\id 1CO - Mopan Maya NT -Belize 2012 (DBL -2013) \h 1 CORINTIOS \toc1 Le'ec Ada' a Paye' Carta u Tz'iibtaj aj Pablo Ti'ijoo' a Hermano ich Caj Corinto \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co \mt1 Le'ec Ada' a Paye' Carta u Tz'iibtaj aj Pablo Ti'ijoo' a Hermano ich Caj Corinto. \c 1 \s1 Tan u tz'iib aj Pablo ti'ijoo' a hermano ich caj Corinto. \p \v 1 Inen aj Pablojo. Inen jun tuul u yaj xa'num a Jesucristojo. Püybeen u men Dios ti'i ca' ocoquen ichil a meyaj ada'a, u men baalo' u c'ati. Inen in wet'oc a hermano Sostenese, tan ti tz'iibtic a carta ada'\x * \xo 1:1 \xt Hch 18:17\x* \v 2 te'ex a jun muuch'e'ex a hermano ich caj Corinto a ti'ije'ex a Dioso. Ti'ije'ex Dios inche'exe, u men c'u' u betaj to'on a Jesucristojo. Püybe'ex ca' p'aatüque'ex ti'i a Dioso. Baalo' ilic tulacal boon a cristiano ca'ax tubajac a walacoo' u c'ajsic ti Noochil a Jesucristojo. Ma' jadi' u Noochile'ex a hermano ich caj Corintoji. Ti Noochil ilic ino'on xan.\x * \xo 1:2 \xt Jn 17:19; 1 Co 6:9-11; Ro 1:7; 2 Ti 1:9; 1 Co 8:6; Ro 3:22\x* \v 3 Hermanoje'ex ich caj Corinto, in c'ati a Dios ti Tat etel a Noochtzil a Jesucristo ca' u yaante'ex. In c'ati ilic ca' u tz'aa' te'ex u jetz'a'anile'ex a wool. \s1 Le'ec ada' a qui' a walac u tz'eec to'on a Cristojo. \p \v 4 Pues te'i. Ma' ta'ach in p'ütic in tz'eec a bo'tic ti'i Dios ta woc'ole'ex u men a qui' u tz'aj te'ex chen u men ti'ije'ex a Jesucristojo. \v 5 Walac in tz'eec a bo'tic ti'i u men u tz'aj te'ex ti yaab u patalil ti'i a wadicale'ex tulacal u pectzil y ti'i a ch'a'icale'ex tulacal u tojil.\x * \xo 1:5 \xt 2 Co 8:7\x* \v 6 U tz'aj te'ex abe'e, chen u men chiclaji te'ex ti jaj u pectzil a Cristo a aalbi te'exe.\x * \xo 1:6 \xt Hch 20:28; 2 Ti 1:8; Rev 1:2\x* \v 7 Tz'abi te'ex ti chucul a patalile'ex etel c'u' a ti'i a Dios tanile'ex a paac'tic u ca' udel ti Noochil a Jesucristojo.\x * \xo 1:7 \xt Col 3:4\x* \v 8 Le'ec a Dioso, tan ilic u yaantico'on tac tu jobeeb. Ti baalo'o, ma' yan ti sip'il tu q'uinil u tz'eec a sip'il ti Noochil a Jesucristojo.\x * \xo 1:8 \xt 2 Ta 3:3; 1 Ta 5:23\x* \v 9 Le'ec ilic a Dioso, u püyajo'on ti'i ca' ti wet'octe u Mejen, le'ec ti Noochil a Jesucristojo. Ma' tu joc'ol u t'an ti tusil.\x * \xo 1:9 \xt Is 49:7; He 10:23; Jn 15:4; 1 Jn 4:13\x* \s1 U jüpajoo' u bajil ti jujun muuch' a hermano ich caj Corinto. \p \v 10 Pues te'i. Hermanoje'ex, tan in wadic te'ex bete cuenta ti Noochil a Jesucristo tan u yadic te'ex. Jumbelaque'ex a t'an ta bajile'ex. Ma' cuchi a jüpaje'ex a bajil ti jujun muuch'e'ex. Jumbele'ex cuchi a tucul a bete'ex c'u' a c'ate'exe.\x * \xo 1:10 \xt 1 Co 11:18\x* \v 11 Hermanoje'ex, aalbi ten u menoo' u yet'oc ix Cloe ti walaque'ex a p'ujsique'ex a bajil etel t'an. \v 12 Ca'ax laj hermanoje'ex, baala'e'ex a t'an: —Inene, walac in tz'ocsic u t'an aj Pablojo,— cu t'an a jujun tuul ta yaame'exe. —Inene, walac in tz'ocsic u t'an aj Apoloso,— cu t'an ulaac' a jujun tuul ta yaame'exe. —Inene, walac in tz'ocsic u t'an aj Pedrojo,— cu t'an ulaac' a jujun tuul ta yaame'exe. —Inene, jadi' u t'an a Cristo a walac in tz'ocsiqui,— cu t'an ulaac' a jujun tuul ta yaame'exe.\x * \xo 1:12 \xt 1 Co 3:4; Hch 18:24; Jn 1:42\x* \v 13 ¿Xeta'an wa tu bajil a Cristojo? ¿Quimsabi wa aj Pablo tuwich cruz ta woc'lale'exe? ¿Tz'abe'ex wa ti ocja' tu c'aba' aj Pablo?\x * \xo 1:13 \xt 2 Co 11:4; Ef 4:5\x* \v 14 Walac in tz'eec a bo'tic ti'i a Dios u men ma' in tz'aje'ex ti ocja'. Jadi' aj Crispo etel aj Gayo in tz'aj ti ocja'.\x * \xo 1:14 \xt Hch 18:8; Ro 16:23\x* \v 15 Ti baalo'o, ma'ax mac u paatal u yadic ti tz'abe'ex ti ocja' tin c'aba' inene. \v 16 In tz'aj ilic xan ti ocja' aj Estefanas eteloo' u familia. Ma' c'üja'an ten wa in tz'aj ti ocja' ulaac'.\x * \xo 1:16 \xt 1 Co 16:15\x* \v 17 Le'ec a Cristojo, ma' u tücaa'tajen in tz'aa' a ocja'i. U tücaa'tajen in wadü' u pectzil ti chica'an in t'an, ma' jabix mac a top patal ti ch'oct'an. Wa cuchi chen etel in patalil tan in wadic u pectzil a Cristo ti quimi tuwich cruz tiqui woc'lala, ma' tu tz'eec u muc' a Dios ichil a pectzil a tan in wadiqui.\x * \xo 1:17 \xt Hch 26:17\x* \s1 Etel Cristo que'en u patalil a Dioso. \p \v 18 Pues te'i. Le'ec u pectzil a Dios ti quimi a Cristo tuwich cruz tiqui woc'lala, jabix baxült'an ti'ijoo' a pula'ana. C'u' betiqui, boon tuulo'on a tan ti sa'albülü, te'i que'en u muc' a Dios ichil u pectzil.\x * \xo 1:18 \xt 2 Co 2:15; Hch 17:18; Ro 1:16\x* \v 19 Bel in quin tz'iibte te'ex c'u' a tz'iiba'an ichil u ju'um a Dios yoc'ol c'u' a tan u betic aleebe ti'ijoo' a ma' tanoo' u c'ümic u t'an: —Bel in quin jobesoo' u patalil a top yaab u yeeloo' yoc'olcaba. Bel in quin bete' ti ma'ax c'u' aj beel u tucul a top patal ti tucul yoc'olcaba,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.\x * \xo 1:19 \xt Is 29:14\x* \v 20 ¿Uxtun a top yaab u yeele, a top walac u tz'iibi, a top patal ti t'ana? Jadi' ti'i a yoc'olcab a c'u' u yeeloo'o. Le'ec a Dioso, u tz'aj ca' joc'oc ti ma'ax c'u' aj beel a tucul abe' a chen ti'i a yoc'olcaba.\x * \xo 1:20 \xt Is 33:18; Job 12:17; Is 44:25; Ro 1:22\x* \v 21 Le'ec a Dioso, u laj eel tulacal. U tz'aj ti'ijoo' a cristiano ti chen etel u seebil u yool a ti'i a yoc'olcaba, ichil abe'e, ma' pataloo' u cünü' biqui'il u c'ati a Dioso. Ma' que'en te'i. Qui' tu wich a Dios ca' u sa'altoo' boon tuul a tanoo' u tz'ocsic u pectzil a tan ti wadiqui, ca'ax baxült'an tu yubicoo' ulaac'.\x * \xo 1:21 \xt Lc 10:21\x* \v 22 Le'ecoo' in wetcaal aj Israele, chen u c'atoo' u yila' a milagro ti'i ca' u tz'oquesoo' ti t'an. Le'ecoo' aj Griegojo\f + \fr 1:22 \ft Greeks\f*, chen u c'atoo' u yeelte biqui yanil tulacal.\x * \xo 1:22 \xt Mt 12:38; Lc 11:16\x* \v 23 C'u' betic ino'ono, ma' tan ti betic ti baalo'. Chen tan ti wadic ti quimi a Cristo tuwich cruz tiqui woc'lal. Chen walacoo' u tz'iictal aj Israel etel u pectzil abe'e. Ti'ijoo' a ma' Israele, chen baxült'an tu yubicoo'o.\x * \xo 1:23 \xt Is 8:14; Mt 11:6\x* \v 24 C'u' betiqui, yan tu yaamoo'o, püyboo' u men Dios ti'i ca' sa'albücoo'. Ca'ax aj Israeloo' ca'ax ma' aj Israeloo', chica'an ti'ijoo' ti etel Cristo que'en u patalil a Dioso. Te'i chica'an ti le'ec a Dioso, u laj eel tulacal.\x * \xo 1:24 \xt Ro 1:4; Col 2:3\x* \v 25 Tu yubicoo' u pectzil a Dios a cristianojo, walacoo' u tuclic jabix ma'ax c'u' u yeel a Dioso. C'u' betiqui, mas yaab u yeel a Dios tuwich tulacaloo' a cristianojo. U men quimi a Jesus tuwich cruz, walacoo' u tuclic jabix ma' top yaab u muc' a Dioso. C'u' betiqui, mas yaab u muc' a Dios tuwich tulacaloo' a cristianojo.\x * \xo 1:25 \xt 2 Co 4:7\x* \p \v 26 Pues te'i. Hermanoje'ex, püybe'ex u men a Dioso. Tucle'ex biqui yanile'ex a jujun tuul ta yaame'exe. Ma' ocoo' ta yaame'ex ti yaab a top yaab u yeel yoc'ol a yoc'olcaba. Ma'ax ocoo' ta yaame'ex ti yaab a top yanoo' u muc' ti tücaa' yoc'olcab ma'ax le'ec a ayic'ala.\x * \xo 1:26 \xt Jn 4:46-53; Jn 7:48; Hch 13:7,12\x* \v 27 Walacoo' u tuclic a cristiano ti chen baxül biqui tu sa'albül a maca. C'u' betiqui, baalo' a yeeta'an u men Dios ti'i ca' sudacacoo' a top yaab u yeel ti'i a yoc'olcaba. Walacoo' u tuclic a cristiano ti ma' yan u muc' biqui tu sa'albül a maca. C'u' betiqui, baalo' a yeeta'an u men Dios ti'i ca' sudacacoo' a top yaab u muc'u.\x * \xo 1:27 \xt Sal 8:2\x* \v 28 Ma'ax c'u' aj beel biqui tu sa'albül a mac tu tuclicoo' a cristianojo. Ac yeeta'an abe' u men Dios ti'i ca' joc'oc ti ma'ax c'u' aj beel c'u' a walacoo' u tuclic a cristiano ti top c'abeet.\x * \xo 1:28 \xt Ro 4:17; 1 Co 2:6\x* \v 29 U men u betaj ti baalo' a Dioso, ma' yan biqui u yadic u patalil u bajil ma'ax mac tu taan a Dioso. \v 30 Le'ec a Dioso, u tz'aj to'on a cuxtal jumpul chen u men c'u' u betaj to'on a Jesucristojo. Le'ec a Dioso, u tz'aj ilic to'on ti yaab ti weel y toj ti na'at chen u men a Cristojo. U tz'aj ilic to'on ti ma' yan ti sip'il tu taan chen u men a Cristojo. U sa'altajo'on chen u men a Cristojo. \v 31 U men u tz'aj to'on tulacal abe'e, baala' ti tz'iiba'an ichil u ju'um: —Le'ec mac u c'ati u yadü' u patalil tu bajili, jadi' qui' u yadic u patalil a Noochtzili,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana. \c 2 \s1 Le'ec ada' u pectzil a Cristo ti quimi tiqui woc'lal. \p \v 1 Pues te'i. Hermanoje'ex, le'ec ti c'ocheen ta yaame'ex biq'uin ado'o, in wadaj te'ex u pectzil a Dioso. Ma' in tz'aj in bajil jabix top nooch u wichil in meyaj ti tan in wadic te'ex u pectzil abe'e. Ma'ax in wadaj u pectzil abe' wa jabix top yaab in weele.\x * \xo 2:1 \xt 1 Co 1:17; 2 Co 11:6\x* \v 2 In tz'aj in wool in bete' jabix ma'ax c'u'i in weel ta yaame'exe. Jadi' in tzicbaltaj a Jesucristo ti quimi tuwich cruz.\x * \xo 2:2 \xt Ga 6:14; Fil 3:8\x* \v 3 Le'ec ti que'enen ta yaame'exe, ma' yan in muc' tin wu'yic. Tz'ütz'ülnaquen u men in saaquil ca' joc'oc in t'an ti ma'ax c'u' aj beel.\x * \xo 2:3 \xt Hch 18:1; 2 Co 10:1\x* \v 4 Le'ec u pectzil a Dios in wadaj te'exe, ma' etel jabix u patalil aj choct'an yoc'olcab in wadaji. U men u muc' u Püsüc'al a Dioso, chica'an ti jaj c'u' in wadaja.\x * \xo 2:4 \xt 2 P 1:16\x* \v 5 Ti baalo'o, tane'ex a tz'ocsic ma' u men u patalil aj choct'an yoc'olcabi. Tane'ex a tz'ocsic u men u muc' a Dioso.\x * \xo 2:5 \xt 2 Co 4:7\x* \s1 Le'ec u Püsüc'al a Dios, walac u ye'ic biqui'il a Dioso. \p \v 6 Pues te'i. Ti'ijoo' a yaab u yeel tun yoc'ol a Dioso, walac ti ye'ic jun p'eel a na'ata. Ma' ti'i yoc'olcab a na'at a walac ti ye'iqui. Ma'ax ti'i a tanoo' u tücaa' yoc'olcab. Bel u ca'a ti jobol ala'oo'o.\x * \xo 2:6 \xt Ef 4:13\x* \v 7 Walac ti ye'icoo' ti'i a na'at a chen ti'i a Dioso. Uchi y tac leeb muca'an ti'ijoo' tulacal. Le'ec ti ma'ax to betabüc a yoc'olcaba, u yadaj a Dios ca' ti c'ümü' a na'at abe'e, ti'i ca' sa'albüco'on ca' xico'on etel.\x * \xo 2:7 \xt Ro 16:25; 2 Ti 1:9\x* \v 8 Le'ec a walacoo' u tücaa' yoc'olcaba, ma' yan tu yaamoo' u ch'a'ajoo' u tojil yoc'ol a na'at abe' a ti'i a Dioso. Wa cuchi u ch'a'ajoo' u tojili, ma' cuchi u quimsajoo' a Noochtzil tuwich u cruzili. Top nooch u yanil ala'aji.\x * \xo 2:8 \xt Hch 13:27\x* \v 9 Baala' ti tz'iiba'an yoc'ol ti ma' u ch'a'ajoo' u tojil: —Le'ec a Dioso, yajtzil u menoo' a yaaba. Ti'ijoo' ala'oo'o, u yutzquintaj a top quich'pana. Ma'ax jun sut ilbi biqui'il, ma'ax u'yajbi biqui'il. Ma'ax tu paataloo' u tucle biqui'il a quich'pan a utzquinbi ti'ijoo'o,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.\x * \xo 2:9 \xt Is 64:4\x* \v 10 C'u' betic a Dioso, etel u Püsüc'al u ye'aj to'on a top quich'pan abe'e. Le'ec u Püsüc'al a Dioso, u yeel tulacal ca'ax yoc'ol a Dioso.\x * \xo 2:10 \xt Mt 16:17; Lc 2:26; Ef 3:3,5; 1 P 1:12; 1 Jn 2:27; Rev 1:1\x* \v 11 ¿Mac u yeel u tucul a maca? Jadi' ilic u püsüc'al tu bajil u yeele. Baalo' ilic etel a Dioso. Jadi' u Püsüc'al a Dios u yeel u tucul a Dioso. Ma'ax mac ulaac' u yeele.\x * \xo 2:11 \xt Jer 17:9; Ro 11:33\x* \v 12 Le'ec a Dioso, u tz'aj to'on u Püsüc'al ilic ala'aji. Ti'i Dios ala'aji. Ma' ti'i a yoc'olcabi. Le'ec a Dioso, u tz'aj to'on u Püsüc'al ti'i ca' ye'bec to'on u men ilic u Püsüc'al tulacal yoc'ol c'u' u sijaj to'ono.\x * \xo 2:12 \xt Ro 8:13\x* \v 13 Ma' tan ti wadic a t'an a ye'bi u men cristianoji. Tan ti wadic a t'an a ye'bi u men u Püsüc'al a Dioso. Tan ti ye'ic a jaj a ti'i Dios ti'ijoo' boon tuul a yan u Püsüc'al a Dios ichiloo' u püsüc'ala.\x * \xo 2:13 \xt 2 P 1:16\x* \v 14 Le'ec mac a ma' ti'i a Dioso, ma' ta'ach u c'ümic c'u' a walac u sijic u Püsüc'al a Dioso. Chen baxült'an tu yubicoo'. Ma' tu paataloo' u ch'a'ic u tojil yoc'ol abe'e, u men ma' tan u ye'bel ti'i u men u Püsüc'al a Dioso.\x * \xo 2:14 \xt Mt 16:23; Ro 8:5; Jud 19\x* \v 15 Le'ec mac tan u tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso, walac u ch'a'ic u tojil yoc'ol tulacal. C'u' betiqui, le'ec boon tuul a ma' ti'ijoo' a Dioso, ma' ta'achoo' u ch'a'ic u tojil yoc'ol u na'at a hermano abe'e.\x * \xo 2:15 \xt Pr 28:5\x* \v 16 ¿C'u' ca'a? —Ma'ax mac u yeel u tucul a Noochtzili. Ma'ax mac jede'ec u tz'eec u na'at a Noochtzili,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana. C'u' betiqui, tz'abi to'on u tucul a Cristojo.\x * \xo 2:16 \xt Job 15:8; Sal 25:14\x* \c 3 \s1 Ino'ono, u yaj meyajo'on a Dioso. \p \v 1 Pues te'i. Hermanoje'ex, uchiji, ma' paatajen ti tzicbal ta wetele'ex jabix ti walac in tzicbal eteloo' a walacoo' u tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso. Yan in tzicbal ta wetele'ex jabix ti walac in tzicbal eteloo' a ma' ta'achoo' u top tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso, le'ec a tz'uboo' to ti'i a Dioso. \v 2 In betaj jabix chen etel leche in tzeentaje'ex, ma' etel chucul janali. In betaj abe'e, u men ma' paataje'ex a c'ümü' a chucul na'ata. Tac leeb, ma' patale'ex a c'ümü'.\x * \xo 3:2 \xt He 5:13; 1 P 2:2\x* \v 3 Ti a q'uin ca' a c'ümaje'ex y tac leeb, ma' ta'ache'ex a top tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso. Le'ec ti yan to a xüc-oolil ta yaame'exe, y ti tane'ex a p'ujsique'ex a bajil etel t'ana, ma' top tane'ex a tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso. Tane'ex a betic jabixoo' a ma' u yeeloo' a Dioso. \v 4 —Inene, ti'ijen aj Pablo,— cu t'an a jun tuul ta yaame'exe. —Inene, ti'ijen aj Apolos,— cu t'an ulaac' a jun tuulu. Le'ec ti tane'ex a betic ti baalo'o, tane'ex a betic jabixoo' a ma' u yeeloo' a Dioso. \v 5 ¿Maqui aj Apoloso? ¿Maquen inen aj Pablojene? Ino'ono, chen u yaj meyajo'on a Cristojo. Tane'ex a tz'ocsic a Cristo aleebe u men ti wadaj te'ex u pectzil. Tz'abi to'on a jujun tuulo'on ti meyaj u men a Noochtzili.\x * \xo 3:5 \xt Ro 12:3\x* \v 6 Inche'exe, jabixe'ex cuchi jun p'eel a colo. Inen a jabix uchi in pac' le'ec ca' in wadaj te'ex u pectzil a Cristojo. Aj Apoloso, jabix cuchi u tz'aj u ja'il le'ec ca' u cününtaje'exe. C'u' betic a Dioso, u betaj u ch'iil. Baalo' ilic u betaj te'ex.