\id GAL Manambu NT Robin & Marva Farnsworth 19-Jan-2001, Clean-up edit by Ruth Burgett, 8/25/78, Tape 289b \h GALATIYA \toc1 Pol Diki Sukwudil Maaj GALATIYA Tipa Kidiy Kristen Duw Takwak \toc2 GALATIYA \toc3 Galatiya \mt2 Pol Diki Sukwudil Maaj \mt1 GALATIYA \mt2 Tipa Kidiy Kristen Duw Takwak \c 1 \p \v 1 Wun Pol, ki lapa nyig wun gwurak sukwutuwa. Wun Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw-adiwun. Aad kupwa duw maa wunaam tasakw ki yawiy kwurtuwkik. Aw Jisas Kraisawa God, adi Jisasaam kirasid kiyakuw ridik. Bir-abir vitiy kirib ki yawiy kwurtuwkik tasakwu-birdiwun. \v 2 Miyawa wunawa nakamwiyib kwanadiy Kristen gwalugwa duw taakw, dayawa nakamwiyib nyan wayapiy sinadiyan gwurak miyawa adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy miyawa Galatiya tamiya kidiy duw takwak. \v 3 Wun bas situwabir nyanadi Asaay Godawa Yitaypika Duw Jisas Kraisak biriki sukwasukw kwurkwana mawul gwurak kwiybirkik. Kwiykuw, mwugiy-birkik yarakara kwusida-takaan kwagwurkikik. \v 4 Jisas Krais wuki-wukib tikuw nyanadi Asaay diki majib, di yaakiya waad nyanadiy valik kiya-kiyak aw mwiyir nyanaam nyigilik kidiy kidi kupwaam rinadiy kupwaraap sapwurapa niki yaab niki yabik kidiy nyaam. \v 5 Aw God nyanak atawa kwurdilik tikuw, may nyan nyanyi nyanyi dikik gaba maaj sukwunaak. Ayiy, mwiya maaja. \s1 God diki Viyakita Maaj, aal naka. \p \v 6 Wuna mawul pitaan warna gwur Galatiya tamiya kidiy duw takwak. Aw wun gwura tip wapatuwik, gwur jayib nak Godak bwan kwiydiygwur. God vagaruw-didiygwurik sukwasukw tikwana mawul Jisasab kwurgwurkik. Aw kita gwur aka nuwukadiy duw kaliva-kwadanadiy kapaba majib wuki-wukib tinadiygwurik, day, “Kal aal mwiya mwiyaba maaja,” wakuw. \v 7 Aw watuwadiygwurik nikim nikim maaj maa ri aal God diki Jisas Kraisak bwulana Viyakita Majim. Aal gwurak kaliva-baal Viyakita Maaj, akaanaka mwiya maaj likidaana. Aw nuwukadiy duw kip gwuraam jawjaay mwugiy-danadiygwurik. Aw day warapiyik kwurnadiy aal Jisas Kraisak bwulana Viyakita Majim. \v 8 Aw li nyan ay God diki maaj kardadiy duw ab gwurak niki kapaba maaj kalivabaak ki nyan gwurak kalivabaal majim duw taakw nyigilin tidakikik, aw aal wun Godak bas sikituwaad di adi atawa kaliva-kinadi duwaam kajadikik di dikim adi duw vaat kwurdikik nyanyi. \v 9 Nyan ki maaj bwu wabaal aw kita maa aka watuwa. Aw li duw gwurak maaj kalivadaak, aw aal maaj ki nyan gwurak kalivabaal Jisas Kraisak bwula-kwana viyakita majiwa rivriv ti maarlik, aw wun Godak bas sikituwaad di adiy duw dikiwa kajakuw, di dayaam vaat kwiydikik nyanyi nyanyi. \v 10 Aw wun atawa bwulatuwalik, aw gwur wukigwura duw taakw wunak yaakiya wadakikik wun wuki-kwanadiwun? Samab maa. Aw wun God wunak yaakiya wadikikik. Aw gwur wukigwura wun duw taakw wunak, “Kad mwiya viyakita duw-ad,” waan wadakikik mawul yikwanadiwun? Aw li wun atawa tikik-tuwa, aal wun akis Jisas Krais dikidi yawiy duw tikik-nadiwun. \s1 God Polaam tasakwudid dikidi yawiy duw tidikikik. \p \v 11 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun gwurak ki kwasa maaj waaw. Ki tayir wun gwurak kalivatuwil Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj, aal duw dayadiy kapa mawula maaj maa. \v 12 Wun kupwa duwaam aal maaj maa kwar. Duw nakab aal maaj wunak maa kaliv. Aw Jisas Krais di diki simaka-didiwun ki maaj liki mwiya maaw maaj. \v 13 Gwur bwu lakwugwura wuna tayir Juw duw taakw kwakwadana pik kwataay Godak gaba maaj sukwutuwil sukw. Adiy nyaam wun yawiy samasam titaay kwurdiwun adiy Jisas Kraisak wukijibir tidiy God tasakwu-didiy duw takwaam jawjaay kwurik. Aw wun adiy miyawa Kristen duw takwaam miyawa sipakwuyakik titaay kwurdiwun. \v 14 A sikir wun miyawa Juw duw taakw Godak gaba maaj sukwudadi yaab lakwutuwid. Wun wunadiy saduwaam ab kakil-tuwdiy. Aw adiy nyanadiy waraga duw taakw dayadiy yabik wun mwiya mawul samasam yidiwun. Aw wun adiy wunadiy saduw dayaam ab kakil-tuwdiy a javik. \v 15 Aw God diki sukwasukw kwurkwana mawula danik tikuw wunak, aw wuna amaay wunaam sapwiy maaril ab, di bwu tasakwu-didiwun Jisas Krais dikidi diki maaj karaydi duw tituwkikik. Aw ginyir wunak sukwasukw kwurkuw, di wasapwu-didiwun a yawiy kwurtuwkik. \v 16 Aw diki mawul waal di dikidi Nyan wunak simakak aw wun mwiyir dikik bwulana Viyakita Maaj nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwak titaay kaliva-tuwkik tikuw. Aw a sikir wun duw nikik maa bas si wunaam walakwu-dikik ki yawiy kwurkwurik. \v 17 Aw wun Jiruwsalimaar ab maa yi adiy wuna tayir Jisas Krais dikidiy diki maaj karaydiy duwak bas sikir God dikiwa titak. Atawa kwur-yaay, wun Arapiya tamiyaar yidiwun. Yikuw, ginyir ata Damaskas tipaar maa sibinin yadiwun. \v 18 Aw nabiy mugwul yidaak, wun ata Jiruwsalimaar yidiwun aw wun Pitaam lakwuk tikuw. \it Sande\it* vitiy dikiwa wun alim kwatuwibir. \v 19 A sikir wun Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi nyamwus Jamis-ada sitakira-tuwid alim. Aw adiy nuwukadiy Jisas Krais dikidiy diki maaj karaydiy duwaam nakab wun maa sitakir. \v 20 Ki wun sukwutuwa maaj aal mwiya maaja. Wun suwaal maa tak. God di diki ab bwu lakwuda ki maaj aal mwiya mwiyaba maaja. \v 21 Aw ginyir wun ata miyawa Siriyawa Silisiya tamiyaar maa yidiwun. \v 22 Ababa Juwtiya