\id EPH - Mbula NT with Gen, Exo, Ruth, Psa, Pro, and Jonah [mna] -Papua New Guinea 1996 (DBL 2015) \h Epesus \toc1 Ro Ta Paulus Ibeede Pizin Epesus \toc2 Epesus \toc3 Ep \mt1 Ro Ta Paulus Ibeede Pizin Epesus \c 1 \p \v 1 Nio Paulus. Nio, Anutu itunu leleene mi iur yo ma aŋwe ŋgoŋana ki Yesu Krisi. Aŋbeede ro ti ima piom Epesus ta kewe Anutu wal kini potomŋan kek, mi kuurla ki Yesu Krisi, mi kesekap la kini i.\x + \xo 1:1 \xt Ŋgo 18:19+, 19:1+, 20:17+\x* \p \v 2 Tamanda Anutu mi Merere kiti Yesu Krisi ko tikampe yom, mi timboro yom ma kombot ambai. Ŋonoono. \s1 Krisi iwe zaala pa kampeŋana ta boozomen ki Anutu \p \v 3 Iti tapakur Anutu! Ni Merere kiti Yesu Krisi Tamaana. Pa iti ta tesekap la ki Krisi i, na Anutu ikampe iti pa kampeŋana saamba kana matakiŋa boozomen ta ki Bubuŋana i. \p \v 4 Kere. Muŋgu kat, indeeŋe ni iur saamba mi toono zen na, ipeikat iti tomtom ta tesekap la ki Krisi i be ikam ti ma tewe potomŋanda, mibe mbulu kiti iŋgeeze men ma lende uunu sa pa ni mataana som.\x + \xo 1:4 \xt Ro 8:28+; Ep 5:27; Kol 1:22; 2Tes 2:13; 2Tim 1:9\x* \v 5 Tana indeeŋe ta muŋgu kat na, ni iur leleene piti, mi leleene iur be iŋgo Yesu Krisi ma isu iwe zaala piti, mibe ikam ti ma tewe lutuunu bizin. Ina ni itunu leleene mi muŋaiŋana kini tau.\x + \xo 1:5 \xt Yo 1:12; Ga 4:5\x* \v 6 Pa ni isombe zaana iwe biibi pa muŋaiŋana mi kampeŋana kini ndabokŋana. Tanata ikampe iti, mi ipomoozo kat iti pa itunu Lutuunu ta ni leleene pini ilip kat na.\x + \xo 1:6 \xt Mt 3:17\x* \p \v 7-8 To kaimer ma Krisi siŋiini ireere na, iwe zaala piti tomtom ta tesekap la ki Krisi i ma Anutu itatke iti pa sanaana mburaana, mi ireege sanaana kiti. Pa Anutu ŋgar kini mi kampeŋana kini na, biibi ma ilip kat. Tanata ni ipomoozo iti ta kembei.\x + \xo 1:7-8 \xt Ro 11:33; Kol 1:14,20; Ibr 9:12; 1Pe 1:18+\x* \v 9-10 Mi ŋgar kini turkeŋana ta imbot la itunu leleene, ta iswe piti kek. Ŋgar kini tana ta kembei: Ni ko ikamam peeze, mi ila ila ma indeeŋe ka nol, to ilup koroŋ boozomen ta timbot saamba mi toono na ma tiwe tamen, mi iur Krisi ma iwe uteene pizin be imboro zin.\x + \xo 1:9-10 \xt Ro 16:25+; Ep 3:9+; Kol 1:16-26\x* \p \v 11 Tana Anutu, ni ikam koroŋ ta boozomen irao itunu leleene mi ŋgar kini. Mi ni leleene iur piti tomtom ta tesekap la ki Krisi i ta muŋgu kek, be ikam ti ma tewe itunu wal kini. Naso zanda be takam matamur kini.\x + \xo 1:11 \xt Ro 8:17,28+; Kol 1:12\x* \v 12 Mi ni isombe niam wal mataana koyam ta amur motoyam pa Krisi mi amzza i, na niam ko amwe zaala pizin wal pakan be tipakur ni zaana pa mbulu kini ndabokŋana. \p \v 13 Mi niom tomini. Indeeŋe tau keleŋ sua ŋonoono ki uruunu ambaiŋana mi kuurla na, niomŋan Krisi kaparlup yom ma kewe tamen, mi kewe lene. Pa sua tana iso yom pa zaala ta Anutu ikamke iti pa i. Mi Krisi ikam ma Bubuŋana ta muŋgu Anutu imbuk sua pa na, ise tiom tomini. Bubuŋana tana, ina iwe kilalan piti kembei iti ki Anutu.\x + \xo 1:13 \xt Yo 14:16+; Ro 8:9; Ga 3:14; Ep 4:30; Tur 7:3\x* \v 14 Mi ina iwe mataana pa matamur ta boozomen ki Anutu, mi ipombol ti be tuurla kembei zanda pa matamur kini tana. Tana iti tuute: Kaimer ni kola imar, mi ikam ti ma tala tombot su kereene uunu ta kar saamba a. Iŋgi kembei tabe iti tapakur zaana pa mbulu kini ndabokŋana.\x + \xo 1:14 \xt Ro 8:23; 2Kor 1:22; 1Pe 2:9\x* \s1 Suŋŋana ki Paulus \p \v 15 Indeeŋe ta aŋleŋ uruyom kembei kuurla ki Merere Yesu, mi ku'urur kat leleyom pa Anutu wal kini potomŋan ta boozomen na, mazwaana tana mi imar na,\x + \xo 1:15 \xt Kol 1:3+\x* \v 16-17 nio aŋzemzem suŋŋana piom som. Aŋnoknok ma imar indeeŋe koozi. Mi leleŋ ambai pa Anutu ta Merere kiti Yesu Krisi Tamaana zaanaŋana na, mi aŋpakurkur zaana pa uraata ta ikamam la mazwoyom. Nio leleŋ be kuute kat Anutu, tana aŋzuŋzuŋi be ipombol yom pa Bubuŋana ta ipeyei ŋgar ambaiŋana mi izzwe Anutu ŋgar kini piti i.\x + \xo 1:16-17 \xt Pil 1:3+; 1Tes 1:2; 2Pe 1:3\x* \v 18 Mi aŋzuŋzuŋi tomini be ikam mat kini ma iyaara la leleyom. Naso kikilaala matamur kini ndabokŋana ta wal kini potomŋan zan pa be tikam. Pa ni iboobo yom be kuur motoyom pa koroŋ ta tana.\x + \xo 1:18 \xt Ŋgo 26:18; 2Kor 4:6\x* \v 19 Mi aŋzuŋzuŋi be ikam yom ma kikilaala mbura keskeezeŋana ta ikamam uraata piti tomtom ta tuurla kini i.