\id JHN Meitei: Roman Script 1st Translation \ide UTF-8 \ide Unicode (UTF8) \h John \toc1 JOHN-NA I-ba Aphaba Pao \toc2 John \toc3 Jn \mt1 JOHN-NA \mt2 I-ba Aphaba Pao \imt1 Wahoudok \ip John-na i-ba Aphaba Pao asi Jisu Christtagi punsigi maramda sandokna takpa Anouba Warepnaba-gi lairik mari adugi manungda amani. Lairik marimak adu “Gospel” haina kou-i, madugi wahanthokti “Aphaba Pao” haibani. Lairiksing adu Jisuna sikhraba matungda Matthew, Mark, Luk amadi John-na ibani. John-na i-ba Aphaba Pao asi Christtana poklaba matung chahi 90 mukki aduwaida Pakhonchatpa John-na iramba yai. John-na i-bani haina Lairik asida pandrabasu 1 John, 2 John amadi 3 John-gi chithising asida iribagi mawong- matouga yamna manei. Mamangngeigi ayiba kharana haibagi matung inna matam aduda mahak Ephesus-ta leirammi, maram aduna lairik asi Ephesus-ta leiringeida iramba yai. Jisudi ahingba Mapu Ibungogi Machanupa amadi Christta aduni haiba misingna thajabada mateng oinaba ibani haina John-na sengna hairi (20:31). Masi thajabagi mapanna Ibungo mahakki mingda eikhoina hingba phangjanabani. Lairik asi Jihudising amadi Jihudi nattabasing animakna panaba ibani. John-na i-ba Aphaba Pao asidi atoppa Aphaba Pao ahum adudagi khara makheidi khennei. Lairik asidi Jisuna toukhiba angakpa thabaksing aduda mityeng thammi aduga Ibungona haiba pandamsing adu yamna i-de. Atei maru oiba thoudok khara haibadi Jisuna baptize louba aduga leikanglagi maphamda athemba thengnakhiba adugi matangda Aphaba Pao asida ide. \iot Yaopham Takpa \io1 1. Aphaba Pao asigi wahoudok \ior (1:1-18)\ior* \io1 2. Jisuna pangthokkhiba angakpa thabak kharagi maramda i-ba \ior (1:19–12:50)\ior* \io1 3. Jisuna siba amadi hinggatkadaba mang-oinana Jisugi punsida thokkhiba thoudok kayagi maramda sandokna takpa \ior (13:1–20:31)\ior* \io1 4. Tangkak 21 da Jisuna sibadagi hinggatlaba matungda misingda uhanbibagi maramda i-ba amadi lairik asi ibagi maram taklaga Aphaba Pao asi losilli \ior (21:1-25)\ior* \c 1 \s1 Hingbagi wahei \p \v 1 Ahoubada Wahei adu leirammi; Wahei adu Tengban Mapuga leiminnarammi amasung Wahei adu Tengban Mapu oirammi. \v 2 Hek houba adudagi houna Wahei adu Tengban Mapuga leiminnarammi. \v 3 Ibungo mahakki mapanna Tengban Mapuna pot pumnamak sembikhi; Ibungo mahak yaodana semkhiba khutsem amata leite. \v 4 Ibungoda hingba leirammi aduga hingba aduna misinggi mangal oirammi. \v 5 Mangal aduna amambada ngalle aduga amamba aduna mangal adubu ngamde\f + \fr 1:5 \fr*\ft khangba nattraga wakhal taba ngamde\ft*\f*. \p \v 6 \x - \xo 1:6 \xo*\xt Mat 3:1; Mrk 1:4; Luk 3:1,2\xt*\x*Tengban Mapuna thabirakpa John kouba mi ama leirammi. \v 7 Mi khudingmak mahakki mapanna thajaraknaba, mahakna misingda mangal adugi maramda hainaba lakpani. \v 8 Mahak masamakti mangal adu natte adubu mahakti mangal adugi maramda hainanaba lakpani. \v 9 Mi khudingmakta mangal pibiba achumba mangal adu taibangpanda laklammi. \p \v 10 Wahei adu taibangpanda leirammi, aduga Mapu Ibungona taibangpan asi Ibungo mahakki mapanna sembikhiba oirabasu, taibangpannadi Ibungo mahakpu khanglamde. \v 11 Ibungo mahakna masagi oiba maphamda laklammi adubu mahakmakki misingna Ibungobu lousillamde. \v 12 Adubu mi kharanadi Ibungobu lousinjarammi amadi Ibungobu thajarammi; maram aduna Ibungona makhoida Tengban Mapugi machasing oinaba matik pibire. \v 13 Makhoina Tengban Mapugi machasing oirakpa asi mama mapana nattraga mioibagi apambana nattraga mapuroibagi warepna pokpiba adugumba natte adubu Mapu Ibungona pokpibani. \p \v 14 Wahei aduna sayollaktuna thoujal amadi achumbana pik thanduna eikhoigi irakta leibirare. Aduga eikhoina Ibungo mahakki matik mangal haibadi Mapagi amatta ngairaba Macha oibagi matik mangal adu ujare. \p \v 15 John-na Ibungo mahakki maramda hairammi. Mahakna houna hairak-i, “ ‘Ibungona eigi tungda lengbirakli adubu Ibungo mahakti eina poktringeida hannana leirabani maram asina Ibungona eingondagi henna chao-i,’ haina eina nakhoida haikhiba Ibungo mahak adu asini.” \p \v 16 Athanba thoujalgi pukkei oiriba Ibungo mangondagi yaipha thoujal amagi mathakta yaipha thoujal ama eikhoi pumnamakna phangjare. \v 17 Wayel Yathangdi Moses-ki mapanna pibibani adubu thoujal amasung achumbadi Jisu Christtagi mapanna lakpani. \v 18 Mi kana amatana Tengban Mapubu kheidounungdasu ukhidri. Adubu Mapaga yamna naknana leiriba amatta ngairaba Machanupa Mapu Ibungona Ibungo mahakpu phongdokle. \s1 Baptize toubiba John-gi pao \r (Mat 3:1-12; Mrk 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Jerusalem-da leiba Jihudisingna, John-bu kanano haina hangnaba purohitsing amasung Levi-singbu John-gi manakta tharaklammi. \p \v 20 Mahakna paokhum piningdaba touramde aduga i-phong phongna sengna hairak-i, “Eidi Christta adu natte.” \p \v 21 \x - \xo 1:21 \xo*\xt Mal 4:5; Aniwa 18:15,18; Isei 48:10,11\xt*\x*Maduda makhoina hanglak-i, “Adu oirabadi nahak kanano? Nahak Elijah-ra?” \p John-na khumlak-i, “Ei natte.” \p Adudagi makhoina hanglak-i, “Adudi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou ama lakkani haibadu nahakla?” \p Mahakna khumlak-i, “Natte” \p \v 22 Aroibada makhoina hairak-i, “Adu oirabadi nahak kanano haibasi eikhoida haibirak-u. Eikhoibu tharakpa makhoising aduda tamlunaba nahakna paokhum amadi pibiyu. Nahakna nasagi maramda kari haijabage?” \p \v 23 \x - \xo 1:23 \xo*\xt Isa 40:3 (LXX)\xt*\x*Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou Isaiah-gi waheising sijinnaduna John-na paokhum pirak-i: \q1 “Lamjao lamhangda laoriba kanagumba amagi khonjel adu eini: \q2 ‘MAPU IBUNGO\f + \fr 1:23 \fr*\ft Jehova\ft*\f* mahakna chatnanaba lambi adu chumhallu!’ ” \p \v 24 Pharisee kharasu John-gi maphamda tharak-i, \v 25 makhoina John-da hanglak-i, “Nahak Christta adusu Elijah adusu Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou adusu nattrabadi karigi nahakna baptize touribano?” \p \v 26 Maduda John-na khumlak-i, “Einadi isingda baptize tou-i adubu nakhoina khangdaba kanagumba ama nakhoigi narakta lepli. \v 27 Ibungo mahakna eigi tungda lakli aduga eidi Ibungo mahakki sandal mari louthokpa phaoba matik chade.” \p \v 28 John-na baptize toubiba mapham Jordan turen-gi nongpok thangba wangmada leiba Bethany-da masigi thoudok asi thokkhibani. \s1 Tengban Mapugi Yaomacha \p \v 29 Mathanggi numitta Jisuna John-gi manakta lakpadu ure maduda John-na hairak-i, “Yeng-u, taibangpanbagi pappu pubiduna louthokpiba Tengban Mapugi Yaomacha adu! \v 30 Ibungo asigi maramdani eina haikhibadu, ‘Kanagumba ama eigi tungda lengbirakli, Ibungo mahakti eina poktringeidagi hannana leirabani maramsina Ibungona eingondagi henna chao-i.’ \v 31 Einadi Ibungobu kanano haiba khanglamde adubu eina isingda baptize toubasi Ibungo mahakpu Israel-da phongdoknabani.” \p \v 32 Adudagi John-na sakhi asi pirammi: “Thawai aduna swargadagi khunugumna lengtharaktuna Ibungoda leiba adu eina ure. \v 33 Eibu isingda baptize tounaba thabiba Ibungo mahakna eingonda, ‘Thawai aduna kanagumba amagi mathakta lengtharaktuna leiba nahakna ugani; mahak aduna Thawai Asengbada baptize toubigani,’ haina haibiramdrabadi eina Ibungo mahakpu khanglamloidabani. \v 34 Eina madumak ujare aduga Ibungo mahak asi Tengban Mapugi Machanupani haina eina nakhoida hairi.” \s1 Jisugi ahanba tung-inbasing \p \v 35 Mathanggi numitta John-na mahakki tung-inba aniga loinana leptuna leirammi. \v 36 Jisuna mapham aduda chatpadu ubada mahakna hairak-i, “Yeng-u, Tengban Mapugi Yaomacha adu.” \p \v 37 John-na haiba adu mahakki tung-inba aniduna tarabada makhoina Jisugi matung induna chatkhirammi. \v 38 Jisuna leithorakpada makhoina mahakki tung illakliba adu ure maduda Ibungona hanglak-i, “Nakhoi kari pambage?” \p Maduda makhoina khumlak-i, “Rabbi” (Masigi wahanthokti “Oja Ibungo” haibani), “Ibungo nahak kadaida leibibage?” \p \v 39 Ibungona khumlak-i, “Lak-u aduga nakhoina u-gani.” (Matam adu numit yungba matung pung marimuk tabada oirammi.) Maram aduna makhoina Ibungoga loinana chattuna Ibungona leiba mapham adu ujare aduga numit aduma makhoina Ibungoga loinana leiminnarammi. \p \v 40 John-na haiba adu taduna Jisugi tung inkhiba makhoi anigi marakta amadi Simon Peter-gi manao Andrew-ni. \v 41 Andrew-na ihan hanna mahakki mayamba Simon-bu thiraga mangonda hairammi, “Eikhoina Messiah adu phangjare.” (Madudi “Christta” haibani) \v 42 Adudagi mahakna Simon-bu Jisugi manakta purakle. \p Jisuna Simon-da yenglaga hairak-i, “Nahakti John-gi machanupa Simon-ni, adubu nahakki naming Cephas kougani.” (Masigi wahanthokti “Peter” \f + \fr 1:42 \fr*\ft Peter haibadi “Nung” haibani \ft*\f* haibani.) \s1 Jisuna Philip amadi Nathanael-bu kouba \p \v 43 Mathanggi numitta Galilee-da Jisuna chatke leple. Ibungona Philip-pu thengnarabada mangonda hairak-i, “Eigi itung illak-u!” \v 44 (Andrew amadi Peter-gumna Philip-su Bethsaida sahardagini.) \v 45 Philip-na Nathanael-bu phanglabada mangonda hairammi, “Moses-na Wayel Yathangda amasung Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingnasu ibiramba mahak adu eikhoina phangle. Mahak adudi Joseph-ki machanupa, Nazareth-ki Jisuni.” \p \v 46 Nathanael-na hanglak-i, “Nazareth-tagibu karigumba aphaba thorakpa ngambra?” \p Maduda Philip-na khumlak-i, “Laktuna yeng-u.” \p \v 47 Mahakki manakta Nathanael-na lakpadu urabada Jisuna mangonda hairak-i, “Mapham asida tasengba Israel-gi mi ama leire; mangonda lounamba leite.” \p \v 48 Nathanael-na Ibungoda hanglak-i, “Ibungona eibu karamna khangbibage?” \p Maduda Jisuna paokhum pirak-i, “Philip-na nahakpu koudringeida, nahakna heiyit pambi makhada leiba matam aduda eina nangbu ure.” \p \v 49 Nathanael-na khumlak-i, “Oja Ibungo, nahak Tengban Mapugi Machanupa aduni! Nahak Israel-gi Ningthouni!” \p \v 50 Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna heiyit pambi makhada leiringeida eina nangbu ure haina eina nangonda haibagi maramna nahakna thajaribra? Masidagi henna chaoba thabaksing nahakna ukhigani.” \v 51 \x - \xo 1:51 \xo*\xt Meihou 28:12\xt*\x*Adudagi Ibungona makha tarak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, swarga hangdokpa amadi Tengban Mapugi dutsingna Migi Machanupa adugi mathakta kakhat khumtha touba adu nakhoina ugani.” \c 2 \s1 Cana kouba khunda luhongba \p \v 1 Numit ninigi matungda Galilee-gi Cana kouba khun aduda luhongba ama leirammi. Jisugi mamasu maduda yaorammi, \v 2 aduga Jisu amadi mahakki tung-inbasingsu luhongba adu yaobinanaba haijaraklammi. \v 3 Anggur mahi loikhrabada Jisugi mamana Ibungoda hairak-i, “Makhoigi anggur mahi loikhre.” \p \v 4 Maduda Jisuna khumlak-i, “Masida nahakna eibu karigi yaohallibano? Eigi matam laktri.” \p \v 5 Thougal touriba mioising aduda Jisugi mamana hairak-i, “Mahakna haiba haiba khudingmak nakhoina tou.” \p \v 6 Isingna sengdokpagi chatnabi ama Jihudisinggi lei, maram adugidamak ising hapnaba nunggi kharung taruk mapham aduda leirammi, kharung ama-mamda chourakna ising litre chamamuk chan-gani. \v 7 Thougal touribasing aduda Jisuna hairak-i, “Kharungsing aduda ising thanna hapchillu.” Maram aduna makhoina kharungsing aduda ising pik-thanna hapchille. \v 8 Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Houjik khara kanthoklaga arang-purel aduda purucho.” Ibungona haiba adu makhoina toure, \v 9 aduga arang-purel aduna anggur mahi onkhraba ising adu mahao tangle. Ising adu kallakpa thougal toubasing aduna khanglabasu mahaknadi kadaidagi anggur mahi adu puraklibano haiba khanglamde. Adudagi mahakna luhonggadouriba nupa adu koure \v 10 aduga hairak-i, “Mi khudingna ahanbada khwaidagi phaba anggur mahi adu puthoknei aduga misingna marang kaina thaklaba matungda khara hanthaba aduna konna puthoknei; adubu nahakti houjik phaoba khwaidagi phaba asi khaklamli.” \p \v 11 Jisuna touba ahanba angakpa khudam asi Galilee-gi Cana-da pangthokkhi; mapham aduda Ibungona mahakki matik mangal utpire aduga Ibungogi tung-inbasingna Ibungobu thajare. \p \v 12 \x - \xo 2:12 \xo*\xt Mat 4:13\xt*\x*Masigi matungda Jisuna mahakki mama, machin manao amadi mahakki tung-inbasingga loinana Capernaum-da chatlammi. Mapham aduda makhoina numit khara leirammi. \s1 Jisuna Mapugi Sanglen sengdokpa \r (Mat 21:12,13; Mrk 11:15-17; Luk 19:45,46) \p \v 13 \x - \xo 2:13 \xo*\xt Khong 12:1-27\xt*\x*Lanthokpibagi Chakkhangbagi matam naksillaklammi maram aduna Jisuna Jerusalem-da chatlammi. \v 14 Mapugi Sanglenda misingna sa-sal, yao amasung khunusing yonbadu Ibungona thengnare aduga mapham aduda phamliba sel-kaibasing adusu ure. \v 15 Maram aduna Ibungona thouridagi sajei semlaga yao amadi sa-sal loina Ningnasangdagi tanthokle; Ibungona sel-kaibasingdugi table-singdu mathak makha onthokle aduga makhoigi sel achoibasingdu chaikhaire; \v 16 aduga Ibungona khunu yonbasing aduda hairak-i, “Khunusingdu mapham asidagi puthokkho! Eigi Ipagi yumbu keithel onthokkanu.” \v 17 \x - \xo 2:17 \xo*\xt Isei 69:9\xt*\x*Ibungogi tung-inbasingna Mapu Ibungogi puyada i-ba wahei haibadi, “Ibungo nahakki yumgidamak thawai yaojabana eigi nungda meigumna chakle” haiba asi ningsinglakle. \p \v 18 Jihudigi luchingbasingna Jisuda hanglak-i, “Masising asi toubagi nahakki matik lei haiba utnanaba nahakna karamba angakpa khudam eikhoida utpa ngamgani” \p \v 19 \x - \xo 2:19 \xo*\xt Mat 26:61; 27:40; Mrk 14:58; 15:29\xt*\x*Maduda Jisuna makhoida paokhum pirak-i, “Mapugi Sanglen asi thugaiyu aduga eina numit humnigi manungda amuk hanna sage.” \p \v 20 Makhoina khumlak-i, “Mapugi Sanglen asi chahi niphu-taruk changna sakhibani aduga nahakna numit humnida sagadouribra?” \p \v 21 Adubu Ibungona hairiba sanglen adudi Ibungo mahakki hakchang adubuni. \v 22 Maram aduna Ibungona sibadagi hinggatlakpa matamduda mahakki tung-inbasingna Ibungona haikhiba asi ningsinglakkhi aduga makhoina Mapugi puya amadi Jisuna haikhiba wasing aduda thajare. \s1 Mioibagi mahousagi maramda Jisuna khangba \p \v 23 Lanthokpibagi chakkhangba matamda Jisusu Jerusalem-da leirammi aduga Ibungona touba angakpa khudamsing adu miyamna ure aduga makhoina Ibungobu thajare. \v 24 Adubu Jisuna masana masabu makhoida thajana sinnade maramdi mahakna mi khudingmakpu khanglammi. \v 25 Kanagumba amatana mioibagi maramda Ibungoda haibagi kanaba leite maramdi Ibungo masana mioibagi nungda kari lei haiba khanglammi. \c 3 \s1 Jisu amasung Nicodemus \p \v 1 Pharisee-singgi maraktagi Nicodemus kouba Jihudisinggi luchingba ama leirammi. \v 2 Nongma numidang amada mahakna Jisugi manakta laklaga hairak-i, “Oja Ibungo, nahakti Tengban Mapuna thabirakpa oja amani haiba eikhoina khangjei. Maramdi nahakna touriba angakpa khudamsing asi Mapu Ibungona loinabidrabadi kana amatana touba ngamloi.” \p \v 3 Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, kanagumba amana amuk-hanna poktrabadi\f + \fr 3:3 \fr*\ft Nattraga “Mathaktagi pokpa nattrabadi” \ft*\f* mahakna Tengban Mapugi Leibak adu uba ngamloi.” \p \v 4 Maduda Nicodemus-na Ibungoda hanglak-i, “Karamna ahal oiraba mi amana amuk hanna pokpa yagadouribano? Mahakna mamagi puknungda aniraksuba oina changduna amuk pokpa haibasi sukya yaroidaba amani!” \p \v 5 Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, kanagumba amana ising amasung Thawaidagi poktrabadi mahakna Tengban Mapugi Leibakta changba ngamloi. \v 6 Hakchanggi oinadi mama mapana pokpibani adubu thawaigi oinadi Thawaina pokpibani. \v 7 ‘Nakhoi amuk-hanna pokkadabani’ \f + \fr 3:7 \fr*\ft Nattraga “Mathaktagi pokpa tai” \ft*\f* haina eina hairiba asida nahak ngakkanu. \v 8 Nungsitna sitning sitningba maphamsingda sitli aduga nahakna madugi makholdi tai adubu madu kadaidagi lakpano aduga kadaida chatlibano haiba adudi nahakna khangde. Adugumduna Thawaina poklaba makhoi adusuni.” \p \v 9 Maduda Nicodemus-na hanglak-i, “Masi kamdouna oithokkadouribano?” \p \v 10 Jisuna khumlak-i, “Nahak Israel-gi oja ama oiraga masising asi khangdabra? \v 11 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eikhoina khangba amadi uba adu eikhoina hai adubu nakhoinadi eikhoina haiba adu louningde. \v 12 Eina nakhoida taibangpanbagi oibasing adugi maramda haibada nakhoina thajade adu oirabadi swargagi oibasing adugi maramda haibada nakhoina kamdouna thajagani? \v 13 Swargadagi kumthabirakpa Migi Machanupa adu nattana kana amatana swargada kadri.” \p \v 14 \x - \xo 3:14 \xo*\xt Masing 21:9\xt*\x*Korina saba lil adu Moses-na lamjao lamhangda thanggatkhiba adugumduna Migi Machanupa adubusu thanggatpa tai, \v 15 madu mahakpu thajaba mi khudingna lomba naidaba punsi phangnanabani. \v 16 Tengban Mapuna taibangpanbabu asukki matik nungsibire aduna mahakki amatta ngairaba Machanupa adu pibire, maram aduna Machanupa adubu thajaba mi khudingna mangdaduna lomba naidaba hingba phangjananabani. \v 17 Tengban Mapuna mahakki Machanupa adubu wayennaba taibangpanda thabiba natte adubu mahakki mapanna taibangpanbabu kanbinanabani. \p \v 18 Machanupa adubu thajaba makhoi adu wayen toubide adubu thajadaba makhoi adugidi wayen loikhre maramdi makhoina amatta ngairaba Tengban Mapugi Machanupa adubu thajade. \v 19 Wayen adu asini madudi mangal aduna taibangpanda lakle adubu misingnadi amamba thabakna henna pambagi maramna makhoina mangaldagi amambana henna pammi maramdi makhoigi thabaksing phattaba oirammi. \v 20 Phattaba touba mi khudingna mangal adubu tukkachei maramdi makhoigi thabaksingdu phongdokkani haiba kibagi maramna makhoina mangalda lakloi. \v 21 Adubu achumba toubasingnadi mangalda lak-i maramdi makhoina touba thabaksing adu Tengban Mapugi haiba inba oina toubani haibadu mangal aduna utnanabani. \s1 Jisu amadi baptize toubiba John \p \v 22 Masigi matungda Jisu amadi mahakki tung-inbasingna Judea-gi lamda chatlammi aduga mapham aduda Ibungona makhoiga loinana matam khara leiminnarammi amasung misingbu baptize toubirammi. \v 23 Salim-dagi panglap laptana leiba