tamiya kidiy bapa Kristen gwalugwa duw taakw day wuna mil mwutamaam van maa ti. Alik day wunaam mwiyir maa laakw. \v 23 Aw day kip nuwukadiy duw taakw dayak yarik kitawa yidaal majida wukin tidaal, “Adi tayir nyanaam titaay jawjaay kwurdi duw kita adaanada. Duw takwak titaay kaliva-bagwunaad Godak gaba maaj sukwudakik adi tayir di sitipik titaay kwurdidi yabik.” \v 24 Alik tikuw, day atawa maaj wukikuw, day Godak wayapiy sidaad, aw wuna Jisas Kraisak wukijibir tituwil mawulak tikuw. \c 2 \s1 Polawa adiy nuwukadiy God diki maaj karaydiy duw day maaj lakatiydiy Pol diki yawiyik. \p \v 1 Nabiy tabatiy maan aliy yidaak, wun ata sibinin maa yidiwun Jiruwsalimaar nakamwiyib Banapas wukin. Wun Taytas ab wunawa nakamwiyib kwurin karaytuwid. \v 2 Aw wun Jiruwsalimaar yituwil aal God di diki simakadilik aw wun alir yituwkikik wadilik tikuw. Alim nyan nyanada kap tikuw a tipa kidiy Kristen duw taakw dayadiy yitaypika duwak wun ata watuwdiy aal wun Jisas Kraisak bwulakwana nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwak kaliva-kwatuwa Viyakita Maaj liki mwiya maaw. Aw wun day aal wun kaliva-kwatuwa majik mawul nak tidakikik, aw aal ginyir kwurik tituwa javik ab mawul nak tidakikik tikuw. Aw wun kwasik yidiwun wunadiy yawiy kipa guwaar yiyak. \v 3 Aw Taytas, adi wunawa alir yidi duw, di Grik daya jaka tipa kidi duw tikuw ab day dim maa wasap diki sip lupwaan tidikikik Juw duw taakw dayadi kwurkwadanadi yaab kaytik. \v 4 Aw nuwukadiy Kristen gwalugwa duw kaytik apap apap tidiy duw ab yadiy. Adiy duw day mwiyir lakwuyakik adi kwakwabanadi mwiya viyakita yaab nakamwiyib rawun Jisas Krais wukin, nyan kugwasakwun tikuw, tayir Mawsis diki \it lo\it* tabaam tibaak. Aw adiy duw day nyanaam mwugiyik aw nyan kip adiy \it lo\it* majib wuki-wukib tibakikik, aw mwiyir adiy \it lo\it* nyanaam van tidakikik tikuw. \v 5 Gwura danik tikuw nyan mwiya maa wadiyan aal Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj liki mwiya mwiyaba maaw maaj warapiy-warapiyik. Alik tikuw, nyan mwiya kwasik yiyaki-yakidiyan gwur nuwukadiy tipa kidiy duw Jisas Kraisak wukijibir tikuw, gwuradiy sipaam lupwagwurkik nyigilin tigwurkikik daya wadaal pik. \v 6 Adiy Kristen gwalugwa duw taakw wakwadadiy duw dayadiy yitaypika duw-adiy wataay, wunaki atawa kaliva-tuwil maaj wukikuw, day yaakiya wadiy wuna kalivatuwa sukwak. Aw li adiy duw yitaypika duw tidiy aal yisadapika jaav wunak tina. Aw miyawa duw Godak adiy rivrivdaan-adiy. Yisuw yisadaan maa ti. \v 7-9 Aw Jamis Pitawa Jon, adiy mwiya bas Jisas Kraisak wukijibir tidiy duw taakw dayadiy yitaypika duw, day mwiyir lakwudaal aal mwiya mwiyab wunadiy yawiyir God samasama nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwaam mwugiydik day Jisas Kraisak wukijibir tidiy. Aw atawa God Pita diki yawiyir mwugiydik, samasama Juw duw taakw Jisas Kraisak wukijibir tidiy. Aw adiy Jiruwsalimaam kwadiy Kristen dayadiy yitaypika duw atawa wunaam lakwukuw, ata day Banapasawa wunaam taab kwurdabiran aw day ata lakwudaal ya God di diki apaar tasakwu-didiwun ki yawiyik tikuw. Jisas Krais dikidi maaj karay duw tituwkikik adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwak aw aal Pitaam tasakwu-dil pik Jisas Krais dikidi maaj karay duw tidikikik Juw duw takwak. Banapasawa wunaam taab kwurin napakuw, ata anawa maaj lakatiydiy nyan abab rivriv yawiy kwur-kinadiyan wakuw, aw an adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw nyidim yawiy kwurtikik. Aw day Juw duw taakw nyidim yawiy kwurik. \v 10 Anak bas sidaal jaav kwurtikik aal adiy dayadiy nyidim saal yikinadiy duw takwak mawul wukitikik. Aw akaanaka aal jaav aal wun bwu yawiy samasam wagawa tan kwurtuwil. \s1 Pol Pita diki yidil vaal simakadil Pitak nuwukadiy Kristen dayadiy mwutamaam. \p \v 11 Aw ginyir Pita Antiyak tipaar varakuw, di kwasa vaal yidil alim. Alik tikuw, wun a tipa kidiy miyawa duw taakw dayadiy mwutamaam kipwu mwutaam yi maaj watuwid. \v 12 Aal Pita yidil vaal, aal kitawaana. Tayib Jamis nuwukadiy duw Antiyak tipaar wayakidik, yidiy. Aw day vidaad Pita di adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy Kristen duw takwawa ran kamnaagw kidik. Aw adiy Juw tipaar yin wardaak, aw Pita ata adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw wapadidiy. Wapakuw, dayawa ginyir samab maa kamnaagw ki. Aw ata adiy Jamis wayaki-didiy Juw duw kitawa wukidiy, miyawa Kristen duw adiy dayadiy sip lupwa-kwadanadiy Mawsis diki \it lo\it* walil pik wakuw. Aw Pita di yagaad dikim vikuw bwula-kidana majik, adiy dayadiy sip lupw maardiy Kristen duwawa kamnaagw kidilik. \v 13 Aw adiy nuwukadiy Juw Kristen duw day Pita diki kwurdil javim vikuw, adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy Kristen duw takwak kajadiy. Aw day viyuw tikala pik vitiy pasirakuw, atawa kwurkuw, day Banapasaam ab liyin kwurdaad daya pik kwurdikik. \v 14 Aw wun atawa vikuw, Pitawa adiy nuwukadiy duw atawa mwiya nikidi yaab kwurdaak adi Jisas Kraisak bwulakwana maaj kaliva-kwanadiy yabim, aw wun Pitaak miyawa duw taakw mwutamaam ata watuwid kitawa, “Min Juw duw-adimin. Aw min adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwawa kwakuw, min Juw duw taakw kwakwadana pik maa kwu. Alik tikuw, aw