\id TIT - Mbula NT with Gen, Exo, Ruth, Psa, Pro, and Jonah [mna] -Papua New Guinea 1996 (DBL 2015) \h Titus \toc1 Ro Ta Paulus Ibeede La Ki Titus \toc2 Titus \toc3 Tit \mt1 Ro Ta Paulus Ibeede La Ki Titus \c 1 \p \v 1 Nio Paulus, mbesooŋo ki Anutu mi ŋgoŋana ki Yesu Krisi, ta aŋbeede ro ti. Zin wal tau Anutu ipeikat zin be tiwe lene na, nio aŋkamam uraata bekena aŋuulu zin ma tiurla kini mi tiute kat sua ŋonoono. Naso tito mbulu kini, \v 2 mi tiur matan pa mbotŋana mata yaryaaraŋana. Mbotŋana tana, muŋgu kat, indeeŋe Anutu iur kosa sa zen na, ni imbuk sua pa. Mi ni irao ipakaam na som. Izzo sua ŋonoono men.\x + \xo 1:2 \xt Ro 16:25+; 2Tim 1:1,9\x* \v 3 Mi indeeŋe ka nol na, Anutu ta ulaaŋa kiti i, iur uruunu ambaiŋana imar nomoŋ, mi iŋgo yo ma aŋla be aŋsoyaara sua tana pizin tomtom. Naso timbot mat pa.\x + \xo 1:3 \xt Ro 1:5; Ga 1:1; Ep 1:9+; 1Tes 2:4; 1Tim 1:1-11\x* \p \v 4 O Titus, aŋbeede ro ti ima paso, urlaŋana kiti ilup ituru ma tewe tamen, mi aŋre u kembei lutuŋ ŋonoono. Tamanda Anutu mi ulaaŋa kiti Yesu Krisi ko tikampe u, mi timboro u ma mbot ambai. Ŋonoono.\x + \xo 1:4 \xt Ro 1:7\x* \s1 Titus bela iur mboroŋan ambaimbaiŋan \r (1Tim 3:2-7) \p \v 5 Muŋgu nio aŋzemu su mutu Krit mi aŋso pu be urpe uraata pakan ta aŋposop som na, mi ur zin mboroŋan ma ikot kar ta boozomen. Mi iŋgi aŋsope u pa uraata ta ima nomom kek na.\x + \xo 1:5 \xt Ŋgo 14:23; 2Tim 2:2\x* \v 6 Tomtom ta nu sombe uri na, bela mbulu kini ta boozomen ambai men. Kokena tomtom tiyyo kwon pini. Mi bela igabiizi itunu mi imbotmbot ki kusiini ŋonoono men. Mi lutuunu bizin na, bela tileŋleŋ la kalŋaana, mi tiurla ki Yesu, mi urun ambai. Kokena tizorzooro mi tiwirri pat kizin pa mbulu soroksorok.\x + \xo 1:6 \xt 2Tim 2:24+\x* \v 7 Pa mboroŋan ta ikamam peeze pa lupŋana ki Krisi na, mbulu kini ta boozomen bela ambai men. Kokena tomtom tiyyo kwon pini. Tana irao ito itunu leleene men pepe, mi keteene malmal karau pepe. Mi ni iwin ma zaza pepe, mi imaŋgayaryaara pa malmal pepe. Mi irru zaala be iwatke le pat pepe.\x + \xo 1:7 \xt Mt 24:45; 1Kor 4:1; Ep 5:18; 1Pe 5:2\x* \v 8 Ni kamŋa leembeŋana, mi leleene pa mbulu ambaiŋana ilip. Mi ikamam kat ŋgar mi igabizbiizi itunu. Mi ikamam mbulu ndeeŋeŋana mi potomŋana men. \v 9 Mi ikiskis sua ta tipaute i pa na, ma imbol pini. Pa sua tana, sua ŋonoono. Irao tapase pa. Naso ni irao be ikam sua ambaiŋana pizin tomtom be ipombol urlaŋana kizin, mi iswe zin wal ta tizorzooro pa sua ŋonoono na.\x + \xo 1:9 \xt 1Tim 1:10, 6:3+; 2Tim 1:13, 2:15, 4:3; Tit 2:1\x* \s1 Mbulu kizin wal pakamkaamŋan \p \v 10 Tana ur zin mboroŋan ta kembei. Pa wal boozomen tau niomŋan kombotmbot na, zin wal zorzooroŋan, mi tiyyo kwon pa sua soroksorok ta ŋono somŋana i, mi tipandelndel zin tomtom. Zin Yuda ta timbotmbot la lupŋana tiom na, zin ta timuŋmuuŋgu pa mbulu tana.