jombi alendalya kuhika kwa ukombola wa Izilaeli, na Roho Mhuhu akabhi papamu naku. \v 26 Roho Mhuhu akunhekuli kubha ngayipoteli mangane ja kumbona Kristo, jombi nde Bambo. \v 27 Bhela Roho Mhuhu akundongwi Simeoni na kujenda mu Nyumba jaka Chapanga. Pala bhabheleka pabhakundetiki mwana Yesu mu Nyumba jaka Chapanga nahuli kunhenge ngati moipalakya na ntetu wa Shelia, \v 28 Simeoni akanjopali mwana Yesu mu mabhoku ghaki koni akunchengula Chapanga, akapwagha, \q \v 29 “Henu Bambo, utimizi chilanga chaku, \q undekakya mtumika waku apotilaje kwa lukwale, ngati mowapwaghile. \q \v 30 Maghambu kwa mihu ghangu ghauweni ukengalelu waku, \q \v 31 ghoutendiki ubhonikana kwa bhandu bhokape. \q \v 32 Unang'anu ghowamulakya bhandu bha mataifa ghokapi, \q na kuleta ulumbalilu kwa bhandu bhaku bha Izilaeli.” \p \v 33 Yusufu na mabhu waka Yesu bhakabhi bhakangacha malobhi ghokapi ghaakalongi Simeoni panani jaka mwana jola. \v 34 Panihapa Simeoni akabhapengalili, na kumpwaghi Malia, mabhu waka Yesu, “Mwana jonjoni ahaghuliki na Chapanga kwa ndandi ja kuhabhuka na kujema kwa bhandu bhamaheli bha ku inchi ja ku Izilaeli. Kabheti anaabya nginyulila kuhuma kwaka Chapanga, jejikanakika na bhandu bhamahele, \v 35 nahuli maholalelu gha bhandu bhamaheli ghiyekulikaje palanga. Na kwaku wamweti, lipanga analijingala muntima waku, nahuli ghayekuliwa maholalelu gha mtima waku.” \p \v 36 Kabheti mu Nyumba jaka Chapanga mola kukabhi na mlota waka Chapanga jumu mbujamundu, lihina laki Ana, mwali waka Fanueli, wa likabila laka Asheli. Mbomba hoju akatami na ndomi waki kwa hyaka saba kutumbu paatoghulike. \v 37 Bhela akabhi mbomba joaweliwi na ndomi waki mbaka machobha ghala paakabhi na hyaka semanini na nne. Na machobha ghokapi hagha atamika mu Nyumba jaka Chapanga, ikilu na muhi akunjojabya Chapanga kwa kukonga na kulobha. \v 38 Chikahi chechechi, Ana akabhajendili koni akunchengula Chapanga, na kupwagha malobhi panani jaka mwana jola kwa bhandu bhokapi bhabhalendalya ukombola wa Yelusalemu. \s Kukelabhuka ku Nazaleti \p \v 39 Henu Malia na Yusufu pabhajomwi kuhenga ghokapi ghaghapalika na Shelia jaka Bambo, bhakakelabwiki kunyumba jabhu ku Nazaleti ku muchi wa ku Galilaya. \v 40 Mwana akakoliki, akajonjukiki makili akabya atweli malangu, na chihomu chaka Chapanga chakabhi papamu naku. \s Nkombu Yesu pa Nyumba jaka Chapanga \p \v 41 Kila chaka mu Uwangalalu wa Pasaka bhabheleka bhaki bhakabhi na ntetu wa kujenda ku Yelusalemu. \v 42 Yesu paakabhi na hyaka komi na ibheli, bhakapiti naku ku Uwangalalu ngati mowabheli ntetu. \v 43 Pawajomwiki Uwangalalu ghola, na bhabheleka pabhabhila bhabhuja kunyumba jabhu, Yesu akahighali kunyuma ku Yelusalemu, koni bhabheleka bhaki ngachebhamanye. \v 44 Bhahambukya kubha akabhi papamu nabhu mulipogha la bhandu bhabhakabhi mu mwanja ghola, bhakajendiki muhi jokapi. Bhela bhakatumbwi kundonda mwalongu bhaki na mwakochi bhaki. \v 45 Kwa kubha ngachebhumbweni, bhakakelawiki kabhete ku Yelusalemu nahuli kundonda. \v 46 Pa lichobha la katatu, bhakunhimani pa Nyumba jaka Chapanga, akabya atami pachilanda ja bhabhola bha Kiyahude, koni abhajowanela na kubhalaluki malalukilu. \v 47 Bhokapi bhabhajowini malobhi ghaki bhakakangichi kwa malangu na kuyanga kwaki. \v 48 Malia mabhu waki na Yusufu pabhumbweni bhakakangichi nakanopi, na mabhu waki akundalukili, “Mwanango, bho, maghambu ki utuhengi bhenibhela? Lingalya, nepani na atati waku tukabhi tukulonda kwa kubhina mtima.” \p \v 49 Yesu akabhayangiki, “Bho, mnonde kyane? Ngachemmanyi kubha imbalika kubha mu Nyumba ja Atati wangu?” \v 50 Nambu bhombi ngachebhamanyi ndandi ja lilobhi leakapwaghile. \p \v 51 Henu Yesu akakelawiki ku Nazaleti papamu nabhu, akajendalya kubhatii. Amabhu waki akabhekiki mambu ghanihagha ghokapi muntima. \v 52 Yesu akajendali kukola mu mbulau na ulacho, na kujendalela kunyambiha Chapanga na bhandu. \c 3 \s Yohana Mbatizaji abhatangazi bhandu \r Matayo 3:1-12; Mako 1:1-8; Yohana 1:19-28 \p \v 1 Chaka cha komi na unhwanu cha utawala waka Kaisali Tibelio, Pontio Pilato akabhi chiongozi wa ku Yudea. Helode akabhi nkolongwa wa ku Galilaya, na Filipo ndongu waki akabhi chiongozi wa Itulea na inchi ja Tilakoniti. Lisania akabhi nkolongwa wa ku Abilene. \v 2 Anasi na Kayafa bhakabhi bhapenganyambiku bhakolongwa, chikahi hechi Lilobhi laka Chapanga lakunhiki Yohana mwana waka Zakalia kuchingwenji kola. \v 3 Henu Yohana akapiti ku inchi yokapi yeilindakanila na nkoka Yoludani. Akabhatangazi bhandu, “Mng'anambukaje na kughaleka mahoku ghinu na mbatizwaje nahuli Chapanga andekakya mahoku ghinu.” \q \v 4 Ngati moilembakike mu chitabhu chaka mlota Isaya, \q “Mundu ajamali kuchilipololu, \q ‘Mundenganakya Bambo indela jaki, \q ndenganakya paanapetaje! \q \v 5 Kila likemba lipalika liyelalikaje, \q kila chitombi na katombi ipalika ilenganakikaje. \q Papapendiki papalika pahatambuliwaje, \q indela ihakau ipalika ilenganakikaji na kubha wichu. \q \v 6 Bhandu bhokapi anabhubhona ukengalelu waka Chapanga!’ ” \p \v 7 Bhela bhandu bhakunjendi Yohana nahuli abhabatizaje, najombi akabhapwaghile, “Mwehapa kibheleku cha lijoka! Bho, nane joandakali mabhanganya ntila utemulu waka Chapanga ghouhika? \v 8 Ndangia kwa matendu kubha mng'anambwiki na kughaleka mahoku ghinu. Kabheti ngamwitumbu kulonge mu mitima jinu, ‘Atati witu nde Ibulahimu!’ Chakaka numpwaghila, Chapanga aweza kughang'anambu maganga aghagha kubha bhana bhaka Ibulahimu. \v 9 Bhela, libhaghu libhekakiki wichu punhina wa kila nkongu, kila nkongu wangakubheleka mapambiku manyahi anauhekatwaje na kulekaleka pamoto.” \p \v 10 Lipogha la bhandu lakundalukile, “Bho, henu tutenda bhole?” \p \v 11 Yohana akabhayangiki, “Mundu joabhi na ingobhu ibheli angabhila jwangakubha na ingobhu, na joabhi na chilebhi angabhila jwanga na chilebhi.” \p \v 12 Bhajopa kode bhakahikiki nahuli bhabatizwaje, bhakundalukile, “Mbola, bho, na tepani tuhenga kike?” \p \v 13 Jombi akabhapwaghile, “Ngamwijopa kode kupetale mobhundaghalakile.” \p \v 14 Manjolinjoli na bhombi bhakundalukile, “Bho, na tepani tuhenga kike?” \p Jombi akabhayangiki, “Ngamwanyaghu mundu jokapi jola hindu yaki kwa makili, kabheti ngamwantakila mundu jokapi kwa upuhe. Mtoshikaje na malepu ghinu.” \p \v 15 Bhandu bhalendalya kuhika kwaka Mkombola. Bhakabhi bhalilalukila mumitima jabhu kubha pangi Yohana nde Kristo. \v 16 Panihapa Yohana akabhapwaghi bhokape, “Nepani numbatiza mwanganya kwa machi, nambu ahika joabhi na makili kumbeta nenga, na nepani ngachembalika kumbopo mighoji ja maghubasi ghake. Jombi anaambatiza kwa Roho Mhuhu na kwa moto. \v 17 Jombi abhi na chipalu mumabhoku ghaki, nahuli apeta inganu yaki, abhongana ingano mu chikoku chaki, na mambojwa anaaghajocha kwa moto wangakuchuchuka.” \p \v 18 Henu kwa malobhi ghangi ghamaheli Yohana akabhi abhatangazi bhandu Malobhi Manyahi na kubhalakalila bhaileka indela yabhu. \v 19 Nambu Yohana akundakali Helode Nkolongwa wa ku Galilaya, maghambu akuntowi Helodia, joakabhi nhwanu waka ndongu waki, na mahakau ghangi ghamaheli ghaakabhi aghahengike. \v 20 Panihapa Helode akajonjukili uhakau waki, kwa kumbeka Yohana muchifungo. \s Yesu abhatizwa \r Matayo 3:13-17; Mako 1:9-11 \p \v 21 Bhandu bhokapi pabhajomula kubatizwa, Yesu najombi akabatizwi. Paakabhi andobha Chapanga, kunani kumahunde kukahowiki, \v 22 na Roho Mhuhu akanhelali panani jaki kwa ulenganesu ngati wa ngunda. Sauti jakajowaniki kuhuma kunani kumahunde jakapwagha, “Wenga wa Mwanangu wenukupaliki. Nenga nyambakiki na wenga.” \s Lukolu lwaka Yesu \r Matayo 1:1-17 \p \v 23 Yesu paakabhili atumbula lihengu laki akabhi na umuli wa hyaka selasini, na bhandu bhahambukya mwana waka Yusufu, joakabhi mwana waka Heli. \v 24 Heli akabhi mwana waka Masati, joakabhi mwana waka Lawi, Lawi akabhi mwana waka Meliki, Meliki akabhi mwana waka Yana, Yana akabhi mwana waka Yusufu. \v 25 Yusufu akabhi mwana waka Matasia, Matasia akabhi mwana waka Amosi, Amosi akabhi mwana waka Nahumu, Nahumu akabhi mwana waka Esili, Esili akabhi mwana waka Nagai. \v 26 Nagai akabhi mwana waka Maati, Maati akabhi mwana waka Matatia, Matatia akabhi mwana waka Semeni, Semeni akabhi mwana waka Yoseki, Yoseki akabhi mwana waka Yuda. \v 27 Yuda akabhi mwana waka Yoanani, Yoanani akabhi mwana waka Lesa, Lesa akabhi mwana waka Zelubabeli, Zelubabeli akabhi mwana waka Shealitieli, Shealitieli akabhi mwana waka Neli. \v 28 Neli akabhi mwana waka Meliki, Meliki akabhi mwana waka Adi, Adi akabhi mwana waka Kosamu, Kosamu akabhi mwana waka Elimadamu, Elimadamu akabhi mwana waka Eli. \v 29 Eli akabhi mwana waka Yoshua, Yoshua akabhi mwana waka Eliezeli, Eliezeli akabhi mwana waka Yolimu, Yolimu akabhi mwana waka Masati, Matati akabhi mwana waka Lawi. \v 30 Lawi akabhi mwana waka Simoni, Simoni akabhi mwana waka Yuda, Yuda akabhi mwana waka Yusufu, Yusufu akabhi mwana waka Yonamu, Yonamu akabhi mwana waka Eliakimu. \v 31 Eliakimu akabhi mwana waka Melea, Melea akabhi mwana waka Mena, Mena akabhi mwana waka Matata, Matata akabhi mwana waka Nasani, Nasani akabhi mwana waka Daude. \v 32 Daude akabhi mwana waka Yese, Yese akabhi mwana waka Obedi, Obedi akabhi mwana waka Boazi, Boazi akabhi mwana waka Solomoni, Solomoni akabhi mwana waka Nashoni. \v 33 Nashoni akabhi mwana waka Aminadabu, Aminadabu akabhi mwana waka Adimini, Adimini akabhi mwana waka Hesiloni, Hesiloni akabhi mwana waka Pelesi, Pelesi akabhi mwana waka Yuda. \v 34 Yuda akabhi mwana waka Yakobo, Yakobo akabhi mwana waka Isaka, Isaka akabhi mwana waka Ibulahimu, Ibulahimu akabhi mwana waka Tela, Tela akabhi mwana waka Naholi. \v 35 Naholi akabhi mwana waka Selugi, Selugi akabhi mwana waka Leu, Leu akabhi mwana waka Pelegi, Pelegi akabhi mwana waka Ebeli, Ebeli akabhi mwana waka Sala, \v 36 Sala akabhi mwana waka Kenani, Kenani akabhi mwana waka Alifakisadi, Alifakisadi akabhi mwana waka Shemu, Shemu akabhi mwana waka Nuhu, Noha akabhi mwana waka Lameki. \v 37 Lameki akabhi mwana waka Metusela, Metusela akabhi mwana waka Enoki, Enoki akabhi mwana waka Yaledi, Yaledi akabhi mwana waka Mahalaleli, Mahalaleli akabhi mwana waka Kenani. \v 38 Kenani akabhi mwana waka Enoshi, Enoshi akabhi mwana waka Seti, Seti akabhi mwana waka Adamu, Adamu akabhi mwana waka Chapanga. \c 4 \s Yesu alengakeka \r Matayo 4:1-11; Mako 1:12-13 \p \v 1 Yesu akakelawiki kuhuma ku Nkoka Yoludani koni atweli Roho Mhuhu, na Roho hoju akundongwi mbaka kulipololu. \v 2 Konihoku akalengakiki na Shetani kwa machobha alobaini. Mu machobha ghokapi hagha ngacheakakuliki chindu chokapi, na paghapetiki machobha ghanihagha akaweni injala. \p \v 3 Shetani akampwaghi Yesu, “Ngati wehapa nde wa Mwana waka Chapanga, lipwaghila lighanga aleli libya libumunda.” \p \v 4 Nambu Yesu akayangiki, “Ilembakiki mu Malembu Mahuhu, ‘Mundu ngacheatama kwa kula libumunda pena, nambu kwa kila Lilobhi laka Chapanga.’ ” \p \v 5 Palapala Shetani akundongwi Yesu mbaka panani ja chitombi chilachu, na kwa chikahi chijipi akandangi ukolongwa wokapi wa pundema pokapi. \v 6 Shetani akumpwaghile, “Ananukupekya ukolongwa wokapi na ulumbalilu waki wokapi, maghambu yokapi heyi mbekiwi nepani, na nepani nhweza kumpeke mundu jonumpala. \v 7 Bhela anaunjikamili na kunyojabhela, yokapi ananukupekyaje wehapa.” \p \v 8 Yesu akayangiki, “Ilembakiki mu Malembu Mahuhu, ‘Unjojabya Bambo Chapanga waku na untumakya jombi kanjika jaki!’ ” \p \v 9 Kabheti Shetani akundongwi Yesu mbaka ku Yelusalemu, akumbei kunani kunhaghala wa Nyumba jaka Chapanga, na kumpwaghila, “Ngati wehapa nde wa Mwana waka Chapanga, ulilekala pahi kuhuma pambane. \v 10 Maghambu ilembakiki mu Malembu Mahuhu, ‘Chapanga anaakulaghalakya bhatumika bhaki bha kunani kumahunde bhakulendaje. \v 11 Bhombi anabhukutola mumabhoku ghabhu nahuli ngawalikobhandola chiwolu chaku paliganga.’ ” \p \v 12 Nambu Yesu akayangike, “Ilembakiki mu Malembu Mahuhu, ‘Ngawandenga Bambo Chapanga waku.’ ” \p \v 13 Shetani paajomula kundenga Yesu kwa indela yokapi, akundekiki kwa chikahi. \s Yesu atumbu lihengu laki ku Galilaya \r Matayo 4:12-17; Mako 1:14-15 \p \v 14 Bhela Yesu akakelawiki kujenda ku Galilaya akabya atwelili makili ghaka Roho Mhuhu. Na malobhi ghaki ghakayaghani pandu pokapi pa inchi ya pambipi. \v 15 Yesu akabhi abhola mu nyumba yabhu ya kuhimangani Bhayahude na bhandu bhokapi bhakundumbalile. \s Yesu akanakika ku Nazaleti \r Matayo 13:53-58; Mako 6:1-6 \p \v 16 Henu Yesu akapiti ku Nazaleti, pandu paakakolile, na Lichobha la Sabato akapiti mu nyumba ja kuhimangani Bhayaude ngati mowabheli ntetu waki. Akajemiki na kusoma Malembu Mahuhu kwa saute. \v 17 Bhakumpeki chitabu chaka mlota Isaya, akakibhopwili na kupahimani pandu papalembakiki, \q \v 18 “Roho waka Bambo abhi panani jangu, \q maghambu anjawi nabhatangazya bhahochu Malobhi Manyahi. \q Andumiki kubhatangazi bhabhakongakiki kubhopulewa kwabhu \q na akangalola kulola kabhete \q kubhalekakela bhandu bhabhabhonewa. \q \v 19 Kutangaza kubha machobha ghahikiki ghaka \q Bambo kubhakengalela bhandu bhaki.” \p \v 20 Yesu paakajomwi kusoma, akakikongiki chitabu chela, akankelabhuki mtumika na akatami pahi. Bhandu bhokapi bhabhabhi mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude bhakundingali nakanopi. \v 21 Yesu akabhapwaghile, “Lilembu lendenu lipitali kubha chakaka lalenu pamukabhi njowanela.” \p \v 22 Bhandu bhokapi bhakundandili na kukangacha malobhi gha chihomu ghaakalongile. Bhakalaluwine, “Bho, hojo le nga mwana waka Yusufu?” \p \v 23 Yesu akabhapwaghile, “Manyi muweza kumbwaghi lilobhi lendenu, ‘Sing'anga, ulilamiha wamwene!’ Na kabheti muweza kumbwaghila, ‘Mambu ghokapi ghatujowini kubha ukaghahengiki ku Kapelenaumu, ughahenga bhelabhela na pani pa muchi waku.’ ” \v 24 Yesu akajendali kupwagha, “Chakaka numpwaghila, njeta mlota joajetakalewa pa muchi waki mweni.” \p \v 25 “Nambu nyowanyaje! Chakaka nupwaghila kukabhi na akambomba bhabhaweliwi na bhalomi bhamaheli ku inchi ja Izilaeli chikahi chaka mlota Eliya. Machobha ghanihagha iyula ngachejatonyike kwa hyaka hitatu na myehi sita, kukabhi na injala ngolongwa ku inchi jokape. \v 26 Hata bhela, Eliya ngacheatumakiki hata kwaka jumu wabhu ku Izilaeli, nambu akatumakiki ku Salepata kwaka mabhu jumu joaweliwi na ndomi, ku inchi ja ku Sidoni. \v 27 Kabheti, mu machobha ghaka mlota Elisha, kukabhi na bhandu bhamahele bhabhabhi na chitamu cha malohi ku Izilaeli. Nga mundu joakalamiki, nambu Naamani kanjika mundu wa ku inchi ja ku Silia.” \p \v 28 Bhandu bhokapi bhabhabhi mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude mola pabhajowini malobhi ghanihagha, bhakahakali namaa. \v 29 Bhakajemanile, bhakumpihiki Yesu kunja ja muchi kwa makili, na bhakumpeliki ku chitombi kunani pandu pabhachengiki muchi wabhu. Bhakapaliki bhundekala pahi kulikemba lilachu, \v 30 nambu Yesu akapetiki palapala pachilanda ja lipogha, na kubhoka. \s Mundu joabhi na majobhi \r Mako 1:21-28 \p \v 31 Bhela Yesu akaheli ku Kapelenaumu, muchi wa ku Galilaya. Na Lichobha la Sabato akabhi abhabhola bhandu. \v 32 Bhakakangichi namaa kwa mabholu ghaki, maghambu mabholu ghaki ghakabhi na makili. \v 33 Mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude, kukabhi na mundu joabhi na majobhi, akajamalili, akapwagha, \v 34 “Bho, upala kututenda kiki, wa Yesu wa ku Nazaleti? Bho, uhikiki kutukoma? Nukumanyi kubha wehapa nde wa Mhuhu waka Chapanga!” \p \v 35 Yesu akandakali lijobhi jola, akapwagha, “Tumbalaje! Umpita mundu hoju!” Palapala lijobhi jola akunhawi mundu jola pahi palongi jabhu bhokapi, na kumpita panga kumpoteka. \p \v 36 Bhandu bhokapi bhakakangichi namaa, bhakabhi bhapwaghanila, “Bho, aghagha henu mabholu bhole? Maghambu mundu joni abhi na uwezu na makili wa kughatopo majobhi, na ghombi ghabhoka!” \v 37 Bhela malobhi ghaka Yesu ghakayaghani pandu pokapi pa muchi wa Galilaya. \s Yesu abhalamiha bhandu bhamahele \r Matayo 8:14-17; Mako 1:29-34 \p \v 38 Yesu akapitiki mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude jela na kujenda kunyumba jaka Simoni. Henu konihoku akunhimani nkowanu waka Simoni alwala chitamu chikolongwa namaa, bhakundobhiki Yesu andamiha mabhu jola. \v 39 Yesu akapiti kujema pambipi na mabhu jola, akajinimi na kuchikenjuki chitamu chela. Na chitamu chela chakundekakile. Palapala akajemiki, na kutumbu kubhateleke chilebhe. \p \v 40 Lyobha palakabhi lijibhila, bhandu bhakundeti Yesu bhandu bhabhalwalika kila chitamu, najombi akabhabheki mabhoku ghaki panani ja kila mtamwa, na kubhalamiha bhokapi. \v 41 Majobhi ghakabhapitiki bhandu bhamahele, na kujamalila koni ghakapwagha, “Wehapa wa Mwana waka Chapanga!” \p Nambu Yesu akaghakenjukili na kughahibhali kupwagha, maghambu ghakummanyi kubha jombi nde Kristo. \s Yesu atangaza mu nyumba ya kuhimanganila Bhayahude \r Mako 1:35-39 \p \v 42 Chilabhu jaki lukela, Yesu akapitiki kunja ja muchi pandu panga kubha na bhandu. Bhandu bhakatumbwi kundonda, na pabhakumbweni bhakalengiki kunhibhali nahuli ngaibhoka. \v 43 Nambu Yesu akabhapwaghile, “Imbalika kabheti kutangaza Malobhi Manyahi gha Ukolongwa waka Chapanga ku michi jenge, maghambu chenihechi nde Chapanga cheandumiki kukihenga.” \p \v 44 Henu Yesu akajendali kutangaza mu nyumba ya kuhimangani Bhayahude ya ku Yudea. \c 5 \s Yesu abhaloha bhabhulwa bha kutumbula \r Matayo 4:18-22; Mako 1:16-20 \p \v 1 Lichobha limu Yesu akajemiki pamaheku ja Nhwanga wa Genesaleti, na panihapa bhandu bhamaheli bhakatwelile na kutumbu kukangana, koni bhakajowanya Malobhi ghaka Chapanga. \v 2 Akaiweni ngalawa ibheli mumaheku ja nhwanga, yeyalekakiki na bhalohi habha bhakabhi bhajigholo mikwabhu jabho. \v 3 Yesu akajingi mu ngalawa jimu jejikabhi jaka Simoni, bhela akandobhiki Simoni akolula ngalawa jela mumachi, patali pachokopi kuhuma pamaheku ja nhwanga. Bhela akatami monimola koni akabya abhabhola lipogha la bhandu. \p \v 4 Pajomwi kubhabhola, akampwaghi Simoni, “Uhugha ngalawa mbaka kulochi kokunyoliki na ukapendakya nkwabhu waku nahuli ulobha homba.” \p \v 5 Simoni akamuyangike, “Bambo, tutyalini kulobha homba ikilu jokapi panga kupata chindu, nambu kwa kubha upwaghiki wehapa, anambendakya nkwabho.” \v 6 Pabhakapendaki nkwabhu wabhu, bhakalobhiki homba yamahele nakanope mbaka nkwabhu wabhu utumbuka kukachuka. \v 7 Bhela bhakabhalohiki bhajabu bhabhakabhi mu ngalawa najengi bhahika kubhajangatila. Bhakahikiki, bhakatwelaki homba ngalawa yokapi ibheli mbaka ipalika kujibhila. \v 8 Simoni Petulu paaweni chela chechipitalile, akanchikimili Yesu na kupwagha, “Bambo, ubhoka palongi jangu, maghambu nepani nde mundu mwana mahoku!” \p \v 9 Simoni papamu na bhajaki bhakakangichi kwa homba yamahele yebhalobhike. \v 10 Bhelabhela Yakobo na Yohana bhana bhaka Zebedayo, bhabhakabhi bhakochi bhaka Simoni na bhombi bhakakangiche. Yesu akumpwaghi Simoni, “Ngawijoghopa kutumbu sajenu na kujendalela anaubya undohi wa bhandu.” \p \v 11 Bhakahughiki ngalawa yela mbaka kumaheku, bhakahilekiki hindu yokapi na kunjengale Yesu. \s Yesu andamiha mundu \r Matayo 8:1-4; Mako 1:40-45 \p \v 12 Yesu paakabhi mu muchi ghumu wa Galilaya, akahikiki mundu joabhi na malohi hyegha jokapi. Ntamwa hoju paakambweni Yesu, akalihawi pahi, akalobhiki, “Bambo, ngati anaupala, uweza kung'olola!” \p \v 13 Yesu akahatambwi chiwoku chaki, akankamwi na kumpwaghila, “Mbala! Ugholulikaje!” Palapala malohi ghakumbokike. \v 14 Yesu akunkanakili, akumpwaghile, “Ngawampwaghi mundu jokapi lilobhi lenu, nambu ujenda ukalilangiya kwaka mpenganyambiku kubha ulamiki na ukabhoha nyambiku ngati moalaghalaki Musa, nahuli ubya ulandilu kwa bhandu bhokapi kubha wenga ulamike.” \p \v 15 Nambu malobhi panani jaka Yesu ghakajaghani manyata pandu pokapi, na bhandu bhamahele bhakahikiki kunjowanela na bhakapaliki abhalamiha hitamwa yabhu. \v 16 Nambu Yesu mala pamaheli akapiti pandu panga bhandu, na kundobha Chapanga. \s Yesu andamiha mundu joatengwike \r Matayo 9:1-8; Mako 2:1-12 \p \v 17 Lichobha limu Yesu paakabhi abhola, Mafalisayo bhakumu na bhabhola bha Shelia kuhuma ku kila chijiji cha ku Galilaya, ku Yudea na ku Yelusalemu, bhakabhi bhatemi panihapa. Makili ghaka Bambo ghakabhi papamu naku kwa kubhalamiha bhatamwa. \v 18 Panihapa bhandu bhakahikiki, bhuntandaini mundu jumu joatengwiki pa uleli, bhakalengiki kunjingia mkati, nahuli bhumbeka palongi jaka Yesu. \v 19 Nambu, ngachebhaweziki kujingi mkati, kwa ndandi ja bhandu bhamaheli. Bhela bhakuntotwili bhakankwehiki panani ja nhwaghala, bhakapekanywi, na bhakunheli pa uleli mpaka pachilanda ja bhandu bhala palongi jaka Yesu.