min ata ata adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwak wasapi-kwanadimin day Juw duw taakw kaytik kwadakikik?” Aw wun atawa watuwid Pitaak. \s1 Juwawa nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw day Jisas Kraisab wukijibir tidaak, God ata nyigil-kidadiy. \p \v 15 Aw wun dayak ata watuwidiy bas nyanadiy amayugw nyanaam sapwiydaak, nyan Juw bapa duw tidiyan, wakuw. Nyan adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw kaytik maa. Adiy duw taakw Juw tasakwu-kwadanadiy vaal yiyi tikwanadiy duw taakw wakuw. \v 16 Aw nyan Juw duw taakw lakwubana aal aw duw taakw kwurkidana aal Mawsis diki \it lo\it* waladiy jaav ab, aw day aal rav maa God diki milaam mwiyir titak. Aw nyan lakwubana aad yabir nakad duw taakw God diki milaam mwiyir titak. Aw day Jisas Kraisak wukijibir tikwadiy. Aw nyanabab Jisas Kraisak wukijibir tidiyan aw mwiyir God tasakwu-dikik diki milaam mwiyir tibakikik. Aw li duw taakw adiy Mawsis diki \it lo\it* waladiy jaav titaay kwurjibira tikidana, aal God dayaam tasakw maa diki milaam mwiyir tidakikik. \v 17 Aw li nyan Juw duw taakw nyanadiy mawul wakuw nyanaam God tasakwu-dikik diki milaam mwiyir tibakikik Jisas Kraisak wukijibir tikuw, aw li nyan ata sitakirak-bana nyan kip vaal yiyi tikwanadiy duw taakw adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kaytik, ata nyan mawulaar wukik-nadiyan Jisas Krais nyanaam mwugiy-didiyan vaal yibakikik way, ay? Samab maa. \v 18 Aw li wun sibinin maa kwurkituwa adiy Mawsis diki \it lo\it* waladiy javim aw mwiyir God diki milaam mwiyir tikuw, aw duw takwak kalivakuw adi yaab wapadakik, aal wun mwiya vaal yiyi tikwanadi duw tikinadiwun. \v 19 Aw wun lakwun tikuw, aal Mawsis diki \it lo\it* samab wunaam mwugiy maa God diki milaam mwiyir tikuw nyanyi nyanyi dikiwa kwayatuwkik. Alik tikuw, wun bwu bwan kwiytuwil aal \it lo\it* wak. Aw wun bwan kwiytuwil, aw wun Jisas Kraisak wukijibir tikuw, wun God diki danik nyanyi nyanyi kwaya-kidiwun. \v 20 Aal aw wun Jisas Krais wukin maap tidi miyaam kiyanapik kiyadiwun. Kiyaan napakuw, aw kita wun wuna kap maa ya wiywakwun kwu. Aw Jisas Krais aad ada wuna mawulaam wulaan rawun kwakwanaad. Aw kita wun kidi wunadi amwiyim wiywakwun kwatuwa, samab maa kwurin kwu wun wuna mawul waladiy jaav. Aw adi wunak mawul samasam yikuw wuna danik kiyadi God dikidi Nyan, wadadiy javida kwurin kwaan dikik wukijibir kwakwanadiwun. \v 21 Wun samab bwan kway maa aal wunak sukwasukw kwurkwana God diki mawulak. Aw li duw taakw God diki milaam mwiyir tikidana, adiy Mawsis diki \it lo\it* waladiy javib wuki-wukib tikuw, aw aal ata agwa javik tikuw Jisas Krais maap tidi miyaam kiyaad? \c 3 \s1 Agwa jaav yitaypik tina, gwuradiy Jisas Kraisak wukijibir tinadiy mawul, ay Mawsis diki \it lo\it*? \p \v 1 Gwur Galatiya tamiya kidiy duw taakw, gwur saal viya-nadiygwurik. Sikadadiy-adiy mwugiy-dadiy gwuradiy mawul jawjaay tidakikik? Nyan bwu lakatiyakin kaliva-badiygwurik Jisas Krais diki maap tidi miyaam kiyadil kiyak. Aw aal gwur ab alim tan gwur gwuradiy kapa milaar vinapik vigwuril miyawa javim. \v 2 Wun ki javida bas sikir gwurak. Ata ata God dikidi Mawul kwurgwurid? Aw gwur adiy miyawa Mawsis diki \it lo\it* waladiy javib wuki-wukib tikuw kwurgwurid, ay? Aw gwur kwurgwurid way aw Jisas Krais diki dikik bwulana Viyakita Majik wukikuw, dikik wukijibir tigwurilik tikuw? \v 3 Ata ata gwur saal viya-nadiygwurik? Gwur taay bas Kristen tigwuril, God dikidi Mawulawa kwagwuralik tikuw. Aw gwur gwuradiy kidi kupwaam kwakigwuradiy nyi kwusikidiy gwur gwuradiy kapa mawul wuki-kwadanadiy sukwaar, gwur gwuradiy sipaam lupwakuw Mawsis diki \it lo\it* walil pik, ay? \v 4 Aw adiy miyawa tayir gwuraam yadiy jaav, aw day kipa guwaar yikidiy, ay? Aw wun mawulaar wukituwa gwur atawa kwurkwurik samab rav maa. \v 5 Aw God dikidi Mawul gwurak kwiykuw, gwuradiy nyidim nimadiy yawiy kwur-kwanaad. Aw di atawa kwurdaal, aw gwur adiy miyawa Mawsis diki \it lo\it* waladiy yawiyib kwurjibir tikwagwuralik tikuw, ay? Awarab gwur Jisas Kraisak bwulana Viyakita Majik wukikuw, wukijibir tikwagwuralik tikuw? Ay maa? \v 6 Aw li gwur wukijibir tikigwura, maaj kika rina ki javik. God diki lapa nyigaam wala Aparamik: \q1 “Aparam di Godak wukijibir tad. Aw di atawa Godak wukijibir tidil mawulak tikuw, God tasakwudid diki milaam mwiyir tidikikik.” \m \v 7 Aw wun gwur yarakara lakwu-gwurkik adiy Godak wukijibir tikwanadiy duw taakw day adiy mwiya mwiyaba Aparam dikidiy waraga duw taakw-adiy. \v 8 Ki maaj God Aparamik wadil, adi dikik wukijibir tidi duwak. Aw kika God diki lapa nyigaam rina. Aal maaj kitawa wana: \q1 “Minaar wun miyawa jaka tipa kidiy miyawa duw takwaam sukwasukw kwur-kituwadiy.” \m Atawa God Aparamik yarik yidid mwiya tayir. Aw ginyir di adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwaam ata tasakwu-kidadiy diki milaam mwiyir tidakikik, aw dikik day wukijibir tidaak. Akaanaka, mwiya Viyakita kidi dikidi Tasakwudidi Duwak bwulana Maaj. \v 9 Aw Aparam Godak wukijibir tidilik tikuw, aw God ata dim sukwasukw kwurdid. Aw kita God sukwasukw kwur-kwadadiy miyawa dikik wukijibir tikwanadiy duw takwaam Aparamim sukwasukw kwurdil pik. \v 10 Aw God diki yaal gira-kwana mawul adiy