\id JAS - Molima NT [mox] -Papua New Guinea 2010 (DBL 2017) \h Iemesa \toc1 Iemesa ena leta \toc2 Iemesa \toc3 Iem \mt1 Iemesa ena leta \is1 Leta ana alamani weaqina \ip Iemesa tauna Ieisu taina, ta totafwalolo Ielusalema ʼinaya edi tovanugweta ʼenaʼina. Tauna leta baʼe ʼwayavia Ieisu ana tovetumaqanayavo qabudi diʼwe taha taha ʼidia itoatoa weaqidi. Nuanuana naveʼitedi ʼeguma Ieisu weaqina toa vitana nage ʼebesitonova ilobelobedi ina qaiawa, mana baʼe vita diavona ʼidiega edi vetumaqana navewaiwai. Ta ge vetumaqana namo weaqina daveʼitedi, ta ʼesi edi ilivu wese navetunutunuqa, ʼinega Iemesa vonedi Yaubada ena vona ge ina noqoliamo, ta ʼesi vona diavona wese ina viaqidi. ʼInega lukwalukwadi ina iuledi ta ge vekaikaiwabu nuadi naʼewei, mana nawale tovekaikaiwabu edi kaikaiwabu nahawala, ta edi ilivu luveifana weaqina Yaubada naluvematasabudi. Ta wese tovetumaqana dina veʼitedi ilivu aqiaqidi adi viaqia weaqidi, be wese vetumaqana weaqina vona sesebaiega veʼitedi. \iot Leta gamona \io1 1:1 Lukaiwa \io1 1:2-8 Vetumaqana ta alamani qiduana \io1 1:9-11 Lukwalukwadi be tovekaikaiwabu \io1 1:12-18 Sitonova weaqina \io1 1:19-27 Noqola ta viaqa \io1 2:1-13 Vona waiwaina veʼidiʼidi weaqina \io1 2:14-26 Vetumaqana be viaqa \io1 3:1-18 Tovetumaqana ta meana \io1 4:1–5:20 Tovetumaqana edi ilivu \c 1 \p \v 1 \x * \xo 1:1 \xt Md 13:55; Gal 1:19; Via 15:13; 1Fit 1:1\x* Yaʼa Iemesa Yaubada ta wese eda Kaiwabu Ieisu Keliso edi tofewa kavovo. Baʼe emi leta yaʼwayavia waiwai omiʼa gade tuwelo ʼimia niʼa ovewagawaga diʼwe ʼaidega ʼaidega ʼidia. Kaiwa qiduana ʼimia. \s1 Sitonova be alamani ta wese vetumaqana \p \v 2 \x * \xo 1:2 \xt Lom 5:3-5\x* Egwavo, ona qaiawa tuta nana sitonova vitadi olobelobedi, \v 3 \x * \xo 1:3 \xt 1Fit 1:7\x* mana niʼa oalamania ʼeguma emi vetumaqana ona kafiʼiʼihia sitonova nana ʼinaya, e ʼinega wese bibitaqo ilivuna ana fata naveʼenaʼi ʼimia ta emi vetumaqana nagivewaiwaiea. \v 4 ʼInega emi bibitaqo wese tuta maimai ʼinaya naʼenoʼeno, mana ilivu nana ʼinega emi vetumaqana navefalafala. Ta baʼe ʼinega ge taha wese ʼebedawalili ʼimiega naʼifoqe. \p \v 5 \x * \xo 1:5 \xt Vos 2:3-6\x* Ta ʼeguma taha toga ʼimiega alamani qiduana ge daʼenoʼeno ʼinaya Yaubada ena nuanua adi viaqa weaqina, e ʼinega navenoqi ʼinaya ta alamani nana naneia, mana Yaubada qaiqaiawa tuta nana kavevenoqi ʼinaya, ta eu venoqi weaqidi ge wese navegagala. \v 6 Ta tomeqabu ivevenoqi Yaubada ʼinaya ge ina venuana magilafu venoqi nana ana veʼia weaqina, ta ʼesi ina vetumaqana waiwai be Yaubada ʼinega veʼia ina lobea, mana tomeqabu ivenuana magilafu taudi kavona nufula malavetaya yaqina ʼaluʼalua dadanedi. \v 7 Mana ʼeguma taha toga navenuana magilafu eda Kaiwabu ena nei ana fata weaqina, e ʼinega tomotau nana ge taha wese yani weaqina nabaʼebaʼe be vonigo Kaiwabu ʼinega nalobei. \v 8 Vonahaqiaqi, baʼe tovenuana magilafudina edi viaqayavo qabuna ʼidia inidonidoa, mana ge adi fata be edi vetumaqana ina aʼu aqiaqiei Yaubada ʼinaya, e ʼinega inuanua nage ina venoqi ʼinaya nage gebu. \s1 Tovekaikaiwabu be lukwalukwadi \p \v 9 ʼEguma tovetumaqana taha ana wawa goyona, ta tua luaqiaqiea be naqaiawa, mana Yaubada niʼa givaneqea. \v 10 \x * \xo 1:10 \xt Ais 40:6-7\x* Ta wese ʼekalesia gamonaya taha tovekaikaiwabu luaqiaqiea be naqaiawa, mana Yaubada tovekaikaiwabu nana niʼa aʼuwebuiea ena kaikaiwabu ʼidiega. Vonahaqiaqi, tovekaikaiwabu nawale ina awala kavona libi ididi, \v 11 mana niʼa kahalamania