\x + \xo 1:19 \xt Ep 3:7; Kol 1:29, 2:12\x* \v 20 Mburaana tana, tere ka kin se ki mburaana biibi ta ipei Krisi ma imaŋga la zin meeteŋan lelen, mi iuri ma mbuleene su Anutu namaana woono ta saamba a.\x + \xo 1:20 \xt Mbo 110:1; 2Kor 13:4; Kol 3:1; Ibr 1:3+\x* \v 21 Kere. Koozi, Krisi imbotmbot ta kor a, mi ikamam peeze pa koroŋ ta boozomen. Tana wal peeze kan, mi koroŋ bibip mi mburanŋan mi zanŋan ta ki saamba mi toono na, Krisi zaana mi mburaana ilip kat pizin. Ta koozi, kaimer, mi iseeŋge iseeŋge ma ila.\x + \xo 1:21 \xt Ro 8:38; Kol 1:16+; Pil 2:9+\x* \v 22-23 Pa Anutu iur koroŋ ta boozomen ma imap imbot la Krisi kopo mbarmaana be ni iwe uteene pizin mi ikamam peeze pizin. Mi peeze ta ni ikamam, ina be iuulu zin wal kini. Pa zin tiwe kembei ni kwoono, kumbuunu, namaana, mi koroŋŋana ta boozomen ta tilup ma tiwe kembei ni itunu. Mi ni izeebe zin kembei ni imbot pa lele ta boozomen, mi izeebe koroŋ ta boozomen.\x + \xo 1:22-23 \xt Mbo 8:6; Mt 28:18; Ro 12:5; 1Kor 12:27; Ibr 2:7+\x* \c 2 \s1 Mbotŋana muŋguŋana mi mbotŋana popoŋana \p \v 1 Muŋgu niom tina kembei wal meeteŋan. Pa komololo tutu, mi kakamam mbulu tiom sa ma irao som.\x + \xo 2:1 \xt Kol 2:13\x* \v 2 Pai tiom na, kototo mbulu ki toono men, mi keleŋleŋ la Sadan kalŋaana. Ni ta biibi kizin bubuŋana sananŋan tau timbotmbot la maŋaanaŋana na, mi ipeyei ŋgar sananŋana pizin wal tau tizorzooro Anutu i.\x + \xo 2:2 \xt Yo 8:44; Ep 5:6, 6:12; Kol 3:6+; Tit 3:3\x* \v 3 Mi niom men som. Niam tomini. Pa muŋgu iti ta boozomen raraate men. Takamam mbulu sananŋana ta nindi izze pa i, mi tototo ŋgar sananŋana ki lelende muŋguŋana. Pa iti tomtom toono kanda na, ta kembeiŋanda. Tusu raama sanaana. Tabe ikam ma Anutu kete malmalŋana kini imbotmbot se kiti.\x + \xo 2:3 \xt Mbo 51:5; Ro 1:18+, 5:12; Ga 5:16,24; 1Pe 4:3\x* \p \v 4-5 Tana muŋgu mbulu kiti ta tomololo tutu, ina ikam ti ma kembei temeete kek. Tamen Anutu, ni muŋaiŋana katuunu, mi leleene piti ilip kat. Tanata ipei iti raama Krisi ma tamaŋga tewe popoŋanda. Ina ni itunu kampeŋana kini ta ikamke iti.\x + \xo 2:4-5 \xt Yo 3:16; Ro 5:6+, 6:4+; Kol 2:12+\x* \v 6 Mi iŋgi kembei ni ikam iti ta tesekap la ki Krisi i, ma itiŋan Krisi tasala ma mbulende su kar saamba kek.\x + \xo 2:6 \xt Kol 3:1+\x* \v 7 Tana kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu, ina biibi ma ilip kat. Mi ni leleene be kampeŋana mi muŋaiŋana kini imbot kat mat ta koozi, kaimer, mi iseeŋge iseeŋge ma ila. Tanata imuŋai iti, mi iŋgo Yesu ma isu piti. \v 8 Tana kampeŋana mi muŋaiŋana ki Anutu ta ikamke iti. Mi ulaaŋa tana ipet pa itundu uraata kiti, som mbulu kiti ambaiŋana sa som. Ina Anutu ipomoozo iti pa. Mi urlaŋana ta iwe zaala pa.\x + \xo 2:8 \xt Ro 3:24+, 4:16; Ga 2:16; Tit 3:4+\x* \v 9 Tana iti lende uunu sa tabe tapakur itundu pa i na som. Pa ulaaŋa tana ipet pa iti uraata kiti, som mbulu kiti sa som. Som kat.\x + \xo 2:9 \xt Ro 3:27, 4:5; 1Kor 1:29+; 2Tim 1:9\x* \v 10 Tana iti ta tesekap la ki Krisi i, na Anutu itunu ta ikam ti ma tewe popoŋanda. Pa ni leleene be takamam uraata ambaimbaiŋan ta ni iparaŋraŋ piti pataaŋa kek be takam.\x + \xo 2:10 \xt 2Kor 5:17; Ep 4:24; Tit 2:14\x* \s1 Krisi ilup zin Yuda mi zin wal ta Yuda somŋan i ma tiwe wal tamen \p \v 11 Niom wal ta Yuda som na, motoyom ila pa ta muŋgu na. Zin Yuda nin zze pa reeteŋana kizin ta tomtom tikam pa naman na, mi tirepilpiili yom ma tizzo ta kembei: “Niom tina reeteŋoyom som.” \v 12 Mazwaana tana, niom kombotmbot molo pa Krisi, mi niom wal ki Anutu kembei ta zin Israel i som. Pa niom wal ndelŋoyom. Tana sua mbukŋana ki Anutu ikam yom raama zin som. Mi kombotmbot su toono ti, mi kikilaala koroŋ ambaiŋana ta Anutu isombe ikam piom na som. Paso, indeeŋe tana, niom kuute i som.\x + \xo 2:12 \xt Ro 9:4\x* \v 13 Mi koozi, niom wal ta muŋgu kombotmbot molo pa Anutu na, kesekap la ki Yesu Krisi i, tabe ikam yom ma kamar kolouŋana pa Anutu kek. Pa Krisi siŋiini ta iwe zaala piom.\x + \xo 2:13 \xt Kol 1:20\x* \p \v 14 Tana Krisi ta ikam ti ma itiŋan Anutu taparlup ti ma tewe tamen. Kere. Zin Yuda mi zin wal ta Yuda somŋan i, muŋgu tiparluplup zin som. Pa tiparwe kan koi ma kembei ta siiri biibi imbot la mazwan. Tamen Krisi, ni ireege siiri tana, mi ilup zin ma tiwe wal tamen kek.