\id JHN Manambu NT Robin & Marva Farnsworth 19-JAN-2001 \h JON \toc1 JON Sukwudil Maaj. \toc2 JON \toc3 Jon \mt1 JON \mt2 Sukwudil Maaj. \c 1 \s1 Jisas Krais diki mwiya maaw. \p \v 1 Mwiya bas God kidi kupw yitak maardil sikir, Jisas Krais, sikiybanaad Maaj-ad wataay, bwutaay tad. Kidi Maaj di nakamwiyib Godawa kwaad. Aw di dibab God-ad. Aw bir nakamwiyib rivriv-abir. \v 2 Mwiya basa kasab kidi Maaj nakamwiyib Godawa kwayad. \v 3 Kidi Majir God kidi kupwawa miyawa jaav yitakadidiy. Kidi Majir God yitak maar jaav nakab maa ti. \v 4 Kidi Maaj adaanada duw taakw nyanyi viyakita mwiy kip kwakwadanadi maaw-ad. Ganim kariya-kwanadi \it lait\it* kitik tad. Di simaka-kwadadiyan kidi viyakita mwiy kwakibanadi yaab. \v 5 Aal gaan kariyakwana \it lait\it* a pik, dibab dikidi viyakita yaab simakakwadaad, adiy vaal yiyi tikwanadiy duw taakw dayadiy nyidim titaay. Aw day samab akis rivikwanadiy dim kakil kakilik. \s1 Jisas Krais God tikuw, ada bwutaay mwiya mwiyaba duw suwulid. \p \v 6 Aw ginyir God duw nak tasakwudid, Jon, diki maaj wasapwiydi duw tidikikik. \v 7 Jon diki yawiy aal adiy miyawa duw takwak titaay, kitawa dayak kalivadikik adi yakida duwak, “Di \it lait\it* kaytik tikinaad,” wataay, aw day mwiyir diki majib wukikuw, wukijibir tidakikik. \v 8 Aw Jon di diki adi \it lait\it* kaytik tikinadi duw maa. Aw di adi \it lait\it* kaytik tikinadi duwak duw takwak kalivaak yaad. \v 9 Adi kidi kupwaar dadi duw di ad mwiya mwiyaba \it lait\it*. Aw di adiy miyawa duw takwak kariyaan tikwanaad. \v 10 Kidi kupw kidi Majir God yitakadid. Aw di kidi kupwaar dadik, adiy kwadiy duw taakw day samab dim maa vikirakiy. \v 11 Di dikidi kapa jaka tipaar yidil. Aw di dikidiy kapa tipa duw taakw mayaakw maa kwu dikik. \v 12 Aw nuwukadiy duw taakw dikik mayaakw kwakuw, di wadidiy majib wukijibir tidalik, alik ti tasakwudidiy, adiy duw takwada, rivikidiy God dikidiy nyanugw tikir. \v 13 Ata ata day God dikidiy nyanugw tidakikik wakwukwanadiy? Taakw dayaam sapwiydaak, atawa maa. Duw taakw kirakuw, dayawa nakamwiyib nyan tikwadanalik, atawa maa. Aw duw ay taakw mawul maa. Kal aal God di diki kapaba mawulaar day dikidiy nyanugw tidakikik wakwukwanadiy. \v 14 Kidi Maaj ada bwutaay mwiya mwiyaba duw suwulid. Suwulkuw, ada nyana nyidim tad. Nyana nyidim tidik, nyan aal mwiya viyakita ap ata vibaal, di dikid Asaay di dikidi nakamwiya Nyinib tidik, God diki sukwasukw tikwana mawulawa diki mwiyir tikwana maaj ab dim tibir. \v 15 Jon yarik yididiy God dikidi Nyinik kitawa wadidiy duw takwak: “Bas wun wadiwun, ‘Adi wuna kwukir yakinadi duw di mwiya yitaypik tinaad wunaam. Aw di kip kwayad wuna amaay wunaam sapwiy maarlil sikir.’” \v 16 Aw adi Maaj di nyana danik tikuw, jaab samasam sukwasukw kwurdidiyan. \v 17 God di diki \it lo\it* Mawsisaar kwiydil. Aw diki sukwasukw tikwana mawulawa mwiyir tikwana maaj Jisas Kraisaar kwurdidiyan. \v 18 Duw nakab Godaam maa vi. Aw di dikidi Nyinir nakamwiy di dikid Asaaywa kwaad. Aw di diki pik-ad. Aw di nyanak yarik yididiyan dikid Asayik. \s1 Jon, adi \it baptais\it* kwiydi duw diki maaj. \r (Mat 3:1-12; Mak 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Adiy Juw dayadiy yitaypika duw, Jiruwsalimaam kwadiy, day adiy \it pris\it* awa Liyvay dikidiy waragaagw wayakidadiy Jonak dikik bas sidakikik, “Min sikadadadimin?” waan. \v 20 Aw Jon dayak nimadib kitawa wadidiy, “Wun God dikidi Tasakwudidi Duw maa.” \v 21 Aw day dikik maa ata bas sidaad kitawa, “Aw min sikadadadimin? Min God dikidi wasapwiydi duw, Yilayja-adimin?” Aw Jon dayak wadidiy, “Wun Yilayja maa.” Aw day ata maa bas sidaad, “Min adi God dikidi diki maaj wasapwiynadi Duw tayir di abwan takadil wayakik nyanak?” Aw Jon ata dayak wadidiy, “Wun adi duw maa.” \v 22 Adiy \it pris\it* Jonak ata maa wadaad, “Nyanak ata aw, min ata ata-nadimin? Aw nyan sibinin yikuw, adiy nyanaam wayakinadiy duwak yarik yikibanaala. Alik min nyanak awasapwiy.” \v 23 Dayak Jon maa wadidiy, “Mwiya tayir God dikidi diki maaj wasapwiydi duw Aysaya ki wuna yawiy maaj wadil. Di kitawa waad, \q1 ‘Duw nak kipa duw taakw ri maarkidana kipa tamiyka tamiyaam titaay, gaam sikinaad. \q1 Aw di adi ginyir yakinadi Yitaypika Duw dikidi yakidadi yaab kwulapwu-kidaad.’” \m \v 24-25 Adiy maaj karaydiy duw, Parasiy wadadiy bapa kidiy duw wayakidadiy. Aw day ata Jonak bas sidaad, “Aw min God dikidi Tasakwudidi Duw ti maarkuw, awarabab Yilayja ay adi God dikidi diki maaj wasapwiydi duw ti maarkuw, agwa javik duw takwaam guwaam \it baptais\it* kwiyminadiy?” \v 26 Jon dayak ata maa wadidiy, “Wun duw takwaam guwaar \it baptais\it* kwiytuwadiy day God dikidi yabir bas yikuw. Aw wadi gwuradiy nyidim laakw maar kwagwuradi duw, wuda rasin tinaad. Aw diki yawiy wuna yawiyim yitaypik tinaad. \v 27 “Di wuna kwukir yakinaad. Aw di mwiya yitaypik tinaad wunaam. Aw wun mwiyir ab maa rav dikidiy jaav yataan karay karayik.” \v 28 Kal Bitaniy wadaal tipaam mwugiydaal. A tip nyi warkwadawa Jawtan bayibawa ral. A tamiyaam Jon di duw takwaam titaay \it baptais\it* kwiydidiy. \s1 Jisas adiy duw taakw dayadiy valik Godak kwiy-kwadanadiy badiy duwa sipsip kaytik-ad. \p \v 29 Sirapik Jon vidid Jisas yadik dikik. Yadik, adiy alim vagaluwdiy miyawa duw takwak, ata wadidiy, “Gwur av! Kidi duw di adiy duw taakw dayadiy valik Godak kwiykwadanadiy badiy duwa \it sipsip\it* kaytik-ad. Aw li di kidi kupwa kidiy miyawa tamiyaam kwanadiy duw taakw dayadiy vaal kwurin yakikidadiy. \v 30 “Wun kidi duwak bwuladiwun adiy watuwadiy, ‘Duw nak ada wuna kwukir yanaad. Di mwiya yitaypik tinaad wunak. Aw di kip kwaad wuna amaay wunaam sapwiy maarlil nyab.’ \v 31 “Bas wun dim laakw maartuwil, wun yakuw, guwaar duw takwaam \it baptais\it* kwiydiwun aw mwiyir Yisrayil jaka tipa kidiy duw taakw diki mwiya maaw lakwudakik di wakwukuw.” \v 32 Jon ata dayak wadidiy, “Wun vituwid God dikidi Mawul bawul midakim kaytik adawur tipab tikuw, dakuw, diki apiyim daan ridik. \v 33 “Aw wun dim samab maa laakw. Aw adi wunaam duw takwak guwaar \it baptais\it* kwiytuwkik wayakidi God wunak wadidiwun, ‘Min vikiminaad wunadi Mawul dakuw, duw nak diki apiyim daan ridik. Aw adi duw, di duw takwaam wunadi Mawulaar \it baptais\it* kwiykidadiy dayadiy mawul warapiydakik.’” \v 34 Jon maa ata dayak wadidiy, “Aw a jaav aka bwutaay vituwa. Van napakuw, watuwadiygwurik kidi duw God dikidi Nyan-ad.” \s1 Jisas dikidiy taay kalivadidiy duw. \p \v 35 Sirapik maa Jon a tipab kwaad. Adiy kalivadidiy duwa kidiy duw vitiy kip diwa kwabir. \v 36 Jon maa vidik, Jisas kwutagir-yakin yidik, birikik ata wadibir, “Av! Wadaay duw di mwiya adiy duw taakw day dayadiy valik Godak kwiydadiy badiy duwa \it sipsip\it* kaytik-ad. Aw God wayakidid.” \v 37 Adiy kalivadidiy duw kidiy duw vitiy dikiwa kwabir, atawa wadil maaj wukin napakuw, bir ata dim wapakuw, Jisas kwukib yibir. \v 38 Jisas tipatiyakwukuw, vidil diki kwukib yibirik, ata bas sidibir, “Bir agwa javik?” Bir ata dikik wabirid, “\it Rapay\it*, min akim kwakinadimin?” Ki “\it Rapay\it*” waan wabiril kwasa maaj liki mwiya maaw maaj “Kalivakwanadi duw” tina. \v 39 Jisas birikik ata wadibir, “May! Yakuw, av.” Bir ata dikiwa nakamwiyib yibir. Yikuw, ata vibiril di kwadil tamiy. Bir diwa yibiril, kwasa ganib-al. Nyi 10 \it klok\it* tidil-al. Aw bir adi miyawa nyi dikiwa kwabirid. \v 40 Abir Jon wadil maaj wukikuw, Jisas kwukib yibir vitiya duw nak Adiruw-ad, Simon Pita waan wakwadanadi duw dikidi nyamwus-ad. \v 41 Aw Adiruw jayib nak sitakiradid dikidi mwaam, Simon. Sitakirakuw, ata yarik yidid, “Nyan bwutaay Krais sitakira-banaad.” Ki kwasa maaj “Krais” liki maaw aal God dikidi Tasakwudidi Duw. \v 42 Atawa yarik yan napakuw, Simonaam ata kwurin karaydid Jisasak. Jisas Simonaam vikuw, ata wadid, “Min Jon dikidi nyan, Simon-adimin. Nibwulab kiraayrib sikiy-kidanadimin ‘Siypas’ waan.” Kidi si Siypas Pita waan sikiykwadanadi sawa rivriv-ad. Kapab maa. Kidi Pita waan sikiykwadanadi si diki mwiya maaw “nimadi kabaak” waan. \s1 Jisas Pilipawa Nataniyil tasakwudibir dikiwa yibirkikik. \p \v 43-44 Sirapik Jisas ata Galiliy tamiyaar yikir wukid. Di ata sitakiradid Bitsayta tipa kidi duw, Pilip. Pitawa dikidi nyamwus Adiruw birabab a tipa kibirabir. Pilipaam sitakiran napakuw, Jisas dikik ata wadid, “Wunawa may!” \v 45 Aw Pilip Nataniyilaam sitakirakuw, ata wadid, “Nyan bwutaay vibanaad, adi Mawsis God diki \it lo\it* rilil lapa nyigaam sukwudil majiwa adiy God diki maaj wasapwiydiy duw God diki lapa nyigaam sukwudadiy maaj bwuladadi duw. Di Jisasad, adi Nasarit tipa kidi duw, Jawsip dikidi nyanad.” \v 46 Nataniyil Pilipak ata bas sidid, “Ata ata mwiyir Nasarit tipaam viyakita jaav yakina?” Aw Pilip dikik ata wadid, “May! Ata yakuw, av.” \v 47 Jisas vidik Nataniyil dikik yataay tidik, dikik ki maaj ata wadil, “Kidaanada mwiya mwiyaba Yisrayil jaka tipa kidi duw. Di samab akis gwiyip kwurkwanaad.” \v 48 Aw Nataniyil ata Jisasak bas sidid, “Min ata ata wunaam lakwu-minadiwun?” Aw Jisas ata wadid, “Wun vituwadimin adi \it vik\it* wakwadanadi miy min diki lagwum daan rimina, Pilip minak gaam si maarda sikir.” \v 49 Aw Nataniyil Jisasak ata wadid, “Gaba maja duw, min God dikidi Nyan-adimin! Min-adimin, Yisrayil jaka tipa kidi Yitaypika Duw!” \v 50 Aw Jisas Nataniyilak ata wadid, “Aka wukijibir timina minak yarik yituwalik aal \it vik\it* wakwadanadi miy diki lagwum daan riminik vituwalik tikuw, ay? Aw vikiminadiy ki javim maa mwiya yitaypik tikinadiy jaav.” \v 51 Jisas dayak maa ata wadidiy, “Gwurak mwiya mwiyaba maajal watuwa, gwur vikigwuraad adawur tip kajidik, adi God di dikidiy diki maaj kardadiy duw warin daan wunak tidaak, adi duw taakw dayadi Mwaam.” \c 2 \s1 Jisas kipa guw mwugiydik \it wain\it* guw suwulid. \p \v 1-2 Nyi vitiy kwusibirik, Kana wadaal tip Galiliy tamiyaam duw nak taakw kiraad. Alik day Jisas diki amaywa dikidiy kalivadidiy duwak wapawap sidadiy yadakikik, yakuw adi duw taakw kiradik vidakikik. \v 3 Aw day abir duwawa takwak bayaki kikipaat kwurdiy. Adiy bayaki kikipaat kwurdiy duw taakw day adiy \it wain\it* wakwadanadiy guw miyawa kikwusidadiy. Kikwusidaak, aw Jisas diki amaay dikik ata walid, “Dayadiy miyawa \it wain\it* bwutaay kwusinadiy.” \v 4 Jisas ata diki amayik ata wadil, “Amaay, wunak wa-tikwa. Wun wuna yawiy kap kwurkidiwun. Kita wunakil duw takwak wunaki ap simaka nyi maa nibway ti.” \v 5 Aw Jisas diki amaay ata walidiy adiy yawiy duwak, “Kip kwurlib akwur di wakidadiy yawiyib.” \v 6 Aw Juw duw taakw day dayakil gaba maja yawiyik talab kwuryadaal atawa, sip janyikwadaal yawiy. Aw a yawiyik nimadiy vaak abwun alim tidiy. Adiy vaak dayadiy nimadiy adiy nimadiy kupwa vaak kaytikadiy. \v 7 Jisas adiy yawiy duwak wadidiy guw tuwdakik adiy vakaam. Aw day ata tuwdaak, ababa vaak guwawa wapwurukwun tidiy. \v 8-10 Aw Jisas ata dayak wadidiy, “Wadiy vakaam tinadiy guw tuwkuw, kwurin karaykuw, adaay bayaki kikipatik van tinadi duwak akwiy.” Aw adiy yawiy duw Jisas wadil pik day adiy vakaam tidiy guw tuwkuw, ata kwurkuw karaydadiy adi duwak. Karayin kwiydaak, di kwurkuw ata kikitadid adi karaydadi \it wain\it* suwuldi kipa guw. Aw adi duw samab maa laakw adi \it wain\it* yadil tamiy. Aw adiy vakaam tidiy guw kwurkuw kariyadiy yawiy duw day bwutaay lakwudaal adi \it wain\it* kwurdaal tamiy. Aw adi bayaki kikipatik van tidi duw ata wataydid adi taakw kiradi duwak. Wataykuw, ata wadid, “Miyawa duw taakw dayak mwiya basa kasab adi mwiya viyakita \it wain\it* kwiykwadanadiy. Aw ginyir adiy duw \it wain\it* samasam kidaak, dayadiy mawul pakwudaak, ata ginyir adi kwasa viyakit tikwanadi \it wain\it* kwiykwadanadiy. Aw min kidi mwiya viyakit nyanak basa kasab kwatiya maarkuw, aw ada kwatiya-minaad!” \v 11 Kidi Jisas dikidi mwiya basa kwurdidi nimadi yawiy aal Galiliy wadaal tamiyawa ril kwasa tip Kanaam. Aw ata simakadidiy dikidi ap, aw adiy di dikidiy kalivadidiy duw ata dikik wukijibir tidaad. \v 12 Ginyir Jisas diki amaywa dikidiy nyamwusugwawa adiy dikidiy kalivadidiy duwawa ata Kapanayam wadaal tipaar wakwudiy. A tipaam nuwukadiy nyi alim kwadadiy. \s1 Jisas duw watipi-didiy God dikidi wiyaam niki jaav niki jaav yapiydaak. \r (Mat 21:12-13; Mak 11:15-17; Luk 19:45-46) \p \v 13 Aw adi Juw duw takwaam God Nyigildidiy bayaki kikipata Nyi walibab tidilik tikuw, Jisas ata adi bayaki kikipatik yad Jiruwsalimaar. \v 14 Yikuw, adi God dikidi wiyaar kwusapwiyin wulakuw, alim vididiy adiy duw \it bulmakau\it* awa \it sipsip\it* awa bawul midakim kaytika wapiy titaay takw takadaak. Adiy saan warapiydiy duw ab vididiy daan ridaak jabim sanawa. Duw taakw adiy \it animal\it* awa wapiy yapiykuw, Godak ata kwiydadiy dayadiy valik vaal kwurik. Adiy saan warapiydiy duw nuwukadiy jaka tipa kidiy saan God dikidi wiya kidiy sanawa warapiy-dadiy. \v 15 Aw Jisas atawa vikuw, yaal samasam girakuw, jikiy kwurkuw, adi jikiyir adiy \it bulmakau\it* awa adiy nuwukadiy jaav viyayaki-didiy God dikidi yala wiyaam tidaak. Viyayakin napakuw, adiy \it animal\it* awa dayadiy dayak van tidiy duw nakamwiyib tabwuwakwudaak, adiy saan warapiydiy duw ridadiy jaab ata wabalakididiy. Wabalakidik, adiy dayadiy saan ata miyawa tamiyaar yikit-akitadiy. \v 16 Jisas ata adi bawul midakim kaytika wapiy warapiydiy duwak ata wadidiy, “Wadiy bawul midakim kawaar kwurin akarakw. Kidi wunadi Asaay dikidi wiy takwa tipanig mwugiy-tikwa!” \v 17 Aw ata dikidiy kalivadidiy duw ata wukin kariyadaal aal kitawa God diki lapa nyigaam ril maaj: “God, minadi wiy di mwiy viyakitad. Minadi wiyak wuna mwiya samasam wukinadiwun. Di wuna mawulaam kapwun kwanaad.” \v 18 Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw ata Jisasak bas sidaad, “Minak sikadadaad wanaad atawa kwurminkik? Nyanak ata asimak nimadi yawiy aw nyan vikuw, wanaak, ‘Bwu rivinadimin atawa kwurmina,’ waan.” \v 19 Aw Jisas ata dayak wadidiy, “Kidi God dikidi wiy miyawa pirakuw, nyi mugwula yawaam ata miyawa sibinin kwurkituwaad.” \v 20 Aw day maa Jisasak bas sidaad, “Atata atata kidi wiy kipa nyaar mugwulaar sibinin kwurkiminaad? Kidi wiy nabiyir nabiyir duwamiy vitiy sap abwun kwurdadi wiy-ad.” \v 21 Aw Jisas wadil di adi God dikidi wiyak maa bwul. Di diki kapa amwiyik bwuladilal. Kiyakuw, rikuw, nyi mugwula yawaam rasikidalik. \v 22 Aw ginyir Jisas kiyakuw ridik, God kirapitakadik, adiy Jisas di dikidiy kalivadidiy duw ata wukin kariyadaal ki Jisas wadil maaj. Aw a nyab ata wukijibir tidiy adiy God diki lapa nyigaam Jisas diki kiyadik God dim kirapitakakida nyak walidiy majib. \s1 Jisas duw taakw dayadiy mawul dayadiy maaw bwutaay lakwudidiy. \p \v 23 Jisas di kip Jiruwsalimab kwakuw, aal God Juw duw takwaam Nyigildidiy bayaki kikipata Nyaam samasama duw taakw adiy Jisas kwurdidiy nimadiy yawiy van napakuw, ata day dikik wukijibir tidiy, ‘God dikidi Nyan-ad,’ wakuw. \v 24-25 Aw Jisas di miyawa duw taakw dayadiy mawul dayadiy maaw bwutaay lakwudidiy. Alik tikuw, duw nakab di dikik adiy duw taakw dayadiy mawulak wasapwiy wasapwiy day maa rav. Aw di duw taakw dayadiy mawul warapiy-kwadana lakwudilik, Jisas di adiy duw takwak di diki maaw samab maa yarik yi. \c 3 \s1 Jisas Nikatiymasak kalivadid. \p \v 1 Duw nak, dikidi si Nikadimas, Juw dayadi yitaypika duw nakad. Parasiy dayadi bapa kidi duwad. \v 2 Gaan nak Nikadimas Jisasak yad. Yakuw, dikik ata bas sidid, “Kalivakwanadi duw, nyan bwutaay lakwu-banadimin min God nyanak wayakididi duwadimin. Duw nakab wadiy kwurminadiy nimadiy yawiy pik, aw God dikidi ap kwur maarik-da, di samab kwurkwur maa rav.” \v 3 Aw Jisas ata dikik wadid, “Wun minak mwiya mwiyab maajal wakituwa. Tayir duw taakw dayadiy amaay sapwiydaal pik God mwugiydik, day dikidi gwalugwur wulakidiy. Aw nikidi yaab maa ti duw taakw dikidi gwalugwur wulawulak.” \v 4 Nikadimas Jisasak maa bas sidid, “Atata atata nimadi duw maa kwasa nyan kaytik suwulkinaad? Ata ata jaab nakab maa diki amaay yalaar maa wulakinaad? Ay? Jaab nakab maa ginyir sapwiykilaad? Ay?” \v 5 Jisas maa dikik ata wadid, “Mwiya maaj minak watuwadimin. Aw li duw guwaar \it baptais\it* kwur maarkida, God dikidi Mawulaar \it baptais\it* kwur maarkida, di samab wul maa adi God van tidadi tipaar. \v 6 “Aw li adi mwiya taakw sapwiykiladi duw, di mwiya duw taakw amwiy kwurkida. Kwurkuw, mwiya duw tikinaad. Aw li adi God dikidi Mawul mwugiykidadiy, duw taakw day kwulakakwula mawul kwurkuw, ata day mwiya kwulakakwula duw taakw suwulkuw, kwakinadiy. \v 7 “Minak atawa watuwalik pitaan wartikwa, ‘Aw li adi kwasa nyan kaytik ti maarkinadi duw ay taakw, di ay li samab riv maa wulawulak adi God duw takwaam van tidadi tipaar.’ \v 8 “Mwar tamiy nak akis viyakwana. Miyawa tamiyaar viyayi viyayakwana. Aw min li viyakwala pipiliyda wukikwamina, aw min viyakwala tamiyawa yikwala tamiy samab akis lakwukwamina. Atampik tikwanaad, duw takwak God dikidi Mawul dayak kwula mawul lawtaka-kwada.” \v 9 Aw Nikadimas Jisasak ata wadid, “Ata ata atawa tikina?” \v 10 Aw Jisas dikik ata wadid, “Min Yisrayil jaka tipa kidiy duw taakw dayadiy mwiya yitaypika gaba maja duw nak minadimin. Aw min samab ki jaav maa laakw?” \v 11 Aw Jisas maa ata wadid, “Wun minak mwiya mwiyaba maajal watuwa. Wunawa wunadiy kalivatuwadiy bapa duw bwula-kwabanadiy jaav, nyan lakwu-kwabanadiy jaavadiy. Nyan bwutaay kapa milaar vibadiy jaavadiy. Aw gwur Juw duw taakw samab nyanadiy majib wukijibir ti maa. \v 12 “Aw li gwur wunadiy gwurak kidi kupwaam rinadiy javik gwurak watuwik, aw wukijibir ti maarkigwura, aw ata ata wukijibir tikinadiygwur adawur tipaam rinadiy javik gwurak wakituwa? \v 13 “Kidi kupwaam kwanadiy duw taakw nakab maa adawur tipaar warkuw, God diki rida mil mwutaam van ti. Aw wun duwaar nak, gwuradi Mwaam, kidi kupwaar dadiwun adawur tipaam tikuw. Aw wun bwunak wakituwadiygwurik God diki rida sukwawa diki mil mwutaam. \v 14 “Mwiya tayir Mawsis di tamiyka tamiyaam tidil sikir, di adi \it kapa\it* ar viyataka-dadi kabaay aad miyaar kirasikuw, vatakadid aw adiy God wadil majik wukijibir tidiy duw taakw adi kabaay kayikak kituw vikuw, kiy maardakik mwiya kabaay dayaam vatadaak. \v 15 “Alik tikuw, adiy miyawa duw taakw wunak wukijibir tikidiy, day nyanyi nyanyi Godawa kwakidiy. \v 16 “Aw God miyawa duw takwak samasam wukikuw, mawul yididiy. Atawa yidilik tikuw, di kwiydid di dikidi mwiya mwiyaba nakamwiya Nyan aw mwiyir adiy dikik wukijibir tikidiy duw taakw Godak kajikuw ti-yaay, dikiwa nyanyi nyanyi kip kwaya-kidiy. \v 17 “Aw God wun, dikidi Nyan, kidi kupwaar wayakidik dadiwun duw takwak. \it Jas\it* kaytik tituwkikik maa wayak. Aw wun mwiyir dayaam nyigil-tuwkik wayakididiwun. \v 18 “God di adiy dikidi Nyinik wukijibir tikidiy duw takwaam \it kotiy\it* maa. Aw adiy dikidi nakamwiya Nyinik wukijibir ti maardiy duw taakw wukijibir ti maardalik tikuw, alik God bwutaay tasakwudidiy adiy duw taakw kupwaraap kwayadakik. \v 19 “A danik tikuw, God dayaam kupwaraap kwurkidadiy. Adiy kupwarapa jaav kwurjibir tikwanadiy duw taakw dayadiy yikwadanadiy vaal gaan van tikwanadiy. Aw wun \it lait\it* kaytik dadiwun. Aw adiy kupwarapa jaav kwurjibir tikwanadiy duw taakw dayadiy mawul ganik yitaay, aw \it lait\it* ak kwasik yikwanadiy. \v 20 “Adiy vaal yiyi tikwanadiy duw taakw day wunak kwasik yikwanadiy. Aw \it lait\it* mwugiylik, adiy ganim tikwanadiy jaav maykaar wakwukwanadiy. Day dayadiy vaal maliykaar wakwu-wakwuk kwasik yikwanadiy. Alik day wunak kwasik yitaay, bwan kwiykwadanadiwun. \v 21 “Aw adiy duw taakw day viyakita yawiyda kwurkwanadiy, day wunak yakwanadiy. Aw wun mwiyir adiy nuwukadiy duw takwak simaka-kituwadiy kidiy duw taakw day mwiya God diki majib wuki-wukib tikwanadiy waan.” Kidiy ababa maaj Nikadimasak wadidiy maajadiy adi Parasiy bapa kidi duwak. \s1 Jon di dikidiy kalivadidiy duwak yarik yididiy Jisas diki mwiya mawuk. \p \v 22 Kidiy jaav kwusidaak, Jisas di dikidiy kalivadidiy duwawa ata Juwtiya tamiyaar yididiy. Yikuw, alib dayawa nuwukadiy nyi kwadidiy. Aw dikidiy kalivadidiy duw a tamiya kidiy nuwukadiy duw takwaam ab \it baptais\it* kwiydadiy Jisas dayaam tasakwudik. \v 23 Jon ab Salim wadaal tipawa walibab ril tip, Aynan, a tipaam duw takwaam titaay \it baptais\it* kwiydidiy, aw a tamiyaam samasama guw rililik tikuw. \v 24 A sikir day Jonaam \it kalabus\it* ir kwusawula maardaak, kip tad. \v 25 Juw duw nak Jon dikidiy kalivadidiy duwawa titaay, dayawa maaj bwulasakiy salataay, wadidiy, “Ki Jisas duw takwak kwiydi \it baptais\it*, Jon dikidiy duw takwak kwiykwadi \it baptais\it* im yitaypik tina.” \v 26 Aw adiy Jon dikidiy kalivadidiy duw dikik yikuw, ata wadaad, “Gaba maja duw, min lakwuminaad adi minawa Jawtan bayib agika gikim tidi duw, adi waminidi duw, ‘Di Godab danaad,’ waan. Kita ada di duw takwaam \it baptais\it* kwiynaad. Aw miyawa duw taakw adiyka minaam wapakuw, dikik yinadiy.” \v 27 Aw Jon dayak ata wadidiy, “Duw nakab God dim tasakwu maardik a jaav kwurdikik, di samab kwar maa. \v 28 “Aw gwur lakwugwuradiy adiy watuwidiy maaj, ‘Wun God dikidi Tasakwudidi Duw maa, aw God wayaki-didiwun diki tayir yikuw, dikidi yakidadi yaab kwulapwutuwkik.’ \v 29 “Aal duw kirakida taakw aal dikilal, nikidi duw dikil maa. Aw adi duw dikidi nawiy duw dim vikuw, wukidik a taakw kirakida, di mwiya rakarak samasam tikinaad dikik. Atampik adiy duw taakw Jisasak yidanalik, wun mwiya mwiyab rakarak samasam tinadiwun. \v 30 “Aw di mwiya yitayaki-kinaad wunak, aw wun dikik yisadayaki-kinadiwun.” \s1 Jisas adawur tipa kidiy jaav dayadiy mwiya maaw duw takwak kalivadidiy. \p \v 31 Jon dikidiy kalivadidiy duwak ata wadidiy, “Adi adawur tipab danadi duw di miyawa duw takwak mwiya yitaypikad. Wun kidi kupwa kidi duw-adiwun. Alik kidi kupwa jaav lakwuyaki-tuwadiy. Di adawur tipa kidad. Alik adawur tipa kidiy jaav miyawa lakwuyaki-dadiy. Alik tikuw, di mwiya yitaypikad wunak. \v 32 “Di duw takwak kaliva-kwadadiy adiy vikuw wukididiy javadiy. Aw day diki majik mayaakw akis kwayakwanadiy. \v 33 “Adiy God diki majik wukikuw wukijibir tikinadiy duw taakw, day adiy nuwukadiy duw takwak simakakidanadiy, ‘God diki maaj aal mwiya mwiyaba maaj tikwana,’ waan. \v 34 “Kidi Jisas God wayakidid. Aw God dikidi Mawul miyawa dikik kwiydilik tikuw, alik di ad God diki maaj bwulakwanaad. \v 35 “Aw Asaay di dikidi Nyinik mawul samasam yikuw, bwutaay ababa jaav diki tabaam takadidiy. \v 36 “Adiy duw taakw day God dikidi Nyinik wukijibir tikidiy, nyanyi nyanyi viyakita mwiy Godawa kwayakinadiy. Aw adiy duw taakw God dikidi Nyinik mayaakw kwa maarkidiy, day Godawa kwu maa. Aw God diki yaal girakwana mawul dayawa nyanyi nyanyi tikina.” \c 4 \s1 Samariya tamiya kil taakw. \p \v 1 Adiy Parasiy wadadiy bapa duw adiy Jisasak yadaak, \it baptais\it* kwiydidiy duw taakw adiy Jonak yadaak \it baptais\it* kwiydidiy duw takwaam kakildil maaj ata wukidaal. \v 2 Aw Jisas di duw takwaam \it baptais\it* maa kway. Adiy dikidiy kalivadidiy duwada \it baptais\it* kwiydiy duw takwaam. \v 3-4 Jisas atawa duw taakw di kwurdil yawiyik wadaal maaj wukikuw, di maa wakuw day dim yakisuwtakadakik aw adiy Parasiy dayadiy mawul warik-nadiy a javik. Ata Juwtiya tamiy wapadil. Wapakuw, Galiliy tamiyaar sibinin yad maa. Adi di yididi yaab Samariya tamiyarib yad. \v 5 Adi yabirib yikuw, di Samariya tamiyaam ril tipaar wulaad. A tip liki si Sikar-al. A tip mwiya tayir Juw dayadi warag Jakap dikidi nyan Jawsipak kwiydil kupwawa walibab ral. \v 6 Adi mwiya tayir Jakap kip kwakuw, vadidi makuw ab kip rad. Aw Jisas nimadi yaab yadilik, diki sip sakwiyil. Alik tikuw, yaap rad daan adi mala makuwa. Mwiya giraabal kwasa gaan varugwadim nalilal. \v 7-8 Jisas di kap kwaad. Aw adiy dikidiy kalivadidiy duw tipaar yidiy kamnaagw yapiyik. Aw Samariya tamiya kil taakw adi makuwur yaal guw tuwik. Yalik, Jisas likik ata wadil, “Wunak guw kwatiyanyin, guw kaw.” \v 9 A taakw Jisasak ata walid, “Min Juw duwadimin. Wun Samariya kil taakw-awun. Aw agwa javik tikuw wunak bas siminawun guw minak kiminkikik kwatiyatuwkik?” Aw li Jisasak ata walil, aw adiy Juw tamiya kidiy duw taakw adiy Samariya kidiy duw takwak bwal as kaytik kwakwanadiy wataay wakwadanadiy. Aw adiy Juw tamiya kidiy duw taakw adiy Samariya kidiy duw taakw dayak wakwadanadiy adi kapab simsim guw kamnaagw-adiy adi kapab akis kwurin kikwanadiy. Subw yikwadanadiy dayak. \v 10 Aw Jisas likik ata wadil, “Aw li nyin mwiyir vikuw, lakwuk-nyina aal God duw takwak kwiydil jaav, aal lakwuk-nyinadiwun wunaam. Lakwukuw, bas sikik-nyinadiwun guwak aw wun ata guw kwatiyak-tuwanyin di nyinaam mwugiydik, nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwanyinkikik.” \v 11-12 Aw li dikik ata walid, “Nimadi duw, min vaak samab maa kwurin ri. Kidi makuw kaw danaad. Aw akim duw takwaam viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwadakikik mwugiy-kwanadi guw tuwkuw, kwiykiminadiy kidakikik? Aw nyanadi waraga duw, Jakap, kidi makuw kwiydid nyanak. Diwa dikidiy nyanugw taakw \it bulmakau\it* awa \it sipsip\it* kidi makuwub guw kwurtaay, kidiy. Aw min wanadimin, ‘Wun Jakapaam yitaypik tinadiwun,’ waan? Aw min nikidi kapaba guw nyanak kwatiyak wanadimin, ay?” \v 13-14 Jisas likik ata wadil, “Adiy kidi makuwum guw tuwtaay kikidiy duw taakw day ginyir maa guw kikir yisada yisa-kinadiy. Aw li adiy duw taakw wun dayak kwiykituwadi guwaam kwurkuw kikidiy, day ginyir guw kikir samab yas maa. Adi makuwum wartaay, wapwurukwun rikwanadi guw kaytik kil maa. Aw ad kidi wun kwiykituwadi guwad. Aw duw taakw dayadiy mawulaam mwugiydikib, day kip nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwakidiy Godawa.” \v 15 Aw a taakw li wukil Jisas kipa guwak wanaad wakuw, dikik ata maa dikik ata maa walid, “Nimadi duw, wunak adi guw akwutay. Kwatiyaminik, aw wun ginyir guw kikir yisada yas maa. Awarab wun kidi makuwur guw tuwik varada var maa.” \v 16 Aw Jisas likik ata wadil, “Maay! Yikuw, nyinadi lanik wakuw, may sibinin kiril.” \v 17-18 “Wun laan maa ri,” a taakw ata walid Jisasak. Aw Jisas ata wadil, “Mwiya maajal wanyina, ‘Wun laan maa ri,’ waan. Nyin laan tababak rilnyin. Aw adi kita rinyinadi duw, di mwiya nyinadi laan maa. Wunak wanyina maaj mwiya maajal.” \v 19-20 Aw a taakw Jisasak maa ata walid, “Nimadi duw, adiy pakwun rinadiy wun kwurtuwidiy ababa jaav lakwuyaki-minadiy. Wun wukituwa min God dikidi diki maaj wasapwiykwanadi duwadimin. Ay? Wunadiy waraga duw taakw Samariya tamiya kidiy Godak kidi nibwukim gaba maaj sukwuyikwadiy. Aw gwur Juw duw taakw gwur wakwanadiygwurik nyan Samariya tamiya kidiy duw taakw Jiruwsalimaar yabakikik alim Godak gaba maaj sukwubakik.” \v 21-24 Aw Jisas a takwak ata wadil, “Nyin wun watuwa majib wukijibir ada. Nyinak watuwanyin, ginyir duw taakw samab nyanadi Asaay Godak tamiy nikim ay kidi nibwukim ay Jiruwsalimaam gaba maaj sakw maa. Aw day miyawa tamiyaam gaba maaj sukwukidiy dikik. Gwur Samariya tamiya kidiy duw taakw gwur samab maa laakw adi gaba maaj sukwu-kwagwuradi Godaam. Aw nyan Juw duw taakw nyan mwiya mwiyab lakwubanaad kidi gaba maaj sukwu-kwabanadi God. Alik tikuw, adi miyawa duw takwaam Nyigilkinadi Duw Juw duw takwab yanaad. Nyi yakina, aw akaanaka kita, duw taakw yarakara nyanadi Asayik gaba maaj sukwukidana nyi. Adiy duw taakw-adiy God mawul yikwadadiy dikik gaba maaj sukwudakik. God di mwar kaytikad. Duw taakw dikim samab akis vikwadanaad. Alik tikuw, nyanadiy dikik sukwu-kibanadiy gaba maaj mawulaar sukwukuw, aw mwiya mwiyab tikwadiy.” \v 25 Aw a taakw ata Jisasak walid, “Wun lakwutuwa God Tasakwudidi Duw, wakwadanaad Krais, dakinaad. Aw di dakuw, miyawa jaav simakayaki-kidadiyan yarakara.” \v 26 Aw Jisas likik ata wadil, “Wun-adiwun, adi duw kika nyinawa tan bwula-nadiwun.” \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duw sibinin yadiy dikik kamnagwuk yikuw. \p \v 27 Jisas likiwa atawa bwulataay tidik, adiy kamnagwuk tipaar wuladiy dikidiy kalivadidiy duw ata sibinin yadiy. Yakuw, pitaan wardiy Jisas a takwawa tan maaj bwuladilik. Aw daya duw nakab a takwak bas maa si, “Agwa javik yananyinik?” waan. Aw daya duw nakab Jisasak ab bas maa si, “Agwa javik likiwa maaj bwulanadimin?” waan. \v 28-29 Aw a taakw ata adi likidi guw tuwlidi vaak adi mala makuwa wapalik ridik, ata tipaar yapwur yapwur gipayil. Yikuw, alim kwadiy miyawa duw takwak ata yarik yilidiy. “Gwur may! Yakuw av adiy wun mwugiy-kwatuwidiy miyawa jaav wasapwiynadi duwaam. Aw atawa wadalik tayir wunaam vi maarkuw, adi duw kipab God Tasakwudidi Duwad way?” \v 30 Aw adiy duw taakw ata tip wapakuw, Jisasak yidiy abab. \v 31 A taakw sibinin tipaar yikuw, adiy duw takwak wataay tilik, Jisas dikidiy kalivadidiy duw dikik wadaad, “Gaba Maja Duw, kamnaagw ak,” waan. \v 32 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wunaam kamnaagw rina kikak aw gwur maa laakw a kamnagwum.” \v 33 Aw adiy dikidiy kalivadidiy duw ata day dayak awarwa awarwa ritaay bwulasakiy saladiy, “Nuwukadiy duw taakw dikik yakuw, kamnaagw kwiydanaad?” \v 34 Aw Jisas maa dayak ata wadidiy, “God diki kupwaar wayakididiwun. Wayakikuw, kwurtuwkik wadil yawiy kwurkwusi-kinadiwun. Wuna kamnaagw kaytik akaanaka. \v 35 “Kamnaagw mayim san napataay, gwur wakwanadiygwurik, ‘Bap aliy yakuw, yin kwusidaak, ata nyan dayadiy mwiy kwurkibanadiy.’ Aw wun gwurak watuwadiygwurik, yarakara av wadiy Samariya tamiya kidiy yanadiy duw takwak. Day adiy mayim sigwuradiy kamnaagw kaytik-adiy. Day adiya bwutaay mwiyir nimadiy tinadiy dayaam kwurkwurik. \v 36 “Adiy wunak yawiy kwurtaay duw takwaam kwurjuw-kinadiy wunadiy tidakikik, day kipakip maa yawiy kwar. Adiy kwurkigwuradiy duw taakw day nyanyi nyanyi Godawa nakamwiyib kwakinadiy. Atawa kwurtaay, aal wunaki viyakita maaj nuwukadiy duw takwak titaay, wasapwiykinadiy duw taakw day aal kadiy mwiy mayim sikwanadiy duw taakw kaytikadiy. Aw adiy duw taakw wunab wukijibir tidakikik mwugiykinadiy duw taakw, day adiy lawnadiy mwiy mayim tidaak kwurkwanadiy duw taakw kaytikadiy. Aw day nakamwiyib rakarak tikinadiy. \v 37 “Kil kitawa wagwura maaj aal mwiya maajal. Gwur wakwanadiygwurik, ‘Nikidi duw mayim taba jaav sidik, nikidi duw adiy mwiya mwiy kwurkinaad.’ \v 38 “Aw wun wayakituwidiygwurik wunak duw taakw vagaruw-gwurkik. Adiy mayim warkwanadiy jaav dayadiy mwiy vagaruw-kwadana pik, gwur vagaruw-gwuridiy. Aw nuwukadiy duw taakw bwutaay mwiya basa kasab wuna maaj wasapwiydaal, adiy duw takwak day adiy mayim kadiy sina pik sidadiy. Aw gwur maa kwar a yawiy. Aw day atawa kwurdaal yawiy, gwuraam sugwiyaan kwur-lidiygwurik gwuradiy yawiyik.” \s1 Samasama Samariya kidiy duw taakw Jisasak wukijibir tidiy. \p \v 39 Adiy Samariya tamiya kidiy duw taakw day samasam Jisasak ata wukijibir tidiy, aw a taakw dayak adiy li kwuryi-kwalidiy miyawa jaav Jisas wasapwiydilik tikuw, aw li yin dayak yarik yililik tikuw. \v 40 Aw adiy Samariya tipa kidiy duw taakw yakuw, dikik yarakara bas sidaad dayawa kwadakikik. Aw Jisas ata dayawa nyi vitiy alib kwadibir. \v 41-42 Aw samasama duw taakw day Jisasak wukijibir tidiy aw di diki bwuladidiy maja danik. Aw day a takwak ata wadaal, “Nyan aka mwiya maajal wukikuw, wukijibir tinadiyan, aw nyin wanyinalik tikuw maa. Nyan nyana bwutaay wukikuw, lakwubanaad di adi kidi kupwa kidiy duw takwaam Nyigil-kinadi Duwad.” \s1 Gavman sapakwa duw Jisasak bas sidid dikidi duwa nyan sipwutiy-dikik. \p \v 43 Aw Jisas alim kwadik nyi vitiy kwusibirik, ata dayaam wapakuw, Galiliy tamiyaar yad maa. \v 44 Mwiya basa kasab Jisas waad, “Adiy God dikidiy diki maaj wasapwiy-kwanadiy duw adiy day dayadiy kapa tamiya kidiy duw taakw dayadiy majib mayakw akis kwakwanadiy.” Alik tikuw, di lakwudil a tamiya kidiy duw taakw day dim yakisuwtaka maa. \v 45 Jisas Galiliy tamiyaar wakwud. A tamiya kidiy duw taakw tayir day Jiruwsalimaar adi Duw Takaam God Wapadidiy Bayaki Kikipatik yikuw, alim vidadiy adiy Jisas kwurdidiy yawiy. Alik tikuw, Jisas a tamiyaar wakwudik, day dim vikuw, rakarak samasam titaay, wayapiy sidaad. \v 46 Aw Jisas ata sibinin yad Galiliy tamiyaam ril tip Kanaar. Aw tayir a tipaam di kipa guw mwugiydik, \it wain\it* suwulid. Aw a sikir Kapanam wadil tipaam \it gavman\it* ak yawiy kwurdi mwiya yitaypika duw dikidi nyan barik kwaad. \v 47 Aw adi \it gavman\it* ak yawiy kwurdi mwiya yitaypika duw Jisas Juwtiya tamiy wapakuw, Galiliy tamiyaar yadil maaj wukikuw, ata yad Jisasak. Yikuw, dikik wadid, “Wunadi nyan ada kiyakiyab kwanaad. Alik wun min yiminkikik Kapanam tipaar. Yikuw, diki giviyib sipwutiy-minkik.” \v 48 Aw Jisas kipwu mwutaam yikuw, ata waad, “Gwur ababa duw taakw, li gwur wunadiy nimadiy yawiy vi maarkigwur, samab wuna majik gwur wukijibir ti maa.” \v 49 Aw adi \it gavman\it* ak yawiy kwurdi nimadi duw Jisasak ata wadid, “Yitaypika duw, min wunawa may, aw wunadi nyan kiyak-naad.” \v 50 Aw Jisas dikik ata wadid, “Min kip maay! Minadi nyan kiy maa.” Aw adi duw Jisas diki wadil majib wukijibir tikuw, ata yad. \v 51 Aw adi duw nyidi yabir diki wiyaar yitaay tidik, adiy dikidiy yawiy duw dikik yikuw, ata wadaad, “Minadi nyan bwutaay viyakit tinaad.” \v 52 Aw dayak ata bas sididiy, “Akasikir wunadi nyan viyakit tinaad?” Aw day dikik ata wadaad, “Nal nyi kwasa tikitakiydik, diki sip ata nikir tayil.” \v 53 Aw adi nyan asaay ata lakwudil di mwiya aal Jisas dikik, “Minadi nyan kiy maa,” wadil nyabal. Atawa di lakwukuw, ata Jisasak wukijibir tad, dikidiy nyanugw takwawa diki wiyaam kwadiy miyawa duw taakw ab. \v 54 Kibir taay Jisas dikibir kwurdibir nimabir yawiy diki mwiya maaw simakak, Juwtiya tamiy wapakuw, sibinin yin Galiliy tamiyaar wulakuw. \c 5 \s1 Jisas giviyib kwurdi duw sipwutiykuw Sapat nyaam, adiy Juw dayadiy sapakwa nyanugw maa wadiy dikik. \p \v 1 Ginyir adiy Juw duw taakw day gaba maja bayaki kikipaat mwugiydaal Jiruwsalimaam. Aw Jisas di Jiruwsalimaar warid. \v 2 Jiruwsalimaam di adi nimadi kabaka yaripaam tidi wiyigawa, day sikiykwadana “\it sipsip\it* a wiyig” wataay, a tamiyawa tukwa ar ral. A tukwa ar Juw duw taakw sikiykwadana “Bitsayta” wataay. Aw mala arawa kwasadiy wiy tabab tawsada-dadiy. \v 3-4 Mwiya samasama duw taakwadiy adiy tawsada-dadiy wiyaam ridiy. Nuwukadiy mil kwakidiy, nuwukadiy ap bwan kupwaraap tidiy, nuwukadiy miyawa sip bag saydiyadiy. [Aw day abab kavin kwadiy a guw kibwiyasuw-likik. Aw nuwukadiy nyi yidakikib Yitaypika Duw God dikidiy diki maaj kardadi duw nak dataay, a guwaam mwugiydikib, kibwiyasuw-likib, aw adi mwiya tayib guwaar dakwanadi duw ay taakw diki giviyib jayib nak sipwutiykwana.] \v 5 Adiy alim ridiy duw taakw daya duw nak dim kupwarapa giviyib kwurlik, nabiyir nabiyir duwamiy nak sap tabatiy maan abamugwul kwayadidiy. \v 6 Jisas vidid alim daan kwadik, aw di bwutaay lakwudid adi duw atawa barik kwayadidiy nabiy. Aw Jisas ata dikik bas sidid, “Min viyakit maa tikir mawul warnadimin?” \v 7 Aw adi duw Jisasak ata wadid, “Yitaypika Duw, wun kapa nyanugw maa ti wunaam bas ki guw kibwiyasuwlik, wunaam likim takatakak. Aw wun dakir kwurkwatuwadiy, nuwukadiy duw taakw wunaam kakiltaay, tayib dakwanadiy.” \v 8 Aw Jisas dikik ata wadid, “Aras! Rasikuw, wadi minadi baay kwurkuw, maay!” \v 9-10 Aw adi duw ata jayib nak diki giviyib kwusilik, dikidi si kwadidi baay kwurkuw, ata rasikuw, yad. Ki jaav Sapat nyaam atawa kwurdil, Jisas. Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw adi duwak ata bas sidaad, “Kal min Sapat nyal. Agwa javik wadi baay yatanadimin ki nyawa? Min atawa kwurminil nyana \it lo\it* waam sarnadimin.” \v 11 Aw adi Jisas sipwutiydidi duw adiy Juw dayadiy yitaypika duwak ata wadidiy, “Adi wunaam sipwutiynadi duw, ‘Wadi baay kwurkuw, maay!’ wadalik.” \v 12 Aw day ata bas sidaad, “Sikadadaad minak wanaad, ‘Minadi baay kwurkuw, maay!’ waan?” \v 13 Aw Jisas adi duwaam sipwutiydik, kwasa samasama duw taakw vagaluwin tidiy. Aw Jisas adi duwaam sipwutiyin napakuw, adiy duw taakw daya nyidi nyidirib pakwun pakwun wakwud. Alik tikuw, adi duw samab maa laakw Jisasaam. \v 14 Aw ginyir Jisas vidik adi sipwutiydidi duw God dikidi wiyaam tidik, Jisas adi duwak ata wadid, “Aka bwutaay viyakit tinadimin. Aw ginyir ab vaal yiwayik aw minak aal minaam til java pik maa mwiya yitaypik minaam tikik-na.” \v 15 Aw adi duw ata Jisasaam wapakuw, yikuw adiy Juw dayadiy yitaypika duwak yarik yididiy, “Adi wunaam sipwutiydi duw Jisasad,” wakuw wadidiy. \v 16 Aw Jisas adi duwaam Sapat nyaam diki giviyib sipwutiydilik tikuw, adiy Juw dayadiy yitaypika duw Jisasaam ata jawjaay kwurdaad. \v 17 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wunadi Asaay di nyi nakab akis kip kwakwanaad. Sapat nyaam ab yawiy kwurkwanaad. Alik wunabab atawa kwurkinadiwun diki pik.” \v 18 Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw Jisas atawa wadil maaj wukikuw, day miyawa yaal giradiy. Dikim mwiya mwiyab viyasipak aw day mawulaar wukidaal Jisas di dayakil Sapat \it lo\it* bwutaay sardil adi duwaam atawa kwurdilik tikuw. Awarab di kitawa wadil, “God wunadi Asaayad,” wakuw, aw di ad bwutaay mwiya Godawa rivriv tinaad, wakuw wukidiy. \s1 God dikidi Nyan dikidi ap. \p \v 19 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun gwurak mwiya mwiyab watuwadiygwurik, wun wuna kapa mawulaar jaav nakab akis kwurkwanadiwun. Wun vituwik wun wunadi Asaay kwurda jaaval, a javib kwurkwanadiwun. Wunadi Asaay kwurda niki jaav niki jaav wun dikidi Nyan ab kwurkidiwun a jaav. \v 20 “Aw Asaay wun dikidi Nyinik mawul yikuw, adiy di kwurkwadadiy miyawa yawiy simaka-kwadadiwun. Aw di simaka-kidadiwun ki javik mwiya yitaypik tikina jaav, aw gwur adiy yawiyib vikigwura, mwiya mwiyab pitaan warkinadiygwurik. \v 21 “Aw Asaay di kiyadiy duw takwaam sibinin dayadiy kwakidanadiy mawul rawtakadil pik, atampik wun dikidi Nyan ab sibinin dayadiy kwakidanadiy mawul rawtakakituwadiy adiy mawul yikituwadiy duw takwaam. \v 22 “Aw Asaay di diki akis duw takwaam \it kotiy\it*-kwanaad. Aw di bwutaay tasakwu-didiwun wun di dikidi Nyan \it jas\it* tikuw, duw takwaam \it kotiy\it* tuwkik. \v 23 “Aw God atawa tasakwudil dikidi Nyan atawa yawiy kwurdik, aw duw taakw dikidi Asayik yakisuwtaka-kwadana pik, dikidi Nyinik ab yakisuwtaka-kidanaad. Aw li adiy duw taakw day God dikidi Nyinik yakisuwtaka maarkidiy, aw day dikidi Asayik ab yakisuwtaka maa. \v 24 “Wun gwurak mwiya maaj watuwadiygwurik, adiy wuna majib wukikuw, lakwu-lakwub tikuw, adi wunaam wayakidi Godak wukijibir tikidiy, God bwutaay tasakwudidiy dikiwa nakamwiyib nyanyi nyanyi kwayadakik. Aw day adi God dikidi nimadi \it kot\it* im ti maa. Aw bwutaay di tayib tasakwudidiy day miyawa dikik kajakuw ti maa. Aw day dikiwa viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayikinadiy. \v 25 “Wun mwiya mwiyaba maajal watuwadiygwurik, nyi yakina, aw akaanaka tina, adiy kiyadiy duw taakw wun, God dikidi Nyan, wuna maaj wukikidana. Aw wukin napakuw, ata day nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwayikinadiy. \v 26 “Aw Asaay di duw taakw dayadiy mawul mwiya maaw tidalik tikuw, aw di bwutaay tasakwudid di dikidi Nyan ab miyawa duw taakw dayadiy mawul mwiya maaw tidikikik. \v 27 “Aw wun, duw taakw dayadi Mwaam tituwalik tikuw, God tasakwudidiwun dayadi \it jas\it* tikuw, dayadiy maaj wukituwkik. \v 28-29 “Ginyir nimadib gaam situwik, adiy kiyadiy duw taakw dayadiy kawamiyaam kwaan wukikuw, ata dayadiy kawamiy wapakidanadiy. Wapakuw, aw adiy duw taakw kip nyi bap van kwadaal sikir viyakita yawiyda kwurdiy, day rasikuw, nyanyi nyanyi Godawa viyakita mwiy kwayikinadiy. Aw adiy vaal yiyi tidiy duw taakw day rasidaak, God ata tasakwukidadiy dikik kajakuw, nyanyi nyanyi kupwaraap kwayadakik.” \s1 Jisas adiy Juwak yarik yididiy dikidiy yawiyik. \p \v 30 Jisas adiy Juw dayadiy sapakwa nyanugwak ata wadidiy, “Wun wuna kapa mawulaar kap ki yawiy kwurkwur maa rav. Wun duw takwaam God di diki wada pik \it kotiy\it* kwatuwadiy yarakara. Aw wun wuna kapa mawulaar wukikwatuwadiy jaav akis kwurkwanadiwun. Aw li wunaam wayakidi Asaay diki mawul wukikwaladiy jaav kwurkwatuwalik tikuw, alik adiy duw takwaam \it kotiy\it* kwatuwadiy maaj adiy mwiyir tikwanadiy maajadiy. \v 31-32 “Aw li wun wuna kapa sipak gwurak kalivak-tuwa, aal gwur bwunak mwiyir wakik-nadiygwurik, ‘Dikidiy maaj adiy kipa maaj-adiy,’ waan. Aw li wun wunadi Asaay wun wuna danik tikuw bwuladalik, wun lakwutuwa diki maaj mwiya mwiyaba maajal. Suwaal maaj maa. \v 33 “Tayir gwur Jonak duw wayakigwurdiy wunak bas sidakikik, aw di mwiya mwiyaba maajal wadil gwurak. \v 34 “Aw wun saal maa yi duw wuna danik tikuw maaj bwula-bwulak. Aw kidiy maaj watuwadiygwurik, aal Jon wadil maaj, aw aal diki majib wunak wukijibir tikigwura, aw God mwiyir gwuraam nyigil-kidadiygwur. \v 35 “Jon di adiy yiy yankwanadiy \it Tiliy lam\it* kaytik tad. Aw adiy dayak yikwanadiy kwarbag nyanyagway kaytik, gwur dikik kipa kwasa mwiy yidiygwur diki maaj wukik. \v 36 “Jon diki maaj wuna danik tikuw bwulaad. Aw jaav naka mwiya yitaypik tina. Wun kwurtuwadiy yawiy, adiy wunadi Asaay kwurtuwkik kwiydidiy yawiyadiy. Day wuna danik mwiyir simakadaal aw wunad Asaay wunaam wayaki-didiwun. \v 37-38 “Aw adi wunaam wayakid Asaay dibab wuna danik maaj bwulakwanaad. Diki bwula kwudiy gwur samab maa wak. Diki mil mwutaam gwur samab maa vi. Aw gwur adi God wayakididi duwak wukijibir ti maargwuralik tikuw, alik God diki maaj gwuradiy mawulaam akis rawun kwakwana. \v 39 “Nyanyi gwur God diki lapa nyigaam vitaay, aw gwur wakwanadiygwurik, adiy maaj simaka-kidanadiyan nyanyi nyanyi Godawa viyakita mwiy kwayagwurkik wakuw. Aal mwiya maajal. Aw God diki lapa nyig li wuna danik bwulakwana. Aw gwur a jaav maa sitakir nibway. \v 40 “Aw li gwur wunak varavarak kwasik yikwanadiygwurik, aw wun gwuraam mwugiytuwik, viyakita mwiy Godawa nyanyi nyanyi kwayagwurkik. \v 41 “Aw wun gwurak gwur wunak wayapiy sigwurkikik maa wu. \v 42 “Aw wun bwutaay lakwutuwadiy gwuradiy mawul. Wun bwutaay lakwutuwadiygwurik gwur mwiyir mawulaar maa Godak mawul yi. \v 43 “Wunad Asaay gwurak wayakididiwun, aw gwur wunak mayakw maa kwu. Aw li nikidi duw di diki kap yadik, adi duwak ata gwur mayakw kwakigwuraad. \v 44 “Gwur rakarak tikwanadiygwurik nuwukadiy duw taakw gwuraam yakisuwtaka-dakik. Aw gwur akis kwakikwanadiygwurik adi nakamwiya Godak di gwuraam sukwasukw kwurdikik. Aw li gwur atawa kwurgwura, ata ata gwur Godak wukijibir tikidiygwurik? \v 45 “Aw gwur wakwanadiygwurik, ‘Nyan Mawsis diki majib lakwu-lakwub tikwabanalik tikuw, alik nyan Godawa nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwakinadiygan.’ Aw li gwur atawa mawulaar wukigwura, jawjaay wuki-kwanadiygwurik. Aw wun maa, Mawsis di diki sukwupir maaj gwuradiy yawiyik wakinaad Godak gwur God dikidi nimadi \it kot\it* im tigwurkikik tikuw. \v 46 “Mawsis di wunak maaj sukwudil, aw aka God diki lapa nyigaam rina. Alik tikuw, li gwur mwiyir Mawsis diki majik wukijibir tikik-gwura, aal wunak ab wukijibir tikik-nadiygwurik. \v 47 “Aw li gwur aal diki sukwudil majik wukijibir ti ti maarkigwura, aw ata ata wuna majik ab wukijibir tikidiygwurik?” \c 6 \s1 Jisas kamnaagw samasama duw takwak kwiydidiy. \r (Mat 14:13-21; Mak 6:30-44; Luk 9:10-17) \p \v 1 Ginyir Jisas ata sibinin Galiliy agika gikir suwulin vakiyid. Aw a ar day sikiykwadana maa “Taypiriyas” waan. \v 2 Aw adiy duw taakw day adiy Jisas kwurdidiy nimadiy yawiy duw takwaam dayadiy giviyib sipwutiyin kwurdik, day atawa vikuw, aw mwiya samasama duw taakwadiy diki kwukib yidiy. \v 3-4 Adi Juw Duw Takwaam God Nyigildidiy Bayaki Kikipata Nyi walibab tad. Aw a sikir Jisas di dikidiy kalivadidiy duwawa abwa nibwukir warkuw, daan ridiy. \v 5 Aw Jisas kitay kitiy vikuw, vididiy, mwiya samasama duw taakw dikik yadaak. Aw Pilipak ata bas sidid, “Akim wadiyay yanadiy duw takwaam mwiyir rivikinadiy kamnaagw yapiykinadiyan?” \v 6 Aw Jisas di bwutaay lakwudil adiy duw takwak kwurkida jaav kamnaagw dayak kwiyik tikuw. Aw Jisas di Pilip diki mawulaam kwurkitaan vikir wadil aal. \v 7 Aw Pilip Jisasak kitawa wadid, “Wadiyay yanadiy duw takwak kwurik-banadiy kamnaagw jilig duwamiy nak tikik-na. Aw li adiy atawa kwurik-banadiy kamnaagw mwiyir akis dayaam ab rivik-nadiy.” \v 8-9 Aw Jisas dikidiy kalivadidiy duwa kidi duw nak, Adiruw, Simon Pita dikidi nyamwus, ata wadid, “Nyan nakad \it bret\it* tabab kamiy vitiy kwurkuw yanaad. Aw mwiyir kidiy samasama duw takwaam adiy mugwula kamnaagw rivikinadiy?” \v 10 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Yin wagwurik abab daan rikwadiy.” Aw a tamiyaam samasama vas wardiy. Alik daan ridiy apiy visim. Aw adiy vagaluwdiy miyawa duwada nasidaal, 5000-adiy. \v 11 Jisas adiy \it bret\it* kwurkuw, ata Godak wayapiy san napakuw, ata am sididiy adiy duw takwak. Abir kamiyik ab atawa kwurdibir. Miyawa duw taakw abab rivyakidiy. \v 12 Aw Jisas dikidiy kalivadidiy duwak ata wadidiy, “Wadiy kavisadanadiy kamnaagw miyawa avagaluw! Simsim ab kip ridaba.” \v 13 Aw day ata nugwutakadadiy adiy duw taakw kavisadadiy kamnagwu kidiy, aw kibiy tabatiy maan vitiy wapwurukwudiy. \v 14 Aw adiy alim kwadiy miyawa duw taakw adi Jisas kwurdidi nimadi yawiyim vikuw, ata wadiy, “Kad adi kavin kwayabanadi God dikidi diki maaj nyanak wasapwiykinadi Duwad. Ay maa?” \v 15 Aw Jisas di bwutaay lakwudidiy day dim mwugiyik dayadi yitaypika duw tidikikik wukidadiy mawul. Alik di maa wakuw dayadiy wukidadiy mawulak ata dayaam wapakuw, di kap warid abwa badawaar. \s1 Jisas apiy guwaam tiytiyaan tad. \r (Mat 14:22-33; Mak 6:45-52) \p \v 16-17 Nyi giripidik, Jisas dikidiy kalivadidiy duw ata dadiy araar. Dakuw, dayaki jabir kwurkuw, ata a ararib sibinin suwulin vakiydiy Kapanam tipaar. Aw gaan varugwadim nalil ab Jisas dayak samab maa maak tak. \v 18 A gaan mwar viyadik, mam ata nimadib yal. \v 19 Aw adiy Jisas dikidiy kalivadidiy duw ata vakiytaay tidiy nyidi ararib. Vakiytaay tikuw, a ar liki nyidi nyidib kwurdaak, Jisas apiy guwarib rasin tiyadik, day ata vidaad. Aw day atawa vikuw, day mwiya samasam yagadiy. \v 20 Jisas dayak ata wadidiy, “Wun-adiwun. Yagatikwa!” \v 21 Aw day lakwukuw, di mwiya Jisasad wakuw, ata day abab yaakiya wadiy Jisas dayaki jabiraar salin wardikik. Aw day atawa wadaak, aal yikir kwurdaal tamiy ata jayib nak walibab tal. \s1 Jisas niki tamiyaar yidik, samasama duw taakw kwakivakiydiy dikik. \p \v 22 Sira pik adiy a ar agika gikim kwadiy samasama duw taakw vidaal kipa jabiral nak yibwunim kip kwalik. Aw day bwutaay lakwudaal Jisas di dikidiy kalivadidiy duwawa jabiraar maa nakamwiyib vakiy. \v 23 Aw nuwukadiy Taypiriyas tipa kidiy jabir ata aal Yitaypika Duw Jisas wayapiy san napakuw, mwiya samasama duw takwak kamnaagw kwiydil tamiyawa walibab kawiydiy. \v 24 Aw adiy duw taakw vidaal Jisas alim ti maardik, adiy di kalivadidiy duw ab alim ti maardaak, day ata dakuw, day adiy jabiraar salin warkuw, Kapanam tipaar kwakivakiydiy Jisasak. \s1 Jisas wadidiy, “Wun-adiwun adi adawur tipab tikuw, dadi kamnaagw.” \p \v 25 Aw adiy duw taakw ata a ar agika gikim Jisasaam sitakiradaad. Sitakirakuw, dikik ata wadaad, “Gaba Maja Duw, akasikir varanadimin?” \v 26 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun gwurak mwiya mwiyab watuwadiygwurik, gwur adiy wun kwurtuwdiy nimadiy yawiy vikuw, gwur samab wunak kwak maa. Aw gwur nal aal kikipaat samasam kikuw, yaal wapwurukwu-gwuril pikak varanadiygwur, ay? \v 27 “Gwur mawulaar wukitikwa kipa kamnagwadikanik. Kidi kupwa kamnaagw pwusakwanadiy. Alik gwur kip yawiy akwur nyanyi nyanyi Godawa viyakita mwiy kwakwak. Adi jaav mwiya kamnaagw kaytikad. Samab kupwaraap tikuw, kwas maa. Aw wun, duw taakw dayadi Mwaam, ki jaav kwatiya-kituwa gwurak. Asaay God bwutaay tasakwudidiwun ki yawiy kwurtuwkik.” \v 28 Aw adiy duw taakw ata Jisasak bas sidaad, “Aw nyan ata ata kwurkuw, adiy God wadidiy yawiyda kwurkinadiyan?” \v 29 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Kitawa kwurgwurkik God wanaad: Adi di wayakididi duwak wukijibir tigwurkik.” \v 30-31 Aw day ata Jisasak maa wadaad, “Mwiya tayir nyanadiy waraga duw taakw tamiyka tamiyaam kwadaal sikir day aal \it mana\it* wadaal kamnagwur kidaal God dayak kwiydikib. Aw aal God diki lapa nyigaam walil pik, ‘Adawur tipa kidiy kamnaagw Mawsis kwiydidiy kidakikik.’ Aw min mina kidi kupwa kidiy kamnagwada kwiyminadiyan kibakikik. Agwa nimadi yawiy kwurminik aw mwiyir nyan vikuw, minab wukijibir tibakikik, lakwukuw God minak yaakiya wanaad? Ata ata kwurkinadimin?” \v 32-33 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Mwiya mwiyab watuwadiygwurik, aal Mawsis dayak kwiydil kamnaagw aal adawur tipa kil mwiya mwiyaba kamnaagw maa. Wun wunad Asayad mwiya mwiyaba adawur tipa kil kamnaagw kwiynaad. Adi God kwiydidi kamnaagw ad mwiya duwad. Adawur tipab tikuw, kidi kupwaar daad aw mwiyir miyawa tamiya kidiy duw taakw yara mwiy Godawa nyanyi nyanyi nakamwiyib kwadakikik.” \v 34 Aw day Jisasak ata wadaad, “Yitaypika Duw, nyanak atampika kamnaagw kwatiyaminkik aw nyan mwiyir likib kwurtaay kinaak.” \v 35 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun adi duw takwak mwiyir nyanyi nyanyi kwadakikik mwugiykwanadi kamnaagw-adiwun. Adiy wunak yakinadiy duw taakw day samab ginyir kaam yas maa. Adiy wunak wukijibir tikinadiy duw taakw day samab guw kikir ginyir ginyir kwal yas maa. \v 36 “Aw wun gwurak mwiya lakatiyakin watuwdiygwurik wun wunak, aw gwur vigwurdiy kwurtuwdiy yawiyik, aw gwur kwasik yikinadiygwurik wunak wukijibir titak. \v 37-38 “Adiy miyawa duw taakw, adiy wunad Asaay wunadiy tidakikik kwatiya-didiy duw taakw, day wunak yakinadiy. Aw wun adawur tipab tikuw, datuwilik tikuw, wun kwurkidiwun adi wunaam wayakidi Asaay kwurtuwkik wakida jaav. Aw wun wuna kapa mawulaar jaav nakab kwar maa. Alik tikuw, wun samab bwan kway maa adiy wunak yakir kwurkinadiy duw takwak. \v 39 “Wunaam wayakidi Asaay wunak wadil jaav aal kitawaanal: Aw wun yarakara kip kaykiti-jibir tituwkikik adiy wunak kwiydidiy duw takwaam, aw nakab jaaw yidakikik maa, waad. Dayaam kaykiti-jibir tan aw yin kidi kupw kwusikida nyab ata kirasi-kituwadiy aw day ata mwiyir nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwadakikik. \v 40 “Ayiy, aal wun wunad Asaay di diki mawula. Adiy adi di dikidi Nyinik vikuw, dikik wukijibir tikinadiy duw taakw nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwadakikik. Aw aal kidi kupw kwusikida nyaam wun adiy duw taakw kirasitaka-kituwadiy aw mwiyir nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwadakikik.” \v 41 Aw Jisas kitawa wadilik tikuw, “Wun-adiwun adi adawur tipab tikuw, dadi kamnaagw,” alik adiy Juw duw taakw atawa wadil maaj wukikuw, ata ritaay, day dayak wasakiy saladiy. \v 42 Aw day ata wadiy, “Kidi duw, Jisasad, Jawsip dikidi nyanad. Di maa, ay? Nyan bwutaay lakwubanabir dikibir amaywa asaay. Aw atawa tikuw, aw kita maa ata ataanal wada, ‘Wun adawur tipab tikuw, dadiwun,’ waan?” \v 43-44 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Kip kaygan ada. Awarwa awarwa maaj gwur gwurak warjuw-tikwa. Duw taakw nakab day daya mawulaar wunak ya maa. Aw li wunadi wayakidi Asaay dayaam mwugiydik aal yaak, day yakinadiy wunak, aw wun kirasitaka-kituwadiy kidi kupw kwusikida nyaam. \v 45 “God dikidiy diki maaj wasapwiydiy duw God diki lapa nyigaam sukwudaal, ‘Ginyir God miyawa duw takwak kaliva-kidadiy.’ Alik adiy wunad Asaay majib wukikinadiy, adiy duw taakw-adiy lakwukinadiy mwiyir adiy di kalivakidadiy miyawa jaav. Aw adiy duw taakw wunak yakinadiy. \v 46 “Aw wun nuwukadiy duw taakw bwutaay wunad Asayim vidaad maa wu. Aw adi kidi kupwaar God wayakididi duwada bwutaay vidid Asayim. \v 47 “Wun gwurak mwiya mwiyaba maaj watuwadiygwurik, adiy wuna majib wukikuw, lakwu-lakwub tikinadiy duw taakw, God bwutaay tasakwudidiy dikiwa nyanyi nyanyi yara mwiy kwayadakik. \v 48 “Wun adi kamnaagw-adiwun duw takwaam mwugiytuwik, viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayakinadiy. \v 49 “Gwuradiy waraga duw taakw \it mana\it* wadaal kamnagwur kidaal tamiyka tamiyaam kwadaal sikir. Aw day bwutaay miyawa kiyayakidiy. \v 50 “Aw adiy duw taakw adawur tipab tikuw daal kamnaagw kikidiy, aw ginyir day samab kajaan ti maa Godawa. \v 51 “Wun, adi adawur tipab tikuw dadi duw, wun duw takwaam mwugiytuwik, nyanyi nyanyi kwayakinadiy. Wunaki amwiy aal kamnaagw kaytikal. Aw adiy a kamnaagw kikidiy duw taakw kwayakinadiy nyanyi nyanyi. Wun duw takwak ki wun wunaki kapa amwiy kwiytuwadiy dayaki kamnaagw tilikikik. Aw wun atawa kwurtuwa aw mwiyir adiy miyawa tamiyaam kwakidiy duw taakw mwiyir viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayadakik.” \v 52 Jisas atawa bwuladik, adiy Juw duw taakw ata day dayak ritaay, vwulasakiy salataay, ata bas sidiy, “Ata ataanal kidi duw wada di diki kapa amwiy liki kwiy nyanak kwiykida kibakikik?” \v 53 Aw Jisas maa dayak ata wadidiy, “Wun gwurak mwiya mwiyaba maajal watuwa. Aw li gwur duw taakw dayadi Mwaam diki amwiy liki kwiyawa nyikiy kwurkuw, ki maarkigwura, God samab gwuraam tasaakw maa nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwagwurkikik. \v 54 “Adiy duw taakw, wunaki amwiy liki nyikiywa kwiy kwurkuw kikinadiy duw taakw, God tasakwukidadiy dikiwa nakamwiyib viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayadakik. Adiy duw taakw wun kidi kupw kwusidik, kirasitaka-kituwadiyadiy. \v 55 “Wunaki amwiy kwiyawa nyikiy, abirka-nabirka mwiya mwiyaba kamnagwuwa guw duw taakw kwurkuw, kikidanabir. \v 56 “Adiy duw taakw wunaki amwiy liki kwiyawa nyikiy kwurkuw kikinadiy, day adiy wunawa nakamwiyib tikinadiy aw wun dayadiy mawulaam rawun kwakinadiwun. \v 57 “Wunadi nyanyi nyanyi kwayakwanad Asaay di wayakididiwun aw di mwugiydalik tikuw, alik wunabab nyanyi nyanyi kwayakwanadiwun. Atampik adiy wunaki amwiy kikinadiy duw taakw ab wun wuna mwugiykituwadiy dayabab nyanyi nyanyi kwayadakik. \v 58 “Wun-adiwun, adi mwiya mwiyaba adawur tipab tikuw dadi kamnaagw. Adi kamnaagw, adiy gwuradiy waraga duw taakw kitaay kiyadadiy kamnaagw kaytik maa. Aw kidi kamnaagw kikinadiy duw taakw day nyanyi nyanyi kwajibir kwakinadiy.” \v 59 Kidiy maaj Jisas duw takwak kalivadidiy Kapanam tipaam tidi Juw dayadi gaba maja wiyaam. \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duw samasam bwan kwiydiy dikik. \p \v 60 Samasam dikidiy kalivadidiy duw adiy Jisas kalivadidiy maaj wukikuw wadiy, “Kidiy kalivadadiy maaj dayadiy mwiya maaw duw nakab lakwu-lakwuk maa rav.” \v 61 Aw day aal Jisas atawa kalivadil majik ritaay, awarwa awarwa bwulasakiy saladaak, aw Jisas di bwutaay lakwudil aw dayak ata wadidiy, “Ata ata ki kalivatuwa maaj gwuraam saal viyana? Alik yaal giranadiygwurik, ay? \v 62 “Aw atawa wukikigwura adiy wun kalivatuwadiy maaj wukin napakuw, aw ata ata wukikinadiygwurik kidi duw taakw dayadi Mwaam kidi kupw wapakuw, wartuwik adawur tikuw datuwidi tipaar? \v 63-64 “God dikidi Mawul duw takwaam mwugiydikib, nyanyi nyanyi kip kwakwanadiy. Aw li duw taakw day dayadiy kapa mawulaar day samab maa rav day dayaam mwugiy-mwugiyik viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwakwak. Adiy gwurak kalivatuwadiy maaj simaka-kidanadiygwur adi nyanyi viyakita mwiy kway yaab. Aw gwura nuwuka duw samab maa adiy gwurak watuwadiy majik wukijibir ti.” Aw Jisas atawa wadil, aal diki yawiy bas kwurdil nyab di bwutaay lakwudidiy adiy diki majik wukijibir tikinadiy duw takwawa adi dim dikidiy mama nib tabaam takakinadi duwawa. \v 65 Jisas adiy duw takwak ata wadidiy, “Gwura nuwuka duw taakw samab wunak maa wukijibir ti. Alik tikuw, watuwadiygwurik, God di dika duw takwaam mwugiydik, wunak adiy yakik-nadiy. Aw day daya kap wunak yayi aal day samab maa rav.” \v 66 Aw Jisas atawa wadik, samasam adiy tayir dikik wukijibir tiyadiy duw taakw dikik bwan kwiykuw, ata wapadaad. \v 67 Aw day dim wapadaak, Jisas ata adiy di diki kalivadidiy dikidiy tabatiy maan vitiya duwak ata bas sididiy, “Ata ata, gwurabab wunaam wapakigwuradiwun?” \v 68-69 Aw Simon Pita Jisasak ata wadid, “Yitaypika Duw, aw nyan minaam wapakuw, aw nyan sikik yikinadiyan? Min-adimin duwaar nak, aal duw takwaam nyanyi nyanyi kip kwayadakik mwugiykwana maaj kwiykwanadi duw. Aw kita nyan aka wukijibir tinadiyan minab. Aw nyan lakwubanadimin, min mwiya mwiyaba adi God di dikidi Tasakwudidi Duw-adimin.” \v 70 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun wuna tasakwutuwadiygwurik, gwura tabatiy maan vitiya duw, aw gwura duw nakad Satan dikidi gikim tinaad.” \v 71 Aw Jisas atawa dayak wadidi duw Juwtasad, Simon Yiskariyat dikidi nyanad. Aw kidi Juwtas Jisas dikidiy tabatiy maan vitiya kalivadidiy duwab tidil, di diki ginyir Jisasaam takadid dikidiy mama nib dayadiy tabaam. \c 7 \s1 Jisas di dikidiy kapa nyamwusugw ab samab dikik wukijibir maa ti. \p \v 1 Aw ginyir Jisas ata Galiliy wadaal tamiyaar yad. Yikuw, alim tiytiyaan titaay, yawiy kwurid. Aw Juwtiya tamiy wapadil. Adiy Juw dayadiy yitaypika duw dikim viyasipaak kwurdalik tikuw, alik kwasik yad a tamiyaar yiyak. \v 2 Adiy Juw duw taakw dayadi bayaki kikipata nyi, day wakwadanaad Basadika Wiy Bayaki Kikipaat, aad ata walibab tad. \v 3-5 Aw Jisas di dikidiy kapa nyamwusugw ab samab dikik akis wukijibir tikwadaad. Alik tikuw, day atawa dikik sapis yikidaad, “Min ki tip wapakuw, Juwtiya tamiyaar maay! Aw mwiyir minadiy min kalivaminadiy duw mwiyir vikwadiy wadiy min titaay kwurkwaminadiy yawiy. Duw nakab, diki yawiy nuwukadiy duw taakw vidakikik wataay, aw di akis pakwur pakwur kwurkwanaad. Aw min atampika yawiy kwurkwaminalik tikuw, maay Juwtiya tamiyaar aw mwiyir miyawa duw taakw minaam lakwudakik.” \v 6 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wunaki ap simakakituwa nyi aal maa nibway ti. Aw li gwur gwuradiy mawul yikir wukidakib, jaaw yikwanadiygwurik. \v 7 “Aw miyawa duw taakw day gwurak samab kwasik yi maa. Aw li wun day titaay kwurdanadiy kupwarapa yawiyik dayak wasapwiytuwkib, alik wunak day mwiya kwasik yikidanadiwun. \v 8 “Gwur jaaw maay adi bayaki kikipatik! Wunaki adi bayaki kikipatik yikituwa nyi maa nibway ti. Alik tikuw, wun kita yi maa.” \v 9 Atawa dayak ki maaj waan napakuw, di kip Galiliy tamiyab kwaad. \s1 Jisas adiy bayaki kikipaat kidiy duw taakw kalivadidiy God dikidi wiyaam. \p \v 10 Aw adiy Jisas dikidiy nyamwusugw ata day yidiy adi bayaki kikipatik. Yidaak, aw Jisas di ginyir yad. Aw di pakwun pakwun yad. Maykaar maa yi. \v 11 Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw adi bayaki kikipatim titaay Jisasak kwakiyi kwakiyataay, bas sidiy, “Di akadada?” wataay. \v 12 Aw adiy alim vagaluwin ridiy duw taakw kwasa kwasa ritaay, ata bwulasakiy saladiy Jisasak. Nuwukadiy wadiy, “Di mwiy viyakita duwad.” Aw nuwukadiy wadiy, “Maa, di viyakita duw maa. Di duw takwak suwaal titaay, takakwanaad.” \v 13 Aw adiy miyawa duw taakw day mwiya samasam yagadiy adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duwak. Alik tikuw, day Jisasak kwasa kwasa ritaay, day dayak bwulasakiy saladiy. \v 14 Aw adiy bayaki kikipata nyi tabikarib ridaak, Jisas ata adi God dikidi wiyaar wulakuw, adiy duw takwak titaay, ata kalivadidiy. \v 15 Aw adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duw pitaan warkuw, Jisas dikidiy duw takwak kalivadidiy majik ata wadiy, “Kidi duw \it skul\it* ab maa ri. Ata ata lakwuyakidadiy kidiy miyawa jaav?” \v 16 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Kidiy kalivatuwadiy maaw maaj wunadiy maa. Wunaam wayakidi God di kidiy kalivatuwadiy maaw maaj wunak kwatiyadik kaliva-kwatuwadiy. \v 17 “Aw li adiy duw taakw day mwiya mwiyab kidiy God wadadiy yawiy kwurik tikinadiy, day bwunak lakwu-kidanadiy kidiy wun kalivatuwadiy jaav aw day God dikidiy-adiy ay wun wuna kapa majir watuwadiy. \v 18 “Aw li duw nak nuwukadiy duw taakw dikidi saam yakisuwtaka-dakik, aw di diki mawul waladiy jaav wakwadadiy. Aw li adi nikidi duw aad adi dikim wayakidi duw diki danik bwulakwanaad. Aw di atawa bwulakwada aw mwiyir duw taakw adi dikim wayakidi duw dikidi saam yakisuwtaka-dakik. Adaan ada adi duwad diki maaj mwiya maaja, suwaal maaj maa. \v 19 “Aw gwurak Mawsis God diki \it lo\it* kwiydil, ay? Aw gwura duw samab akis a \it lo\it* majib wuki-wukib tikwanadiygwurik. Alik tikuw agwa javik gwur wunaam viyasipak tinadiygwurik, ‘Di Mawsis diki \it lo\it* sardadiy,’ waan?” \v 20 Aw adiy vagaluwdiy miyawa duw taakw atawa Jisas wadil maaj wukikuw, ata wadaad, “Min kwam tinadimin way. Sikadadiy-adiy minaam viyasipak tinadiy?” \v 21-23 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun yawiyal kwurtuwa Sapat nyaam. Wun duw dayaki giviyib aal sipwutiytuwa. Alik gwur mwiya pitaan warnadiygwurik. Aw gwurabab yawiy kwurnadiygwurik. Mawsis wadidiygwurik gwuradiy nyanugw dayadiy sipa bany lupwagwurkik aw mwiyir God dikidiy tidakikik, adiy tayir kwadiy gwuradiy waraga duw taakw kwurdaal pik. Aw duwa nyanugw dayadiy sipa bany lupwak tikwagwura Sapat nyi tilikik ab gwur mwugiy-kwanadiygwurik, aal yaak, rivi-kwanadiygwurik. Aw gwur atawa kwurtaay, aw agwa javik wunak yaal girakwanadiygwurik kidi duw Sapat nyaam diki giviyib sipwutiytuwalik? \v 24 “Kipakip watikwa, ‘Adi duw jaal danaad,’ waan dikim yarakara lakwu-maarin tikuw. Aw gwur vigwura wunaam wun jaav nakab maa saar.” \s1 Jisas di God dikidi Tasakwudidi Duw tikwanaad, ay maa? \p \v 25 Nuwukadiy Jiruwsalimaam kwadiy duw taakw wadiy, “Kidi adi viyasipaak kwurdanadi duwad, ay maa? \v 26 “Gwur av! Kidiy miyawa duw taakw dayadiy nyidim tan bwulada, aw daya duw nak samab maa dim watip! Kidiy nyanadiy yitaypika duw mwiyir lakwudanaad di mwiya God dikidi di diki Tasakwudidi Duwad way? \v 27 “Aw adi God dikidi Tasakwudidi Duw yakida, duw nakab di yakida tamiy samab laakw maa. Aw nyan bwutaay lakwubanaad kidi duw diki yada tamiy. Aw ata ata tikuw, di God dikidi di diki Tasakwudidi Duw tinaad?” \v 28 Aw Jisas dayak kalivataay tidik God dikidi wiyaam, dayak ata nimadib wadidiy, “Ata ata, gwur mwiya mwiyab wunaam lakwu-gwuradiwun? Ata ata, gwur wun tikuw yatuwil tamiy mwiyir lakwugwura? Aw wun wuna kap kipakip maa yi. Adi wunaam wayakidi duw di ad mwiya maaw mwiyir tikwanadiy javik. Aw gwur samab dikim maa laakw. \v 29 “Aw wun bwutaay lakwutuwaad. Wun dikib tikuw, dadiwun. Aw di diki wayakididiwun. Alik tikuw, wun bwutaay lakwuyaki-tuwaad.” \v 30 Aw Jisas atawa bwuladik, aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw ata dikim kalakwuk titaay wadiy. Aw aal God diki Jisasaam kalakwukuw viyasipadakik tasakwudil nyi walibab ti maarilik, alik day maa rav dim kalakwuk kwurdaal. \v 31 Aw adiy vagaluwdiy samasama duw taakw Jisasak wukijibir tikuw, ata wadiy, “Aw God dikidi Tasakwudidi Duw yakida, di kidi duw kaytik nimadiy yawiy pik kakilin kwurkinaad, ay?” \s1 Adiy Parasiy bapa duw vay sawdiy wayakidadiy yin Jisasaam kalakwu-dakik. \p \v 32 Aw adiy Parasiy duw adiy vagaluwdiy duw taakw atawa wadaal maaj wukikuw, aw day ata dayadiy vay sawdiy nuwukadiy duw wayakidadiy yin Jisasaam kalakwudakik. \v 33 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun gwurawa kwasamwiy kwakituwa. Kwakuw, ata wapakituwadiygwurik. Wapakuw, adi wunaam wayakidi Godak maa sibin-kidiwun. \v 34 “Yituwik, aw gwur wunak kwakikigwura, samab wunaam sitakir maa. Aw gwur samab rav maa ki wun yikituwa tamiyaar yayak.” \v 35 Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw day dayak titaay ata bwulasakiy saladiy, “Di akarir, yidik nyan dim sitakir maarkibanaad? Di adiy Juw duw taakw kwadana Grik jaka tipaar yikinaad, ay? Yikuw, dayak titaay kalivakidadiy? \v 36 “Di wada, ‘Gwur wunaam sitakirak kwurik kwurkigwura, aw gwur rav maa.’ Aw niki maaj kitawa maa wada, ‘Gwur yiyi rav maa wuna kwakituwa tamiyaar.’ Aal ata ataana atawa wada?” \s1 Jisas adiy duw takwak kalivadidiy dikidi dayak kwiykidadi God dikidi Mawulak. \p \v 37-38 Adi nimadi bayaki kikipaat dikidi kwusikidadi nyi, ad dayak nimadi nyi tikwanaad. Aw adi nyaam Jisas rasikuw, nimadib adiy vagaluwdiy miyawa duw takwak wadidiy, “Adiy duw taakw guw kikir yisanadiy, day wunak yakwadiy. Yakuw, wunaam guw kwurkuw, kikwadiy. Adi wun kwiykituwadi guwak God diki lapa nyigaam rina maaj kitawana: ‘Adiy wunak wukijibir tikinadiy duw taakw guw kaytik dayadiy mawulaam ritaay kip warjibir tikuw, adi guw yisayis tikwanadiy duw takwaam mwugiydik, day kikidana, aal day nyanyi nyanyi kip kwayakwana mawul kwurkuw, kwakinadiy.’” \v 39 Jisas dayak wadil aw adiy dikik wukijibir tikuw, aal kwurkidana God dikidi Mawulak, bwuladil aal. A nyi God Jisasaam maa nibway adawur tipaar kwurin kawaar apawa kwadikikik, aw di dikidi Mawul duw takwak maa kway nibway. \s1 Adiy vagaruwdiy duw taakw wukiyi-wukiyadiy Jisasak. \p \v 40 Adiy miyawa vagaluwdiy duw taakw samasam Jisas atawa wadil maaj wukikuw, day ata wadiy, “Kidi duw di mwiya mwiyaba adi God dikidi diki maaj wasapwiy-kwanadi Duw-ad.” \v 41-42 Aw nuwukadiy duw taakw wadiy, “Di God dikidi di diki Tasakwudidi Duwad.” Aw nuwukadiy wadiy, “God Tasakwukidadi Duw di Galiliy tamiyab var maa. God diki lapa nyigaam rina maaj wana di Davit dikidi gwalugwa kidi duw tikinaad, aw diki amaay Bitliyim tipaam sapwiykilaad, aal Davit diki kwadil tipaam.” \v 43 Atawa adiy duw taakw titaay wukiyi-wukiyadiy Jisasak. \v 44 Nuwukadiy duw taakw day Jisasaam kalakwuk kwurdiy aw day mwiyir maa rav dim kalakwuk. \s1 Adiy Juw dayadiy sapakwa nyanugwawa Parasiy maa wadiy Jisasak wukijibir titak. \p \v 45 Aw adiy vay sawdiy duw ata sibinin yidiy adiy dayaam wayakidiy yitaypika \it pris\it* awa Parasiyak. Yin dayaam maak takadaak, adiy Parasiy ata dayak bas sidadiy, “Agwa javik dim kwurjibir karay maargwuraad?” \v 46 Aw adiy vay sawdiy duw dayak ata wadadiy, “Duw nakab akis kidi duw bwulada maja pik bwulakwanadiy!” \v 47-48 Aw adiy Parasiy duw ata dayak bas sidadiy, “Ata ata, gwuraam ab jawjaay kalivadidiygwurik? Aw gwur maa laakw gwuradiy yitaypika duwawa Parasiy duw nakab diki majib wukijibir tidik, ay? \v 49 Adiy miyawa vagaluwdiy duw taakw day samab maa laakw Mawsis diki \it lo\it* liki mwiya maaw. Atawa tikuw, day kidi duw diki majik wukijibir tinadiy. Alik God dayaam kupwaraap kwurkidadiy.” Atawa adiy Parasiy adiy vay sawdiy duwak yaal girakuw, wajibaydadiy. \v 50-51 Nikadimas di Parasiy bapa kidi duw nakad. Di ad tayir Jisasak vikir yad. Aw di adiy nuwukadiy Parasiy duwak wadidiy, “Aal nyanak God kwiydil \it lo\it* wana nyan kipakip duwaam tasakw tasakw vaal yiyi duw tidikikik, aal nyan maa rav. Li taay nyan diki maaj wukikuw, aal kwurdil jaav lakwukuw, aal yaak.” \v 52 Aw day dikik ata wadaad, “Minabab Galiliy tamiya kid-adimin kidi duw kaytik? Min God diki lapa nyig yarakara av. Atawa vikuw, min lakwukimina God dikidi maaj wasapwiydiy duw samab Galiliy tamiyab akis varakwanadiy.” \c 8 \s1 Taakw nak day vidaal niki taakw likidi duwawa, vaal yilik. \p \v 1 Aw ginyir day atawa waan napadik, miyawa duw taakw day dayadiy wiyaar wiyaar yikit-akitadiy. Aw Jisas di Aliv wadadi nibwukir warid. \v 2 Aw sira pik mwiya ganbab Jisas maa ata sibinin yad God dikidi wiyaar. Aw adiy miyawa duw taakw ata vagaluwin ridaak, aw di dayadiy nyidim daan rikuw, ata dayak ritaay kalivadidiy maa. \v 3 Aw adiy God diki \it lo\it* kalivadiy duwawa adiy Parasiy taakw nak kwurkuw kariyadaal. Kariyakuw, mwugiydaal dayadiy mwutamawa rasin tilikikik. Aw day vidaal niki taakw likidi duwawa titaay vaal yilik. \v 4 Aw day atawa a takwaam mwugiykuw, day ata Jisasak bas sidaad, “Gaba Maja Duw, ki taakw vibaal niki taakw likidi duwawa titaay, vaal yilik. \v 5 “Aw Mawsis nyanak kwiydil \it lo\it* kitawa wana, nyan kitampika taakw aal viyasipabakik kabakir kwartayin. Aw li min ata ata wakinadimin?” \v 6 Aw day atawa wadaal, day Jisasaam vasibariyik aw mwiyir day dim kalakwuk. Aw Jisas di kip kwakitadakuw, dikidi tabaar baw yawiyim sukwudil maaj. \v 7 Aw day kip dikik tan bas sidaak, Jisas sinawurkuw, ata dayak wadidiy, “Aw li gwura duw nak, adi samab vaal yi maarkwanadi duw, di taay likim kabakir viyakwaad.” \v 8 Atawa waan napakuw, ata maa kupwaar kwakitadakuw, maa ata sukwudil maaj. \v 9 Aw day Jisas atawa wadil maaj wukikuw, ata day abab gwutakadiy, duw nak ata duw nak ata. Adi mwiya dayak yitaypik tad di mwiya taay gwutakaad. Aw day abab Jisasaam wapadaak a takwawa Jisas bir kap tibir adiy nuwukadiy duw taakw nyidim. \v 10 Aw Jisas sinawurkuw, ata a takwak bas sidil, “Akidiy adiyka, adiy duw? Duw nakab tinaad ki valik maaj nyinawa warjuwkinaad?” \v 11 Aw dikik ata walid, “Duw nakab maa ti, Yitaypika Duw.” Aw Jisas likik ata wadil, “Yaakiya, wun wunabab ki valik maaj maa nyinawa warjuw warjuwik. Maay! Yikuw, samab ginyir ginyir vaal yiwayik.” \s1 Jisas nyi kaytik God dikidi viyakita yaab duw takwak simaka-kwanaad. \p \v 12 Aw Jisas maa adiy God dikidi wiyaam vagaluwdiy duw takwak ata wadidiy, “Kidi kupwaam kwanadiy duw taakw gaan kaytik jawjaay kwanadiy. Aw wun nyi kaytik dayak yadiwun yaab dayak mwiyir simakak. Aw adiy wuna kwukib yakinadiy duw taakw day samab ganim tiya maa.” \v 13 Aw adiy Parasiy wadadiy bapa duw atawa wadil maaj wukikuw, Jisasak ata wadaad, “Min mina kapa sipak bwulanadimin. Alik tikuw, nyan mina majik samab wukijibir ti maa.” \v 14 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Aw li wun wunak ab bwulakituwa, aal wun watuwa maaj aal mwiya maaja, suwaal maaj maa. Aw wun wuna bwutaay lakwutuwa aal wun wuna tikuw datuwil tipab. Awarab wun lakwutuwa ginyir yikituwa tamiy ab. Aw gwur samab maa laakw wun tikuw datuwil tamiyawa aw yikituwa tamiy ginyir. \v 15 “Gwur kidi kupwa duw taakw viyakita duw takwawa kupwarapa duw taakw jaaw kip tasakwu-kwagwuradiy. Aw wun samab akis atawa duw takwaam tasakwukwanadiwun. \v 16 “Aw li wun duw takwaam kupwarapa duw taakw, viyakita duw taakw tidakikik tasakwuk-tuwa, aw wun mwiyir mwiya mwiyab tasakwuk-tuwadiy viyakita duw taakw, kupwarapa duw taakw tidakikik, aw adi wunaam wayakidi Asaay wunawa titaay sugwiyaan kwurkwadadiwun. \v 17 “Gwuraki \it lo\it* kitawa wakwana, ‘Aw aal duw ay taakw vitiy bir vikuw bwulakibira maaj rivriv tilik, aal yaakiya biraki maaj ata mwiya maaj tikina.’ \v 18 “Atampik wun wunabab wun wunak bwulanadiwun. Aw adi wunaam wayakidi wunadi Asaay dibab wuna danik maaj bwulanaad.” \v 19 Aw day ata dikik bas sidaad, “Akid adi minadi Asaay?” Aw Jisas dayak wadidiy, “Aw gwur mwiyir wunaam lakwuk-gwura, wunadi Asayim ab mwiyir lakwuk-gwuraad. Aw gwur samab wunawa wunadi Asayim ab maa laakw.” \v 20 Jisas ki maaj wadil adiy duw takwak aal duw taakw saan Godak takakwadana tamiyaam titaay duw takwak kalivadil nyi. Duw nakab Jisasaam a nyaam maa kalaakw. Aw aal God tasakwudil nyi maa nibway ti dim viyasipadakik. Alik tikuw, day samab maa rav dim kalakwu-kalakwuk. \s1 Jisas adiy Juw dayadiy yitaypika duwak wadidiy, “Gwur maa rav wun yikituwadi tipaar yiyak.” \p \v 21 Aw Jisas jaab nakab maa ata wadidiy, “Aw wun ginyir yikituwa, gwur wunaam sitakirak aw gwur samab rav maa aal wun yikituwa tamiyaar yiy ak. Aw gwur Godawa kajikuw, tikuw, nyanyi nyanyi kupwarapa tipaam kwaya-kinadiygwurik. Kupwiyayugw! Aw gwur samab aal wun kwakituwa tamiyaam kwamugwuk.” \v 22 Aw adiy Juw dayadiy yitaypika duw ata day dayak wadiy, “A! Di wanaad, ‘Gwur ki wun yikituwa tamiyaar yi maa,’ waan. Ata ata atawa wada? Di diki way kap viyasipakuw, kiyakinaad?” \v 23 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Gwur kidi kupwa kidiy duw-adiygwurik. Aw wun adawur tipa kidi duw-adiwun. Aw nyan kapakap kapakap-adiyan. Rivriv maa ti. \v 24 “Alik tikuw, watuwadiygwurik wadiy gwuradiy valik tikuw, God kajakidadiygwurik dikiwa titak. Kajakuw, ata mwugiydik, nyanyi nyanyi kupwarapa tipaam kwayakidiygwurik. God atawa kwurkidadiygwurik, aw gwur wunak wukijibir ti maargwuralik wunadiwun, adi duw gwurak adi watuwid.” \v 25-26 Aw day ata Jisasak maa bas sidaad, “Min sikadadadimin?” Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun gwurak wayakwatuwadiygwurik wun wuna mil mwutamak. Aw mwiya kipa jaav kidiyka kip rinadiy gwurak kalivakituwadiy gwuradiy vaal simakak. Adi wunaam wayakidi Asaay di suwaal akis kwurkwanaad. Aw adiy wun duw takwak titaay kalivakwatuwadiy jaav, adiy di diki wunak wadidiy javib javib-adiy.” \v 27 Aw day samab maa laakw aal Jisas di dikidi Asaay Godak titaay bwuladidiy majim. \v 28 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Ginyir wunaam, duw taakw dayadi Mwamim, maap tikinadi miyaam kataan napadaak vatakasuw-kigwuradiwun. Yaakiya, ata mwiyir lakwukigwuradiwun, wun-adiwun, adi duw. Aw ata miyawa lakwukigwuradiwun wun wuna kapa mawulaar akis jaav kwurkwanadiwun. Aw adi wun wunadi Asaay wadidiy javib javib kwurkwanadiwun. \v 29 “Aw adi wunaam wayakidi wun wunadi Asaay di nyanyi nyanyi wunawa tikwanaad. Aw wun adiy rakarak tikwadadiy yawiyda kwurkwatuwalik, di samab akis wapakwadadiwun kap tituwkikik.” \v 30 Aw adiy Jisas wadidiy maaj wukidiy samasama duw taakw day dikik kip wukijibir tidiy. \s1 Adiy Juw wadiy, “Nyanadi waraga duw Aparam, adaanada.” \p \v 31-32 Aw Jisas ata adiy diki majik wukijibir tidiy Juw duw takwak wadidiy, “Aw li gwur kidiy kalivatuwadiy majib lakwu-lakwub tikigwura, aal gwur mwiya mwiyab wun wunadiy duw taakw tikinadiygwurik. Aw gwur aal mwiyir tikwana maaj mwiyir lakwukigwura. Aw a mwiyir tikwana maaj li liki mwugiylik adiy kupwaraap sapwurapa gwuraam kalakwun van tikwanadiy jaav ata kajataka-kiladiygwurik.” \v 33 Aw Jisas dayak ata wadilik tikuw, day dikik ata wadaad, “Nyan Aparam dikidiy waraga duw taakw-adiyan. Aw nyan samab akis adiy nyanadiy mama nib dayadiy tabaam tikwanadiyan. Aw ata ataana wa wamina, ‘Adiy kupwaraap sapwurapa jaav day samab gwuraam van ti maa,’ waan?” \v 34 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Adiy vaal yiyi tikwanadiy miyawa duw taakw, adiy dayadiy vaal dayaam van tikwadanadiy. \v 35 “Aw adi nikidi duwak yawiy kwurkwanadi duw di adi duw dikidi gwalugwa kidi duw maa. Di kipa yawiy duwad. Aw dikidi sapakwa duw dim jaaw wapakwaad. Aw adi gwalugwa kidi nyan, adaanada mwiya adi gwalugwa kidi nyan. Aw di ad adi gwalugwum nyanyi kwayakinaad. \v 36 “Aw li wun God dikidi Nyan wun wuna gwuraam nyigil-kituwadiygwurik a vaal tabaam tigwur, aw alik ginyir ginyir a vaal samab gwuraam van ti maa. Aw li wun atawa kwurkituwa gwuraam, ginyir gwur adi kipa yawiy duw kaytik ti maa. Gwur adi mwiya nyan kaytik tikidiygwur. \v 37 “Wun bwutaay lakwutuwadiygwurik Aparam dikidiy waraga duw taakw tigwura. Aw li gwur wunaam viyasipak tinadiygwurik, aw kidiy wun kalivatuwadiy javik wukijibir ti maargwuralik, alik. \v 38 “Aw wun watuwadiygwurik adiy wun wunad Asaay wadadiy javib javib. Aw gwur adiy gwur gwurad asaay wadadiy jaav-adiy kwurkwagwuradiy.” \v 39 Aw day Jisasak ata wadaad, “Nyanadi waraga duw, Aparam, adaanada nyanadi asaay.” Aw Jisas dayak ata maa wadidiy, “Aw li gwur mwiya mwiyab Aparam dikidiy mwiya nyanugw tikik-gwura, aal gwur adiy di kwurdidiy yawiy pik gwurabab kwurik-nadiygwurik. \v 40-41 “Wun adiy God wunak wadidiy mwiya majib mwiya majib gwurak yarik yikwatuwadiygwurik. Aw gwur wunaam viyasipak kwurkwanadiygwurik. Aw Aparam di atawa maa kwar. Gwur gwuradi mwiya asaay dikidi majib wukijibir tigwuralik, atawa alik kwurkwanadiygwurik.” Aw day Jisasak ata wadaad, “God dikida adaanada nyanadi mwiya asaay. Nyan mwiya dikidiy mwiya mwiyaba nyanugw-adiyan. Nyan kipa yaba nyanugw maa.” \s1 Aw Jisas adiy Juwak wadidiy, “Gwur Satan dikidiy nyanugw-adiygwurik.” \p \v 42 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Aw li God di mwiya gwuradi asaayad wakuw, aal wunak ab gwur mawul ay. Aw wun Godab tikuw, dakuw, kika tituwa. Wun wuna kap maa di kiril. Di diki wayakididiwun. \v 43 “Aw gwur agwa javik kidiy wun kalivatuwadiy majik lakwu-lakwub ti maarnadiygwurik? Aw gwur mwiyir lakwu-lakwub ti maargwura, gwur apap wuna majik wukiwukik kwasik yinadiygwurik. \v 44 “Ayiy. Gwur Satan dikidiy nyanugw-adiygwurik. Gwur dikidiy-adiygwurik, aw gwur adi gwuradi asaay, Satan, kwurgwurkik wakwadadiy yawiy kwur-kwanadiygwurik. Bas kidi kupw God yitakadik ridik, aw Satan diki kwurdil yawiy, aal duwaam viyasipaad. Aal diki yawiya. Di suwaal takatak tikwanaad. Di a yawiy liki mwiya maawad. Aal diki yawiya, aw dikim simsim viyakita yawiy ab maa ri. \v 45 “Aw wun mwiya mwiyab watuwadiygwurik. Aw wuna maaj gwuradiy vaal simakaladiy. Alik tikuw, gwur wunadiy majik lakwu-lakwub maa ti. \v 46 “Aw li gwura duw nakab vaal yituwik ab vikuw, a vaal aw kita wadik, aw nyan abab wukinaak. Aw li gwurak mwiya maaj watuwik, aw agwa javik wunak wukijibir ti maarnadiygwurik? \v 47 “Adiy God dikidiy nyanugw tikwanadiy duw taakw day God diki majib lakwu-lakwub tikwanadiy. Aw gwur God dikidiy nyanugw maa. Alik gwur kidiy watuwadiy majik gwur samab maa wak.” \s1 Jisas adiy Juwak yarik yididiy diki mwiya mawuk. \p \v 48 Aw adiy Juw duw taakw Jisasak ata wadaad, “Aw li nyan wakibana, ‘Min Samariya tamiya kidi nib-adimin,’ waan, ay, ‘Kupwarapa wudib mina mawulaam yidadimin,’ waan, aal mwiya maajal. Ay maa?” \v 49 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun wuna mawulaam kupwarapa wudib maa ri. Wun wunadi Asayik wayapiy situwkikib, aw gwur wunaam vasisadak kwurkwagwuradiwun. \v 50 “Aw wun wuna sipak kap akis kwakikwanadiwun duw taakw wunak wayapiy sidakikik. Aw nikidi duw, God, di diki duw takwak kwaki-kwanaad wunak wayapiy sidakikik. Aw di diki adiy wunak wajibay-kwanadiy duw takwaam \it kotiy\it* kidadiy. \v 51 “Wun mwiya mwiyab watuwadiygwurik adiy wuna majib lakwu-lakwub tikinadiy duw taakw day samab kiy maa.” \v 52-53 Aw adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duw Jisasak ata bas sidaad, “Aw kita nyan aka ya mwiya mwiyab lakwubana wudib minaki mawulaam wadika wulaan rawun kwanaad. Aparam di bwu kiyaad, aw adiy God dikidiy diki maaj wasapwiydiy duw ab bwu kiyayakidiy. Aw min wanadimin kitawa, adiy minaki majib lakwu-lakwub tikinadiy miyawa duw taakw day kip nyi bap van kwayakinadiy nyanyi waan. Aw nyanadi warag Aparam bwu kiyaad. Aw min wukimina min Aparamim yitaypik tinadimin, ay? Aw adiy God diki maaj wasapwiydiy dikidiy miyawa duw ab bwu miyawa kiyayakidiy. Aw min wanadimin adiy miyawa wunaki majib wuki-wukib tikinadiy duw taakw adiy nyanyi kip nyi bap van kwayakinadiy, waan. Aw min wukimina min ata ata duw-adimin?” \v 54 Jisas dayak ata wadidiy, “Aw li wun wuna kapa sipak titaay bwulayi bwulayak-tuwa, aal samab wunadi si simsim si akis rivik-naad. Aw adi wunadi saam yakisuw takanadi duw, aad wunad Asayad. Di ad adi wagwuraad, ‘Nyanadi Godad,’ waan. \v 55 “Aw gwur samab dikim lakwun maa ti. Aw wun aad lakwutuwaad. Aw li wun gwurak kitawa wakik-tuwa, ‘Wun dikim maa laakw,’ waan, aal wun mwiya suwaal takatak gwura pik tikik-nadi duw tikik-nadiwun. Aw wun lakwutuwaad, aw dikidiy majib lakwu-lakwub tikwanadiwun. \v 56 “Gwuradi asaay, gwuradi waraga duw Aparam, di bwutaay lakwudil wunakil kidi kupwaar dakir tituwil nyi. Aw di atawa lakwukuw, di rakarak samasam tad.” \v 57 Aw adiy Juw duw Jisasak ata wadaad, “Min nabiy duwamiy vitiy sap tabatiy maa nibway ti. Aw ata ata min Aparam-im viminid?” \v 58 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Aparam diki amaay ab dikim sapwiy maarlil nyab, wun kip kwayadiwun.” \v 59 Aw adiy Juw duw atawa Jisas wadil maaj wukikuw, day yaal samasam girakuw, ata kabaak nugwudadiy Jisasaam kabakir viyasipak. \p Aw Jisas di kip pakwukuw, adi God dikidi wiy ata wapakuw, daya nyidi nyidirib wakwud. \c 9 \s1 Duw nak mil kwakijibir tidik Jisas sipwutiydid. \p \v 1 Jisas di yabir yitaay tikuw, di vidid mil kwakidi duw. Adi duw di bas diki amaay sapwiylil nyab dikibir mil atawa kwakijibir tibir. \v 2 Aw adiy Jisas dikidiy kalivadidiy duw Jisasak ata bas sidaad, “Gaba Maja Duw, agwa javik kidi duw diki amaay sapwiylil nyab mil kwakid? Aw aal di diki valik tikuw, ay dikibir amaywa asaay birikibir valik tikuw, atawa tad basa kasab diki amaay sapwiylil nyab, ay?” \v 3 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Di mil kwakidil aw di diki valik ay dikibir amaywa asaay valik tikuw maa. Aw di atawa mil kwakidil aw mwiyir God di diki ap duw takwak simakak tikuw. \v 4-5 “Aw kip nyi tilik duw taakw yawiy kwurkwanadiy, aw gaan tilik duw taakw akis yawiy kwurkwanadiy. Atampik nyanabab tinadiyan. Nyi yakina nyan rav maa God diki yawiy kwurkwurik. Alik tikuw, kitanabab yapwur yapwur adi wunaam wayakidi God nyanak kwiydidiy yawiy kwurnaak kip viyakita nyi tila nyab. Nyi kaytik gaan van tikina tamiyaam lamada pik wun yawiy samasam kwurkinadiwun kip kidi kupwaam tikituwa nyab, duw taakw dayadiy mawulaam kajatakak.” \v 6 Atawa Jisas waan napakuw, di kupwaam likasip satakakuw, bala kalakiy mwugiykuw, ata adi mil kwakidi duw dikibir milaam takadil. \v 7 Bala kalakiy adi duw dikibir milaam takaan napakuw, ata wadid, “Maay! Yikuw, minaki mwutaam tukwa araam ajaan,” wakuw. Day dayaki kapa tipa majir a tukwa ar sikiykwadana Saylam waan. Aw liki si maaw maaj “Gwur maay!” Aw adi duw ata yad. Yikuw, diki mwutaam a tukwa araam janin napakuw, ata sibinin yaad. Aw dikibir mil ata mwiyir vidibir ya. \v 8 Aw adiy adi duw di dikidiy kapa tipa duw taakw dikim vikuw, lakwudaad di adi duwad sanak wasakwukwanaad ritaay. Aw day dayak ritaay awarwa awarwa bas sidiy, “Di adi daan ritaay, sanak wasakwukwanadi duwad, ay? Di maa?” \v 9 Nuwukadiy duw taakw wadiy, “Di ad, adi duwad way.” Aw nuwukadiy wadiy, “Maa, kad nikidi duwad. Diki pik rivriv tinaad.” Aw day atawa titaay bwula-bagwudiy, aw adi mil kwakidik Jisas sipwutiydidi duw dayak ata wadidiy, “Wun nikidi duw maa, wun-adiwun. Adi tayir mil kwakidi duw-adiwun.” \v 10 Aw adiy duw taakw ata bas sidaad, “Aw ata ata min mwugiykuw, mil vinadimin?” \v 11 Aw dayak ata wadidiy, “Adi Jisas wakwadanadi duw di bala kalakiy wunabir milaam mwugiyin napakuw, wayaki-didiwun Saylam tukwa araar yiguwkikik, yikuw mwutaam jantuwkik. Alik tikuw, wun yidiwun. Yikuw, wuna mwutaam jankuw, ata mwiyir vituwabir, wunabir mil.” \v 12 Aw day ata bas sidaad, “Akid ada, adi duw?” Aw di dayak ata wadidiy, “Wun maa laakw.” \s1 Adiy Parasiy adi mil kwakidik Jisas sipwutiydidi duw kwurkuw, day kwakidiy Jisas diki yawiy maaw sitakirak. \p \v 13 Aw day ata adi mil kwakidik Jisas sipwutiydidi duw ata kwurkuw, karaydaad adiy Parasiy bapa duwak. \v 14 Sapat nyaam Jisas bala kalakiy kwurkuw, adi duw dikibir mil sipwutiydibir. \v 15 Aw adiy Parasiy duw adi duwak ata maa bas sidaad, “Ata ata mil viminabir?” wakuw. Aw di ata wadidiy adiy Parasiy bapa duwak, “Di bala kalakiy kwurkuw, wunabir milaam takadik, aw wun wuna mwutaam jankuw, ata wunabir mil vituwabir.” \v 16 Aw adiy Parasiy bapa duw nuwukadiy ata wadiy, “Kidi duw di Sapat \it lo\it* waam sarnaad. Alik tikuw, di Godab maa di.” Aw nuwukadiy wadiy, “Ata ata vaal yikwanadiy duw atampika kidiy kwurdadiy yawiy pik kwurkinadiy? Alik nyan mawulaar wukibana di Godab daad.” Atawa waan napakuw, day ata abab kajadiy. \v 17 Alik tikuw, adiy Parasiy bapa duw ata adi duwak bas sidaad, “Aw min wanadimin di mwugiydik, mil viminabir, waan. Aw min ata ata wukiminaad, di sikadadaad?” Aw adi duw ata wadidiy, “Wun wukituwa di God dikidi diki maaj wasapwiykwanadi duwad.” \v 18 Aw adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duw day kwasik yidiy adi duwak wukijibir titak, “Di mil kwakid tayir aw kita ada vinaad,” wawak. Alik tikuw, day adi duwaam laakw maarkuw, day maaj kwiytakadaal dikibir amaywa asaay yabirkikik. \v 19 Aw dikibir amaywa asaay yabirik, ata bas sidabir, “Kad biradi nyanad? Aw bir wakibira bas diki amaay sapwiylil nyab di mil kwakijibir tad waan? Aw ata ata kita mil vinaad?” \v 20-21 Aw abir dikibir amaywa asaay ata wabiridiy, “Ayiy, di anadi nyanad. Aw wun diki amaay dikim sapwiytuwil nyab mil kwakid an bwutaay lakwutaad. Aw an samab maa laakw kita mil vida. Aw an dikibir amaywa asaay an samab maa laakw si dikim mwugiydaak mil vinaad. Gwur dikik bas as. Di bwutaay duwad ya. Kwasa nyan maa. Di bwunak wakidadiygwurik.” \v 22 Aw adi duw dikibir amaywa asaay atawa bwulabiril, aw bir adiy Parasiy bapa duwak yagabir, aw day kitawa wadalik, “Aw li agwa duw ay taakw wakidana, ‘Jisas di God dikidi Tasakwudidi Duwad,’ waan, adiy duw taakw samab Juw dayadiy gaba maja wiyaar wul maa.” \v 23 Aw adi duw dikibir amaywa asaay atawa wadadiy maaj wukikuw, ata wabiridiy, “Di duwad. Dikik bas as,” wakuw. \v 24 Alik tikuw, jaab vitiya yay ata maa adiy Juw bapa duw adi mil kwakidik Jisas sipwutiydidi duwak ata gaam sidaad dayak maa yadikikik. Yadik, ata day dikik wadaad, “Mayra saal yikidimin Godak, min mwiya mwiyaba majida bwulakidimin wakuw. Aw nyan kidi duw ada bwutaay lakwubanaad. Jisas di vaal yiyi tikwanadi duwad.” \v 25 Aw adi duw dayak ata wadidiy, “Wun samab dim maa lakwun ti di likil vaal yiyi tikwanadi duwad, ay di mwiya viyakita duwad. Jaav nak lakwutuwa. Tayir wun mil kwakijibir tiyatuwik, aw kita aka mil mwiyir vituwabir.” \v 26 Aw day dikik ata bas sidaad, “Aw ata ata mwugiydidimin? Ata ata mwugiydik min mil viminadimin?” \v 27 Adi duw dayak ata wadidiy, “Wun bwutaay a javik watuwadiygwurik. Aw gwur maa wak. Aw agwa javik tikuw, ginyir wukik maa wanadiygwurik? Aw gwur dikidiy kalivadadiy duw tikir, ay?” \v 28-29 Aw day dikik sapis jikin kwurkuw, wadaad, “Min-adimin dikidi kalivadadi duw. Aw nyan maa. Nyan Mawsis dikidiy kalivadidiy duw-adiyan. Nyan bwutaay lakwubaal God Mawsisak maaj wadil. Aw adi duw di tikuw yadil tamiy nyan samab maa laakw.” \v 30 Adi duw dayak ata wadidiy, “Mwiya mwiyab gwur dikim samab maa laakw? Ay? Di mwugiydik, wun mil mwiyir vinadiwun. Aw gwur jaav samasam lakwukwanadiy duw ata ataana wagwura, ‘Nyan di yadi tamiy maa laakw,’ waan? \v 31 “Nyan lakwubana God di akis adiy vaal yikwanadiy duw takwak dayadiy majik wukikwanaad. Aw di adiy diki majik wukitaay, lakwu-lakwub tikwanadiy duw taakw dayadiy majib wukikwanaad. \v 32 “God bas kidi kupw yitakadidi nyab aw kita nyan samab wukin maa ti duw nak bas diki amaay sapwiylik, mil kwakin tidik, aw dikim nikidi duw mwugiydik, ginyir mil vidil maaj. \v 33 “Aw li kidi duw di Godab di maarkuw, aw ata ata di wunabir mil sipwutiydibir?” \v 34 Adiy Juw dayadiy sapakwa nyanugw atawa wadil maaj wukikuw, dikik ata wadaad, “Min yaba nyan-adimin. Mina pika duw nyanaam walakw walaakw min maa rav.” Day atawa dikik wakuw, ata yakisakwudaad kawaar dayadi gaba maja wiyaam tidik. \s1 Jisas nuwukadiy Parasiyak wadidiy dayadiy vaal kip rikidiy nyanyi nyanyi. \p \v 35 Jisas di adi duwaam adiy Juw dayadiy sapakwa nyanugw dikim atawa kwurdaal maaj wukikuw, di adi duwaam sitakirakuw, ata bas sidid, “Min duw taakw dayadi Mwamik wukijibir tinadimin?” \v 36 Adi duw Jisasak ata bas sidid, “Yitaypika Duw, wunak aw sikadadaad aw wun dikik wukijibir taw.” \v 37 Jisas dikik ata wadid, “Min bwutaay viminaad. Di ad ada kita minawa tan maaj bwulanaad.” \v 38 Aw adi duw Jisas diki mwutamawa kwatiyir kwatiyir sikuw, ata wayapiy sidid, “Yitaypika Duw, wun aka minak wukijibir tinadiwun,” wakuw. \v 39 Jisas dikik ata wadid, “Wun kidi kupwaar datuwil miyawa duw takwaam kajaak baap vitiy tibirkikik. Adiy duw taakw samab Godaam lakwu maarin tinadiy, wun mwugiytuwik, ata mwiyir lakwu-kidanaad. Day adiy mil kwusinadiy duw taakw kaytik tinadiy. Aw adiy duw taakw day wakwanadiy, ‘Nyan Godaam samasam lakwubanaad,’ waan, wun mwugiytuwik, day kajaan tikinadiy Godaam. Day adiy mwiyir vikwanadiy duw taakw kaytik-adiy, aw day ginyir mil kwakikidiy.” \v 40 Nuwukadiy Parasiy duw dikiwa walibab ridiy, Jisas atawa wadil maaj wukikuw, ata bas sidaad, “Min nyanak wanadimin, ay? Min wanadimin nyan mil kwakikwanadiy duw kaytik-adiyan, waan?” \v 41 Jisas dayak ata wadidiy, “Aw li gwur mil kwakikwanadiy duw kaytik tikuw, ‘Godaam nyan samasam maa laakw,’ wakuw, God di bwunak gwuradiy vaal yibwiy-kidadiy. Aw li gwur wakwanadiygwurik, ‘Nyan Godaam samasam lakwubanaad,’ waan, gwur atawa wakwagwuralik tikuw, gwuradiy vaal kip rikinadiy. God di dayaam yibwiy yibwiy maa.” \c 10 \s1 \it Sipsip\it* ak van tikwanadi duwawa kuwkuw kwurkwanadi duw maaj. \p \v 1-2 Jisas adiy vagaluwdiy duw takwak ata wadidiy, “\it Sipsip\it* day kabaka yaripaam gaan sikir kwusawuladakib, kwakwanadiy. Adi dayak van tikwanadi duw dayak takatiparib wulakwanaad. Aw li adi takatiparib wula maarkwanadi duw, aw di apiy yaripaar warkuw wulakwanaad, adi duw aad luwkuw kwurkwur tikwanadi duwad. \v 3 “Adi \it sipsip\it* ak van tikwanadi duw yadik, adi wiyigak van tikwanadi duw ata sakwutaka-kwadaad dikik. Aw adi duw di dikidiy \it sipsip\it* ak dayadiy saam sikiyin wajaliydik, day diki kwudiy wukikuw, ata dikik yadaak, di ata kwurin kawaar kalakwu-kwadadiy. \v 4 “Di dayaam kawaar kalakwukuw, di ata daya tayir yikwanaad. Yidik, aw day diki kwudiy bwutaay lakwu-kwadanalik tikuw, alik day diki kwukib ata yikwanadiy. \v 5 “Day samab nikidi duw kwukib yi maa. Aw day adi duw diki bwula kwudiy lakwu maarkwadanalik, alik day dikik tabwukinadiy.” \v 6 Jisas adiy duw takwak pakwun tidiy maaj wadil, aw day di dayak wadil maaj maa laakw. \s1 Jisas di viyakita \it sipsip\it* ak van tikwanadi duw kaytik tikwanaad. \p \v 7 AW day lakwu maardalik tikuw, Jisas maa ata dayak wadidiy, “Wun gwurak mwiya mwiyab maajal watuwa. Wun wiyig kaytik-adiwun. Adiy \it sipsip\it* wulaan wakwun adi kabaka yaripaar tidana pik tinadiwun. Wunadiy duw taakw adiy \it sipsip\it* kaytik tinadiy. \v 8 “Adiy nuwukadiy wunak tayir yadiy duw day adiy luwkuw kwurdiy duwadiy. Day adiy \it sipsip\it* ak gwiyip kwurik yadiy. Aw adiy \it sipsip\it* dayadiy majik maa wak. \v 9 “Adiy \it sipsip\it* adi takatiparib wulakuw yara kwakwak, aw adi takatiparib maa vas kikir wakwukwadana pik, adiy duw taakw day yakidiy wuna danik aw day viyakita mwiy nyanyi nyanyi Godawa yara kwakidiy. Wun wiyig kaytik-adiwun. \v 10 “Adiy luwkuw duw yadana day luwkuw kwurik, day duwaam viyasipaak, day jawjaay kwurik. Adiy jaav kwurik yakwanadiy. Aw wun yatuwa aw mwiyir duw taakw Godawa nyanyi nyanyi kwaan, rakarak samasam tidakikik. \v 11 “Wun adi \it sipsip\it* ak galab yarakara kwurkwanadi duw kaytik-adiwun. Adi viyakita \it sipsip\it* ak galab kwurkwanadi duw, di akis yagakwanaad dikidiy \it sipsip\it* ak kiyakiyak. Atampik wunabab wunadiy duw takwak kwurkidiwun. \v 12-13 “Adi sanak yawiy kwurkwanadi duw, di adi \it sipsip\it* ak galab kwurkwanadi duw kaytik maa. Aw adiy \it sipsip\it* di dikidiy maa. Di kipa sanak yawiy kwurkwanadi duwad. Alik tikuw, di dayaam galab akis kwurkwanaad. Di adi nimadi sapiy as vidik, adi duw diki sipak wukikuw, adiy \it sipsip\it* wapakuw, tabwukwanaad. Adi nimadi sapiy as ata yakuw, adiy \it sipsip\it* aam vatadik, ata adiy \it sipsip\it* abab kapakap kapakap miyawa tamiyaar tabwukwanadiy. \v 14-15 “Wunadi Asaay di mwiya mwiyab wunaam lakwudadiwun. Aw wunabab dikim mwiya mwiyab lakwutuwaad. Atampik wun mwiya mwiyab wun wunadiy duw takwaam lakwutuwadiy. Wun adi galab \it sipsip\it* ak yarakara kwurkwanadi duw kaytik, wun daya danik kiyakidiwun. \v 16 “Samasama duw taakw, day Yisrayil jaka tipa kidiy duw taakw maa, dayabab wunadiy-adiy. Wun yikuw, vagaluw-kituwadiy adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw. Vagaluwtuwik, day wuna majib lakwu-lakwub tikidiy. Day wunadiy Yisrayil jaka tipa kidiy duw takwawa nakamwiyib tidaak, wun dayak ababak van