tuta nana babaʼau nayayaqa navane ʼinega ena ʼweava waiwainega libi ididi ina mwatuqu ta ina avuta, ta wese adi vaiqavu ana ʼita aqiaqina nahawala. Ta wese ʼidewana tovekaikaiwabu, mana ivetafeʼwa waiwai edi kulufa kaikaiwabudi adi ʼewa weaqina, ta viaqa nana gamonaya ina ʼaliga, e ʼinega edi vetafeʼwa kavona yani kavokavovo. \s1 Sitonova weaqina \p \v 12 Tomeqabu sitonova qabudi ilobelobedi ta ibibitaqodi e ina qaiawa, mana adi veʼia nawale Yaubada ʼinega yawai vataya ina lobea. Baʼe Yaubada ena vona fofofola taudi ana toveyoluba weaqidi. \v 13 Ta tutana sitonova ʼaidega ʼaidega olobelobedi ʼinega ge ona vonaya, “Baʼe sitonova nana Yaubada ʼinega mai.” Vonahaqiaqi, ge ʼidewani ona vona ʼaiqa, mana Yaubada ge taha tuta sitonova dalobea luveifana ana viaqa weaqina. Ta wese ʼidewani Yaubada ge taha tuta tomotau dasitonovidi luveifana ana viaqa ʼinaya. \v 14 Ta ʼesi tuta nana sitonova naʼifoqe ʼidaya ilivu luveifana ana viaqa weaqina, ʼinega tauda eda nuanua govaqa ʼinega ʼifoʼifoqe, ta baʼe nuanua nana lihilihida. \v 15 Ta baʼe nuanua nana veveʼenaʼi e ʼinega luveifa nana kaviaviaqia, ta luveifa nana vuaqina ʼaliga. \v 16 ʼInega egwavo, ona ʼitamaki aqiaqiemi be yaqisa ge taumiega ona uʼavemi. \p \v 17 Ta ona nuaveʼavinia, nei kavovo qabudi ta wese veyoluba aqiaqi otaqidi qabudi mahalega imaimai Yaubada ʼinega, tauna mahala ana simatala qabudi adi Toʼivaʼavaʼata. Ta Yaubada ge taha tuta davedumaduma be vaina tuta dasimatala be vaina tuta davelovanea, ta ʼesi ana ʼita ʼaidegana ʼenoʼeno vatayana. \v 18 \x * \xo 1:18 \xt Ion 1:13\x* ʼInega tauna ena nuenuega toa vauvauna be aqiaqina neida tuta nana Ieisu Valena ana vonahaqiaqi kaveʼale kavetumaqanea. Ta baʼe ʼinega ena ʼivaʼavaʼata qabudi ʼidiega venuaʼivineda natunavo aqiaqi otaqida, ta ʼabiboda kuyavata qabudi. \s1 Vona ana noqola be ana viaqa \p \v 19 Egwavo, vona ana noqola yani aqiaqi otaqina, ta ʼabiboda veqae. ʼInega ge ona maduveqae, ta ʼesi luaqiaqiemi be tomotau edi vona ona vineneqa aqiaqiedi, ta ʼabiboda ona veqae. Ta wese ge lukwayavonega diami navilei, \v 20 \x * \xo 1:20 \xt Tolug 7:9\x* mana tomotau adi diavilavila ge daveʼebeiula ʼidia edi ʼabiboda Yaubada ena nuanua ana viaqa weaqina. \v 21 \x * \xo 1:21 \xt Kol 3:8; 1Fit 2:1\x* ʼInega emi ilivu be emi nuanua bwavubwavudi ona nogedi, ta ʼesi emi ilivu nuvana ʼinega Yaubada ena vona lova giwalimia ʼwadia ona ʼawahaqiaqiea, mana baʼe vona nana ana fata naʼetoyavuimi. \p \v 22 \x * \xo 1:22 \xt Md 7:26; Lom 2:13\x* Ta vona nana ge ona noqoliamo, mana ʼeguma ona noqolia ta ge ona ʼabibodei be ona viaqi, e ʼinega kavona taumiega ouʼauʼavemi. \v 23 Vonahaqiaqi, ʼeguma taha toga vona nana nanoqolia ta ge naviaqidi, ʼinega tauna kavona taha ʼoloto gelasi ʼinaya ʼiawana ʼiteʼitea. \v 24 ʼItea gumwala ʼabo tauya, ta tuta kukusana ʼinaya ʼiawana ana ʼita niʼa nuafania. \v 25 \x * \xo 1:25 \xt Lom 8:2; Iem 2:12\x* Yaubada ena luvine aqiaqi otaqinega eda luveifana qabudi ʼewa yavuledi, ta tomeqabu luvine nana iʼita aqiaqiea ta ge ida nuafania ta ʼesi iviaviaqia, e baʼe tomotau diavona me edi qaiawa ina toatoa, mana nawale Yaubada navona veyolubedi vona nana ana ʼabiboda weaqina. \p \v 26 \x * \xo 1:26 \xt Same 141:3\x* Ta ʼeguma taha toga navona be tauna totafwalolo aqiaqi, ta ge ana fata meana naluvinei, e ʼinega tomotau nana taunega uʼauʼavea, ta ena tafwalolo yani kavokavovo, mana ena tafwalolo ʼinega ge ana fata ʼetoyavua nalobei. \v 27 Ta ʼesi ʼeguma