\id ACT - Bargam NT [mlp] -Papua New Guinea 2001 (web edition -2012 bd) \h Aposel \toc1 Aposel Yesus ago kabiy emiyta giwagamun \toc2 Aposel \toc3 Ap \mt1 Aposel \mt2 o \mt2 Aposel Yesus ago kabiy emiyta giwagamun \imt1 Gamuk ameb lehaqta \ip Wagam ka in Yesus ago Aposel kabiy emiyta giwagamun Luk-mo mar tonta usaq. Teq wagam ka in Yesus awagamun dimunta Luk mar tonta na tutim lehaqta. Yesus in Amamgo hib muleqeq tilehnan haqad in ago disaipel kazaq gibilan, God ago Bugaw Dimunta ne giholib bolid teq ne zaway diq iyeq ya ihol awagamun uliq Jerusalem-ub tibilaq daqay ham. Bilaqad teq ne saw giger Judiya-ib teq Samariya-ib wagam na bilaqad teq ne og saw bunmo leheq luwad ya iwagamun na tibilaq daqaymo ham. Haqan Luk ago wagam ka in nazaq diq lahta. God ago Bugaw Dimunta Aposel giholib bolan danmeb in uliq Jerusalem-ub Yesus abin tibilaqiy (Aposel 1.1-8.3). Bilaqad teq in saw giger Judiya teq Samariya gigo saw ban lehad in Yesus awagamun bilaqim bilaqim a lehiy (Aposel 8.4-12.25). An abeb Pol gwahtiqim in Yesus ago gamuk a lehim og saw kabemmo bilamta (Aposel 13.1-28.31). \ip Teq wagam ka in daq araq ayahta giqisihunaqta na kazaq. Aposel in gigo zawayib Yesus ago kabiy a hi em yaqay. Haiqgam. Yesus bilamta nazaq diq Bugaw Dimunta in giholib bolim zaway negsa in Yesus ago kabiy emad luw yaqayta. \ip Luk ago kamub mataw kabemmo in Yesus ago on mataw gimalib nan emeq bilaq yaqay, Uliq saw edob Krais ago on mataw osayta nab bab eraqaqta haq yaqay. On mataw na in gigo suleq amalib mataw ginad walebolad gigem wizsa in an wolad saw garak ayahmo emayta haq yaqay. Teq Aposel giwagamun kab i daq na alulin ahol waq kemauqta. Na in kazaq. Mataw kabemmo Yesus anan helmo haqsa Juda mataw in gibiyad gigem timeqniyyaq. Gigem meqniysa in gimo bab na eman eraqyaqta, Yesus ago on mataw gidanin qwaygo haqad. \ip Teq kam nagab mataw asor era Pol anan bilaq yaqay, In Aposel diq a haiq haq yaqay. Haqsa Luk in Pol adanin qwaynan haqad Pol ezaq tonim Aposel iyta na awagamun in ame ezeqmanmo wagam kab mar tonta. Ameb diq Pol in Yesus muzinad a hi luwta. Haiqgam. In zaway diq iyeq Yesus ago on mataw giwazid woq yaqayta. Teq abeb Yesus in Pol lilewunim waqim eman in ago kabibiy mat dimunta iyim ago kabiy tiqemyaqta. \c 1 \ms1 Aposel Yesus ago gamuk uliq Jerusalem-ub bilaqiy \s1 Yesus teq God ago Bugaw Dimunta emid boldaqta na abin in bilam \p \v 1-2 Mat ayah Tiyofilus, ya wagam danmeb mar tonta nab Yesus in ago kabiy alulin tiqemim ago kabiy daq emad teq in ago suleq on mataw gibilenad luwsa le God in waqim ad Heven-ib gwalahta na awagamun bunmo ya mar ton nigta. Teq in a hi gwalehadmo in ago Aposel inmo gilumim giwamta na gigo hib gwahtiqim in God ago Bugaw Dimunta ago zaway amalib mataw na kabiy negad gamuk awaz meqinta gibilan. \v 3 Yesus santitiy sorim moqim kayeq ta iyim teq in Aposel gigo hib gwahtimta. Gwahtiqim in gimen daq azawayin inaqta kabemmo giqeman gwahtiqsa Aposel ginad tiqemiy, Helmo Yesus hodhodab tiqeramta haqiy. Sa kam 40 nazaq aduganib Yesus tuteqmo mataw na gimeb gwahtiqad in God ago maror agamukan gibilenyaq. \v 4 Ad in nenaq osad in atoranmo kazaq gibilan, Ne uliq Jerusalem huloseq hi lehiy ham. Ne uliq kab osad nagah ya imam negnan hel diqmo bilamta na ne amen emad osiy ham. Kwaziqmo ya nagah na anan ne tigibilenta ham. \v 5 Ya bilay, Jon yuwibmo on mataw huz negyaqta hay ham. Ari babeq misireqag teq God in ago Bugaw Dimunta ne tinegdaq hay ham. \p \v 6 An abeb Aposel bo Yesus ago hib humab wolim tisusumun ugiy, Iyahta haqiy, Luweq muran kam kab ni Isrel gigo maror woqim usaqta na waz ta eraqid in gigo king inaq a ta iy daqay-ya? haqiy. \v 7 Haqan Yesus gibilan, Ya imam inmo ago zawayib daq bunmo gwahtiqdaqta na akamun tibilaqan usaqta ham. Nagah na ne gigo a haiqta iyan ne kam na ago a hi hurit daqay ham. \v 8 Ta teq God ago Bugaw Dimunta ne giholib ayahmo tuboldaq ham. Bolid teq ne zaway waqeq nagah ne gimeb ahol waqiyta na teq ya iwagamun bunmo ne uliq Jerusalem-ub tibilaq daqay ham. Bilaqad teq ne leheq saw Judiya-ib teq saw Samariya-ib uliq bunmo luwad nab ne yaqgo gamuk na on mataw tigibilen daqaymo ham. Gibilenad teq ne saw giger na gihuloseq og saw bunmo lehad on mataw gibilensa in tuhurit daqaymo ham. \s1 God Yesus waqim ad Heven-ib tugwalah \r (Mak 16.19-20; Luk 24.50-53) \p \v 9 Yesus gamuk na bilaqim tihiqiyan Aposel ahol waqad tursamo God Yesus waqim ad kaitab tugwalah. Gwalehsa onqas tiqim Yesus il tonan Aposel ahol a ta hi waqiy. \v 10 Ad in gime kaitab gwalehad tursamo mataw giger tubusan husta emiyta in gigerab gwahtiqim tituriy. \v 11 Turad in bilaqiy, Galiliy-ib mataw haqiy nagaqgo ne turad kaitab gime gwalehaq? haqiy. Muran God in mat anan Yesus haqayta ka ne gibenab walemim in waqim ad Heven-ib tugwalah haqiy. Teq in Heven-ib gwalehsa ne ahol waqiyta nazaqmo in muleqeq ta gewoqdaqta haqiy. \s1 Mat araq Judas ago ban waqgo Aposel anan bilaqiy \p \v 12 Ari Aposel garah anan Oliv haqayta na hulosim in muleqim Jerusalem-ub wo tilehiy. Garah Oliv na in Jerusalem agerab sinsinmo usaqta, kilomita amulikmo nazaq. \v 13 In garah na hulosim le uliq Jerusalem-ub gwahtiqim bit in os yaqayta nab tilehiy. Lehim in bit na adugan ulilib osayta nab gwalehim tuqosiy. Mataw na ginan kazaq: Pita, Jon, Jems, Andru, Filip, Tomas, Bartolomyu, Matyu, teq Alfiyus atatin Jems teq Saimon mat Rom nenaq bab emyaqta amatin na teq Jems ta araq atatin Judas. \v 14 Mataw na bunmo teq on asor Yesus muzeq inaq leh yaqayta na teq Yesus anen Mariya teq Yesus amagniz inaqmo bunmo in gigem amulikmo iyad tuteqmo in bit adugan nab humab woleq God inaq gamuk emad os yaqayta. \p \v 15 Ari kam araqab on mataw Yesus anan helmo haqad maqbab iyim osiyta 120 nazaq humab wolim ossa Pita in gilikmanib eraqim turad kazaq gibilan, \v 16 Ya iyogniz ham kwaziqmo God ago Bugaw Dimunta Devit aqezab gamuk araq eman gwahtiqsa in Judas-mo anan bilamta ham. An God ago gamuk bilamta nazaqmo Judas ago hib tugwahtim ham. Mat na a hi gwahtiqsa Bugaw Dimunta in anan tibilaqan usta ham. Ussa teq mat na gwahtiqim gamuk na muzinim in mataw dan giqisihunim giqad lehan in Yesus waziyta ham. \v 17 Na ezaqgo in i giyow mat araq iyim in i inaq garabmo kabiy ka wamta ham. \p \v 18 (Teq Judas ago daq meqinta na anawun mani silva waqim a lehim in og araq tizay. Zayim in lehim og nab ban araq meqintab woqim agem muturan in agembekoq bunmo mutbalim gwahtim. \v 19 An abeb mataw Jerusalem-ub osiyta na bunmo in daq na ago huritim in gigo nanib in saw na anan Akeldama tihaqiy. Na in ‘og anednaqta’ haqad in og na anan nazaq biyiy.) \p \v 20 Ari Pita bilam, Gamuk araq Buk Song-ib mar tonan usaqta na kazaq bilam ham. \q1 In ago bit samanmo usan haqad in bilam ham. Ussa mat araq diq bit nab hi osan haqad in bilam ham. \rq Buk Song 69.25\rq* \m Teq buk nab gamuk araq kazaq bilammo ham. \q1 Mat ta araq in ago ban waqeq kabiy eman haqad in bilam ham. \rq Buk Song 109.8\rq* \p \v 21 Nazaq iyan muran i mat araq Judas ago ban waqdaqta na tinagunam ham. Nagunad i mat araq kazaqta waqam ham. Iyahta Yesus i gililewunim giwaqim ginaq leh bolad luwyaqta kam nab mat na in luw osta ham. \v 22 Teq Yesus Jon ago hib lehan Jon huz ugsa mat na in ahol wamta ham. Ad Yesus ago kabiy alulin emsa in ahol wamtamo ham. Teq God i gibenab Yesus waqim ad gwalehsa in nab turtamo ham. Mat araq naqanta in daq nagan bunmo ahol wamta naqmo i ulum kemeq waquq ham. Id teq Yesus hodhodab eraqan in ameb ahol wamta na agamukan in i inaq garabmo tibilaqam ham. \p \v 23 Pita nazaq bilaqan mataw nab osiyta na in mataw gigermo ginan tiqemiy. Araq na anan Josep haqayta. In anan giger Barsabas teq Jastus haqaytamo. Teq ta araq na anan Matiyas haqayta. \v 24 In mataw giger na ginan emim teq in kazaq God buloniy. Iyahta haqiy, ni mataw bunmo gigo gigem tuhuritta haqiy. Ni mataw giger ka gilikmanib mat doqag diq ni wamta na ni i giqisihun haqiy. \v 25 Giqisihunid teq mat na Judas ago ban waqeq in Aposel araq iyeq kabiy ka asor in tisordaqmo haqiy. Judas kabiy ka tuhulosim in moqim saw in osdaqta nab tilah haqiy. \v 26 Haqad in God inaq gamuk nazaq bilaqim tihiqiyan in gig amikmikta giwaqim mataw giger na ginan mar tonim teq hunegiy. Hunegan Matiyas-mo anan tugwahtim. Gwahtiqan in Matiyas waqim Aposel 11 na nenaq tigiwastoniy. \c 2 \s1 God ago Bugaw Dimunta gehitimta awagamun \p \v 1 Ari Juda gigo lotu akaman ayahta anan Pentikos haqayta na tugwahtim. Gwahtiqan mataw Yesus anan helmo haqayta na bit araqab humab wolim tuqosiy. \v 2 Ossa nan saw haiqmo nagah araq ahulan bilaqne tim atoranmo sibaqta ahulan nog Heven-ib hitiqad bit in osiyta na tuwaleq ton bug. \v 3 Samo nagah araq faq amileq nog in gimeb gwahtiqim in tartayad le on mataw amulik-mulikmo gigo hib us. \v 4 Ussa God ago Bugaw Dimunta mataw na giholib ayahmo bolan uliq amo amo gigo nan ginadib bolsa in tibilaq yaqay. \p \v 5 Ari kam nab Juda on mataw God ayon lotu em yaqayta kuluwmo uliq saw bunmo hulosim bolim lotu akaman ayahta na ahol waqnan haqad uliq Jerusalem-ub tuqos yaqay. \v 6 Osad in nagah na ahulan iysa huritad in kabemmo bolim bit nab humab tuwoliy. Humab wolim tursa Yesus ago on mataw na in God ago gamuk bilaqsa mataw biyahta na in gimi gimo gigo nanibmo tuhurit yaqay. Huritad in ginadnad diq tiqem yaqay. \v 7 Ad in gihol turuh nemsa ginadnad emad turad bilaqiy, Ka ezaq diq? haqiy. Mataw kawa gamuk emayta ka in bunmo saw Galiliy-ibtaqmo haqiy. \v 8 Ta ezaq iyan in God ago gamuk bilaqsa i gimi gimo gigo uliq diq ago nanibmo gamuk tuhuritauq? haqiy. \p \v 9-11 I mataw uliq amulikmo a hi bolta haqiy. I asor kantri Partiya-ibta teq kantri Midiya-ibta teq kantri Elam-ubta haqiy. Teq i asor saw Mesopotemiya-ibta teq saw Judiya-ibta haqiy. Teq i asor saw Kapadosiya-ibta teq saw Pontus-ibta teq saw Esiya-ibta haqiy. Teq i asor saw Frigiya-ibta teq saw Pamfiliya-ibta teq kantri Isip-ubta teq i asor saw Libiya-ib uliq Sairin agerab osauqta haqiy. Teq i asor uliq Rom-ubta haqiy. I asor Juda matawmo diqta teq asor in mataw en amo amo i Juda gigo maror ahaqenib iyim muzinayta haqiy. Teq i asor nud Krit-ibta teq kantri Arebiya-ibta haqiy. Mataw gamuk emayta ko in God kabiy awaz meqinta amta na anan bilaqsa i amulik-mulikmo gigo nanibmo tuhuritauq haqiy. \p \v 12 Haqad in bunmo gihol riten lamsa ginad kabemmo emad teq in an tubulon yaqay, Nagah ka alulin ezaq diq haq? yaqay. \v 13 Haqsa ta mataw na asor in hilhil emad bilaq yaqay, Mataw ko wain ayun muturta ayahmo uluwim in gihol agadan iyay daqag haq yaqay. \s1 Pita in Bugaw Dimunta bolta na ago alulin anan bilam \p \v 14 Ari Pita in Aposel 11 na nenaq eraqim turad in dedibmo lileyim on mataw na kazaq gibilan, Ne Juda mataw teq ne mataw Jerusalem-ub bolim osayta na bunmo ham ne gidek emeq yaqgo gamuk huriteq teq ne daq kawa gwahtimta ka ago alulin ne ginad em hasiy ham. \v 15 Ne ginad emay, “Mataw ka yuw atoranta uluwim gifaqin hulosiyta daqagya” haqay ham. Haiqgam ham. Mataw in 9 kilok tarommo kam kazaqtab yuw atoranta ayahmo uluwim gihol agadan a hi iyayta ham. \v 16 Teq daq kawa gwahtimta ka kwaziqmo God ago nantut Joel kam anan bilamta naqmo ham. In kazaq bilam ham. \q1 \v 17 God bilam, Kam abebtanta na bo sinsin tiqiysa teq ya igo Bugaw Dimunta wazbalid on mataw bunmo gimalib tuwoqdaq haqad in bilam ham. Woqsa ne gigo onmin matmatta teq onqonta in yaqgo nantut tibilaq daqay haqad in bilam ham. Teq ya daq lul araq diqta ne gigo mataw minminta na tigiqisihundaiq haqad in bilam ham. Sa ne gigo mataw aseseqta sen qwayeq nagah amo amo ahol tuwaq daqay haqad in bilam ham. \v 18 Kam nab ya igo Bugaw Dimunta wazbalid yaqgo kabibiy mataw bunmo onqonta teq matmatta inaqmo gimalib tuwoqdaq haqad in bilam ham. Woqsa yaqgo kabibiy on mataw na yaqgo nantut tibilaq daqay haqad in bilam ham. \q1 \v 19 Daq nawa teq gwahtiqdaqta nagan gitowun kazaq gwahtiqsa ne ahol tuwaq daqay haqad in bilam ham. Ya daq asor lul araq diqta kaitab ulilib kob emad teq og kab ya inad emsamo nagah amo amo tugwahtiqdaq haqad in bilam ham. Ned teq faq teq faq aqasin ayahmo gwahtiqdaqta haqad in bilam ham. \v 20 Teq ya zeq emid in ahol buliyeq aromriqnaq iysa ya kalam buliyid in kakaqta iyeq ned nog tiqiydaq haqad in bilam ham. Iyahta ago kam ayahta abin inaqta na bo tugwahtiqnan tonsamo daq nagan bunmo tugwahtiqdaq haqad in bilam ham. \q1 \v 21 Kam nab God in on mataw Iyahta ahaqenib iyim lilewunayta na bunmo gilumsiheq tigiwaqdaq haqad in bilam ham. \rq Joel 2.28-32\rq* \p \v 22 Haqad Pita bilam, Isrel-ib on mataw ham ne gamuk ka huritiy ham. Ya Yesus uliq Nasaret-ibta anan tigibilennan ham. God inmo Yesus eman bolta na ago in ne giqisihunnan haqad in Yesus zaway ugsa in ne gilikmanib daq azawayin inaqta amo amo giqeman gwahtiqsa in kabiy awaz meqinta kabemmo giqemyaq ham. Na ago ne tuhuritiyta ham. \v 23 God in mat naqmo ne gibenab eman ne mataw God ago maror asan ban osayta na gibe yahan in mat na ayib dom wolan tumom ham. Ne nazaq emim ne bilaqne negmo gibenab wol eman momta nog tiqiyiy ham. Kwaziqmo daq na bunmo a hi gwahtiqsa God anad emim adan tuwastitayan usta ham. \v 24 Teq in Yesus aholib moqgo santitiy meqinta wamta na walemad in Yesus wazan ta eram ham. Na ezaqgo moq in tuteqmo Yesus wazgo ago zaway biyab haiqta na ago iyan ham. \v 25 Teq kwaziqmo Devit in Yesus anan nazaq bilamtamo ham. In bilam, \q1 Iyahta tutimmo ya imeb ossa ya ahol waqaiqta haqad in bilam ham. In ya iben iqabun ban osad zaway yagsa ya iwaz meqniyad a hi tukdaiq haqad in bilam ham. \v 26 Nazaq iyan ya igem dimniysa Iyahta abin iluwaiqta haqad in bilam ham. \q1 In teq tiqidimun tondaq haqad ya og kab kayeqmo osad ya isan moqdaqta na ago ya inad a hi meqniyaqta haqad in bilam ham. \v 27 Na ezaqgo ham ya moqid teq ni ya ihulosid ya mataw tumoqiyta gigo sawab kuluwa-kuluwmo a hi osdaiq haqad in bilam ham. Teq ni ningo mat tawon diqta na hulosid in asan hodhodab a hi lilihdaq haqad in bilam ham. \q1 \v 28 Ni dante dimunta mataw muzim le os dimunta kuluwa-kuluwmo osaytab gwahtiqayta na ni ya tiqiqisihun haqad in bilam ham. Ad ni teq ya iwaqid ya ningo hib inad dimniysa ninaq tuqosdaiq haqad in bilam ham. \rq Buk Song 16.8-11\rq* \p \v 29 Haqad Pita bilam, Ya imaqbaban ham, ya i gises Devit anan kazaq ne gibilendaiq ham. In kwaziqmo tumomta ham. Moqan in tiyay toniyta ham. In ago hodhod na i gilikmanib usim bo muran kawa in us tutsa i ahol waqauqta ham. \v 30 Teq God gamuk awaz meqinta Devit bulonad in Devit anaynayin araq emid in ago ban waqeq king araq inmo nogta iyeq tuqosdaq haqad in bulonta ham. Haqan Devit in God ago nantut araq iyim iyan in gamuk na alulin anad tiqem has ham. \v 31 Nazaq iyan in God ago gamuk na anadin emad in nagah abeb teq gwahtiqdaqta na ahol kemad in Krais teq moqeq ta eraqdaqta na ago in bilamta ham. In bilam, Krais moqid teq God hulosid mataw tumoqiyta gigo sawab a hi us tutdaq haqad in bilam ham. Teq in bilam, God in asan hodhodab hulosid a hi lilihdaq haqad in bilamtamo ham. \p \v 32 An muran kawa ya ne tigibilen kemaiq ham. God in mat anan Yesus haqayta na wazan tiqeram haqaiq ham. I bunmo ahol tuwawta iyim i anan bilaqauqta ham. \v 33 Yesus hodhodab eraqan teq God in abin emid ayah iy bugnan haqad in Yesus eman inmo aben aqabun ban tuqos wom ham. Os woqim in Amam ago hib Bugaw Dimunta tuwam ham. Amam kwaziqmo ugnan hel diqmo bulonta nazaq ham. Waqim muran in God ago Bugaw Dimunta wazbalan on mataw kawa i osauqta ka gimalib woqan ne daq kaway ka ahol waqad teq ne gidekib gamuk ka tuhuritay ham. \v 34-35 Ne ginad em hasiy ham. Devit ulilib kaitab a hi gwalahta ham. Teq inmo bilam, \q1 Iyahta in yaqgo Iyahta kazaq bulon haqad in bilam ham. Ni ya iben iqabun ban kab ya imen emad ossa ya ningo bab giqemid nisen ahaqenib tiqiy bug daqay haqad in bilam ham. \rq Buk Song 110.1\rq* \p \v 36 Nazaq iyan ne Isrel on mataw bun diqmo gamuk ka hurit kemeq ginad em hasiy ham. God in Yesus, mat ne ayib dom woliyta na eman in i bunmo gigo Iyahta teq i gigo Krais\f + \fr 2:36 \ft Gamuk Krais ka alulin “God mat emid bo i gilumsihdaqta na amatin” haqayta.\f* tiqiy ham. \s1 On mataw kabemmo gigem buliyim yuw huziy \p \v 37 Ari Pita nazaq gibilenan gamuk na mataw giqutil tuqulum. Uluman in Pita ayogniz nenaq kazaq susumun negiy, I gimaqbaban haqiy, teq i ezaq tonam? haqiy. \v 38 Haqan Pita gibilan, Ne bunmo ginad buliyeq ne gigo daq teq ginad meqinta na gileh ugeq teq ne Yesus Krais ananib yuw huziy ham. Id teq God in ne gigo daq meqinta na bunmo giwalemad anadin a ta hi emdaq ham. Ne nazaq tonsa teq God in ago Bugaw Dimunta samanmo naw nog tinegdaq ham. \v 39 Na ezaqgo ham God in ago Bugaw Dimunta mataw negnan hel diqmo bilamta na in ne teq ne gigo onmin teq on mataw God ago hib pesanmo osayta na bunmo inaqmo gimen gamuk na bilamta ham. I gigo Iyahta God in on mataw gililewunid agerab bol daqayta na bunmo in ago Bugaw Dimunta tinegdaq ham. \v 40 Haqad Pita gamuk naqanta kabemmo amalib atoranmo gibilenyaq. Ad in bilaqyaq, Ne God lilewunid in ne gilumsiheq ta giwaqan haqyaq. Giwaqid teq ne mataw meqmeqinta muran kam kab osayta na nenaq araqibmo a hi meqniy daqay haqyaq. \v 41 In nazaq bilaqan teq on mataw kabemmo diq 3,000 nazaq in Pita ago gamuk huritim anan helmo tihaqadmo yuw tuhuziy. Yuw huzim in le Yesus ago on mataw na nenaq an tuwastoniy. \s1 On mataw helmo haqiyta na gigem amulikmo iyim osiy \p \v 42 Ari on mataw helmo haqiyta na in Yesus ago on mataw na nenaq an wastonim tuteqmo in Aposel gigo suleq huritad teq in an ulumsihad teq in humab woleq garab didaq neqad teq in God inaq gamuk tiqem yaqay. \v 43 Sa God in Aposel gibenab daq azawayin inaqta amo amo kabemmo emsa on mataw bunmo ahol waqad teq in God rabunad abin tuwazin yaqay. \v 44 Sa on mataw helmo haqayta na bunmo gigem amulikmo iyim os yaqay. Osad in ginad em yaqay, I gimi gimo gigo es nagah bunmo i wazauqta ka in i bunmo gigota haq yaqay. \v 45 Haqad in gigo og teq in gigo es nagah nagan mataw ta asor gigo hib zayeq amenin waqeq in gigo mataw nagah osgo siqim iyayta nagan gilumsihad tineg yaqay. \v 46 In bunmo gigem amulikmo iyad kam bunmo in le Tempel-ib humab tuwol yaqay. Teq in gigo bit araq araqab humab woleq Yesus abinib bret orqayeq tineq yaqay. Neqad in an alowan tonad ginad dimniysa zib alowabmo tuqos yaqay. \v 47 Osad kam bunmo in God abin tiqiluw yaqay. Sa uliqab on mataw bunmo in Yesus ago on mataw na ginan gigem tidimniy yaqay. Teq kam bunmo Iyahta in on mataw ta asor muturta gililewunad tigiwaqyaq. Giwaqsa on mataw helmo haqayta na gigo dauh kabemmo diq tiqiy yaqay. \c 3 \s1 Pita ayow Jon inaq in mat araq asen meqinta wastitayan dimniy \p \v 1 Ari kam ta araqab 3 kilok imisor Juda mataw God inaq gamuk emayta akamnib nab Pita ayow Jon inaq Tempel-ib tilehiy. \v 2 Lehim in mataw mat araq asen meqinta sorim a bolsa tigibiyiy. Mat na anen agemab nazaqmo hitimta. Kam bunmo mataw mat na soreq a le Tempel agelin ago dan ez anan Awaq Dimun haqayta nab emid osyaqta. Ossa on mataw boleq gel na aduganib loqsa in mani nagah anan sunyaqta. \p \v 3 Ari Pita ayow Jon inaq le Tempel agelin aduganib lo gwahtiqnan haqsamo mat na mani anan tisun nag. \v 4 Sun negan Pita ayow Jon inaq gihol wasihim turad in mat na ahol waninunadmo Pita in tubulon, Ni nime kazaq boleq i giger gibiy ham. \v 5-6 Haqan mat asen meqinta na anad am, Mataw ka nagah tiyagnan haqad in ahol buliyim giger na tigibiysa Pita bulon, Ya mani haiq ham. Teq nagah ya inaq naqmo ya tinignan ham. Yesus Krais Nasaret-ibta na abinib ya ni nibilenaiq ham. Ni eraqeq loq gel ham. \v 7 Haqad in mat na aben aqabnib wazim wazan tiqeram. Eraqim hid naqmo in asen aditin bunmo awaz timeqniy. \v 8 Awaz meqniyan in ahol loyinadmo in dedibmo eraqim turad tiloq gelyaq. Samo Pita ayow Jon inaq Tempel agelin aduganib lo gwahtiqsa mat na in nenaq lehad in sor tiktukad teq in God abin wazan tiqeraqyaq. \p \v 9-10 Sa on mataw bunmo in mat na loq gelad God abin wazan eraqsa ahol waqad ginad tiqemiy, Mat ko tutimmo Tempel agelin ago dan ez anan Awaq Dimun haqayta nab osad mani nagah anan sunyaqta naqmo amatin haqiy. Haqad in mat asen meqinta na tidimniyan ahol waqad in gihol riten lamsa ginadnad diq tiqem yaqay. \s1 Pita Tempel agelin aduganib turad mataw gamuk gibilan \p \v 11 Ari mat na Tempel ago veranda anan Solomon ago veranda haqayta nab in Pita ayow Jon inaq giwazim giqay netsa on mataw bunmo gihol turuh nemsa in gigerab sibim bolim humab tuwoliy. \v 12 Humab wolim tursa Pita gibiyad kazaq gibilan, Ne Isrel-ib mataw ham, nagaqgo ne nagah ka ago ginadnad emad ne i giger gibiy ninunay? ham. Ne towa ginad emay, I gigo zaway inaqta iyim i mat ka wastitay haqay-ya ham. Teq ne ginad emay, I giger God ago mataw dimun diqta iyim i mat ka wastitayan in tiloq gelaq haqay-ya ham. Na haiqgam ham. Ne ginad nazaq hi emiy ham. \v 13 I gisesan Abraham, Aisak teq Jekob gigo God inmo daq kawa ne ahol tuwaqay ka amalib in ago kabibiy mat Yesus abin wazan tiqeraqaq ham. Mat ne waqim bab gibenab emiyta naqmo ham. Pailat in mat na hulosid lehgo bilamta teq haiq ham. Ne mat na gileh ugad bilaqiy, In i gigo a haiq haqad ne bilaqiy ham. \v 14 Mat nawa na in God ago mat tawon diqta iyim in God anad muz bugta teq in ago daq bunmo titnon diqtamo ham. Ta teq ne in gileh ugad ne mat ta araq mataw ginol emaqta naqmo waqnan haqad Pailat bulonan in hulosan ne gigo hib lah ham. \v 15 Lehsa ne mat i giyon os kayeqmo kuluwa-kuluwmo osayta adanteqin wastitay igta na wol eman tumomta ham. Moqan God hodhodab wazan ta eram ham. Eraqim kayeqmo ossa i giger gimeb in ahol tuwawta iyim iyan i agamukan bilaqauqta ham. \v 16 I Yesus anan helmo diq haqauqta ham. Nazaq iyan Yesus aholnan naqmo in mat ka asen eman awaz timeqniy ham. Ne mat ka ahol waqad ne in ago tuhurit kemayta ham. Teq i Yesus anan helmo haqsa Yesus-mo ne bunmo gimeb mat ka ahol wastitayan tidimniy bug ham. \p \v 17 Ya imaqbaban ham. Ya inad emaiq, Ne ginad a hi em hasadmo Yesus ago hib daq meqinta na emiyta haqaiq ham. Sa ne gigo mataw aseseqta nazaqmo in ginad a hi em hasiymo ham. \v 18 Kwaziqmo God in ago nantut giqezab bilam, Yaqgo Krais teq santitiy sordaq haqad in bilam ham. Haqad teq in ne gigo daq meqinta na amalib in ago gamuk bilaqan usta na tuwol net bug ham. \p \v 19 Nazaq iyan ne gigo daq teq ginad meqinta na ne gileh ugad ginad buliyiy ham. Ad ne muleqeq God ago hib ta boliy ham. Id teq God ne gigo daq meqinta na giwalemad anadin a ta hi emdaq ham. \v 20 Ad in kam dimunta negid ne Iyahta ago hib osad ne gigem hastitaysa gihol tisinamoldaq ham. Sa abeb in Yesus emid ne gigo hib tuboldaq ham. God in mat naqmo ne gilumsihgo haqad atowun eman osaqta ham. \v 21 Mat na muran Heven-ib tuqosaq ham. Kwaziqmo God ago nantut tawonta na bilaq yaqay, Kam abebtanta nab teq God in nagah bunmo giqemid mutur tiqiydaq haq yaqay ham. An muran Yesus kam na amen emim osaqta ham. Kam na bo gwahtiqsa teq in muleqeq ta boldaq ham. \p \v 22 Kwaziqmo Moses bilam, \q1 Iyahta God teq ne gilikmanib ne gimaqbab araq emid gwahtiqeq in ago nantut ya nogmo iyeq osdaq haqad in bilam ham. Osad in ne gamuk gibilensa ne in aqez huritiy haqad in bilam ham. \rq Lo 18.15-16\rq* \m \v 23 Ad in bilam, \q1 On mataw in aqez a hi hurit daqayta na bunmo God in gimuzid gibin tihiqiydaq haqad in bilam ham. Gibin hiqiysa in God ago on mataw nenaq a ta hi os daqay haqad in bilam ham. \rq Lo 18.19\rq* \m \v 24 Teq God ago nantut bunmo in gamuk naqanta bilaq toniymo ham. Samuel teq God ago nantut Samuel muzim gwahtiqiyta na bunmo in kam muturta ka anan bilaqiyta ham. \p \v 25 Ari God ago nantut nagan gisesan negmo osayta ham. Ossa God kwaziqmo ne gisesan nenaq an amugan wazim nagah negnan gibilanta na muran negmo tuwaqayta ham. God Abraham inaq an adugan wazim bulon, \q1 Ni nises abeb teq gwahtiqdaqta na amalib ya on mataw en bunmo tigidimun tondaiq haqad in bilam ham. \rq Jenesis 22.18; 26.4\rq* \m \v 26 Nazaq iyan muran God ne gilikmanib ago kabibiy mat na eman gwahtiqim in danmeb ne gigo hib tubol ham. In anad mat na ne gidimun tonad ginad buliysa ne bunmo ginad buliyeq gigo daq meqinta gileh ug daqay haqad in mat na eman ne gigo hib bolta ham. \c 4 \s1 Pita ayow Jon inaq giqirquriy \p \v 1 Ari Pita ayow Jon inaq in on mataw gamuk gibilenad tursamo mataw tamaz emayta na asor teq mataw Tempel-ib hurmey osayta gigo mat danmebta na teq Sadyusi asor in bo tugwahtiqiy. \v 2 Gwahtiqim tursa Pita ayow Jon inaq mataw suleq negad gibilen yaqay, Yesus moqim ta eram haq yaqay. Nazaq iyan on mataw Yesus anan helmo haqayta na moqeq in hodhodab tiqeraq daqaymo haq yaqay. Haqsa mataw aseseqta na in giger gigo gamuk na huritad in ginan gigem \m timeqniy yaqay. \v 3 Gigem meqniysa in giger na giwazim giqad lehim bit giqirquran osayta nab giqeman tuqosiy. Na ezaqgo zeq tuwolehsa imisor diq tiqiyan in babeq teq in giyon hazizir emgo haqad. \v 4 Ta teq on mataw kabemmo God ago gamuk na huritim in helmo tihaqiy. Nazaq iyan mataw helmo haqiyta na gigo dauh kabemmo diq iyim in ginulinqan gwalim 5,000 nazaqmo iy. \s1 Mataw aseseqta Pita ayow Jon inaq hazizirib giqemiy \p \v 5 Ari usim ta eraqim Juda gigo mataw marorta na teq mataw aseseqta na teq mataw Moses ago gunun hurit kemiyta nagan bo uliq Jerusalem-ub humab tuwoliy. \v 6 Humab wolim ossa tamaz mat danmebta anan Anaz haqayta na teq Kayafas teq Jon teq Aleksanda teq tamaz mat danmebta na asenlul matmatta bunmo in humab nab osiymo. \v 7 Osad in Pita ayow Jon inaq giqeman ginognib tursa teq in kazaq tisusumun negiy, Ne zaway ezaqta waqiy? haqiy. Ne nog anan biyad daq na emiy? haqiy. \p \v 8-9 Haqan God ago Bugaw Dimunta Pita aholib ayahmo bolan Pita era tigibilan, Ne Isrel-ib mataw aseseqta teq ne mataw marorta ham i giger mat araq asen meqinta ulumsihta na ago ne susumunay ye? ham. Ad ne mat na ahol ezaq dimniyta na ago ne hurit kemnan e? ham. \v 10 Ari ne bunmo gidek emeq hurit kemiy ham. Sa Isrel on mataw bunmo hurit kemiymo ham. Yesus Krais Nasaret-ibta na abinibmo mat ka ahol dimniyan in kawa ne gimeb tituraq ham. Ne Yesus ayib dom woliyta ham. Teq God hodhodab wazan ta eramta ham. \v 11 Ne bilaqne mataw bit emayta nog iysa ta mat na in bilaqne tituq nog osaqta ham. Sa ne tituq na ahol waqim hunegad anan ‘meqin’ haqiyta ham. Ta teq muran tituq na zaway diq iyim in bit anon bunmo tisor bugaqta ham. \p \v 12 Mat araq i gilumsihdaqta na haiqgam ham. Og kab on mataw bunmo gilikmanib God in mat amulikmoqmo eman gwahtiqim in amomo i gilumsiheq ta giwaqdaqta ham. Na Yesus-mo ham. \p \v 13 Haqsa mataw aseseqta na in Pita ayow Jon inaq gibiyan in uliqabmo matawta suleq a hi emiyta nog iyiy. Ta teq in giger a hi rabad nan atoranmo bilaqsa in gibiyad gihol turuh nemsa ginad em yaqay, Mataw giger ko Yesus inaq luw osiyta haq yaqay. \v 14 Haqad in mat ahol tidimniyta na Pita ayow Jon inaq gigerab tursa ahol waqad in Pita aqez amenin emgo gamuk haiqgam tiqiyiy. \p \v 15 Nazaq iyan in Pita ayogniz nenaq gimuzan le kaunsel bit asan ban gwahtiqsa teq in gimo osad kazaq an tubuloniy. \v 16 I mataw giger ko ezaq gitonam? haqiy. In daq azawayin inaq lul araq diqta tiqemiy haqiy. Eman Jerusalem-ub on mataw bunmo daq na ago tuhuritiy haqiy. I haiq haqamta adanteqin tihiqiy haqiy. \v 17 Luweq daq ka agamukin haresmo on mataw og saw bunmo gigo hib tileh tutdaq haqiy. Nazaq iyan i giger ko gidek wazad