\id TIT - Madak Bible [mmx] -Papua New Guinea 2011 (DBL 2015) 
\h Taitas 
\toc2 Taitas 
\toc1 Taitas 
\toc3 Ta 
\mt1 Taitas  
\mt2 Lovoang At Ne Pol  //  Saparap Ne Taitas  
\imt1 Levelinga Loklox Axasep  
\imt2 Lamaares 67 A.D.  
\ip Taitas neni xopmen laradi me Judaia, ketla mumu mun levenanasa at ne Pol, neni ga nunu at ne Iesu Karisito. Ap mo lavatpas at ne Pol ti tong asu Lagale Lavavang, ne Taitas neni lara atdi la nedi diga emu tangtagap amisik. Pol ga riki ne Taitas la ni gat pas uto Korin ga gepura nga. Melemu ne Pol ga tong i ri ne Taitas la neni ga ravasu ngan laradi gomgo mavana at luvuttadi nunu diga nemen to at losoxan Krit.  
\iot Lengkot silok keneng at na lovoang  
\io1 \ior 1:1-4\ior* Lavapaase momo at ne Pol ti ne Taitas.  
\io1 \ior 1:5-16\ior* Lempapaase mumu luvuttadi amgomgo at limixin nunu.  
\io1 \ior 2:1-15\ior* Levenanasa mumu leveloklok i nunuan.  
\io1 \ior 3:1-11\ior* Leveloklok nunuan ti lorooro at luvuttadi nunu.  
\io1 \ior 3:12-15\ior* Lentaba lempapaase bok at ne Pol la lavapaase abeese.  
\c 1  
\s1 Lavapaase Axasep  
\p
\v 1 Nenia ne Pol, lasaxaruki at ne Moroa la lun pavang at ne Iesu Karisito. Nenia a gugu rik lox alolos lununu at lavaanat soxolik at ne Moroa. Nia a vanasa nom limixin mi levelinga ruturun at ne Moroa xusu lorooro atdi nan manton tino,  
\v 2 \x * \xo 1:2 \xt Kl 1:27\x*la dinam doma voovo ri lorooro avolo. Na lorooro avolo ne Moroa ga tong ali i ganoxa at lereot. La levelinga ren i ruturun tinotno, neni xopmen laradi xaxarang.  
\v 3 \x * \xo 1:3 \xt Ep 1:9-10; Ta 2:10; 3:4; 1 Ti 1:1,11\x*La neni ga lok katling na levenaleng kusu neni na lox asuvos na levelinga mumu lorooro avolo ri limixin. La neni ga soxolik ka ia xusu nenia ana tong asu nom levelinga ren. Neni ne Moroa la neni Laradi Loklox Arooro atnedik.   
\p
\v 4 \x * \xo 1:4 \xt 2 Ko 8:23; Ga 2:3; 2 Ti 1:2; 4:10; Ro 1:7\x*Nenia a malagan na levelinga ru ne Taitas. Nenu u lok ngan ne nuruk tino, mila nenu u nunu at ne Iesu Karisito xerekngan ia.  
\p Letaba nabalamu mi lenmila tu boro at ne Moroa ne Temen dik eburu mi ne Iesu Karisito, Laradi Loklox Arooro atnedik.   
\s1 Lugugu At Ne Taitas To At Losoxan Krit  
\p
\v 5 Nenia aga lok li u, ne Taitas, to Krit la aga on basinge u. Lavasuun teren keretna. Leventaba leven gugu at lotu to Krit kovisi na sixit avukat. La a vara i do una gugu axap nom levempanga nenia goxo epovo na gu axav i. Una soxolik ka tuvuttadi mukun ti lox ase limixin at laraogu lotu keneng at levenmenemen getgesara. Una lox i na, kerekngan nia aga tong i ru gano.  
\v 6 \x * \xo 1:6 \xt 1 Ti 3:2-7; 2 Ti 2:24-26\x*Loklok ap mo luvuttadi mukun na lok nunuan la nedi getgesara dina epot ka leges atkin mun, la laxamdak mi laxaalik atdi dina nunu at ne Iesu, la loklok atdi nan manton kusu limixin petpes noxo epovo na tong i do nom laxamdak mi laxaalik di lox amisik laxakapmek, la kopmen dinang tonga res.   
\p
\v 7 \x * \xo 1:7 \xt 1 Ko 4:1\x*Nedi nom luvuttadi amgomgo dina lok tatao lugugu at ne Moroa maxeneng at lotu ren. Kuren la lorooro atdi nan manton at lemeren limixin. Di noxo paase xuxurung. Nemen ditak musak soso, di noxo inin tangtangku mi lengkadan lolos. Nemen dita vesep. Nemen dita vavara pilas solo.  