totafwalolo taha me ena vetumaqana aqiaqi, ʼinega tauna luaqiaqiea be gogama fovafovadi be wese vivine wadawadaʼedi adi vitayavo ʼidiega naiuledi. Ta wese ana fata taunega naʼetobodea bwaʼobwaʼo ana ilivu luveifadi ʼidiega, e ʼinega ilivu diavona ge adi fata be ina vaukamana ʼinaya. Vonahaqiaqi, baʼe vetumaqana nana vuaqina weaqina Yaubada Tamada ʼawahaqiaqiea ta qaiqaiawa. \c 2 \s1 Tomotau qabudi kana veilivu aqiaqiedi nuanua ʼaideganega \p \v 1 \x * \xo 2:1 \xt Via 10:34; Iem 2:9\x* Egwavo, ʼeguma omiʼa eda Kaiwabu Ieisu Keliso aqiaqi otaqina ana tovetumaqanayavo, ʼinega ge wese vaina tomotau ona veilivu veifedi, ta vaina ona veilivu aqiaqiedi. \v 2 ʼEbevetalatutula baʼe ona noqolia: Tomotau magilafudi ilugulugu emi vanue tafwalolo ʼinaya, ta taha ʼidiega tovekaikaiwabu ana bagi viaviaqina goula ʼinega ta ana kaleko adi ʼita aqiaqina, ta vemagilafuna tauna lukwalukwana ta ana kaleko bwavubwavudi. \v 3 ʼInega ʼeguma tauna ana kaleko adi ʼita aqiaqina ona ʼamayabea ta ona voneaya, “Kaiwabu, oʼa ʼebetoa aqiaqina ʼinaya una toabui.” Ta lukwalukwana nawale ona voneaya, “Oʼa omoʼe ʼinaya una tovolo nage sitaya una toabui.” \v 4 Vonahaqiaqi, ʼeguma tomotau ge nuanua ʼaideganega be ilivu ʼaideganega ona veilivu ʼidia, e ʼinega omiʼa yani luveifana oviaviaqia, waisa? \p \v 5 \x * \xo 2:5 \xt 1Kol 1:26-28\x* Egwavo, egu vona baʼe ona noqolia. Yaubada tomotau lukwalukwadi bwaʼobwaʼoya venuaʼivinedi, be edi vetumaqana waiwaina ʼinega nawale naʼebeʼewedi ina lugu ena ʼEbeluvine ʼinaya, mana Yaubada ʼEbeluvine nana vona fofofolayea ana toveyolubayavo weaqidi. \v 6 Omiʼa tuta qabuna tomotau lukwalukwadi oʼawaʼawa webuiedi. Ta ona nuaveʼavinia, tomeqabu vita ineineimi, lukwalukwadi nage tovekaikaiwabu? Vonahaqiaqi, taudi tovekaikaiwabu vita taha taha ineineimi, ta wese dibuʼiʼimega itautauyemi toluvine matadia sabi vekotumi. \v 7 Omiʼa Ieisu Keliso ena tomotauyavo, ta tovekaikaiwabu Ieisu ana wawa aqiaqina iʼawaʼawa luveifea. \p \v 8 \x * \xo 2:8 \xt Md 19:19; Gal 5:14\x* Yaubada nuanuana taha luvine Buki Nugwenugweina ʼinega kana ʼabibodea vonaya, “Emwavo una veyolubedi ʼedewana tauʼu uveveyolubeu.” Mana baʼe luvine nana luvine qabudi veqidua vaʼinedi. \v 9 \x * \xo 2:9 \xt Luve 1:17\x* Ta ʼeguma vaina tomotau oveilivu aqiaqiedi ta vaina gebu, ʼinega luvine nana niʼa oqeunia ta Yaubada matanaya luveifana oviaqia. \v 10 \x * \xo 2:10 \xt Luvi 19:37; Naba 20:7-12,24; Md 5:19\x* Ta ʼeguma taha toga luvine qabuna kafiʼiʼihidi, ta ʼaideganamo naqeunia, e ʼinega kavona wese luvine qabudi niʼa qeunidi. \v 11 \x * \xo 2:11 \xt ʼIfo 20:13-14; Lom 13:9\x* Mana Yaubada nana vonaya, “Ge ona luabu!” Ta tauna wese vonaya, “Ge ona luveʼaliga!” Ta ʼeguma ona luabu ta ge ona luveʼaliga, e benaʼe ʼinega ena luvine qabudi niʼa oqeunidi. \p \v 12 \x * \xo 2:12 \xt Gal 6:2; Iem 1:25; 1Fit 2:16\x* Itaʼa qabuda Yaubada ena ʼaubena vetalaʼai ʼinaya navenuanuayeda eda vona be wese eda viaqa qabuna ʼidiega. Ta tomeqabu Yaubada ena luvine ibwegea taudi luvematasabu ina lobea, ta tomeqabu ena luvine iʼabibodea taudi naʼetoyavuidi, mana eda vonayavo be eda viaqayavo ʼidiega toa yavuyavuina kana lobea. ʼInega emi vona be emi viaqa qabudi weaqidi ona nuanua aqiaqi, mana nawale ʼaubena nana ʼinaya Yaubada ena luvine ana toʼabibodayavo ena veyolubega navona yavuidi. \v 13 \x * \xo 2:13 \xt Md 5:7; 18:32-35\x* Mana ʼeguma taha toga tomotau ge nanuakolokoloyedi ʼinega Yaubada wese ʼidewana ʼoloto nana