Mawsis diki \it lo\it* waladiy yabib kwurjibir tikinadiyim tikina aw mwiyir day God diki milaam mwiyir tikir atawa kwurkinadiyim. Ki maaj aal kika God diki lapa nyigaam rina. Li kitawa bwulana: \q1 “God diki yaal girakwana mawul adiy miyawa God diki lapa nyigaam rinadiy miyawa \it lo\it* majib wak maar-kinadiyim tikina.” \m \v 11 Ki maaj aal kika God diki lapa nyigaam rina: \q1 “Aw adiy duw taakw day wukijibir tikwadanalik tikuw, aw God tasakwu-kidadiy diki milaam mwiyir tidakikik, adiy duw taakw adiy nyanyi nyanyi dikiwa nakamwiyib kwayakidiy-adiy.” \m Alik tikuw, nyan lakwubana Mawsis diki \it lo\it* wa danik tikuw duw taakw rav maa God diki milaam mwiyir titak. \v 12 Kidi Godak wukijibir tikwanadi yabiwa adi Mawsis diki \it lo\it* wab wuki-wukib tikwanadi yabiwa mwiya kapaba yaab-ad. Ki \it lo\it* kitawa wala: \q1 “Miyawa duw taakw miyawa God diki \it lo\it* waladiy majib samab sar maarkuw, day yarakara nyanyi nyanyi Godawa kwayakidiy.” \m \v 13 Aw Jisas Krais bwu nyigil-didiyan aal Mawsis diki \it lo\it* tasakwulil God diki yaal girakwana mawulak, a \it lo\it* maaj sarkuw. God diki lapa nyig kitawa wana: \q1 “Adiy maaj tinadi miyaam kata-kwadanadiy vaal yiyi tikwanadiy duw, God diki yaal girakwana mawul dayaam tikwana.” \m Aw nyana danik tikuw, Jisas Krais maap tidi miyaam kiyaad day dim alim katadaak. \v 14 Jisas Krais di atawa kwurdil aw mwiyir God adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwaam sukwasukw kwurdikik, aal Aparamik takadil aban pik mwiya tayir. Awarab Jisas Krais di atawa kwurdil nyana danik, aw nyan wukijibir tibaak, aw God di dikidi Mawul kwiyik-daad nyanak aal takadil aban pik. \s1 Mawsis diki \it lo\it*-awa God takadidiy aban \p \v 15 Kristen gwalugwa duw taakw, kal aal nyana sukw-a. Aw li duw vitiy maaj lakatiykuw nuwukadiy javik, aal lakatiy-kibira jaav maaj lapa nyigaam sukwukuw birkibir sawa, aw aal a maaj duw nakab samab yibwiy maa ginyir. Awarab aal God takadil aban maaj duw nakab samab warapiy-warapiy maa. \v 16 Aw God diki lapa nyig God di Aparam-awa dikidi Waragak aban takadil wakuw. Aal maaj kitawa wana: “dikidi Waragak”. Miyawa dikidiy waragak maa. Ki maaj aal duw takwak maa bwul. Aw adi duwaar nakamwiyak. Adi duw, aad Jisas Krais-ad. \v 17 Wun gwur lakwu-gwurkik ki javim. God di yaakiya wakuw aban aal takadil kip tijibir tijibir tilikikik. Nabiy 430 yidaak, God diki \it lo\it* ata Mawsisak kwiydil. Aw ki \it lo\it* samab Godaam mwugiy-mwugiy aal maa rav ki takadil abanim warapiy-dikik. \v 18 Aw li nyan God diki sukwasukw kwurkwana mawul aw aal \it lo\it* wa danik tikuw kwurik-bana a \it lo\it* wab wukikuw, aal nyan akis kwurik-bana aal sukwasukw kwurkwana mawul Godab, aal di diki Aparamik takadil abanik tikuw. Aw God Aparamik atawa sukwasukw kwurdid, aal di diki takadil abanik tikuw, “Wun mwiya mwiyab kwurkituwa,” wakuw. \v 19 Alik aw agwa javik tikuw God aal \it lo\it* Mawsisak kwiydil? Aal God di miyawa duw takwak vaal liki mwiya maaw miyawa simakadilik tikuw. Alik aal \it lo\it* kwiydil. God tasakwudil a \it lo\it* vaal daya mwiya maaw awarab God diki vaal yikwanadiy duw takwak wariya mawul miyawa duw takwak simaka-likik aw yin Aparam dikidi warag Jisas Krais diki nyab. Aw God aban takadil wadi duwaar miyawa duw takwak sukwasukw kwurik. Aw God diki \it lo\it* duw takwak kwiydil, di dikidiy diki maaj kardadiy duwaar kwiydil. A sikir duw nak, aad Mawsis-ad, di aad duw takwawa God dayadi nyidi duw tad. Di aad Godab a maaj kwurid. \v 20 Awarabab God Aparamik diki aban takadil aal nikidi nyidi duwaar a aban Aparamik maa tak. Di Aparamawa wukin nakamwiyib mil mwutaam awarwa awarwa van titaay bwuladid. \s1 Mawsis diki \it lo\it* liki yawiy \p \v 21 Aw aal God Mawsisak kwiydil \it lo\it* liki maaw kapaba aal God Aparamik takadil abanim, ay? Samab maa. Aw li God \it lo\it* duw takwak kwiyik-da aw mwiyir dayaam mwugiy-likik nyanyi nyanyi di dikiwa nakamwiyib kwayadakik, aal ata mwiyir duw taakw mwugiyik-ladiy mwiyir God diki milaam kwadakikik. \v 22 Aw atampik \it lo\it* maa ti ya. Aw God diki lapa nyig bwulana miyawa duw taakw vaal tabaam tinadiy aw mwiyir God kwiydikik aal tayir aban takadil jaav adiy Jisas Kraisak wukijibir tikinadiyik wakuw. \v 23 Tayir nyan \it lo\it* tabaam tidiyan. \it Kalabus\it* im kwana pik tidiyan aal \it lo\it* nyanaam van tilik. Atawa kwayabaak, aw yin ginyir God diki aban walil pik God sukwasukw kwurik-da Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw takwak. Aw di ata nyigil-didiyan aal \it lo\it* tabaam tibaak. \v 24 Aw aal \it lo\it* nyaaj kaytik nyanaam van tal aw yin Jisas Krais kidi kupwaar dadil nyab. Aw a \it lo\it* atawa kwurlil aw nyanaam kwurin karaykuw Jisas Kraisak dikik wukijibir tibakikik aw God tasakwu-kidadiyan nyan diki milaam mwiyir tibakikik. \v 25 Aw kita aw duw taakw Jisas Kraisak wukijibir tidaal nyi tikuw, aw nyan dikik wukijibir tibaak, aw aal \it lo\it* nyaaj kaytik nyanaam samab maa ya van ti. \v 26 Aw kita gwur Jisas Kraisak wukijibir tigwuralik tikuw, God tasakwu-dadiygwurik di dikidiy kapa nyanugw tigwurkikik ya. \v 27 \it Baptais\it* kwurin napakuw aw mwiyir Jisas Kraisawa nakamwiyib tigwurkikik, gwur ata kwurgwura mawul diki mawula pik. \v 28 