\x * \xo 3:6 \xt Hch 18:4; Hch 19:1; Is 55:10\x* \v 7 Le'ec aj pac'a, ma'ax c'u'i ala'aji. Le'ec a mac a tan u ch'uliqui, ma'ax c'u'i ala'aji. Jadi' Dios a c'abeete, u men le'ec a walac u tz'eec ca' ch'iic. \v 8 Le'ec a mac a jabix tan u pac' etel a mac a jabix tan u ch'uliqui, quet u c'abeetil. A jujun tuulu, bel u cu c'ümü' u bolbeeb tu jel biqui'il u meyaj.\x * \xo 3:8 \xt Sal 62:12; Ro 2:6; Rev 2:23\x* \v 9 A Dioso, ti tz'ulil. Dios u yumil a col tuba tan ti meyaja, y le'ec inche'exe, jabixe'ex cuchi a col abe'e. \p Pues te'i. Baala' xan ulaac' biqui ti yan. U yotoch a Dios a tan ti meyajtiqui. Inche'exe, jabixe'ex a naj abe'e.\x * \xo 3:9 \xt Hch 15:4; Ef 2:20; Col 2:7; He 3:3,4\x* \v 10 Le'ec a Dioso, u tz'aj ten ca' ocoquen jabixen aj men naj a top patala. Le'ec ca' in wadaj te'ex u pectzil a Cristojo, in tz'aj jabix u wa'taan a naja. Ulaac'oo'o, jabix tanoo' u paatesic a yoc'olo, le'ec ti tanoo' u mas adic te'ex u pectzil a Cristojo. Ala'oo'o, yanoo' u yilic u bajil biqui ca' u betoo',\x * \xo 3:10 \xt Ro 15:20; Rev 21:14; 1 P 4:11\x* \v 11 u men ma' yan ulaac' a jabix u wa'taan a naja. Jadi' a Jesucristojo. A c'üm-ooltaje'ex ala'i le'ec ca' in wadaj te'ex u pectzili.\x * \xo 3:11 \xt Is 28:16; Mt 16:18; 2 Co 11:4; Ga 1:7; Ef 2:20\x* \v 12 Yan a quich'pan u meyaj jabix cuchi tan u men naj etel puro oro yoc'ol a jabix u wa'taan a naj abe'e. Yan ulaac' a tan u men naj etel jabix puro plata wa xan etel jabix a tunich a co'oj u tool yoc'ol a jabix u wa'taan a naj abe'e. Yan ulaac' a tan u men naj etel jabix che' wa etel jabix su'uc wa etel jabix u xooc a su'uc te'iji. \v 13 Bel u ca'a ti chictal biqui'il u meyaj a jujun tuulu. Bel u ca'a ti chictal tu q'uinil, u men jabix a c'aac'a. Le'ec a jabix a c'aac'a, bel u cu yee' biqui'il u meyaj a jujun tuulu, wa qui' wa ma'.\x * \xo 3:13 \xt 1 P 1:7; Lc 2:35\x* \v 14 Wa qui' u meyaj u betaj a mac yoc'ol a jabix u wa'taan a naja, bel u ca'a u muc'yajte a jabix a c'aac' abe'e. Bel u cu c'ümü' u jel u meyaj. \v 15 Wa ca' chuwuc a jabix u meyaja, sa'tül u ca'a ti'i. Ma' yan u jel u meyaj. Ca'ax jabix chuwi ti'i tulacala, sa'albül ilic u ca'a mac u betaj a naj abe'e. C'u' betiqui, jadi' u cuxtal a yana. Ma' yan ulaac'.\x * \xo 3:15 \xt Jud 23\x* \p \v 16 Pues te'i. ¿Ma' wa a weele'ex ti tulacalo'on a hermanojo'ono, u yotocho'on a Dioso? Que'en u Püsüc'al a Dios ichil ti püsüc'ala.\x * \xo 3:16 \xt 2 Co 6:16\x* \v 17 Wa yan mac ca' u c'ascunte u yotoch a Dioso, bel u ca'a tz'abül a yaj ti'i u men a Dioso. Ti'i Dios u yotoch a Dioso, le'ec ino'ono.\x * \xo 3:17 \xt He 3:1\x* \p \v 18 Pues te'i. Ma' qui' u tusic u bajil a maca. Uchac yan a mac ta yaame'ex a walac u tuclic u bajil jabix top seeb u yool ti'i a c'u'ac yoc'olcaba. Yan u p'ütic u tuclic abe'e, ti'i ca' seebac u yool ti'i a Dioso.\x * \xo 3:18 \xt Pr 3:7; Is 5:21\x* \v 19 Tu yilic a Dioso, ma'ax c'u' aj beel u seebil u yool a mac a ti'i a yoc'olcaba. Tz'iiba'an ti baala' yoc'ol abe'e: —Le'ec a Dioso, walac u tz'eec ti'ijoo' a seeboo' u yool ca' u cho'oo' u bajil etel ilic u seebiloo' u yool ti cho',— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.\x * \xo 3:19 \xt Job 5:13\x* \v 20 Tz'iiba'an ilic ti baala': —Le'ec a Noochtzili, u yeel ti ma'ax c'u' aj beel u tucul a seeb u yoolo.—\x * \xo 3:20 \xt Sal 94:11\x* \v 21 Baalo' ti tz'iiba'an, mentücü, ma' qui' u yaalbül u qui'il a cristianojo. Tulacal a c'u' a yana, te'ex ti'i a waantabeebe'ex.\x * \xo 3:21 \xt 2 Co 4:5\x* \v 22 Ca'ax aj Pablo, wa aj Apolos, wa aj Pedro, chen a waj anatile'ex. A yoc'olcaba, a cuxtala, a quimili, c'u' a yan aleebe, c'u' a watac to, tulacal abe'e, te'ex. \v 23 Le'ec inche'exe, ti'ije'ex a Cristojo. Le'ec a Cristojo, ti'i a Dioso.\x * \xo 3:23 \xt Ro 14:8; Ga 3:29; 1 Co 8:6; He 1:3\x* \c 4 \s1 Le'ec ada' u meyaj u yaj xa'num a Jesucristojo. \p \v 1 Pues te'i. Yane'ex a wilico'on ti chen u yaj meyajo'on a Cristojo, jabix in wadaj to. Tz'abi to'on ca' ti wadü' u pectzil a Dios a ma' eeltzil uchi.\x * \xo 4:1 \xt Lc 12:42\x* \v 2 Le'ec a tan u betic a meyaj abe'e, yan u betic u meyaj ti qui'. \v 3 Ma'ax c'u' in t'an ti'i wa ca' a wile'ex in meyaj wa qui' wa ma' qui', ma'ax ilic wa ca' u yiloo' ulaac', ma'ax ilic wa ca' in wila' inene.\x * \xo 4:3 \xt 1 Co 3:13\x* \v 4 Ma' in weel wa yan a c'as in betaja. Chen u men ma' in weele, ma' tu paatal in wadic wa ma' yan in sip'il. Le'ec a Noochtzili, le'ec bel u cu yila' wa yan in sip'il. \v 5 Ti baalo'o, ma' qui' ca' a wade'ex u sip'il a mac ti ma'ax to c'ochoc u q'uinili. Le'ec ca' uduc a Noochtzili, bel u cu yee' c'u' a muca'ana. Bel u cu yee' biqui yanil u püsüc'al a jujun tuulu. Ti a q'uin abe'e, bel u ca'a aalbül u qui'il a jujun tuul u men Dios tu p'is jabix u betajoo'o.\x * \xo 4:5 \xt Mt 7:1; Lc 6:37; Ro 2:1; Ro 14:4; Stg 4:11; Rev 20:12; Ro 2:29; 2 Co 5:10\x* \p \v 6 Pues te'i. Hermanoje'ex, in tzicbaltaj in bajil in wet'oc aj Apolos chen ti'i ca' a ch'a'e'ex u tojil in t'an. Ino'on u p'is te'ex ti'i ma' a tuclique'ex ti qui' a jun tuul y ma' qui' ulaac'. Yan a betique'ex jabix ti tz'iiba'an ichil u ju'um a Dioso.\x * \xo 4:6 \xt Ro 12:3\x* \v 7 ¿Mac u yadaj te'ex ti mas qui'e'ex tuwichoo' ulaac'? ¿C'u' a yan te'ex a ma' chen sijibi te'exe? Wa chen sijibi te'exe, ¿c'u' ca'a tane'ex a betic a patalile'ex jabix cuchi chen u men a patalile'ex yanaji te'ex abe'e?\x * \xo 4:7 \xt Jn 3:27; 1 P 4:10\x* \v 8 Tane'ex a tuclic jabix ac a weele'ex tun tulacal a c'u' tac yoc'ol a Dioso. Tane'ex a tuclic jabix ac ayic'ale'ex tun tu taan a Dioso. Tane'ex a tuclic jabix ac oque'ex ti reyil etel Cristo ti ma' que'eno'on ta yaame'ex. In c'ati cuchi ti tanaque'ex tun a tücaa' ti'i ca' uchuc ti tücaa' ino'on ilic xan ti quet ta wetele'ex. C'u' betiqui, ma'ax to c'ochoc u q'uinil.\x * \xo 4:8 \xt Ro 12:3; Ga 6:3; Rev 3:17\x* \v 9 Tin t'an inene, le'ec a Dioso, u tz'aj ten in wet'ocoo' u chucaan u yaj xa'num a Cristo ca' p'aatüco'on ti top ma'ax c'u' aj beelo'on tu taanoo' a cristiano yoc'olcaba. Joq'ui to'on jabixo'on cuchi a c'ac'as cristiano a yan u quimsabülü. Joq'ui to'on jabix cuchi top jumpaayo'on yoc'olcaba. Chica'ano'on ti baalo' ti'ijoo' u yaj xa'num a Dios ti ca'ana. Chica'ano'on ilic ti'ijoo' a cristianojo.\x * \xo 4:9 \xt Sal 44:22; 2 Co 4:11; Ef 6:12; He 10:33\x* \v 10 Tu t'anoo' a cristiano yoc'olcaba, ino'ono, ma'ax c'u' ti weel u men tan ti tz'ocsic a Cristojo. C'u' betiqui, ta tucule'ex inche'exe, top a weele'ex u men ti'ije'ex a Cristojo. Ino'ono, ma' yan ti muc' yoc'olcab. C'u' betiqui, ta tucule'ex inche'exe, top yaabe'ex a muc'. Walac u tz'abül te'ex a tzicmaj. Ino'ono, walac ti motzinbil.\x * \xo 4:10 \xt Hch 26:24; 2 Co 13:9\x* \v 11 Tac leeb yan ti q'uin walac ti muc'yajtic a wi'ijil etel a uc'ajili. Ma'ax ti noc' ma' top quich'pani. Walac ti jütz'bül. Ma' yan ti wotoch.\x * \xo 4:11 \xt Hch 23:2\x* \v 12 Walac ti meyaj etel ti c'ü'. Le'ec a tanoo' u p'a'astico'ono, walac ti qui'qui't'anticoo'. Le'ec ti tan u betabül to'on a yaja, walac ti muc'yajtic.\x * \xo 4:12 \xt Hch 18:3; 1 Ti 4:10; Mt 5:44; 1 P 2:23\x* \v 13 Le'ec ti tan u yaalbül a c'as tiqui woc'olo, walac ti yaaltic ti jetz'cuntooo' u yool. Tac leeb p'aato'on jabix ta'miis ti'i a yoc'olcaba. P'aato'on jabix u luq'uil c'u' a ma' p'o'a'ana. \v 14 Ma' tan in tz'iibtic te'ex tulacal ada' ti'i ca' sudacaque'exi. Chen tan in tze'ectique'ex. Inche'exe, jabixe'ex in mejene. Yaj in wu'ye'ex. \v 15 Uchac yan ti yaab a waj cananile'ex u men ti'ije'ex a Cristojo. C'u' betiqui, jadi' yan jun tuul a jabix a tate'exe. Inen jabix a tatene'ex u men in wadaj te'ex u pectzil a Cristojo, y a c'ümaje'ex.\x * \xo 4:15 \xt Ro 15:20; Hch 18:4; Ga 4:19; Tit 1:4; Stg 1:18\x* \v 16 U men jabixen a tate'exe, tan in wadic te'ex. Bete'ex jabix ilic a walac in betic inene.\x * \xo 4:16 \xt 1 Co 11:1\x* \v 17 Yoc'ol ca' a bete'ex ti baalo', in tücaa'taj aj Timoteo ta wetele'exe. Yaj in wu'yi ala'aji. U c'ümaj u pectzil a Noochtzil in wadaj ti'i, mentücü, jabix in mejen ala'aji. Top que'en u yool tu pach a Noochtzili. Bel u cu ca' c'ajes te'ex c'u' a walac in betic u men ti'ijen a Cristojo. Le'ec a c'u' a walac in tz'ocsiqui, walac ilic in ye'ic ti'ijoo' a jujun muuch' a hermano ca'ax tubajac.\x * \xo 4:17 \xt Hch 19:22; 2 Ti 1:2\x* \v 18 Yan a tanoo' u tuclic ti ma' tin ca' c'ochol ta wetele'ex, mentücü, walacoo' u betic jabix noochoo' u wichil u meyaj. \v 19 C'u' betiqui, jede'ec in ca' c'ochol ti jomol ta wetele'exe, wa u c'ati a Noochtzili. Le'ecoo' a walacoo' u betic a jabix noochoo' u wichil u meyaja, ma' tin chen wu'yicoo' u t'ani. Bel ilic in quin wila' wa yanoo' u patalil u men a Dioso.\x * \xo 4:19 \xt Hch 19:21; 2 Co 1:15\x* \v 20 Le'ec biqui ti walac u tücaa' a Dioso, ma' chen t'ani. Yan u muc', mentücü, chica'an wa ti'i Dios etel u patalil a maca.\x * \xo 4:20 \xt 1 Ta 1:5\x* \v 21 ¿Biqui'il a mas qui' ta wiche'exe? ¿Qui' wa ca' c'ochoquen etel jabix jatz' ti'i in tojquinticale'ex wa mas qui' ca' c'ochoquen tu qui'il ti chica'an ti yaj in wu'ye'ex u men toje'ex a na'at? \c 5 \s1 Tanoo' u tze'ecbel a hermano a ma' yanoo' u su'tal. \p \v 1 Pues te'i. Tan u yaalbül ti yan a c'ac'as cüjtal ta yaame'exe. Ma'ax tu yaamoo' a ma' hermanojo, ma' ta jil cüxtique'ex a cüjtal a jabix abe'e. Le'ec a winiqui, u yütantaj u yütan u tat, le'ec u süc na'.\x * \xo 5:1 \xt Ef 5:3; Dt 27:20; 2 Co 7:12\x* \v 2 Ca'ax yan a jabix ti baalo' ta yaame'exe, tane'ex ilic a betic jabix top qui'e'exe. Yaje'ex cuchi a wool u men abe'e, asto ti joc'sabi cuchi ta yaame'ex mac u cüxtaj u sip'il abe'e. \v 3-4 Ca'ax ma' que'enen ta yaame'ex, tan in betic jabix cuchi que'enen te'i. U men u yanil a Noochtzil a Jesusu, ac in wadaj tun u sip'il a winic abe'e. Le'ec ti much'a'ane'exe, bete'ex jabix cuchi que'enen ta yaame'exe. Etel u muc' ti Noochil a Jesusu,\x * \xo 5:3-4 \xt Col 2:5\x*\x * \xo 5:3-4 \xt Mt 18:18\x* \v 5 yan u c'ubbul a winic abe' ti'i a quisin ti'i ca' u c'ümü' a yaja, ti'i ca' c'aac u winiquil yoc'ol u sip'il, ti'i ca' sa'albüc u püsüc'al le'ec ca' uduc ti Noochil a Jesucristojo.\x * \xo 5:5 \xt Job 2:6\x* \p \v 6 Pues te'i. Ma' ca' qui' a wadique'ex a qui'il ta bajile'ex ti yan to a sip'il abe' ta yaame'exe. Ma' wa a weele'ex ti le'ec a sip'ili, jabix a tz'etz'eec a levaduraja. Walac u xaabtic u bajil tulacal ichil a harinaja.\x * \xo 5:6 \xt Ga 5:9\x* \v 7 Joq'uese'ex jabix a uchben harina a yan u levadura ti'i ca' p'aatüque'ex jabix a tumul harina a ma' yan u levadurajili, u men baalo' ti que'ene'ex cuchi. Le'ecoo' aj Israele, u quimsajoo' a carnero\f + \fr 5:7 \ft tümünyuc\f* ti'i u c'ajsabeebal ti mani u yaj xa'num a Dios ti ca'an yoc'oloo' uchi. A carnero abe'e, u p'is ti quimi a Cristo tiqui woc'lal.\x * \xo 5:7 \xt Is 53:7; Jn 19:14\x* \v 8 Jabix ilic ti jantabi a carnero\f + \fr 5:8 \ft tümünyuc\f* abe' etel a waj harina a ma' yan u levadurajili, baalo' ilic ino'ono. Yan ti c'ajsic a Cristo etel jabix a tumul harina a ma' yan u levadurajili. Le'ec abe' a toj na'ata, etel a jaja. Yan ti p'ütic a jabix a uchben harina a yan u levadurajili, le'ec a c'asa, etel a sip'ili.\x * \xo 5:8 \xt Ex 12:15; Dt 16:3\x* \p \v 9 Pues te'i. In tz'iibtaj te'ex ichil a carta ti ma' a wet'octique'exoo' aj ma'su'taloo'o.\x * \xo 5:9 \xt 2 Co 6:14\x* \v 10 Aj ma'su'tal in tzicbaltaja, hermanojoo'. Ma' in tzicbaltaj a ca'ax macac yoc'olcab te'i a walacoo' u betic a ma'su'tala, wa a top jac'a, wa a walacoo' u xuuch'u, wa a walacoo' u c'ajsic a dios a betabiji. Ma' yan biqui a cuntale'ex yoc'olcab wa ma' ta wet'octique'exoo' a ca'ax macac abe' ma'ax tz'etz'eeque.\x * \xo 5:10 \xt Jn 17:15\x* \v 11 Jadi' in tz'iibtaj te'ex ti ma' a wet'octique'exoo' a mac a tan u chiitbil jabix hermano wa u cüxtaj u sip'il jabix aj ma'su'tal, wa jac', wa walac u c'ajsic a dios a betabi, wa walac u pulic u t'an ti c'as, wa walac u caalül, wa walac u xuuch'. Ma' a beele'ex a wet'octoo' ma'ax ti janal xan.\x * \xo 5:11 \xt Mt 18:17; Ro 16:17; 2 Jn; 10; Ga 2:12\x* \v 12 ¿C'u' in yanil ca' in wiloo' u sip'il a ca'ax macac yoc'olcaba? C'u' betiqui, tz'abi to'on ca' ti tz'a'oo' u sip'il a hermanojo.\x * \xo 5:12 \xt Mr 4:11; Col 4:5; 1 Ti 3:7\x* \v 13 Ti'i Dios a cuenta abe'e, le'ec u yilbil u sip'il a ca'ax macac yoc'olcaba. Joc'se'ex abe' a c'ac'as winic ta yaame'ex u men te'ex a cuenta abe'e.\x * \xo 5:13 \xt Ec 12:14; He 13:4\x* \c 6 \s1 Ma' a bensique'ex a wet-hermanojil tu taan aj il sip'ili. \p \v 1 Pues te'i. Uchac u cüxtic u sip'il jun tuul a hermano ti'i ulaac' a hermanojo. ¿C'u' ca'a ma' saac u benes a hermano abe' tu taan a ma' hermano u yila' u sip'il? ¿C'u' ca'a ma' tan u bensic ala'i tu taanoo' a hermanojo? Te'i cuchi u yilbil u sip'il. \v 2 ¿Ma' wa a weele'ex? Le'ec boon tuulo'on a hermanojo, bel u ca'a tz'abül ti yanil ca' ti wiloo' u sip'il a cristiano yoc'olcaba. Wa ino'on bel ti ca'a ti wiloo' u sip'il a yoc'olcaba, ¿ma' wa jede'eque'ex a paatal a wilic a tz'etz'eec a sip'il abe' ta yaame'exe?\x * \xo 6:2 \xt Sal 49:14; Sal 149:5-9; Dn 7:22; Lc 22:30; Rev 2:26; Rev 20:4\x* \v 3 ¿Ma' wa a weele'ex ti bel xan ti ca'a ti wiloo' u sip'il u yaj xa'num a Dios ti ca'ana, le'ec boon tuul u cüxtajoo' u sip'il? ¿Uxtun a sip'il yoc'ol c'u'ac yoc'olcaba? Mas jede'ec cuchi ti wilic a jabix abe'e.\x * \xo 6:3 \xt Mt 25:41; 2 P 2:4; Jud 6\x* \v 4 Le'ec ca' u cüxte u sip'il tu bajil a hermanojo, ¿c'u' ca'a tan u yaalbül u sip'il ti'ijoo' a ma' hermanojo, le'ec a ma' nooch u wichil u meyaj tu yaamoo' a hermanojo? \v 5 Sudaque'ex cuchi etel c'u' in wadaja. ¿Ma' wa yan ma'ax jun tuul ta yaame'ex a chucul u na'at u yiloo' u sip'il a hermano tu bajili? \v 6 Jun tuul a hermanojo, tan u tz'eec ca' ilbic u sip'il ulaac' a hermanojo. Ma' jadi' abe'e, tan u tz'eec ca' ilbic u sip'il u menoo' a ma' hermanojo. \v 7 Top ma' qui' ti tane'ex a tz'eec ca' ilbic u sip'il jun tuulac a hermanojo. ¿C'u' ca'a ma' tane'ex a p'ütic ca' joboc chen ti baalo' ca'ax betabi a yaj te'exe? ¿C'u' ca'a ma' tane'ex a p'ütic ti xuuch'bi te'ex?