gamuk awaz meqinta gibilenid in Yesus ananib mataw gamuk ta hi gibileniy haqiy. \p \v 18 Haqad in Pita ayow Jon inaq gililewunan ta bolan in gamuk araq o suleq araq Yesus ananib ta hi emgo atoranmo gibileniy. \v 19 Gibilenan Pita ayow Jon inaq amenin emim gibileniy, Ne ginad ezaq emay? haqiy. I God anad othasad i negmo gigo gamuk muzinamta na in God ameb daq dimun o daq meqin? haqiy. Daq na negmo ulum kemeq teq ginad emiy haqiy. \v 20 Teq i giqez mugnetgo haiq haqiy. I nagah ahol tuwawta teq i gamuk tuhuritta na ago i tibilaq sireqam haqiy. \p \v 21-22 Haqan mataw marorta na in Pita ayow Jon inaq gigo hib daq meqinta alulin araq ahol a hi waqim in gamuk atoranmo a ta gibilenim teq in gihulosan tilehiy. \p Ari mat aholib daq azawayin inaq gwahtiqan in asen tidimniyta na ago ulig in 40 nazaq uriyamta. Nazaq iyan mataw aseseqta na in on mataw ginadin emad in Pita ayow Jon inaq santitiy araq negnan rabiy. Na ezaqgo on mataw bunmo in daq na ago God abin tiqiluw yaqay. \s1 Yesus ago on mataw in Yesus awagamun bilaqgo azawayin waqnan haqad God buloniy \p \v 23 Ari mataw aseseqta na in Pita ayow Jon inaq gihulosan giger na in giyogniz gigo hib muleqim ta lehim in mataw tamaz emayta gigo aseseqta na teq mataw marorta na giqez titutiy. \v 24 Giqez tutan giyogniz na bunmo huritim in ginad amulikmo iyad God inaq gamuk kazaq emiy. Iyahta haqiy ni kait teq og teq kamis teq saw nagab nagah bunmo giqusayta na inaqmo ni giqam bugta haqiy. Giqem bugim ni nagah nagan bunmo gigo anamren iyim ni giwamuzad osaqta haqiy. \v 25 Kwaziqmo ningo Bugaw Dimunta in i gises Devit aqezab gamuk araq eman gwahtimta haqiy. Gwahtiqsa ningo kabibiy mat na bilam, \q1 Nagaqgo mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigem meqniyaq? haqad in bilam haqiy. Nagaqgo in daq samanta anon a hi emdaqta haresmo emnan ginad emay? haqad in bilam haqiy. \q1 \v 26 Og kab king bunmo in Iyahta inaq bab emnan gihol tuwastitayiy haqad in bilam haqiy. Gihol wastitayim in Iyahta teq in ago Krais inaq gibaymuzad giwazid woqnan haqad humab woliyta haqad in bilam haqiy. \rq Buk Song 2.1-2\rq* \p \v 27 Helmo haqiy. Ningo kabibiy mat tawon diqta ni ninad muz bugta na Yesus-mo haqiy. Na in ningo on mataw gilumsiheq ta giwaqgo haqad ni ulumim wamta haqiy. Teq Herot ayow Pontiyus Pailat inaq teq mataw en ta asor Juda a haiqta nagan teq Isrel on mataw na in Yesus baymuznan haqad uliq kab humab woliy haqiy. \v 28 Teq in ginadibmo daq na a hi emiy haqiy. Kwaziqmo ni ningo zawayibmo in gimen dante tuwastitayta haqiy. Wastitayan mataw aseseqta na in ni ninad kwaziqmo ni eman usta naqmo muzinim daq na emiy haqiy. \v 29 Iyahta haqiy muran mataw aseseqta i gimeqin tonnan bilaqsa ni gibiy haqiy. I ningo kabibiy matawta haqiy. Ni i gilumsihsa i zaway diq iyeq ningo gamuk atoranmo bilaquq haqiy. \v 30 Bilaqad i ningo kabibiy mat tawonta Yesus anan biysa ni niben itiwuneq mataw moqayta na giwastitayad ni daq azawayin inaqta amo amo giqemid gwahtiqan haqiy. \p \v 31 Ari in gamuk na bilaqim tihiqiyan bit in humab wolim osiyta na dedibmo ahol wolsa God ago Bugaw Dimunta in giholib ayahmo tubol. Bolan mataw na zaway iyim God ago gamuk atoranmo tibilaq yaqay. \s1 On mataw Yesus anan helmo haqayta na an ulumsih yaqay \p \v 32 Ari mataw helmo haqayta na bunmo gigem ginad amulikmo tiqiy yaqay. Sa in gigo araq ago nagah ahol waqad “Ka yaqgo diqmo” haqad in nazaq a hi bilaqyaq. Haiqgam. In bunmo gigo nagah araqibmo tuwaz yaqay. \v 33 Sa Aposel in Iyahta Yesus hodhodab eraqan in ahol waqiyta na agamukan mataw tigibilen yaqay. Gibilensa in gigo gamuk na azawayin ayahta inaq iyyaq. Sa God agem dimunta ago on mataw na negsa in bunmo ginad dimniysa dimun diqmo tuqos yaqay. \v 34-35 In gilikmanib mat araq diq in nagah osgo siqim a hi iyyaq. Na ezaqgo mat nog in ago og o in ago bit inaq na in mataw ta asor gigo hib zayad amenin waqeq in mani na a boleq Aposel tinegyaq. Negsa in gilikmanib nog nog in nagah araq ago woqsa Aposel ahol waqad in mani na asor uroteq tuqug yaqay. \p \v 36 Sa in gigo mat araq anan Josep haqayta os. Aposel in anan araq Barnabas haqad ugiyta. Teq nan Barnabas na alulin mat mataw gigem zaway negaqta haqayta. Mat na in Juda gises Liway anaynayin araq teq in nud Saiprus-ibta. \v 37 In ago og araq mat araq ago hib zayim in mani na waqim a bolim Aposel tinag. \c 5 \s1 Ananayas awe Safaira inaq giwagamun \p \v 1 Ari mat araq anan Ananayas haqayta na in awe Safaira inaq in gigo og araq mat araq ugad amenin waqiy. \v 2 Amenin waqim aduw mani na asor ulilemsa awe huritim anad bilam. Sa aduw mani na asormo waqim a bolim Aposel negad in bilam, Ya og zayim mani wayta na bunmo kawaqmo ham. Sa in awe nagah na ago tuhuritta. \p \v 3 In nazaq haqan Pita tubulon, Ananayas ham ezaq tonim ni Satan hulosan in ni ninad wamuzad nibe yahsa ni ningo og na zayim amenin asor ulilam? ham. Ulilemad ni God ago Bugaw Dimunta tikat ugaq? ham. \v 4 Og na ni a hi zaysamo in ni nibinib tuqusta ham. Ad ni og na zayim amenin wamta na in ninmo ninad muzgo usta ham. Nagaqgo ni daq meqin kazaq emnan ninad am? ham. Ni matmo diq a hi kat ug ham. Haiqgam ham. Ni God-mo tikat ug ham. \v 5 Haqanmo Ananayas gamuk na huritim in ogib woqimmo tumom. Moqan mataw daq na abin huritiyta na bunmo tirab naqmo diq hiqiy yaqay. \v 6 Sa mataw minminta asor bolim Ananayas momta na asan tubusanib il tonim sorim a le tiyay toniy. \p \v 7 Ari mataw na os tutsa zeq adulan ezeqman nazaq le tihiqiyan ta Ananayas awe bo tugwahtim. In aduw momta na ago abin a hi huritimmo in gadgadmo bol. \v 8 Bolan Pita bulon, Ezaq? ham. Ne giger og na zayim mani kazaqmo waqiy ye? ham. An aw na bilam, Eqe ham i giger mani nazaqmo wawta ham. \v 9 Haqan Pita bulon, Nagaqgo ne giger Iyahta ago Bugaw Dimunta ulum waqnan an adugan waziy? ham. Ni hurit ham. Mataw niduw yay toniyta na bo dan ezab tituray ham. Teq in ni nisoreq niqad tileh daqaymo ham. \v 10 Haqan nawaqmo aw na Pita anognib woqimmo tumom. Moqan mataw minminta na bo gwahtiqim in aw na moqan ahol tuwaqiy. Ahol waqad in sorim a lehim aduw agerab tiyay toniy. \v 11 Nazaq iyan Yesus ago on matawta na bunmo tirab titay yaqay. Sa on mataw God ago maror asan ban osiyta na nazaqmo in daq na abin huritad tirab yaqaymo. \s1 Aposel daq azawayin inaq amo amo giqeman gwahtiq yaqay \p \v 12 Ari Aposel in on mataw gilikmanib daq azawayin inaqta amo amo kabemmo giqeman gwahtiq yaqay. Sa Yesus ago on mataw na bunmo gigem amulikmo iyim in Tempel ago veranda anan Solomon ago veranda haqayta nab sirisirimo humab tuwol yaqay. \v 13 Sa on mataw asan banta na in Yesus ago dauh na gibin tiqiluw yaqay. Ta teq in girabunad in bo nenaq humab a hi em yaqay. \v 14 Sa God in on mataw kabem diqmo giqeman in Iyahta anan helmo haqad ago dauh na giduganib tubol yaqay. \p \v 15 Nazaq iysa iyan mataw in giyogniz gigo moq inaqta gisoreq giqad leheq dan adek ban garuruh hureneq teq in haris-haresmo giqemid us yaqay. In ginad em yaqay, Pita loq gelad luwsa zeq bo aholib worireqsa adulan le mataw moqayta ka giwazid dimniy daqay haq yaqay. \v 16 Sa on mataw kabemmo uliqben amikmikta Jerusalem agerab osiyta nagan inaqmo Aposel gigo hib tubol yaqaymo. Bolad in mataw gigo moq inaqta na teq mataw gigo bugaw meqinta inaqta nagan giqad bolsa on mataw na bunmo gihol tidimniy yaqay. \s1 Aposel giqirquran bitab ossa angelo araq bolim gidanin has nag \p \v 17 Daq nazaq gwahtiqsa tamaz mat danmebta na ayogniz Sadyusi nenaq in Aposel gigem meqinta tineg yaqay. \v 18 Gigem meqinta negad in eraqim Aposel giwazim giqad le gavman gigo bit giqirquran osayta nab tigiqemiy. \v 19-20 Giqeman ossa taromab Iyahta ago angelo araq bolim bit na adanin hasim in Aposel giqad asanib gwahtiqim teq in gibilan, Ne leheq Tempel ago gel aduganib gwahti turad ne os muturta ka ago adan agamukan bunmo on mataw gibileniy ham. \v 21 Haqan Aposel gamuk na huritim tarommo saw hastitaysa in Tempel-ib lehim on mataw gamuk tigibilen yaqay. \p Ari tamaz mat danmebta na ayogniz Sadyusi nenaq bolim nan eman Juda gigo kaunsel ayahta na gigo hib lehan Isrel-ib mataw marorta na bunmo bo humab tuwoliy. Humab wolim osad teq in kabibiy mataw asor giqeman in Aposel giqirquran osayta na giwaqeq giqad mataw aseseqta na gimeb ta bolnan haqad tilehiy. \v 22 Lehim bit giqirquran osayta nab in Aposel gisawan tuwaqiy. Gisawan waqim in muleqim ta lehim mataw aseseqta na tigibileniy. \v 23 In bilaqiy, I bit nab lehim dan ez bunmo giqot bugan giwaz meqniyim ussa i ahol waw haqiy. Sa mataw dan ez wamuzayta nagan in dan ez buntab tituray haqiy. Ta teq i dan hasim mat araq aduganib ossa i ahol a hi waw haqiy. \p \v 24 Haqan mataw Tempel-ib hurmey osayta gigo mat danmebta na teq mataw tamaz emayta gigo aseseqta na in gamuk na huritim in ginadnad emad bilaqiy, Mataw na ezaq tonim nabag lehiy? haqiy. \v 25 Sa mat ta araq bo gwahtiqim gibilan, Huritiy ham. Mataw ne giqirquriyta na in muran Tempel agelin aduganib turad on mataw gamuk tigibilenay ham. \v 26 Haqan hurmey gigo mat danmebta na ago mataw asor nenaq lehim in Aposel na amidemqanmo giwazim giqad ta boliy. Na ezaqgo in rabad ginad em yaqay, Luweq i mataw ka ginolid on mataw biyahta ko i gimen gig hunegad tiginol em daqay haq yaqay. \s1 Aposel kaunsel ginognib gamuk bilaqnan a hi rabiy \p \v 27-28 Mataw na Aposel giqad bolim Juda gigo kaunsel ayahta na ginognib giqeman tituriy. Tursa tamaz mat danmebta na gibilan, Ne mat na abinib on mataw ta hi gibilengo haqad i atoran diqmo gibilenta ham. Ta teq ne gigo suleq na ayah iyim in uliq Jerusalem tuwaleq ton bugaq ham. Sa mat na wol eman momta agamukan ne i gimalib emnan tonay ham. \p \v 29 Haqan Pita ayogniz Aposel bunmo nenaq in amenin emim bilaqiy, I God-mo aqez muzinamta haqiy. I mataw giqez a hi muzinam haqiy. \v 30 Ne Yesus atoranmo wazim ayib dom wolad ne wol eman tumomta haqiy. Ta teq i gisesan gigo God in wazan ta eram haqiy. \v 31 Eraqan God in abin ayahta ugim teq in waqim eman ulilibmo inmo aben aqabun ban tuqos woqim osaq haqiy. Osad in Maror Iyah diqta on mataw gilumsiheq ta giwaqdaqta amatin tiqiy haqiy. Iyim in Isrel on mataw ginad wazid eraqsa in ginad buliyad gigo daq meqinta gileh ugsa in gigo daq meqinta na tigiwalemdaq haqad in osaqta haqiy. \v 32 God daq nagan bunmo emsa i gimebmo ahol tuwaqim on mataw gibilenauqta haqiy. Sa God in on mataw inmo aqez huritayta na in ago Bugaw Dimunta tinegan Bugaw na in daq nagan ago bilaqaqtamo haqiy. \s1 Mat anan Gamaliyel haqay na bilam, I Aposel gigo hib kiskis iyuq ham \p \v 33 Ari mataw aseseqta na in Aposel gigo gamuk na huritim gigem diq meqniysa in Aposel ginol emnan ginad tiqem yaqay. \v 34 Sa Farisi gigo araq Juda gigo kaunsel ayahta nab osim in eraqim titur. Mat na anan Gamaliyel\f + \fr 5:34 \ft Pol Yesus anan helmo a hi haqadmo in mat anan Gamaliyel haqayta naqmo ago hib Farisi asuleqin wamta. Aposel 22.3 nab teq ni ahol waq.\f* haqayta. In God ago maror Moses bilamta na asuleqin bilaqaqta amatin araq. Sa on mataw bunmo in mat na wazinad ago gamuk hurit yaqayta. Ari mat na eraqim turad in Aposel gimuzid asanib lehgo tibilam. \v 35 Bilaqan Aposel asanib tilehsa teq in mataw aseseqta na kazaq gibilan, Ne Isrel mataw ham ne ginad em haseq teq mataw ko giholib daq emiy ham. \v 36 Na ezaqgo kwaziq nogmo mat anan Teudas haqayta na eraqim bilam, Ya mat ayahta ibin inaqta haqad in bilam ham. In nazaq haqan mataw 400 nazaq muzinad inaq luw yaqayta ham. Luwsa gavman mataw asor bolim mat na wol eman in ago mataw in anan helmo haqiyta na haresmo tuksa ago kabiy na tuwom ham. \v 37 Teq daq na abeb gavman in on mataw ginan waqad ginuliniyta nab mat ta araq anan Judas saw Galiliy-ibta na eraqim on mataw asor giqutil wazan eraqsa in gihuram ham. Teq mat na tumommo ham. Moqan ago mataw in anan helmo haqiyta na bunmo tukim hares tiqiy bugiy ham. \v 38 Nazaq iyan ya ne gibilenaiq ham. Ne mataw ko ginan asit rabad giholib daq araq hi emiy ham. Ne gihulosidmo luwiy ham. Nagah ka alulin matawmo gigo hib ussa teq in anadibmo tihiqiydaqta ham. \v 39 Ari nagah ka alulin God-mo ago hib usid teq ne mataw ko a hi giwasih daqay ham. Luweq ne nazaq emad ne God inaq an tuwol daqay ham. \p Ari Gamaliyel nazaq haqan mataw aseseqta na aqez tumuziniy. \v 40 Muzinim in Aposel gililewunan bolan in gusib tigitituw ninaliy. Ad in Yesus ananib gamuk araq ta hi emgo atoranmo gibileniy. Gibilenim gihulosan asanib tugwahtiqiy. \v 41 Gwahtiqim in Juda gigo kaunsel ayahta na hulosad ginad dimniysa tilehiy. Na ezaqgo God agem dimunta negad in Yesus abin eman in gigo hib ayahmo iyan in Yesus abinib mebay soriyta na ago in God ago hib ginad ayahmo dimniyiy. \v 42 Ginad dimniysa kam bunmo in Tempel-ib teq on mataw gigo bit amo amo-ib leheq suleq negad bilaq yaqay, God mat emid bo i gilumsihdaqta amatin anan Krais haqayta na in Yesus-mo haq yaqay. Haqad in giwaz meqniyim gamuk na bilaqad in gigo daq na a hi hulos yaqay. \c 6 \s1 Yesus ago on matawta na in mataw 7 nazaq Aposel gilumsihgo gitowun emiy \p \v 1 Kam nab on mataw kabemmo diq disaipel tiqiy yaqay. Sa in gigo asor Grik nan bilaqayta na eraqim in disaipel Hibru nan bilaqayta na tiginad yaqay. Ginadad in bilaq yaqay, Kam bunmo ne on mataw didaq nagah ago siqim iyayta na gilumsihad ne i gigo on waburta gihulosad ginadin a hi emayta haq yaqay. \v 2 Afaqan nazaq gwahtiqan Aposel 12 na in disaipel biyahta na bunmo gililewunan bolan in gibileniy, I God ago gamuk akabiyan hulosad didaq iberamta na in dimun a haiq haqiy. \v 3 Nazaq iyan i gimaqbaban haqiy ne gilikmanib mataw 7 nazaq ginaguniy haqiy. Mataw na in on mataw gigo hib gibin dimunta usaqta teq God ago Bugaw Dimunta in giholib ayahmo usaqta teq in ginad awaz meqinta, mataw naqanta ne ginaguniy haqiy. Id teq i mataw 7 na giqemid in kabiy na tuwamuz daqay haqiy. \v 4 Wamuzsa igmo kam buntab God inaq gamuk emad teq i on mataw God ago gamuk gibilenad i gihol bunmo emid kabiy nab lehdaqta haqiy. \p \v 5 Haqan on mataw bunmo gamuk na huritim in ginad tibilam. Ginad bilaqsa in mat araq anan Stiven haqayta na anan bilaqim waqiy. Stiven in mat anad helta ayahmo usyaqta. Ussa God ago Bugaw Dimunta in aholib ayahmo usyaqtamo. Teq in Filip teq Prokorus teq Nikanor teq Timon teq Parmenas teq Nikolas ginan bilaqim giwaqiymo. Nikolas in mat uliq Antiyok-ibta. In Juda mat a haiqta teq kwaziqmo in Juda gigo maror ahaqenib iyim muzinyaqta. \v 6 In mataw 7 na giwaqim Aposel ginognib giqeman tursa Aposel God inaq gamuk tiqemim teq in giben mataw na giholib emim giwazad kabiy tinegiy. \p \v 7 Ari God ago gamuk le ayah iysa uliq Jerusalem-ub on mataw kabemmo gamuk na anan helmo haqsa disaipel ginulinqan kuluwmo diq tiqiy yaqay. Sa Juda gigo mataw tamaz emayta na kabemmo in nan huritad helmo tihaq yaqaymo. \s1 Juda mataw asor Stiven hazizirib emiy \p \v 8 Ari God agem dimunta teq zaway ayahmo Stiven ugsa in daq azawayin inaqta aseseqta amo amo on mataw gilikmanib giqemyaq. \v 9 Emsa mataw asor eraqim Stiven inaq an tumugiy. Mataw na in Juda gigo dauh araq anan Friman\f + \fr 6:9 \ft Mataw ginan ‘Friman’ haqayta na in kabibiy mataw samanta iyim osiyta teq abeb in gihol zayim samanmo luw os yaqayta.\f* haqayta na gigo asor. Na in uliq Sairin-ibta teq uliq Aleksandriya-ibta teq saw giger Silisiya-ibta teq Esiya-ibta. \v 10 In Stiven inaq an mugsa God ago Bugaw Dimunta Stiven anad dimunta ugsa mataw na Stiven ago gamuk bayan yo hiqiy yaqay. \p \v 11 Nazaq iyan in ulilemim le mataw ta asor mani negan in katiyad bilaqiy, Stiven in Moses teq God inaq gibilawunsa i hurit haqiy. \v 12 In nazaq haqad in Juda gigo mataw marorta na teq mataw Moses ago gunun hurit kemiyta na teq Juda on mataw kabemmo inaqmo gigem wazan eraqsa in Stiven anan gigem timeqniyyaq. Gigem meqniysa in le Stiven wazim ad Juda gigo kaunsel ayahta na gigo hib tilehiy. \v 13 Lehim in mataw asor Stiven amalib nan katiyta em daqayta humab nab giqem toniymo. An mataw gimileq iyayta nagan in Stiven anan bilaqiy, Tutimmo mat ka God ago bit tawonta ka teq God ago maror Moses bilamta na inaqmo gibayan woqayta haqiy. \v 14 Haqad in bilaqiy, Mat ka bilam, Mat anan Yesus uliq Nasaret-ibta haqay na in teq Tempel wolinerad in i gigo maror Moses igta na tubuliydaqmo haqsa i huritta haqiy. \v 15 Haqan mataw kaunsel ayahta nab osiyta na bunmo in gime le Stiven atoranmo ahol waqsa Stiven anobun angelo anobun oy nog iysa in ahol waqiy. \c 7 \s1 Kaunsel mataw aseseqta Stiven gamuk ugsa in ahol adanin qway \p \v 1 Ari tamaz mat danmebta na in Stiven susumun ugim bilam, Gamuk nawa ni nimalib emayta na in helmo ye? ham. \p \v 2 Haqan Stiven bilam, Ya imaman teq ya imaqbaban ham ne huritiy ham. Kwaziqmo i gises Abraham uliq Haran-ib a hi lehadmo in saw Mesopotemiya-ib osyaq ham. Ossa God uliq Heven-ib abin teq ahol anuwan ayahta inaq osaqta na in Abraham ameb tugwahtim ham. \v 3 Gwahtiqim in Abraham bulon, Ni ningo og teq nisenlul bunmo gihulosad og araq ya tiniqisihundaiqta nab ni leh haqad in bulon ham. \p \v 4 Haqan Abraham eraqim Kaldiya gigo og in osta na hulosad uliq Haran-ib tilah ham. Lehim ossa amam nab tumom ham. Moqan God in Abraham eman bolim in og muran i Juda osauqta kab in tuqos ham. \v 5 Ossa kam nab God in og ka ago asit diq araq Abraham aholyon waqgo a hi ug ham. Teq in hel diqmo haqad Abraham kazaq bulon, Abeb teq ya og ka nigid ni teq ni nitatniz nenaq giholyon tuwaq daqay haqad in bilam ham. Abraham amun haiqmo ossa God in nazaq bulonta ham. \v 6 Teq God kazaq bulonmo ham. \q1 Ni nisesan abeb teq gwahtiq daqayta na in le mataw asor gigo ogib begbeg iyeq tuqos daqay haqad in bilam ham. Ossa og anamreniz na in ni nisesan giqemid in gigo kabibiy mataw samanta iysa in gimeqin tonad kabiy afaqanta tineg daqay haqad in bilam ham. Negsa ni nisesan nazaq meqin diq ossa le ulig 400 nazaq tiqiydaq haqad in bilam ham. \q1 \v 7 Sa ni nisesan in mataw na gimen kabiy emsa ya mataw na gilum kemad gigo daq amenin negsa in ni nisesan gimuzid og na huloseq tugwahtiq daqay haqad in bilam ham. Gwahtiqeq in boleq og kabmo yaqmen lotu tiqem daqay haqad in bilam ham. \rq Jenesis 15.13-14\rq* \p \v 8 God nazaq bulonim teq in Abraham inaq an adugan wazim bulon, Abraham ham ni nihol abatan asan tuqurotdaq haqad in bilam ham. Na in Abraham inaq an adugan wazta na atowun Isrel mataw bunmo gisanib usdaq haqad in maror na ugta ham. Nazaq iyan abeb Abraham ago amun Aisak gwahtiqim in ago kam 8 nazaq tiqiyan Abraham in asan tuqurot ham. An abeb Aisak in Jekob amam iyim in nazaqmo ton ham. An Jekob in i gisesan 12 na gimam iyim in atatniz na gigo hib daq nazaq amtamo ham. \p \v 9 Teq i gisesan Jekob atatniz na in gimikqan Josep anan gigem meqniysa in waqim mataw ta asor gigo hib tizayiy ham. Zayan mataw na Josep waqim ad Isip-ub tuwolehiy ham. Ta teq God in Josep a hi hulosad in inaq luw os tutyaq ham. \v 10 Ad in Josep ulumsihim in ago afaqan bunmo giwalam ham. Walemim teq in Josep zaway ugsa Josep in Isip gigo king Fero ameb mat dimun diqta anad awaz meqinta amatin tiqiy ham. Nazaq iyan king na in Josep ban ugan in gavman gigo mat danmebta iyim in Isip bunmo giwamuzad teq in king Fero ago kabiy nagah bunmo inaqmo tigiwamuzyaqmo ham. \p \v 11 Abeb zarow araq ayahta Isip teq Kenan gigo og saw bunmo tugwahtim ham. Gwahtiqan on mataw saw nagab bunmo afaqan ayahmo tisor yaqay ham. Sa i gises Jekob atatniz nenaq in didaq ago siqim tiqiyiymo ham. \v 12 Sa Jekob in Isip-ub didaq usaqta na agamukan huritim in i gisesan giqeman in gime danmebta tuwolehiy ham. \v 13 Teq in gime gigerta a ta lehan Josep in ababan gimeb ahol tuqulal ton ham. Ulal tonan teq Fero in Josep asenlul na gigo tuhurit kam ham. \v 14 An teq Josep in amam Jekob amen nan emim lilewunan in amam teq in amaqbaban giqonan gigo onmin nenaqmo bunmo in ago hib tuwolehiy ham. Wolehim Josep asenlul na bunmo in on mataw 75 nazaq iyim tuqosiy ham. \p \v 15 Ari Jekob Isip-ub tuwolah ham. Wolehim osad abeb in tumom ham. Sa i gisesan na bunmo osim tumoqiymo ham. \v 16 Moqsa mataw in gisan gisoreq giqad Sekem-ub leheq giyay ton yaqay ham. Kwaziqmo Abraham uliq Sekem-ub Hamor atatniz gigo hib mani silva negad gigo og asor zayta nab in hodhodab giyay toniyta ham. \p \v 17 Giyay tonan ulig kabemmo le tihiqiyan teq abeb God in Abraham asesan og negnan hel diqmo bilamta na akaman tugwahtiqnan tonyaq ham. Gwahtiqnan tonsa Jekob abaqbaqniz na Isip-ub osad in qwabiyayad on mataw kabemmo diq tiqiy yaqay ham. \v 18 Sa kam nab mat araq gwahtiqim Isip gigo king iyim os ham. Mat na in Josep ago a hi huritad in abin a hi wazinyaqta ham. \v 19 In i gisesan gikat negad gimeqin tonyaqta ham. Gimeqin tonad in gibe yahsa in gigo onmin ginen mutur giqemsamo in giwaqeq asanib giqemid useq tumoq yaqayta ham. \p \v 20 Sa kam nab Moses anen in ago amun Moses tiqam ham. Eman God amun na ahol waqad ame bilaq naqmo hiqiyaq ham. Sa Moses anen amam in bitabmo amun alowan tonad ossa le kalam ezeqmanmo tihiqiy ham. \v 21 Hiqiyan in amun waqim asanib eman ussa Fero amiy in amun na warinim inmo ago amun nog alowan titonyaq ham. \v 22 Sa Moses ayah iyim in Isip gigo ginad dimunta na bunmo asuleqin waqim in ago gamuk teq in ago kabiy bunmo azawayin inaq tiqiy ham. \p \v 23 Ad abeb in ago ulig 40 nazaq tiqiyan in leheq amaqbaban Isrel gibiygo haqad anad tiqam ham. \v 24 Anad emim in lehim luwsa Isip mat araq eraqim anadibmo Isrel mat araq meqin tonsa in tigibiy ham. Isip mat na in mat ago zaway haiqta na meqin tonsa Moses gibiyadmo in lehim ayow ago zaway haiqta na ulumsihad in aqenin waqim Isip mat na wol eman tumom ham. \v 25 Moqan Moses anad am, Muran ya imaqbaban ya inan ginad em daqay, God in Moses abenab i tigilumsihaq haq daqay haqad in anad am ham. Teq haiq ham. In ginad a hi emiy ham. \p \v 26 Ari Moses usim ta tiqim in lehim Isrel mataw giger an wolsa gibiyad in gigerab tilom ham. Loqim in giger na ginobun wastitayid in an a ta hi wolgo haqad gibilenim bilam, Mataw ham ne maqbab haqad in bilam ham. Nagaqgo ne kazaq an meqin tonay? haqad in bilam ham. \v 27 Haqan giger na gigo araq in daq na anamren iyta na in Moses ulum hasan lehan bulon, Nog bilaqan ni i gigo maror iyim ni i gigo daq ulum kemaq? haqad in bilam ham. \v 28 Irimo ni Isip mat na wol eman momta nazaqmo ni ya inol emdaqmo ye? haqad in bilam ham. \v 29 In nazaq bilaqanmo Moses tituk ham. In tukim lehim Midiya gigo ogib begbeg iyim osyaq ham. Osad teq in aw waqim in ago onmin matmatta giger inaq tiqiy ham. \p \v 30 An ulig 40 nazaq le tihiqiyan teq Moses le og araq amatawun haiqta garah Sainay agerab usaqta nab luwsa angelo araq in ameb tugwahtim ham. Angelo na faq ay amikta oysa in faq na ameb gwahtiqim tur ham. \v 31 Sa Moses faq na ahol waqad anadnad diq emyaq ham. Ad in anononmo ahol waqgo haqad ay agerab loqanmo Iyahta kazaq tubulon ham. \v 32 Ya ni nisesan Abraham teq Aisak teq Jekob gigo God haqad in bilam ham. Haqan Moses abensen harara nemsa in ahol waqnan rabyaq ham. \v 33 Sa Iyahta bulon, Og kawa ni turaqta ka in tawon diqta haqad in bilam ham. Nazaq iyan ni nisenab nisendugan na haseq tur haqad in bilam ham. \v 34 Ad teq in bilam, Isip-ub og anamreniz in yaqgo on mataw afaqan kabemmo negsa ya daq na bunmo tigibiy bug haqad in bilam ham. Yaqgo on mataw gaqsa ya huritim muran ya in gilumsiheq giholib afaqan na walemgo haqad tigewoy haqad in bilam ham. Nazaq iyan ni eraqeq bo leh haqad in bilam ham. Ya ni Isip-ub niqemid lehnan haqad in bilam ham. \p \v 35 Ari kwaziqmo Isrel mataw giger na in Moses baymuzim buloniy, Nog bilaqan ni i gigo maror iyim ni i gigo daq ulum kemaq? haqad in buloniy ham. Ta teq mat baymuziyta naqmo in ay amikta agerab tursa angelo gwahtiqim bulonan in God ago on mataw gigo maror iyeq gilumsiheq gigo bab gibenab giwaqnan haqad lahta ham. \v 36 Lehim in Isrel on mataw giwaqim giqad le Isip hulosim tugwahtiqiy ham. Mat na in Isip-ub daq azawayin inaqta kabemmo giqamta ham. Teq in lehim yuw akurorqanta anan Kamis Kakaqta haqayta na agerab daq azawayin inaqta asor giqammo ham. Teq Isrel in og amatawun haiqtab ulig 40 nazaq luw ossa nab Moses daq azawayin inaqta kabemmo tigiqemyaqmo ham. \v 37 Mat naqmo Isrel gibilenim bilam, \q1 God teq ne gilikmanib ne gimaqbab araq emid gwahtiqeq in ago nantut ya nogmo iyeq osdaq haqad in bilam ham. \rq Lo 18.15\rq* \m \v 38 Mat Isrel on mataw nenaq og amatawun haiqtab osta na Moses-mo ham. Mat naqmo in i gisesan nenaq osta ham. Garah anan Sainay haqayta nab angelo in Moses-mo gamuk bulonta ham. Mat God ago gamuk dimunta mataw giqeman kayeqmo kuluwa-kuluwmo osayta na waqim i igta na Moses-mo ham. \p \v 39 Ta teq i gisesan na in Moses aqez huritnan gituw hiqiyiy ham. Gituw hiqiysa in Moses aqez othasad in Isip-ub muleqeq ta lehnan ginad emiy ham. \v 40 Ginad emad in Aron buloniy, Ni i giyon god asor giqem ig haqiy ham. Id teq god nagan danmeb lehad in i giwamuzeq giqad leh daqay haqiy ham. Na ezaqgo mat i giwaqim giqad Isip hulosim bolta na in nabagag lehim ezaqag titon haqiy ham. \v 41 Haqad kam nab in bulmakau amidon araq adulan emim teq in anognib karuw araq anat urotim faqab wizim in ayon tamaz em ugiy ham. Ad in god katiyta in gibenab emiyta na ahol waqad in ginad tidimniy yaqay ham. \v 42 Nazaq iyan God in gileh negad gihulosan in nagah amo amo kaitab usayta na giyon lotu tiqem yaqay ham. God ago nantut gamuk mar toniyta nazaqmo diq in em yaqay ham. Gamuk na bilam, \q1 Ne Isrel-ib mataw ham kwaziqmo ne og amatawun haiqtab ulig 40 nazaq osiyta haqad in bilam ham. Osad ne bulmakau teq sipsip ginat urotim faqab giwiz yaqayta haqad in bilam ham. Na ne yaqmen tamaz em yagnan haqad ne nazaq em yaqay ye? haqad in bilam ham. Haiqgam haqad in bilam ham. \q1 \v 43 Ne ya gileh yagad ne god katiyta Molek ago lotu abitan emim teq ne ulig anan Refan haqayta na adulan emiy ham. Emim ne nagah giger na wazim saw haresmo ne luw yaqayta nab ne sorad a luw yaqay haqad in bilam ham. Ne god katiyta naqmo giyon tamaz em negnan haqad ne in gidulan emiyta haqad in bilam ham. Nazaq iyan ya ne gigo ogib gimuzid ne pesanmo saw Babiloniya-ib le tuqos daqay haqad in bilam ham. \rq Amos 5.25-27\rq* \p \v 44 Kwaziqmo God in Moses bit araq adulan isihunim bulon, Ni yaqmen bit araq kazaqta waz yag haqad in bulon ham. Haqan i gisesan og amatawun haiqtab luw osad kam nab in Tempel karuwsanibta na tiqemiy ham, God Moses bulonta nazaq ham. In bit na emim ahol waqad ginad em yaqay, Muran God i inaq tuqosauq haq yaqay ham. \p \v 45 Ari abeb i gisesan in Josuwa inaq og kawa i osauqta ka anamreniz gimuzeq gigo og waqnan haqad tuboliy ham. Bolan God i gisesan gimeb mataw nagan gimuzan lehsa gigo og ka in waqim i gisesan tinag ham. Kam nab i gisesan lotu abitan karuwsanibta na og kab a bolim in duq tonan tursa le Devit ago kamubmo tiqiy ham. \v 46 An God agem dimunta Devit ugsa Devit loyinad in God bulonim bilam, Ni ya ises Jekob ago God haqad in bilam ham. Ni ya inan ninad dimniysa teq ya ninyon bit diq araq em nigiq haqad in bilam ham. \v 47 Teq haiq ham. Devit in mat bab emad mataw kabemmo ginol amta iyim in bit na a hi am ham. Devit atatin Solomon teq in God ayon bit diq na tiqamta ham. \p \v 48 Ta teq God Ulilib Diqta na in bit mataw gibenab emayta nab a hi osaqta ham, God ago nantut bilamta nazaq ham. In bilam, \q1 \v 49 Yaqmo Iyahta ya kazaq bilaqaiq haqad in bilam ham. Ya Heven-ib yaqgo ban