Alik tikuw, gwur miyawa mwiya mwiyab Jisas Krais wukin nak tikuw, aw God diki milaam nuwukadiy yitaypik maa ti nuwukadiyim. Juw duw taakw, adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwaam yitaypik maa ti. Day rivrivdaan-adiy. Adiy yawiy kipakip saan kwar maarin yawiy kwur-kwanadiy duw taakw, day yisadapik maa ti adiy yawiy kwurtaay saan kwur-kwanadiyim. Day rivrivdaan-adiy. Aw duw day yitaypik maa ti takwaam. Day rivrivdaan-adiy. Atawa miyawa mwiya mwiyab nak Jisas Krais wukin tikuw, duw nakab taakw nakab samab yitaypik maa ti nuwukadiyim. \v 29 Aw gwur Jisas Krais dikidiy tigwuralik tikuw, aal gwur Aparam dikidiy warag tikwanadiygwurik. Aw God kwiy-kidadiygwurik adiy kwiyik aban takadidiy miyawa jaav. \c 4 \p \v 1 Aw kita wun ki maaj gwurak wakir. Aw duw kiyada, kiyak tikuw, di dikidi nyinik wapwuwap sidaad adiy di dikidiy miyawa jaav dikidiy tidakikik. Aw adi nyan di kip kwasadi nyan tikuw, nikidi duw dikim van tikida, aw di kipa yawiy duw kaytik tikwanaad, aw ginyir adiy miyawa jaav dikidiy tikidanaal ab. \v 2 Aw adi dikidi asaay kiyadi nyan kip kwasa nyan tidik, aw adiy dikidi asaay wapwuwap sididiy duw, adiy miyawa javiwa dikidi nyinik van tidakikik adiy javiwa adi nyinik van tidaak, aw yin adi nyan dikidi asaay wapwuwap sididiy nabiy kwurdik, yaakiya, aal nyab adi nyan ata adiy miyawa jaav kwurdadiy ya dikidiy tidakikik. \v 3 Tayir Jisas Krais kidi kupwaar di maardil nibway, nyan Kristen duw taakw adi nyan kaytik tidiyan. Aw nyan nyanadiy warag daya \it lo\it* tabaam tidiyan. Aw nyan wukidiyan adiy \it lo\it* nyigil-kidanadiyan. Nyigilkuw, mwugiy-kidanadiyan God diki milaam mwiyir tibakikik wataay wukidiyan. \v 4 Aw aal God tasakwudil nyi yalik, God di dikidi kapa Nyan ata wayakidid kidi kupwaar. Aw taakw nak sapwiylid. Di maak kwadil, di Juw duw tad, aal Juw duw taakw kip Mawsis diki \it lo\it* majib wuki-wukib tidaal sikir. \v 5 Aw God atawa kwurdil aw mwiyir dikidi Nyan adiy \it lo\it* tabaam tidiy duw takwaam kugwayaki-dik, aw mwugiyik nyan God dikidiy nyanugw tibakikik. \v 6 Nyanaam simakak aw nyan Juwawa nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw mwiya mwiyab di dikidiy nyanugw-adiyan waan God wayakidid dikidi Mawul nyanadiy mawulaam wulaan rawun kwadikikik. Kidi God dikidi Mawul nyanaam rawun kwakuw, di mwugiy-kwadadiyan apawa Godak, “Asaay, wunadi Asaay,” wataay wabakikik. \v 7 Alik tikuw, gwur abab nakanak samab adiy \it lo\it* tabaam maa ya ti. Aw gwur dikidiy nyanugw tikuw, gwur kwur-kigwuradiy adiy Aparam dikidiy waragak kwiyik aban takadidiy miyawa jaav day gwuradiy-adiy wakuw. \s1 Pol samasam wukid adiy Galasiya tipa kidiy Kristen duw takwak. \p \v 8 Alik tikuw, gwur Galatiya tamiya kidiy duw taakw, gwur samab Godaam lakwun ti maargwuril sikir, wadiy gaba maaj sukwu-kwagwuridiy jaav day samab wiywakwun akis tikwadiy jaav-adiy. Aw adiy suwala jaav day gwuraam van tijibir tidadiygwurik. \v 9 Aw kita gwur Godaam ada lakwu-gwuraad. Aw kitawaan way wakik-nadiwun God gwuraam lakwu-dadiygwurik waan. Alik tikuw, aw gwur agwa javik tikuw maa adiy javik gaba maaj sukwuk mawul yinadiygwurik? \v 10-11 Aw wun gwurak mawul samasam wukinadiwun. Nuwukadiy nyi bap nabiy gwur tasakwu-gwuradiy Godak gaba maaj sukwuk adiy Mawsis diki \it lo\it* tabaam tinadiy Juw duw taakw kwurdanaal pik. Aw adiy gwurak kwurtuwadiy miyawa yawiy adiy kipa guwaar yikidiy way, ay? \v 12-13 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wuna mawul samasam wukikwana gwur aal Mawsis diki \it lo\it* wak bwan kwiygwurkik gwuraam van tilikikik wun diki \it lo\it* wak bwan kwiytuwil pik. Aw kita wun Jisas Kraisak wukijibir tikuw, gwur nuwukadiy jaka tipa kidiy duw kaytik Mawsis diki \it lo\it* wunaam van maa ti. Tayir mwiya bas wun gwurak yatuwil wuna amwiy ap ti maarlik, gwur wunaam galab kwurgwuridiwun. Gwur atawa kwurgwur, wun ata mwiyir rividiwun gwurak God diki Viyakita Maaj kaliva-kalivak. \v 14 A sikir wun saal maa viy gwuradiy milaam. Aw wunaki amwiy kupwaraap tilil ab, aw a jaav maa rav mwugiyik gwur gwuradiy bwan wunak kwiy-kwiyik. Aw gwur maa wunak bwan kway. Aw gwur kip wakaraay kwur-gwurdiwun aw wun God diki maaj kardadi duw awarab Jisas Krais di diki tinapik tituwil. \v 15 A sikir gwur mwiya rakarak tidiygwurik wunawa adiy gwurak kaliva-tuwadiy javik. Aw li gwur lakwukuw li mwiyir wunaam sugwiyaan kwurik-ladiwun yarakara vituwkikik wakuw, a sikir aw li gwur mwiyir rivik-gwura, aw aal wunak gwuradiy mil kaytugwakuw, kwatiyak-gwuradiy wunaam sugwiyaan kwurik. Aw agwa javik tikuw gwuradiy wunak mawul yikwagwuradiy mawul warapiyin tikwanadiy? \v 16 Aw wun gwurak mwiya mwiyaba maaj watuwalik tikuw, aw gwur wukigwura wun gwuradi mama nib-adiwun, ay? \v 17 Adiy gwurak yakwanadiy suwaal maaj kaliva-kwanadiy duw, adiy gwurak niki aban niki aban takak yakwanadiy-adiy aw li day wadana pik Mawsis \it lo\it* tabaam yigwurkikik mwiyir titak God diki milaam. Aw day gwuraam samab sugwiyaan kwar maa. Day gwuraam kajak wunaam. Aw day atawa kwurkwanadiy aw gwur dayadanik viyakita mawul wukikuw, dayadiy majik yarakara wukigwurkik. \v 18 Aw li dayadiy yawiy viyakit tidaak, aw day gwuraam sugwiyaan mwiya mwiyab kwurik mawul yidaak, aal viyakita. Jaaw! Aw li