\v 8 Ketla nedi dina lok maraose mi limixin boro vetpes. Dina mumu asu loklok i nunuan ti lok tooro limixin. Lodoxoma atdi na lox avukat mun. Dina mumu asu loklok i nunuan. Loklok atdi xopmen taxakapmek teren. La di epovo ri lok tatao avukat luruptuvuk atdi basinge lempanga ua xopmen na lox avukat.  
\v 9 \x * \xo 1:9 \xt 2 Ti 4:3; Ta 2:1\x*Nedi dinam tebeng lolos levelinga ruturun at ne Iesu, kerekngan nia aga lox ase vam di min. Dina nemen kuren kusu dina lox alolos lununu at limixin mi levelinga ik mokso, la kusu dina lox akmokso lodoxoma atnedi limixin di xopara na mumu asu levelinga at ne Iesu.   
\p
\v 10 \x * \xo 1:10 \xt 1 Ti 4:7\x*Una soxolik ka nedi, loklok atnedi in manton kerepmo, kusu dina sep pepe buaang nedi limixin nunu ro Krit ding tonga xepe levelinga ruturun. Mo limixin di paase gamasa mun la di babala arup limixin. Nedi limixin me Judaia, mo dim tebeng alolos levelinga at ne Moses.  
\v 11 \x * \xo 1:11 \xt Jo 10:12; 1 Pi 5:2; 2 Ti 3:6\x*Una sep pepe di xusu di noxo vaase bok ba ro xeneng at laraogu lotu, mila dik lox ase limixin mi levelinga xopmen nak mokso la kerepmo dik lok kapmek lununu at limixin la dik lok kapmek bok lixitkis koetemen. Di lok na lavanga xusu dina lok kaka levempilas la na loklok atdi i lok kapmek tinotno.   
\p
\v 12 Lara leeme vapaase me go Krit ga lok keretna, “Limixin me Krit nedi limixin kaxarang, loklok atdi i lok kapmek ngan lababo sio la nedi dik molo at lugugu la di xoxo anan amisik.”  
\v 13 \x * \xo 1:13 \xt 2 Ti 4:2\x*Na levelinga ren i ruturun. Kuren la una vaase sok di, kusu dina tu atmatkun at lununu atdi.  
\v 14 \x * \xo 1:14 \xt 1 Ti 4:7\x*Una paase lolos bok tidi xusu di noxo mumu asu leventetere at lubung mixin me Judaia, la kusu di noxo mu asu levelinga atnedi ding tonga aie levelinga at ne Moroa.  
\v 15 \x * \xo 1:15 \xt Mt 15:11; Ro 14:20\x*Di lok do leventaba leveluxa i xaala. Ketla i lox avukat do limixin nunu dina anan leveluxa axap. Nedi limixin kakapmek kopmen dina nunu at ne Iesu Karisito la di ke xepe leventaba leveluxa mila lodoxoma atdi xopmen na lox avukat la loklok atdi i lok bilinga.  
\v 16 \x * \xo 1:16 \xt 2 Ti 3:5; 1 Jo 1:6; 2:4\x*Di tong i do di nunu at ne Moroa, ketla kopmen na ruturun. Mila levempanga nunuan kopmen na ravasu at lorooro atdi. Loklok atdi i lok kapmek at lemeren ne Moroa la at lemeren limixin. Nedi limixin tongtonga xepe mun, la dixo epovo na lok tevempanga i nunuan.   
\c 2  
\s1 Leveloklox Ase Nunuan Ti Luvuttadi Nunu  
\p
\v 1 \x * \xo 2:1 \xt Ta 1:9\x*Ketla nenu ne Taitas, una lox ase limixin nunu mi loklok nunuan ik sixit eburu mi levelinga at ne Moroa.  
\v 2 Una lox ase luvuttadi mukun keretna. Di noxo inin tangtangku mi laxadan lolos. Dinam tebeng loklox avukat kusu limixin dina lok ngangao atdi. Levempanga axap dina lox i, na lox avukat mun la lununu atnedi nat kis aulis. Dina umsu mi labalamu. Dola teventaba dina lok tong pen di, di noxo subu, ketla dinaba tu atmatkun at lununu atdi.   
\p
\v 3 \x * \xo 2:3 \xt 1 Ti 3:11\x*La kerepmo bok una tong i ri lavakin mukun keretna. Luruptuvuk atnedi na dadat la nan manton. Di noxo tere mumu tara. Di noxo inin amisik lengkadan lolos. Ketla loklok nunuan na ravasu at lorooro atdi, kusu limixin dina ven di la dina mumu asu nom loklok nunuan atdi.  
\v 4 Loklok atdi na lox avukat, kusu dinaba epovo na tong asu levelinga ri lavakin maxat keretna. Dina balamu lavatlok atdi la dina balamu laxamdak mi laxaalik atdi.  