tikituwadiy. \v 17 “Wun wunadiy duw takwak mawul yinadiwun. Daya danik kiyak yaakiya watuwa aw kiyakuw rasikituwalik tikuw, wunadi Asaay wunak mawul samasam yikwanaad a javik. \v 18 “Duw nakab wunaam viyasip viyasip maa rav wun sip kway maartuwik dikik. Aw wun lakwukuw, wunaki kiyakituwa nyi tilik, aal yaakiya, aal sip kwiykinadiwun wunaam jaaw viyasipadakik. Wun ap tinadiwun atawa kwurkwurik. Wunaam viyasipaan napadaak, wun ap tinadiwun ginyir rasirasik. Aw wunad Asaay bwutaay tasakwudidiwun atawa kwurtuwkik.” \v 19 Jisas atawa bwulaan napadik, adiy Juw dikik maaj wukikuw, day dayak ata bwulasakiy bwulasapiradiy diki majik. \v 20 Aw samasama duw taakw wadiy, “Kupwarapa wudib diki mawulaar yinaad. Di kwam tinaad. Agwa javik dikik waan takaan rinadiygwurik?” \v 21 Aw nuwukadiy wadiy, “Adi wudib mawulaar yikwadanadi duw atampika maaj akis bwulakwanaad. Ata ata kupwarapa wudib mil kwakinadi duw diki mil sipwutiykinaad, ay?” \s1 Adiy Juw maa wadiy Jisasak. \p \v 22 Tayir Juw duw taakw dayadiy waraga duw mama nibaam kakilkuw, viyayakikuw, ata day God dikidi wiyak watipidadiy. Nabiy nabiy Juw duw taakw a javik wukin kariyataay, bayaki kikipaat takakwanadiy. A bayaki kikipaat takakwadana sikir nikirda taykwana bapa. A bayaki kikipata sikir tad maa Jiruwsalimaam. \v 23-24 God dikidi wiya tamiy day sikiykwadaad Salaman dikidi \it veranda\it*, a tamiyaam Jisas tiytiyaan tidik, adiy Juw duw dikim vagaluwkuw, bas sidaad, “Simiy kas minak nyan wukin tikidiyan, ‘Min sikidadadimin,’ wataay? Kitaanabab nyanak awasapwiy mwiya mwiyab. Min mwiya God dikidi Tasakwudidi Duw, ay?” \v 25 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Wun bwutaay watuwadiygwurik. Aw gwur wunak wukijibir maa ti. Wunadi Asaay tasakwudidiy diki apaar adiy kwurtuwadiy yawiy. Adiy yawiy gwurak simaka-danadiygwur a javik. \v 26 “Aw gwur wunadiy duw maa. Alik tikuw, gwur wunak wukijibir maa ti. \v 27 “Adiy \it sipsip\it* kaytik adi dayak galab kwurkwanadi duw diki majib wukikwadana pik, atampik wunadiy duw taakw wuna majib lakwu-lakwub tikwanadiy. \v 28 “Wun mwugiytuwik, day nyanyi nyanyi Godawa kwakidiy. Aw day dikim kajaan ti maa. Wuna tabaam tidaak, Satanawa dikidiy duw samab dayaam nyigil maa. \v 29-30 “Wunawa wunad Asaay an mwiya mwiyab rivriv tikwanabiran. Alik tikuw, adiy ababa duw taakw wunadi Asaay wunak kwiykuw, diki ap miyawa Satanawa duw dayadiy apaam yitaypik tidalik tikuw, alik day wunadiy duw takwaam samab nyigil nyigil day rav maa wunad Asaay diki tabaam tidaak.” \v 31 Adiy Juw duw Jisas wadil maaj wukikuw, day yaal samasam girakuw, jaab vitiya yay day dikim viyasipak, kabaak nugwudiy. \v 32 Jisas dayak wadidiy, “Wun bwutaay samasama viyakita yawiy gwura mwutamaam kwurtuwdiy, wunadi Asaay kwurtuwkik kwatiyadidiy yawiy. Kidiy viyakita yawiy agwa yawiyik wunaam kabakir viyasipaak kwurgwuradiwun, ay?” \v 33 Adiy Juw Jisasak sibinin ata wadaad, “Nyan minaam kabakir viyasipaak minadiy kwurminadiy viyakita yawiyik maa. Min sapis jikin waminalik Godak tikuw, alik a javik nyan minaam viyasipaak. Min kipa duwadimin, aw min mina wanadimin, ‘Wun God-adiwun,’ waan.” \v 34-35 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Nyan lakwubana aal God diki lapa nyig bwulala maaj aal mwiya mwiyaba maaja. God diki lapa nyigaam aal gwura \it lo\it* kitawa wana, ‘Gwur God kaytik-adiygwur,’ waan. \v 36 “Aw God tasakwudidiwun. Tasakwukuw, kidi kupwaar wayakidik dadiwun. Aw ata atanik tikuw, wagwuradiwun, ‘Min Godak sapis jikinadimin,’ waan, wun God dikidi Nyan-adiwun waan watuwalik? \v 37 “Aw li wun God diki viyakita yawiy kwar maartuwik, aal gwur wunak wukijibir titikwa ata. \v 38 “Aw li wun God dikidiy yawiy kwurtuwik, li gwur wunak ata wukijibir tikir wakuw, aal kip kidiy kwurtuwadiy yawiy av. Vikuw, kip dayak wukijibir ada. Aw day gwuraam sugwiyaan kwurdaak, lakwukigwuraad Asaayim. Aw an nakamwiyib rivriv-abiran.” \v 39 Aw Jisas atawa ki maaj wadik, day ata maa yaal giradiy. Girakuw, ata maa dikim kalakwuk kwurdaad. Aw Jisas di kip dayaam wapakuw, wakwud. \v 40 Aw Jisas ata sibinin vakiyid maa Jawtan bayibarib, aal Jon duw takwaam titaay \it baptais\it* kwiydil tamiyaar. Vakiykuw, ata alib kwaad. \v 41 Mwiya samasama duw taakw dikik ata yadiy. Day awarwa awarwa titaay wadiy, “Jon di nimadiy yawiy maa kwar. Aw adiy kidi duwak titaay wadidiy miyawa maaj adiy mwiya mwiyab maajadiy.” \v 42 Samasama duw taakwadiy Jisas kwadaal tamiyaar yikuw, wukijibir tidiy Jisasak. \c 11 \s1 Lasaras bwu kiyaad. \p \v 1 Lasaras wadadi duw di Bitaniy tipa kidad. Di aad barik kwaad. Bitaniy tip aal Mariyawaliki mwaam Mata biraki tipa. \v 2 Ki Maria li aal Yitaypika Duw Jisas dikibir manim yaam samasam yaykwanadi waliy gwaar kaykwatakakuw, likidi nibir vagitil aal. Adi barik kwadi duw, Lasaras aad likidi duwa maagw-ad. \v 3 Aw Lasaras dikibir jikwara vitiy Mariawa Mata ata maaj kwiytakabiril Jisasak, “Adi mawul yikwaminadi duw ada barik kwanaad,” wakuw. \v 4 Aw Jisas biraki kwiytakabiril akiy maaj wukikuw, ata adiy vagaluwin tidiy duw takwak wadidiy, “Ki diki giviyib di kiyadikik maa yi. Aw aal diki giviyib kip duw takwaam mwugiylik, aw day Godak wayapiy sikinadiy. Aw li mwugiylik, duw taakw God dikidi Nyinik ab wayapiy sikidanaad.” \v 5 Jisas di Matawa Lasaras biraki nyamwus dayak mawul samasam yikwadidiy. \v 6 Aw di wukikuw Lasaras barik kwadil akiy maaj, di yabiyib maa yi. Di kip a tipab kwaad nyi vitiy. \v 7 Nyi vitiy yibirik, Jisas ata adiy dikidiy kalivadidiy duwak wadidiy, “Nyan may! Juwtiya tamiyaar sibinin yinaak maa,” wakuw. \v 8 Aw adiy dikidiy kalivadidiy duw atawa Jisas wadil maaj wukikuw, Jisasak ata wadaad, “Simiy maa, nagisal, minaam adiy Juw duw kabakir viyasipak kwurdaal. Aw agwa javik tikuw maa aril yikir wanadimin?” \v 9 Jisas dayak ata wadidiy, “Aw gwur bwutaay lakwugwura, nyi sikwadadiy ganbab sitaay aw yin galaab gilpi-kwada. Aw li duw nyi tiytiyakida, di samab vasipinyguw maa. \v 10 “Aw li duw gaan tiytiyakida, aw nyi maa ti, alik di vasipinyguw-kinaad. Aw wunaki kiyakituwa nyi maa nibway ti. Alik tikuw, day wunaam viyasip maa.” \v 11 Jisas ata dayak wadidiy, “Nyanadi kapa duw Lasaras, di ada si kwanaad. Aw wun yikuw, wajawiyakituwaad.” \v 12 Aw adiy dikidiy kalivadidiy duw ata wadiy, “Aw li kipa si kwakida, Yitaypika Duw, di viyakit tikinaad. Alik tikuw, nyan dikik yin wajawiya-baba.” \v 13 Jisas di wadil maaw maaj aal Lasaras kiyadilik. Aw dikidiy kalivadidiy duw di wadilik wadiy, “Di kipa si kwadalik wanaad,” wakuw. \v 14 Aw day atawa wukidalik tikuw, Jisas ata yarakara wadidiy, “Lasaras bwutaay kiyanaad,” wakuw wadidiy. \v 15 “Aw wun wukituwa aal mwiya viyakita gwura danik tikuw, wun Lasaras wukin kwu maartuwil di bas barik tidil sikir. Aw aal kwurkituwa jaav li sugwiyaan kwurkiladiygwurik wunak wukijibir tigwurkikik. May ya yinaak.” \v 16 Tomas, adi vitiy kisa nyan, adiy Jisas kalivadidiy kapa nawiy duwak ata wadidiy, “May, nyan jaaw abab gaba maja duwawa nakamwiyib yinaak. Yikuw, jaaw kiyanaak dikiwa nakamwiyib.” \s1 Jisas Mata-ak wadil, “Wun duw takwaam mwugiy-tuwik rasikinadiy. Wun mwugiy-tuwik, nyanyi nyanyi kwayakinadiy. \p \v 17 Lasaras kawamiyaam gividaak kwadik, nyi aliya yawaam Jisas ata yad. Yikuw, a tipaam vidil Lasaras dim bwutaay gividaad. \v 18-19 Aw Bitaniy tip sikaam maa ri. Walibab Jiruwsalimawa ral. Aw mwiya samasama Juw duw takwadiy varadiy Bitaniy tipaar Mariawa Mataam kwurin rikir, aw birakidi duw maagw kiyadilik tikuw. \v 20 Aw Jisas yataay tidil maaj wukikuw, Mata ata li wakwul dikim sitakirak. Aw Maria li kip wiyab ral. \v 21-22 Aw Mata ata Jisasak walid, “Aw li min kip kilib kwakik-mina, Yitaypika Duw, aal rivik-na, anadi duwa maagw akis kiyak-naad. Aw wun bwu lakwutuwa, kitaanab God bwunak kwiykidadimin dikik bas niki jaav niki javik sikimina.” \v 23 Jisas ata likik wadil, “Nyinadi duwa maagw rasikuw maa kwakinaad.” \v 24 Li dikik ata walid, “Ayiy, wun bwutaay wukituwa ginyir kidi kupw kwusikida nyi God ata karasitaka-kidaad aw mwiyir dikiwa kwadikikik.” \v 25-26 Jisas likik ata wadil, “Wun duw takwaam mwugiytuwik, rasikinadiy. Wun mwugiytuwik, Godawa nyanyi nyanyi kwayakinadiy. Adiy duw taakw wunak wukijibir tikinadiy, aw li day kiyakidanaal ab, day Godawa kip nyanyi nyanyi kwayakinadiy. Aw li adiy atawa kip kwakuw wunak wukijibir tikinadiy duw taakw day samab Godawa kajakuw kwusirib kwas maa. Ata ata ki majik wukijibir tinanyin?” \v 27 Aw Mata ata Jisasak walid, “Ayiy, Yitaypika Duw, wun wukijibir tinawun. Wun wukijibir tituwa min adi God di dikidi Tasakwudidi Duw-adimin. God di dikidi Nyanadimin, aw min kidi kupwaar dadimin.” \s1 Lasaras kiyadilik tikuw, Jisas giraad. \p \v 28 Atawa Mata waan napakuw, li ata sibinin yikuw liki nyamwus Mariaak, kwasa kwasa walil, “Adi Gaba Maja Duw kinaay ada bwutaay yanaad. Di nyinak bas sinaad dikik yinyinkikik.” \v 29-30 Aw Maria atawa walil maaj wukikuw, ata yabiyib pwiyiryak rasikuw, ata dikik yal. Jisas di tipaar maa nibway wul. Di kip aal taay Mata yikuw dim sitakiralil tamiyab tad. \v 31 Aw adiy a wiyaam Mariaam kwurin ridiy Juw duw taakw vidaak li rasikuw yabiyib wakwulilik, day wadiy, “Li adi kawamiyaam kwaan girak wakwuna.” Alik day liki kwukib yidiy. \v 32 Maria yikuw, aal Jisas tidil tamiyaar wakwukuw, dikim vikuw, li ata dikibir manwa vakiril. Vakirkuw, ata walid, “Yitaypika Duw, aw li min kilib kwakik-mina, wunadi duwa maagw akis kiyak-naad.” \v 33 Jisas vidik li giralik, adiy liwa liki kwukib yadiy Juw duw taakw ab giradaak, diki mawul dayak samasam wukil. \v 34 Atawa wukikuw, dayak ata bas sididiy, “Akim givigwurid?” Aw day dikik ata wadaad, “Yitaypika Duw, may. Yakuw av.” \v 35 Aw Jisas ata giraad. \v 36 Adiy Juw duw taakw vidaak giradik, ata wadiy, “Av diki Lasarasak wukida mawulak.” \v 37 Aw nuwukadiy duw taakw wadiy, “Di adi mil kwakidi duw dikibir mil sipwutiydibir. Di maa? Aw Lasaras kip tidik kiy maarkuw nibway, di tayib yakik-da dim bwunak sipwutiyik-daad.” \s1 Jisas adi kiyadi Lasarasak, “Min aras,” wadik, ata pwiyiryak rasid. \p \v 38 Jisas atawa wadadiy maaj wukikuw, di mwiya samasam wukid. Atawa wukikuw, ata yad Lasaras dikidi kawamiyaar. Adi kawamiy dipwu kabaakad, day daya vadaad. Aw mwiya nimadi kabakir takatipidaad adi kawamiyaam. \v 39 Jisas ata adiy duw takwak wadidiy adi takatipidadi kabaak timildakik. Aw adi kiyadi duw diki jikwaar Mata, Jisasak ata walid, “Yitaypika Duw, nyi aliy aka dim rimsuwbaak kwada. Kupwarapa yaam warkina,” wakuw walid. \v 40 Aw Jisas likik ata wadil, “Aw li nyin wunak wukijibir tikinyina, nyin vikinyinaad God nimadi yawiy kwurdik. Bwutaay watuwanyinik, ay?” \v 41-42 Aw ata day adi nimadi kabaak timildaad. Adi kabaak timilin napadaak, Jisas kituw vikuw adawur tubwaar, ata waad, “Asaay, minak wayapiy sinadiwun aw min wuna maaj wukiminalik. Wun bwu lakwutuwa min wuna maaj bwu wukimina. Wun minak aka bwulanadiwun aw kidiy duw taakw mwiyir vikuw lakwudakik, aw day mwiyir wukijibir tidakikik min mina wunaam wayaki-mindiwun.” \v 43 Atawa waan napakuw, di nimadib ata gaam sikuw, ata waad, “Lasaras, min aras!” \v 44 Adi kiyadi duw ata pwiyiryak rasid. Rasikuw, ata wakwud. Taay dikim kawamiyaam takadaal, day diki amwiyim nimadiy wapwiy kaydapidaad. Aw di wakwudil adi kawamiyib tikuw, dikim kaydapidadiy wapwiy kip tidiy dikibir tabawa manwa diki miyawa mwutamaam. Aw Jisas ata adiy walibab tidiy duwak wadidiy, “Adiy diki sipaam tinadiy wapwiy raliygwurik, yikwaad.” \s1 Jisas atawa kwurdilik tikuw, adiy Parasiy bapa duw maaj lakatiydiy Jisasaam viyasipak. \r (Mat 26:1-5; Mak 14:1-2; Luk 22:1-2) \p \v 45 Adiy samasama Juw duw taakw Mariyaam kwurin rikir yadiy Jisas atawa kwurdil yawiy vikuw, day dikik wukijibir tidiy. \v 46 Aw nuwukadiy kip sibinin yidiy. Yikuw, adiy Parasiy duwak yarik yidadiy aal Jisas kwurdil yawiy maaj. \v 47-48 Yarik yidaal maaj wukin napakuw, adiy Parasiyawa adiy yitaypika \it pris\it* nakamwiyib adi Juw dayadiy \it kaunsil\it* awa vagaluwkuw, ata wadiy, “Kidi duw di samasama nimadiy yawiy adiy kwurdadiy. Aw li nyan kip wapabaak, kwurjibir kwurjibir tikida, miyawa duw taakw adiyka dikik wukijibir tikinadiy. Aw day atawa dikik wukijibir tikidana, aw adiy Roma \it gavman\it* dayadiy yitaypika duw day pitaan warkinadiy. Warkuw, aw day yakuw, kidi God dikidi gaba maja wiyawa nyanadi jaka tip miyawa ada saar kwurkuw, jawjaay kwurkidanaad.” \v 49-50 Daya duw nak ad Kayapasad. Adi nabiy day dim tasakwudaad Mwiya Yitaypika Pris tidikikik. Nuwukadiy ababa \it pris\it* ak yitaypik tad. Di dayak ata wadidiy, “Gwur mwiya kwam tinadiygwurik, ay? Aw gwur maa laakw aal mwiya viyakital duw nak kiyakida kidiy kidi jaka tipa kidiy miyawa duw takwak aw adiy Roma vay sawdiy duw miyawa duw takwaam viyasipa-yaay?” \v 51 Kayapas atawa bwuladil, di diki kapa mawulaar maa bwul. Atawa wadil, Jisas di kiyakinaad miyawa Juw duw takwa danik tikuw, God aal diki mawulaam sisuwdik, ginyir mwiya mwiyab tikina javik atawa wadila. \v 52 Jisas di adiy Juw duw takwadikanik tikuw, kiy maa, aw mwiyir kidi miyawa kupwa kidiy tamiyaam adiy duw taakw nakamwiyib God dikidi gwalugwum vagaluwdakik, alik tikuw kiyakinaad. \v 53 Aw ata a nyab karayrib day Jisasaam viyasipaak, ata aban titaay takadiy. \v 54 Atawa aban takadalik tikuw, Jisas di samab maa tiytiyaan ti samasama Juw duw taakw kwadadiy tamiyaar. Aw di adiy tamiyaar tiytiya-yaay, di aal Yipirayim wadaal jaka tipaar yad. Aal duw taakw kwu maardaal tamiyawa walibab ral. A tipaam di dikidiy kalivadidiy duwawa nakamwiyib kwadiy. \v 55 Adi Juw duw takwaam God Nyigildidiy bayaki kikipata Nyi walibab tidik, niki tipa niki tipa kidiy samasama duw taakw yadiy Jiruwsalimaar. Bas day gaba maaj sukwuk dayadiy vaal God diki mwutamaam sipwutiyik mwiyir tikir. \v 56 Aw adiy duw taakw day Jisasak titaay kwakiyi-kwakiyadiy. Aw day God dikidi wiyaam vagaluwun rikuw, ata day dayak ritaay, awarwa awarwa bas sidiy. Day wadiy, “Ata ata min wukimina, Jisas di kidi bayaki kikipatik yakinaad? Ay maa?” \v 57 Aw adiy yitaypika \it pris\it* awa Parasiy bwutaay maaj kwiydadiy adiy duw takwak. Kwiykuw, wadadiy aw li daya duw ay taakw nakab aal Jisas kwada tamiy lakwukuw, dayak yarik yidakikik aw day dikim kalakwuk. \c 12 \s1 Maria yaam samasam yaykwanadi waliy guw Jisas dikibir manim kaykwatakalid. \r (Mat 26:6-13; Mak 14:3-9) \p \v 1 Nyi abwun kip ridiy adi God Juw duw takwaam Nyigildidiy bayaki kikipata Nyi. Jisas ata Bitaniy tipaar yad, Lasaras kwadil tipa. Di ad adi kiyadik Jisas kirapitakadidi duw. \v 2 Aw day Jisas diki danik tikuw, kamnaagw adiy sukwulik yidadiy. Jisas wukin jabim kamnaagw kikir Lasaras daan ridik, Mata li kamnaagw am sal. \v 3 Maria ata kwurlid viyakita yaam samasam yaykwanadi waliy guw aw day wakwadanaad \it Nat\it*. Adakapaam kapwukwanadi guw kaytikad. Kwurkuw, ata kaykwatakalid Jisas dikibir manim. Kaykwatakaan napakuw, ata dikibir maan likidi nibir vagitilibir. Aw miyawa wiy adi waliy guw dikidi yaamada yayin tad. \v 4-5 Aw Jisas dikidiy kalivadidiy duwa kidi duw nak, Juwtas Yiskariyat, aw di ad ginyir Jisas dikidiy mama nib tabaam takadid. Aw di atawa Maria Jisasaam kwurlil yawiy vikuw, ata waad, “Duw taakw wadi waliy guw yapiykwadanaad saan jiligaar jiligaar, duwamiy mugwul. Aw adiy saan kwurkuw, mwiyir adiy saal yikwanadiy duw takwak kwiyik-ladiy. Aw li agwa javik atawa kwurlaad?” \v 6 Aw di atawa bwuladil di samab akis adiy saal yikwanadiy duw takwak galab kwuryikwaad. Di atawa wadil aw di adiy Jisasawa dikidiy kalivadidiy duw dayadiy saan di galab kwurdidiy. Aw di dayadiy nuwukadiy saan di dikik kwurdidiy. \v 7-8 Aw Jisas dikik ata wadid, “Likik watikwa. Aw li atawa kwurla, aw wun kawamiyaam kwakituwalik tikuw, kwurjibirala yawiya. Aw li min adiy saal yikwanadiy duw takwawa nakamwiyib kwurin kwayataay, min nibwu sugwiyaan kwuril. AW wun minawa simiy kwu maa.” \s1 Adiy yitaypika \it pris\it* lakwukuw samasama duw taakw Lasarasaam vikir wakuw, day Lasarasaam ab viyasipak maaj lakatiydiy. \p \v 9 Mwiya samasama Juw duw taakw wukidaal Jisas ada Bitaniy tipaam kwanaad. Atawa day wukikuw, ata yidiy aril, aw day Jisas di dikanik tikuw maa, aw day vikir Lasarasaam ab, adi kiyadik Jisas kirapitakadidi duwaam. \v 10-11 Aw adiy yitaypika \it pris\it* atawa maaj wukikuw, day ata maaj lakatiydiy Lasarasaam ab viyasipaak. Aw mwiya samasama Juw duw takwadiy Jisas Lasarasaam kiyadik kirapitakadil maaj wukikuw, aw day adiy yitaypika \it pris\it* ak bwan kwiykuw, aw day Jisasak wukijibir tikir kwurdalik tikuw. \s1 Jisas Jiruwsalimaam wuladik, samasama duw taakw rakarak tidiy dikik. \r (Mat 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Sira pik adiy Jiruwsalimaam adi God Juw Duw Takwak Wapadidiy Bayaki Kikipata kamnaagw kikir yadiy duw taakw ata wukidaal, “Jisas ada Jiruwsalimaar yanaad,” wadaal maaj. \v 13 Wukikuw, day ata adiya miyawa tipa gay kwurkuw, wakwudiy Jisasaam sitakirak, kitawa gaam sitaay: “Wayapiy as Godak! God kidi duwak sukwasukw kwurkwaad! Adi Yitaypika Duw God dikidi saam yanaad. God sukwasukw kidi Yisrayil jaka tipa kidi yitaypika duwak kwurkwaad!” wataay wadiy. \v 14 Jisas \it donki\it* wakwadanadi jaav sitakirakuw, diki apiy bwunim daan ridid, aw aal God diki lapa nyig walil pik. \q1 \v 15 “Gwur yagatikwa, Jiruwsalim jaka tipa kidiy duw taakw. Av! Gwuradi yitaypika duw ada yanaad badiy \it donki\it* apiy bwunim daan rikuw.” \m \v 16 Aal nyab Jisas dikidiy kalivadidiy duw samab maa laakw aal maaj liki mwiya maaw. Aw ginyir Jisas kiyadik, God dikim kirasitakadik, adawur tipaar wardik, ata ya lakwudaal. “Aal God diki lapa nyig kil walil maaj aka bwutaay mwiya mwiyaba maaj tina,” wakuw wadiy. \v 17 Adiy miyawa duw taakw vidaak Lasaras kiyakuw kawamiyaam kwadik, Jisas gaam sikuw dim kirapitakadik, aw day adiy nuwukadiy duw takwak wasapwiydadiy a javik. \v 18 Aw adiy duw taakw kwurdidi nimadi yawiy maaj wukikuw, adi danik tikuw, wakwudiy Jisasaam sitakirak. \v 19 Aw adiy Parasiy vidaak miyawa duw taakw Jisasak yidaak, ata ritaay daya dayak bwuladiy, “Av! Miyawa duw taakw adiyka Jisas kwukib yinadiy. Aw nyan samab maa rav jaav nakab kwurkwurik.” \s1 Nuwukadiy Grik jaka tipa kidiy duw taakw yadiy Jisasawa maaj bwulak. \p \v 20 Nuwukadiy Grik jaka tipa kidiy duw taakw ab ridiy adi bayaki kikipata nyi Jiruwsalimaar Godak gaba maaj sukwuk yidiy duw taakw dayadiy nyidim. \v 21 Aw day Pilipak yidiy. Di Bitsayta tipa kidad Galiliy tamiyawa. Dikik yikuw, ata bas sidaad, “Yitaypika duw, nyan Jisasak dim vikir.” \v 22 Aw Pilip Adiruwak yikuw, ata yarik yidid. Yikuw, bir nakamwiyib Jisasak ata wabirid. \v 23 Aw Jisas birkik ata wadibir, “Yaakiya, nyi aka tina ya. God mwugiydik, duw taakw dayadi Mwamik wayapiy sikidana. \v 24 “Wun watuwadiygwurik mwiya maaj, aw li kadiy mwiy nak kip rikila, si maarin, likida kip rikina. Aw li mayim sikuw, kwusikuw, saar warkuw li mwiya samasama kadiy-adiy maa kwurkiladiy. \v 25 “Aw li adiy duw ay taakw day daya kapa sipak mawul yikinadiy, day kajakidiy Godawa. Aw li adiy day dayadiy kapa sipadanik mawul yi maarkinadiy kidi kupwaam, wunak mawul yitaypik wukikinadiy, day viyakita mwiy Godawa nyanyi nyanyi kwayakidiy. \v 26 “Adiy duw taakw day wunak yawiy kwurkinadiy, day wuna kwukib yakwadiy. Aw day atawa kwurkidana, day wunawa kwakinadiy adawur tipaam. Aw wunad Asaay sukwasukw kwurkidadiy adiy wunak yawiy kwurkwanadiy duw takwaam.” \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak yarik yididiy diki kiyakidaal kiyak. \p \v 27 Jisas ata dayak wadidiy, “Ki wunaki mawul mwiya samasam wukina. Alik ata ata wakinadiwun? Jaaw waaw Godak, ‘Asaay ki wuna sipaar kagil yikila nyi wunak yaliba,’ waan waaw? Suwana! Akaanaka, wun kidi kupwaar datuwil mwiya maaw.” \v 28 Aw Jisas ata Godak wadid, “Asaay, duw takwaam dayadiy mawulaam sisuwminik, minadi saam yakisuw taka-kwadiy.” Aw Jisas atawa waan napadik, adiy vagaluwdiy miyawa duw taakw adawur tipaam maaj aal wukidaal kitawa walik. “Tayir duw taakw dayadiy mawulaam wun wuna sisuwtuwik, day wunadi saam yakisuw takadaad. Aw kitaan ab atawa wun kwurkituwadiy.” \v 29 Aw adiy a maaj wukidiy duw taakw day ata wadiy, “Kasaal dakwada kwudiy pik wanaad.” Aw nuwukadiy wadiy, “God diki maaj kardadi duwad dikik wanaad.” \v 30 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Ki kwudiy dala wuna danik tikuw maa. Gwur gwura danik tikuw, alik dana. \v 31 “Akaanaka tina God miyawa duw takwaam \it kotiy\it* kida nyi adiy wunak wukijibir ti maarkinadiyim. Di kakil-kidaad Satanaam, adi duw takwaam van tikwanadi duw. \v 32 “Aw day wunaam adi maap tikinadi miyaam kataan napakuw, vatakasuwdaak, kupwaam tituwik, ata ya sisuwkituwadiy miyawa tamiya kidiy duw taakw dayadiy mawulaam wunak wukijibir tidakikik.” \v 33 Aw Jisas dayak atawa wadil di dayak simakak aal diki kiyakida kiyak. \v 34 Aw adiy vagaluwdiy miyawa duw taakw dikik wataykuw, ata wadaad, “Nyan God diki lapa nyig walil maaj lakwubana aal adi God Tasakwukidadi Duw di kiy maa. Di kip viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayakinaad. Aw ata ataanal wa wamina maaj ‘Duw taakw dayadi Mwamim maap tikinadi miyaam katakuw, vatakasuwdaak, tikinaad,’ waan? Di sikadadaad, adi duw taakw dayadi Mwaam?” \v 35 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Kwasa mwiy wun gwurawa gwuradiy nyidim tikidiwun nyi kaytik. Wun kaliva-kituwadiygwurik God dikidi viyakita yaab. Aw adi yabib gwur kaykiti-jibir ada, aw ata Satan gwuraam van tikik-dadiygwurik gaan kaytik. Aw adiy duw taakw day ganim tiytiyakuw, aw day laakw maarkwadana pik yiyi yabik. Atampika duw taakw adiy Satan dikidi yabib kaykiti-jibir tikwanadiy. \v 36 “Wun \it lam\it* kaytik-adiwun. Ganim kariyaan tinadiwun. Wun kitanabab gwurawa kwatuwik, kip wukijibir ada. Wunak atawa wukijibir tikigwura, gwur viyakita mwiy kwakidiygwurik wunadiy duw taakw tikuw.” Atawa Jisas ki maaj dayak waan napakuw, ata dayak gwutakaad. Yikuw, ata pakwud aw ginyir dikim vi maardakik. \s1 Adiy Juw samab Jisasak maa wukijibir ti. \p \v 37 Aw dayadiy mwutamaam adiy nimadiy yawiy kwurdidiy ab day samab dikik maa wukijibir ti. \v 38 Atawa tidaak, aal maaj God diki maaj wasapwiydi duw, Aysaya, bas wadil maaj ata mwiya mwiyab tal. Di kitawa waad: \q1 “Yitaypika Duw God, duw nakab maa ki nyan duw takwak kalivakwabana mwiya mwiyaba majik wukijibir ti. Day bwutaay vidana minaki ap aw day samab maa wukijibir ti a javik.” \m \v 39-40 Agwa javik tikuw adiy Juw duw taakw day adi God Tasakwudidi Duwak wukijibir ti maardaala? Aw day mwiyir dikik wukijibir ti maardaal maaw, aw tayir Aysaya kitawa waad: \q1 “God dayadiy mil wabupwu-didiy aw day mwiyir vi maardakik. Awarab dayadiy mawul sitipi-didiy aw day mwiyir laakw maardakik. ‘Ata day wunak tipatiyakwuk-daak, wun sipwutiyik-tuwadiy,’ wakuw.” \m \v 41 