\x * \xo 6:7 \xt Pr 20:22; Mt 5:39,41; Lc 6:29; Ro 12:17; 1 Ta 5:15; 1 P 2:19,23; 1 P 3:9\x* \v 8 Ma' ilic toj tane'ex a betiqui. Tane'ex ilic a cho', y tane'ex ilic a xuuch' ti'i ilic a wet-hermanojil.\x * \xo 6:8 \xt 1 Ta 4:6\x* \v 9 ¿Ma' wa a weele'ex ti ma' tu yocol tu cuenta Dios a ma' tojoo' u na'ata? Ma' a tusique'ex a bajil. Ma' tu yocol tu cuenta a Dios aj ma'su'taloo'i. Ma'ax tu yocoloo' a walacoo' u c'ajsic a dios a betabiji. Ma'ax tu yocoloo' a walacoo' u cüjtal etel a ca'ax macaqui. Ma'ax tu yocoloo' a walacoo' u tz'eec u yetwiniquil ti jabix u yütani.\x * \xo 6:9 \xt Ex 23:1; Is 3:11; Zac 5:3; Hch 24:25; 1 Ti 1:9\x* \v 10 Ma'ax tu yocoloo' tu cuenta a Dios aj xuuch'u, ma'ax le'ecoo' a top jac'oo'o, ma'ax le'ecoo' aj caalülü, ma'ax le'ecoo' a walacoo' u pulic u t'an ti c'as, ma'ax le'ecoo' a walacoo' u xuuch' etel tus. \v 11 Yan ta yaame'ex u betajoo' ti baalo' ti ma'ax to u c'üm-ooltoo' a Cristojo. C'u' betiqui, le'ec ca' a c'üm-ooltaje'ex a Noochtzil a Jesucristo etel u Püsüc'al a Dioso, sa'tesabi a sip'ile'ex. P'aate'ex ti'ije'ex Dios. Ilbe'ex ti toje'ex a na'at u men Dios.\x * \xo 6:11 \xt Jn 13:10; Hch 22:16; Ef 5:26; He 10:22; 1 P 3:21\x* \s1 Yan ti betic a tojo. \p \v 12 Pues te'i. Jede'ec u paatal in betic tulacal a c'u' in c'ati in bete'. C'u' betiqui, ma' yan u qui'il tulacal a c'u'aca. Jede'ec u paatal in betic tulacal a c'u' in c'ati in bete', pero ma' tin cho'ic in bajil in bete' a c'u' a ma' qui' tu c'axül ten a bel u cu ti'alteene.\x * \xo 6:12 \xt 1 Co 10:23\x* \v 13 Jaj ti betabi a janal ti'i u beel ichil u nüc' a maca. Jaj ilic ti betabi u nüc' ti'i u cuuchil u janal. Le'ec a janal etel u nüc' a maca, bel u ca'a jobsabül u men a Dioso. C'u' betiqui, ma' jaj ti betabi a mac ti'i ca' cüjlac etel a ca'ax macaqui. Betabi a mac ti'i ca' u tz'oques a Noochtzili. A Noochtzili, u c'ati u tücaa'te a maca.\x * \xo 6:13 \xt Ro 7:4; 1 Ta 4:3; Ef 5:23\x* \v 14 Le'ec a Dioso, u ca' cuxquintaj a Noochtzili. Bel ilic u cu ca' cuxquinto'on etel ilic u muc'.\x * \xo 6:14 \xt Ro 6:5; Ef 1:19\x* \p \v 15 Pues te'i. Wa cuchi ca' xiquen ti cüjtal etel a c'ac'as ix ch'upu, bel cuchi in quin tz'aa' in bajil ti jun tuul iliquen etel. ¿Ma' wa a weele'ex ti le'ec ino'ono, jabixo'on u büq'uel a Cristojo? Ti baalo'o, joc'ol u ca'a cuchi jabix jun tuul ilic tu bajil u büq'uel a Cristo etel a c'ac'as ix ch'upu. Top ma' qui' ca' ti bete' a jabix abe'e. \v 16 ¿Ma' wa a weele'ex ti le'ec a winic a bini etel a c'ac'as ix ch'upu, joq'ui ti'i ti jun tuul ilic tu bajil a ca' tuulu? Baalo' ilic ti tz'iiba'an: —Le'ec a ca' tuulu, joq'ui ti jun tuul ilic tu bajil,— cu t'an a t'an a tz'iiba'an yoc'ol a winic etel u yütana.\x * \xo 6:16 \xt Gn 2:24; Mt 19:5\x* \v 17 C'u' betiqui, le'ec a mac a ca' u c'üm-oolte a Noochtzili, joq'ui ti'i ti jun p'eel ilic u püsüc'al etel a Noochtzili.\x * \xo 6:17 \xt Jn 17:21; Ef 5:30\x* \v 18 Ma' a cüjtale'ex etel a ca'ax macaca. Xooyte'ex a sip'il abe' jabix cuchi tane'ex a puutz'ul tu taan. Tulacal a boon u chucaan a sip'il a walac u cüxtic a maca, tan u cüxtic u sip'il etel ulaac' a maca. C'u' betic ca' cüjlac etel a ca'ax macaca, u cüxtaj u sip'il etel ilic u bajil.\x * \xo 6:18 \xt Ro 1:24; 1 Ta 4:4\x* \v 19 ¿Ma' wa a weele'ex ti le'ec inche'exe, le'ec u yotoch u Püsüc'al a Dios a que'en ichile'ex a püsüc'al. Tz'abi to'on ala'i u men a Dioso. Ino'ono, ma' ca' to'on tiqui bajili.\x * \xo 6:19 \xt 2 Co 6:16; Ro 14:7; 2 Co 5:15; Tit 2:14\x* \v 20 Ac q'uexa'ano'on tun ti co'oj, mentücü, tulacale'ex a wool ye'e'ex etel c'u' a tane'ex a betic ti qui' u na'at a Dioso. Bete'ex abe'e, u men ti'ije'ex Dios a büq'uele'ex tac etel a püsüc'ale'ex.\x * \xo 6:20 \xt Ga 3:13; He 9:12; 1 P 1:18; Rev 5:9; Mt 5:16; 2 Co 7:1\x* \c 7 \s1 A t'an u tz'iibtaj aj Pablo yoc'ol a tz'ocolbeele. \p \v 1 Pues te'i. Aleebe bel in quin nuucte c'u' a tz'iibtaje'ex tene. Qui' cuchi ti ma' u cüxtic u yütan a winiqui. \v 2 C'u' betiqui, top yan a c'aca'as cüjtala. Chen u men abe'e, mas qui' ca' yanac u yütan jujun tuul a winiqui. Mas qui' ca' yanac u yicham jujun tuul ix ch'upu.\x * \xo 7:2 \xt Pr 5:19\x* \v 3 Le'ec a ichamtzili, yan u cüjtal etel u yütan u men u yütan ta wichi. Baalo' ilic a ütantzili, yan u cüjtal etel u yicham u men u yicham ta wichi.\x * \xo 7:3 \xt Ex 21:10; 1 P 3:7\x* \v 4 Yan u cüjtal ti baalo' u men le'ec a ütantzili, ma' ca' tan u tücaa'tic u bajil tu junali. Yan tun u yumil, le'ec u yicham. Baalo' ilic a ichamtzili, ma' ca' tan u tücaa'tic u bajil tu junali. Yan tun u yumil, le'ec u yütan. \v 5 Ma' qui' u yadicoo' a ma' tu bajiloo'. Jabix ilic ti walac u p'ütbül a janal ti tan u suq'uin, uchac baalo' ilic tanoo' u tuclic u bete' a winic etel u yütan yoc'oloo' u cüjtal tu bajil ti'i ca' paatacoo' u mas t'an etel a Dioso. Uchac qui' wa jumbeloo' u yool u bete', pero ma' ti yaab q'uin, u men Dios u tz'aj ca' cüjlacoo' tu bajil. Wa ma'a, uchac u yaaltabül emsabüloo' u yool u men a quisin u men ma' tanoo' u cününtic u bajil ti qui'.\x * \xo 7:5 \xt 1 Ta 3:5\x* \v 6 Ma' tan in wadic te'ex ti yan a betique'ex ti baalo'i. Chen tan in wadic te'ex ti ma' c'as a betique'ex ti baalo'o.\x * \xo 7:6 \xt 2 Co 8:3; 2 Co 11:17\x* \v 7 Tin tuclic inene, mas qui' cuchi ca' culacoo' tulacal ti ma' yanoo' u yütan jabix ilic inene. C'u' betiqui, jujumpaay u patalil a tz'abi ti'i a jujun tuul u men a Dioso.\x * \xo 7:7 \xt Hch 26:29; 1 Co 9:5; Mt 19:12; 1 Co 12:11\x* \p \v 8 Pues te'i. ¿Uxtun a ma' yanacoo' u yütan wa ma' yanacoo' u yicham wa ix ma'ichamoo'o? Tin t'an inene, qui' ca' culacoo' ti baalo'. Baalo' ilic ti que'enen inene.\x * \xo 7:8 \xt 1 Co 7:26\x* \v 9 C'u' betic wa ma' tu paataloo' u cününtoo' u bajil ti qui'i, mas toj ca' u cüxtoo' u yütan y u yicham. Ma' qui' ca' culacoo' tu junal wa que'enoo' u yool u cüxte.\x * \xo 7:9 \xt 1 Ti 5:14\x* \p \v 10 Pues te'i. ¿Uxtun a yan u yicham wa u yütan? Tan in wadic te'ex c'u' u yadaj a Noochtzili. Le'ec a ütantzili, ma' qui' u p'ütic u yicham.\x * \xo 7:10 \xt Jer 3:20; Mal 2:14,16; Mt 5:32; Mt 19:6-9; Mr 10:11,12; Lc 16:18\x* \v 11 C'u' betic wa ca' u p'ütü'ü, yan u cuntal ti ma' yan u yicham. Wa ma' qui' tu wich u cuntal ti baalo'o, yan u yusc'al tu pach etel u yicham. Le'ec a ichamtzili, ma' qui' ca' u p'ütü' u yütan ilic xan. \p \v 12 Pues te'i. Ma' yan a aalbi biq'uin ado' u men a Noochtzil yoc'ol a bel to in quin wadü'ü, pero baala' in t'an inen ti'ijoo' u chucaan a cristianojo. Uchac yan a hermano jun tuulac a ma' u c'üm-oolte a Noochtzil u yütana. Wa qui' tu wich u yütan u cuntal etel u yicham abe'e, ma' qui' ca' u p'ütü' u yütan. \v 13 Uchac yan jun tuulac ix hermana a ma' u c'üm-oolte a Noochtzil u yicham. Wa qui' tu wich u yicham u cuntal etel u yütan abe'e, ma' qui' ca' u p'ütü' u yicham. \v 14 Chen u men u c'üm-ooltaj a Cristo u yütana, p'aati jabix cuchi ti'i ilic Dios u yicham. Baalo' ilic a winic u c'üm-ooltaj a Cristojo. P'aati jabix cuchi ti'i ilic Dios u yütan. Wa cuchi ma' baalo' ti yan, ma' cuchi ti'i Dios u mejenoo' ala'oo'. C'u' betic aleebe, ti'ijoo' Dios.\x * \xo 7:14 \xt Mal 2:15,16; Esd 6:2; Is 52:1; Hch 10:23; Ro 11:16\x* \p \v 15 Pues te'i. Le'ec a ichamtzil wa a ütantzil a ma' u c'üm-ooltaj a Dioso, uchac u c'atiintic u p'ütic u yet'oc a hermanojo. Yan u cha'bül u p'ütic. Wa ma' u c'ati cuntal a ma' hermanojo, ma' yan u leyil ca' culac a hermano etele, wa ix ch'up wa winic. Le'ec boon tuulo'on a hermanojo, püybo'on u men Dios ti'i ca' jetz'lac ti wool, mentücü, yan ti cha'ic u beel a ma' hermano abe' wa baalo' u c'ati.\x * \xo 7:15 \xt Ro 12:18\x* \v 16 Ma' a weel. Uchac ta woc'lal u c'üm-ooltic a Cristo a wicham. Ma'ax inchech hermano, ma' a weel. Uchac ta woc'lal u c'üm-ooltic a Cristo a wütan.\x * \xo 7:16 \xt 1 P 3:1\x* \p \v 17 Pues te'i. Tulacal a boon tuul a tanoo' u c'üm-ooltic a Noochtzili, yan u beticoo' jabix u c'ati a Noochtzili. Jabix ilic ti que'enoo' le'ec ti püyboo' u men a Dioso, wa yan u yütan wa u yicham wa ma'a, baalo' ilic ti yanoo' u cuntaloo'. Le'ec abe' a t'an a walac in wadic ti'ijoo' tulacal a boon muuch' a hermanojo.\x * \xo 7:17 \xt 2 Co 11:28\x* \v 18 Uchac yan a mac ta yaame'ex a ac yan tun u p'is a circuncision tuwich u yot'el le'ec ti püybi u men Dios ca' u c'üm-oolte a Cristojo. Ma' qui' ca' u yaalte u joq'ues u p'is a circuncision abe'e. Le'ec mac a ma' yan u p'is a circuncision tuwich u yot'el ti püybi u men a Dioso, ma' qui' ca' u yaalte u c'ümü' u p'is a circuncisiono.\x * \xo 7:18 \xt Hch; 15; Ga 5:2\x* \v 19 Ma' yan u c'abeetil u p'is a circuncision wa a c'ümaje'ex wa ma' a c'ümaje'ex. Jadi' c'abeet a tz'ocse'ex u t'an a Dioso.\x * \xo 7:19 \xt Ga 6:15; Col 3:11; Jn 15:14; 1 Jn 2:3\x* \v 20 Tulacal a maca, yan u cuntal jabix ilic ti que'en le'ec ti püybi u men a Dioso.\x * \xo 7:20 \xt Ef 4:1\x* \v 21 Ca'ax q'uexbil mozojech le'ec ti püybeech u men Dios ca' a c'üm-ooltaj a Cristojo, ma' a top tuclic abe'e. C'u' betiqui, wa ca' yanac biqui ca' joc'oquech tu qui'il etel mac u q'uexajeche, joq'uen.\x * \xo 7:21 \xt Ga 3:28; Is 58:6\x* \v 22 Le'ec mac a yan tun u yumil ti püybi u men Dios ca' u c'üm-ooltaj a Noochtzili, ma'ax c'u'i u men joc'sabi tu c'ü' a quisini. Le'ec mac a ma' yan u yumil ti püybi u men a Dioso, oqui a Cristo ti'i u yumil ca' u bete' u meyaj.\x * \xo 7:22 \xt Jn 8:36; Ga 5:13\x* \v 23 Ac q'uexa'ano'on tun ti co'oj u men a Cristo le'ec ti u c'ümaj a yaj tiqui woc'lala. Ma' a cha'ique'ex u jelbel a qui'il na'at u menoo' a cristianojo.\x * \xo 7:23 \xt Lv 25:42\x* \v 24 Hermanoje'ex, u men baalo' ti yan, yan a cuntale'ex jabix ilic ti que'ene'ex le'ec ti püybe'ex u men Dios ca' a c'üm-ooltaje'ex a Noochtzili. Qui' tun ti que'ene'ex etel a Dioso. \p \v 25 Pues te'i. ¿Uxtun ix chu' a ma' yan u yichama, wa ch'ajom a ma' yan u yütana? Ma' aalbi ten ma'ax c'u'i yoc'ol abe' u men a Dioso. Jede'ec in wadic te'ex in tucul yoc'ol a jabix abe'e. A weele'ex ti toj in t'an u men ch'a'bi in wotzilil u men a Noochtzili.\x * \xo 7:25 \xt 2 Co 8:8; 1 Ti 1:16; 1 Ti 1:12\x* \v 26 Tin tucul inene, u men a boon a yaj a yan aleebe, mas qui' cuchi ca' culac a mac jabix ilic ti que'en. \v 27 Wa yan a wütana, ma' a p'ütic. Wa ma' yan a wütana, ma' a beel a cüxte. \v 28 C'u' betiqui, wa ca' a cüxte a wütana, ma' tan a cüxtic a sip'ili. Wa ca' u cüxte u yicham jun tuul ix chu'u, ma' tan u cüxtic u sip'ili. C'u' betiqui, le'ec a tanoo' u cüxtic u yütan wa u yichama, beloo' u cu c'ümü' a mas yaj yoc'olcab tuwich a yaj a tanoo' u c'ümic a ma' u cüxtajoo' u yütan wa u yicham. Ma' in c'ati cuchi ca' a c'üme'ex a yaj abe' ti mas yaab. \v 29 Hermanoje'ex, in wadaj abe' u men ma' ca' yaab q'uin to u beel ca' yanac a yaj abe'e. Le'ec boon tuul a yanoo' u yütana, que'enoo' cuchi u yool tu pach a Dios jabix cuchi a mac a ma' yan u yütan.\x * \xo 7:29 \xt Job 14:1,2; Sal 39:4,7; Sal 90:5,10; Sal 103:15,16; Ec 6:12; Ec 9:10; Ro 13:11,12; 1 P 4:7; 2 P 3:8,9; 1 Jn 2:17\x* \v 30-31 Le'ec a tanoo' u yoc'tic a c'u' a ti'i a yoc'olcaba, wa top qui'oo' u yool etel a c'u' a ti'i a yoc'olcaba, wa tanoo' u q'uex, wa tanoo' u men negocio yoc'olcab, que'enoo' cuchi u yool tu pach a Dios jabix cuchi a mac a ma' chen tan u betic tulacal abe'e. Le'ec a tulacal a c'u' a ti'i a yoc'olcaba, tan u jobol.\x * \xo 7:30-31 \xt 1 Co 9:18; Sal 39:6; Stg 4:14; 1 Jn 2:17\x* \v 32 In c'ati cuchi ti jadi' tu p'is tane'ex a tuclic a c'u' a ti'i a yoc'olcaba. Le'ec a winic a ma' yan u yütana, tan u tuclic a Noochtzil biqui ca' u bete' a c'u' a qui' tu wichi.\x * \xo 7:32 \xt 1 Ti 5:5\x* \v 33 Le'ec a yan u yütana, tan ilic u tuclic a c'u' a ti'i a yoc'olcab le'ec biqui ca' u qui'cunte u yool u yütan. \v 34 Tan u tuclic ich ca' xeel. Baalo' ilic ix ch'up ix chu' a ma' yan u yichama, tan u tuclic a c'u' a ti'i a Noochtzili. Tan u tuclic biqui ca' tojac u yool biqui ca' tojac u cuxtal jumpul. C'u' betic ix ch'up a yan u yichama, tan ilic u tuclic a c'u' a ti'i a yoc'olcaba, le'ec biqui ca' u qui'cunte u yool u yicham.\x * \xo 7:34 \xt Lc 10:40\x* \v 35 In wadaj te'ex abe' ti'i ca' in waante'ex. Ma' tan in yaaltic in c'üte'ex a wich etel a c'u' a c'ate'ex a bete'e. In wadaj te'ex abe' ti'i ca' a bete'ex a tojo. In wadaj te'ex abe' ti'i ca' a tz'ocse'ex a Dios tulacale'ex a wool. \v 36 Uchac yan jun tuul a winiqui, tan u tuclic ti ma' qui' ti ma' tan u tz'ocolbeel etel ix chu' a c'aata'an u mene. Top que'en u yool u ch'aa'. Wa ma' yan biqui u cuntal tu junala, qui' u betic a jabix u c'atiji le'ec ca' uchuc u tz'ocolbeele. Ma' sip'il abe'e. \v 37 Uchac yan a mac a top chich u yool u cuntal tu junal jabix ilic ti que'en. Ma' tan u choct'anbül ti'i ca' culac tu junal. Chen tan u betic a jabix u c'ati le'ec ca' culac jabix ti que'en. Qui' ti que'en ala'aji. \v 38 Ti baalo'o, le'ec mac a tan u tz'ocolbeel etel ix chu' u c'aataja, qui' a tan u betiqui. Le'ec mac a ma' tan u tz'ocolbeele, tan u betic a mas qui' tucaye'il.\x * \xo 7:38 \xt He 13:4\x* \p \v 39 Pues te'i. Le'ec a ütantzili, ma' tu paatal u p'ütic u yicham ti cuxa'an to. Le'ec ca' quimic u yichama, u paatal u ca' cüxtic ulaac' u yicham jabix u c'atiji. Jadi' yan u cüxtic u yicham tu yaamoo' a hermanojo.\x * \xo 7:39 \xt Ro 7:2; 2 Co 6:14; Dt 17:3\x* \v 40 C'u' betic tin t'an inene, mas qui' cuchi u yool wa ca' culac tu junal jabix ti que'en ti'i ca' u bete' u meyaj a Dioso. Tin t'an inene, baalo' ilic u t'an u Püsüc'al a Dios a que'en tin wetele. \c 8 \s1 U tz'iib aj Pablo yoc'ol a janal a tz'abi ti'i a ma' jil Dioso. \p \v 1 Pues te'i. Aleebe bel in quin tz'iibte te'ex yoc'ol a janal a tz'abi ti'i a dios a betabiji. Jaj a t'ane'ex. Tulacalo'on ti weel tz'etz'eec yoc'ol abe'e. C'u' betiqui, mac a top tan u tuclic ti yaab u yeele, walac u tz'eec u bajil jabix yaab u yeele. Ma' qui' a tuclique'ex jabix top yaab a weele'exe. Mas qui' a yacuntique'ex a bajil ta bajile'exe. Walac u yantal u muc' a t'ane'ex tanile'ex a betic ti baalo'.