Aenon-da ising marang kaina leibagi maramna John-nasu mapham aduda baptize tourammi. Misingna mahakki manakta chatlammi aduga mahakna makhoibu baptize toubirammi. \v 24 \x - \xo 3:24 \xo*\xt Mat 14:3; Mrk 6:17; Luk 3:19,20\xt*\x*(Masi John-bu keisumsangda thamdringeigi mamangdani.) \p \v 25 John-gi tung-inba kharaga Jihudi amaga laininggi oiba isingna chamthokpagi maramda makhoi yetnarammi. \v 26 Makhoina John-gi manakta chattuna John-da hairammi, “Oja Ibungo, Jordan-gi wangmada nahakka leiminnaramba nupa haibadi nahakna mahakki maramda haibikhiba mahak aduna houjik baptize toubiri aduga mi pumnamakna mahakki manakta chatli.” \p \v 27 Maduda John-na khumlak-i, “Mapu Ibungona pibiba nattana kana amatana karisu phangba ngamloi. \v 28 \x - \xo 3:28 \xo*\xt Jn 1:20\xt*\x* ‘Eidi Christta adu natte, adubu eidi Ibungo mahakki mang thana thabirakpani’ haina eina haikhiba adu nakhoina khanglibaduni. \v 29 Mou anoubi phangliba mahak adu bor aduni adubu bor adugi marup adudi mapham aduda bor adugidamak leijabani amadi mahakki khonjel tajaba aduni, marup aduna bor adugi khonjel tajabada adukki matik haraojei. Madugi haraoba adu eihakkini aduga haraoba adu houjik mapung phare. \v 30 Ibungo mahakti chaokhatlakpa tai aduga eidi hantharakpa tai.” \s1 Swargadagi lengthabirakpa Ibungo \p \v 31 Mathaktagi lengthabirakpa Ibungo mahakti pumnamakki mathakta lei. Taibangpanbagi oiba mahak adudi taibangpanba asigini aduga mahakna taibangpanbagi oiba mi amagumna wa ngang-i adubu swargadagi lengthabirakpa Ibungo mahakti pumnamakki mathakta lei. \v 32 Ibungo mahakna ukhraba amadi takhraba adu haibi adubu mi kana amatanadi Ibungogi wa adu loubide. \v 33 Adum oinamak Ibungogi wa adubu lousinjaba makhoina Tengban Mapudi achumbani haibadu yajare. \v 34 Tengban Mapuna thabirakpa mahak adudi Tengban Mapugi wa ngang-i maramdi Tengban Mapuna mangonda Thawai adu mapan naidana pibi. \v 35 Mapa aduna mahakki Machanupa adubu nungsi aduga Machanupa adugi makhutta pumnamak sinnabire. \v 36 Machanupa adubu thajaba mi aduna lomba naidaba hingba adu phangle; Machanupa adugi wa indaba mahak aduna hingba phangloi adubu Mapu Ibungogi asaoba mahakki mathakta leigani. \c 4 \s1 Jisu amadi Samaria-gi nupi \p \v 1 Ibungona John-dagi mi masing henna tung-inbasing semduna baptize toure haiba Pharisee-singna tare haibasi Jisuna khangle. \v 2 Asengbamakti Jisu masanadi makhoibu baptize touba natte mahakki tung inbasingna toubani. \v 3 Maram asina Ibungona Judea thadoktuna Galilee-da amuk hallammi. \v 4 Ibungogi khongchat adu Samaria phaoduna chatpa tarammi. \p \v 5 \x - \xo 4:5 \xo*\xt Meihou 33:19; Joshu 24:32\xt*\x*Ibungona asum lakpada Sychar kouba Samaria-gi sahar amada thunglammi. Mapham adu Jacob-na mahakki machanupa Joseph-ta pikhiba lam machet adugi manaktani. \v 6 Jacob-ki oiramba guha adu mapham aduda leirammi; Ibungona lamsang chatpadagi waraduna guha adugi manakta phamthare. Pungpham adu numit yungba matamni. \p \v 7 Tanja aduda Samaria-gi nupi amana mapham aduda ising sokpa laklammi, maduda Ibungona mangonda hairak-i, “Eingonda thaknaba ising khara pibiyu.” \v 8 (Matamdu Ibungogi tung-inbasingna khunggang aduda chana thaknaba leiba chatkhibagi maramna Ibungo mathantamak leirammi.) \p \v 9 \x - \xo 4:9 \xo*\xt Ezra 4:1-5; Nehe 4:1,2\xt*\x*Maduda nupi aduna hairak-i, “Nahakti Jihudini aduga eina Samaria-gi nupini aduga kamdouna nahakna eingonda thaknaba ising piyu hairibano?” (Jihudisingdi Samaria-gi misingna sijinnaba kol-lik sijinnade.) \p \v 10 Jisuna khumlak-i, “Nahakna Tengban Mapugi khudol adu khanglamlaba aduga nangonda thaknaba ising piyu hairiba mahak adu kanano haiba khanglamlabadi, nahakna mangonda nijaramgadabani aduga mahakna nangonda hingba piba ising adu pibiramgadabani.” \p \v 11 Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, guha asisu yamna lui aduga nangonda ising sokkatnaba kon amattasu yaode aduga kadaidagi hingba piba ising adu lougadouribano? \v 12 Guha asibu piramba eikhoigi ipa ipu oiriba Jacob-tagi nahakna henna chaobra? Mahak masamak, machasing amadi mahakki sa sansingsu guha asigi ising thakkhi.” \p \v 13 Maduda Jisuna khumlak-i, “Guha asigi ising thakpa mi khudingmak amuk khouranglakkani \v 14 adubu eina piba ising adu thakpa mi khudingmak adudi makhoida khourangba amuk hanna leiraroi. Eina pigadaba ising aduna makhoida hingba piba iphut oiraktuna makhoida lomba naidaba hingba pibigani.” \p \v 15 Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, eingonda khourangba amuk leitanaba aduga mapham asida ising sokpa amuk laktanaba eingonda ising adu pibiyu.” \p \v 16 Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Chatlu, nahakki napuroiba kouraklaga mapham asida lak-u.” \p \v 17 Nupi aduna khumlak-i, “Eigi ipuroiba leijade.” \p Maduda Jisuna hairak-i, “Nahakki napuroiba leite haibadu achumbani. \v 18 Achumbamakti, nahakki napuroiba manga leirammi aduga nahakka houjik leiminnariba nupa adusu nahakki napuroiba natte. Nahakna houjik haikhibadu yamna chummi.” \p \v 19 Nupi aduna hairak-i, “Ibungo, nahak asi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou ama oigani haiba eina khangjare. \v 20 Eikhoi Samaria-gi ipa ipusingnadi Gerizim chingthak asida Tengban Mapubu khurumjei adubu nakhoi Jihudisingnadi Tengban Mapu khurumgadaba maphamdi Jerusalem-da oigadabani haina karigi hairibano?” \p \v 21 Jisuna mangonda hairak-i, “Nupi, eibu thajou, nakhoina Ipa adubu ching asida chatlaga nattraga Jerusalem-da chatlaga khurumloidaba matam adu lakli. \v 22 Nakhoi Samaria-singdi nakhoina khurumliba Mapu Ibungo mahakpu munna khangde adubu eikhoi Jihudisingdi eikhoina khurumliba Mapu Ibungo mahakpu khang-i maramdi aran-khubham asi Jihudisingdagi lakpani. \v 23 Thamoi sengna khurumjaribasingna Ipa adubu thawaida amadi achumbada khurumgadaba matam adu lakli aduga matam adu houjik oisu oiri. Ipa aduna adugumna khurumjabasing adubu thiri. \v 24 Tengban Mapudi Thawaini maram aduna Ibungo mahakpu khurumjabasingna thawaida amadi achumbada khurumjagadabani.” \p \v 25 Nupi aduna Ibungoda hairak-i, “Christta kouba Messiah adu lakkani haiba eina khang-i aduga mahakna lakpa matamda mahakna eikhoida maram pumnamak loina sandokna takpigani.” \p \v 26 Adudagi Jisuna mangonda hairak-i, “Nangonda wari sariba eihak asi mahak aduni.” \p \v 27 Tanja adumaktada Jisugi tung-inbasing adu mapham aduda hallaklammi. Ibungona nupi amaga wari sanaramba adu ubada makhoi yamna ngaklammi adum oinamak “Ibungona mangondagi kari pambage?” nattraga “Ibungona karigi mahakka wari saribano?” haina makhoina Ibungoda hanglamde. \p \v 28 Nupi aduna mahakki ising pun adu guha manakta thanamlaga mahakki khunda chenkhiduna khundugi misingda hairammi, \v 29 “Eina toukhi toukhiba khudingmak eingonda loina haibiba nupa ama yeng-u lao. Mahaksibu Christta adu oiramgadra?” \v 30 Maram aduna miyam aduna khun adudagi thoraktuna Jisugi manakta laklammi. \p \v 31 Cheirak aduda Jisugi tung-inbasingna Jisuda kanna haijarammi, “Oja Ibungo, khara chabiyu.” \p \v 32 Maduda Ibungona khumlak-i, “Nakhoina sungkhang khangdaba eigi chanaba chinjak leire.” \p \v 33 Maram aduna Ibungogi tung-inbasing aduna makhoi masel amaga amaga hangnarammi, “Eikhoina chatthoklingeida kanagumba amana Ibungogi chanaba puraklamba oigadra?” \p \v 34 Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi chinjakti eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba touba amadi mahakki thabakpu mapung phana loisinba aduni. \v 35 Nakhoina asumna hainaba nattra, ‘Tha mari leiraga lourok tha oirani?’ Adubu eina nakhoida hairi, loubuksing asida yeng-u! Makhoi khoingang sare khaoba yare. \v 36 Maru hunba mahakka akhaoba mahakka punna haraominnanaba, akhaoba mahak adu khutsuman phang-i amasung lomba naidaba hingbagi mahei khomjilli. \v 37 Hainaba asi achumbani, ‘Kanagumba mi amana maru hulli aduga atoppa kanagumba mi amana khao-i.’ \v 38 Nakhoina thabak suba yaorudaba loubukta khaorunanaba eina nakhoibu thare. Atoppa misingna awaba thabaksing adu subiramle aduga makhoina subirambagi kannaba adu nakhoina phangle.” \p \v 39 “Eina toukhi toukhiba khudingmak mahakna eingonda loina haibi” haina nupi aduna haibagi maramna khun adugi Samaria macha mayam amana Jisubu thajarammi. \v 40 Makhoina Ibungogi manakta lakpa matamda, Ibungobu makhoiga leiminnanaba makhoina Ibungoda kanna haijarammi, maram aduna Ibungona mapham aduda numit nini amaga leire. \v 41 Aduga atoppa mi mayam amasu Ibungona haiba wa tabadagi thajare. \v 42 Makhoina nupi aduda hairak-i, “Houjikti nahakna haiba khaktadagi eikhoina thajaba nattre adubu eikhoi isamak Ibungona haiba tajare. Tasengnamak Ibungo mahak asi taibangpan asigi Kanbiba Mapu aduni.” \s1 Phamnaiba amagi machanupa amabu Jisuna phahanbiba \p \v 43 Mapham aduda numit nini leiramlaba matungda, Jisuna Galilee-da chatlammi. \v 44 \x - \xo 4:44 \xo*\xt Mat 13:57; Mrk 6:4; Luk 4:24\xt*\x*Ibungo masamakna asumna haikhi, “Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingdi makhoi masagi lamsingda ikai khumnabide.” \v 45 \x - \xo 4:45 \xo*\xt Jn 2:23\xt*\x*Ibungona Galilee-da thungba matamda mapham adugi misingna Ibungobu taramna oklammi maramdi makhoina Lanthokpibagi chakkhangbagi thouramgidamak Jerusalem-da chatlubada mapham aduda Ibungona toukhiba thabak pumnamak loina makhoina ukhibagini. \p \v 46 \x - \xo 4:46 \xo*\xt Jn 2:1-11\xt*\x*Jisuna isingbu anggur mahi olhanbikhiba mapham Galilee-gi Cana kouba khun aduda Ibungona amuk hanna chatlammi. Aduga Capernaum-da leiba ningthougi phamnaiba amagi machanupa ama narammi. \v 47 Jisuna Judea-dagi Galilee-da lakle haiba tabadagi mahakki sigadabagi phibamda nariba machanupa adubu phahanbinaba mahakna Jisugi manakta chattuna Capernaum-da lakpinanaba haijarammi. \v 48 Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Nakhoina khudamsing amadi angak angakpasing udriba phaoba nakhoina keidounungda thajaroi.” \p \v 49 Phamnaiba aduna khumlak-i, “Ibungo, eigi angang adu sidringeida lakpiyu.” \p \v 50 Jisuna mangonda hairak-i, “Nayumda hallo, nahakki nachanupa naba pharagani.” \p Maduda phamnaiba aduna Jisuna mangonda haibiba wahei adu thajaduna mahakki mayumda chatpa hourammi. \v 51 Mahakna hallakpagi lambida leireingeida mahakki macha adu naba phaduna hingle haibagi pao mahakki manaisingna mangonda puraklammi. \v 52 Karamba matamda angang adu phagatlakkhibage hangbada makhoina khumlak-i, “Ngarang numit yungba matung pung ama taba matamda mahakki laihou adu khanghoudana thakhre.” \v 53 Maduda Jisuna mangonda, “Nahakki nachanupa adu pharagani” haibikhiba pungja adumaktadani haiba mapa aduna khangle. Maram aduna mahak amadi mahakki imung manung loina Jisubu thajare. \p \v 54 Masi Jisuna Judea-dagi Galilee-da laklaba matungda touba anisuba angakpa khudamni. \c 5 \s1 Jisuna anaba mi amabu phahanba \p \v 1 Masigi matung matam khara leiraga Jisuna Jihudisinggi chakkhangba amagidamak Jerusalem-da chatlammi. \v 2 Jerusalem-da leiba Yaogi Thong adugi manakta hojang manga leiba pukhri ama lei; pukhri adu Hebrew londa Bethesda kou-i. \v 3 Hojangsing aduda anaba mayam ama leirammi; makhoi kharana mit tangba, kharana khong tekpa amadi pangthaduna nabasing oirammi. [\f + \fr 5:3 \fr*\ft Anganbagi lairik kharadadi masigi saruk asi yaode\ft*\f*Makhoina pukhri adugi ising adu lenglakpa ngairammi. \v 4 Maramdi marak marakta Mapu Ibungogi dut amana kumtharaktuna ising adu leng-halli aduga ising adu lenglingeida pukhri aduda i-han hanna kumthaba mi aduda leiramba leina ama hekta oirabasu pharammi.] \v 5 Mapham aduda chahi kunthranipan chupna naraklaba nupa ama leirammi. \v 6 Mahakna mapham aduda hiptuna leibadu ubada mahak asi kuina naraklaba mini haiba Jisuna khangladuna mangonda hanglak-i, “Nahak phaningbra?” \p \v 7 Anaba mi aduna khumlak-i, “Ibungo, ising asi leng-hallakpa matamda eibu pukhri asida puthabinaba eigidamak kanagumba amata leijade. Aduga eina kumthanaba hotnaringeida atoppa mi amana hanna hekta kumthakhi.” \p \v 8 Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Hougatlu, nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu!” \v 9 Khudak aduda nupa adugi anaba adu phare aduga mahakna mahakki hipnapham adu loukhattuna chatpa hourammi. \p Angakpa thoudok asi potthaba numitta thokkhibani. \v 10 \x - \xo 5:10 \xo*\xt Nehe 13:19; Jer 17:21\xt*\x*Maram aduna anaba phakhiba nupa aduda Jihudigi luchingbasingna hairak-i, “Ngasi asi potthaba numitni aduna potthaba numitta nahakna nahakki hipnapham puba adu wayel yathangna ayaba pide.” \p \v 11 Maduda mahakna khumlak-i, “Eibu phahanbiba nupa aduna eingonda, ‘Nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu,’ haina eingonda haibirak-i.” \p \v 12 Makhoina nupa aduda hanglak-i, “Nangonda nahakki hipnapham adu loukhatlaga chatlu hairakliba nupa adu kanano?” \p \v 13 Adubu anaba phakhiba nupa adunadi Jisubu kanano haiba khanglamde maramdi Jisuna mapham aduda leiramba miyamsing adugi marakta changsillaga litthokkhirammi. \p \v 14 Madugi matungda Jisuna mahakpu ningnasangda thengnare aduga mangonda hairak-i, “Yeng-u, houjik nahak phare maram aduna nahak pap amuk hanna touraganu nattrabadi nangonda henna phattaba thoklakpa yai.” \p \v 15 Adudagi nupa aduna Jihudigi luchingbasing adugi manakta chattuna mahakpu anaba phahanbiba nupa adu Jisuni haina pao tamlure. \v 16 Jisuna asigumba thabaksing asi potthaba numitta toubagi maramna makhoina Jisubu ot-neiba houre. \v 17 Adubu Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi Ipadi matam pumnamakta thabak tou-i maram aduna eihaksu thabak touba tabani.” \v 18 Maram asina Jihudigi luchingbasingna Ibungobu hatnanaba henna kanna hotnarammi maramdi potthaba numitpu Ibungona thugaiba khakta nattana Tengban Mapubu mahakmakki Mapa haina kouduna mahak masamakpu Tengban Mapuga mannahalli. \s1 Machanupa adugi matik \p \v 19 Maram aduna Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, Machanupa adu mahak masana karisu touba ngamde adubu mahakki Mapa aduna touri touriba adu uba adukhakta mahakna tou-i. Mapa aduna touba touba makhei Machanupa adunasu tou-i. \v 20 Maramdi Mapa aduna Machanupa adubu nungsi amadi mahak masana touriba pumnamak Machanupa aduda utpi. Masidagi henna chaoba thabaksing phaoba mahakna Machanupa aduda utpigani maduda nakhoi angakpa oigani. \v 21 Mapa aduna sibadagi hinggat-hanbiba makhoida mahakna hingba pibibagumna Machanupa adunasu mahakna piningba makhoida hingba pibi. \v 22 Madugisu mathakta Mapa aduna kanagumba amatabu wayende adubu wayel pumba Machanupa aduda sinnei, \v 23 masina Mapa aduda ikai khumnabagum Machanupa adudasu ikai khumnanabani. Machanupa adubu ikai khumnadaba mahak aduna Machanupa adubu thabirakliba Mapa adubusu ikai khumnade. \p \v 24 “Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, eigi wa taba amadi eibu thabirakpa Ibungo mahakpu thajaba makhoi adu lomba naidaba hingba phangle. Makhoigi mathakta wayenba leiraroi; makhoidi sibadagi hingbada hannana lanthokkhre. \v 25 Eina nakhoida tasengnamak hairiba asini, asibasingna Tengban Mapugi Machanupa adugi khonjel adu tagadaba matam adu lakli thanggeisengnamakti matam adu houjik oire aduga khonjel adu tabasingna hingjagani. \v 26 Mapa masamak adu hingbagi hourakpham oiba adugumna Ibungo mahaknasu mahakki Machanupa adubu hingbagi hourakpham oihalli. \v 27 Aduga mahak asi Migi Machanupa oibagi maramna Mapa aduna mangonda wayennabagi matik pibire. \v 28 Masida nakhoi ngakkanu, asibasingna Migi Machanupa adugi khonjel tagadaba matam adu lakli \v 29 \x - \xo 5:29 \xo*\xt Dan 12:2\xt*\x*aduga makhoina makhoigi mongphamsingdagi thorakkani: aphaba toukhibasingna hingnanaba hougatlakkani aduga phattaba toukhibasingna maral leire haibagi wayen phangnanaba hougatlakkani. \s1 Jisubu kanano haiba taklibasing \p \v 30 “Ei isa ithantana karisu touba ngamde; Mapu Ibungona eingonda haibiraklaga eina wayelli. Eigi wayendi achumbani maramdi eina eigi aningba adu toude adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba adu tou-i. \p \v 31 “Eina isagi maramda haijarabadi, eina haijariba adu chatnaba yaroi. \v 32 Adubu kanagumba amana eigi maramda haibiri aduga mahakna eigi maramda hairiba pumnamak adu achumbani haiba eina khang-i. \v 33 \x - \xo 5:33 \xo*\xt Jn 1:19-27; 3:27-30\xt*\x*Nakhoina John-gi maphamda thijinba mi tharure aduga mahakna achumba adugi maramda haire. \v 34 Adubu mioibana eigi maramda haibiba adu eina louba natte adubu nakhoina kanbiba phangnanaba eina masi haibani. \v 35 John-di chaktuna ngalliba thaomei amagum oirammi aduga nakhoina mahakki mangal aduda matam kharagi oina harao nungaiba pambani. \v 36 Adubu John-na eigi maramda haibiba adudagi henna chaoba eigi maramda haibiba lei madudi eina touba thabaksingni haibadi Ipana eingonda mapung phana loisinnaba pibirakpa thabaksing asina eibu Ipana thabirakpani haiba utpi. \v 37 \x - \xo 5:37 \xo*\xt Mat 3:17; Mrk 1:11; Luk 3:22\xt*\x*Aduga eibu thabirakpa Ipa adunasu eigi maramda haibi. Nakhoinadi Ibungo mahakki khonjel amukta takhidri aduga mahakki maithongsu ukhidri, \v 38 amadi nakhoigi thamoinungda Ibungo mahakki wahei leite maramdi Ibungona tharakpa mahak adubu nakhoina thajade. \v 39 Nakhoina Mapugi puyabu thawai yaona neinei maramdi puyaduda nakhoina lomba naidana hingba adu phanggani haina khalli. Adubu Mapugi puya adumakna eigi maramda hairi! \v 40 Aduga nakhoina hingba phangjanaba eigi inakta lakpasu lakningde. \p \v 41 “Eidi mioibagi thagatpa adu thide. \v 42 Adubu eina nakhoibu khang-i. Nakhoigi thamoinungda Tengban Mapubu nungsiba adu leite haiba eina khang-i. \v 43 Eina eigi Ipagi mingda nakhoigi nakta lakle adubu nakhoina eibu lousinbide aduga kanagumba amana masagi mingda laklabadi nakhoina mahakpu lousin-gani. \v 44 Amatta ngairaba Tengban Mapu mangondagi thagatpa phangnaba nakhoina hotnadraga nakhoi