\id 1JN - Mbula NT with Gen, Exo, Ruth, Psa, Pro, and Jonah [mna] -Papua New Guinea 1996 (DBL 2015) \h 1 Yoan \toc1 Ro Mataana Kana Ta Yoan Ibeede \toc2 1 Yoan \toc3 1Yo \mt1 Ro Mataana Kana Ta Yoan Ibeede \c 1 \s1 Ni tau ikam mbotŋana ta ki Anutu i piti \p \v 1 Sua tau imbotmbot ta mata popoten mi imar, ta amzzo pa. Sua tana iswe Ni tau ikam mbotŋana ta ki Anutu i piti. Ni niamŋan ambotmbot, mi amleŋ kat kalŋaana, amre kat mbulu kini pa motoyam, mi amteegi pa nomoyam.\x + \xo 1:1 \xt Lu 1:2, 24:39; Yo 1:1-14, 20:27; 2Pe 1:16\x* \v 2 Tana mbotŋana mata yaryaaraŋana katuunu, ta ipet mat mi niam amre i kek. Ni ziru Tamaana timbotmbot ta muŋgu mi imar. Mi ni ipet mat ma amre i, tanata amzzoyaryaara uruunu piom mi ampombolmbol sua kini.\x + \xo 1:2 \xt Yo 21:24\x* \v 3 Tana koroŋ ta niam amre mi amleŋ kat, ta amzzoyaryaara piom, bekena niom tomini kagaaba yam mi itiŋan taparlup ti. Naso itiŋan Tamanda Anutu tulup ti ma tewe tamen.\x + \xo 1:3 \xt Yo 17:21\x* \v 4 Sua ti, ambeede ima piom, bekena itiŋan lelende ambai ma ambai kat.\x + \xo 1:4 \xt Yo 15:11\x* \s1 Tapa pai kiti pa mat leleene \p \v 5 Sua ta amleŋ la kini, ta amzzoyaryaara piom. Sua ta kembei: Anutu, ni mat katuunu. Tana zugut sa irao be igaabi na som.\x + \xo 1:5 \xt Yo 1:9; 2Kor 6:14+; 1Tim 6:16; Yems 1:17\x* \v 6 Tana iti sombe toso itiŋan Anutu taparlup ti, mi tamen takamam zugut ka mbulu, ina tapakaam mi tototo sua ŋonoono som.\x + \xo 1:6 \xt 1Yo 2:9\x* \v 7 Mi sombe tapa pai kiti pa mat leleene kembei ta Yesu, inako taparlup ti ma tewe tamen, mi Anutu Lutuunu Yesu siŋiini ipus ti pa sanaana kiti ta boozomen ma teŋgeeze kat.\x + \xo 1:7 \xt Ibr 9:14; 1Pe 1:19; 1Yo 2:9+; Tur 7:14\x* \s1 Tawatkaala sanaana kiti pepe \p \v 8 Iti sombe toso sanaana sa imbot la lelende som, mi lelende iŋgeeze men, na tapakaam itundu, mi sua ŋonoono imbot la lelende som.\x + \xo 1:8 \xt Ro 3:9-23\x* \v 9 Mi sombe teswe sanaana kiti, mi tezem, na irao tapase pa Anutu be ito sua kini mbukŋana mi ireege piti, mibe ipus ti pa sanaana kiti ta boozomen ma teŋgeeze. Mi ni iso ikam ta kembei, ina indeeŋe men.\x + \xo 1:9 \xt Mbo 32:5, 51:2; Ro 3:26; Yems 5:16\x* \v 10 Tana iti sombe toso takam sanaana sa som, na sua ki Anutu imbot la lelende som, mi iswe kembei tere Anutu sua kini kembei sua pakaamŋana. \c 2 \s1 Krisi imender piti \p \v 1 O lutuŋan, sua ti, nio aŋbeede piom, bekena motoyom iŋgal ituyom. Kokena kotop pa sanaana. Tamen sombe tomtom tasa itop pa sanaana, na iti lende tomtom ndeeŋeŋana ta imendernder piti, mi izzo sua kiti ila ki Tamanda Anutu. Ni Yesu Krisi. \x + \xo 2:1 \xt Ro 8:34; 1Tim 2:5; Ibr 7:25, 9:24\x* \v 2 Ni itunu imeete bekena ireege sanaana kiti mi ikoto Anutu kete malmalŋana kini. Mi uraata kini tana, ni ikam piti men som. Ikam pa wal boozomen ta timbot toono na. \x + \xo 2:2 \xt Yo 1:29, 11:52; Ro 3:23+, 5:18\x* \s1 Matanda iŋgal be toto tutu ki Krisi \p \v 3 Iti sombe tototo Krisi tutu kini, na iswe kembei iti tuute i. \x + \xo 2:3 \xt Yo 13:34+, 14:21, 15:12\x* \v 4 Mi sombe tomtom sa isombe ni iute Krisi, mi tamen itoto tutu kini som, na