\x * \xo 8:1 \xt Hch 15:20; Ro 14:14\x* \v 2 Le'ec mac a tan u tuclic ti top yaab u yeele, ma'ax to u yeelte c'u' a c'abeet ca' u yeelte.\x * \xo 8:2 \xt Ga 6:3; 1 Ti 6:4\x* \v 3 C'u' betiqui, mac a yaj u yubi a Dioso, eeltzil u men a Dioso.\x * \xo 8:3 \xt Ex 33:12; Nah 1:7; Mt 7:23; Ga 4:9; 2 Ti 2:19\x* \p \v 4 Pues te'i. Uxtun u jantabül a janal a tz'abi ti'i a dios a betabiji. Jaj a t'ane'ex ti ma' Dios abe'e. Jadi' a Dios ti ca'ana, jadi' a chucul Dioso.\x * \xo 8:4 \xt Is 41:24; Dt 4:39; Dt 6:4; Dt 32:9; Is 37:16; Is 44:8; Is 45:5; Jer 10:10\x* \v 5 Tu t'anoo' a cristianojo, yan ti yaab a dios jabix c'u'ac taca. Yan ti yaab jabix a noochtzili. Ca'ax yan ti yaab a jabix abe' ti ca'an wa ti lu'um tu t'anoo' a cristianojo,\x * \xo 8:5 \xt Jn 10:34\x* \v 6 ti'i ino'ono, jadi' jun tuul ilic a Dios a yana. Le'ec abe'e, le'ec a Tattzili. Le'ec ala'aji, u tz'aj betabül tulacal c'u' a yana. Yano'on jadi' ti'i ca' ti tz'oques ala'aji. Jadi' jun tuul ilic a Noochtzil a yana. Le'ec abe'e, le'ec a Jesucristojo. Le'ec, u betaj tulacal a c'u' a yana. Chen u men ala'aji, tz'abi ti cuxtal jumpul.\x * \xo 8:6 \xt Mal 2:10; Ef 4:6; Hch 17:26; Ro 11:36; Hch 2:36; Jn 1:3\x* \p \v 7 Pues te'i. Ca'ax baalo' ti yan, ma' tulacaloo' u yeel abe' yoc'ol a Dioso. Yan a sucoo' to u tucle jabix cuxa'an a dios a betabiji. Le'ec ca' u jantoo' c'u' a tz'abi ti'i a jabix a dios abe'e, walacoo' u tuclic ti le'ec a dios a betabi u yumil a janal abe'e. Le'ec ti tanoo' u jantic abe'e, walac u yajtaloo' u yool u men tanoo' u tuclic ti tanoo' u betic c'u' a ma' u c'ati a Dios ti ca'an ti tanoo' u tz'ocsic u yanil a dios abe' a chen betabiji. Tan u yantal ti'ijoo' ti baalo' chen u men ma' chuculacoo' u na'at. \v 8 C'üma'ano'on u men Dios ma' u men a janali. Ma' u men ma' tan ti jantic abe' ti mas c'aso'on etel a Dioso. Ma'ax u men tan ti jantic abe' ti mas qui'o'on etel a Dioso. \v 9 C'u' betiqui, cününte'ex a bajil eteloo' a hermano a ma' chuculoo' u na'at. Ma' a cho'ique'exoo' ca' yajacoo' u yool etel a c'u' u paatale'ex a janteje. \v 10 Incheche, yaab a weel yoc'ol abe'e. Uchac que'enech pach mesa ichil u c'unajil a dios a betabiji. Wa ca' ilbiquech u men a hermano a ma' chucul u na'ata, uchac u yaaltic ilic u jante a janal abe' a tz'abi ti'i a dios a chen betabiji. \v 11 Ti baalo'o, bel u cu cüxte u sip'il a ma' chucul u na'at chen yoc'ol c'u' a weel ti patalech a bete'e. Quimi ilic a Cristo yoc'lal a hermano abe'e. \v 12 Le'ec ti tan a cho'icoo' a hermano a ma' chucul u na'at ti baalo'o, tan ilic a cüxtic a sip'il eteloo' u men sip'il ca' a cho'oo'. Tanil a cho'iqui, tan ilic a cüxtic a sip'il etel a Cristojo.\x * \xo 8:12 \xt Mt 25:40; Hch 9:4\x* \v 13 Wa cuchi yan a hermano a bel u ca'a cho'bol chen yoc'ol a janal ti baalo'o, ma' cuchi tin ca' jantic a büc' ti'i ma' in cho'ic a hermano abe'e. \c 9 \s1 Le'ec ada' c'u' a patal u bete' jun tuul u yaj xa'num a Cristojo. \p \v 1 Pues te'i. Inen jun tuul u yaj xa'num a Jesucristojo. Ma' tan in tücaa'bül u men ma'ax mac ti cristianojil. Inen xan, in wilaj ilic a Jesus le'ec ti Noochil. Jela'ane'ex a cuxtal chen u men tan in betic u meyaj a Noochtzili.\x * \xo 9:1 \xt 1 Ti 2:7; 2 Ti 1:11; Hch 9:3; Hch 18:9\x* \v 2 Ti'ijoo' ulaac' a maca, uchac ma' inen u yaj xa'num a Cristojo. C'u' betic ti'ije'ex inche'exe, le'ec inen u yaj xa'num a Cristo u men tücaa'been ta yaame'ex. Le'ec ca' a c'üm-ooltaje'ex a Cristojo, oque'ex ti'i u p'is ti le'ec inene, tücaa'been u men a Noochtzili.\x * \xo 9:2 \xt 2 Co 3:2\x* \p \v 3 Pues te'i. Le'ec ada' a t'an a walac in wadic ti'ijoo' boon tuul a walacoo' u yilic wa qui' wa ma' qui' a walac in betiqui. \v 4 Qui' ca' ti c'ümü' ti janal ti wuc'ul yoc'lal ti meyaj.\x * \xo 9:4 \xt 2 Ta 3:9\x* \v 5 Le'ecoo' ti chucaan u yaj xa'num a Cristojo, tanoo' u bensic u yütan le'ec ix hermana ilic tu pach ti tanoo' u manül. Baalo' ilic a tanoo' u betic u yitz'inoo' a Noochtzili. Baalo' ilic a tan u betic aj Pedrojo, le'ec jun tuul u yaj xa'num a Cristojo. ¿Ma' wa jede'ec u paatal ti bensicoo' ti wütan tiqui pach ti tan ti manül wa cuchi yan ti wütana?\x * \xo 9:5 \xt Mt 13:55; Mr 6:3; Mt 8:14\x* \v 6 Uxtun inen in wet'oc aj Bernabeje. Tan ti meyaj etel ilic ti c'ü' ti'i ca' yanac to'on c'u' a c'abeet to'on ti'i a cuxtal yoc'olcaba. ¿Ma' wa jede'ec ilic cuchi u paatal ti p'ütic a meyaj a suco'on ti bete' jabix u p'ütajoo' u chucaan u yaj xa'num a Cristojo.\x * \xo 9:6 \xt 2 Ta 3:8\x* \v 7 ¿Mac a walac u yocol ti soldadojil y chen etel ilic u taq'uin ca' u q'uexe' c'u' a c'abeet ti'iji? Ma'ax mac. Walacoo' u c'ümic u naal. ¿Mac a walac u püq'uic u cuuch püc'aal y ma' tu yaaltic u wich? Ma'ax mac. ¿Mac a walac u cününtic u yalac' y ma' tu yaaltic u leche? Ma'ax mac.\x * \xo 9:7 \xt 2 Co 10:4; 2 Ti 4:7; Dt 20:6; Pr 27:18; Jn 21:15; 1 P 5:2\x* \v 8 In tzicbaltaj biqui ti walacoo' u betic a cristiano ti'i ca' chiclac ti yan u c'ümic u naal aj meyaja. Baalo' ilic a tz'iiba'an ichil a ley u tz'iibtaj aj Moisese. \v 9 —Le'ec a wacax a tan u pa' u semilla harinaja\f + \fr 9:9 \ft trigo wa wheat\f*, ma' a c'üxic u ni' ti'i ma' u jantic,— cu t'an a t'an a tz'iiba'an ichil a ley u tz'iibtaj aj Moisese. Le'ec ca' u yadaj abe' a Dioso, ma' chen wacax a tan u tucliqui.\x * \xo 9:9 \xt Dt 25:4\x* \v 10 U tuclajo'on ilic ca' ti c'ümü' u naal ti meyaj. Le'ec a tan u pac'a, tan u tuclic boon a jede'ec u tz'eec ti tan u püq'uiqui. Le'ec a tan u jocho, tan ilic u tuclic boon a tan u jochic a bel u ca'a ti p'aatül ti'iji.\x * \xo 9:10 \xt 2 Ti 2:6\x* \v 11 Ino'ono, ti tz'aj te'ex a quich'pan na'at yoc'ol Dios jabix cuchi tan ti püq'uic a na'at abe' ichile'ex a püsüc'al. ¿Tan wa ti betic a c'as tanil ti c'ümic ti naal yoc'ol a meyaj abe'e? Le'ec a naal abe' a tan in tzicbaltiqui, le'ec a c'u' tac te'ex a chen ti'i a wa'ye' yoc'olcaba.\x * \xo 9:11 \xt Mal 3:8,9; Mt 10:10; Lc 10:7; Ro 15:27; Ga 6:6; Hch 20:31,34\x* \v 12 Yanoo' ulaac' a yan u c'ümicoo' u naal ta wetele'exe. Ino'on xan, ¿ma' wa mas jede'ec cuchi u paatal ti c'ümic abe'e? Ca'ax jede'ec cuchi ti c'ümic abe'e, ma' ta'ach ti c'aatic ca' tz'abüc to'on. Tulacal a c'u' a walac u yuchul to'on u men ma' yan c'u' a c'abeet to'ono, walac ti muc'yajtic ti'i ma' ti c'ütic u wich u tz'ocsabül u pectzil a Cristojo.\x * \xo 9:12 \xt 2 Co 11:7; 2 Co 12:13,14; 1 Ta 2:6,9\x* \v 13 ¿Ma' wa a weele'ex? Le'ec mac a tan u meyaj ichil u yotoch a Dioso, walac u tz'abül u janal u men tan u meyaj te'i. Le'ec a walacoo' u meyaj tuba walac u chubul a baalche' ti'i u sij-ool a Dioso, walacoo' ilic u yaaltic tz'etz'eecac u büq'uel a baalche' abe'.\x * \xo 9:13 \xt Lv 6:16; Lv 7:6,8; Nm 5:9; Nm 18:8,20\x* \v 14 Baalo' ilic aleebe. —Yan a mac a jadi' u meyaj u yadü' u pectzil a Dioso. Yan u c'ümic ti chucul u naal ti'i u cuxtal yoc'lal u meyaj abe'e,— cu t'an a Noochtzili.\x * \xo 9:14 \xt Lc 10:7; Ga 6:6; 1 Ti 5:17\x* \v 15 Inene, ma'ax jun sut in c'aataj ca' tz'abüc ten a jabix abe'e. Ma'ax etel a tz'iib a tan in betic aleebe, ma' tan in c'aatic ca' tz'abüc ten in naal ti baalo'. Qui' in wool ti tan in wadic u t'an a Dios ti ma'ax boon u tool. Wa cuchi ca' in c'aate u naal in meyaja, manül u ca'a u qui'il in wool. Mas qui' cuchi tin wich ca' quimiquen u men ma' yan c'u' a c'abeet ten tuwich u manül u qui'il in wool ti baalo'. \v 16 Chen u men tan in wadic u pectzil a Dioso, ma' yan c'u' ca'a ca' in wadü' in qui'il tin bajil. Tz'abi ten ca' in wadü' u pectzil a Dioso. Ma' qui' tu c'axül ten wa ma' tin wadic u pectzil a Dioso. \v 17 Wa cuchi tan in betic a meyaj abe' chen u men in c'atiji, yan cuchi in naal. C'u' betiqui, ma' tan in betic abe' chen u men in c'ati. Tz'abi ten ca' in bete' abe' u men a Dioso.\x * \xo 9:17 \xt Ga 2:7; Fil 1:17; Col 1:25\x* \v 18 Ti baalo'o, ¿biqui'il in naal? Le'ec in naala, le'ec u qui'il in wool ti tan in wadic u pectzil a Dios ti ma'ax boon u tool. Ti baalo'o, ma' tan in c'aatic ca' tz'abüc ten c'u' u paatal cuchi in c'ümü' yoc'ol in wadic u pectzil a Dioso, le'ec in naal. \v 19 Ma' tan in bolbol u men ma'ax mac ti cristianojil, mentücü, ma' ilic tan in tücaa'bül u men ma'ax mac ti cristianojil. Ca'ax ma' yanoo' u yanil u tücaa'teene, walac in tz'eec in bajil jabix cuchi yanoo' u yanil a cristiano u tücaa'teen. Walac in tz'eec in bajil jabix inen u yaj meyajoo' tulacaloo' ala'oo'. Walac in betic ti baalo' ti'i ca' yanac biqui ca' in wadü' u pectzil a Cristo ti'i a mas yaab yoc'ol ca' u c'üm-ooltoo'.\x * \xo 9:19 \xt Ga 5:13; Mt 18:15; 1 P 3:1\x* \v 20 Le'ec ti que'enen tu yaamoo' in wetcaal aj Israele, walac in betic jabix a qui' tu wichoo' aj Israel u betabülü, ti'i ca' paatac in wadic u pectzil a Cristo ti'ijoo' yoc'ol ca' u c'üm-ooltoo'. Le'ec ti que'enen tu yaamoo' a que'enoo' yalam a ley u tz'iibtaj aj Moisese, walac in betic jabix a qui' tu wichoo' ca'ax ma' que'enen yalam a ley abe'e. Ti baalo'o, jede'ec u paatal in wadic u pectzil a Cristo ti'ijoo' yoc'ol ca' u c'üm-ooltoo'.\x * \xo 9:20 \xt Hch 16:3; Hch 21:23\x* \v 21 Le'ec ti que'enen tu yaamoo' a ma' que'enoo' yalam a ley u tz'iibtaj aj Moisese, walac in betic jabix ma'ax inen, ma' que'enen yalam a ley abe'e. Ma' tan in wadic ti ma' que'enen yalam u ley a Diosi. Que'enen yalam u ley a Cristojo. Le'ec ca' in bete' ti baalo' ti que'enen tu yaamoo' a ma' que'enoo' yalam a ley u tz'iibtaj aj Moisese, jede'ec u paatal in wadic u pectzil a Cristo ti'ijoo' yoc'ol ca' u c'üm-ooltoo'.\x * \xo 9:21 \xt Ro 2:12; Ga 3:2; 1 Co 7:22\x* \v 22 Ti'ijoo' a ma' chucul u na'at tu pach a Cristojo, in betaj jabix a qui'oo' tu wich ala'oo' ti'i ca' paatac in chichcuntoo' u yool. Ti baalo'o, walac in betic jabix a qui' tu wich tulacaloo' a jujun tuul ca' yanac biqui ca' in sa'altoo' a jujun tuul tu yaamoo'.\x * \xo 9:22 \xt Ro 15:1\x* \v 23 Walac in betic tulacal abe'e, ti'i ca' t'iit'ic u pectzil a Cristo yoc'ol ca' ti laj c'ümü' u qui'il. \p \v 24 Pues te'i. A weele'ex. Le'ec ti tan u tz'abül a alca' yoc'ol ca' chiclac mac a mas patal ti alca'a, le'ec boon tuul a tanoo' u yaaltiqui, walacoo' u yalca'. C'u' betiqui, jadi' jun tuul a walac u ganar tu yaamoo'. Tz'aje'ex a wool a tz'ocse'ex Dios ti'i ca' a c'üme'ex u qui'il jabix ilic u tz'aj u yool ti ganar mac a uchi u ganar ichil a alca' abe'e.\x * \xo 9:24 \xt Ga 2:2; Ga 5:7; Fil 2:16; He 12:1\x* \v 25 Tulacal a boon a mac a walac u yaaltic a alca' ti'i ca' uchuc u ganara, walacoo' ilic u cününtic u bajil ti qui' ichil tulacal a c'u'ac ti'i ca' paatac u yalca' ti qui'. Walacoo' u cününtic u bajil chen ti'i ca' u ganarte a corona a betabi etel pocche' a walac u tuquil a walacoo' u tz'abül ti'i a walac u ganara. Ino'ono, walac ti cününtic ti bajil ti'i ca' ti ganarte a c'u' a ma' ta'ach u jobol.\x * \xo 9:25 \xt 1 Ti 6:12; 2 Ti 2:5; Stg 1:12; Rev 2:10\x* \v 26 Tan in meyaj pero ma' jabix a mac a tan u yalca' ca'ax biquijac. Ma'ax tan in betic jabix a mac a tan u cambal lox a ma'ax c'u' a tan u jütz'iqui, chen ic'.\x * \xo 9:26 \xt 2 Co 5:1\x* \v 27 Inene, tan in cününtic in bajil ti qui' ti'i ma' tin p'aatül ca'ax in wadaj u pectzil a Dios ti'ijoo' ulaac'a.\x * \xo 9:27 \xt Jer 6:30; 2 Co 13:5\x* \c 10 \s1 U t'an aj Pablo yoc'ol a p'aatoo' u men u c'ajsajoo' a dios a betabiji. \p \v 1 Pues te'i. Hermanoje'ex, in c'ati ca' c'aac te'ex ti le'ec ti uchben mamaa' ino'on aj Israelo'ono, laj que'enoo' yalam a muyal a tz'abi u men Dios ti'i u yaj ch'a'bejoo' uchi. Laj manoo' junxeel a ja' Chüc C'ac'naab u c'aba' uchi.\x * \xo 10:1 \xt Ex 13:21; Ex 14:22\x* \v 2 Etel a muyal u ye'beeboo' u benil y etel ca' u mansajoo' a Chüc C'ac'naaba, jabix cuchi u c'ümajoo' a ocja' ti'i u p'is ti'i u laj c'ümicaloo' aj Moises ti'ijoo' u noochil. \v 3 Tulacaloo' u jantajoo' a janal u tz'aj a Dios etel milagro.\x * \xo 10:3 \xt Ex 16:15\x* \v 4 Tulacaloo' u yuc'ajoo' a ja' u tz'aj a Dioso. Le'ec a ja' abe'e, joq'ui ichil a tunichi. Le'ec a tunich abe'e, le'ec u p'is a Cristo a que'en eteloo' ti tanoo' u manül.\x * \xo 10:4 \xt Ex 17:6; Nm 20:11; Sal 78:15; Dt 9:21; Sal 105:41\x* \v 5 C'u' betiqui, ma' qui' u yool a Dios eteloo' u yaabil ti uchben mamaa'. Quimoo' ala'oo' ichil a p'atal lu'um tuba tützman manoo' cuchi. \p \v 6 Pues te'i. Tz'iiba'an abe' yoc'ol ca' ti weelte ti ma' qui' ca' ti c'atiinte ti bete' a c'as jabix ala'oo'o. \v 7 Yan tu yaamoo' ala'oo' u c'ajsajoo' a dios a betabiji. Ma' a c'ajsique'ex a jabix abe'e. Baalo' ti tz'iiba'an yoc'oloo': —Le'ecoo' a cristianojo, chen tinlajoo' ti janal ti uc'ul ca' tun lic'oo' ti men fiestaja. U betajoo' tulacal abe' yoc'lal a dios a chen betabiji,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.\x * \xo 10:7 \xt Ex 32:6\x* \p \v 8 Pues te'i. Yan ilic tu yaamoo' ala'oo' a cüjlajoo' etel a ca'ax macaca. Ma' qui' ca' ti bete' a jabix abe'e. Ichil jun p'eel ilic q'uin mani tu pach u yaabil a quimoo'o. Veintitres mil tuul a quimoo' u men a sip'il abe' a cüjtal etel a ca'ax macaca.\x * \xo 10:8 \xt Nm 25:1\x* \v 9 Yan ilic tu yaamoo' ala'oo' u yaaltajoo' u yila' wa patal a Dioso. Ma' qui' ca' ti bete' a jabix abe'e. Quimoo' ala'oo' u men can.\x * \xo 10:9 \xt Ex 17:2,7\x* \v 10 Yan ilic tu yaamoo' ala'oo' a ma' qui'oo' tu wich c'u' u betaj a Dioso. U p'a'astajoo'. Ma' qui' ca' ti bete' a jabix abe'e. Tücaa'bi u yaj xa'num a Dios ti ca'an u quimesoo'o. \p \v 11 Pues te'i. Uchi tulacal abe' ti'ijoo' ti'i ca' p'aatüc ti'i u p'is to'on ti'i ma' ti cüxtic ti sip'il. Cuxa'ano'on ti nütz'a'an u jobol a yoc'olcaba. Tz'iiba'an abe' ichil u ju'um a Dios ti'i u ye'ical to'on ti ma' qui' ca' ti bete' a jabix u betajoo' ala'oo'o.