\x + \xo 2:14 \xt Yo 14:27; Ro 5:1; Ep 3:6; Kol 1:19+\x* \v 15-16 Ka zaala ta kembei: Indeeŋe kuliini ire yoyouŋana sala ke pambaaraŋana na, ikam ma tutu boozomen ta muŋgu iwe mbukuunu pa wal uunu ru tana na, len uraata sa mini som. Pa ni isombe ikam mbulu popoŋana, mi ilup zin ma tiwe wal tamen ŋonoono. Tana indeeŋe Krisi imeete sala ke pambaaraŋana na, ipunmeete mbulu kizin ta tiparwe kan koi na, mi ikam zin ma timiili mini ki Anutu, be ziŋan Anutu tiparlup zin ma tiwe tamen.\x + \xo 2:15-16 \xt Ro 8:3+; Kol 2:14\x* \v 17 Mi imar mi isoyaara uruunu ambaiŋana ta kembei: “Leleyom ambai. Pa niomŋan Anutu kaparlup yom ma kewe tamen kek.” Sua tana ima piom wal ta muŋgu kombotmbot molo pa Anutu na, mi zin wal tau kembei timbotmbot kolouŋana pini na tomini.\x + \xo 2:17 \xt Yesa 57:19; Lu 2:14; Ŋgo 10:36\x* \v 18 Tana iti wal uunu ru, ta Krisi iwe zaala piti, mi Bubuŋana tamen ta iuluulu iti be tala kolouŋana pa Tamanda Anutu mi toso sua kiti ila kini.\x + \xo 2:18 \xt Ro 5:2; Ep 3:12; Ibr 10:19+; 1Pe 3:18\x* \p \v 19 Tana koozi niom wal ndelŋoyom mini som. Iŋgi kewe Anutu wal kini potomŋan, mi niomŋan wal kini pakan kewe kartu pa kar saamba kek.\x + \xo 2:19 \xt Ep 3:6; Pil 3:20; Ibr 12:22+\x* \v 20-21 Niom kewe kembei ta Urum Merere ka uraata pakan. Urum tana imender se uraata ki Anutu kwoono bizin ta muŋgu tibeede sua kini na mi zin ŋgoŋana ki Krisi. Mi pat mataana kana ta ikis urum ka koroŋŋanŋan ta boozomen ma timbot murinmurin na, Krisi itunu. Naso urum izze ma iwe biibi, mi iwe Merere muriini potomŋana be imbot pa.\x + \xo 2:20-21 \xt Mt 16:18; 1Kor 3:9-16; 2Kor 6:16; Ep 4:15+; Tur 21:14\x* \v 22 Tana niom tomini, niomŋan wal boozomen ta tisekap la ki Krisi i, na Krisi ikamam uraata piom bekena ilup yom. Naso ipo Anutu le muriini be Bubuŋana imbot pa.\x + \xo 2:22 \xt 1Pe 2:5\x* \c 3 \s1 Paulus, ni le uraata be iswe ŋgar turkeŋana ki Anutu pizin wal ta Yuda somŋan i \p \v 1 Nio Paulus. Iŋgi tiur yo ma aŋbotmbot lela ruumu sanaana ti paso, aŋbesmbeeze pa Yesu Krisi mi aŋkamam uraata bekena aŋuulu yom wal ta Yuda som na. \x + \xo 3:1 \xt Ep 4:1; Pil 1:7; Plm 13,16; Kol 4:3; 2Tim 1:8; Plm 1,9\x* \v 2 Anutu, ni ikampe yo mi iur uraata imar nomoŋ be aŋso yom pa muŋaiŋana mi kampeŋana kini. Uruŋ na, niom ko keleŋ risa kek. \x + \xo 3:2 \xt Ŋgo 9:15; 1Kor 4:1; Ga 2:7; Kol 1:25\x* \v 3 Niom kuute: Anutu iswe ŋgar kini turkeŋana pio. Ka sua pakan, ta iŋgi aŋbeede ma ima i. \x + \xo 3:3 \xt Ŋgo 22:17,21, 26:16+; Ga 1:11+; Ep 1:9+; Kol 1:26\x* \v 4 Mi so kapaata, nako kikilaala kembei nio aŋbot mat pa ŋgar kini turkeŋana. Ŋgar tana iso pa Krisi tau. \v 5 Ta muŋgu mi imar na, Anutu iswe kat ŋgar tana pizin tomtom som. Mi koozi na, Bubuŋana iswe piam ŋgoŋana potomŋoyam ki Anutu mi Anutu kwoono bizin pakan ma imbot mat kek. \x + \xo 3:5 \xt Ŋgo 10:28; 2Pe 1:21\x* \v 6 Ŋgar tana iso ta kembei: Zin wal ta Yuda somŋan i, sombe tisekap la ki Krisi, na uruunu ambaiŋana ko iwe zaala pizin be ziŋan zin Yuda zan pa matamur ki Anutu, mibe tiparlup zin ma tiwe wal tamen, mi tikam koroŋ ambaiŋana ta muŋgu Anutu imbuk sua pa na. \x + \xo 3:6 \xt Ga 3:14, 3:28+; Ep 2:13+\x* \p \v 7 Mi nio na, Anutu itunu mburaana ta ikam uraata pio, mi ikampe yo biibi, mi iur uruunu ambaiŋana tana imar nomoŋ be aŋwe mbesooŋo pa. \x + \xo 3:7 \xt Ro 1:5; 1Kor 4:1; Kol 1:23+\x* \v 8 Ŋonoono, nio ti sorokŋoŋ ŋonoono. Aŋbot kaimer kat pa Anutu wal kini ta boozomen. Tamen Anutu ikampe yo biibi, mi iur uraata ti imar nomoŋ be aŋso zin wal ta Yuda somŋan i pa Krisi mbulu kini ndabokbokŋan ta boozomen. Mbulu kini tana, iti tarao be takam ŋgar pa ma imap na som. \x + \xo 3:8 \xt Ŋgo 9:15; 1Kor 15:9+; Ga 1:16; 1Tim 1:13+\x* \v 9 Mi Anutu iur yo be aŋpaute zin tomtom pa zaala tau ni ikam ma ŋgar kini turkeŋana iur ŋonoono. Pa ta muŋgu mi imar indeeŋe koozi na, Anutu ta iur koroŋ ta boozomen ma tipet na, iswe zaala tana som. Mi koozi, ni iswe ma ipet mat kek. \x + \xo 3:9 \xt Ro 16:25+\x* \v 10 Ni ikam ta kembei paso, ni leleene be zin aŋela zanŋan mi zin bubuŋana mburanŋan ta timbotmbot sala maŋaanaŋana na, tire mar piti tomtom tau tombot lela lupŋana ki Krisi i. Naso ŋgar kizin ipet, mi tikilaala Anutu ŋgar kini matakiŋa boozomen ta ndabokbokŋan ma