\fig Bhandu nchechi bhunhele ntamwa punhaghala|alt="Four men lowering a man through a roof" src="17 Lowering Man Through the Roof.jpg" size="col" ref="5:19"\fig* \v 20 Yesu paakaweni uhobhalelu wabhu, akumpwaghi mundu joatengwiki, “Nkochi wangu, mahoku ghaku ghalekakiwi.” \p \v 21 Bhabola bha Shelia na Mafalisayo bhakatumbwi kulilaluha, “Bho, hajo mundu bholi joantondo Chapanga? Bho, nane joaweza kulekake mahoku? Chapanga kanjika jaki nde joaweza kulekake mahoku!” \p \v 22 Yesu akaghamanyi maholalelu ghabhu, akabhalalukile, “Bho, muholale kiki mu mitima jinu? \v 23 Bho, lelipepwiki nakanopi lako, kupwagha, ‘Ulekakiwi mahoku ghaku,’ au kupwagha, ‘Jemaje na ujendaje?’ \v 24 Nambu mbala mmanya kubha Mwana waka Mundu abhi na amule pundema ja kulekakela bhandu mahoku ghabhu.” Bhela akampwaghi mundu jola joatengwiki, “Nukupwaghila, jemaje, utola uleli waku, na ujendaje kunyumba jaku.” \p \v 25 Palapala, mundu joatengwiki jola akajemiki palongi jabhu, akatoliki uleli waki na kujenda kunyumba jaki koni akabya andumbali Chapanga. \v 26 Bhandu bhokapi bhakakangichi nakanope. Bhakajowipi na bhakundumbali Chapanga, bhakapwaghaje, “Lalenu tuweni mambu gha ngangachu!” \s Yesu andoha Lawi \r Matayo 9:9-13; Mako 2:13-17 \p \v 27 Paghajomwiki ghanihagha, Yesu akapiti kunja akumbweni mundu njopa kode joalowakika Lawi, atami padowoku mu chindamba cha kulepe kode. Yesu akampwaghile, “Unyengalyaje!” \v 28 Lawi akajemiki, akailekiki hindu yokapi, na akunjengali Yesu. \p \v 29 Lawi akantendi Yesu uwangalalu ukolongwa kunyumba jaki, na lipogha likolongwa la bhandu bhajopa kode na bhandu bhangi bhakabhi bhatemi papamu nabhu. \v 30 Nambu Mafalisayo bhakumu na bhabhola bhangi bha Shelia bhakabhang'ong'ataki bhabhulwa bhaka Yesu, bhakapwaghaje, “Bho, maghambu kiki mkula na kunywa papamu na bhandu bhajopa kode na bhana mahoku?” \p \v 31 Yesu akabhayangiki, “Bhandu bhangakulwala ngapabhumpala sing'anga, nambu bhatamwa nde bhabhumpala sing'anga. \v 32 Ngachenhikiki kubhaloha bhandu bhamboni, nambu nhikiki kubhaloha bhandu bhana mahoku bhapata kung'anambuka na kughaleka mahoku ghabhu.” \s Yesu bhundaluki panani ja kukonga \r Matayo 9:14-17; Mako 2:18-22 \p \v 33 Bhandu bhangi bhakampwaghile, “Bhabulwa bhaka Yohana Mbatizaji bhakonga kula chilebhi chikahi kwa chikahi na kulobha, na bhabhulwa bha Mafalisayo bhatenda bhelabhela. Nambu bhabhulwa bhaku bhakula na kunywa.” \p \v 34 Yesu akabhayangati, “Bho, bhabhakokakiki kuukwati bhapalika le kukonga koni bambo ukwati abhi papamu nabhu? Ngabhela! \v 35 Nambu lichobha analihikaje bambo ukwati anaabhohakika kwabhu, na panihapa nde pabhikonga kula chilebhe.” \p \v 36 Bhela Yesu akabhapwaghi ulenganesu ghongo, “Nga mundu joakachu chilaka kuhuma mu ingobhu jahenu na kuloke mu ingobhu ja mwande. Ngati anatendiki bhenibhela, anaakachula ingobhu jahenu, na chilaka kuhuma mu ingobhu jahenu ngachilengani na ingobhu ja mwande. \v 37 Kabheti nga mundu joaweza kujeghe divai jahenu mu mifuku jejilenganakiki na chingokolu cha mwande, ngati anaatehi bhenibhela, divai anajikachula mifuku ja chingokolu na kujitika, na mifuku ja chingokolu jitenda kukachuka. \v 38 Nambu divai jahenu jijeghaleka mu mifuku ja ingokolu jahenu. \v 39 Nga mundu joakunywa divai jahenu na kutokule kunywa divai ja mwande, maghambu bhapwagha, ‘Jamwandi nde jinyahi.’ ” \c 6 \s Lilalukilu panani ja Lichobha la Sabato \r Matayo 12:1-8; Mako 2:23-28 \p \v 1 Lichobha limu la Sabato Yesu akabhi apeta mu mighonda ja ingano. Bhabhulwa bhaki bhakatumbwi kupanyu mapukutu gha ingano, bhakapulwii mu mabhoku ghabhu na kula. \v 2 Mafalisayo bhakumu bhakabhalalukile, “Bho, maghambu ki muhenga lihengu lebhakanakili kuhenga Lichobha la Sabato?” \p \v 3 Yesu akabhayangike, “Bho, ngachemsomiki moakatendi Daude, na bhajaki chikahi pabhakabhi na injala? \v 4 Daude akajingi mu Nyumba jaka Chapanga, akatoliki mabumunda ghaghabhowakiki kwaka Chapanga akakulike. Bhelabhela akabhapeki na bhajake. Shelia junkanaki mundu jokapi jola kula mabumunda ghanihagha nambu bhapenganyambiku pela nde bhabhapalika kula mabumunda ghanihagha.” \p \v 5 Henu Yesu akabhapwaghile, “Mwana waka Mundu nde Bambo wa Sabato.” \s Mundu joatengwiki chiwoku \r Matayo 12:9-14; Mako 3:1-6 \p \v 6 Mu lichobha lengi la Sabato, Yesu akapiti kubhola mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude. Mkati ja nyumba ja kuhingani Bhayahude jela kukabhi na mundu joatengwiki chiwoku cha kumalelelu. \v 7 Bhabhola bhakumu bha Shelia na Mafalisayo bhakumu bhapalika bhapata ndandi ja kuntaki Yesu na bhela bhalendalya bhabhona ngati anaandamiha mundu mu Lichobha la Sabato. \v 8 Nambu Yesu akaghamanyiki maholalelu ghabhu, akumpwaghi mundu joatengwiki chiwoku jola, “Ujema, uwika palongi pambane.” Mundu jola akajemiki pachilanda jabhu. \v 9 Bhela Yesu akabhapwaghile, “Nundaluki mwanganya, bho, wichu le mu Lichobha la Sabato kuhenga manyahi au kuhenga mahakau? Kukengale womi waka mundu au kuukoma?” \v 10 Akabhalingalili bhandu bhokapi bhabhabhi panipala, na akumpwaghi mundu jola, “Uhatambula chiwoku chaku.” Akatendiki ngati Yesu moakampwaghile na chiwoku chaki chakalamike. \p \v 11 Nambu bhombi bhakahakali namaa, bhakajetanganili kubha chindu bhole cheanabhuntendila Yesu. \s Yesu abhahaghu bhabhulwa komi na bhabheli \r Matayo 10:1-4; Mako 3:13-19 \p \v 12 Lichobha limu Yesu akapiti kuchitombi kundobha Chapanga, akatemi konihoku ikilu jokapi koni akundobha Chapanga. \v 13 Lukela pakwachile, Yesu akabhalohiki bhabhulwa bhaki. Akabhahawi bhabhulwa komi na bhabheli kuhuma pachilanda jabhu, akabhalohiki mitumi. \v 14 Simoni, Yesu akumpeki lihina la kabheli Petulu, na Andulea ndongu waki, na Yakobo na Yohana na Filipo na Batolomayo. \v 15 Matayo na Tomaso na Yakobo mwana waka Alufayo na Simoni joalowakika Zelote, ndandi jaki mundu wa kukomanela inchi jaki. \v 16 Yuda mwana waka Yakobo na Yuda Isikalioti, joang'anambwiki Yesu. \s Yesu abhabhola na kubhalamiha bhandu \r Matayo 4:23-25 \p \v 17 Yesu paakaheli kuhuma kuchitombi papamu na mitumi bhaki, akajemiki pandu papakabhili na uwanda. Pandu panihapa pakabhili na lipogha likolongwa la bhabhulwa bhaki na mapogha makolongwa gha bhandu kuhuma ku inchi ja Yudea, ku Yelusalemu na bhabhakahumiki kumaheku ja ipambala yokapi ya michi ja ku Tilo na ku Sidoni. \v 18 Bhandu habha bhakahikiki kunjowane Yesu na kulamishwa itamwa yabhu. Bhelabhela bhandu bhala bhabhang'ahakika na majobhi bhakahikiki na bhakalamiswe. \v 19 Bhandu bhokapi bhakapaliki kunkamu Yesu, kwa ndandi makili ghakapitiki mkati jaki na kubhalamiha bhandu bhokapi. \s Chiheku na kung'ong'uteka \r Matayo 5:1-12 \p \v 20 Yesu akabhang'anambuki bhabhulwa bhaki na kupwagha, \q “Mpengaliki mwanganya mwabhahochu, \q maghambu Ukolongwa waka Chapanga nde winu! \q \v 21 Mpengaliki mwanganya mwembi na injala sajeno, \q maghambu anantupilaje! \q Mpengaliki mwanganya mwendela sajeno, \q maghambu anamuhekaje! \p \v 22 “Mpengaliki mwehapa ngati bhandu pabhunhakalila, pabhuntenga, pabhuntondola na kumpwaghi mahakau, kwa ndandi jaka Mwana waka Mundu! \v 23 Muhekalyaji na kukina kwa chiheku paghipitalya ghanihagha, maghambu chakaka nhupu winu nde ukolongwa kunani kumahunde. Kwa ndandi bhenibhela nde bhazee bhabhu mobhakabhatendi bhalota bhaka Chapanga. \q \v 24 Nambu anamuchibhonaje mwembi na hindu yamaheli, \q maghambu njomwi kupata chiheku chinu! \q \v 25 Anamuchibhonaje mwentupi sajenu, \q maghambu mwibhona injala! \q Anamuchibhonaje mwemuheka sajenu, \q maghambu anamuombulizaje na kulela! \p \v 26 “Anamuchibhonaje mwenga mwebhundumbali bhandu, maghambu bhazee bhabhu bhakabhahengi bhalota bha icholi bhelabhela. \s Kubhapala maadui \r Matayo 5:38-48; 7:12 \p \v 27 “Nambu numpwaghi mwanganya mwenyowanela, mwapala maadui bhinu, mubhahengila manyahi bhabhunhakalila. \v 28 Mwapengalya bhala bhabhumpeke masolo, mwalobhila bhandu bhabhunhenge mahakau. \v 29 Ngati mundu anaakulapwi litukwa lakumu ung'anambulya na la kabheli. Na ngati mundu anakunyawili likoti laku undekila kabheti na lishati laku. \v 30 Ngati mundu anakujopiki chindu umpekyaje, na ngati mundu jokapi anaakunyawi hindu yaku, ngawanjopa akukelabhukyaje. \v 31 Mwabhahengila bhandu bhangi chela chempala mwehapa bhunhengilaje. \p \v 32 “Ngati anamwapaliki pela bhabhumpala, bho, anampata nyonjeka bhole? Njeta! Maghambu hata bhandu bhana mahoku bhelabhela bhabhapala bhandu bhala bhabhapala. \v 33 Kabheti ngati anamwahengi manyahi bhala pela bhabhunhenge manyahi mwehapa, bho, anampata nyonjeka bhole? Maghambu hata bhana mahoku bhatenda bhelabhela! \v 34 Ngati anamwajahika pela bhala bhamuhobhalela anabhundepaje, bho, anandangiha chiha bhole? Bhelabhela hata bhana mahoku bhabhajahika bhana mahoku bhajabhu, nahuli bhabhakelabhukya nyonjeka jelajela. \v 35 Nambu mwanganya mwapala maadui bhino, na mwahengila manyahi, na mwajahika, panga na kuhobhalela kunkelabhukila. Panihapa nhupu winu anaubya ukolongwa, na mwibya mwabhana bhaka Chapanga joabhi Kunani Nakanopi. Maghambu jombi nde wamboni kwa bhokapi bhanga na uchengulu na bhahakau. \v 36 Mbya na chiha, ngati Atati winu moabheli na chiha. \s Kubhatemu bhandu bhange \r Matayo 7:1-5 \p \v 37 “Ngamwatemu bhandu bhange, na Chapanga ngaantemuli mwenga. Ngamwalaumu bhandu bhange, na Chapanga ngaandaumu mwenga. Mwabhalekakya bhandu bhange, na Chapanga anaandekakya mwenga. \v 38 Mwapekya bhandu bhange hindu, na Chapanga anaampekya mwenga. Nanamu mwijopalya mumabhoku ghinu chipemu chechitweli mbaka kujitika. Maghambu chipemu chentumi kubhapeme bhandu bhange, Chapanga anaatumila chipemu chocho kumpeme mwenga.” \p \v 39 Kabheti Yesu akabhapwaghi ulenganesu ghongo, “Bho, ngalola aweza le kundongo ngalola njake? Bho, bhokapi bhabheli le ngabhijibhi mulibhomba? \v 40 Nga mbulwa joampeta mbola waki, numbu kila mbulwa anajomwi mabholu ghaki, anakubha ngati mbola waki. \p \v 41 “Bho, maghambu kiki ulolake likanju lelibhi mu lihu laka ndongu wako, nambu ngacheubhona luboliti lolubhi mu lihu lako? \v 42 Bho, uweza bholi kumpwaghi ndongu waku, ‘Ndongu wango, lendalya nukubhoa likanju lelibhi mu lihu lako,’ na koni ngacheubhona luboliti lolubhi mu lihu laku wamwene? Wenga wandumila kubhele! Utumbula hoti kubhoha luboliti lolubhi mu lihu laku, na panihapa nde wibhona wichu na wiweza kubhoha likanju lelibhili mlihu laka ndongu wako. \s Nkongu na mapambiku ghaki \r Matayo 7:16-20; 12:33-35 \p \v 43 “Nkongu unyahi ngacheupambika mapambiku mahakau, bhelabhela njeta nkongu uhakau ghoupambika mapambiku manyahi. \v 44 Ndandi kila nkongu umanyikana kwa mapambiku ghaki ghaghapambika. Ndandi bhandu ngachebhatongola mapambiku gha nkongu ghoulowakeka mtini kuhuma mu miha, wala zabibu kuhuma mu mingwando. \v 45 Mundu mnyahi alongela malobhi manyahi kuhuma mu chikoku cha mtima wake, na mundu muhakau alonge malobhi mahakau kuhuma mu chikoku cha mtima wake. Maghambu mundu ulonge mambu ghala ghaghatweli mkati ja mtima wake. \s Bhachenga bha ntundu ubhele \r Matayo 7:24-27 \p \v 46 “Bho, maghambu kiki munoha, ‘Bambo, Bambo,’ na koni ngachemughahenga ghala ghanumpwaghi mughahengaje? \v 47 Ananundangia ulenganesu waka mundu joanyengalela, joajowanela malobhi ghangu na kughakamula. \v 48 Jombi alenganeswa na mundu joachenga nyumba, joakemba luhuli pa liganga, na kuchenga nyumba heji panihapa. Iyula ngolongwa pajakatonyiki mafuliku ghakajilapwi nyumba jela, nambu ngacheghaweziki kujinyuha, maghambu jikachengakiki wichu. \v 49 Nambu joajowanela malobhi ghangu panga na kughakamula, alenganeswa na mundu joachengiki nyumba panani ja luhombi na panga na kukemba luhuli. Iyula ngolongwa pajakatonyiki mafuliku ghakajilapwili nyumba jela, na punkamu jakahawiki na kubhombukana nakanopi!” \c 7 \s Yesu andamiha mtumika waka Nkolongwa wa manjolinjoli wa ku Loma \r Matayo 8:5-13 \p \v 1 Yesu paakajomwili kulonge mambu ghanihagha kwa bhandu, akapiti ku Kapelenaumu. \v 2 Konihoku kukabhi na nkolongwa jumu wa manjolinjoli mia moja wa ku Loma, joakabhi na mtumika waki joakampaliki namaa. Mtumika hoju atendika kulwala pambipi na kupotela. \fig Nkolongwa wa manjolinjoli wa ku Loma|alt="A Roman centurion" src="08 Centurion.jpg" size="col" ref="7:2"\fig* \v 3 Nkolongwa hoju paakajowini malobhi panani jaka Yesu, akabhatumiki bhazee bhakumu Bhayahude bhajenda bhakundobha Yesu ahika andamiha mtumika waki. \v 4 Pabhahikiki kwaka Yesu, bhakumpembali namaa, bhakapwaghiki, “Unjangatya mundu ajoju, \v 5 maghambu abhapala bhandu bha inchi jitu, na nde joatuchengi nyumba ja kuhimangani Bhayahude.” \p \v 6 Bhela, Yesu akapiti papamu nabhu. Paakaheghali kuhika pa nyumba jaka nkolongwa hoju, nkolongwa hoju akabhatumiki bhakochi bhaki bhumpwaghila Yesu, “Bambo, ngawaling'aha kuhika kone. Ndandi nenga ngachembalika kukujopale wenga ujingala mu nyumba jangu. \v 7 Nde ndandi nilibhoniki ngachembalika kuhika kwako. Henu ulongila pe lilobhi, na mtumika wangu anaalamaje. \v 8 Ndandi nepani nanatu nde na mundu nemi pahi ja ujemelelu wa bhakolongwa, na mi na manjolinjoli pahi jangu. Numpwaghi jumu, ‘Ujendaje!’ Na jombi ajenda, na numpwaghi jongi, ‘Uhika!’ Na jombi ahika. Na ananumpwaghi mtumika wangu, ‘Uhenga anana!’ Na jombi ahenga.” \p \v 9 Yesu paakajowini malobhi ghanihagha, akakangichi namaa, na akaling'anambuki lipogha la bhandu lelabhi lunjengalela na kupwagha, “Chakaka numpwaghila ngachenabhali kumbona mundu joabhi na uhobhalelu ngati ghongone, njeta hata ku Izilaeli!” \p \v 10 Bhela bhandu bhala pabhahikiki kunyumba jaka Nkolongwa wa ku Loma jola bhakumketanili mtumika jola alamike. \s1 Yesu amuyoha mwana waka mabhu joaweliwi na ndome \p \v 11 Palongi pachokopi, Yesu akapiti ku muchi ghoulowakeka Naini papamu na bhabhulwa bhaki, koni akalongana na lipogha la bhandu. \v 12 Henu, paakabhi aheghale ndyangu ukolongwa wa muchi, bhakapitali bhandu bhabhatowi ntuwi waka nkombu jumu, mwana kanjika waka mabhu joaweliwi na ndomi. Bhandu bhamaheli bha muchi ghola bhakabhi papamu na mabhu jola. \v 13 Bambo paakambweni mabhu jola, akamboni chiha, na akampwaghi, “Ngawilela.” \v 14 Bhela, Yesu akapiti palongi na kukamu chitanda, na bhabhatowi chitanda bhakajemiki. Yesu akapwaghiki, “Nkombo! Nukupwaghi ujumukaje!” \v 15 Nkombu joakapotili jola akajinwiki na kutumbu kulongela, na Yesu akampeki mabhu waki. \p \v 16 Bhandu bhokapi bhakatweliwi na choghohi na bhakundumbali Chapanga bhakapwaghaje, “Mlota nkolongwa waka Chapanga apitali kwitu, Chapanga ahikiki kubhakengale bhandu bhake.” \p \v 17 Malobhi ghanihagha Yesu ghahengiki ghakajaghani ku ndema wokapi wa ku Yudea na inchi yokapi ya pambipi. \s Bhabholu kuhuma kwaka Yohana Mbatizaji \r Matayo 11:2-19 \p \v 18 Bhabholu bhaka Yohana Mbatizaji bhakampwaghi Yohana mambu ghala ghokapi ghaghapitalile, bhela Yohana akabhakemiki bhabhulwa bhaki bhabheli. \v 19 Na kubhatuma kwaka Bambo kundalukila, “Bho, wehapa le nde jola joakapwaghiki Yohana ahika, au tundendalya jonge?” \p \v 20 Bhandu bhala pabhahikiki kwaka Yesu bhakumpwaghile, “Yohana Mbatizaji atutumiki tukulalukyaje, ‘Bho, wehapa le nde jola joahika au tundendalya jonge?’ ” \p \v 21 Chikahi chelachela, Yesu akabhalamihi bhandu bhangi bhamaheli namaa, bhabhakabhi na itamwa na bhabhakamuliki na majobhi, na kubhatenda akangalola kuweza kulola. \v 22 Yesu akabhayangiki bhabholu bhaka Yohana akapwagha, “Njenda mkumpwaghila ghokapi ghamughaweni na kughajowana, akangalola bhalola, iwete bhajenda, bhabhabhi na malohi banyambiswa, akangajowa bhajowana, bhakuwa bhayohakeka, na Malobhi Manyahi ghatangwazwa kwa bhahochu. \v 23 Apengaliki mundu jwangakubha na makangachu na nepani!” \p \v 24 Bhabholu bhaka Yohana pabhakabhokiki, Yesu akatumbwi kubhapwaghi mapogha gha bhandu panani jaka Yohana, “Bho, mkapiti kulipololu, kulinga kyane? Bho, mpalika kubhona litete lelinyuhakika na mpongo? \v 25 Ngati ngabhela, bho, henu mkapiti kulinga kyane? Bho mkapiti kumbona mundu joawati ingobhu inyahi? Bhabhawata ingobhu inyahi na kutama matamu gha kulihekeha bheni nakanopi, bhatama mu manyumba gha kikolongwa! \v 26 Henu mbwaghilaje, bho, mwakapiti kulingali kike? Bho, mkapiti kundinga mlota waka Chapanga? Hena, nambu mumbweni nkolongwa kupeta mlota waka Chapanga. \v 27 Hajoju nde Yohana joalongaleka mu Malembu Mahuhu, ‘Chapanga akapwaghiki, ananuntuma mbolu wangu akulongulyaje nahuli akulenganakya indela.’ ” \v 28 Bhela Yesu akabhapwaghile, “Pachilanda ja bhandu bhokapi bhabhabhelakiki na mbomba Yohana Mbatizaji nde nkolongwa. Nambu joabhi nchokuchoku nakanopi mu Ukolongwa waka Chapanga nde nkolongwa kupeta Yohana.” \p \v 29 Bhandu bhokapi, papamu na bhajopa kode pabhakajowini ghahihagha bhakajetakili kubha indela jaka Chapanga nde jambone, na bhandu bhanihabha nde bhala bhabhakabatizwi na Yohana. \v 30 Nambu Mafalisayo na bhabhola bha Shelia bhakakaniki indela jaka Chapanga kwabhu, kwa kukana kubatizwa na Yohana. \p \v 31 Yesu akajendali kupwagha, “Bho, ananabhalenganisha bhandu bha kibheleku chenjenu na kike? Bho, bhandu abhabha bhalengana na kike? \v 32 Bhalengana na bhana bhabhatemi palighulio. Lipogha limu lakabhapwaghila lipogha lengi, ‘Tunhoni filimbe, nambu ngachenkinike! Tujembili nyembu ya maombulezu, nambu ngachendelike!’ \v 33 Kwa ndandi Yohana Mbatizaji akahikiki, akakongiki kula chilebhi na kunywa divai, nanamu mkapwaghiki, ‘Abhi na majobhi!’ \v 34 Mwana waka Mundu akahikike, na akulikaji na kunywa, nanamu mkapwaghiki, ‘Mundingalya mundu ajoju! Ndou na ndobhela, nkochi wa bhajopa kode na bhana mahoku!’ \v 35 Nambu mbulau jaka Chapanga jimanyakini kubha jamboni kwa bhandu bhokapi bhabhajijetakela.” \s Yesu mu nyumba jaka Simoni Mfalisayo \p \v 36 Mfalisayo jumu akankokiki Yesu kula chilebhi cha pakamihi kunyumba jaki. Na Yesu akapiti kunyumba jaka Mfalisayo jola akatamiki na kula chilebhi. \v 37 Mu muchi ghola kukabhi na mbomba jumu joakabhi na mahoku. Paakajowini kubha Yesu akulika chilebhi mu nyumba jaka Mfalisayo hoju, akaletiki libotolu lelalenganakiki kwa liganga la alabhasta na mkati jaki kukabhi na mahuta gha kunungi wichu. \v 38 Akahiki kujema pambipi ja magholu ghaka Yesu, akaleliki na maholi ghaki ghakahabhuki pa magholu ghaka Yesu. Mbomba jola akaghahungwi magholu ghaka Yesu kwa majunju ghaki, na kughabusu magholu na kughapaka mahuta gha kunungi wichu. \v 39 Mfalisayo joakankokiki Yesu paaghaweni ghanighala, akaliholali muntima waki, “Ngati mundu ajoju akabhi chakaka mlota waka Chapanga, akabya amanyi mbomba joankamu ajo wa ntundu bhole, kubha nde mwana mahoku!” \p \v 40 Yesu akampwaghi Mfalisayu jola, “Simoni, mili na lilobhi la kukupwaghila.” \p Simoni akamyangiki, “Ena Mbola, umbwaghilaje.” \p \v 41 Yesu akatumbwi kulongela, “Kukabhi na mundu jumu mwana mbija joakabhajahiki bhandu bhabheli mbija, mundu jumu akunjahiki ipandi mia nhwanu ya madini gha feza, na jongi ipandi hamsini ya madini gha feza. \v 42 Bhokapi bhabheli njeta joakaweziki kukelabhuha mbija, bhela mwana mbija hoju akabhalekakili bhokapi bhabheli. Bho, jwaku panihapa kwa bhabheli habha joanaampala nakanope mwana mbija?” \p \v 43 Simoni akayangike, “Nholake kubha mundu jola joalekakiwi mbija yamaheli.” \p Yesu akumpwaghile, “Uyangiki chakaka.” \v 44 Panihapa Yesu akung'anambuki mbomba jola, na kumpwaghi Simoni, “Bho, umbona mbomba ajojo? Nyingi munyumba jaku, ngacheumbeki machi gha kugholola magholu ghangu, nambu mbomba ajoju ang'olwi magholu ghangu kwa maholi ghaki na kunhungu kwa majunju ghaki. \v 45 Ngacheunamukili kwa kunibusu, nambu mbomba ajoju kutumbu paajingala pambani, ngacheakotwiki kunibusu magholu ghangu. \v 46 Ngacheumbakiki mahuta pamutu jangu, nambu mbomba ajoju ambakiki mahuta gha kunungi wichu mu magholu ghangu. \v 47 Bhela nukupwaghila, ndandi alekakiwi mahoku ghaki ghamaheli, bhela ambaliki nakanope. Nambu mundu joalekakiwi pachokope, apala pachokope.” \p \v 48 Bhela Yesu akumpwaghi mbomba jola, “Ulekakiwi mahoku ghaku.” \p \v 49 Nambu bhokapi bhabhabhi papamu naku koni bhakakula chilebhe bhakatumbwi kulaluwana, “Bho, ajo nane joaweza kubhalekake bhandu mahoku?” \p \v 50 Nambu Yesu akumpwaghi mbomba jola, “Uhobhalelu waku ukukengalili wenga, ujenda kwa lukwale.” \c 8 \s Akambomba bhabhakabhi bhalongana na Yesu \p \v 1 Paghapetiki ghanighala Yesu akapetiki ku michi na mwijije, koni akatangaza Malobhi Manyahi gha Ukolongwa waka Chapanga. Bhabulwa bhaki komi na bhabheli bhakabhi papamu naku, \v 2 kabhete bhakabhi akambomba bhakumu Yesu bhaakabhohiki majobhi na kubhalamiha itamu. Pachilanda jabhu akabhi Malia Magidalena, joakambohiki majobhi saba, \v 3 na Yoana nhwanu waka Kuza, mtumika nkolongwa waka Helode, na Susana na akambomba bhangi bhamaheli. Akambomba habha bhakabhohiki hindu yabhu kwa kunjangati Yesu na bhabhulwa bhaki. \s Ulenganesu waka mpanda \r Matayo 13:1-9; Mako 4:1-9 \p \v 4 Bhandu bhakunjendi Yesu kuhuma ku michi jengi jamaheli, na lipogha likolongwa la bhandu palakalibhongini papamu, Yesu akabhapwaghi ulenganesu hagho: \p \v 5 “Pakabhi na