tawontab osad nagah bunmo giwamuzaiqta haqad in bilam ham. Teq og ka in ya isen abanan iysa ya isen emim osaiqta haqad in bilam ham. Nazaq iyan bit ezaqta ne yaqmen em daqay? haqad in bilam ham. Teq ogib saw araq ayahta ya woqeq usad inamur emdaiqta na edowa? haqad in bilam ham. \v 50 Yaqmo ibenab nagah kagan bunmo a hi giqemta ye? haqad in bilam ham. \rq Aisaya 66.1-2\rq* \p \v 51 Ne mataw gifaqin atoran diqta ham. Ne gigem soqotim ussa gideksan nan a hi huritaqta ham. Tutimmo ne God ago Bugaw Dimunta baymuzayta ham. Ne gisesan gisen muzinad in daq emiyta nazaq ne emaymo ham. \v 52 Kwaziqmo ne gisesan God ago nantut bunmo afaqan negad gimeqin ton yaqayta ham. Sa nantut na asor in mat titnonta teq boldaqta na agamukan bilaqsa ne gisesan na in ginol em yaqayta ham. An muran mat titnonta na gwahtiqan ne waqim bab gibenab eman in tuwol emiy ham. Na in bilaqne negmo gibenab wol emiyta nog tiqiy ham. \v 53 Ne God ago maror Moses bilamta na angelo gibenab waqiyta teq ne maror na wazinad a hi muzinayta ham. \s1 Mataw gigib Stiven wol eman mom \p \v 54 Ari mataw aseseqta na in Stiven ago gamuk huritsa gamuk na giqutil tuqulum. Uluman in gite guruwad Stiven anan gigem diq timeqniy yaqay. \v 55 Sa God ago Bugaw Dimunta Stiven aholib ayahmo bolan in ame Heven-ib gwalehim turad in God ahol anuwan oysa ahol waqad teq in Yesus God aben aqabun ban eraqim tursa ahol tuwammo. \v 56 Ahol waqad in bilam, Ne ahol waqiy ham. Kait misireq nog iyim aqez hassa ya Mat Atatin God aben aqabun ban kowa tursa ahol tuwaqaiq ham. \p \v 57 Haqanmo haiq mataw na dedibmo ek tonad gideksan ituqad in garabmo eraqim sibim le Stiven tuwaziy. \v 58 Wazim in othishasim ad uliq asan ban lehim in amalib gig tuhuneg yaqay. Sa mataw iturimmo Stiven amalib nan emiyta nagan in daq na anamreniz iyim iyan in gigo giholsihen hasim mat minminta araq anan Sol haqayta anognib humab tuwoliy. \v 59 Humab wolim teq in gigibmo Stiven tuwolsa Stiven bilam, Iyahta Yesus ham ni ya iwitan waq ham. \v 60 Haqad in abakbakan ulum laquwim turad in dedibmo lilay, Iyahta ham ni mataw ka gigo daq meqinta ka walemad anadin ta hi em ham. Haqadmo in tumom. \c 8 \p \v 1 An mataw Stiven wol eman momta na in mat araq anan Sol haqayta na anadib dimun diqmo iy. \s1 Sol in Yesus ago on matawta na gimeqin tonyaq \p Ari Stiven momta kam nab Yesus ago on mataw uliq Jerusalem-ub osiyta na gigo hib bab meqin diqta tugwahtim. Gwahtiqan in bunmo haresmo tukim saw giger Judiya teq Samariya gigo saw ban le tuqosiy. Ari Aposel teq in uliq Jerusalem-ub os tutad a hi tukiy. \p \v 2 Teq Stiven moqan mataw asor God anadin diq emayta na in Stiven asan waqim a le tiyay toniy. Yay tonim in ginad meqniysa gaq ayah waziy. \p \v 3 Sa Sol in Yesus ago on matawta na atoranmo tigimeqin tonyaq. Ad in bit bitmo luwad aduganib gwahtiqeq in mataw on inaqmo giwazeq gihureqeq giqad le bit giqirquran osayta nab tigiqemyaq. \ms1 Aposel Yesus ago gamuk saw Judiya-ib teq saw Samariya-ib a lehiy \s1 Aposel asor saw Samariya-ib Yesus awagamun dimunta bilaqiy \p \v 4 Ari afaqan nazaq gwahtiqsa Yesus ago on mataw saw haresmo tukim le osad in Yesus awagamun dimunta on mataw tigibilen yaqay. \v 5 Sa Filip eraqim saw Samariya gigo uliq araqab wolehim in mataw na gibileneq bilaqyaq, Yesus in Krais haqyaq. \v 6 Haqsa on mataw uliq nabta na in ago gamuk huritad teq in daq azawayin inaqta emsa ahol waqad in bunmo araqibmo gidek tih nemeq ago gamuk tuhurit naqmo hiqiy yaqay. \v 7 Na ezaqgo in gigo on mataw kabemmo giholib bugaw meqinta usiyta na in on mataw na gihuloseq gwahtiqad in ek toneq tileh yaqay. Sa mataw kabemmo gibensen tumomta teq gisen meqinta nagan in gihol tidimniy yaqay. \v 8 Nazaq iyan uliq nab on mataw ginad ayahmo diq dimniy yaqay. \p \v 9 Ari uliq nab mat araq anan Saimon haqayta in os. Kwaziqmo in liqiy emad bar hares meqinta giwazyaqta. In nazaq emsa saw Samariya-ib on mataw bunmo gihol riten lamsa in ginadnad diq em yaqay. Sa mat na inmo ahol abin iluwad bilaqyaq, Ya asittaqmo haqyaq. \v 10 Haqsa on mataw bunmo gibin inaqta teq gibin haiqta inaqmo in Saimon ago gamuk tuhurit naqmo hiqiy yaqayta. Ad in mat na anan bilaq yaqay, God ago zaway ayahta na in aholib usaqta haq yaqay. \v 11 Saimon ame kabemmo daq lul araq diqta giqemsa iyan mataw ahol waqad gihol riten lamsa in ago gamuk bunmo hurit yaqayta. \p \v 12 Ari Filip bolim God ago maror agamukan dimunta bilaqad teq in Yesus Krais abin gibilensa kam nab on mataw na kabemmo gamuk na anan helmo haqsa Filip giqad le yuwub tigihuz nag. \v 13 Sa Saimon inaqmo helmo tihammo. Haqan Filip in huz ugan in Filip inaq soqoteq diq inaq tiluwyaq. Luwsa Filip daq azawayin inaqta amo amo giqemsa Saimon ahol waqad ahol turuh nemyaq. \p \v 14 Ari Aposel Jerusalem-ub osiyta na in Samariya-ib on mataw God ago gamuk anan helmo haqiyta na gibin tuhuritiy. Huritim in Pita ayow Jon inaq giqeman Samariya gigo hib tuwolehiy. \v 15 Wolehim osad in Samariya-ib on mataw helmo haqiyta na gimen God tubulon yaqay, God in ago Bugaw Dimunta negdaq haqad. \v 16 Na ezaqgo on mataw na Iyahta Yesus abinib yuw huziyta teq God ago Bugaw Dimunta in gigo hib a hi bolyaqta na ago iyan. \v 17 Ari in giger God bulonim teq in on mataw na gifaqinib giben emsa in God ago Bugaw Dimunta tuwaq yaqay. \p \v 18-19 Teq Aposel giger na giben on mataw gifaqinib emsa in God ago Bugaw Dimunta waqsa Saimon tigibiy. Gibiyad teq in mani waqim giger na gigo hib a bolim gibilan, Ne giger zaway na ya yag toniy ham. Yagid ya nazaqmo iben mat araq afaqinib emsa in God ago Bugaw Dimunta tuwaqdaqmo ham. \v 20 Haqan Pita bulon, Ni ninad emaq, God ago naw in samanmo igaqta na ya mani-mo amalib tizaydaiq haqaq e? ham. Ni ninad nazaq emad ni ningo mani inaq garabmo tihiqiydaq ham. \v 21 I God ago kabiy emauqta ka aduganib ni a hi loqdaq ham. Haiq diqmo ham. Ni nigem God ameb dimun a haiq ham. \v 22 Nazaq iyan ni nigem buliyeq ninad meqinta na gileh ug bug ham. Ad ni Iyahta bulon waq ham. Yowo ham. In ni nigemab ninad meqinta na walemdaq o haiq? ham. \v 23 Ya nibiysa ni nigem meqniysa ninad meqinta na nihol bunmo wamuzsa ni daq araq dimunta a hi emaq ham. \v 24 Haqan Saimon amenin emim bilam, Ne giger yaqmen Iyahta bulonsa in ya ilumsihan ham. Id teq daq nawa ne anan bilaqayta na in ya iholib hi gwahtiqan ham. \p \v 25 Ari Aposel giger na in Iyahta awagamun teq nagah bunmo Iyahta emsa in gimeb ahol waqiyta na atoranmo gibilenim hulosad in muleqim Jerusalem-ub tugwalehiy. Gwalehad in Samariya gigo uliq amikmikta nagab lehad in Yesus awagamun dimunta na gibilenim gibilenim tilehiy. \s1 Filip in Itiyopiya-ib mat araq Yesus awagamun dimunta bulon \p \v 26 Ari Iyahta ago angelo araq Filip bulon, Ni eraqeq saw Saut bantab leh ham. Dan Jerusalem hulosad uliq Gaza ban wolehaqta naqmo ni muzeq leh ham. (Dan na saw amatawun haiqtab usaqta.) \v 27 Angelo nazaq bilaqan Filip eraqim tilah. Lehad danibmo in Itiyopiya mat araq akayogin ayiyta\f + \fr 8:27 \ft Mat ka in maror awta na ago bitabmo osad kabiy emdaqta iyan in akayogin ayiyta.\f* ahol tuwam. Mat na in Itiyopiya gigo aw marorta anan Kandasi haqayta na ago mat ayahta araq iyim in maror awta na ago mani bunmo wamuzyaqta. Mat na uliq Jerusalem-ub God ayon lotu emnan bolta. \v 28 Bolim in ago wilka-ib muleqim ta lehad teq in God ago nantut Aisaya gamuk mar tonta na ahol tuwaqyaq. \v 29 Samo God ago Bugaw Dimunta in Filip bulonim bilam, Ni wilka agerab loqeq inaq leh ham. \v 30 Haqan Filip sibim agerab lehim in mat na Aisaya ago nan asor ahol waqad bilaqsa tuhurit. Huritadmo in bulon, Ni marib nawa gamuk ahol waqad bilaqaqta na alulin asit ni towa hurit e? ham. \v 31 An mat na wilka wazim teq in Filip bulon, Mat araq gamuk ka alulin a hi ibilenid ya ezaq teq inad em hasdaiq? ham. Haqad in Filip bulon, Ni gwalid ya ninaq osuq ham. \p \v 32 Ari mat na God ago marib gamuk ahol waqad bilamta na in kazaq. \q1 Mataw sipsip wol emnan haqad wazim a bolayta nazaqmo in mat na wazim a boliy ham. Teq mataw sipsip amidon wazim ahulgen urotsa in a hi gayonaqta nazaqmo mat na ate akim a hi ek ton ham. \q1 \v 33 Mataw daq titnontab mat na ago hazizir a hi emiyta ham. In mat na mebay ugad bayan diq wom ham. Ezaq teq mataw in mat na asesan ginulin daqay? ham. In amun a hi emsamo wol eman moqim in og kab ahol amagin titartay ham. \rq Aisaya 53.7-8\rq* \p \v 34 Ari mat na in Filip bulon, Ya susumun nigaiq ham. God ago nantut nog anan bilaqad gamuk ka am? ham. Inmo ahol anan bilam o haiq in mat ta araq anan bilamta? ham. \v 35 Haqan Filip in God ago mar asitmo ahol wamta naqmo amalib gamuk alulin emim in Yesus awagamun tubulon bug. \p \v 36 Ad teq giger na lehad luwimmo in yuw araqab tugwahtiqiy. Gwahtiqimmo mat na in Filip bulon, Ahol waq ham. Yuw kowa usaq ham. Naga diq ya idanin qwaysa ni ya a hi huz yagdaq? ham. [ \v 37 An Filip bilam, Ni nigemabmo diq helmo haqeq teq ni tuhuzdaq ham. Haqan mat na amenin emim bilam, Ya helmo diq haqaiq ham. Yesus Krais in God atatin ham.] \p \v 38 Haqadmo in bilaqan wilka tuwasih. An Filip in mat na inaq yuwub hitiqim in mat na tuhuz ug. \v 39 Huz ugim teq in giger yuw hulosad dubub tugwaliy. Gwalim tursa nan saw haiq Iyahta ago Bugaw in Filip waqim ad saw araqab tilah. Lehan mat ayahta na in Filip ahol a ta hi waqyaq. Admo in anad dimniysa tilah. \p \v 40 Ari Filip ame rireqim in anad tiqam, Ka ya uliq Asdot-ibmo tubol ham. Haqadmo in eraqim lehad saw nab uliq bunmo in on mataw Yesus awagamun dimunta gibilenim gibilenim tilehyaq. Lehad luwim abeb in le uliq Sisariya-ib tugwahtim. \c 9 \s1 Sol anad buliyim Yesus anan helmo ham \p \v 1 Ari kam nab Sol agem meqniysa tibilaqyaq, On mataw Yesus anan Iyahta haqayta na giwazeq ginol emid moq bugiy haqyaq. Haqad in tamaz mat danmebta na ago hib tilah. \v 2 Lehim bulonan mat ayahta na in sansandek asor mar tonim tuqug. Sol sansandek na giwazeq a leheq uliq Damaskus-ib mataw aseseqta Juda gigo bit humab wolayta giwamuzim osayta na amulik-mulikmo tinegdaq haqad. Teq sansandek nab in bilaqiy, Sol i gibinib luwaq haqiy. Mat aw nog dante muturta na muzinsa Sol in gibiyeq giwazeq giqirqureq giqad Jerusalem-ub tuboldaq haqiy. Mataw on inaqmo in tigiwazdaqta haqiy. \p \v 3 An Sol sansandek na wazim uliq Damaskus-ib tilah. In lehad luwim sinsin tiqiysamo Heven-ib faq anuwan hikliyanim tiqim Sol amalib tuwol huram. \v 4 Samo Sol ogib woqim usad in mat araq aqez kazaq bulonsa tuhurit. Sol, Sol ham. Nagaqgo ni ya imeqin tonaq? ham. \v 5 Haqan Sol bilam, Iyahta ham ni nog? ham. Haqan in bilam, Mat ni meqin tonaqta naqmo ham. Ya Yesus-mo ham. \v 6 Ari ni eraqeq uliq kob le gwahtiq ham. Gwahtiqid mat araq teq ni ezaq tondaqta na ago tinibilendaq ham. \v 7 Haqsa mataw Sol inaq boliyta na giqez hiqiyimmo nab turiy. Turad in mat aqez huritiyta teq in mat na anon ahol a hi waqiy. \p \v 8 Sa Sol ogib usim eraqim turad in ame rireqim saw ahol waqad teq ame aromriq inaq iyyaq. Nazaq iyan mataw in abenab wazim ad le uliq Damaskus-ib tugwahtiqiy. \v 9 Gwahtiqan Sol kam ezeqmanmo ame hiqiyim os. Osad in yuw didaq haiqmo osyaq. \p \v 10 Ari Juda mat araq disaipel iyta anan Ananayas haqayta na in uliq Damaskus-ib os. Osad in nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ahol waqsa Iyahta in ameb gwahtiqim anan biyim bilam, Ananayas ham. Haqan Ananayas bilam, Iyahta ham ya kawa osaiq ham. \v 11 An Iyahta bulon, Ni eraqeq dan anan Titnonta haqayta nab ni leh ham. Leheq Judas ago bitab ni mat araq uliq Tarsus-ibta anan Sol haqayta na anan susumun ham. In nawa God inaq gamuk emad osaq ham. \v 12 Mat na sen qwayim in mat araq anan Ananayas haqayta bo gwahtiqim aben giger aholib emim wazsa in ame hastitayta na ahol tuwam ham. \p \v 13 Haqan ta Ananayas amenin emim bilam, Iyahta ham mat na in ningo on mataw tawonta uliq Jerusalem-ub osayta na gigo hib daq hihiq emad ayahmo gimeqin tonta ham. Mataw kabemmo nazaq bilaqsa ya huritta ham. \v 14 Ad in mataw tamaz emayta gigo aseseqta na gigo hib zaway ayahmo waqim in uliq kab on mataw ni nihaqenib iyim ninan biyayta na giqirqurnan haqad bolta ham. \v 15 Haqan haiq. Iyahta kazaq bulon, Ni leh ham. Ya mat na ulumim waqan in yaqgo kabibiy mat tiqiy ham. In leheq on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan teq maror aseseqta teq Isrel on mataw inaqmo gigo hib in ya inan tigibilendaq ham. \v 16 Teq in ya ibinib yaqgo kabiy emsa mataw santitiy teq afaqan kabemmo ug daqayta na ago ya tiqisihundaiq ham. \p \v 17 Ari Ananayas eraqim tilah. Lehim bit aduganib gwahtiqim in Sol aholib aben emim wazad bulon, Imaqbab Sol ham, ni danib bolsa Iyahta Yesus ningo hib gwahtimta naqmo in ya iqeman bol ham. Ni nime hastitayid saw ahol waqsa teq God ago Bugaw Dimunta ni niholib ayahmo boldaq haqad in ya iqeman ya kawa tubol ham. \v 18 Haqanmo naqagag nabiq atiblalan nogta Sol ame isihim usta na muruwoqim tihitim. Hitiqanmo in ame anuwan tiqiyan in saw ahol tuwaqyaq. Ad in eraqim yuwub lehan Ananayas tuhuz ug. \v 19 Huz ugan abeb Sol didaq waqim neqad in ahol awaz ta meqniy. \s1 Sol uliq Damaskus-ib Yesus awagamun mataw gibilan \p Ari Sol kam asor disaipel nenaq uliq Damaskus-ib tuqos. \v 20 Osad in Juda gigo bit humab wolaytab leheq Yesus awagamun tigibilenyaq. In bilaqyaq, Yesus in God atatin haqyaq. \v 21 Haqsa mataw Sol ago gamuk huritiyta na bunmo gihol turuh nemsa bilaq yaqay, Mat ko uliq Jerusalem-ub on mataw Yesus anan helmo haqayta na gimeqin diq tonad luwyaqta haq yaqay. Ad in nazaqmo tonim in i gigo on mataw Yesus anan helmo haqayta na giqirqureq giqad mataw tamaz emayta gigo aseseqta na gimeb gwahtiqgo haqad in uliq kab boltamo haq yaqay. \v 22 Teq haiq. Sol ago zaway ayah diqmo iysa in bilaqyaq, Mat i gilumsiheq ta giwaqdaqta amatin i anan Krais haqauqta na in Yesus-mo haqyaq. Haqsa uliq Damaskus-ib Juda mataw na in Sol ago gamuk amenin eman yo hiqiy yaqay. Sa Sol anad em hasad gamuk bilaqsa Juda mataw na in ago gamuk bayid woqgo ginadnad diq em yaqay. \s1 Juda mataw Sol wol emgo bilaqsa in tuk \p \v 23 Ari kam kabemmo le tihiqiyan Juda mataw asor humab wolim osad in Sol wol emid moqgo an amugan tuwaziy. \v 24 An amugan wazan teq in gigo gamuk na Sol adekib tuwom. Sa Juda mataw na zeqab taromab inaqmo uliq adekib gel ayah nenanta turaqta na ago dan ez bunmo baynetim tur yaqay, Sol bo asanib gwahtiqsa i wazeq wol emid tumoqdaq haqad. \v 25 Sa tarom araqab Sol ago disaipel in Sol waqim ad gel abigmanib gwalehim teq in bulonan in kuram araq ayahta aduganib wo ossa in ago disaipel am emim siney tonim sorim hulosan kiskismo wolehanmo Sol uliq asan ban ogib hitiqim tituk. \s1 Sol uliq Jerusalem-ub os \p \v 26 Abeb Sol le Jerusalem-ub tugwahtiqim osad in disaipel uliq nabta na nenaq wastoneq osgo emsa teq haiq. Disaipel bunmo in Sol disaipel iyta na anan helmo a hi haqad in Sol tirabun yaqay. \v 27 Rabunsa mat anan Barnabas haqayta na in Sol waqim ad Aposel gigo hib tilah. A lehim in Sol danib Iyahta ahol waqan Iyahta gamuk ugta na awagamun bunmo tigibilan bug. Teq Sol uliq Damaskus-ib Yesus ananib gamuk atoranmo bilaqyaqta na ago in gibilanmo. \v 28 Nazaq iyan Sol in Yesus ago on mataw na nenaq osad in anadibmo uliq Jerusalem aduganib leh bolad tiluwyaq. Luwad in a hi rabad in Iyahta abin bilaqgo awaz diq timeqniyyaq. \v 29 Teq in Juda mataw Grik nan bilaqayta nagan nenaq nan bilaqad in nenaq an mugyaq. An mugsa mataw na in Sol wol emid moqgo adanteqin tinagun yaqay. \v 30 Nagunsa Sol ayogniz in nagah na ago tuhuritim in Sol waqim ad uliq Sisariya-ib tuwolehiy. Wolehim in Sol eman uliq Tarsus-ib tilah. \p \v 31 Kam nab saw Judiya-ib teq saw Galiliy-ib teq saw Samariya-ib on mataw Yesus ago nan huritayta na in kam dimunta waqim anononmo tuqos yaqay. Ossa bab araq in gigo hib a hi gwahtiqsa in giwaz timeqniy yaqay. Giwaz meqniysa in Iyahta abin wazinad anad muz bugsa God ago Bugaw Dimunta in gigem zaway tinegyaq. Sa on mataw kabemmo bo in giduganib tugwahtiq yaqay. \s1 Pita in Ainiyas dimun ton \p \v 32 Ari Pita uliq saw bunmo gigo hib lehad luwim in le uliq araq anan Lida haqaytab tugwahtim. Gwahtiqim in God ago on mataw tawonta na nenaq tuqosyaq. \v 33 Osad uliq nab in mat araq anan Ainiyas haqayta ahol tuwam. Mat na abensen aditin bunmo moqan in ulig 8 nazaqmo banab usta. \v 34 Ari Pita in mat na ahol waqad tubulon, Ainiyas ham muran Yesus Krais niqeman nihol tidimniyaq ham. Ni eraqeq ningo us ban wastitay ham. Haqanmo mat na hidmo tiqeram. \v 35 An on mataw uliq Lida-ibta na teq uliq Saron-ibta na bunmo in Ainiyas ahol waqad in ginad buliyad Iyahta anan helmo tihaq yaqay. \s1 Pita in Tabita wazan ta eram \p \v 36 Ari uliq Jopa-ib aw araq anan Tabita haqayta in osyaq. Aw na in Yesus ago disaipel araq. Teq Grik nanib in anan Dorkas haqayta. In daq dimdimunta kabemmo emad teq in sirisirimo on mataw ginaghan haiqta nagan gilumsihyaqta. \v 37 Kam nab in moq waqimmo tumom. Moqan mataw in asan suholim a le bit adugan araq ulilibtab tiqemiy. \v 38 Teq uliq Lida na in Jopa agerab sinsin usaqta. Nazaq iyan disaipel Jopa-ibta na in Pita uliq Lida-ib osaqta na abin huritim in mataw giger giqeman Pita ago hib lehim in kazaq buloniy, Ni hidmo i gigo hib bol haqiy. \v 39 Haqan Pita eraqim mataw giger na nenaq tilah. In le uliq Jopa-ib tugwahtiqanmo mataw in waqim inaq bit adugan ulilibtab aw asan usaqta nab tugwalehiy. Gwalehan on waburta nagan in Pita agerab gaq wazad tur yaqay. Turad in tubusan amo amo Dorkas in nenaq osad gimen giqamta na in waq a bo Pita tiqisihun yaqay. \v 40 Sa teq Pita on mataw bunmo gimuzan asanib tilehsa in abakbakan ulum laquwim turad God inaq gamuk tiqam. Gamuk emim hulosad in eraqim aw na asan nob ugim turad tubulon, Tabita ham ni eraq ham. Haqanmo aw na ame rireqim Pita ahol waqad in eraqim tuqos. \v 41 Ossa Pita aw na abenab wazim wazan in eraqim titur. Tursa Pita in God ago on mataw tawonta na gigo on waburta nenaq gililewunan bolan in gibilan, Ne giyow kayeq tiqiyim kawa turaqta ka ne ahol waqiy ham. \p \v 42 An uliq Jopa-ib on mataw bunmo daq na awagamun tuhuritiy. Huritim kabemmo in Iyahta anan helmo tihaqiy. \v 43 Sa Pita kam asor uliq Jopa-ib mat araq inaq tuqos. Mat na in bulmakau asan waqim wastitayaqta anan Saimon haqayta na ago bitab in inaq osyaqta. \c 10 \s1 Angelo araq gwahtiqim Korniliyus gamuk bulon \p \v 1 Ari mat araq anan Korniliyus haqayta in uliq Sisariya-ib osyaq. In mataw bab emayta gidauhan araq 100 nazaq gigo danmebta. Mat na ago bab mataw dauh biyahta na nenaq in gigo kantri Italiy hulosim bolim uliq Sisariya-ib os yaqayta. \v 2 Teq mat na God diq anadin emad ahaqenib osyaqta. Ad in asenlul nenaq bunmo God abin wazinad ahaqenib os yaqaytamo. Mat na Isrel on mataw ginaghan haiqta na gilumsihad nagah kabemmo negyaqta. Ad tuteqmo in God inaq gamuk emyaqta. \p \v 3 Ari kam araqab 3 kilok imisor nazaq tiqiyan Korniliyus in nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ahol wam. Ahol waqsa God ago angelo araq ulalabmo agerab boladmo in Korniliyus anan biyim bulon, Korniliyus ham. \v 4 Haqan Korniliyus atoranmo angelo na ahol waqad in ahol rab naqmo diq hiqiysa bilam, Mat ayah ham, ezaq? ham. \p Haqan angelo bulon, Ni tutimmo God bulonaqta na teq ni on mataw ginaghan haiqta gilumsihad nagah negaqta na in bilaqne faqasin ahuran dimunta nog iyim gwalehim God amotgub tuwom ham. Woqsa God ni ninadin emad nob tinigaq ham. \v 5-6 Muran ni mataw asor giqemid uliq Jopa-ib leheq mat araq anan Saimon haqayta naguniy ham. Mat na anan araq Pita haqayta ham. In mat ta araq anan Saimon haqayta mat bulmakau asan wastitayaqta na ago bitab osaq ham. Teq in ago bit na kamis agerab lan ezab turaqta ham. Ningo mataw le mat na ahol waqad teq in buloneq inaq ta boliy ham. \p \v 7 Ari angelo nazaq bilaqadmo tilah. Lehsa Korniliyus ago kabibiy mataw giger gililewunan boliy. Bolsa in ago bab mataw asor in ago bitab kabiy emayta na gilikmanib araq God diq anadin emaqta na inaqmo bulonan in kabibiy mataw giger na nenaq tuboliymo. \v 8 Bolan Korniliyus aholib daq gwahtimta na awagamun bunmo anononmo gibilenim giqeman in uliq Jopa-ib tilehiy. \s1 Pita nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ahol wam \p \v 9 Mataw ezeqman na lehad luwim in tarom amulikmo danib usim teq in lehim uliq Jopa sinsinmo tuqugiy. Sinsin ugsamo Pita bitab osim zeq ayahtab 12 kilok nazaq in God inaq gamuk emnan haqad bit ahuqunib ban osnanta nab tugwalah. \v 10 Gwalehim osad agem moqsa in didaq neqnan anad tiqemyaq. Sa mataw teqmo didaq oysa Pita nab osad in nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta in ahol tuwam. \v 11 Ahol waqsa kait misireq nog iyim aqez hasanmo naqagag tubusan ayahta nog ulilib usim gewoqyaq. Tubusan na ago abeqil aweweqmo am emim teq hulossa hulossa ogib gewoqsa in ahol waqyaq. \v 12 Sa tubusan na aduganib karuw aneq haiqta nag teq nagah ahulinaqtag gibanibmo luwayta na teq ah amo amo kaitab melayta na inaqmo giqusiy. \v 13 Sa liley araq mat aqez nogta in Pita bulonim bilam, Pita ham ni eraqeq karuw na gihunogeq neq ham. \v 14 Haqan Pita bilam, Iyahta ham hikidik ham! Ya karuw gineq haiqta gihol abusirinan inaqtag nag a hikidik neqaiqta ham. \v 15 Haqan mat aqez na ame gigerta kazaq bilam, Nagah God suholan abusirinan hiqiyta na ni anan abusirinan inaq nazaq ni hi bilaq ham. \v 16 Mat aqez na ame ezeqmanmo nazaq Pita bulonsa Pita ame ezeqmanmo amenin nazaqmo bilam. Bilaqim tihiqiyan tubusan na akaruwun inaq hidmo kaitab ta gwalah. \p \v 17 Gwalehan Pita anadnad emad bilam, Ya nagah sen qway nog iyim ahol wayta na alulin ezaq diq? ham. In nazaq anadnad emad ossamo Korniliyus mataw giqeman boliyta na in bo uliq nab tugwahtiqiy. Gwahtiqim in Saimon ago bit anan susumunim susumunim bolim in bit na ago dan ezab tituriy. \v 18 Turad in lileyim bilaqiy, Saimon nabag osaq e? haqiy. In anan araq Pita haqad biyayta na haqiy. \p \v 19 Haqan Pita sen qway nog iyim nagah ahol wamta na anadin emad os tutsa God ago Bugaw Dimunta bulon, Ni ko gibiy ham. Mataw ezeqman ni ninagunim tuboliy ham. \v 20 Ni eraqeq ogib hitiqeq nenaq leh ham. Ni ninadnad hi em ham. Na yaqmo giqeman boliyta ham. \p \v 21 An Pita mataw na gigerab hitiqim gibilan, Mat ne nagunayta na yaqmo kawa ham. Ne ezaq haqad boliy? ham. \v 22 Haqan in bilaqiy, Mat araq anan Korniliyus haqayta i giqeman bol haqiy. Mat na in bab mataw gidauhan 100 nazaq gigo danmebta haqiy. In mat dimunta teq in God abin wazinad ahaqenib osaqta haqiy. Sa Juda on mataw bunmo in anan mat dimunta haqayta haqiy. God ago angelo tawonta araq Korniliyus bulonim bilam, Ni Pita bulon boleq in gamuk asor nibilenan haqan i ni nibilenid ni lehgo haqad i bol haqiy. \v 23 In nazaq haqan Pita gibilenan in bit aduganib tugwahtiqiy. Gwahtiqan Pita ban negan tarom nab in tuqusiy. Usim saw tihastitayan in eraqim Pita waqim inaq tilehiy. Lehsa Yesus ago mataw uliq Jopa-ib osiyta na asor in nenaq tilehiymo. \s1 Pita Korniliyus ago bitab lah \p \v 24 In lehim tarom amulikmo danib usim teq in le uliq Sisariya-ib tugwahtiqiy. Sa Korniliyus tekomo asenlul teq ayogniz dimdimunta gililewunan in bo humab tuwolim teq in Pita-nen gimen emim osiy. \v 25 Ossa Pita bolim bit aduganib tugwahtiqsamo Korniliyus era le dan ezabmo Pita anognib ahol hulosan woqim usad in Pita abin soran tugwalyaq. \v 26 Sa Pita hidmo Korniliyus wazan eraqan in bulon, Ni eraq ham. Ya mat ni nogtamo ham. \v 27 Haqan in eraqim Pita inaq gamuk emim emim lo bit aduganib tugwahtiqiy. Gwahtiqim Pita on mataw kabemmo humab wolim ossa tigibiy. \v 28 Gibiyad in gibilan, Ne i Juda gigo maror tuhurit kemiyta ham. I gigo gunun awaz meqinta usaq ham. Juda mat in mataw en ta asor Juda a haiqta nagan nenaq yow a hikidik emdaqta ham. Teq in mataw na gigo bitab le a hi gwahtiqdaqtamo ham. Ta teq God kazaq ya tiqiqisihun ham. Ya mat araq anan meqin ago busirin inaqta nazaq ya a hi bilaqdaiq ham. \v 29 Nazaq iyan ni yaqmen nan eman ya a hi othas ham. Ya ne giqez huritimmo tubol ham. Ari muran ya ne tisusumun negaiq ham. Nagaqgo ne ya ililewuniy? ham. \p \v 30 Haqan Korniliyus bilam, Daq araq ya iholib gwahtimta na muran ago kam aweweqta tiqiy ham. Na in kazaq ham. Ya igo bitab osim 3 kilok imisor nazaq ya God bulonad os ham. Kam kazaq diqtab ham. Ya God bulonad ossa mat araq ago tubusan hikliyanaqta ya inognib gwahtiqim tur ham. \v 31 Turad in bilam, Korniliyus ham, God ningo gamuk tuhurit haqad in bilam ham. Ad ni mataw ginaghan haiqta gilumsihad nagah negaqta na in anadin emaqmo haqad in bilam ham. \v 32 Nazaq iyan ni mataw giqemid uliq Jopa-ib leheq Saimon bulonid in ningo hib bolan haqad in bilam ham. Mat na anan araq Pita haqayta haqad in bilam ham. In Saimon ta araq bulmakau asan wastitayaqta na ago bitab osaq haqad in bilam ham. Bit na kamis agerab lan ezab turaqta haqad in bilam ham. \v 33 Nazaq iyan hid naqmo ya mataw asor giqeman ningo hib tilehiy ham. Lehan dimun diq ni kawa tubol ham. Ari muran Iyahta gamuk nigta na ni bilaqsa i bunmo huritnan haqad bolim kawa God ameb tuqosauq ham. \p \v 34 Haqan Pita gamuk alulin emim bilam, Hel diqtaqmo ham. Kwaziqmo ya inad emyaiq, God in Juda mataw gimomo ginadin emaqta haqyaiq ham. Ari muran ya inad tiqem ham. God in mataw en amulikmo gigo a hi lehaqta ham. \v 35 Mataw en bunmo gigo hib mat aw nog in God abin wazinad daq titnonta emsa God in ginan anad bilaqaqta ham. \v 36 God in ago gamuk eman Isrel gigo hib bolta na ne tuhuritiy ham. Gamuk na bilam, Yesus Krais in on mataw bunmo gigo Iyahta haqad in bilam ham. Inmo i gimen dante wastitayan muran i God inaq gigem amulikmo iyeq tuqosam haqad in bilam ham. \v 37 Teq Jon saw Galiliy-ib mataw gihuz neggo gibilenyaqta nab daq ayah diqta gwahtiqim le saw Judiya-ib uliq bunmo waq bugta na ago ne tuhuritiymo ham. \v 38 Na in kazaq ham. God in ago Bugaw Dimunta teq in ago zaway ayahmo Yesus uliq Nasaret-ibta na ugta ham. Ugan Yesus uliq-uliqgo luwad in on mataw gidimun tonad teq in mataw Satan giqeman meqin os yaqayta nagan gilumsihad giwastitayyaq ham. Na ezaqgo God in inaq osyaqta ham. \v 39 In Juda gigo og saw bunmo teq uliq ayahta Jerusalem-ub daq giqamta nagan bunmo i gimeb ahol waq bugim i awagamun bilaqauqta ham. Mataw in mat na ayib dom wolim wol eman momta ham. \v 40 Ta teq kam ezeqmanta nab God wazan ta eraqan in ahol alulin tuqulal ton ham. \v 41 Teq in Juda mataw bunmo gigo hib Yesus a hi ulal ton ham. Haiqgam ham. God kwaziqmo i mataw asormo gitowun emim giwaqan i in ago gamuk bilaqgo osta naqmo gigo hib in Yesus ulal ton ham. An Yesus hodhod hulosim eraqan teq igmo in inaq garab didaq neqad yuw uluwta ham. \v 42 Teq inmo gamuk awaz meqinta amalib kabiy igad gibilenan i on mataw bunmo gidek wazad kazaq atoranmo gibilenauqta ham. God in Yesus-mo atowun eman in teq boleq on mataw tumoqiyta teq a hi moqayta inaqmo gigo hazizir tiqemdaq haqauqta ham. \v 43 God ago nantut bunmo Yesus-mo anan bilaqiyta ham. In bilaqiy, Mat aw nog in anan helmo haqayta na bunmo God in gigo daq meqinta mat na abinib tigiwalem bugdaq haqad in bilaqiy ham. \s1 Korniliyus ago mataw nenaq God ago Bugaw Dimunta waqiy \p \v 44 Ari Pita gamuk nazaq bilaqad tursamo God ago Bugaw Dimunta in mataw gamuk huritad osiyta na gimalib tigehitim. \v 45-46 Gehitiqan uliq amo amo gigo nan ginadib bolsa in amalib God abin tiqiluw yaqay. Sa Juda mataw gihol abatan asan tuqurotim teq Yesus anan helmo haqiyta