mbulu kini tina iswe i kembei ni tomtom pakaamŋana, mi sua ŋonoono imbot la leleene som. \v 5 Pa bela tototo sua ki Krisi, to mbulu ki Anutu ta ni iur leleene piti i, iur ŋonoono. Tana iti sombe takamam ta kembei, na iti tuute: Tewe Krisi lene, mi tesekap la kini kek. \x + \xo 2:5 \xt Yo 14:21,23\x* \v 6 Tana sombe tomtom sa iso ni iwe Krisi lene mi isekap la kini, na bela ipa pai kini ma kembei ta Krisi itunu. \x + \xo 2:6 \xt Mt 11:29; Yo 13:15, 15:4+; 1Pe 2:21\x* \s1 Tuur lelende pizin tomtom \p \v 7 O niom wal tio, nio iŋgi aŋbeede tutu popoŋana piom som. Pa indeeŋe ta kuurla mata popoten mi imar na, niom kuute tutu ti. Pa tutu muŋguŋana ti imbot la sua ta tizzo piom mi keleŋ kek na. \x + \xo 2:7 \xt Yo 13:34+, 15:12\x* \v 8 Tamen tutu tiŋgi, iŋgi popoŋana tomini. Pa ka mbulu ŋonoono tau tere ise ki Krisi mi iwedet piom i tomini. Pa iŋgi zugut ikamam be imap. Mi mat ŋonoono tau iyaryaara i. \x + \xo 2:8 \xt Yo 1:9, 8:12; Ro 13:12; Ep 5:8; 1Tes 5:5,8\x* \v 9 Sombe tomtom sa iso ni imbotmbot la mat leleene, mi tamen iurur koi pa toŋmatiziŋ sa ta ki Krisi i, ina ni imbot mat leleene som. Ni imbotmbot zugut leleene men. \x + \xo 2:9 \xt 1Kor 13:2; 2Pe 1:7+\x* \v 10 Mi tomtom ta sombe iurur leleene pizin tomtom, na ni imbotmbot la mat leleene. Tomtom ta kembei na, iti tuute: Ni ko ikam mbulu sa tabe ikam tomtom toro ma itop pa sanaana i na som. \x + \xo 2:10 \xt Ro 14:13\x* \v 11 Tamen tomtom ta sombe iurur koi pa toŋmatiziŋ sa ta ki Krisi i, na ni imbotmbot zugut leleene men. Tana ni iwwa lela zugut leleene, mi ikankaana pa zaala tabe ila pa i. Pa zugut izuk mataana kek. \x + \xo 2:11 \xt Yo 11:10, 12:35; 1Yo 1:5\x* \s1 Tombot molo pa koroŋ toono kan \p \v 12 O lutuŋan, sua ti, iŋgi aŋbeede piom paso, Tamanda Anutu ireege sanaana tiom pa Yesu Krisi zaana ma ila lene kek. \x + \xo 2:12 \xt Lu 24:47; Ŋgo 4:12, 10:43\x* \v 13 Mi niom kolman na, aŋbeede sua ti ima piom paso, Ni tau imbotmbot ta mata popoten mi imar na, niom kuute i kek. Mi niom naŋgaŋ popoŋoyom na, aŋbeede sua ti ima piom paso, niomŋan Tomtom Sanaana koporou ma kilip pini kek. \p Lutuŋan, nio aŋbeede sua ti ima piom paso, niom kuute Tamanda Anutu kek. \p \v 14 Mi niom kolman na, aŋbeede sua ti ima piom paso, Ni ta imbotmbot ta mata popoten mi imar na, niom kuute i kek. Mi niom naŋgaŋ popoŋoyom na, aŋbeede sua ti ima piom paso, niom kemendernder mbolŋana, mi sua ki Anutu imbol la leleyom, mi niomŋan Tomtom Sanaana koporou ma kilip pini kek. \x + \xo 2:14 \xt Ep 6:10\x* \p \v 15 Toono ti ramaki ka mburu mi mbulu na, kuur leleyom pa pepe. Pa sombe tomtom sa iurur leleene pa koroŋ toono kan, inako iurur leleene ila ki Tamanda Anutu som. \x + \xo 2:15 \xt Mt 6:24; Ro 12:2; Yems 4:4\x* \v 16 Mbulu toono kana na, iti tuute kek: Nindi zze pa koroŋ kulindi kana, matanda berber pa koroŋ matakiŋa, mi tapase pa itundu mburanda mi tapakurkur itundu. Mbulu boozomen ta kembei imar pa Tamanda Anutu som. Ina mbulu toono kana men. \x + \xo 2:16 \xt Ro 13:14; Yems 4:16; 1Pe 2:11\x* \v 17 Mi iti tuute: Toono ti ramaki ka mbulu ta tomtom nin zze pa i, ina kola imap. Tamen tomtom ta sombe itoto Anutu leleene, na ni ko imbot ma alok. \x + \xo 2:17 \xt Mbo 15:5; Mt 7:24; 1Kor 7:31; Yems 1:10+\x* \s1 Krisi ka koi bizin \p \v 18 Lutuŋan, kere yom! Pa iŋgi mazwaana kaimer kana kek. Muŋgu tiso yom pa sua ta kembei. Tiso: “Kaimer ko Yesu ka koi \f + \fr 2:18 \ft Yesu ka koi ti, Grik kalŋan tipaata tisombe “Antikrais.”