\id 2CO Manambu NT Robin & Marva Farnsworth 19-Jan-2001 \h 2 KORIN \toc3 2Kor \toc1 Pol Diki Vitiya Maaj KORIN Tipa Kidiy Duw Takwak \toc2 2 KORIN \mt2 Pol Diki Vitiya Maaj \mt1 KORIN \mt2 Tipa Kidiy Duw Takwak \c 1 \p \v 1 Wun Pol-adiwun. God tasakwu-didiwun Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw tituwkikik. Nyanadi Godak wukijibir tikwanadi gwalugwa duw Timotiy, an nakamwiyib ki lapa nyig sukwuta. An gwur adiy Godak gaba maaj sukwu-kwanadiy Korin tipa kidiy duw takwak ki lapa nyig sukwuta. Awarab adiy miyawa nuwukadiy Grik tamiya kidiy God dayadiy duw takwak ab. \v 2 Wun bas situwabir nyanadi Asaay Godawa Yitaypika Duw Jisas Kraisak gwuraam sukwasukw kwurkuw, kwusida-takaan tikwanadiy mawul kwiybirkik. \s1 God nyanaam sukwasukw kwurin rikwanaad. \p \v 3-4 May nyan wayapiy sinaak nyanadi God Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi Asayik. Adi Asaay God di nyanak mawulaar wukitaay, nyanaam kwurin rikwanaad. Di miyawa kwurin rikwana yawiy likidi mwiya maaw-ad. Aw nyanak niki vaal niki vaal yadakikib, God di nyanaam kwurin rikwanaad. Aw di atawa kwurkwanaad, aw mwiyir nyanabab nuwukadiy duw takwaam ab diki kwurin rikwana yawiy dayak simaka-bakik niki vaal niki vaal dayaam yadaak, nyan atampika kwurin rikir taay kwurkuw. \v 5 Aw nyan Jisas Krais dikidiy tibanalik tikuw, alik samasama kupwarapa jaav nyanaam yakwanadiy. Awarab nyan Jisas Kraisawa nakamwiyib tibanalik tikuw, aw God nyanaam samasam kwurin rikwada. \v 6 Aw li God di mayaakw kwakida Timotiy-awa wunaam kupwarapa jaav yadakikik, aw di atawa mayaakw kwakida aw an gwuraam kwurin rikuw, aw gwur Jisas Kraisak wukijibir tigwur, aw mwiyir gwura tipa kidiy duw takwaam di nyigil-dikik. Aw God nyanaam kwurin rikwadalik, alik aw a javir di gwuraam ab kwurin rikidadiygwur. Di atawa kwurkwada aw gwuraam ap kwiyik kip Jisas Kraisak wukijibir tigwurkikik kupwarapa jaav gwuraam yadaak nyanaam ab yakwadana pik. \v 7 Nyan bwu lakwubana aw Jisas Kraisak wukijibir tikigwuralik tikuw, nyan kwurbana pik gwur adiy kupwarapa jaav kwur-kigwuradiy. Awarab nyan lakwubana aw li atawa tikila God di gwuraam kwurin rikidadiygwurik nyanaam kwurin rida pik. Aw nyan mwiya mwiyab gwurak wukijibir tibanadiygwur, aw gwur kip wukijibir apawa tikinadiygwurik Jisas Kraisak aw gwur samab dikik bwan kway maa. \v 8 Kristen gwalugwa duw taakw, nyan gwur lakwu-gwurkik kidiy nyanaam yadiy kupwarapa javik nyan Asiya tamiyaam kwabaak. Adiy nyanaam yadiy kupwarapa jaav mwiya kupwaraap-adiy. Aw nyan wukidiyan, “Aka nyan kiyakidiyan way,” waan. \v 9 Nyan adiy \it jas\it* kiyadakik tasakwu-kwadanadiy duw taakw kaytik, mawul samasam wukidiyan. God adiy vaal jaaw nyanaam yadakikik mayaakw kwadil aw nyan kitawa wak maarbakik, “Nyan miyawa jaav nyan nyanadiy kapa apaar kwur-kwabanadiy,” wataay. Aw di atawa kwurdil aw nyan di diki ap kwurik wabakikik miyawa yawiyik. Aw a apaar di kiyadiy duw takwaam di kirapitaka-kwadadiy. \v 10-11 Jaab samasam tayir nyan wukidiyan, “Nyan aka kiyakinadiyan,” wataay. Aw God di nyigil-didiyan. Aw ginyir ab nyanaam nyigil-kidadiyan. Aw gwur nyanaam sugwiyaan kwurtaay gwuradiy nyana danik Godak bas sikigwuradiy majir, nyan wukijibir tikwanadiyan God nyigil-kidadiyan