\id COL Manambu NT Robin & Marva Farnsworth 19-Jan-2001,Clean-up edit by Ruth Burgett, 9/14/78, Tape 958a \h KALASAY \toc1 Pol Diki Sukwudil Maaj KALASAY Tipa Kidiy Kristen Duw Takwak \toc2 KALASAY \toc3 Kalasay \mt2 Pol Diki Sukwudil Maaj \mt1 KALASAY \mt2 Tipa Kidiy Kristen Duw Takwak \c 1 \p \v 1-2 Wun Pol-adiwun. God tasakwu-didiwun Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw tituwkikik. Wunawa nyanadi Kristen gwalugwa duw Timotiy-awa, an ki lapa nyig gwurak sukwuta. Gwur Kalasay tipa kidiy duw takwak, gwur God dikidiy-adiy, gwur anadiy Kristen gwalugwa duw taakw tinadiy-adiy, gwur Jisas Krais wukin nakamwiyib tinadiyik. An nyanadi Asaay Godak bas sinabiran aw mwiyir di dikibir sukwasukw kwurkwana mawulawa diki kwusida-takaan tikwana mawul gwurak kwiydikik. \s1 Pol Godak wayapiy sidid adiy Kalasay tipa kidiy Kristen duw takwak. \p \v 3-4 An bwu wukitil aw gwur Jisas Kraisak wukijibir tigwuralik aw gwur God dikidiy duw takwak mawul yikwagwural maaj. Alik tikuw, an Godak bas sitakikib, ata an God, adi nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi Asaay, dikik wayapiy sikwanabiran gwurak tikuw. \v 5 Tayir God diki Viyakita Maaj bas gwurak yalik, gwur liki maaw lakwukuw, gwur mawul yan rakarakawa kavin kwanadiygwur adiy God gwurak kwulapwu-didiy viyakita jaav kwurkwurik, ginyir adawur tipaar wulakuw. Alik tikuw, gwur Jisas Kraisak wukijibir tikuw, alik gwuradiy mawul God dikidiy duw takwak yikwanadiy. \v 6 Gwur taay God diki Viyakita Maaj wukikuw, gwur lakwugwuril God sukwasukw kwurkwanaad duw takwak. God diki sukwasukw kwurkwana mawulak wukikuw, liki maaw lakwukuw, God diki Viyakita Maaj mwiy ridiy gwuradiy nyidim. Atampik kidi kupw miyawa tamiyaam, duw taakw God diki Viyakita Maaj wukikuw, a maaj dayaam sukwasukw kwurkwanadiy. \v 7 Yipaparas anabir mawul yibiradi duw, kidiy jaav kaliva-didiygwurik. Di anawa yawiy kwurkwanaad Godak. Di nyanyi viyakita yawiy nyana danik tikuw Jisas Kraisak kwurkwanaad. \v 8 An wukitil God dikidi Mawul gwuraam mwugiydik, gwuradiy mawul nuwukadiy duw takwak yikwanadiy. Yipaparas anak atawa yarik yidibiran. \v 9 A jaav wukikuw, an nyanyi Godak bas sikwanabiran gwura danik tikuw. An Godak bas sikwanabiran God dikidi Mawul gwurak sugwiyaan kwurdik, ababa kwurgwurkik wadidiy jaav adiy jaav lakwu-kigwuradiy. \v 10 Adiy jaav lakwukuw, adiy jaav ata kwur-kigwuradiy. Gwur yarakara kwakuw, God kwurgwurkik wadidiy yawiy kwur-kigwuradiy aw mwiyir di rakarak tikir gwurak. Aw alik gwur niki viyakita yawiy niki viyakita yawiy ata kwur-kigwuradiy. Gwur ata Godaam lakwun lakwun lakwu-kigwuraad. \v 11 Gwur atawa kwurkuw, an Godak bas sitaad aw di ata ap gwurak kwiydikik dikidi mwiya nimadi apaar. Di atawa kwurdik, aw gwur ata kip apawa tijibir tikigwura adiy gwuraam yakinadiy kupwarapa jaav dayadiy nyidim ab rakarakawa. \v 12 God di bwutaay gwuraam yarakara mwugiydik, di tasakwu-didiygwur gwur yarakara tigwurkikik