mpanda jumu joakapiti kukweta imbeju. Paakabhi akweta imbeju mu ngonda waki, yengi ikaawiki mu indela, bhandu bhakahikanyiti na ijuni ikakuliki. \v 6 Yengi ikaawiki pa luhombi lolwabhi panani ja maganga, na payameliki, ikanyaliki maghambu ngacheyapatiki machi pa luhombi. \v 7 Imbeju yengi ikaawiki pa mikongu ja miha, na ikakoliki papamu naku na mikongu ja miha ikajihinyiki mimea heji. \v 8 Imbeju yengi ikaawiki pa luhombi lunyahi, na yombi ikameliki na kupambika mapambiku, kila jimu mia moja.” \p Na Yesu paakalongi bhenibhela akajamalili na kupwagha, “Mundu joabhi na makutu na ajowanaje!” \s Ndandi ja kubhola kwa malenganesu \r Matayo 13:10-17; Mako 4:10-12 \p \v 9 Bhabulwa bhaki bhakundaluki Yesu, ulenganesu ghongone ndandi jaki kike? \v 10 Yesu akabhayangiki, “Mwanganya muyekuliwi kumanya sili ja Ukolongwa waka Chapanga, nambu kwa bhandu bhange, nonge nabhu kwa milenganesu, nahuli bhalingaje nambu ngabhibhona, na bhajowanyaje nambu ngabhimanya.” \s Yesu alanda ulenganesu waka mpanda \r Matayo 13:18-23; Mako 4:13-20 \p \v 11 “Jenjenu nde ndandi ja ulenganesu hoghu, imbeju nde lilobhi laka Chapanga. \v 12 Imbeju yeyaawiki mwindela ilangi bhandu bhala bhabhajowana lilobhi, nambu Shetani ahika na kulibhoha lilobhi lela mu mitima jabhu nahuli ngabhihika kuhobhalela na kukengaleka. \v 13 Imbeju yeyaawiki pa luhombi lolwabhi pa maganga ilangi bhandu bhala bhabhalijowana lilobhi na kulijopale kwa chiheku, nambu ngachelibhi na mikegha na ngachelajingile mkati nakanopi mu mitima jabhu. Bhalihobhale kwa chikahi chijipi pela, na pabhalengakeka bhuuleka uhobhalelu wabho. \v 14 Imbeju yeyaawiki pa mikongu ja miha ilangi bhandu bhala bhabhajowana lilobhi laka Chapanga, nambu pabhajendalela bhahinyakika na mang'ahiku, kupala hindu yamaheli na mahakau gha pani pundema, na bhombi ngachebhapambika mapambiku. \v 15 Imbeju yeyaawiki pa luhombi lunyahi ilangi bhandu bhala bhabhalijowana lilobhi laka Chapanga, na kulijopalela kwa mtima unyahi na kulijengalela, bhanganya habha nde bhandu bhala bhabhalikamulaki lilobhi na kuhinakalila kwamaheli na kuhenga ngati moapali Chapanga. \s Ulenganesu wa taa jejikupakiki na chihulu \r Mako 4:21-25 \p \v 16 “Nga mundu joapambaki taa na kukupaki chihulu au kujibheka kwihi ku chitanda. Nambu bhajibheka panani ja chinala, nahuli bhandu pabhajingila munyumba bhaubhona unang'anu. \p \v 17 “Ndandi chindu chokapi chechihiyakiki chitenda kuyekulika, na chokapi chechikupakiki chimanyikana na kubhekakeka palanga. \p \v 18 “Bhela mlilendaje monjowane malobhi, ndandi joabhi na chindu anajonjukiwa nakanope, nambu jwanga na chindu, hata chela chichoku cheaholake abhi nachu anachitolakikaje.” \s Amabhu waka Yesu na bhalongu bhaka Yesu \r Matayo 12:46-50; Mako 3:31-35 \p \v 19 Amabhu waka Yesu na bhalongu bhaka Yesu bhakahikiki kumbona, nambu ngachebhaweziki kunhikila pambipi kwa ndandi ja lipogha la bhandu. \v 20 Mundu jumu akumpwaghi Yesu, “Amabhu waku na bhalongu bhaku bhajemiki kunja na bhapala kukubhona.” \p \v 21 Yesu akabhayangiki bhokapi, “Amabhu wangu na bhalongu bhangu nde bhala bhokapi bhabhalijowana Lilobhi laka Chapanga na kulitii.” \s Yesu atumbalisha mbelu \r Matayo 8:23-27; Mako 4:35-41 \p \v 22 Lichobha limu Yesu akajingi mu ngalawa papamu na bhabhulwa bhaki, na akabhapwaghile, “Tumboka tulombuka mbaka kwihi ja nhwanga.” Panihapa bhakatumbwi mwanja. \v 23 Pabhakabhi bhalomboka kwa ngalawa, Yesu akaghochi lughono. Palapala mbelu ukolongwa ukatumbwi kupogha mu nhwanga, na machi ghakatumbwi kutwelela mu ngalawa, bhokapi bhakabhi pambipi kujibhila. \v 24 Bhabhulwa bhakunjendi Yesu na kunjumuwa, bhakapwaghaje, “Bambo, Bambo! Tupotela!” \p Yesu akajumwiki na kuulakalila mpongu na majegha makolongwa, na kukatondiki na kubha wichu. \v 25 Panihapa Yesu akabhalaluki bhabhulwa bhaki, “Bho, uhobhalelu winu ubhi kwako?” \p Nambu bhombi bhakakangichi, na kujoghopa koni bhakapwaghanya, “Bho, hajo mundu bhole? Aulakali mpongu na majegha nayombi yuntii!” \s Yesu andamiha mundu joabhi na majobhi \r Matayo 8:28-34; Mako 5:1-20 \p \v 26 Yesu na bhabhulwa bhaki bhakajendali na mwanja mbaka ku inchi ja Bhagelasi, jejibhi kwihi ja nhwanga Galilaya. \v 27 Yesu paakabhi ahuluka mungalawa, akahimangini na mundu jumu joakabhi na majobhi kuhuma kumbwane akunhikile. Kwa chikahi chilachu mundu hoju ajendika panga kuwata ingobhu na ngacheatamika panyumba, nambu atamika kumatengele. \v 28 Paambweni Yesu, akaleliki na kulilekela pamagholu ghaki, na kujamalila akapwagha, “Yesu, Mwana waka Chapanga Joabhi Kunani Nakanopi! Bho, upala kundenda kyane? Nukulobha, ngawing'aha!” \v 29 Mundu ajoju akapwaghiki bhenibhela maghambu Yesu akalipwaghi lijobhi lela limbokaje. Lijobhi lela likankamwili mundu jola pamaheli, na hata ngati bhandu bhunkongika mabhoku na magholu kwa minyololu na pengu, nambu ahekata minyololu na pengu na majobhi ghundonguwa kujenda kulipololo. \p \v 30 Yesu akundalukile, “Bho, lihina laku wa nane?” \p Na jombi akamuyangiki, “Lihina langu ‘Lipogha,’ ” maghambu akabhi na majobhi ghamahele. \v 31 Majobhi ghala ghakumpembali Yesu ngabhapeleka kuwawa. \p \v 32 Pandu pala pakabhi na lipogha likolongwa la magholobhi, bhakalimila mwitombi. Bhela majobhi ghakunjopiki Yesu abhajetakalya bhakajingala mu magholobhi, najombi akaghalekiki ghajendaje. \v 33 Majobhi ghakumpitiki mundu jola na kujingi mu magholobhi. Lipogha lokapi la magholobhi lakaheli pa likemba na kujibhi mu nhwanga, na ghokapi ghakapotile mumachi. \p \v 34 Bhadima bhala pabhaliweni lijambu lelapitalili, bhakakembili na kujenda kupwagha mambu ghanihagha kumbwane na kwijije. \v 35 Bhandu bhakahiki kulinga lelipitalile, na pabhahiki kwaka Yesu, bhakunhimani mundu joghumpitiki majobhi atami pambipi na Yesu, awati ingobhu na malangu ghaki ghunkelabhukile, na bhandu bhokapi bhakajowipe. \v 36 Bhala bhabhaghaweni ghaghahengakiki bhakabhapwaghi bhandu ntundu mundu jola moakalamile. \v 37 Bhela bhandu bhokapi bha inchi ja Bhagelasi bhakunjopiki Yesu abhoka kwabhu, maghambu bhakabhi na choghohi namaa. Panihapa Yesu akajingi mu ngalawa na kubhoka. \v 38 Mundu joghumpitiki majobhi akunjopiki Yesu, “Unyetakya nyenda na wenga.” \p Nambu Yesu ngacheajetakili kujenda naku, na akumpwaghile, \v 39 “Ubhuja kunyumba ukabhalandila bhandu mambu ghokapi makolongwa ghaakutendi Chapanga.” \p Bhela mundu jola akapetiki ku muchi wokapi, akatangaza mambu ghokapi Yesu ghaakantendile. \s Mwali waka Yairo na mbomba jumu bhalamiswa \r Matayo 9:18-26; Mako 5:21-43 \p \v 40 Yesu paakakelawiki upambala ghongi wa nhwanga, lipogha la bhandu bhakunjopali kwa chiheku, maghambu bhokapi bhundendalya jombi. \v 41 Panihapa akahikiki mundu jumu joalowakika Yailo, joakabhi nkolongwa wa nyumba ja kuhimangani Bhayahude, akahikiki na kulihabhu pambipi ja magholu ghaka Yesu, akundobha ajenda kunyumba jaki, \v 42 ndandi mwali waki wa kanjika, joakabhi na hyaka komi na ibheli, akabhi pambipi kupotela. \p Yesu paajendikaje, lipogha la bhandu lakunhinyiki ipambala yokapi. \v 43 Pa chilanda jabhu kukabhi na mbomba jumu joakang'ahakiki na chitamu cha kupita mwahi kwa hyaka komi na ibheli, papamu na kutumi hindu yaki yokapi kwa akasing'anga, nambu nga jumu joaweziki kundamiha. \v 44 Mbomba hoju akanjengali Yesu cha kunyuma na kukamu nkungilu wa ingobhu jaki. Palapala chitamu chaki cha kupita mwahi chakalamike. \v 45 Yesu akalalukile, “Bho, nde nane joangamwile?” \p Bhandu bhokapi bhakakaniki, Petulu akapwaghike, “Bambo, lipogha la bhandu likuyongalwiti na kukuhinya.” \p \v 46 Nambu Yesu akapwaghike, “Kubhi mundu joangamwile, ndandi niliweni makili ghamokite.” \v 47 Mbomba jola paamanyiti kubha ngaawezi kulihiya, akahikiki koni abhaghaja kwa choghohi na kulileke palongi jaka Yesu. Panihapa akundandi Yesu palongi ja bhandu bhokapi bhabhakabhi panipala ndandi ja kunkamu Yesu na ntundu moawezi kulamishwa palapala. \v 48 Yesu akumpwaghi mwali jola, “Kamwali, uhobhalelu waku ukulamihe. Ujenda kwa lukwale.” \p \v 49 Yesu paakabhi ajendale kupwagha, mbolu akahikiki kuhuma kunyumba jaka Yairo. Na kumpwaghi Yairo, “Mwali waku apotile. Ngawijendale kung'aha Mbola.” \p \v 50 Nambu Yesu paakajowini malobhi ghanihagha, akumpwaghi Yairo, “Ngawijoghopa, uhobhalya pela, na mwali waku analamiswaje.” \p \v 51 Yesu paakahikiki kunyumba jaka Yairo, ngacheanjetakali mundu jokapi kujingi naku munyumba, nambu Petulu na Yohana na Yakobo na mabhu na atati bhaka mwali joapotili jola. \v 52 Bhandu bhokapi bhakabhi bhundelela na kuombuleza kwa ndandi ja kupotela kwaka mwana. Nambu Yesu akabhapwaghile, “Ngamwilela, maghambu mwana ngacheapotile, nambu aghochili lughonu pela!” \p \v 53 Bhokapi bhakundongimi Yesu, maghambu bhakamanyiki kubha mwali apotile. \v 54 Nambu Yesu akamkamwi chibhoku na kundoha, “Kamwali, jumukaje!” \v 55 Mwali joakapotili jola womi waki ukankelabhukile, na palapala akajemiki. Na Yesu akabhalaghalakili bhumpekya mwali chilebhi. \v 56 Bhabheleka bhaki bhakakangichi namaa, nambu Yesu akabhalaghalaki ngabhumpwaghi mundu ghaghahengakike. \c 9 \s Yesu abhatuma bhabhulwa bhaki komi na bhabheli \r Matayo 10:5-15; Mako 6:7-13 \p \v 1 Yesu akabhalohiki bhabhulwa bhaki komi na bhabheli, akabhapeki makili na uwezu wa kughatopo majobhi na kulamiha bhatamwa. \v 2 Bhela akabhatumiki bhajenda kubhatangazi bhandu ubholu wa Ukolongwa waka Chapanga na kubhalamiha bhatamwa. \v 3 Akapwagha, “Ngamwitogho chindu chokapi chela pa mwanja winu, ngamwitogho nkongochu, wala nkoba, wala chilebhi, wala mbija, wala ingobhu ibhele. \v 4 Nyumba jokapi jemwijingalaji na kujopalewa, mtamaje monihomu mbaka pamwibhoka mu muchi ghonihoghu. \v 5 Ana ngati bhandu bhikana kunjopalela, mboka muchi ghonihoghu na nkung'undaje luhombi mu magholu ghinu ngati ulandilu kubha bhombi bhakaniki kunjowanela.” \p \v 6 Panihapa bhabhulwa bhakabhokiki na kujenda kwijiji, koni bhakatangaza Malobhi Manyahi na kubhalamiha bhandu pandu pokapi. \s Choghohi chaka Helode \r Matayo 14:1-12; Mako 6:14-29 \p \v 7 Helode mtawala wa ku Galilaya, akajowini malobhi ghokapi ghaghatendakiki na Yesu. Na jombi akabhi na choghohi, maghambu bhandu bhapwaghika kubha Yohana Mbatizaji ayokiki kuhuma kwa bhakuwa. \v 8 Bhangi bhapwaghika Eliya atehi kupitalila, na bhangi bhapwaghika kubha jumu wa bhalota bhaka Chapanga bha mwandi atehi kuyoka. \v 9 Helode akapwaghike, “Yohana nukunhekiti mmutu, bho, henu ajoju nde nane ambaju nyowana malobhi ghaki?” Na jombi akatokuli kumbona Yesu. \s Yesu abhaleha bhandu elfu nhwano \r Matayo 14:13-21; Mako 6:30-44; Yohana 6:1-14 \p \v 10 Mitumi bhaka Yesu pabhakelawiki bhakumpwaghi Yesu ghokapi ghabhahengiki. Na jombi akabhatoliki bhabhulwa bhaki na kujenda nabhu kanjika jabhu ku muchi wa ku Betisaida. \v 11 Nambu lipogha la bhandu palamanyiki koajenda, bhakunjengalile. Yesu akabhajopalili, na kubhapwaghila panani ja Ukolongwa waka Chapanga, na kubhalamiha bhandu bhabhakabhi bhapala kulamishwa. \p \v 12 Pakwahiki pakamihi, bhabhulwa komi na bhabheli bhala bhakunjendi Yesu na kumpwaghila, “Wapwaghila bhandu bhajenda kwijiji na mu manyumba yeibhi pambipi na mighonda nahuli bhakalinga chilebhi na pandu pa kughonela, maghambu pandu pani pachingwenje.” \p \v 13 Nambu Yesu akabhayangiki, “Mwanganya mwabhete mwapekya chilebhe.” \p Bhombi bhakapwaghike, “Tubhinaghu pela mabumunda nhwanu na homba ibheli. Bho, upala le tujenda kuheme chilebhi cha kubhaleha bhandu bhokapi abhabha?” \v 14 Pandu panipala pakabhi na akanalomi ngati elfu nhwano. \p Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Mwatamika bhandu mu mapogha na kila lipogha likubhaje na bhandu hamsini.” \p \v 15 Bhabhulwa bhaki bhakatei bhenibhela, na kubhatamika pahi. \v 16 Yesu akatohi mabumunda nhwanu ghala na homba ibheli, akalingali kunani kumahunde, akaipengalile. Bhela akahekiti mabumunda na homba, na kubhapeke bhabhulwa bhaki bhaghabhila bhandu. \v 17 Bhandu bhokapi bhakakuliki na bhakatupile. Na bhabhulwa bhakabhongini mahighalilu gha mabumunda na homba itonga komi na ibheli. \s Petulu anjetakela Yesu kubha nde Kristo \r Matayo 16:13-19; Mako 8:27-29 \p \v 18 Lichobha limu Yesu paakabhi andobha Chapanga pandu pa kanjika. Bhabhulwa bhaki bhakunjendile, najombi akabhalalukili, “Bho, bhandu bhapwagha kubha nepani nde nane?” \p \v 19 Bhakanjangiki, “Bhandu bhangi bhapwagha wehapa wa Yohana Mbatizaji, na bhangi bhapwagha wehapa wa Eliya, na bhangi bhapwagha, wehapa nde jumu wa bhalota bhaka Chapanga bhamwande weuyokike.” \p \v 20 Na jombi akabhalalukile, “Bho, mwanganya mpwagha nepani na nane?” \p Petulu akayangaki, “Wehapa nde wa Kristo waka Chapanga.” \s Yesu alongalela kupotela kwaki \r Matayo 16:20-28; Mako 8:30-9:1 \p \v 21 Bhela Yesu akabhakanaki ngabhampwaghi mundu lijambu leniheli. \v 22 Yesu akapwaghiki kabheti, “Impalika Mwana waka Mundu kupata mang'ahiku na kukanakika na bhazee, bhapenganyambiku bhakolongwa, na bhabhola bha Shelia. Na jombi anabhunkomaje, nambu lichobha la katatu anayokaje.” \p \v 23 Kabheti akabhapwaghi bhokapi, “Mundu jokapi jopala kubha mbulwa wangu, impalika alikana mweni, autola msalaba waki machobha ghokapi, na anyengalyaje. \v 24 Ndandi mundu jokapi joapala kukengalela womi waki anauhoaje, nambu joahoa womi waki kwa ndandi jangu, anaukengalyaje. \v 25 Bho, anakunjangatya kiki mundu kupata kila chindu chekibhi pani pundema koni auhoa womi waki au kuliyonanga mweni? \v 26 Anangati mundu amonela iyoni nepani na mabholu ghangu, Mwana waka Mundu anambonila iyoni mundu hoju paanahika mu ulumbalilu waki, na ulumbalilu wa Atati waki, na ulumbalilu wa bhatumika bhahuhu bha kunani bhaka Chapanga. \v 27 Numpwaghi chakaka, bhabhi bhangi bhabhajemiki pambani ngabhapoteli mbaka pabhaubhona Ukolongwa waka Chapanga.” \s Yesu ang'anambuka pamihu \r Matayo 17:1-8; Mako 9:2-8 \p \v 28 Paghapetiki machobha nane kutumbu palongila ghanihagha, Yesu akuntoi Petulu, na Yohana, na Yakobo papamu nabhu na kukwela nabhu kuchitombi kundobha Chapanga. \v 29 Yesu paakabhi andobha Chapanga, pamihu jaki pakang'anambwiki, na ingobhu yaki ikang'anyiki ng'aing'ai. \v 30 Palapala bhakapitali bhandu bhabheli na kulonge naku. Bhandu habha bhakabhi Musa na Eliya, \v 31 bhakabhonakini bhakabya mu ulumbalilu wa kunani kumahunde na bhakalongi na Yesu panani ja kutimiza lengu laka Chapanga kwa kupotela ku Yelusalemu. \v 32 Petulu na bhajaki bhakabhi bhaghochi lughonu nakanopi, na bhakakikanwiki na kuubhona ulumbalilu waka Yesu na bhandu bhabhheli bhabhajemiki papamu naku. \v 33 Musa na Eliya pabhabhokiki, Petulu akumpwaghi Yesu, “Bambo, mbanga tepani tutama pambane! Tuchenga indamba itatu, chimu chaku, chengi chaka Musa na chengi chaka Eliya.” Petulu ngacheakamanyi chealongilaje. \p \v 34 Petulu paakabhi alonge ghanihagha, lihundi lakapitalili na kubhayeka kwa nhwili waki, na bhabhulwa bhakajowipi ntundu lihundi molakabhayekile. \v 35 Sauti jakajowaniki kuhuma mu lihundi, jakapwagha, “Hajoju nde Mwana wangu jonunhawile, munjowanya jombi.” \p \v 36 Sauti pajakotwiki kujowaneka, Yesu akabhonakini abhi kanjika. Bhabhulwa bhakatami chinunu, na kwa chikahi chenihechi ngachebhumpwaghi mundu chindu chokapi chebhachiwene. \s Yesu andamiha nkombu joakamuliki na majobhi \r Matayo 17:14-18; Mako 9:14-27 \p \v 37 Chilabhu jaki Yesu na bhabhulwa bhatatu bhala bhakaheli kuhuma kuchitombi, na lipogha likolongwa la bhandu lakaimangini na Yesu. \v 38 Mundu jumu kuhuma mu lipogha akajamalili, akapwaghaje, “Mbola! Nukujopa undingalya mwana wangu, kwa ndandi jombi nde mwana wangu wa kanjika! \v 39 Chikahi chamaheli majobhi ghunkamula, najombi palapala ajamalila, kabheti ghunjeghe chihinduhindu, koni akapita mahuluhulu mundomu, ghunkojo muhyegha, na anaghunkamwi ghundekake kwa kung'ahika! \v 40 Nakabhajopiki bhabhulwa bhaku bhumboha lijobhi, nambu ngachebhawezike.” \p \v 41 Yesu akabhayangiki, “Mwenga chibheleku changa uhobhalelu na chechihobhike! Bho, anandama na mwenga mbaka lile? Bho, ananunhinakalya mbaka line?” Bhela akumpwaghi mundu jola, “Undeta mwana waku pambane.” \p \v 42 Nkombu jola paakabhi anjende Yesu, lijobhi lela lakunjeghi chihinduhindu na kunhabhu pahi. Yesu akandakali lijobhi, akundamihi nkombu hoju na kunkelabhua kwa atati waki. \v 43 Bhandu bhokapi bhakakangichi kwa kubhona uwezu ukolongwa waka Chapanga. \s Yesu alonge kabheti panani ja kupotela kwaki \r Matayo 17:22-23; Mako 9:30-32 \p Bhandu bhokapi pabhabhi bhakona kukangacha mambu ghahengika Yesu, jombi akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, \v 44 “Njowanakya ghanga ghanumpwaghila! Mwana waka Mundu anaajeghalika mu mabhoku gha bhandu.” \v 45 Nambu bhabhulwa bhaki ngachebhamanyiki ndandi ja malobhi ghanihagha, na ghakahiyakiki kwabhu nahuli ngabhimanya, na bhombi bhakajowipi kundalukila Yesu ndandi ja malobhi ghanihagha. \s Joabhi nkolongwa nane? \r Matayo 18:1-5; Mako 9:33-37 \p \v 46 Bhabulwa bhaka Yesu bhakatumbwi kulochana kubha nde nane joaibya nkolongwa kwa lujiniku pachilanda jitu. \v 47 Yesu akaghamanyi maholalelu gha mitima jabhu, bhela akuntoliki mwana na kunjemeka pambipi jaki. \v 48 Na kubhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Mundu jokapi joanjopale mwana jonjoni kwa lihina langu, anyopale nepani. Na mundu jokapi joanyopale nepani, anjopale jola joandumike. Ndandi joabhi nchoku pachilanda jinu, jonihoju nde nkolongwa kwa lujiniku kupeta bhokapi.” \s Mundu jokapi jwangakupengana na mwenga abhi chipambala chimu \r Mako 9:38-40 \p \v 49 Yohana akumpwaghi Yesu, “Bambo, tumbweni mundu akabhoha majobhi kwa lihina laku, na tepani tukalengiki kundakalila, maghambu jombi ngachealongana na tepani.” \p \v 50 Yesu akumpwaghi Yohana papamu na bhabhulwa bhajaki, “Ngamwandakalila, ndandi mundu jokapi jwangakupengana na mwenga abhi upambala chinu.” \s Bhandu bhakumu bha ku Samalia bhakana kunjopale Yesu \p \v 51 Chikahi pachaheghali chaka Yesu kutolakeka kujenda kunani kumahunde, Yesu akaamwili kujenda ku Yelusalemu. \v 52 Akabhatumiki bhabholu bhundongulyaje, na bhombi bhakapiti ku chijiji cha ku Samalia nahuli bhundenganakya kila chindu. \v 53 Nambu bhandu bha chijiji cha ku Samalia ngachebhunjopalile, ndandi ikamanyakini apita ku Yelusalemu. \v 54 Bhabhulwa bhaka Yesu, bhabhakabhi Yakobo na Yohana pabhaghhaweni ghanighala, bhakundaluki Yesu, “Bambo, bho, upala le tulaghalakya moto kuhuma kunani ubhajochaje ngati Eliya moakahengile?” \p \v 55 Yesu akang'anambwiki na kubhakenjukila, akapwagha, “Ngachemmanyi nde roho ja ntundu bhole jembi naju.” \v 56 Kwa ndandi Mwana waka Mundu ngacheahikiki kuiyonanga roho ya bhandu, nambu kuikengalela. Panihapa Yesu na bhabhulwa bhaki bhakapiti ku chijiji nachengi. \s Ghaghapalika kwa kubha mbulwa waka Yesu \r Matayo 8:19-22 \p \v 57 Pabhakabhi mwindela bhakajendaje, mundu jumu akumpwaghi Yesu, “Ananukujengalya kwokapi kowijendaje.” \p \v 58 Yesu akumpwaghile, “Mabweha ghabhi na makolu, na ijuni ibhi na mihuwi, nambu Mwana waka Mundu ngacheabhi na pandu pa kulighoneka na kupomulela.” \p \v 59 Yesu akumpwaghi mundu jongi, “Unyengalyaje.” \p Nambu mundu jola akayangaki, “Bambo, uneka hoti nyenda nakuntagha atati wangu.” \p \v 60 Yesu akampwaghile, “Waleka bhakuwa bhabhataghaje bhakuwa bhabhu. Nambu wehapa ujenda ukatangaza Ukolongwa waka Chapanga.” \p \v 61 Mundu jongi akumpwaghile, “Bambo, ananukujengalyaje, nambu uneka hoti nyendaje nakabhalaghila bhalongu bhangu.” \p \v 62 Yesu akumpwaghile, “Mundu jokapi joatumbu kulema na papa kutumbu kabheti kulingali kunyuma ngacheapalika mu Ukolongwa waka Chapanga.” \c 10 \s Yesu abhatuma bhabhulwa sabini na bhabheli \p \v 1 Paghapetiki ghanighala Yesu akahawi bhandu bhangi sabini na bhabheli, akabhatumiki bhabheli bhabheli, bhundongulya mu kila muchi na pandu papalika jombi kujenda. \v 2 Akabhapwaghile, “Mahunu nde ghamaheli, nambu bhahuna nde bhachoko. Mundobha Bambo wa mahuno abhatuma bhatumika mu ngonda waki. \v 3 Henu njendanyaje! Nuntuma ngati mambeleli pachilanda ja mabweha gha muchitengu. \v 4 Ngamwitogho mbija, nkoba, na magubasi, na ngamwijema mwindela kundamuki mundu jokapi jola. \v 5 Ananjingi munyumba jokapi, kutumbula mpwagha, ‘Lukwale lubya munyumba jenu.’ \v 6 Ngati monimola anakubhi na mundu joapala kutama kwa lukwali abhi panihapa, lukwali lwinu lwa kulamukila analuhighalya kwaki. Ngati njeta, lukwali lola analunkelebhukyaje. \v 7 Ntama munyumba jeniheji, koni mkakula na kunywa chokapi chebhampekyaje, maghambu mtumika apalika kujopalela malepu ghaki. Ngamwibhoka kujenda kutama nyumba najengi. \v 8 Anampiti ku muchi na bhandu bhaki anabhunjopalili, nkula chela chebhampekyaje. \v 9 Mwalamiha bhatamwa bhabhabhi monihomu, na mwapwaghila, ‘Ukolongwa waka Chapanga uheghali kwinu.’ \v 10 Nambu ananjingi mu muchi wokapi, na bhandu anabhakaniki kunjopalela, mboka, njenda mu indela yabhu na kupwagha, \v 11 ‘Hata luhombi lwa muchi winu lolukamulini mu magholu ghitu, tukung'unda palongi jinu, ngati ulakalilu kwinu, nambu nkombuka kubha Ukolongwa waka Chapanga unheghalile!’ \v 12 Numpwaghi chakaka, mu Lichobha la Utemulu Chapanga analangiha chiha kwa muchi wa Sodoma kuliku muchi ghonihoghu! \s Bhandu bha michi jangakung'anambuka na kughaleka mahoku \r Matayo 11:20-24 \p \v 13 “Anamuchibhonaje bhandu bha muchi wa Kolazini! Anauchibhonaje bhandu bha muchi wa Betisaida! Ndandi ngangachu yeitendakiki kwaku ikatendiki ku Tilo na ku Sidoni, bhandu bha konihoku bhakabya bhajomwi kutama pahi, na kuwata ingobhu ya magunila, na kulipaka ilihu, na kulangi kubha bhang'anambwiki na kughaleka mahoku ghabhu! \v 14 Nambu Chapanga analangiha chiha nakanopi mu Lichobha la Utemulu kwa bhandu bha muchi wa Tilo na Sidoni kupeta kwinu mwenga. \v 15 Nanau muchi wa Kapelenaumu! Bho, upala le kulikweha mbaka kunani kumahunde? Anauhelalika mpaka kuwawa!” \p \v 16 Yesu akabhapwaghi bhhabulwa bhaki, “Mundu jola joanjowane mwehapa, anyowane nepani, na mundu joankana mwehapa, angana nepani, na mundu joangana nepani ankana jola joandumike.” \s Bhandu sabini na bhabheli bhakelabhuka \p \v 17 Bhandu sabini na bhabheli bhala bhakakelawiki kwa chiheku na kupwagha, “Bambo, kwa lihina laku hata majobhi ghatutii!” \p \v 18 Yesu akabhapwaghile, “Nakumbweni Shetani akahabhuka kuhuma kunani kumahunde ngati chitobhi. \v 19 Njowanya! Numpeki uwezu wa kukanyata majoka na hipeleli, na uwezu panani ja makili ghokapi ghaka Adui, na nga chindu chechampotikaje. \v 20 Nambu ngamwikubha na chiheku ndandi majobhi ghuntii mwehapa, nambu muhekalya maghambu mahina ghinu ghalembakiki kunani kumahunde.” \s Yesu ahekalela \r Matayo 11:25-27; 13:16-17 \p \v 21 Chikahi chelachela, Yesu akatwelakiki na chiheku kwa uwezu waka Roho Mhuhu, na kupwagha, “Atati, Bambo wa kunani kumahunde na pundema! Nukuchengu maghambu wahiiki mambu ghani bhabhabhi na mbulau na malango, na ughahyekwi kwa bhana. Ena, Atati, ndandi ghanihagha nde moghabheli mapalu ghaku.” \p \v 22 Akajendali kubhapwaghi bhandu, “Atati wangu ambeki hindu yokapi. Nga jumu joammanyi Mwana nambu Atati, kabheti nga joammanyi Atati nambu Mwana, na jokapi Mwana joapala kumuhyekulila.” \p \v 23 Bhela Yesu akabhang'anambuki bhabhulwa bhaki, na kulonge nabhu bhombi kanjika jabhu, na kubhapwaghila, “Mbanga bhandu bhabhaghabhona mambu ghamughabhona mwenga! \v 24 Numpwaghi chakaka, bhalota bhamaheli bhaka Chapanga na bhakolongwa bha pundema bhakatokuli kughabhona ghamughabhona, nambu ngachebhaghawene, na kujowana malobhi ghamughajowana, nambu ngachebhajowine.” \s Ulenganesu waka Msamalia wamboni \p \v 25 Mundu jumu joaimanyi Shelia akajemiki, na kundaluki Yesu kwa kundenga, “Mbola, bho, ndenda bhole nahuli mbata kupwelela womi wa mileli?” \p \v 26 Yesu akundalukile, “Bho, Shelia jipwagha bhole? Bho, ujimanya bhole paujiasoma?” \p \v 27 Mundu jola akamyangiki, “ ‘Umpala Bambo Chapanga waku kwa mtima waku wokapi, kwa roho jaku jokapi, kwa makili ghaku ghokapi, na kwa malangu ghaku ghokapi, na umpala njaku ngati moulipali wamweti.’ ” \p \v 28 Yesu akampwaghile, “Uyangiki wichu! Utenda bhenibhela, nanaghu anautamaje.” \p \v 29 Nambu jombi kwa kupala kulilinga ngati jombi wamboni akundaluki Yesu, “Bho, njangu nde nane?” \p \v 30 Yesu akamyangiki, “Kukabhi na mundu jumu joahelala kuhuma ku Yelusalemu na kujenda ku Yeliko. Paakabhi mwindela, akalapuliki na bhihe, na bhakunyawili hindu yaki, na bhakundekiki aghoni panipala akabya pambipi kupotela. \v 31 Panihapa akapitali mpenganyambiku jumu akahelala indela jelajela, paakambweni mundu joakalapuliki jola, akapetiki kunkeghi. \v 32 Bhelabhela Mlawi jumu akahikiki pandu pala, najombi paakambweni mundu joalapuliki jola, najombi akapetiki kunkeghi. \v 33 Nambu Msamalia jumu joakabhi apeta indela jelajela, akunketani mundu joalapuliki jola. Na jombi paakambweni mundu jola, mtima waki ukamboni chiha. \v 34 Akanjendili, akangolwi ilonda yaki kwa mahuta na divai na kuikonga kwa itambala. Bhela akamkwehiki paliponda laki, akampeliki munyumba ja kuhiki bhagheni na kundwaa. \v 35 Chilabhu jaki Msamalia jola akabhohiki ipandi ibhele ya madini gha feza na kumpeke mweni nyumba, na kumpwaghila, ‘Undwaa mundu ajoju. Na mbija yengi yeipetalya yenjenu kwa kunjangatila, ananepa nepani panikelabhukaje.’ ” \p \v 36 Yesu akalalukile, “Ubhona bhole, bho, jwaku pachilanda ja bhatatu habha, nde njake mundu joalapuliki na bhihi jola?” \p \v 37 Mbola wa Shelia jola akamyangiki, “Nde jola joakamboni chiha.” \p Yesu akampwaghile, “Jendaje na ukatenda bhelabhela.” \s Yesu kunyumba jaka Masa na Malia \p \v 38 Yesu na bhabhulwa bhaki pabhakabhi mu mwanja, bhakajingi mu chijiji chimu. Na mbomba jumu joalowakika Masa, akanjopali kunyumba jaki. \v 39 Masa akabhi na ndombu waki joalowakika Malia, joakatemi pambipi na Yesu akajowanya mabholu ghaki. \v 40 Masa akabhi ahangajika na mahengu ghingi gha munyumba, bhela akanjendi Yesu na kumpwaghila, “Bambo, bho, ngacheubhona le kubha ndombu wangu anekiki nhenga mahengu kanjika jango? Umpwaghila ahika anyangatyaje!” \p \v 41 Bambo akamyangiki, “Masa, Masa! Ung'ahika na kulyungalyunga kwa mambu ghamaheli, \v 42 nambu chipalika pe chindu chimu. Malia ahawili chindu chamboni nakanopi chechu nga mundu joanyaghulaje.” \c 11 \s Yesu abhabhola bhabhulwa bhaki kundobha Chapanga \r Matayo 6:9-13; 7:7-11 \p \v 1 Lichobha limu Yesu akabhi pandu pamu akundobha Chapanga. Paakajomwi kulobha, mbulwa waki jumu akumpwaghile, “Bambo, utubhola kulobha, ngati Yohana moakabhabholi bhabhulwa bhaki.” \p \v 2 Yesu akabhapwaghile, “Pamundobha Chapanga, mpwagha ana, \q ‘Atati witu weubhi kunani kumahunde, \q Lihina laku lilumbalikaje, \q Ukolongwa waku uhikaje, mapalu ghaku ghapitalyaje, pani pundema, ngati kunani kumahunde. \q \v 3 Utupekya chilebhi chitu cha kila lichobha. \q \v 4 Utulekakya mahoku ghitu, \q Ngati tepani motubhalekalela bhokapi bhabhatuhokiye. \q Na ngawatuleka kujingila mu malengakeku, nambu utukengalya na Muhakau jola.’ ” \p \v 5 Bhela Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Tupwagha jumu winu ajenda pamahiku kunyumba jaka nkochi waki na kupwagha, ‘Nkochi wangu, unyahika mabumunda ghatatu. \v 6 Ndandi nkochi wangu ahikiki kwangu kuhuma mu mwanja, nanatu ngachemi na chilebhi cha kumpekeha!’ \v 7 Na tupwagha nkochi joabhi munyumba akayanga, ‘Ngawing'aha! Ndyangu ujighalike, nepani na bhana bhangu tughonile. Ngachenhweza kujumuka na kukupeke chokapi.’ \v 8 Chakaka numpwaghila, hata ngati ngaayijumuki na kukupeke chilebhi hata koni wehapa unkochi waki, nambu kwa ndandi ja kujendale kunjopa, ayijumukaji na kumpeke kila chindu cheapala maghambu ngacheakabhi na iyoni kujendale kunjopa.” \p \v 9 Bhela numpwaghila, “Ndobhaje nanamu anampataje, mlondaye nanamu mwipataje, muhodimaje nanamu mwihoghuliwa ndyangu. \v 10 Ndandi mundu jokapi joalobha ayijopalyaje, na mundu jokapi joalonda ayipataje, na mundu jokapi joahodima anahoghuliwa ndyangu. \v 11 Bho, Atati bholi pachilanda jinu joaweza kumpeke mwana waki liganga ngati anajopiki libumunda au anaanjopiki homba, na badala ja homba anaampekya lijoka? \v 12 Au mwana anajopiki lihombi, anampekya chipelele? \v 13 Ngati mwehapa mwembi mwahakau, mmanyi kubhapekeha hindu inayahi bhana bhinu, bho, Atati winu wa kunani kumahunde ngaapeke Roho Mhuhu bhokapi bhabhunjopa?” \s Yesu na Beelizebuli \r Matayo 12:22-30; Mako 3:20-27 \p \v 14 Lichobha limu Yesu akabhi amboha lijobhi lelakuntendiki mundu jumu abya mpuli. Lijobhi lela palumbokiki mundu jola, akatumbwi kulongela, na lipogha la bhandu lakakangichi namaa. \v 15 Nambu bhandu bhangi bhakapwaghike, “Aghabhoha majobhi kwa makili ghaka Beelizebuli, nkolongwa wa majobhi.” \p \v 16 Bhandu bhangi kwa kundenga Yesu, bhakapaliki atenda nginyulila kuhuma kunani kumahunde. \v 17 Nambu Yesu akaghamanyi maholalelu ghabhu, akabhapwaghile, “Ukolongwa wokapi woulekangini mapogha ghaghapengana ngauwezi kutamakila, bhelabhela bhandu bha nyumba jimu anabhapengana bheni kwa bheni, bhandu bha nyumba heji anabhalekanaje. \v 18 Ngati ukolongwa waka Shetani ulekangini mapogha ghaghapengana, bho, ukolongwa waki wijema bhole? Numpwaghi aghagha ndandi mwanganya mpwagha nepani moha majobhi kwa makili ghaka Beelizebuli. \v 19 Ngati nepani moha majobhi kwa makili ghaka Beelizebuli, bho, bhahemba bhinu bhaghatopola kwa uwezu waka nane? Bhahemba bhinu anabhuntemula kubha mwanganya muhokihe! \v 20 Nambu ngati anamoha majobhi kwa uwezu waka Chapanga, bhela Ukolongwa waka Chapanga unhikile. \p \v 21 “Mundu joabhi na makili, paalenda nyumba jaki kwa silaha, hindu yaki yokapi ikubha lukwale. \v 22 Nambu anahiki mundu joabhi na makili kumpeta jombhi anakomini naku na kundapula, jonihoju anaanyaghula silaha jeahobhalyaje na kuighabha hindu yeanyawile. \p \v 23 “Mundu jokapi jwangakulilomba na nepani, atenda kumbenga, na mundu jokapi jwangakubhongana papamu na nepani, atenda kupechangana. \s Kukelebhuka kwa lijobhi kwa mundu \r Matayo 12:43-45 \p \v 24 “Lijobhi palumpita mundu, liyongolota yongolota pandu pajomu likalola pandu pa kupomulela. Nambu nangakupabhona pandu pa kupomulela, ajipwaghi, ‘Anangelebhuka kabhete kunyumba jangu konhumiki.’ \v 25 Paakelabhuka na kujiketane nyumba jipyaghaliki na kupambakika wichu, \v 26 bhela ajenda na kughaloha majobhi ghangi saba mahakau kupeta jombi, na ghombi ghajingila na kutama mkati jaka mundu hoju. Henu hali jaka mundu jola anajikubha jihakau nakanopi kupeta pakutumbula.” \s Chiheku cha chakaka \p \v 27 Yesu palongila ghanihagha, mbomba jumu joakabhi pa lipogha la bhandu pala akajamali na kupwagha, “Mbanga mbomba joakubheliki, na kukujongea!” \p \v 28 Nambu Yesu akamuyangiki, “Mbanga nakanopi bhabhalijowana Lilobhi laka Chapanga na kulitii.” \s Nginyulila jaka Yona \r Matayo 12:38-42 \p \v 29 Lipogha la bhandu palajonjukiki, Yesu akabhapwaghile, “Chibheleku chenjenu nde chibheleku cha bhandu bhahakau. Chipala nginyulila, nambu ngachipati nginyuli jokapi jela, nambu nginyuli jaka Yona. \v 30 Ndandi ngati mlota Yona moakabheli nginyulila kwa bhandu bha Ninawi, bhelabhela Mwana waka Mundu nde moayibhelila nginyulila kwa chibheleku chenjenu. \v 31 Lichobha la Utemulu, malikia wa ku Sheba anaajemaje na kubhatakila bhandu bha chibheleku chenjenu, maghambu jombi akahikiki kuhuma kutali nakanopi kuhika kujowane malobhi gha mbulau ghaka Nkolongwa Solomoni, henu numpwaghila, pambani abhi nkolongwa kupeta Solomoni. \v 32 Mu Lichobha la Utemulu, bhandu bha ku Ninawi bhijema papamu na kubhatakila bhandu bha kibheleku chenjenu, maghambu bhombi bhakang'anambwiki na kughaleka mahoku ghabhu pabhajowini kutangaza kwaka Yona. Chakaka numpwaghila pambani abhi nkolongwa kupeta Yona! \s Unang'anu wa hyegha \r Matayo 5:15; 6:22-23 \p \v 33 “Nga mundu joapambaki taa na kujihiya au kujiyekale na chihulu. Nambu bhajibheka panani ja kinala, nahuli bhandu bhokapi bhabhajingila bhabhona unang'anu waki. \v 34 Lihu laku nde taa ja hyegha jaku. Ngati lihu laku analibhi linyahi, hyegha jaku jokapi jitweli unang'anu. Nambu ngati lihu laku ngalinyahi, hyegha jaku jitweli lwihe. \v 35 Bhela ulilingalya wichu unang'anu waku ghoubhi naku mkati ja hyegha jaku ngawikubha lwihe. \v 36 Bhela anakubhi hyegha jaku jokapi jibhi na unang'anu, panga kubha na pandu papabhi na lwihi, hyegha jaku jokapi anajibya na unang'anu, ngati taa mojikumulakila kwa unang'anu waki.” \s Yesu abhalaumu Mafalisayo na bhabhola bha Shelia \r Matayo 23:1-36; Mako 12:38-40 \p \v 37 Yesu paajomula kupwagha, Mfalisayo jumu akundohiki ajenda kunyumba jaki akakula chilebhe. Bhela Yesu akajingili na kutama kula chilebhe. \v 38 Mfalisayo jola akakangichi kumbona Yesu akula chilebhe mangane ja kuchamba machi mabhoku ghaki. \v 39 Bhela Bambo akampwaghile, “Mwanganya Mwafalisayo, mwengolola chikombi na mbali kwa kunja, nambu mkati ntweli unyaghula na uhakau. \v 40 Mwanganya mwang'ang'a! Bho, nga Chapanga le joalenganaki kunja, na nde joalenganaki mkati? \v 41 Nambu mwajangatya bhahochu kwa hindu hinu, na yengi yokapi anaibya wichu kwinu. \p \v 42 “Nambu anamuchibhonaje Mafalisayo! Maghambu mumboke Chapanga zaka ya nchicha na imbogha yokapi ya mahamba, ngati nabwaka na makolu ghangi ghokapi, nambu nkotoka kubhahenge bhandu mambu ghaaghapala Chapanga, na nkotoka kumpala Chapanga. Ikampaliki kuhenga mambu ghamboni palongi jaka Chapanga na kumpala Chapanga, panga kughaleka ghangi hagha. \p \v 43 “Anamuchibhonaje Mwafalisayo! Ndandi mpala kutama itehu ya kutopela mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude, na kulamukiwa kwa utopelu palighulio. \v 44 Anamuchibhonaje! Maghambu mbi ngati matengeli ghangakubhonikana, ghaghu bhandu bhajenda panani jaki panga kumanya.” \p \v 45 Mbola jumu wa Shelia akupwaghile, “Mbola, paupwagha malobhi ghanihagha, bhelabhela ututondola na tepani.” \p \v 46 Yesu akamuyangiki, “Na mwanganya bhabhola bha Shelia, anamuchibhonaje, maghambu mwatweka bhandu ibwahila yeitopike yanga kunyamulika, koni mwabheti ngachenhwatambu hata lukonji kubhajangati kunyamula. \v 47 Anamuchibhonaje! Maghambu nchengalela matengeli gha bhalota bhaka Chapanga bhala bhabhakomakiki na akahoko bhinu. \v 48 Bhela mwanganya mabheti njetakela ghala ghabhakahengiki akahoko bhinu, bhombi bhakabhakomiki bhalota bhaka Chapanga, na mwanganya nchengale matengeli ghabhu. \v 49 Bhela Chapanga kwa malangu ghaki akapwaghiki, ‘Ananatuma kwabhu bhalota na bhatenga bhangu, nambu bhombi anabhakoma bhakumu bhabhu na bhangi kubhang'aha.’ \v 50 Bhela bhandu bha kibheleku chenjenu bhitemulikaje kwa kupotela kwa bhalota bhokapi bhaka Chapanga bhabhakakomakiki kutumbu kubhombakeka kwa ndema, \v 51 kutumbu kukomakeka kwaka Abeli mbaka kukomakeka kwaka Zakalia, joakomakiki pa chilanda ja chihanja cha nyambiku na Pandu Pahuhu. Ena, chakaka numpwaghila, bhandu bha kibheleku chenjenu bhitemulika kwa kubhakoma bhokapi habha.” \p \v 52 “Anamuchibhonaje mwanganya bhabhola bha Shelia! Maghambu muhiiki ufunguu wa kuhoghule ndyangu wa umanyi, mabhanganya mabheti ngachenjingi na mwahibhali bhandu bhabhajingi ngabhijingila!” \p \v 53 Yesu paakabhi abhoka munyumba jaka Mfalifayu jola, bhabhola bha Shelia na Mafalisayo bhakatumbwi kuntumbula kwa kundalukila malobhi ghamahele, \v 54 nahuli bhapata kunkamula kwa chindu chokapi cheayilongilaje. \c 12 \s Lilakalilu panani ja undumila kubheli \r Matayo 10:26-27 \p \v 1 Chikahi bhandu bhamaheli pabhakabhi bhalibhongini mbaka kukanyatana, Yesu akatumbwi hoti kupwagha na bhabhulwa bhaki, “Mlilingalya na amila ja undumila kubheli ja Mafalisayo. \v 2 Njeta lilobhi lelihiyakiki ambalu ngaliyekuliwi, wala lelihiyakiki ambalu ngalimanyikane. \v 3 Henu, kila chendongila kulubhendu bhandu anabhaghajowana paunang'anu, na kila chenjojalanya koni njighi milyangu kuchumba, ghitangazwa panani ja unhaghala wa nyumba.” \s Joapalika kujoghupeka \r Matayo 10:28-31 \p \v 4 “Numpwaghi, mwanganya mwabhakochi bhangu, ngamwajoghopa bhala bhabhakoma hyegha nambu anabhajomwile ngachebhaweza kuhenga kabheti chindu chokapi kupetalela. \v 5 Ananundangia jola joapalika kujoghupeka. Munjoghupa jola, ambaju anaakomiki, abhi na uwezu wa kundekela ku motu wa jehanamu. Chakaka numpwaghila, jonihoju nde jumu joapalika kujoghupeka!” \p \v 6 “Bho, iwebha nhwanu ngacheilombaseka kwa sendi ibhele? Nambu njeta chiwebha hata chimu chechijewakeka palongi jaka Chapanga. \v 7 Kabheti hata majunju gha mimutu jinu ghabhalangiki ghokapi. Ngamwijoghopa, maghambu mabhanganya mpalika nakanopi kupeta iwebha yamahele! \s Kunjetakela na kunkana Kristo \r Matayo 10:32-33; 12:32; 10:19-20 \p \v 8 “Chakaka numpwaghila, mundu jokapi joanyetakela nepani palongi ja bhandu, Mwana waka Mundu najombi anaanjetakalya palongi ja bhatumika bha kunani bhaka Chapanga. \v 9 Nambu mundu jokapi joangana palongi ja bhandu, Mwana waka Mundu najombi anaankana palongi ja bhatumika bha kunani bhaka Chapanga. \p \v 10 “Mundu jokapi joandongale lilobhi lihakau Mwana waka Mundu analekakiwaje, nambu mundu jokapi joantondo Roho Mhuhu ngailekakewi ng'o. \p \v 11 “Pabhampelaka mwanganya palongi ja nyumba ya kuhimangani Bhayahude, na palongi ja ihongozi, na bhatawala, ngamwijoghopa ntundu momwalikengalyaje panani ja malobhi ghamwilongilaje. \v 12 Ndandi chikahi chenihechi Roho Mhuhu anaambola chela chempalika kulongela.” \s Ulenganesu waka mwanahindu yamaheli ng'ang'a \p \v 13 Mundu jumu pa lipogha la bhandu lela akumpwaghi Yesu, “Mbola, umpwaghila ndongu wangu tughabhana upwelelu ghoatuleki atati witu.” \p \v 14 Yesu akamuyangiki, “Nkoche, bho, nde nane joamekiki nepani kubha mtemula au kubha mundu wa kubhaghabhanaki bhandu hindu yabho?” \v 15 Yesu akajendali kubhapwaghi bhokapi, “Mulijepa na ntundu wokapi wa kubha na wime! Ndandi hindu ngacheiweza kukengalela womi waka mundu, hata ngati anabhi na hindu yamahele.” \p \v 16 Bhela Yesu akabhapwaghi ulenganesu ghongo, “Kukabhi na mundu jumu mwanahindu yamaheli joakabhi na ngonda ghoubholalanile ghoupiika mahunu ghamaheli. \v 17 Jombi akatumbwi kuholalela mumtima waki, ‘Ngachemi na pandu pa kubheka mahunu ghangu ghokapi. Bho, ndenda bhole?’ \v 18 Akalipwaghi, ‘Anandenda ana, anamombula ugholu wangu na kuchenga ugholu ukolongwa nakanopi. Nanatu anameka monihomu mahunu ghangu ghokapi na hindu yangu yengi.’ \v 19 Bhela ananilipwaghila namwete, ‘Wenga mtima wangu! Sajenu ubhi na hindu yamaheli yambone ya kujaghanila kwa hyaka yamaheli. Upomulyaje, ukulaji, ukunywaji na kuhekalela!’ \v 20 Nambu Chapanga akampwaghile, ‘Ung'ang'a wenga! Lalenu ikilu roho jaku anajitolakikaje, henu bho, hindu yokapi yeulilundakile anaikubha yaka nane?’ ” \p \v 21 Yesu akajomuli kwa kupwagha, “Ana nde mokubhelile kwaka mundu joalilundaki hindu kwa ndandi jaka mwene, nambu palongi jaka Chapanga ngacheabhalangika kubha na chindu.” \s Munhobhalya Chapanga \r Matayo 6:25-34 \p \v 22 Bhela Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Kwa ndandi jeniheji numpwaghila, ngamwikubha na choghohi kubhokana na chilebhi chemchipala nahuli mpata kubha bhomi, wala ingobhu yemuipala kwa ndandi ja hyegha yinu. \v 23 Ndandi womi nde wambone nakanopi kupeta chilebhi, na hyegha nde jambone nakanopi kupeta ingobhu. \v 24 Mughalingalya makongolu, ngacheghapanda, wala ngacheghahuna, wala ngacheghabhi na ugholu, nambu Chapanga aghaleha! Mwabhanganya mpalika nakanopi kupeta ijuni! \v 25 Bho, nde nane pachilanda jinu, kwa kuhangajika kwaki, aweza kulijonjuke hata lisaa limu nakanopi ja chikahi cha womi wake? \v 26 Ngati ngachemuweza kutenda lijambu lichokopi ngati leniheli, bho, maghambu kiki mng'ahikila mambu ghange? \v 27 Ndingalya malobha moghakolela, ngacheghahenga lihengu wala ngacheghaloka. Nambu numpwaghila, hata Nkolongwa Solomoni na hindu yaki yokapi ngacheakawatikwi ingobhu jejiweza kulengana na unyahi wa lilobha limu. \v 28 Bhela ngati Chapanga aghawatika mahamba gha mungonda ngati bhenibhela ghaghabhonikana pambani lalenu na chilabhu kutaghakika pamotu. Bho, ngaiwezi kunhwatika mwanganya nakanope? Mwenga mabhandu mwembi na uhobhalelu uchoko! \p \v 29 “Bhela ngamwing'ahika mumitima jinu kubha anankula kiki au anankunywa kiki. \v 30 Ndandi ghanihagha ghokapi bhaghahangajaki bhandu bhokapi bhangakummanya Chapanga. Nambu Atati winu wa kunani kumahunde amanya kubha muipala hindu yeniheyi. \v 31 Nambu mwanganya ndonda hoti Ukolongwa waka Chapanga, najombi anaampekya hindu yeniheyi yokapi. \s Kulibheke hindu yamaheli kunani kumahunde \r Matayo 6:19-21 \p \v 32 “Ngamwijoghopa, mwenga lipogha lichoku, maghambu Atati winu apaliki kumpeke mwehapa Ukolongwa waki. \v 33 Ndombisa hindu yinu na mukabhaghabhila bhahochu mbija yene. Mulibhekila nkoba wanga kulala na mulibhekila chikoku kunani kumahunde, changakuweza kujomoka. Maghambu konihoku bhihi ngachebhaweza kujibha, wala mangeki ngacheghayonanga. \v 34 Maghambu pandu pachibhi chikoku chaku, nde pala pawibya mtima waku.” \s Bhatumika bhamboni \p \v 35 “Mulikonga ulamba mwibhunu hinu, na taa yinu ikayakaje. \v 36 Mbya ngati bhatumika bhabhundendalela bambo wabhu ahika kuhuma ku ndowa. Nahuli anahikiki na kuhodima bhunhoghulya ndyango. \v 37 Mbanga bhatumika bhala, ambabhu bambo wabhu paikelabhukaje anaabhaketanyaje bhabhi mihu! Numpwaghi chakaka, bambo hoju anaalikongaje ulamba muchibhuno, na kubhapwaghila bhatama pahi pachilebhi, na kubhatumakila. \v 38 Mbanga bhatumika bhala, ambabhu bombo wabhu anaabhahimanyaje bhabhi mihu hata ngati anahiki ikilu pa mahiku au pachibhombu! \v 39 Nambu mmanya kubha, ngati mweni nyumba akamanyiki lisaa la kuhika mwihi, akabya atemi mihu, ngaakajilekiki nyumba jaki jibhombuliwaje na mwihi. \v 40 Nanamu mkubhaje tayali, maghambu Mwana waka Mundu anahika lisaa langakumanyikana.” \s Mtumika ndongwana na jwangakubha ndongwana \r Matayo 24:45-51 \p \v 41 Petulu akundaluki Yesu, “Bambo, bho, ulenganesu aghoghu utulongale tepani au bhandu bhokape?” \p \v 42 Bambo akamuyangiki, “Bho, henu nde nane joabhi mtumika ndongwana na joabhi na malango? Nde jola ambaju bambo waki ambei kubhajemalela bhatumika bhaki bhangi na kubhapeke chilebhi chabhu kwa chikahi chechipalika. \v 43 Apengaliki mtumika jola, ambaju anangati bambo waki akelabhuka anhimani akahenga bhenibhela. \v 44 Chakaka numpwaghila, bambo waki anaambeka mtumika jola kubha njemalela wa hindu yaki yokapi. \v 45 Nambu anangati mtumika jola alipwaghi mweni muntima waki, ‘Bambo wangu anaakabhakya kukelabhuka,’ na bhela kutumbu kubhalapu bhatumika bhajaki, akambomba na akanalomi, najombi akula na kunywa na kulobhela. \v 46 Bhela bambo waka mtumika jola anahika lichobha langa kumanyikana na lisaa langa kumanyikana. Na bambo hoju anaanhekata ipandi ibheli na kumbeka papamu na bhandu bhangakuhobhalela. \p \v 47 “Mtumika joamanya mambu ghaapala bambo waki ahengaji, nambu alepale kulibheka wichu na kukotoka kuhenga mambu ghaapala bambo jola, mtumika hoju ayilapulika nakanopi. \v 48 Nambu mtumika jola jwangakumanya mambu ghaapala bambo waki ahengaje, najombi ahenga mambu ghaghapalika kutemulika, mtumika hoju ayipulika pachokopi. Kwa ndandi mundu jokapi joajopali yamaheli ayijopakika yamahele. Na mundu jokapi joajopali yamahele nakanopi, ayijopakika yamahele nakanopi kuhuma kwaki. \s Yesu nde ndandi ja kulekangana kwa bhandu \r Matayo 10:34-36 \p \v 49 “Nhikiki kupambaki motu pani pundema, nenga mbala nakanopi kubhona ukabya ujomwi kubhelela! \v 50 Nambu mi na ubatizu ghombalika kubatizwa, nanatu anang'ahakika namaa mbaka ubatizu hoghu ujomukaje. \v 51 Bho, muhambuki nhikiki kuleta lukwale kwa bhandu pani pundema? Ngabhela! Ngachenhikiki kubhatenda bhandu bhatama kwa lukwale, nambu nhikiki kubhalekanisha bhandu. \v 52 Maghambu kutumbu sajenu bhandu nhwanu bha nyumba jimu anabhakomanaje, bhatatu kwa bhabheli na bhabheli kwa bhatatu. \v 53 Atati anakomana na mwana waki, na mwana anakomana na atati waki. Amabhu anakomana na mwali waki, na mwali anakomana na mabhu waki. Nkowanu anakomana na nhwanu waka mwana waki, na jonihoju anakomana na akowanu waki.” \s Kumanya chikahi \r Matayo 16:2-3 \p \v 54 Yesu akabhapwaghi kabheti bhandu, “Pamughabhona mahundi ghapitalila kuhuma kolijibhi lyobha, panihapa mpwagha, iyula anajitonyaje, na chakaka iyula jitonya. \v 55 Chikahi pambona mpongu upogha kuhuma upambala wa kunkachi, panihapa mpwagha kubha anakupyopaje, na kukubha bhenibhela. \v 56 Mwanganya mwaka ndumi kubhele! Muweza kulingalila kunani kumahunde na pundema na kupwagha kubha iyula anajitonyaje na lyobha analibhalaje. Bho, ndepale bhole kumanya chikahi chenjenu cha sajenu? \s Kujongana na adui waku \r Matayo 5:25-26 \p \v 57 “Bho, maghambu kiki mwanganya ngachemuweza kumanya lijambu lambone la kutenda? \v 58 Ndandi paulongana na mtakila waku kukupeleka pachengu, ukangamala ujongana naku ukabya wakona mwindela. Nanga bhela mtemula anaakupelaka kwa manjolinjoli, na manjolinjoli anabhukubheka muchifungo. \v 59 Nukupwaghila, ngawipiti monihomu mbaka pawijomulya kulepa sendi ja mwisho.” \c 13 \s Mughalekaje mahoku ghinu au anampotilaje \p \v 1 Chikahi hechi bhandu bhakumu bhakahikite, bhakundandi Yesu panani ja bhandu bha ku Galilaya ambabhu Pilato akabhi abhakomiti chikahi pabhakabhi bhachinja hinyama yabhu kwa ndandi ja nyambiku kwaka Chapanga. \v 2 Yesu akabhayangiki, “Bho muhambuki kubha Bhagalilaya habha bhakakomakiki bhenibhela, maghambu bhombi bhakabhi na mahakau kupeta Bhagalilaya bhangi bhokape? \v 3 Chakaka ngabhela! Nambu nanamu nangakung'anambuka na kughaleka mahoku ghinu, bhelabhela nanamu mwiyonangikaje ngati mobhayonangakaki bhombe. \v 4 Au bhandu komi na nane bhala bhabhapotili pawahabhukili mnala wa ku Siloamu, bho, muhambuki bhandu bhala bhakabhi bhahakau kupeta bhandu bhokapi bhabhatamika ku Yelusalemu? \v 5 Chakaka ngabhela! Nupwaghila nanamu nangakung'anambuka na kughaleka mahoku ghinu, mabhokapi mwiyonangikaje ngati bhombi.” \s Ulenganesu wa mkoju wanga kupambika mapambiku \p \v 6 Yesu akabhapwaghi kabheti ulenganesu agho, “Kukabhi na mundu jumu joakabhi na nkongu wa mtini ghoakaupandiki mungonda waki wa mizabibu. Akahikiki kulonda mapambiku mu nani jaki nambu ngacheapatiki chindu. \v 7 Bhela akampwaghi mtumika wa ngonda hoghu, ‘Lingalyaje! Kwa hyaka itatu mili nakahikaje kutongo mapambiku gha nkongu wa mtini aghoghu, panga kupata chokapi chela. Uhekataje! Bho, ndandi ki ujendale kutumi luhombi waka?’ \v 8 Nambu mtumika wa ngonda jola akayangiki, ‘Bambo, uleka kabheti chaka chimu chenu ananukulaghalya munkeghi jaki na kujeghale mbolea. \v 9 Ngati anaupambiki mapambiku chaka chechihika, chamboni, nambu nangakupambika, wauhekataje.’ ” \s Yesu andamiha mbomba jumu Lichobha Ia Sabato \p \v 10 Mu Lichobha limu la Sabato Yesu akabhi abhola mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude. \v 11 Mkati mola kukabhi na mbomba joakakamuliki na lijobhi kwa chikahi cha hyaka komi na nane. Akabhi na chipendi na ngacheawezika kuhatambuka. \v 12 Yesu paakambweni mbomba jola, akandohiki, na kumpwaghila, “We mabhu, chitamu chaku ulamike.” \v 13 Akabhei mabhoku panani jaki na kundamiha, na palapala akahatambwiki na kundumbali Chapanga. \p \v 14 Nambu nkolongwa wa nyumba ja kuhimangani Bhayahude, akahakali ndandi Yesu akandamihi mbomba hoju mu Lichobha la Sabato. Bhela akabhapwaghi bhandu bhabhabhi panipala, “Mbi na machobha sita gha kuhenga lihengu, muhika kulamishwa kwa machobha ghanihagha, nambu ngamwihika kulamishwa mu Lichobha la Sabato!” \p \v 15 Nambu Bambo akamuyangiki, “Mwanganya mwaka ndumi kubhele! Bho, kubhi na mundu pachilanda jinu joakalepa kubhopo ng'ombi au liponda laki kuhuma mu chindamba kulipeleka kunywa machi, hata ngati lichobha heli nde Lichobha la Sabato? \v 16 Mbomba ajoju nde wa lubhelakeku lwaka Ibulahimu, joju akongakiki na Shetani kwa hyaka komi na nane. Bho, nga wichu le kumbopulela mu Lichobha la Sabato?” \v 17 Yesu paakalongi ghanihagha, maadui bhaki bhakaweni hiyoni, nambu bhandu bhangi bhokapi bhakatweli chiheku kwa ndandi ja mambu ghokapi gha kukangacha ghaakahengike. \s Ulenganesu wa imbeju ja haladali \r Matayo 13:31-32; Mako 4:30-32 \p \v 18 Bhela Yesu akabhalalukile, “Bho, Ukolongwa waka Chapanga ulengana na kyane? Bho, tulandila kwa indela bhole? \v 19 Ulengana na imbeju njoku jejilowakeka haladali jeakatoliki mundu na kupanda mungonda waki. Imbeju jakameliki na kubha nkongu ukolongwa, na ijuni ihika kuchenga mihuwi mu mambandi ghaki.” \s Ulenganesu wa amila \r Matayo 13:31-32; Mako 4:30-32 \p \v 20 Yesu akabhalaluki kabheti, “Bho, ananulenganisha na kyane Ukolongwa waka Chapanga? \v 21 Ulengana na amila jeatotwi mabhu jumu na kuhangangana papamu na uhembi madebi ghabheli na uwembi wokapi ukatutumwike.” \s Ndyangu upepandahu \r Matayo 7:13-14,21-23 \p \v 22 Yesu paakabhi ajendale na mwanja waki kujenda ku Yelusalemu, akapeti mu michi na mwijiji koni akabhabhola bhandu. \v 23 Mundu jumu akundaluki Yesu, “Bambo, bho, bhandu bhachokopi le pe nde bhabhikengalikaje?” \p Yesu akabhayangiki, \v 24 “Mkangamala mkajingala mkati kupetela ndyangu upepandahu, ndandi chakaka bhandu bhamaheli bhilenga kujingila mkati, nambu ngabhiweze. \v 25 Mweni nyumba paijema na kujighila ndyangu, mwanganya mwitama kunja na kutumbu kukong'onda ndyangu mkapwagha, ‘Bambo, utuhogulyaje!’ Na jombi anaampwaghila, ‘Ngachenumanyi muhumiki kwako.’ \v 26 Bhela mwitumbula kumpwaghila, ‘Tepani nde bhala tetukulika na kunywa papamu na wenga, na wenga utubholika mu michi jitu!’ \v 27 Nambu anaampwaghila kabheti, ‘Ngachemanyi muhuma kwako. Mboka pambane, mabhanganya mwenhwenga mahakau!’ \v 28 Konihoku mwilela na kuyagha mino pamwambona Ibulahimu, Isaka na Yakobo na bhalota bhokapi bhaka Chapanga mu Ukolongwa waka Chapanga, nambu mwanganya mwibya ndekaliki kunja! \v 29 Bhandu bhihika kuhuma kolipita lyobha na kolijibhi lyobha, kungondi na kunkache, na bhombi bhitama pangokelu na kula chilebhi mu Ukolongwa waka Chapanga. \v 30 Bhela bhandu bhokapi bhabhabhi sajenu bha kujomukela bhibya bha kutumbula, na bhabhabhi sajenu bha kutumbula bhibya bha kujomukela.” \s Yesu abhalelela bhandu bha muchi wa Yelusalemu \r Matayo 23:37-39 \p \v 31 Chikahi chelachela, Mafalisayo bhakumu bhukunjendi Yesu na kumpwaghila, “Ubhoka pandu pambani ujenda pandu pangi, maghambu Helode apala kukukoma.” \p \v 32 Yesu akabhayangiki, “Njenda mukumpwaghila mwanabweha hoju ana, ‘Laleno na chilabhu anandopula majobhi na kalamiha bhatamwa, na pamalabhu ananyomulya lihengu langu.’ \v 33 Hata bhela imbalika kujendale na mwanja wangu laleno, chilabhu na pamalabu, ndandi ngacheimpalika mlota waka Chapanga kukomakeka kunja na muchi wa Yelusalemu. \p \v 34 “Yelusalemu! Mwenga bhandu bha Yelusalemu! Mwenga mwemwakoma bhalota bhaka Chapanga na kubhalapu maganga bhabholu bhaka Chapanga bhabhakatumakiki kwinu! Mala palenga nakapaliki kubhabhongana bhandu bhaku, ngati ingoku mojibhongane ibhana yaki pahi ja mapapanila ghaki, nambu mwanganya ngachemwapalike! \v 35 Ndingalya, matamu ghinu anaghahighalya mahame. Numpwaghila, kutumbu sajenu ngamwimoni kabheti mbaka pamwipwagha, ‘Apengalika hoju joahika kwa lihina laka Bambo.’ ” \c 14 \s Yesu andamiha mtamwa mu Lichobha la Sabato \p \v 1 Mu Lichobha limu la Sabato, Yesu akapiti kula chilebhe kunyumba jaka mundu jumu nkolongwa wa Mafalisayo, na bhandu bhabhakabhi panipala bhakabhi bhundingalakila. \v 2 Mundu jumu joakabhi na chitamu cha kuhimba hyegha akabhi palongi jaka Yesu. \v 3 Yesu akabhalalukili bhabhola bha Shelia na Mafalisayo, “Bho, Shelia jitu le jilaghalaki kundamiha mundu mu Lichobha la Sabato au nga wichu?” \p \v 4 Nambu bhombi bhakatemi chinunu. Yesu akamkamwi mtamwa jola, akandamihi na kundeka ajendaje. \v 5 Bhela Yesu akabhalaluki bhandu bhala, “Bho, mundu bhole pachilanda jinu anangati mwana waki au ng'ombi jaki anayijibhi muchilibha mu Lichobha la Sabato joayilepa kujenda kwipiya?” \p \v 6 Nambu bhombi ngachebhaweziki kumuyanga lilobhi lokapi lela. \s Kulihelea na kubhajangati bhandu \p \v 7 Yesu paabhaweni bhagheni bhabhakokakiki bhala bhahaghu itehu ya kutopela, akabhapwaghi ulenganesu aghoghu, \v 8 “Chikahi mundu paakukoka pa ukwati, ngawitama pandu pa kutopela. Maghambu pangi pachilanda ja bhabhakokiki kubhi na mundu wa kutopela kukupeta wehapa, \v 9 na anahiki mwenei winu joankokiki mwanganya mabhokapi nhwikaje ayihika na kukupwaghila, ‘Undekila mundu ajoju chitehu hechi.’ Panihapa wipowakika lihamu palongi ja bhandu bhokapi na wijenda kutama kwitehu yanga kutopela. \v 10 Nambu anabhukukokiki paukwati, utama kwitehu yanga kutopela, nahuli joankokiki paahikaje akupwaghila ‘Nkochi wangu, uhika utama pani palongi, pandu panyahi nakanopi.’ Panihapa wibya utopile palongi ja bhandu bhokapi bhawitama naku kula chilebhe. \v 11 Maghambu mundu jokapi joalikweha mweni anahelakikaje, na mundu jokapi joaliheleha, anakwehakikaje.” \p \v 12 Bhela Yesu akampwaghi mundu joakankokiki jola, “Chikahi pauwandaa uwangalalu wa chilebhe cha muhi au cha pakamihi, ngawakoka bhakochi bhaku au bhalongu bhaku au bhandu bha pambipi au bhana hindu yamahele. Anauhengiki bhenibhela, na bhombi anabhukukoka kumanyumba ghabhu, na wehapa wibya bhakulepiki ngati chewahengile. \v 13 Nambu pauhenga uwangalalu wa kula chilebhe, wabhakoka bhahochu, ilema, bhabhatengwiki na akangalola, \v 14 nanaghu wibya upengaliki, maghambu bhandu habha ngachebhabhi na chakukulepa. Chapanga anaakulepa mu lichobha la kuyohakeka kwa bhandu bhambone.” \s Ulenganesu wa uwangalalu ukolongwa wa kula chilebhe \r Matayo 22:1-10 \p \v 15 Jumu wa bhala bhabhakabhi bhakula chilebhe papamu na Yesu paakajowini malobhi ghanihagha, akumpwaghile, “Bhapengaliki bhandu bhokapi bhabhitama kula chilebhe cha uwangalalu mu Ukolongwa waka Chapanga!” \p \v 16 Yesu akamuyangiki, “Mundu jumu akatendiki uwangalalu ukolongwa wa kula chilebhe na kubhakoka bhandu bhamahele. \v 17 Chikahi cha kula chilebhe cha uwangalalu pachahikike, mundu jola akuntumiki mtumika waki akabhalohaje bhabhakokakiki, ‘Muhikaje, kila chindu chibhi wichu!’ \v 18 Nambu bhokapi bhakatumbwi kubhoha ndandi ya kulepa kuhika. Mundu wa kutumbula akumpwaghi mtumika jola, ‘Nhemi ngonda na mbalika nyenda nakulingaje, chondi nganhike.’ \v 19 Mundu jongi akapwaghiki, ‘Nhemi ng'ombi mapongu komi gha kulemela, henu nyenda kwilengesha, chondi nganhike.’ \v 20 Bhelabhela mundu jongi akapwaghiki, ‘Ndotwi mbomba, na bhela nganhike.’ \p \v 21 “Mtumika jola akakelawiki, na kundandi bambo waki mambu ghanihagha ghokapi. Panihapa bambo jola akahakalile na kumpwagii mtumika waki, ‘Ujenda kanyata mwijiji, na mwindela ya muchi, na ukabhaleta bhahochu, ilema, akangalola, na bhabhatengwike na kubhapwaghi bhahikaje.’ \v 22 Palongi pachokope mtumika jola akakelawiki na kupwagha, ‘Bambo, kila chindu kihenghakiki wichu ngati mowalaghalakile, nambu mbekenyu ja kutama bhandu jikale.’ \v 23 Bhela bambo jola akampwaghi mtumika waki, ‘Ujenda mwindela ya muchi na mwijiji na ukabhalazimisha bhandu bhahikaje, nahuli nyumba jangu jitwelalaje. \v 24 Maghambu numpwaghila nga mundu nga jumu pachilanda ja bhanakokiki joanahonja chilebhi cha uwangalalu wangu!’ ” \s Ghaghapalika kwa kubha mbulwa \r Matayo 10:37-38 \p \v 25 Bhela mapogha ghamaheli gha bhandu bhakabhi bhunjengale Yesu, jombi akang'anambwiki na kubhapwaghila bhandu, \v 26 “Mundu jokapi joanyengale nepani anaabya chakaka mbulwa wangu ngati anaambai nepani kupeta atati na mabhu waki, nhwanu waki na bhana bhaki, bhabheli bhaki na bhalombu bhaki, na mweni. \v 27 Mundu jokapi jwanga kunyamula msalaba waki na kunyengalela nepani, ngaawezi kubha mbulwa wangu.” \p \v 28 “Bho, mundu bholi pachilanda jinu joapala kuchenga mnala, joailepa kutumbu kutama pahi na kubhalanga mbija yeabhi nayu kwa kuchenga, nahuli amanya ngati abhi na mbija yeilenganela kwa kujomulela? \v 29 Kwa kubha ngati anaatumbwi kuchenga luhuli, na kulepale kujomule kuchenga, bhandu bhokapi bhabhabhona cheakihengike bhitenda kunheka. \v 30 Bhela bhipwagha, ‘Mundu ajoju akatumbwi kuchenga nambu ngacheaweziki kujomulela lihengu laki!’ \p \v 31 “Au nkolongwa bholi joajenda kukomana na nkolongwa jongi, jwanga kutumbu kutama pahi, na kuholalela ngati anaweza kwa manjolinjoli bhaki elufu komi kukomana na jola joabhi na manjolinjoli elufu ishiline? \v 32 Jombi ngati ngaayiwezi, anaantumila nkolongwa njaki jola ubholu wa kujopa kujongana kwa lukwale koni jongi hoju akabya akali kutali.” \v 33 Yesu akajomuli kwa kupwagha, “Kwa ntundu ghonihoghu, njeta pachilanda jinu joayiweza kubha mbulwa wangu ngati nangakuileka yokapi yeabhi naku.” \s Mwinyu wangakupalika \r Matayo 5:13; Mako 9:50 \p \v 34 “Mwinyu nde wamboni, nambu mwinyu anauhoiki kunogha kwaki, bho, anaaujeghalika kiki nahuli ukelabhuha kunogha kwaki? \v 35 Ngacheupalika kabheti hata kwa kujeghela mungonda wala kuhangaghana na mbolea, nambu bhandu bhaulekela pela. Joabhi na makutu na ajowanaje!” \c 15 \s Ulenganesu wa limbeleli lelihobhiki \r Matayo 18:12-14 \p \v 1 Lichobha limu bhajopa kode na bhana mahoku bhamaheli bhakapiti kunjowane Yesu. \v 2 Nambu Mafalisayo na bhabhola bha Shelia bhakatumbwi kung'ong'uteka bhakapwaghaje, “Mundu ajoju abhakoka bhana mahoku na kula papamu nabhu!” \v 3 Bhela Yesu akabhapwaghi ulenganesu aghoghu: \p \v 4 “Bho, ngati jumu winu anabhi na mambeleli mia moja, anaamanyi limu laki litehi kuhobha aitenda bhole, bho, ngaaghaleki tisini na tisa ghala pandu pa kudimila na kujenda kulilonda lelihobhiki lela mbaka alipataje? \v 5 Anaalipatiki, ayihekalya na kulitotola pachilembela chaki, \v 6 na kubhuja nalu kunyumba. Panihapa anaabhalohaje bhakochi bhaki na bhandu bha pambipi jaki, na kubhapwaghila, ‘Muhekalyaje papamu na nepani, maghambu nilipatiki limbeleli langu lelahobhike!’ \v 7 Bhelabhela numpwaghila, kwibya na chiheku kunani kumahunde kwa ndandi jaka mwana mahoku jumu joang'anambuka na kughaleka mahoku ghaki, kupeta bhandu tisini na tisa bhabhalibhona kubha bhamboni na bhangakupala kughaleka mahoku ghabhu. \s Ulenganesu wa lingengelema lelihobhiki \p \v 8 “Au tupwagha mbomba jumu abhi na mangengelema kome gha mbija, bho, anahoiki lingengelema limu, aitenda bhole? Anapambakya taa na kupyaghi munyumba na kujilonda wichu mbaka ajipataje. \v 9 Jombi anaalipatiki lingengelema heli, anaabhalohaje bhakochi bhaki na bhandu bha pambipi jaki, na kubhapwaghila, ‘Muhekalyaje papamu na nepani, maghambu nilipatiki lingengalema langu limu lelahobhike!’ \v 10 Bhelebhela numpwaghila, bhenibhela nde mobhahekalela nakanopi bhatumika bha kunani kumahunde bhaka Chapanga kwa ndandi jaka muhakau jumu joang'anambuka na kughaleka mahoku ghaki.” \s Ulengenesu waka mwana joahobhiki \p \v 11 Yesu akajendali kubhapwaghila, “Kukabhi na mundu jumu joakabhi na bhana bhabheli bha chikambaku. \v 12 Nchoku jola akampwaghi atati waki, ‘Atati, umbekya upwelelu wangu.’ ” Bhela atati akabhaghabhi hindu yaki. \v 13 Paghapetiki machobha machokope, nchoku jola akalombisi hindu yaki. Akapiti na mbija yeakapatiki ku inchi ja kutali, konihoku akajitangini mbija yaki kwa matamu gha chijaka. \v 14 Paakajomwi kutumi mbija yaki, kukapitali injala ngolongwa ku inchi jenijela jokape, najombi akahighali panga chindu. \v 15 Bhela akapiti kujopa lihengu kwaka mundu jumu mwenei wa inchi jenijela, najombi akundaghalaki ajenda kungonda waki kulekeya magholobhi. \v 16 Jombi akatokuli namaha kula makambati ghala ghaghakulika magholobhi, nambu nga mundu joakampeki chindu cha kula. \v 17 Paakatumbwili kupata malangu, akaholali mumtima waki na kupwagha, “Atati wangu abhi na bhatumika bhamahele bhakula na kukileka chilebhe, na nepani mbotela kwa injala! \v 18 Bhela anamoka kongo na kujenda kwa atati wangu na kampwaghila, ‘Atati, nuntendi mahoku Chapanga na nukutendi mahoku wehapa. \v 19 Ngachembalika kabheti kulowakeka mwana waku, undenda mya ngati jumu wa bhatumika bhaku.’ ” \v 20 Bhela akatumbwi mwanja wa kukelabhuka kwa atati waki. \p “Nambu paakabhi akali patali pachokopi, atati waki akumbweni, koni mtima waki utweli chiha, akunkembalili mwana waki, akunjobhatili na kumbusu. \v 21 Mwana jola akumpwaghi atati waki, ‘Atati wangu, nuntendi mahoku Chapanga na nukutendi mahoku wehapa. Ngachembalika kabheti kulowakeka mwana waku.’ ” \v 22 Nambu atati waki akabhapwaghi bhatumika bhaki, “ ‘Kanyata! Ndeta ingobhu jinyahi munhwatikaje. Munhwatika pete mulukonji lwa mumabhoku na magubasi mumagholu ghake. \v 23 Bhela ndeta litoli lelinenipi na kulichinja, tukulaji na kuhekalela! \v 24 Ndandi mwana wangu ajoju akabhi apotile, nambu sajenu abhi mwome, akabhi ahobhiki, nambu sajenu abhonakini.’ ” Bhela na bhombi bhakatumbwi kuhekalela papamu. \p \v 25 “Uwangalalu pawabhi ujendalela mwana waki nkolongwa akabhi akali kungonda. Paakabhi akelabhuka na kuheghale panyumba, akajowini sauti ja nyembu na bhandu bhakina. \v 26 Bhela akandohiki mtumika jumu na kundalukila, ‘Bho, kubhi na kyane pambane?’ \v 27 Mtumika jola akamuyangiki, ‘Nnung'una waku akelawiki panyumba, na atati waku achinjiki litole lelinenipi, maghambu mwana waki akelawiki wichu na mwome.’ \p \v 28 “Mbeli waki jola akahakalili na kukana kujingi munyumba. Bhela atati waki akapitiki kunja na kumpembalela ajingala munyumba. \v 29 Nambu jombi akamuyangiki atati waki, ‘Lingalya! Hyaka yokapi nukutumaki ngati nuntumwa, ngachenhoki amuli yaku hata punkamu. Bho, umbeki kyane? Ngacheumbeki hata likenda la imbuhi jimu nahuli nhekalya na bhakochi bhangu! \v 30 Nambu mwana waku ajoju joapechangini hindu yaku papamu na bhakemi chikahi pe pahikiki unchinjili litoli lelinenipi lela!’ \v 31 Atati waki akamuyangiki, ‘Mwanango, wehapa ubhi na nepani machobha ghokapi, na hindu yokapi yemi nayu nde yako. \v 32 Nambu itupaliki kutenda uwangalalu na kuhekalela, maghambu nnung'una waku ajoju akabhi apotile, nambu sajenu abhi mwomi, akabhi ahobhike, nambu sajenu abhonakine.’ ” \c 16 \s Ulenganesu waka mlonda wanga wambone \p \v 1 Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki ulenganesu agho, “Pakabhi na mwanahindu yamaheli jumu joakabhi na mlonda wa hindu yaki. Bhandu bhakunchochaki mwanahindu hoju kubha mlonda waki apechangana hindu yaki liyaha. \v 2 Bhela mwana hindu jola akunkemiki na kumpwaghila, ‘Bho, hagha malobhi bholi ghanyowana panani jako? Nukujopa ubhalanga hindu yangu yokapi yeujopiki na yeubhohiki, maghambu ngacheupalika kabheti kujendalela kubha wa mlonda wa hindu yangu.’ \v 3 Mlonda jola akaliholalili, ‘Nkolongwa wangu anandopula lihengu la kujemalela. Henu anandenda kike? Ngachemili na makili gha kulemela, na kujenda kujopajopa mona hiyoni. \v 4 Henu nikimanyi chembalika kuchihenga, nahuli anandopuliki lihengu langu, bhandu bhaweza kunyopalela kunyumba jabhu.’ \p \v 5 “Bhela akabhakemiti bhokapi bhabhadaiwa na bambo waki. Akundaluki wa kutumbula, ‘Bho, bambo wangu akudai mbija ilenga?’ \v 6 Jombi akamuyangiki, ‘Mapipa mia moja gha mahuta gha mizeituni.’ Mlonda jola akumpwaghile, ‘Utola cheti chaku cha lideni, utama pahi na ulemba mapipa hamsini.’ \v 7 Bhela akundaluki na jongi, ‘Wenga akudai kike?’ Na jombi akamuyangiki, ‘Magunila mia moja gha ingano.’ Mlonda jola akumpwaghile, ‘Utola cheti chaku cha lideni, na ulemba magunila semanini.’ ” \p \v 8 “Bhela bambo waka mlonda jola akundumbali mlonda muhakau ndandi akahengiki kila chindu kwa kuchenjela. Maghambu bhandu bha pundema pani bhachenjili nakanopi mukuhenga mambu ghabhu kupeta bhandu bha unang'anu.” \p \v 9 Yesu akajendali kupwagha, “Nanatu numpwaghila, ntumila hindu ya pundema pani kwa kulonda bhakochi, nahuli payanjomukya, muweza kujopalewa munyumba ja womi wa mileli. \v 10 Jokapi joakubha ndongwana kwa mambu machoku, akubha ndongwana bhelabhela kwa mambu makolongwa, na jokapi jwangakubha ndongwana kwa mambu machoku, bhelabhela ngacheaweza kubha ndongwana kwa mambu makolongwa. \v 11 Bhela anangati mwanganya ngachemwabhi mwalongwana kwa kujemalela hindu ya pundema pani, bho, nane joaweza kukupekeha yela hindu ya chakaka? \v 12 Ngati ngachemwabhi bhalongwana kwa hindu yaka mundu jongi, bho, nane joampekya hindu hinu mabhete? \p \v 13 “Njeta mtumika joaweza kubhatumakila mabambo bhabheli, maghambu ananhwakalya jumu na kumpala jongi, au anaakamulana na jumu na kumpoha lihamu jongi. Ngamuwezi kuntumaki Chapanga na kwitumiki mbija kwa papamu.” \s Malenganesu ghangi ghaka Yesu \r Matayo 11:12-13; 5:31-32; Mako 10:11-12 \p \v 14 Bhela Mafalisayo pabhajowini malobhi ghanihagha, bhakundongimi Yesu, maghambu bhakabhi bhapala mbija. \v 15 Yesu akabhapwaghile, “Mwanganya mulibhona mabhamdu bhamboni palongi ja bhandu, nambu Chapanga ajimanyi mitima jinu. Maghambu chechibhonikana kubha chamboni palongi ja mihu gha bhandu, Chapanga akibhona kubha chihakau. \p \v 16 “Shelia na Malembu gha bhalota bhaka Chapanga ghakatangaziki mbaka chikahi chaka Yohana Mbatizaji. Kutumbu panihapa Malobhi Manyahi gha Ukolongwa waka Chapanga ghatangizwi, na kila mundu aujingi kwa makili. \v 17 Nambu kupepwiki namaa kwa kunani kumahunde na pundema kupeta, kuliku hata chindu chimu kichokope mu Shelia kubhowakeka. \p \v 18 “Mwanalomi jokapi joandeka nhwanu waki na kuntogho mbomba jongi, atenda ugone, na jokapi joantogho mbomba joalekini na ndomi waki, atenda ugone. \s Mwanahindu yamaheli na Lazalo \p \v 19 “Kukabhi na mundu jumu mwanahindu, jonihoju akabhi awata ingobhu ya mbija yamaheli, na kutenda uwangalalu machobha ghokapi. \v 20 Bhelabhela kukabhi na mundu jumu kahochu joalowakika Lazalo, joakabhi na hilonda hyegha jokapi, bhakabhi bhundeta palongi ja pundyangu wa nyumba jaka mwanahindu jola. \v 21 Jombi akabhi akatokulya kula imbala yeihabhuka kuhuma panani ja meza jaka mwanahindu jola. Hata nakawa ikaikiki kundambalamba mwilonda yaki. \p \v 22 “Lichobha limu kahochu jola akapotile, na bhatumika bha kunani kwaka Chapanga bhakampeliki mbaka pambipi na Ibulahimu. Na mwanahindu jola akapotile, na kuntagha. \v 23 Paakabhi kuwawa, akabhi ang'ahika namaa, akalingiki kunani na kumbona Ibulahimu cha kutali, na Lazalo akabya pambipi jaki. \v 24 Bhela akandohiki kwa kujamalila akapwagha, ‘Atati Ibulahimu! Umonila chiha! Untuma Lazalo akajwiha lukonji lwaki mumachi, ahika ahimiya lulimi lwangu, ndandi ning'ahika namaa mu motu ghone!’ \p \v 25 “Nambu Ibulahimu akamuyangiki, ‘Mwanango, ukombuka kubha ujomwi kupata mambu manyahi ghaku chikahi cha womi waku, na Lazalo akapatiki mambu mahakau. Na sajenu Lazalo abhi pambani ahekalela, nambu wenga ung'ahakika. \v 26 Papamu na bhela kubhi na libhomba likolongwa pachilanda jitu na mwenga, nahuli bhabhabhi kongone anabhapai kulomboka konihoku ngabhiweza, kabheti bhabhabhi konihoku anabhapai kulomboka na kuhika kongone ngabhiweza.’ \v 27 Bhela mwanahindu akapwaghike, ‘Bhela, atati wangu nukujopa, untuma Lazalo kunyumba ja bhalongu bhangu, \v 28 kwa ndandi monihomu mi na bhalongu nhwano. Undeka ajenda akabhalakalya nahuli ngabhihika pandu pani pamang'ahiku.’ \p \v 29 “Ibulahimu akamuyangike, ‘Bhalongu bhaku bhabhi na Musa na bhalota bhaka Chapanga, waleka bhajowanya bhombe.’ \v 30 Mwanahindu akayangike, ‘Ngabhela atati Ibulahimu, nambu ngati mundu anayokiki na kubhajendela, anabhang'anambukaje na kughaleka mahoku ghabhu.’ \v 31 Nambu Ibulahimu akumpwaghile, ‘Ngati ngachebhunjowane Musa na bhalota bhaka Chapanga, ngabhijetakeli hata ngati mundu anahyokike.’ ” \c 17 \s Mabholu panani ja mahakau na kulekakela \r Matayo 18:6-7,21-22; Mako 9:42 \p \v 1 Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Anaipitalya hindu yamaheli yeyampelakya mundu kuhenga mahoku, nambu anaachibhonaje mundu jola joaghatenda ghapitalyaje! \v 2 Ikabya mbanga mundu hoju akongakika liganga la kuyaghila pahingu na kundeke mu bahali kuliku kuntenda jumu wa bhachoku abhabha atenda mahoku. \v 3 Kwa ndandi ajeji mulilendaje. \p “Ngati ndongu waku anaakuhokihi, undakalya, na anaang'anambwiki na kukotoka lihoku laki, undekakyaje. \v 4 Ngati anaakuhoki mala saba pa lichobha limu, na anaakelawiki mala saba na kupwagha, ‘Ng'anambwiki na kughaleka mahoku ghangu,’ upalika undekakyaje.” \s Uhobhalelu \p \v 5 Mitumi bhaki bhakumpwaghi Bambo, “Utujonjukya uhobhalelu.” \p \v 6 Bambo akapwaghike, “Ngati uhobhalelu winu ukabhi uchoku hata ngati imbeju njoku ja haladali, mukabya muweziki kuupwaghi nkongu wa mtini aghoghu, ‘Utupukaje, na ukalipanda mubahali,’ nawombi ukabya unjetakile. \s Mahengu ghaka mtumika \p \v 7 “Tupwagha jumu winu abhi na mundu joandemela mungonda au kundimila mambeleli ghaki. Muhenga lihengu jola paahika kuhuma kungonda, bho, aweza le kumpwaghi, ‘Uhika kinyata, utama pahi, na ukula chilebhe?’ \v 8 Ngabhela! Jombi anampwaghila, ‘Kutumbula ndelakya chilebhi na undumakya mbaka panijomula kula na kunywa, na panihapa nde uweza kula na kunywa!’ \v 9 Bho, ngaanchenguli mtumika hoju kwa ndandi ahengiki ghala ghaandaghalakile? \v 10 Bhelabhela nanamu ananjomwi kuhenga kila chindu chechumpalika kuhenga, mpwagha, ‘Tepani twa bhatumika pela twanga na nyonjeka, tuhengiki pe ghaghapalika tuhengaje.’ ” \s Yesu alamiha bhandu komi \p \v 11 Yesu paakabhi mumwanja wa kujenda ku Yelusalemu, akapetiki mukulindakani mwa muchi wa Samalia na wa Galilaya. \v 12 Paakabhi ajingi mu chijiji chimu, akahimangini na bhandu komi bhana malohi. Bhakajemi cha kutali, \v 13 bhakajamalili, bhakapwaghaje, “Yesu! Bambo utubhonila chiha!” \p \v 14 Yesu paakabhaweni, akabhapwaghile, “Njenda mkalilangia kwa bhapenganyambiku.” \p Pabhakabhi mwindela bhakajendaje, bhakalamike. \v 15 Jumu wabhu paaliweni kubha alamike, akakelawiki kwaka Yesu koni akundumbalya Chapanga kwa kujamalila. \v 16 Akalileki pahi palongi ja magholu ghaka Yesu koni akunchengulaje. Mundu jonihoju akabhi Msamalia. \v 17 Yesu akalalukile, “Bho, nga bhandu komi le bhabhalamike? Bho, tisa bhala bhabhi kwako? \v 18 Bho, ngacheabhonakini mundu jongi joakelawiki kundumbali Chapanga nambu ngeni ajoju pela?” \v 19 Bhela Yesu akumpwaghi mundu jola, “Ujemaje, ujendaje, uhobhalelu waku ukulamihe.” \s Kuhika kwa Ukolongwa waka Chapanga \r Matayo 24:23-28,37-41 \p \v 20 Chikahi chimu Mafalisayo bhakundaluki Yesu, “Bho, Ukolongwa waka Chapanga anauhika lile?” Yesu akabhayangike, “Ukolongwa waka Chapanga ngacheuhika kwa kubhonikana kwa mihu. \v 21 Nga jumu joanawezaje kupwagha, ‘Lingalyaje, ubhi pambane, au ubhi pala.’ Chakaka Ukolongwa waka Chapanga ubhi mkati jinu.” \p \v 22 Bhela Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, “Machobha ghahika pamwitokulya kubhona lichobha limu pa machobha ghaka Mwana waka Mundu, nambu ngamwalibhone. \v 23 Bhandu bhampwaghila, ‘Ndingalya abhi kola!’ Au ‘Ndingalya abhi pambane!’ Nambu ngamwibhoka pambile na kubhajengalela. \v 24 Kwa ndandi ngati unang'anu wa chitobhi moubhonakela kunani na kumulika kutumbula upambala ghumu mbaka upambala ghongi, bhenibhela nde Mwana waka Mundu moayibhonakanya mu lichobha leanahikaje. \v 25 Nambu mangani ja mambu ghanihagha ghokapi anaang'ahakika namaa na kukanakika na bhandu bha kibheleku chenu. \v 26 Ngati mokwabheli pa machobha ghaka Nuhu, nde mokwibhelila pa machobha gha kuhika kwaka Mwana waka Mundu. \v 27 Machobha ghanighala bhandu bhakabhi bhakula na kunywa, bhakatoghula na kutoghuleka, mbaka lichobha lela Nuhu paajingala mu sitima ngolongwa jejilowakeka safina. Na panihapa iyula ngolongwa jakatonyiki na kubhakoma bhokapi. \v 28 Kwibya bhenibhela ngati mokwabheli pa machobha ghaka Lutu. Bhandu bhakabhi bhakula na kunywa, bhakalomba na kulombesa, bhakapanda imbeju na kuchenga. \v 29 Nambu lichobha Lutu paakabhokiki ku Sodoma, motu na maganga ghaghabhelela motu ghakahawiki pahi kuhuma kunani kumahunde na kubhakoma bhokapi. \v 30 Bhenibhela nde mokwibhelila lichobha lela Mwana waka Mundu paanahikaje. \p \v 31 “Mu Lichobha heli, mundu jokapi joayibya kunani ja nhwaghala ngaayihuluka kujingi munyumba na kutola hindu yaki. Bhelabhela mundu joayibya kungonda ngaikelabhuka kunyumba kutola chindu. \v 32 Mkombuka ghala ghaghumpatiki nhwanu waka Lutu. \v 33 Mundu jokapi joapala kuukengale womi waki, anauhoaje, nambu mundu jola joapala kuuhoa womi waki, anaukengalyaje. \v 34 Numpwaghila, ikilu heji, bhandu bhabheli bhibya bhaghoni pachitanda chimu, jumu ayitolakikaje na jongi kuhighalila. \v 35 Akambomba bhabheli bhibya bhapola mahunu papamu, jumu ayitolakikaje na jongi kuhighalila. \v 36 Bhandu bhabheli bhibya kungonda, jumu ayitolakikaje na jongi kuhighalila.” \p \v 37 Panihapa bhabhulwa bhaki bhakundalukile, “Bambo, bho, mambu ghanihagha ghitendakika kwako?” \p Yesu akabhayangiki, “Pandu papibya na ntuhi, panihapa nde payalibhongana ngwahe.” \c 18 \s Ulenganesu waka mbomba joaweliwi na ndomi na mtemula \p \v 1 Bhela Yesu akabhalandi bhabhulwa bhaki ulenganesu ghongo kwa kubhabhola kubha bhapalika kundobha Chapanga kila lichobha panga na kutonda. \v 2 Akapwaghike, “Ku muchi ghumu kukabhi na mtemula jumu jwangakunjoghopa Chapanga wala ngacheapalika bhandu. \v 3 Pa muchi ghonighola, kukabhi na mbomba jumu joaweliwi na ndomi joakabhi anjende mtemula jola panga kutonda na kumpwaghila, ‘Chondi, unyemalya mbata chechibhi changu kuhuma kwaka adui wangu!’ \v 4 Kwa chikahi chilachu mtemula jola akakaniki kunjangatila mbomba joaweliwi na ndomi jola. Nambu palongi akalilaluki mweni, ‘Hata ngati nepani ngachenunjoghopa Chapanga wala ngachenabhapala bhandu, \v 5 nambu maghambu mbomba ajoju joaweliwi na ndomi apetali kung'aha ananunjangatya apata chekibhi chaki, nanga bhela anaajendalya kunhikila na kundenda ndondaje!’ ” \p \v 6 Bhela Bambo akabhapwaghile, “Njowanya ntundu mtemula muhakau ajo moapwaghile. \v 7 Bho, Chapanga le ngaabhakengaleli bhahaghulika bhaki, bhabhundelela ikilu na muhi? Bho, anaakabhakya le kwajangatila? \v 8 Numpwaghi mabhanganya, anabhajangatya manyata. Nambu Mwana waka Mundu paanahikaje, bho, anakubya le na uhobhalelu pani pundema?” \s Ulengenesu waka Mfalisayo na njopa kode \p \v 9 Yesu akalongi kabheti ulenganesu aghoghu kwa ndandi ja bhandu bhala bhabhabhi na makoma na kubhalongale mahakau bhajabhu. \v 10 “Lichobha limu bhandu bhabheli bhakapiti kulobha mu Nyumba jaka Chapanga. Jumu akabhi Mfalisayo na jongi akabhi njopa kode. \p \v 11 “Mufalisayo jola akajemiki, koni akalobha mumtima waki ana, ‘Nukuchengu wa Chapanga, maghambu nepani ngachemi ngati bhandu bhangi bhokapi bhabhabhi bhanyaghula, bhabhatenda mahakau, na bhabhatenda ugone. Nukuchengu bhelabhela maghambu nepani ngachemi ngati njopa kode ajoju. \v 12 Nepani ngonga kula chilebhe machobha ghabheli kwa juma, na moha pandu pa komi pa hindu yangu yokapi yembata.’ \p \v 13 “Nambu njopa kode jola akajemiki cha kutali, najombi ngachealengiki hata kulingali kunani kumahunde, nambu akalilapwilapwi pachihimba kwa kumbina mtima na kupwagha, ‘Wenga wa Chapanga, umonila chiha nepani mwana mahoku!’ ” \v 14 Yesu akajendali kupwagha, “Numpwaghila, mundu ajoju njopa kode akabhujiki kunyumba jaki koni akabya ajetakaliwi palongi jaka Chapanga, nambu nga Mfalisayo jola. Maghambu kila mundu joalikweha, anahelalikaje, nambu kila mundu joaliheleha, anakwehakikaje.” \s Yesu abhapengale bhana bhachoku \r Matayo 19:13-15; Mako 10:13-16 \p \v 15 Bhandu bhakundeti Yesu bhana bhachoku nahuli abhabhekila mabhoku na kubhapengalela. Bhabhulwa pabhaweni bhenibhela, bhakabhalakali bhandu bhanibhala. \v 16 Nambu Yesu akabhakemiki bhana bhahikaje na kupwagha, “Mwaleka bhana bhachoku bhahika kwangu, wala ngamwahibhalila, maghambu Ukolongwa waka Chapanga nde wa bhandu bhabhalengana na bhana. \v 17 Chakaka numpwaghila, mundu jokapi jwangakujopalela Ukolongwa waka Chapanga ngati mwana nchoku, ngawezi kujingila mu Ukolongwa hoghu ng'o.” \s Nkombu mwanahindu yamaheli \r Matayo 19:16-30; Mako 10:17-31 \p \v 18 Chiongozi jumu wa Bhayahude akundaluki Yesu, “Mbola Wambone, bho, ndenda bhole nahuli mbata womi wa mileli?” \p \v 19 Yesu akandalukile, “Bho maghambu ki unoha nepani wambone? Nga mundu joabhi wambone nambu Chapanga kanjika jaki. \v 20 Wimanyi amule: ‘Ngawitenda ugone, ngawikoma, ngawijibha, ngawilonge ichole, wajinika atati waku na mabhu waku.’ ” \p \v 21 Jombi akamuyangiki, “Amuli yokapi ayeyi nikamwi kutumbu uchoku wangu.” \p \v 22 Yesu paakajowini ghanihagha, akampwaghile, “Ukepakiwi na chindu chimo. Ujenda ukalombisa hindu yokapi yeubhi nayo, na ukabhaghabhila bhahochu mbija heyi, nanaghu wibya ulibheki chikoku kunani kumahunde. Panihapa nde uhika unyengalyaje.” \v 23 Nambu mundu jola paakajowini malobhi ghanighala, akayomiki namaa kwa ndandi akabhi na hindu yamaheli. \p \v 24 Yesu paakambweni ahakalili nakanopi akapwaghike, “Ntundu bhole mokunonupile kwaka mwanahindu yamaheli kujingi mu Ukolongwa waka Chapanga! \v 25 Kwa ndandi kupepwiki namaa kwa chinyama chekilowakeka ngamia kuholota mulimboghi la sindano kuliku mwanahindu yamaheli kujingi mu Ukolongwa waka Chapanga.” \p \v 26 Bhandu bhabhajowini malobhi ghanighala bhakalalukile, “Bho, henu nde nane joaweza kukengaleka?” \p \v 27 Yesu akayangike, “Mambu ghangakuwezikana kwa bhandu, ghawezikana kwaka Chapanga.” \p \v 28 Bhela Petulu akapwaghike, “Lingalya! Tepani tuilekiki hindu yitu yokapi na kukujengale wehapa!” \p \v 29 Yesu akamuyangiki, “Chakaka numpwaghila, ngati mundu anaajilekiki nyumba jaki, na nhwanu waki, na bhalongu bhaki, na bhabheleka bhaki, na bhana bhaki kwa ndandi ja Ukolongwa waka Chapanga, \v 30 anaajopalya ghamaheli nakanopi kwa chikahi cha sajenu, na mu ndema ghouhika ayijopalya womi wa mileli.” \s Yesu alongela pakatatu panani ja kupotela na kuyoka kwaki \r Matayo 20:17-19; Mako 10:32-34 \p \v 31 Yesu akabhatoliki bhabhulwa bhaki komi na bhabheli punkeghi na kubhapwaghila, “Njowanyaje! Tukwela kujenda ku Yelusalemu, na malembu ghokapi ghaghalembakiki na bhalota bhaka Chapanga panani jaka Mwana waka Mundu anaghapitalyaje. \v 32 Maghambu anabhunkamula na kumpeleka kwa bhandu bha Mataifa, anabhunhekaje, anabhuntondulaje na kunhuni imata. \v 33 Anabhundapulaje na kunkoma, nambu lichobha la katatu anaayokaje.” \p \v 34 Nambu bhabhulwa bhaki ngachebhamanyi ndandi ja malobhi ghanihagha, maghambu malobhi ghanihagha ghakahiyakiki kwabho, na bhombi ngachebhamanyi ngati Yesu alongalya panani ja kike. \s Yesu andamiha ngalola \r Matayo 20:29-34; Mako 10:46-52 \p \v 35 Yesu paakabhi aheghali muchi wa Yeliko, kukabhi na mundu jumu ngalola akatemi punkeghi ja indela akajopaje. \v 36 Paakajowini lipogha la bhandu bhakapetaje, akalalukile, “Bho, kubhi na kyane?” \p \v 37 Bhakumpwaghile, “Yesu wa ku Nazaleti apeta.” \p \v 38 Jombi akajamalili akapwagha, “Yesu! Mwana waka Daude! Umonila chiha!” \p \v 39 Bhandu bhabhalonguli bhala bhakundakalili na kumpwaghila atumbalaje. Nambu jombi akajendali kujamalila, akapwagha, “Mwana waka Daude! Umonila chiha!” \p \v 40 Yesu akajemiki na kubhalaghalaki bhundeta ngalola jola kwaki. Ngalola jola paakaheghalili pambipi, Yesu akundalukile, \v 41 “Bho, upala nukuhengila kyane?” \p Akayangiki, “Bambo, mbala kubhona kabhate.” \p \v 42 Yesu akumpwaghile, “Ubhonaje! Uhobhalelu waku ukulamihe.” \p \v 43 Palapala ngalola jola akaweziki kulola, na kunjengale Yesu koni akundumbalya Chapanga. Na bhandu bhokapi bhabhaliweni lijambu leniheli, na bhombi bhakundumbali Chapanga. \c 19 \s Yesu na Zakayo \p \v 1 Yesu akajingi mu muchi wa Yeliko na kupeta pachilanda ja muchi hoghu. \v 2 Konikola kukabhi na mundu jumu lihina laki Zakayo, joakabhi nkolongwa wa bhajopa kode, na mwanahindu yamaheli. \v 3 Jonihoju akapaliki kumbona Yesu kubha mundu wa ntundu bhole, nambu kwa ndandi akabhi mundu njipi, ngacheaweziki kumbona maghambu bhandu bhakabhi bhamaheli. \v 4 Bhela akakembili kubhalongulela bhandu, na kukwela mnani ja nkongu wa mtini nahuli ambona Yesu, maghambu Yesu anahika kwa kupete indela jenijela. \v 5 Yesu paakahikiki pandu panipala, akalingali mnani na kumpwaghila, “Zakayo, uhuluka manyata, ndandi laleno imbalika kupilakila munyumba jako.” \p \v 6 Bhela Zakayo akahulwiki manyata, akahelili na kunjopale kwa chiheku chikolongwa. \v 7 Bhandu bhokapi bhabhaghaweni ghanihagha bhakatumbwi kung'ong'uteka bhakapwaghaje, “Apiti kutama kwaka mundu mwana mahoku!” \p \v 8 Nambu Zakayo akajemi na kumpwaghi Bambo, “Lingalyaje, Bambo! Ananabhapekya bhahochu nusu ja hindu yangu, na ngati nakatoliki chindu chaka mundu kwa kukolowa, ananunkelabhukya mala pachechi pa chindu chaki.” \p \v 9 Yesu akumpwaghile, “Lalenu ukengaleku ujingi mu nyumba moni, kwa ndandi mundu ajoju najombi nde mwana waka Ibulahimu. \v 10 Kwa ndandi Mwana waka Mundu ahikiki kulonda na kukengalela bhandu bhala bhabhahobhiki.” \s Ulenganesu wa bhatumika kome \r Matayo 25:14-30 \p \v 11 Bhandu pabhajowini malobhi ghanihagha, Yesu akajonjuki kupwagha kwa ulenganesu, maghambu akabhi pambipi na muchi wa Yelusalemu, na bhandu bhala bhahambukya kubha Ukolongwa waka Chapanga uhika chikahi chelachela. \v 12 Bhela akabhapwaghile, “Kukabhi na mundu jumu wa lukolu lwa kikolongwa joakapiti ku inchi ja kutali nahuli akajopalya ukolongwa na kukelabhuka. \v 13 Bhela paakabhi akona ngakubhoka, akabhalohiki bhatumika bhaki komi na kubhapeke mbija kila jumu wabhu na kubhapwaghila, ‘Muhemala hindu na kulombesa mbaka panikelebhukaje.’ \v 14 Nambu bhandu bha muchi waki bhakatehi kunhakalila, na bhela bhakabhatumiki bhabholu bhajenda bhakapwaghaje, ‘Ngachetumpala mundu ajoju atutawalaje.’ \p \v 15 “Nambu mundu jola akaupatiki ukolongwa na kukelabhuka. Akabhalohiki bhatumika bhala bhaakabhapeki mbija nahuli apata kumanya kila mundu apatiki nyonjeka bhole. \v 16 Mtumika wa kutumbula akahikiki na kupwagha, ‘Bambo, mbatiki nyonjeka komi yengi ya mbija yewambekie.’ \v 17 Jombi akumpwaghile, ‘Uhengiki wichu, wenga wantumika wambone! Maghambu ukabhi undongwana kwa chindu kichoku, nukubheka ubya unkolongwa wa michi komi.’ \v 18 Mtumika wa kabheli akahikiki na kupwagha, ‘Bambo, mbatiki nyonjeka nhwanu nakanopi kwa mbija jewambekie.’ \v 19 Jombi akampwaghile, ‘Na wenga bhelabhela nukubheka ubya unkolongwa wa michi nhwano.’ \p \v 20 “Mtumika wa katatu akahikiki na kupwagha, ‘Bambo, jenje nde mbija jaku, jenakajihiiki wichu mu chitambala. \v 21 Nukujoghupa wehapa, maghambu wa mundu unkale. Wenga wa mundu we utola yangakubha yaku na kuhuna yangakupanda.’ \v 22 Bambo waki akampwaghile, ‘Wehapa wa mtumika muhakao! Nukutemula kubhokana na malobhi ghaku! Wamanyiki kubha nepani na mundu nunkali, nendola hindu yangu na kuhuna yangakupanda. \v 23 Bho, maghambu ja kyane ngachewabhei mbija jangu kubenki, nahuli lichobha la kukelebhuka kwangu nakapata mbija jangu papamu na nyonjeka jake?’ \p \v 24 “Bhela akabhapwaghi bhabhajemi pambipi, ‘Munyaghula mbija heji kuhuma kwaki na mukumpekya jola joapatiki nyonjokela komi.’ \v 25 Bhombi bhakumpwaghile, ‘Nambu Bambo, jonihoju abhi nayu tayale nyonjeka komi!’ \v 26 Jombi akayangiki, ‘Kila mundu joabhi na chindu anajonjukiwa chengi, nambu mundu jwangakubha na chindu ananyaghulika hata kichokopi cheabhi naku. \v 27 Henu kwa bhala maadui bhangu, bhangakupala nepani mya nunkolongwa wabhu, mwabhaleta pambani, na mwakoma palongi jangu!’ ” \s Yesu ajingila ku Yelusalemu kwa chiheku chikolongwa \r Matayo 21:1-11; Mako 11:1-11; Yohana 12:12-19 \p \v 28 Yesu paakajomwi kulonge malobhi ghanihagha, akabhalonguli palongi jabhu na kujenda ku Yelusalemu. \v 29 Paakaheghali kuhika ku Besifage na ku Besania pambipi na Chitombi cha Mizeituni, Yesu akabhatumiki bhabheli pachilanda ja bhabhulwa bhaki, \v 30 na kubhapwaghila, “Njendanya ku chijiji chela chemukibhona, pamkahika konikola mkalihimanya liponda likongakiki na njeta mundu joalabhali kujendela. Mukalibhopula na kulileta pambane.