\f* sa ipet.” Mi buri taiŋgi boozomen ta tipet kek. Tana iti tuute: Iŋgi mazwaana kaimer kana ipet kek. \x + \xo 2:18 \xt Mt 24:5,24; 2Tes 2:3; 1Tim 4:1; 2Pe 2:1; 1Yo 4:3\x* \v 19 Wal tana, muŋgu tigabgaaba iti, mi itiŋan tuluplup ti ma tombotmbot la mbata. Mi iŋgi tizem lupŋana kiti kek. Tana ko muŋgu iti gaabaŋanda ŋonoono zin som. Pa kena so tizem ti som, mi itiŋan tombotmbot men lak. Mi iŋgi som. Tana tere iti. Pa mbulu kizin tana iswe kembei wal pakan ta timbotmbot la lupŋana kiti leleene na, gaabaŋanda ŋonoono som. \x + \xo 2:19 \xt Mbo 41:9; Ŋgo 20:30\x* \p \v 20 Tamen niom na, Ni ta Potomŋana na, ikam Bubuŋana mburaana ma isalakaala yom kek. Mi niom ta boozomen kuute sua ŋonoono. \x + \xo 2:20 \xt 1Kor 2:15; 2Kor 1:21; Ep 1:13\x* \v 21 Kokena kakam ŋgar kembei nio aŋso niom kakankaana pa sua ŋonoono, tanata aŋbeede sua ti ima. Na som. Sua ŋonoono, ina niom kuute kek. Mi sua tana irao ipiyooto sua pakaamŋana sa som. \x + \xo 2:21 \xt Ro 15:14\x* \p \v 22 Mi asiŋ ta izzo sua pakaamŋana? Ina ni ta iurla ki Yesu som, mi izzo Yesu ni Mesia som. Tomtom ta kembei, ni iwe Krisi ka koi. Mi tomtom ta sombe iurla ki Krisi som, na ni iurla ki Tamaana som tomini. \x + \xo 2:22 \xt 1Yo 4:3\x* \v 23 Pa tomtom ta sombe iurla ki Lutuunu som, na Tamaana tomini ko imbotmbot raami som. Tamen tomtom ta sombe iswe urlaŋana kini ila iwal matan kembei ni iurla ki Lutuunu, ina Tamaana ko imbotmbot raami tomini. \x + \xo 2:23 \xt Yo 5:23, 14:7+, 15:23; 1Yo 4:15, 5:1; 2Yo 9\x* \p \v 24 Tana sua ŋonoono tau tiso piom ta mata popoten mi imar na, motoyom iŋgal be kikiskis ma imbol la leleyom. Naso kesekap la ki Tamanda Anutu ziru Lutuunu ma kombotmbot. \x + \xo 2:24 \xt Yo 14:23\x* \v 25 Mi ina mbotŋana ki Anutu ta iseeŋge iseeŋge ma ila. Muŋgu Yesu itunu imbuk sua be ikam lende mbotŋana ta kembei. \x + \xo 2:25 \xt Yo 6:40, 17:3; 1Yo 5:11\x* \p \v 26 Sua ti, nio aŋbeede piom paso, aŋsombe aŋsope yom pizin wal tau tikamam be tipandelndel yom i. \v 27 Mi niom na, kakam Bubuŋana mburaana ma isalakaala yom kek. Mi mburaana tana imbotmbot raama yom men i. Tana zin wal ta tiserseere be tipaute yom na, len uraata sa piom som. Pa Bubuŋana itunu ko ipaute yom pa koroŋ ta boozomen. Bubuŋana tana koroŋ ŋonoono. Pakaamŋana sa som. Tana ŋgar ta so Bubuŋana ipaute yom pa na, motoyom iŋgal be kikiskis. Naso kesekap la ki Krisi ma kombotmbot. \x + \xo 2:27 \xt Yo 14:26, 16:13+; 1Kor 2:10; Ibr 8:10+\x* \v 28 O lutuŋan, motoyom iŋgal be kesekap la ki Krisi ma kombotmbot. Beso ni imiili ma imar mini, na iti ko tomoto i som, kanda miaŋ som, mi toko pini som. Ko nindi se, mi temender la kereene uunu raama lelende ambai. \x + \xo 2:28 \xt Mk 8:38; 1Yo 4:17\x* \p \v 29 Iti tuute: Krisi, ni tomtom ndeeŋeŋana. Tana tomtom ta sombe ikamam mbulu ndeeŋeŋana men na, tuute: Ni, Anutu ikami ma iwe popoŋana mi iwe ni lutuunu kek. \x + \xo 2:29 \xt Yo 1:12+, 3:3+; Tit 3:5; 1Yo 3:7,9+\x* \c 3 \s1 Anutu lutuunu bizin ko tipa ki Taman \p \v 1 Kere. Tamanda Anutu, ni leleene piti ilip kat. Pa ipaata iti be itunu lutuunu bizin. Mi sua tina, ŋonoono kat. Ni lutuunu bizin ta iti. Tamen wal toono kan tikilaala kat iti som. Paso, tiute Anutu som.