\x * \xo 10:11 \xt Ro 15:4; He 10:25\x* \v 12 Tucle'ex c'u' u c'ümajoo'. Le'ec mac a tan u tuclic ti chich u yool u tz'oques a Dioso, yan u cününtic u bajil. Sabeensil u cüxtic ilic u sip'il xan. \v 13 Ca'ax boon sut tan u yaaltabül emsabül ti wool ca' ti bete' a c'asa, jadi' tan u yaaltabül jabix ilic ti walac u yuchul ti'i a ca'ax macaca. Ma' jumpaayi. Walac ilic u tz'abül to'on biqui ca' ti muc'yajte wa ti c'ati. Le'ec a Dioso, ma' tu p'ütico'on. U yeel boon a jede'ec u paatal ti muc'yajtic ti'i ma' ti cüxtic ti sip'il. Ma' tu cha'ic ca' yanac ti mas yaab u yaaltabül emsabül ti wool ti bete' a c'asa. Le'ec boon sut ti tan u yaaltabül emsabül ti woolo, bel ilic u cu tz'aa' to'on ti jede'ec u paatal ti sa'altic ti bajil wa ti c'ati ti'i ma' ti cüxtic ti sip'il. Ti baalo'o, jede'ec u paatal ti muc'yajtic u yaaltabül emsabül ti wool ti bete' cuchi a c'asa. C'u' betiqui, ma' ti betic a c'as abe' wa ma' ti c'ati.\x * \xo 10:13 \xt Ex 13:17; 2 P 2:9; Jer 29:11; Hch 27:44\x* \p \v 14 Pues te'i. Hermanoje'ex, u men top walac u yaaltabül emsabül ti wool ti bete' a c'asa, xooyte'ex u c'ajsabül a dios a betabi jabix cuchi tane'ex a puutz'ul tu taan abe'e. \v 15 Yane'ex a na'at. Tucle'ex wa toj wa ma' toj a bel in quin wadü' te'exe. \v 16 Le'ec ti tan ti jantic u c'ajsabeeb a Cristo a p'ütbi to'on ca' ti bete'e, walac ti c'ajsic a Dios yoc'ol a uc'ulu. Le'ec ti tan ti wuq'uic abe'e, tan ti ye'ic ti ti wet'octaj a Cristojo, u men quimi tiqui woc'lal. Le'ec ti tan ti meen xettic ti jantic a janal abe'e, tan ti ye'ic ti ti wet'octaj a Cristojo, u men yajcunbi u büq'uel tiqui woc'lal.\x * \xo 10:16 \xt Mt 26:26; Mr 14:22-24; Lc 22:19,20; Hch 2:42\x* \v 17 Jun p'eel ilic a janal abe' a yana, mentücü, ca'ax yaabo'on, jun muuch'o'on ilic tiqui bajil. Tulacalo'on tan ti jantic a janal abe' a jun p'eel iliqui.\x * \xo 10:17 \xt Ro 12:5\x* \p \v 18 Pues te'i. Tucle'ex biqui ti walacoo' u betic in wetcaal aj Israele. Le'ec a tanoo' u jantic a baalche' a sijibi ti'i a Dioso, tanoo' u yet'octic a Dioso, u men tz'eec a tanoo' u sijic ti'i a Dioso, y tanoo' u jantic u chucaan.\x * \xo 10:18 \xt Ro 4:12; Ro 9:3,8; 1 Co 11:18,22; Ga 6:16; Ef 2:11; Lv 3:3; Lv 7:15\x* \v 19 Tanil in wadic abe'e, baala' a tan in ye'ic yoc'ol a janal a tz'abi ti'i a dios a betabiji. Ma' tan in ye'ic wa yan u yanil a janal a tz'abi ti'i a dios a betabiji. Ma'ax tan in ye'ic ti yan u yanil a dios a betabiji. \v 20 Tan in ye'ic ti le'ec a c'u' a tz'abi ti'i a dios a betabiji, tz'abi ti'i a c'ac'asba'ala. Ma' tz'abi ti'i a chucul Diosi. Ma' in c'ati ca' a wet'octe'ex a c'ac'asba'ala.\x * \xo 10:20 \xt Dt 32:17\x* \v 21 Le'ec ti walaque'ex a wuq'uic u c'ajsabeeb a c'ac'asba'al ti baalo'o, ma' tu paatale'ex a beel a c'ajse'ex a Noochtzil tu qui'il le'ec ca' a wuq'uique'ex u c'ajsabeeb u quimil. Ma'ax u paatale'ex a jantique'ex u c'ajsabeeb a Noochtzil tu qui'il wa walaque'ex ilic a jantic u c'ajsabeeb a c'ac'asba'ala.\x * \xo 10:21 \xt 2 Co 6:15; Dt 32:38\x* \v 22 Ma' qui' ca' ti pujes a Noochtzili. Bel u ca'a ti yantal u xüc-oolil a Noochtzili. ¿Chucul wa ti muc' ca' ti muc'yajte u muc' a Noochtzil wa ca' tz'iicac to'ono?\x * \xo 10:22 \xt Job 9:4; Job 40:9-14; Ez 22:14\x* \s1 Le'ec a c'u' u paataloo' cuchi u bete' a hermanojo. \p \v 23 Pues te'i. Jaj, jede'ec u paatal ti betic tulacal a c'u' ti c'atiji. C'u' betiqui, ma' qui' tu c'axül to'on tulacal abe'e. Jaj, jede'ec u paatal ti betic tulacal a c'u' ti c'atiji. C'u' betiqui, ma' tan u mas qui'tal ti na'at etel tulacal abe'e. \v 24 Le'ec a jujun tuule'exe, ma' qui' ca' a tucle'ex jadi' a c'u' a te'ex ta junale'exe. Ca' a tucle'ex ilic biqui ca' a waante'ex ulaac' a maca.\x * \xo 10:24 \xt Ro 15:1\x* \v 25 Jante'ex a büc' a walac u conbol ich conol. Ma' a c'aatique'ex wa tz'abi a büc' abe' ti'i a dios a betabi. Bic xi'ic ti yajtal a woole'ex tanile'ex a jantic abe'e, le'ec ca' a tucle'ex ti sip'il c'u' a tane'ex a betiqui.\x * \xo 10:25 \xt 1 Ti 4:4\x* \v 26 Ma' a c'aatique'ex abe'e, u men ti'i a Noochtzil a yoc'olcab y tulacal a c'u' a yan ichili, mentücü, qui' u jantabül. \v 27 Wa ca' chiitbique'ex ti janal u men a ma' que'en u yool tu pach a Cristojo, ca' xique'ex wa a c'ate'ex. Jante'ex c'u' a ca' tz'abüc te'exe. Ma' a c'aatique'ex wa tz'abi ti'i a dios a betabi. Bic xi'ic ti yajtale'ex a wool tanile'ex a jantic.\x * \xo 10:27 \xt Lc 10:7\x* \v 28 C'u' betiqui, uchac yan a mac ca' u yadü' te'ex: —Tz'abi abe' ti'i a dios a betabiji,— cu t'anac te'exe. Ca' tz'a'e'ex ta wool c'u' a tan u tuclic a winic u yadaj abe'e. Uchac u cüxtic u sip'il a winic u yadaj abe' tanil u yaaltic ilic xan, ca' tun yajac u yool chen u men a janal a tane'ex a jantiqui, mentücü, ma' a jantique'ex a janal abe'e.\x * \xo 10:28 \xt 1 Co 8:10; Dt 10:14\x* \v 29 Ma' le'ec a woole'ex inche'ex a bel u ca'a ti yajtal u men a jantaji. Le'ec u yool ala'i a yajtal u ca'a. Uchac a tuclique'ex ti baala': —Chen u men ma' qui' ti'i ulaac'a, ¿c'u' ca'a inen ma' qui' in jantic a janal a tz'abi ti'i a dios a betabiji?— uchac que'exac ta bajile'ex.\x * \xo 10:29 \xt Ro 14:16\x* \v 30 —Wa ca' in tz'aa' a bo'tic yoc'ol a janal a tan in jantiqui, ¿c'u' ca'a tan in tzicbalbül tu c'asil yoc'lal a janal abe'e? In tz'aj a bo'tic yoc'ol a janala,— uchac que'exac ta bajile'ex. \v 31 Tane'ex a tzicbalbül tu c'asil yoc'lal a janal abe'e, u men ma' tane'ex a betic a tojo. Tulacal a c'u' a tane'ex a betiqui, ca'ax janal, ca'ax uc'ul y ca'ax c'u'ac ulaac' a tane'ex a betiqui, tane'ex cuchi a betic jabix u c'ati a Dios ti'i ca' aalbüc u qui'il.\x * \xo 10:31 \xt Dt 12:7,11; Zac 7:6\x* \v 32 Ma' a cho'ique'exoo' aj Israel ma'ax le'ecoo' a ma' Israele, ma'ax le'ecoo' a hermanojo. \v 33 Bete'ex a jabix ilic a walac in betic inene. Walac in yaaltic in qui'cuntoo' u yool tulacal a maca. Ma' ta'ach in betic a jadi' a qui' tu c'axül tene. Walac ilic in betic c'u' a qui' tu c'axül ti'ijoo' ala'oo' yoc'ol ca' sa'albücoo' u men a Cristojo. \c 11 \p \v 1 Bete'ex jabix ilic a walac in betic u men walac in betic jabix u betaj a Cristojo.\x * \xo 11:1 \xt 2 Ta 3:9\x* \s1 Baala' tu betic ix ch'up ti tan u c'ajsabül a Dioso. \p \v 2 Pues te'i. Qui' in wool ta wetele'ex u men ma' ta'ach u tubul te'ex in t'an in wadaj te'ex. Tane'ex ilic a betic jabix ilic in wadaj te'ex.\x * \xo 11:2 \xt 1 Co 7:17; 2 Ta 2:15\x* \v 3 In c'ati ilic ca' a weelte'ex ada'a. Le'ec u polil tulacaloo' a winiqui, le'ec a Cristojo. Le'ec u polil ix ch'upu, le'ec u yicham. Le'ec u polil a Cristojo, le'ec a Dioso.\x * \xo 11:3 \xt Ro 14:9; Ef 5:23; Gn 3:16; Jn 4:34\x* \v 4 Le'ec ti much'a'anoo' a hermanojo, ma' qui' ti yan u tep u pol a winic a tan u t'an etel a Dioso, wa tan u yadic u t'an a Dioso. Le'ec ti yan u tep u pol ti tan u betic abe'e, ma' tan u tz'ocsic u yanil u polil, le'ec a Cristojo. \v 5 C'u' betiqui, wa yan ix ch'up a tan u t'an etel a Dioso, wa tan u yadic u t'an a Dios ti baalo' ti ma' yan u tep u pol, ma' qui' a tan u betiqui. Le'ec ti ma' yan u tep u polo, ma' tan u tz'ocsic u yanil u yicham. Sudac cuchi u betic a jabix abe' ti ma' yan u tep u pol. Quet cuchi u sudaquil etel jabix cuchi jumpul c'o'osa'an u pol.\x * \xo 11:5 \xt Hch 21:9; Dt 21:12\x* \v 6 Wa ma' u c'ati u tep u pol ix ch'upu, mas toj cuchi u c'o'ostic u pol jumpul. C'u' betiqui, wa sudac ix ch'up ca' c'o'osboc u polo, mas qui' tepa'an cuchi u pol.\x * \xo 11:6 \xt Nm 5:18\x* \v 7 Le'ec a winiqui, ma' qui' u tepic u pol ti baalo' u men betabi ala'i tu p'is a Dioso. Betabi ala'i tu p'is ti chica'an ti yan u yanil a Dioso. Le'ec ix ch'upu, ma' baalo' ti que'en. Betabi ala'i tu p'is ti chica'an ti yan u yanil a winiqui.\x * \xo 11:7 \xt Gn 1:26\x* \v 8 Le'ec a winiqui, yaax betabi ma' etel u costilla ix ch'upi. C'u' betic ix ch'upu, yaax betabi etel u costilla a winiqui. \v 9 Betabi a winic ma' ti'i ca' u yet'octe ix ch'upi. Betabi ix ch'up ti'i ca' u yet'octe a winiqui. \v 10 Baalo' ti yan, mentücü, yan cuchi u tep u pol ix ch'up tu p'is ti chica'an ti yan u yanil a winiqui. Yan u betic ti baalo'o, u men tan u yilbil u men u yaj xa'num a Dios ti ca'ana. \v 11 Ca'ax mas nooch u yanil a winic tuwich ix ch'upu, quet u c'abeetiloo' tu bajil tu yaamoo' boon tuul a ti'i a Noochtzili. \v 12 Ca'ax payanbej betabi ix ch'up etel u costilla a winiqui, aleebe tan u yantal a winic u men ix ch'upu. C'u' betiqui, tulacal a c'u' a yana, betabi u men a Dioso.\x * \xo 11:12 \xt Pr 16:4; Ro 11:36; 1 Co 8:6; He 1:2,3\x* \v 13 Tucle'ex inche'ex. ¿Ma' wa chica'an te'ex? Le'ec ix ch'up a ma' yan u tep u polo, ma' qui' u beel tu taan a yaab ti t'an etel a Dioso. \v 14 ¿Ma' wa u beel ti'ijoo' a winic ca' u tucloo' ti sudac cuchi ti chawac u tzo'otzel? \v 15 ¿Ma' wa u beel ilic ti'ijoo' ix ch'up ca' u tucloo' ti yan u quich'panil le'ec ti chawac u tzo'otzel? Le'ec u tzo'otzel ix ch'upu, tz'abi ti'i u men Dios ti'i u tep u pol. \v 16 Wa yan mac a ma' qui' tu xiquin c'u' in wadaj tojo, y u c'ati cuchi u yaalte u tojquinteene, ma' yan c'u' u t'an ti'i. Jadi' a jabix in tz'iibtaja, walac in tz'ocsic. Jadi' ti baalo' ilic a walacoo' u c'ümic tulacal a jujun muuch' a hermano a ti'i a Dioso.\x * \xo 11:16 \xt 1 Ti 6:4\x* \s1 Le'ec ada' a ma' qui' a tanoo' u betic ti tanoo' u jantic u c'ajsabeeb a Cristojo. \p \v 17 Pues te'i. Bel in quin tz'iibte a c'u' a ma' qui' tin wich a tane'ex a betiqui. Le'ec ti walaque'ex a much'tala, tane'ex a betic a c'asa, ma' le'ec a qui'i. \v 18 Payanbej in c'ati in wadü' te'ex c'u' a aalbi ten ta woc'ole'exe. Le'ec ti much'a'ane'ex a c'ajes a Dioso, walaque'ex a jisic a bajile'ex tu c'asil ti jujun muuch'e'ex. Jaj wal a t'an abe' a aalbi tene.\x * \xo 11:18 \xt 1 Co 1:10; 1 Co 3:3; 1 Co 5:1; 1 Co 6:1\x* \v 19 Yan wal ti baalo' ta yaame'exe. Ti baalo'o, tan u chictal macoo' ta yaame'ex a tojoo' u na'at ta t'ane'ex a jujun muuch'e'exe.\x * \xo 11:19 \xt Mt 18:7; Lc 17:1; Lc 2:35\x* \v 20 Le'ec ti much'a'ane'ex a jante'ex cuchi u c'ajsabeeb a Noochtzili, ma' tane'ex a c'ajsic a Noochtzili. \v 21 Le'ec ti tane'ex a jantic u c'ajsabeebe, yanoo' ta yaame'ex a top jac'oo' a tanoo' u payanbej janal y yanoo' ulaac' a ma' chuculaji. Yanoo' ulaac' a top jac'oo' ti'i a uc'ulu, mentücü, jabix cüla'anoo' tun u men u yaabil u yuc'aja, y yanoo' a ma' chuculaji.\x * \xo 11:21 \xt Jud 12\x* \v 22 Tane'ex a betic jabix ma' yane'ex a wotoch a jujun tuule'ex tuba a beele'ex ti janal y ti uc'ul. ¿Qui' wa ta t'ane'ex ca' a motzinte'ex u chucaan boon tuul a ti'i a Dios etel biqui ti tane'ex a jantic u c'ajsabeeb a Noochtzili? ¿Qui' wa ta t'ane'ex ti le'ecoo' a otzil ta yaame'exe, ma' tanoo' u yaaltic a janal u c'ajsabeeb a Noochtzili? Jabix tanoo' u p'a'asbül a otzil ti baalo'. ¿C'u' a ca' in wadü' te'ex? ¿Qui' wa ca' in wadü' a qui'ile'ex? Ma' tin wadic a qui'ile'ex.\x * \xo 11:22 \xt Lv 19:30; Sal 89:7; Sal 93:5; Stg 2:6\x* \s1 Le'ec ada' biqui yanil a janal u c'ajsabeeb a Cristojo. \p \v 23 Pues te'i. Le'ec a c'u' u yadaj ten a Noochtzili, le'ec in wadaj te'ex ca' a bete'ex cuchiji. Le'ec a c'u' a tan in tzicbaltiqui, le'ec ada'a. A Noochtzil a Jesusu, u molaj a waj harina ti'i ilic a ac'ü' ti bel u ca'a conbol.\x * \xo 11:23 \xt Ga 1:1\x* \v 24 Le'ec ca' u tz'aj a bo'tic ti'i a Dioso, u meen xet'aj a waj abe'e. —Le'ec a waj ada'a, in büq'uel a bel u ca'a yajcunbul yoc'lal boon tuule'exe. Tanaque'ex a betic abe' ti'i in c'ajsabeebal,— cu t'an a Jesusu. \v 25 Le'ec ti joboo' u jantic abe'e, u betaj ti baalo' ilic a Jesus etel a uc'ulu. —Le'ec a uc'ul ada'a, le'ec u c'ajsabeebal a tumul t'an a tz'abi te'ex u men a Dioso. Yantal u ca'a u muc' a tumul t'an abe' etel in q'uiq'uel le'ec ca' quimsabüquene,— cu t'an a Jesusu. —Le'ec boon sut tane'ex a jantic a wuq'uic ada'a, jadi' ti'i in c'ajsabeebal ca' a bete'ex,— cu t'an a Jesusu.\x * \xo 11:25 \xt He 9:15\x* \v 26 Le'ec boon sut tane'ex a jantic a wuq'uic ada'a, tane'ex a c'ajsic y tane'ex a ye'ic u quimeebal a Noochtzil asto ti ca' uduc.\x * \xo 11:26 \xt Hch 1:11; Rev 1:7\x* \s1 Le'ec ada' biqui'il u na'at a bel u ca'a u jante u c'ajsabeebal a Cristojo. \p \v 27 Pues te'i. Tz'abi ca' ti bete' abe' ti'i u c'ajsabeebal a Noochtzili, mentücü, ma' qui' a betique'ex jabix ma'ax c'u' u yanil u c'ajsabeebal a Noochtzil ti tane'ex a jantic a wuq'uiqui. Mac ca' u jante ti tan u betic jabix ma'ax c'u' u yanil a janal abe'e, tan u cüxtic u sip'il. Tan u betic jabix tan u maclant'antic biqui ti yajcunbi y quimsabi a Noochtzil tiqui woc'lal.\x * \xo 11:27 \xt Nm 9:10; Jn 6:51; Jn 13:27\x* \v 28 Ti'i ma' u cüxtic u sip'il ti baalo'o, jujun tuul yan u tuclic u bajil wa toj u na'at. Le'ec ti toj u na'ata, qui' u jantic u yuq'uic u c'ajsabeebal a Noochtzili.\x * \xo 11:28 \xt 2 Co 13:5; Ga 6:4\x* \v 29 Le'ec mac a ma' tan u tz'eec tu yool ti le'ec a janal a uc'ul a tan u jantiqui, le'ec u c'ajsabeebal a Noochtzili, tu jajil tan u c'aatic ti'i a Dios ca' tz'abüc ichil u sip'il.\x * \xo 11:29 \xt Ro 13:2\x* \v 30 Chen u men u jantajoo' ti ma' tanoo' u tz'eec tu yool c'u' a tanoo' u betiqui, ti baalo'o, yanoo' ta yaame'ex a ma' yanoo' u muc' u q'uiq'uel. Chen u men u jantajoo' ti baalo' ti ma' qui'oo' u na'ata, yanoo' ilic ta yaame'ex a c'oja'anoo'o. Chen u men u jantajoo' ti baalo'o, yan ilic xan a quimoo' ta yaame'exe. \v 31 C'u' betiqui, wa cuchi ca' ti tucle ti bajil tu jajil wa toj ti na'at ti tan ti jantic u c'ajsabeebal a Noochtzili, ma' cuchi jede'ec ti tz'abül ichil ti sip'il ti baalo'.\x * \xo 11:31 \xt 1 Jn 1:9\x* \v 32 Le'ec ti tan ti tz'abül ichil ti sip'il u men a Noochtzili, tan ti tze'ecbel ti yaj ti'i ma' ti p'aat'ul ti pula'ano'on eteloo' u chucaan a cristiano yoc'olcaba.