\x + \xo 1:10 \xt Ŋgo 15:1; 1Tim 1:6\x* \v 11 Wal ta kembei na, peteke zin mi pumun kwon. Pa tipasansaana tomtom pakan ziŋan zin wal ta timbotmbot ruumu kizin na, ma urlaŋana kizin isaana. Wal pakamkaamŋan tina na, kan miaŋ somŋan. Pa tipabogboogo sua ki Merere, bekena tiwatke len koroŋ kizin tomtom.\x + \xo 1:11 \xt Yo 10:12; 1Tim 6:5; 2Tim 3:6+; 1Pe 5:2\x* \v 12 Muŋgu Krit zitun merere kizin kwoono ta, ni iswe kat zin ma iso ta kembei: “Tomtom ki Krit tiŋgi, zin pakamkaamŋan mi sananŋan kat. Zin kembei buzur saŋsaŋŋan. Mi zin belegleegeŋan mi kopon kiniŋan kat.” \p \v 13 Sua tana na, ŋonoono men. Tana yaamba kat wal tana mi swe zin pa mbulu kizin pakaamŋana. Naso urpe urlaŋana kizin ma ambai mini.\x + \xo 1:13 \xt 2Tim 4:2\x* \v 14 Kokena tiŋgun talŋan pa mbol soroksorok kizin Yuda, ramaki tutu soroksorok kizin tomtom ta tipizil ndemen pa sua ŋonoono kek na.\x + \xo 1:14 \xt Mt 15:9; Kol 2:21+; 1Tim 1:4, 4:7\x* \p \v 15 Zin wal tau lelen ŋgeezeŋan na, koroŋ sa irao ipasaana zin pa Anutu mataana na som. Pa mbulu kizin ramaki koroŋ kizin ta boozomen na iŋgeeze men. Tamen zin wal tau lelen iŋgeeze som, mi tiurla som na, mbulu kizin mi koroŋ kizin sa ko irao iŋgeeze pa Anutu mataana na som. Pa lelen mi ŋgar kizin isaana kek.\x + \xo 1:15 \xt Mt 15:11; Lu 11:39+; Ŋgo 10:15; Ro 14:14,20,23; 1Kor 6:12\x* \v 16 Wal ta kembena tindemeere sorok ma tiso tiute Anutu. Tamen mbulu kizin iswe zin kembei tipizil ndemen pini kek. Tana Anutu leleene pizin risa som. Pa tizorzooro la kalŋaana, mi tirao be tikam uraata ambaiŋana sa som.\x + \xo 1:16 \xt 2Tim 3:5; 1Yo 1:6, 2:4; Yud 4\x* \c 2 \s1 Mbulu tabe wal ki Krisi tikam \p \v 1 Mi nu Titus, kozo paute zin tomtom pa ŋgar ambaiŋana tabe ipombol urlaŋana kizin. \x + \xo 2:1 \xt 2Tim 1:13; Tit 1:9\x* \v 2 Tana so pizin kolman be tigabiizi zitun, mi tikam mbulu kizin ma ambai men pa tomtom matan. Bela tikam mbulu raama ŋgar, mi urlaŋana kizin imbol, mi tiur lelen pizin tomtom, mi timender mbolŋana pa pataŋana. \x + \xo 2:2 \xt 1Tim 3:2+\x* \v 3 Mi zin kolmannan ta kembena. So pizin be tikam mbulu potomŋana men mi timoto Merere. Mi tiŋgal sua pizin tomtom pepe, mi tiwe mbesooŋo pa winŋana pepe. Bela tipaute zin tomtom pa mbulu ambaiŋana. \x + \xo 2:3 \xt 1Tim 3:11; 2Tim 2:9+; 1Pe 3:3+\x* \v 4 Naso tipombol zin moori pakan be tiur lelen pa kusin bizin ma lutun bizin, \v 5 mibe tikam kat ŋgar mi tigabiizi zitun, mi tikam mbulu ŋgeezeŋana men, mi timboro kat lele mi ruumu kizin, mi tikampe zin tomtom, mi tikoto zitun ma timbot la kusin bizin kopon mbarman. Tona tomtom sa ko irao be iyyo kwoono pa Anutu sua kini som. \x + \xo 2:5 \xt 1Kor 14:34; Ep 5:22; Kol 3:18; 1Tim 2:11, 6:1; 1Pe 3:1\x* \p \v 6 Mi zin naŋgaŋ kaibiim na, pombol zin be tikam kat ŋgar mi tigabiizi zitun. \v 7 Mi nu itum na, kozo we kin ambaiŋana pizin, mi patooŋo zin pa mbulu ambaimbaiŋan ta munŋaana men, to zin tiyose. Sombe kam sua pizin tomtom, na kam sua ŋonoono men raama lelem. Mi motom iŋgal itum be mbulu ku iŋgeeze men pa tomtom matan. \x + \xo 