dikidiy duw takwak kwulapwudidi kariyaan tikwadadi tipaar wula-wulak. Alik tikuw, gwur rakarak tikuw, wayapiy as God nyanadi Asayik. \v 13 Nyan Satan diki tabaam tibaak, God ata nyigil-didiyan diki mawul yiladi Nyan diki tabaam tibakikik. \v 14 God dikidi Nyan nyanadiy valik kiyakuw, yapiy-didiyan Satan diki tabaam tibaak. Di atawa kwurkuw, nyanadiy vaal yibwiy-didiy. \s1 Jisas Krais di mwiya yitaypik miyawa duw takwawa javim tikwanaad. \p \v 15-16 Nyan kidi kupwaam kwakuw, Godaam akis vikwabanaad. Aw dikidi Nyan nyanak simaka-dadiyan adi marin tikwanadi God diki maaw. God dikidi Nyinir ababa adawur tipawa kidi kupwaam rinadiy ababa javiwa duw taakw yitakadidiy. Adiy duw taakw vikwadanadiy javiwa adiy marin tikwanadiy jaav, adiy God dikidiy maaj kardadiy duw, adiy Satan dikidiy wudibadiy, adiy yitaypik tikwanadiy, adiy yisadapik tikwanadiy, adiy ababa jaav, miyawa, God dikidi Nyinir yitakadidiy dikidi Nyan dikidiy tidakikik. Alik tikuw, God dikidi Nyan yitaypik tikwanaad ababa God yitakadidiy javim. \v 17 Mwiya bas ababa jaav God yitakadil, dikidi Nyan ab kip tad. God dikidi Nyan mwugiy-dakib, ababa jaav nyanyi yarakara kip tijibir tikwanadiy day dayadiy tamiyab. \v 18 God dikidi Nyan dikidiy gwalugwa duw takwaam van tikwanaad. Day diki amwiy kaytik tikwanadiy. Di kiyadik, di adi taay God kirapitaka-dilik tikuw, di God dikidi gwalugw dikidi maaw tikwanaad. Tikuw, di ap kwiykwanaad adi gwalugwuk. Alik tikuw, di yitaypik tikwanaad ababa javiwa duw takwaam. \v 19 Aal God diki mawul waal dikidi Nyan di diki mawula pik tidikikik. \v 20 Miyawa jaav mama nib kaytik Godawa tidaak, di tasakwudil ababa javiwa duw taakw adiy kidi kupwaam kwakwanadiy, adiy adawur tipaam kwakwanadiy, day mawul nak tidakikik diwa. Dikidi Nyinir atawa kwurdil. Miyawa javiwa duw taakw day mama nib tidiy Godawa. Alik God diki mawul waal day diwa mawul nak tidakikik diki dayak yaal girakwana mawul kwusilikik. Alik tikuw, dikidi Nyan dakuw, maap tidi miyaam kiyakuw, dikidi nyikiyir adiy jaav kwurjuw-didiy mawul nak tidakikik Godawa. \v 21 Tayir gwur kupwarapa mawul titaay, kupwarapa yawiy kwurdiygwur. Aw gwur atawa kwurkuw, Godawa mama nib tikuw, gwur kajaan tidiygwur dikiwa. \v 22 Aw kita gwur mawul nak tinadiygwur Godawa dikidi Nyan diki yawiy danik tikuw. Aw dikidi Nyan duw tikuw, kiyaad gwuraam mwugiyik mawul nak Godawa tigwurkikik. Aw di atawa kwurdilik tikuw, aw God dikidi mwutamaar kwurin karay-kidadiygwur vaal ti maarkuw, aw gwuradiy mawul tugwaam naan mwiyir tikuw. Aw duw nakab gwuraam maaj sukwupirin wawu rav maa. \v 23 Gwur Jisas Kraisak wukijibir ada. Gwur mawul vitiy katiy ti-tikwa. Aw li gwur kip apawa wukijibir tikigwura, warapiy maarkigwura, God dikidi Nyan God diki mwutamaar kwurin karay-kidadiygwur. Gwur God diki Viyakita Maaj wukikuw, mawul yan rakarakawa gwur kavin kwanadiygwur adiy God gwurak aban takadidiy viyakita javik. Ki God diki Viyakita Maaj, duw taakw miyawa