ilip na. \x + \xo 3:10 \xt Ro 11:33; Ep 1:21; 1Pe 1:12\x* \v 11 Tana mbulu ta boozomen ti, ina ito Anutu itunu ŋgar kini ta leleene iur pa ta muŋgu kek, indeeŋe saamba mi toono ipet zen na. Mi Merere kiti Yesu Krisi iwe zaala pa, ta iŋgi iur ŋonoono kek. \v 12 Tana iti sombe tesekap la ki Krisi mi tuurla kini, inako tomoto be tagarau Anutu mi toso sua kiti ila kini som. Pa kosa sa ipakaala iti pini mini som. \x + \xo 3:12 \xt Yo 14:6; Ro 5:2; Ep 2:18; Ibr 4:16, 10:19\x* \v 13 Tana ŋonoono, pataŋana ta ikamam yo i, iŋgi aŋbaada piom tau. Mi aŋso aŋpombol yom ta kembei: Leleyom ipata pa pepe. Kemender mbolŋana, mi niyom se pa. \x + \xo 3:13 \xt Pil 1:13+; Kol 1:24\x* \s1 Suŋŋana ki Paulus \p \v 14 Nio aŋkam ŋgar pa koroŋ ta boozomen tana, tabe aŋlek kumbuŋ pa Tamanda Anutu mi aŋso aŋsuŋ piom. \v 15 Pa ni zaana ta ise ki wal kini ta boozomen. Zin ta timbotmbot saamba a, mi zin ta timbotmbot toono na tomini. \x + \xo 3:15 \xt Ep 1:10; Pil 2:9+\x* \v 16 Mi ni irao kat pa koroŋ matakiŋa boozomen ta ndabokbokŋan mi zanŋan. Tana itunu ko ikam mburaana piom, mi izeebe yom pa Bubuŋana. Naso ipombol kat leleyom. \x + \xo 3:16 \xt 2Kor 4:16\x* \v 17 Mi ni ko ikam yom ma kuurla kat. Naso Krisi itu sula leleyom. Mi ko ikam yom ma kikiskis kat mbulu ki kuur leleyom pizin tomtom mi Anutu, kembei ta ke uraana irokiskis toono na. Nio leleŋ be kombol se mbulu tana, kembei ruumu imbol se kitiimbi. \x + \xo 3:17 \xt Yo 14:23; Kol 1:23, 2:7\x* \v 18 Naso niomŋan Anutu wal kini potomŋan ta boozomen karao be kakam kat ŋgar pa muŋaiŋana ki Krisi, mi kikilaala babaŋana kini ta kembei: Ina ila ma ila, mi isala ma isala, mi isula ma isula kat ta meleeba na. \x + \xo 3:18 \xt Mbo 103:11\x* \v 19 Mi so kembei, nako kikilaala kat muŋaiŋana kini. Tamen ko som. Pa ina ilip kat pa iti tomtom ŋgar kiti. Mi ina zaala tabe Anutu itunu izeebe iti mi lelende bok kat pa mbulu kini ndabokbokŋan ta boozomen. \x + \xo 3:19 \xt Yo 1:16; Ro 10:11+; Kol 2:2,9+\x* \p \v 20 Tana iti tapakuri. Pa mburaana ta ikamam uraata la lelende i, na biibi ma biibi kat. Tana koroŋ pareiŋana ta so tiwi i pa, som takam ŋgar pa men, na ni irao be ikam. Mi ni irao be ikam koroŋ pakan isala ki ma ilip kat. Pa ni itat pa kosa sa na som. \x + \xo 3:20 \xt Ro 16:25; 1Kor 2:9+; Kol 1:29\x* \v 21 Tana iti ta tombot lela lupŋana ki Krisi i, itiŋan Krisi itunu ko tezzwe Anutu zaana ma mbulu kini ndabokŋana, mi iseeŋge iseeŋge ma ila. Ŋonoono. \x + \xo 3:21 \xt Ro 11:36, 16:27; Ibr 13:21\x* \c 4 \s1 Koroŋ pakan ta ilup Krisi wal kini \p \v 1 Tana nio ta aŋbotmbot lela ruumu sanaana ti pa Merere zaana na, aŋso aŋpombol yom be kapa pai tiom ma ambai men. Kakam ta kembei, to indeeŋe. Pa Anutu iboobo yom ma kewe lene kek.\x + \xo 4:1 \xt Ep 3:1; Pil 1:27; 1Tes 2:12\x* \v 2 Tana kokoto kat ituyom, mi kakam mbulu luumuŋana men pa waeyom bizin ta ki Krisi i. Mi sombe tikam ŋoobo yom, som tikam pataŋana piom, na keteyom malmal pizin pepe. Kabaada men, mi ku'urur leleyom pizin.\x + \xo 4:2 \xt Ga 5:22+; Kol 3:12+; 1Tes 5:14\x* \v 3 Pa Bubuŋana, ni ilup ti ma tewe wal tamen kek. Tana kakam kinkiini be kopombolmbol lupŋana ki Krisi ma imbot ambai.\x + \xo 4:3 \xt Kol 3:14+\x* \v 4-6 Kere. Krisi, lupŋana kini tamen ta imbotmbot. Ina iti tomtom ta tuurla kini na. Mi Bubuŋana ta kembena. Tamen ta imbotmbot. Mi indeeŋe Anutu iboobo iti ma tewe lene na, iboobo iti be tuur matanda pa koroŋ tamen. Ina mbotŋana ki kar saamba. Mi Merere tamen imbotmbot, urlaŋana tamen imbotmbot, mi takam yok be tewe Merere tamen lene. Mi Tamanda Anutu tamen ta imbotmbot. Ni koroŋ imap katuunu. Mi izeebe koroŋ ta boozomen, mi koroŋ ta boozomen tiwe zaala pini be ikamam uraata kini.\x + \xo 4:4-6 \xt Ro 11:36, 12:5; 1Kor 8:6, 12:4,11+; Ga 3:27+\x* \s1 Anutu iur uraata matakiŋa ma irao iti \p \v 7 Krisi, ni ikampe iti tomtom tataŋa, mi ikam lende uraata matakiŋa ma ikot ti be topombol lupŋana kini. Ito itunu leleene tau.\x + \xo 4:7 \xt Ro 12:3,6; 1Kor 12:11\x* \v 8 Ka sua imbot pataaŋa kek ta kembei. Iso: \q1 Ni iporou ma ilip, ta ikam ka koi bizin ma tisala, mi ipamaala zin ila iwal biibi matan. \q1 Mi ipomoozo zin tomtom, mi ikam len koroŋ ambaimbaiŋan.