\x + \xo 3:1 \xt Yo 1:12, 3:16, 16:2+; Ro 8:16\x* \v 2 O niom wal tio, koozi iti tewe Anutu lutuunu bizin kek. Mi kaimer ko tewe pareiŋanda, ina takankaana pa. Pa Anutu iswe piti zen. Tamen iti tuute: Kaimer sombe Krisi iswe itunu ma imbot mat, mi tere kati, nako tewe kembei ta ni itunu.\x + \xo 3:2 \xt Mt 5:8; Ro 8:29; 1Kor 15:49; 2Kor 3:18; 2Pe 1:4\x* \v 3 Mi wal boozomen ta so tiurur matan pa mbulu tana be ipet, inako tiurpewe zitun be lelen mi mbulu kizin iŋgeeze kembei ni itunu.\x + \xo 3:3 \xt 2Kor 7:1; 1Pe 1:15\x* \p \v 4 Wal boozomen ta sombe tikamam sanaana, ina timololo Anutu tutu kini. Pa sombe tomolo Anutu tutu kini, na takam sanaana. \v 5 Mi iti tuute: Krisi, ni isu toono bekena ipambiriizi sanaana ma ila lene. Mi ni itunu le sanaana sa som.\x + \xo 3:5 \xt Yesa 53:4+; Yo 1:29; 2Kor 5:21; Ibr 4:15; 1Pe 2:22+\x* \v 6 Tana tomtom ta sombe isekap la kini, inako irao inoknok sanaana kamŋana mini som. Mi sombe tomtom sa inoknok sanaana kamŋana, na ni ikilaala Krisi som, mi iute i som.\x + \xo 3:6 \xt Ro 6:1-14; 1Yo 2:4\x* \p \v 7 Lutuŋan, kere. Kokena tomtom sa ipandelndel yom. Tomtom ta sombe ikamam mbulu ndeeŋeŋana, ta iwe tomtom ndeeŋeŋana pa Anutu mataana. Kembei Krisi itunu.\x + \xo 3:7 \xt Ro 2:13; Ep 5:6; 1Yo 2:29\x* \v 8 Mi sombe tomtom sa inoknok sanaana kamŋana, na ni tomtom ki Sadan. Paso, indeeŋe ta mata popoten mi imar na, Sadan inoknok sanaana kamŋana. Tamen Anutu Lutuunu, ni isu toono bekena ireege Sadan uraata kini.\x + \xo 3:8 \xt Un 3:15; Yo 8:44, 16:11; Ibr 2:14\x* \v 9 Tana tomtom ta sombe Anutu ikami ma iwe popoŋana mi iwe ni lutuunu kek, inako inoknok sanaana kamŋana mini som. Ni ko ipa ki Anutu. Pa Anutu koroŋ kini imbotmbot la leleene. Tana ni ko irao inoknok sanaana kamŋana mini na som. Pa Anutu ikami ma iwe popoŋana kek.\x + \xo 3:9 \xt Yo 1:13, 3:3+; Ibr 8:10; 1Pe 1:23; 1Yo 5:18\x* \v 10 Tana iti irao tikilaala Anutu lutuunu bizin mi Sadan lutuunu bizin ta kembei: Sombe tomtom sa ikamam mbulu ndeeŋeŋana som, na ni Anutu lutuunu som. Mi sombe tomtom sa iurur leleene pizin toŋmatiziŋ ta ki Krisi i som, ina ni tomini Anutu lutuunu som.\x + \xo 3:10 \xt Mt 13:38+; 1Yo 2:29, 4:8\x* \s1 Lelende par piti \p \v 11 Pa indeeŋe ta kuurla mata popoten mi imar na, keleŋ sua ta kembei: Iti bela tuur lelende par piti.\x + \xo 3:11 \xt Yo 13:34, 15:12; 1Tes 4:9\x* \v 12 Tana kere yom: Kokena kakam mbulu kembei ta Kain. Pa ni, Tomtom Sanaana ikami ma iwe lene, to imaŋga mi ipun sorok tiziini Abel ma imeete. Mi ipuni ma imeete pa so uunu i? Ni itunu ikamam mbulu sananŋana, mi tiziini na, ikamam mbulu ndeeŋeŋana.