Tayir Aysayak God simakadid adi Jisas dikidi kwurkidadi nimadi apawa gilabadiy. Alik tikuw, atawa bwuladilal Jisasak tikuw. \v 42 Aw mwiya samasama Juw yitaypika duwadiy Jisasak wukijibir tidiy. Aw day adiy Parasiyak yagadiy, ata nyanaam God dikidi gaba maja wiyak watipik-danadiyan wakuw. Day samab maa wasapwiy nuwukadiy duw takwak, “Nyan Jisasak wukijibir tinadiyan,” waan. \v 43 Aw dayak mwiya yitaypik til jaav aal duw taakw dayak majir wayapiy sidaal aw God dayak wayapiy si-yaay. Alik day atawa kwurdaal. \s1 Adiy Jisas dikidiy majik kwasik yikwanadiy duw taakw ginyir God diki \it kot\it* im tikidiy. \p \v 44-45 Aw Jisas dayak nimadib ata wadidiy, “Adiy duw taakw wunak wukijibir tinadiy, day wunadanik maa wukijibir ti. Day adi wunaam kidi kupwaar wayakidi Asayik ab wukijibir tinadiy. Adiy wunaam lakwunadiy duw taakw daya wunaam lakwuda pik adi wunaam wayakidi Asayim ab lakwudana pik lakwudanaad. \v 46 “Wun kidi kupwaar nyi kaytik dadiwun adiy wunak wukijibir tikinadiy duw taakw day Satan tabaam ti maardakik aal ganim kwana pik nyanyi nyanyi. \v 47 “Wun samab \it kotiy\it* maa adiy wuna maaj wukikuw, wukijibir ti maarkinadiyim. Wun maa di kidi kupwaar duw takwaam \it kotiy\it* ik. Aw wun awarir dayaam sugwiyaan kwurik dadiwun, aw mwiyir Godawa viyakita mwiy nyanyi nyanyi kwayadakik. \v 48 “Aal kidi kupw kwusikida nyaam adiy wuna majik bwan kwiykwanadiy miyawa duw taakw wuna majik wukiwukik kwasik yitaay, day adi God dikidi nimadi \it kot\it* im tikinadiy. Adi \it kot\it* im aal dayak watuwil maaj a maajal \it jas\it* kaytik tikuw, dayaam \it kotiy\it* kina. \v 49 “Aw atawa tikila. Wun wuna kapa majir akis maaj bwula-kwanadiwun. Wun adi wunaam wayakidi wunad Asaay bwutaay wakituwadiy majib majib wadidiwun. Alik adiy maaj-adiy wakwatuwadiy. \v 50 “Wun lakwutuwa aal adiy duw taakw God diki majib lakwu-lakwub tikinadiy, day viyakita mwiy nyanyi nyanyi dikiwa nakamwiyib kwayakinadiy. Alik tikuw, wun duw takwak kaliva-kwatuwadiy adiy wunadi Asaay wunak kalivatuwkik wadidiy majib majib.” \c 13 \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duw dayadiy maan jandidiy. \p \v 1 Adi Juw duw takwaam God Nyigildidiy bayaki kikipata Nyi tikir tilik, adiy Juw duw taakw kikidana nyi, aw Jisas di bwutaay lakwudil aal diki ganir nakal kidi kupwaam kwakuw dikidi Asayik sibinkida. \p \v 2-3 Jisasawa dikidiy kalivadidiy duw daan rikuw, kamnaagw kidiy. Satan bwutaay tasakwu-jibiradid Juwtasaam, Sayman Yiskariyat dikidi nyinim, Jisasaam kwiydikik dikidiy mama nib tabaar. Jisas bwu lakwudil dikidi Asaay ababa jaav bwutaay diki tabaam takayakididiy. Awarab di lakwudil di kidi kupwaar daad Godab tikuw, aw maa sibinin Godak warkida nyi aka walibab tina. Di mwiya mawul yikwadadiy dikidiy kalivadidiy duwak. Di dayak mawul yaan tidil yin diki kiyadil nyab. \v 4 Aw day jabim rikuw, Jisas ata rasid. Rasikuw, dikidi apiyim kwusuwkwadadi wapwiy ata raliydid. Raliykuw, \it taul\it* kwurkuw, ata diki yipagayaam jibirdil. \v 5 Guw ata kwurdid. Kwurkuw, wukisakiydid adakapaar. Wukisakiykuw, ata dikidiy kalivadidiy duw dayadiy maan jandidiy. Jankuw, aw a diki yipagayaam kaygwajidi \it taul\it* kwurkuw, ata dayadiy maan vagiti-didiy. Aw aal kipa yawiy duw taakw daya yawiyal. \v 6 Pitaak yidik, aw Pita ata wadid Jisasak, “Min wunabir maan jankiminabir, Yitaypika Duw, ay?” \v 7 Jisas dikik ata wadid, “Min kita samab maa laakw ki kwurtuwa jaav liki maaw. Aw ginyir ata lakwukimina ki kwurtuwa yawiy liki maaw.” \v 8 “Aw min samab wunabir manim janmugwuk!” Pita ata wadid. Ata Jisas ata dikik wadid, “Aw li wun minabir maan jan maarkituwa, min samab wunadi kalivakituwadi duw ti maa, wukimina?” \v 9 Aw Pita dikik ata wadid, “Yitaypika Duw, yaakiya, ata wunabir maandika jantikwa. Nakamwiyib wuna abwawa taab ab ajaan!” \v 10 Aw Jisas dikik ata wadid, “Adiy yarakara guw yakwukidiy, dayadiy sip tik ti maa. Aw day akis maa ginyir guw yakwukwanadiy. Day kipa maandika jankwanadiy. Gwur abab gwuraam tik maa ti. Aw duwaar nakad kip tikawa tinaad.” \v 11 Jisas di bwu lakwudid adi dim dikidiy mama nib tabaam takakinadi duw. Alik tikuw, wadilal “Gwur abab tik maa ti. Aw duwaar nakad kip tikwawa tinaad,” waad. \v 12 Jisas dayadiy maan jankwusin napakuw, yaakiya ata dikidi kaypwutiydidi apiyim kwusuwkwadadi wapiy ata maa sibinin kwusuwkuw, ata sibinin yikuw, daan maa rad jabim ridil tamiyab. Daan rikuw, ata dikidiy kalivadidiy duwak bas sididiy, “Ata ata, ki gwurak kwurtuwa yawiy liki maaw lakwugwura? \v 13 “Gwur sikiy-kwagwuradiwun ‘Gaba Maja Duw’ aw ‘Yitaypika Duw,’ wataay. Aal yaak, aal mwiyir sikiy-kwanadiygwurik. Aw wun wun-adiwun. \v 14 “Aw wun, gwuradi Yitaypika Duw tikuw, Gaba Maja Duw tikuw, gwuradiy maan jantuwadiy. Alik tikuw, aal viyakital gwurabab awarwa awarwa gwuradiy maan ab atawa jankigwura, mawul kwusida-takaan titaay. \v 15 “Aw wun, gwuradi Yitaypika Duw, ki yisada pik tikwanadi duw kwurkwada yawiy kwurtuwa, aal wun gwurak simakatuwala gwurabab atawa tigwurkikik. \v 16 “Wun gwurak mwiya mwiyab watuwadiygwurik, adi yawiy kwurkwanadi duw nikidi duwak, di yitaypik akis tikwanaad adi dikik yawiy kwurdikik kwiykwanadi duwaam. Awarab adi akiy niki tipaar karaykwanadi duw di adi dikik a akiy maaj karaydikik wayakikwanadi duwaam akis yitaypik tikwanaad. \v 17-18 “Li gwurak kidi kalivatuwadi yabib lakwukigwura, lakwukuw kwurkigwura, ata gwur viyakita mwiy kwa-kinadiygwurik. Aw gwura duw nak viyakita mwiy kwu maa. Wun bwu lakwutuwadiy adiy tasakwutuwadiy wunadiy tidakikik. Aw gwura duw nak mwugiykuw, ki God diki lapa nyigaam rina maaj ata mwiya mwiyab tikina. Ki maaj kitawa wana: \q1 ‘Adi wuna kamnaagw kikinadi duw di wunak bwan kwiykinaad.’ \m Aw adi duw ab tasakwutuwid wunaad tidikikik. \v 19 “Wun gwurak ki jaav kita watuwadiygwurik, yabiyib ti maarlik. Aw li a jaav mwiyir tilik, ginyir ata gwur wukijibir tikinadiygwurik wun adi God dikidi Tasakwudidi Duwadiwun, wakuw, aal tayir duw takwak wayatuwil pik. \v 20 “Wun mwiya mwiyaba maaja gwurak watuwa, adiy wun wayaki-kituwadiy duw wuna yawiy kwurdakik, aw adiy duw taakw dayak mayaakw kwakidana pik, aal day wunak ab mayaakw kwanapik kwakidanaala. Aw adiy duw taakw atawa wunak mayaakw kwakinadiy pik kwakidiy, aal day adi wunaam wayakidi wunadi Asayik ab mayaakw kwanapik kwakidanaala.” \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak wadidiy, “Gwura duw nak wunaam wunadiy mama nib tabaar kwiykidadiwun.” \r (Mat 26:20-25; Mak 14:17-21; Luk 22:21-23) \p \v 21 Atawa Jisas waan napakuw ki maaj, diki mawul mwiya samasam wukil. Atawa wukikuw, ata di dayak mwiya mwiyab wadidiy, “Wun mwiya maaj watuwadiygwurik, gwura duw nak wunaam wunadiy mama nib tabaar kwiykidadiwun.” \v 22 Aw adiy dikidiy kalivadidiy duw ata awarwa awarwa ritaay, vidiy daya dayak. Day samab maa laakw adi Jisas wadidi duwaam. \v 23 Aw wunadiwun, adi Jisas mawul samasam yikwadadi duw, wun dikiwa walibab ridiwun. \v 24 Aw Sayman Pita ata wunak mil yikuw wadidiwun dikik bas situwkikik, “Sikadadaad adi waminadi duw?” waan. \v 25 Aw wun Jisasak walibab sisakiykuw, ata bas situwid, “Sikadadaad, Yitaypika Duw, adi waminadi duw?” \v 26 Aw Jisas wunak ata wadidiwun, “Wun tabikariba naagw kwurkuw, kidiy kamnaagw guwaam bwusikuw, kwiykituwadi duw, adaanada. Di ad wunaam wunadiy mama nib tabaam takakinaad.” Aw di ata a tabikariba naagw kwurkuw, adiy kamnaagw guwaam bwusikuw, ata kwiydil Juwtasak, Sayman Yiskariyat dikidi nyanad. \v 27 Aw Jisas aal tabikariba naagw Juwtasak kwiydil, aw dikik simakak di bwutaay lakwudil di ad dim takakinaad dikidiy mama nib tabaar. Aw Satan ata yakuw, Juwtas mawulaam rawdid. Aw Jisas Juwtasak ata wadid, “Yabiyib maay! Yikuw, wa kwurik mawul yimina yawiy akwur yabiyib!” \v 28 Aw Jisas atawa Juwtasak wadil maaj liki maaw maaj, aw adiy nakamwiyib jabim daan ridiy duw day samab maa laakw. \v 29 Juwtas di adiy day dayadiy sanak galab kwurkwanaad. Aw alik tikuw, nuwukadiy Jisas dikidiy kalivadidiy duw ritaay, wukidiy, “Jisas di Juwtasak wayakidaad kidi bayaki kikipata kamnaagw yapiydikik, ay adiy saal yikwanadiy duw takwak saan kwiydikik way wayakidaad.” \v 30 Aw Juwtas aal tabikariba naagw kwurkuw, di ata jayib nak ganika gaan kawaar wakwud. \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak kwula walakwu maajal wadil. \p \v 31 Aw Juwtas dayaam wapakuw, wakwudik kawaar, Jisas ata dayak wadidiy, “Yaakiya, akaanaka ya tina. Kwasa mwiy tikuw, God dikidi ap wunak, duw taakw dayadi Mwamik, takakida. Duw taakw wunadiy kwurkituwadiy jaav lakwukuw, day ata Godak nimadib wayapiy sikidanaad. \v 32 “Atawa mwugiytuwik, duw taakw Godak gaba maaj sukwudaak, yaakiya God ata wunaam, duw taakw dayadi Mwamim kawarkidadiwun apawa dikiwa nakamwiyib tituwkikik. Di a yawiy aka yabiyib kwurkida. \v 33 “Wunadiy mawul yituwadiy nyanugw, wun gwurawa mwiya simiy kwu maa. Gwur wunak kwaki-kinadiygwurik. Aw gwurak aka kita watuwadiygwurik aal tayir nuwukadiy Juw duw takwak watuwil majib: gwur rav maa ki wun yikituwa tamiyaar yiyak. \v 34 “Kita gwurak mwiya kwula walakwu maajal watuwa. KI gwurak wun mawul yikwatuwa pik, atampik gwurabab gwur gwurak awarwa awarwa mawul ay nakamwiyib. \v 35 “Aw li gwur atawa awarwa awarwa mawul yikigwura, aw ata adiy gwuraam vikinadiy nuwukadiy duw taakw ata yabiyib lakwu-kidanadiygwurik gwur wunadiy kalivatuwadiy duw-adiygwurik.” \s1 Jisas Pitak wadid, “Min jaab mugwul wakinadimin, ‘Wun Jisasaam maa laakw,’ waan.” \r (Mat 26:31-35; Mak 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 36 Sayman Pita ata bas sidid, “Yitaypika Duw, aka maka tipaar yikinadimin?” Aw Jisas dikik ata wadid, “Kita min samab wuna kwukib ya maa. Aw ginyir aal yikinadimin wun kwakituwa tamiyaar.” \v 37 Aw Pita ata Jisasak wadid, “Yitaypika Duw, agwa javik tikuw, wun kita minawa yi maarkidiwun? Wun minak kiyaribak aal tinadiwun.” \v 38 Aw Jisas dikik ata wadid, “Ki mwiyab min wuna danik kiyaribak tinadimin, ay? Aw minak mwiya mwiyab watuwadimin, sir ganbab taay tapwuk wu maardik, min jaab mugwul wakinadimin, ‘Wun dim maa laakw,’ waan.” \c 14 \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak aban takadidiy. \p \v 1 Aw Jisas dikidiy kalivadidiy duwak ata wadidiy, “Gwur aya samasam mawul wukitikwa. Gwur kip Godak wukijibir tikuw, wunak ab wukijibir ada. \v 2 “Wunadi Asaay wiyaam kwakwa tamiy samasam-adiy. Aw li adiy God dikidiy nyanugw day kwakwa tamiy rav maarik-la, aal bwunak wakik-tuwadiygwurik. Aw kita wun aka warkuw, gwurak tamiy kwulapwu-kinadiwun. \v 3 “Aal tamiy kwulapwu-kwusin napakituwa gwurak, yaakiya, ata sibinin dakinadiwun gwuraam kawarik wunawa nakamwiyib kwagwurkikik aal kwakituwa tamiyaam. \v 4 “Aw gwur bwu lakwugwura aal yikituwa tamiy, aw gwur bwutaay lakwugwuraad adi tamiyaar yiyi yaab.” \s1 Li duw taakw Jisasak ya maarkidiy, day Godak warwar rav maa. \p \v 5 Aw Jisas atawa waan napadik, Tomas ata bas sidid Jisasak, “Nyan samab maa laakw min yikimina tamiy, alik aw nyan ata ata lakwu-kinadiyan arir yikibanadi yaab?” \v 6 Aw Jisas dikik ata wadid, “Wun wun-adiwun, yaab adawur tipaar warwarik. Aw wun mwiya maaw adiy mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav. Awarab wun wunadiwun duw takwaam mwugiytuwik Godawa yarakara kwayakidiy. Alik tikuw, aw duw taakw wunak ya maarkidiy, day Godak warwar rav maa. Nikidi yaab maa ti. \v 7 “Aw li gwur wunaam lakwuk-gwura, aal wunadi Asayim ab lakwuk-gwuraad. Ki nyab karayrib gwur lakwu-kigwuraad, dim vikirakiykuw.” \v 8 Aw Pilip dikik ata wadid, “Yitaypika Duw, nyanak asimak minadi Asayim. Nyan dikim vikir. Aw nyan dim vikibana, nyan ginyir ginyir minak samab niki jaav niki javik bas si maa.” \v 9 Aw Jisas dikik ata wadid, “Wun gwurawa mwiya nimadi simiyad tituwid. Aw min, Pilip, samab maa laakw wunaam? Duw taakw wuna mil mwutaam vidana pik atampik wunadi Asayim ab wunaam vinapik vidanaad. Aw agwa javik tikuw, bas sinadimin, ‘Nyanak minadi Asaay asimak,’ waan? \v 10 “Aw Pilip, min mwiyir wukijibir tinadimin wuna majik aal watuwalik minak kitawa, ‘Wunawa Asaay an nakamwiyib tikwanabiran,’ waan? Aal watuwil maaj aal wun wuna kapa maaj maa. Aal wun wunadi Asayib daal. Di wunaam rawun kwakwanaad. Di wuna mawulaam sisuwdikib kwurkwatuwadiy adiy yawiy. \v 11 “Kip wunak wukijibir ada kitawa watuwik gwurak, ‘Wunawa wunadi Asaay an nakamwiyib tikwanabiran.’ Aw li gwur wuna majib wukijibir ti maarkuw ab, adiy vigwurkikib kwurkwatuwadiy nimadiy yawiyik tikuw wunak wukijibir ada. \v 12 “Wun gwurak mwiya mwiyab watuwadiygwur, adiy wunak wukijibir tikidiy duw taakw, day kidiy wun kwurkwatuwadiy yawiy pika yawiyadiy kwurkidanadiy. Aw wun Asayik warkituwalik, aw God dikidi Mawul dayak wayakikituwaad dayak sugwiyaan kwurdikik. Alik aw day adiy wun kwurkwatuwadiy nimadiy yawiyim ab day kakilkuw, mwiya yitaypika nimadiy yawiyadiy kwurkidanadiy. \v 13 “Alik tikuw, Godak bas as gwuraam sugwiyaan kwurtuwkik. Adiy wun gwurak kwurtuwkik bas sikigwuradiy jaav, adiy kwurkituwadiy gwurak. Aw wun atawa kwurkituwa, aw mwiyir duw taakw mawulaam sisuwtuwik, Godak wayapiy sikidanaad. \v 14 “Alik tikuw, gwur Godak bas sikuw niki jaav niki javik, aw li gwur wunak wukijibir tikuw, a jaav kwurkituwa gwurak.” \s1 Jisas aban takadil dayak God dikidi Mawul dayak wayaki-kidaad. \p \v 15 Aw Jisas ata maa dikidiy kalivadidiy duwak wadidiy, “Aw li gwur mwiyir wunak mawul yikigwura, aal kidiy gwurak kwurgwurkik watuwadiy javib lakwu-lakwub tikidiygwur. \v 16 “Wunab atawa lakwu-lakwub tikigwura, wun Asayik bas sikituwaad aw dikidi Mawul gwurak kwiykidaad, aw mwiyir gwurak nyanyi nyanyi sugwiyaan kwurdikik. \v 17 “God dikidi Mawul mwugiydik, gwur ata adiy mwiyir tikwanadiy jaav lakwu-kigwuradiy. Adiy kipa duw taakw Godaam laakw maardalik tikuw, aw diki mil mwutaam vi maardalik tikuw, alik day dikik maa rav mayaakw kwakwak. Aw di nyanyi gwuradiy mawulaam rawun kwadalik tikuw, aw gwur alik lakwu-kwagwuraad. \v 18 “Aw wun kap kwagwurkikik gwuraam wap maa. Wun sibinin maa yakinadiwun gwurak. \v 19 “Kipa kwasaala, adiy wunak wukijibir ti maarkwanadiy duw taakw day wunaam samab vi maarkidana. Aw gwur aal vikigwuradiwun. Aw wun Godawa nyanyi nyanyi kwayatuwalik tikuw, alik wun mwugiy-kituwadiygwurik gwurabab nyanyi nyanyi Godawa kwaya-gwurkik. \v 20 “A nyaam ata lakwukigwura Asaywa wun an nakamwiyib tikwanabiran. Awarab gwurawa wun nyan nakamwiyib tikwanadiyan. Wun gwuraam rawun tinadiwun aw gwur wunaam rawun tinadiygwur. \v 21 “Adiy wunak mawul yikwanadiy duw taakw, day adiy wun wakwatuwadiy majib wukitaay, lakwu-lakwub tikwanadiy. Wunadi Asaay adiy wunak mawul yikwanadiy duw takwak mawul yikwanaad. Aw wun wun ab dayak mawul yikuw, dayadiy mawulaam rawun kwataay, mwugiytuwik day wunaam lakwu-kidanadiwun.” \v 22 Juwtas, aad nikidi Juwtasad, adi Jisas dikidiy mama nib tabaam takadi Juwtas Yiskariyat maa. Di ata Jisasak bas sidid, “Yitaypika Duw, ata ata nyana danik mwugiymin nyan lakwu-kibanadimin, aw adiy kipa duw taakw day ata ata minaam laakw maarkidanadimin?” \v 23 Jisas dikik ata wadid, “Adiy wunak mawul yikidiy duw taakw day wuki-wukib tikidiy wuna majib. Aw adiy duw takwak wunadi Asaay mawul yikidadiy. Aw an nakamwiyib dayak yikuw, dayab rawun kwakinabiran. \v 24 “Aw adiy duw taakw wunak mawul yi maarkwanadiy, day akis wuna majib lakwu-lakwub tikwanadiy. Gwur alaakw ki gwurak watuwa maaj, aal wunaki maaj maa. Aal adi wunaam wayakidi Asaay dikib dana maajal. \v 25 “Kidiy maaj watuwadiy kip gwurawa tituwa sikir. \v 26 “Asaay dikidi Mawul wayakikidaad gwuraam sugwiyaan kwurdikik. Di wuna tamiy kwurkuw, di miyawa jaav kaliva-kidadiygwur. Kalivakuw, gwuradiy mawulaam sisuwkidadiygwur adiy gwurak watuwadiy miyawa javib wukin kariyagwurkik. \v 27 “Aw wun gwuraam wapakuw, ata gwuradiy mawulaam mwugiy-kituwadiy kwusida-takaan tidakikik. Atampika mawul, aal wun wuna kwiykituwa mawula gwurak. Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw, day atampika mawul ti maa. Mawul samasam wukiway. Awarab yagaway. \v 28 “Kip ki gwurak watuwa majib wukijibir adakw. Wun aka gwuraam wapakituwadiygwur. Wapakuw, aw wun sibinin maa yakinadiwun gwurak. Aw li gwur mwiya mwiyab wunak mawul yikigwura, aal gwur kip rakarak tikinadiygwur aw wun wunadi Asayik yikituwalik. Aw di wunaam mwiya yitaypik tinaad. Aw wun gwuraam wapakuw, God di diki ap gwurak kwatiyakida. \v 29 “Wun gwurak yabiyib ti maardaak kidiy maaj watuwadiygwur, aw ginyir mwiyir tidaak, ata gwur wunak wukijibir tikigwuradiwun. \v 30 “Nyi simiy maa ti gwurak nuwukadiy maaj wawak. Satan, adiy Godaam laakw maarin tinadiy duw takwaam van tikwanadi duw, adi wunaam wunadiy mama nib tabaam takakinadi duw diki mawulaam rawkuw, ada yabiyib yakinaad. Aw Satan yanaad wunaam kakilik. Aw di ap maa ti, wunaam kakil-kakilik. \v 31 “Aw wun miyawa jaav kwurkwatuwadiy adiy wunadi Asaay kwurtuwkik wadidiy yawiy aw mwiyir adiy Godaam laakw maarin tidiy duw taakw lakwudakik wun Asayik mwiyir mawul yikwatuwaad. May ya! Ki tamiy wapanaak.” \c 15 \s1 Jisas wadidiy, “Wun adi mwiya mwiyaba \it girap\it* bajigay kaytik-adiwun.” \p \v 1 “Wun adi mwiya mwiyaba \it girap\it* bajigay kaytik-adiwun. Aw wunadi Asaay di maay asaay duw kaytik-ad. \v 2 “Adiy wunaam mwiya mwiy kwar maarkwanadiy ba bajigay di kitikitaay, yakiyaki-kwadadiy. Aw adiy mwiy kwurkwanadiy ba bajigayda di yarakara kwulapwu-kwadadiy aw mwiyir day viyakita mwiy kwurkuw, mwiy samasam ridakikik. \v 3 “Atampik wunaki maaj bwu sugwiyaan kwurlidiygwurik mwiya viyakita mwiy tigwurkikik. \v 4 “Gwur mwiya mwiyab wunawa duw nak kaytik ada. Aw wunabab mwiya mwiyab gwurawa duw nak kaytik tikinadiwun. Ba bajigay di dikida kap akis mwiy kwurkwanaad. Aw mwiy kwurkwanaad, adi bajigay dikidi mwiya mawum tikuw. Atampik, aw li gwur wunawa nakamwiyib ti maarkigwura, gwur samab God diki mawula pik viyakita yawiy kwar maa adiy mwiy samasam kwur-kwanadiy ba bajigay kitik tikuw. \v 5 “Wun adi \it girap\it* bajigay kaytik-adiwun. Aw gwur adiy dikidiy ba bajigay kaytik-adiygwurik. Aw li gwur wunawa nakamwiyib tigwurik, aw wun gwurawa nakamwiyib tituwik, aw gwur God diki mawul walil pik kwur-kigwuradiy. Wun gwurawa ti maarkituwa, gwur samab God diki mawul walil pik kwar maa. \v 6 “Adi maay asaay duw di adiy mwiy kwar maarkwanadiy ba bajigay sakwun napataay, di kawaar yakisakwu-kwadadiy. Aw yin rik yidaak, ata vagaluwtaka-kwadadiy. Vagaluwtakataay, ata yiy wapataka-kwadadiy yandakik. Atampik God kwurkidadiy adiy wunawa nakamwiyib ti maarkinadiyim. \v 7 “Aw li gwur mwiya mwiyab wunawa nakamwiyib tigwur, aw ki wunaki maaj gwuradiy mawulaam kwalik, ata Godak bas as adiy kwurik mawul wuki-kibwuradiy niki jaav niki javik. Aw di adiy dikik bas sikigwuradiy jaav kwiykidadiy gwurak. \v 8 “Aw li gwur wunadiy kalivatuwadiy duw-adiygwurik, gwur God diki mawul walil pik kwur-kinadiygwurik. Alik tikuw, yawiy duw takwaam mwugiy-kiladiy wunadi Asayik wayapiy sidakikik. \v 9 “Wun mwiya mawul yituwadiygwurik wunadi Asaay wunak mawul yikwada pik. Bwan samab kwiywayik wunaki gwurak mawul samasam yikwana mawulak. \v 10 “Aw li gwur wunaki majib wuki-wukib tikigwura, aal gwur samab bwan kway maa wunaki gwurak mawul samasam yikwana mawulak. Wun wunadi Asaay majib wuki-wukib titaay, diki mawul yiyi tikwana mawulab rawun kwakwanadiwun. Aw wun akis dikik bwan kwiy-kwanadiwun. Alik gwurabab atawa ada. \v 11 “Aw wun watuwadiygwurik kidiy jaav aw mwiyir ki wun kwiytuwa rakarak tikwana mawul gwuradiy mawulaam rawun kwalikikik, aw gwur mwiya mwiyab rakarak tigwurkikik. \v 12 “Ki gwurak walakwutuwa maaj aal awarwa awarwa mawul yigwurkikik. Gwurak mawul yikwatuwa pik, atampik gwurabab yigwurkikik watuwadiygwurik. \v 13 “Aw li duw nak rakarak tikida kiyak ab dikidiy kapa nyanugwa danik tikuw, diki dayak yikida mawul miyawa nuwukadiy duw takwak yikwadanadiy mawulaam yitaypik tikina. \v 14 “Aw li gwur, kidiy wun watuwadiy majib wuki-wukib tikigwura, gwur wunadiy kapa nyanugw-adiygwurik. \v 15 “Wun gwurak kipa yawiy duw sikiy maa ya. Kipa yawiy duw day akis lakwu-kwadanadiy adiy dayadiy yitaypika duw kwur-kwadanadiy yawiy. Aw li wun gwurak wunadiy kapa nyanugw sikiy-kwatuwadiygwurik, gwur wunadiy kapa nyanugw-adiygwurik, aw wun miyawa wunadi Asaay simaka-didiwun jaav gwurak wasapwiy-yakituwalik tikuw. \v 16 “Aw gwur wunaam maa tasaakw gwuradi yitaypika duw tituwkikik. Awar wun wuna tasakwu-tuwadiygwurik wunadiy kapa nyanugw tigwurkikik. Wun bwutaay tasakwu-tuwadiygwurik adiy God mawul yikidadiy viyakita yawiyda kwurgwurkik. Aw adiy kwurkigwuradiy yawiy dayadiy mwiy nyanyi kip kwaya-kidiy. Kwas maa. Atawa kwur-kigwuralik tikuw, alik adiy wunadi saam sikiyin wunadi Asayik bas sikigwuradiy jaav di kwiy-kidadiy gwurak. \v 17 “Kip ki gwurak kwiytuwa majib wukijibir tikuw awarwa awarwa mawul ay. Samab mawul wukimar-wayik a javik. Kip likib kaykitijibir ada.” \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak wadidiy, “Adiy God dikidi gwalugwum ti maarkinadiy duw taakw day gwurak mama nib tikinadiy.” \p \v 18 “Adiy God dikidi gwalugwum ti maarkinadiy duw taakw day gwurak mama nib tikinadiy. Aw gwur bwu lakwugwura day tayir wunak ab atawa tidiy. \v 19 “Aw li gwur daya pik tikik-gwura, aal yaak, wakik-danadiygwurik, ‘Nyanadiy kapa nyanugw,’ waan. Aw li kita wun bwutaay tasakwu-tuwadiygwurik dayadiy nyidim, alik gwur kita dayadiy kapa wiy maa. Alik tikuw, day gwuraam maam yikidanadiygwurik. \v 20 “Lakwugwura aal gwurak watuwil maaj. Wun wadiwun gwurak, ‘Adi kipa yawiy duw akis yitaypik tikwanaad dikidi yitaypika duwaam.’ Alik tikuw, aw li day wunaam jawjaay kwurkidana, gwuraam ab jawjaay kwur-kidanadiygwurik. Aw li day wuna majib wuki-wukib tikidana, gwuradiy majik ab wuki-wukib tikinadiy. \v 21 “Adiy duw taakw day adi wunaam kidi kupwaar wayakidi Asayim day maa laakw. Alik tikuw, atawa kwur-kidanadiygwurik aw wunadiy tikigwuralik tikuw. \v 22 “Aw li wun dakuw, dayak kalivakuw, simak maarik-tuwa, ‘Wun God dikidi Tasakwudidi Duw-adiwun,’ waan, aal yaak, aal wakik-nadiy, ‘Nyan maa laakw ki jaav,’ waan. Aw kita day samab atawa bwula-bwul maa rav, wun atawa watuwalik tikuw. Alik daya yidaal vaal kip dayawa rina. \v 23 “Adiy duw taakw wunaam dayadi mama nib tituwkikik tasakwu-kinadiy, wunadi Asayim ab tasakwu-danaala dayadi mama nib tidikikik. \v 24 “Aw li wun nimadiy yawiy kwar maarik-tuwa dayadiy nyidim, adiy talab talab duw kwurya maardadiy yawiy, aal yaak, day wakik-dana, ‘Nyan maa laakw ad sikadi duwad,’ waan. Aw day bwutaay vidadiy adiy kwurtuwdiy nimadiy yawiy. Aw day atawa kwurkuw, day mama nib-adiy wunawa wunadi Asayik. \v 25 “God di diki \it lo\it* lapa nyigaam tayib day sukwadaal ki maaj. \q1 ‘Day wunak kipakip yaal giradadiwun.’ \m Alik tikuw, aw a maaj aka kita mwiya mwiyab tina ya. \v 26 “Aad wunadi Asaywa tikwanadi Mawul wun kwiykituwaad gwurak. Di aad mwiya adiy mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav dayakid maaw-ad. Di sugwiyaan kwurkidadiygwurik aal diki yawiyal. Di wunadi Asaywa kwakuw, wun wayaki-kituwaad gwurak, gwurak di wunak yarik yidikikik. \v 27 “Bas kidi kupwaam God diki yawiy kwurtuwik, wunawa nakamwiyib tidiygwur. Alik tikuw, gwurabab duw takwak yitaay, gwur dayak wunak yarik ay.” \c 16 \p \v 1 “Kidiy jaav kidiyka kitaan ab gwurak wajibira-tuwadiy aw ginyir gwur wunaam bwan kwiyik-gwuradiwun wakuw. \v 2 “Ginyir gwuraam day watipi-kidanadiygwurik dayadiy gaba maja wiyak. Nyi yakina gwuraam viyasipataay, wakidana ‘Nyan viyakita yawiy Godak kwurnadiyan,’ waan. \v 3 “Aw day adiy jaav gwuraam kwur-kidanadiygwurik. Aw day maa laakw wunawa wunadi Asayim samab laakw maardalik, alik atawa kwur-kidanadiygwurik. \v 4 “Aw wun kidiy maaj wajibira-tuwadiygwur, aw aal gwuraam kidiy jaav kwurkidana nyi yalik, aw wukin kariya-gwurkik kidiy gwurak watuwadiy majik. Tayir wun gwurawa kwatuwilik tikuw, alik wun kidiy jaav gwurak maa yarik yi. Aw kidiy yarik yituwadiy jaav gwurak yakidana nyi wun gwurawa kwu maa. Alik watuwadiygwur kidiy jaav.” \s1 God dikidi Mawul diki yawiy. \p \v 5 “Aw wun aka adi wunaam kidi kupwaar wayakidi Asayik sibin-kinadiwun. Aw gwur duw nakab maa wunak bas si, ‘Min akarir yikinadimin,’ waan. \v 6 “Aw kitawa gwurak watuwalik tikuw wun aka wapa-kituwadiygwurik wunadi Asayik yikir. Alik tikuw, gwuradiy mawul adiyka wukinadiy samasam. \v 7 “Aw mwiya mwiyab watuwadiygwurik, aw li wun gwuraam wapakuw yikituwa, aal gwurak viyakit tikina. Aw li wun gwuraam wapakuw, yi maarkituwa, aal God dikidi Mawul di gwuraam yaan sugwiyaan kwar maa. Aw li wun yikituwa aal gwurak ata wayaki-kituwaad. \v 8 “Aw adi God dikidi Mawul dakida, di yarakara simaka-kidadiy adiy Godaam laakw maarnadiy duw taakw dayadiy vaal. Di simaka-kidadiy viyakita mwiy yarakara tidakikik God diki milaam. Di simaka-kidadiy God jawjaay kwurkidadiy adiy diki milaam viyakit ti maarkwanadiy duw takwaam. \v 9 “Aw day wunak wukijibir ti maarkwadanalik, alik day mwiyir maa laakw vaal liki mwiya maaw. \v 10 “Aw wun wunadi Asayik yikituwalik tikuw, alik gwur ginyir wuna mil vi maa. Aw God dikidi Mawul ata simaka-kidadiy duw taakw mwiyir God diki milaam yarakara kwakwa sukw. \v 11 “Aw God bwutaay adiy dikim laakw maarkwanadiy duw takwaam van tikwanadi duw Satanaam tasakwudid nyanyi nyanyi kupwarapa tamiyaam kwayadikik. Awarab God atawa rivriv jawjaay kwurkidadiy adiy Satan dikidiy tikinadiy duw takwaam ab. \v 12 “Gwurak wakir wukituwadiy maaj mwiya kipa jaav-adiy. Aw gwur gwurak watuwadiy majik samasam wukigwuralik tikuw, alik gwur mwiyir rav maa dayaam yarakara lakwu-lakwuk. \v 13 “Aw adi God dikidi Mawul, adi miyawa mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav dayadi mwiya maaw, gwurak yakinaad. Di sugwiyaan kwur-kidadiygwurik adiy mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav miyawa lakwuyaki-gwurkik. Di gwurak di diki kapa wuki-kidadiy jaav wu maa. Di adiy God wadidiy javida wakidadiygwurik. Di yarik yikidadiygwurik adiy ginyir yakinadiy javik ab. \v 14 “Aw di wakidadiygwurik adiy dikik wakituwadiy javib javib. Aw di gwuradiy mawulaam sisuw-kidadiygwurik wunak gaba maaj sakwu-gwurkik. \v 15 “Adiy miyawa wunadi Asaay dikidiy tinadiy jaav adiy wunadiy-adiy. Alik a javik tikuw, wun gwurak bwu watuwadiygwurik God dikidi Mawul adiy dikik kwiy-kituwadiy jaav gwurak yarik yikidadiy.” \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak wadidiy bas dayadiy mawul vaat yikuw aw ginyir day rakarak tikinadiy. \p \v 16 Jisas dikidiy kalivadidiy duwak ata wadidiy, “Kipa kwasa mwiya wunaam vi maarkigwura. Aw kwasa mwiy tikuw, wun yatuwik, ata maa vikigwuradiwun.” \v 17-18 Aw nuwukadiy dikidiy kalivadidiy duw nuwukadiyik ata wadadiy, “Ki wada maaj liki maaw ata ataanal di nyanak wadaal, ‘Kipa kwasaala vi maarkigwura wunaam, aw kwasa mwiy tikuw, ata maa vikigwuradiwun,’ waan? Kitawaan ab wanaad, ‘Aw wun wunadi Asayik yikituwalik tikuw, kipa kwasa mwiy tikuw,’ waan. Wada maaj liki maaw maaj ata ataanal?” Day awarwa awarwa titaay bas sidiy, “Nyan samab maa laakw ki bwulada maaj liki maaw maaj.” \v 19 Aw Jisas di bwu lakwudil dikik bas sikir tidaal. Alik tikuw, ata wadidiy, “Wun watuwa kipa kwasa mwiya wunaam vi maarkigwura, aw ginyir kipa kwasa mwiy tikuw, ata maa vikigwuradiwun. Akaanaka a majik bas sigwura awarwa awarwa titaay? \v 20 “Wun gwurak mwiya mwiyab watuwadiygwurik, bas gwur gwuradiy mawul vaat yikuw, gira-kwanadiygwurik kiyatuwik. Aw a nyaam adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw day mwiya rakarak samasam tikinadiy. Aw ginyir God wunaam kirasitakadik, gwur maa ata gwuradiy mawul warapiykuw, maa ata mwiya mwiyab rakarak tikinadiygwurik. \v 21 “Aw taakw liki yalaam nyan yip viyadik, li samasam wukikwana aal liki kagil kwurkila nyi walibab tilalik. Aw adi nyan maak kwadik, li a kagilik wukimarkuw, li adi nyinik ata rakarak mwiya samasam tikwana. \v 22 “Atawa tikinadiygwurik. Gwurabab kita gwuradiy mawul adiyka vaat yan tinadiy. Aw ginyir gwurak maak yaan takatuwik, gwur ata maa rakarak samasam tikinadiygwurik. Atawa tigwur, duw nakab adiy gwuradiy rakarak tikigwuradiy mawulaam rav maa mwugiy-mwugiyik kwusidakik. \v 23 “Aal nyi yakila, gwur wunak bas si maa ya jaav nak mwiyak ab. Wun mwiya mwiyab watuwadiygwurik, aw a nyaam aw gwur wunak wukijibir tikigwuralik, dikik wunadi saam bas sikigwuradiy jaav wunadi Asaay di kwiy-kidadiygwurik. \v 24 “Tayir ab aw yaan kita gwur wunadi saam wunadi Asayik akis bas sikwagwuraad jaav nikik ab gwurak kwiydikik. Aw wunak wukijibir tigwuralik tikuw, bas as dikik. Aw di ata kwiy-kidadiygwurik aal dikik bas sikigwura jaav, aw gwur mwiyir rakarak tigwurkikik, a jaav kwurkuw.” \s1 Jisas dayak wadidiy, “Gwur rakarak ada, aw wun bwutaay kakil-tuwadiy miyawa Satan kidi kupwaam kwurin tidadiy dikidiy ap.” \p \v 25 “Wun adiy majik gwurak pakwun tinadiy majir wayatuwdiygwurik. Aw ginyir gwurak yarik yikituwa wunadi Asayik mwiyir lakwu-kigwuradiy majir. Kipa pakwun tinadiy majir wu maa ya. \v 26 “Aw a nyaam gwur wunak wukijibir tikigwuralik tikuw, gwur gwura kap Godak bas sikigwuraad gwur gwuradiy kapa sipak. Aw aal yawiy gwurak wun kwar maa ya, talab gwurak kwuryatuwil pik. \v 27 “Aw gwur wunak mawul yitaay, wukijibir tikwagwuralik God kidi kupwaar wayaki-didiwun wataay, aw alik Asaay di diki mawul gwurak samasam yikwanaad. Alik tikuw, di adiy dikik bas sikigwuradiy mwiyir kwiy-kidadiygwurik. \v 28 “Ayiy, wun mwiya mwiyab kidi kupwaar wun wunadi Asayib tikuw, dadiwun. Aw wun kidi kupw wapakuw, aka maa sibin-kidiwun wunadi Asayik.” \v 29-30 Aw Jisas ki maaj waan napadik, dikidiy kalivadidiy duw dikik ata wadaad, “Min kita pakwun tinadiy majir maa ya bwul. Alik tikuw, wadiy bwula-minadiy maaj adiyka ya vikirakiy-banadiy. Kita nyan aka lakwubana min miyawa jaav lakwuyaki-minadiy. Aw min miyawa jaav lakwuyaki-minalik tikuw, alik duw taakw dayadiy mawulaam rikwanadiy maaj day minak adiy jaav bas si maardakib nibway, aw min adiy jaav bwu lakwu-minadiy. Aw kidiy miyawa javik tikuw, nyan aka wukijibir tibana min Godab tikuw, dadimin waan.” \v 31 Aw Jisas dayak ata wadidiy, “Aw kita gwur mwiya mwiyab wunak wukijibir tinadiygwur, ay? \v 32 “Gwur awuk! Nyi aka ya walibab tina gwur yagakuw, wunaam wapakuw, tabwu-kigwura kapakap kapakap gwur gwuradiy tipaar tipaar. Viyamaygwur, wun kap tikinadiwun. Aw wun mwiya mwiyab kap ti maa, aw wunadi Asaay di wunawa tikwanaad. \v 33 “Wun bwutaay watuwadiygwurik kidiy maaj, aw gwur wunawa nakamwiyib tikuw aw gwuradiy mawul kip kwusida-takaan tidakikik. Adiy Godak wukijibir ti maardiy duw taakw gwuraam jawjaay kwur-kidanadiygwurik. Aw gwuradiy mawul kip apawa tikwadiy. Titaay, rakarak ada, aw wun bwutaay kakil-tuwadiy miyawa Satan kidi kupwaam kwurin tidadiy dikidiy ap.” \c 17 \s1 Jisas Godak bas sidid, “Asaay, kita amwugiy mwiy yitaypik tituwkikik minawa aw tayir kidi kupw yitakaminik titil pik.” \p \v 1 Jisas ki maaj wakwusin napakuw, di ata kituw adawur tipaar vikuw, Godak ata wadid, “Asaay, yaakiya, nyi aka bwu tina. Min duw takwak wunaki ap simakakuw, awarab minadi ap simaka-kituwaad. \v 2 “Min bwu tasakwumindiwun miyaw tuw takwaam van tituwkikik, aw wun mwiyir adiy wunadiy tikinadiy duw takwaam mwugiytuwik viyakita mwiy nyanyi nyanyi minawa kwayadakik. \v 3 “Aw akaanaka mwiya maaw duw taakw viyakita mwiy minawa nyanyi nyanyi kwayakidana: Day lakwukwadiy minaam minadimin mwiya mwiyaba God. Aw wunaam ab lakwukwadiy aw min mina wunaam kidi kupwaar wayakimindiwun. \v 4 “Wunaam kidi kupwaar wayakiminik, aw wun duw takwaam mwugiytuwdiy minadi sak wayapiy sidakikik. Aw kita adiy kwurtuwkik kwiyminidiy yawiy adiyka bwutaay kwurkwusituwadiy. \v 5 “Wunadi Asaay, kita amwugiy mwiy yitaypik tituwkikik minawa aw tayir kidi kupw yitakaminik titil pik.” \s1 Jisas Godak bas sidid di Jisas dikidiy kalivadidiy duwak galab kwurdikik. \p \v 6 “Kidiy wunak kwiyminidiy duw taakw adiy minaam laakw maardiy duw takwawa tidaak, wun bwu mwugiytuwdiy minaam lakwudakik. Day minadiy tidalkil, aw min mwugiymindiy wuna kwukib yidakikik. Aw day mina majib lakwu-lakwub tikwanadiy. \v 7 “Kita aka lakwudana adiy wunadiy ap adiy min minab yadiy-adiy. \v 8 “Aw wun kwiytuwdiy aal wunak kwiyminil maaj aw day bwu kwurdana. Day bwu lakwudana aal mwiya mwiyaba wun minab tikuw, dadiwun. Aw day wukijibir tikwanadiy, ‘God di diki Jisasaam kidi kupwaar wayakidid,’ wataay. \p \v 9 “Alik wun daya danik tikuw, minak bas situwadimin aw wun minak adiy minaam laakw maarnadiy duw takwak tikuw maa bas si. Aw wun minak kidiy min mina wunak kwatiya-minidiy duwa danik tikuw, bas situwadimin. Aw day minadiy-adiy. \v 10 “Adiy wunak yakinadiy miyawa duw taakw minadiy-adiy. Aw day nuwukadiy duw takwaam mwugiydakib, wunak gaba maaj sukwukinadiy. \v 11 “Mwiya mwiyab wun kidi kupw ada wapakuw, minak sibin-kinadiwun. Aw kidiy wunak wukijibir tinadiy duw taakw day kip kidi kupwab kwakinadiy. Alik dayaam galab akwur minakil aal wunak kwiyminil apaar, aw kidi kupwa vaal ata dayaam kakilik-ladiy. Atawa kwurmin, aw day mwiya mwiyab mawul nak kwakwadiy an kwata pik. \v 12 “Aw wun dayawa tiytiyatuwdiy sikir wun yarakara galab kwurtuwdiy, aal wunak kwiyminil apaar. Wun yarakara galab kwurtuwalik, alik daya duw nakab maa wunak bwan kway. Aw adi min mina lapa nyig waladi duwada wunak bwan kwiyid. Aw di diki kap tasakwudil jawjaay tidikikik aw aal mina lapa nyigaam rina maaj mwiya mwiyab tilikikik. \v 13 “Wun kidi kupwaam tikuw, kita watuwadiy kidiy maaj aw ki dayak kwiytuwa rakarak tikwana mawul kip dayadiy mawulab rawun kwayalikik. Aw aka wun yakinadiwun minak. \v 14 “Wun bwutaay kwiytuwdiy minaki maaj aw day aal maaj kwurkuw, day wuna pik kapab tinadiy adiy minaam laakw maarnadiy duw takwak. Aw adiy minaam laakw maarnadiy duw taakw dayaam bwu tasakwudanadiy dayadiy mama nib tidakikik. \v 15 “Asaay, wun minak maa bas si adiy minaam lakw adiy minaam laakw maarnadiy duw taakw daya nyidim dayaam nyigil-minkik, aw minak wun bas situwa dayaam yarakara galab kwurminkik, ata dayaam Satan kakilik-dadiy wakuw. \v 16 “Aw wun adiy minaam laakw maarnadiy duw taakw dayakid maa. Atampik wunak wukijibir ti duw taakw ab dayak tinadiy. \v 17 “Dayadiy mawulaam sisuwminik minaki majir, aw day minadi gikim mwiyir tikwadiy. Minaki maaj adiy mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav dayakil mwiya maawa. \v 18 “Tayir min wayaki-minidiwun adiy minaam laakw maardiy duw takwak. Atampik wun adiykw wayakituwadiy adiy minaam laakw maarnadiy duw taakw dayadiy nyidir. \v 19 “Daya danik tikuw, wunaki miyawa sip aka minak kwiytuwa aw mwiyir dayabab atawa minak dayadiy miyawa sip kwiydakik.” \s1 Jisas Godak bas sidid di ababa dikik wukijibir tikidiy duw takwaam mwugiydik mawul nak tidakikik. \p \v 20 “Wun minak dayada sugwiyaan kwurminkik maa wu, aw adiy ginyir wunak wukijibir tikinadiy duw takwaam ab sugwiyaan kwurminkik kidiy duw dayak yarik yidaak wunak. \v 21 “Asaay, dayadiy mawulaam sugwiyaan kwurminkik bas situwadimin mawul nak tidakikik, aw mwiya mwiyab anawa rawun tidakikik ki an nakamwiyib rawun tita pik. Aw day atawa mwiya mwiyab mawul nak tikidana, aw adiy minaam laakw maarkinadiy duw taakw dayaam vikuw, a javik day ata wukijibir tikinadiy min wunaam kidi kupwaar wayakiminidiwun, wakuw. \v 22 “Wun bwu kwiytuwdiy aal wunak tayir kwiyminil apab dayak aw day mwiyir mawul nak tidakikik an tita pik. \v 23 “Aw wun dayadiy mawulaam kwatuwik, aw min wuna mawulaam kwaminik, nyan abab ata mwiya mwiyab mawul nak tikidiyan. Aw mwiyir lakwu-kidanadiwun, adiy minaam laakw maarnadiy duw taakw, min wunaam wayakimindiwun kidi kupwaar. Awarab mwiyir lakwu-kidiy min mawul yikwanadimin adiy wunak wukijibir tikwanadiy duw takwak aal wunak mawul yikwamina pik. \p \v 24 “Asaay, min kidiy duw taakw wunak kwatiya-minidiy, alik wun mawul yituwadiy wunawa nakamwiyib aal kwakituwa tipab kwadakikik, aw mwiyir vidakikik aal wunaki nima ap. Ki ap a wunak kwatiyaminil, aw min wunak mawul yikuw aal bas kidi kupw yitak maarminil sikir. \v 25 “Asaay, min miyawa mwiya viyakit-adimin. Aw mwiya samasama kmidi kupwa kidiy duw taakw minaam samab maa laakw. Aw wun bwutaay lakwutuwadimin. Aw adiy wunak wukijibir tikwanadiy duw taakw day bwu lakwudana min kidi kupwaar wayakiminidiwun. \v 26 “Wun bwutaay mwugiytuwdiy minaam lakwudakik aw wun kip atawada kwurjibir tikituwadiy, aw minaki mawul yiyi tikwana mawul wunak aw mwiyir dayadiy mawulaam ab rawun kwalikikik. Aw wunabab dayadiy mawulaam rawun kwakidiwun.” \c 18 \s1 Day Jisasaam kalakwudaad. \r (Mat 26:47-56; Mak 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Jisas Godak bas san napakuw, di dikidiy kalivadidiy duwawa ata Kitiran bayib sarkuw, aw viyakita mawayawa miy wardaal tamiyaar yidiy. Aw Jisas dikidiy kalivadidiy duwawa ata wuladiy a tamiyaar. \v 2 Talab nyanyi nyanyi Jisas yikwaad a tamiyaar dikidiy kalivadidiy duwawa nakamwiyib. Alik Juwtas, adi Jisasaam kwiykinaad dikidiy mama nib tabaar, di bwu lakwudil a tamiy. \v 3 Alik tikuw, ata adiy yitaypika \it pris\it* awa Parasiy adiy Roma kidiy vay sawdiy duwawa God dikidi wiya kidiy vay sawdiy duw wayakidaak, Juwtas dayaam kwurkuw, ata karaydidiy a Jisasawa dikidiy kalivadidiy duw kwadaal tamiyaar. \it Lam\it* awa tuwaaywa wariya javiwa dayawa nakamwiyib kwurin karaydadiy. \v 4 Aw Jisas di bwu lakwudil adiy dikik yakinadiy miyawa jaav. Alik tikuw, di dayadiy mwutamaar sarin wakwukuw, ata bas sididiy, “Sikadadaad kwaki-gwuraad?” \v 5 “Jisasak, adi Nasarit tipa kidik kwakinadiyan,” wakuw, ata wadaad. \p “Wun-adiwun, adi kwaki-gwuradi duw,” Jisas dayak ata wadidiy. Aw adi Juwtas, dikim dikidiy mama nib tabaam takadi duw, dibab alim tad dayawa rasin nakamwiyib. \v 6 Jisas dayak, “Wun-adiwun,” waan wadik dayak, day ata kwukir kwukir sibinkuw, kupwaam vakirdiy. \v 7 Aw Jisas ata maa bas sididiy, “Sikadadaad kwaki-gwuraad?” Aw dikik wadaad maa, “Jisasak, Nasarit tipa kidik kwaki-nadiyan.” \v 8 Jisas dayak ata wadidiy, “Wun bwu watuwadiygwurik wun di-adiwun waan. Aw li gwur wunak kwaki-nadiygwurik wakuw, wadiy wunadiy kaliva-tuwadiy duw wapagwurik yikwadiy ata.” \v 9 Aw di atawa wadil aw aal kitawa wadil maaj mwiya mwiyab tilikikik! “Wun adiy wunak kwatiya-minidiy duw, wuna samab daya duw nakab maa takayak.” \v 10 Aw Sayman Pita di wariya bag kwasadi wurim vagadik kwaad. Aw di ata adi wariya bag jardid. Jarkuw, di adi Mwiya Yitaypika Pris dikidi yawiy duw diki agika mava waan kitikidil. Adi yawiy duw dikidi si Malkas-ad. \v 11 Aw Jisas Pitaak ata wadid, “Wadi bag sibinin atak kwada tamiyab. Min wukimina ki wunadi Asaay wunak kwurtuwkik tasakwudil kagil min sitipi-kimina wunak ya maarlikik, ay?” \s1 Day Jisasaam kalakwukuw, Anasak kwurin karaydaad. \p \v 12 Adiy vay sawdiy bapa duw aw dayadi yitaypika duwawa adiy Juw dayadiy vay sawdiy duwawa yakuw, ata kalakwukuw, yaav jitakadaad Jisas dikibir tabaam. \v 13 Yaav jitakaan napakuw, day ata kwurkuw, taay Anasak karaydaad. Di Kayapas dikidi nakim-ad. Aw adi nabiy day Kayapas tasakwu-daad di Mwiya Yitaypika Pris tidikikik. \v 14 Tayir Kayapas Jisasak adiy Juw dayadiy yitaypika duwak wadidiy kitawa, “Aal viyakita duw nak kiyakida kidiy miyawa Yisrayil jaka tipa kidiy duw takwa danik tikuw.” \s1 Pita jaab nak waad, “Wun Jisasaam maa laakw.” \r (Mat 26:69-70; Mak 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Simon Pitawa wun an Jisas kwukib yibiran dikim kwurkuw karaydaak. Aw wunaam adi Mwiya Yitaypika Pris bwu lakwu-didiwun. Alik wun Jisasawa mwiyir wuladiwun adi dikidi wiyak tipidadi kabaka yariparib day Jisasaam kwurin kawuladaak. \v 16 Pita di kip kawab tad adi yaripa wiyigawa. Alik wun wakwudiwun maa kawaar. Wakwukuw, aal adi wiyigak van til takwa nyinik ata bas situwil. Bas situwik, li ata “Jaaw akarawul,” walidiwun Pitaam kwurin kawula-tuwkik. \v 17 Aw aal takwa nyan Pitaak ata bas silid, “Min kidi duw dikidiy kalivadidiy duw nak min-adimin, ay?” Pita likik ata wadil, “Wun maa. Suwana.” \v 18 Aw aal gaan nikir samasam tayil. Alik tikuw, adiy yawiy duwawa taakw adiy God dikidiy wiyak vay sawdiy duw yiy takakuw, mala yaam takasawulaan tidiy. Pita ab ata yakuw, dayawa nakamwiyib mala yaam takasawulaan tad diki sipak. \s1 Juw dayadi yitaypika \it pris\it* Jisasak bas sidid diki duw takwak kalivadidiy majik. \r (Mat 26:59-66; Mak 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 Aw adi Mwiya Yitaypika Pris ata Jisasak bas sidid dikidiy kalivadidiy duwawa adiy duw takwak kaliva-kwadidiy javik. \v 20 Aw Jisas dikik ata wadid, “Wun maaj pakwur pakwur akis bwula-kwanadiwun. Wun miyawa duw taakw mwutamaam titaay bwuladiwun. Juw dayadiy gaba maja wiyawa God dikidi wiyaam adiy miyawa Juw duw taakw vagaluwdakib, wun duw takwak pakwur pakwur akis niki jaav niki javik kaliva-kwatuwadiy. \v 21 “Aw agwa javik tikuw wunak bas siminadiwun. Adiy wun kalivatuwik wukidiy duw takwak bas as. Day lakwu-danadiy adiy dayak watuwdiy maaj.” \v 22 Aw Jisas atawa wadik, adiy God dikidi wiyak vay sawdiy duw nak ata yala kaynarakuw, viyapawsakiykuw, ata wadid, “Akaanaka, atawa wakwanadiy Mwiya Yitaypika Prisak? Atawa bwula-wayik!” \v 23 Aw Jisas dikik ata wadid, “Aw li wun bwulatuwa maaj adi Mwiya Yitaypika Prisak saal viyalik, kidiy miyawa duw takwak yarik yiminik wukikwadiy. Aw li wun atawa bwulatuwa maaj rivilik, aw agwa javik tikuw, viyapaw-minadiwun?” \v 24 Aw Jisas atawa wadik, Anas ata wayakidid Kayapasak adi Mwiya Yitaypika Prisak, kip taba yaviwa tidik. \s1 Pita nuwukadiy duw takwak wadidiy maa, “Wun Jisasaam maa laakw.” \r (Mat 26:71-75; Mak 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Pita di kip alib tad takasawulaan a yiyab. Aw nuwukadiy dikiwa nakamwiyib tidiy duw taakw dikik ata bas sidaad, “Min kidi duw dikidiy kalivadidiy duw nak min-adimin, ay?” Aw Pita ata maa wadiy dayak, “Wun maa. Suwana. Wun dikidi kalivadidi duw maa.” \v 26 Aw adi Mwiya Yitaypika Pris dikidi yawiy duw nak, di adi Pita waan taay kitikididi duw dikidi gwalugwa duwad. Aw di Pitaak ata bas sidid, “Aw wun vituwadimin nakamwiyib mawayawa miy wardaal tamiyaam kidi duwawa timinik, ay?” \v 27 Pita ata maa waad, “Wun maa!” Wadik, jayib nak tapwuk ata waad. \s1 Adiy Juw Jisasaam kwurkuw, Paylatak karaydaad Jisasaam \it kotiy\it* ik. \r (Mat 27:1-2,11-14; Mak 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Aw day ata Jisasaam kwurkuw karaydaad, Kayapas wiyaam tidik, a tamiyak yitaypik ridi Roma kidi yitaypika duwak. Aal takwutaakw nalil ganibal. Aw adiy Juw duw maa a diki wiyaar wul, aw aal dayaki \it lo\it* maa wakwana niki jaka tipa kidi duw wiyaar wula-wulak. Aw day diki wiyaar wulak-dana, Nyi aal a dayaki \it lo\it* wak tikuw, akis adi God Juw duw takwaam Nyigildidiy bayaki kikipaat kikik-danaad. \v 29 Alik tikuw, Paylat ata wakwud kawaar. Wakwukuw, ata dayak bas sididiy, “Agwa vaalal kidi duwak wagwura kwurdik?” \v 30 Aw day Paylatak ata wadaad, “Nyan akis dikim kipakip minak kwurin kariyak-banaad, aw li di vaal yi maardik.” \v 31 Aw Paylat dayak ata wadidiy, “Gwur gwura kap dikim kwurkuw, akaray. Gwur gwura dikim \it kotiy\it* in akwur, gwur gwura \it lo\it* waar.” Aw adiy Juw duw dikik ata wadaad, “Aw adiy Roma kidiy yitaypika duw nyanak mayaakw kwu maaduwaam viyasipa-bakik aal yidil valik tikuw.” \v 32 Kil Juw duw atawa kwurdaal aw aal Jisas wadil maaj mwiya mwiyab tilikikik aal dim viyasipa-kidanadi yabik: “Day maap tikinadi miyaam viyasipa-kidanadiwun,” wakuw wadalik. Aw Roma jaka tipa kidiy duw, day duw maap tidiy miyaam viyasipa-kwadadiy, aw Juw duw maa. \v 33 Aw Paylat ata maa diki wiyaar sibinkuw wulaad. Wulakuw, ata maa wasakwudidiy Jisasaam dikik kwurin kawula-dakik. Aw Jisas dikik wuladik, Paylat ata bas sidid, “Min mwiya Juw duw taakw dayadi yitaypika duw-adimin, ay?” \v 34 Aw Jisas dikik ata wadid, “Min kidi gwuradi Roma yitaypika duw, Sisa, kaytika duwak bwulanadimin? Ay min kidi Juw duw taakw kavikwadanadi yitaypika duwa pika duwak wanadimin, ay?” \v 35 Aw Paylat Jisasak ata wadid, “Min wukimina wun Juw duw-adiwun wakuw. Alik atawa waminadiwun, ay? Adiy min minadiy kapa jaka tipa kidiy duwawa yitaypika \it pris\it* adiy wunak minaam kwurkuw kariyanadiy. Agwa vaala yiminil?” \v 36 Aw Jisas ata wadid, “Adi wun van tituwadi tamiy aad kidi kupwaam maa ri. Aw li wun kidi kupwaam van tikik-tuwa, aal adiy wunadiy bapa duw bwunak Juw duwawa wariyak-nadiy adiy wunaam kalakwudaal nyi wunak sugwiyaan kwurik. Aw adi wun van tikwatuwadi tamiy kidi kupwaam maa ri.” \v 37 Paylat Jisasak ata bas sidid, “Aw min yitaypika duw-adimin, ay?” Aw Jisas dikik ata wadid, “Wa wamina maja pik. Wunaki amaay wunaam sapwiylik, kidi kupwaam maak kwadiwun ki yawiyik. A yawiy aal duw takwak kalivaak aal mwiyir mwiyirda tikwana majik. Aw adiy a maaj lakwu-kwanadiy duw taakw day wuna majib wuki-wukib tikwanadiy.” \v 38 Aw Paylat ata maa Jisasak bas sidid, “Aw aal agwa jaaval, aal mwiyir mwiyirda tikwana maaj?” \s1 Paylat yaakiya waad day Jisasaam maap tidi miyaam katadakik. \r (Mat 27:15-31; Mak 15:6-20; Luk 23:13-25) \p Jisasak atawa bas san napakuw, Jisas sibinin wadil majik kavin ti maarkuw, Paylat ata kawaar wakwukuw, adiy Juw duw takwak wakuw, ata wadidiy, “Wun samab kidi duwaam \it kotiy kotiy\it* maaw maaj maa sitakir. \v 39 “Aw aal gwur gwuraki talaba sukw a gwur Juw duw taakw adiy miyawa God Juw duw takwaam Nyigildidiy bayaki kikipata Nyaam wun duw nak \it kalabus\it* kwusidikik wapakwatuwaad. Ata ata, aw jaaw wapaaw kidi gwur Juw duw taakw gwuradi yitaypika duwaam kip yidikikik?” \v 40 Aw day nimadib dikik gaam sikuw, ata wadaad, “Nyan maa wanadiyan dikik, aw nyan Barapas wapaminkik wanadiyan!” Aw