na asor in Pita inaq bolim nab turiyta. Turad in daq na ahol waqad gihol riten lamsa bilaqiy, God in ago Bugaw Dimunta on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan inaqmo tinegaqmo haqiy. \v 47 An Pita bilam, Nog bilaqid teq i mataw ka giqad yuwub leheq a hi gihuz neg nag? ham. In God ago Bugaw Dimunta i waq nogmo in tuwaqiymo ham. \v 48 Haqad in Korniliyus ago mataw nenaq gibilan, Ne Yesus Krais abinib yuw tuhuz daqay ham. Haqan abeb mataw na Pita bulonim bilaqiy, I ginad i kam asor ni ninaq a ta osam haqiy. \c 11 \s1 Pita uliq Jerusalem-ub lehim Korniliyus ago walmataw nenaq gigo hib daq gwahtimta na awagamun bilam \p \v 1 Ari Aposel teq Yesus ago on mataw saw Judiya-ib osiyta na bunmo in on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo asor God ago gamuk huritim anan helmo haqiyta na gibin tuhuritiy. \v 2 An abeb Pita Jerusalem-ub gabolan God ago mataw asor gihol abatan asan urotgo giwaz meqniyayta na in Pita tuwadiy. \v 3 Wadad in buloniy, Nagaqgo ni mataw gisan a hi urotayta na gigo bitab lehim nenaq didaq nam? haqiy. \p \v 4-5 Haqan Pita eraqim in aholib daq gwahtimta na awagamun wastitayimmo kazaq gibilan, Ya uliq Jopa-ib God bulonad os ham. Osad ya nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ahol way ham. Naqagag na in bilaqne tubusan araq ayahta kaitab usim tiqsa ya ahol way ham. Sa tubusan na ago abeqil aweweqmo giwazim teq hulossa hulossa yaqgo hib gewoqyaq ham. \v 6 Ya nagah nagan ahol waq kemgo haqad ya ime tubusan na aduganib woqyaq ham. Ime woqsa ya og kab karuw gihurorayta amo amo teq karuw kwasikta amo amo teq nagah ahulinaqta amo amo teq ah hares kaitab melayta amo amo nagan ya tigibiy ham. \v 7 Ya nagah nagan gibiysa mat araq aqez ibilensa ya hurit ham. In bilam, Pita ham ni eraqeq karuw ko gihunogeq neq haqad in bilam ham. \v 8 Haqan ya bilay, Iyahta hay ya nazaq a hi emdaiq hay ham. Ya karuw gineq haiqta gihol abusirinan inaqtag na ya a hikidik neqaiqta hay ham. \v 9 Anmo mat aqez Heven-ib bolta na in ame gigerta ya ibilan, Nagah God suholan abusirinan hiqiyta na ni anan meqin nazaq ni hi bilaq haqad in bilam ham. \v 10 Ari mat aqez na nazaq diq ame ezeqmanmo ibilenanmo nagah tubusan nogta na akaruwun inaqmo muleqim kaitab ta gwalah ham. \p \v 11 Gwalehsa mataw ezeqman bolim i bit osta nab tugwahtiqiy ham. Na uliq Sisariya-ib mat ayahta araq in mataw na giqeman yaqgo hib boliyta ham. \v 12 Bolan God ago Bugaw Dimunta ya ibilenim bilam, Ni mataw amota na gileh hi negad nenaq leh haqad in bilam ham. Haqan ya imaqbab 6 ka nenaq i mat ayahta na ago bitab lehim aduganib tugwahtiw ham. \v 13 Gwahtiqan mat na i gibilenim bilam, Ya angelo araq yaqgo bit aduganib tursa ahol way haqad in bilam ham. Ahol waqsa angelo na bilam ham, Ni mataw giqemid Jopa-ib leheq Saimon anan araq Pita haqayta na bulonid bolan ham haqad in bilam ham. \v 14 In teq gamuk asor tinibilendaqta ham haqad in bilam ham. Sa God in gamuk na amalib ni teq ningo mataw ni nenaq bitab osayta na gilumsiheq tigiwaqdaq ham haqad in bilam ham. \p \v 15 In nazaq bilaqan ya era gamuk alulin tiqemim bilaqsamo God ago Bugaw Dimunta in mat na ayogniz nenaq gimalib tigewom ham. Bilaqne iturimmo in i giholib gewomta nazaq nogmo diq ham. \v 16 Anmo ta ya Iyahta ago gamuk na anadin tiqem ham. In bilam, Jon yuw diqmo amalib on mataw gihuz nagta haqad in bilam ham. Ari ne teq God in ago Bugaw Dimunta amalib tuhuz negdaq haqad in bilam ham. \v 17 Nazaq iyan mataw na in Iyahta Yesus Krais anan helmo haqan God ago Bugaw Dimunta i igta nazaqmo in mataw na tinagmo ham. Negan ta ya ibin ezaqta iyim ya God adanin qwaydaiq? ham. \p \v 18 Pita nazaq bilaqan mataw in wadiyta na amenin emgo gamuk haiq tiqiyiy. Ad in ginad buliyim God abin iluwad bilaqiy, Nazaq iyan God in on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan ginad eman buliyan in gigo daq meqinta gileh ugim in os kayeqmo kuluwa-kuluwmo osayta na giholyon tuwaqiymo haqiy. \s1 On mataw asor uliq Antiyok-ibta na in Krais anan helmo haqan mataw in ginan Kristen haqiy \p \v 19 Ari Stiven wol eman momta nab afaqan ayahta Yesus ago on mataw gigo hib tugwahtim. Gwahtiqsa on mataw Yesus anan helmo haqayta na in tukim on mataw en ta asor gigo saw haresmo lehad in saw Fonisiya-ib teq nud Saiprus-ib teq uliq Antiyok-ib tilehiy. Lehim in God ago gamuk dimunta Grik mataw saw nagab osiyta na a hi gibilen yaqay. Haiqgam. In Juda on mataw gimomo gamuk na gibilen yaqay. \v 20 Ta teq mataw na gilikmanib asor nud Saiprus-ibta na teq uliq Sairin-ibta na in le uliq Antiyok-ib gamuk tibilaq yaqay. Bilaqad in Grik on mataw nenaqmo Iyahta Yesus awagamun dimunta na tigibilen yaqay. \v 21 Sa Iyahta ago zaway in gigo hib ussa iyan Grik on mataw na kabemmo helmo haqad in ginad gigem buliyim Iyahta ago hib tisoqotiy. \p \v 22 Ari Yesus ago on mataw Jerusalem-ub osiyta na in nagah na ago agamukan huritim in Barnabas eman Antiyok-ib tilah. \v 23 Lehim in God agem dimunta mataw na negsa gibiyad in anad diq dimniy. Anad dimniysa in on mataw na bunmo giwaz meqniyeq tuteqmo Iyahta tumuzin daqay haqad in ginad wazan tiqeraqyaq. \v 24 Barnabas in mat dimunta. Teq God ago Bugaw Dimunta in aholib ayahmo ussa in anad helmo haqaqta na awaz meqniyeq usyaqmo. Teq kam nab on mataw dauh biyahmo in Iyahta ago hib tubol yaqay. \p \v 25 Sa Barnabas in Sol nagunim uliq Tarsus-ib tilah. \v 26 Lehim in Sol ahol tuwaqim in waqim inaq Antiyok-ib ta boliy. Bolim ulig amulikmo in giger uliq nab Yesus ago on mataw na nenaq tuqosiy. Osad in on mataw kabemmo God ago gamuk gibilenad teq in gamuk na asuleqin tineg yaqay. Sa uliq Antiyok-ib nab mataw in gime ameb diqta Yesus ago disaipel ginan Kristen haqad biyiy. \p \v 27 Ari kam nab God ago nantut asor Jerusalem hulosim Antiyok-ib tigewoqiy. \v 28 Gewoqim in gigo araq anan Agabas haqayta na eraqim gilikmanib turad God ago Bugaw Dimunta anad ugsa in zarow araq ayahta abeb teq og saw bunmo gwahtiqdaqta na ago tibilam. Bilaqan abeb Rom gigo king anan Klodiyus haqayta na gwahtiqan ago kamub zarow ayahta na gwahtimta. \v 29 Nazaq iyan disaipel Antiyok-ibta na ginad tiqemiy, I bunmo gigo mani asor tuqurotam haqiy. Nog in anaghan kabemmota na in mani ayah nog eman haqiy. Sa nog in anaghan asitmota na in mani asitmo eman haqiy. Emeq teq i mani na emid i gimaqbaban saw Judiya-ib osayta nagan gigo hib leheq gilumsihan haqiy. \v 30 Haqad in nazaq tiqemim teq in Barnabas ayow Sol inaq giqeman in mani na waqim ad saw Judiya-ib Yesus ago on mataw gigo aseseqta na gigo hib tilehiy. \c 12 \s1 Herot in Jems wol eman moqan teq in Pita irqur \p \v 1 Kam nab King Herot in Yesus ago on matawta na gigo asor gimeqin tonnan haqad in giwazim tigiqirquryaq. \v 2 Ad in Jon abab Jems wazim baqirib wol eman tumom. \v 3 In Jems wol eman moqan Juda mataw ginad diq bilaqsa iyan in Pita wazim tiqirqurmo, Juda on mataw ya inan ginad ayahmo dimniydaq haqad. Teq in Juda gigo lotu akaman ayahta bret yis haiqmo neqayta na akamnib daq na amta. \v 4 In Pita wazim eman mataw bab emayta aweweqmo gibenab lehan in bit giqirquran osaytab tuwamuz yaqay. Bab mataw aweweq na gigo kam hiqiyid mataw muturta aweweqmo boleq gigo ban waq yaqay. Teq bab mataw gidauhan aweweqmo in nazaq an ulumsiheq zeqab taromab inaqmo in Pita wamuz yaqayta. Herot anad emyaq, Bret yis haiqmo neqayta akaman ka tihiqiyid teq ya Pita wazeq on mataw gimeb a leheq wol emid tumoqdaq haqyaq. \v 5 Nazaq iyan Pita bit giqirquran osayta nab ossa bab mataw na tuwamuz yaqay. Sa tuteqmo Yesus ago on mataw in ginad awaz meqin amalib Pita amen God tubulon yaqay, God teq Pita ulumsihdaq haqad. \s1 Angelo araq bolim Pita aqamun hasan in asanib le gwahtim \p \v 6 Ari Herot in Pita ad hazizirib gwahtiqgo akaman tugwahtiqnan tonsa tarom nabmo Pita sen giger amalib irquran bab mataw giger gilikmanib tuqus. Ussa bab mataw ta asor na in dan ez baynetim wamuzim turiymo. \v 7 Ari Pita ussa Iyahta ago angelo araq bo gwahtiqanmo bit adugan in usta na anuwan tiqiy. Sa angelo na in Pita azawarnib wolim enqenunan eraqan in bulon, Ni hidmo eraq ham. Haqanmo sen abenab am wazan usta na milhesim ogib tuwom. \v 8 Woqanmo angelo na Pita bulon, Nihol wastitayeq nisendugan waqeq em ham. Haqan Pita nazaq tonan angelo bulon, Ningo niholsihen emeq ya imuzeq bol ham. \v 9 Haqan Pita bit adugan na hulosim angelo na muzim inaq tilah. Lehad in anad emyaq, Kaqmo ya sen qwayim nagah ahol waqayta nazaq nogmo ya angelo ka ahol waqaiq haqyaq. In angelo daq hel diqta emaqta nazaq in anad a hi emyaq. \v 10 Ad in angelo muzim inaq lehad in bab mataw Pita wamuzim osiyta na giquriyamim le bab mataw bit aqez wamuzim turayta na tigiquriyamiymo. Giquriyamim asanib gwahtiqim in le bit na agelin ago dan ez ain-ibta uliq ban usaqta nab tugwahtiqiy. Gwahtiqanmo dan ez na anadibmo tihas. Hasan giger na asan ban gwahtiqim dan araq muzim tilehiy. Lehad hid naqmo angelo na Pita hulosadmo tilah. \p \v 11 Lehsa teq Pita anad tihastitayan in bilam, Muran ya inad tiqem hasaiq ham. Iyahtaqmo in ago angelo araq eman yaqgo hib bol ham. Bolim in Herot abenab ya tiqiwalam ham. Ad in nagah bunmo Juda mataw ya iholib emnan haqad ginad emiyta na in adanin tuqway bug ham. \v 12 Pita nagah na anadin tiqemim teq in Jon anen Mariya ago bitab tilah. Jon na anan araq Mak haqayta. Teq kam nab mataw kabemmo bit nab humab wolim God bulonad osiy. \v 13 Ossa Pita bit nab lehim asanib dan ez wol hamad tursa kabibiy aw araq anan Roda haqayta in dan hasgo haqad tubol. \v 14 Bolim Pita aziyan tuhurit hasim in anad diq dimniysa dan a ta hi has ug. In bit adugan ban sibim ta lehim mataw na gibilan, Pita kowa dan ezab turaq ham. \v 15 Haqan mataw na buloniy, Ni agadan iyaq haqiy. Teq aw na awaz diq meqniyad bilaqyaq, Haiqgam haqyaq. Hel diqtaqmo in asanib turaq haqyaq. Haqsa mataw na bilaqiy, Na in ago angelo bo turaq daqagya haqiy. \p \v 16 Samo Pita dan ez wolhamad tur tutyaq. Tursa mataw na le dan hasim Pita ahol waqad in gihol turuh nam. \v 17 Sa Pita kabiyakibmo gibilan, Ne giqez hiqiyiy ham. An in giqez hiqiyan Iyahta in Pita waqim a bo asanib gwahtimta na awagamun in tigibilan. Ad in bilam, Ne Jems teq i gimaqbaban bunmo nagah ka ago gibileniy ham. Haqad in gihulosad bit ta araqab tilah. \p \v 18 Ari tarommo saw tihastitayan bab mataw na le Pita asawan tuwaqad in gihol riten lamsa bilaq yaqay, Pita ezaq tilah? haq yaqay. \v 19 Haqsa Herot huritim in mataw gibilenan Pita tinagun yaqay. Teq haiq in ahol a hi waqiy. Nazaq iyan Herot in bab mataw Pita wamuzim turiyta na hazizirib giqemim susumun kabemmo negsa in amenin araq dimunta a hi emsa Herot in ginol emid moqgo tibilam. Ad abeb in saw Judiya hulosim uliq Sisariya-ib wolehim tuqos. \s1 Herot mom \p \v 20 Ari abeb Herot in uliq giger Tair teq Saidon gigo on mataw ginan agem timeqniyyaq. Agem meqniysa uliq giger na in garabmo an wastonim in Herot anobun wastitaynan haqad ago hib tuboliy. Na ezaqgo mataw na in Herot ago ogib didaq zay yaqayta na ago iyan. Teq mataw na Herot ago hib a hi bolad iturimmo in le Balastus mat king ago bit wamuzaqta amatin na inaq nan na tuwastitayiy. \p \v 21 Wastitayan abeb Herot in mataw kam nagta nab in ago es balaw dimdimun diqta na giqemim teq in ago ban in mataw gigo gamuk huritad ulum kemaqta nab in os woqim osad in mataw na gamuk tigibilenyaq. \v 22 Gibilensa on mataw na Herot soysoy ugad in lileyeq bilaq yaqay, Ka mat aqez nog i a hi huritauq haq yaqay. Ka god araq aqez i hurit nog iyauq haq yaqay. \v 23 Haqsa Herot in on mataw giqez na huritad in ta God abin iluwgo anad a hi am. Nazaq iyan hid naqmo Iyahta ago angelo lehim Herot wolan moq meqinta aholib gwalan kadum amikmiktag agembekoq mugtitaysa in tumom. \p \v 24 Teq Iyahta ago gamuk na ayah iysa on mataw og saw kabemmo huritad anan helmo tihaq yaqay. \p \v 25 Ari Barnabas ayow Sol inaq gigo kabiy uliq Jerusalem-ub tihiqiyan in giger muleqim Antiyok-ib ta boliy. Bolad teq in Jon, anan araq Mak haqayta na, waqim inaq boliymo. \ms1 Pol in Yesus ago gamuk a le og saw kabemmo bilam \c 13 \s1 Yesus ago on mataw Barnabas ayow Sol inaq giqeman in Yesus ago kabiy emnan lehiy \p \v 1 Ari uliq Antiyok-ib Yesus ago on matawta na gilikmanib nantut teq tisa asor osiy. Mataw na ginan kazaq: Barnabas teq Saimon anan araq Niger\f + \fr 13:1 \ft Rom gigo nanib gamuk Niger ka alulin in ‘Dubta’ haqayta.\f* haqayta na teq Lusiyus uliq Sairin-ibta na teq Manayen in King Herot ayowta iyim luwta na teq Sol-mo. \v 2 Sa kam araqab Yesus ago on matawta na in didaq udinim osad Iyahta abin iluwsa God ago Bugaw Dimunta gibilenim bilam, Ne Barnabas ayow Sol inaq ya yagiy ham. Yagid teq in yaqgo kabiy em daqay haqad ya gililewunta nab in lehiy ham. \v 3 Haqan on mataw na didaq udinad God inaq gamuk tiqemim teq in giger na giholib giben emim giwazad teq in giqeman tilehiy. \s1 Barnabas ayow Sol inaq nud Saiprus-ib Yesus awagamun dimunta bilaqiy \p \v 4 Ari God ago Bugaw Dimunta in giger na giqeman lehad teq in uliq Selusiya-ib tuwolehiy. Wolehim in muyib gwalan muy giqad nud Saiprus-ib tilah. \v 5 Lehan in nud na ago lan ez uliq Salamis-ib zeq gwalaqta ban usaqta nab tugwahtiqiy. Gwahtiqim in le Juda gigo bit humab wolayta nab mataw God ago gamuk tigibilen yaqay. Sa Jon Mak in giger na nenaq gilumsihgo turyaq. \p \v 6 In ezeqman nud Saiprus ago saw bunmo luw bugiy. Luwad in le uliq Pafos-ib zeq wolehaqta ban tugwahtiqiy. Gwahtiqim uliq nab in mat araq liqiy emad bar amo amo emaqta amatin anan Barjisas haqayta ahol tuwaqiy. Mat na in Juda mat araq God abinib nantut katiyta bilaqyaqta. \v 7 Teq in gavman amebta anan Sergiyus Polus haqayta na inaq osyaqta. Sergiyus Polus in mat anad inaqta. Teq in God ago gamuk huritnan haqad in Barnabas ayow Sol inaq gibilenan agerab boliy. \v 8 Ari mat liqiy emad bar haresmo emaqta na anan araq Grik nanib in Elimas haqayta. Teq Barnabas ayow Sol inaq bolim Sergiyus Polus gamuk bulonsa Elimas in gigo gamuk na bayan woqyaq, luweq gavman amebta na in gigo gamuk anan helmo haqdaq haqad. \v 9-10 In nazaq emsa Sol, in anan araq Pol haqayta na, in God ago Bugaw Dimunta ago zaway aholib ayah diqmo loyinad in Elimas ahol waninunadmo tubulon, Satan atatin ham ni daq dimunta ababun ham. Daq katiyta bunmo teq daq meqinta bunmo ni niholib oy soqotim giqusaqta ham. Tutimmo ni Iyahta ago dan titnonta na eman kok tonaq ham. Teq ni daq na a hi hulosdaq e? ham. \v 11 Ari ni hurit ham. Muran Iyahta aben ninolid ni nime tihiqiydaq ham. Nime hiqiyid kam sisaqmo ni zeq ahol a hi waqadmo tuqosdaq ham. \p Pol nazaq haqanmo hidmo nagah araq bilaqne onqas aromriqnaq nogta hitiqim Elimas ame tiqil ton. Il tonan in mat araq aben wazeq bulonid dan isihungo haqad saw tihiknagunyaq. \v 12 Sa gavman amebta na in Iyahta ago gamuk huritim ahol turuh nemsa teq in nagah Elimas aholib gwahtimta na ahol waqad in Iyahta ago gamuk anan helmo tiham. \s1 Pol ayow Barnabas inaq le uliq Antiyok saw Pisidiya-ibtab kabiy emiy \p \v 13 Ari Pol ayogniz nenaq uliq Pafos hulosim muyib gwalan muy giqad uliq Perga saw Pamfiliya-ib tilah. Lehan teq Jon uliq nab gihulosad in muleqim Jerusalem-ub ta lah. \v 14 Lehsa Pol ayow Barnabas inaq in uliq Perga hulosim le uliq Antiyok saw Pisidiya-ibtab tugwahtiqiy. Gwahtiqim osad Juda gigo lotu akamnib in le Juda gigo bit humab wolaytab gwahtiqim banab tuqos woqiy. \v 15 Os woqim ossa mataw God ago maror Moses mar tonta na agamukan asor bilaqim teq in God ago nantut gigo mar agamukan asor tibilaqiymo. Bilaqim tihiqiyan teq bit humab wolayta na ago mataw danmebta nagan in Pol-nen ban tinegiy. Negad in bilaqiy, I gimaqbaban haqiy ne gigo gamukag on mataw ka gigem zaway uggo ussun teq ne boleq gibileniy haqiy. \p \v 16 Haqan Pol eraqim turad in abenabmo giqez hiqiygo gibilenim teq in bilam, Ne Isrel mataw ham teq ne mataw dauh ta asor God abin wazinad ahaqenib osayta ham ne gidek emiy ham. \v 17 Isrel gigo God in kwaziqmo i gisesan gilumim aholyon giwamta ham. Giwaqim giqeman in Isip-ub begbeg iyim ossa God giqeman in dauh biyahta tiqiyiy ham. Iyan teq God inmo ago zawayib i gisesan giqeman in Isip hulosim tugwahtiqiy ham. \v 18 Gwahtiqim in og amatawun haiqta nab ulig 40 nazaq luwad daq hihiq emsa God in gigo afaqan sorad atuw a hi hiqiyyaq ham. \v 19 Ad abeb in saw Kenan-ib on mataw dauh 7 nazaq gimeqin tonim teq in mataw na gigo og waqim i gisesan negan og na in gimo gigo tiqiyta ham. \v 20 I gisesan Isip-ub wolehim osad teq in Isip hulosim bolim God abenab og waqiyta nab ulig 450 nazaq tihiqiy ham. An abeb God in mataw marorta i gisesan giwamuzeq os daqayta na tinag ham. Negan mataw marorta na in i gisesan giwamuzad giqad bolim bo God ago nantut Samuel ago kamubmo tiqiyiy ham. \p \v 21 Kam nab i gisesan in king waqgo haqad God tubuloniy ham. Bulonan God in i gises Bensamin anaynayin araq Kis atatin Sol na waqim tinag ham. Negan Sol ulig 40 nazaq king iyim osta ham. \v 22 Ossa teq God Sol muzad Devit ban ugan in i gisesan gigo king iyim tuqos ham. Sa God in anan kazaq bilam ham. Ya Jesi atatin Devit ahol waqsa ya inad usaqta nazaq nogmo in anad usaq haqad in bilam ham. Nazaq iyan in ya inad bunmo tumuzin bugdaq haqad in bilam ham. \v 23 Ari God in mat naqmo asenlulib mat araq i gilumsiheq ta giwaqdaqta na eman Isrel gilikmanib tugwahtim, kwaziqmo in i gisesan hel diqmo gibilanta nazaq ham. Mat na anan Yesus-mo ham. \p \v 24 Teq in a hi bolsamo Jon gwahtiqim Isrel on mataw ginad buliyeq gigo daq meqinta gileh ugeq yuwub huzgo haqad tigibilenyaq ham. \v 25 Ad in ago kabiy emid hiqiynan tonsa in kazaq bilaqyaq ham. Nabag ne ginad emay, Mat boldaqta na yaqmo haqay haqyaq ham. Ya mat ne amen emayta na a haiq haqyaq ham. Teq ne huritiy haqyaq ham. Mat araq nawa ya ibeb bolaqta na abin ya ibin uriyamta haqyaq ham. Ya in ahaqenibta haqyaq ham. In yaqgo Iyahta haqyaq ham. Ya in ago kabibiy mat samanta haqyaq ham. \p \v 26 Ari ne mataw Abraham asenlulibta ham, teq ne mataw dauh ta asor God abin wazinad ahaqenib osayta ham, ne bunmo ya imaqbaban iyim ne yaqgo gamuk ka hurit kemiy ham. God in mataw gilumsiheq ban dimuntab giqemgo adanteqin tuwastitay ham. Wastitayan nagah na agamukan in i bunmo gimen kawa tubol ham. \v 27 Mataw Jerusalem-ub osayta na gigo aseseqta nenaq in Yesus ago a hi hurit kemiy ham. Ad in God ago nantut gigo gamuk mataw tutimmo lotu akamnib bilaqayta na huritim ginad a hi em hasiymo ham. Nazaq iyan in Yesus hazizirib emim wol emgo bilaqiy ham. Ta teq in gigo daq naqmo in nantut gigo gamuk na wol net bugta ham. \v 28 Mataw aseseqta na in Yesus ago daq araq meqinta ahol a hi waqad in samanta wol emid moqgo haqad Pailat buloniy ham. \v 29 In nazaq emad in nantut gigo gamuk mar tonan usta na bunmo muzinim tiqem bugiy ham. Em bugim tihiqiyan in Yesus asan ayib walemim a le hodhodab tiyay toniy ham. \v 30 Yay tonan teq God in hodhodab wazan ta eram ham. \v 31 Eraqim in le mataw in nenaq Galiliy hulosim Jerusalem-ub boliyta na gigo hib tugwahtim ham. Gwahtiqim in kam kabemmo nenaq tuqos ham. An muran mataw naqmo in Yesus awagamun on mataw tigibilenay ham. \p \v 32 Kwaziqmo God i gisesan gidimun tonnan hel diqmo gibilanta ham. An muran i gamuk araq dimun diqta kazaq ne gimen a bol ham. \v 33 God i gisesan gibilanta na tuwol net bugim in mataw na gigo onmin kawa i osauqta kaqmo in ago amun tiqig ham. In nazaq emnan haqad Yesus wazan hodhodab eram ham. Buk Song-ib bar gigerta nab gamuk nazaqmo mar tonan usaqta ham. Gamuk nab God bilam, \q1 Ni ya atatin haqad in bilam ham. Muran ya ni tiniqulal tonaiq haqad in bilam ham. \rq Buk Song 2.7\rq* \p \v 34 God in Yesus waz eraqid in asan hodhodab usad a hi lilihdaqta na ago in kwaziqmo bilamta ham. In bilam, \q1 Teq yaqgo nagah tawon diqta ya tinegdaiq haqad in bilam ham. Hel diqtaqmo ham. Kwaziqmo ya Devit asesan gidimun tongo bilayta nazaqmo diq ya tiqem negdaiq haqad in bilam ham. \rq Aisaya 55.3\rq* \p \v 35 Nazaq iyan Buk Song-ib gamuk ta araqab in kazaq bilammo ham. \q1 Ni ningo mat tawonta na hulosid in asan hodhodab usad a hi lilihdaq haqad in bilam ham. \rq Buk Song 16.10\rq* \p \v 36 Ari Devit in ago on mataw gilikmanib gwahtiqim osad in God anad muz bugad osim tumom ham. Moqan mataw sorim a le asesan gigerab tiyay toniy ham. Yay tonan in asan tililih ham. \v 37 Teq God mat wazan hodhodab eramta amatin na a hi lilih ham. \v 38-39 Nazaq iyan ya imaqbaban ham, ya Iyahta ago gamuk kazaq diq tigibilennan ham. Ne mat moqim ta eramta na anan helmo haqid teq God ne gigo daq meqinta walemad anadin a ta hi emdaq ham. God ago maror Moses bilamta na in ne gigo daq meqinta a hi walemad in ne giqeman ne God ameb mataw titnonta a hi iyayta ham. Ari muran on mataw Yesus anan helmo haqsa God in gigo daq meqinta na bunmo giwalemad in ginan mataw titnonta haqaqta ham. \v 40 Nazaq iyan ne gihol waz naqmo hiqiyiy ham. Luweq God ago nantut kwaziqmo bilamta nazaq ne gigo hib tugwahtiqdaq ham. Nantut na bilam, \q1 \v 41 Ne mataw ya ibilawunayta ham ya daq emsa ne ahol waqiy haqad in bilam ham. Ahol waqad ne ginadnad emad gihol riten lamsa ne moqiy haqad in bilam ham. Ya ne gigo kamub daq araq diq tiqemaiq haqad in bilam ham. Emsa mat araq in daq na ago ne gibilenid ne anan helmo a hi haq daqay haqad in bilam ham. \rq Habakuk 1.5\rq* \p \v 42 Ari Pol ago gamuk tihiqiyan in ayow Barnabas inaq asanib le gwahtiqsa on mataw dedibmo kazaq gibilen yaqay, Lotu akaman araq kob teq ne giger gamuk na a i ta gibilen ton daqay haq yaqay. \v 43 Sa humab na tihiqiyan mataw hares tiqiysa Juda mataw kabemmo teq mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo asor God diq anadin emad Juda gigo lotu adan muzin yaqayta na in Pol ayow Barnabas inaq gimuzim nenaq tilehiy. Lehsa Pol ayow Barnabas inaq in mataw na ginad wazan eraqsa gibilen yaqay, God agem dimunta tinegaq haq yaqay. Negsa ne hulosad dante ta araq hi muziniy haq yaqay. \p \v 44 Ari lotu akaman araq na tubolan on mataw uliq nabta na kuluw diqmo Iyahta ago gamuk huritnan haqad tuboliy. \v 45 Sa Juda mataw ta asor in mataw kabemmo Pol ayow Barnabas inaq gigo gamuk huritnan bolsa gibiyad in giger na ginan gigem timeqniyiy. Gigem meqniysa in Pol ago gamuk walebolad teq in Pol tibilawun yaqay. \v 46 Nazaq iyan Pol ayow Barnabas inaq in gamuk awaz meqinta kazaq gibileniy, Helmo haqiy, i God anad muzinim iturimmo i in ago gamuk ne Juda gigo hib bilawta haqiy. Teq ne gamuk na gileh tuqugay haqiy. Ne bilaqne negmo gihol tuqulum kemim bilaqay, I os kayeqmo kuluwa-kuluwmo osayta na waqgo i mataw dimun a haiq haq nog iyay haqiy. Nazaq iyan ne huritiy haqiy. Muran i ne gihuloseq mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib tilehnan haqiy. \v 47 Na ezaqgo Iyahta in i kazaq gibilanta haqiy. \q1 Ni lam anuwan nog iyeq mataw en ta asor Juda a haiqta nagan yaqgo daq dimunta tigiqisihundaq haqad in bilam haqiy. Ni og saw bunmo leheq ya mataw gilumsihim gimen dante tuwastitayta na agamukan ni tigibilendaq haqad in bilam haqiy. Kabiy naqmo ni emdaq haqad ya ni niqeman ni osaqta haqad in bilam haqiy. \rq Aisaya 49.6\rq* \p \v 48 Ari on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan in gamuk na huritim ginad tidimniy naqmo hiqiy yaqay. Ad in Iyahta ago gamuk abin tiqiluw yaqaymo. Sa on mataw God in ago os kayeqmo kuluwa-kuluwmo osayta na negnan anad mebmebmo tiqamta na bunmo in God ago gamuk anan helmo tihaqiy. \p \v 49 Sa Iyahta ago gamuk saw na tuwaleq ton bug. \v 50 Ta teq uliq nab Juda mataw asor eraqim in on aseseqta God diq anadin emad Juda gigo lotu adan muzin yaqayta nagan teq mataw marorta asor nenaq gigem wazan eraqsa on mataw aseseqta na in Pol ayow Barnabas inaq ginan gigem meqniysa tigimeqin ton yaqay. Gimeqin tonad in gigo uliqab tigimuziy. \v 51 Nazaq iyan Pol ayow Barnabas inaq in gisenab og usta na wol lilaman ogib tuwom, mataw na gigo daq meqinta ago mebay na in gimo giholib tuqusdaq haqad. Ad in mataw na gihulosim uliq Aikoniyam-ub tilehiy. \v 52 Lehsa uliq Antiyok-ib on mataw disaipel iyiyta na ginad dimniysa gigem dimuntab ossa God ago Bugaw Dimunta in giholib ayahmo diq usyaq. \c 14 \s1 Pol ayow Barnabas inaq uliq Aikoniyam-ub kabiy emiy \p \v 1 Ari in giger uliq Aikoniyam-ub lehim daq Antiyok-ib emiyta nazaqmo in emim in Juda gigo bit humab wolaytab le gwahtiqim God ago gamuk on mataw tigibileniy. Gibilenad in gamuk wizwazimmo bilaqan on mataw dauh biyahmo Juda teq Grik inaqmo helmo tihaqiy. \v 2 Teq Juda asor helmo a hi haqiyta na in eraqim on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigem wazan eraqsa in on mataw Yesus anan helmo haqad maqbab iyim osiyta na ginan gigem timeqniy yaqay. \v 3 Nazaq iysa iyan Pol ayow Barnabas inaq kam sisaqmo Aikoniyam-ub tuqosiy. Ossa mataw gimeqin tonsa in a hi rab yaqay. In ginad em yaqay, Iyahta teq i tigilumsihdaq haq yaqay. Haqad in on mataw gibilenad in Iyahta agem dimunta on mataw negim gilumsihta na agamukan bilaqmo tibilaq yaqay. Sa Iyahta inmo ago gamuk na ulumsihad in Pol ayow Barnabas inaq gibenab daq azawayin inaqta amo amo giqemyaq. \v 4 Sa teq on mataw uliq nabta na gihol huserim dauh giger tiqiyiy. Iyim asor Juda nenaq iysa asor Aposel giger na nenaq tiqiyiy. \p \v 5 Abeb Juda mataw na giyogniz mataw en ta asor Juda a haiqta na nenaq teq in gigo mataw aseseqta na nenaqmo wastonim in Pol ayow Barnabas inaq gimeqin tonad gimen gig hunegnan haqad an amugan tuwaziy. \v 6 Sa Pol ayow Barnabas inaq in mataw na ginad huritim in tukim saw Likoniya-ib tilehiy. Lehim in saw na ago uliq giger Listra teq Derbe haqayta na teq uliqben amikmikta nagab in tiluw os yaqay. \v 7 Luw osad in uliq nagab Yesus awagamun dimunta on mataw tigibilen yaqay. \s1 Pol ayow Barnabas inaq uliq Listra-ib God ago gamuk bilaqiy \p \v 8 Ari uliq Listra-ib mat araq asen meqinta osyaq. Mat na anen agemab nazaqmo asen meqniyan hitiqim in asit a hi luwta. \v 9 Sa Pol gamuk bilaqsa mat na huritad os. Ossa Pol in ahol waninunad loyinan mat na anad in ahol teq dimniydaqta na ago in helmo tihamta. \v 10 Nazaq iyan Pol atoranmo bulon, Ni eraqeq tur ham. Haqan mat na hidmo eraqim turad in tiloq gelyaq. \p \v 11 Pol daq na eman on mataw kabemmo ahol tuwaqiy. Ahol waqim in Likoniya gigo nanib lileyeq bilaq yaqay, I gigo god giger mataw diq gisan waqim i gigerab tigehitiqiy haq yaqay. \v 12 Haqad in Barnabas anan Zeus haqiy. Ad Pol in mat gamukta iyan in anan Hermes haqiy. \v 13 Ari mataw na gigo god Zeus ago lotu abitan uliq na agerab turta. Sa bit na ago mat tamaz emaqta na in bulmakau matmatta teq balaw dimdimunta giwaqim uliq na ago dan ezab tubol, in ago on mataw nenaq giger na gimen tamaz emnan haqad. \p \v 14-15 Sa Aposel giger Barnabas ayow Pol inaq daq na ago huritim in ginad meqniysa gigo tubusan wazim tubulsireqiy. Bulsireqim in sibim on mataw na giduganib lehim in lileyim bilaqiy, Mataw haqiy doq tonnan ne kazaq emay? haqiy. I giger mataw diq ne nogmo haqiy. I God ago gamuk dimunta ne gibilenauqta haqiy. Ne daq samanta ka gileh ugad gihol buliyeq God kayeqmo osaqta na agerab leh daqay haqad i gibilennan bolta haqiy. God naqmo in kait teq og teq kamis teq saw nagab nagah bunmo usayta inaqmo in giqamta haqiy. \v 16 Helmo haqiy, kwaziqmo in on mataw en bunmo gihulosan in ginadibmo luw os yaqayta haqiy. \v 17 Ta teq in ne gimeb a hi ulilem hasta haqiy. Haiq haqiy. In ne gidimun tonad kaitab urom eman woq negaqta haqiy. Ad