maa. Atawa kwurgwur, God diki sukwasukw kwurkwana mawul nyanak simakakuw, a javik tikuw, duw taakw samasam-adiy dikik wayapiy sikinadiy nyana danik tikuw. \s1 Pol di diki takadil aban wasuwayid. \p \v 12 Aw nyan ki javik sakwar-sakwar tinadiyan. Aw nyanadiy mawul nyanak wakwanadiy adiy nyanadiy miyawa kwurbadiy yawiy miyawa tamiyawa gwuradiy nyidim, day mwiyir tidiy. Aw God dikidi Mawul nyanak sugwiyaan kwurtaay, nyanadiy duw taakw dayadiy mwutamaam kwurbadiy sukw day mwiyirda tidiy. Aw nyan nyanadiy kapa mawulaar atawa akis kwuryi-kwadiyan. Aw God nyanak sukwasukw kwurdik, atawa kwurbadiy. \v 13-14 Adiy gwurak sukwubadiy maaj, nyan sukwu-banadiy aw gwur mwiyir lakwugwurkik. Majir nakab pakwun maaj likim maa ri. Adiy miyawa lapa nyigaam sukwu-badiy maaj, gwur dayadiy maaw maaj bwunak mwiyir lakwu-gwuradiy. Aw kita gwur nyanaam mwiyir maa laakw. Kipa kwasa mwiy lakwu-gwuradiyan. Aw nyan wukijibir tikwanadiyan ginyir Yitaypika Duw Jisas Krais dikidiy duw taakw kwurik dakida nyaam gwur ata mwiya mwiyab lakwuyaki-kigwuradiyan. Aal nyaam gwuradiy mawul sakwar sakwar ata nyanak tikidiy, aal nyan gwurak mawul sakwar sakwar tikibana pik. \v 15-16 Aw wun mwiyir lakwutuwil gwur wunak sakwar sakwar tidiygwur. Atawa lakwukuw, wun aban takadiwun gwuraam jawuk Masitaniya tamiyaar yikik-tuwa sikir. Awarab sibinin yakuw, wun maa jawuki-tuwadiygwurik. Aw wun mawulaar wukituwa aw li wun atawa kwurkuw, wun jaab vitiy sukwasukw kwurik-tuwadiygwur. Awarab gwur sugwiyaan kwurik-gwuradiwun Juwtiya tamiyaar maa yikir tituwik. \v 17 Aw wun wuna takatuwil aban wasuway-tuwik, aw gwur wuki-gwuradiwun, “Di aban wasuway tikwanadi duw-ad,” waan, ay? Aw gwur wukigwura wun maaj kipakip lakatiy-kwanadiwun adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kaytik? Day maa wa-yaay, kip ayiy wakwadana pik? \v 18 Atawa maa. Aal God mwiya mwiyaba majida bwula-kwada pik, wunabab mwiya mwiyaba majida bwula-kwanadiwun. Aw wun gwurak maa wu wun yikinadiwun wataay, aw wuna mawulaar wun yi maa waan wukitaay. Akis gwurak atawa wakwanadiwun. \v 19 Saylas Timotiyawa wun nyan gwurak God dikidi nyan Jisas Kraisak titaay kaliva-kwabadiygwurik. Kidi Jisas Krais, aw li di diki mawulaam maa wataay, di akis ayiy wakwanaad. Aw di wadil pik, atawa mwiyir kwurkwanaad. \v 20 Atawa tikuw, di mwugiydidiy adiy miyawa God dikidiy takadidiy aban mwiya mwiyab tidakikik. Alik tikuw, nyan abab Godak kitawa wataay, gaba maaj sukwu-kwabanaad, “Mina maaj aal mwiya mwiyaba maaja,” wataay. \v 21 Aad kidi God di wunawa gwuraam nakamwiyib mwugiy-kwanaad nyan ap samasam Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw taakw tijibir tibakikik. Kidi God di diki nyanaam kajakuw, diki yawiyik tasakwu-didiyan kwurbakik. \v 22 God bwu nyan Kristen duw taakw tasakwu-didiyan di dikidiy mwiya mwiyaba mwiya viyakitadiy duw taakw tibakikik tikuw. Aw di dikidi Mawul bwu nyanadiy mawulaam rawtakadid aw nyan lakwubakik ginyir di mwiya mwiyab kwurkidadiy adiy miyawa nyanak aban takadidiy jaav. \v 23 Aal gwurak vara maartuwil Korin tipaar liki maaw maaj, aal kitawaana. Wun gwurak wariya maaj wawak kwasik yidiwun aal gwura nyidim ril valim lakatiytuwik, aw gwuradiy mawulaam mwugiytuwik