\x + \xo 4:8 \xt Mbo 68:18; Kol 2:15\x* \v 9 Sua ta iso ni isala kor na, ina ka uunu parei? Ka uunu ta kembei: Ni isala men som. Muŋgu ikoto itunu, mi isu toono, mi imeete ma isula kat ta toono.\x + \xo 4:9 \xt Yo 3:13\x* \v 10 Tana ni ta isu, mi ni tana ta imiili ma isala pa saamba, mi izem ma isala ta kor a. Naso izeebe koroŋ ta munŋaana men, mi koroŋ ta boozomen timap timbot la ni kopo mbarmaana.\x + \xo 4:10 \xt Ŋgo 1:9; Ep 1:21+; Ibr 4:14\x* \v 11 Mi ni ipomoozo lupŋana kini pa koroŋ ambaimbaiŋan matakiŋa. Pa iur tomtom pakan ma tiwe ŋgoŋana kini, mi pakan tiwe kwoono bizin, mi pakan tizzoyaryaara uruunu ambaiŋana pizin wal tau tiurla som na. Mi pakan na, len uraata be timboro zin tomtom mi tipaute zin pa sua ki Anutu.\x + \xo 4:11 \xt Ro 12:6+; 1Kor 12:27+\x* \v 12 Ni iur zin wal ta kembei, bekena tiurpe Anutu wal kini ta boozomen. Naso tirao be tikam uraata ambaimbaiŋan, mi timbeeze pini, mi tipombol lupŋana ki Krisi.\x + \xo 4:12 \xt Kol 1:24; 2Tim 3:17\x* \v 13 Mi ko ila ila ma irao iti ta boozomen ŋgar kiti iwe tamen, mi tuurla raraate, mi tuute Anutu Lutuunu raraate. Pa urlaŋana kiti ko izze ma tewe kolman pa, mi ila ila ma mbulu kiti raraate pa mbulu ki Yesu Krisi.\x + \xo 4:13 \xt 2Kor 3:18; Kol 1:28, 2:2\x* \p \v 14 Tana iti takam mbulu kembei ta zin naŋgaŋ munmun mini pepe. Kokena takan la sorok sua ma ŋgar kizin wal pakamkaamŋan ta tipandelndel zin tomtom mi tikurru lelen pa mbulu kizin bozboozo. To tewe kembei wooŋgo ta miiri ma duubu tipambiŋbiŋ mataana ma ila kena, ila kena.\x + \xo 4:14 \xt 1Kor 14:20; Ibr 13:9; Yems 1:6\x* \v 15 Tana takam kembena pepe. Bela toto sua ŋonoono men, mi tuur kat lelende pizin tomtom. Naso mbulu ta boozomen ki Krisi itum la lelende, mi tewe kembei ta ni.\x + \xo 4:15 \xt Ep 1:22; Kol 1:18; 2Pe 3:18; 1Yo 3:18\x* \v 16 Pa iti tomtom ta tewe kembei Krisi namaana ma kumbuunu ma koroŋŋana ta boozomen. Mi ni ta iwe uteene piti, mi ikamam peeze piti, mi ikis ti ma tombot la murindi murindi. Mi sombe mbukunbukun ta boozomen tiparkis zin, mi itundu takamam uraata kiti kiti, mi tuur lelende par piti, inako lupŋana ki Krisi ipet ma iwe biibi mi imbol.\x + \xo 4:16 \xt Kol 2:19\x* \s1 Zaala popoŋana ki Krisi \p \v 17-18 Tana nio aŋso sua mbolŋana piom pa Merere zaana ta kembei: Kapa pai tiom kembei zin wal ta matan munŋan mi tiute Anutu som na pepe. Pa ŋgar kizin na, ŋono somŋana. Mi mbotŋana ta ki Anutu i na, zin tiute risa som. Pa zitun tizeeze talŋan,\x + \xo 4:17-18 \xt Ro 1:21; Ep 2:12; 1Pe 1:14, 4:3\x* \v 19 tanata tiyamaana sanaana kizin mini som, mi tikankaana. Mi tirao be tiyaraama zitun som, mi nin zze pa mbulu soroksorok ta boozomen.\x + \xo 4:19 \xt Ro 1:24; Kol 3:5; 1Tes 4:5\x* \p \v 20 Kere. Indeeŋe tipaute yom pa Krisi na, tiso yom pa ka mbulu ta kembei? Som. \v 21 Niom keleŋ Krisi kalŋaana kek. Mi sua ŋonoono ta Yesu iswe piti na, tipaute yom pa kek. \v 22 Mi tiso piom ta kembei: Mbulu tiom muŋguŋana ramaki leleyom muŋguŋana ta ipakamkaam yom, mi ikamam ma niyom izze pa mbulu bozboozo, mi ipasansaana yom na, kikinke ma tila len kembei ta mburu sananŋana.\x + \xo 4:22 \xt Ep 4:17; Kol 3:9; Ibr 12:1; 1Pe 2:1\x* \v 23 Bela Anutu itooro leleyom mi ŋgar tiom ma iwe popoŋana kat.\x + \xo 4:23 \xt Yo 3:3; Ro 12:2; Kol 3:10\x* \v 24 Naso Anutu ikam yom ma kewe kembei tomtom popoŋana, mi kakam mbulu ta ndeeŋeŋana mi potomŋana men kembei ni itunu.\x + \xo 4:24 \xt Ro 6:4; 2Kor 5:17; Ep 2:10; Kol 3:10\x* \p \v 25 Tana, niom ta boozomen kezem mbulu ki pakaamŋana ma imborene, mi kaparzzo sua ŋonoono men piom. Pa iti ta boozomen taparlup ti ma tewe wal tamen kek.\x + \xo 4:25 \xt Sek 8:16; Ro 12:5; Kol 3:8+\x* \v 26 Mi sombe keteyom malmal, na kikiskis pepe. Kokena kakam sanaana. Tana loŋa mi kuurpe leleyom, mana zoŋ isula.\x + \xo 4:26 \xt Mbo 4:4; Mt 5:22+; Yems 1:19+\x* \v 27 Kokena keteyom malmal ma kombotmbot, to iwe zaala pa Tomtom Sanaana.\x + \xo 4:27 \xt Yems 4:7; 1Pe 5:9; 1Yo 5:18\x* \p \v 28 Mi zin wal ta so tikemem, na timap pa kuumbu kamŋana, mi timaŋga ma naman ikam uraata. Naso zitun len koroŋ, mi tirao be tikam pizin wal ta timbot ŋoobo na tomini.\x + \xo 4:28 \xt Ŋgo 20:34; 1Tes 4:11+; 2Tes 3:8+\x* \p \v 29 Mi sua sananŋana sa ipet pa kwoyom pepe. Koso sua ambaiŋana men ta irao iuulu zin tomtom, mi ipei ŋgar kizin, mi ikam ma lelen ambai.