nasen amana amadagi thagatnaba lounaba pamliba nakhoina kamdouna eibu thajaba ngamgani. \v 45 Ipagi maphamda nakhoibu maral sigadaba misak adu eini haina nakhoina khan-ganu. Nakhoina thajaba\f + \fr 5:45 \fr*\ft Asa haibani\ft*\f* thamjariba Moses masamakna nakhoibu maral sigani. \v 46 Nakhoina Moses-pu tasengna thajaramlabadi, nakhoina eibu thajaramgadabani maramdi mahakna eigi maramda irammi. \v 47 Adubu mahakna iramba adu nakhoina thajadrabadi kamdouna eina haiba wa nakhoina thajagadage?” \c 6 \s1 Jisuna mi lising mangabu pijaba \r (Mat 14:13-21; Mrk 6:30-44; Luk 9:10-11) \p \v 1 Masigi matung matam khara leiraga Jisuna Tiberias-gi pat hainasu khangnaba Galilee-gi pat adugi wangmada lanthoktuna chatlammi. \v 2 Yamkhraba miyam amana Ibungogi tung induna chatlammi maramdi Ibungona anaba phahanbagi angakpa khudamsing adu makhoina ubagini. \v 3 Adudagi Jisuna ching amada kakhattuna mahakki tung-inbasingga loinana mapham aduda phamlammi. \v 4 Jihudisinggi Lanthokpibagi Chakkhangba matam adu naksillaklammi. \v 5 Ibungona yengkhatlakpada yamlaba miyam amana Ibungogi nakta lakpa adu urabada Ibungona Philip-ta onsillaklaga hairak-i, “Makhoising asi pijananaba tal eikhoina kadaidagi leigadage?” \v 6 Ibungona kari tougadabano haiba hannana khanglabani adubu Philip-pu chang yengnanaba Ibungona masi haibani. \p \v 7 Maduda Philip-na khumlak-i, “Sinmi amagi tha nipanmukki khutsuman-gi peisana\f + \fr 6:7 \fr*\ft denarii chani\ft*\f* pijananaba tal adu leiraba phaoba makhoi khudingmakna khajik khajiktang charabasu konnaroi.” \p \v 8 Ibungogi tung-inba ama oiriba aduga Simon Peter-gidi manaonupa Andrew-na Ibungoda hairak-i, \v 9 “Barley-gi tal manga amadi nga macha ani yaoriba nupamacha ama mapham asida leire. Adubu asuk yamkhraba miyam asida asising asinadi kari tourugani?” \p \v 10 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Miyam adu phamthahallu.” Mapham aduda napi marang kaina hourammi. Maram aduna makhoi phamthare. (Nupa khaktada lising mangamukni.) \v 11 Adudagi Jisuna tal adu louraga Mapu Ibungobu thagatle aduga phamliba miyam aduda yenthokle. Matou adugumna ngasing adusu yenthokle aduga makhoi loina oktri phaoba chare. \v 12 Makhoina mapuk thanna charabada, Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Kari amata manghan-ganu; lemhouba machet makaising adu khomjillu.” \v 13 Maram aduna makhoina lemhouba machet makaising adu khomjille amasung miyam aduna barley-gi tal manga adudagi chakhraga lemhouba machet makaising aduna thumok taranithoi thalle. \p \v 14 Mising aduna Ibungona touba angakpa khudam adu ubada makhoina hairak-i. “Tasengnamak taibangpan asida lengbirakkadaba Mapu Ibungogi wa phongdokpa Maichou adu mahak asini.” \v 15 Makhoina Ibungobu pharaga namphuda ningthou semgadoure haiba khangladuna Ibungona matomta ching amada chatthokkhre. \s1 Jisuna ising mathakta khongna chatpa \r (Mat 14:22-23; Mrk 6:45-52) \p \v 16 Numidangwairam oiraklabada Jisugi tung-inbasingna patta kumthare \v 17 aduga hi amada tonglaga Capernaum-gidamak pat adugi wangmada chatlammi. Matam adu mamsinkhre adubu Jisudi makhoigi manakta laktri. \v 18 Matam aduda akanba nungsit ama laktuna pat adu ithak hourammi. \v 19 Ibungogi tung-inbasingna mile ahum marirom hi hollaba matungda Jisuna ising mathakta khongna chattuna hi adugi manakta changsillakpa adu makhoina ubada makhoi yamna kirammi. \v 20 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eini, kiganu.” \v 21 Adudagi makhoina yaningna Ibungobu hida changhalle aduga khudak aduda hi adu makhoina chatliba mapham adugi torbanda thungle. \s1 Misingna Jisubu thiba \p \v 22 Mathanggi numitta pat adugi wangmada leihouba mising aduna mapham aduda hi amakhakta leirambani aduga hi aduda Jisugi tung-inbasingna chatkhibada Jisudi yaokhide haiba makhoina khanglammi. \v 23 Mapu Ibungobu thagatcharaba matungda misingna tal chakhiba mapham adugi manakki torbanda Tiberias-tagi hi khara laklammi. \v 24 Miyam aduna Jisu amadi mahakki tung-inbasing mapham aduda leitre haiba khanglabada makhoina hising aduda tonglaga Capernaum tana Ibungobu thiba chatlammi. \s1 Hingbagi tal oiriba Jisu \p \v 25 Aduga makhoina pat adugi wangmada Jisubu phanglabada makhoina Ibungoda hairak-i, “Oja Ibungo, karamba matamda Ibungona mapham sida lengbirakpage?” \p \v 26 Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina angakpa khudamsing adu khangbagi maramna nakhoina eibu thirakpa natte adubu nakhoina tal pukthanna chakhibagi maramnani. \v 27 Manggadaba chinjakkidamak thabak suganu adubu lomba naidaba hingba phaoba leiba chinjak adugidamak thabaksu. Masigi chinjak asidi Migi Machanupa aduna nakhoida pibigani maramdi Tengban Mapu Mapa Ibungo aduna mangonda yabibagi khudam nambire.” \p \v 28 Maram aduna makhoina Ibungoda hanglak-i, “Eikhoina Tengban Mapugi thabaksing adu tounaba eikhoina kari touba tabage?” \p \v 29 Maduda Jisuna khumlak-i, “Ibungo mahakna thabiraklaba mahak adubu nakhoina thajaba haiba asi Tengban Mapugi thabak aduni.” \p \v 30 Makhoina khumlak-i, “Eikhoina ujaraga Ibungobu thajanaba Ibungona kari angakpa khudam toubigani? Ibungona kari toubigani? \v 31 \x - \xo 6:31 \xo*\xt Khong 16:4,15; Isei 78:24\xt*\x* ‘Mahakna makhoida swargadagi chanaba tal pibikhi’ haina Mapu Ibungogi puyada ibagumna eikhoigi ipa ipusingna leikanglada leiringeida makhoina manna chakhi.” \p \v 32 Maduda Jisuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, swargadagi tal pikhiba adu Moses-na natte adubu eigi Ipana nakhoida swargadagi achumba tal adu pibi. \v 33 Tengban Mapugi tal adudi swargadagi kumtharakpa amadi taibangpanda hingba pibiba mahak aduni.” \p \v 34 Makhoina hairak-i, “Ibungo, tal adu matam pumnamakta eikhoida pibiyu.” \p \v 35 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Hingbagi tal adu eini. Eingonda lakpa mi adu keidoungeidasu lamlaroi; eingonda thajaba mi adu keidoungeidasu khouranglaroi. \v 36 Adubu eina nakhoida hannana haikhre adudi nakhoina eibu ukhre adubu houjiksu nakhoina thajade. \v 37 Eigi Ipana eingonda pibiba makhoi pumnamak adu eingonda lakkani aduga eingonda lakpa mi amatabu eina khak tanthokloi. \v 38 Maramdi eina eigi aningba tounaba swargadagi kumtharakpa natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba tounanaba kumtharakpani. \v 39 Eibu thabirakpa Ibungo mahakki aningba adudi asini, Ibungo mahakna eingonda pibikhraba makhoi kana amatabu eina mang-handaduna aroiba numitta makhoibu hinggat-hanba aduni. \v 40 Eigi Ipagi aningba adudi Machanupa adubu ujaba amadi Ibungo mahakpu thajaba makhoi pumnamakna lomba naidaba hingba phangbani aduga eina makhoibu aroiba numitta hinggat-hanbigani.” \p \v 41 “Swargadagi kumtharakpa tal adu eini” haina Ibungona haibagi maramna Jihudisingna Ibungogi maramda yaningdabagi murum murum sonba hourammi. \v 42 “Mahak asi Joseph-ki machanupa Jisu adu nattra? Mahakki mama mapa eikhoina khang-i. Aduga kamdouna mahakna ‘Ei swargadagi kumtharakpani’ haina hairibano?” \p \v 43 Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoi nasen-gi narakta murum murum sonnariba adu leppu. \v 44 Eibu thabirakpa Ipa aduna chingsinbidrabadi kanagumba amatana eigi inakta lakpa ngamde aduga aroiba numitta eina makhoibu hinggat-hanbigani. \v 45 \x - \xo 6:45 \xo*\xt Isa 54:13\xt*\x*Mapu Ibungogi wa phongdokpibasingna asumna irammi, ‘Tengban Mapuna makhoi pumnamakpu tambigani.’ Ipagi khonjel taba amadi Ibungo mangondagi tamjaba makhoina eingonda lakkani. \v 46 Masina Ipa adubu kanagumba amana ukhare haibadi natte; Tengban Mapudagi lakpa mahak adu khaktana Ipa adubu ukhre. \v 47 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eibu thajaba mahak aduna lomba naidaba hingba phangle. \v 48 Hingbagi tal adu eini. \v 49 Nakhoigi napa napusingna lamjao lamhangda manna chakhi adubu makhoi sikhi. \v 50 Adubu kanagumba amana swargadagi kumtharakpa tal adu charabadi mahak siraroi. \v 51 Swargadagi kumtharakpa ahingba tal adu eini. Kanagumbana tal asi charabadi mahak lomba naidana hinggani. Taibangpan asina hingjanaba eina pigadouriba tal adu eigi hakchangni.” \p \v 52 Masina Jihudisinggi marakta kanna yetnaduna hainarak-i, “Kamdouna mi asina eikhoida mahakki hakchangbu chanaba oina pigadouribano?” \p \v 53 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina Migi Machanupa adugi hakchang adu chadraba aduga mahakki ee adu thaktrabadi nakhoida hingba leiroi. \v 54 Adubu eigi hakchang charaba amadi eigi ee thaklaba mi aduna lomba naidana hingba phangle aduga eina mahakpu aroiba numitta hinggat-hanbigani. \v 55 Eigi hakchangdi tasengnamak chinjakni aduga eigi eedi tasengnamak thaknabani. \v 56 Eigi hakchangbu chaba amadi eigi eebu thakpa makhoina eingonda lei aduga eina makhoida lei. \v 57 Ahingba Ipa aduna eibu thabirakpani aduga Ibungo mahakki maramna ei hingbani, matou adugumna eibu chaba mahak aduna eigi maramna hinggani. \v 58 Masini swargadagi kumtharaklaba tal adu. Nakhoigi napa napusingna manna chakhi aduga sikhi adubu tal asi chaba mahak adudi lomba naidana hinggani.” \p \v 59 Waramsing asi Ibungona Capernaum-da leiba synagogue-ta\f + \fr 6:59 \fr*\ft Jihudisinggi Ishwor khurumpham, wayenpham amasung wayel yathang tambipham\ft*\f* tambiringeida haibani. \s1 Lomba naidaba hingbagi waheising \p \v 60 Ibungogi tung-inba mayam amana masi tabada hairak-i, “Masigi tambiba asi yamna lui. Kanana masibu lousinba ngamgani?” \p \v 61 Mahakki tung-inbasingna murum murum sonnariba adu khangladuna Ibungona hairak-i, “Masina nakhoida tokningba phaohanbra? \v 62 Adu oirabadi Migi Machanupa aduna mahakna hanna leiramba mapham aduda amuk kakhatkhiba nakhoina uba tarabadi kari khan-gani? \v 63 Hingba piba adu Mapu Ibungogi Thawainani. Mioibagi panggaldi kari amata kannade. Eina nakhoida haikhiba waheising adu thawai amasung hingbani. \v 64 Adubu nakhoi kharanadi eibu thajade.” (Ibungobu kana kanana thajaroidage aduga kanana Ibungobu pithokkadage haibasi houbadagi Ibungona khang-i.) \v 65 Jisuna makha tana hairak-i, “Maram aduna eina nakhoida haikhre, Ipa aduna makhoibu ngamhanbidrabadi makhoi kana amatana eingonda lakpa ngamloi.” \p \v 66 Maram asina Ibungogi tung-inba mayam ama hankhre aduga Ibungoga amuk chatminnakhidre. \v 67 Maram aduna Ibungona mahakki tung-inba taranithoi aduda hanglak-i, “Nakhoisu eibu thadoktuna chatninglabra?” \p \v 68 \x - \xo 6:68,69 \xo*\xt Mat 16:16; Mrk 8:29; Luk 9:20\xt*\x*Maduda Simon Peter-na khumlak-i, “Ibungo, eikhoina kanada chatlugani? Ibungoda lomba naidaba hingba pibiba waheising adu lei. \v 69 Aduga Ibungodi Tengban Mapudagi lakpiba Asengba Mahak aduni haiba eikhoina thajei amadi khangjei.” \p \v 70 Jisuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoi taranithoibu khanba nattra? Adubu nakhoigi marakta amadi devil-ni!” \v 71 Ibungona hairiba adu Simon Iscariot-ki machanupa Judas-gi maramdani. Judas asi Ibungogi tung-inba taranithoigi marakta ama oirabasu mahakna Ibungobu pithokkani. \c 7 \s1 Jisu amadi mahakki machin manaosing \p \v 1 Masigi matungda Jisuna Galilee-gi lamda koina chatlammi. Maramdi Judea-da leiba Jihudisingna Ibungobu hatnaba hotnabagi maramna Ibungona Judea-da chatpa pamlamde. \v 2 \x - \xo 7:2 \xo*\xt Levi 23:34; Aniwa 16:13\xt*\x* Khangpoksanggi chakkhangba hairiba Jihudigi chakkhangba adugi matam naksillaklammi, \v 3 maram aduna Ibungogi manaosingna Ibungoda hairak-i, “Nahakna touriba angakpa thabaksing adu nahakki tung-inbasingna ujanaba mapham asi thadoktuna Judea-da chatlu. \v 4 Masak naiba mi ama oiba pamba kana amatana lonna karisu toude. Nahakna thabaksing asi touribanina nahak taibangpanda phongdok-u.” \v 5 Ibungogi manaosing phaobana Ibungobu thajaramde. \p \v 6 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi achaba matam adu laktri adubu nakhoigidamakti matam khudingmak achabani. \v 7 Taibangpan asina nakhoibudi yengthiba ngamde adubu makhoina eibudi yengthi maramdi makhoina toubasing adu phatte haina eina makhoida hai. \v 8 Nakhoidi chakkhangba aduda chatlu adubu eidi chakkhangba aduda chatkhiroi maramdi eigi achaba matam adu laktri.” \v 9 Masi hairaba matungda Ibungona Galilee-da makha tana leitharammi. \s1 Khangpoksanggi chakkhangbada Jisuna chatpa \p \v 10 Ibungogi manaosingna chakkhangba aduda chatkhraba matungda Ibungosu chakkhangba aduda chatlammi adubu phongna nattaduna lonna chatlammi. \v 11 Jihudigi luchingbasingna Ibungobu chakkhangba aduda thirammi aduga “Mahak kadaida lei?” haiduna makhoina koihang hanglammi. \p \v 12 Miyamsing adugi marakta Ibungogi maramda murum murum sonnaduna ngangnarammi. Kharana hai, “Mahak aphaba mi amani.” Aduga khara amana amuk hai, “Natte, mahakti miyambu lanna lamjingba mini.” \v 13 Adum oinamak Jihudigi luchingbasingbu kibagi maramna makhoina Ibungogi maramda phongna wari saramde. \p \v 14 Chakkhangba adu mayai chansillaklabada Jisuna Mapugi Sanglenda chatlaga tambiba hourammi. \v 15 Maduda Jihudigi luchingbasing adu yamna ngakladuna hairak-i, “Mahakna suktamsu tamdana kamdouna asuk yamna khanglibano?” \p \v 16 Maram aduna Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi tambiba asi eingondagi natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mangondagini. \v 17 Kanagumbana Tengban Mapugi aningba adu touninglabadi eigi tambiba asi Tengban Mapudagira nattraga eigi isadagira haibadu mahakna khanggani. \v 18 Masagi matikna ngangba makhoidi thagatchaba makhoina phangnaba hotnabani. Adubu mahakpu thabirakpa Ibungo mahak adubu thagat-hannaba hotnariba mi adudi achumbani aduga mangonda chumdaba amata leite. \v 19 Moses-na nakhoida Wayel Yathang adu pibiba nattra? Adubu nakhoi kana amatana Wayel Yathang adubu inde. Aduga karigi nakhoina eibu hatnaba hotnaribano?” \p \v 20 Maduda miyam aduna khumlak-i, “Nahak lai phattaba changba mini. Nahakpu kanana hatke hotnaribage?” \p \v 21 Jisuna makhoida hairak-i, “Eina angakpa thabak ama tou-i aduga maduda nakhoi loinamak ngak-i. \v 22 \x - \xo 7:22 \xo*\xt Levi 12:3; Meihou 17:10\xt*\x*Moses-na nakhoigi nachasingbu un-kakpagi yathang adu pire (tasengbadi madu Moses-tagi hourakpadi natte adubu ipa ipusingdagini), aduga nakhoina angang adubu potthaba numitta un-kak-i. \v 23 \x - \xo 7:23 \xo*\xt Jn 5:9\xt*\x*Karigumba angang amagi un-kakpagi numit adu potthaba numitta tarabadi nakhoina potthaba numit aduda adumak un kak-i. Madu toubada Wayel Yathang kaidraga eina potthaba numitta mi amabu anaba mapung phana phahanbada nakhoina karigi saogadouribano? \v 24 Mapanthongdata yenglaga wayel touganu adubu achumba wayelna wayel tou!” \s1 Jisu asi Christta adura? \p \v 25 Matang asida Jerusalem-da leiba mi kharana hairak-i, “Makhoina hatke haina hotnariba mi adu asi nattra? \v 26 Yeng-u! Mahakna iphong pongna ngangli aduga makhoina mangonda wahei amatasu haide. Eikhoigi luchingbasingna mahakpu Christtani haina tasengna lepkhrabara? \v 27 Adubu mahak asidi kadaidagi lakpano haiba eikhoina khang-i adubu Christta aduna lakpa matamdadi kana amatana mahak kadaidagino haiba khangloidabani.” \p \v 28 Mapugi Sanglenda Jisuna tambi tambina laona hairak-i, “Hoi, ei kanano amadi ei kadaidagi lakpano haiba nakhoina khang-i. Adubu ei isana iranai oina mapham asida lakpadi natte. Eibu thabirakpa Ibungo mahak adu achumbani. Nakhoinadi mahakpu khangde. \v 29 Adubu einadi Ibungo mahakpu khang-i maramdi ei mangondagi lakpani amadi mahakna eibu thabirakpani.” \p \v 30 Maduda makhoina Ibungobu phanaba hotnarammi adubu Ibungo mahakki matam adu laktriba maramna makhoina khut tharamde. \v 31 Adubu mi mayam amana Ibungobu thajare aduga makhoina hairak-i, “Christta aduna lakpa matamda mi asina toukhibasing adudagi henna mahakna angakpa thabaksing toukhigadra?” \s1 Jisubu phanaba lanmi tharakpa \p \v 32 Jisugi maramda mayamna ngangnaribasing adu tabada Pharisee-sing amadi athoiba purohitsingna Jisubu phananaba Mapugi Sanglen-gi lanmising tharaklammi. \v 33 Maduda Jisuna hairak-i, “Eina nakhoiga matam kharaga leiminnakhigani adugi matungda eibu thabirakpa Ibungogi maphamda ei chatlagani. \v 34 Nakhoina eibu thigani adubu nakhoina eibu phangloi maramdi eina leigadouriba mapham aduda nakhoi lakpa ngamloi.” \p \v 35 Maduda Jihudigi luchingbasingna makhoi masel amaga amaga hangnarak-i, “Eikhoina mahakpu phangloi hairibasi mahak kadaida chatke khallibano? Jihudi taba Greek-ki saharsingda chatkadouribra aduga Greek-ki misingbu tambigadouribra? \v 36 ‘Nakhoina eibu thigani aduga nakhoina eibu phangloi’ aduga ‘Eina leiba maphamda nakhoi lakpa ngamloi’ haina mahakna hairibasi kari haininglibano?” \s1 Hingba-piba isinggi iphut \p \v 37 \x - \xo 7:37 \xo*\xt Levi 23:36\xt*\x*Chakkhangba adugi aroiba amadi khwaidagi maru-oiba numit aduda Jisuna lepkhatlaklaga ahouba khonjelna hairak-i, “Kanagumba mina khouranglabadi mahak eingonda laksanu \v 38 \x - \xo 7:38 \xo*\xt Eze 47:1; Zec 14:8\xt*\x*aduga eingonda thajaba mahak aduna thakchasanu. Mapugi Puyana asumna takpi, ‘Mahakki nungdagi hingba piba isinggi iphutsing chellakkani.’ ” \v 39 Jisubu thajabasingna phangjagadouriba Thawai adugi maramda masi Jisuna haibani. Ibungogi matik mangal chaohandriba maramna houjik phaobadi Thawai Asengba asi pibidri. \s1 Miyamgi marakta tokhaina tanaba \p \v 40 Ibungona hairiba asi tabada mi kharana hairak-i, “Tasengnamak mahak asi eikhoina ngaijariba Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou adumak oigani.” \p \v 41 Atoppa kharana hai, “Mahak asi Christta aduni.” \p Aduga atoppa mi khara amana amuk hairak-i, “Adubu kamdouna Christtabu Galilee-dagi lakkadouribano? \v 42 \x - \xo 7:42 \xo*\xt 2 Samu 7:12; Mic 5:2\xt*\x*Maramdi Christta adudi David ningthougi charon surondagi amadi David-na leiramba Bethlehem sahardagi oigani haina Mapugi puyana sengna takpiba nattra?” \v 43 Asumna Jisugi maramna miyamsing adu napak tanare. \v 44 Mi kharana Jisubu phaba pamlammi adubu mi kana amatana Ibungoda khut tharamde. \s1 Jihudigi luchingbasingna thajadaba \p \v 45 Mapugi Sanglen-gi lanmisingna Jisubu pharaktana hallakpa matamda athoiba purohitsing amadi Pharisee-singna makhoida hanglak-i, “Nakhoina mahakpu karigi puraktribano?” \p \v 46 “Nupa asina ngangbagumna mi kana amatanasu amukta ngangkhidri.” haina makhoina khumlak-i. \p \v 47 Maduda Pharisee-sing aduna makhoida hairak-i, “Mahakna nakhoibusu lanna lamjingkhrabra? \v 48 Luchingbasinggi maraktagi nattraga Pharisee-singgi maraktagi kana amatana mangonda thajaba yaobra? \v 49 Masigi miyam asidi wayel yathang khangdaba sirapki makhada leiba ngaktani.” \p \v 50 \x - \xo 7:50 \xo*\xt Jn 3:1,2\xt*\x*Mamangngeida Jisugi manakta chatluba aduga Pharisee amasu oiriba Nicodemus-na makhoida hairak-i, \v 51 “Eikhoigi wayel yathangna mi amabu mahakna haiba hanna tadringei aduga mahakna touriba adu hanna khangdringeida mi adubu eikhoina wayenba yabra?” \p \v 52 Maduda makhoina khumlak-i, “Nahaksu Galilee-dagira? Mapu Ibungogi puya adu ningthijana neinou adu oirabadi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou\f + \fr 7:52 \fr*\ft Ariba lairik amada “Maichou adu” haina iri\ft*\f* amata Galilee-dagi thorakte haibasi nahakna khanggani.” \p \v 53 Adudagi mi khudingmak magi magi mayumda hannakhre. \c 8 \s1 Nupaga oktaba lichat chatlubagi pharaba nupi \m \v 1 Adubu Jisudi Olives chingda chatlammi. \v 2 Ayuk anganbada Ibungona Mapugi Sanglenda amuk hanna chatlammi maduda mi pumnamakna Ibungogi akoibada tillammi aduga Ibungona phamthaduna makhoida tambiba hourammi. \v 3 Ibungona asum tambiringeida Wayel Yathanggi ojasing amadi Pharisee-singna nupaga oktaba lichat chatlingeimaktada pharabi nupi amabu Ibungogi manakta puraktuna miyam mamangda lep-halle, \v 4 aduga makhoina Ibungoda hairak-i, “Oja, nupi asi nupaga oktaba lichat chatlingeimaktada pharakpani. \v 5 \x - \xo 8:5 \xo*\xt Levi 20:10; Aniwa 22:22-24\xt*\x*Eikhoigi Wayel Yathangda Moses-na asigumba nupidi nungna thaduna hatkadabani haina yathang pirammi masida nahak kari haining-i?” \v 6 Ibungobu maral siba yaba yumpham phangnanaba makhoina wahang asina laanggumna sijinnabani. Adubu Ibungona nontharaga khudombina leimaigi uphunda i-ba hourammi. \v 7 Maduda makhoina makha tana paokhum piraknaba asum hanglaklabada Ibungona nongkhatlaklaga makhoida hairak-i, “Nakhoigi narakta pap toudaba mahak aduna nupi asida ihan hanna nungna thasanu.” \v 8 Adudagi Ibungona amuk nontharaga leimaigi uphunda ire. \v 9 Masi tabada, ahansingdagi houraga amamam oina makhoi loina chatkhre. Mahakki mangda leptuna leiribi nupi aduga Ibungo Jisu khaktaga ngaihoure. \v 10 Maduda Ibungona nongkhatlaktuna nupi aduda hairak-i, “Nahakpu naran siramba makhoising adu kadaida chatkhre? Kana amatana nahakpu lalhandrabra?” \p \v 11 Nupi aduna khumlak-i, “Ibungo, kana amatana eibu lalhandre.” \p Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Einasu nahakpu lalhandre. Chatlu, pap amuk touraganu.” \s1 Taibangpan-gi mangal oiriba Jisu \p \v 12 Jisuna makhoida amuk hairak-i, “Eidi taibangpan-gi mangalni. Kanagumbana eigi itung illabadi mahak keidoungeidasu amambada chatlaroi adubu hingbagi mangal adu mahakna phangjagani.” \p \v 13 \x - \xo 8:13 \xo*\xt Jn 5:31\xt*\x*Pharisee-singna singnaraduna Ibungoda hairak-i, “Nahak nasana nasagi maramda sakhi pijare. Adugumba sakhi adu chatnaba yade.” \p \v 14 Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina isagi maramda sakhi pirabasu eina haidokliba adu achumbani maramdi ei kadaidagi lakpano aduga ei kadaida chatlibano haiba eihakna khang-i. Adubu nakhoinadi ei kadaidagi lakpano aduga ei kadaida chatlibano haiba khangde. \v 15 Mioibana wayenba ma-ongda nakhoina wayelli adubu eina mi kana amatabu wayende. \v 16 Adubu eina wayellabadi eigi wayel adu achumbani maramdi ei ithanta natte adubu eibu thabirakpa Ipa adu eiga loinari. \v 17 \x - \xo 8:17 \xo*\xt Aniwa 19:15\xt*\x*Mi anigi sakhidi achumbani haina nakhoigi wayel yathangda iduna leiri. \v 18 Eina eigi isagi maramda sakhi pi aduga eigi maramda sakhi pibiba atoppa adudi eibu thabirakpa Ipa aduni.” \p \v 19 Adudagi makhoina Ibungoda hanglak-i, “Nahakki napabu kadaida leibage?” \p Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoina eibusu eigi Ipabusu khangde. Nakhoina eibu khanglamlabadi eigi Ipabusu nakhoina khanglamgadabani.” \p \v 20 Senkhai happa upusing thamba Mapugi Sanglen-gi ka aduda waphamsing asi Jisuna tambiringeida haibani. Adubu Ibungogi pungpham adu laktriba maramna Ibungobu kana amatana phaba-punba touramde. \s1 Eina chatpa mapham aduda nakhoina lakpa ngamloi \p \v 21 Jisuna makhoida amuksu hairak-i, “Eidi chatkhragani. Nakhoina eibu thigani adubu nakhoidi nakhoigi papta sigani. Eina chatpa mapham aduda nakhoina lakpa ngamloi.” \p \v 22 Maram aduna Jihudigi luchingbasing aduna hairak-i, “ ‘Eina chatpa mapham aduda nakhoi lakpa ngamloi’ haina mahakna hairibasi mahak masa matomta sijagadouribra?” \p \v 23 Jisuna makha tana makhoida hairak-i, “Nakhoidi makhadagini adubu eidi mathaktagini. Nakhoidi taibangpan asidagini adubu eidi taibangpan asidagi natte. \v 24 Maram asinani nakhoina nakhoigi papta sigani haina eina nakhoida haikhiba adu. Eihakti eina hairiba mahak aduni haiba nakhoina thajadrabadi nakhoi nakhoigi papta sijagani.” \p \v 25 Adudagi makhoina Ibungoda hanglak-i, “Nahak kanano?” \p Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Hek houbadi eina nakhoida haiduna lakkhiba mahak adumakni. \v 26 Nakhoigi maramda eina nakhoida haiba yaba amadi nakhoibu wayenba yaba mayam ama lei adubu ei madu touroi. Eibu thabirakpa Ibungo mahak adudi achumbani aduga eidi Ibungo mangondagi taba taba adukhakta eina taibangpanda haidok-i.” \p \v 27 Jisuna Mapa Ibungo adugi maramda haibani haibasi makhoina khanglamde. \v 28 Maram asina Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina Migi Machanupa adubu thanggatpa matamda eihakti eina hairiba mahak adumakni haiba nakhoina khanggani. Aduga ei isa ithantana karisu toude adubu Ipa aduna eingonda takpi takpiba adukhakta eina hai haibasi nakhoina khanggani \v 29 Eibu thabirakpa Ibungo mahak adu eiga loinari; mahakna eibu itompta thadokpide maramdi Ibungo mahakpu pelhanba thabaksing eina matam pumbada tou-i.” \p \v 30 Ibungona haiba wasing asi taba mi mayam amana Ibungobu thajare. \s1 Achumbana nakhoibu ningtamhanbigani \p \v 31 Ibungo Jisubu thajaraba makhoising aduda Jisuna hairak-i, “Eina tambiba adu nakhoina itattattana illabadi tasengnamak nakhoi eigi tung-inbasingni. \v 32 Adu oirabadi nakhoina achumba adu khanggani amadi achumba aduna nakhoibu ningtamhanbigani.” \p \v 33 \x - \xo 8:33 \xo*\xt Mat 3:9; Luk 3:8\xt*\x*Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoidi Abraham-gi charol suronni aduga eikhoina kanagumba mi amatagi minai oikhidri. ‘Nakhoibu ningtamhanbigani’ haina nahakna karamna hairibano?” \p \v 34 Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, pap touba mi khudingmak papki minaini. \v 35 Minaidi imung aduda matam pumbagi oina leite adubu machanupa adudi matam pumbagi oina lei. \v 36 Machanupa aduna nakhoibu ningtamhanbirabadi, nakhoi tasengnamak ningtamgani. \v 37 Nakhoi Abraham-gi charol suronni haiba ei khang-i. Adubu nakhoina eibu hatnaba hotnari maramdi nakhoigi thamoinungda eigi waheigi mapham leite. \v 38 Eina Ipaga loinana leiringeida ukhraba adu eina nakhoida hairi. Adubu nakhoidi nakhoigi napana haiba adu tou-i.” \p \v 39 Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoigi ipadi Abraham-ni.” \p Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoi Abraham-gi machasing oiramlabadi mahakna toukhiba thabaksing adu nakhoina touramgadabani. \v 40 Eina Tengban Mapudagi taraba achumba adu nakhoida hairi aduga nakhoina eibu hatnaba hotnari. Madugumba thabak adu Abraham-di khak toukhide. \v 41 Nakhoidi nakhoigi napa aduna touba adu nakhoina touribani.” \p Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoidi chatnabi kaina pokpa machasing natte, eikhoigi Ipa amakhakta lei mahak adudi Tengban Mapuni.” \p \v 42 Jisuna makhoida hairak-i, “Tengban Mapubu nakhoigi napa Ibungomak oiramlabadi nakhoina eibu nungsiramgadabani maramdi eihak Ibungo mangondagi lakpani aduga houjik ei mapham asida leire. Ei isana iranai oina mapham asida lakpa natte adubu Ibungo mahakna eibu thabirakpani. \v 43 Eina hairibasi nakhoina karigi wakhal taba ngamdribano? Masigi maramdi eina haiba nakhoina lousinba ngamdabagini. \v 44 Nakhoidi nakhoigi napa Satan-gi machasingni, nakhoina napagi apambasing touba pammi. Mahakti ahoubadagi mihatpa oire aduga mangonda achumba leitaba maramna mahak achumbada lepte. Mahakna minamba ngangba matamda mahakki mahousagi oiba adu ngangbani maramdi mahakti minamba ngangbani aduga minamba pumnamakki mapani. \v 45 Adubu eina achumba adu ngangba maramna nakhoina eibu thajade. \v 46 Nakhoigi naraktagi kanagumba amana eibu pap toubagi maral lei haiba utpa ngamgadra? Eina achumba adu hairabada nakhoina eibu thajadriba karigino? \v 47 Tengban Mapugi oiba mina Tengban Mapugi wasing tai. Adubu nakhoidi Tengban Mapugi oidaba maramna nakhoina tadabani.” \s1 Jisu amadi Abraham \p \v 48 Makhoina Jisuda hanglak-i, “Nahakti Samaria-gi mini aduga nangonda lai phattaba chang-i haina eikhoina haibasi chumlaba nattra?” \p \v 49 Maduda Jisuna khumlak-i, “Eingonda lai phattaba changde. Eidi eigi Ipabu ikai khumnei aduga nakhoinadi eibu ikai khumnade. \v 50 Eina isabu ikai khumnanaba thide adubu eibu ikai khumnahanba pamba kanagumba ama lei mahakti wayen toubani. \v 51 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, kanagumbana eigi wa illabadi mahak keidoungeidasu siraroi.” \p \v 52 Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Nangonda lai phattaba sungsoi soidana changle haibasi houjikti eikhoi khangle. Abraham sikhi aduga Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichousingsu sikhi adubu nahaknadi ‘Kanagumbana eigi wa illabadi mahak keidoungeidasu siraroi’ haina hairi. \v 53 Nahakna eikhoigi ipa Abraham-dagi henna chaobra? Mahak sikhi aduga Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousingsu sikhi. Nahak nasasi kanani haina khanjaribano?” \p \v 54 Jisuna khumlak-i, “Ei isana ithantabu thagatcharabadi eigi thagatchaba adu karisu natte. Adubu eibu thagatpibadi nakhoina nakhoigi Tengban Mapuni haijariba adu eigi Ipa adunani. \v 55 Nakhoinadi Ibungo mahakpu khangde adubu einadi mahakpu khang-i. Eina Ibungo mahakpu khangde hairabadi eisu nakhoigumna minamba ngangba mi ama oiramgadabani. Adubu eidi Ibungo mahakpu khang-i aduga mahakki wa illi. \v 56 Eina lakkadabagi numit adu ugani khallubada nakhoigi napa ibungo Abraham yamna haraojakhi, madu mahakna ujakhi amadi nungaijakhi.” \p \v 57 Maduda makhoina Ibungoda hairak-i, “Chahi yangkhei phaoba sudriba nahakna Abraham-bu ukhraba!” \p \v 58 Jisuna khumlak-i, “Eina nakhoida tasengna hairiba asini, Abraham poktringei mamangda ei leirabani.” \p \v 59 Maram aduna makhoina Ibungoda thananaba nung paikhatle. Adubu Ibungona mahak masabu lotlaga makhoigi marak phaoduna Mapugi Sanglendagi chatkhre. \c 9 \s1 Pokpadagi mit tanglaba mi amabu Jisuna phahanbiba \p \v 1 Jisuna asum chatlingeida pokpadagi mit tanglaklaba nupa ama urammi. \v 2 Maduda Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda hanglak-i, “Oja Ibungo, kanana pap toubagi nupa asi mit tangna poklibano? Mahakna pap toubagira nattraga mahakki mama mapana pap toubagira?” \p \v 3 Maduda Jisuna khumlak-i, “Mahakna nattraga mahakki mama mapana pap toubagi natte adubu Tengban Mapugi panggalna mahakki punsida thabak toubiba adu unanabani. \v 4 Numit leiringeida eibu thabirakpa Ibungo mahakki thabak eikhoina touba tai. Kana amatana thabak touba ngamloidaba ahing adu lakli. \v 5 \x - \xo 9:5 \xo*\xt Mat 5:14; Jn 8:12\xt*\x*Eina taibangpanda leiringeida, ei taibangpan-gi mangalni.” \p \v 6 Ibungona masi hairaba matungda leimaida tin sitle aduga tin aduna leikhom semlaga nupa adugi mitta madu teibire \v 7 aduga Ibungona nupa aduda hairak-i, “Siloam-gi pukhrida chatlaga chamthoklu.” (Siloam haibagi wahanthokti “Thakhraba” haibani). Maram aduna nupa aduna chattuna chamthoklure aduga mahakki mit uba phangjaraga hallakle. \p \v 8 Mahakki yumlon keironnabasing amadi mahakna chakniba oiringeida ukhibasingna hainarak-i, “Phamduna chakniramba nupa adubu asi nattra?” \p \v 9 Kharana hairak-i, “Nupa asini” adubu khara amana amuk hairak-i, “Nupa asi natte masak manabani.” \p Maduda nupa aduna hairak-i, “Ei mahak adumakni.” \p \v 10 Maram aduna makhoina mangonda hanglak-i, “Adudi nahak kamdouna uba ngamlaklibano?” \p \v 11 Mahakna khumlak-i, “Jisu kouba nupa amana leikhom semlaga eigi mitta teibire aduga Siloam pukhrida chatlaga chamthoklunaba eingonda haibi. Madu eina chattuna chamthoklubada ei uba ngamlakpani.” \p \v 12 Maduda makhoina mangonda hanglak-i, “Mahak houjik kadaida leibage?” \p Mahakna khumlak-i, “Ei khangjade.” \s1 Pharisee-singna anaba phaba adugi maramda thigatpa \p \v 13 Adudagi makhoina mit tanglamba nupa adu Pharisee-singgi manakta purakle. \v 14 Jisuna leikhom semduna nupa adubu mit tangbadagi phahanbikhiba numit adu Potthaba numit oirammi. \v 15 Maram aduna Pharisee-singnasu mahak kamdouna mit uba ngamkhibage haina amuk hanglammi. Maduda mahakna khumlak-i, “Mahakna eigi mitta leikhom haple aduga eina madu chamthokpada ei uba phanglakpani.” \p \v 16 Maduda Pharisee kharana hairak-i, “Madu touriba nupa adu Tengban Mapudagi oiroi maramdi mahak potthaba numit ngakte.” \p Adubu mi kharana hairak-i, “Pap chenba mi amana karamna asigumba angakpa khudamsing asi touba ngamgadouribano?” Asumna makhoi masel tokhai tanare. \p \v 17 Maram aduna Pharisee-singna nupa aduda amukkasu hanglak-i, “Nahakki mit uhalliba mi adugi maramda nahak kari haining-i?” \p Nupa aduna khumlak-i, “Mahak asi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou amani haina eina khanjei.” \p \v 18 Jihudigi luchingbasingna nupa asi hanna mit tanglammi aduga konna uba phanglakpani haibasi makhoina thajaramde maram asina makhoina nupa adugi mama mapa koure \v 19 aduga makhoida hanglak-i, “Nakhoina pokpadagi mit tanglak-i haiba nachanupa adu mahak asira? Aduga kamdouna mahak houjik uba ngamlibano?” \p \v 20 Nupa adugi mama mapa aduna khumlak-i, “Mahak eikhoigi ichanupani aduga mahak pokpadagi mit tanglak-i haiba eikhoi khangjei. \v 21 Adubu kamdouna mahak uba ngamlakkhibano aduga kanana mahakpu mit tangba phahanbiribano haibasidi eikhoi khangjade. Mangonda hangbiyu, mahak chahi yamlabani. Mahak masana paokhum pijasanu.” \v 22 Jihudigi luchingbasing adubu kibadagi makhoina asumna haibani maramdi Jisubu Christtani haina haidokchabasing adu synagogue-tagi tanthokkani haina hanana makhoina warep lepnakhre. \v 23 Maram adunani “Mahak chahi yamlabani. Mahak masana paokhum pijasanu.” haina makhoina hairibani. \p \v 24 Aniraksuba oina makhoina mit tanglamba nupa adu kouraga hairak-i, “Tengban Mapuda matik mangal piyu,\f + \fr 9:24 \fr*\ft Achumba ngangnaba haiba \ft*\f* nahakpu phahanba mi asi pap chenba mini haiba eikhoina khang-i.” \p \v 25 Maduda nupa aduna khumlak-i, “Mahak pap chenba nattraga chendaba mira haibadi ei khangjade. Asimatangdi ei khangjei madudi ei mit tanglammi adubu houjik ei uba phangjare.” \p \v 26 Adudagi makhoina mangonda hairak-i, “Mahakna nangonda kari toukhi? Aduga kamdouna mahakna nahakki mit u-hankhibano?” \p \v 27 Nupa aduna khumlak-i, “Eina nakhoida hanna haikhre adubu nakhoina tade. Aduga karigi nakhoina amuk hanna taninglibano? Nakhoisu mahakki tung-inba mising oiba pamlibra?” \p \v 28 Maduda makhoina mahakpu ikaiba piraduna hairak-i, “Nahakti mahakki tung-inba mini adubu eikhoidi Moses-ki tung-inba misingni! \v 29 Moses-ta Tengban Mapuna wa ngangbi haiba eikhoina khang-i adubu nupa asidi kadaidagi lakpano haiba phaoba eikhoi khangde.” \p \v 30 Nupa aduna khumlak-i, “Madudi angakpani! Mahak kadaidagi lakpano haiba nakhoina khangde adubu mahakna eigi mit uhanbire. \v 31 Pap chenbasinggi haijabadi Tengban Mapuna tabide haiba eikhoi khang-i. Adubu Ibungo mahakpu khurumjaba amadi mahakki aningba toubasinggi haijabadi tabi. \v 32 Pokpadagi mit tanglakpa mi amabu uhanbiba haibasi taibangpan houbadagi kana amatana tadri. \v 33 Nupa asi Tengban Mapudagi oiramdrabadi mahakna karisu touba ngamlamloi.” \p \v 34 Makhoina mangonda khumlak-i. “Papna yomlaga poklakpa nangna kari natik leiduna eikhoibu tambiriba?” Adudagi makhoina mahakpu synagogue-tagi tanthokkhre. \s1 Thawaigi oiba mit tangba \p \v 35 Makhoina mahakpu tanthokkhre haiba Jisuna tare aduga Ibungona mahakpu thengnarabada mangonda hanglak-i, “Nahak Migi Machanupa adubu thajabra?” \p \v 36 Nupa aduna khumlak-i, “Ibungo, mahak adu kanano? Eina mahakpu thajanaba Ibungona eingonda takpiyu.” \p \v 37 Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna mahakpu hanana ukhre, mahak adudi nangonda houjik wari sariba mahak aduni.” \p \v 38 Nupa aduna hairak-i, “Mapu Ibungo, ei thajei.” Aduga mahakna Jisubu khurumjarammi. \p \v 39 Maduda Jisuna hairak-i, “Wayennabagidamak ei taibangpan asida lakpani aduna mit tangbasingna unanaba aduga mit ubasingna tangnanabani.” \p \v 40 Ibungogi manakta leiramba Pharisee kharana hairiba adu tarabada makhoina Ibungoda hairak-i, “Nahakna hairibasi eikhoi mit tang-i hairibra?” \p \v 41 Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoi mit tanglamlabadi nakhoida papki naral leiramloidabani adubu nakhoina ui haina haijarabanina nakhoida papki naral leire.” \c 10 \s1 Yaosenbagi pandam \p \v 1 Jisuna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, thongdagi changdaduna atoppa maphamdagi karaga yaokonda changba mi adu huranba amadi migi mapot munba mini. \v 2 Adubu thongdagi yaokonda changba mi adudi yaosing adugi yaosenbani. \v 