wukik-nadiy wakuw alik. Aw God wuna mawul mwiyir lakwuyakida. Aw di bwu lakwuda ki gwurak watuwa maaj, aal mwiya mwiyaba maaja. \v 24 Gwur bwutaay apawa Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiygwurik. Alik tikuw, nyan maa wanadiyan apawa gwura wasipi-wasipik adi Jisas Kraisak wukijibir tikwagwuradi yabim. Aw nyan gwuraam sugwiyaan kwurik gwur mwiya mwiyab rakarak tigwurkikik nyan gwurak yabaak. \c 2 \p \v 1 Atawa wukikuw, alik wun maa var gwuraam jawuk, ata gwuradiy mawulaam mwugiytuwik mawul wukik-nadiy samasam wakuw. \v 2 Aw li wun mwugiytuwik, gwuradiy mawul sarmabap tikidana, si mwugiykinaad wunaam rakarak tituwkikik? Wun maa wanadiwun adiy wunaam mwugiy-kwanadiy duw taakw wun rakarak tituwkikik dayadiy mawul sarmabap tidakikik mwugiy-mwugiyik. \v 3 Atawa wukikuw, wun mwiya ap tikwana maaj sukwutuwil gwurak aw mwiyir aal gwuradiy nyidim rina vaal mwugiygwurik kwusilikik. Wun gwurak vara-varak kwasik yituwil gwur wunaam sarmabap tituwkikik mwugiyik-gwuradiwun a vaal kip rilalik tikuw. Aw atawa tiyaay, aal gwura yawiy wunaam rakarak tituwkikik mwugiy-kwanadiygwurik. Aw wun lakwutuwa aw wun rakarak tituwkikib, gwurabab rakarak tikwanadiygwurik. \v 4 Aw wun aal lapa nyig gwurak sukwutuwil, wuna mawul samasam wukikuw, sarmabap tal. Aw wun giradiwun aal lapa nyig gwurak sukwutaay ritaay, mawulaar wukikuw, aal gwura nyidim ril vaal gwuraam jawjaay mwugiyik-nadiygwurik, wataay. Aw wun aal lapa nyig sukwutuwil aw gwur wukigwurkik tikuw maa, aal aw wun gwur lakwugwurkik tikuw wuna gwurak yikwatuwa mawulak. \s1 Day adi vaal yidi duw diki vaal kip wukiyidaba. \p \v 5 Aw wun maa wanadiwun wuna wariya maaj gwuraam ap yiyak. Aw wun lakwutuwa adi duw diki yidil vaal wunadanim sarmabap tituwkikik maa mwugiy. Aw diki vaal gwur ababaam ab mwugiy-lidiygwurik mwiya sarmabap tigwurkikik. \v 6 Gwura nuwukadiy duw wuna lapa nyig kwurkuw adi vaal yidi duwak bwan kwiygwurilik tikuw, wun wukituwa ada bwu gwur miyawa nimadib jawjaay kwurgwurid. Aal yaak, aal rivina. \v 7 Aw kita gwur di dikidiy vaal ayibwiy. Yibwiykuw, sukwasukw dikik akwur ata diki mawulaam rina sarmabap tina mawul dim vasisadak-laad. \v 8 Alik tikuw, wun apawa bas situwadiygwurik, dikik aal sukwasukw kwurkwana mawulawa dikik mawul yigwurkik. \v 9 Aw wun mwiyir lakwuk likil gwur mwiyir wuna majib wuki-wukib tinadiygwurik wakuw. Alik gwurak sukwutuwil a lapa nyig. \v 10 Aw gwur, duw taakw dayadiy vaal yibwiy-kigwura, aal wunabab dayadiy vaal yibwiy-kituwaala. Aw vaal ridaak wun yibwiy-yibwiyik, aal wun Jisas Krais diki mwutamaam gwurawa atawa kwurkituwa gwura danik tikuw aw mwiyir rakarak tigwurkikik. \v 11 Aw nyan duw taakw dayadiy vaal yibwiy-kwabana, aal ata Satan nyanaam kakilik-dadiyan. Ayiy, aw nyan bwu lakwubana diki mawul waladiy yawiy. \s1 Pol Taytas-aam sitakir maardik, di samasam wukid. \p \v 12 Tirawas tipaar yituwil Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj kalivaak, alim Yitaypika Duw yaab kajatakadid di dikik aal tipaam yawiy kwurtuwkik. \v 13 Aw wun nyanadi gwalugwa duw, Taytas, wun dim maa sitakir. Alik tikuw, wun dikik samasam wukidiwun. Atawa wukikuw, wun adiy aal tipaam kwadiy duw takwak wayapiy san napakuw, ata dayaam wapakuw, dikik