kidi kupwaam bwutaay wasapwiydaal. Wun Pol, wunabab ki Viyakita Maaj duw takwak wasapwiy-kwanadiwun. \s1 God ki yawiy Polak kwiydil. \p \v 24 Gwura danik tikuw kagil wuna sipaar yilaal ab, aw wun kip rakarak tikwanadiwun. Tayir Jisas Krais wunak wadidiwun, “Wunadiy gwalugwa duw taakw day wunadi amwiy tikuw, daya danik tikuw mina sipaar kagil yikina.” Wun atawa kagil kwur-tuwkib, Jisas Krais diki kwurvasidil kagil wun kwurtuwa. Alik tikuw, wun rakarak tikwanadiwun ki kagil kwurik. \v 25 God tasakwu-didiwun wun yawiy kwurtuwkik dikidi gwalugwuk. Wun atawa tinadiwun aw mwiyir gwurak sugwiyaan kwurkuw, God diki maaj liki maaw gwurak wasapwiyik. \v 26 Ki maaj liki maaw maaj tayir pakwun tal ababa duw takwak. Aw kita God diki maaj liki maaw maaj dikidiy duw takwak simakadaal. \v 27 Aw God diki mawul waal aw ababa duw taakw ababa jaka tipaam diki maaj liki mwiya viyakita maaw lakwudakik. Diki maaj tayir pakwun til maaw kikaanaka: Krais gwur gwuradiy mawulaam kwakwanaad. Alik tikuw, gwur rakarak tikuw, kavin kwanadiygwur God gwuraam yakisuw takakida nyak. \v 28 Nyan ababa duw takwak wasapwiy-kwabanadiy Jisas Kraisak. Atawa kwurkuw, nyan lakwun tikuw, wayigaan kaliva-kwabanadiy aw mwiyir day yarakara kwakuw apawa tikwanadiy Kristen tikuw, nyan God diki mwutamaar kwurin karayik day Jisas Kraisawa wukin nakamwiyib tidalik tikuw. \v 29 Atawa kwurik tituwalik tikuw, alik wun wagawa yawiy kwur-kwanadiwun aal Jisas Krais diki wunak kwiydaal nima apaar. \c 2 \p \v 1 Gwur Kalasay tipa kidiy Kristen duw taakw, wun lakwu-gwurkik kil gwurak wagawa kwurtuwa nima yawiyik. Aw adiy Layatisiya tipa kidiy Kristen duw takwak ab, aw nuwukadiy adiy wuna maak samab vi maardiy duw takwak ab wun yawiy atawa kwurkwatuwa. Alik kidiy jaav watuwadiygwur. \v 2 Wun atawa watuwadiygwurik, wuna mawul gwurak yikuw. Yarakara kaliva-tuwadiygwurik aw mwiyir gwuradiy mawul ap tidakikik. Atawa tigwur, gwur ata lakwun lakwun mwiyir lakwu-kidiygwurik adiy jaav tayir pakwun tidiy Jisas Kraisak, aw kita God mwugiydik, maykaar wakwunadiy. \v 3 Jisas Krais di kap ababa mwiya maaj dayadiy maaw tikuw, nyanak simakadik, niki jaav niki jaav dayadiy maaw mwiyir lakwu-kibanadiy. \v 4 Wun gwurak ki jaav watuwadiygwurik. Gwurakil yarakara ada, nuwukadiy duw taakw gwurak suwaal takakuw, gwiyupw kwurik-danadiygwurik. \v 5 Aw wun gwurawa ti maarnadiwun ab, aw wuna mawul gwurak wuki-kwana. Wun wukituwaal aw gwur mwiya yarakara kwanadiygwur, gwur Jisas Kraisak samasam wukijibir tinadiygwur. Alik wun rakarak tinadiwun gwurak. \s1 Gwur Jisas Krais kwurkuw gwuradi Yitaypika Duw tidikikik, dikiwa nakamwiyib tikuw, yara adakw. \p \v 6 Jisas Krais bwu kwurgwurid aw di gwuradi Yitaypika Duw tikuw van tidikikik gwuraam. Alik tikuw, gwur dikiwa nakamwiyib tikuw, yarakara adakw. \v 7 Dikiwa nakamwiyib tikuw, dikiwa apawa wukin patin adakw. Dikiwa nakamwiyib tikuw, God diki mwiya maaj nyan gwurak kaliva-baal pik lakwun lakwun