\v 5 \x * \xo 2:5 \xt Ep 5:22\x*Dina mumu asu loklox avukat. Luruptuvuk atdi na dadat. Dina gugu avukat to xolonu atdi. Dina lok tooro limixin axap. Dinang tonga res at levelinga at lavatlok atdi. Dina mumu asu luruptuvuk nunuan, kusu limixin maxamang at lotu di noxo epovo na tong i do levelinga at ne Moroa i lok kapmek.   
\p
\v 6 La kerepmo bok una tong i ri luvuraau maxat do dina mumu asu loklox avukat.  
\v 7 \x * \xo 2:7 \xt 1 Ti 4:12; 1 Pi 5:3\x*At levempanga axap nenu una lok leveloklok i nunuan ngan lampoovo ridi xusu nedi bok dina lok levempanga nunuan. Dola una lox ase limixin, una paase ruturun tidi la levelinga ram nak sixit nunuan.  
\v 8 \x * \xo 2:8 \xt 1 Pi 2:15\x*Una vavang bok mi levelinga nunuan, kusu nedi di munepen midik, di noxo epovo na vaase mumu dik, ketla dinaba lok mamangan.   
\p
\v 9 \x * \xo 2:9 \xt 1 Ti 6:1\x*La una tong i ri lavasaxaruki do nedi dinang tonga res at luvuttadi amgomgo atdi at levempanga axap. La dina gugu avukat kusu luvuttadi amgomgo atdi dina lok momo mi lugugu atdi. La nemen di guta vorang linga mi levelinga xapmek tinedi.  
\v 10 \x * \xo 2:10 \xt Ta 1:3\x*Nemen ditap kip pilo xaka levempanga at luvuttadi amgomgo atdi. Ketla dina mumu asu loklok nunuan kusu luvuttadi amgomgo atdi dinaba ven i, do di epovo na gugu avukat at levempanga axap. Dina mumu asu na leveloklok kusu limixin kopmen dina nunu at ne Iesu dinaba ven kibis i do levelinga at ne Moroa, Laradi Loklox Arooro atdik, i lox avukat tinotno.   
\p
\v 11 Nom limixin nunu dina mumu asu avukat levelinga at ne Moroa, mila ne Moroa ga lox asuusu letaba nabalamu ri limixin axap. Neni ga riki ne Iesu Karisito xusu na lox arooro di.  
\v 12 \x * \xo 2:12 \xt 1 Jo 2:16; Ep 1:4\x*Kuren la ata ke xepe leveloklok kakapmek keretna. Ata ke xepe lorooro xapmek. Nemen dik ta ngaongao ri levempanga at na lavatbung menemen. Nemen dik gutak lok tangtangku, ketla lorooro atdik na dadat. La ata lok mo levempanga ne Moroa i vara i at na lavatbung menemen kopok.  
\v 13 \x * \xo 2:13 \xt 1 Ko 1:7; Pl 3:20\x*La kerepmo atam tebeng loklox avukat ap mo levenaleng atat kis tangais ti mo langsangan laaleng avukat, la lovotpot nunuan at ne Iesu Karisito, neni ne Moroa silok atdik la neni Laradi Loklox Arooro atdik. Neni naba rupot mi lisisixam silok at ne Temen.  
\v 14 \x * \xo 2:14 \xt Ga 1:4; Pas 19:5; Lal 7:6; Sam 130:8; Isi 37:23; 1 Pi 2:9\x*Neni ga raba i xusu neni na un kaka amlong nedik basinge laxakapmek atdik ngan limixin melemelengan la kusu tana nemen ngan limixin teren kusuk mun la tana lolos ti lok leven gugu nunuan.   
\p
\v 15 \x * \xo 2:15 \xt 1 Ti 4:12\x*Na levelinga a tong pam i ru, ne Taitas, una anasa limixin me Krit min, kusu una lox alolos lorooro atdi mi na levelinga. La kerepmo bok una vaase sok di, atla kopmen torooro avukat atdi. La tara atdi guta lox abulubun kepe u, mila nenu leeme vapaase at ne Moroa.   
\c 3  
\s1 Luruptuvuk At Limixin Nunu  
\p
\v 1 \x * \xo 3:1 \xt Ro 13:1-7; 1 Pi 2:13-14\x*La ne Taitas, una tong box i ri nom limixin nunu do dina doxoma mumu lixitkis atdi maxopok at lagavaman mi lavaeme silok. La dinang tonga res at levelinga atdi la dina gagas kusu dina lok leven gugu nunuan,  
\v 2 \x * \xo 3:2 \xt Pl 4:5\x*la di noxo paase xapmek mumu tara. Ketla limila na nemen at lebelen di, dina balamu limixin, la dina lok ngangao ruturun at limixin axap, limixin nunu la limixin bok maxamang at lotu.   