in ne gigo kabiyab didaq dimunta eman gwalaqta haqiy. In nazaq ne gitonsa didaq dimunta teq ginad dimniy ne giyuninsa ne ginad gigem dimniysa osayta haqiy. \v 18 In giger gamuk nazaq gibileniyta teq on mataw biyahta na in tamaz emnan ginad usta na hidmo a hi hulosiy. Sa Pol ayow Barnabas inaq gime kabemmo gibilenan teq in tuhulosiy. \s1 Mataw Pol ayon gig hunegiy \p \v 19 Teq abeb Juda mataw asor uliq Antiyok-ibta teq uliq Aikoniyam-ubta na tuboliy. Bolim in on mataw Listra-ibta na ginad ta buliyiy. Ginad buliyan mataw na gigem meqniysa Pol gigibmo tuwoliy. Wolim bilaqiy, In tumom haqiy. Haqad in hureqim ad gel asan ban a le tuhunegiy. \v 20 An disaipel uliq nabta na lehim Pol agerab bolim lilut ugim turiy. Tursa Pol eraqim uliq aduganib le a ta gwahtim. Gwahtiqim in le usim ta tiqim in Barnabas inaq uliq Derbe-ib tilehiy. \s1 Pol ayow Barnabas inaq luwad in on mataw Yesus anan helmo haqayta na gigem zaway neg yaqay \p \v 21 In giger uliq Derbe-ib lehim Yesus awagamun dimunta on mataw tigibilen yaqay. Gibilenad in on mataw kabemmo giqeman Yesus ago disaipel tiqiyiy. An abeb in giger muleqim uliq Listra-ib teq uliq Aikoniyam-ub teq uliq Antiyok-ib a ta lehiy. \v 22 Lehad uliq nagab in disaipel gigem zaway tineg yaqay. Zaway negad in gamuk atoranmo kazaq gibilen yaqay, Ne helmo haqad giwaz meqniyeq osiy haq yaqay. I afaqan kabemmo soreq teq i le God ago maror aduganib tugwahtiqamta haq yaqay. \v 23 Haqad uliq bunmo in lehiyta nab in Yesus ago on mataw gilikmanib mataw danmebta asor gitowun tiqem yaqay. Gitowun emim teq in didaq udinad God inaq gamuk bilaqim teq in disaipel na bunmo Iyahta abenab tigiqem yaqay, in Iyahta anan helmo haqan in tigiwamuzdaq haqad. Ad in nazaq emim emim tilehiy. \s1 Pol ayow Barnabas inaq muleqim uliq Antiyok saw Siriya-ibtab ta lehiy \p \v 24 Abeb in giger saw Pisidiya-ib gwahtiqim tilehiy. Lehim in saw na hulosim le saw Pamfiliya-ib tugwahtiqiy. \v 25 Gwahtiqim in uliq Perga-ib lehim on mataw God ago gamuk dimunta tigibileniy. Gibilenim hulosad in uliq Ataliya-ib tuwolehiy. \v 26 Wolehim uliq nab in muyib gwalan muy giqad Antiyok-ib tilah. Kwaziqmo uliq nabmo Yesus ago on mataw in Pol ayow Barnabas inaq God abenab giqemiyta, God agem dimunta negsa in leheq ago kabiy tiqem bug daqay haqad. Nazaq iyan in giger kabiy na tiqem bugim in muleqim uliq nab ta lehiy. \p \v 27 In le uliq nab tugwahtiqim in Yesus ago on mataw na bunmo gihumab tuwoliy. Gihumab wolim in kabiy bunmo God inaq emiyta na awagamun tigibileniy. Gibilenad in bilaqiy, God in on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan giyon dan has negan in inaqmo Yesus anan helmo tihaqay haqiy. \v 28 Ad in giger kam sisaqmo disaipel uliq nabta na nenaq tuqosiy. \c 15 \s1 Yesus ago on mataw humab araq ayahta Jerusalem-ub emiy \p \v 1 Ari mataw asor saw Judiya-ibta na in uliq Antiyok-ib gewoqim Yesus ago on mataw gibilenim bilaqiy, Ne God ago maror Moses bilamta na muzinad gihol abatan asan a hi urotid God ne giwaqeq ago os dimuntab a hi giqemdaq haqiy. \v 2 Mataw na nazaq bilaqan Pol ayow Barnabas inaq huritim in ginad a hikidik dimniyiy. Ginad a hi dimniysa in mataw na nenaq an ayahmo tumugiy. Nazaq iyan Antiyok-ib mataw na bilaqiy, Pol ayow Barnabas inaq muleqeq uliq Jerusalem-ub ta lehsa ne asor eraqeq in ginaq lehiy haqiy. Leheq uliq nab in Aposel teq Yesus ago on mataw gigo danmebta nagan nenaq gamuk ka wastitayiy haqiy. \p \v 3 Nazaq iyan Yesus ago on mataw uliq Antiyok-ib osiyta na in mataw na giqeman Pol-nen nenaq tilehiy. Lehim in saw Fonisiya-ib gwahtiqim lehad in saw na hulosim saw Samariya-ib gwahtiqim tileh yaqay. Lehad in Yesus ago on mataw saw giger nab osiyta na gibilenad God in on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigem eman buliyiyta na ago awagamun in wastitayeqmo gibilen yaqay. Gibilensa Yesus ago dauhta nagan bunmo huritim in ginad dimniy naqmo diq hiqiy yaqay. \p \v 4 Ari in le uliq Jerusalem-ub tugwahtiqiy. Gwahtiqan Yesus ago on mataw teq Aposel teq mataw danmebta na bunmo gibiyad in giwazinim giqad gigo bitab tilehiy. Lehan God in Pol ayow Barnabas inaq gimalib kabiy emiyta na awagamun in mataw na tigibilen bugiy. \v 5 Bilaq bugim tihiqiyan Farisi gigo dauhibta asor Yesus anan helmo haqiyta na in eraqim bilaqiy, Mataw en ta asor Juda a haiqta helmo haqiyta na in gihol abatan asan tuqurot daqay haqiy. Sa ne gibilenid in God ago maror Moses bilamta na aduganib gunun bunmo tumuz bug daqaymo haqiy. \p \v 6 In nazaq haqan Aposel teq Yesus ago on mataw gigo aseseqta nagan in gamuk na wastitaygo haqad humab tuwoliy. \v 7 Humab wolim in gamuk kabemmo tibilaqan teq Pita eraqim gibilan, Ya imaqbaban ham, kwaziqmo God i gilikmanib yaqmo itowun emim bilam, Ni leheq on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan Yesus awagamun dimunta gibilen haqad in bilam ham. Gibilenid in huritad anan helmo tihaq daqay haqad in ya ibilanta ham. Na ago ne tuhuritiyta ham. \v 8 An ya le on mataw na gibilenan in helmo tihaqiy ham. Ne ginad emiy ham. God in on mataw bunmo gimugan ahol waq kemaqta ham. Nazaq iyan in mataw na gimugan ahol waqan in ginad helta usan iyan in ago Bugaw Dimunta tinag ham. In ago Bugaw Dimunta i igta nazaqmo in mataw na nag ham. Negid mataw bunmo daq na ahol waqad ginad em daqay, Helmo God in mataw en ta asor na inaqmo tigiwam haq daqay haqad in ago Bugaw nagta ham. \v 9 God i Juda giyon daq araq emad in ta on mataw en ta asor na giyon daq araq a hi emaqta ham. Haiq ham. In i bunmo giyon daq araqibmo emaqta ham. In i gigo daq meqinta walamta nazaqmo in mataw na gigo daq meqinta suholan in gigem anumlan haiq tiqiyiymo ham. \v 10 Nazaq iyan ta nagaqgo ne Yesus ago disaipel muturta na gibetarib God ago maror Moses bilamta na a ta emnan tonay? ham. Ne nazaq emad ne God ulum waq nog iyay ham. Moses maror igta na in afaqan diq ham. I gisesan afaqan na soran yo hiqiy yaqayta ham. An i nazaqmo afaqan na sorgo biyab a hi iyauqmo ham. \v 11 I nazaq hi emuq ham. I ginad emauq, Iyahta Yesus agem dimunta igad gilumsihsa God i ta giwaqaqta haqauq ham. Giwaqad in daq amulik naqmo amalib on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan ta giwaqaqmo haqauq ham. \p \v 12 Pita nazaq bilaqan mataw biyahta na bunmo giqez hiqiyim tuqosiy. Ossa Barnabas ayow Pol inaq eraqim God in gibenab daq azawayin inaqta kabemmo on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gilikmanib eman gwahtimta na awagamun in tibilaqiy. Bilaqsa mataw na tok nemim huritadmo tuqosiy. \v 13 Sa giger na gamuk bilaqim tihiqiyan ta Jems eraqim bilam, Ya imaqbaban ham, ne gidek emeq yaqgo gamuk ka huritiy ham. \v 14 God ame ameb diqta on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gilikmanib asor inmo aholyon giwamta na awagamun Saimon i gibilenan i tuhurit ham. \v 15 An Saimon ago gamuk na in nantut gigo nan kwaziqmo mar toniyta na nogmo ham. Gamuk na kazaq bilam ham. \q1 \v 16 Iyahta bilam, Abeb teq ya tuboldaiq haqad in bilam ham. Boleq ya Devit ago maror woqim usaqta na wazid a ta eraqdaq haqad in bilam ham. Nagah timeqniyim usaqta na ya wastitayid a ta dimniydaq haqad in bilam ham. Dimniyid ya maror na wazid ta eraqdaq haqad in bilam ham. \v 17-18 Eraqeq ussa on mataw ta asor na bunmo in Iyahta tinagun daqay haqad in bilam ham. \q1 Helmo ham on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan yaqmo ihol ananib in gitowun tiqemta nagan bunmo in ya tiqinagun daqay haqad in bilam ham. Yaqmo Iyahta kwaziqmo ya nagah abeb teq gwahtiqdaqta kagan eman ulal iysa bo muranmo haqad in bilam ham. Yaqmo kazaq tibilay haqad in bilam ham. \rq Amos 9.11-12\rq* \p \v 19 Haqad Jems bilam, God ago gamuk nazaq bilaqan ya inad kazaq tiqem ham. On mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo asor ginad buliyim God ago hib bolayta na in God ago maror Moses bilamta na ago gunun bunmo muz daqayta nazaq i a hi gibilenam ham. \v 20 Haiq ham. I gilumsihad in gimen gamuk araq mar toneq emid lehan ham. Lehsa i kazaq gibilenuq ham. Tamaz akaruwan mataw god katiyta naw nog negayta na ne hi waziy haquq ham. Ad ne an waq meqin tonad an haresmo hi hureqiy haquq ham. Ne karuw anatguman huroran momta na hi neqiy haquq ham. Ad ne ned hi neqiymo haquq ham. \v 21 I ginad emuq ham. Kwaziqmo bolim bo muran kam kab uliq bunmo aduganib mataw aseseqta in God ago maror Moses bilamta na asuleqin bilaqsa in gigo walmataw bunmo huritayta ham. Ad lotu akaman buntab in Moses ago gamuk na bilaqaytamo ham. \s1 Aposel in on mataw en ta asor Yesus anan helmo haqiyta na giyon sansandek eman lah \p \v 22 Ari Aposel teq on mataw Yesus ago nan huritayta na gigo aseseqta nenaq bunmo eraqim an amugan tuwaziy. An amugan wazim in bilaqiy, I mataw asor giqemid in Pol ayow Barnabas ginaq leheq i gimaqbaban Antiyok-ibta na gibileniy haqiy. Haqad in mataw giger Judas in anan araq Barsabas haqayta na teq Sailas inaq ginan bilaqan in Pol ayow Barnabas ginaq tilehiy. Yesus ago mataw Jerusalem-ub osayta na gilikmanib Judas ayow Sailas inaq in gibin inaqta. \v 23 Ari in mataw na giqeman lehsa in sansandek araq negiy. Sansandek na kazaq bilam, \pi1 I Aposel giyogniz mataw danmebta na nenaq i sansandek ka mar tonim eman i gimaqbaban on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan uliq Antiyok-ibta teq saw Siriya-ibta teq saw Silisiya-ibta na gigo hib tileh negaq haqiy. Zeq dimun i gimaqbaban haqiy. \pi1 \v 24 I gamuk kazaq tuhurit haqiy. I gigo mataw asor ne gigo hib lehim gamuk bilaqan ne ritenim ginadnad tiqemay haqiy. Teq in ne gibileniyta nazaq i a hi bilawta haqiy. \v 25-26 Mataw na in ne gigo hib lehim nazaq tonan i huritim i an adugan wazim gigem amulikmo tiqiyim i bilaw, I mataw asor ginan bilaqeq giqemid in i giyogniz dimun diqta Pol ayow Barnabas inaq ne gigo hib tileh daqay haw haqiy. Giger na in i gigo Iyahta Yesus Krais abin on mataw gibilenad in gihol nog hulosayta haqiy. \pi1 \v 27 Nazaq iyan i Judas ayow Sailas inaq giqeman in giger na nenaq nawa ne gigo hib tilehiy haqiy. In gimo teq gamuk kawa i mar tonta ka ne tigibilen daqay haqiy. \v 28 I ginad emauq, I gunun kabemmo negid ne gihol afaqan hi iyan haqauq haqiy. Sa God ago Bugaw Dimunta in anad nazaq emaqmo haqiy. Gunun aweweq kaqmo ne muzinad a hi hulos daqayta haqiy. Na in kazaq haqiy. \pi1 \v 29 Mataw god katiyta ayon tamaz emayta na akaruwan ne hi waziy haqiy. Ad ne ned hi neqad ne karuw ginatguman huroran moqiyta na hi neqiymo haqiy. Teq ne an waq meqin tonad an haresmo hi hureqiy haqiy. Ne gihol asawan woltayad nagah aweweq na aban diq emiy haqiy. Ne nazaq toneq teq ne dimunmo tuqos daqay haqiy. Ari zeq dimun i gimaqbaban bunmo haqiy. \p \v 30 In sansandek nazaq mar tonim mataw aweweq na negim giqeman in Antiyok-ib tuwolehiy. Wolehim in Yesus ago on mataw uliq nabta na gihumab wolim sansandek na tinegiy. \v 31 Negan in gamuk na ahol waqim tihiqiyan gamuk na gilumsihdaqta haqad in ginad tidimniy yaqay. \v 32 Sa Judas ayow Sailas inaq in God ago nantutta iyim in Yesus ago on mataw uliq nabta na gamuk dimdimunta kabemmo gibilenad gigem zaway tineg yaqay. \v 33 In giger kam kabemmo uliq Antiyok-ib tuqosan teq mataw nabta na gigem dimunta negad in giqeman ginad dimniysa uliq Jerusalem-ub ta lehiy, mataw in giqeman uliq Antiyok-ib boliyta na gigerab. [ \v 34 Teq Sailas anad emyaq, Ya Antiyok-ib asitmo ta oseq teq lehdaiq haqyaq] \v 35 Sa Pol ayow Barnabas inaq in Antiyok-ib tuqos tutiy. Osad in mataw asor kabemmo nenaq Iyahta ago gamuk on mataw gibilenad teq in gamuk na alulin giqisihun yaqay. \s1 Pol ayow Barnabas inaq an gihar ugiy \p \v 36 Abeb kam asor le tihiqiyan Pol in Barnabas tubulon, Bolsa i uliq bunmo Iyahta ago gamuk gibilenta nagab muleqeq ta lehad i gimaqbaban helmo haqayta na a ta gibiyuq ham. I nazaq toneq teq in dimunmo osay o haiq na i tuhurit kemam ham. \v 37 Haqan Barnabas in Jon anan araq Mak haqayta na waqeq inaq lehnan bilam. \v 38 An Pol bilam, Kwaziqmo mat na uliq Pamfiliya-ib i gihulosta ham. Gihulosan i inaq kabiy a ta hi emta ham. Nazaq iyan i waqeq inaq hi lehuq ham. \v 39 Haqad in Barnabas inaq nagah na ago an ayah tumugiy. An mugim in giger garab kabiy a ta hi emiy. Barnabas in Mak waqim inaq muyib gwalim nud Saiprus-ib tilehiy. \v 40 Sa Pol in Sailas wam. Waqan Yesus ago on mataw na in gibilenim bilaqiy, Iyahta agem dimunta negsa ne lehiy haqiy. \v 41 Haqan in giger saw Siriya-ib teq saw Silisiya-ib luwad in Yesus ago on mataw gidauhan bunmo gigem zaway tineg yaqay. \c 16 \s1 Timoti Pol inaq kabiy emnan lah \p \v 1 Ari Pol ayow Sailas inaq uliq Derbe-ib lehim teq in le uliq Listra-ib tugwahtiqiy. Uliq nab disaipel araq anan Timoti haqayta in os. In anen Juda aw araq Yesus anan helmo hamta. Sa amam in Grik mat araq. \v 2 Ari Yesus ago on mataw uliq Listra-ibta teq uliq Aikoniyam-ubta na in Timoti anan bilaq yaqay, In mat dimun diqta haq yaqay. \v 3 Haqsa Pol in Timoti inaq lehgo anad tibilaqyaq. Nazaq iyan in Timoti waqim ahol abatan asan tuqurot. Na ezaqgo in anad emyaq, Juda mataw kabemmo saw kab osayta haqyaq. Sa Timoti amam in Grik mat na ago in bunmo tuhuritiyta haqyaq. Luweq mataw na nan kabemmo bilaq daqay haqad in daq na amta. \p \v 4 Ari mataw ezeqman na Pol teq Sailas teq Timoti in uliq-uliqgo luwad gunun aweweqmo Aposel giyogniz mataw aseseqta Jerusalem-ub osayta na nenaq an amugan wazim emiyta na in Yesus ago on mataw tigibilen yaqay. Gibilenad in bilaq yaqay, Ne gamuk ka muziniy haq yaqay. \v 5 Nazaq iyan on mataw Yesus ago nan huritayta gidauhan uliq nagab osiyta na giwaz meqniyim God ago gamuk anan helmo diq tihaq yaqay. Sa kam bunmo on mataw muturta bo giduganib gwahtiqad nenaq an tuwaston yaqay. \s1 Pol sen qwayim saw Masedoniya-ib mat araq ahol wam \p \v 6 Ari God ago Bugaw Dimunta in saw Esiya-ib gamuk hi emiy haqad Pol-nen ginadib eman in saw Esiya aban emim saw giger Frigiya teq Galesiya agem siseyim tilehiy. \v 7 Lehim saw Misiya-ibmo tiqiyim in saw Bitiniya-ib le tugwahtiqnan tonsa teq haiq. Yesus ago Bugaw tigiwasihyaq. \v 8 Nazaq iyan in saw Misiya hulosim uliq Trowas-ibmo tuwolehiy. \v 9 Wolehim taromab Pol uliq nab osad in nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ahol wam. Ahol waqsa mat araq saw Masedoniya-ibta gwahtiqim turad in Pol lilewunim bulonyaq, Ni kamis uroteq saw Masedoniya-ib kab boleq i gilumsih haqyaq. \v 10 Pol nagah na ahol waqan hidmo i Masedoniya-ib lehgo dan tinagunyauq. Na ezaqgo i ginad tiqem. I Yesus awagamun dimunta saw nab a leheq on mataw gibilengo haqad God i tigililewunaq haw. \s1 Aw Lidiya in Krais anan helmo ham \p \v 11 Nazaq iyan uliq Trowas-ib i muy araqab gwalan muy na eraqim nud Samotres-ib wolsireqimmo tilah. Lehim usim kam ta araq nab i uliq Neapolis-ib tileh. \v 12 Lehim i uliq na hulosim le uliq Filipay-ib tugwahtiw. Uliq na Rom gigo maror ahaqenib ussa Rom mataw in giwamuz yaqayta. Teq uliq na in saw Masedoniya ago uliq ameb diqta. I uliq nab gwahtiqim kam asor tuqos. \v 13 Osad Juda gigo lotu akamnib i God inaq gamuk emnan haqad uliq na ago gel asan ban le gwahtiqim yuwub tuwoleh. Wolehad i ginad tiqemyauq, Yuw na aqurumnib mataw God inaq gamuk emayta asawan usaq daqagya haqyauq. Haqad i yuw na aqurumnib wolehim on asor humab wolim ossa i tigibiy. Gibiyad i gigerab lehim os woqim osad i nenaq gamuk emad tuqos. \v 14 Ossa aw araq uliq Tayataira-ibta anan Lidiya haqayta in nab os. Aw na God anadmo diq muzad luwyaqta. Teq in tubusan kakaqta emim zayad mani akabiyan emyaqta. In Pol ago gamuk huritad ossa Iyahta in anad eman hastitayan in gamuk na anan helmo tiham. \v 15 In helmo haqim teq in yuwub huzsa in asenlul teq ago kabibiy on mataw ago bitab os yaqayta na bunmo yuwub tuhuziymo. Ad abeb aw na i gibilan, Ne ya ibiysa ya Iyahta anan helmo diq haqaiq e? ham. Ne nazaq ginad emsun teq ne boleq yaqgo bitab osiy ham. Ad in i giwaqeq giqad ago bitab lehgo awaz diq meqniysa i in aqez muzinim inaq tileh. \s1 Pol ayow Sailas inaq uliq Filipay-ib giqirquriy \p \v 16 Kam araqab i God inaq gamuk emayta asawan nab a ta woleh. Wolehsa kabibiy aw araq danib i tigibiy. Aw na aholib bugaw araq meqinta usyaqta. Usad in aw na aqezab nagah abeb teq gwahtiqdaqta agamukan emid gwahtiqsa in bilaqyaqta. Nazaq iyan on mataw haresmo boleq aw na anamreniz mani negsa aw na in nagah ulilemim usaqta na anan bilaq sireqyaqta. Sa in anamreniz na mani ayahmo waq yaqayta. \v 17 Aw na i gibiyadmo in Pol teq i bunmo inaqmo gimuzad tiluwyaq. Gimuzad luwad teq in kazaq lileyeq bilaqyaq, Mataw ka in God Ulilib Diqta ago kabibiy matawta haqyaq. God ne gilumsiheq ta giwaqdaqta na ago dante agamukan in ne gibilen kemayta haqyaq. \v 18 Kam kabemmo aw na nazaq emsa Pol atuw tihiqiy. Atuw hiqiysa in ahol buliyim bugaw meqinta na kazaq bulon, Yesus Krais abinib ya ni tinibilenaiq ham. Ni aw ka huloseq gwahtiqeq leh ham. In nazaq bilaqanmo bugaw na aw hulosim gwahtiqim tilah. \p \v 19 Lehsa kabibiy aw anamreniz na in mani waqayta alulin titukan ahol waqad in Pol ayow Sailas inaq giwazim gihureqim giqad uliq gemab lehim in mataw aseseqta ginognib tigiqemiy. \v 20 In giqad lehim maror midiyesin wazayta na ginognib giqemim teq in bilaqiy, Mataw giger ka in Juda matawta haqiy. In i gigo uliqab on mataw giqeman ginad agadan iyay haqiy. \v 21 Mataw ka in i gigo on mataw daq asor muturta giqisihunayta haqiy. Teq i Rom matawta iyim iyan i daq nagan emeq i Rom gigo gunun tiqitiyonam haqiy. \v 22 Haqsa on mataw dauh biyahta nab turiyta na inaqmo in giger na gamuk tineg yaqaymo. Sa mataw aseseqta na eraqim Pol ayow Sailas inaq gigo tubusan tihasiy. Hasim teq in yukib ginolgo bilaqiy. \v 23 Bilaqan mataw yukib tiginol titayiy. Ginol titayim hulosad in giwaqim giqad le bit giqirquran osaytab tigiqemiy. Giqemad in mat bit na ago dan ez wamuzim turaqta na gamuk awaz meqin kazaq buloniy, Ni giger ka gisawan diq woltayad tur haqiy. \v 24 Haqan mat dan ezab turaqta na in gamuk awaz meqin nazaqta huritim in Pol ayow Sailas inaq giwaqim giqad le bit amuganibmo diq giqam. Giqemim in giger na gisen ayib kah tonan in nab tuqosiy. \p \v 25 Osad tarom alihanib Pol ayow Sailas inaq in God bulonad bar wazad God abin iluwad tuqos yaqay. Ossa mataw giqirquran osiyta na bunmo in giger na giqez tuhurit yaqay. \v 26 Huritsamo kanawrigrig araq ayahta tiqeram. Eraqsa bit na ahol dedibmo wolyaq. Wolsa bit ago dan ez bunmo has bugsa mataw nab osiyta na bunmo gibensenab sen usta na milhesim tihitim. \v 27 Sa mat bit wamuzaqta na usim kayeq iyim in eraqim dan ez bunmo tihas bugim ussa ahol waqad in anad tiqam, Mataw giqirquran osiyta na tituk bugiy ham. In anad nazaq emad aben le ago baqir tuwam, inmo ahol tuwol emgo haqad. \v 28 In nazaq emsa Pol ahol waqadmo in atoranmo bulonim bilam, Sey! ham. Ni nihol hi meqin ton ham. I bunmo kawa osauq ham. \v 29 Haqan mat bit wamuzaqta na in lam waq a bolgo tililay. Lileyim in lam araq tuwaqim in sibim bit aduganib le tugwahtim. Gwahtiqim in rabad ahol harara nemsa in Pol ayow Sailas inaq gisen agerab ahol hulosan tuwom. \v 30 Woqim usim teq in eraqim giger na giwaqim giqad asanib le tugwahtim. Gwahtiqim in gibilan, Mataw aseseqta ham ya naga diq emid teq God ya ilumsiheq ta iwaqdaq? ham. \p \v 31 Haqan in giger mat na bulonim bilaqiy, Ni Iyahta Yesus anan helmo haq haqiy. Haqid teq God in ni teq ningo aw amun inaqmo gilumsiheq tigiwaqdaq haqiy. \v 32 Haqad in mat na asenlul bunmo nenaq Iyahta ago gamuk tigibileniy. \v 33 Gibilenan tarom nabmo mat na in Pol ayow Sailas inaq giwaqim giqad le gisulan tisuhol. Suholim hidmo in asenlul bunmo nenaq yuwub lehan Pol ayow Sailas inaq tuhuz negiy. \v 34 Huz negan mat na in Pol ayow Sailas inaq giwaqim giqad ago bitab lehim in didaq negan tineqiy. Neqsa mat na anad diq dimniyaq. Na ezaqgo in teq asenlul bunmo nenaqmo God anan helmo tihaqiyta na ago iyan. \p \v 35 Ari saw tihastitayan mataw marorta nagan in hurmey asor giqeman tuboliy. Bolim in bilaqiy, Ni mataw giger na gihasid in lehiy haqiy. \v 36 Haqan mat bit giqirqurayta wamuzaqta na in le Pol ago hib gamuk na tutim bilam, Mataw marorta na in ne giger gihasid lehgo tibilaqiy ham. Nazaq iyan ne bo gwahtiqeq gigem dimniysa lehiy ham. \v 37 Haqan Pol in mataw aseseqta na gigo gamuk amenin emim bilam, I giger gibin Rom-ub usaqta ham. Teq in wastitayimmo i hazizirib giqemim naga daqin i emta na in a hi hurit kemiy ham. Haiq ham. In on mataw gimeb i samanta ginol titayiy ham. Ginolim in i giwaqim giqad le tigiqirquriy ham. Ad muran in ulilemeqmo i giger giqemid lehgo bilaqay ye? ham. Hikidik ham. In gimo boleq i giwaqeq giqad le gwahtiqiy ham. \p \v 38 Haqan hurmey na mataw marorta gigo hib muleqim ta lehim in Pol aqez titutiy. Tutan mataw aseseqta na in Pol ayow Sailas inaq gibin Rom-ub usaqta na ago huritim in tirab yaqay. \v 39 Ad in bolim midemqanmo diq susumun negad in kiskismo gibilen yaqay, Ne uliq ka huloseq saw araqab lehiy haq yaqay. \v 40 Haqsa Pol ayow Sailas inaq in bit giqirqurayta na hulosim tugwahtiqiy. Gwahtiqim in aw anan Lidiya haqayta na ago bitab tilehiy. Lehim in gimaqbaban Yesus ago on matawta na gibiyad in gamuk dimunta gibilenad gigem zaway negad teq in gihulosad tilehiy. \c 17 \s1 Tesalonaika mataw Pol ayow Sailas inaq ginolnan toniy \p \v 1 Ari Pol ayow Sailas inaq le uliq Amfipolis-ib gwahtiqim in uliq na hulosim le uliq Apoloniya-ib tugwahtiqiy. Gwahtiqim uliq na hulosim in le uliq Tesalonaika-ib tugwahtiqiy. Uliq nab Juda gigo bit humab wolayta araq turta. \v 2 Sa Pol ago daq muzinim in bit humab wolayta nab leheq nenaq tuqosyaq. Juda gigo lotu akaman ezeqmanmo in nenaq osad in God ago marib gamuk amo amo giqisihunad teq in mataw na ginad buliygo tigibilenyaq. \v 3 In God ago gamuk alulin bilaq sireqad mat anan Krais haqayta na in God-mo anad muzeq boleq santitiy soreq teq in moqeq ta eraqdaqta na ago in giqisihunyaq. Ad in gibilenyaq, Mat anan Yesus kawa ya anan ne gibilenaiqta naqmo in Krais haqyaq. \v 4 In nazaq bilaqsa Juda on mataw nab osiyta na gilikmanib asor in ginad buliyim helmo haqad Pol ayow Sailas inaq gigo hib tuboliy. Sa Grik on mataw God diq anadin emad Juda gigo lotu adan muzin yaqayta na kabemmo teq on gibin inaqta kabemmo in giger na gigo hib tuboliymo. \p \v 5 Sa Juda mataw asor in on mataw kabemmo Pol ayow Sailas inaq gigo gamuk anan helmo haqsa gibiyad in gigem timeqniyyaq. Gigem meqniysa in le mataw asor maket-ib luw maleyanta luwayta na tigiwaqiy. Giwaqim gibilenan in lehim mataw kabemmo girom tonim gigem wazan eraqsa in gigem meqniysa hares haresmo ek toneq lehad teq in bab tiqemnan ton yaqay. Bab emnan tonad in mat araq anan Jeson haqayta ago bitab lehim in Pol ayow Sailas inaq giwaqeq asanib on mataw gimeb giqad gwahtiqgo tibilaq yaqay. \v 6 Teq haiq. In bit nab lehim Pol ayow Sailas inaq a hi gibiyiy. Nazaq iyan in Jeson-mo teq Yesus ago on mataw asor nab osiyta na inaqmo giwazim uliq na ago mataw gibin inaqta gigerab giqad lehiy. Lehim giqeman tursa in lileyim bilaqiy, Mataw ka daq meqinta og saw bunmo eman gwahtiqaqta haqiy. An muran in uliq kab bolim tuqosay haqiy. \v 7 Sa Jeson in gilowan tonad giwaqim giqad ago bitab lehim nenaq osaqta haqiy. Mataw ka gidauhan nenaq bunmo in Sisa ago maror gihar ugayta haqiy. Ad in bilaqay, King araq anan Yesus haqayta osaq haqayta haqiy. \v 8 Mataw na nazaq haqsa on mataw biyahta nab turiyta na teq mataw aseseqta na in gamuk na huritim gigem meqniysa gamuk kabemmo tibilaq yaqay. \v 9 Ad teq mataw aseseqta na in Jeson ago dauh nenaq gibilenan in mani emiy, in Pol ayow Sailas inaq anononmo giwamuzsa in daq araq hi emgo haqad. In mani eman teq mataw aseseqta na gihulosan tilehiy. \s1 Pol ayow Sailas inaq uliq Beriya-ib kabiy emiy \p \v 10 Ari tarom nabmo Yesus ago on mataw uliq Tesalonaika-ibta na in Pol ayow Sailas inaq giqeman uliq Beriya-ib tilehiy. Lehim uliq nab gwahtiqim in le Juda gigo bit humab wolayta nab tugwahtiqiy. \v 11 Teq Juda mataw Beriya-ib osiyta na in mataw dimdimunta. In Juda mataw Tesalonaika-ibta na giquriyamim in Yesus awagamun huritnan diq ginad bilaqyaqta. Ginad bilaqsa kam bunmo in God ago mar ahol waq kemad giger na gigo gamuk tuqulum kem yaqay, Pol ayow Sailas inaq gamuk helta i gibilenay o haiq? haqad. \v 12 Nazaq iyan uliq nab Juda on mataw kabemmo helmo tihaqiy. Sa Grik on mataw gibin inaqta kabemmo helmo tihaqiymo. \p \v 13 An abeb Juda mataw uliq Tesalonaika-ibta na in Pol uliq Beriya-ib God ago gamuk bilaqaqta na ago tuhuritiy. Huritim in uliq nab bolim in gimo gigo uliqab daq emiyta nazaqmo in uliq Beriya-ib tiqemiymo. In on mataw kabemmo ginad walebolad giqutil wazan eraqsa in bab araq ayahta tiqemnan toniy. \v 14 Nazaq iyan Yesus ago on mataw uliq nabta na in hidmo Pol waqim eman lan ez ban tilah. Lehsa Sailas ayow Timoti inaq in Beriya-ib os tutiy. \v 15 Sa Beriya-ib mataw asor Pol waqim ad danib lehad in uliq Atens-ib tiqiyim teq in Pol hulosan ossa in muleqim giquliqab ta lehiy. Lehsa Pol in Sailas ayow Timoti inaq gimen nan emim mataw na gibilan, Ne muleqeq leheq giger na gibilenid in yaqgo hib hidmo boliy ham. \s1 Pol uliq Atens-ib God ago gamuk on mataw gibilan \p \v 16 Ari Pol uliq Atens-ib mataw giger na gimen emad tuqos. Osad in uliq nab god katiyta gidulan kabemmo gibiyad anad ayahmo meqniyyaq. \v 17 Nazaq iyan in Juda gigo bit humab wolaytab le gwahtiqeq in Juda mataw teq Grik mataw God diq anadin emad Juda gigo lotu adan muzin yaqayta na nenaq gamuk tiqemyaq. Ad kam bunmo in maket-ib leheq on mataw nab osiyta na nenaq gamuk tiqemyaqmo. \v 18 Teq mataw suleq amo amo bilaqayta asor ginan Epikuriyan haqayta na teq asor ginan Stowik haqayta na in Pol inaq gamukib an tubay yaqay. An baysa asor bilaq yaqay, Mat gamuk haresmo bilaqaqta ka in naga gamukin diq bilaqaq? haq yaqay. Haqsa ta asor bilaq yaqay, In uliq asor gigo god ginan bilaqaq daqagya haq yaqay. Na ezaqgo Pol in Yesus awagamun teq mataw moqeq hodhodab eraq daqayta na ago gibilensa iyan in nazaq ginadnad em yaqay. \p \v 19 Ari mataw na Pol waqim inaq in gigo saw araq gamuk emayta anan Areopagus haqaytab tugwalehiy. Gwalehim in buloniy, Ni gamukag muturta on mataw gibilenaqta na i huritnan haqiy. \v 20 I ningo gamuk na huritan in lul araq diq iyaq haqiy. Nazaq iyan i gamuk na alulin hurit kemnan haqiy. \v 21 Na mataw uliq Atens-ibta na teq mataw uliq pesanmo osim Atens-ib bolim osayta na nenaq in bunmo gamuk muturta bilaqad huritad osnan ginad bilaq naqmo hiqiy yaqayta. In kabiy daq araq emgo ginad a hi emad in daq naqmo emad os yaqayta. \p \v 22 Ari Pol saw Areopagus-ib eraqim kaunsel gimeb turad in bilam, Ne mataw Atens-ibta ham ya ne gibiysa ne lotu ago daq bunmo emgo giwaz diq meqniyayta ham. \v 23 Ya ne gigo uliq ka aduganib luwad ne lotu emayta anaghan kabemmo gibiy ham. Gibiyad ya ban araq tamaz emgota ahol waymo ham. Ban nab gamuk kazaq mar tonan ussa ya ahol way ham. Gamuk na bilam, Ka in god i ago a hi huritauqta na ayon tamaz emgo abanan usaqta haqad in bilam ham. Ari ham God nawa ne ago a hi huritad ayon lotu samanta emayta na ham muran ya God na abin ne tigibilennan ham. \p \v 24 God na in kait og inaq teq nagah bunmo saw nagab giqusayta na giqamta ham. Heven-ib teq og kab inaqmo in Iyahta iyim osaqta ham. Nazaq iyan in lotu abitan mataw gibenab emayta na aduganib a hi osaqta ham. \v 25 Sa mataw gibenab in ulumsihad nagah osgo ug daqayta in nazaq a haiqta