alaakw a majib. Atawa akwur gwuradiy dikik wukijibir tikwagwuradiy mawul ap tidakikik. Gwur nyanyi Godak samasam wayapiy as. \v 8 Gwur yarakara ada aw ata maaj samasam lakwu-kwanadiy duw gwurak yakuw, gwiyupw kwurkuw, liyin kwurik-danadiygwur Jisas Krais dikidi gwalugwum tigwur. Adiy duw dayadiy duw takwak gwiyupw kwur-kwadanadiy maaj adiy mwiyir maa ti. Suwaal-adiy. Aw adiy maaj dayadiy maaw Jisas Krais ab maa yay. Adiy maaj dayadiy maaw duw dayadiy mawulaam ridakikib, bwula-kwadanadiy kupwa kidiy maaj-adiy. Alik tikuw, gwur yarakara ada. \v 9 Aw Jisas Krais dikidi amwiyim God rawun kwaan miyawa gaaj yikwanaad ya. \v 10 Alik tikuw, aw li gwur Jisas Kraisawa nakamwiyib patin tigwur, gwur ata saal yi maa God dikidiy kwiy-kwadadiy ap gwuradiy mawulaam titak. Jisas Krais adiy van tikwanadiy kupwa kidiy javim bwutaay kakil-didiy. \v 11 Juw dayadiy kwasadiy duwa nyanugw sipa bany lupwataay God dikidiy tikwanadiy simakak tikuw, adiy lupwa-kwadanadiy sip kwurin yaki-kwadanadiy. Atampik, gwur Jisas Kraisawa mawul nak tigwur, aal di gwuradiy vaal yikir war-kwagwuradiy mawul kwurin yaki-dadiy pik yaki-daala. \v 12 Jisas Krais kiyakuw ridik, God dikidi nimadi apaar ata kirapitakadid. Aw gwur God atampika nimadiy yawiy kwur-kwadadiy wukijibir tigwuralik tikuw, awarab gwur God gwurak kwula mawul kwiy-kwiyik bwunak tikwanaad wukijibir tigwuralik tikuw, aw alik gwur Jisas Kraisawa patin tikwanadiygwur. Aw gwur dikiwa patin tigwuralik tikuw, alik God Jisasaam kirapitakadik, aal dikiwa kawamiyaam kwana pik kwakuw, gwuraam ab dikiwa God kirapitaka-didiygwur pik kirapitaka-didiygwur. \v 13 Kiyanadi duw nikidi duw diki majib wuki-wukik maa rav. Atampik tayir gwur vaal yikuw, niki jaka tipa kidiy duw tikuw, God diki kaar gwuradiy sipaam ti maarkuw, alik gwur diki majib maa wak. Atawa tigwuril ab, aw kita God gwuradiy vaal yibwiykuw, di mwugiy-didiygwur yin kwagwurkikik nyanyi Jisas Kraisawa. \v 14 Jisas Krais maap tidi miyaam kiyadilik tikuw, God gwuradiy valik gwuraam parsakiydil \it lo\it* maaj ata yibwiydil. \v 15 Jisas Krais maap tidi miyaam kiyakuw, di adiy van tikwanadiy kupwa kidiy javim ata kakildidiy. Alik tikuw, di atawa dayaam mwugiydidiy duw taakw mwutamaam wap saydakik. \v 16 Aw li gwurak duw yakuw watipik kwurdaak gwuradiy kikigwuradiy kikipatawa guwak, adiy Mawsis tasakwu-didiy bayaki kikipata nyawa, kwula bapa nyawa, Sapat nyawa, adiy nyaam kwur-kigwuradiy javik, adiy duw dayadiy majib wuki-way. \v 17 Adiy jaav, adiy basadika jaav-adiy. Aw Jisas Krais mwiya jaav dayadi maaw-ad. Alik tikuw, gwur adiy Jisas Kraisawa mawul nak tikwanadiy duw taakw, adiy duw dayadiy majib wuki-way. \v 18 Aw li atampika duw gwurak yakuw, gwurak parsakiyik kwurdaak, “Gwur gwuraam yisadapik amwugiy,” waan, gwur daya majib mayaakw kwa-tikwa. Awarab, “God dikidiy maaj kardadiy duw day nyidim tikwanadiy duw-adiy gwurawa Godak. Alik tikuw, gwur gaba maaj asukw dayak,” waan wadaak, gwur