Barapas di nuwukadiy duwaam viyasipataay, dayadiy jaav luwkuw kwurdi duw-ad. \c 19 \p \v 1 Paylat ata adiy vay sawdiy duwak wadidiy. Day ata Jisasaam yala wiyaar karaykuw ramiy tidi miy kitika javir viyadaad. \v 2 Dikim viyaan napakuw, ata dikik yitaypika duw dayadiy abwaam takakwadanadiy wapwiy pik balawiy kaytika ramiy til bajigayaar viyatikwurkuw, diki abwaam katatakadaad. Katatakakuw, ata nyikiy nyikiy yitaypika duw kwusuw-kwadanadiy wapwiy kwurkuw, dikim kwusuw-takadaad. \v 3 Atawa dikim mwugiyin napakuw, dikik yikuw, ata wadaad, “Juw dayadi Yitaypika Duw, kip nyi bap van adakw.” Atawa dikik wajibaykuw, ata yala tabaar viyapaw-daad. \v 4 Aw Paylat maa ata kawaar wakwukuw, ata adiy vagaluwdiy miyawa duw takwak wadidiy, “Gwur awuk.” Wun ada gwurak kalakwu-tuwaad. Aw gwur alaakw. Wun dikim yidil vaal samab maa sitakir. \v 5 Alik tikuw, Jisas ata kawaar wakwud abir ramiy til bajigayawa adi wapwiy kwusuw-jibir. Aw day dikim kwusuwtaka-dabir yitaypika duw kaytik tidik rik kwurik. Aw Paylat dayak ata wadidiy, “Av! Kidaanada ya, adi duw.” \v 6 Aw adiy yitaypika \it pris\it* awa God dikidi wiya kidiy vay sawdiy duw Jisasaam vikuw, ata day nimadib wasakwukuw, ata wadiy, “Dikim maap tinadi miyaam akat! Dikim maap tinadi miyaam akat!” Aw Paylat dayak ata wadidiy, “Wun dikim di yidil vaal samab maa sitakir. Alik tikuw, aal gwur gwura yawiya. Gwur gwura karayin dikim maap tinadi miyaam akat!” \v 7 Aw adiy Juw duw taakw ata Paylatak wasakwukuw, wadaad, “Wadi duw di waad, ‘Wun God dikidi Nyan-adiwun,’ waan. Aw di atawa wadilik tikuw, aw nyanaki \it lo\it* di kiyadikik wana. Atawa wadil maaj, aal maa rav.” \v 8 Aw day wadaak, “Jisas di waad di God dikidi Nyan-ad wakuw,” Paylat di mwiya samasam yagaad atawa wadaal maaj wukikuw. \v 9 Paylat di samasam yagakuw, di ata sibinin wulaad maa di diki wiyaar. Wulakuw, di lakwuk Jisas God dikidi Nyan-ad ay maa. Jisasak ata bas sidid, “Min aka tamiyab tikuw, yadimin?” Wakuw, aw Jisas simsim maaj samab maa dikik wu. \v 10 Aw Paylat ata dikik wadid, “Aw min wunak maaj bwul maa, ay? Min maa laakw wun ap tinadiwun minaam kip yiminkikik wakituwa? Awarab wun ap tinadiwun minaam wunadiy vay sawdiy duwak maap tinadi miyaam katadakik wakituwa?” \v 11 Aw Jisas Paylatak ata wadid, “Wa minaam tina ap wunaam niki jaav niki jaav kwurik, aal minak God kwiydil apal. Alik tikuw, aw adi wunaam minak kwurin kariya-nadi duw diki vaal mwiya yitaypik tina mina valim.” \v 12 Aw Paylat atawa Jisas wadil maaj wukikuw, di ata Jisasaam kip yidikikik ran wukid. Aw adiy Juw duw dikik nimadib wasakwukuw, ata wadaad, “Aw li adi ‘Wun yitaypika duw,’ waan wakinadi duw, atampika duw aad Rom yitaypika duw dikidi mama duwad. Aw kidi duw di aal jaav bwu kwurdil tayir. Alik aw li min kidi duw mwugiyminik kip yikik-da, aal min adi Roma yitaypika duw dikidi kapa duw ti maa.” \v 13 Aw Paylat atawa wadaal maaj wukikuw, kawaar Jisasaam kwurin kalakwukuw, ata daan rad maaj wuki-kwanadi duw (\it jas\it*) dikil tikirim, aal kabaka jaab wakwadana tamiyaam. Aw Juw duw taakw dayaki kapa tipa majir sikiy-kwadana “Gapata” waan. \v 14 Ganbab tilik, adi God Juw duw takwaam Nyigildidiy bayaki kikipata Nyaam ata Paylat adiy vagaluwdiy miyawa Juw duw takwak wadidiy, “Kidaanada, gwuradi yitaypika duw!” \v 15 Aw day dikik ata maa wasakwudaad, “Aviyasip! Aviyasip! Dikim maap tinadi miyaam akat!” wakuw wadaad. Aw Paylat dayak ata maa bas sididiy, “Gwur gwuradi yitaypika duwab maap tinadi miyaam katatuwkik? Jaaw wanadiygwurik, ay?” Aw adiy yitaypika \it pris\it* dikik ata wadaad, “Nyanadi yitaypika duw, aad Roma kidi yitaypika duwad. Adaanada, dikida duw nak nyanadi yitaypika duw.” \v 16 Aw Paylat ata kwiydidiy wadaala jaav aw Jisasaam maap tidi miyaam katadakik. Aw adiy vay sawdiy duw ata Jisasaam kwurkuw, karaydaad. \s1 Day Jisasaam katadaad maap tidi miyaam. \r (Mat 27:32-44; Mak 15:21-32; Luk 23:26-43) \p \v 17 Dikim kwurkuw, karaydaak, aw Jisas di diki yatadid adi dikim katakidanadi maap tidi miy. Aw day ata yin aal duw diki abw wakwadana tamiyaar wakwudiy. Aw Juw duw taakw day dayaki kapa tipa majir sikiy-kwadana “Galkata” waan. \v 18 A tamiyaam ata adi maap tidi miyaam katadaad Jisasaam. Katakuw, kupwaam tikiykuw, vatakasuw-daak, tad. A nyab nikibir duw vitiy-abir katadabir maap tibir miyaam. Katakuw, Jisas diki agika agikim tikiydaak, tibir. Aw Jisas birkibir nyidim tad. \v 19 Aw Paylat duw nak tasakwudid ki maaj lapa nyigaam sukwukuw, Jisas dikidi katadaak tididi maap tidi miyaam vatakadik tal. Kitawa: JISAS NASARIT TIPA KIDI DUW, JUW DUW TAAKW DAYADI YITAYPIKA DUW. Atawa sukwudil. \v 20 Aw aal Jisasaam maap tidi miyaam katadaal tamiy sik maa. Juw dayaki tip Jiruwsalimawa walibab ral. Alik samasama Juw duw taakw vidaal aal Paylat dikidi duw lapa nyigaam sukwukuw, Jisas dikidi maap tidi miyaam kaytakadil maaj. Kidiy tipa majir sukwudil: Yipiruw, Latinawa Grik. \v 21 Aal atawa Paylat di wadidi duw sukwudil maaj adiy yitaypika \it pris\it* vikuw, day Paylatak ata wadaad, “Min, ‘Juw duw taakw dayadi yitaypika duw,’ waan sukwu-tikwa. Aw min kitawa asukw, ‘Kidi duw di waad, “Wun Juw duw taakw dayadi yitaypika duw-adiwun,” ’ waan. Atawa asukw.” \v 22 Aw Paylat dayak ata wadidiy, “Aal sukwutuwa maaj, aal bwu sukwutuwa. Kip tikwa.” \v 23 Jisasaam adiy vay sawdiy duw dikim maap tidi miyaam kataan napakuw, vatakasuwkuw, ata dikidiy kwusuwdidiy wapwiy ata am aliy sidadiy day dayab rivin. Dikidi apiyim kwusuwdidi nimadi wapwiy ab kaypwutiy-daad. Aw adi wapwiy maa takasakiy. Di kipa nimaad tad. \v 24 Aw adiy vay sawdiy duw day dayak awarwa awarwa ata titaay wasakiy saladiy, “Nyan dikidi wapwiy kip kaypirikiy-yaay, aw nyan jib kwanadiy kwasadiy kabaak yakitay tayan naynaak adi wapwiy duw nak kwurkwurik.” Aw day atawa kwurdaal ki God diki lapa nyigaam rina maaj mwiya mwiyab tilikikik. \q1 “Day wunadiy wapwiy kwurik am sidadiy. Aw wunadi apiyim kwusuw-tuwadi nimadi wapwiy kwurik day jib kwanadiy kwasadiy kabaak yakitay tayan naydiy.” \m \v 25 Jisas dikidi maap tidi miyawa tidiy adiy di diki amaywa liki nyamwus Maria, Kilapas diki takwawa, Maria Maktala, day-adiy ridiy. \v 26 Aw Jisas diki amaywa wun dikidi mwiya kapa nyan, alim titik, diki amayik ata wadil, “Amaay, wadi nyinawa tinadi duw, wun ada tasakwu-tuwaad nyinadi nyan kaytik tidikikik.” \v 27 Aw ata wunak wadidiwun, “Li wunaki amaay, aw li kita aka minaki amaay kaytik tilikikik kwatiyatuwa likik van timinkikik.” Aw a nyab karayrib ata wun wuna kwurjibir karaytuwik, wunawa wuna wiyab kwaal ya. \s1 Jisas kiyaad. \r (Mat 27:45-46; Mak 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 Jisas atawa waan napakuw, di bwu lakwudil adiy di kwurdidiy miyawa yawiy adiyka bwu ya kwusiyakidiy wakuw. Alik aal God diki lapa nyigaam rina maaj mwiya mwiyab tilikikik tikuw, di ata waad, “Wun guw kikir yasinadiwun,” wakuw. \v 29 Alim vaak nyigiy yidi \it wain\it* guwawa tuwdaak, tal. Aw day vay sawdiy duw riv kitika jaav kwurkuw adi vakaam tidi nyigiy yidi \it wain\it* guwaam buwsikuw, \it yisap\it* wadadi amasuw kitika javim katatakaan napakuw ata kirasisuw-daal Jisas diki dayir. \v 30 Aw Jisas adi guw kikitaan napakuw, ata waad, “Yaakiya, wunadiy yawiy adiyka bwu kwusinadiy.” Atawa wakuw, di makiy gwarikikuw, ata kiyaad. \s1 Jisas kiyakuw, ginyir vay sawdi duw nak Jisas diki wasa yalab viyir viyadid. \p \v 31 Aw adiy Juw ata Paylatak bas sidaad dayak mayaakw kwadik, aw day adiy maap tidiy miyaam katadadiy duwaam dayadiy maan viyatukwiyak yabiyib kiyadakik. A nyi \it Fraide\it* tilila. Alik tikuw, aw day kwasik yidiy adiy dayadiy amwiy kip adiy maap tidiy miyab Sapat nyaam titak, aw aal tikina Sapat aal dayak mwiya yitaypika. \v 32 Aw adiy vay sawdiy duw yikuw, ata abir Jisasawa nakamwiyib viyasipadabir duw ata birkibir maan viyatukwiya-dabir. \v 33 Aw day Jisasaam yakuw dikibir maan viyatukwiyak, aw day vidaal di bwu kiyaad. Alik tikuw, day dikibir maan maa kaytukwiy. \v 34 Aw vay sawdiy duw nak Jisas diki wasa yalab viyir viyadik, jayib nak nyikiywa guw ata wakwud. \v 35 Aw wun wuna, Jon, wun wunabir milaar adiy jaav vituwdiy atawa tidaak. Aw ki sukwutuwil maaj aal mwiya mwiyaba maaj-al. Aw wun sukwutuwil aw gwur wukijibir tigwurkikik. \v 36-37 God diki lapa nyig waal! \q1 “Dikidiy amwiy ap nakab tukwiy maa.” \m Awarab li waal, \q1 “Duw taakw dikim vikidanaad adi viyir viyadadim.” \m Alik tikuw, adiy miyawa jaav diki sipaar yidiy. \s1 Jawsipawa Nikatiymas Jisas dikidi amwiy kardakuw, dipwu kabakim takabirid. \r (Mat 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Aw Jawsip, Aramataya tamiya kidi duwad, di Jisas dikidi kalivadidi duwad. Aw di akis wasapwiy yikwadidiy nuwukadiy duw takwak atawa tikwadalik, aw di adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duwak yagakuw. Aw Jisas kiyaan napadik, Jawsip Paylatak yikuw, bas sidid di Jisas dikidi amwiy kwurik. Aw Paylat, “Min jaaw yin akwur,” wadik, di ata yikuw, kardadid adi maap tidi miyaam tidik. \v 39 Adi tayir gaan Jisasaam vikir yidi duw, Nikadiymas, dibab nakamwiyib Jawsip wukin yad Jisas dikidi amwiy kwulapwuk. Di miy vitiy birkibir kamnyaarir mwugiydadi yaam samasam yaykwadi jaav ab kwurjibir karaydid. Aw adi jaav, aad nimadi yuwiy naagw vata pik yad. \v 40 Aw bir ata Jisas dikidi amwiy kardakuw, adi yaam samasam yayda jaav dikidi amwiyim takakuw, nimadi wapwiy dikidi amwiyim kaygwaygwadi-birid. Akaanaka, atawa kwurkwanadiy Juw duw taakw kiya-kwanadiy duw takwaam dayadiy amwiy kawamiyaam rimsuwik titway. \v 41 Maay nak tal aal Jisasaam maap tidi miyaam katadaal tamiyawa. Aal mawayawa miy wardaal tamiyaam kawamiy nak rad. Tayir dipwu kabakim vadaad. Adi dipwu kabakim ridi kawamiy tayir kiyadiy duw taakw nakab day maa tak. Di kipa kwula kawamiy-ad. \v 42 Aw aal Juw duw taakw dayaki Sapat nyab walibab tililik tikuw, aw adiy kawamiy walibab ridilik, alik Jisas dikidi amwiy alib rimsuw-birid. \c 20 \s1 Day Jisas dikidi amwiy sitakirak yikuw, aw day dim maa vi. \r (Mat 28:1-8; Mak 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 \it Sande\it* tilik mwiya ganbab kip gaan van tilik, Maria Maktala li yaal adi Jisas dikidi amwiyim rimsuw-dadi kawamiyaar. Yikuw, vilil aal dikidi kawamiyak takatipidaal mwiya nima kabaak bwu timilin wakwun ral kapab. \v 2 Atawa vikuw, li ata gipiyal. Sayman Pitawa wunak yakuw ata walibiran, “Kipa duw bwutaay kipa tamiyaar karaydaad nyanadi Yitaypika Duw dikidi amwiy kawamiyaam kwadik. Aw nyan ata ata sitakira-kibanaad?” \v 3 Atawa walil maaj wukikuw, ata an Pita wukin gipibiran Jisas dikidi amwiy kwadidi kawamiyaar. \v 4-5 An nakamwiyib gipitil aw wun Pitaam kakilkuw, wun tayib yikuw, adi dikidi kawamiyaam tidiwun. Tikuw, wun kwakitadataka dikidi kwadidi kawamiyaar kitawur vidiwun. Adi dikidi amwiyim kaygwadidadi wapwiyda vituwid. Aw wun maa wul adi yala dipwu kabakir. \v 6-7 Aw Sayman Pita wuna kwukir yakuw, di aad wulaad adi dipwu kabaka kawamiyaar. Wulakuw, di vididiy adiy wapwiy ridiy. Aw adi tayir Jisas diki abwaam jibirdadi wapwiy yarakara kaydavikuw, kapakap rad. \v 8 Aw wun, adi kawamiyaar taay yadi duw, wunabab kwukir ata adi dipwu kabakir wulakuw, adiy jaav vikuw, wun ata wukijibir tidiwun Jisas bwu rasid. \v 9 Aal nyi nyan samab maa laakw aal God diki lapa nyigaam rilil maaj aal walil Jisas di kiyadiy duw taakw nyidim rikuw di rasikuw, kwakinaad nyi bap van. \v 10 Atawa adiy jaav vikuw, an ata sibinin yibiran maa an anaki kwatil wiyaar. \s1 Jisas ata wakwudil Maria Maktala tipa kil takwak. \r (Mat 28:9-10; Mak 16:9-11) \p \v 11 Aw an adi kawamiy wapakuw sibinin yitik, Maria li sibinin yikuw, adi kawamiy kawaam titaay giraal. Girataay, li ata adi dipwu kabakir kitawur vikir kwakitadaal. \v 12 Vikuw, li vilibir God diki maaj kardadiy duw vitiy ribir aal Jisas dikidi amwiy taay takadadi kawamiyaam wamakawama wapwiy kwusuwtaka. Aw nak tayir Jisas diki abw takadil tamiyawa, nak dikibir maan kwusidadil tamiyawa ribir. \v 13 Aw bir ata bas sibiril, “Nyin agwa javik gira-nanyinik?” Aw li birakik ata walibir, “Kipa duw wunadi Yitaypika Duw dikidi amwiy kwurkuw, kipa tamiyaar karaydaad. Aw wun maa laakw dikidi amwiy takadaal tamiy. Alik giranawun.” \v 14 Aw li atawa wakuw, tipatiyakwukuw, ata vilid Jisas liki kwukim tidik. Aw li samab dim maa vikirakiy. \v 15 Aw Jisas likik ata bas sidil, “Nyin agwa javik titaay gira-nyanyinik? Sikadadaad titaay kwaki-nyinad?” Aw Maria li mawulaar wukil, “Kad mayim yawiy kwurkwanadi duwad,” wakuw. Li ata dikik walid, “Sapakwa duw, aw li min dikidi amwiy kwurkuw karayminid wakuw, min wunak waminik aal takaminil tamiy, aw wun karayik dikidi amwiy.” \v 16 Aw Jisas likik ata “Maria,” wadik, li ata tipatiyakwukuw, dikik ata walid day dayakil Juw duw taakw kapa tipa majir, “Rapanay” waan. Aw aal maaj liki maaw aal Gaba Maja duwa wakwadanaala. \v 17 Aw Jisas likik ata wadil, “Nyin wunaam kaykitijibir ti maa aw wun nyinawa tituwkikik. Aw wun maa nibway war wunadi Asayik diwa kwakir. Aw nyin kita sibinin maay wunadiy kaliva-tuwdiy duwak, adiy kita sikiy-tuwadiy wunadiy nyamwusugwuk. Dayak aw wun wunadi Asayik sibinin warkinadiwun gwurabab gwuradi Asayad. Wunadi Godak gwurabab gwuradi Godad wakuw.” \v 18 Aw Maria Maktala ata sibinin yikuw, Jisas dikidiy kalivadidiy duwak yarik yilidiy, “Wun bwu vituwaad Yitaypika Duw Jisasaam.” Aw adiy dayak walikikik wadidiy miyawa maaj ab ata dayak yarik yilidiy. \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duw daya nyidim wakwukuw, ata tad. \r (Mat 28:16-20; Mak 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Aal \it Sande\it* ab gaan kwusilik, Jisas dikidiy kalivadidiy duw ata nakamwiyib vagaluwdiy wiy nak. Aw day adiy Juw duw taakw dayadiy yitaypika duwak yagakuw, aw aal kwadaal wiy wiyig kwatatipi-dabir. Aw Jisas di yakuw, kip dayadiy nyidim wakwukuw, ata tad. Atawa tikuw, dayak wayapiy sididiy, “Gwuradiy mawul kwusida-takaan ada,” wakuw. \v 20 Atawa waan napakuw, ata simaka-didiy dikibir maap tidi miyaam katadabir tabawa dikim viyir kapira-daal wasa yaal. Aw ata ya dikidiy kalivadidiy duw dayadi Yitaypika Duw Jisas makaam vikuw, lakwukuw kiyakuw rikuw rasidik, day mwiya rakarak samasam tidiy. \v 21 Aw Jisas dayak jaab nakab ata maa wadidiy, “Gwuradiy mawul kwusida-takaan ada. Aw wunadi Asaay wayaki-didiwun diki yawiy kwurtuwkik. Atampik wunabab aka kita wunaki yawiy kwurgwurkik wayaki-tuwadiygwurik.” \v 22 Dayak ata waan napakuw, dayaam ata wuriba sawulakuw, ata wadidiy, “God dikidi Mawul akwur!” \v 23 Di ata wadidiy, “Adiy wakik-gwuradiy duw taakw dayadiy vaal bwu kwusinadiy waan wakigwuradiy duw taakw, God dayadiy vaal yibwiy-kidadiy. Aw adiy wakigwuradiy duw taakw dayadiy vaal maa kwas, kip rinadiy waan, God adiy duw taakw dayadiy vaal yibwiy maa. Kip rikinadiy.” \s1 Jisas maykaar wakwud Tomasak. \p \v 24 Aw adi vitiy kisa nyan wakwadanadi duw, Tomas, Jisas dikidiy kalivadidiy tabatiy maan vitiya duw nak, di maa ri dayawa aal Jisas dayak yaan maak takadil gaan. \v 25 Alik tikuw, nuwukadiy Jisas dikidiy kalivadidiy duw dikik yarik yidaad, “Nyan bwutaay vibanaad nyanadi Yitaypika Duw Jisas.” Aw Tomas dayak ata wadidiy, “Aw li wun adiy dikim maap tidi miyaam tidik katadadiy taab dayadiy kaar vi maarkuw, aw wunadi duwa taab dayaam kwusawul maarkituwa, wun taab aal viyir kapiradaal diki wasa yalaar tipwul kwusawula maarkituwa, aal wun ata gwura majik wukijibir ti maa.” \v 26 Niki \it Sande\it* gaan ata maa vagaluwdiy wiyaam. Aal gaan Tomas ab nakamwiyib rad dayawa. Wiyig kwatatipikuw, aw Jisas ata maa kip wakwukuw dayaki nyidim, ata tad. Tikuw, dayak ata wadidiy, “Gwuradiy mawul kip kwusida-takaan ada.” \v 27 Tomasak ata wadid, “Wunabir tabak av. Minadi taab kidiy yayir katadadiy dayadiy karir akwusawul. Minadi taab akwusawul wunaki viyir kapirasawula-daal wasa yalaar. Samab wunak mawul vitiy katiy ti-wayik. Kip wukijibir ada.” \v 28 Tomas ata Jisasak wadid, “Wunadi Yitaypika Duw. Wunadi God.” \v 29 Aw Jisas dikik ata wadid, “Aw min atawa wunaam vikuw aka wukijibir timina, ay? Aw adiy wunaam dayadiy kapa milaar vi maarkuw wukijibir tikinadiy duw taakw, adiy duw taakw mwiya rakarak tikinadiy.” \s1 Ki lapa nyig liki yawiy maaj. \p \v 30 Jisas kipa java viyakita yawiy dikidiy kalivadidiy duw dayadiy mwutamaam titaay kwurdidiy. Aw ki lapa nyigaam wun maa ababa maaj viyapiryak. \v 31 Aw kidiy jaav sukwutuwadiy aw mwiyir gwur wukijibir tigwurkikik Jisas di God dikidi Tasakwudidi Duwad, God di dikidi Nyanad, wakuw. Aw dikik wukijibir tikigwuralik tikuw, gwur kip nyanyi viyakita mwiy Godawa nakamwiyib kwaya-kinadiygwurik. \c 21 \s1 Jisas dikidiy kalivadidiy duw miyawa gaan simsim kamiy samab kwar maarkuw, Jisas ata sugwiyaan kwurdidiy mwiya samasama kamiy kwurdakik. \p \v 1 Ginyir nyan dikidiy kalivadidiy duw Taypiriyas araam kwadiyan. Kwabaak, jaab nakab ata Jisas maa nyanak wakwud. Di kitawa kwurid nyanak wakwukuw. \v 2 Sayman Pitawa Tomas, adi vitiy kisa nyinwa Nataniyil, Galiliy tamiyaam ril tip Kana tipa kidad, Sipatiy dikibir nyidiywa, nikibir vitiya duwawa Jisas dikidiy kalivadidiy duwawa kidiy duw ab nyan abab nakamwiyib alim kwadiyan. \v 3 Aw Sayman Pita nyanak ata wadidiyan, “Wun nagirir kamiy kwurik yikinadiwun.” Aw nyan ata wabaad, “Nyanabab minawa yakinadiyan.” Ata nyan abab dakuw jabir kwurkuw, ata wakwudiyan gwus kan araar. Aw nyan adi miyawa gaan nyan simsim kamiy samab maa kwar. \v 4 Sira pik ganib nyi wardik, Jisas di mala arawa rasin tad. Aw nyan samab maa dikim vikirakiy. \v 5 Aw di ata nyanak wasakwu-didiyan, “Kapa nyanugw, kamiy kwurnadiygwurik?” Aw nyan dikik ata wabaad, “Samab maa.” \v 6 Aw di nyanak ata wadidiyan, “Wadi gwuradi nagir waal gwuraki jabir mava maka gikir guwaar ayakisakw! Aw gwur kamiy ata kwur-kinadiygwurik.” Aw nyan ata adi nagir yakisakwubaad. Yakisakwubaak, kamiy mwiya samasam adi nagirir wuladiy. Alik nyan mwiyir maa rav jabiraar kawurik kwurbaal. \v 7 Aw wun ata Pitak watuwid, “Nyanadi Yitaypika Duwad kinawul.” Aw Pita di simsim wapwiy maa samab kwusuw diki yawiyik. Atawa watuwil maaj wukikuw, “Di Yitaypika Duw Jisas-ad rasin tinaad mala araam,” wakuw, di yapwur yapwur wapwiy jan napakuw, ata di yapwur yapwur di yabiyib Jisasaam sitakirak tikuw, di ata guwaam sakirakuw, pwiyawulaad. \v 8 Aw nyan Jisas dikidiy kalivadidiy duw nyan adi kamiywa nagir ararib guwaar lagwun kawulakuw, wulaan tabirdiyan. Aw nyan sikaam maa kwu, aal yibwunwa walibab kwadiyan. Kwasa tipakwu ril tamiyaam kwaan nagir yakisakwubaala. \v 9 Aw nyan kawiykuw vibaal yiy sakil sakil nakuw, rilik. Kamiywa nuwukadiy \it bret\it* ab ridiy. \v 10 Aw Jisas nyanak ata wadidiyan, “Nuwukadiy kwurgwuradiy kamiy akaray.” \v 11 Aw Sayman Pita ata jabiraar gipin dakuw, adiy nimadiy kamiywa wapwurukwun ridi nagir lagwudik, wulaan tabirdik, aw adiy kamiy miyawa nasibaal adiyka 153-adiy. Aw day mwiya samasam tidaal ab aw adi nagir samab maa takw. \v 12 Aw Jisas nyanak ata wadidiyan yin kamnaagw kibakikik. Aw nyan abab bwu lakwubaal di nyanadi Yitaypika Duw-ad. Aw nyan yagadiyan dikik bas sisak, “Min mwiya mwiyab min-adimin?” waan. \v 13 Aw Jisas ata yakuw, adiy \it bret\it* kwurkuw, kwatiya-didiyan kibakikik. Adiy kamiy ab ata kwurkuw kwatiya-didiyan. \v 14 Jisas kiyakuw ridik, God kirapitakadik, nyanak diki maak takadil jaab mugwula yaaw aka. \s1 Jamisawa Pita. \p \v 15 Kamnaagw kikwusikuw ribaak, Jisas Sayman Pitak ata bas sidid, “Sayman, Jon dikidi nyan, min wunak kidiy nuwukadiy wunadiy kaliva-tuwadiy duw dayadiy wunak yidanadiy mawulaam minaki wunak yimina mawul dayadiy mawulaam kakilna?” Aw Pita dikik ata wadid, “Ayiy, Yitaypika Duw, aw wun minadi kapa nyan-adiwun.” Aw Jisas dikik ata wadid, “Adiy badiy \it sipsip\it* ak galab kwurtaay, dayak kamnaagw yakwiya-kwanadi duwa pik, atampik minabab ki wunaki maaj adiy wunak wukijibir tikinadiy duw takwak akaliv.” \v 16 Jaab vitiya yay Jisas maa Pitaak bas sidid, “Sayman Pita, Jon dikidi nyan, min mwiyir mawul yiminadiwun?” Aw Pita ata wadid, “Ayiy, Yitaypika Duw, min bwu lakwu-minadiwun wun minadi kapa nyan-adiwun.” Aw Jisas Pitaak ata wadid, “Adi \it sipsip\it* ak galab kwurkwanadi duw kaytik, adiy wunak wukijibir tikinadiy duw takwaam galab akwur.” \v 17 Jaab mugwula yaw ata maa Jisas bas sidid, “Sayman, Jon dikidi nyan, min mwiya wunadi kapa nyan-adimin, ay?” Aw Pita ata ya sarmabap tad aw Jisas dikik jaab mugwula yaw bas sidilik, “Min mwiya wunadi kapa nyan-adimin?” waan. Aw Pita ata Jisasak wadid, “Yitaypika Duw, min ababa jaav miyawa lakwuyaki-minadiy. Aw min lakwu-minadiwun, wun minadi kapa nyan-adiwun.” Aw Jisas dikik ata wadid, “Adi kamnaagw \it sipsip\it* ak yakwiya-kwanadi duw kaytik, adiy wunak wukijibir tikinadiy duw takwak wunaki maaj akaliv. \v 18 “Wun mwiya mwiyab watuwadimin, kip badiy kwamina sikir min minadiy wapwiy kwusuwkuw, min mina yikir mawul warkwamina tamiyab tiytiyaan tikwadimin. Aw ginuir apaan tikimina, min kip minabir taab kwusakwu-minik, nuwukadiy yaav jikuw, ata kwurin karay-kidanadimin aal yikir mawul war maarkimina tamiyaar.” \v 19 Aw Jisas di atawa Pitaak simakak wadila aw day dikim viyasipa-kidanadi yaab. Aw di kiyakuw, duw takwaam sisuwdik, Godak gaba maaj sukwu-kidanalik. Aw Jisas Pitaak ata wadid, “Kip wunadi kalivatuwadi duw tijibir ada.” \s1 Jisasawa Jon. \p \v 20 Pita tipatiyakwukuw, vididiwun birki kwukib yituwik. Wun, adi Jisas dikidi kalivadidi mawul yikwadadi duw-adiwun. Aw wun-adiwun, tayir day Jisasaam viyasip maardaak nibway, dikiwa walibab ridiwun, nyan dikidiy dikidiy kalivadidiy duw nakamwiyib kamnaagw kitaay rikuw, dikik bas situwil, “Sikadadaad minaam minadiy mama nib tabaam takakinaad?” waan. \p \v 21 Aw Pita wunaam vikuw, ata di Jisasak bas sidid, “Yitaypika Duw, agwa jaava kidi duwak yakina?” \v 22 Aw Jisas dikik ata wadid, “Aw li wuna mawul walik di kip nyanyi nyanyi nyi bap van kwadikikik wakituwa aw yin wun kidi kupwaar sibinin yakituwa nyab, aw aal minaki yawiya, ay? Min kip wunadi kalivatuwadi duw ada.” \v 23 Aw ata kipa kipa maajal miyawa adiy Jisas kwukib yadiy duw wadiy wun kiy maa waan. Aw Jisas di wun kiy maa waan maa wu. Aw di kip kitawa waad, “Aw di kip nyanyi nyanyi nyi bap van kwadikikik wakituwa aw yin wun kidi kupwaar sibinin yakituwa nyab, aw aal minaki yawiya, ay?” \v 24 Wun-adiwun, adi Jisas bwuladidi dikidi kalivadidi duw, aw wun wuna kapa milaar vituwdiy adiy miyawa jaav. Vikuw, lapa nyigaam sukwutuwdiy aw gwur lakwu-kinadiygwurik kidiy maaj mwiya mwiyaba maaj-adiy. \s1 Ginya maaja. \p \v 25 Kipa java yawiyadiy Jisas kwurya-didiy. Aw li nyan ababa dikidiy kwurdidiy yawiy maaj sukwukibana nak ata nak ata, aal kipa java lapa nyig kwusi-kinadiy dikidiy yawiy majidanik. Aw wun wukituwa kidi kupwaam rinadiy miyawa duw taakw akis rivik-nadiy a yawiyik.