\p
\v 3 \x * \xo 3:3 \xt 1 Ko 6:11; Ep 2:2; 5:8\x*Gano nedik limixin ta goxoklen lorooro avukat, ta goxo ronga res at levelinga at ne Moroa la levelinga bok at lavaeme silok. Satan ga xarang dik la tagara ngaongao ri levempanga at na lavatbung menemen. La taga mumu mene nga lavavara atnedik. Lorooro atdik ga umsu mi laxakapmek mi levereven peves at lempanga at limixin petpes. La limixin diga musak dik la ta goxo epen avukat.   
\p
\v 4 \x * \xo 3:4 \xt Ta 1:3\x*Ketla lebelen tuntun la labalamu at ne Moroa, Laradi Loklox Arooro atdik ga rupot,  
\v 5 \x * \xo 3:5 \xt 2 Ti 1:9; Ep 5:26; Jo 3:5\x*la neni ga lox arooro dik. Neni goxo lox arooro dik mumu leven gugu nunuan atdik. Lebelen tuntun teren ni lavasuun at loklox arooro ren. Moroa ga lox arooro dik keretna. Loroonan Kaala ren ga gos kepe vam leveloklok kakapmek atdik la ga raba dik mi livipisik amaxat la lorooro maxat.  
\v 6 \x * \xo 3:6 \xt Gu 2:17-18\x*Moroa ga sak tiki Loroonan Kaala ren saparap dik kusu na lok tooro dik. I epovo xuren, mila ne Iesu Karisito, Laradi Loklox Arooro atdik, ga uu nop loklok atdik.  
\v 7 \x * \xo 3:7 \xt Ro 3:24\x*Kerepmo ne Moroa ga lox asepmus dik mumu letaba nabalamu ren la kerepmo ga tong atkatla li i do nedik limixin manmanton tino. La nedik tanaba ruuna ka lorooro avolo, mo dik tat kis tangais i.  
\v 8 Na levelinga mumu loklox arooro at ne Moroa i ruturun. Una lolos ti tong asu amisix i na ri limixin nunu me Krit, kusu dina lolos ti lok leven gugu nunuan. Na leven gugu nunuan i lox avukat la ik lok tooro limixin axap.   
\p
\v 9 \x * \xo 3:9 \xt 2 Ti 2:14,16,23\x*Ketla nemen uta vetep mi levelinga at levempanga gamasa. Na levelinga i lok ngan ta levenasen at lavalabat at lubung mixin me Judaia. La i lok ngan bok levelinga ik lok to xeneng at Laulis Linga at ne Moses. Una ke xepe na levempanga, mila na levempanga noxo lok tooro limixin nunu.  
\v 10 \x * \xo 3:10 \xt Mt 18:15-17; 2 Jo 1:10\x*Una vaase sok nege taradi i lok leven ekarakat. Do neni move na lox axis epeseves limixin, una vaase sok amu box i. Dola neni noxo ronga res at levelinga ram, nemen utat kis etangas eburu min.  
\v 11 \x * \xo 3:11 \xt 1 Ti 6:3-5\x*Una lox i xuren mila limixin kerepmo lodoxoma atdi i xaxarang arup di la lorooro atdi i umsu mi laxakapmek. La mo laxakapmek teren i lox asuusu i do levelinga bok teren i lok kapmek.   
\s1 Levelinga Loklox Axap  
\p
\v 12 \x * \xo 3:12 \xt Ep 6:21-22\x*Leventaba levelinga bok na, nenia ana tong i ru. Ana sak tiki ne Atemas kopla ne Tikikas saparav u. Dola neni na rupot, neni na lok kun u la una lolos ti vot pasa ia ro at lemenemen Nikopolis. Nenia anaba nemen go at leven gaaling at laavat.   
\p
\v 13 \x * \xo 3:13 \xt Gu 18:24; 1 Ko 3:5-6; 16:12\x*La una lok tooro avukat ne Sinas, laradi likling at levelinga, eburu mi ne Apolos at lavatpas atdu. Una lok taba du mi levempanga duk pakes tin ti mo lavatpas.  
\v 14 \x * \xo 3:14 \xt Ep 4:28; Ta 2:14; Mt 7:19\x*La limixin axap atnedik, dina lolos amisik ti lok leven gugu nunuan kusu dinaba lox epovo lavakpakes atdi la dina lok tooro limixin petpes.   
\p
\v 15 Nema eburu mi limixin nunu dik lok de, ma lox aonon lavapaase momo ru. Una raba bok lavapaase momo atnema rinedi limixin di etangas minema xeneng at lununu atnedi.  
\p Letaba nabalamu na nemen eburu minemi axap. I ruturun.