2:7 \xt 1Tim 4:12; 1Pe 5:3\x* \v 8 Mi kam sua ambaiŋana tabe ipombol urlaŋana kizin tomtom. Kokena tomtom sa iyo kwoono piti. Tona zin wal ta tizorzooru ko kan miaŋ pa mbulu kizin, mi timaane men. Paso, zin ko tire u kembei nu kam ŋoobo mbulu sa som. \x + \xo 2:8 \xt Tit 1:9; 1Pe 2:12,15, 3:16\x* \p \v 9 Mi zin wal ki Krisi ta tiwe mbesooŋo sorok na, so pizin be tileŋleŋ la bibip kizin kalŋan, mibe tikam kat uraata kizin ta boozomen ma irao bibip kizin lelen. Mi tipetekat sua pizin pepe, \x + \xo 2:9 \xt Ep 6:5+; Kol 3:22+; 1Tim 6:1+\x* \v 10 naman sosor pa bibip kizin koroŋ kizin sa pepe. Bela matan iŋgalŋgal uraata kizin mi tikam kat. Naso bibip kizin tirao be tindemeere zin. Pa mbulu ta kembei ko ikam ma Anutu ta ulaaŋa kiti na, sua kini iŋgeeze pa tomtom matan. \x + \xo 2:10 \xt Mt 5:16; Pil 2:15\x* \s1 Kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu ta ipiyooto mbulu ambaiŋana \p \v 11 Iti tuute: Kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu ta ipet mat kek. Tana koozi wal ta boozomen len zaala be Anutu ikamke zin. \x + \xo 2:11 \xt 1Tim 2:4; Tit 3:4+; 2Pe 3:9\x* \v 12 Mi kampeŋana mi muŋaiŋana kini tana ipaute iti ta kembei: Koozi, mbulu boozomen ta ito Anutu ŋgar kini som, ramaki mbulu toono kan ta nindi izze pa i, na bela tipizil ndemende pa ma imap ma imborene. Mi takam kat ŋgar mi tagabiizi itundu, mi takam mbulu ndeeŋeŋana men ta ito Anutu ŋgar kini. \x + \xo 2:12 \xt Ro 6:19; Ep 1:4; Kol 1:22; 1Tes 4:7; 1Pe 1:15; 1Yo 2:15+\x* \v 13 Tana iti bela takamam ta kembei, mi tu'urur matanda pa Merere kiti Yesu Krisi, be imiili ma imar mini raama mburaana mi azuŋka kini biibi. Ni Anutu kiti mi Ulaaŋa kiti zaanaŋana. Mbulu tana iso ipet, nako lelende ambai kat pa kampeŋana tabe ise kiti i. \x + \xo 2:13 \xt 1Kor 1:7; Pil 3:20; 1Yo 3:2\x* \v 14 Yesu Krisi, ni ikam murindi mi izem itunu ma imeete piti, bekena isan ti la sanaana mburaana, mibe ipus ti ma tewe ndeeŋeŋanda, mi tewe ni lene. Naso matanda siŋsiŋ be takam uraata ambaimbaiŋan matakiŋa. \x + \xo 2:14 \xt Kam 19:5; Mbo 130:8; Ga 1:4; Ep 2:10; Ibr 9:14; 1Pe 2:9\x* \p \v 15 Sua tio ta boozomen taiŋgi, kozo paute zin tomtom pa, mi pazal zin pa, mi pombol zin be tito kat. Mi re. Kokena tomtom sa mata pasomu. Pa nu zom pa uraata ku. \x + \xo 2:15 \xt 1Kor 16:11; 1Tim 4:12; 2Tim 4:2\x* \c 3 \s1 Mbulu kizin wal urlaŋana kan \p \v 1 Pei ŋgar kizin tomtom be timbotmbot la zin bibip ki gabman ta tikamam peeze piti i kopon mbarman mi tileŋleŋ la kalŋan, mibe matan siŋsiŋ pa uraata ambaimbaiŋan matakiŋa ta boozomen.\x + \xo 3:1 \xt Ro 13:1+; 1Pe 2:13+\x* \v 2 Mi so pizin be tipiri sua sananŋana pa tomtom sa pepe, mi tizooro pepe. Mibe tikam mbulu luumuŋana men, mi len ŋger pa tomtom ta boozomen.