day gwurak yarakara kwurkwanadiy wun gwurawa kwatuwukibada, aal kupwaraapa. Aw wun gwurawa kwur maartuwik ab, atawada kwurkwadiy. \v 19 Wunadiy mawul yituwadiy nyanugw, aal nyan maak kwakir yalaam titaay yip viyadikim, taakw mawul samasam adi nyan yabiyib maak kwadikikik mawul warkwala pik, wunabab atampik mawul samasam warnadiwun gwuradiy mawul Jisas Krais diki mawula pik yabiyib tidakikik. \v 20 Wun gwurak mawul samasam wukinadiwun aw wun wukituwa aal wun gwurawa kita kwakir. Aw wun ata kwakuw, mwiyir lakwuk-tuwadiy gwurak bwula-bwula maaj. Aw kita wun gwurak agwa maaj bwula-kituwa gwuraam sugwiyaan kwurik? Aw wun samab maa lakwun ti. \s1 Aparam dikibir taakw birakibir yawiy maaw \p \v 21 Wun gwurak bas sikir, sikwadadiy-adiy Mawsis diki \it lo\it* tabaam tikir tikinadiy, aw gwur aal \it lo\it* liki maaw maaj mwiyir lakwu-gwuraal, ay? \v 22 God diki lapa nyig kitawa bwulana Aparam di duwa nyidiy vitiy tad wakuw. Dikik yawiy kwuril taakw nak sapwiylid. Aw di diki taakw nak sapwiylid. \v 23 Aw Aparam diki taakw, Sara, gwaaj kwalik, aw biriki yawiy taakw Aka, dikik duwa nyanad dikidi si Yismayil sapwiylid duw taakw dayadiy sukwaar. Aw Sara gwaaj kwakuw, duwa nyanad dikidi si Aysak ata sapwiylid aal God takadil aban walil pik. \v 24-25 Abir vitiya taakw aal abir God nyanadiy waragak takadibir aban pik-abir. God dayak Mawsisaar diki \it lo\it* Saynay nibwukim kwiydil. Arab tamiya kidiy duw taakw Saynay nibwukik “Aka” waan sikiytaka-kwadanaad. Aka kitaan ab li aka adiy \it lo\it* tabaam tinadiy bapa duw taakw kaytik tina. Aw dayadi maaw tip, kidi kupwaam rinadi tip, aad Jiruwsalim-ad. Aw day \it lo\it* majib wuki-wukib tikuw, \it lo\it* tabaam tikwanadiy, mawul wukitaay God diki milaam mwiyir tikir. Aw adiy Juw day atawa kwurtaay, day a yawiy taakw, Aka, likidiy mwiya waraga duw taakw kaytik-adiy. \v 26 Aw nyan, adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw taakw, nyanadi mwiya maaw tip, aad adi adawur tipaam God yitakadidi tip, sikiy-kwabanaad Kwula Jiruwsalim-ad. Adiy miyawa adi tipaam kwakinadiy duw taakw, day \it lo\it* tabaam ti maa. Aw Jisas Krais bwu nyigil-didiyan. Aw Aparam diki mwiya taakw, Sara, li adi tipa pika. \v 27 Aw God diki lapa nyig kitawa bwulana kidi kwula tip Jiruwsalimak: \q1 “Nyin, aal gwaaj kwana taakw, rakarak titaay nimadib gaam as. Nyin, aal samab nyan sapwiy kagil kwar maarkwana taakw, nyin aal taakw likidi laan wapadil niki takwawa nyigbay kwakir, nyin samasama nyanugw tikinanyin. Aal di dikiwa kwakwana yawiy takwaam kakil-kinyina. Alik tikuw, nyin mwiya mwiyab rakarak ada.” \m \v 28 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, tayir God Aparamik aban takakuw, diki taakw Sara Aysak sapwiylid. Atampik, God takadil aban walil pik, gwur bwu God dikidiy nyanugw tinadiygwurik. \v 29 Tayir Yismayil, adi yawiy taakw likidi duw taakw dayadiy sukwaar sapwiylidi nyan, di adi Aparam diki mwiya taakw God dikidi Mawul diki apaar sapwiylidi nyan Aysakaam jawjaay kwurdid. Aw atampik adiy Mawsis diki \it lo\it* tabaam tinadiy duw taakw, atawa nyanaam, aal God dikidi Mawul mwugiydik God dikidiy nyanugw tinadiy duw takwaam, jawjaay kwur-kwadanadiyan. \v 30 God diki lapa nyig kitawa wana: \q1 “God Aparamik wadid, ‘Wa minaki yawiy takwawa likidi nyan wayakiminik, yikwabir. Wadi yawiy taakw likidi nyan wadiy minadiy jaav wadi min minaki taakw likidi nyinwa kaj maa.’” \m \v 31 Aw wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, nyan aal yawiy taakw likidi nyan kaytik maa. Aw nyan Aparam diki taakw likidi nyan kaytik-adiyan. \c 5 \s1 God nyigil-didiyan Mawsis diki \it lo\it* tabaam tibaak. \p \v 1 Aw Jisas Krais nyanaam Mawsis diki \it lo\it* tabaam tibaak nyigilkuw, di nyan likik sibinin maa yiyak kwasik yinaad. Alik tikuw, samab sibinin aal \it lo\it* tabaam tikir yitikwa. Yikuw, adiy li kwurgwurkik waladiy jaav kwurik. God diki milaam mwiyir tigwurkikik. \v 2 Ki majik awuk wun Pol wakituwalik gwurak. Aw li gwur sip kwiygwur wadiy duwak, aw day gwuradiy sip lupwa-lupwak, aal gwur gwur-adiygwur aal \it lo\it* waladi yaab-ad kwurgwuraad aw mwiyir God diki milaam mwiyir titak tikuw. Aw Jisas Krais di rav maa gwuraam sugwiyaan kwurkwurik. \v 3 Wun gwur yarakara lakwuyaki-gwurkik ki maaj. Adiy duw dayadiy sip lupwadakik nuwukadiy duwak mayaakw kwakwanadiy aw mwiyir God diki milaam mwiyir titak, aal day adiy miyawa Mawsis diki \it lo\it* waladiy javib wuki-wukib tikwadiy. \v 4 Gwur, aal Mawsis diki \it lo\it* majib wuki-wukib tinadiy duw taakw aw mwiyir God diki milaam mwiyir titak, gwur bwu gwur gwura kap Jisas Kraisak kaja-nadiygwurik. Awarab gwur bwu wapagwura aal God diki sukwasukw gwurak kwurkwana mawul. \v 5 Aw nyan atawa maa. Aw nyan Godak wukijibir tikuw, lakwubana God tasakwu-kidadiyan di diki milaam mwiyir tibakikik wakuw. God dikidi Mawul atawa wukijibir tibakikik nyanadiy mawulaam sisuw-kwadadiyan. \v 6 Aw Jisas Krais wukin mwiya mwiyab nak tikuw, aw li day nyanadiy sip lupwadaak awarabab nyanadiy sip lupw maardaak ab, aal yitaypika jaav maa. Aw mwiya yitaypika jaav, aal Jisas Kraisak wukijibir tikuw aw nyanadiy wukijibir tikwabanadiy mawul sisuwdaak, Godawa nuwukadiy duw takwak mawul yikibanaal. Akaanaka, mwiya