\x + \xo 4:29 \xt Mt 12:36; Ep 5:4; Kol 3:8\x* \p \v 30 Mi kapasaana Anutu Bubuŋana Potomŋana leleene pepe. Pa ni ta iwe kilalan piom kembei niom wal ki Anutu. Mi sombe izeebe yom, na niom kuute: Sombe ka nol ipet, tona Krisi ko imar mi iyo yom ma kala kombot su kar kini.\x + \xo 4:30 \xt Ro 8:23; 2Kor 1:22, 5:5; Ep 1:13+; 1Tes 5:19; Tur 7:3\x* \p \v 31 Tana mbulu ki lelende iŋgis, mi ketende malmal, mi ketende ibeleu, mi kalŋanda izalla, mi taŋgalŋgal sorok sua, ramaki mbulu matakiŋa ki tuur koi na, kiziiri ma ila ne. \v 32 Mi kaparkampewe yom, mi leleyom zanzaana par piom, mi kaparurpewe leleyom, mi motoyom mbiriizikaala sanaana ki waeyom bizin, kembei Anutu ireege sanaana tiom paso, Yesu Krisi ta ndomoono piom.\x + \xo 4:32 \xt Mt 6:14; Kol 3:13\x* \c 5 \s1 Takam mat ka mbulu \p \v 1-2 Niom kewe Anutu lutuunu bizin kek, mi ni leleene piom ilip kat. Tana kapa ki Tomoyom Anutu, mi kuur leleyom pa tomtom ta boozomen, kembei Krisi iur leleene piti, mi izem itunu ma imeete piti. Mbulu kini tana, Anutu ire kembei patoronŋana kuziiniŋana ta ni leleene pa ilip.\x + \xo 5:1-2 \xt Mt 5:48; Yo 13:34; Ga 2:20; 1Pe 1:15+; 1Yo 2:6\x* \p \v 3 Niom kewe Anutu wal kini potomŋan kek. Tana mbulu ki urŋanol, mi mbulu kizin me ma ŋge, mi mbulu ki matanda koroŋŋanda na, kakam pepe. Mi sombe mbulu sa irao be ipei wal pakan ŋgar kizin ma tiso ko niom kakam mbulu ta kembei, ina tomini, kakam pepe. Kombot molo pa.\x + \xo 5:3 \xt 1Kor 5:1, 6:15+; Kol 3:5; 1Tes 4:3\x* \v 4 Mi sua sananŋana sa ipet pa kwoyom pepe. Tana kekel kombol pepe, koso sua soroksorok pepe, mi kakam kombol ma iwe ŋeu pepe. Pa mbulu ta kembei, ina indeeŋe som. Mi leleyom ambai pa Anutu, mi kwoyom ipakurkuri pa kampeŋana kini.\x + \xo 5:4 \xt Ep 4:29\x* \v 5 Kere. Sombe tomtom sa iurur nol, som ikamam mbulu kizin me ma ŋge, som mataana koroŋŋana, ina ni imbot lela peeze ki Krisi ziru Anutu som, mi zaana be ikam matamur kizin som. Pa mbulu tana, sombe ŋgar kiti ilala pa, ina kembei tembeeze pa merere pakaamŋana.\x + \xo 5:5 \xt 1Kor 6:9+; Ga 5:19+; Kol 3:5\x* \p \v 6 Tana motoyom iŋgalŋgal ituyom. Kokena wal pakan tipakaam yom pa sua soroksorok pakan, mi tiyaaru yom ma kakam mbulu sananŋan tana. Pa zin wal ta so tizorzooro Anutu, mi tinoknok mbulu ta kembei, ta Anutu kete malmalŋana kini izze kizin.\x + \xo 5:6 \xt Ro 1:18; 2Tes 2:1+\x* \v 7 Tana wal ta kembena, kagaaba zin pa mbulu kizin risa pepe. Kombot molo pizin. \p \v 8 Muŋgu na, niom tomini kombotmbot la zugut leleene. Mi iŋgi Merere ikam yom ma kombot la mat leleene kek. Tana motoyom iŋgal be kapa pai tiom ma keswe mat tana ka mbulu.\x + \xo 5:8 \xt Yo 12:36; Ŋgo 26:18; Ep 2:11+; 1Pe 2:9; 1Yo 1:7+, 2:9+\x* \v 9 Mat ipiyotyooto ka ŋonoono ta kembei: mbulu ambaimbaiŋan ta boozomen, mbulu ndeeŋeŋan, mi sua ŋonoono.\x + \xo 5:9 \xt Ga 5:22+\x* \v 10 Kakam kinkiini be kuute kat mbulu ta Anutu leleene pa i.\x + \xo 5:10 \xt Mt 18:15; Ro 12:2\x* \v 11-12 Mi zin wal ta tikamam zugut ka mbulu ta ŋono somŋana na, kagaaba zin pa mbulu kizin pepe. Keswe mbulu kizin tana ma ipet mat, bekena tikilaala mi tizem. Pa mbulu sananŋana tau tikamam ki keŋana na, ipamiaŋ zin kat. Mi sombe toso ka sua, na itundu kanda miaŋ pa tomini.\x + \xo 5:11-12 \xt Ro 13:12; 1Kor 5:9+; 2Kor 6:14\x* \v 13 Tamen mat ikam koroŋ ta boozomen ma timbot mat. Pa mat iswe koroŋ ta boozomen.\x + \xo 5:13 \xt Yo 3:20+; Ibr 4:13\x* \v 14 Uunu tina ta tozzo ka sua ta kembei: \q1 Nu ta kenne na, maŋga! \q1 Zem zin wal meeteŋan. \q1 To mat ki Krisi iyaara pu.\x + \xo 5:14 \xt Ro 13:11\x* \v 15 Tana motoyom iŋgal pai tiom. Kokena koto zin wal ta len ŋgar somŋan i. Mi zin wal ta len ŋgar ambaiŋana na, to koto zin. \p \v 16 Koozi, sombe karao be kakam mbulu ambaiŋana sa, na kakam pataaŋa. Pa kaimer ko kam kek? Pa iŋgi mazwaana sananŋana. \p \v 17 Tana kakam ŋgar kankaanaŋana pepe. Kurru ŋgar pa mbulu ta Anutu leleene pa i.\x + \xo 5:17 \xt Ro 12:2; 1Tes 4:3, 5:18\x* \p \v 18 Kiwin yok mbolŋana ma zaza pepe. Kokena ikam ma karao be kayaraama ituyom mini som, to kakam mbulu bozboozo. Kuur ituyom ila ki Bubuŋana be izebzeebe yom mi ikamam peeze piom. Naso kipiyotyooto mbulu ta kembei:\x + \xo 5:18 \xt Tut 20:1; Yesa 5:11; Lu 21:34\x* \v 19 Ko kaparzzo sua piom mi kozzo pa mboe ta timbot la sua ki Merere na, mi mboe pakurŋan, mi mboe popoŋan ta timarmar pa Bubuŋana na. Mi kombombo mboe mi kezze kombom pa Anutu raama leleyom ambai.