ham. Na ezaqgo in nagah araq ago siqim a hi iyaqta ham. Inmo mataw giqeman kayeqmo osayta teq in on mataw bunmo nagah osgo bunmo negaqta ham. \v 26 In mat amulikmo alulib on mataw en bunmo giqeman gwahtiqiyta ham. Teq in on mataw en bunmo gigo kam in os daqayta na teq in gigo og ayawalan usdaqta na in tuwastitay bugta ham. Wastitay bugan on mataw en amulik-mulikmo gwahtiqsa in giqeman in le og saw bunmo waqim tuqosay ham. \v 27 In anad mataw bunmo saw hikmizmuzeq inagunad teq tiqibiy daqay haqad in nazaqmo giqeman osayta ham. Teq in i gihulosim le pesanmo a hi osaqta ham. \v 28 In og saw bunmo osaqta ham. Inmo i giqeman i kayeqmo osauqta ham. Teq inmo i gilumsihsa i luwauqta ham. Ne gigo mataw bar emayta na in nazaqmo bilaqiyta ham. In bilaqiy, I bunmo inmo alulib gwahtiwta haqiy ham. \v 29 Ari ham i God ago onmin iyeq teq i ginad em hasuq ham. Mataw ginad emad gibenab nagah gidulan gol-ib teq silva-ib teq gigib giqemayta ham. Teq nagah na in God a haiq ham. I God ago onmin iyim i kayeqmo osauqta ham. Nazaq iyan i gimam God in kayeqmo osaqmo ham. In gig nog a haiq ham. \p \v 30 Kwaziqmo mataw God ago a hi hurit kemad in daq haresmo em yaqayta ham. Emsa God in gigo daq meqinta na amenin hidmo a hi emyaq ham. Ari muran teq God in on mataw uliq saw bunmo gamuk awaz meqinta tigibilenaq ham. In bilaqaq, Ne ginad buliyeq gigo daq teq ginad meqinta na gileh ugiy haqaq ham. \v 31 Na ezaqgo in teq hazizir ayahta emdaqta na akaman tibilaqan usaqta ham. Hazizir nab teq in daq titnonta amalib on mataw bunmo gigo daq tuqulum kemdaq ham. Teq in mat araq anan bilaqan osaqta naqmo hazizir akabiyan na tiqemdaq ham. Mat na moqan God hodhodab wazan ta eramta ham. Eraqan daq na amalib mat na in God ago hazizir wamuzdaqta amatin dimun diq tiqiy hasta na ago God in i bunmo tigiqisihunaqta ham. \p \v 32 Ari mataw nab osiyta na in mat moqim hodhodab ta eramta na ago huritim asor yuquwad Pol tibilawun yaqay. Sa asor bilaq yaqay, Kam araqab teq ni nagah ka ago bilaqsa i a ta huritamta haq yaqay. \v 33 Haqsa Pol gihulosim tilah. \v 34 Lehsa on mataw asor Pol inaq iyim ago gamuk anan helmo tihaqiy. Mataw na gigo araq anan Diyonisiyus haqayta. In kaunsel Areopagus-ibta na gigo araq. Teq aw araq anan Damaris haqayta in helmo hamtamo. Teq on mataw asor nenaqmo. \c 18 \s1 Pol uliq Korin-ib kabiy am \p \v 1 Ari daq na abun ban Pol uliq Atens hulosim uliq Korin-ib tilah. \v 2 Lehim uliq nab in Juda mat araq saw Pontus-ibta anan Akwila haqayta ahol tuwam. Mat na kwaziqmo ago saw Pontus hulosim le uliq Rom kantri Italiy-ibtab osyaqta. Osim ilatow nogmo in awe Prisila inaq kantri Italiy hulosim uliq Korin-ib boliyta. Na ezaqgo Rom gigo king anan Klodiyus haqayta na in Juda on mataw gimuzad ginan bilam, Juda on mataw bun diqmo i gigo uliq ayahta Rom huloseq saw araqab tileh bug daqay ham. Haqan Akwila awe Prisila inaq eraqim uliq Korin-ib bolim tuqosiy. \p Ossa teq Pol in giger na gigo hib tubol. \v 3 Bolan Akwila awe inaq bit karuwsanibta akabiyan emad os yaqayta. Sa Pol kabiy naqmo emaqta amatin iyim in giger na nenaq tuqos. \v 4 Osad lotu akamnib in Juda gigo bit humab wolaytab leheq Juda mataw teq Grik mataw nenaqmo Yesus anan tigibilenyaq, mataw na ginad buliyeq Yesus anan helmo haq daqay haqad. \p \v 5 Teq abeb Sailas ayow Timoti inaq saw Masedoniya hulosim Pol ago hib tigewoqiy. Gewoqan Pol bit akabiyan hulosad kam bunmo in God ago gamukmo mataw gibilenad tuqosyaq. In Juda mataw gamuk atoranmo gibileneq bilaqyaq, Yesus in Krais haqyaq. \v 6 Haqsa Juda mataw na in Pol geg ugad tibilawun yaqay. In nazaq emsa Pol ago tubusan ulelan bit na arohrohun ogib woqsa gibilan, Ne moqeq hiqiy daqayta na in negmo gigo afaqan ham. Afaqan na ya iholib a hi usdaq ham. Muran ya on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib tilehnan ham. \v 7 Haqad in humab wolayta abitan na hulosim le mat araq anan Titiyus Jastus haqayta na ago bitab tilah. Mat na God diq anadin emad abin iluwyaqta. Teq in ago bit Juda gigo bit humab wolayta na agerab turyaqta. \p \v 8 Ari Juda gigo mat ayahta bit humab wolayta wamuzaqta anan Krispus haqayta na in ago aw amun nenaq bunmo Iyahta anan helmo tihaqiy. Sa Korin on mataw kabemmo in nazaqmo Pol ago gamuk huritim helmo haqad yuw tuhuziymo. \p \v 9 Sa tarom araqab Pol osad nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta aholib gwahtiqsa in Iyahta ahol tuwam. Ahol waqsa Iyahta tubulon, Ni hi rab ham. Ni niqez hi mug netad yaqgo gamuk gibilenmo gibilen ham. \v 10 Ya ninaq ossa mat araq eraqeq a hi nimeqin tondaq ham. Yaqgo on mataw kabemmo uliq kab osayta ham. \v 11 Iyahta nazaq Pol bulonan in uliq Korin-ib ulig amulikmo teq kalam 6 nazaqmo tuqos. Osad in on mataw God ago gamuk asuleqin tigibilenyaq. \p \v 12-13 Ari abeb Rom in mat anan Galiyo haqayta na eman in saw nab gavman amebta iyim tuqos. Ossa kam nab Juda bunmo eraqim Pol gihar tuqug yaqay. Gihar ugad in Pol wazim ad hazizirib lehim tibilaqiy, Mat ka ago soysoy amalib on mataw gihureqsa in i gisesan gigo maror hulosad dante lul ta araq diqta amalib God ayon lotu emayta haqiy. \v 14 Haqan Pol ate akim gamuk amenin emdaiq haqsamo haiq. Galiyo era tigibilan, Ne Juda matawta ham ne huritiy ham. Mat ka in Rom gigo gunun araq itiyonid o in daq araq meqinta emid ari ya ne gigo gamuk na tuhurit nag ham. \v 15 Teq ne bolim gamuk amikmikta teq mataw giholnan teq negmo gigo gunun agamukan naqmo ago ne susumun yagay ham. O tob iyan ham. Negmo leheq gamuk na wastitayiy ham. Ya nagah naqanta agamukan huritnan ya hulos ham. \v 16 Haqad in mataw na hazizirib gimuzan tilehiy. \v 17 Lehsa mataw biyahta nab turiyta na bunmo eraqim Juda gigo mat ayahta bit humab wolayta wamuzaqta anan Sostenes haqay na wazim Galiyo anognib tuwoltitay yaqay. Woltitaysa teq haiq Galiyo daq na ago asit a hi bilam. \s1 Pol muleqim uliq Antiyok saw Siriya-ibtab ta lah \p \v 18 Ari Pol uliq Korin-ib kam kabemmo a ta os. Osim abeb in Yesus ago dauh uliq nabta na gihulosim uliq Senkriya-ib tilah. Lehsa Prisila aduw Akwila inaq in Pol inaq tilehiymo. Lehim uliq Senkriya-ib Pol aqensan tuqurot. Na ezaqgo kwaziqmo in daq araq emgo haqad God inaq an adugan wazta iyan. An adugan wazim in aqensan a hi urotad luwsa le nagah na akaman tihiqiyan teq in aqensan tuqurot. Aqensan urotan teq in bunmo muy araqab gwalim saw Siriya-ib tilehiy. \v 19 Lehim uliq Efesus-ib tugwahtiqim Pol in Akwila awe Prisila inaq gihulosan nab ossa in amomo le Juda gigo bit humab wolaytab gwahtiqim nenaq gamuk tiqam. \v 20 Gamuk eman Juda mataw na Pol buloniy, I ni ninaq asit sisaq nog a ta osamta haqiy. Haqan Pol bilam, Haiq ham. Ya nenaq sisaqmo a hi osdaiq ham. \v 21 Haqad in gihulosadmo gibilan, Ne bo kab ta osiy ham. God anad bilaqid teq ya muleqeq ne gigo hib ta boldaiq ham. Haqad in muyib gwalim Efesus tuhulos. \v 22 Muy na le uliq Sisariya-ib woqan Pol muy hulosim le uliq Jerusalem-ub Yesus ago on matawta na tigibiy. Gibiyad in gihulosim uliq Antiyok-ib tuwolah. \v 23 Wolehim in Antiyok-ib sisaq nogmo tuqos. Osim teq in eraqim le disaipel saw giger Galesiya-ib teq Frigiya-ib osayta na gibiyim gibiyim tilehyaq. Lehad in gigem zaway tinegyaq. \s1 Apolos uliq Efesus-ib mataw gamuk gibilenyaq \p \v 24 Ari Juda mat araq uliq Aleksandriya-ibta anan Apolos haqayta bolim uliq Efesus-ib osyaq. In mat araq gamuk anononmo bilaqaqta amatin iysa mataw in ago gamuk huritad gidek diq sirir yaqayta. Teq in God ago marib gamuk bunmo alulin anad tiqem hasta. \v 25 Anad em hasad in Iyahta ago dante muturta na ago hurit kemad in Iyahta muzgo agem awaz meqin diqta. Ad in on mataw Yesus awagamun gibilenad in Yesus daq amta na ago wastitayeqmo gibilenyaqta. Ta teq in Yesus abinib yuw huzgo a hi huritta. In Jon ago suleq naqmo huritim yuw huzta. \v 26 Mat na Juda gigo bit humab wolaytab leheq on mataw gamuk atoranmo gibilenad in a hi girabunyaqta. Sa Prisila aduw Akwila inaq in Apolos gamuk bilaqsa tuhuritiy. Huritim in giger Apolos waqim a le giholbin osad teq in God ago dante muturta na anan wastitayimmo tubulon sireqiy. \p \v 27 An abeb Apolos saw Akaya-ib lehgo anad tiqam. Anad emsa Yesus ago on mataw uliq Efesus-ibta na ginad tibilammo. Ginad bilaqsa in disaipel saw Akaya-ibta na gimen sansandek mar tonim kazaq bilaqiy, Ne Apolos wazinad waqeq inaq osiy haqiy. An Apolos le saw Akaya-ib gwahtiqim in on mataw God agem dimunta negan in Yesus anan helmo tihaqiyta na ayahmo tigilumsihyaq. \v 28 Gilumsihad in ulalabmo Juda mataw nenaq gamuk emad gigo gamuk bayan woqsa in amenin em yo hiqiy yaqay. Sa Apolos in God ago marib gamuk giqisihun naqmo hiqiyad gibilenyaq, Mat anan Krais haqayta na amatin Yesus-mo haqyaq. \c 19 \s1 Pol uliq Efesus-ib God ago gamuk bilam \p \v 1 Ari Apolos uliq Korin-ib ossa kam nab Pol garan adugan saw agarahin inaqta na urotim bolim uliq Efesus-ib tugwahtim. Gwahtiqim nab in disaipel asor tigibiy. \v 2 Gibiyad in tisusumun nag, Kwaziqmo ne Yesus anan helmo haqiyta kam nab ne God ago Bugaw Dimunta waqiy ye? ham. Haqan in bilaqiy, Haiq haqiy. I God ago Bugaw osaqta na akaziran asit i a hi huritta haqiy. \v 3 Haqan Pol gibilan, Nazaq iyan ne naga suleqin muzinim yuw huziyta? ham. Haqan in bilaqiy, I Jon-mo ago suleq muzinim yuw huzta haqiy. \p \v 4 Haqan Pol bilam, Kwaziqmo Jon on mataw huz negad gibilenyaq, Ne ginad buliyeq gigo daq meqinta gileh ugsa teq ya ne yuwib huz negiq haqyaq ham. Ad ne mat ya igilehnib boldaqta na anan helmo haqiy haqyaq ham. Ari mat Jon agilehnib bolta na in Yesus-mo ham. \v 5 Haqan mataw na gamuk na huritim in Iyahta Yesus ago suleq muzinim abinib yuw tuhuziy. \v 6 Huzan Pol aben in giholib emim giwazsa God ago Bugaw Dimunta giholib tubol. Bolan uliq amo amo gigo nan mataw na ginadib bolsa in God ago nantut tibilaq yaqay. \v 7 Teq mataw na bunmo ginulinqan in 12 nazaq. \p \v 8 Ari Pol uliq nab osad kalam ezeqmanmo aduganib in le Juda gigo bit humab wolayta nab gwahtiqeq in a hi rabad Yesus awagamun dimunta tigibilenyaq. Mataw na ginad buliyeq helmo haq daqay haqad in God ago maror asuleqin negad in nenaq gamuk atoranmo bilaqyaq. \v 9 Teq mataw na gilikmanib asor in helmo haqnan gituw hiqiysa giqutil a hi ritenyaq. Ad in on mataw gimeb Iyahta ago dante muturta na anan meqin haq yaqay. Nazaq iyan Pol eraqim gihulosad in mataw disaipel tiqiyiyta naqmo giwaqim nenaq lehim mat araq anan Tiranus haqayta na ago suleq abitnib tilehiy. Lehim kam bunmo Pol in God ago gamuk atoranmo tigibilenyaq. \v 10 Ad in ulig gigermo nazaq emad tuqos. Nazaq iyan saw Esiya-ib on mataw bunmo Juda teq Grik inaqmo in Iyahta ago gamuk tuhuritiy. \s1 Sikewa atatniz giwagamun \p \v 11 Ari Pol uliq nab ossa God in abenab daq azawayin inaqta lul araq diqta kazaq giqemyaq. \v 12 Mataw Pol ago tubusan adek amikmikta teq in ago tubusan bunta nagan in aholib emeq a luwyaqta na in giwaqeq a leheq mataw moqayta giholib tiqem yaqay. Emsa in gigo moq hiqiysa bugaw meqinta giholib usiyta na tituk yaqaymo. \p \v 13 Ari kam nab Juda asor saw haresmo luwad in on mataw gigo bugaw meqinta gimuzad anawun waq yaqayta. Teq mataw na gigo asor in bugaw meqinta muznan haqad in Iyahta Yesus anan biyad bilaq yaqay, I Yesus mat Pol abin bilaqaqta na abinib i atoranmo ne gibilenauq haq yaqay. \p \v 14 Sa Juda gigo mataw tamaz emayta gigo ayahta araq anan Sikewa haqayta na in atatniz 7 nazaqmo osiy. Osad in bugaw meqinta gimuzad daq nazaqmo em yaqayta. \v 15 Emad teq kam araqab in bugaw meqinta araq nazaq bulonan bugaw na amenin emim gibilan, Ya Yesus ago tuhurit ham. Teq ya Pol ago tuhuritmo ham. Ta teq negmo gingan didiq? ham. \v 16 Haqad mat aholib bugaw meqinta usaqta na eraqim sortukim mataw na gibunib gwalim ginol titayad gisan hiksoqorad gigo tubusan bul titayan hitiqmo bug. Hitiq bugan mataw 7 na in bit na hulosad ginedan woqsa gibe aholmo tukim tilehiy. \v 17 An uliq Efesus-ib on mataw bunmo daq na ago tuhuritiy, Juda teq Grik inaqmo. Huritim in rabad teq in Iyahta Yesus abin wazid tiqeraqyaq. \v 18 Sa on mataw Yesus anan helmo haqiyta na gilikmanib kabemmo bolim in gigo daq kwaziqmo in ulilemeq em yaqayta na ulum hasan gwahtiqsa in tibilaq bugiy. \v 19 Ad on mataw asor liqiy em yaqayta na in mataw bunmo gimeb in gigo liqiy agamukan mar toniyta na bulsireqim ginuwan faqab gwalim tuqoyyaq. Liqiy agamukan kabemmo faqab oyiyta na anawun in nulinan le 50,000 mani silva nazaqmo iy. \v 20 Sa Iyahta daq azawayin inaqta nazaq emsa in ago gamuk saw bunmo ayah iyad awaz meqin diq tiqiyyaq. \s1 Efesus on mataw Pol nan ugiy \p \v 21 Daq nagan tihiqiyan abeb God ago Bugaw Dimunta in Pol anad wamuzsa Pol anad tiqam, Ya saw giger Masedoniya-ib teq Akaya-ib leheq teq ya Jerusalem-ub tilehdaiq ham. Ad in bilam, Ya Jerusalem-ub leheq teq ya le Rom ahol tuwaqdaiqmo ham. \v 22 Haqad in mataw in ulumsih yaqayta na gilikmanib mataw giger Timoti ayow Erastus inaq giwaqim giqeman saw Masedoniya-ib ameb tilehiy. Lehsa Pol amomo saw Esiya-ib asitmo a ta os. \p \v 23 Ossa kam nab uliq Efesus-ib mataw asor eraqim Iyahta ago dante muturta na geg ugad bab araq ayahta wazan tiqeram. \v 24 Teq daq na alulin in kazaq. Mat araq silva akabiyan emaqta anan Demitriyus haqayta uliq nab os. Osad in god katiyta araq awta anan Artemis haqayta na adulan amikmikta silva-ib giqemsa mataw giholyon zay yaqayta. Mat na silva akabiyan na emad in ago kabibiy mataw Artemis adulan giqem yaqayta na gimen mani ayahmo waqyaqta. \p \v 25 Ari kam araqab Demitriyus in ago kabibiy mataw na teq mataw ta asor kabiy naqanta emayta na girom tonim gibilan, Ya iyogniz ham ne tuhuritiy ham. I gigo naw dimunta kabiy kaqmo amalib gwahtiqaqta ham. \v 26 Teq mat anan Pol haqayta na in on mataw kabemmo gihureqan in ginad buliyim i gigo kabiy ka anan ginad a ta hi bilaqaq ham. Na ne ahol waqim ne tuhuritiyta ham. Teq mat na in uliq Efesus-mo gimen a hi amta ham. Haiq ham. In saw Esiya asor ayahmo nazaqmo gimen amtamo ham. In bilaqaq, God katiyta amo amo mataw gibenab emayta na in god diq a haiq haqaqta ham. \v 27 Ne ginad emiy ham. On mataw saw Esiya-ib teq og saw bunmo in Artemis abin wazinayta ham. Teq luweq in Pol ago gamuk na huriteq in i gigo mani akabiyan ka anan meqin haq daqay ham. Ad in ginad em daqay, I gigo god Artemis ago lotu abitan in nagah amikta haq daqay ham. Nazaq iyid luweq Artemis abin ayahta uliq saw bunmo usaqta na tihiqiydaq ham. \p \v 28 Haqan mataw na gamuk na huritim in gigem timeqniyaq. Gigem meqniysa in atoranmo lileyeq bilaq yaqay, Efesus gigo god Artemis in danmeb diq haq yaqay. \v 29 Haqsa on mataw bunmo huritad ginadnad emad in samanmo hares haresmo tiqek ton yaqay. Ek tonad in araqibmo eraqim sibim saw humab wolaytab tilehiy. Lehad in saw Masedoniya-ib mataw giger Gayus ayow Aristarkus inaq gihureqim nenaq leh toniymo. Mataw giger na Pol inaq luw yaqayta. \v 30 Sa Pol le on mataw biyahta na gibilengo bilaqan disaipel tuwasihiy. \v 31 Sa saw Esiya-ib mataw marorta asor uliq nab osiyta na in Pol ayognizta iyim in amen nan emim in ginad awaz meqin amalib bulonim bilaqiy, Pol haqiy ni le saw humab wolayta nab hi gwahtiq haqiy. \p \v 32 Sa on mataw biyahta na ginad agadan tiqiy bug. Mataw asor gamuk araq lileyeq bilaqsa ta asor in gamuk ta araq lileyeq bilaq yaqay. Na ezaqgo on mataw bolim humab woliyta na kabemmo in bab na alulin a hi huritiyta na ago iyan. \v 33 Teq Juda mataw in gigo mat araq anan Aleksanda haqayta na ulum hasim ad gwahtiqsa biyahta na ahol waqad ginad emiy, Mat kaqmo haqiy. Haqsa Aleksanda aben wazan tiqeram, in humab na alulin gibilen kemgo haqad. \v 34 Teq haiq. Mataw biyahta na Aleksanda ahol tuwaq hasan in Juda matmo iyan in giqez amulikmo iyim dedibmo a ta liley yaqay. I Efesus gigo god Artemis haq yaqay in danmeb diq haq yaqay. In nazaqmo lileyad ossa zeq adulan gigermo tihiqiy \p \v 35 Hiqiyan gavman gigo mar em araq Efesus-ib osta na in eraqim on mataw giqez wasihim teq gibilan, Ne mataw Efesus-ibta ham ne ginad emiy ham. Ayahta Artemis ago lotu abitan uliq Efesus-ib kab tursa ne wamuzayta na abin og saw bunmo ussa on mataw bunmo in ne gigo tuhuritiyta ham. Ad ne Artemis ago gig kaitab womta wamuzayta na ago in tuhuritiytamo ham. \v 36 Mat araq ne gibin na othasdaqta ago zaway haiq ham. Nazaq iyan ne giqez hiqiyiy ham. Ad ne hidmo daq araq emgo ne ginad hi emiy ham. \v 37 Mataw giger ne giqad boliyta ka in i gigo lotu abitnib nagah araq a hi rin toniy ham. Ad in i gigo god awta na a hi bilawuniymo ham. \v 38 Nazaq iyan Demitriyus ago kabibiy mataw nenaq in gigo gamuk inaq iyid ari i hazizir emauqta akamun inaq ham. Ad i gigo megistret osaymo ham. In daq dimunta muzinad in gigo afaqan haziziribmo teq wastitayiy ham. \v 39 Teq ne gigo gamuk ta asor ussun ari kaunsel humab wolayta akaman nab teq ne bilaqiy ham. \v 40 I afaqan araq ayahta tuwaqnan diq tonauq ham. Daq ka alulin haiqgam iyan luweq Rom huriteq bilaq daqay, Mataw ko ginadibmo bab wazan eramta haq daqay ham. Haqad in an wol ka ago susumun igid i gamuk araq bilaqamta haiq ham. \v 41 Mat na nazaq gibilenim hulosadmo in on mataw na gibilenan gibitab tilehiy. \c 20 \s1 Pol saw Masedoniya-ib teq saw Grik-ib luw \p \v 1 Ari nan ayah eramta na le muleqim tuwoqan Pol disaipel gililewunan in bo humab tuwoliy. Humab wolan Pol gamuk dimunta gigem zaway neggo gibilenim giben wazad teq in tigihulos. Gihulosim in saw Masedoniya-ib tilah. \v 2 In saw nab lehim luwad in Yesus ago on mataw gamuk dimdimunta kabemmo gigem zaway neggo gibilenim teq abeb in saw Grik-ib le tugwahtim. \v 3 Gwahtiqim in saw nab kalam ezeqman nazaqmo tuqos. Osim in muleqeq uliq Jerusalem-ub ta lehnan haqad in muy waqeq saw Siriya-ib lehgo anad tiqam. Anad emsa Juda mataw asor in wol emgo an amugan wazsa Pol tuhurit. Huritim in anad buliyim in muleqeq saw Masedoniya agem siseyeq leheq teq in muy waqeq uliq Jerusalem-ub lehgo anad am. \v 4 Teq mataw asor Pol inaq lehiyta na ginan kazaq: Pirus atatin Sopater mat uliq Beriya-ibta na, teq mataw giger uliq Tesalonaika-ibta Aristarkus ayow Sekundus inaq, teq Gayus uliq Derbe-ibta na, teq Timoti teq mataw giger saw Esiya-ibta Tikikus ayow Trofimus inaq in bunmo Pol inaq lehiyta. \v 5 Mataw na ameb lehim uliq Trowas-ib i gimen emiy. \v 6 Sa igmo osim Juda gigo lotu akaman bret yis haiqmo neqayta na le tihiqiyan teq i muyib gwalim uliq Filipay hulosim tileh. Lehad kam aweweqmo hiqiyan abaynaginta nab i le Trowas-ib tugwahtiw. Gwahtiqim uliq nab i kam 7 nazaqmo tuqos. \p \v 7 Osim Sande taromab i Krais ago on matawta nenaq bret orqayeq Iyahta anadin emad neqamta haqad humab tuwol. Humab wolim osad Pol in on mataw gamuk tigibilenyaq. Gamuk gibilenad in babeq lehdaqta iyan in gamuk hureqim a le tarom alihanibmo tiqiy. \v 8 Sa i bit adugan ulilibtab humab wolta nab lam kabemmo oyyaq. \v 9 Teq mat araq minminta anan Yutikus haqayta in tim bolaqta ago dan aqezab os. Ossa Pol gamuk ayahmo bilaqeq a lehyaq. Sa Yutikus ame rursa in usnan tonad osimmo tuqus lah. Us lehim in bit ago ategtegan ezeqmanta ulilibta nab us hilesim woqim le ogibmo tuwom. Woqan mataw hitiqim le tuwaziy. Wazan haiq in tumom. \v 10 Sa Pol ulilib osta tihitimmo. Hitiqim le amun na agerab ahol hulosan woqan in aynetim teq bilam, Ne ginadnad hi emiy ham. In awitan asanib kawa usaq ham. \v 11 Haqad in bit adugan ulilibta nab gwa ta lah. Gwalehim in bret orqayim mataw na nenaq Iyahta anadin emad tineqiy. Neqim hulosad in mataw nenaq gamuk sisaqmo bilaqad ossa le saw tihastitay. Saw hastitayan Pol eraqim tilah. \v 12 Lehsa mataw in mat minminta na kayeqmo ossa in waqim ad gigem ayahmo dimniysa ago bitab tilehiy. \s1 Pol uliq Trowas hulosim uliq Miletus-ib lah \p \v 13 Ari Pol era i tigibilan, Ne muyib lehsa ya isenabmo Asos-ib tilehdaiq ham. Haqan in bilamta nazaqmo i tiqem. I ameb lehim muyib gwalim uliq Asos-ib tileh, i leheq Asos-ib Pol ahol waqeq teq i waqeq ad muyib leham haqad. \v 14 Lehim Asos-ib gwahtiqim ossa teq Pol bo i tigibiy. Sa i in waqim muyib inaq tileh, uliq Mitilin-ib. \v 15 Lehim i uliq na hulosim muyib lehad luwsa kam na tihiqiyan kam ta araq nab i le nud Kiyos agerab tugwahtiw. Gwahtiqim lehsa kam na tihiqiyan kam ta araq nab i le nud Samos agerab tiqiy. Iyim teq i nud Samos hulosim kam ta araq nab i le uliq Miletus-ib tuwow. \v 16 Ari Pol uliq Efesus uriyameq lehgo haqad in tanabmo anad tiqamta. Nazaq iyan in muyib lehad in uliq Efesus hulosim wolsireqimmo le uliq Miletus-ibmo womta. Na ezaqgo in hidmo leheq Jerusalem-ub lotu akaman ayahta anan Pentikos haqayta na ahol waqnan haqad in saw Esiya-ib kam asor hulosnan atuw hiqiy. \s1 Pol uliq Efesus-ib Yesus ago on mataw gigo aseseqta na giben wazadmo in gihulosim lah \p \v 17 Ari i uliq Miletus-ib tugwahtiqim Pol nan eman uliq Efesus-ib tilah, Yesus ago on mataw gigo danmebta nagan bo in ahol waqgo haqad. \v 18 An mataw danmebta nagan bo Pol agerab tugwahtiqan teq in gibilenim kazaq bilam, \p Iturimmo ya saw Esiya-ib gwahtiqim ne nenaq osad ezaq ya os luwyaiqta na negmo tuhuritiy ham. \v 19 Ya ihol abin wazid woqsa Iyahta ago kabiy emyaiqta ham. Emsa Juda mataw ya ilum waqad ibayid woqgo bilaqsa ya ihol afaqan diq iysa imeqil woqyaqta ham. \v 20 Teq ya ne gilumsihad Iyahta ago gamuk dimdimunta bunmo gibilennan a hi rabyaiqta ham. Ya ne gigo humabub osad teq ya ne gigo bit bitmo luwad ya suleq negyaiqta ham. \v 21 Ya Juda on mataw teq Grik on mataw nenaqmo gamuk atoranmo gibilenad bilaqyaiq, Ne gigo daq teq ginad meqinta gileh ugad ne gihol buliyeq God ago hib boliy haqyaiqta ham. Ad ne i gigo Iyahta Yesus anan helmo haqiy haqyaiqta ham. \v 22 Ari muran ne gidek emiy ham. God ago Bugaw Dimunta ya ibe yahsa ya Jerusalem-ub tilehaiq ham. Lehid teq nab naga daqin diq ya iholib gwahtiqdaqta na ya a hi hurit ham. \v 23 Teq uliq edob edob ya lehaiqta nab God ago Bugaw Dimunta in gamuk atoranmo kazaq ya ibilenaq ham. Mataw niqirqurad afaqan nig daqayta nawa ni nibaq tunim osay haqaqta ham. \p \v 24 Teq ya ihol eman danmeb a hi iyaq ham. Ya moqnan a hi rabaiqta ham. Haiq ham. Ya dan muzaiqta naqmo ya tumuzdaiq ham. Ya inad amulikmo usaqta na ya Iyahta Yesus kabiy yagta na tiqem bugnan haqaiq ham. Teq yaqgo kabiy na ya God agem dimunta on mataw negim in gimen dante amta naqmo ago ya bilaqad luwaiqta ham. \p \v 25 Ne huritiy ham. Kwaziqmo ya ne gilikmanib osad ya God ago maror agamukan gibilenyaiqta ham. An muran ya inad emaiq, Abeb ne ya inobun ahol a ta hi waq daqay haqaiq ham. \v 26 Nazaq iyan ya kawa ulalabmo ne tigibilen sireqaiq ham. Ne gilikmanib araq moqeq meqniy hasid na in yaqgo afaqan a hi iydaq ham. \v 27 Na ezaqgo ya God ago anad bunmo ne gibilenad ya rabim ihol a hi hureq has ham. \v 28 Negmo gihol asawan woltayad osiy ham. Ad ne gigo sipsip na ne giwamuz naqmo hiqiyiy ham. God ago Bugaw Dimunta ne giqeman ne mataw danmebta iyim ne gigo on mataw na giwamuzayta ham. Teq on mataw na God inmo atatin anedan amalib in gizayta ham. Nazaq iyan ne giwaz meqniyeq God ago on mataw Yesus ago nan huritayta na anononmo giwamuziy ham. \v 29 Ya inad kazaq emaiq ham. Ya ne gihuloseq lehsa abeb gaun kwasik meqin diqta ne giduganib tubol daqay ham. Boleq in ne gigo sipsip kabemmo gimeqin ton daqay ham. \v 30 Sa negmo giduganib mataw asor eraqeq gamuk katiyta tibilaq daqaymo ham. Ad in ne gilikmanib disaipel asor gihureqid in gimuzgo haqad gikat neg daqay ham. \v 31 Nazaq iyan kam bunmo ne gihol asawan woltayad osiy ham. Ulig ezeqman taromab zeqab inaqmo ya ne amulik-mulikmo gidek wazad osta ham. Ya imeqil woqsa suleq negyaiqta na ne anadin emiy ham. \p \v 32 Muran ya ne giqeman Iyahta abenab tuqosay ham. Teq God agem dimunta negaqta ago agamukan na in ne tigilumsihdaqmo ham. Gilumsihsa ne gamuk na muz bugad teq ne giwaz meqniyeq tuqos daqay ham. Ossa abeb God in ago on mataw tawonta na bunmo ago os dimunta negsa ne os dimunta na tuwaq daqaymo ham. \p \v 33 Ya ne gigo mat araq ago silva teq gol teq tubusan araq diq a hi utet ham. \v 34 Yaqmo ibenab kabiy awaz meqinta emad ya nagah ago siqim iyyaiqta na yaqmo iholyon zayyaiqta ham. Teq mataw ya nenaq bolta na yaqmo giwamuzyaiqtamo ham. Na ne tuhuritiy ham. \v 35 Ya kabiy bunmo tigiqisihunta ham. Nazaq iyan ne ya isen muzinad ne giholtuw bulad mataw gigo zaway haiqta na gilumsihiy ham. Ad ne Iyahta Yesus gamuk bilamta na anadin emiy ham. In bilam, Ni mat araq ulumsihad nagah ugeq teq ni ninad ayahmo dimniydaqta haqad in bilam ham. Ad ni ninad dimniydaqta na in mat ningo nagah waqim anad dimniyta na tuquriyamdaq haqad in bilam ham. \p \v 36 Ari Pol gamuk na emim tihiqiyan in abakbakan ulum laquwim turad teq in mataw aseseqta na nenaq God inaq gamuk tiqemiy. \v 37 Sa mataw na bunmo ayahmo tigaq yaqay. Ad in Pol wazim ay netad tiqilawun yaqay. \v 38 Teq Pol bilam, Ne ya inobun ahol a ta hi waq daqay hamta naqmo ago in gihol afaqan diq tiqiy yaqay. Gihol afaqan iysa in Pol ad muyib tilehiy. \c 21 \s1 Pol muyib gwalim Jerusalem-ub lah \p \v 1 Ari i mataw na gihulosad muyib gwalan muy aben tuhulos ug. Hulos ugan i eraqad nud Kos-ib tileh. Lehim nab i usim eraqim nud ta araq anan Rodes haqaytab tileh. Lehim Rodes hulosad i uliq araq lanib usaqta anan Patara haqaytab tuwow. \v 2 Woqim uliq nab i muy araq saw Fonisiya-ib lehgo emsa ahol waqad i muy nab gwalim tileh. \v 3 Lehad nud Saiprus agerab iyim ahol waqad i ginasaran ban tuquriyam. Uriyamad le saw Siriya-ib gwahtiqad i uliq Tair-ibmo tuwow. Na ezaqgo in muyib es asor emid uliq nab tiqgo haqad. \v 4 Sa i inaqmo hitiqim le disaipel ginagunim tigibiy. Gibiyad i kam 7 nazaqmo uliq nab tuqos. Ossa God ago Bugaw Dimunta disaipel na ginadib gamuk emsa in Pol kazaq bulon yaqay, Ni Jerusalem-ub hi leh haq yaqay. \v 5 Sa i uliq nab osan kam lehgota na tugwahtiqan i uliq hulosad gisen dan tuqug. Ugim lehsa mataw na gigo aw amun nenaqmo in i giwaqim giqad uliq asan ban tilehiy. Lehim kamis aqurumnib i bunmo gibakbakan ulum laquwim turad God inaq gamuk tiqem. \v 6 Emim hulosad i eraqim tursa in bo i giben wazad bilaqiy, Bo ta lehiyyo haqiy. Sa i nazaqmo in giben wazad bilaw, Bo kab ta osiyyo haw. Haqad i muyib gwalsa in giquliqab muleqim ta lehiy. \s1 Uliq Sisariya-ib nantut araq anan Agabas haqayta na in Pol anan bilam \p \v 7 Ari i muyib gwalim uliq Tair hulosad le uliq Tolemes-ib tuwow. Woqim nab i le Krais ago on mataw asor gibiyad giben tuwaz. Giben wazim i nenaq kam amulikmo tuqos. \v 8 Osim i Tolemes hulosad uliq Sisariya-ib tileh. Lehim i mat anan Filip haqayta na ago bitab tugwahtiw. Filip in mat araq Yesus awagamun dimunta on mataw gibilen kemyaqta amatin araq. Teq kwaziqmo in mataw 7 uliq Jerusalem-ub Aposel gilumsih yaqayta na gigo araq iyim osta. Ari i mat na ago bitab gwahtiqim inaq tuqos. \v 9 Sa in amigniz aweweqmo mat a hi waqiyta na in gimam inaq bit nab os yaqayta. Osad teq in God ago nantut iyim ago gamuk bilaq yaqayta. \p \v 10 I uliq Sisariya-ib kam asor tuqosan teq God ago nantut anan Agabas haqayta na saw Judiya hulosim tigewom. \v 11 Gewoqim i gigerab bolim in Pol ahulib am huroran usta na waqim inmo ahol abensen irqurim bilam, God ago Bugaw kazaq bilaqaq ham. Juda mataw Jerusalem-ubta na in am ka anamren kazaq irqureq mataw en ta araq Juda a haiqta na tineg daqay haqaq ham. \p \v 12 Haqanmo i gamuk na huritim i teq on mataw uliq nabta na nenaq i bunmo ginad awaz meqin amalib Pol kazaq bulonyauq, Ni Jerusalem-ub hi gwaleh