yitaypika jaav. \v 7 Tayir gwur mwiya yarakara kwadiygwur, God diki Jisas Kraisak bwulal mwiya mwiyaba majik wukijibir tikuw. Aw nuwukadiy duw yakuw, day gwuradi God diki mwiyir tikwana majib wuki-wukib tikwagwurdi yabim takatipi-daad, ay? Aw day Mawsis diki \it lo\it* tabaam liy-dadiygwur, “Gwur gwuradiy sipaam alupw Mawsis diki \it lo\it* walil pik,” wakuw. \v 8 Aw God mwugiy-kwadadiygwur diki majib wuki-gwurkik. Alik tikuw, adiy gwuraam gwiyupw kwurkwanadiy duw dayadiy wasapwiy-kwadanadiy maaj, adiy God dayak kwiydidiy maaj maa. \v 9 Aal kwasa mwiya yay viyapwiya-dakib miyawa kwiyaar yikit akititaay, miyawa kwiya kamiy kwiya bwal saal kwurkwala pik, atampik adi duwaar nak bwunak mwugiy-kidadiygwurik miyawa saal viya-gwurkik. \v 10 Aw wun wukijibir tikwanadiwun Yitaypika Duw Jisas Krais di mwugiy-kidadiygwur kidiy javik mawulaar wuki-gwurkik maa wuna pik. Awarab wun lakwutuwa adi gwuraam titaay jawjaay kaliva-kwanadi duw, aw li di mwiya yitaypika duw tinaad ab, God vaat kwiykidaad diki kupwarapa yawiyik. \v 11 Nuwukadiy duw taakw kitawa bwulabagwu-kwanadiy aw wun duwak kaliva-kwatuwadiy dayadiy sip lupwadakik. Aw li wun atawa kwurtuwik, aw day agwa javik tikuw wunaam jawjaay kwurkwadanadiwun? Aw li wun atawa kalivak-tuwa, aal day akis jawjaay kwurik-danadiwun. Aw wun Jisas Krais maap tidi miyaam kiyadilik tikuw, kaliva-kwatuwalik tikuw, alik day pitaan warkwanadiy. \v 12 Aw wun mawulaar wukituwa wadiy gwuraam titaay jawjaay kaliva-kwanadiy duw gwur Kristen duw takwawa kwa-yaay, day gwuraam miyawa kajaan tidakikik. \v 13 Kristen gwalugwa duw taakw, God di maa wanaad Mawsis diki \it lo\it* gwuraam van titak. Gwur aal gwuraam van til \it lo\it* wapakuw, gwuradiy mawul wardaba niki vaal niki valik yikir. Awarabab gwuradiy mawul nuwukadiy duw takwak yikuw, gwur gwurak awarwa awarwa sugwiyaan kwur-kinadiygwur. \v 14 Aw aal Mawsis dikidiy miyawa \it lo\it* daya mwiya maaw aal kitawaana: \q1 “Gwur gwuradiy kapa sipak mawul yikwagwura pik, aw atampik adiy gwurawa walibab kwanadiy duw takwak ab mawul ay.” \m \v 15 Aw li gwur sapiy \it animal\it* kaytik kwurtaay, awarwa awarwa titaay wariya-kigwura, aal gwur gwuraam jawjaay kwur-kinadiygwurik. \s1 God dikidi Mawulawa duw taakw dayadiy mawul \p \v 16 Wun gwurak ki maaj watuwa kip gwuradiy sip akwiy God dikidi Mawul simaka-kwaad yarakara kwakigwuradi yaab. Atawa kwurkuw, gwur gwuradiy mawul warkwadanadiy javik wuki-tikwa. \v 17 Aw duw taakw dayaki mawul aal mwiya kapaba God dikidi Mawulawa. Adiy God dikidi Mawul kwurik wakwadadiy jaav, adiy duw taakw dayaki mawul kwurik wakwa-ladiy javiwa kapab tikwanadiy. Alik tikuw, bir mama nib kaytik-abir. Atawa titaay, God dikidi Mawulawa nyana vaal yiyi tikwana mawul nyanaam nyanyi nyanyi awarwa awarwa wariya-kwanabir nyanaam liy-kwanabir nyan bir birikidiy mawul wabiradiy jaav kwurbakik. \v 18 Aw li God dikidi Mawul gwuraam val kwurkwanaad, gwur Mawsis diki \it lo\it* tabaam maa ti. \v 19-21 Adiy duw taakw dayadiy vaal yiyi tikwanadiy mawul kwurik wakwadanadiy jaav adiy kidiykaan adiyka: \q1 duw nikidi duw diki takwaam vaal yan, \q1 taakw niki taakw likidi duwawa vaal yan, \q1 aw duw taakw kipa yabim vaal yiyi yan, \q1 aw day bwal as kaytik atawa kwurkwanadiy duw taakw dayadiy milaam ab, \q1 aw day adiy miya kayikak gaba maaj sukwukwanadiy, \q1 aw day nuwukadiy duw takwaam yanuwur viyasipa-kwanadiy, \q1 aw day nuwukadiy duw takwak mama nib titaay, \q1 aw day nuwukadiy duw takwak awarwa awarwa wapasakiy salaan, \q1 aw day dayadiy mawulaar wasupw-supwaan, \q1 aw dayadiy mawulaam yiy kaytik kuwkuw nataay, rikwana wariya-wariya mawul, \q1 aw day daya kapa sipa danik mawul samasam wukitaay, \q1 aw day kapakap kajataay tikwanadiy adiy dayawa mawul rivriv ti maarkwanadiywa day daya pik wuki-kwanadiy duw takwawa vagaruwik, \q1 aw day adiy nuwukadiy duw taakw kwurkwadanadiy jaav aw dayabab kwurik mawul samasam wukikwanadiy, \q1 aw day adiy ap tikwanadiy guw samasam kitaay, duw tikwul-kwanadiy, \q1 aw day nimadiy bayaki kikipaat kitaay, mwugiytaay, day kupwarapa jaav kwurkwanadiy. \m Ayiy, adiy vaal yiyi tikwanadiy mawul wartaay, day duw takwaam mwugiy-kwadanadiy atampika vaal kwurkwurik. Aw wun watuwadiygwurik aal tayir watuwil pik, aw adiy atampika jaav kwurkwanadiy duw taakw, day samab rav maa nyigilin tikuw God dikidi gwalugwur wulawulak. \v 22-23 Aw li God dikidi Mawul nyanaam van tikwada, aal di kidiy jaav kwurbakik nyanadiy mawulaam sisuw-kwadadiyan: \q1 nyan mawul samasam yikinadiyan Godawa miyawa duw takwak, \q1 aw nyan mwiya mwiyab rakarak tikinadiyan, \q1 aw nyanadiy mawul kip kwusida-takaan tikinadiy, \q1 aw nyan nuwukadiy duw taakw dayadiy sukwak yabiyib yaal gir maa, \q1 aw nyan rikarik nuwukadiy duw takwak kwurkinadiyan, \q1 aw nyan viyakita javida nuwukadiy duw takwak kwurkinadiyan, \q1 aw nyan adiy wakibanadiy jaav adiy nyan kwurkibanadiy, suwaal taka maarin, \q1 aw nyan kwusida-takaan tikina mawul kwurkinadiyan, \q1 aw nyan nyanadiy kapa mawulak yarakara van tikinadiyan. \m Aw li nyan atampika jaav kwurkibana, Mawsis diki \it lo\it* nyanak samab rav maa maaj wawak. \v 24 Adiy miyawa Jisas Krais dikidiy tinadiy duw taakw, day bwu dayaki jaba mawul wapadaal, aal adiy