\x + \xo 3:12 \xt Un 4:8; Ibr 11:4\x* \v 13 Tana niom toŋmatiziŋ tio, sombe wal toono kan tiurur koi piom, na kakam ŋgar boozo pa pepe.\x + \xo 3:13 \xt Mt 5:11+; Yo 15:18+, 17:14; 2Tim 3:12\x* \v 14-15 Iti tuute: Iti tombot la zaala ki meeteŋana mini som. Iŋgi tototo zaala toro tabe tombot ambai pa ma alok. Paso, tu'urur lelende pizin toŋmatiziŋ ki Krisi. Mi tomtom ta sombe iurur koi pizin toŋmatiziŋ kini ta ki Krisi i, na ni imbotmbot men la zaala ki meeteŋana. Pa tomtom ta kembena, Anutu ire i ma raraate kembei ta tomtom ta ipun tomtom toro ma imeete. Mi niom kuute: Tomtom ta so ipun tomtom toro ma imeete, na ni ikam mbotŋana ta ki Anutu i som.\x + \xo 3:14-15 \xt Mt 5:21+; Yo 5:24; Ga 5:19+; Tur 21:8\x* \p \v 16 Indeeŋe Yesu Krisi ikam murindi, mi izem itunu ma imeete piti na, iswe kat mbulu kini ta iurur leleene piti. Tana iti tomini bela takam mbulu raraate men, mi tezem itundu mi koroŋ kiti pizin toŋmatiziŋ kiti ta ki Krisi i.\x + \xo 3:16 \xt Yo 3:16, 15:13; Ro 5:8; Ga 1:4; Ep 5:2,25\x* \v 17 Tana iti sombe tarao pa koroŋ ta ki toono ti, mi sombe tere toŋmatiziŋ kiti pakan tau timbot ŋoobo, mi tamen tu'uulu zin som, inako mbulu ki tuur lelende pa Anutu mi zin tomtom imbot la lelende be parei? Som.\x + \xo 3:17 \xt Lu 3:11; Yems 2:15+\x* \v 18 Lutuŋan, kere. Kokena tozzo sorok ma toso iti tuur lelende pizin tomtom, mi tamen takamam ka mbulu som. Pa sombe takam ta kembei, na takam pakaamŋana biibi. Bela takam ka mbulu tomini, tona sua kiti iwe koroŋ ŋonoono.\x + \xo 3:18 \xt Yems 2:14-22; 1Pe 1:22\x* \s1 Koroŋ pakan tabe ipombol ti ma tomoto Anutu mini som \p \v 19-20 Tana iti tuur lelende pizin tomtom. Naso iuulu iti be tomoto Anutu mini som. Mi iswe kembei sua ŋonoono imbol la lelende. Mazwaana pakan, iti tayamaana la lelende kembei mbulu kiti irao pa Anutu mataana som. Ina ŋonoono. Tamen Anutu, muŋaiŋana kini ilip, mi ni iute koroŋ ta boozomen. Sombe takam ŋgar pa koroŋ ru taiŋgi, nako tomoto be tala kolouŋana pini som.\x + \xo 3:19-20 \xt Mbo 139:1+\x* \p \v 21 O niom wal tio, sombe tayamaana la lelende kembei koroŋ sa iwe mbukuunu piti mi Anutu som, inako tomoto be tala kolouŋana pini som.\x + \xo 3:21 \xt Ro 5:1; Ibr 4:16, 10:22\x* \v 22 Mi sombe tusuŋi pa koroŋ sa, na ni kola ikam piti. Paso, iti tototo ni leleene mi tutu kini tau.\x + \xo 3:22 \xt Mbo 34:15, 145:18; Mt 7:7+, 21:22; Yo 9:31, 14:13\x* \v 23 Mi tutu kini ta ti: Iti bela tuurla ki Lutuunu Yesu Krisi, mi tuur lelende par piti kembei ta Yesu iso piti pa na.\x + \xo 3:23 \xt Yo 6:29, 13:34; 1Pe 4:8\x* \v 24 Tomtom ta sombe itoto tutu kini tana, na ni ziru Krisi ko tiparlup zin ma tiwe tamen. Mi Bubuŋana ta Krisi ikam piti i, ko ikam ti ma tikilaala kembei Krisi, ni imbotmbot raama iti.