ge nanuakolokoloyei vetalaʼai ana ʼaubena ʼinaya. Ta ʼesi ʼeguma taha toga tomotau nuakolokoloyedi e ʼinega Yaubada tomotau nana wese nanuakolokoloyea ʼaubena nana ʼinaya. \s1 Vetumaqana viaqa maega \p \v 14 Egwavo, tolaʼai ana aqiaqi ʼeguma taha toga navonaya, “Yaʼa me egu vetumaqana”, ta ena vetumaqana ʼinega ge taha vuaqa aqiaqina daʼifoqe? Vonahaqiaqi, baʼe vetumaqana nana ʼinega ge ana fata ʼetoyavua nalobei. \v 15 \x * \xo 2:15 \xt 1Ion 3:17\x* ʼEbevetalatutula baʼe ona ʼitea: Maʼoda ʼeguma taimiavo nage novumiavo emi ʼekalesia gamonega taudi ge adi kalekomo ta wese ge adi ʼabwagamo, \v 16 ta ona vonedia, “Yaubada ena nuadaumwala ʼimia, ta ona ʼai aqiaqi ta ona vekaleko.” Ta ʼeguma ge kana iuledi baʼe yani diavona ʼidiega, e ʼinega eda vona nana tolaʼai ana aqiaqi? \v 17 Ta wese ʼidewana vetumaqana weaqina, mana ʼeguma vetumaqana namo ta ge ana viaqamo, ʼinega vetumaqana nana kavona ʼaliʼaligina. \p \v 18 \x * \xo 2:18 \xt Gal 5:6\x* Nage taha toga ʼimiega ena nuanua dumadumana ta navonaya, “Taha toga me ena vetumaqana, ta wese taha toga viaqa aqiaqina ana toviaqa.” E ʼinega ena voneaya, “ʼEguma taha tomotau ena vetumaqana ʼinega gebu viaqa aqiaqina daʼifoʼifoqe, ʼinega yaʼa maʼoda ena vetumaqana ena alamani ʼaiqei?” Ta yaʼa egu vetumaqana yaveveʼita ʼifoqeyea egu viaqa aqiaqidi ʼinega. \v 19 Oʼa uvetumaqana uvonaya, “Yaubada ʼaidega otaqina toatoa!” E benaʼe vonahaqiaqi, ta ge una nuafania niboana luveifadi taudi wese ʼidewana edi vetumaqana, ta me edi mwaniniva itatatava matanaya. \v 20 Oʼa kwavakwavau! Yavona aqiaqieu, ana ʼita nawale nuau ge daʼeqaʼuya, mana ʼeguma uvetumaqana namo ta viaqa aqiaqina ge una viaviaqidi, ʼinega eu vetumaqana yani kavokavovo. \p \v 21 \x * \xo 2:21 \xt Nug 22:9-12\x* ʼEbevetalatutula baʼe ona noqolia: Tubuda Ebelamo ena viaqa tunutunuqina Yaubada ʼitea ʼinega ʼawahaqiaqiea, mana natuna Aisake awafelea vonigo dagubayea Yaubada ʼinaya. \v 22 \x * \xo 2:22 \xt Ibe 11:17-18\x* Baʼe ʼinega una alamania Ebelamo ena vetumaqana be ena viaqa iveʼaidega, ta ena viaqa aqiaqina ʼinega ena vetumaqana veʼifoqeyea. \v 23 \x * \xo 2:23 \xt Nug 15:6; 2Yani 20:7; Ais 41:8\x* ʼInega Buki Nugwenugweina ena simana ana aqiaqi ʼifoqe vonaya, “Ebelamo Yaubada vetumaqanea, ta ena vetumaqana ʼinega Yaubada ʼawatunutunuqea.” Ta wese ʼawaianea, \v 24 ʼinega kana alamani aqiaqiea Yaubada tomotau naʼawahaqiaqieda eda viaqa aqiaqidi ʼidiega ta ge eda vetumaqana namo ʼinega. \p \v 25 \x * \xo 2:25 \xt Ios 2:1-21; Ibe 11:31\x* ʼEbevetalatutula taha wese kana ʼitea: ʼAbaga Ieliko ʼinaya lova taha vavine tokodada ana wawa Leabi toatoa. Vavine nana Iosua ena tolufonufonu magilafudi iuledi ta ena vanuea aʼukwaivedi fole ida veilaqe, ta ʼabiboda vetunedi iʼevivi mali ʼedega. Ta baʼe viaqa nana ʼinega Yaubada vavine nana ʼawahaqiaqiea. \p \v 26 Ta wese kana nuaia ʼwafida weaqina, mana ʼeguma niboanida gebu ʼinaya datoatoa e ʼinega ʼwafi nana kavona ʼaliʼaligina. Ta wese ʼidewana eda vetumaqana weaqina, mana ʼeguma vetumaqana ʼinega viaqa aqiaqina ge naʼifoqe e ʼinega kavona vetumaqana nana ʼaliʼaligina. \c 3 \s1 Meada kana ʼitamakidi \p \v 1 Egwavo, ʼevisa mimo ona vetoveʼita Yaubada ena vona weaqina ʼekalesia gamonaya, mana veʼita veyoveyoa taha qiduana. Niʼa kalamania nawale vetalaʼai ana ʼaubena ʼinaya Yaubada tomotau qabuda naluvineda eda vona be eda viaqa ʼidiega. Ta Yaubada toveʼita qabudi edi fewa ʼinaya vevekova aqiaqiedi, ta veʼita nana ʼinega ena