daya majib wuki-tikwa. Atampika duw samasama majir wadanadiy adiy day daya yiginim vidanadiy javik. Atampika duw kip day dayak sakwar sakwar tikwanadiy, dayadiy kupwaraap sapwurapa mawul dayaam van tikwadanalik tikuw. \v 19 Atampika duw day Jisas Kraisab bwan kwiykuw, day dayadiy kupwarapa mawul dayadiy mawulaam van tikwanadiy. Jisas Krais miyawa God dikidi gwalugwum tinadiy duw taakw dayadi Yitaypika Duw tikuw, di nyanaam van tikwadadiyan. Duw taakw dayadiy apawa kwiyaar ap kwurkuw, nakamwiyib tikwanadiy. Atawa Jisas Kraisak wukijibir tinadiy duw taakw, day diwa nakamwiyib tikuw, ata ap yikwanadiy God diki mawul wala pik. \s1 Gwur Jisas Kraisawa kiyanapik kiyakuw, kitawa dikiwa kwakigwura. \p \v 20-21 Gwur Jisas Kraisawa kiyanapik kiyadiygwurik. Alik tikuw, di nyigil-didiygwur adiy kupwa kidiy jaav tabaam tigwur. Alik tikuw, gwur adiy gwuradiy yawiyik watipik kwurkwanadiy duw, dayadiy majib wuki-tikwa. Tayir kupwarapa mawul tigwuril pik, adiy duw yaan gwurak wakuw wadaak, “Gwur kidiy watipin tinadiy jaav ki-tikwa. Kidiy watipin tinadiy jaav kikitaan ki-tikwa. Kidiy watipin tinadiy jaav kaykitin kwur-tikwa.” Wakuw, agwa javik gwur daya mjib wuki-kwanadiygwurik? \v 22 Adiy jaav abab duw taakw kidaak, kwusikidiy. Aw adiy duw dayadiy maaj day dayadiy kapa maaj-adiy. Aw God dikidiy maaj maa. Alik tikuw, gwur dayadiy majib wuki-tikwa. \v 23 Adiy duw gwurak kalivakuw, “God dikidiy maaj kardadiy duwaar Godak gaba maaj asukw. Awarab gwur gwuradiy mawul kwusida-takaan ada. Awarab gwur gwuradiy amwiyim vaat akwiy gwuradiy warkwanadiy mawulaam vasisadak.” Atawa wakuw wadaak, nuwukadiy duw taakw wakwadanadiy, “Kidiy samasama jaav lakwu-kwanadiy duw-adiy,” waan. Aw atampika maaj duw takwak sugwiyaan kwar maa dayadiy vaal yikir warkwadanadiy mawulaam van tidakikik. Alik tikuw, gwur dayadiy majib wuki-tikwa. \c 3 \p \v 1 Jisas Krais kiyakuw ridik, God ata kirapitakadid. Kirapitakakuw, Jisas Krais ata adawur tipaar warid. Warkuw, alim God diki mava tabaam tikwanaad God diki ap kwurkuw. Gwur Jisas Kraisawa nakamwiyib kirapitaka-napik kirapitaka-didiygwur kwula mawul kwurgwurkik. Alik tikuw, gwur God diki mawulaam rinadiy javib nyanyi wukin ada. \v 2 Adiy viyakita javib nyanyi wukin tikuw, gwur kidi kupwaam rinadiy kupwarapa niki jaav niki javik wuki-tikwa. \v 3 God Jisas Kraisaar gwuradiy kwula mawul takatipi-kwanaad. Alik tikuw, kiyanadi duw kaytik, gwur adiy kupwaam rinadiy javik wuki-tikwa. \v 4 Jisas Krais di gwuradiy kwula mawul dayadi maaw-ad. Alik tikuw, ginyir Jisas Krais maykaar wakwudik nimadi apawa, gwurabab dikiwa nakamwiyib maykaar wakwu-kidiygwurik, di dikidi nimadi ap am sikuw gwurawa. \s1 Gwuradiy tayir wuki-gwuradiy kupwarapa mawulawa gwuradiy kwula kwurgwuradiy mawul. \p \v 5 Gwur kidiy vaal yikir war-kwagwuradiy mawul dayadiy yawiy kidiykaan adiyka: \p duw takwaam vaal yan, \p taakw duwaam vaal yan kipa yabim, \p watipi-danadiy yawiy duw taakw dayadiy