3 Thongngakpa aduna mahakkidamak thong adu hangdokpi aduga yaosing aduna mahakki khonjel tai. Mahakna mahakki yaosing adubu maming panduna koubi aduga mahakna makhoibu yaokon adugi mapanda chingbi. \v 4 Mahakki yaosing adubu mapanda puthokpiba matamda mahakna makhoigi mang thaduna chatli aduga makhoina mahakki matung illi maramdi makhoina mahakki khonjel khang-i. \v 5 Makhoina mitop amagi matung khak illoi madugi mahutta makhoina mitop adudagi chenkhigani maramdi makhoina mitopsinggi khonjel khangde.” \p \v 6 Jisuna makhoida pandam asi haibire adubu Ibungona makhoida kari haininglibano haibadudi makhoina wakhal taba ngamlamde. \s1 Jisudi aphaba yaosenbani \p \v 7 Maram asina Jisuna makhoida amuk hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, yaosing adugi thong adu eini. \v 8 Eigi mangda lakkhiba makhoi pumnamak huranba amadi migi mapot munba mi ngaktani aduga yaosing aduna makhoigi khonjel tade. \v 9 Thong adu eini. Eigi ipanna changlakpa mi khudingmak kanbigani. Makhoina changthok changsin tougani amadi sanjabung phangjagani. \v 10 Huranba aduna lakpadi hurannanaba, hatnanaba amadi mang-hantak-hannanabata lakpani. Adubu eina lakpadi makhoina hingba phangnanaba aduga hingba adu marang kaina phangnanaba lakpani. \p \v 11 “Aphaba yaosenba adu eini. Aphaba yaosenba aduna yaosinggidamak thawai thabi. \v 12 Anekpa mi haibadi yaosing adu masagi nattaba adunadi keisal lakpa ubada yaosing adu thadoklamlaga chenkhi. Aduga keisal aduna yaosing adubu laktuna phai amadi chaikhai. \v 13 Anekpa mi aduna chenkhibagi maramdi mahak anekpani aduga mahakna yaosing adugidamak karisu thousade. \v 14-15 \x - \xo 10:14-15 \xo*\xt Mat 11:27; Luk 10:22\xt*\x*Aphaba yaosenba adu eini. Eigi Ipana eibu khangbiba amadi eina Ipabu khangjaba adugumna eina eigi yaosingbu khang-i aduga eigi yaosingna eibu khang-i. Amasung eina yaosinggidamak thawai thabi. \v 16 Yaokon asida leitaba eigi atei yaosingsu leiri. Eina makhoibusu purakpa tai. Makhoinasu eigi khonjel tagani aduga yaosenba ama leiba yao sanggu ama oirakkani. \p \v 17 “Eigi Ipana eibu nungsi maramdi eina eigi thawaibu amuk hanna lousinnaba eina thawai thai. \v 18 Kana amatana eingondagi eigi thawai louba natte. Ei isana yana thawai thabani. Eina eigi thawai thaba amadi amuk lousinbagi itik eingonda lei. Yathang asi eigi Ipadagi phangjabani.” \p \v 19 Ibungona haiba waheising asigi maramna Jihudisinggi marakta amuk tokhai tanare. \v 20 Makhoi mayam amana hairak-i, “Mahak lai phattaba changba amadi angaoba mini. Mahakki wabu karigi eikhoina tagadouribano?” \p \v 21 Adubu atoppa kharana amuk hairak-i, “Masi lai phattaba changba mi amana nganggadaba wahei natte. Lai phattabanabu mit tangba migi mitpu uhanba ngamgadra?” \s1 Jisubu yadaba \p \v 22 Matam adu ningthamthagi matam oirammi, Jerusalem-da Mapugi Sanglen katthokpagi chakkhangba\f + \fr 10:22 \fr*\ft “Hanukkah” hainasu khangnei \ft*\f* numit adu lakle. \v 23 Mapugi Sanglen aduda Solomon-gi hojang kouba mapham aduda Jisuna chattuna leirammi. \v 24 Maduda Jihudisingna Ibungogi akoibada koisillaklaga hairak-i, “Nahakna eikhoibu kayam kuina chingnahanduna thamgadouribano? Nahak Christta adu oirabadi eikhoida sengna haiyu.” \p \v 25 Jisuna makhoida khumlak-i, “Eina nakhoida hanna haikhre adubu nakhoina eibu thajade. Eina Ipagi mingda touba thabaksing aduna eigi maramda khang-halli. \v 26 Adubu nakhoina eibu thajade maramdi nakhoi eigi yaosing natte. \v 27 Eigi yaosingdi eigi khonjel tai; eina makhoibu khang-i aduga makhoina eigi itung illi. \v 28 Eina makhoida lomba naidaba hingba pibi aduga makhoi keidoungeidasu siraroi. Kana amatana makhoibu eigi khuttagi munba ngamloi. \v 29 Makhoibu eingonda pibiriba eigi Ipa aduna pumnamaktagi chaoba helli. Kana amatana makhoibu Ipagi khuttagi munba ngamloi. \v 30 Eiga Ipaga amatani.” \p \v 31 Adudagi Jihudisingna Ibungoda thanaba nung amuk khun-gatlammi. \v 32 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Eigi Ipana eingonda tounaba pibiba aphaba thabak mayam ama eina nakhoigi mangda toukhre. Thabaksing adugi maraktagi karamba thabakkidamak nakhoina eibu nungna thagadouribano?” \p \v 33 \x - \xo 10:33 \xo*\xt Levi 24:16\xt*\x*Makhoina khumlak-i, “Nahakna touba aphaba thabaksing adugidamak eikhoina nahakpu nungna thagadaba natte adubu nahakna Tengban Mapubu thina ngangbagini. Nahakna mi ama oiraga nasabu Mapu Ibungoni haijari.” \p \v 34 \x - \xo 10:34 \xo*\xt Isei 82:6\xt*\x*Maduda Jisuna makhoida khumlak-i, “Nakhoigi wayel yathangda asumna iduna leiba nattra madudi Ishworna hai, ‘Nakhoi mapu ibungosingni?’ \v 35 Eikhoina khang-i adudi Mapugi puyadi kaiba yade. Maram asina Ishworna mahakki wahei pibiba makhoisingbu ‘ishworsing’ haina haibire. \v 36 Eigi oinadi, Ipana eibu khandokpibani amadi taibangpan asida thabirakpani. Adu oiragadi ‘Ei Tengban Mapugi Machanupani’ haina eina haibasida kamdouna Mapu Ibungobu thina ngang-i haina nakhoina hairibano? \v 37 Eina Ipagi thabaksing adu toudrabadi eibu thajaganu. \v 38 Adubu eina Ipagi thabaksing adu tourabadi nakhoina eibu thajadrabasu, Ipana eingonda lei aduga eina Ipada lei haibasi nakhoina khang-nanaba amadi thajananaba thabaksing adubudi thajou.” \p \v 39 Amuk hanna makhoina Ibungobu phananaba hotnarammi adubu Ibungona makhoigi makhuttagi nanthokle. \p \v 40 \x - \xo 10:40 \xo*\xt Jn 1:28\xt*\x*Adudagi Jisuna Jordan wangmada chatlammi aduga John-na i-han hanna baptize touramba mapham aduda leire \v 41 aduga mi mayam amana Ibungogi maphamda laklammi. Maduda makhoi masel hainarak-i, “John-di angakpa thabak amatadi toukhide adubu mahakna mi asigi maramda haikhiba pumnamak adudi achumbani.” \v 42 Mapham aduda mi mayam amana Ibungobu thajare. \c 11 \s1 Lazarus siba \p \v 1 \x - \xo 11:1 \xo*\xt Luk 10:38,39\xt*\x*Lazarus kouba nupa ama naduna leirammi. Mahakti mache Mary amadi Martha-ga loinana Bethany khunggangda leibani. \v 2 \x - \xo 11:2 \xo*\xt Jn 12:3\xt*\x*Lazarus-ki mache Mary asi Mapu Ibungogi makhongda manam nungsiba thao heiduna masamna teithokkhiba nupi aduni. \v 3 Machem ani asina Jisuda pao asumna tharammi, “Ibungo, nahakna nungsijaba marup adu nare.” \p \v 4 Jisuna pao asi tabada hairak-i, “Anaba asi siraga loisin-gadaba anaba natte adubu Tengban Mapugi matik mangal oinanaba amadi masigi mapanna Tengban Mapugi Machanupa adubu matik mangal phangnanabani.” \p \v 5 Martha, mahakki manaonupi amadi Lazarus-pu Jisuna nungsijarammi. \v 6 Adubu Ibungona Lazarus nare haiba tabada Ibungona leiriba mapham aduda numit nini amaga amuk makha tana leitharammi. \v 7 Adudagi Ibungona mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Eikhoi Judea-da hallasi.” \p \v 8 Maduda Ibungogi tung-inbasingna khumlak-i, “Oja Ibungo, mapham aduda Jihudisingna Ibungobu nungna thanaba hotnakhibadu ikui kuikhidri aduga Ibungona mapham aduda amuk chatke hairibra?” \p \v 9 Jisuna khumlak-i, “Nongmada pung taranithoi nungthil oiba nattra? Nungthilda chatpa mi amana khudi thide maramdi taibangpan asigi mangalna mahakna uba phang-i. \v 10 Adubu numidangda chatpa mahak adudi khudi thi maramdi mangonda mangal leite.” \v 11 Masi hairaba tungda Ibungona makhoida makha tana hairak-i, “Eikhoigi marup Lazarus tumkhre adubu mahak houdoknaba ei houjik chatkani.” \p \v 12 Maduda tung-inbasing aduna khumlak-i, “Ibungo, mahak tumlabadi, mahak naba pharagani.” \p \v 13 Jisuna hainingba adudi Lazarus sire haibani adubu makhoinadi Ibungona hairibadu tumduna potthabagi maramda haibani haina khallammi. \v 14 Maram aduna Jisuna makhoida sengna haibire, “Lazarus sire, \v 15 nakhoina thajanaba eina mahakka loinana mapham aduda leiminnaramdaba asi nakhoigidamak ei harao-i. Eikhoi mahakki manakta chatlasi.” \p \v 16 Didymus\f + \fr 11:16 \fr*\ft Wahanthokti “Phaibok” haibani.\ft*\f* hainasu kouba Thomas-na mahakka loinariba tung-inbasing aduda hairak-i, “Ibungoga loinana siminnanaba eikhoisu chatlasi.” \s1 Jisudi hinggatpa amadi hingba aduni \p \v 17 Jisuna Bethany-da thunglaba matamda Lazarus leirol chankhiba numit marini sukhre. \v 18 Bethany asi Jerusalem-dagi mile animuk lapna leibani. \v 19 Jihudi mayam amana Martha amadi Mary-gi manakta makhoigi moupuwa leikhidaba adugi themjinbinaba laklammi. \p \v 20 Jisu lakle tabada Martha-na Ibungobu unanaba thoklammi adubu Mary-di yumda leihourammi. \v 21 Martha-na Jisuda hairak-i, “Ibungo, nahakna mapham asida leiramlabadi eigi ipuwa adu siramloidabani. \v 22 Adubu houjikmaksu Ibungona nijaba khudingmak Tengban Mapuna pibigani haiba ei khangjei.” \p \v 23 Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakki noupuwa amuk hinggatkani.” \p \v 24 Maduda Martha-na khumlak-i, “Aroiba numit aduda mahak amuk hinggatkani haibasi ei khangjei.” \p \v 25 Jisuna mangonda hairak-i, “Hinggatpa amadi hingba adu eini. Eibu thajaba mahak adu sirabasu hinggani. \v 26 Eingonda leiba aduga eibu thajaba mi khudingna keidoungeidasu siraroi. Nahak masi thajabra?” \p \v 27 Maduda Martha-na khumlak-i, “Hoi, Ibungo. Ibungodi taibangpanda lengbirakkadaba Tengban Mapugi Machanupa, Christta aduni haiba ei thajei.” \s1 Jisuna kappa \p \v 28 Martha-na masi hairaba tungda mahakna mahakki manaonupi Mary-gi manakta chatlammi aduga mahakpu tonganna kouthoklaga hairak-i, “Mapham asida Oja lak-le, nahakpu hangli.” \v 29 Mary-na masi tabada thunamak hougattuna Ibungobu unanaba chatlammi. \v 30 Jisudi khunggang aduda youraktri adubu Martha-na unaramba mapham aduda adumak leirammi. \v 31 Yum aduda Mary-bu themjinbiramba Jihudising aduna mahakna yamna thuna hougattuna chatkhiba adu ubada, mahak Lazarus-ki mongphamda kappa chatlibani haina khanduna makhoina mahakki matung illammi. \p \v 32 Jisuna leiriba mapham aduda Mary-na thunglabada mahakna Ibungobu ujare aduga Ibungogi khuyakhada tuthajaraga hairak-i, “Ibungo, nahakna mapham asida leiramlabadi eigi ipuwa adu siramloidabani.” \p \v 33 Mahakna kappa amasung mahakka loinariba Jihudising aduna kappa adu ubada Ibungogi thamoi soklammi amadi yamna nungaitaba phaorammi. \v 34 “Nakhoina mahakpu kadaida leirol chankhibage?” haina Ibungona makhoida hanglammi. \p Maduda makhoina khumlak-i, “Ibungo, lakpiduna yengbiyu.” \p \v 35 Jisu kaplammi. \v 36 Maduda Jihudisingna hairak-i, “Yeng-u, mahakna Lazarus-pu kayada nungsiriba!” \p \v 37 Adubu mi kharanadi asumna hairak-i, “Mit tangba mibudi uhanba ngamlaga mahakna Lazarus-pudi sihandana thambadi ngamdabra?” \s1 Lazarus-pu sibadagi hinggat-hanba \p \v 38 Amuk hanna yamna nungaitaba phaoraduna Jisuna mongpham aduda laklammi. Mongpham adu nungjao amana changphamda thingjinduna thamba surung amani. \v 39 Jisuna makhoida hairak-i, “Nung adu louthokkhoǃ” \p Leikhidraba nupa adugi mache Martha-na Ibungoda hairak-i, “Ibungo, manam namthiramlagani maramdi mahak mapham aduda thamkhiba numit marini sukhre.” \p \v 40 Maduda Jisuna mangonda hairak-i, “Nahakna thajarabadi nahak Tengban Mapugi matik mangal uba phanggani haina eina nangonda haikhiba nattra?” \v 41 Maram aduna makhoina nung adu louthokkhre. Adudagi Jisuna swargaromda yengkhatlaga hairak-i, “Ipa, eina haijaba Ibungona tabibagi thagatchari. \v 42 Matam pumnamakta eina haijaba Ibungona tabi haiba eina khangjei adubu Ibungona eibu thabirakpani haiba mapham asida leiriba miyamsing asina thajananaba makhoigidamak eina khon thokna haidokchabani.” \v 43 Masi hairaba tungda Ibungona ahouba khonjelna laorak-i, “Lazarus, thoklak-u!” \v 44 Maduda mahakki makhong makhuttu phumbada sijinnaba phi masangsingna yetsillammi aduga mamaidu phi amana yetlaga thoklakle. Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Pulliba mongphamgi phising adu louthok-u aduga mahak chatchasanu.” \s1 Jisubu hatnaba thourang touba \r (Mat 26:1-5; Mrk 14:1,2; Luk 22:1,2) \p \v 45 Mary-gi manakta lakpa Jihudi mayam ama Jisuna toukhiba thabak adu urammi aduga makhoina Ibungobu thajare. \v 46 Adubu makhoi kharanadi Pharisee-singgi manakta chatlaga Jisuna toukhiba thabak adu tamle. \v 47 Maram aduna Pharisee-sing amadi athoiba purohitsingna Sanhedrin-gi\f + \fr 11:47 \fr*\ft mioi 71 na saba Jihudisinggi khwaidagi matik leiba wayellup\ft*\f* mitin ama koure. Maduda makhoi masel hangnarak-i, “Eikhoi kari tousige? Mi asina touriba angakpa thabak pumnamak asi yeng-u. \v 48 Eikhoina mahakpu asumna thadoklabadi mi khudingna mahakpu thajakhragani madu oirabadi Rome-gi misingna laktuna eikhoigi Mapu Sanglen amadi eikhoigi phurup asi loukhragani.” \p \v 49 Makhoigi maraktagi Caiaphas kouba chahi adugi Purohitlen oiba mahakna hairak-i, “Nakhoi karisu khangde! \v 50 Phurup apumba amabu pummang mangbagi mahutta mi amana miyamgidamak sibibana nakhoigidamak henna phei haibasi nakhoi khangdabra?” \v 51 Masi mahakna masagi aningbadagi haiba natte adubu mahakna chahi adugi Purohitlen ama oina Jihudi phurupkidamak Jisuna sibigani haina Tengban Mapugi wa phongdokpani, \v 52 madu Jihudi phurup khaktagi nattana chaithoktuna leiriba Tengban Mapugi machasingbu khomjinduna amata oihannanabani. \p \v 53 Numit adudagi Jihudigi luchingbasingna Jisubu hatnanaba thourang touba houre. \v 54 Maram aduna Jisuna Jihudisinggi marakta phongna chattre. Madugi mahutta lamjao lamhangda manakta leiba Ephraim kouba khun amada chatlammi aduga mapham aduda mahakki tung-inbasingga loinana leirammi. \p \v 55 Jihudisinggi oiba Lanthokpibagi Chakkhangba adugi matam naksillaklabada, lam adugi miyamna Chakkhangba adugi mang-oinana laininggi oiba sengdoknabagidamak Jerusalem-da chatlammi. \v 56 Makhoina Jisubu thirammi aduga makhoina Ningnasangda lepna lepna makhoi masel amaga amaga hangnarak-i, “Nakhoi kari khalli? Mahaksibu Chakkhangba asida lakloidra?” \v 57 Athoiba purohitsing amadi pharisee-singna Jisubu phananabagidamak, kanagumbana Jisubu kadaida leibage haiba khanglabadi mahakna pao pirakkadabani haina yathang pirammi. \c 12 \s1 Bethany-da Jisugi khongda thao heiba \r (Mat 26:6-13; Mrk 14:3-9) \p \v 1 Lanthokpibagi chakkhangba hougadaba numit taruknigi mamangda, Jisuna sibadagi hinggat-hanbikhiba Lazarus-na leiba mapham Bethany-da Jisuna laklammi. \v 2 Jisugidamak numidanggi chaklen ama langlammi maduda Martha-na chana-thaknabagi semsabagi thougal adu tourammi aduga Ibungoga loinana phamminnaribasinggi marakta Lazarus yaorammi. \v 3 \x - \xo 12:3 \xo*\xt Luk 7:37,38\xt*\x*Adudagi Mary-na mamal atangba asengba nard-ki\f + \fr 12:3 \fr*\ft Nard: Himalay chingsanggi lamdamsingda houba manam nungsiba thao amadi mahi semnaba pambi ama.\ft*\f* manam nungsiba mahi litre makhaimuk oigadaba ama puraktuna Jisugi khongda heirammi aduga mahakki masamna Ibungogi khong teithoklammi. Maduda yum adu nungsiba manam aduna pumthal thallammi. \v 4 Adubu Jisugi tung-inba ama oiriba aduga Jisubu konna pithokkadouriba Judas Iscariot-na yaningdana hairak-i, \v 5 “Chahi amagi khutsuman oigadaba manam nungsiba thao asi yollaga senpham adu lairabasingda pidriba karigino?” \v 6 Mahakna masi haibasi lairabasinggi khanbadagi haiba natte adubu mahak huranba mi ama oibagi maramnani. Mahak sen-gao panaba ama oiraga mahakna sen-gao aduda haplakpa sel adu hek hek sijinnathok-i. \p \v 7 Maduda Jisuna hairak-i, “Mangonda ayetpa piganu! Masi eihakpu leirol chan-gadaba numit adugidamak mahakna khaktuna thamlibani. \v 8 \x - \xo 12:8 \xo*\xt Aniwa 15:11\xt*\x*Lairabasingdi nakhoigi narakta matam pumbada leigani adubu eidi nakhoiga matam pumnamakta leigadaba natte.” \s1 Lazarus-pu hatnaba thourang touba \p \v 9 Yamlaba Jihudi miyam amana Bethany-da Jisu leire haiba tarabada makhoina Jisugi maram khaktagi nattana Ibungona sibadagi hinggat-hanbikhraba Lazarus-pusu yengnaba laklammi. \v 10 Maram aduna athoiba purohitsingna Lazarus-pusu hatnaba thourang tourammi, \v 11 maramdi mahakki maramdagi Jihudi mayam amana makhoibu thadoklamlaga Jisuda thajaba thamle. \s1 Jisuna mai pakna Jerusalem-da changba \r (Mat 21:1-11; Mrk 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Mathanggi numitta Lanthokpibagi Chakkhangba aduda laklamba yamkhraba miyam amana Jisuna Jerusalem tamna lakli haiba tarammi. \v 13 \x - \xo 12:13 \xo*\xt Isei 118:25,26\xt*\x*Maram aduna makhoina thangtup pambigi masasing puduna Ibungobu okpa chatlammi aduga makhoina laorak-i, “Hosanna!\f + \fr 12:13 \fr*\ft Hosanna: Hebrew wahei asi handokpada eikhoibu kanbiyu haibani adubu matam aduda wahei asi Ishwor thagatpagi wahei oina sijinnarammi.\ft*\f* MAPU IBUNGO-gi mingda lenglakliba mahak adu yaiphabani! Israel-gi Ningthou adu yaiphabani!” \p \v 14 Jisuna lola ama phangladuna mathakta tongkhatlammi, Mapugi puyada asumna ikhibagumbani: \q1 \v 15 “Kiganu, he Zion-gi sahar! \q1 Yeng-u nahakki ningthou, \q2 lola macha ama tongduna lakli.” \p \v 16 Matam aduda Ibungogi tung-inbasingna waram asi khangba ngamlamde. Adubu Jisubu matik mangal phang-hallaba matungda hairibasing asi Ibungo mahakki maramda ibani aduga makhoina masising asi Ibungoda toubani haiba ningsinglakkhi. \p \v 17 Ibungona Lazarus-pu mongphamdagi kouthoktuna asibadagi hinggat-hankhiba matamda Ibungoga loinakhiba mising aduna thoudok adugi matangda koisan sandoklammi. \v 18 Mi mayam amana Ibungobu unanaba hotnarammi maramdi Ibungona toukhiba angakpa khudam adugi matangda tarammi. \v 19 Pharisee-singna makhoi masel amaga amaga asumna hainarak-i, “Khangledana, eikhoi karisu touba ngamdre haibasi. Yeng-u, taibangpan asigi mi pumnamakna mahakki matung inkhre!” \s1 Greek-ki mi kharana Jisubu thijaba \p \v 20 Chakkhangba aduda Mapu Ibungobu khurumjanaba Jerusalem-da chatpasing adugi marakta Greek-ki mi kharasu yaorammi. \v 21 Galilee-gi Bethsaida hairiba mapham asidagi lakpa nupa Philip-ki maphamda makhoina laklaga hairak-i, “Ibungo, eikhoi Jisubu unajaba pamjei.” \p \v 22 Maduda Philip-na chattuna Andrew-da tamlure aduga makhoi anina chattuna Jisuda tamle. \v 23 Jisuna makhoida khumlak-i, “Migi Machanupa adu matik mangal chaohan-gadaba pungpham adu lakle. \v 24 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, gehu maru amana leipakta taraga sidrabadi madu maru ama oina adum leigani. Adubu maru aduna sirabadi mahei yamna yan-gani. \v 25 \x - \xo 12:25 \xo*\xt Mat 10:39; 16:25; Mrk 8:35; Luk 9:24; 17:33\xt*\x*Mahakki thawaibu nungsiba aduna madu mangjagani adubu taibangpan asida leiringeida mahakki thawaibu tukkachaba mahak aduna lomba naidana hingba phaoba madu thamgani \v 26 Kanagumbana eibu thougal tourabadi mahak eigi itung in-gadabani; eina leiba maphamda eigi i-naisingsu leigani. Eibu thougal touba mahak adu eigi Ipana ikai khumnabigani. \s1 Jisuna mahakki sibagi maramda haiba \p \v 27 “Houjik ei thawai ware, eibu kari haisige? ‘Ipa, eibu pungpham asidagi kanbiyu?’ Natte, masigi maramgidamak eina pungpham asida lakpani. \v 28 Ipa, nahakki minglen matik mangal chaohallu!” \p Adudagi khonjel amana swargadagi hairak-i, “Eina eigi ming matik mangal chaohankhre aduga amuk henna chaohan-gani.” \p \v 29 Mapham aduda lepliba miyamsing aduna khonjel adu tarammi aduga mi kharana hai, masi nong khongbani, adubu ateising kharana hai, swarga dut amana mangonda wa ngangbani. \p \v 30 Maduda Jisuna makhoida hairak-i, “Khonjel adu eigi kananaba hairakpa natte adubu nakhoigi kananabani. \v 31 Houjik taibangpan asibu wayenba matamni; aduga taibangpan asigi mapu adu tanthokkhragani. \v 32 Eibu malem asidagi thanggatpa matamda eina mi pumnamakpu eigi i-nakta chingsin-gani.” \v 33 Ibungona masi haibasi mahak karamba maongda sigani haiba adu khang-hanbani. \p \v 34 \x - \xo 12:34 \xo*\xt Isei 110:4; Isa 9:7; Eze 37:25; Dan 7:14\xt*\x*Miyamsing aduna khumlak-i, “Wayel Yathangdagi eikhoina khangle adudi Christtadi matam pumnamakta hingduna leigani. Aduga ‘Migi Machanupa adu thanggatpa tai’ haina nahakna kamdouna hairibano? Migi Machanupa hairibasi kanano?” \p \v 35 Maduda Jisuna khumlak-i, “Nakhoigi narakta mangal adu atenba matam kharaga leithakhigani. Nakhoina amamba nangdanaba mangal leiringeida chatlu. Amambada chatpa mi aduna mahak kadaida chatlibano haiba khangde. \v 36 Nakhoi mangalgi machasing oinanaba, mangal adu leiringeida nakhoina mangal adubu thajou.” \s1 Misinggi thajagandaba \p Jisuna waphamsing asi hairamlaga chatkhre aduga masamak makhoidagi lotkhre. \v 37 Makhoigi mamangda Ibungona angakpa khudam pumnamaksing asi tourabasu makhoina Ibungobu thajaramde. \v 38 \x - \xo 12:38 \xo*\xt Isa 53:1 (LXX)\xt*\x*Masi Mapu Ibungogi wa phongdokpa maichou Isaiah-na haikhiba wa adu thungnanabani: \q1 “Mapu Ibungo, eikhoina haijaba paodam kanana thajabibage? \q2 Kanada MAPU IBUNGO-gi panggal phongdokpibage?” \p \v 39 Makhoina thajaba ngamdabagi maramdi Isaiah-na mapham amada asumnasu haikhi, \q1 \v 40 \x - \xo 12:40 \xo*\xt Isa 6:10 (LXX)\xt*\x*“Ibungona makhoigi mamit tang-halle \q2 aduga makhoigi thamoibu kalhalle, \q1 madu oirabadi makhoigi mitna uraroi, \q2 aduga makhoigi thamoina wakhal taroi, \q2 aduga eina makhoibu phahanbinaba \q2 makhoina eingonda hallaklaroi” \p \v 41 Isaiah-na masi haikhibasi mahakna Jisugi matik mangal ubadagi Ibungo mahakki maramda haibani. \p \v 42 Adum oinamak Jihudi luchingba mayam amana Jisubu thajarammi. Adubu Pharisee-singna makhoibu synagogue-tagi tanthokkani haibagi kiba maramna makhoina makhoigi thajaba adu phongdoklamde. \v 43 Masi misingna makhoibu thagatpa aduna Tengban Mapuna makhoibu thagatpiba adudagi henna makhoina pambagi maramnani. \s1 Jisudi taibangpanbabu kanbinaba lakpani \p \v 44 Jisuna ahouba khonjelna hairak-i, “Mi amana eibu thajaba matamda mahakna eitabu thajaba natte adubu eibu thabirakpa Ibungo mahakpusu thajare. \v 45 Eibu uba mahak aduna eibu thabirakpa Ibungo mahakpusu ujare. \v 46 Eibu thajaba misingna amambada leitanaba ei taibangpanda mangal oina lakpani. \v 47 Kanagumbana eigi wahei taraga indrabadi eina mahakpu wayelloi. Maramdi eihak taibangpan asibu wayelnaba lakpa natte adubu taibangpan asibu kanbinaba lakpani. \v 48 Eibu yadaba amadi eigi waheibu loudaba makhoibu wayenba ama lei. Eina ngangthokkhraba waheising aduna makhoibu aroiba numitta wayen-gani. \v 49 Ei isa inthantadagi eina ngangba natte adubu eina kari haigadaba amadi ngangadaba haibadu eibu thabirakpa Ipana eingonda yathang pibi. \v 50 Ibungo mahakki yathangdi lomba naidana hingba aduda chingbi haiba eina khang-i. Maram aduna eina haiba khudingmak adu Ipana eingonda hainanaba haibibasingni.” \c 13 \s1 Jisuna mahakki tung-inbasinggi makhongbu isingna hamdokpiba \p \v 1 Masi Lanthokpibagi Chakkhangba numitki nongma mamangdani. Taibangpan asi thadoktuna Mapa Ibungogi manakta chatkadaba matam adu lakle haiba Jisuna khangle. Taibangpanda leiriba Ibungo masagi oiba misingbu Ibungona matam pumbada nungsi aduga Ibungona makhoibu aroiba phaoba nungsibire. \p \v 2 Numidanggi chaklen charingeida, Devil-na Simon-gi machanupa Judas Iscariot-ki thamoida Jisubu pithoknaba insinkhre. \v 3 Mapa Ibungo Tengban Mapuna pumnamakki mathakta pannaba matik Ibungoda pibire amadi mahak Tengban Mapudagi lakpani aduga Tengban Mapugi maphamda amuk han-gadouri haiba khanglammi. \v 4 Maram aduna Ibungona numidanggi chaklen charambadagi hougatlaga Ibungogi mapan thangba achonba phi adu louthoklaga khudei amana khwangda yetsille. \v 5 Madugi matungda Ibungona khudeng amada ising heiraga mahakki tung-inbasinggi makhong isingna hamdokpire aduga Ibungogi khwangda yetliba khudei aduna teithokpiba houre. \v 6 Asumna Ibungona Simon Peter-gi manakta lakpada Peter-na Ibungoda hairak-i, “Ibungo, Ibungona eigi khong hambigadouribra?” \p \v 7 Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina touriba asi houjik nahakna khangde adubu tungda nahakna khanglakkani.” \p \v 8 Peter-na hairak-i, “Ibungo, Ibungona keidoungeidasu eigi khong hambiroidabani.” \p Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina nahakki khong hambidrabadi nahak eihakka karisu mari leinade.” \p \v 9 Adudagi Simon Peter-na hairak-i, “Adu oirabadi Ibungo, eigi khongda natte eigi khut amadi kokpusu chambiyu!” \p \v 10 Maduda Jisuna khumlak-i, “Irujaraba mi amana mahakki khong nattana atei chamningai leite makhoigi hakchang pumba senglabani. Aduga mi amakhak nattana nakhoi pumnamak seng-i.” \v 11 Jisuna mahakpu kanana pithokkani haiba hannana khangbagi maramna “Mi amakhak nattana nakhoi pumnamak sengle” haina haibani. \p \v 12 \x - \xo 13:12-15 \xo*\xt Luk 22:27\xt*\x*Jisuna makhoigi khong hambiraba matungda mahakki mapan thangba achonba phi adu amuk setchille aduga hannagi phamphamda amuk phamthare aduga Ibungona makhoida hanglak-i, “Eina nakhoida toukhiba adu nakhoina khangba ngambra?” \v 13 “Nakhoina eibu Mapu Ibungo amadi Oja haina kou-i, madu achumbani maramdi nakhoina kouriba adumak eihak oiribani. \v 14 Nakhoigi Mapu amadi Oja oiriba eihakna nakhoigi khongsing hambire, nakhoinasu nakhoi amana amagi khong hambipham thok-i. \v 15 Eina nakhoida toukhibagumna nakhoinasu tounaba eina nakhoida thabak oina utle. \v 16 \x - \xo 13:16 \xo*\xt Mat 10:24; Luk 6:40; Jn 15:20\xt*\x*Eina nakhoida tasengnamak hairibasini manaina mapudagi henna chaode aduga pao puriba mi amana mahakpu thariba mi adudagi henna chaode. \v 17 Houjikti nakhoina masising asi khangle aduna hairibasing asi nakhoina tourabadi nakhoi yaiphagani. \p \v 18 \x - \xo 13:18 \xo*\xt Isei 41:9\xt*\x*“Eina masising asi nakhoi pumnamakki maramda haibadi natte; eina khanggatlaba makhoi adu eina khang-i. Adubu ‘Eigi tal chaba mahak aduna eigi maiyokta leple’ haiba Mapugi puyagi wa adu thungnanabani. \v 19 Thoudok adu thokpa matamda, eihak asi eina hairiba mahak aduni haiba nakhoina thajanaba thoudok adu thoktringeida eina nakhoida hanna haibani. \v 20 \x - \xo 13:20 \xo*\xt Mat 10:40; Mrk 9:37; Luk 9:48; 10:16\xt*\x*Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, kanagumbana eina thaba mi amabu lousillabadi mahakna eibu lousillabani aduga eibu lousinba mahak aduna eibu thabirakpa Ibungo mahakpu lousillabani.” \s1 Jisubu pithokkadaba adu mangjounana phongdokpa \r (Mat 26:20-25; Mrk 14:17-21; Luk 22:21-23) \p \v 21 Jisuna masi hairaba tungda mahak thawai waraduna phongna hairak-i, “Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoigi naraktagi amana eibu pithokkani.” \p \v 22 Ibungona haikhibadu kanagi maramda haibano haiba chamamnaduna Ibungogi tung-inbasingna makhoi masel amaga amaga yengnarammi. \v 23 Tung-inbasing adugi maraktagi Jisuna nungsijaba tung-inba aduna Jisugi manakta phamlammi. \v 24 Simon Peter-na mangonda inggit piduna hairak-i, “Ibungona hairibadu kanagi maramdano hang-u.” \p \v 25 Maram aduna tung-inba aduna Ibungogi manakta naksallaga hanglak-i, “Ibungo, mahaktu kanano?” \p \v 26 Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina tal machet ama tenggotta luplaga pigadouriba mahak aduni.” Adudagi Ibungona tal machet ama loure aduga tenggotta luplaga Simon Iscariot-ki machanupa Judas-ta pirammi. \v 27 Judas-na tal adu hek loubaga Satan-na mahakki nungda changkhre. Maduda Jisuna hairak-i, “Nahakna tougadaba adu thuna touro.” \v 28 Chaklen aduda yaoriba kana amatana Jisuna hairiba adu karino haiba khanglamde. \v 29 Judas-na sen-gao panaba oibanina Jisuna mangonda Chakkhangba adugi changgadaba potlamsing leirunaba nattraga lairabasingda karigumba khara pirunaba haibani haina makhoina khallammi. \p \v 30 Judas-na tal adu hek loubaga khudakta thokkhre. Matam adu numidang oirammi. \s1 Anouba yathang \p \v 31 Judas-na thokkhrabada Jisuna hairak-i, “Houjik Migi Machanupa adubu matik mangal chaohalle aduga mahakki mapanna Tengban Mapubu matik mangal chaohalle. \v 32 Mahakki mapanna Tengban Mapubu matik mangal chaohallabadi Migi Machanupa adubu Tengban Mapu mahakki mapanna matik mangal chaohan-gani aduga thunamak mahakpu matik mangal chaohan-gani. \v 33 \x - \xo 13:33 \xo*\xt Jn 7:34\xt*\x*Nungsiba angangsa, matam kharadang eina nakhoiga loinakhigani. Eina Jihudisingda haibagumna houjik eina nakhoida hairi, ‘Nakhoina eibu thigani adubu eina chatpa mapham aduda nakhoina lakpa ngamloi.’ \v 34 \x - \xo 13:34 \xo*\xt Jn 15:12,17; 1 Jn 3:23; 2 Jn 5\xt*\x*Eina nakhoida anouba yathang ama piri madudi nakhoi amaga amaga nungsinou. Eina nakhoibu nungsibagumna nakhoinasu amaga amaga nungsinou. \v 35 Nakhoi amaga amaga nungsinarabadi mi khudingna nakhoi eigi tung-inbasingni haiba khanggani.” \s1 Peter-na yaroidaba adu Jisuna mangjounana haiba \r (Mat 26:31-35; Mrk 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 36 Simon Peter-na Ibungoda hanglak-i, “Ibungo, kadaida chatpigadouribano?” \p Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina chatpa mapham aduda nakhoi houjik tung illakpa ngamloi adubu nakhoina konna itung in-gani.” \p \v 37 Peter-na hanglak-i, “Ibungo, karigi houjik eina Ibungogi tung inba ngamloidouribano? Ei Ibungogidamak thawai thajagani.” \p \v 38 Jisuna khumlak-i, “Tasengnamak nahak eigidamak thawai thagadra? Eina nangonda tasengnamak hairibasini yenbarabana khongdringeida nahakna eibu khangde haina ahumlak haigani .” \c 14 \s1 Lambi adu Jisuni \p \v 1 Jisuna mahakki tung-inbasingda hairak-i, “Nakhoi pukning langtaknaganu. Tengban Mapubu thajou aduga eibusu thajou. \v 2 Eigi Ipagi yumda leipham yamna lei madu natlamdrabadi eina nakhoida hairamgadabani. Eina nakhoigidamak mapham thourang touba chatli. \v 3 Aduga eina chattuna nakhoigidamak mapham thourang touraba matungda, eina leiba mapham aduda nakhoisu eiga leiminnanaba eina nakhoibu louba lakkani. \v 4 Eina chatkadaba mapham adugi lambi adu nakhoina khang-i.” \p \v 5 Maduda Thomas-na hairak-i, “Ibungo, Ibungona kadaida lenglibano haiba eikhoi khangjade aduna kamdouna eikhoina lambi adu khanggadouribano?” \p \v 6 Jisuna khumlak-i, “Lambi adusu achumba adusu hingba adusu eini. Eigi ipanna nattana kana amatana eigi Ipagi maphamda thungba ngamloi. \v 7 Nakhoina eibu tasengna khanglamlabadi eigi Ipabusu khanglamgadabani. Houjiktagidi nakhoina Ibungo mahakpu khangle amasung ure.” \p \v 8 Maduda Philip-na hairak-i, “Ibungo, Ibungogi Ipa adu eikhoida uhanbiyu, maduna eikhoigi apenba oijagani.” \p \v 9 Jisuna khumlak-i, “Philip, asuk kuina eina nahakka loinaraba phaoba nahakna houjik phaoba eibu khangdribra? Eibu uba mahak aduna Ipa adubu ure. Aduna karamna nahakna ‘Ipa adu eikhoida uhanabiyu’ haina hairibano? \v 10 Eina Ipada lei aduga Ipana eingonda lei haibasi nahak thajadabra? Eina nakhoida haiba waheising asi eigi isadagi natte. Adubu eingonda leiriba Ipa aduna thabak touribani. \v 11 Eina Ipada lei aduga Ipana eingonda lei haiba asida eibu thajou. Nattraga eina touba thabaksing adugi maramna eibu thajou. \v 12 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eibu thajaba misingna eina touba thabaksing tougani. Makhoina masising asidagi henna chaoba thabaksing tougani maramdi eina Ipagi maphamda chatli. \v 13 Machanupa adugi mapanna Mapa adubu matik mangal phang-hannaba nakhoina eigi mingda nija nijaba khudingmak eina toubigani. \v 14 Nakhoina eingonda karigumba ama eigi mingda nijarabadi nijariba adu eina toubigani. \s1 Thawai asengba thabirakkani wasakpiba \p \v 15 “Nakhoina eibu nungsirabadi, nakhoina eigi yathangsing ngakkani. \v 16 Eina Ipada haijagani aduga Ipana nakhoida atoppa Pangbiba ama thabirakkani aduga mahakna nakhoiga matam pumbada loinabigani. \v 17 Ibungo mahakti Mapu Ibungogi oiba achumba adubu phongdokpiba Thawai aduni. Taibangpanna Ibungo mahakpu lousinba ngamde maramdi makhoina Ibungo mahakpu usu ude khangsu khangde. \p \v 18 “Eina nakhoibu pidat padatpa machasinggum thanamloi; eina nakhoigi nanakta amuk lakkani. \v 19 Matam khara leiraga taibangpanbana eibu amuk uraroi adubu nakhoinadi eibu ugani. Eina hingbagi maramna nakhoisu hinggani. \v 20 Eina Ipada lei, nakhoina eingonda lei aduga eina nakhoida lei haibasi numit aduda nakhoina khanggani. \p \v 21 “Eigi yathangsingbu louba amadi yathangsing adubu inba makhoi adu eibu nungsibani. Eibu nungsiba makhoi adubu eigi Ipana nungsigani aduga einasu nungsigani amadi eisamak makhoida phongdokpigani.” \p \v 22 Adudagi Judas-na (Judas Iscariot nattaba) hairak-i, “Ibungo, Ibungona nasabu eikhoida phongdokpigani aduga taibangpanbadadi phongdokpiroi hairibasigi maram karino?” \p \v 23 Maduda Jisuna khumlak-i, “Kanagumbana eibu nungsirabadi, mahakna eigi wa in-gani. Eigi Ipana mahakpu nungsigani aduga eikhoina mangonda laktuna mahakka loinana leiminnagani. \v 24 Eibu nungsidaba mahak aduna eigi wasing ngakloi. Nakhoina tariba waheising asi ei isagi natte waheising asi eibu thabirakliba Ipa mahakkini. \p \v 25 “Eina nakhoiga leiminnaringeida masising asi eina haibani. \v 26 Eigi mingda Ipana nakhoida thabirakkadaba Pangbiba haibadi Thawai Asengba Ibungo mahakna pumnamak nakhoida tambigani aduga eina nakhoida haikhiba pumnamak nakhoida ningsing-hanbirakkani. \p \v 27 “Eina nakhoida ingthaba thanammi; eigi ingthaba eina nakhoida pi. Taibangpanna pibagumna eina madu nakhoida piba natte. Maram asina nakhoi kiganu amadi pukning langtaknaganu. \v 28 ‘Ei chatlagani aduga nakhoigi nanakta amuk lakkani’ haina eina haiba asi nakhoina tare. Nakhoina eibu nungsirabadi, eina Ipagi maphamda chatkadaba maramna nakhoi haraogani maramdi Ipana eingondagi henna chao-i. \v 29 Thoudok asi thokpa matamda nakhoina thajananaba thoktringeida eina masi nakhoida haibani. \v 30 Eina nakhoiga yamna ngangnararoi maramdi taibangpan asigi mapu mahak lakli. Eigi ithakta mahakki panggal leite. \v 31 Eina Ipabu nungsi haiba taibangpanbana khangnanaba Ipana eingonda pibiba yathang adumak eina tou-i. \p “Hougatlo, eikhoi mapham asidagi chatlasi. \c 15 \s1 Anggur mari amadi masasing \p \v 1 “Achumba anggur mari adu eini aduga eigi Ipana ingkhol koiba mi aduni. \v 2 Mahei yandaba masasing adu Ibungo mahakna kakthatli aduga mahei yanba masasing adubu mahei henna yananaba masa mareng kakthatpi. \v 3 Eina nakhoida haikhiba wa adugi maramna nakhoi sengle. \v 4 Eingonda tattana leiyu aduga eina nakhoida tattana leigani. Masa amatana masa mathanta mahei yanba ngamde aduna masa adu anggur pambi aduda leiba tai. Adugumduna nakhoina eingonda tattana leiba nattana mahei yanba ngamloi. \p \v 5 “Anggur mari adu eini aduga nakhoina masasingni. Nakhoina eingonda itattattana leirabadi eina nakhoida lei aduga nakhoina mahei yan-gani; ei yaodana nakhoi karisu touba ngamloi. \v 6 Nakhoina eingonda tattana leitrabadi nakhoi hundoklaba amadi kangsillaba masa amagumle. Adugumba masasing adudi loukhattuna meinungda langsilli aduga mei thadok-i. \v 7 Nakhoina eingonda tattana leirabadi eigi waheising nakhoida tattana lei, adu oirabadi nakhoina niningba adu nijou madu nakhoida pibigani. \v 8 Nakhoina mahei yamna yanduna eigi tung-inbasingni haina utpa aduda eigi Ipagi matik mangal oihalli. \v 9 Eigi Ipana eibu nungsibagumna eina nakhoibu nungsi. Eigi nungsibada tattana leiyu. \v 10 Eina Ipagi yathang ngaktuna Ibungo mahakki nungsibada leibagumna, nakhoina eigi yathang ngaklabadi nakhoina eigi nungsibada leigani. \p \v 11 “Eigi haraoba nakhoida leiduna nakhoigi haraoba mapung phananaba eina masi nakhoida haibani. \v 12 \x - \xo 15:12 \xo*\xt Jn 13:34; 15:17; 1 Jn 3:23; 2 Jn 5\xt*\x*Eina nakhoibu nungsibagum nakhoinasu amaga amaga nungsinou: masi eigi yathangni. \v 13 Mi amana mahakki marupsinggidamak leiba khwaidagi athoiba nungsiba adudi makhoigidamak mahakki thawai thadokpa aduni. \v 14 Eina nakhoida piba yathangsing asi nakhoina tourabadi nakhoi eigi marupni. \v 15 Eina nakhoibu amuk hanna minai kouraroi maramdi minaina mahakki mapuna kari touribano haibadu khangde. Adubu eina nakhoibu marup koure maramdi eina Ipadagi taba pumnamak adu nakhoida khang-halle. \v 16 Nakhoina eibu khanba natte adubu nakhoina chattuna tattana leiba mahei yannanaba nakhoibu eina khalle amadi pham haple. Eigi mingda Ipagi maphamda nakhoina niningba adu nijabada Ipana