\x + \xo 3:24 \xt Yo 14:23, 15:10; Ro 8:9; 1Yo 4:12+\x* \c 4 \s1 Bubuŋana ta imar pa Anutu mi bubuŋana sananŋana \p \v 1 O niom wal tio, kere yom. Kokena kakan la sorok sua kizin wal boozomen tau tima mi tiso piom ma tisombe: “Niam ti, Bubuŋana ta ikamam peeze piam.” Bela kitiiri kat zin muŋgu, tona kikilaala zin mi kuute: Zin, Anutu iŋgo zin ma tima, o som? Nio aŋso paso, wal boozo kat ta tiwwa pa toono, mi tipakamkaam ma tizzo sorok kembei zin Anutu kwoono bizin. \x + \xo 4:1 \xt Mt 7:15, 24:24; 1Kor 14:29; 1Tes 5:21; 2Yo 7; Tur 2:2\x* \p \v 2 Mi Bubuŋana ta imar pa Anutu na, niom karao be kikilaala uraata kini ta kembei: Wal boozomen ta tiso raama lelen: “Yesu Krisi, ni isu toono ma iwe tomtom,” ina zin tikam Bubuŋana ta ki Anutu i. \x + \xo 4:2 \xt 1Kor 12:3; 1Yo 5:1\x* \v 3 Mi zin wal ta sombe tiyok pa sua tana som, na zin tikam bubuŋana toro tau imar pa Yesu ka koi tau. Bubuŋana tana, ta muŋgu tisotaara yom pini, mi iŋgi ni imar ipet kek. \x + \xo 4:3 \xt 2Tes 2:7; 1Yo 2:18, 2:22; 2Yo 7\x* \p \v 4 O lutuŋan, Anutu wal kini ta niom na. Mi niom kokoto wal pakamkaamŋan tana ma kilip pizin kek. Pa Bubuŋana ta imbotmbot la niom leleyom na, mburaana ilip pa bubuŋana tau izeebe zin wal toono kan. \x + \xo 4:4 \xt Yo 16:33; 1Yo 5:4+\x* \v 5 Wal tana, mbulu mi sua kizin iswe zin kembei zin titoto ŋgar ki toono men. Tanata zin wal ta tikamam ŋgar ki toono na, lelen be tileŋleŋ la sua kizin. \x + \xo 4:5 \xt Yo 3:31, 15:19\x* \v 6 Mi niam ŋgoŋana ki Krisi na, Anutu ta iŋgo yam. Tana tomtom ta so iute Anutu, nako ileŋleŋ la sua tiam. Mi zin wal ta so tiute i som, nako tileŋleŋ la sua tiam som. Ina zaala tabe tikilaala uraata ki Bubuŋana ta imar pa Anutu mi ipiyotyooto sua ŋonoono na, mi uraata ki bubuŋana sananŋana ta ipandelndel zin tomtom na. \x + \xo 4:6 \xt Yo 8:47, 10:26+\x* \s1 Iti bela tuur lelende pizin tomtom \p \v 7 O niom wal tio, iti ta boozomen bela tuur lelende par piti. Pa ina Anutu mbulu kini ŋonoono. Tana tomtom ta sombe iurur leleene pizin tomtom, ina Anutu ikami ma iwe popoŋana mi iwe ni lutuunu kek. Mi ni iute kat Anutu. \v 8 Mi sombe tomtom sa iurur leleene pizin tomtom som, na ni iute Anutu som. Pa mbulu ki tuur lelende pizin tomtom, ina Anutu mbulu kini ŋonoono. \p \v 9 Indeeŋe ta Anutu iŋgo Lutuunu tamenŋana ma isu toono ti bekena iwe zaala piti ma takam mbotŋana ki Anutu na, Anutu iswe kat mbulu kini ta iurur leleene piti na. \x + \xo 4:9 \xt Yo 3:16; Ro 5:8, 8:32\x* \v 10 Mbulu ki tuur lelende pa Anutu, ina ambai. Tamen iti takam kat som. Mi Anutu na, ni iurur kat leleene piti. Kere. Ni leleene isaana piti, mi iŋgo itunu Lutuunu ma isu toono, bekena ikam murindi mi imeete pa sanaana kiti. \x + \xo 4:10 \xt Yo 15:16; Ro 3:24; Tit 3:4+; 1Yo 2:2\x* \p \v 11 O niom wal tio, sombe Anutu iur leleene piti ta kembei, na iti tomini, bela tuur lelende par piti. \x + \xo 4:11 \xt Mt 18:33; Yo 15:12+\x* \v 12 Ŋonoono, tomtom sa ire kat Anutu pasa zen. Tamen sombe tu'urur kat lelende par piti, ina iswe kembei Anutu imbotmbot raama iti, mi mbulu kini ta iur leleene piti na, iur ŋonoono piti kek. \x + \xo 4:12 \xt Yo 1:18; 1Tim 6:16\x* \p \v 13 Iti tuute: Itiŋan Anutu taparlup ma tombotmbot. Paso, ni ikam Bubuŋana piti kek. \x + \xo 4:13 \xt 2Kor 1:22\x* \v 14 Tamanda Anutu, ni iŋgo Lutuunu ma isu bekena iwe ulaaŋa piti tomtom ta tombotmbot toono ti. Mi niam ti, amre kat uraata kini tana, mi amkilaala ka uunu. Tanata ampombolmbol ka sua. \v 15 Tana sombe tomtom sa iswe urlaŋana