milaam kwurin, \p duw taakw awarwa awarwa kwurkwur mawul tan, \p mawul warkuw vaal yikir tan, \p kipa duw taakw dayadiy javik mawul yan kwurkwurik, aw dayadiy mawul Godak yi-yaay, day adiy javik yikwanadiy kwurik. \m \v 6 Adiy jaav kwur-kwanadiy duw taakw, day God diki majib wak maarkuw, ginyir God dayaam kupwaraap kwur-kidadiy diki wariya mawul dayaam rilalik tikuw. \v 7 Tayir gwur gwurabab daya pik atampika mawul gwuraam nyanyi van tidadiygwur. \v 8-10 Aw kita gwur ababa kupwarapa javiwa yawiy bwan akwiy. \p Gwur wariya kwudiy wa-tikwa. \p Yabiyib mawul war-tikwa. \p Gwuradiy mawul war-tikwa nuwukadiy duw takwaam kupwarapa jaav kwurik. \p Sapis jikin kwur-tikwa. \p Kupwarapa maaj wa-tikwa. \p Gwur gwurak awarwa awarwa suwaal maaj bwulabagwu-tikwa. \m Gwur gwuradiy tayir wuki-gwuradiy kupwarapa mawul dayadiy kupwarapa yawiywa bwutaay wapakuw, kwula mawul kwur-nadiygwurik. God di yawiy nyanyi kwurkwanaad gwuradiy mawulaam dikidi mawula pik tigwurkikik. God adiy mawul gwuraam yitaka-didiy aw gwur dikim mwiyir lakwu-gwurkik. Alik tikuw, gwur adiy kupwarapa javiwa yawiy kwur-tikwa. \v 11 Duw taakw adiy kwula mawul kwurdaak, aw adiy Juw tipa kidiy tikwanadiy, aw adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy tikwanadiy, aw adiy God diki kaar dayadiy sipaam tikwanadiy, aw adiy God diki kaar dayadiy sipaam ti maarkwadanadiy, aw adiy niba duw taakw tikwanadiy, aw adiy duw taakw day bwal as kaytik kwakwanadiy, aw adiy duw taakw day kipa kipa yawiy kwurkwanadiy, aw adiy duw taakw day sanaar yawiy kwurkwanadiy, day abab rivriv tikwanadiy Jisas Krais dayadiy mawulaam kwadik. Jisas Krais di kap mwiya yitaypik tikwanaad dayak. \v 12 Gwur Jisas Kraisawa nakamwiyib tikuw, God gwuraam tasakwukuw di dikidiy duw taakw tigwurkikik, di gwurak samasam mawul yikuw, alik tikuw, gwur kitampika mawul akwur. \p Gwur nuwukadiy duw takwak awuk. \p Gwur nuwukadiy duw takwak rikarik akwur. \p Gwur gwuradiy mawul kwusida-takaan ada. \p Gwur yabiyib mawul war-tikwa duw takwak. \m \v 13 Aw li duw ay taakw gwuradiy nyidim nuwukadiy duw taakw kwurdanadiy yawiyik mawul kwasik yikuw wadaak, adiy atampika mawul jaaw kwusi-kwadiy day mawul nak tidakikik. Yitaypika Duw Jisas Krais, di bwutaay gwuradiy vaal sipwutiy-didiy. Alik tikuw, gwur gwurabab atampik nuwukadiy gwurak vaal yinadiy duw taakw dayadiy vaal asipwutiy. \v 14 Gwuradiy mawul nuwukadiy duw takwak samasam ay. A mawul, aal mwiya yitaypik tikwana nuwukadiy mawulak. A mawul, aal miyawa viyakita mawulak daya mwiya maaw tina. \v 15 God tasakwu-didiygwur Jisas Krais diki kwusida-takaan tikwana mawul gwuradiy mawulaam rilikikik. Atampika mawul kwurkuw, gwur nakamwiyib bap nak tikuw, gwur yarakara kwa-kidiygwurik. Aw gwur nyanyi Godak wayapiy as gwurak kwurdil yawiyik. \v 16 Jisas Krais diki nyanak kwiydil maaj gwuradiy mawulaam kwakwa. A maaj lakwun tikuw, gwur gwurak yarakara kalivaan awalaakw. Gwur God diki lapa nyigaam