\x + \xo 5:19 \xt Mbo 33:2+; Ŋgo 16:25; 1Kor 14:26\x* \v 20 Mi mbulu pareiŋana ta so ipet, nako leleyom ambai men pa Tamanda Anutu, mi kapakuri pa Merere kiti Yesu Krisi zaana.\x + \xo 5:20 \xt Mbo 34:1; Kol 3:16+; 1Tes 5:18; Ibr 13:15\x* \v 21 Mi kokototo ituyom, mi kaparleŋleŋ la kalŋoyom. Paso niom komototo Yesu Krisi mi keleŋleŋ la kalŋaana.\x + \xo 5:21 \xt 1Pe 5:5\x* \s1 Mbulu tabe iti wal ulaŋanda takam pa kusindi bizin i \p \v 22 Niom moori na, kokototo ituyom mi keleŋleŋ la kusiyom bizin kalŋan, raraate kembei ta kokototo ituyom ma keleŋleŋ la Merere kalŋaana na.\x + \xo 5:22 \xt Un 3:16; Ep 6:5; Kol 3:18; 1Pe 3:1+\x* \v 23 Pa kusiyom bizin, ta tiwe uteene piom mi tikamam peeze piom, kembei ta Krisi iwe uteene pa wal kini ta ni ikamke zin ma timbot lela lupŋana kini na.\x + \xo 5:23 \xt 1Kor 11:3; Ep 1:22+, 4:15; Kol 1:18\x* \v 24 Tana niom moori kokototo ituyom mi keleŋleŋ la kusiyom bizin kalŋan pa koroŋ ta boozomen, kembei ta lupŋana ki Krisi tikamam pini. \p \v 25 Mi niom tomooto na, ku'urur kat leleyom pa kusiyom bizin, kembei ta Krisi iur kat leleene piti tomtom ta tombot lela lupŋana kini na, mi izem itunu ma imeete piti,\x + \xo 5:25 \xt Ga 1:4; Kol 3:19; 1Pe 3:7\x* \v 26-27 bekena ikam ti ma tewe Anutu wal kini potomŋan. Mi ni ipus ti pa yok ramaki sua kini ma tewe ŋgeezeŋanda kek. Tana ikam ma iti ta tombot lela lupŋana kini na, tewe kembei moori ulaŋana ta ruŋguunu ambaiŋana kat. Kuliini iŋgeeze men, muk sa ikami som, mi koroŋŋana sa isaana som. Pa Krisi isombe ikam ti ma tewe lene kat, kembei ta tomooto ikam moori ma iwe kusiini.\x + \xo 5:26-27 \xt Yo 3:5, 15:3; 2Kor 11:2; Kol 1:22; Tit 3:5; Ibr 10:22\x* \p \v 28 Mi ina raraate piom tomooto. Ku'urur kat leleyom pa kusiyom bizin, kembei ta leleyom pa ituyom kuliyom. Pa tomtom ta so iurur leleene pa kusiini, na iur leleene pa itunu tau. \v 29 Kere. Asiŋ iur koi pa itunu kuliini? Som. Iti ta boozomen tupututu itundu mi tomborro kat itundu kulindi. Mi Krisi ikamam mbulu raraate men piti tomtom ta tombot lela lupŋana kini na. \v 30 Pa iti ta tewe kembei ni namaana ma kumbuunu ma kwoono, mi koroŋŋana ta boozomen.\x + \xo 5:30 \xt Ro 12:5; 1Kor 12:27\x* \v 31 Mi sua imbot pataaŋa kek ta kembei: \q1 Uunu tina ta tomooto ko izem tamaana ma naana, mi ziru kusiini tiparlup zin ma tiwe tamen.\x + \xo 5:31 \xt Un 2:24; Mt 19:5; 1Kor 6:16\x* \b \p \v 32 Sua ti na, ka ŋgar turkeŋana biibi. Pa nio aŋre kembei tiso se ki Krisi mi lupŋana kini.\x + \xo 5:32 \xt Tur 19:7\x* \v 33 Tamen sua ti imar piti tomini. Tana niom tomooto ta boozomen bela kuur kat leleyom pa kusiyom bizin, kembei ta leleyom pa ituyom. Mi niom moori ta boozomen tomini, leyom ŋger pa kusiyom bizin, mi kapakur zin. \c 6 \s1 Sua ta ila pizin pikin mi taman ma nan bizin \p \v 1 Mi niom pikin na, kozo keleŋ la tomoyom ma noyom bizin kalŋan. Pa ina indeeŋe pa Merere ŋgar kini.\x + \xo 6:1 \xt Kol 3:20+\x* \v 2-3 Keleŋ sua ki Anutu ti: \q1 Lem ŋger pa tomom ma nom mi mbeeze pizin.\x + \xo 6:2-3 \xt Kam 20:12; Mt 15:4\x* \m Tutu ti na, tutu mataana kana ta ka sua mbukŋana imbotmbot raama. Sua ta kembei: \q1 Naso nu mbot ambai su toono ma molo. \b \p \v 4 Mi niom ta taman bizin na, kapamalmal sorok lutuyom bizin keten pepe. Komboro kat zin, mi kapazal zin mi kosope zin. Mi sombe kapazal zin, na koto zaala ki Merere mi kakam.\x + \xo 6:4 \xt Lo 6:7; Tut 22:6\x* \s1 Sua pizin mbesooŋo mi zin bibip kizin \p \v 5 Mi niom mbesooŋo na, kozo keleŋ la zin bibip tiom kalŋan, kapakur zin, mi kembeeze pizin raama leleyom, kembei ta kembesmbeeze pa Krisi itunu.\x + \xo 6:5 \xt 1Tim 6:1; Tit 2:9+; 1Pe 2:18\x* \v 6 Kokena kakam pakaamŋana pa uraata tiom ta kembei: Sombe kere zin bibip tiom timar, to kakam kat uraata pa matan bekena kakam lelen. Mi so tizem yom mi tila len, tona kakam kat uraata mini som. Kakam kembena pepe. Pa niom na, mbesooŋo ki Krisi. \v 7 Tana kakam kat uraata tiom, mi kakam raama leleyom. Naso koto Anutu leleene. Pa uraata tiom tana, kakamam pizin tomtom men som. Ina kakamam pa Anutu tomini. \v 8 Tana motoyom iŋgal be kakam kat. Pa niom kuute: Iti ta boozomen, sombe tewe mbesooŋo, som tewe mbesooŋo som, mi sombe takam uraata kiti ambai, inako Merere ikam lende kadoono ambaiŋana.