nuanua tunutunuqina ʼinega naluvinedi. \v 2 Vonahaqiaqi, qabuda luveifana kaviaviaqia, ta ʼeguma taha toga meanega ge taha vona luveifana daʼifoʼifoqe, e ʼinega tauna ʼoloto tunutunuqina ta ana fata ʼwafina qabuna naluvinea. \p \v 3 ʼEbevetalatutula taha kana ʼitea yubai osi weaqidi, mana osi adi ʼebegivetunuqa ana kainumu ma wayona ʼawadia kana aʼuya. Ta vonahaqiaqi, kainumu nana yani goyona, ta yubai nana qiduana, ta tua ana fata kainumu nana ʼinega kana sivetunuqi toʼedia natauya. \p \v 4 Taha wese ʼebevetalatutula kana nuaia: Waga yani qiduana ta ana fwaloa yani goyosikwana. Ta maʼinaya tofwaloa nuanuana natauya, e fwaloa nana ʼinega nagivetunuqi natauya. Ta wese ʼeguma yaqina nage nufula qiduana navunuvunuqa ana fata fwaloa nana ʼinega nagivetunuqi natauya. \v 5 ʼIdewana wese meada yani goyona duʼuda qabudi ʼidiega, ta ana fata tomotau nagiveluveifa otaqidi ena vonavane ʼinega. \p Ta wese ʼidewani ʼaiwe saesaelina meana goyona ʼinega kiweli kana tuinia, ta ana fata kiweli qiduana naʼala ʼovoia. \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Md 12:36-37; 15:11,18-19\x* Meada kavona ʼaiwe saesaelina goyona, ta ena luveifana ana waiwai ʼinega ana fata eda toa qabuna nagiveluveifea. Meada nana ena ilivu luveifana veveukamea duʼuda qabuna ʼidia. E ʼinega ena ʼebeveʼale kavona ʼaiwe saesaelina goyona ʼabaga ʼalaʼalata vatayana ʼinega ʼifoʼifoqe. \p \v 7 Itaʼa tomotau ada fata vaina yubai kana ʼivegumegumeidi taudi ʼidewana bawe waqiwaqi be, manu be, yubai kawakawalidi, ta wese mwadeʼwa ana yubaiavo kana ʼewedi kana ʼitamakidi ʼinega kana luvinedi. \v 8 \x * \xo 3:8 \xt Lom 3:13\x* Ta meada ge taha toga ana fata naʼivegumegumei be naluvinei, mana tuva badabadana meada niʼa luveagatunaʼia, ʼinega ana ʼivegumegumeta vitana. \v 9 Vonahaqiaqi, vaina tuta meadana ʼinega Tamada eda Kaiwabu kahawahawatuboya, ta wese vaina tuta meadana ʼinega tomotau Yaubada ʼivaʼavaʼaidi tauna ana ʼita ʼidewani kavonavona veʼalatedi. \v 10 ʼInega oʼitei, meada ʼaidega nana ʼinega awatubo be wese vona veʼalata iʼifoʼifoqe. Egwavo, baʼe ilivu nana ana ʼita ge wese aqiaqina. \v 11 Ta kana nuaia salufa weaqina, mana salufa ʼawana ʼaidegana ʼinega ge wese ana fata goʼila aqiaqina be goʼila badabadana ʼaideganega ina ʼifoqe. \v 12 Egwavo, wese ʼidewani ʼaiwe vuaqidi, mana ʼalaʼai ʼinega ge ana fata mwakikoi vuaqina naʼifoqe, ta wese ʼidewani naqoʼai ge ana fata ʼalaʼai vuaqina ʼinega naʼifoqe. Ta wese ʼidewani ge ada fata be goʼila aqiaqina kana goinia salufa volavolana ʼinega. \s1 Alamani Yaubada ʼinega \p \v 13 Togama toalamani aqiaqi otaqina omiʼa nuanimiega? Yavona aqiaqiemi, ʼeguma taha toga ʼimiega taunega navonaya, “Yaʼa me egu alamani aqiaqi ta Yaubada ena nuanua yahalamani aqiaqiedi.” E ʼinega tauna ena ilivu nuvana ʼinega ena vona ta wese ena viaqa qabudi ʼidiega naveʼebeʼita aqiaqi tomotau qabudi ʼidia ena alamani weaqina. Ta ʼeguma baʼe ʼedewani naviaqia, e ʼinega tomotau nana toalamani aqiaqi otaqina! \v 14 Ta ʼesi ʼeguma taha toga veʼifiʼifi giwalinaya ʼenoʼeno ta wese taunega ana wawa ena veqidua weaqina nuanua, e ʼinega tomotau nana taunega veveʼita ʼifoqeyea ena vonavane ena alamani qiduana weaqina ge vonahaqiaqi, ta ʼesi tauna touʼava. \v 15 Vonahaqiaqi, baʼe ilivu diavona ge ida veʼaidega Yaubada ena alamani qiduana maega, ta ʼesi iʼifoʼifoqe totoa bwaʼobwaʼo edi ilivu ʼinega ta wese Seitani ena nuanua ʼinega. \v 16 Mana ʼeguma veʼifiʼifi be nuavane ilivu diavona