\x + \xo 3:2 \xt Ep 4:2,31; Pil 4:5; Kol 3:12; 2Tim 2:24+\x* \p \v 3 Pa muŋgu iti tomini takankaana pa Anutu, mi tozorzoori, mi takamam mbulu bozboozo, mi tomtom tipandelndel ti pa sua kizin pakaamŋana, mi nindi izze pa mbulu soroksorok boozomen ki toono mi tewe mbesooŋo pa. Takamam ŋgar sananŋana pizin tomtom, mi matanda mburmbur pizin, mi itiŋan tomtom ta boozomen taparwe kanda koi ma tombotmbot.\x + \xo 3:3 \xt 1Kor 6:11; Ep 2:1+, 5:8; 1Pe 4:3\x* \v 4 Tamen indeeŋe kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu ta ulaaŋa kiti na ipet mat na, ni iwe tundu mi ikamke iti.\x + \xo 3:4 \xt Tit 2:11\x* \v 5-6 Mi iti takam mbulu ndeeŋeŋana sa ta ni ikamke iti pa i na som. Som kat. Ina ni itunu muŋaiŋana kini tau. Zaala ta ni ikamke iti pa i, ina ta kembei: Bubuŋana Potomŋana ikam uraata piti ma tewe popoŋanda, mi ipus ti ma tewe ŋgeezeŋanda. Pa Ulaaŋa kiti Yesu Krisi iwe zaala piti, tanata Anutu ikam Bubuŋana Potomŋana ma isu ma isalakaala iti.\x + \xo 3:5-6 \xt Yo 3:3+; Ŋgo 2:17-33, 15:11; Ro 3:20+, 5:5; Ga 2:16; 2Tim 1:9\x* \v 7 Tana kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu, ta ikam ti ma tewe ndeeŋeŋanda pa ni mataana. Mi koozi zanda be takam mbotŋana mata yaryaaraŋana mi tu'urur matanda pa.\x + \xo 3:7 \xt Ro 8:17,23+\x* \p \v 8 Sua tana, sua ŋonoono. Irao tuurla mi tapase pa. Tana nio leleŋ be nu kwom imbolmbol pa. Naso zin wal tau tiurla ki Anutu na, matan iŋgalŋgal be tikam uraata mi mbulu ambaimbaiŋan totomen. Pa mbulu ta kembei, ina ambai mi iuluulu zin tomtom.\x + \xo 3:8 \xt 1Tim 1:14+\x* \p \v 9 Mi zin wal ta tiyyo kwon pa sua kankaanaŋana, mi tiwidit Yuda tumbun bizin un mi tiparzorzooro pa tutu ki Mose na, mbotmbot molo pizin. Pa sua soroksorok ta kembei, ko iuulu iti risa som, mi ipiyooto ŋonoono ambaiŋana sa som.\x + \xo 3:9 \xt 1Tim 1:4; 2Tim 2:23; Tit 1:14\x* \v 10-11 Sombe tomtom sa izorzooro mi irekreege lupŋana ki Krisi, na loŋa mi peteke i. Peteke i pa ta ma som, mi so iwe ru pa ma som, to pizil ndemem pini, mi mbot molo pini. Pa nu ute: Tomtom ta inoknok sanaana ta kembei, ni izem zaala ki Anutu kek. Tana mbulu kini tina iswe i kembei kaimer ni kola ikam kadoono sananŋana mi ila lene.\x + \xo 3:10-11 \xt Mt 18:15+; Ro 16:17+; 2Tes 3:6; 1Tim 6:3+; 2Tim 3:5; 2Yo 10\x* \s1 Sua pemetŋana \p \v 12 Re sombe aŋgo Atemas, som Tikikus ma ima, to toombo be loŋa mi mar tio ta Nikopolis i. Pa iŋgi lele ilomo kek. Mi re lene ta tiŋgi na, aŋso aŋla aŋbot ta tiŋga.\x + \xo 3:12 \xt Kol 4:7+\x* \v 13 Sombe Zenas ta iute kat tutu ki Rom na, ziru Apolos tima tipet ku, na re zin pa mboti mi pai kizin, kokena timbot ŋoobo.\x + \xo 3:13 \xt Ŋgo 18:24+\x* \v 14 Pa iti wal kiti tomini, irao tikam ŋgar pa mbulu ki kampeŋana, mi tiuulu zin wal ta timbot ŋoobo i. Kokena urlaŋana kizin ipiyooto ŋonoono ambaiŋana sa som.\x + \xo 3:14 \xt Pil 1:11; Kol 1:10; Tit 2:14\x* \p \v 15 Wal boozomen tau niamŋan ambotmbot taiŋgi na, tikam aigule kizin pu. Mi pakanda bizin ta niomŋan kombotmbot tina, mi tiur lelen piam mi tikiskis urlaŋana kizin na, we kwoyam mi kam aigule tiam pizin. \p Kampeŋana ki Anutu ko ise tiom. Ŋonoono.