\x * \xo 11:32 \xt Job 5:17; Am 3:2; He 12:5\x* \p \v 33 Pues te'i. Hermanoje'ex, baalo' ti yan, mentücü, le'ec ca' much'laque'ex ti'i a janticale'ex abe'e, paac'te'ex a bajil a jujun tuule'exe, yoc'ol quet to ca' a laj jante'ex. \v 34 Le'ec a janal abe'e, ma' ti'i ca' najaque'exi. Ichil u yotoch u na'ajtal a maca. Wa ma'a, sabeensil a chen much'tale'ex ti'i ca' tz'abüque'ex ichil a sip'il. Le'ec u chucaan a c'u' a c'aataje'ex ten yoc'ol abe'e, bel in quin nuucte le'ec ca' c'ochoquen ta yaame'ex.\x * \xo 11:34 \xt Tit 1:5; 1 Co 4:19\x* \c 12 \s1 Le'ec ada' u patalil a walac u tz'eec u Püsüc'al a Dios ti'i a jujun tuulu. \p \v 1 Pues te'i. Hermanoje'ex, in c'ati cuchi ca' a weelte'ex tulacal yoc'ol u patalil a walac u tz'eec u Püsüc'al a Dioso.\x * \xo 12:1 \xt 1 Co 14:1\x* \v 2 A weele'ex. Le'ec ti ma'ax to a c'üm-oolte'ex a Cristojo, a tz'aje'ex a bajil ca' a c'ajse'ex a dios a betabi a ma' patal ti t'an. Ca'ax boon sut a jelaje'ex c'u' a c'ajsaje'ex biq'uin ado'o, laj quet ilic ti joq'ui te'exe.\x * \xo 12:2 \xt Ef 2:11\x* \v 3 U men baalo' ti yan, ch'a'e'ex u tojil a bel to in quin wadü' te'exe. Ma'ax mac jede'ec u paatal u yadic a c'as yoc'ol a Jesus wa tan u tz'ocsic u Püsüc'al a Dioso. Wa ma' tz'abi ti'i a mac u men u Püsüc'al a Dios ca' u yadü' ti le'ec a Jesusu, le'ec u Noochil, ma' tu paatal u yadic. \p \v 4 Pues te'i. Yaab paay u wich u patalil a walac u tz'eec ti'ijoo' a hermano u Püsüc'al a Dioso. C'u' betiqui, jadi' jun tuul ilic u Püsüc'al a walac u tz'eec tulacal abe'e. \v 5 Yaab paay u wichil u meyaj a walac u tz'eec ti'ijoo' a hermano a Noochtzili. C'u' betiqui, jun tuul ilic Noochtzil a walac u tz'eec tulacal abe'e. \v 6 Yaab paay ilic u wich u meyaj a walac u betic a Dios ti'i ca' u tojquinte ti na'at. C'u' betiqui, jun tuul ilic Dios a walac u betic tulacal a meyaj abe' ti'ijoo' tulacal a hermanojo. \v 7 Chica'an ti que'en u Püsüc'al a Dios ichil tulacalo'on etel a patalil a tan u tz'eec to'on a jujun tuulo'ono. C'u' betiqui, jadi' ti'i ca' ti waantoo' u chucaan a hermanojo, walac u tz'eec to'on a patalil abe'e.\x * \xo 12:7 \xt Ro 12:6\x* \v 8 Le'ec u Püsüc'al a Dioso, walac u tz'eec u patalil jun tuul ca' paatac u yadü' u pectzil Dios ti'ijoo' ulaac'. Walac ilic u tz'eec u patalil ulaac' a jun tuul ca' paatac u tzicbalte u pectzil a Dioso, y le'ec ilic u Püsüc'al a Dios abe'e, tan u tz'eeque.\x * \xo 12:8 \xt 1 Co 2:6; 2 Co 8:7\x* \v 9 Le'ec ilic u Püsüc'al a Dios abe'e, walac u tz'eec u patalil jun tuul ca' paatac u mas tz'oques a Cristojo. Walac ilic u tz'eec ti'i ulaac' a jun tuul ca' paatac u ch'anesic a c'oja'ana, y le'ec ilic u Püsüc'al a Dios a tan u tz'eeque.\x * \xo 12:9 \xt Mt 17:19; Mr 16:18\x* \v 10 Walac ilic u tz'eec ti'i a jun tuul ca' paatac u bete' a milagrojo. Walac ilic u tz'eec ti'i ulaac' a jun tuul ca' paatac u yadü' a pectzil a ye'bi ti'i u men a Dioso. Walac ilic u tz'eec ti'i ulaac' a jun tuul ca' paatac u yeelte wa ti'i Dios a jun p'eel a t'an wa ma' ti'i a Dioso. Walac ilic u tz'eec ti'i ulaac' a jun tuul ca' paatac u yadü' a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele. Walac ilic u tz'eec ti'i ulaac' a jun tuul ca' paatac u manes a t'an abe' ti'ijoo' u chucaan a hermanojo.\x * \xo 12:10 \xt Ga 3:5; Ro 12:6; 1 Jn 4:1; Hch 2:4\x* \v 11 Le'ec ilic u Püsüc'al a Dios abe'e, walac u tz'eec tulacal u patalil abe'e. Jabix ilic u c'ati u Püsüc'al a Dioso, baalo' ilic ti walac u tz'eec u patalil ti'i a jujun tuulu.\x * \xo 12:11 \xt 2 Co 10:13; Jn 3:8\x* \s1 Jun muuch'o'on tiqui bajil ca'ax jujumpaay ti patalil. \p \v 12 Pues te'i. Ca'ax jumpaay u yoc, jumpaay u c'ü', jumpaay u wich, tulacal ti'i jun tuul a maca, ca'ax laj jumpaay ti baalo'o, jun tuul ilic tu bajil. Yaab paay u wich u büq'uel a jujun tuulu. Baalo' ilic boon tuulo'on ti'i a Cristojo. Ca'ax yaabo'on tiqui bajil, jun tuul ilico'on tiqui bajil. —U büq'uel a Cristo,— cu t'anoo' to'on u men jun tuul ilico'on tiqui bajil.\x * \xo 12:12 \xt Ga 3:16\x* \v 13 Ca'ax aj Israelo'on ca'ax ma', ca'ax q'uexbil mozojo'on ca'ax ma', jun muuch'o'on ilic xan tiqui bajil u men ti'ijo'on a Cristojo. Jun muuch'o'on u men a jabix ocja' a tz'abi to'on u men a jun tuul ilic u Püsüc'al a Dioso. Jun tuul ilic tu bajil u Püsüc'al a Dioso, y tz'abi ichil ti püsüc'al tulacalo'on a hermanojo.\x * \xo 12:13 \xt Is 44:3-5; Col 3:11; Jn 6:63\x* \p \v 14 Pues te'i. Ma' jadi' u yoc wa jadi' u c'ü' a yan ti'i jujun tuul a maqui. Yaab paay u wich u büq'uel a yan ti'i a jujun tuulu. Baalo' ilico'on tiqui bajil etel a Cristojo, u men ino'on u büq'uel ala'aji. \v 15 U yoc a maca, jun p'eel u wich u büq'uel. Ca'ax u yadü' cuchi u yoc ti ma' quet etel u c'ü', mentücü, ma' jun p'eel u wich u büq'uel ala'aji, u büq'uel ilic xan. \v 16 Baalo' ilic u xiquin, jun p'eel ilic u wich u büq'uel. Ca'ax cuchi ca' u yadü' u xiquin ti ma' ti'i u büq'uel ala'i u men ma' quet etel u nec' u wichi, ti'i ilic u büq'uel xan. \v 17 Wa cuchi jadi' u nec' u wich tulacal u büq'uel a maca, ¿biqui ca' u yubi a c'u'aca? Wa cuchi jadi' u xiquin tulacal u büq'uel a maca, ¿biqui ca' u yutzinte u boc a c'u'aca? \v 18 C'u' betiqui, ma' jun p'eel ilic u wich u büq'uel a jujun tuulu. Le'ec a Dioso, jabix ilic u c'atiintaj, u tz'aj ti'i a jujun tuul yaab paay u wich u büq'uel. Baalo' ilico'on tiqui bajil etel a Cristojo, u men ino'on u büq'uel ala'aji. \v 19 Wa cuchi yan a mac a jadi' jun p'eel ilic u wich u büq'uel ti yana, ma' cuchi chucul u büq'uel. \v 20 C'u' betiqui, ma' baalo' ti yan. Yaab paay u wich u büq'uel biqui yanil a jujun tuulu, y jun tuul ilic ti cristiano ti baalo'. Baalo' ilico'on tiqui bajil etel a Cristojo, u men ino'on u büq'uel ala'aji. \v 21 Le'ec u nec' u wichi, ma' patal u yadic ti'i u c'ü': —Incheche, ma'ax c'u' aj beelech ten,— ma' cu t'anac cuchi ti'i. Ma'ax u pol, ma' patal u yadic ti'i u yoc: —Incheche, ma'ax c'u' aj beelech ten,— ma' cu t'anac cuchi ti'i. \v 22 Ca'ax le'ec u wich u büq'uel a ma' top yan u muc' tu tuclicoo'o, c'abeet ilic xan. Baalo' ilico'on tiqui bajil etel a Cristojo, u men ino'on u büq'uel ala'aji. \v 23 Yan ilic u wich ti büq'uel a ma' top quich'pan ca' ti tucle pero mas walac ti cününtic a jabix abe'e. Baalo' ilic u wich ti büq'uel a ma' qui' u yilbili, top que'en ti wool ti tz'eec noc' yoc'ol. \v 24 C'u' betiqui, u chucaan boon p'eel u wich ti büq'uel a ma'ax c'u'i wa ca' ilbic wa ma'a, ma' top que'en ti wool ti tz'eec noc' yoc'ol. Le'ec ca' u betaj boon p'eel u wich ti büq'uel a Dioso, le'ec a ma' top c'abeet ca' ti tucleje, u tz'aj ca' joc'oc jabix cuchi yan u yanil. \v 25 Baalo' u betaj a Dios ti'i ca' p'aatüc ti jabix qui'oo' tu bajil tulacal a boon p'eel u wich u büq'uel a maca. Chen jabix quet tanoo' u cününtic u bajil. Baalo' ilico'on tiqui bajil etel a Cristojo, u men ino'on u büq'uel ala'aji. \v 26 Le'ec ti tan u c'ümic a yaj jun p'eel u wich ti büq'uele, tulacal u chucaan u wich ti büq'uele, jabix quet tanoo' u yubic a yaj abe'e. Le'ec ti tan u yaalbül u qui'il jun p'eel u wich ti büq'uele, jabix qui' u yool tulacal u chucaan u wich ti büq'uel etel abe'e. \p \v 27 Pues te'i. Jabix ilic jujun p'eel u wich u büq'uel a maca, baalo' ilic ti que'eno'on etel a Cristojo. Tulacalo'on a hermanojo'ono, le'eco'on u büq'uel a Cristojo. Le'ec jabix u c'ü', u yoc, tulacal a ti'i a Cristojo, baalo' ilic ti yan a jujun tuulo'on a hermanojo.\x * \xo 12:27 \xt Ro 12:5; Ef 1:23; Ef 4:12; Ef 5:23,29; Col 1:24\x* \v 28 Tiqui yaam a hermanojo'ono, tz'abi ti'i a jujun tuul a jujumpaay u wich u meyaj. Le'ec a mas nooch u wichil u meyaj a tz'abiji, le'ec u yaj xa'num a Cristojo. U ca' p'eel a meyaj a tz'abiji, ti'i ca' u yadoo' u t'an a ye'bi ti'ijoo'o. U yox p'eel a meyaj a tz'abiji, ti'i u ye'beebal u t'an a Dios ti'ijoo' aj cambala. Ulaac' a meyaj a tz'abiji, ti'i ca' u betoo' a milagrojo. Ulaac' a meyaj a tz'abiji, ti'i ca' u ch'anesoo' a c'oja'ana. Yan ulaac' a tz'abiji, ti'i ca' uchucoo' u yanat. Yan ulaac' a tz'abiji, le'ec aj ch'a'bej ti'i ca' u betoo' a meyaj ti toj. Ulaac' a tz'abiji, ti'i ca' uchucoo' u t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele.\x * \xo 12:28 \xt Lc 6:14; Hch 13:1,3; Hch 20:28; Ro 12:6,8; Ef 2:20; Ef 3:5; Ef 4:11; He 13:17,24; 1 P 5:1,4; Hch 13:1; Ro 12:6; Nm 11:17; Ro 12:8; 1 Ti 5:17; Hch 2:8,11\x* \v 29 Ma' tulacaloo' a tz'aboo' u meyaj ti aj xa'numoo'i. Ma' tulacaloo' a tz'aboo' u meyaj ti ca' u yadü' u t'an a Diosi. Ma' tulacaloo' a tz'aboo' u meyaj ti'i u ye'beebal u t'an a Dios ti'ijoo' aj cambala. Ma' tulacaloo' a tz'aboo' ti'i ca' u betoo' a milagrojo. \v 30 Ma' tulacaloo' a tz'aboo' ti'i ca' u ch'anesoo' a c'oja'ana. Ma' tulacaloo' a tz'aboo' ti'i ca' uchucoo' u t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele. Ma'ax tulacaloo' tz'aboo' ti'i ca' u yadoo' u nu'cul a t'an abe'e. \v 31 Tz'aje'ex a wool a c'üme'ex a patalil a mas c'abeet ti'i tulacaloo' a hermanojo.\x * \xo 12:31 \xt 1 Co 14:1\x* \c 13 \s1 Yan ti yacuntic ti wetcristianojil. \p Pues te'i. Aleebe bel in quin wadü' te'ex a mas top quich'pana. \v 1 Yan ti yacuntic tulacal mac. Uchac ti t'an etel a t'an a jumpaay a ti'i a cristiano wa ca'ax le'ec a ti'i u yaj xa'num a Dios ti ca'an xan. C'u' betiqui, wa ma' yaj ti wu'yoo' ti wetcristianojili, ma'ax c'u' aj beel ti t'an jabixo'on u lo'peequil a campana wa jabixo'on u lo'peequil a fierrojo.\x * \xo 13:1 \xt Ro 14; 1 Ti 1:5\x* \v 2 Uchac ac tz'abi to'on ti patalil ti'i ca' ti wadü' u t'an a Dioso. Uchac ac tz'abi to'on ti patalil ti'i ca' ti ch'aa' u tojil tulacal a mucult'ana. Uchac ac tz'abi to'on ti ac ti weel tulacal yoc'ol a jajil t'ana. Uchac ac tz'abi to'on ti que'en ti wool tu pach Dios tu jajil asto ti patalo'on ti wadü' ti'i a witz ca' joc'oc wa'ye' y bel u cu jisi' u bajil. Ca'ax cuchi tz'abi to'on tulacal a patalil abe'e, wa ma' yaj ti wu'yoo' ti wetcristianojili, ma'ax c'u' aj beelo'on.\x * \xo 13:2 \xt Mt 7:22; Lc 17:6\x* \v 3 Wa cuchi ca' ti siji' tulacal a boon a c'u' a yan to'on ti'ijoo' a otzil yoc'lal a Cristojo, pero wa ma' yaj ti wu'yoo' ti wetcristianojili, ma'ax c'u' aj beel to'on. Ca'ax ti tz'aa' ti bajil ti quimsabül ich c'aac' yoc'lal a Cristojo, pero wa ma' yaj ti wu'yoo' ti wetcristianojili, ma'ax c'u' aj beel to'on.\x * \xo 13:3 \xt Mt 6:1,2\x* \p \v 4 Pues te'i. Le'ec ti tan u yacuntic a maca, ma' tu siq'uil u yool etel. Bel u cu yaante. Le'ec ti tan u yacuntic a maca, ma' tu xüc-oolticoo' u bajil, ma'ax tu mas betic u winiquil,\x * \xo 13:4 \xt 1 P 4:8\x* \v 5 ma'ax tu betic u yanil. Ma'ax tu betic jabix ma' tze'eca'ani. Le'ec ti tan u yacuntic a maca, ma' tu choct'antic u yet'oc ca' yanac jadi' a jabix u c'ati ala'aji, ma'ax tu boch liq'uil u tz'iiquil ti'i, ma'ax u beel u ca' c'ajes a c'as a tan u betabül ti'iji.\x * \xo 13:5 \xt Fil 4:8; Fil 2:4\x* \v 6 Le'ec ti tan u yacuntic a maca, ma' qui' u yool etel a c'asi. Qui' u yool etel a jaja.\x * \xo 13:6 \xt Sal 10:3; 2 Jn 4\x* \v 7 Le'ec ti tan u yacuntic a maca, tan ilic u muc'yajtic tulacal a boon a yaj a tan u c'ümic chen ti baalo'. Tan ilic u tz'ocsic tulacal a qui' tu bajiloo'o. Ma' tu tuc'ul u yool u paac'te ca' tojac u na'at u yet'oc. Tan ilic u muc'yajtic tulacal a boon a yaj a tan u tz'abül ti'iji.\x * \xo 13:7 \xt Ga 6:2\x* \p \v 8 Pues te'i. Ma' yan u jobeeb u yacunbul a Dioso, ma'ax ti wetcristianojil. C'u' betiqui, jobol u ca'a u meyaj a mac ti'i ca' u yadü' u t'an a Dios a aalbi ti'iji. Jobol ilic u ca'a u meyaj a mac ti'i ca' u yadü' a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele. Jobol ilic u ca'a u meyaj a mac ti'i ca' u tzicbalte a jajil t'ana. \v 9 Aleebe ma' chucul a c'u' ti weele. Ma'ax chucul ti tan ti wadic u t'an a Dios a ye'bi to'ono.\x * \xo 13:9 \xt 1 Co 8:2\x* \v 10 C'u' betiqui, le'ec ca' c'ochoc u q'uinil ti chuculac tulacal abe'e, mani tun a q'uin ti ma' chuculaji a c'u' ti weele.\x * \xo 13:10 \xt Is 60:19; Jer 31:34\x* \v 11 Le'ec ti tz'uben to, walac in tzicbal jabix tz'ubu. Walac in tucul jabix tz'ubu. C'u' betic ti ch'ijeene, in p'ütaj a jabix a ti'i a tz'ubu. \v 12 Baalo' ilic aleebe. Tan ti weeltic a jajil t'an jabix cuchi tan ti cha'antic a jajil t'an abe' ichil a neen a c'üs bonol u wichi. Ca' c'ochoc u q'uinili, bel ti ca'a ti wila' u chucul u jajil. Aleebe jadi' jun jatz ti weele. Le'ec ca' c'ochoc u q'uinili, bel ti ca'a ti weelte tulacal jabix ilic ti eeltzil biqui yanilo'on u men a Dioso.\x * \xo 13:12 \xt 2 Co 3:18; 2 Co 5:7; Fil 3:12; Mt 18:10; 1 Jn 3:2\x* \v 13 Ti baalo'o, yan ox p'eel a ma' yan q'uin u jobolo. Tan ti tan ti tz'ocsic a Dioso. Que'en ti que'en ti wool tu pach a Dios ti'i ca' ti c'ümü' a qui'il a walac u tz'eeque. Tan ti tan ti yacuntic tulacal mac. C'abeet tu yox p'eelil abe'e. C'u' betiqui, mas c'abeet tucaye' le'ec ti tan ti tan ti yacuntic tulacal mac.\x * \xo 13:13 \xt Mt 22:33\x* \c 14 \s1 U yaalbül a t'an a ma' u yeeltajoo'o. \p \v 1 Pues te'i. Payanbej mas c'abeet a tz'eeque'ex a wool a yacunte'ex tulacal mac. Tz'aje'ex ilic a wool a c'üme'ex a patalil a walac u tz'eec u Püsüc'al a Dioso. Le'ec u patalil a mas jede'ec cuchi a tz'eeque'ex a wool a c'üme'exe, le'ec biqui ca' a wade'ex u t'an a Dios a ye'bi te'exe.\x * \xo 14:1 \xt Lv 19:18; Mt 22:39; Mr 12:31; Ro 13:8-10; Ga 5:14; Ef 5:2; Col 3:14; 1 Ti 1:5; Stg 2:8; 1 Co 12:31; Ef 1:3; Nm 11:25; Ro 12:6; 1 Co 13:2,9; 1 Ta 5:20\x* \v 2 Le'ec mac a tan u t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele, ma' tan u t'an etel cristianoji. Tan u t'an etel a Dioso, u men ma'ax mac tan u ch'a'ic u tojil. Jadi' u Püsüc'al a Dioso, tan u yadic a c'u' a muca'ana.\x * \xo 14:2 \xt Hch 2:4; Hch 10:46; Hch 19:6; Hch 22:9; Mt 13:11\x* \v 3 Ma' baalo' etel a mac a tan u yadic u pectzil a Dios a ye'bi ti'i u men a Dioso. Ala'aji, tan u t'an eteloo' a cristianojo. Tan u tz'eecoo' u na'at. Tan u chichcunticoo' u yool. Tan u qui'cunticoo' u yool. \v 4 Le'ec mac a tan u t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele, jadi' tan u yaantic u bajil tu junal u tz'oques a Dioso. C'u' betiqui, mac a tan u yadic u pectzil a Dios a ye'bi ti'i u men a Dioso, tan u yaanticoo' a hermano ca' u mas tz'oques a Dioso.