kupwarapa jaav kwurik wukilal. Aw day dayaki jaba vaal yiyi tikwaal mawul Jisas Krais kiyadidi maap tidi miyaam dayaam katanapik katadaal, aw mwiyir alim kiyalikik tikuw. \v 25 Aw li nyan kita God dikidi Mawuladikanir kwanadiyan wakuw, aal nyan dikik miyawa mayaakw kwabaak, nyanadiy miyawa sukwaam van tikwaad. \v 26 Aw saal viyana pik sakwar sakwar tibaba. Aw nyan nuwukadiy duw takwaam mwugiy-baba dayadiy mawul yaal giradakik. Awarab nyan mawulaar wasupw supwa-baba nuwukadiy duw takwak. \c 6 \s1 Gwur gwurak awarwa awarwa sugwiyaan adiy gwuradiy nyidim warkinadiy valim akwur. \p \v 1 Kristen gwalugwa duw taakw, aw li gwuradiy duw ay taakw vigwurik vaal yidaak, aw gwur, aal God dikidi Mawul van tikwadadiy duw taakw, kwusida-takaan tikwana mawulawa yarakara adiy vaal yinadiyim dayadiy vaal alakatiy adiy duw ay taakw viyakit tidakikik. Aw gwurakil yarakara, ata Satan maa gwuraam ab sisuwik-dadiygwurik vaal yigwurkikik. \v 2 Gwur gwurak awarwa awarwa sugwiyaan adiy gwuradiy nyidim warkinadiy valim akwur. Aw gwur atawa kwurkigwura, aal gwur Jisas Krais diki majib wuki-wukib tikigwuraala. \v 3 Aw li yisadapika duw kitawa wukikuw, di mwiya yitaypika duw tikuw aw vaal dikim akis yakwanadiy waan, aw di atawa wukikuw, di dikik gwiyip kwurkwadaala. \v 4 Miyawa duw taakw day daya kapa yawiy kwurkwadiy. Aw ata day dayadiy kapa mawulaar dayadiy yawiyik kwurkitaan vikwadiy. Atawa kwurkuw, ata day sakwar sakwar tikinadiy day dayadiy kapa yawiyik tikuw, aw nuwukadiy duw taakw dayadiyik maa. \v 5 Atawa kwurtaay, ababa duw taakw kapakap kapakap day dayadiy kapa yawiy dayadiy vaat kwurkwadiy. \v 6 Adiy Jisas Krais diki maaj kaliva-kwanadiy duw dayadiy maaj kwurkinadiy duw taakw, awarab day adiy kaliva-kwanadiy duwak dayadiy viyakita jaav am sikuw, kwiykwadiy dayak. \v 7-8 Samab gwur gwurak gwiyupw kwur-wayik. Aw gwur samab maa rav Godaam wajibay-wajibayik. Aw adi mayim kwadiy jaav sikwanadi duw kaytik, aw di atampika mwiy ab aal maa kwurkida, aw adiy vaal yiyi tikwanadiy duw taakw, adiy day dayadiy mawul kwurik warkwadanadiy jaav kwurtaay, aw God wakwadadiy jaav kwar maartaay, aw God tasakwu-kidadiy dikiwa kajakuw, kapab tidakikik, aw day jawjaay nyanyi nyanyi kwurdakik. Aw adiy God dikidi Mawul wadadiy viyakita javida kwurkinadiy duw taakw, God dikidi Mawul mwugiy-kidadiy day Godawa nakamwiyib nyanyi nyanyi kwayadakik. \v 9 Samab sip sakwiy-tikwa viyakita javida kwurkwurik. Aw li nyanadiy sip sakwiy maarkidiy aw kip viyakit viyakita yawiyda kwurjibir kwur-kidiyan, yaakiya, adiy yawiy mwiy samasam rikidiy. \v 10 Alik tikuw, aw nyan rivinadiyan wakuw, aal jaaw nyan miyawa duw takwak viyakit kwurnaak. Aw aal mwiya viyakita jaav-a viyakit kwurkwurik nyan nyanadiy God dikidi gwalugwa kidiy duw takwak. \s1 Gwur yarakara ada. \p \v 11 Aw gwur kidiy wakwusi-kituwadiy wun wuna kapa tabaar sukwu-tuwadiy maaj dayadiy nimadiy jibaam av. \v 12 Wadiy gwurak titaay wasapi-nadiy duw gwuradiy sip lupwagwurkik, aal day viyakit Juw dayadiy milaam tikir, alik atawa kwurdanaala. Aw aal kipa jaav-a gwur gwuradiy sipaam lupwa-lupwak. Aw Jisas Krais di nyanadiy valik tikuw kiyaad. Aw aal rivina Godak nyanaam nyigil-nyigilik. Aw aal yitaypika jaav-a. Aw ata adiy Juw duw taakw pitaan dayak warik-nadiy wakuw, aw day mawul yinadiy dayak Juw duw taakw viyakita mawul wukikuw, dayaam jawjaay kwar maardakik. Alik tikuw, day atawa jawjaay kaliva-kwanadiy gwurak. \v 13 Aw adiy day dayadiy sip bwu lupwadadiy duw, day akis ababa Mawsis diki \it lo\it* wakwaladiy majib wuki-wukib tikwanadiy. Aw day kip gwuradiy sip lupwak kwurkwanadiy aw day mwiyir miyawa Juw duw takwak yarik yikir gwur dayadiy majib wuki-wukib tinadiygwurik waan day sakwar sakwar tikuw a javik. \v 14 Aw wun wunak aal nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais maap tidi miyaam kiyadil kiy, aal mwiya yitaypika jaav. Wun miyawa duw takwak aal javik sakwar sakwar titaay, bwulabagwu-kituwadiy. Aw Jisas Krais tidi miyaam kiyadilik tikuw, wun kiyanadi duw kaytik adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kwurik mawul yikwadanadiy javik tikwanadiwun. Aw adiy jaav wunaam lagwu-lagw day samab maa rav. \v 15 Aw li duw bwu diki sip lupwadil aw di simakak di God dikid-ad waan wakir, awarabab di diki sip lupwa maarkuw, aal mwiy yitaypika jaav maa. Aw mwiya yitaypika jaav, aal aw nyan kita God dikidi gwalugwum tibanalik, aw nyan aka bwu kwula mawulawa tikwanadiy duw taakw tikwanadiyan ya. \v 16 Wun Godak bas situwaad sukwasukw kwurkuw, kwusida-takaan tikwana mawul gwurak kwiydikik, gwur aal miyawa tamiyaam kwusida-takaan tikwanadiy mawulawa kwanadiy duw takwak. Wun adiy miyawa God dikidiy tinadiy duw takwadanik tikuw wun ki javik bas sinadiwun. \v 17 Aw wun Jisas Krais dikidi yawiy duw tituwalik tikuw, wunaam duw bwutaay viya-dadiwun. Aw kita wunadiy sipaam tinadiy kaar simakadana Jisas Krais dikidi yawiy duw-adiwun wakuw. Atawa tikuw, wun maa wanadiwun duw taakw wuna majik lakw wawak day wun mwiyir Jisas Krais diki maaj karaykwanadi duw maa, waan. \v 18 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak bas situwaad gwurak diki sukwasukw tikwana mawul kwiydikik. Aw li gwurawa nakamwiyib rawun kwayalikik tikuw. Mwiya maaja.