nakhoida pibigani. \v 17 Eina nakhoida piba yathang adudi masini: Nakhoi amaga amaga nungsinou. \s1 Taibangpanbana tung-inbasingbu tukkachaba \p \v 18 “Taibangpanbana nakhoibu tukkacharabadi nakhoibu tukkachadringeida eibu hanna tukkachei haibasi nakhoina ningsing-u. \v 19 Nakhoi taibangpanbagi mi oiramlabadi, taibangpanbana nakhoibu masagi oibagum nungsiramgadabani. Nakhoina taibangpanbagi mi oirambadagi eina nakhoibu khandoklabanina nakhoi taibangpanbagi oidre. Maram aduna taibangpanbana nakhoibu tukkachabani. \v 20 \x - \xo 15:20 \xo*\xt Mat 10:24; Luk 6:40; Jn 13:16\xt*\x* ‘Minaina mahakki mapudagi henna chaode’ haina eina nakhoida haikhiba adu ningsing-u. Makhoina eibu ot-neirabadi nakhoibusu ot-neigani, makhoina eigi tambiba adu illabadi nakhoigi tambibasu in-gani. \v 21 Nakhoi eigi oiba maramna makhoina nakhoida pumnamak asi tougani maramdi makhoina eibu thabirakpa Ibungo mahakpu khangde. \v 22 Eina laktuna makhoida wa nganglamdrabadi makhoi papki maral leiramloidabani. Adubu houjikti makhoi pap kupsinpham leite. \v 23 Kanagumba amana eibu tukkacharabadi mahakna eigi Ipabusu tukkachare. \v 24 Eina makhoigi marakta mi kana amatana toukhidriba thabaksing touramdrabadi makhoi papki maral leiramloidabani. Adubu houjikti makhoina angakpa thabaksing ure aduga makhoina eibusu eigi Ipabusu tukkachare. \v 25 \x - \xo 15:25 \xo*\xt Isei 35:19; 69:4\xt*\x* ‘Makhoina maram leitana eibu tukkachei’ haina Wayel Yathangda ikhiba adu thungnanabani. \p \v 26 “Ipana nakhoida thabirakkadaba achumbagi Thawai oiriba Ipadagi lakkadaba Pangbiba Ibungo mahakna eigi maramda haigani. \v 27 Houbadagi nakhoina eiga loinarakpa maramna nakhoinasu eigi maramda wa nganggadabani. \c 16 \p \v 1 “Nakhoigi thajaba mangdananaba eina nakhoida pumnamak asi hairibani. \v 2 Makhoina nakhoibu Synagogue-singdagi tanthokkani aduga nakhoibu hatpa misingna Tengban Mapuda thougal toubani haina khan-gadaba matam adu lakli. \v 3 Makhoina Ipabusu eibusu khangdabagi maramna makhoina hairibasing asi nakhoida tougani. \v 4 Matam adu lakpada eina nakhoida hannana cheksin wa haikhre haiba nakhoina ningsingnanaba eina waphamsing asi nakhoida hairibani. \s1 Thawai Asengbagi thabak \p “Eina nakhoiga loinaduna leiba maramna ahanbadadi eina masi nakhoida haidabani. \v 5 Houjikti eihak eibu thabirakpa Ibungo mahakki maphamda chatlagani adubu nakhoi kana amatana ‘Nahak kadaida chatkadouribano’ haina eingonda hangde. \v 6 Adubu eina waphamsing asi haibagi maramna nakhoigi pukning awabana thalle. \v 7 Adubu eina nakhoida tasengnamak hairibasini, eina chatthokpa asi nakhoigidamak aphabani. Karigumba eina chatthoktrabadi Pangbiba Ibungo mahak adu nakhoigi naphamda lakloi. Aduga eina chatthoklabadi Ibungo mahakna nakhoigi naphamda lakkani. \v 8 Ibungo mahakna lakpa matamda papki oiba maram, achumba chatpagi maram amasung wayen-gi matangda taibangpanbabu lalli haiba utkani. \v 9 Papki matangdadi misingna eibu thajadabagi maramdani; \v 10 achumba chatpagi matangdadi ei Ipagi maphamda chatli aduga nakhoina eibu amuk uraroi; \v 11 aduga wayen-gi matangdadi taibangpan-gi mapu adu wayenkhre. \p \v 12 “Eina nakhoida haigadaba yamna leiri adubu houjik nakhoina madu puba ngamloi. \v 13 Achumbagi Thawai aduna lakpa matamda Ibungo mahakna nakhoibu achumba pumnamakta chingbigani. Ibungo mahakna mahakki masagi oibadagi ngangloi adubu mahakna taba adu khakta nganggani aduga Ibungo mahakna tungda thoklagadabasing adu nakhoida haibigani. \v 14 Ibungo mahakna eina haiba adu louraga nakhoida haibiduna eingonda matik mangal oihan-gani. \v 15 Ipagi areiba pumnamak eigini; maram aduna eigi oiba adudagi louraga Thawai aduna nakhoida haibigani haina eina hairibani. \s1 Awabadu haraoba oirakpa \p \v 16 “Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani.” \p \v 17 Ibungogi tung-inba kharana makhoi masel amaga amaga ngangnarak-i, “Ibungona hairibasi kari hairibano? ‘Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani,’ aduga mahakna asisu hai ‘Maramdi ei Ipagi maphamda chatkadouri.’ \v 18 ‘Matam khara leiraga’ hairibasi Ibungona kari haininglibano? Ibungona hairibasi karino haiba eikhoi khangba ngamde.” \p \v 19 Makhoina hiram asigi matangda hangningle haiba Jisuna khangladuna makhoida hairak-i, “Eina nakhoida ‘Matam khara leiraga nakhoina eibu uraroi aduga matam khara leiraga nakhoina eibu amuk ugani’ haina nakhoida haiba adugi wahanthok karino haina nakhoi nasen hangnaribra? \v 20 Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, taibangpanbana haraoringeida nakhoina kapkani. Nakhoi wagani adubu nakhoigi awaba adu haraobada onthokkani. \v 21 Nupi amana angang unaramdaida naoyek-i maramdi mahakki pungpham adu lakle. Adubu mahakna angang adu hek pokpada, angang ama taibangpanbada pokle haibagi haraobana mahakki awaba adu kaothok-i. \v 22 Adugumduna houjik nakhoigi awaba matamni adubu eina nakhoiga amuk unagani maduda nakhoi haraogani aduga kana amatana nakhoidagi haraobadu louthokpa ngamloi. \p \v 23 “Numit adu lakpada nakhoina eingonda karisu hangloi. Eina nakhoida tasengnamak hairibasini, nakhoina eigi mingda Ipagi maphamda nijaba adu Ipana nakhoida pibigani. \v 24 Houjik phaoba nakhoina eigi mingda karisu nijadri; nakhoigi haraoba mapung phanaba nijou aduga nakhoina phangjagani. \s1 Taibangpanbabu ngamba \p \v 25 “Eina nakhoida pandamsing sijinnaduna haibani adubu pandamsing sijinnadana Ipagi maramda phongna eina nakhoida haigadaba matam adu lakli. \v 26 Numit aduda nakhoina eigi mingda Ipada nijagani. Eina nakhoigidamak Ipada haijagani haiba natte, \v 27 maramdi Ipa Ibungo mahakmakna nakhoibu nungsi. Nakhoina eibu nungsiba amadi eihak Ipagi maphamdagi lakpani haina nakhoina thajabagi maramna Ipana nakhoibu nungsi. \v 28 Eina Ipagi maphamdagi thoraklaga taibangpan asida lakpani aduga houjikti eihak taibangpan asi thadoktuna Ipagi maphamda hallagani.” \p \v 29 Maduda Ibungogi tung-inbasingna Ibungoda hairak-i, “Houjikti Ibungona pandam sijinnadana sengna haibire. \v 30 Ibungona pumnamak khang-i haiba houjikti eikhoina khangle aduga kanagumba amana Ibungoda wahang hangbagi kanaba leitre. Masina Ibungodi Tengban Mapudagi lakpani haibasi eikhoida thajahalli.” \p \v 31 Jisuna makhoida khumlak-i, “Houjikti nakhoina thajarabra? \v 32 Nakhoi pumnamakna nasa nasagi maphamda ichai chaithokkhiduna eihak ithanta thadoklamgadaba pungpham adu lakkadouri, hoi, madu houjik lakle. Adubu ei ithanta oide maramdi Ipana eiga loinabiri. \v 33 Nakhoina eingonda leiraga ingthaba phangnanaba eina nakhoida masi haibani. Taibangpan asida nakhoida awaba nungaitaba leigani adubu nathouna phou maramdi eina taibangpanbabu ngamle!” \c 17 \s1 Jisuna mahakki tung-inbasinggidamak haijaba \p \v 1 Jisuna masi hairaba matungda Ibungona swargada yengkhatlaga hairak-i, “Ipa matam adu lakle. Ibungogi Nachanupana Ibungobu natik nangal chaohannaba Nachanupabu matik mangal chaohanbiyu. \v 2 Ibungona mangonda mi pumnamakki mathakta matik pibire madu Ibungona mangonda pibiba makhoi pumnamakta mahakna lomba naidaba hingba pinanabani. \v 3 Amatta ngairaba achumba Tengban Mapu nahakpu khangba amadi Ibungona thabirakpa Jisu Christtabu khangba asi lomba naidana hingba aduni. \v 4 Eina pangthoknanaba Ibungona eingonda pibiba thabak adu pangthokpa loiraduna taibangpan asida eihakna Ibungogi matik mangal chaohalle. \v 5 Ipa, taibangpan asi semdringeida eina Ibungoga loinana leiramba matik mangal adumak houjik eibu Ibungogi manakta matik mangal chaohanbiyu. \p \v 6 “Taibangpan asidagi Ibungona eingonda pibiba makhoida eina Ibungo nahakpu phongdokle. Makhoi Ibungogini, Ibungona eingonda pibibani. Makhoina Ibungogi wa injare. \v 7 Eigi leijaba pumnamak Ibungo nahakna pibibani haiba makhoina houjikti khangle. \v 8 Ibungona eingonda pibiba wasing adu eina makhoida pire aduga makhoina wasing adu lousille. Eihak Ibungodagi lakpani haiba makhoina tasengna khangle aduga Ibungona eibu thabirakpani haiba makhoina thajare. \p \v 9 “Eina makhoigidamak haijabani. Eina taibangpan-gidamak haijaba natte adubu Ibungona eingonda pibikhiba makhoising adugidamak haijabani maramdi makhoi Ibungogini. \v 10 Eigi leijaba pumnamak Ibungogini aduga Ibungogi areiba pumnamak eigini. Aduga makhoigi mapanna eingonda matik mangal lakle. \v 11 Aduga houjik eihak Ibungogi maphamda laklani. Eidi taibangpanda leiraroi adubu makhoidi taibangpanda leiri. Asengba Ipa, eikhoina amata oibagumna makhoisu amata oinanaba Ibungona eingonda pibiba Ibungogi ming adugi panggalna makhoibu ngak senbiyu. \v 12 Eina makhoiga loinaringeida Ibungona eingonda pibiba ming aduna eina makhoibu ngak sellammi. Mapu Ibungogi puyada ikhiba adu thungnanaba amangbagi machanupa adu nattana kana mata mangde. \v 13 Houjikti ei Ibungogi maphamda laklani. Eigi haraoba asi makhoida mapung phana leinanaba waphamsing asi eina taibangpanda leiringei haibani. \v 14 Eina Ibungo nahakki wa makhoida pire aduga taibangpanbana makhoibu tukkachare maramdi eina taibangpanbagi oidabagumna makhoisu taibangpanbagi natte. \v 15 Makhoibu taibangpan asidagi louthokpiyu haina eina Ibungoda haijaba natte adubu Phattaba Mahak adudagi makhoibu ngak senbiyu haijabani. \v 16 Eina taibangpanbagi oidabagum makhoisu taibangpanbagi natte. \v 17 Achumba aduna makhoibu sengdokpiyu; Ibungogi wadi achumbani. \v 18 Ibungona eibu taibangpanda thabibagumna einasu makhoibu taibangpanda thare. \v 19 Ibungogi achumba aduna makhoibu sengdoknaba makhoigidamak eina isamak sengdokchei. \p \v 20 “Eina makhoi khaktagi haijaba natte adubu makhoigi wadagi thajarakkadaba makhoisinggisu haijari. \v 21 Makhoi pumnamak amata oinanaba eina haijari. Ipa, Ibungona eingonda aduga eina Ibungoda leibagum makhoinasu eikhoida leinanaba haijabani aduga masina Ibungona eibu thabirakpani haiba taibangpanbana thajanabani. \v 22 Eikhoina amata oibagum makhoisu amata oinanaba, Ibungona eingonda pibiba matik mangal adu eina makhoida pire. \v 23 Eina makhoida lei aduga Ibungona eingonda lei. Ibungona eibu thabirakpani aduga Ibungona eibu nungsibagum Ibungona makhoibu nungsi haibasi taibangpanbana khangnanaba makhoibu mapung phana amata oihanbiyu. \p \v 24 “Ipa, taibangpan asi semdringeigi mamangda Ibungona eibu nungsibagi maramna Ibungona eingonda pibikhiba matik mangal adu makhoina ujanaba, Ibungona eingonda pibiba makhoi pumnamak eina leiba maphamda eiga leiminnaba pamjei. \v 25 Achumba chatpa Ipa, taibangpanbana nahakpu khangdrabasu einadi Ibungo nahakpu khang-i aduga Ibungona eibu thabirakpani haibasi eigi tung-inbasing makhoina khang-i. \v 26 Ibungona eibu nungsiba manungsi adu makhoida leinanaba aduga eina makhoida leinanaba, Ibungobu makhoida khang-halle aduga makhoida makha tana khang-hankhigani.” \c 18 \s1 Jisubu phaba \r (Mat 26:47-56; Mrk 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Jisuna haijaba loirabada Ibungona mahakki tung-inbasingga loinana Kidron lok lanthokle. Mapham aduda ingkhol ama leirammi maduda Jisu amadi mahakki tung-inbasingna chatlammi. \v 2 Jisuna mahakki tung-inbasingga toina unaba mapham oibanina mapham asi Jisubu pithokpa Judas-na khanglammi. \v 3 Maram asina Judas-na Rome-gi lanmising amadi Ningnasanggi lanmi kangbu ama puduna athoiba purohitsing amasung pharisee-singga loinana ingkhol aduda laklammi. Makhoina meira, thaomei amadi khutlai pairaklammi. \v 4 Ibungona mangonda thoklagadaba pumnamak adu khangladuna Ibungona thoraktuna makhoida hairak-i, “Nakhoina kanabu thiribano?” \p \v 5 “Eikhoi Nazareth-ki Jisubu thiribani,” haina makhoina khumlak-i. \p Maduda Jisuna hairak-i, “Mahak adu eini.” \p Jisubu pithokpa Judas mapham aduda makhoiga loinana leptuna leirammi. \v 6 “Mahak adu eini” haina Jisuna haiba matamda makhoina tung hallaga leimaida ture. \v 7 Ibungona makhoida amuk hanglak-i, “Nakhoina kanabu thiribano?” \p Maduda makhoina khumlak-i, “Eikhoi Nazareth-ki Jisubu thiribani,” \p \v 8 “Mahak adu eini haina eina nakhoida haikhre,” haina Jisuna khumlak-i. “Nakhoina eibu thiba oirabadi makhoising adu chat-hankhro” \v 9 (“Ipa, nahakna eingonda pibiba makhoi kana amatabu eina mang-hande,” haiba Ibungogi wahei adu thungnaba Ibungona masi haibani.) \p \v 10 Maduda Simon Peter-na mahakki thangsang adu satlaga purohitlen-gi manaigi yet thangba mana adu kakthatlammi. Manai adugi maming Malchus kou-i. \v 11 \x - \xo 18:11 \xo*\xt Mat 26:39; Mrk 14:36; Luk 22:42\xt*\x*Jisuna Peter-da hairak-i, “Thangsang adu makhumda hapchillu. Ipana eingonda piba awabagi tenggot adu eina thakloidra?” \s1 Annas-ki mangda Jisubu purakpa \p \v 12 Rome-gi lanmi kangbu amadi makhoigi luchingbasing aduga ningnasanggi lanmisinggana Jisubu pharammi amadi pullammi \v 13 aduga makhoina Jisubu Annas-ki manakta hanna puraklammi. Annas chahi adugi Purohitlen oiriba Caiaphas-ki makubokni. \v 14 \x - \xo 18:14 \xo*\xt Jn 11:49,50\xt*\x*Mi amana miyamgi mahutta sibana henna phei haina Jihudisinggi luchingbasingda paotak pikhiba mi adu Caiaphas asini. \s1 Peter-na Jisubu yadaba \r (Mat 26:69,70; Mrk 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Simon Peter amadi atoppa tung-inba aduna Jisugi tung illammi. Atoppa tung-inba aduga purohitlen aduga munna khangnaba maramna mahakna Jisuga loinana purohitlen-gi sumangda changlammi. \v 16 Adubu Peter-di mapanda thong manakta leplammi. Purohitlenna masak khangba atoppa tung-inba aduna hallaktuna mapham aduda thong sangbagi mathou touribi nupimacha aduda hairaga Peter-bu manungda pusillammi. \v 17 Thongsangbi nupimacha aduna Peter-da hairak-i, “Nahaksu mi asigi tung-inabasinggi marakta ama nattra?” \p Maduda Peter-na khumlak-i, “Ei natte.” \p \v 18 Matam adu ingbagi maramna minaising amadi ngaksellibasing aduna meitan thagatlaga madugi akoibada leptuna mei tiklammi. Peter-su makhoiga loinana leptuna mei tikminnarammi. \s1 Purohitlenna Jisubu wahang paohangba \r (Mat 26:59-66; Mrk 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 Purohitlenna Ibungogi tung-inbasing amadi Ibungogi tambibagi matangda Ibungoda hanglammi. \v 20 Maduda Jisuna khumlak-i, “Eina taibangpanda iphong phongna wa hai aduga Jihudisingna tinnaba maphamsing haibadi synagogue-sing amadi Mapugi Sanglenda eina tambibani. Eina kari amata lonna haikhide. \v 21 Aduga karigi nahakna eingonda madugi wahang adu hanglibano? Eina haiba takhiba makhoi aduda eina kari kari haikhi haibadu hang-u. Eina haikhiba adu makhoina khangbani.” \p \v 22 Jisuna masi haiba matamda lanmi amana Ibungogi maida khubakna tharaga hairak-i, “Nangna adumna Purohitlenda khumbra?” \p \v 23 Maduda Jisuna hairak-i, “Eina aranba haikhiba leiradi madu leiriba mayam mamang asida haiyu. Aduga eina achumba hairabadi karigi nahakna eingonda nakhut tharibano?” \p \v 24 Madudagi Annas-na pullaga leiriba Ibungobu Purohitlen Caiaphas-ki maphamda tharammi. \s1 Peter-na Jisubu yadaba \r (Mat 26:1-75; Mrk 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Mapham aduda Peter leptuna mei tiklammi. Maduda makhoina Peter-da hanglak-i, “Nahaksu mi asigi tung-inba ama nattra?” \p Madu Peter-na yaramde aduga hairak-i, “Ei natte.” \p \v 26 Peter-na mana kakkhiba nupa adugi mari mata oiba purohitlen-gi manai amana Peter-da hairak-i, “Ingkhol aduda nahakna mahakka loinana leiba adu eina ukhidabra?” \p \v 27 Madu Peter-na amuk hanna yaramde. Khudak aduda yenbarabana khonglak-i. \s1 Pilate-na Jisubu wayenba \r (Mat 27:1,2,11-14; Mrk 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Jihudisingna Jisubu Caiaphas-ki maphamdagi Rome-gi leingak mapugi sanggaida puraklammi. Matam adu ayuk anganba oirammi. Makhoina Lanthokpibagi chakkhangba adu yaoba yananaba laininggi oiba masa sengna leinanaba makhoina sanggai\f + \fr 18:28 \fr*\ft Praetorium \ft*\f* manungdadi changlamde. \v 29 Maram aduna Pilate-na mapanda thoraktuna makhoida hanglak-i, “Nakhoina mi asi kari maral lei hairibano?” \p \v 30 Maduda makhoina khumlak-i, “Mahak asi phattaba touba mi oiramdrabadi eikhoina mahakpu nahakki naphamda puraklamloi.” \p \v 31 Pilate-na hairak-i, “Nakhoina mahakpu puduna nakhoigi wayel yathanggi matung inna wayellu.” \p Maduda makhoina khumlak-i, “Mi amabu hatpa yabagi ayaba adu eikhoida pide.” \v 32 \x - \xo 18:32 \xo*\xt Jn 3:14; 12:32\xt*\x*Masi Jisuna mahak karamba ma-ongda sigani haina haikhiba adu thungnanabani. \p \v 33 Madudagi Pilate-na sanggai manungda amuk changle aduga Jisubu kousillaga hanglak-i, “Nahak Jihudisinggi ningthoura?” \p \v 34 Jisuna khumlak-i, “Madu nahak nasadagi lakpa wahangla nattraga atoppa misingna nangonda eigi maramda haibagira?” \p \v 35 Pilate-na khumlak-i, “Eibu Jihudira? Nahakki mising amadi athoiba purohitsingna nahakpu eingonda sinnarakpani. Nahakna kari toukhrabage?” \p \v 36 Maduda Jisuna hairak-i, “Eigi leibakti taibangpan asigi natte. Taibangpan asigi oiramlabadi Jihudisingna eibu phaba thingnanaba eigi inaisingna lan soknaramgadabani. Adubu eigi leibakti mapham asigi natte.” \p \v 37 Pilate-na hairak-i, “Adu oirabadi nahak ningthounine!” \p Maduda Jisuna khumlak-i, “Ei ningthouni haina nahakna haiba adu nahakna chumna haire. Maram asigidamak eihak pokpani amadi achumbagi maramda hainanaba taibangpan asida lakpani. Achumbagi maikeida leiba mi khudingna eigi khonjel tai.” \p \v 38 Pilate-na Ibungoda hanglak-i, “Achumba haibasi karino?” \s1 Jisubu hatnanaba yathang piba \r (Mat 27:15-31; Mrk 15:6-20; Luk 23:13-25) \p Madudagi Pilate-na mapanda thoktuna makhoida hairak-i, “Eina mangonda maral piba yaba kari amata phangde. \v 39 Adubu Lanthokpibagi chakkhangba matamda eina mi amabu thadokpagi nakhoigi chatnabi lei. Maram aduna Jihudisinggi ningthou adu nakhoigidamak thadokpa pambra?” \p \v 40 Maduda makhoina kanna laorak-i, “Natte, mahak natte! Barabbas-pu thadok-u!” (Barabbas asi daku amani.) \c 19 \p \v 1 Adudagi Pilate-na yathang piduna Jisubu phuhallammi. \v 2 Lanmising aduna