\fig Mwana wa liponda|alt="The child of a donkey" src="15 Colt.jpg" size="col" ref="19:30"\fig* \v 31 Ngati mundu anaandalukile, ‘Maghambu ki mulibhopo liponda heli?’ Mumpwaghila, ‘Bambo alipala.’ ” \p \v 32 Bhela bhala bhabhatumakiki kujenda bhakahimani kila chindu kibhi ngati Yesu moakapwaghile. \v 33 Pabhakabhi bhalibhopo liponda lela, bheni labhu bhakabhalalukile, “Ndandi ki mulibhopo liponda heli?” \p \v 34 Bhakayangiki, “Bambo alipala.” \v 35 Bhela bhakalipeliki kwaka Yesu liponda lela, na bhandu bhakatandiki ingobhu yabhu pangongu wa liponda na kunkwea Yesu panani jaki. \v 36 Paakabhi ajendalela na mwanja, bhandu bhakatandiki ingobhu yabhu mwindela. \p \v 37 Paakabhi pambipi na muchi wa Yelusalemu, punhelelu wa Chitombi cha Mizeituni, lipogha lokapi la bhabhulwa bhakahekalili na kundumbali Chapanga kwa kujamalila, kwa ndandi ja ngangachu yokapi yebhiwene. \v 38 Bhakapwaghaje, “Apengalikaje Nkolongwa joahika kwa lihina laka Bambo! Lukwali kunani kumahunde na ulumbalilu kunani nakanope!” \p \v 39 Bhela Mafalisayo bhangi bhabhakabhi panipala papamu na lipogha la bhandu lela bhakumpwaghi Yesu, “Mbola, ubhalakalyaje bhabhulwa bhaku bhatumbalaje!” \p \v 40 Yesu akabhayangike, “Numpwaghi mabhanganya, anangati bhandu abhabha anabhatumbile, maganga aghagha anaghajamalyaje.” \s Yesu aulelela muchi wa Yelusalemu \p \v 41 Yesu paakaheghali ku Yelusalemu na kuubhona muchi, akaulelile, \v 42 akapwaghaje, “Ngati wenga ukamanyiki lalenu mambu ghaghaleta lukwali! Nambu sajenu mambu hagha ghahiyakika pamihu jaku. \v 43 Maghambu machobha ghahika maadui bhaku pabhichenga lumatu, anabhukuyongalutaje, na kukuhinya ipambala yokapi. \v 44 Pabhakuyagha wenga papamu na bhana bhaku mu lumatu lwaku. Ngabhakulekeli hata lighanga limu panani ja lengi, maghambu ngachewamanyi chikahi Chapanga paakahiki kukukengalela!” \s Yesu ajenda pa Nyumba jaka Chapanga \r Matayo 21:12-17; Mako 11:15-19; Yohana 2:13-22 \p \v 45 Bhela Yesu akapiti pa Nyumba jaka Chapanga na kutumbu kubhapiha kunja bhabhahemela na kulombesa. \v 46 Jombi akabhapwaghile, “Ilembakiki mu Malembu Mahuhu, ‘Nyumba jangu anajibya nyumba ja malobhu.’ Nambu mwanganya mujibhei kubha likolu la bhanyaghula!” \p \v 47 Yesu akabhi abhola kila lichobha pa Nyumba jaka Chapanga. Nambu bhapenganyambiku bhakolongwa, bhabhola bha Shelia papamu na bhakolongwa bha bhandu bhakalondiki indela ja kunkoma, \v 48 nambu ngachebhapatiki indela ja kunkoma, maghambu bhandu bhokapi bhakabhi bhunjowanela kwa wichu nakanopi. \c 20 \s Lilalukilu panani ja lujiniku lwaka Yesu \r Matayo 21:23-27; Mako 11:27-33 \p \v 1 Lichobha limu Yesu akabhi pa Nyumba jaka Chapanga, akabhatangazya bhandu Malobhi Manyahi. Bhapenganyambiku bhakolongwa na bhabhola bha Shelia papamu na bhakolongwa bha bhandu bhakunhikile, \v 2 na kundalukila, “Utupwaghilaje! Bho, uhenga mambu ghanihagha kwa lujiniku lwaka nane? Na bho, nane joakupeki lujiniku loniholo?” \p \v 3 Yesu akabhayangiki, “Na nenga ananundalukya lilaluki limu. Mbwaghilaje, \v 4 bho, ubatizu waka Yohana ukahumiki kwaka Chapanga au kwa bhandu?” \p \v 5 Nambu bhombi bhakapwaghani ana, “Anatupwaghiki ukahumiki kwaka Chapanga, anaatulalukya, ‘Bho, mbona ngachemunhobhalile Yohana?’ \v 6 Nambu anatupwaghiki, ‘Ukahumiki kwa bhandu,’ bhandu bhokapi anabhutulapula maganga, maghambu bhokapi bhahobhalela kubha Yohana akabhi nde mlota waka Chapanga.” \v 7 Bhela bhakumpwaghile, “Ngachetumanyi ukahumiki kwako.” \p \v 8 Yesu akabhapwaghile, “Hata nenga nganumpwaghi kubha ndenda mambu ghangane kwa lujiniku lwaka nane.” \s Ulenganesu wa ngonda wa mizabibu na bhalemi bhahakau \r Matayo 21:33-46; Mako 12:1-12 \p \v 9 Yesu akajendali kubhapwaghi bhandu ulenganesu agho, “Mundu jumu akapandiki ngonda wa mizabibu. Akabhajahiki bhalemi ngonda ghola, na kutumbu mwanja wa kujenda ku inchi jengi na kutama konihoku kwa chikahi chilachu. \v 10 Chikahi cha mahunu pachahikili, akuntumiki mtumwa waki kwa bhalemi bhala, nahuli akatola pandu pa mahunu gha mizabibu. Nambu bhalemi bhakundapwi mtumwa jola na kunkelebhu mabhoku matopu. \v 11 Mweni ngonda jola akuntumiki mtumwa jongi, nambu jonihoju najombi bhelabhela bhakundapwili na kuntende mambu gha iyoni, na kunkelabhu mabhoku matopu. \v 12 Akumtumiki kabheti mtumika wa katatu, jonihoju najombi, bhakumpotiki na kuntopola. \v 13 Bhela mweni ngonda jola akapwaghike, ‘Bho, anandenda bhole? Ananuntuma mwana wangu jonumpalike, pangi anabhuntopilaje jombi.’ \v 14 Nambu bhalemi bhala pabhumbweni akahikaje, bhakapwaghanile, ‘Ajoju nde mpwelelu wa ngonda. Bhela tunkomaje nahuli upwelelu waki ubya witu.’ \v 15 Bhela bhakunkamwili na kumpiha kunja ja ngonda wa mizabibu na kunkoma.” \p Yesu akalalukile, “Bho, mweni ngonda anaabhatenda kyani bhalemi bhanihabha? \v 16 Anahika na kubhakoma bhalemi habha, na kubhapeke bhalemi bhangi ngonda wa mizabibu hoghu.” \p Bhandu pabhajowini ulenganesu hoghu, bhakapwaghike, “Ngabhela! Chapanga ajepisha kutali mambu ghanihagha ngaghipitalila.” \p \v 17 Nambu Yesu akabhalingalakili na kubhalalukila, “Bho, Malembu hagha ndandi jaki kike? \q ‘Lighanga lebhalikaniki bhachenga, \q sajenu libhi lighanga likolongwa lelipalika nakanopi.’ \m \v 18 Mundu jokapi joanahabhuka panani ja lighanga heli, anatunyukana ipandi ipandi, na mundu jolanhwabhukya lighanga heli, analunhyagha nakanope.” \s Kulepa kode kwaka Kaisali \r Matayo 22:15-22; Mako 12:13-17 \p \v 19 Bhabhola bha Shelia na bhapenganyambiku bhakolongwa bhakapaliki kunkamu Yesu palapala, maghambu bhakamanyi kubha ulenganesu hoghu walongale bhombe, nambu bhabhajoghupa bhandu. \v 20 Bhela bhakatumbwi kunjobhale Yesu, bhakabhatumiki bhandu bhakopunganya kubha bhamboni nahuli bhunkamula Yesu kwa malobhi ghaki, nahuli bhumpeleka kwaka nkolongwa wa inchi ja ku Loma. \v 21 Bhandu bhala bhakundaluki Yesu, “Mbola, tumanyi kubha ulongela na kubhola malobhi gha chakaka. Bhelabhela wehapa ngacheulingali lujiniku lwaka mundu, nambu ubhola indela ja chakaka ngati Chapanga moapali bhandu tutamaje. \v 22 Tupwaghilaje, bho, wichu le kwitu tepani kulepa kode kwaka Kaisali au ngatwilepa?” \p \v 23 Nambu Yesu akaumanyi uhakau wabhu, akabhapwaghile, \v 24 “Mnangiya lingengelema la mbija. Bho, jibhi na sula na lihina laka nane?” \p Na bhombi bhakayangiki, “Jaka Kaisali.” \p \v 25 Bhela Yesu akabhapwaghile, “Bhela mumpekya Kaisali, yeibhi yaki Kaisali, na mumpekya Chapanga yeibhi yaki Chapanga.” \p \v 26 Bhela bhandu bhala ngachebhaweziki kunkamula kwa chela cheakalongi palongi ja bhandu, nambu bhakakangichi na liyangu laki, na bhombi bhakatumbile. \s Lilalukilu panani ja kuyoka \r Matayo 22:23-33; Mako 12:18-27 \p \v 27 Masadukayo bhakumu, bhabhapwagha kubha bhakuwa ngabhiyoki, bhakunjendi Yesu na kundalukila, \v 28 “Mbola, Musa akatulaghalaki ana, ‘Ngati ndongu waka mundu anapotili na kundeka nhwanu waki panga mwana, ndongu waki apalika antoghula mbomba joaweliwi na ndomi jola nahuli ambelakya bhana ndongu waki joapoti jola.’ \v 29 Bhela kukabhi na bhalongu saba, wa kutumbula akatowili na kupotela panga kupata bhana. \v 30 Ndongu wa kabhele akuntowi joaweliwi na ndomi jola, najombi akapotoli panga kupata bhana, \v 31 na ndongu wa katatu najombi kukabhi bhelabhela. Mambu ghakabhi ghalaghala kwa bhokapi saba na bhokapi bhakapotili panga kubhaleka bhana. \v 32 Pakujomukela jaki mbomba jola akapotile. \v 33 Henu palichobha bhakuwa pabhiyokaje, mbomba jonihoju anabya nhwanu waka nane? Maghambu bhokapi saba bhakabhi bhuntowile.” \p \v 34 Yesu akabhayangike, “Bhandu bha pundema pani bhatoghola na kutoghuleka. \v 35 Nambu kwa bhala ambabhu Chapanga abhabhona kubha bhapalika kuyoka na kubha bhomi pa ndema ghouhika, ngabhitogholi wala kutoghuleka. \v 36 Kutumbu panihapa ngabhikuwi kabhete. Maghambu bhibya ngati bhatumika bha kunani kumahunde bhaka Chapanga. Na bhombi nde bhana bhaka Chapanga, maghambu bhatehi kuyohakeka. \v 37 Nambu kupwagha kubha bhakuwa bhiyokaje, hata Musa akalangi hotuhotu mu Malembu Mahuhu panani ja lijambu leniheli, kubhokana na kihole chekibhelala motu. Jombi andongale Bambo kubha ngati nde, ‘Chapanga waka Ibulahimu, Chapanga waka Isaka na Chapanga waka Yakobo.’ \v 38 Jombi nga Chapanga wa bhabhawile, nambu jombi nde Chapanga wa bhabhabhi bhome, maghambu kwaki jombi bhokapi bhakubha bhome.” \p \v 39 Bhabhola bhakumu bha Shelia bhakapwaghike, “Mbola, uyangiki wichu!” \v 40 Nga mundu joakalengiki kabheti kundaluki malobhi ghange. \s Kristo Mwana waka nane? \r Matayo 22:41-46; Mako 12:35-37 \p \v 41 Yesu akajendali kubhapwaghila, “Bho, kubhi bholi bhandu bhapwagha kubha Kristo nde Mwana waka Daude? \v 42 Daude mweni akapwaghiki mu chitabu cha Zabuli, \q ‘Bambo akumpwaghi Bambo wangu, \q Utama upambala wangu wa kumalelelu, \q \v 43 mbaka panabhabheka maadui bhaku pahi ja magholu ghaku.’ \m \v 44 Ngati Daude akandohiki Kristo ‘Bambo,’ henu ayibya bho mwana wake?” \s Yesu abhalakalila bhabhola bha Shelia \r Matayo 23:1-36; Mako 12:38-40 \p \v 45 Bhandu bhokapi pabhakabhi bhunjowanela, Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki, \v 46 “Mulijepa na bhabhola bha Shelia bhabhapala kujenda koni bhakabya bhawati ingobhu ilachu na kupala kulamukiwa na bhandu kwa kutopela paligulio, bhelabhela bhapala kutama kwitehu ya kutopela mu nyumba ja kuhimangani Bhayahude na pandu pakutopela pa uwangalalu wa chilebhe. \v 47 Bhakula mu nyumba ya bhabhaweliwi na bhalomi bhabhu, na kwa undumila kubheli bhalobha malobhu malachu. Bhanganya bhanihabha bhitemuliwa nakanopi!” \c 21 \s Nhupu jaka mbomba joaweliwi na ndomi \r Mako 12:41-44 \p \v 1 Yesu akabhalingali na kubhabhona bhandu bhanahindu yamaheli bhakabheka nhupu yabhu mu chikoku cha pa Nyumba jaka Chapanga. \v 2 Bhelabhela akumbweni kabheti mbomba jumu kahochu joaweliwi na ndomi akajeghala sendi ibheli ichoku mu chikoku mola. \v 3 Yesu akapwaghike, “Chakaka numpwaghila, mabhu ajoju kahochu joaweliwi na ndomi ajeghi nakanopi kupeta bhandu bhangi bhokapi. \v 4 Kwa ndandi bhandu bhangi bhokapi bhabhekiki nhupu yabhu kubhokana na kujoloka kwa hindu yabhu, nambu mabhu ajoju papamu najombi kubha kahochu, abhohiki kila chindu cheabhi nanchu kwa ndandi ja matamu ghaki.” \s Yesu alongale kuyonangeka kwa Nyumba jaka Chapanga \r Matayo 24:1-2; Mako 13:1-2 \p \v 5 Bhabhulwa bhakumu bhaka Yesu bhakabhi bhalongelongela panani ja Nyumba jaka Chapanga, bhakapwaghaje panani ja machengu ghaki manyahi gha maganga na kwa hindu yengi inyahi bhandu yebhakabhohiki nhupu kwaka Chapanga. Nambu Yesu akapwaghike, \v 6 “Mambu aghagha ghamughabona, chikahi anachihikaje ambapu njeta liganga hata limu leanalihighalya panani ja liganga lengi, kila limu analibombuliwaje.” \s Kulagha na mang'ahiku \r Matayo 24:3-14; Mako 13:3-13 \p \v 7 Bhandu bhakundaluki Yesu, “Mbola, bho, mambu ghanihagha ghaulongile ghibya lile? Bho, nginyulila bholi yeilangia kubha mambu ghanihagha ghabhi pambipi kupitalila?” \p \v 8 Yesu akabhayangiki, “Mulilingalya wichu ngamwikoluweka. Bhandu bhamaheli anabhahikaje bhakaliloha kwa lihina langu, bhakapwaghaje, ‘Nepani nde Kristo, na kubha chikahi hechi chiheghalile.’ Nambu mwanganya ngamwajengalela. \v 9 Pamwijowana mambu gha ngondu na fujo, ngamwijoghopa, maghambu ipalika ghanihagha kupitalila hoti nambu ujomukelu wibya wakale.” \p \v 10 Bhela Yesu akajendali kupwagha, “Bhandu bha inchi jimu anabhakomana na bhandu bha inchi najengi, na ukolongwa ghumu wikomana na ukolongwa ghongi. \v 11 Anakubya na chinyukunyuku chikolongwa cha ndema pandu patalipatali, injala ngolongwa na hitamu ya kujambukila pandu pokapi. Kubhoke panihapa kwibya na mambu gha kujoghoha na nginyulila ngolongwa kuhuma kunani kumahunde. \v 12 Nambu mambu ghanihagha ghokapi ghakabya ghakona nga kupitalila, bhankamula na kung'aha. Bhampelaka munyumba ya kuhimangani Bhayahude na kunjeghe muchifungo, bhelabhela anabhumpelaka palongi ja bhakolongwa na bhatawala kwa ndandi ja lihina langu. \v 13 Kupetela ghanihagha mwabhatangazya Malobhi Manyahi. \v 14 Nambu ngamwijoghopa mu mitima jinu ntundu momwilongalyaje. \v 15 Maghambu nepani ananumpekya malobhi gha kulongela na mbulau. Hata maadui bhinu ngabhiwezi kughapenga wala kughakana. \v 16 Nanamu anankanakika hata na bhabheleka bhinu, na bhalongu bhinu, na bhakochi bhinu na bhandu bha pambipi jinu, na bhangi bhinu mwitenda kukomakeka. \v 17 Bhandu bhokapi anabhunhwakalya kwa ndandi ja lihina langu. \v 18 Nambu njeta hata lijunju limu la mimutu jinu lelihobhaje. \v 19 Kwa kuhinakila kwinu anankengalya roho hinu. \s Yesu alongale kuyonangeka kwa muchi wa Yelulusalemu \r Matayo 24:15-21; Mako 13:14-19 \p \v 20 “Chikahi pamwibhona bhandu bha muchi wa Yelusalemu bhayongalwitwi na manjolinjoli, mmanya kubha kuyonangeka kwabhu kuheghalile. \v 21 Panihapa bhandu bhabhabhi ku Yudea bhatilila ku itombi, na bhandu bhala bhabhabhi mu muchi bhatilila kunja ja muchi, na bhandu bhala bhabhabhi kumighonda ngabhikelabhuka kumuchi. \v 22 Maghambu machobha hagha ghibya ‘Machobha gha Utemulo,’ nahuli mambu ghokapi ghaghalembakiki mu Malembu Mahuhu ghapitalyaje. \v 23 Anabhachibhonaje bhana hitumbu na bhabhajongeya mu machobha ghanihagha! Maghambu kwibya na ulale pundema na Chapanga ayilangiya inyela yaki kwa bhandu bha ndema ghoni. \v 24 Bhangi bhikomakika kwa lipanga, bhangi bhitolakika kubha bhakongeka ku inchi yokapi, bhelabhela bhandu bhangakubha Bhayahude anabhakanyata muchi wa Yelusalemu mbaka chikahi chabhu pachijomukaje. \s Kuhika kwaka Mwana waka Mundu \r Matayo 24:29-31; Mako 13:24-27 \p \v 25 “Bhela kwibya na nginyulila ku lyobha, na mwehi, na ndondwa. Bhandu bha pundema bhibya na mang'ahiku kwa ndandi ja choghohi cha kubuluma kwa bahali na majegha ghaki. \v 26 Bhandu bhizimiya kwa ndandi ja choghohi, bhakalendalya mambu ghaghihika pundema wokapi, maghambu hindu ya kunani hinyuhakikaje. \v 27 Panihapa nde pamwambona Mwana waka Mundu ahika mu mahundi, kwa makili makolongwa na ulumbalilu ukolongwa. \v 28 Mambu ghanihagha paghitumbula kupitalila, nchenjalaje. Njinula mimutu jinu kunani, maghambu kukombulewa kwinu kuheghalile.” \s Ulenganesu wa nkongu wa mtini \r Matayo 24:32-35; Mako 13:28-31 \p \v 29 Bhela Yesu akabhapwaghi bhabhulwa bhaki ulenganesu aghoghu, “Ndingalya nkongu wa mtini na mikongu jengi jokapi. \v 30 Pambona kubha mahamba ghaki ghatumbu kutundulila, mmanya kubha chikahi cha mahunu chiheghalile. \v 31 Bhelabhela, pamwibhona mambu ghanumpwaghi hagha ghapitalila, mmanya kubha Ukolongwa waka Chapanga uheghalile. \p \v 32 “Chakaka numpwaghila, bhandu bha kibheleku chenjenu ngachipeti panga mambu ghanihagha kupitalila. \v 33 Kunani na pundema anaipetaje, nambu malobhi ghangu ngaghipeti ng'o. \s Ipalika kubha mihu \p \v 34 “Mulilenda wichu, mu mitima jinu ngajihika kulepale na kula liyaha, kulobhela na kung'ahika kwa ndandi ja matamu ghani, ngati nga bhela lichobha heli lanhikila ngati chitabha. \v 35 Kwa ndandi lichobha heli analibhahikila ghafula bhandu bhokapi bhabhatama pani pundema wokapi. \v 36 Bhela mbya mihu chikahi chokapi, mkalobhaje, nahuli mpata makili gha kujepangana na mambu ghanihagha ghokapi ghaghipitalyaje, nanamu mpata kuweza kujema palongi jaka Mwana waka Mundu.” \p \v 37 Machobha ghokapi hagha muhi, Yesu akabhi abhola pa Nyumba jaka Chapanga, na ikilu akabhi ajenda ku Chitombi cha Mizeituni na kutama konihoku. \v 38 Bhandu bhokapi bhakabhi bhajumuka palukela na kujenda kunjowanela Yesu pa Nyumba jaka Chapanga. \c 22 \s Mpangu wa kunkamu Yesu \r Matayo 26:1-5; Mako 14:1-2; Yohana 11:45-53 \p \v 1 Chikahi cha uwangalalu wa kula mabumunda ghangakujeghaleka amila, jejilowakeka Uwangalalu wa Pasaka, ukabhi uheghalile. \v 2 Bhapenganyambiku bhakolongwa na bhabhola bha Shelia bhakabhi bhalonda indela ja kunkoma Yesu, nambu bhakabhajowipi bhandu. \s Yuda ajetakela kung'anambuka Yesu \r Matayo 26:14-16; Mako 14:10-11 \p \v 3 Bhela Shetani akunjingi Yuda, joalowakika Isikalioti, joakabhi jumu wa bhabhulwa komi na bhabheli. \v 4 Bhela Yuda akapiti kulongela nabhu bhapenganyambiku bhakolongwa na bhalonda bha Nyumba jaka Chapanga ntundu moang'anambukya Yesu kwabhu. \v 5 Bhakahekalili namaa na bhakajongini na Yuda kubha anabhumpekya mbija. \v 6 Yuda akajetakili na kutumbu kulonda mbekenyu jinyahi ja kung'anambuka Yesu kwabho, pandu ambapu njeta lipogha la bhandu. \s Yesu aliandaa kula chilebhi cha Pasaka \r Matayo 26:17-25; Mako 14:12-21; Yohana 13:21-30 \p \v 7 Bhela lichobha la uwangalalu wa Mabumunda Ghangakujeghaleka Amila lakahikike, leniheli nde lichobha lelipalika mwanambeleli wa Pasaka kuchinjakika. \v 8 Bhela Yesu akabhatumiki Petulu na Yohana na kubhapwaghila, “Njendanya mkatuandalya chilebhi nahuli tukula Pasaka.” \p \v 9 Bhombi bhakundalukile, “Bho, upala tukakuandalya kwako?” \p \v 10 Yesu akabhayangiki, “Pamkajingala ku muchi, mkahimangana na mwanalomi joanyamwi chihulu cha machi. Mukunjengalyaje mbaka mu nyumba jeakajingalaje. \v 11 Mukumpwaghila mweni nyumba, ‘Mbola akulalukila, bho, kibhi kwa chumba cha bhagheni chenikula chilebhi cha Pasaka papamu na bhabhulwa bhango?’ \v 12 Jombi anandangiya chumba chikolongwa cha kugholofa chekijomwi kubhekakeka wichu. Monihomu nde mkatuandalya chilebhe.” \p \v 13 Bhakapiti na kukihimani kila chindu kibhi wichu ngati Yesu moakapwaghile, na bhombi bhakaandi chilebhi cha Pasaka. \s Chilebhi chaka Bambo \r Matayo 26:26-30; Mako 14:22-26; 1 Bhakolinso 11:23-25 \p \v 14 Chikahi pachahikaje, Yesu akatemi pahi, na kula chilebhi papamu na mitumi bhaki. \v 15 Akabhapwaghile, “Ndokuli namaa kula chilebhi chenu cha Pasaka papamu na mwenga mangane ja kung'ahika kwangu. \v 16 Chakaka numpwaghila, nganikuli kabheti chilebhi chenu cha Pasaka mbaka pajipitalya mu Ukolongwa waka Chapanga.” \p \v 17 Bhela Yesu akachitoi chikombi cha divai, na kuchipengalela akapwagha, “Mtola chenjenu na ngabhana mabhokapi. \v 18 Maghambu numpwaghila kutumbu sajenu ngangunywi kabheti divai jenu mbaka Ukolongwa waka Chapanga pawihikaje.” \p \v 19 Kabheti akatohi libumunda, akunchengwi Chapanga, akalihekiti, na kubhapekeha, akapwaghaje, “Jenjenu nde hyegha jangu, jempatiki mwenga. Ntenda anana kwa kungomboka nepani.” \v 20 Bhelabhela paakajomwi kula chilebhi cha pakamihi akachitoi chikombi cha divai na kupwagha, “Chikombi chenjenu nde lulaghilu lwahenu lwaka Chapanga lolusibitishwa kwa mwahi wangu, ghoujitika kwa ndandi jinu. \p \v 21 “Nambu, ndingalyaje! Jola joaying'anambukaje akula chilebhi papamu na nepani. \v 22 Maghambu Mwana waka Mundu anaapotilaje ngati moapangi Chapanga, nambu anaachibhonaje mundu jola joang'anambukaje!” \p \v 23 Bhela bhakatumbwi kulaluhana bheni kwa bheni kubha nde nane pachilanda jabhu joanahenga lijambu leniheli. \s Kulochana panani ja ukolongwa \p \v 24 Kukapitali kulochana kwa bhabhulwa kubhokana na nde nane joaholaleka kubha anaabya nkolongwa pachilanda jabhu kupeta bhangi bhokapi. \v 25 Yesu akabhapwaghile, “Bhakolongwa bha bhandu bhanga Bhayahude bhabhajemale bhandu bhabhu kwa makile, na bhala bhabhabhi na lujiniku panani jabhu bhaliloha, ‘Bhakochi bha bhandu.’ \v 26 Nambu ngakwikubha bhenibhela kwinu mabhanganya. Nambu jola joabhi nkolongwa pachilanda jinu, impalika abya ngati nchoku wa bhokapi, na joabhi chiongozi impalika abya ngati mtumika. \v 27 Bho, nane joabhi nkolongwa? Bho, jola joatama kula chilebhhi, au jola joabhatumakila? Chakaka nde jola joatama kula chilebhi. Nambu nepani mili pambane pachilanda jinu ngati mtumika. \p \v 28 “Mwenga nde mwemwahighali na nepani chikahi chokapi cha kulengakeka kwangu, \v 29 nepani numpekihi mwehapa ukolongwa, ngati Atati wangu moambeki nepani kubha nunkolongwa. \v 30 Nahuli mpata kula na kunywa pa meza jangu mu Ukolongwa wangu na kutama mu itehu ya kikolongwa kughatemula makabila komi na ghabheli gha Izilaeli.” \s Yesu alota ngati Petulu anaankanaje \r Matayo 26:31-35; Mako 14:27-31; Yohana 13:36-38 \p \v 31 Yesu akapwaghiki, “Simoni, Simoni! Ujowanyaje! Shetani apala kumpeta mwehapa ngati ingano. \v 32 Nambu nepani nukulobhi wehapa wa Simoni, nahuli uhobhalelu waku ngawikepa, na wenga pawikelebhuka kwangu kabheti, wajangatya bhalongu bhaku.” \p \v 33 Petulu akamuyangiki, “Bambo, nepani nyetaki kujenda papamu na wehapa muchifungo, na hata kupotela!” \p \v 34 Yesu akamuyangiki, “Nukumpwaghi wehapa wa Petulu, lalenu mangane ja likongobhi kubheka wibya unganiki mala patatu kubha ngacheunimanye.” \s Mbija, mfuku na lipanga \p \v 35 Bhela Yesu akabhalaluki bhabhulwa bhaki, “Panuntumiki panga mbija, wala nkoba, na wala magubasi, bho, mkakepakiwi na chindu bhole?” \p Bhakayangiki, “Ngachetwakepakiwi na chindu.” \p \v 36 Yesu akabhapwaghile, “Nambu henu, jola joabhi na mfuku wa mbija autolaje, na joabhi na nkoba autola bhelabhela. Na jokapi jwanga lipanga, alombisa ingobhu jaki na ahemala limu. \v 37 Maghambu numpwaghila, ipalika malobhi aghagha ghapitalya kwangu ngati moghalembakike mu Malembu Mahuhu, ‘Jombi akabhalangiki papamu na bhahenga mahakau.’ Chakaka ghala ghaghapalika kwangu ghapalika ghapitalyaje.” \p \v 38 Bhabhulwa bhakapwaghike, “Bambo! Lingalyaje, pambani ghabhi mapanga ghabhele!” \p Jombi akayangike, “Base iyaghanila.” \s Yesu andobha Chapanga ku Chitombi cha Mizeituni \r Matayo 26:36-46; Mako 14:32-42 \p \v 39 Yesu akabhokiki na kujenda ku Chitombi cha Mizeituni ngati mowabheli ntetu waki, na bhabhulwa bhaki bhakapiti papamu naku. \v 40 Paakahiki pandu panipala, akabhapwaghile, “Ndobhaje nahuli ngamwijingi mu malengakeku.” \p \v 41 Bhela mweni akabhokiki na kujenda pandu pa kuweza mundu kuleke liganga. Akachikimi, na kulobha, \v 42 akapwagha, “Atati, ngati anaupaliki, nukujopa umokiya kutali chikombi cha mang'ahiku. Ngakwikubha ngati mombali nepani, nambu kubya ngati moupali wehapa.” \v 43 Panihapa mtumika kuhuma kunani kwaka Chapanga akampitalili na kunjeghe makili. \v 44 Yesu akabhi mu mabhinilu makolongwa, akajonjuki kulobha nakanopi, na lihoghatela laki lakabhi ngati mandonyi gha mwahi, lelikaheli mbaka paluhombi. \p \v 45 Paakajomwi kulobha akakelawiki kwa bhabhulwa bhaki, akabhahimani bhaghochile, maghambu bhakabhi na huzune. \v 46 Akabhapwaghile, “Bho, mbona ngochile? Njumukaje na ndobhaje, nahuli ngamwijingi mu malengakeku.” \s Yesu akamulika \r Matayo 26:47-56; Mako 14:43-50; Yohana 18:3-11 \p \v 47 Yesu paakabhi akali kulongela, lipogha la bhandu lakahikiki koni akalilonguwa Yuda, jumu wa bhabhulwa komi na bhabheli. Yuda akunjendi Yesu na kumbusu. \v 48 Nambu Yesu akundalukile, “Yuda! Bho, ung'anambuka Mwana waka Mundu kwa kumbusu?” \p \v 49 Bhabhulwa bhaka Yesu pabhaghaweni mambu ghaghipitalyaje bhakapwaghike, “Bambo, bho, twahekata le kwa mapanga?” \v 50 Jumu wabhu akundapwi lipanga mtumika waka Mpenganyambiku Nkolongwa, na kunchekula likutu laki la kumalelelu. \p \v 51 Nambu Yesu akapwaghike, “Nkotukaje, ngamwihenga kabhete!” Akalikamwi likutu laka mundu jola na kundamiha. \p \v 52 Bhela Yesu akabhapwaghi bhapenganyambiku bhakolongwa, na bhalonda bhakolongwa bha Nyumba jaka Chapanga, na bhazee bhabhahiki kunkamula, “Bho, muhikiki na mapanga na indonga kungamula ngati nepani nde mnyaghula? \v 53 Machobha ghokapi nakabhi na mwehapa pa Nyumba jaka Chapanga, na ngachemwangamwile. Nambu sajenu nde chikahi chinu, cha makili gha lubhendu kutawala.” \s Petulu ankana Yesu \r Matayo 26:57-58,69-75; Mako 14:53-54,66-72; Yohana 18:12-18,25-27 \p \v 54 Bhela bhakunkamwi Yesu, na kumpeleka kunyumba jaka Mpenganyambiku Nkolongwa. Nambu Petulu akabhi anjengale cha kutali. \v 55 Bhandu bhangi bhakapuliki motu pachilanda ja liwangala na kutama, na Petulu akahiki kunyatuki motu papamu nabhu. \v 56 Mtumika jumu wa chimbomba paambweni Petulu atami pambipi na motu, akundingalaki namaa na kupwagha, “Mundu ajoju najombi akabhi papamu na Yesu!” \p \v 57 Nambu Petulu akakaniki, akapwagha, “Mbomba, nepani ngachenummanyi!” \p \v 58 Palongi pachokope, mundu jongi akumbweni Petulu na kumpwaghila, “Wehapa nanau wa jumu wabho!” \p Nambu Petulu akayangike, “We mundu, nepani nga jumu wabho!” \p \v 59 Palapetiki lisaa limu, mundu jongi akajomalaki kwa kupwagha, “Chakaka mundu ajoju akabhi papamu naku, maghambu najombi nde mwenei wa ku Galilaya!” \p \v 60 Nambu Petulu akapwaghike, “We mundu, ngachemanyi malobhi ghaulongela.” \p Palapala paakabhi akali kulongela, likongobhi lakabhekike. \v 61 Bambo akang'anambwiki na kundingali Petulu. Na jombi Petulu akakombwiki malobhi ghala Bambo ghaampwagi, kubha, “Lalenu mangani ja kubheka likongobhe, wingana mala patatu kubha ngacheunimanyi.” \v 62 Petulu akapitiki kunja na kulela kwa kumbina mtima. \s Yesu bhundongama na kulapulika \r Matayo 26:67-68; Mako 14:65 \p \v 63 Bhandu bhala bhabhabhi bhundenda Yesu, bhakatumbwi kundongama na kundapula. \v 64 Bhakunhibhiki mihu kwa ingobhu na kundalukila, “Ulotilaje! Bho, akulapwi nane?” \v 65 Na bhombi bhakundongali malobhi ghangi ghamahele gha kuntondola. \s Yesu bhumpeleka pachengo \r Matayo 26:59-66; Mako 14:55-64; Yohana 18:19-24 \p \v 66 Palukela, bhazee, bhapenganyambiku bhakolongwa na bhabhola bha Shelia bhakahimangini, na bhakumpeliki Yesu palongi ja pachengu jabhu. \v 67 Na bhombi bhakapwaghike, “Tupwaghilaje! Bho, wehapa le wa Kristo?” \p Nambu Yesu akabhapwaghile, “Hata ngati ananumpwaghile, ngamwihobhalele, \v 68 na hata ngati ananundaluki lilalukilu, ngamuniyange. \v 69 Nambu kutumbu sajenu, Mwana waka Mundu ayibya atami upambala wa kumalelelu waka Chapanga Mweni Makili.” \p \v 70 Bhela bhokapi bhakundalukile, “Bho, nde kupwagha kubha wehapa le wa Mwana waka Chapanga?” \p Na jombi akabhayangike, “Mwenga mpwagha chakaka kubha nepani nde jombi.” \p \v 71 Na bhombi bhakapwaghike, “Bho, tupala le mundu jongi ahikaje na atupwaghila ulandilu wake? Maghambu tepani tabhete tujowini akapwagha kwa ndomu waki mweni!” \c 23 \s Yesu bhumpeleka kwaka Pilato \r Matayo 27:1-2,11-14; Mako 15:1-5; Yohana 18:28-38 \p \v 1 Bhela bhandu bhokapi bha pachengo pakolongwa bhakajemiki na kumpeleka Yesu kwaka Pilato. \v 2 Bhakatumbwi kuntakila, bhakapwaghaje, “Tunketani mundu ajoju akabhakoluwa bhandu bhitu. Apenga kulepa kode kwaka Kaisali, na kulilowa kubha jombi nde Kristo, Nkolongwa.” \p \v 3 Pilato akundaluki Yesu, “Bho, wehapa le unkolongwa wa Bhayahude?” \p Yesu akayangike, “Wehapa upwaghike.” \p \v 4 Bhela Pilato akabhapwaghi bhapenganyambiku bhakolongwa na lipogha la bhandu kubha, “Nepani ngachemona lihakau lokapi lela la kuntaki mundu ajoju.” \p \v 5 Nambu bhombi bhakajomalaki nakanopi, bhakapwaghaje, “Kwa mabholu ghaki abhachochake bhandu bhabhabhi ku Yudea jokapi. Akatumbwi ku Galilaya na sajenu abhi pitu pani.” \s Yesu bhumpeleka kwaka Helode \p \v 6 Pilato paajowini malobhi ghanihagha, akalalukile, “Bho, mundu ajo le mwenei wa ku Galilaya?” \v 7 Paakamanyi kubha Yesu akahumi ku inchi jeatawala Helode, akumpeliki kwaka Helode, maghambu akabhi ku Yelusalemu chikahi chela. \v 8 Helode paakambweni Yesu, akahekali namaa maghambu kwa machobha ghamahele akabhi atokule kumbona. Maghambu akajowini malobhi panani jaki, najombi akapaliki kubhona nginyulila kuhuma kwaka Yesu. \v 9 Bhela Helode akundaluki Yesu malalukilu ghamahele, nambu Yesu ngacheayangiki lilobhi. \v 10 Bhapenganyambiku bhakolongwa na bhabhola bha Shelia bhakajemiki panipala, bhakabhoha matakilu ghabhu kwa makili panani jaka Yesu. \v 11 Bhela Helode papamu na manjolinjoli bhaki bhakunhekiki Yesu na kundongama. Bhakunhwatiki ingobhu jinyahi ngati nkolongwa na kunkelabhu kwaka Pilato. \v 12 Kutumbu lichobha heli Helode akabhi nkochi waka Pilato, maghambu pamwandi bhakabhi maadui. \s Yesu atemulika kupotela \r Matayo 27:15-26; Mako 15:6-15; Yohana 18:39-19:16 \p \v 13 Bhela Pilato akalohiki uhimanganu wa bhapenganyambiku bhakolongwa, ihongozi bha bhandu na bhandu bhabhu, \v 14 na kubhapwaghila, “Mundetiki mundu ajo kwangu mkapwagha kubha abhachochake bhandu. Henu nepani nundaluki malobhi ghaki palongi jinu, nambu ngachenumbweni na lihakau lokapi lela lemuntaki mabhanganya. \v 15 Hata Helode ngacheambweni na lihakau, na kwa ndandi jeniheji ankelawi kwitu. Chakaka kubha mundu ajoju ngacheahengiki lihakau lokapi lela lelumpalika kupotela. \v 16 Bhela ananaghalakya alapulika iboku, na kundekakela.” \v 17 Bhela kila lichobha la Uwangalalu wa Pasaka, Pilato ikampaliki kubhabhopule bhandu nkongeka jumu. \p \v 18 Nambu bhokapi kwa papamu bhakajamali, bhakapwaghaje, “Umboha mundu hoju! Utubhopulya Balaba!” \v 19 Balaba bhakunkongiki kwa kutumbuli fujo yeyatendakiki ku muchi na kwa ndandi ja kukoma. \p \v 20 Pilato akapaliki kundekake Yesu, bhela akalongi nabhu kabhete. \v 21 Nambu bhombi bhakajamali kabhete, “Unhwamba punsalaba! Unhwamba punsalaba!” \p \v 22 Pilato akabhapwaghi kabheti mala ja katatu, “Bho, maghambu ja kyane? Bho, ahengiki lihakau bhole? Ngachemweni lihakau lokapi kwaki lelumpalika kukomakeka. Bhela ananundapula iboku ya ndomondo na kundekakela.” \p \v 23 Nambu bhombi bhakajendali kujamali nakanopi, bhakajopa Yesu awambakika punsalaba. Na kwa kujamalila kwabhu kukantendiki Pilato ajetakyaje. \v 24 Bhela Pilato akaamwi kubhahenge ngati mobhapalilaje. \v 25 Akumbopuli mundu jobhumpalika jola, joakongakiki muchifungu kwa kuchokake fujo na kukoma, na kumboha Yesu kwabhu nahuli bhunhengila ngati mobhapalilaje. \s Yesu awambakika punsalaba \r Matayo 27:32-44; Mako 15:21-32; Yohana 19:17-27 \p \v 26 Pabhakabhi bhumpeleka, bhakahimangini na mundu jumu joalowakika Simoni, mwenei wa ku Kilene, joakabhi ahuma kungonda kuhika kumuchi. Bhela bhakunkamwili, na kuntweka aunyamula nsalaba punyuma jaka Yesu. \p \v 27 Lipogha likolongwa la bhandu lakabhi lunjengalela, pachilanda jabhu bhakabhi akambomba bhakabya bhundelela na kumuombulezela. \v 28 Yesu akabhang'anambukili na kubhapwaghila, “Mwenga akambomba bha Yelusalemu, ngamwinele nepani, nambu mulilelila mabhete papamu na bhana bhinu. \v 29 Kwa ndandi machobha ghahika ambapu bhandu pabhipwagha, ‘Mbanga kwabhu akambomba ngulumba, bhangakubheleka bhana, na bhangakujongeha!’ \v 30 Chikahi hechi bhandu bhitumbula kwipwaghi itombi, ‘Mtuhabhukyaje!’ Na tutombi, ‘Mtuyekalyaje!’ \v 31 Kwa ndandi ngati bhandu bhutende nkongu ubhehi ntundu agho, bho, kwibya bhole kwa nkongu ujomo?” \p \v 32 Bhakabhatohi kabheti bhahakau bhangi bhabhele, bhakapelakiki kukomakeka papamu na Yesu. \v 33 Pabhahiki pandu papalowakeka, “Lifuvu la Mmutu,” panihapa nde pabhunhwambiki Yesu punsalaba papamu na bhahenga mahakau bhala kila jumu punsalaba waki, jumu upambala wa kumalelelu na jongi upambala wa kumangeja ja msalaba waka Yesu. \v 34 Yesu akapwaghike, “Atati! Ubhalekakyaje mahoku ghabhu, maghambu ngachebhamanyi lebhalihenga.” \p Bhela bhakaghabhini ingobhu yaki kwa kwilapuli kula. \v 35 Bhandu bhakajemi panipala bhakalingalyaje. Na bhombi bhakolongwa bha Bhayahude bhakundongimi Yesu, “Akabhakengali bhandu bhangi, henu alikengalya mwene, anangati jombi nde Kristo, joahaghuliki na Chapanga!” \p \v 36 Manjolinjoli na bhombi bhakundongimi, bhakunjendili na kumpeke divai jejibhabha, \v 37 bhakumpwaghile, “Ana ngati chakaka wehapa nde Nkolongwa wa Bhayahude, ulikengalya wamwene!” \p \v 38 Na panani ja msalaba waki ghakalembakiki malobhi ghangane, “AJOJU NDE NKOLONGWA WA BHAYAHUDE.” \p \v 39 Mwihi jumu pachilanda ja bhabhawambakiki punsalaba bhala, akuntondwi Yesu, akapwagha, “Bho, nga chakaka le kubha wehapa nde Kristo? Bhela ulikengalya wamwete na utukengalya na tepani!” \p \v 40 Nambu mwihi jongi jola akundakali njaki akapwagha, “Bho, wehapa le ngacheunjoghopa Chapanga hata pachokope? Koni nanau utemuliwi bhelabhela. \v 41 Wenga na nepani tutemuliwi ngati mokupalakila, maghambu ghangani nde malepu gha ghala ghatuhengike. Nambu mundu ajoju ngacheahengiki chindu chokapi chihakau.” \v 42 Bhela akajonjuki kupwagha, “Wenga Yesu, ungombukaje chikahi pawihikaje mu Ukolongwa waku!” \p \v 43 Yesu akayangiki, “Chakaka nukupwaghi wehapa lalenu anana, wibya papamu na nepani ku Paladiso.” \s Yesu apotela punsalaba \r Matayo 27:45-56; Mako 15:33-41; Yohana 19:28-30 \p \v 44 Ikabhi ngati saa sita ja muhi, lubhendu lukayekiki inchi jokapi mbaka saa tisa, \v 45 na lipanzia lelakabhi libhekakiki mu Nyumba jaka Chapanga lakakachwiki ipandi ibhele. \v 46 Panihapa Yesu akajamali, akapwagha, “Atati! Mu mabhoku ghaku nijibheka roho jangu.” Na paakajomwi kulongela ghanihagha, akahekiti roho. \p \v 47 Nkolongwa wa manjolinjoli mia moja wa ki Loma jola paakaweni mambu ghanihagha ghaghapitalile, akundumbali Chapanga, akapwagha, “Chakaka mundu ajoju akabhi wambone.” \p \v 48 Bhandu bhokapi bhabhalibhongini panipala kwa ndandi ja kulingali mambu ghanihagha, pabhaghaweni ghokapi ghaghapitalile, bhakakelawiki kumanyumba ghabhu koni bhakabya na huzuni ngolongwa. \v 49 Bhakochi bhaka Yesu papamu na akambomba bhabhunjengali kutumbu ku Galilaya, bhakajemiki cha kutali bhakalingalya mambu ghanihagha. \s Yesu bhuntagha \r Matayo 27:57-61; Mako 15:42-47; Yohana 19:38-42 \p \v 50 Kukabhi na mundu jumu, joalowakika Yusufu, ambaju akabhi mundu wa pachengu, akabhi mundu wamboni na wa kutopela. \v 51 Akabhi mundu wa ku Alimataya, na akabhi alendale kuhika kwa Ukolongwa waka Chapanga. Papamu na kubha akabhi jumu wabhu wa Pachengo Pakolongwa pa Bhayahude, ngacheakajetangani nabhu kwa ghokapi ghabhahengiki bhajake. \v 52 Bhela Yusufu akapiti kwaka Pilato, akajopiki ampekya hyegha jaka Yesu. \v 53 Bhela akajiheli hyegha jaka Yesu kuhuma punsalaba, akajiyongalwi sanda, na kujibheka hyegha jaka Yesu mulitengele lelalenganakiki mu liganga, lelakabhi likona nga kutaghakika mundu. \v 54 Lichobha heli lakabhi Ijumaa, na Lichobha la Sabato lakabhi litumbula. \p \v 55 Akambomba bhala bhabhakunjengali Yesu kutumbu ku Galilaya bhakunjengali Yusufu, bhakaliweni litengeli na ntundu hyegha jaka Yesu mobhakajibhekile. \v 56 Bhela bhakakelawiki kunyumba, na kulenganakela manungilu na mahuta gha kujipaka hyegha jaka Yesu. \p Na Lichobha la Sabato bhakapomulili, ngati mojilaghalaki Shelia. \c 24 \s Yesu ahyoka \r Matayo 28:1-10; Mako 16:1-8; Yohana 20:1-10 \p \v 1 Jumapili lukela pachibhombu, akambomba bhala bhakapiti kulitengeli, koni bhatoghwi manungilu ghabhalenganakile. \v 2 Bhakalihimani liganga la kuyekalela litengeli lela likangakiki kutali na litengele.\fig Liganga lelikangakiki kutali na litengele|alt="A stone rolled away from a tomb" src="16 Tomb.jpg" size="col" ref="24:2"\fig* \v 3 Bhela bhakajingi mulitengeli, nambu ngachebhajiweni hyegha jaka Bambo Yesu. \v 4 Pabhakabhi bhaholale panani ja lilobhi leniheli, palapala bhandu bhabhele bhabhaweti ingobhu ihuhu kupukupu bhakajemiki pambipi nabhu. \v 5 Akambomba bhala bhakajowipi namaa na kujinama mbaka pahi. Nambu bhandu bhala bhakabhapwaghile, “Bho, magambu kiki mundonda joayokiki pachilanda ja bhabhawile? \v 6 Yesu ngacheabhi pambane, ahyokike! Nkombuka moakampwaghile chikahi paakabhi ku Galilaya. \v 7 Akumpwaghi kubha, ‘Mwana waka Mundu anabhumpelaka mu mabhoku gha bhana mahoku, na kuwambakika punsalaba, nambu lichobha la katatu ayiyokaje.’ ” \p \v 8 Panihapa akambomba bhala bhakakombwiki malobhi ghaka Yesu. \v 9 Bhakakelawiki kuhuma kulitengeli, na bhakabhapwaghi mambu ghanihagha bhabhulwa bhaki komi na jumu bhala, na kwa bhahemba bhangi bhokapi bhaka Yesu. \v 10 Akambomba bhabhapwaghika mambu ghanihagha kwa mitumi bhaka Yesu bhakabhi nde, Malia Magidalena, na Yoana, na Malia mabhu waka Yakobo, na akambomba bhangi bhabhakabhi papamu nabhu. \v 11 Nambu mitumi bhaka Yesu bhakaghatohi mambu ghanihagha kubha ngati gha upuhe, na bhela ngachebhahobhalile. \v 12 Nambu Petulu akajemiki, na kukembela imbelu mbaka kulitengeli. Paakahikiki, akajinimi na kulingali mkati, akaiweni pe sanda. Bhela akabhujiki kunyumba koni akangacha kwa ndandi ja mambu ghaghapitalile. \s Kujenda ku Emau \r Mako 16:12-13 \p \v 13 Lichobha lelalela, bhabhulwa bhabhele bhaka Yesu bhakabhi bhajenda ku chijiji chimu chekilowakeka Emau, chechikabhi utali wa kilometa komi na moja kuhuma ku Yelusalemu. \v 14 Bhakabhi bhalongale panani ja mambu ghokapi ghaghapitalile. \v 15 Pabhakabhi bhalongale na kulaluwana, Yesu mweni akabhaheghali pambipi na kulongana nabhu. \v 16 Bhakumbweni nambu ngachebhumanye. \v 17 Yesu akabhalalukile, “Bho, ndongale kiki koni njenda?” \p Na bhombi bhakajemiki na kutumbala chinunu, koni bhakalangiya pamihu jabhu kubha bhabhi na huzuni. \v 18 Jumu wabhu pachilanda ja bhandu bhanihabha, joalowakika Kileopa, akamuyangike, “Bho, wehapa le ungeni kanjika jaku ku Yelusalemu, wangakumanya mambu ghaghapitali konihoku machobha ghane?” \p \v 19 Jombi akabhalalukile, “Mambu bhole?” \p Bhombi bhakamuyangiki, “Mambu ghaghumpitali Yesu wa ku Nazaleti. Mundu hoju akabhi mlota waka Chapanga joakabhi na uwezu wa kuhenga na kubhola palongi jaka Chapanga na palongi ja bhandu bhokapi. \v 20 Bhapenganyambiku bhakolongwa na bhatawala bhitu bhakumbohiki nahuli atemuliwa kupotela, na bhombi bhakunhwambiki punsalaba. \v 21 Tepani tukahobhali kubha jombi nde joabhakombulaje bhandu bha Izilaeli. Nambu lalenu nde lichobha la katatu kutumbu mambu ghanihagha paghahengakike. \v 22 Bhelabhela akambomba bhangi kuhuma mulipogha litu bhatehi kutukangacha. Bhakapiti kulitengeli lukela pachibhombu, \v 23 nambu ngachebhakajiweni hyegha jaki. Bhela bhakakelawiki na kutupwaghi kubha bhakapitaliwi na bhatumika bha kunani kwaka Chapanga na kubhapwaghi kubha Yesu abhi mwome. \v 24 Bhakumu bhitu bhakapiti kulitengeli, na kughahimani mambu ghokapi chakaka ngati mobhapwaghila akambomba bhala, nambu jombi ngachebhumbwene.” \p \v 25 Bhela Yesu akabhapwaghile, “Bho, mbona mbi mwang'ang'a bhenibhela, na mitima jinu jinonwopi kuhobhalela malobhi ghokapi ghaghalongaliki na bhalota bhaka Chapanga? \v 26 Bho, ngachekumpaliki Kristo kung'ahakika, na bhela kujingi mu ulumbalilu waki?” \v 27 Akabhapwaghi mambu ghokapi ghaghumpalika jombi mu Malembu Mahuhu ghokapi, kutumbu itabu yokapi yaka Musa na kujendale mu itabhu yokapi ya bhalota bhokapi bhaka Chapanga. \p \v 28 Pabhakaheghali pambipi na chijiji chebhapita chela, Yesu akalengiki kubha ngati ajendale na mwanja, \v 29 nambu bhombi bhakumpembali namaa, bhakapwaghaje, “Utama papamu na tepani, maghambu kutenda kupilila, na ikilu kuheghalela.” Bhela akapiti na kutama papamu nabhu. \v 30 Paakatami kula chilebhi papamu nabhu, akatoliki libumunda, akalipengalili, akalihekiti, na kubhapekeha. \v 31 Palapala mihu ghabhu ghakahoghuliwi, bhakummanye, nambu jombi akahobhiki pamihu jabhu. \v 32 Bhela bhakapwaghanile, “Bho, mitima jitu le ngachejibhelala mkati jitu paakabhi atuyekulila Malembu Mahuhu kwindela kola?” \p \v 33 Palapala bhakabhokiki na kukelabhuka ku Yelusalemu. Konikola bhakabhaketani mitumi komi na jumu bhala bhalibhongini papamu, bhakabya na bhandu bhangi bhabhakabhili papamu nabhu, \v 34 bhakapwaghaje, “Chakaka Bambo ayokike, na akumpitali Simoni.” \p \v 35 Bhela bhabhulwa bhabheli bhala bhakabhalandi mambu ghala ghaghapatiki mwindela, na ntundu mobhakummanyi paakabhi aheketa libumunda. \s Yesu abhapitali bhabhulwa bhaki \r Matayo 28:16-20; Mako 16:14-18; Yohana 20:19-23; Matendu 1:6-8 \p \v 36 Pabhakabhi bhapwaghanila ghanihagha, palapala Yesu mweni akajemiki pachilanda jabhu, na kubhapwaghila, “Lukwali lukubha na mwehapa.” \p \v 37 Bhakakenyamwiki na kujoghopa namaa, bhakaholakya pangi bhaweni lihoka. \v 38 Nambu jombi akabhapwaghile, “Bho, mbona mlagha? Bho, mbona nkubha na choghohi mu mitima jinu? \v 39 Ndingalya mabhoku na magholu ghangu, kubha nde nepani namwete. Mbapiya mbonaje, maghambu lihoka ngachelibhi na hyegha wala ihupa ngati mommone nepane.” \p \v 40 Paakajomwi kulonge ghanighala, akabhalangi mabhoku na magholu ghaki. \v 41 Bhombi pabhakabhi bhakona ngakuhobhalela, kwa ndandi ja chiheku na kukangacha, Yesu akabhalalukile, “Bho, mbi na chilebhi chokapi chela pambane?” \v 42 Bhakumpeki chipandi cha homba ja kujocha. \v 43 Akachitoliki, akalili koni bhokapi bhakabya bhumbona. \p \v 44 Bhela akabhapwaghile, “Aghagha nde mambu ghanakumpwaghili chikahi panakabhi nakona papamu na mwehapa: Kubha ipalika ghapitalya mambu ghokapi ghaghalembakiki panani jangu mu Shelia yaka Musa, na mu Malembu gha bhalota bhaka Chapanga na mu Chitabu cha Zabuli.” \p \v 45 Panihapa akabhayekwi malangu ghabhu nahuli bhapata kumanya Malembu Mahuhu. \v 46 Akabhapwaghile, “Ilembakiki mu Malembu Mahuhu kubha Kristo aying'ahakika na kuyoka lichobha la katatu. \v 47 Bhandu bhokapi bhapalika kutangaziwa kwa lihina laki bhang'anambukaje na kughaleka mahoku ghabhu, na Chapanga anaabhalekakya mahoku ghabhu, kutumbula ku Yelusalemu na kwa inchi yokapi. \v 48 Mabhanganya nde momwapwaghila bhandu kubha mambu ghokapi ghaghapitalili hagha nde gha chakaka. \v 49 Nepani namweti ananundetila jola Atati wangu joapwaghiki anaantumaje. Nambu mwenga ndendalya moni mu Yelusalemu, mbaka pamwijopalya makili ghala ghaghahuma kunani kumahunde.” \s Yesu akelabhuka kujenda kunani kumahunde \r Mako 16:19-20; Matendu 1:9-11 \p \v 50 Bhela akabhalongwi kunja ja muchi wa Yelusalemu mbaka ku Besania, akajinwi mabhoku ghaki na kubhapengalela. \v 51 Paakabhi abhapengalela, akabhalekiki, na kutolakeka kujenda kunani kumahunde. \v 52 Bhombi bhakunjojabhili, na panihapa bhakakelawiki ku Yelusalemu bhakabya na chiheku nakanopi. \v 53 Machobha ghokapi bhakajendali kutama pa Nyumba jaka Chapanga koni bhakundumbalya Chapanga. Amina.