haqyauq. \v 13 Haqsa Pol amenin emim bilam, Nagaqgo ne gaqad ya iqutil eman tartaynan tonaq? ham. Juda mataw ya iqirqur daqayta na ago ya a hi rabaiq ham. Ya Jerusalem-ub lehid in ya inol emid moqdaiqta na ago ya a hi rabaiqmo ham. In nazaq ya itonsa Iyahta Yesus abin ayah iydaq ham. Nazaq iyan ya uliq Jerusalem-ub tilehgomo iyim osaiq ham. \v 14 In nazaq haqsa i anad buliyan yo hiqiyauq. Nazaq iyan i gamuk na hulosad bilaw, Naqmo Iyahta ago anad haw. In anad emaqta nazaqmo in emid tugwahtiqdaq haw. \ms1 Pol uliq Jerusalem-ub irquran ossa mataw amen hazizir emiy \s1 Pol le uliq Jerusalem-ub gwahtim \p \v 15 Ari kam asor le tihiqiyan i gihol wastitayim uliq Sisariya hulosim Jerusalem-ub tugwalehad luw. \v 16 Luwsa Sisariya-ib disaipel asor i nenaq lehad in i giwaqim giqad nud Saiprus-ib mat araq anan Nason haqayta ago bitab tilehiy, i mat na inaq osgo haqad. Mat na kwaziqmo Yesus anan helmo tihamta. \v 17 Ari i mat na inaq osim teq i eraqim le uliq Jerusalem-ub tugwahtiw. Gwahtiqan i gimaqbaban Krais ago on matawta na in gigem dimunta igad in i giwazinim giqad in gigo bitab tilehiy. \p \v 18 Lehim usim era tarommo i Pol inaq Jems ahol waqnan tileh. Lehim i Yesus ago on mataw gigo aseseqta na in Jems inaq ossa i tigibiy. \v 19 Gibiyad Pol ago zeq dimun negad giben tuwaz. Giben wazim teq God in amalib on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib kabiy daq emyaqta na awagamun in tigibilenyaq. \s1 Mataw aseseqta Pol Tempel-ib lehgo buloniy \p \v 20 Gibilenan mataw aseseqta na huritim God abin tiqiluw yaqay. Ad in Pol buloniy, I gimaqbab haqiy ni hurit haqiy. Juda gilikmanib on mataw kuluwmo diq Yesus anan helmo tihaqiyta haqiy. Ad in bunmo God ago maror Moses bilamta na adan muznan giwaz diq meqniyayta haqiy. \v 21 Teq mataw na ni nibin kazaq huritiyta haqiy. Ni bilaqaq, Juda mataw Yesus anan helmo haqad og saw haresmo mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gilikmanib osad in God ago maror Moses bilamta na gileh ugad anadin a ta hi em daqay haqaq haqiy. Ad ni bilaqaq, Juda mataw na in gisesan gigo daq bunmo a ta hi muzinad in gigo onmin gihol abatan asan a ta hi urot daqay haqaq haqiy. Mataw nazaq ni niwagamun huritiyta haqiy. \p \v 22 Teq i ezaq tonam? haqiy. Ni tubolta ka in nabag tuhurit bugiy haqiy. \v 23 Nazaq iyan i ni nibilenid ni kazaq em haqiy. I gigo hib mataw aweweqmo God inaq an amugan wazim in gihol udinim osayta haqiy. \v 24 Ni mataw na giwaqeq nenaq leheq in gihol wastitaygo adan bunmo ni nenaq em bug haqiy. Ad in giqensan urot daqayta na ago anawun ninmo zay neg haqiy. Nazaq ni emid teq mataw bunmo ginad tiqem daqay, Gamuk ni nibinib emiyta na alulin haiqta haq daqay haqiy. Ni God ago maror Moses bilamta na ago gunun muzinad ni maror na wazan a hi woqaqta haq daqay haqiy. \v 25 Ari on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo asor Yesus anan helmo haqiyta na i kwaziqmo an amugan wazim in gimen nan eman lehan i kazaq bilawta haqiy. Mataw god katiyta ayon tamaz emad karuw wol emiyta na in hi neqiy haw haqiy. Ad in ned hi neqad teq in karuw ginatguman huroran moqiyta na hi neqiymo haw haqiy. Teq in an haresmo hureqeq inaq hi usiy haw haqiy. \p \v 26 Mataw aseseqta na nazaq Pol bulonan Pol usim era mataw aweweq na giwaqim nenaq lehim in God ameb gihol abusirinan hiqiygo akabiyan tiqemim teq in Tempel-ib tilehiy. Lehim in gihol God ameb dimniy has daqayta na akaman kam gineh teq gwahtiqdaqta na ago in mataw tamaz emayta tigibileniy, kam 7 nazaq le tihiqiyid teq in bunmo ta boleq giholyon tamaz tiqem daqay haqad. \s1 Juda mataw Pol Tempel-ib waziy \p \v 27 Ari gihol abusirinan hiqiy hasdaqta akaman 7 na le tihiqiynan tonsa Pol Tempel-ib tilah. Lehim luwsa Juda gisenlul ta asor saw Esiya-ib osim boliyta na in nab luwad Pol ahol tuwaqiy. Ahol waqad in on mataw nab luwiyta na bunmo gigem wazan eraqsa in Pol tuwaziy. \v 28 Wazad in atoranmo lileyim bilaqiy, Isrel matawta haqiy ne boleq i gilumsihiy haqiy. Mat kaway ka in i gigo dauh teq i gigo maror teq i gigo lotu abitan ka gibayid woqgo haqad in mataw uliq bunta gibilen bugaqta haqiy. Teq in daq naqmo amomo a hi emaqta haqiy. In Grik mataw asor giwaqim giqad Tempel-ib bolim in saw gununta ka eman anumlan inaq tiqiy haqiy. \v 29 Juda mataw na in tekomo Pol ayow mat araq anan Trofimus uliq Efesus-ibta na inaq uliq aduganib luwsa in gibiyiyta. Nazaq iyan abeb Pol le Tempel agelin aduganib luwsa in ahol waqad ginad emiy, Pol Efesus mat na waqim ad Tempel aduganib gwahtimta daqagya haqiy. \p \v 30 Mataw nazaq lileyeq bilaqsa Jerusalem-ub on mataw bunmo tiriteniy. Ad in bunmo sibim bo humab wolim in Pol wazim hureqim ad asan ban a lehim teq hidmo in Tempel agelin ago dan ez bunmo tuqot bugiy. \s1 Rom gigo mataw bab emayta asor Pol waziy \p \v 31 Ari kam nab bab mataw gigo danmebta araq ago bab mataw 1,000 nenaq uliq Jerusalem-ub osiy. Ossa mataw biyahta na Pol wol emnan tonsa bab mat danmebta na gamuk kazaq hurit. Jerusalem mataw bunmo humab wolim gamuk haresmo bilaqad bab ayahta wazan tiqeraqaq haqiy. \v 32 Nazaq iyan hidmo in bab mataw gigo aseseqta in ahaqenibta na asor gigo bab mataw nenaqmo giwaqim in bunmo sibim mataw wagayta na gigerab tuwolehiy. Wolehan Juda in bab mat danmebta na ago mataw kabemmo nenaq bolsa gibiyad in Pol wol yaqayta na tuhulosiy. \v 33 Hulosan bab mat danmebta na bolim Pol tuwaz. Wazim in ago bab mataw gibilan, Sen giger waq a boleq amalib mat ka am waziy ham. Haqad in mataw nab turiyta na tisusumun nag, Ka nog? ham. In ezaq ton? ham. \v 34 Haqsa on mataw biyahta na gigo asor gamuk araq bilaqsa asor gamuk ta araq bilaq yaqay. In saw garak ayahmo emsa bab mat danmebta na in gamuk alulin huritgo eman haiq. Nazaq iyan in ago bab mataw gibilenan in Pol waqim ad in gigo bitab tilehiy. \v 35-36 A lehsa on mataw dauh biyahta na gimuzim lehad in atoranmo lileyim bilaq yaqay, Wol emid moqan haq yaqay. Haqsa bab mataw na Pol wazim ad lehim bit na ago kaban asenab gwahtiqsamo Juda mataw na Pol wol emgo giwaz meqin diq iysa iyan bab mataw na Pol sorim ad tugwalehiy. \s1 Pol anad ezaq emad ago kabiy emyaqta na ago in Juda mataw gibilan \p \v 37 Bab mataw na Pol waqeq ad in gigo bit aduganib a lehgo haqsamo Pol in gigo mat danmebta na tubulon, Ya gamuk araq nibilennan ham. Haqan mat na bilam, Ni Grik nan bilaqaqta ye? ham. \v 38 Ya bilay ni Isip-ub mat ilatow gavman giqez othasad mataw tagumta 4,000 nazaq giqad saw amatawun haiqtab lahta naqmo hay ham. \v 39 Haqan Pol bilam, Ya Juda mat araq ham. Ya uliq Tarsus saw Silisiya-ibta ham. Yaqgo uliq na abin ayahta usaqta ham. Ni ya ihulosid ya on mataw ko gibilennan ham. \v 40 An bab mat danmebta na dimunmo haqan Pol nab kaban afaqinib turad in aben wazan eraqan on mataw giqez tihiqiyiy. Giqez hiqiyan in Hibru nanib gibilenim kazaq bilam, \c 22 \p \v 1 Ya imaqbaban teq ya imaman ham ne gidek emiy ham. Ya ne gigo gamuk amenin emeq ihol adanin tuqwaynan ham. \v 2 Pol Hibru nanib gamuk emsa iyan mataw nab turiyta na gidek sirirsa in giqez hikidik iyim tok nemim turiy. Tursa Pol kazaq bilam, \p \v 3 Ya Juda mat araq ham. Ya inen uliq Tarsus saw Silisiya-ibtab iqamta ham. Teq ya uliq ayahta kabmo osim ayah iyta ham. Ad ya mat anan Gamaliyel haqayta na ago hib suleq emta ham. Mat naqmo i gisesan gigo maror asuleqin yagta ham. Nazaq iyan ya God aqez muzgo iwaz diq meqniyyaiq ham, muran ne emayta nazaq ham. \v 4 Kwaziqmo mataw dante muturta kawa ya muzaiqta ka in muzinsa ya gimeqin tonad afaqan negsa in moq yaqayta ham. Mataw on inaqmo ya giqirqureq giqad le bit giqirquran osaytab giqemyaiqta ham. \v 5 Tamaz mat danmebta na teq i gigo mataw marorta na bunmo in yaqgo tuhuritayta ham. Ne susumun negid in ya iwagamun nazaq diq ne tigibilen daqay ham. Mataw aseseqta naqmo in i gimaqbaban uliq Damaskus-ib osayta na gimen nan mar tonim yagan ya waqim ad Damaskus-ib tileh ham. Ya leheq on mataw dante muturta muzinayta na giwazeq giqirqureq giqad Jerusalem-ub ta bolid in gigo daq na amenin faq neg daqay haqad ya lehta ham. \s1 Pol in Yesus anan helmo hamta na ananin tut \p \v 6 Ari ya Damaskus-ib lehad luwim zeq ayahtab 12 kilok nazaq ya uliq sinsin tiqiysamo saw anuwan araq ayahta kaitab hikliyanim hitiqim tiqililut yag ham. \v 7 Sa ya ogib woqim usad mat araq aqez kazaq ibilensa ya hurit ham. Sol, Sol ham nagaqgo ni ya imeqin tonaq? haqad in bilam ham. \v 8 Haqan ya amenin emim bilay, Iyahta hay ni nog? hay ham. An in ya ibilan, Ya Yesus Nasaret-ibta haqad in bilam ham. Mat ni meqin tonaqta naqmo haqad in bilam ham. \v 9 Sa mataw ya nenaq lehta na in saw anuwan na ahol waqiy ham. Teq in mat aqez ya ibilanta na a hi huritiy ham. \p \v 10 An ya bilay, Iyahta hay, teq ya ezaq tondaiq? hay ham. An Iyahta ibilan, Ni eraqeq Damaskus-ib leh haqad in bilam ham. Uliq nab mat araq teq kabiy ya ninmen tuwastitayan usaqta na ago tinibilen bugdaq haqad in bilam ham. \v 11 Teq saw anuwan ayah diqta na ya ime ulumworan ya nagah araq ahol waqgo haiq ham. Nazaq iyan mataw ya nenaq lehta na in ya iben wazim iqad Damaskus-ib tilehiy ham. \p \v 12 Lehan Damaskus-ib Juda mat araq anan Ananayas haqayta nab os ham. In God anadin diq emad ago maror Moses bilamta na adan muz naqmo hiqiyaqta amatin araq ham. Teq uliq nab Juda on mataw bunmo in anan bilaqay, In mat dimunta haqayta ham. \v 13 Mat na ya igerab bolim turad ibilan, Ya imaqbab Sol ham ni nimeqnagin hastitayan haqad in bilam ham. Haqan muran diq nawaqmo ya ime tihastitayan ya mat na ahol tuway ham. \v 14 An in bilam, I gisesan gigo God in ni nilumim tiniwam haqad in bilam ham. Ni God-mo anad huritgo teq ni Mat Titnonta na ahol waqgo teq ni Mat na aqezab gamuk gwahtimta na huritgo haqad in tiniwam ham. \v 15 Mat Titnonta na in ni niqemid ni leheq nagah ni ahol tuwamta na teq gamuk ni tuhuritta na ni on mataw bunmo tigibilendaq haqad in bilam ham. \v 16 Ari ta nagaqgo ni nab osmo osaq? haqad in bilam ham. Ni eraqeq mat na nilumsihgo lilewunad anan biy haqad in bilam ham. Anan biyad yuw huzsa in ningo daq meqinta nagan gisuholid hiqiy bugan haqad in bilam ham. \s1 God Pol eman in on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib lahta awagamun \p \v 17 Abeb ya Jerusalem-ub ta bolim Tempel-ib lehim God inaq gamuk emad tuqos ham. Nab osad ya nagah araq sen qwayim ahol waqayta nazaq nog ya ahol way ham. \v 18 Ahol waqsa Iyahta ya imeb turad in kazaq ibilan ham. Hidmo ni Jerusalem huloseq leh haqad in bilam ham. Ni ya iwagamun uliq ayahta kab bilaqsa mataw a hi hurit daqay haqad in bilam ham. \v 19 Haqan ya bilay, Iyahta hay haiqgam hay. Mataw kabta in yaqgo tuhurit kemiyta hay ham. Kwaziqmo ya Juda gigo bit humab wolaytab leheq ya on mataw ni ninan helmo haqayta na giqirqurad ginol titayyaiqta haqad ya bilay ham. \v 20 Teq ningo kabibiy mat Stiven ni nihol awagamun bilaqsa mataw wol eman moqsa kam nab yaqmo in gigerab turad ya inad diq dimniyta hay ham. Mataw Stiven wol emsa ya in gigo tubusan wamuzim turta haqad ya bilay ham. \v 21 Haqan in kazaq ya ibilan ham. Ni leh haqad in bilam ham. Ya niqemid ni on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan uliq pesantab osayta na gigo hib tilehdaq haqad in bilam ham. \s1 Pol abin uliq Rom-ub usaqta na ago in bab mataw gibilan \p \v 22 Ari Juda mataw na Pol ago gamuk huritad ossa le in bilam, Iyahta ya iqeman ya on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib lehta haqan nabmo in gigem timeqniysa in atoranmo lileyim bilaqiy, Wol emid moqan haqiy. Mat nazaqta na in og kab kayeqmo ta hi osan haqiy. \v 23 In haresmo ek tonad in gigo tubusan asor hasim haresmo hunegad in honhon hiksoqorim hunegan gwalyaq. \v 24 Mataw biyahta na nazaq emsa bab mat danmebta na bilaqan in ago mataw Pol waqim ad in gigo bitab tilehiy. A lehan teq in ago mataw na gibilenim bilam, Ne Pol wolad susumun ugeq on mataw nagaqgo amalib ek tonayta na ago ne hurit kemiy ham. \v 25 Haqan bab mataw na Pol a lehim aben am wazim sorqenan tursa teq Pol in gigo mat ayahta araq nab turta na bulon, Mat abin uliq Rom-ub usaqta na ne kazaq hazizirib a hi emadmo tuwoltitay daqay ye? ham. Ne gigo maror nazaq bilamta ye? ham. \p \v 26 Haqan mat na Pol ago gamuk huritim in lehim bab mat danmebta na bulon, Ni nazaq hi em ham. Mat ko abin Rom-ub usaqta ham. \v 27 An bab mataw gigo danmebta na lehim Pol tisusumun ug, Ni ya ibilen kem ham. Helmo ni nibin Rom-ub usaqta ye? ham. An Pol bilam, Eqe ham. \v 28 An bab mat danmebta na bilam, Ya naw ayahmo hulosim ya ibin Rom-ub emta ham. An ta Pol bilam, Ya haiq ham. Ya inen iqeman ya ibin Rom-ub usaqta ham. \v 29 Pol nazaq haqanmo bab mataw in wolad susumun ug daqayta na rabunim le pesanmo turiy. Sa in gigo mat danmebta na tirabmo. Na ezaqgo in mat abin Rom-ub usaqta na samanta sen-ib irqurta na ago iyan. \s1 Pol Juda gigo kaunsel ginognib turad gamuk bilam \p \v 30 Ari usim eraqim tarommo bab mat danmebta na in Pol naga daqin diq eman Juda mataw nan ugiyta na hurit kemnan haqad in Pol hulosan asanib gwahtim. Gwahtiqsa teq in mataw tamaz emayta gigo aseseqta na teq Juda gigo kaunsel ayahta na amatawun bunmo gimen nan eman in bo humab tuwoliy. Humab wolim ossa bab mat danmebta na in Pol waqim ad hitiqim eman kaunsel ginognib titur. \c 23 \p \v 1 Ari Pol Juda gigo kaunsel ayahta na gimeb turad in atoranmo gibiyad kazaq gibilan, Ya imaqbaban ham ya og kab osad ya God anad muz bugad osim bo muran kawa ya in anad tumuz tutaiq ham. Ya igem dimunmo diq ussa ya iholib daq araq meqinta a hi loyinaiq ham. \v 2 In nazaq bilaqan tamaz mat danmebta anan Ananayas haqayta na in mataw Pol agerab turiyta na gibilan, Ne atenmos woliy ham. \v 3 Haqanmo Pol bulon, God teq ninmo tininoldaq ham. Ni bilaqne bitgo kadug hiran adahuran tiqiyta na nog ham. Bit anamren kadug na balaw tonan hus diq iyan mataw ahol waqad anan bilaqay, Dimunta haqayta nazaq nog ni ham. Ni i gigo gunun itiyonim ya inolgo tibilaqaq ham. Ezaq teq ni hazizir ka ago gunun titnoneqmo muzinad yaqgo daq tuqulum kemdaq? ham. \p \v 4 An mataw Pol agerab turiyta na buloniy, Ni God ago tamaz mat danmebta na nazaq bilawunaq e? haqiy. \v 5 An Pol bilam, Ya imaqbaban ham mat ko in tamaz mat danmebta na ya a hi hurit ham. Ya huritta iyeq ya nazaq a hi bulon nag ham. Na ezaqgo God ago mar bilam, \q1 Ningo mat marorta anan meqin hi bilaq haqad in bilam ham. \rq Kisim Bek 22.28\rq* \p \v 6 Ari mataw dauh gigermo humab nab osiy. Dauh araq in Sadyusi teq araq na in Farisi. Na ago Pol tuhurit. Nazaq iyan in Juda gigo kaunsel ayahta nab turad in lileyim bilam, Ya imaqbaban ham ya Farisi araq ham. Teq ya imaman in Farisi-mo ham. Ya inad emaiq, Hel diqtaqmo mataw moqeq teq in hodhodab tiqeraq daqayta haqaiq ham. Ya gamuk amulik naqmo waz naqmo hiqiysa iyan muran in hazizir kab ya tiqiqemay ham. \p \v 7 Pol nazaq bilaqanmo an mug araq ayahta Farisi teq Sadyusi gilikmanib tiqeram. Eraqan mataw na gihol huseran dauh gigermo tiqiyiy. \v 8 Na ezaqgo Sadyusi ginad kazaq emayta. Mataw tumoqiyta na hodhodab a ta hi eraq daqay haqayta. Teq angelo haiqgam haqayta. Teq bugaw haiqmo haqayta. Ari Farisi in nagah nagan bunmo ginan helmo haqayta. \v 9 Nazaq iyan kaunsel bunmo era haresmo tiqek ton yaqay. Sa Farisi gigo asor ginan mataw Moses ago gunun hurit kemiyta haqay na in eraqim gamuk atoranmo kazaq bilaqiy, I mat ko ahol waqan in gunun araq a hi itiyon haqiy. Luweq angelo araq o bugaw araq in mat ko bulonta daqag iydaq haqiy. \v 10 Haqsa bab ayah diqmo in gilikmanib tugwahtiqnan tonsa bab mat danmebta na tirab, luweq dauh giger na Pol kozaq kazaq wazeq hureq ugad aliqabmo bultayid in tumoqdaq haqad. Nazaq iyan in ago bab mataw gibilenim bilam, Ne woleheq mataw na ginolad gibenab Pol waqeq ne gigo bitab a lehiy ham. \p \v 11 Ari kam nab taromab Iyahta bo Pol agerab gwahtiqim turad bulon, Ni niwaz meqniyeq tur ham. Ni yaqgo gamuk kab uliq Jerusalem-ub atoranmo bilamta kazaqmo ni Rom-ub leheq yaqgo gamuk tibilaqdaqmo ham. \s1 Juda mataw asor Pol wol emgo an amugan waziy \p \v 12 Ari saw tihastitayan Juda mataw asor ulilemim osad an adugan wazim bilaqiy, I didaq hi neqad yuw hi uluwuq haqiy. I nazaq gihol udinad le i Pol wol emuq haqiy. Hel diqtaqmo haqiy. Pol kayeqmo ossa i didaq a hi neqad yuw a hi uluwam haqiy. Ari i gigo araq gamuk ka itiyonid Mat Iyah in wol eman haqiy. \v 13 Mataw ulilemim an adugan waziyta na in kabemmo diq ginulinqan 40 uriyamiyta. \v 14 In an adugan tuwazim teq in tamaz mataw aseseqta giyogniz Juda gigo mataw marorta nenaq gigo hib lehim bilaqiy, I Mat Iyah ameb an adugan atoran diqmo wazim bilaw, Hel diqtaqmo i Pol tuwol emam hawta haqiy. I Pol a hi wol emad i nagah araq diq giteb emeq a hi neqam haw haqiy. I gamuk ka itiyonid Mat Iyah i ginol eman haw haqiy. \v 15 Nazaq iyan ne teq Juda gigo kaunsel ayahta na amatawun bunmo nenaq gamuk emid bab mat danmebta na amen lehan haqiy. Lehid ne buloniy, I Pol ago gamuk alulin tuhuritnan haqad ne buloniy haqiy. Ne nazaq bulonid in Pol emid ne gigo hib hitiqan haqiy. I gihol asawan tuwastitay haqiy. Pol bo ne gigo hib a hi gwahtiqsamo i tuwol emam haqiy. \p \v 16 Ari mataw na nazaq danib ulilemeq tureq Pol bolsa in wol emgo an adugan waziyta na ago Pol awaw matta araq tuhurit. Huritim in le bab mataw gigo bitab gwahtiqim Pol tubulon. \v 17 Bulonan Pol in bab mataw gigo mat ayahta araq bulonan bolan in bulon, Amun minminta ka waqeq inaq ne gigo mat danmebta na ago hib hidmo a leh ham. In gamuk ulilemabta araq bulondaqta a bol ham. \v 18 Haqan mat na amun waqim ad ago danmebta ago hib tilah. A lehim in bulon, Mat irquran osaqta anan Pol haqay na in ya ibilenan ya amun minminta ka waqim ningo hib a bol ham. In ago gamuk ulilemabta araq nibilengo iyan ham. \p \v 19 An bab mat danmebta na amun aben wazim ad adek ban a lehim in gimo giger osad teq in tisusumun ug, Ni ya naga gamukin diq ibilennan bol? ham. \v 20 Haqan amun minminta na bilam, Juda mataw an amugan tuwazim in ni susumun nigid ni babeq Pol emid Juda gigo kaunsel ayahta na gigo hib gehitiqdaq haqad in bilaqiy ham. In katiyeq nibilen daqay, I Pol ago gamuk alulin hurit kemnan haq daqay ham. \v 21 Teq ni in gigo gamuk na hi muzin ham. Na ezaqgo in gigo hib mataw asor gidauhan 40 nazaq bilaqiy, Hel diqtaqmo i yuw didaq udineq luweq i Pol tuwol emam haqad in bilaqiy ham. I gigo araq gamuk ka itiyonid Mat Iyah in wol eman haqad in bilaqiy ham. In gihol asawan tuwastitayim ni eqe nemdaq naqmo in amen emad osay ham. \v 22 Amun na ago gamuk tihiqiyan bab mat danmebta na eman lehsa adek wazim bulon, Gamuk kawa ni ya ibilanta ka ni mat araq hikidik bulon ham. \s1 Bab mat danmebta na Pol eman gavman amebta Feliks ago hib lah \p \v 23 Ari bab mat danmebta na in mataw bab emayta gigo aseseqta giger gililewunan bolan in gibilan, Ne leheq bab mataw 200 nazaq giwaqad ne mataw hos-ib luwayta 70 nazaq giwaqiymo ham. Teq mataw em wazayta 200 nazaq ne giwaq toniymo ham. Giwaqeq ne uliq Sisariya-ib lehgo gihol wastitayeq osiy ham. Oseq teq taromab 9 kilok nazaq ne tileh daqay ham. \v 24 Teq ne Pol ayon hos araq in amalib oseq lehdaqta na ne waqeq inaq lehiy ham. Ad ne mat na anononmo wamuzeq gavman amebta Feliks ago hib a lehiy ham. \v 25 Haqad in mataw na gibilenim hulosad in sansandek araq kazaq mar ton. \pi1 \v 26 Yaqmo Klodiyus Lisiyas ham. Ya gamuk ka mar tonan gavman amebta mat ayah Feliks ningo hib lehaq ham. Zeq dimun ham. \v 27 Juda mataw mat ka wazim tuwol emnan tonsa yaqgo mataw nenaq lehim gibenab waw ham. Mat ka abin Rom-ub usaqta na ago ya huritta iyim ya ulumsih ham. \pi1 \v 28 Teq ya gamuk alulin in ugiyta na hurit kemnan haqad ya waqim ad Juda gigo kaunsel ayahta na gigo hib hitiy ham. \v 29 Hitiqim ya in gigo gamuk huritim teq inad tiqem ham. In gimo gigo maror agamukan naqmo amalib in mat ka nan ugayta ham. Mat ka daq araq meqinta i wol emamta o i irquramta na haiq ham. \pi1 \v 30 Teq Juda mataw asor ulilemim an adugan wazim in mat ka wol emgo bilaqiyta na ago ya huritim hidmo ya mat ka ningo hib eman lehaq ham. Ad ya mataw nan ugayta na tigibilen ham. Mat ka ezaq tonan in nan ugayta na in gimo leheq ni ninognib bilaqsa ni huritdaq haqad ya gibilen ham. Nawaqmo ham. \p \v 31 An teq mataw bab emayta na in gigo danmebta na aqez muzinim taromab in Pol waqim ad uliq Antipatris-ib tilehiy. \v 32 A lehim saw tihastitayan teq bab mataw gisenab boliyta na bunmo muleqim in gigo bitab ta lehiy. Lehsa mataw hos-ib luwayta naqmo in Pol waqim ad uliq Sisariya-ib tilehiy. \v 33 In le Sisariya-ib tugwahtiqim in sansandek na gavman gigo amebta na ugad teq in Pol a bolim anognib eman titur. \v 34 Tursa gavman amebta na sansandekib gamuk bunmo ahol tuwaq bugim teq in Pol tisusumun ug, Ni saw edobta? ham. An Pol bilam, Ya saw Silisiya-ibta ham. \v 35 Haqan gavman amebta na bilam, Ari ham mataw ni nimalib nan emayta na in bo gwahtiqid nab teq ya ningo hazizir tuhuritdaiq ham. Haqad in bilam, Gavman gigo bit Herot wazan eramta nab ne Pol emid osan ham. \c 24 \s1 Juda gigo mataw aseseqta na Pol hazizirib nan ugiy \p \v 1 Abeb kam abaynagin le tihiqiyan tamaz mat danmebta Ananayas in Juda gigo mataw marorta asor teq Juda mat araq Rom gigo maror hurit kamta anan Tertulus haqayta na giwaqim nenaq uliq Sisariya-ib tihitiqiy. Hitiqim in gamuk Pol hazizirib uggo boliyta na gavman amebta \m na bulonsa in tuhurit. \v 2 Huritim in Pol lilewunan bolan Tertulus eraqim Pol amalib nan tiqemyaq. Ad in bilam, Mat ayah Feliks ham, ni i Juda on mataw gilumsihsa i wastitayimmo afaqan haiqmo osauqta ham. An wol nagah na haiq ham. Ningo ninad dimunta na amalib ni nagah kwaziqmo i gimeqin tonyaqta na wastitayan i gigo os tidimniy ham. \v 3 Og saw bunmo ningo kabiy daq bunmo dimun diq iysa i ahol waqad i gigem dimdikan iysa esey diq nigauq ham. \p \v 4 Luweq ya gamuk sisaqmo hureqsa ni nituw tihiqiydaq ham. Nazaq iyan ya tisusumun nigaiq ham. Ni nigem dimunta igad i gigo gamuk asimqanta ka i bilaqsa ni hurit ham. \v 5 I mat ka ahol waqan in daq meqinta kabemmo emaqta ham. Uliq bunmo Juda osayta nab in an mug teq an wol ayahmo eman Juda gilikmanib gwahtiqaqta ham. Teq in mataw lotu katiyta emayta ginan Nazarin\f + \fr 24:5 \ft Gamuk Nazarin ka alulin in kazaq. On mataw na in Yesus muzad inaq luw yaqayta iyan in Yesus ago uliq Nasaret abinib ginan nazaq biy yaqayta.\f* haqayta na gigo mat amebta araq ham. \v 6-8 Teq naqmo amomo a haiq ham. Mat ka Tempel ago gunun araq ayahta bay tuwaqnan diq ton ham. In nazaq emnan tonsa i tuwaz ham. An muran ninmo nagah ka bunmo ago ni mat ka susumun ugeq teq i hazizirib emauqta ka alulin ni inmo aqezab tuhuritdaq ham. \v 9 Haqan Juda mataw nab osiyta na in Tertulus ulumsihnan haqad era Pol amalib nan emad bilaq yaqay, Gamuk Tertulus bilamta na bunmo in heltaqmo haq yaqay. \s1 Pol in Feliks gamuk bulon \p \v 10 Ari gavman amebta na Pol ahol waqad afaqin ugan in eraqim Juda mataw na gigo gamuk amenin emim tibilam, Mat ayah ham ulig kabemmo ni Juda on mataw gigo megistret iyim tuqos ham. Nazaq iyan ya inad dimniysa mataw ko gigo gamuk amenin emad ihol adanin tuqwaynan ham. \v 11-12 Ilatow kam 12 nagzaq ya Jerusalem-ub lotu emnan tileh ham. Lehim Tempel-ib teq bit humab wolayta nagab teq uliq aduganib ya mat araq inaq an mugsa in a hikidik ibiyiy ham. Ad ya on mataw gigem wazan eraqsa in bab emiyta na haiqmo ham. Ni mataw ko susumun negid teq gamuk kawa ya bilaqaiqta ka in gimo teq tinibilen daqay ham. \v 13 Gamuk nawa in amalib ya iwaqim hazizirib iqemayta na in alulin haiq ham. Mataw ko gamuk araq alulin helta ni ninad em hasdaqta na emid a hi gwahtiqdaq ham. \p \v 14 Ari in gamuk helta amulikmo ya inan bilaqiyta na in kazaq ham. Helmo ya dante muturta in anan lotu katiyta haqayta na ya muzaiqta ham. Ya dante na muzad ya i gisesan gigo God ayon kabiy emaiqta ham. Ad God ago maror Moses bilamta na teq God ago nantut gamuk mar toniyta na agamukan bunmo ya anan helmo haqaiqta ham. \v 15 Ad God in mataw dimdimunta teq meqmeqinta nenaqmo giwazid hodhodab eraq daqayta na ya anan helmo diq haqad amen emaiqta ham. Mataw nan yagayta ko in nazaqmo gamuk nawa ya bilayta na bunmo anan helmo haqad in waz naqmo hiqiyaytamo ham. \v 16 Nazaq iyan God ameb teq on mataw gimeb ya igem dimunmo iysa iholib daq araq ananin waqdaiqta na ya a hi loyinaiq ham. \p \v 17 Ari ya uliq-uliqgo luwsa ulig asor le tihiqiy ham. Hiqiyan abeb ya muleqim Jerusalem-ub ta leh ham. Yaqgo dauh asor ginaghan haiqta nagan gimen mani a bolta na ya negad teq ya God ayon tamaz emnan haqad ya lehta ham. \v 18 Ya nazaq emad luwim teq ya Tempel-ib lehnan haqad God ameb ya ihol abusirinan hiqiygo akabiyan tiqem ham. Emim ya ihol God ameb tidimniyan teq ya Tempel agelin aduganib gwahtiqim luwsa in ya ibiyiy ham. Kam nab ya mataw biyahta nenaq a hi luwad ya saw garak araq a hi em ham. \v 19 Teq Juda mataw asor saw Esiya-ibta in osiy ham. Mataw na gigo gamukag ussun in boleq kab ni ninognibmo nan yag nagiy ham. \v 20 Haiq iyan ari mataw kowa turayta ko in gimo teq bilaqiy ham. Ya Juda gigo kaunsel ayahta na gimeb tursa in naga daqin meqinta ya iholib ahol waqiyta na in gimo bilaqsa ni hurit ham. \v 21 Nabag ya in gigo kaunsel gimeb turad lileyim bilay, Mataw moqeq teq in hodhodab tiqeraq daqay hayta naqmo ago muran in hazizir kab ya imalib nan tiqemay-ya ham. \p \v 22 Ari Feliks in Krais ago dante muturta na ago tuhurit kamta. Nazaq iyan in Juda mataw na gibilan, Ne ya imen asitmo ta emiysa ham. Abeb bab mat danmebta Lisiyas hitiqid teq ya nenaq afaqan ka tuwastitayam ham. \v 23 Ad in mataw bab emayta gigo mat ayahta araq nab turta na bulon, Ni Pol a leheq bit giqirquran osaytab emid osan ham. Teq ni hi irqur ham. In samanmo ossa ayogniz nagah a bo ugsa ni hi gimuz ham. \s1 Feliks Pol hulosan in ulig giger irquran os \p \v 24 Ari kam asor le tihiqiyan Feliks awe Drusila inaq tuboliy. Aw na in Juda awta araq. Teq in giger bolim Feliks in Pol lilewunan bolan in ago gamuk asor huritad osiy. Ossa Pol in Krais Yesus anan helmo haq ago adan tigibilenyaq. \v 25 Ad in God ameb daq titnonta em ago adan teq gihol wamuz ago adan teq abeb God on mataw bunmo hazizirib giqemdaqta na ago agamukan gibilensa in tuhuritiymo. Huritad Feliks tirabyaq. Rabad in bilam, Dimunmo tiqiy ham. Ni leh ham. Abeb ya kam inaq iyeq teq ya a ta nililewundaiq ham. \v 26 Teq Feliks anad araq ustamo. In anad emyaq, Pol mani araq yagid teq ya hulosid lehdaq haqyaq. Nazaq iyan sirisirimo in Pol bulonid bolid in inaq gamuk emyaqta. \p \v 27 Teq haiq. Ulig giger le tihiqiyan Porsiyus Festus bolim Feliks ago ban tuwam. Waqan Feliks uliq na hulosim lehad in Juda mataw ginad dimniyan haqad Pol hulosan bit giqirquran osaytab nab tuqos tut. \c 25 \s1 Pol bilam, Sisa-mo yaqgo hazizir huritdaq ham \p \v 1 Ari Festus bolim saw Judiya-ib Rom gigo gavman amebta tiqiyim in kam ezeqman nazaq osim teq in uliq Sisariya hulosim Jerusalem-ub tugwalah. \v 2-3 Gwalehan mataw tamaz emayta gigo aseseqta na teq Juda gigo mataw marorta asor bolim Pol agilehunan Festus tubulon yaqay. Bulonad in Festus kat ugim abe yahad bilaq yaqay, Ni i gilumsiheq mat na ayon nantut em lehid in kab Jerusalem-ub boleq hazizirib turan haq yaqay. Na in danib ulilemeq oseq Pol tuwol emnan haqad in Festus nazaq buloniyta. \v 4 In nazaq haqan Festus amenin emim bilam, Pol Sisariya-ib irquran osaq ham. Teq ya Sisariya-ib lehdaiqta akamun sinsin