kana viaqidi nawale wese vevoalana naʼifoqe ta ilivu luveifadi taha taha wese kana viaqidi. \p \v 17 Ta ʼeguma taha toga ena alamani mahalega mai ʼinega Yaubada ena venuahaʼu ʼinega ilivu aqiaqidi ta vunavunaqidi viaviaqia. Baʼe alamani nana ʼinega ge wese vevoalana naʼifoqe, ta ʼesi alamani nana ʼinega kana veaqiaqi ta nuadaumwala be nuawebui ʼinega edavo maega kana veiaiana aqiaqi. Ta wese baʼe alamani nana vuaqina ʼinega edavo kana nuakolokoloyedi be maega kana veiuiula, ta wese edavo edi nuanua kana ʼamayabea. Ta wese ʼeguma taha toga toalamani aqiaqi ʼinega ge taha uʼava ʼinaya daʼenoʼeno, ta ʼesi tauna tomotau qabudi ilivu ʼaideganega veveilivu aqiaqiedi. \v 18 \x * \xo 3:18 \xt Md 5:9; Ibe 12:11\x* ʼEguma toadaumwala vewanina kana ʼwadia ʼekalesia ʼinaya e ʼabibodanaya ilivu aqiaqidi be tunutunuqidi kana bolimania toʼekalesia ʼidiega. \c 4 \s1 Kana tauya Yaubada diʼwenaya \p \v 1 \x * \xo 4:1 \xt Lom 7:23\x* Maʼoda ʼinega veʼaeʼaetoga be vedavi ʼifoʼifoqe nuanimia? Ana ʼita ʼwafimi edi nuanua luveifana weaqina ge ami fata be taumiega ona ʼabiluvinemi, ta ʼesi oawahawafelemi ʼidia ta iluviluvinemi, waisa? \v 2 Emiavo edi kulufa oʼiteʼitedi ta omiʼa wese nuanuami yani diavona, ta ge ami fata ona ʼewedi, ʼinega onuanua sabi luveʼaligidi. Ta yani diavona weaqidi onuanua govaqa qiduana ta ge ami fata ona ʼewedi, e ʼinega emiavo maega oveʼaeʼaetoga be ovevedavi sabi ʼewadi, ta nawale ge oda lobedi, mana ge oda venoqi Yaubada ʼinaya yani diavona weaqidi. \v 3 Ta wese tuta nana ovevenoqi ge emi noqi adi veʼia oda lobedi, mana baʼe emi nuanua be Yaubada ena nuanua ge ida veʼaidega, ta ʼesi yani diavona weaqidi ovevenoqi benaʼena taumiega emi qaiawa weaqina. \p \v 4 \x * \xo 4:4 \xt Lom 8:7; 1Ion 2:15\x* Omiʼa kavona taha vavine moqanedi ida nogei ta mali ʼoloto maega ivelamoʼeno kavokavovo, mana omiʼa Yaubada onogea ta bwaʼobwaʼo ana kulufa be ana ilivu luveifadi nuami ʼewea. Ta niʼa oalamania tomeqabu baʼe ilivu luveifa diavona iviaviaqia taudi Yaubada ivevoalanea. ʼInega wese tomeqabu bwaʼobwaʼo ana yaniavo nuadi ʼewea ge adi fata be Yaubada maega ina veiaiana. \v 5 Vonahaqiaqi, baʼe ilivu nana weaqina Buki Nugwenugweina simana vonaya, \q1 “Niboana Gwalagwalana \q2 Yaubada aʼuya ʼidaya, \q1 ʼinegana ʼeguma itaʼa \q2 kana nogei ta kana vaukamana \q2 bwaʼobwaʼo ana qaiawa ʼinaya, \q1 ʼinega Niboana nana naveʼifiʼifieda.” \m \v 6 \x * \xo 4:6 \xt Vos 3:34; 1Fit 5:5\x* Ta Yaubada nuanuana qiduana ena iula ʼinega baʼe ilivu diavona kana nogedi, mana Buki Nugwenugweina ena simana vonaya, \q1 “Yaubada tonuavane vevoalanedi \q2 ta ʼesi tonuawebui nuakolokoloyedi be iuiuledi.” \p \v 7 \x * \xo 4:7 \xt Efe 6:12\x* ʼInega ona awafelemi Yaubada ʼinaya. Ta Seitani ena nuanua ona nogea, ʼinega tauna wese nanogemi ta nadena natauya. \v 8 \x * \xo 4:8 \xt Sek 1:3; Mal 3:7; Ais 1:16\x* Ta ona tauya Yaubada diʼwe otaqinaya, ʼinega tauna wese namai diʼwemia. Omiʼa luveifana ana toviaqayavo nimami ona ʼutudi, ta wese omiʼa tovenuana magilafu giwalimi ona givevunavunaqidi. \v 9 Emi luveifana weaqina ona nuavita ta ona dou. Emi dagi ona giveluaʼuya, ta ʼesi ona dou! Ta ge wese ona qaiawa, ta ʼesi ona nuavita! \v 10 \x * \xo 4:10 \xt Iob 5:11; 1Fit 5:6\x* Ta ilivu nuvana ʼinega ona iwaʼodu Kaiwabu matanaya be ʼinega tauna nagivaneqemi. \s1 Tomotau ge kana ʼawaluveifedi \p \v 11 Egwavo, tovetumaqana emiavo ge ona ʼawaluveifedi, mana ʼeguma taha toga taina naʼawaluveifea nage