kini ila iwal matan ma iso “Yesu, ni Anutu Lutuunu ŋonoono,” inako ziru Anutu tiparlup zin ma tiwe tamen. \v 16 Mbulu ki Anutu ta iurur leleene piti na, iti tikilaala mi tuurla kek. \p Mbulu ki tuur lelende pizin tomtom, ina Anutu mbulu kini ŋonoono. Tana iti sombe tombotmbot la mbulu tana mi tototo, inako itiŋan Anutu taparlup ti ma tombotmbot. \x + \xo 4:16 \xt 1Kor 13:13\x* \v 17 Naso mbulu kini tana imbol pa lelende, mi indeeŋe nol biibi tabe Anutu itiiri iti pa mbulu kiti i, inako tomoto som, mi temender la kereene uunu raama lelende ambai. Paso, indeeŋe ta tombotmbot su toono na, takamam mbulu ki Krisi. \x + \xo 4:17 \xt Yems 2:13; 1Yo 2:28, 3:19+\x* \v 18 Sombe tomtom sa ikilaala kat Anutu mbulu kini ta iurur leleene piti tomtom, inako imoto i mini som. Pa motoŋana uunu imbot la ŋgar kiti tau toso Anutu ko iur kadoono sananŋana piti. Mi sombe tomtom sa imototo Anutu men, ina iswe kembei mbulu ki Anutu tau iurur leleene piti tomtom, ina imbol pa tomtom tana leleene zen. \p \v 19 Anutu, ni iur leleene piti muŋgu, tanata iti tu'urur lelende pini mi zin tomtom. \v 20 Tana sombe tomtom sa iso ni iurur leleene pa Anutu, mi tamen iurur koi pizin toŋmatiziŋ ta ki Krisi i, na ni ipakaam. Pa zin toŋmatiziŋ kini tana na, ni ire kat zin. Tamen Anutu na, tomtom sa irao ire kati som. Tana sombe tomtom sa iurur leleene pizin tomtom som, na ni iurur leleene pa Anutu som tomini. \v 21 Tanata Krisi ikam tutu tiŋgi piti: Tomtom ta sombe iur leleene pa Anutu, na bela iur leleene pizin toŋmatiziŋ kini ta ki Krisi i tomini. \x + \xo 4:21 \xt Mt 22:39; Yo 13:34+; Ep 5:2; 1Tes 4:9\x* \c 5 \s1 Tikiskis urlaŋana kiti, to tilip pa toono mburaana \p \v 1 Tomtom ta so iurla ki Yesu kembei ni Mesia, na ni Anutu ikami ma iwe popoŋana mi iwe ni lutuunu kek. Mi tomtom ta sombe iur leleene pa Tamanda Anutu, inako iur leleene pa Anutu lutuunu bizin tomini. \x + \xo 5:1 \xt Yo 1:12+\x* \v 2 Mi iti tuute: Zaala tabe tuur lelende pa Anutu lutuunu bizin, ina ta kembei: Tuur lelende pa Anutu mi tototo tutu kini. \v 3 Pa zaala tabe tuur lelende pa Anutu i, ina ta kembei: Matanda iŋgalŋgal tutu kini mi tototo. Mi tutu kini tana ipata piti som. \x + \xo 5:3 \xt Mt 11:30; Yo 14:15,21+\x* \v 4 Pa koroŋ boozomen ta Anutu ipiyooto, inako ilip pa toono mburaana. Mi zaala tabe tilip pa toono mburaana na, imbot la urlaŋana kiti. \x + \xo 5:4 \xt Yo 16:33; Ep 6:16\x* \v 5 Asiŋ ta iliplip pa toono mburaana? Ina ni ta iurla kembei Yesu, ni Anutu Lutuunu ŋonoono. \x + \xo 5:5 \xt Ro 8:37; 1Kor 15:57\x* \s1 Mbulu pakan ta iswe kembei Yesu ni Anutu Lutuunu \p \v 6 Yesu Krisi, ni isu toono ma iwe tomtom, ikam yok, mi siŋiini ireere ma imeete. Tana ikam yok men som. Ikam yok, mi siŋiini ireere ma imeete. Mi Bubuŋana ta ipombolmbol ti be tuurla kini. Paso, Bubuŋana, ni izzo sua ŋonoono men. \v 7 Tana koroŋ tel ta tipombolmbol ti be tuurla ki Yesu, ina ta kembei: \v 8 Bubuŋana Potomŋana, mbulu tau ipet pa Yesu indeeŋe ni ikam yok, mi mbulu tau ipet pini indeeŋe siŋiini ireere ma imeete. Koroŋ tel tana, ta un tamen mi tipombol Yesu sua kini. \p \v 9 