\x * \xo 14:4 \xt Ro 15:4\x* \v 5 In c'ati cuchi ti tulacale'ex tane'ex a t'an ichil a t'an a jumpaay u wichi. C'u' betiqui, mas qui' tin wich tucaye'il wa tulacale'exe, tane'ex a wadic u pectzil a Dios a ye'bi te'exe. Le'ec mac a tan u yadic u pectzil a Dios a ye'bi ti'iji, mas c'abeet tuwich a mac a tan u t'an ichil a t'an a jumpaaya. C'u' betiqui, wa ca' aalbüc u nu'cul a t'an abe' ti'ijoo' a hermanojo, qui'. Tan ilic u yaantic a hermano ca' u mas tz'oques a Dioso. \p \v 6 Pues te'i. Hermanoje'ex, wa cuchi ca' c'ochoquen ti tan in t'an etel a t'an a jumpaay u wichi, ¿c'u' aj beel cuchi in t'an te'ex? Jadi' c'abeet te'ex in t'an wa tan in wadic te'ex ti chica'an c'u' u ye'aj ten a Dioso. C'abeet ilic te'ex wa tan in tz'eec te'ex ca' a cüne'ex c'u' in weel yoc'ol u t'an a Dioso. \v 7 Baalo' ilic etel a xoolo, etel a arpaja. Wa ma' toj u peeque, ma'ax mac u yeel c'u' ti sonil a tan u pecsabül.\x * \xo 14:7 \xt Job 21:11,12\x* \v 8 Baalo' ilic etel a cornetaja. Wa ma' toj u peeque, ¿mac soldadojil ca' u yutzquinte u bajil ca' xi'ic ti'i a p'isbaja? \v 9 Baalo' ilic inche'exe. Wa ca' a wade'ex a t'an a ma' chica'ana, ¿biqui ca' u yeeltoo' c'u' a tane'ex a wadiqui? Ma'ax c'u' aj beel a t'ane'ex ti baalo'.\x * \xo 14:9 \xt 1 Co 9:26\x* \v 10 Yaab paay u wich a t'an a yan wal yoc'olcaba. Ma' yan ma'ax jun p'eel a wa ma' yan u nu'cul. \v 11 C'u' betiqui, wa ma' in weel a t'an a tan u yaalbülü, walac u joc'ol ten jabix top nanen ti'i a tan u t'an wa walac in wilic ala'oo' jabix top nan tene. \v 12 Baalo' ilic ti yane'ex. Top que'ene'ex a wool a wile'ex u muc' u Püsüc'al a Dioso. U men que'ene'ex a wool a wile'ex abe'e, tz'aje'ex a wool a c'üme'ex u sij-ool u Püsüc'al a Dios a mas c'abeete. Le'ec abe' a mas c'abeete, walac u yaanticoo' tulacaloo' a hermano ca' u mas tz'oquesoo' a Dioso.\x * \xo 14:12 \xt 1 Co 12:7,31\x* \v 13 Ti'i ca' u yaantoo' tulacaloo' a hermanojo, le'ec a tan u yadic a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele, tan ilic cuchi u c'aatic ti'i a Dios ca' tz'abüc ti'i u patalil ti'i ca' u yadü' u nu'cul u t'an.\x * \xo 14:13 \xt 1 Co 12:10\x* \p \v 14 Pues te'i. Le'ec ti tan in t'an etel Dios ichil a t'an a jumpaay u wichi, jadi' in p'üsüc'al a tan u c'ajsic a Dioso. C'u' betiqui, ma' in weel c'u' a tan in wadiqui. \v 15 Bel in quin wadü' te'ex c'u' a bel in quin bete'e. Bel in ca'a ti t'an etel Dios etel in Püsüc'al ca'ax ma' chica'an ti'ijoo' u men jumpaay in t'an. Bel ilic in ca'a ti t'an etel Dios ti in weel c'u' a tan in wadiqui, u men ti baalo' chica'an ti'ijoo'. Bel in ca'a ti c'ay etel in püsüc'al ca'ax ma' chica'an ti'ijoo' u men jumpaay in t'an. Bel ilic in ca'a ti c'ay ti in weel c'u' a tan in wadiqui, u men ti baalo' chica'an ti'ijoo'.\x * \xo 14:15 \xt Jn 3:24,25; Ef 5:19; Col 3:16; Sal 47:7; Ro 12:1\x* \v 16 Wa ma' a betique'ex ti baalo'o, le'ec ti tane'ex a wadic u qui'il a Dios etel a püsüc'ale'exe, le'ec a ma' tanoo' u ch'a'ic u tojili, ma' u yeeloo' c'u' a tane'ex a wadiqui. Ma' tu paataloo' u yadic wa qui' a bo'tic a tane'ex a tz'eeque.\x * \xo 14:16 \xt 1 Co 11:24\x* \v 17 Uchac tane'ex a tz'eec a bo'tic ti toj ichil a t'an a jumpaaya. C'u' betiqui, ma' tanoo' u yantal u na'at ulaac'oo' a winic abe' ti baalo'o. \v 18 Walac in wadic a t'an a jumpaay u wich ti mas yaab sut tuwich a walaque'ex a wadic tulacale'exe. Bo'tic ti'i a Dioso. \v 19 C'u' betiqui, le'ec ti que'enen tu yaamoo' a hermanojo, mas qui' tin wich in wadic ca'ax cinco cuul a t'an ti chica'an c'u' a tan in wadiqui, ti'i ca' u cünoo' tuwich in wadic diez mil cuul a t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' chica'an ti'ijoo'o. \p \v 20 Pues te'i. Hermanoje'ex, ma' a ca' tucule'ex jabix u tucul tz'ub yoc'ol a t'an a jumpaay in wadaj to te'exe. C'u' betiqui, yoc'ol sip'il yane'ex a tucul jabix u tucul a nene' tz'ubu, u men ma'ax to u yeelte biqui ca' u cüxte ti yaab u sip'il. Ca' a bete'ex ti chucule'ex tun a na'at a tucle'ex a tojo.\x * \xo 14:20 \xt Sal 119:99; Sal 131:2; Mt 11:25; Ro 16:19; He 5:12; Mt 18:3; 1 P 2:2; 1 Co 2:6; Fil 3:19\x* \v 21 Baala' u t'an a Dios a tz'iiba'ana: —Bel in quin tücaa'te a mac a jumpaay u t'an ca' xi'ic u yadü' in t'an ti'ijoo' a cristiano ada'a. Bel in quin tücaa'te ulaac' a mac a tali ti ulaac' caj eteloo'. Ca'ax in bete' ti baalo', ma' tu yubicoo' in t'an u men ma' u c'atoo',— cu t'an a Noochtzili.\x * \xo 14:21 \xt Jn 10:34; Is 28:11\x* \v 22 Baalo' ti tz'iiba'an, mentücü, le'ec u yaalbül a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele, u p'is ti'ijoo' a ma' ta'achoo' u tz'ocsaj t'an. Ma' u p'is ti'ijoo' aj tz'ocsaj t'ani. Le'ec u tzicbalbül u t'an a Dioso, le'ec a ti'ijoo' aj tz'ocsaj t'an. Ma' ti'ijoo' a ma' ta'achoo' u tz'ocsaj t'ani. \v 23 Uchac jun sut much'a'ane'ex tulacale'ex a hermanojo. Uchac tulacale'ex, tane'ex a t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' a weele'exe. Wa ca' ococ ta yaame'ex a ma' u yeeloo'o, wa a ma' ta'achoo' u tz'ocsaj t'ana, ¿ma' wa jede'ecoo' u yadic ti ma' qui'e'ex a pol?\x * \xo 14:23 \xt Os 9:7; Jn 10:30; Hch 2:13; Hch 26:24\x* \v 24 C'u' betiqui, uchac tulacale'ex tane'ex a wadic u t'an a Dios a ye'bi te'ex ti ocoo' ta yaame'ex a ma' ta'achoo' u tz'ocsaj t'ana, wa a ma' u yeeloo'o. Bel u ca'a ti yajtal u yool u men u sip'il u men a t'ane'ex tulacale'exe, u men chica'an ti'i. Tu yubic ala'aji, tan u yilbil biqui yanil ala'i u men c'u' a tane'ex a wadiqui. \v 25 Tu tuclic ala'aji, le'ec a c'u' a muca'an ichil u tuculu, tan u ye'bel ti'i tulacaloo'. Ca' u yubaj abe'e, bel u ca'a ti xontal u c'ajes a Dioso. Bel u cu yadü' ti que'en a Dios ta yaame'ex tu jajil.\x * \xo 14:25 \xt Nm 14:14-16; Jue 2:9,10; Jue 5:1; Is 45:14; Zac 8:23\x* \s1 Le'ec biqui ca' u betoo' a hermano ti much'a'anoo'. \p \v 26 Pues te'i. Hermanoje'ex, bel in quin wadü' te'ex c'u' a qui' ca' a bete'exe. Le'ec ti much'a'ane'exe, yan c'u' u c'ati u bete' a jujun tuul u men u Püsüc'al a Dioso. Uchac yan u c'ati u c'ayinte u qui'il a Dioso. Uchac yan ilic u c'ati u ca'ansaj etel u t'an a Dioso. Uchac yan ilic u c'ati u yee' c'u' a ye'bi ti'i u men a Dioso. Uchac yan ilic u c'ati u yadü' a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeele. Uchac yan ilic u c'ati u yadü' u nu'cul a t'an abe'e. Jadi' tanac u betabül tulacal abe' ti'i ca' chuculacoo' u na'at a hermanojo.\x * \xo 14:26 \xt 1 Co 12:8,9; Ro 14:19; 2 Co 12:19; 2 Co 13:10; Ef 4:12\x* \v 27 Wa yan ca' tuul wa ox tuul u c'atoo' u yadü' a t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' u yeeloo'o, qui'. Manal ox tuulu, ma' ca' qui'. Jadi' jujun tuulil u paataloo' ti t'an. Jun tuul, yan u yadic c'u' u nu'cul u yadaj a jujun tuulu. \v 28 C'u' betiqui, wa ma' yan mac ca' u yadü' u nu'cul a t'an abe'e, ma' qui' ca' uchucoo' u t'an ti much'a'anoo' a hermanojo. Jadi' tu bajil tu junal qui' ca' uchuc u t'an ti'i Dios ichil a t'an a ma' u yeele. \p \v 29 Pues te'i. Jadi' ca' tuul wa ox tuul a qui' ca' u yadoo' u t'an a Dios a ye'bi ti'ijoo' ca' u yadoo' ti much'a'ane'exe. Le'ecoo' u chucaan a hermano a much'a'anoo'o, tanoo' cuchi u tz'eec tu yool wa ti'i Dios u t'an wa ma'a. \v 30 Le'ec a Dioso, uchac bel u cu tz'aa' ti t'an jun tuulac a hermano a tina'an tu yaamoo'o. Le'ec a tan u t'ana, yan u cha'ic u yadü' c'u' a ye'bi ti'iji.\x * \xo 14:30 \xt 1 Ta 5:19\x* \v 31 Tulacale'exe, ich jujun tuulil u paatale'ex a manül taanil a wade'ex u t'an a Dios a ye'bi te'exe. Ti baalo'o, tulacale'ex tane'ex a cambal. Tan ilic u chichtal a woole'ex tulacale'ex.\x * \xo 14:31 \xt Dt 33:10; Ec 12:9; Ro 12:7; 1 Ti 2:7; 2 Ti 2:24\x* \v 32 Le'ec a mac a tz'abi ti'i ca' u yadü' u t'an a Dioso, yan u se' cha'ic u t'an u yet'oc.\x * \xo 14:32 \xt 1 Jn 4:1\x* \v 33 Le'ec a Dioso, ma' u Diosil a ca'ax biquijac ti que'eni. Ala'aji, u Diosil a toj ti que'ene. Jabix ilic ti walacoo' u betic tulacal a jujun muuch' a hermano ti much'a'anoo'o, baalo' ilic a yan a betique'ex inche'exe.\x * \xo 14:33 \xt 1 Co 11:16\x* \p \v 34 Pues te'i. Ma' qui' ca' uchucoo' u t'an ix ch'up ti much'a'anoo' a hermano u c'ajes a Dioso. Ma' tz'abi ti'ijoo' ca' uchucoo' u t'an. Tz'abi ti'ijoo' ca' tücaa'bücoo' u men winic jabix ilic ti tz'iiba'an ichil u ju'um a Dioso.\x * \xo 14:34 \xt 1 Ti 2:11; 1 Co 11:3; Gn 3:16\x* \v 35 Wa yan c'u' u c'atoo' u c'aate, yan u c'aatic ti'i u yicham ichil u yotoch. Suductzil ca' xi'ic ix ch'up ti t'an ti much'a'anoo' a hermano u c'ajes a Dioso. \v 36 ¿Jadi' wa ta wetele'ex caji u t'an a Dioso? ¿Jadi' wa inche'ex a tane'ex a tz'ocsic u t'an a Dioso?, mentücü, tane'ex a betic ti baalo'.\x * \xo 14:36 \xt Is 2:3\x* \v 37 Wa yan mac ta yaame'ex a walac u yadic u bajil ti walac u yadic u t'an a Dios wa tan u tz'ocsic u Püsüc'al a Dios ala'aji, chica'an cuchi ti'i ti le'ec a t'an a tan in tz'iibtiqui, le'ec jabix u c'ati a Noochtzili.\x * \xo 14:37 \xt Lc 10:16; 2 Co 10:7; 1 Jn 4:6\x* \v 38 Wa yan mac a ma' u c'ati u c'ümü' a t'an abe'e, p'aatüc to ti ma' tan u yadic u t'an a Dios ca' a wile'ex. \p \v 39 Pues te'i. Hermanoje'ex, que'enaque'ex a wool a wade'ex u t'an a Dios a ye'bi te'exe. Cha'e'ex ilic u yaalbül a t'an ichil a t'an a jumpaay u wich a ma' a weele'exe.\x * \xo 14:39 \xt 1 Co 12:31; 1 Ta 5:20\x* \v 40 C'u' betiqui, tulacal a c'u' a tane'ex a betiqui, tanaque'ex a betic ti toj. Tanaque'ex ilic a betic ti tzaama'an. \c 15 \s1 Le'ec ada' biqui ti ca' cuxquinbi tucaye' a Cristojo. \p \v 1 Pues te'i. Hermanoje'ex, in c'ati cuchi in ca' c'ajes te'ex ti ca' c'aac te'ex biqui'il a jajil t'an in wadaj te'exe. A c'ümaje'ex a jajil t'an abe'e. Tane'ex ilic a tz'ocsic.\x * \xo 15:1 \xt Ro 5:2\x* \v 2 Sa'ala'ane'ex u men a jajil t'an abe'e, wa tu jajil a c'ümaje'ex abe'e, le'ec ca' in wadaj te'ex biq'uin ado'o, y wa ma' a p'ütique'ex a tz'ocsiqui.\x * \xo 15:2 \xt Ro 1:16; Ga 3:4\x* \p \v 3 Pues te'i. In wadaj te'ex le'ec a c'u' a aalbi ten u men a Cristojo, le'ec a mas c'abeete. Le'ec a t'an abe'e, le'ec biqui ti quimi a Cristo yoc'lal ti sip'il jabix ilic ti tz'iiba'an u menoo' mac u yadajoo' u t'an a Dios uchi.\x * \xo 15:3 \xt Gn 3:15; Sal 22:15; Is 53:5,6; Dn 9:26; Zac 13:7\x* \v 4 Mucbi. Ca' cuxlaji tu yox p'eel q'uin jabix ilic ti tz'iiba'an ichil u ju'um a Dios abe'e.\x * \xo 15:4 \xt Sal 2:7; Sal 16:10\x* \v 5 Le'ec ti cuxlajiji, u ye'aj u bajil ti'i aj Pedro ca' tun u ye'aj u bajil ti'ijoo' u chucaan u yaj cambala.\x * \xo 15:5 \xt Lc 24:34; Jn 20:19\x* \v 6 Mas pachili, u ye'aj u bajil ti'ijoo' a hermano a much'a'anoo'o. Manal quinientos tuuloo' tu bajil. Cuxa'anoo' to u yaabil ala'oo' tac leeb. Yan ilic a quimoo'o. \v 7 Mas pachil tucaye'ili, u ye'aj u bajil ti'i aj Jacobo, ca' tun u ca' ye'aj u bajil ti'ijoo' tulacaloo' u yaj xa'num.\x * \xo 15:7 \xt Hch 1:3\x* \v 8 Tu yada'ili, u ye'aj u bajil ten bete cuenta jabixen a tz'ub a jomol yanaji ti ma'ax to c'ochoc u q'uinili, u men top sabeensil biqui ca' in c'üm-ooltaj.\x * \xo 15:8 \xt Hch 9:4\x* \v 9 Inene, jabix ma'ax c'u' aj beelen tu yaamoo' u yaj xa'num u men jabix cuchi ma' qui' ca' ilbiquen jabixen u yaj xa'num. Tan in wadic abe' u men in tz'aj a yaj ti'ijoo' boon tuul a ti'ijoo' a Dioso.\x * \xo 15:9 \xt Hch 8:3\x* \v 10 C'u' betiqui, chen u men u qui'il a Dioso, oqueen jabix ti que'enen aleebe. Le'ec u qui'il u tz'aj tene, le'ec in meyaj. Ma' joq'ui ti wa ma'ax c'u' aj beel ti'i a Dioso. Joq'ui ti'i ti yan u c'abeetil u men mas top chich in meyaj tuwichoo' u chucaan u yaj xa'num. C'u' betiqui, ma' inen in betaj a meyaj chen ti baalo'i. Le'ec u qui'il a Dioso, que'en tin wetel ti'i ca' ti bete' u meyaj.\x * \xo 15:10 \xt Ef 2:7; 2 Co 11:23; Sal 115:1\x* \v 11 Le'ec boon tuulo'on u yaj xa'num a Jesusu, tan ti manül ti wadü' u t'an a Dioso. Inche'exe, a tz'ocsaje'ex ma' eela'an wa u men u t'an ala'oo' wa u men in t'an inene. \s1 Le'ec ada' u t'an aj Pablo yoc'ol ti ca' cuxtal u ca'a a quimene. \p \v 12 Pues te'i. Le'ec ti aalbi te'ex u pectzil a Dioso, aalbi te'ex ti ca' cuxlaji a Cristo tu yaamoo' a quimene. Ma' cuchi yan biqui ca' u yadoo' a jujun tuul ta yaame'ex ti ma' yan a ca' cuxtal tu yaamoo' a quimene.\x * \xo 15:12 \xt Hch 26:8; 2 Co 3:5; Col 1:28,29; 2 Ti 2:17\x* \v 13 Wa cuchi ma' yan a ca' cuxtala, ma' cuchi ca' cuxlaji a Cristo tu yaamoo' a quimene.\x * \xo 15:13 \xt Jn 11:25,26; Hch 23:8; Ro 8:11; 2 Co 4:10; 1 Ta 4:14\x* \v 14 Wa cuchi ma' ca' cuxlaji a Cristojo, ma'ax c'u' aj beel cuchi u pectzil a tan ti wadiqui. Ma'ax c'u' aj beel ilic cuchi ti que'en ti wool tu pach. \v 15 Wa cuchi ma' yan a ca' cuxtal tu yaamoo' a quimene, tan cuchi ti wadic a tus yoc'ol a Dios le'ec ca' ti wadü' ti u ca' cuxquintaj a Cristojo. Wa cuchi jaj ti ma' yan a ca' cuxtala, jaj ilic cuchi ti le'ec a Dioso, ma' cuchi u ca' cuxquintaj a Cristojo. \v 16 Baalo' ilic eteloo' a quimene. Wa cuchi ma' tu ca' cuxtaloo'o, ma'ax cuchi ca' cuxlaji a Cristojo. \v 17 Wa cuchi ma' ca' cuxlaji a Cristojo, ma'ax c'u' aj beel ilic cuchi ti que'ene'ex a wool tu pach. Ma' cuchi sa'tesabi a sip'ile'ex.\x * \xo 15:17 \xt Ro 4:25\x* \v 18 Wa cuchi baalo' ti yan, le'ec boon tuul a que'enoo' u yool tu pach a Cristo ti quimoo'o, pula'anoo' ilic cuchi.\x * \xo 15:18 \xt 2 Ti 3:12\x* \v 19 Wa cuchi que'en ti wool tu pach a Cristo ti cuxa'ano'ono, pero ma' yan cuchi a cuxtal jumpulu, ma'ax cuchi c'u' aj beel. Mas otzilo'on cuchi tuwich tulacaloo' u chucaan a cristiano yoc'olcab ti baalo'. \v 20 C'u' betiqui, tu jajil ca' cuxquinbi a Cristo tu yaamoo' a quimene. Ala'aji, payanbej liq'ui tu yaamoo' a quimene, jabix cuchi ala'aji, u yaax ich a che'e.\x * \xo 15:20 \xt 1 P 1:3; Hch 26:23\x* \v 21 Caji a quimil yoc'olcab u men jun tuul a winiqui, le'ec aj Adana. Caji a ca' cuxtal tu yaamoo' a quimen u men ilic jun tuul a winic xan, le'ec a Cristojo.