naluvinea e tauna Yaubada ena luvine veyani kavokavovoyea ta taunega luvine nana ʼawaʼawa luveifea. ʼInegana ge taha toga daluaqiaqiei be taunega Yaubada ena luvine naluvinei nage nahawagilei. Ta ʼesi tomotau qabuda ada luaqiaqi be Yaubada ena luvineavo kana vematamatayagedi. \v 12 \x * \xo 4:12 \xt Lom 2:1; 14:4\x* Yaubada ana ʼaidega luvine ana Toviaqa be wese Toluvine Qiduana. Ta wese tauna ana ʼaidega otaqa ana fata tomotau naʼetoyavuidi nage naluveʼaligidi. ʼInega omiʼa maʼoda, nage luaqiaqiemi be emiavo ona ʼawaluveifedi nage ona veʼewedi? Gebu! \s1 Ge kana vonavane \p \v 13 \x * \xo 4:13 \xt Lk 12:18-20\x* Onoqola aqiaqiegu, mana vaina taumiega ogivaneqemi ovonaya, “Baʼitagana nage ʼibe kana tauya taha ʼabaga qiduana ʼinaya, ta yaʼwala ʼaidegana omode kana toa, ta eda kulufa kana vegimwaneyedi be yaqisa eda mane qiduana kana ʼewea.” \v 14 \x * \xo 4:14 \xt Vos 27:1; Same 39:5,11\x* Ta gebu oda alamania tolaʼai ʼibe naʼifoqe ʼimia, mana itaʼa tomotau yawaida ʼidewani gawata naʼifoqe ta tuta goyona nahawala. \v 15 Ta ʼesi luaqiaqiemi be me emi nuawebui baʼe ʼedewani ona vonaya, “ʼEguma Kaiwabu ena nuanua be mayawaida kana toatoa, e ʼinega kana tutuvila kana tauya ta yani taha taha kana viaqidi.” \v 16 Ta baʼitagana ovonavona vane emi nuanuayavo weaqidi, ta ona nuaveʼavinia vonavane yani luveifana. \p \v 17 \x * \xo 4:17 \xt Lk 12:47\x* ʼInega baʼe ona alamani aqiaqiea: ʼEguma tomotau ilivu aqiaqina ana viaqa niʼa ialamania ta ge ida viaqi, e ʼinega baʼe yani luveifa otaqina Yaubada matanaya. \c 5 \s1 Tovekaikaiwabu adi vematamagilafu \p \v 1 Omiʼa tovekaikaiwabu baʼe egu simana ona noqola aqiaqiea. Emi tuta vitana nawale namai ʼinega weaqina ona duvoyavoya, \v 2 \x * \xo 5:2 \xt Md 6:19\x* mana emi kulufayavo ina davula ta wese ami kaleko adi ʼita aqiaqidi digwadigwaʼi ina ʼainidi. \v 3 Emi goula ta emi siliba ina luveifa otaqa, ta vetalaʼai ana ʼaubena ʼinaya baʼe kulufa diavona adi ʼita luveifana naveʼebeʼita omiʼa weaqimi emi vemanuguba ta wese emi veilivu veifa weaqina, ta luveifa nana naveʼaiwe ta ʼwafimi naʼala ʼovoia. Vonahaqiaqi, tuta ʼebeluʼovoa niʼa vadiʼweda ta omiʼa ge oda nuanua aqiaqi tuta nana weaqina, ta ʼesi kulufa qidua vaʼinena oluluveaqedi. \p \v 4 \x * \xo 5:4 \xt Luve 24:14-15\x* Onoqolia! Emi vaoqa ana tofewayavo ouʼauʼavedi ta bolimana ʼabibodanaya ge oda vemaisidi, ʼinega tofewa diavona edi dou qiduana eda Kaiwabu Yaubada Tovewaiwai niʼa noqolia. \v 5 \x * \xo 5:5 \xt Lk 16:19\x* Emi toa bwaʼobwaʼoya tuta qabuna kulufa aqiaqi otaqidi olobelobedi ta oqaiqaiawa weaqidi, ta wese oʼaiʼai aqiaqi ta otubutubuqa kavona yubai tomotau iveveʼainidi sabi luveʼaligidi. Ta omiʼa wese ʼidewani yubai taumiega niʼa oʼivaʼavaʼaimi ami luveʼaliga weaqina. \v 6 Ta wese tomotau tunutunuqidi ta ʼiluʼilumaiqidi otauyedi toluvine matadia ta iluveʼaligidi. Baʼe tomotau diavona ge adi fata be taudiega ida vataʼitaʼiedi, ta ʼesi emi nuenuega ʼaliga ilobea. \s1 Bibitaqo ilivuna yani qiduana \p \v 7 \x * \xo 5:7 \xt Iel 5:24; Luve 11:14\x* Egwavo, luaqiaqiemi be me emi bibitaqo ona baʼebaʼe eda Kaiwabu ena ʼevivi mai ana tuta weaqina, ʼidewani tovaoqa me ena bibitaqo kulaka ana tuta ʼinaya baʼebaʼe totuta ʼinaya ʼwei nawebui ta vaoqa navetabo aqiaqiei, ta ʼabiboda bolimana ana tutaya ʼabwaga qiduana nalobea. \v 8 \x * \xo 5:8 \xt Lom 13:11-12; 1Fit 4:7\x* ʼInega omiʼa wese ona bibitaqomi ta me emi giwalifatu ona tovoloʼiʼita, mana eda Kaiwabu ena ʼevivi mai ana