tingkhanggi luhup ama semlaga Ibungogi makokta upsinbire aduga makhoina manggra machugi phi ama insinbire. \v 3 Makhoina Ibungogi manakta changsillaga hairak-i, “Khurumjari, he Jihudisinggi Ningthou!” Adudagi makhoina Ibungogi mamaida khubakna tharammi. \p \v 4 Pilate-na amuk hanna mapanda thoraklaga makhoida hairak-i, “Yeng-u, Eina mangonda maral piba yaba kari amata phangde haiba nakhoina khangnanaba mahakpu nakhoigi namangda puthorakli.” \v 5 Jisuna tingkhanggi luhuptu uplaga amadi manggra machugi phi adu induna thorakle aduga pilate-na makhoida hairak-i, “Yeng-u, mi adu asida leire!” \p \v 6 Athoiba purohitsing amadi Mapugi Sanglen-gi ngaksenbasing aduna Ibungobu ubada kanna laorak-i, “Mahakpu cross-ta hatlu! Mahakpu cross-ta hatlu!” \p Maduda Pilate-na makhoida khumlak-i, “Adu oirabadi nakhoina mahakpu cross-ta hatlu. Aduga eigi oinadi, mangonda maral piba yaba kari amata phangde.” \p \v 7 Jihudisingna mangonda khumlak-i, “Eikhoigi wayel yathang lei aduga wayel yathang adugi matung inna mahak sipham thok-i maramdi mahakna masabu Tengban Mapugi Machanupani haina haijei.” \p \v 8 Pilate-na wa asi tabada mahak amukka henna kirammi. \v 9 Mahakna sanggaida amuk changlaga Jisuda hanglak-i, “Nahak kadaidagi lakpano?” \p Adubu Jisuna paokhum amata piramde. \v 10 Maduda Pilate-na Jisuda hairak-i, “Nahak eingonda wa amata nganglaroidra? Eina nahakpu cross-ta hatpa nattraga thadokpagi matik eingonda lei haibasi nahak khangdabra?” \p \v 11 Maduda Jisuna khumlak-i, “Mapu Ibungona nangonda pibiba nattrabadi nahakna eigi ithakta matik leiramloidabani. Maram asina eibu nangonda pithokpa mahak aduna maral henna chao-i.” \p \v 12 Pilate-na masi tabada Ibungobu thadoknaba hotnarammi adubu Jihudi luchingbasing aduna laorak-i, “Nahakna mahakpu thadoklabadi, nahak Caesar-gi marup natte. Kanagumba amana masabu ningthouni haijarabadi mahak Caesar-gi yeknabani.” \p \v 13 Pilate-na wasi tabada Jisubu mapanda puthokle aduga Nungna Chanba Mapham kouba (Hebrew londa Gabbatha haina kouba) adugi wayel phambeida mahakna phamle. \v 14 Madu Lanthokpibagi Chakkhangbagi nongma watlingei aduga numit yungba aduwaidani. Pilate-na Jihudisingda hairak-i, “Nakhoigi ningthou mapham asida leire.” \p \v 15 Makhoina kanna laorak-i, “Mahak puthokkhro! Mahak Puthokkhro! Mahakpu cross-ta hatlu!” \p Maduda Pilate-na hanglak-i, “Eina nakhoigi ningthoubu cross-ta hatkadra?” \p Athoiba purohitsingna khumlak-i, “Caesar nattana eikhoigi ningthou atei leite.” \p \v 16 Adudagi Pilate-na Ibungobu cross-ta hatnanaba makhoida sinakhre. \s1 Jisubu cross-ta hatpa \r (Mat 27:32-44; Mrk 15:21-32; Luk 23:26-43) \p Maram aduna makhoina Jisubu pukhre. \v 17 Lukang haina khangnaba (Hebrew londa Golgotha haina kouba) mapham aduda Ibungona masagi cross adu puduna chatlammi. \v 18 Mapham aduda makhoina Ibungobu cross-ta pang tingle aduga Ibungogi oi yettasu mi ani amagasu pang tinglammi. \v 19 Iraga khanghanba ama semsaraga Pilate-na cross mathakta thetle. Maduda iriba adudi asini, “Nazareth-ki Jisu, Jihudisinggi Ningthou.” \v 20 Jisubu pang tingliba maphamdu sahar manak oibanina Jihudi mayam amana thetlaga khanghalliba a-iba adu parammi. Thetlaga khanghalliba adu Hebrew, Latin amadi Greek londa ibani. \v 21 Athoiba purohitsing aduna Pilate-ta hairak-i, “ ‘Jihudisinggi Ningthou’ haina iganu madugi mahutta ‘Masana masabu Jihudisinggi ningthouni haijaba mi’ haina ibiyu.” \p \v 22 Maduda Pilate-na khumlak-i, “Eina ikhraba adu ikhre.” \p \v 23 Lanmising aduna Jisubu pang tinglaba matungda makhoina Ibungogi maphising loure aduga makhoina amamam phangnanaba phising adu saruk mari thok-halle. Makhoina Ibungogi achonba phi adubusu loure. Achonba phi adu langdai leitaba phi amatadagi sabani. \v 24 \x - \xo 19:24 \xo*\xt Isei 22:18\xt*\x*Lanmising aduna makhoi masel hainarammi, “Phi asidi eikhoi segaigumsi. Masi kanagi oigadage haiba laibak chang yengnasi.” Thoudok asi Mapugi puyada ikhraba adu thungnanabani, madudi: \q1 “Makhoina eigi phiron makhoigi marakta yennagani \q2 aduga eigi achonba phigidamak laibak chang yengnagani.” \m Masimak lanmising aduna tourammi. \p \v 25 Ibungogi cross adugi manakta Ibungogi mama, mamagi manaonupi, Clopas-ki nupi Mary amadi Mary Magdalene leptuna leirammi. \v 26 Jisuna mama amadi manakta lepliba mahakna nungsijaba tung-inba adu ubada mamada hairak-i, “Nungsirabi nupi, nahakki nachanupa asida leire.” \p \v 27 Adudagi Ibungona tung-inba aduda hairak-i, “Mahak nahakki namani.” Matam adudagi houna tung-inba aduna Mary-bu mahakki yumda purammi. \s1 Jisu siba \r (Mat 27:45-56; Mrk 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 \x - \xo 19:28 \xo*\xt Isei 69:21; 22:15\xt*\x*Houjikti thabak pumnamak loire haiba Jisuna khangladuna Mapugi puyada i-ba adu thungnanaba Ibungona hairak-i, “Ei khourangle.” \p \v 29 Mapham aduda asinba yuna thanna yaoba chaisen ama leirammi maduda makhoina sponge\f + \fr 19:29 \fr*\ft Achouba ipakta leiba thawai panba potsak amadagi oirakpa ising chupsinba potsak ama. \ft*\f* ama luplaga asinba yu adu chupsilhalle aduga hyssop macheida haplaga Jisugi chinbanda thamlammi. \v 30 Jisuna madu tanglabada Ibungona hairak-i, “Loire.” \p Madudagi Ibungona kok lekthaduna thawai thakhre. \s1 Jisugi puknopta tana thinba \p \v 31 Numit adu maru oiba Potthaba numitki nongma watlingei semsaba numit oirammi. Maram aduna Potthaba numitta hakchangsing adu cross-ta yanduna leiba adu pamdabadagi Jihudisingna Pilate-ki maphamda laktuna cross-ta yalliba hakchangsing adu makhong thudeklaga cross-tagi puthanaba haijarammi. \v 32 Maram aduna lanmising aduna Jisuga loinana pang tingkhraba ahanba mi adugi makhong hanna thudekle aduga atoppa mi adugi makhong thudekle. \v 33 Adubu lanmising aduna Jisugi manakta lakpadadi Jisudi hannana siramle maram aduna makhoina Ibungogi khongdi thudektre. \v 34 Adubu lanmi amanadi Ibungogi puknopta tana thillammi aduga khudak adumaktada eega isingga thoklaklammi. \v 35 (Thoudok adumak uhouba mi amana haibani aduga mahakna haiba adu achumbani. Mahakna achumba haibani haiba mahak khang-i aduga nakhoinasu thajananaba mahakna haibani.) \v 36 \x - \xo 19:36 \xo*\xt Khong 12:46; Masing 9:12; Isei 34:20\xt*\x*Thoudok asi Mapugi puyada ikhiba “Ibungogi saru ama phaoba tekloi” haina ikhiba wa adu thungnanabani. \v 37 \x - \xo 19:37 \xo*\xt Zec 12:10; Phong 1:7\xt*\x*Aduga Mapugi puyagi mapham amada asumna hai, “Tana thinkhraba Ibungoda makhoina yenggani.” \s1 Jisubu leirol chanba \r (Mat 27:57-61; Mrk 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Masigi matungda Arimathea-dagi lakpa Joseph-na Pilate-ki maphamda chattuna Jisugi hakchang pibinaba haijarammi. (Joseph asi Jihudisingbu kibagi maramna lonna Jisugi tung-inba amani.) Pilate-na ayaba adu pibadagi mahakna hakchang adu pure. \v 39 \x - \xo 19:39 \xo*\xt Jn 3:1,2\xt*\x*Nongma ahing amada Jisubu unaba chatluba Nicodemus-su mahakka loinarammi. Nicodemus-na myrrh amadi agor-ga yansinnaba manam nungsiba pot kilo kunthramarimuk puduna laklammi. \v 40 Makhoi anina Jisugi hakchang adu loure aduga Jihudisinggi chatnabigi matung inna manam nungsiba machalsingga loinana ananba limon phina yomsille. \v 41 Jisubu cross-ta hatkhiba mapham aduda ingkhol ama leirammi aduga ingkhol aduda mi kana amata phumdriba mongpham ama leirammi. \v 42 Jihudisinggi Potthabagi Thourang langbagi numit oibagi maram amadi mongpham adu manak nakna leibagi maramna Jisugi hakchang adu mongpham manung aduda thamle. \c 20 \s1 Jisu hinggatpa \r (Mat 28:1-8; Mrk 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 Chayolgi ahanba nummitki ayuk yamna ngallingei mamlingei matamda Mary Magdalene-na mongphamda lakpada mongpham changphamgi nung adu louthoklamba thengnare. \v 2 Mahakna Simon Peter amadi Jisuna nungsiba atoppa tung-inba adugi manakta chellaklaga makhoida hairak-i, “Makhoina Ibungobu mongphamdagi louthokkhre aduga makhoina Ibungobu kadaida thamkhrabano haiba eikhoi khangdre.” \p \v 3 Adudagi Peter amadi atoppa tung-inba aduna mongpham tana chenkhirammi. \v 4 Makhoi ani chenminnei adubu atoppa tung-inba aduna Peter-gi mang thana chenkhatkhiduna mongphamda hanna thunglammi. \v 5 Mahakna nonthaduna yengbada mapham aduda ananba limon phi adu thamba urammi adubu mahak mongpham adugi manungdadi changlamde. \v 6 Madugi matungda mahakki tungda leihouba Simon Peter-su yourakle aduga Simon Peter-na mongpham manungda changlammi. Mapham aduda ananba limon-gi phi adu leiramba urammi \v 7 amadi Ibungogi kokthakta yetlamba phi adu thuplaga ananba limon phi adudagi tonganna leiramba thengnare. \v 8 Akonbada mongpham aduda hanna thungba Ibungogi tung-inba adusu mongpham manungda changlakle. Mahakna uraduna thajare. \v 9 (Jisuna sibadagi hinggatpa tai haina Mapugi puyada i-ba adu houjik phaoba makhoina wakhal taba ngamlamdri.) \v 10 Adudagi Ibungogi tung-inbasing adu makhoigi mayumda hankhre. \s1 Jisuna Mary Magdalene-da uhanbiba \r (Mat 28:9,10; Mrk 16:9-11) \p \v 11 Mary-di mongpham adugi mapanda leplaga kaptuna leirammi. Mahakna kapna kapna luktharaga mongpham manungda yenglammi. \v 12 Maduda mahakna phingou setpa swargagi dut ani Ibungogi hakchang thamlamba mapham aduda phamduna leiba ure, amana lukhumda amana khuyada phamlammi. \v 13 Makhoina Mary-da hanglak-i, “Nupi, nahak karigi kaplibano?” \p Maduda mahakna khumlak-i, “Makhoina eigi Ibungobu puthokkhre aduga makhoina Ibungobu kadaida thamkhrabano haiba ei khangdre.” \p \v 14 Mary-na masi hek haibaga mahakna leithorakpada Jisuna mapham aduda leptuna leiramba adu mahakna ure adubu mahakna Jisuni haibadi khanglamde. \v 15 Jisuna mangonda hanglak-i, “Nupi, nahak karigi kaplibano? Nahak kanabu thiribano?” \p Ibungobu ingkhol koiba mini haina Mary-na khanduna Ibungoda hairak-i, “Nahakna Ibungobu puthokkhiba oirabadi nahakna Ibungobu kadaida thambage haibadu eingonda takpiyu aduga eina Ibungobu louthokchage.” \p \v 16 Jisuna mangonda hairak-i, “Mary!” \p Maduda mahakna Ibungolomda onsillaklaga Hebrew londa hairak-i, “Rabboni!” (Masigi wahanthokti “Oja” haibani.) \p \v 17 Jisuna mangonda hairak-i, “Eingonda paiganu maramdi eihak houjik phaoba Ipagi maphamda kakhattri. Adubu nahakna eigi ichin inaosingda chattuna makhoida hairu, ‘Eina eigi Ipa Ibungo amadi nakhoigi Napa Ibungo aduga eigi Tengban Mapu amadi nakhoigi Tengban Mapu oiriba Ibungo mahakki manakta hallagani.’ ” \p \v 18 Maram aduna Mary Magdalene-na Ibungogi tung-inbasinggi manakta chattuna mahakna Ibungobu ujare haina tamle. Aduga Ibungona mangonda haibasing adusu makhoida tamle. \s1 Jisuna mahakki tung-inbasingda uhanbiba \r (Mat 28:16-20; Mrk 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Chayolgi ahanba numit adugi numidang wairamda Jihudisingbu kibadagi Ibungogi tung-inbasingna yumgi thong lonsillaga makhoi punna tinnaduna leirammi. Aduga khanghoudana Jisuna makhoigi marakta laktuna leplaga hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu.” \v 20 Masi hairaba tungda Ibungona mahakki khut amadi puknop makhoida utlammi. Ibungogi tung-inbasingna Ibungobu ujabada haraobana thallammi. \v 21 Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu. Eigi Ipana eibu thaba adugumna einasu nakhoibu thari.” \v 22 Madudagi Ibungona makhoida sor kamsinbiraga hairak-i, “Nakhoi Thawai Asengba phangjaro. \v 23 \x - \xo 20:23 \xo*\xt Mat 16:19; 18:18\xt*\x*Nakhoina kanagumbagi pap kokpirabadi makhoigi pap adu kokpirabani; nakhoina kanagumbagi pap kokpidrabadi makhoigi pap adu kokpidrabani.” \s1 Jisuna Thomas-ta uhanbiba \p \v 24 Makhoi taranithoigi marakta ama oiriba Didymus hainasu kouba Thomas-ti Jisuna tung-inbasinggi manakta lakpa matamda mahak yaoramde. \v 25 Maram aduna Ibungogi tung-inbasingna mangonda hairak-i, “Eikhoina Ibungobu ujare!” \p Maduda Thomas-na makhoida khumlak-i, “Eina Ibungogi khutta taba yotpi makhul adu udriphaoba, eigi khudombina yotpi makhulsing aduda thamdriphaoba aduga eigi khutna Ibungogi puknopta thamdriphaoba keidoungeidasu thajaroi.” \p \v 26 Chayol amagi matungda Ibungogi tung-inbasingna yum amada amuk punna leirammi maduda Thomas-su yaorammi. Yum adugi thong adu lonkhrabasu Jisuna laklaga makoigi marakta leptuna makhoida hairak-i, “Nakhoida ingthaba oisanu.” \v 27 Madudagi Ibungona Thomas-ta hairak-i, “Nahakki khudombi adu mapham asida thammu aduga eigi khut ani asi yeng-u; nahakki khut adu tingthoktuna eigi puknopta thammu. Chingnaba thadok-u amasung thajou!” \p \v 28 Maduda Thomas-na Ibungoda hairak-i, “Eigi Ibungo, eigi Tengban Mapu!” \p \v 29 Jisuna mangonda hairak-i, “Thomas nahakti eibu urabanina thajare adubu eibu udrabasu thajaba makhoi adu yaiphabani.” \s1 Lairik asigi maram \p \v 30 Lairik asida isindaba atei angakpa thabak kaya amasu Jisuna mahakki tung-inbasinggi mamangda toukhi. \v 31 Adubu Jisudi Tengban Mapugi Machanupa Christta aduni haiba nakhoina thajananaba amadi Ibungo mangonda thajabagi mapanna nakhoina lomba naidaba hingba phangnanaba masising asi isinkhrabani. \c 21 \s1 Jisuna tung-inba taretta uhanbiba \p \v 1 Masigi matungda Tiberias pat mapanda Jisuna mahakki tung-inbasingda amuk uhanbirammi. Masi asumna thokkhi. \v 2 Simon Peter, Didymus hainasu kouba Thomas, Galilee-gi Cana haiba maphamdagi Nathanael, Zebedee-gi machanupasing amadi atoppa Jisugi tung-inba ani hairiba makhoising asi punna leiminarammi. \v 3 \x - \xo 21:3 \xo*\xt Luk 5:5\xt*\x*Simon Peter-na makhoida hairak-i, “Ei nga phaba chatlage.” \p Maduda makhoina hairak-i, “Eikhoisu nahakka loinana chatke.” Maram aduna makhoina hi amada tongduna chatle adubu ahing chuppa makhoi kari amata phadre. \v 4 Ayuk anganbada Jisuna pat mapanda leptuna leirammi adubu Ibungogi tung-inbasing adunadi Ibungoni haiba khanglamde. \v 5 Adudagi Ibungona makhoida hairak-i, “Marupsing, nakhoi kari amata phadrabra?” \p Maduda makhoina khumlak-i, “Kari amata phadre.” \p \v 6 \x - \xo 21:6 \xo*\xt Luk 5:6\xt*\x*Ibungona makhoida hairak-i, “In adu hi adugi yet thangba nakanda hullu, nakhoina nga kharadi phagani.” Maram aduna makhoina in adu hulle maduda nga yamna lakpadagi makhoina in adu chingkhatpa ngamdre. \p \v 7 Jisuna nungsiba tung-inba aduna Peter-da hairak-i, “Mahak Ibungoni!” Simon Peter-na Ibungoni haiba hek tabaga mahakna mahakki mapan thangba phi adu setchillaga patta chongtharammi (Maramdi mahak phi setlamde). \v 8 Nga thanna yaoraba in adu atoppa Ibungogi tung-inbasing aduna hi amada tongduna pat mapan tanna chinglaklammi maramdi makhoi pat mapandagi lapna leiramde, chourakna khudup chanimukta lapna leirammi. \v 9 Makhoina kangphal youbada achakpa meitan mathakta nga thamba aduga tal khara leiba urammi. \v 10 Jisuna makhoida hairak-i, “Nakhoina houjik pharakpa nga khara purak-u.” \p \v 11 Maduda Simon Peter-na hida kakhattuna nga achouba chama yangkheihumdoi yaoba in adu kangphalda chingkhatle. Nga yamna yaorabasu in adu segairamde. \v 12 Jisuna makhoida hairak-i, “Chararo lak-u.” Ibungogi tung-inba amatana “Nahak kanano?” haina hangba ngamlamde maramdi Ibungoni haiba makhoina khanglammi. \v 13 Adudagi Jisuna laktuna nga amadi tal adu louraga makhoida pirammi. \p \v 14 Jisuna sibadagi hinggatlaba matungda mahakki tung-inbasingda uhanbibasi masina ahumlak subani. \s1 Jisu amadi Peter \p \v 15 Makhoina charaba matungda Jisuna Simon Peter-da hanglak-i, “John-gi machanupa Simon, makhoising asidagi henna nahakna eibu nungsibra?” \p Simon Peter-na khumlak-i, “Hoi Ibungo, eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.” \p Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaomachasingbu pijabiyu.” \v 16 Aniraksuba oina Jisuna hairak-i, “John-gi machanupa Simon, nahak eibu nungsibra?” \p Simon Peter-na khumlak-i, “Hoi Ibungo, eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.” \p Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaosingbu senbiyu.” \v 17 Ahumlaksuba oina Ibungona mangonda hanglak-i, “John-gi machanupa Simon, nahak eibu nungsibra?” \p Jisuna mangonda “Nahak eibu nungsibra?” haina ahumlak suna hangba aduda mahak thamoi sokle. Maduda mahakna hairak-i, “Ibungo, Ibungona pumnamak khangbibani; eina Ibungobu nungsi haibasi Ibungona khangbi.” \p Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi yaosingbu pijabiyu. \v 18 Eina nangonda tasengnamak hairibasini, nahakna naha oiringeida nasana phiron setchei aduga nahakna chatningba maphamda chatlammi adubu nahakna ahal oiraba matamdadi nahakna nakhut tingthokkani aduga atoppa mi amana nahakpu phi setpigani aduga nahakna chatpa pamdaba maphamda nahakpu pugani.” \v 19 (Jisuna masi haibasi Peter-na karamba maongda siduna Tengban Mapubu matik mangal chaohan-gadage haibadu khang-hanbibani.) Adudagi Jisuna mangonda hairak-i, “Eigi itung illu.” \s1 Jisu amadi Jisuna nungsiba tung-inba \p \v 20 \x - \xo 21:20 \xo*\xt Jn 13:25\xt*\x*Peter-na leithorakpada Jisuna nungsiba tung-inba aduna makhoigi tung illakpa adu urammi. Mahak asi numidang chaklen aduda Ibungogi manakta naksallaga “Ibungo, nahakpu pithokkadaba mahaktubu kanano?” haina hangkhiba tung-inba aduni. \v 21 Peter-na mahakpu ubada Ibungoda hanglak-i, “Ibungo, mahakkidi kari oigadage?” \p \v 22 Jisuna mangonda khumlak-i, “Eina laktri phaoba eina mahak hing-hanba pamlabadi maduda nangonda kari toubage? Nahak eigi itung illu.” \p \v 23 Masina maram oiraga tung-inba mahak asi siraroi haiba wapham Ibungogi tung-inbasinggi marakta sandoklammi. Adubu Jisuna mahak siroi haiba natte; “Eina laktri phaoba eina mahak hing-hanba pamlabadi maduda nangonda kari toubage?” haina Ibungona haibani. \p \v 24 Tung-inba mahak adudi waramsing asi haiba amadi i-ba mahak asini. Mahakna haiba asi achumbani haiba eikhoina khang-i. \s1 Waroisin \p \v 25 Jisuna touramba thabak mayam amasu leiri adubu makhoising adu amamam oina loina irabadi, igadaba lairiksing adu taibangpan asida thamba challoi haina eina khalli.