\x + \xo 6:8 \xt Mt 25:34+; 2Kor 5:10\x* \p \v 9 Mi niom wal ta leyom mbesooŋo na tomini, leyom ŋger pizin. Kokena kapamoto zin sorok. Pa niom kuute: Niomŋan leyom biibi tamen tau: Ni ta imbotmbot saamba a. Mi ni ikamam ŋgar pa tomtom zan som. Ikamam mbulu raraate men pa tomtom ta boozomen.\x + \xo 6:9 \xt Ŋgo 10:34+; Ro 2:11; Kol 4:1\x* \s1 Wal urlaŋan bela tiur mburu malmal kana ki Anutu, to timender mbolŋana \p \v 10 Ayo, iŋgi be aŋpemet sua tio. Niom bela kakam mburoyom la ki Merere. Naso mburaana keskeezeŋana ipombol yom.\x + \xo 6:10 \xt 1Kor 16:13; 2Tim 2:1\x* \v 11 Pa Tomtom Sanaana, ni le ŋgar biibi kat pa pakaamŋana. Tana kuur mburu malmal kana boozomen ta ki Anutu i be ipakaala yom. Naso kemender mbolŋana, mi kotop pa Tomtom Sanaana pakaamŋana kini som.\x + \xo 6:11 \xt Ro 13:12+; 2Kor 6:7, 10:4; 1Tes 5:8+\x* \v 12 Pa toono ti na, zugut muriini. Mi iŋgi itiŋan zin tomtom toono kan men toporrou som. Iŋgi zin bubuŋana sananŋan ta timbotmbot pa maŋaanaŋana i, mi zin peeze kan, mi koroŋ bibip ki toono ti ta mburanŋan mi zanŋan na, ta itiŋan toporrou.\x + \xo 6:12 \xt Ep 2:2; 1Pe 5:8+\x* \v 13 Tana kuur mburu malmal kana boozomen ta ki Anutu i be ipakaala yom. Beso gorgor sananŋana ki toomboŋana ipet, tona niom ko karao be kemender mbolŋana, mi koporoukaala ituyom ma kilip pa toomboŋana tana. Mburu malmal kana ki Anutu, ina mbulu ta kembei:\x + \xo 6:13 \xt 2Kor 6:7, 10:4\x* \v 14 Kozo kemender mbolŋana, mi koto sua ŋonoono raama leleyom. Pa ina iwe kembei ta pus be ikiskis kawaala tiom. \f + \fr 6:14 \ft Zin zaaba kan ki Rom, sombe tila pa malmal, to tiselek kawaala kizin ma ise, mi tipo kat pa koroŋ kembei ta pus, bekena tiloondo kat.\f* Mi kakam mbulu ndeeŋeŋana. Pa ina iwe kembei mburu mbolŋana ta zin zaaba kan tipakalkaala kan mbooro pa i.\x + \xo 6:14 \xt Mbo 132:9; Yesa 11:5; Lu 12:35; 1Tes 5:8; 1Pe 1:13\x* \v 15 Mi uruunu ambaiŋana ta iso iti pa zaala tabe itiŋan Anutu mi zin tomtom taparlup ti ma tewe tamen na, motoyom siŋsiŋ pa be kosoyaara pizin tomtom. Pa ina iwe kembei kumbuyom keteene.\x + \xo 6:15 \xt Yesa 52:7; Ro 10:15\x* \v 16 Mi kikiskis kat urlaŋana tiom. Pa ina koroŋ biibi kat. Iwe kembei ta siŋgiao piom be koporoukaala ituyom pa Tomtom Sanaana peene kini lutuunu boozomen ta you ikanan la matan na.\x + \xo 6:16 \xt 1Pe 5:9; 1Yo 5:4\x* \v 17 Mi kakam ulaaŋa ki Anutu ma iwe leyom. Pa ina iwe kembei ta mburu mbolŋana be isekaala uteyom. Mi sua ki Anutu ta Bubuŋana ikam piti na, kakam ma iwe leyom buza.\x + \xo 6:17 \xt Yesa 59:17; 1Tes 5:8; Ibr 4:12; Tur 1:6, 19:15\x* \v 18 Tana kakamam mbulu ta boozomen tana, mi kuzuŋzuŋ raama Bubuŋana mburaana totomen. Kataŋroro Anutu be iuulu yom. Mi kezem suŋŋana pepe. Konoknok men. Tana kapamatmaata mi kuzuŋzuŋ pa Anutu wal kini potomŋan ta boozomen.\x + \xo 6:18 \xt Mt 26:41; Lu 18:1; Ro 12:12; Kol 4:2; 1Tes 5:17\x* \p \v 19 Mi motoyom iŋgal yo tomini pa suŋŋana. Kusuŋ pa Anutu beso aŋkam sua pizin tomtom na, ni ipombol yo be aŋmoto som, mi iso yo pa sua tabe aŋkam pizin i. Naso aŋswe kat uruunu ambaiŋana ta muŋgu ike, mi koozi ipet mat kek.\x + \xo 6:19 \xt Ŋgo 4:29; Ro 15:30+; Kol 4:3; 2Tes 3:1\x* \v 20 Uruunu ambaiŋana, nio aŋkam Anutu ruŋguunu mi aŋzzo. Tanata iŋgi tiur yo ma aŋmar aŋbotmbot lela ruumu sanaana ti. Tana kusuŋ pio be aŋmoto som, mi aŋmender mbolŋana mi aŋso ka sua. Naso aŋkam kat uraata tio.\x + \xo 6:20 \xt Ŋgo 28:20; 2Kor 5:20\x* \s1 Sua pemetŋana \p \v 21 Toŋmatiziŋ kiti Tikikus ta mbesooŋo ŋonoono ki Merere mi nio leleŋ pini ilip na, ni ko isotaara yom pa koroŋ ta boozomen. Naso kuute mbotŋana tio mi uraata ta aŋkamam i.\x + \xo 6:21 \xt Ŋgo 20:4; Kol 4:7+\x* \v 22 Uunu tina ta aŋgo i ma ima i. Pa leleŋ be ni isotaara yom pa mbotŋana tiam, mibe ipombol yom pa sua pakan tomini. \p \v 23 Tamanda Anutu mi Merere kiti Yesu Krisi ko timboro yom toŋmatiziŋ tiam tana ma kombot ambai, mi ikam yom ma leleyom par piom, mi kuurla kat. \v 24 Mi wal boozomen ta so tiurur lelen pa Merere kiti Yesu Krisi, mi tizemi som na, kampeŋana kini ko imbotmbot se kizin. Ŋonoono.