rinadiy \it song\it* ada. Gwur Kristen dayadiy \it song\it* ada. God dikidi Mawul gwuradiy mawulaam mwugiydik, \it song\it* ada. Gwur kidiy \it song\it* Godak ada, dikik rakarak tikuw. \v 17 Gwur Yitaypika Duw Jisas dikidiy duw taakw tigwuralik tikuw, alik gwur gwuradiy maaj yarakara abwul. Gwur gwuradiy yawiy yarakara akwur. Gwur Jisas Krais dikidiy duw taakw tigwuralik tikuw, alik gwur Godak wayapiy as Jisas Kraisaar a javik. \s1 Kristen duw taakw day kwadanaal sukw \p \v 18 Gwur taakw, gwur Kristen tigwuralik tikuw, alik gwur gwuradiy lanugw dayadiy mawul wadanadiy yawiyib akwur. \v 19 Gwur duw, gwuradiy mawul gwuradiy takwak yikwadiy. Alik tikuw, gwur dayaam wasap wasap ti-tikwa. \v 20 Gwur nyanugw, gwuradiy amaay asaay dayadiy ababa majib awuk. Aal viyakita aw li Kristen nyanugw atawa kwur-kidanaal. Aw li gwur atawa kwur-kigwura, gwur Godaam mwugiy-kigwuraad rakarak tidikikik. \v 21 Gwur amaay asaay, gwur gwuradiy nyanugwaam aya jawjaay kwur-tikwa day kiyalikiyim tikik-nadiy. \v 22 Gwur kipa yawiy kwur-kwanadiy duw taakw, gwur gwuradiy van tikwanadiy asaay duw dayadiy wakwadanadiy ababa majib awuk. Gwuraam van tikwadanadiy nyada dayadiy mwutamaam tan yawiy samasam kwurkuw aw day gwuradiy yawiyim vidakikik rakarak tidakikik gwurak, aw atawa gwur kwur-tikwa. Gwur Yitaypika Duw Godak gwuradiy mawul yikwanadiy. Alik tikuw, gwur nyanyi viyakita yawiy akwur gwuraam van tikwanadiy asaay duwak. \v 23 Gwur duwadikanik yawiy akis kwur-kwanadiygwur. Gwur Yitaypika Duw Jisas Kraisak yawiy kwur-kwanadiygwurik. Alik tikuw, gwur yarakara yawiy akwur. \v 24 Ginyir adawur tipaam God viyakit kwurkida gwurak tayir aban takadil pik diki lapa nyigaam. Alik tikuw, gwur kita kidi kupwaam yarakara yawiy akwur. Gwur Yitaypika Duw Jisas Kraisak yawiy kwur-kwagwuralik tikuw, alik gwur yarakara yawiy akwur. \v 25 Aw God jawjaay kwurkida adiy kupwarapa yawiy kwurkwanadiy duw takwaam. Miyawa duw taakw day rivriv tikwanadiy God diki milaam. Alik tikuw, aw li duw taakw yitaypik tikidana, awarabab aw li day yisadapik tikidana, duw taakw dayadiy kwur-kwadanadiy yawiyib God atampik dayak sibinin kwiy-kidadiy. \c 4 \p \v 1 Gwur nuwukadiy kipa kipa yawiy duw takwaam van tikwanadiy asaay duw, gwur bwu lakwugwura gwuradi Yitaypika Duw God ab adawur tipaam tan gwuraam van tikwanaad wataay. Alik tikuw, gwur gwuradiy yawiy duw takwak yarakara galab akwur. \s1 Pol Kristen duw takwak kidiy yawiy kwiydidiy. \p \v 2 Gwur Kalasay tipa kidiy duw taakw, nyanyi Godawa maaj abwul. Gwur dikiwa maaj bwulataay gwuradiy mawul yin yaan wuki-dabaal. Dikiwa bwulak wukigwura, dikik wayapiy as mawul nak tikuw. \v 3 Gwur Godawa maaj bwulagwura, gwur dikik bas as nyanak ab. Dikik bas as di mwugiydik, nyan duw takwak mwiyir wasapwiy-kibanadiy adiy tayir pakwun tidiy Jisas Krais dikidiy maaj. Tayir wun wasapwiy-tuwil a jaav. Aw wun atawa kwurtuwilik tikuw, aw kita wun \it kalabus\it* im kwanadiwun. \v 4 Gwur