tuta niʼa vadiʼwediʼweda. \p \v 9 Ta egwavo, ge taha toga iana weaqina nalumugi fole luvine nalobei. Vonahaqiaqi, Toluvine Qiduana niʼa ʼifoqe ʼawaya tovotovolo. \v 10 ʼInega ona nuaveʼavinia tovesimasimana qabudi eda Kaiwabu weaqina ivetosimana ta vita qiduana ilobedi tomotau ʼidiega, ta ibibitaqodi ta wese itovoloʼiʼita edi vetumaqana ʼinaya. Baʼe emi ʼebeʼita bibitaqo weaqina veilaqe ana tuta ʼinaya. \v 11 \x * \xo 5:11 \xt ʼIfo 34:6; Iob 1:21-22; 2:10; Same 103:8\x* Ta tomeqabu edi vetumaqana adi fata ina kafiʼiʼihia tuta vitana ʼidia e anuaia taudina toqaiawa aqiaqi. ʼEbevetalatutula Iobi kana ʼitea, mana veilaqe be vita taha taha lobedi ta me ena bibitaqo vita diavona nuanidia toa. E ʼinega Kaiwabu Iobi nana ena bibitaqo weaqina ena toa vitana givilea ta ena tuta ʼebeluʼovoa ʼinaya giveqaiawea, mana Kaiwabu Tonuakolokolo ta wese Toveyoluba. \p \v 12 \x * \xo 5:12 \xt Md 5:34-37\x* Egwavo, taha yani qiduana weaqina ena vonemi. Emi vona fofofola ʼidia ge ona ʼawatamatamana mahala ana wawega, nage bwaʼobwaʼo yaninavo adi wawega, nage wese vaina yani adi wawa ʼinega! Ta ʼesi ʼeguma nuanuami vona fofofola taha ona ʼawahaqaqiea ʼinega ona vona, “ʼAo ena viaqia!” E ʼinega wese vona fofofola nana ona viaqia. Ta wese ʼidewani ʼeguma ge nuanuami ona vona fofofola ʼinega ona vonaya, “Gebu, ge nuanuagu ena viaqi!” Ta baʼe ʼinega ge wese luvematasabu ona lobei Yaubada ʼinega. \s1 Venoqi yani qiduana \p \v 13 ʼEguma taha toga ʼimiega vita lulutonovia ʼinega luaqiaqiea be navenoqi Yaubada ʼinaya vita nana weaqina. Ta wese ʼeguma taha toga me ena qaiawa e luaqiaqiea be ʼevosi ʼinega nalukaiwa Yaubada ʼinaya. \v 14 \x * \xo 5:14 \xt Mk 6:13\x* Ta wese ʼeguma taha toga ʼimiega navevihiqa ʼinega ʼekalesia ana tovanugwetayavo nagaba vaʼauqidi ina mai ta weaqina ina venoqi Yaubada ʼinaya, ta wese dedeʼwega ʼwafina ina ʼeʼabiʼabia Kaiwabu ana wawega. \v 15 \x * \xo 5:15 \xt Md 17:18-20\x* Ta tovenoqi diavona me edi vetumaqana ina venoqi, e ʼinega Yaubada tovevihiqa nana nagiveaqiaqiea. Ta ʼeguma ʼevisa luveifana niʼa viaqidi ʼinega Yaubada wese nanuataqoya. \p \v 16 ʼAidega ʼaidega taumiega emi luveifana ona simana ʼifoqeyedi emiavo ʼidia, ta ʼabibodanaya qabumi ona venoqi Yaubada ʼinaya be yaqisa ona veaqiaqi ʼevivi. Vonahaqiaqi, tomeqabu Yaubada matanaya niʼa ivetunutunuqa e taudi edi venoqi taha yani waiwaina, e ʼinega ana fata tomotau ina veaqiaqi. \p \v 17 \x * \xo 5:17 \xt 1Kin 17:1; 18:1\x* ʼEbevetalatutula taha venoqi ena waiwai weaqina kana ʼitea tovesimasimana Ilaitia ena viaqa ʼinega. Tauna tomotau otaqa itaʼa ʼidewani, ta ena nuanua qabuna ʼinega venoqi waiwai Yaubada ʼinaya vonigo ge taha ʼwei nawebui bwaʼobwaʼoya. ʼInega Yaubada venoqi nana veʼiea ta ʼwei ge dawebui yaʼwala toi ta waiʼena sikisi ʼidia. \v 18 \x * \xo 5:18 \xt 1Kin 18:42-45\x* Ta ʼabiboda venoqi ʼevivi Yaubada ʼinaya, ʼinega mahalega ʼwei webui mai bwaʼobwaʼo iwaloloya ta ʼabwaga qabudi itabo aqiaqi vaoqaya. \p \v 19 \x * \xo 5:19 \xt Gal 6:1\x* Egwavo, ʼeguma taha toga ʼimiega Ieisu ena ʼeda aqiaqina niʼa nogea, ʼinega omiʼa iami nana ona ʼebeʼewa ʼeviviei ta ʼeda nana ona veʼita ʼeviviea. \v 20 \x * \xo 5:20 \xt Vos 10:12; 1Fit 4:8\x* Ta ona alamani aqiaqiea, ʼeguma taha toga toluveifana taha naʼebeʼewa ʼeviviea Ieisu ʼinaya, e ʼinega tomotau nana toluveifa nana naʼetoyavuia ʼaliga vataya ʼinega. Ta wese baʼe ʼinega Yaubada toluveifa nana ena luveifana qabudi nanuataqodi ta naʼewa yavuledi.