tiqiyaq ham. \v 5 Nazaq iyan ne gigo mataw aseseqta na bolid ya nenaq tuwoleham ham. Woleheq mat na aholib daq meqinta usid teq in hazizirib tiqem daqay ham. \p \v 6 Haqad Festus in nenaq kam 8 o 10 nazaq nab a ta osim teq in Sisariya-ib tuwolah. Wolehim kam ta araq nab tarommo in ago ban in mataw gigo gamuk huritad ulum kemaqta nab in tuqos wom. Os woqim osad in Pol waq a bolgo bilam. \v 7 An Pol tubolan ari Juda mataw Jerusalem hulosim gewoqiyta na in Pol agerab diq turad gamuk afaqan meqin diqta amalib tiqem yaqay. Ta teq in gigo gamuk na alulin haiq iyyaq. \v 8 Sa Pol inmo ahol adanin qwayim tibilam, Ya daq araq meqinta a hi em ham. Ya Juda gigo maror aduganib gunun araq a hi itiyonta teq ya Tempel a hi meqin tonmo ham. Ad ya Sisa aqez a hi othasmo ham. \p \v 9 Haqan Festus in Juda mataw aseseqta na gilumsihid in ginad dimniy daqay haqad in Pol tubulon, Ni Jerusalem-ub gwalehid ya ningo hazizir huritgo ni ninad bilaqaq e? ham. \v 10 Haqan Pol bilam, Ya ningo hazizir em abanab kab turad ya Sisa-mo ago maror ahaqenib turaiqta ham. Na in dimunmo ham. Gavman teq yaqgo hazizir huritad ulum kemdaqta ham. Ya Juda gigo hib daq araq meqinta a hi em ham. Na ni tuhurit kam ham. \v 11 Ari gavman anadib ya daq araq meqinta moqdaiqta emsun na dimunmo ham. Ya tumoqdaiq ham. Teq Juda mataw ko gigo gamuk ya imalib emayta ko in alulin haiqgam iyan ni ya iwaqeq in gibenab a hikidik iqemdaq ham. Ya Sisa-mo ago hib lehnan ham. Sisa-mo yaqgo hazizir ka huritdaq haqaiq ham. \v 12 Pol nazaq haqan Festus in ago mataw ginad awaz meqinta ugayta na nenaq an bulonim an amugan tuwazim teq in Pol bulon, Ari ham ni Sisa ago hib lehnan bilaqan ya niqemid ni Sisa-mo ago hib tilehdaq ham. \s1 King Agripa Pol ago gamuk asor huritnan bilam \p \v 13 Ari kam asor le tihiqiyan king Agripa ahiy Bernaisi inaq in Festus wazineq aben waznan haqad Sisariya-ib tuboliy. \v 14 Bolim in giger Sisariya-ib kam kabemmo tuqosiy. Ossa kam araqab Festus in king Agripa Pol anan tubulon. Bulonim in bilam, Kwaziqmo Feliks mat araq wazim bit giqirquran osayta kab eman osta ham. Ossa Feliks tilehad in mat na hulosan in nab tuqos tutaq ham. \v 15 Sa ya Jerusalem-ub ossa Juda gigo mataw marorta na teq mataw tamaz emayta gigo aseseqta na nenaq in yaqgo hib bolim mat na awagamun ibileniyta ham. Ad ya mat na ayon bilaqid in moqan haqad in susumun yagiy ham. \v 16 Teq ya in gigo gamuk amenin emim kazaq gibilen ham. I Rom gigo daq nazaq a hi usaqta hay ham. I mat araq afaqan samanta a hi ugauqta hay ham. Mat nan ugayta na in ago bab nenaq hazizirib turad an anobun ahol waqad teq mat na in ago bab gigo gamuk amenin emaqta hay ham. Eman teq i in ago daq ulum kemim amenin ugauqta hay ham. Nazaq iyan ya ne ginad muzad mat na ayon bilaqid in a hi wol em daqay hay ham. \p \v 17 Ya nazaq gibilenan Juda mataw na kabmo tigewoqiy ham. Gewoqim humab tuwolim ossa ya agudan a hi em ham. Usim era tarommo ya le hazizir emayta abanab os woqim osad teq ya mat na waq a bolgo bilay ham. \v 18 An mat na bolan in ababun eraqim turad nan kabemmo amalib emiy ham. Ya inad emyaiq, Mat na daq araq meqin diq amta daqag haqyaiq ham. Teq haiq ham. Juda mataw na in mat na aholib daq araq meqinta anan a hi bilaqiy ham. \v 19 Naqmo in gigo lotu ago in bilaqad teq in mat araq tumomta anan Yesus haqayta na anan an mug yaqay ham. Pol mat na anan bilaqaq, In kayeqmo osaq haqaqta ham. \v 20 Sa ya in gigo gamuk wastitaygo inadnad eman haiq ya Pol susumun ugim bilay, Ni Jerusalem-ub gwaleheq hazizirib turnan ninad bilaqaq e? hay ham. \v 21 An Pol bilam, Ya bit giqirquran osayta kab osad ya Sisa-mo amen emdaiq haqad in bilam ham. Sisa teq ya iholib afaqan ka tuwastitaydaq haqad in bilam ham. Nazaq iyan ya bilay, In bit giqirquran osayta nab ossa le ya emid Sisa ago hib lehgo akaman gwahtiqan hay ham. \v 22 An Agripa in Festus bulon, Ya inaqmo mat na ago gamuk asor hurit nagta ham. Haqan Festus bilam, Babeq teq ni tuhuritdaq ham. \p \v 23 Nazaq iyan in usim eraqim tarommo Agripa ahiy Bernaisi inaq in gigo balaw dimdimunta wazim teq in bo bit adugan hazizir emayta nab tugwahtiqiy. Teq bab mataw gigo gifaqin danmebta na asor teq uliq na ago mataw marorta na inaqmo in humab nab tuboliymo. Bolan Festus bilaqan in Pol waqim a boliy. \v 24 A bolan Festus in king Agripa bulon, King Agripa ham teq ne mataw aseseqta bunmo ham ne mat ka ahol waqiy ham. Uliq Jerusalem-ub teq uliq kabmo Juda mataw bunmo in yaqgo hib bolim mat ka anan ibilenim bilaqiy, Ni wol emid moqan haqiy ham. In kayeqmo ta hi osan haqiy ham. \v 25 Teq in moqdaqta ago daq araq alulin meqinta ya ahol a hi way ham. An inmo Sisa ago hib lehnan bilaqan ya inad emaiq, Ya Sisa ago hib emid tilehdaq haqaiq ham. \v 26 Teq nagah amulikmo ago hib ya ulum hamaiq ham. Ya naga gamukin mar toneq mat ka inaq emid Ayahta Sisa ago hib lehdaqta na ya inad a hi em hasaiq ham. Nazaq iyan King Agripa ham ya mat ka ninmo ningo hib teq ne bunmo gigo hib a bol ham. I ingo gamuk ulum muzeq alulib emeq teq ya naga gamukin mar tondaiqta na inad em hasdaiq haqad ham. \v 27 Na ezaqgo ham ya mat irquriyta araq em lehsa ago naga daqin in eman hazizirib emiyta na agamukan araq ya mar toneq emid inaq a hi lehdaqta na ya loyinan in dimun a haiq ham. \c 26 \s1 Pol king Agripa anognib turad gamuk bilam \p \v 1 An Agripa in Pol bulon, Ari ham. I ban tinigauq ham. Ni ningo nan bilaq ham. Haqan Pol aben wazan eraqan in ago bab gigo gamuk amenin emim bilam, \v 2 King Agripa ham muran yaqgo dante dimun diqta inaq tiqiyim ya Juda mataw gamuk yagiyta na amenin ni ninognib bilaqnan inad tidimniyaq ham. \v 3 Na ezaqgo i Juda gigo maror teq i gigo gunun amo amo i anan an mugauqta nagan ni tuhurit kamta ham. Nazaq iyan ya tisusumun nigaiq ham. Ni yaqgo gamuk huritad ni hidmo nituw hi hiqiyan haqaiq ham. \p \v 4 Kwaziqmo yaqmo igo uliqab teq Jerusalem-ub ya amun luw osad ayah tiqiy bugta ham. Kam nab ya ezaq luw osyaiqta na Juda mataw bunmo in yaqgo tuhurit kemiyta ham. \v 5 Teq ya kam sisaqmo Farisi gigo daq awaz meqin diqta nagan muz bugta na ago in tuhuritiymo ham. In ya iwagamun kawa ya ni nibilenaiqta ka in ni nibilennan haqeq in ya inan kazaq diq ni tinibilen nagiyta ham. \p \v 6 Teq muran kawa in ya hazizirib tiqiqemay ham. Kwaziqmo God i gisesan gilumsiheq ta giwaqnan haqad hel diqmo gibilanta ham. An ya God aqez na anan helmo haqad amen emaiqta naqmo ago in ya hazizirib iqemay ham. \v 7 Ta teq Juda on mataw bun diqmo God aqez nawa na anan helmo haqad in amen emad osaytamo ham. Nazaq iyan zeqab taromab inaqmo in ginad awaz meqin amalib God ayon kabiy emayta ham. King Agripa ham God teq i gilumsiheq ta giwaqdaqta na ya anan helmo haqad amen emaiqta naqmo ago Juda mataw ko ya igilehunan bilaqad imalib nan tiqemay ham. \v 8 Nagaqgo ne bunmo ginad emay, God mataw tumoqiyta giwazid hodhodab eraq daqayta na in gamuk helta a haiq haqay? ham. \p \v 9 Ari ya Farisi gigo daq muz bugad ya Yesus Nasaret-ibta na abin huritim inad kazaq em ham. Ya mat na abin bayid woq hasdaq hay ham. Haqad ya in ago on mataw na geg negad daq kabemmo giholib emyaiqta ham. \v 10 Ad ya uliq Jerusalem-ub nazaqmo emad ya mataw tamaz emayta gigo aseseqta na gigo hib zaway tuwaqim teq ya God ago on mataw tawonta na kuluwmo giwazeq bit giqirquran osaytab tigiqemyaiq ham. Sa mataw God ago on mataw na ginol emnan bilaqsa ya asor bilaqyaiqtamo ham. \v 11 Ya mataw na santitiy negnan haqad ime kabemmo bit humab wolayta bunmo luwad ginagunyaiqta ham. Ginagunim gibiyad ya in gibe yahsa in gigo Iyahta na abin bilawun yaqayta ham. Ad ya in ginan igem ayahmo meqniysa ya gimuzad gimeqin tonad luwad uliq pesantab inaqmo tilehyaiqta ham. \s1 Pol Krais anan helmo hamta awagamun \p \v 12 Ya nazaq emad luwsa kam araqab mataw tamaz emayta gigo aseseqta na in zaway yagan ya in gibinib uliq Damaskus-ib kabiy in yagiyta na emnan tileh ham. \v 13 Lehsa zeq gabolim liqabmo tiqiysa ya danib lehad luw ham. King Agripa ham hel diqmo ya nibilenaiq ham. Ya lehad luwsamo Heven-ib saw anuwan araq gehitiqim ya iyogniz nenaq gililut igim atoranmo oysa ya ahol way ham. Anuwan na in zeq uriyamim oy naqmo hiqiyyaq ham. \v 14 Oysa i bunmo ogib woqim tuqus ham. Sa mat araq aqez Hibru nanib kazaq ibilensa ya hurit ham. Sol, Sol ham nagaqgo ni ya imeqin tonaq? haqad in bilam ham. Ni ay ame inaqta na nisenab bay ronad ni ninmo nihol santitiy ugaqta haqad in bilam ham. \v 15 An ya bilay, Iyahta hay ni nog? hay ham. An Iyahta bilam, Ya Yesus haqad in bilam ham. Mat ni meqin tonaqta na yaqmo haqad in bilam ham. \v 16 Teq ni eraqeq tur haqad in bilam ham. Ya ni nitowun eman ni yaqgo kabibiy mat tiqiy haqad in bilam ham. Nazaq iyan nagah ni yaqgo hib ahol tuwamta ka teq nagah ya abeb teq niqisihundaiqta na agamukan ni tibilaqdaq haqad in bilam ham. Ya niqemid ni kabiy nazaq emdaq haqad ya ni nigerab kawa tugwahtiy haqad in bilam ham. \v 17 Teq ya nilumsihsa Juda mataw a hi nimeqin ton daqay ham. Ad nazaqmo ya niqemid ni on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib lehid ya nilumsihsa in a hi nimeqin ton daqaymo haqad in bilam ham. \v 18 Ni mataw na gigo hib leheq gime emid tihastitaydaq haqad in bilam ham. Gime hastitaysa in romriq gileh ugad saw anuwanib gwahtiqeq tuqos daqay haqad in bilam ham. Ad in Satan ago maror hulosad in God ago maror aduganib bo tugwahtiq daqay haqad in bilam ham. Sa ya in gigo daq meqinta tigiwalemdaiqmo haqad in bilam ham. Giwalemad ya in giqemid in yaqgo on mataw ya inan helmo haqan ya iholyon tigiwayta na gimuganib tugwahtiq daqaymo haqad in bilam ham. \s1 Pol in God ago kabiy amta na awagamun king Agripa bulon \p \v 19 Nazaq iyan King Agripa ham ya nagah sen qwayim ahol waqayta nazaq nogta ya ahol tuwaqim ya mat Heven-ib osim ibilanta na aqez a hi othas ham. \v 20 Haiq ham. Iturimmo ya uliq Damaskus-ib lehim mataw nabta na gamuk gibilen ham. Gibilenim abeb teq ya on mataw Jerusalem-ubta na gibilenmo ham. Na abeb ya saw Judiya ago uliq saw bunmo on mataw gibilenad teq ya lehim on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan tigibilenyaiqmo ham. Gibilenad ya gamuk kazaq bilaqyaiq ham. Ne ginad buliyeq gigo daq meqinta gileh ugad God ago hib boliy haqyaiq ham. Bolad ne gigem tubuliyiyta nazaqmo ne gigo daq buliyid dimniyanmo haqyaiq ham. \v 21 Ya kabiy nazaq emyaiqta naqmo ago Juda mataw Tempel-ib ya iwazim inol emnan toniy ham. \v 22 Teq haiq ham. Kwaziq iyim bo muran kawa God ilumsihsa ya tuqos tutaiq ham. Osad ya mataw gibin inaqta teq mataw gibin haiqta inaqmo gamuk amulikmo gibilenaiqta ham. Kwaziqmo God ago nantut teq Moses in nagah abeb teq gwahtiqdaqta agamukan bilaqiyta naqmo amomo ya gibilenad ya gamuk araq diq a hi negaiqta ham. \v 23 Nantut nagan kazaq bilaqiy ham. Krais boleq santitiy tisordaq haqiy ham. Santitiy soreq moqeq teq in mat ameb diqta hodhodab ta eraqdaq haqiy ham. Eraqeq in God ago gamuk dimunta Juda on mataw teq on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan inaqmo gibilensa gamuk na in ginadib bilaqne saw anuwan oy nog iysa in huriteq ginad em has daqay haqad in bilaqiy ham. \s1 Pol in king Agripa bulon, Ni Krais anan helmo haq ham \p \v 24 Pol nazaq ahol adanin qwayim bilaqsa Festus huritad osimmo in dedibmo bilam, Pol ham ni ninad agadan tiqiy ham. Ni suleq ayahmo amta naqmo niqeman ni nimaqbel agadan tiqiyaq ham. \v 25 An Pol bilam, Mat ayah Festus ham. Ya agadan a hi iyaiq ham. Haiq ham. Ya inad em hasad gamuk heltaqmo bilaqaiq ham. \v 26 King Agripa nawa huritad osaqta na in nagah kawa ya anan bilaqaiqta ka ago in tuhurit bugta ham. Nazaq iyan ya bilaqnan a hi rabaiq ham. Ya inad emaiq ham, King Agripa in nagah ka bunmo ahol tuwamta haqaiq ham. Na ezaqgo ham nagah ka ulilemim a hi gwahtimta ham. \v 27 King Agripa ham ni God ago nantut gigo gamuk anan helmo haqaq e? ham. Ya inad emaiq, Ni helmo haqaqta haqaiq ham. \p \v 28 Haqan Agripa in Pol bulon, Ni ezaq? ham. Kam asimqan diq kabmo ni ya iqemid ya Krais ago mat araq gwahtiqdaiq e? ham. \v 29 Haqan Pol bilam, Kam siqim o kam sisaq na ago ya a hi bilaqdaiq ham. Nagah amulikmo ago ya God bulonaiqta na in kazaq ham. Ni teq on mataw muran ya iqez huritad osayta na nenaq ne bunmo ya nogmo iyeq osiy haqaiq ham. Teq in sen-ib ya iqirquriyta kazaq in ne hi giqirquriy haqaiq ham. \p \v 30 Pol nazaq bilaqan King Agripa tiqeram. Eraqsa gavman amebta Festus teq Bernaisi teq mataw king inaq osiyta na bunmo eraqiymo. \v 31 Eraqim le asanib tugwahtiqim teq in gimo an bulonim bilaqiy, Mat ko daq araq meqinta irqur daqayta o wol emid moqdaqta a hi amta haq yaqay. \v 32 Haqsa Agripa in Festus bulon, Mat ko Sisa ago hib lehnan a hi bilaqid i hulosid samanmo leh nagta ham. \ms1 Pol uliq Rom-ub lah \c 27 \s1 Mataw in Pol Rom-ub lehgo haqad muyib emiy \p \v 1 Ari gavman aseseqta na in i giqemid i muy araq waqeq uliq Rom kantri Italiy-ibtab lehgo tibilaqiy. Bilaqim teq in Pol teq mataw giqirquriyta ta asor giwaqim mataw bab emayta gidauhan 100 nazaq gigo ayahta anan Juliyus haqayta na abenab tigiqemiy. Juliyus ago bab mataw nenaq gigo dauh anan Sebastes\f + \fr 27:1 \ft Nan Sebastes ka alulin in ‘Sisa-mo ago bab matawta’ haqayta.\f* haqayta. \v 2 Ari i uliq Adramitiyum gigo muy araq saw Esiya ago lan ez ban uliq asorib lehnan haqad usta nab i tugwal. Gwalim i saw na hulosim muyib tileh. Lehad Aristarkus uliq Tesalonaika saw Masedoniya-ibta na i inaq lehmo. \v 3 Lehad luwim tarommo i uliq Saidon-ib tugwahtiw. Gwahtiqim Juliyus agem dimunta Pol ugad hulosan lehim ayogniz gibiyad gigo hib didaq nagah asor tuwam. \v 4 An abeb i muyib ta gwalim uliq Saidon hulosim tileh. Lehsa tim i \m gisor hasyaq. Nazaq iyan i nud Saiprus agilehun ban lan agerab lehyauq. \v 5 Lehad i saw giger Silisiya teq Pamfiliya gigo saw ban kamis urotim lehad luwim i uliq Maira saw Lisiya-ibtab tuwow. \p \v 6 Woqan uliq nab bab mataw gigo ayahta na in uliq Aleksandriya gigo muy araq Italiy-ib lehnan tonsa ahol tuwam. Ahol waqad in i giwaqim giqad muy nab tilah. \v 7 Lehim gwalim lehsa muy kiskismo kam asor kamismeb sibad tuqusyaq. Na ezaqgo tim eraqad i ginobun ban bolyaqta na ago iyan. Sa muy ago kabibiy mataw in muyib giholtuw bulad gihol bibiyowunsa i le uliq Nidus agerab tugwahtiw. Gwahtiqan nab tim i tigiwasih. Giwasihan i nazaq ta lehgo hiqiyim i nud Krit agilehun ban tileh, uliq Salmone ager ban. \v 8 I gihol bibiyowunim lehim Krit ago lan ez muzim lehad luwim uliq anan Lan Ez Dimunta haqayta nab i tugwahtiw. Uliq na in uliq Lasea agerab usaqta. \p \v 9 Ari i uliq nab bolad luwsa kam kabemmo tihiqiy. Teq Juda gigo lotu akaman ayahta in didaq udinayta na akamun i teko tuhulosmo. Nazaq iyan kamisib tim akamun gwahtiqsa kamis meqin diq iysa iyan Pol eraqim tibilam, \v 10 Mataw ham muran i leheq teq i afaqan araq ayahta anobun tuqwayam ham. Ya inad emaiq ham nagah kagan kabemmo timeqniy hasdaq haqaiq ham. I gigo es teq muy ka inaqmo timeqniydaq ham. Meqniysa muy ka amatawun kabemmo tumoq daqaymo ham. \v 11 Haqan teq haiq. Bab mataw gigo ayahta na in Pol ago nan a hi huritad in mat muy wamuzaqta na ayow muy anamren inaq giqez tumuz. \v 12 Teq muy tim akamnib lan ez nab usdaqta in saw dimun a haiqmo. Nazaq iyan muyib mataw kabemmo bilaqiy, I uliq ka huloseq uliq Finiks-ib leh waquq haqiy. I leheq uliq nab ossa teq tim akamun hiqiydaq haqiy. Na ezaqgo uliq Finiks na in nud Krit ago lan ezab kamis abeqil amta nud abe ban zeq wolehaqta ban usaqta na ago iyan in nazaq bilaqiy. \s1 Tim eraqad kamis eman ayahmo eram \p \v 13 Abeb tim araq Ray nogta na midemqanmo eraqsa in ahol waqad ginad emiy, I dimunmo tisibam haqiy. Haqad in anka hureqan gwalan in Krit ago kamis adek diq muzim tilehiy. \v 14 Teq haiq. In asitmo leh nog iyanmo tim atoranta tiqeram. Tim araq Taleo nogta naqmo in nud Krit ban eraqim bolyaq. \v 15 Bolad in muy othassa muy leh yo hiqiyyaq. Nazaq iyan i muy ahol buliyan tim i giqothassa i tim anad muzim lehmo tilehyauq. \v 16 Lehad i nud araq amikta anan Kauda haqayta agilehun ban lehyauq. Lehsa tim asit tihiqiy nog iysa i giholtuw bulim muy ago dingi hureqan muy agerab bol. \v 17 Bolan in dingi hureqan muyib tugwalan teq in warig awaz meqinta waqim muy ahulib hurorim am waz naqmo hiqiyiy. In tirab yaqay. Luweq in leheq kantri Afrika gigo kamisib sarte anan Sirtis haqayta nab ror daqay haqad. Nazaq iyan in muy abe ban anka araq hunegan woqan in kamis amalib tim giqothassa tileh yaqay. \v 18 Lehsa tim ayow kamis inaq atoranmo i gilum hishassa tarom tiqiy. Tarom iyim saw tihastitayan tim a hi hiqiysa iyan mataw es nagah muyib giqusta na kamismeb tuhuneg yaqay. \v 19 Ad kam ezeqmanta nab in gimo gibenab muy ago rigen asor hunegan kamismeb tuwommo. \v 20 Kam kabemmo i zeq teq ulig ahol a hi waqyauq. Sa tim ayahta na kam bunmo i giqothassa i ginamur asit a hi emyauq. Haiqgam. Kam bunmo tim i gilum hishasyaq. Nazaq iysa iyan kiskismo i ginad araq gimaqbelab tugwahtiqyaq. Kamis i gineqid i wastitayeq saw araq dimuntab le a hi gwahtiqamta haqyauq. \p \v 21 Teq muyib matawta na kam kabemmo didaq a hi neqimmo osan Pol in gilikmanib eraqim tibilam, Mataw ham teko ne yaqgo gamuk huritta iyid i nud Krit a hi hulosad nab useq i afaqan kazaq ahol a hi waq nag ham. Ad i gigo es nagah bunmo a hi huneg nagmo ham. \v 22 Ari muran ya ne kazaq diq tigibilendaiq ham. Ne giwaz meqniyiy ham. I gilikmanib mat araq diq a hi moqdaq ham. Muymo teq timeqniydaq ham. \v 23-24 Ya God ago matta iyim ya in ago kabiy emaiqta ham. Inmo ago angelo araq irimo taromab ya igerab gwahtiqim turad kazaq ibilan ham. Pol ham ni hi rab haqad in bilam ham. Ni leheq Sisa anognib titurdaq haqad in bilam ham. Ad ni hurit ham. Mataw bunmo ni nenaq muyib osayta na ham God tinigan kamis gineqid a hi moq daqay haqad in ya ibilan ham. \v 25 Nazaq iyan mataw ham ne zaway iyeq osiy ham. Ya God anan helmo haqaiq ham. In ya ibilanta nazaqmo in tiqemdaq ham. \v 26 Teq muy ka leheq nud araqab sarteb tirordaq ham. \p \v 27 Ari i sibad luwsa kam 14 nazaq tihiqiy. Hiqiyan i kamis anan Meditereniyan haqayta nab sibim lehad tarom alihanib muy ago kabibiy mataw ginad emiy, Muy lan ez araq sinsin tuqugaqya haqiy. \v 28 Haqad in kamismeb tow waqnan am hunegan tuwom. Woqan in ahol waqan 40 mita nazaq iy. An i asitmo ta leh nog iyim in tow a ta waqan tow bilam 30 mita ham. \v 29 An in tirab yaqay, luweq i leh tuteq sarteb tuqulum woram haqad. Nazaq iyan in muy abe ban anka aweweqmo hunegan kamismeb wom. Woqan mataw na zeq amen emad in God bulonim bilaq yaqay, Saw emid hidmo hastitayan haq yaqay. \v 30 Sa muy ago kabibiy mataw na in muy huloseq tukgo dan tinagun yaqay. Nazaq iyan in dingi aqamun hasan dingi kamismeb tihitim. Hitiqan in katiyim bilaqiy, I dingi-ib leheq muy anobun ban anka asor hunegnan haqiy. \v 31 Haqsa Pol in bab mataw gigo ayahta na ago bab mataw nenaq gibilan, Mataw ko muy kab a hi osid ne bunmo kamis gineqid tumoq daqay ham. \v 32 Haqanmo bab mataw hidmo le dingi aqamun urotan kamis sorim ad tilah. \p \v 33 Ari zeq gabolgo sinsin tiqiysa Pol in mataw na bunmo didaq neq daqay haqad gibe yahad gibilan, Kam 14 nazaq ne rabad samanmo tuqosiy ham. Osad ne didaq araq diq a hi neqiy ham. \v 34 Nazaq iyan ya ne atoranmo gibilenaiq ham. Ne didaq neqiy haqaiq ham. Didaq neqeq ne zaway iyeq a hi moq daqay haqaiq ham. Ne huritiy ham. Ne giqensan araq diq milheseq a hi woqdaq ham. Haiq ham. Ne bunmo dimunmo tuqos daqay ham. \v 35 Haqad in bret waqim ginognib God esey ugim teq in orqayim tinam. \v 36 Neqsa mataw bunmo ahol waqad ginad tidimniysa in nazaqmo didaq waqim tineqiymo. \v 37 I mataw kabemmo muyib osta, 276 nazaq diq. \v 38 Teq mataw na bunmo didaq dimunmo tineqim in muy afaqan hiqiydaq haqad wit anagin muy aduganib osta na hunegan kamismeb tuwom. \s1 Muy meqniy \p \v 39 Ari saw tihastitayan in lan ez araq ahol tuwaq yaqay. Teq in saw ezaqta ago lan ez na a hi huritiy. In saw na ahol waqad kamis abeqil araq loleh titayta aqiburan dimun diqta usaqta na ahol tuwaqiy. Ad in ginad emiy, I muy ad leheq lan ez dimun diqta kob gwalam haqiy. \v 40 Haqad in anka aqamun urotan kamismeb woq bugsa in kwaziqmo stia am waziyta na tihasiymo. Hasim in tim waqgo haqad muy ago sel wazan eraqanmo muy amidemqanmo sibim lan ez nab tiloqyaq. \v 41 Loqadmo haiq muy sarteb tugwal. Gwaladmo muy anobun ror naqmo hiqiyim nab tuqus. Ussa kamis muy abe wolad othassa muy timizilay. \v 42 Tabiyaysa bab mataw na in mataw giqirquran osiyta na ginol emgo ginad tiqem yaqay, luweq in ameq leheq tituk daqay haqad. \v 43-44 Teq in gigo ayahta na Pol ulumsihnan haqad in ago mataw na giwasihan in nazaq a hi emiy. Ad in mataw amayta na gibilan, Ne sortukeq woqeq ameq lehiysa ham. Lehsa mataw a hi amayta na in ay anabun teq muy asor milhasta nagan wazeq ameq lehiymo ham. Haqan mataw nazaq emim in bunmo wastitayimmo le lan ezab tugwal bugiy. \c 28 \s1 Pol nud Malta-ib os \p \v 1 Mataw bunmo wastitayimmo lan ezab tuwoqiy. Woqim teq i nud na anan Malta haqayta na tuhurit. \v 2 Teq mataw uliq nabta na gigem dimunta igad in i tigidimun toniy. Kam nab urom bolsa saw amuditqan diq iyyaq. Sa mataw na gigem dimunta igad in i giwaqim giqad lehim i gimen faq ayahta ulaman i faq iterad tuqos. \v 3 Ossa Pol ay aben amikmikta ruqotim faqmeb emsamo nagah ahulinaqta meqinta araq ayib ulilemim usta na in faq afan loyinadmo bo tugwahtim. Gwahtiqim in Pol abenab tumug. \v 4 Mugan on mataw nabta na in nagah ahulinaqta Pol aben mugim yuk tonim ussa ahol waqad bilaqiy, Mat ka in mat araq wol eman momta daqagya haqiy. An kamis neqan a hi moqan bugaw daq meqinta amenin emaqta na in Pol tuwol am haqiy. \v 5 Teq haiq. Pol nagah ahulinaqta na hures laman le faqmeb woqan in asan asit a hi titiyyaq. \v 6 Sa mataw na ginad tiqem yaqay, In teq ahol umdaqta haq yaqay. Umeq hidmo in woqeq tumoqdaqta haq yaqay. Haqad in sisaqmo amen emad osan teq haiq. Pol ezaqag a hi ton. Nazaq iyan in ginad buliyim tibilaq yaqay, In god araq haq yaqay. \p \v 7 Ari og i osta na in mat araq anan Publiyus haqayta na ago og araq. Mat na in nudib on mataw na gigo maror ayah diqta. Nazaq iyan in i giwaqim giqad ago bitab tilah. Lehim kam ezeqmanmo in i giwamuzad os. \v 8 Ossa Publiyus amam moq naqmo diq hiqiyad asan afan iyad urad usyaq. Ussa Pol in ago hib lehim ayon God bulonim teq in aben aholib emim wazanmo in ago moq tihiqiy. \v 9 In daq nazaq eman abeb nud nab mataw ta asor gigo moq inaqta na bunmo in Pol ago hib bolsa Pol giwastitaysa in tidimniy yaqay. \v 10 Nazaq iyan mataw na in i bunmo giwazinad tigidimun diq ton yaqay. Ad abeb i lehgo tiqiysa in nagah ago i siqim iyta na bunmo a bolim muyib tiqem igiy. \s1 Pol le uliq Rom-ub gwahtim \p \v 11 Teq i nud Malta-ib kalam ezeqmanmo tuqos. Osim teq abeb muy araq nab usim lehnan tonsa i muy nab tugwal. Muy na in uliq Aleksandriya-ibta teq tim meqinta akamnib iyan in nud nab usta. Teq muy na anobun ban Rom gigo god giger ginen araqibmo giqamta na gidulan turta. Ari i muy nab gwalan muy aben hulos ugan i tileh. \v 12 Lehad luwim i le uliq Sirakyus-ib tugwahtiw. Gwahtiqim nab i kam ezeqmanmo tuqos. \v 13 Osim i uliq na hulosim le uliq Regiyum-ub tugwahtiw. Gwahtiqim kam ta araq nab tim Ray nogta na eraqan i uliq na hulosim lehad kam gigertab nab i uliq Puteoli-ib tugwahtiw. \v 14 Gwahtiqim uliq nab i gimaqbaban Yesus ago on mataw asor tigibiy. Gibiysa in bilaqan i nenaq kam 7 nazaqmo os. Osim gihulosad i uliq Rom-ub tileh. \v 15 Lehsa Krais ago on mataw Rom-ub osiyta na in i gigo huritim gidanin tuboliy. Bolim in gigo asor maket saw Apiyus-ib usaqta nab danib i gibiyad nenaq muleqim ta lehsa asor uliq anan Ginamur Em Abitan Ezeqman haqayta nab i gibaq tunim ossa i tigibiymo. Gibiyad Pol agem zaway muturta waqad in God esey tuqug. \p \v 16 Ari i le uliq Rom-ub tugwahtiqan gavman in Pol hulosan in aholbin bit araqab bab mat amulikmo inaq tuqos. Ossa bab mat na bitab Pol asawan woltayad tuqosyaq. \s1 Pol Yesus awagamun dimunta Rom-ub bilam \p \v 17 Ari kam ezeqman le tihiqiyan Pol in Juda gigo mataw aseseqta uliq Rom-ub osiyta na gililewunan bo humab tuwoliy. Humab wolim ossa Pol kazaq gibilan, Ya imaqbaban ham ya daq araq meqinta Isrel on mataw gigo hib a hi emta ham. Teq ya i gisesan gigo gunun araq a hi othasmo ham. Ta teq in Jerusalem-ub ya iwazim Rom gibenab tiqiqemiy ham. \v 18 Iqeman Rom in yaqgo hazizir emim in yaqgo daq araq meqinta inol em daqayta ahol a hi waqim in ya ihulosnan bilaqiy ham. \v 19 Bilaqan Juda gamuk kabemmo bilaqsa ya dante araq haiqgam iyan ya Sisa-mo ago hib lehnan bilay ham. Teq yaqmo isenlul na ya nan neggo haqad ya Sisa a hi lilewun ham. \v 20 Ya gamuk kaqmo ago ne gililewunan ne bolan ya nenaq kawa gamuk tiqemaiq ham. Isrel bunmo in God teq gilumsihdaqta na anan helmo haqad amen emayta ham. Sa ya bilaqaiq, Mat i amen emad osta na tubol haqsa iyan in ya sen-ib iqirquriy ham. \p \v 21 An mataw na Pol buloniy, Saw Judiya-ibta mat araq ni nihol awagamun mar tonim eman kab a hi bol haqiy. Ad mataw saw Judiya-ib osim kab bol yaqayta na in ni ninan i a hi gibilenad in ni ninan gamuk meqinta araq a hi bilaqiymo haqiy. \v 22 Juda on mataw uliq saw bunmo in suleq muturta i Juda gilikmanib gwahtimta na anan meqin haqayta naqmo i tuhurit haqiy. Nazaq iyan i ninmo niqezab ni suleq ezaqta bilaqaqta na i huritnan haqiy. \p \v 23 Haqad abeb Juda mataw aseseqta na giyogniz kabemmo nenaq in Pol kam ugiyta nab a ta bolim bit Pol osaqta nab in humab ta woliy. In tarommo diq humab alulin emim ossa le imisor diq ni nog ya nog tiqiy. Sa Pol in Moses ago gunun agamukan na teq God ago nantut gamuk mar toniyta na giqisihunad in gamuk na alulin tibilaq sireqyaq. Ad in mataw na ginad buliyid in Yesus anan helmo haq daqay haqad in God ago maror og kab gwahtimta na agamukan gibilenyaq. \v 24 Gibilensa asor in ago gamuk anan helmo haqsa ta asor in anan helmo a hi haq yaqay. \v 25 In nazaq an geg ugadmo in Pol hulosim tilehiy. Lehsa Pol gamuk abebtanta kazaq gibilan, God ago Bugaw Dimunta in ne gisesan gibilenad in gamuk heltaqmo Aisaya aqezab bilam ham. In bilam, \q1 \v 26 Ni on mataw na gigo hib leheq kazaq gibilen haqad in bilam ham. Ne gamuk huritad teq ne ginad a hi em has daqay haqad in bilam ham. Ne gime saw waqad teq ne nagah araq ahol a hi waq daqay haqad in bilam ham. \v 27 Na ezaqgo on mataw ka gigem soqotim usaqta haqad in bilam ham. Sa in gideksan ituqim usaqtamo haqad in bilam ham. Mataw ka gime miyim osayta haqad in bilam ham. \q1 God nazaq giqeman luweq in gime nagah ahol waqad teq in gidek nan huritad in ginad em has nagiyta haqad in bilam ham. Ginad em hasad gigem buliyeq God ago hib ta bolid God giwastitayid tidimniy nagiyta haqad in bilam ham. \rq Aisaya 6.9-10\rq* \p \v 28 Nazaq iyan ne gamuk ka huritad ginad em hasiy ham. God on mataw gimen dante emim in gilumsihim ta giwaqaqta agamukan na in eman on mataw en ta asor Juda a haiqta nagan gigo hib tilehaq ham. Mataw naqmo teq gamuk na tuhurit daqayta ham. [ \v 29 Pol gamuk na eman tihiqiyan Juda mataw na Pol hulosim lehad in an ayahmo mug yaqay.] \p \v 30 Ari ulig giger Pol in mat araq ago bit waqim osad in zayad osyaq. Ossa mataw Pol ahol waqnan bolsa in agem dimunta negad nenaq tuqosyaq. \v 31 Osad in God ago maror asuleqin gibilenad in Iyahta Yesus Krais anan tigibilenyaqmo. Gibilenad in ulalabmo bilaqsa mat araq in aqez a hi wasihyaq. Nawaqmo.