Sua ta tomtom tizzo be tipombol tomtom toro sua kini na, iti takanan la mi toso ina ŋonoono. Mi Anutu sua kini na, ilip pa tomtom sua kizin. Tana sua tau ni iso bekena ipombol Lutuunu sua kini, na iti irao takan la kat. \x + \xo 5:9 \xt Yo 5:32+, 8:17+\x* \v 10 Tomtom ta sombe iurla ki Anutu Lutuunu, inako iyamaana la leleene kembei koroŋ ta ni iurla, ina koroŋ ŋonoono. Mi sombe tomtom sa iurla kini som, ina ni ire Anutu kembei ni tomtom pakaamŋana. Pa sua tau Anutu iso bekena ipombol Lutuunu sua kini na, tomtom tana iurla som. \x + \xo 5:10 \xt Ro 8:16\x* \v 11 Sua ta kembei: Mbotŋana ki Anutu ta iseeŋge iseeŋge mi ila na, Anutu ikam piti kek. Mi itunu Lutuunu ta iwe zaala piti be takam mbotŋana tana. \x + \xo 5:11 \xt Yo 1:4, 3:16, 17:3\x* \v 12 Tana tomtom ta sombe ziru Lutuunu tiparlup zin ma timbotmbot, na ni ikam mbotŋana ta ki Anutu i kek. Mi tomtom ta sombe ziru Anutu Lutuunu tiparlup zin som, na ni ikam mbotŋana ta ki Anutu i som. \x + \xo 5:12 \xt Yo 3:36, 5:24\x* \s1 Mbulu ki suŋŋana \p \v 13 Sua boozomen taiŋgi, nio aŋbeede ima piom wal tau kuurla ki Anutu Lutuunu i bekena aŋpombol yom ma kuute kat ta kembei: Niom kakam mbotŋana ta ki Anutu i kek. \x + \xo 5:13 \xt Yo 20:31\x* \p \v 14 Tana iti tomoto be tusuŋ Anutu pa kosa sa pepe. Pa sombe tusuŋi pa koroŋ sa, mi koroŋ tana irao pa ni leleene mi ŋgar kini, na ni ko ileŋ ti pa. \x + \xo 5:14 \xt Yo 14:13, 16:23\x* \v 15 Iti tuute: Anutu, ni ileŋleŋ suŋŋana kiti totomen. Tana sombe tusuŋi pa lende koroŋ, na ni kola ikam piti. \p \v 16 Iti sombe tere toŋmatiziŋ kiti sa ikamam sanaana, mi tamen sanaana kini tana iyembut kati pa Anutu som, na lende uraata be tusuŋ Anutu be iurpe i, mibe ikami ma imiili mini pa mbotŋana ta ki Anutu i. Kokena imbotmbot ta kembei, to kaimer ila lene kat. Mi zin wal tau tipizil kat ndemen pa Krisi, mi lelen be tikiskis sanaana kizin, ina nio aŋso kan sua som. Pa wal ta kembei na, len zaala sa mini som. Tana zin ko tila len. \x + \xo 5:16 \xt Mt 12:31+; Ibr 6:4+, 10:26+\x* \v 17 Ŋonoono, sanaana ta boozomen ipasaana iti pa Anutu mataana. Tamen sombe tomtom titooro zin mi tizem sanaana kizin na, zin ko tila len som. Ko timbot ambai. \s1 Sua pemetŋana \p \v 18 Iti tuute: Tomtom ta sombe Anutu ikami ma iwe popoŋana mi iwe ni lutuunu kek, nako irao inoknok sanaana kamŋana mini som. Pa ni ta iyooto pa Anutu na, ko mataana pa tomtom tana. Tana Tomtom Sanaana ko irao be ikiskis tomtom tana na som. \x + \xo 5:18 \xt Yo 17:15; 1Yo 3:9\x* \v 19 Mi iti tuute: Anutu ikam ti ma tewe lutuunu bizin kek. Mi tomtom boozomen ki toono ti, na som. Tomtom Sanaana ta ikamam peeze pizin. \x + \xo 5:19 \xt Ga 1:4\x* \v 20 Mi iti tuute ta kembei: Anutu Lutuunu imar isu toono, mi ipei ŋgar kiti bekena tuute kat Anutu ŋonoono mi tesekap la kini. Mi itiŋan Lutuunu Yesu Krisi taparlup ti ma tewe tamen kek. Yesu, ni izzo sua ŋonoono men, mi ni Anutu ŋonoono, mi ni ta ikam mbotŋana ki Anutu piti. \x + \xo 5:20 \xt Yo 17:3\x* \p \v 21 O lutuŋan, motoyom iŋgal ituyom, mi kombot molo pizin merere pakaamŋan. \x + \xo 5:21 \xt 1Kor 10:14; 2Kor 6:16\x*