\x * \xo 15:21 \xt Ro 5:12; Jn 11:25\x* \v 22 Tulacalo'on bel ti ca'a ti quimil u men ti uchben mamaa' aj Adana. Baalo' ilic boono'on a ti'ijo'on a Cristojo, bel ti ca'a ca' cuxquinbil. \v 23 Ca' cuxquinbil ti ca'a tu q'uinil. Payanbej ca' cuxlaji a Cristojo. Le'ec ti ca' uduc wa'ye' a Cristojo, ca' cuxtal ti ca'a ino'on a boon tuulo'on a ti'iji.\x * \xo 15:23 \xt 1 Ta 4:15\x* \v 24 Le'ec ca' uduc tucaye'ili, bel u ca'a u toco' u yanil tulacaloo' boon a walacoo' u tücaa' yoc'olcab, u yet'ocoo' a noochoo' u wichil u meyaj y a nucuch winic xana. Le'ec ca' u bete' abe'e, c'ochi u q'uinil u jobol a yoc'olcaba. Ti a q'uin abe'e, bel u cu c'ubu' tu c'ü' a Dios a Tattzil tulacal a c'u' a que'en tu c'ü' ala'aji.\x * \xo 15:24 \xt Dn 7:14; Jn 17:2; 2 Co 4:14; Ef 5:27\x* \v 25 C'u' betiqui, payanbej yan u tücaa' asto u cho'icoo' tulacal a boon a oqui ti jabix u yettz'iiquili. Bel u cu cho'oo' jabix cuchi u tz'ajoo' yalam u yoc,\x * \xo 15:25 \xt Sal 110:1; He 1:13\x* \v 26 asto a quimili, jabix u yada' u yettz'iiquil a Cristojo, bel u cu coch jobese.\x * \xo 15:26 \xt He 2:14\x* \v 27 Baala' ti tz'iiba'an ichil u ju'um a Dioso: —Le'ec a Dioso, u tz'aj tulacal a c'u' a yan tu c'ü' a Cristojo,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana. Le'ec ti tan u yadic ti tz'abi tulacal tu c'ü' a Cristo u men a Dioso, chica'an ti le'ec a Dioso, ma' u tz'aj u bajil tu c'ü' a Cristo ca' tücaa'büc.\x * \xo 15:27 \xt Mt 28:18; 1 P 3:22\x* \v 28 Le'ec ti laj cho'bi tulacal jabix cuchi que'en tulacal yalam u yoc a Mejentzili, le'ec ilic ala'aji, bel u cu tz'aa' u bajil ca' tücaa'büc u men a Dioso. Bel u cu bete' ti baalo' ti'i ca' p'aatüc a Dios a Tattzil ti'i u Diosil tulacal a c'u' a yana.\x * \xo 15:28 \xt Mt 13:41; Ef 1:10; Jn 14:28; 1 Co 3:23\x* \p \v 29 Pues te'i. Wa cuchi ma' yan a ca' cuxtal tu yaamoo' a quimen ta t'ane'exe, ¿c'u' aj beel ti'ijoo' a tanoo' u ca' c'ümic a ocja' yoc'laloo' boon tuul a quimoo' tun a ma' ucha'anoo' u yocja'? Wa ma' tu ca' cuxtal a quimene, ¿c'u' ca'a ti tanoo' u ca' c'ümic a ocja' yoc'laloo' a quimene? \p \v 30 Pues te'i. Wa cuchi ma' yan a ca' cuxtala, ma' yan q'uin ti t'it'ic u pectzil a Dioso. Chen tan ti tz'eec ti bajil ca' p'aatüco'on ti sabeensil ti cüxtic ti quimsabül tulacal q'uin.\x * \xo 15:30 \xt 2 Co 11:26\x* \v 31 Hermanoje'ex, tan in wadic te'ex. Jaj ti qui' in wool u men a c'üm-ooltaje'ex ti Noochil a Jesucristojo. Jabix ilic ti jaj abe'e, baalo' ilic ti sabeensil in cüxtic in quimsabül sansamal yoc'lal u pectzil a Cristojo.\x * \xo 15:31 \xt 2 Co 4:10\x* \v 32 Wa cuchi chen yoc'ol naal a ti'i a yoc'olcab in tz'aj in bajil in wadü' u t'an a Dios ti'ijoo' a tz'iic ich caj Efesojo, ma'ax c'u'i cuchi in naal. Wa cuchi ma' tu ca' cuxtaloo' a quimene, mas toj cuchi ca' uchuc ti janal ti wuc'ul u men samal ca'be ti quimil.\x * \xo 15:32 \xt 2 Co 1:8; Is 22:13\x* \v 33 Ma' a tusique'ex a bajil jabix a walacoo' u tz'ocsic ti baalo'o. Le'ec mac walac u yet'octicoo' a c'asoo' u na'ata, walac ilic u c'ascunbul u na'at ala'aji. \v 34 Tucle'ex c'u' a tane'ex a betiqui. Ma' ca' beele'ex a cüxte'ex a sip'il. Yanoo' ta yaame'ex a ma' u yeeloo' biqui yanil a Dioso. Sudaque'ex cuchi u men yan to a ma' u yeeloo' ta yaame'ex. \s1 Le'ec ada' biqui ti ca' cuxtal u ca'a a quimene. \p \v 35 Pues te'i. Uchac yan ta yaame'ex a beloo' u cu c'aate ten biqui ca' cuxlacoo' a quimene, wa biqui'iloo' u büq'uel ti ca' beloo' u ca'a ti cuxtal. \v 36 Top nane'ex. Jumpaay u büq'uel a quimen ti mucbi. Jumpaay u büq'uel ti ca' cuxlac, jabix ilic a semillaja. Le'ec ti bele'ex a ca'a a püc'ü' a colo, ma' tu cuxtal a semilla wa ma' ta tz'eeque'ex ich lu'um jabix cuchi u mucbul a quimene. \v 37 Jadi' u semilla harina\f + \fr 15:37 \ft trigo wa wheat\f* wa ulaac' c'u'ac ti tan u püc'bül. Ti tan u ch'iili, püc'aal tun. \v 38 Le'ec a Dioso, walac u tz'eec ti'i u yoc jabix ilic u c'atiintaj uchi. Jujumpaay a semillaja, jujumpaay ilic u yoc.\x * \xo 15:38 \xt Sal 104:14; 1 Co 3:7\x* \v 39 Baalo' ilic etel u büq'uel a yan yoc'olcaba, jujumpaay u wich xan. Jumpaay u büq'uel a cristianojo. Jumpaay u büq'uel a baalche'e. Jumpaay u büq'uel a ch'iich'i. Jumpaay u büq'uel a cüyü. \v 40 Jumpaay u büq'uel a c'u' a yan yoc'olcaba. Jumpaay ilic u büq'uel a c'u' a yan ti ca'ana. Jumpaay u quich'panil a c'u' a yan yoc'olcab. Jumpaay u quich'panil a ti'i a ca'ana. \v 41 Jumpaay u quich'panil a q'uini. Jumpaay u quich'panil a uju. Jumpaay u quich'panil a xülaba. Jujumpaay ilic xan u quich'panil a jujun cuul a xülaba. \v 42 Baalo' ilic xan ti ca' cuxlac a quimene. Le'ec u büq'uel a cristianojo, walac u mucbul. Walac u jobol. Le'ec ca' cuxquinbicoo' tucaye'il, jumpaay. Ma' yan q'uin u jobol u büq'uel tucaye'.\x * \xo 15:42 \xt Gn 1:11,12; Is 61:11; Dn 12:3; Mt 13:43; Mr 4:26,29; Gn 3:19; Job 17:14; Sal 16:10; Sal 49:9,14; Is 38:17; Hch 2:27\x* \v 43 Ma' yan u qui'il u büq'uel ti tan u mucbul. C'u' betiqui, yan u qui'il tu jajil le'ec ca' cuxquinbicoo' tucaye'il. Ma' yan u muc' ti tan u mucbul. C'u' betiqui, yan u muc' tu jajil le'ec ca' cuxquinbicoo' tucaye'il.\x * \xo 15:43 \xt Fil 3:21\x* \v 44 Le'ec u büq'uel a tan u mucbulu, chen ti'i a yoc'olcaba. Le'ec u büq'uel a ca' cuxquinbil u ca'aja, ti'i a ca'ana. Yan u büq'uel a ti'i a yoc'olcaba, mentücü, yan ilic xan a ti'i a ca'ana. \v 45 Baalo' ilic ti tz'iiba'an: —Le'ec a payanbej winiqui, aj Adan u c'aba'. Tz'abi u cuxtal yoc'olcab,— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana. Yan jadi' jun tuul ulaac' a jabix aj Adana. Le'ec ala'aji, le'ec a Cristojo. Jabix ilic ti cuxa'an tu jajil ala'aji, baalo' ilic ti walac u tz'eec a cuxtal a ma' yan q'uin u jobolo.\x * \xo 15:45 \xt Gn 2:7; Ro 5:14; Jn 5:21; Jn 6:33\x* \v 46 Ma' payanbej yan to'on ti büq'uel a ma' yan q'uin u jobol. Payanbej yan to'on ti büq'uel wa'ye' yoc'olcab ca' tun yanac to'on ti büq'uel a ma' yan q'uin u jobol. \v 47 Le'ec a payanbej winiqui, ti'i a yoc'olcaba. Betabi etel lu'um. Le'ec a jun tuul ulaac' a winiqui, joq'ui ti ca'an. Udi wa'ye'. Ala'aji, le'ec a Noochtzili.\x * \xo 15:47 \xt Jn 3:31; Gn 3:19; Jn 3:13\x* \v 48 Jabix ilic chen lu'um a payanbej winiqui, baalo' ilic ino'on xan. Chen lu'umo'on. Jabix ilic u büq'uel a winic a tali ti ca'ana, baalo' ilic ti bel u ca'a ti p'aatül ti büq'uel boon tuulo'on a bel ti ca'a ti ca'ana.\x * \xo 15:48 \xt Fil 3:20\x* \v 49 Le'ec a winic a betabi etel lu'umu, u p'is to'on biqui yanilo'on. Baalo' ilic etel a winic a tali ti ca'ana. U p'is to'on biqui ca' p'aatüco'on.\x * \xo 15:49 \xt Gn 5:3; Ro 8:29; Fil 3:21\x* \v 50 Hermanoje'ex, tan in wadic te'ex. Le'ec u büq'uel u q'uiq'uel a mac a ti'i a yoc'olcaba, ma' yan biqui u c'ümic u cuuchil tu cuenta a Dioso. Le'ec a c'u' a walac u jobolo, ma' tu c'ümic a ma' yan q'uin u jobolo.\x * \xo 15:50 \xt Mt 16:17\x* \p \v 51 Pues te'i. Bel in quin wadü' te'ex c'u' a ma' eeltzil. Le'ec boon a hermanojo'ono, ma' laj bel ti ca'a ti quimili. C'u' betiqui, laj bel u ca'a jelbel u wich ti büq'uel tulacalo'on ca'ax quimeno'on ca'ax ma'.\x * \xo 15:51 \xt 1 Ta 4:15; Fil 3:21\x* \v 52 Chen ti wiliqui, jela'ano'on tun. Jabix ilic u seebil u jan mutz'tic u wich a maca, baalo' ilic u jomolil ti jeelel. Jeelel ti ca'a tu yada' sut u peec a cornetaja. Bel u ca'a ti peec a cornetaja. Le'ec boon a quimen a ti'i a Dioso, beloo' u ca'a ca' cuxquinbil eteloo' u büq'uel a ma' yan q'uin u jobolo. Bel ilic ti ca'a jelbel ino'on boono'on a cuxa'ano'on tojo.\x * \xo 15:52 \xt Mt 24:31\x* \v 53 Le'ec ti büq'uel a ti'i a yoc'olcaba, walac u jobol, mentücü, yan u jeelel ti'i a c'u' a ma' yan q'uin u jobolo, le'ec a ti'i a ca'ana.\x * \xo 15:53 \xt 2 Co 5:4\x* \v 54 Le'ec ca' jeelec ti büq'uel ti baalo'o, jajaji c'u' a tz'iiba'an ichil u ju'um a Dioso: —Jobsabi a quimili. Jadi' cuxtal a yan u men Dios.\x * \xo 15:54 \xt Is 25:8; Rev 20:14\x* \v 55 ¿Tuba que'en a jobol u men a quimili? ¿Tuba que'en a yajil u yancuntaj a quimil yoc'olcab jabix cuchi yan u tuun?— cu t'an a t'an a tz'iiba'ana.\x * \xo 15:55 \xt Os 13:14\x* \v 56 Le'ec a yajil a yanaji yoc'olcab u men a quimili, yanaji u men sip'il. Le'ec a leye, walac u ye'ic a sip'ili, mentücü, walac u tz'ab'ul a mac ichil u sip'il.\x * \xo 15:56 \xt Ro 4:15\x* \v 57 C'u' betiqui, bo'tic ti'i a Dioso. Chen u men ti Noochil a Jesucristojo, ma' ca' que'eno'on jabix tu c'ü' a sip'ili, ma'ax jabix tu c'ü' a quimili.\x * \xo 15:57 \xt Ro 7:25; 1 Jn 5:4\x* \p \v 58 Pues te'i. Hermanoje'ex, u men baalo' ti yan, chichaque'ex a wool. Ma' a p'ütique'ex a jajil t'ana. Tanaque'ex a betic u meyaj a Noochtzil ti yaab tulacal q'uin. Ti weel. Le'ec a meyaj a tan ti betic u men ti'ijo'on a Noochtzili, ma' tu joc'ol ti ma'ax c'u' aj beel.\x * \xo 15:58 \xt 2 Cr 15:7; Is 3:10\x* \c 16 \s1 U molbol a taq'uin ti'ijoo' u yaantabeebal a hermanojo. \p \v 1 Pues te'i. Bel in quin tzicbalte tz'etz'eecac yoc'ol biqui ca' molbaanüc a taq'uin ti'ijoo' u yaantabeebal a hermano ich caj Jerusalen. Jabix ilic in wadaj ti'ijoo' a jujun muuch' a hermano cuenta Galacia ca' u betoo'o, baalo' ilic a yan a betique'ex inche'exe.\x * \xo 16:1 \xt Hch 11:29; Hch 24:17; Ro 15:26\x* \v 2 Tulacal a jujun p'eel a domingojo, yan a taactique'ex tz'etz'etac a taq'uin tulacal a jujun tuule'exe. Le'ec a yaab u naala, yan ilic u taactic ti mas yaab. Le'ec a ma' yaab u naala, yan ilic u taactic tz'etz'eecac. Ti baalo'o, ma' tzaje'ex a yaaltic a cüxte a taq'uin ca' c'ochoquene.\x * \xo 16:2 \xt Pr 3:27,28; Lc 24:1; Hch 20:7; Rev 1:10\x* \v 3 In c'ati ca' a yeete'exoo' a hermano a beloo' u cu p'ütü' a taq'uin abe' ti'ijoo' a hermano ich caj Jerusalen. Le'ec ca' c'ochoquen ta wetele'exe, bel in quin tz'aa' a carta ti'ijoo' mac a beloo' u ca'a te'i, ti'i ca' eeltabüc macoo' u menoo' a hermano ich caj Jerusalen.\x * \xo 16:3 \xt 2 Co 8:19\x* \v 4 Wa ca' joc'oc ten ti mas toj ca' xiquen inene, beloo' u ca'a tin pach. \s1 Tan u tuclic aj Pablo biqui ca' u bete'. \p \v 5 Pues te'i. Bel in ca'a ti manül cuenta Macedonia ca' tun talaquen ti sut ta wetele'ex.\x * \xo 16:5 \xt Hch 19:21; 2 Co 1:16\x* \v 6 Uchac in cuntal ta wetele'ex yaab q'uin. Uchac in mansic u q'uinil a süs ta wetele'exe. Pachili, jede'ec u paatale'ex a waantiquen ca' xiquen tuba bel in ca'a.\x * \xo 16:6 \xt Hch 15:3; Hch 17:15; Hch 21:5\x* \v 7 Ma' in c'ati c'ochol ti sut ta wetele'ex ti jomol u men ma' tu paatal in cuntal. Wa qui' tu wich a Noochtzili, in c'ati cuchi cuntal ta wetele'ex yaab q'uin. \v 8 C'u' betiqui, payanbej bel in ca'a ti cuntal wa'ye' ich caj Efeso. Wa'ye' in cuntal asto u manül u q'uinil a fiesta u c'aba' Pentecostes. \v 9 In c'ati cuchi cuntal wa'ye' u men top tan u yantal biqui ca' in wadü' u t'an a Dios wa'ye'e. In c'ati ilic cuntal wa'ye' u men yanoo' u c'atoo' cuchi u c'ütü' u wich u t'an a Dioso.\x * \xo 16:9 \xt Hch 14:27; 2 Co 2:12; Rev 3:8; Hch 19:9\x* \p \v 10 Pues te'i. Le'ec ca' c'ochoc aj Timoteo ta yaame'exe, jetz'cunte'ex u yool. Tan ilic u betic u meyaj a Noochtzil jabix ilic a tan in betic inene.\x * \xo 16:10 \xt Ro 16:21; 2 Co 6:1\x* \v 11 Ma' a cha'ique'ex ma'ax mac ca' u yadü' jabix ma'ax c'u' u yeel ala'i u men ma' yaabac u jaab. Aante'ex ti'i ca' usc'ac tin wetel ti jetz'a'an u yool. Tan in paac'tic u yudel u yet'ocoo' a hermanojo.\x * \xo 16:11 \xt 1 Ti 4:12; Tit 2:15\x* \p \v 12 Pues te'i. In wadaj ti'i a hermano Apolos mas qui' ca' xi'ic ala'i tu pachoo' ulaac' a hermano ti sut ta wetele'ex ich caj Corinto. C'u' betiqui, ma' u se' c'ati beel. Le'ec ca' c'ochoc u q'uinil u beele, bel u ca'a ti c'ochol ta wetele'ex.\x * \xo 16:12 \xt Hch 18:24; 1 Co 1:12; Tit 3:13\x* \s1 U yada' u tze'ec aj Pablo ichil a carta ada' ti'ijoo' ich caj Corinto. \p \v 13 Pues te'i. Tanac a cününtique'ex a bajil ti'i ma' a cüxtique'ex a sip'il. Que'en ti que'enaque'ex a wool tu pach a jajil t'ana. Ma' u beele'ex ti jac'ül a wool. Chich ti chichaque'ex a wool. \v 14 Tulacal a c'u' a tane'ex a betiqui, bete'ex tu qui'il u men yaj a wu'ye'ex tulacaloo'. \p \v 15 Pues te'i. Hermanoje'ex, a weele'ex. Le'ecoo' aj Estefanas eteloo' u familiaja, le'ec u yaax c'üm-ooltajoo' a Noochtzil ichil u cuenta Acaya tuba que'ene'ex. U tz'ajoo' u yool u yaantoo' a hermanojo. \v 16 Qui' cuchi ca' a tz'ocse'ex u yaniloo' boon tuul a jabix ala'oo' a walacoo' u yaantic u chucaan a hermanojo, u yet'ocoo' a tanoo' u betic u meyaj a Dioso. \v 17 Qui' in wool ti udoo' tin wetel a waj xa'nume'ex, le'ec aj Estefanas, aj Fortunato, aj Acaico. Udoo' ala'oo' u yaanteen ta jelile'ex inche'ex u men ma' paataje'ex a wudel.\x * \xo 16:17 \xt 2 Co 11:9; Fil 2:30; 1 Ta 3:6; Flm 13\x* \v 18 U jetz'cuntajoo' in wool jabix ilic ca' u jetz'cuntaje'ex a wool. Boon tuul a walacoo' u betic a jabix ala'oo'o, ile'exoo' tu qui'il jabix cuchi noochoo' u wichil u meyaj.\x * \xo 16:18 \xt Pr 25:13,25; Ro 15:32; 2 Co 7:6,7; Fil 2:28; Col 4:8; 1 Ti 3:6; 3 Jn 4\x* \p \v 19 Pues te'i. Tanoo' u diostac'untique'ex a jujun muuch' a hermano a que'enoo' cuenta Asia. Tanoo' ilic u diostac'untique'ex aj Aquila etel ix Priscila eteloo' boon tuul a hermano a walacoo' u much'tal ichil u yotoch u men quet ti'ije'ex a Noochtzili.\x * \xo 16:19 \xt Hch 16:6; Hch 19:10; Rev 1:4,11; Ro 16:5; Flm 2\x* \v 20 Tulacaloo' a hermano wa'ye'e, tanoo' u diostac'untique'ex. Diooste'ex a bajil tu qui'il. \p \v 21 Pues te'i. Inen aj Pablojen. In laj adaj tulacal a c'u' a tz'iiba'an wa'ye'e. C'u' betiqui, jadi' u yada' ada' in tz'iibtaj etel ilic in c'ü'. \v 22 Wa yan mac a ma' yaj u yubi a Noochtzil a Jesucristojo, pula'an ca' p'aatüc. Noochil Jesus, co'on.\x * \xo 16:22 \xt Ga 1:8,9; He 10:26; Mt 25:41,46; Jud 14,15\x* \v 23 In c'ati a Noochtzil a Jesus ca' u yaante'ex. \v 24 Yaj in wu'ye'ex tulacale'ex u men quet ti'ijo'on a Jesucristojo. Wa'ye' jobi in t'an.