Godak bas as aw mwiyir di wunaam sugwiyaan kwurdik, wun ki maaj mwiyir wasapwiy-tuwkik diki mawul wala pik. \v 5 Gwurakil yarakara ada adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maardiy duw takwawa. Gwur nyanyi dayak God diki Viyakita Maaj wawa nyak kwakibagwun ada. \v 6 Mwiya viyakita maaj dayadiy mawul rakarak wukik tidakikik dayak aw. Gwurak duw taakw niki jaav niki jaav bas sidaak, wun gwur rivin mwiyir lakwu-gwurkik gwur awar maa mwiya maaj liki maaw majib wagwurkikik dayak. \s1 Polawa nuwukadiy duw daya wayapiy sidaal maaj Kalasay tipa kidiy Kristen duw takwak. \p \v 7 Nyanadi mawul yikwabanadi Kristen gwalugwa duw, Tisikas, nyanawa God dikidi yawiy duw tikwanaad. Di viyakita yawiy kwurkwanadi duw-ad. Wunadiy kwur-kwatuwadiy ababa yawiyik gwurak yarik yikidadiygwur. \v 8 Ki javik tikuw, kwasa mwiy tikuw, gwurak wayaki-kituwaad aw gwur nyanadiy ababa yawiyim lakwukuw, gwuradiy mawul rakarakawa ap tidakikik. \v 9 Dikiwa gwur gwuradi tipa kidi duw, Anisimas, gwurak wayaki-kituwaad. Kidi mawul yibanadi Kristen gwalugwa duw, dibab viyakita yawiy Godak kwurkwanaad. Kibir duw gwurak kilim kwur-kwabanadiy ababa yawiy maaj yarik yikibirdiy. \v 10-11 Wunawa \it kalabus\it* im kwanadi duw Aristakas-awa kibir nuwukabir duw, Banapas dikidi raaw Mak-awa Jasuwa waan sikiy-kwadanaad dikidi nikidi si Jastas, adiy duw mugwul wayapiy sinadiy gwurak. Juw jaka tipa kidiy Kristen duw takwaam kidiy duw mugwul dayadika kilim yawiy kwur-kwanadiy wunawa. Day wunak rakarak kwurin sugwiyaan kwur-kwanadiy. Tayir wun gwurak Mak diki maja lapa nyigaar sukwutuwil gwurak. Aw li di gwurak yadik, dikik wakaray akwur. \v 12 Gwuradi tipa kidi duw Yipaparas, dibab wayapiy sinaad gwurak. Di Jisas Krais dikidi yawiy duw tikuw, nyanyi di Godak bas sidika sikwanaad gwurak aw mwiyir gwur Jisas Kraisak wukijibir tikuw, mawul vitiy ti maarkuw, gwur God diki mawul waladiy ababa javib yara tan kwurgwurkik. \v 13 Mwiya maaj watuwadiygwurik dikik. Aw di wagawa yawiy kwurkwanaad gwura danik Layatisiya-wa Ayarapalis tipa kidiy duw takwawa. \v 14 Nyanadi mawul yibanadi \it dokta\it* Lukawa Dimas birabab gwurak wayapiy sinabir. \v 15 Layatisiya tipa kidiy Kristen gwalugwa duwawa Nimpa-wa adiy liki wiyaam vagaruw-kwanadiy Kristen gwalugwa duw takwak kidiy wayapiy san wabanadiy maaj dayak yarik ay. \v 16 Ki lapa nyigaam rinadiy maaj wukin napakuw, duw tasakwugwur, di Layatisiya tipa kidiy Kristen duw takwak wadik wukikwadiy. Tayir wun lapa nyig sukwutuwil Layatisiya tipa kidiy Kristen duw takwak. Gwur a lapa nyig kwurkuw, liki maaj awuk. \v 17 Gwur Akipas-ak aw, “Min kip kwurjibir ada aal Godak kwurmina yawiyim aw yin aal yawiy kwusikila nyab.” \v 18 Wun Pol, wun wuna kapa tabaar wayapiy si maaj sukwutuwa gwurak. Wun aka \it kalabus\it* im kwatuwalik, alik gwur wukin adakw. Gwur Godak bas as wunak. Wun Godak bas situwaad aw di sukwasukw kwurdikik gwuraam. Yaakiya, wuna maaj a bwu kwusina.