kwakiyi-diwun Masitaniya tamiyarib. \s1 God mwugiydik, nyan Satan-aam kakil-kibanaad. \p \v 14 May nyan Godak wayapiy sinaak. Jisas Krais tabaam tibanalik tikuw, aw God mwugiydik, nyan yikinadiyan diki mawul wakiladiy niki tamiy niki tamiyaar Satan diki yawiyim kakilik. Adi miyawa tamiyaar karay kariya-dikib viyakita yaam duw taakw wukidana pik, atampik ki viyakita Jisas Kraisak wadil maaj miyawa tamiyaar yibagwulik, samasama duw taakw day rakarak tikwanadiy viyakita maaj wukik. \v 15 Adiy nyigilin tan tikwanadiy duw takwawa adiy jawjaay kwurin tikwanadiy duw taakw dayadiy nyidim, nyan Jisas Kraisawa nakamwiyib titaay, nyan adiy duw takwak viyakit yay-kwana yaam kaytik tikwanadiyan. Atawa titaay, nyanawa nyanadiy yawiy Godak mayaakw kwataay kwakwanadiyan. \v 16 Aw bap nikidi duw takwak, adiy day nyanyi nyanyi kupwarapa tamiyaam kwaya-kidiyik, nyanawa nyanadiy maaj dayak simaka-kwabanadiy ginyir day jawjaay kwakidanalik. Aw adiy duw takwak nyanawa nyanadiy maaj dayak kiyanadiy duw amwiy pwuk yay-kwadana pik, atawa tikwana dayak. Aw adiy nikidi bapa duw takwak, adiy God dikiwa nyanyi nyanyi kwayadakik kwurin kawar-kidadiyik, nyanawa nyanadiy maaj dayak simaka-kwabanadiy God dayaam atawa kwurkidalik. Aw dayak nyanawa nyana maaj viyakita yaam yay-kwanadiy wiywakwun tinadiy jaav kaytik tikwanadiyan. Aw alik duw nakab samab maa rav, “Wun kap wun rivinadiwun ki yawiyik,” wawak, aw li God dikim tasakw maardik a yawiyik. \v 17 Samasama duw taakw miyawa tamiyaam yin God diki maaj kipakip wasapwiy-kwanadiy, day saan kwurik titaay. Aal yawiyim nyan atawa akis kwurkwanadiyan. Aw God nyanaam wayaki-dilik tikuw, aw nyan Jisas Kraisaam patin tibanalik tikuw, alik nyan God diki mwutamaam God diki maaj duw takwak mwiyir tikwanadiy mawulawa wasapwiy-kwanadiyan. \c 3 \s1 Jisas Krais dikidiy yawiy duw \p \v 1 Aw gwur mawulaar wukigwur nyan nyana sipa danik yakisuwtaka-kwanadiyan wakuw, ay? Aw adiy nuwukadiy kipa duw gwurak lapa nyig kariya-kwadanadiy ay gwur daya danik lapa nyig sukwu-gwuradiy dayadiy si yakisuwtaka-dakik, aw day adiy nuwukadiy tipa kidiy bapa Kristen duw takwak simakak. Aw nyan atawa samab akis kwurkwanadiyan. \v 2 Aw gwur gwur-adiygwur nyanak atampika lapa nyig kaytik tinadiygwurik miyawa duw taakw vidakikik, vikuw lakwudakik nyanadiy yawiy adiy viyakita yawiy-adiy waan. Aw nyan nyanadiy mawulaar bwu lakwubana ki maaj aal mwiya maaja. \v 3 Gwur gwur-adiygwur atampika lapa nyig kaytik-adiygwurik. Aal Jisas Krais sukwudil lapa nyig kaytik-adiygwur. Aw nyanaar di diki maaj sukwudil pik sukwudil. Aw gwur lapa nyig kaytik maa adiy duw taakw sukwu-kwadanadiy jayir. Awarab adiy Mawsis kabakim sukwudil pik maa. Aw adi wiywakwun kwayakwanadi God bwutaay Jisas Krais diki maaj gwuradiy mawulaam rawtakadil di dikidi Mawulaar. \v 4 Aw Jisas Krais nyanaam mwugiy-dilik tikuw, aw God diki mwutamaam nyan mwiyir lakwubana ki gwurak wabana maaj aal mwiya mwiyaba maaja. \v 5 Aw nyan lakwubana nyan nyanadiy kapa apaar ki yawiy kwurkwur, aal nyan maa rav. Nyan samab maa rav nyan rivinadiyan waan wawak. Aw God nyanak ap kwiykwadalik tikuw, aal nyan rivinadiyan ki yawiy kwurkwurik. \v 6 God nyanaam tasakwudik nuwukadiy duw takwak yarik yibakikik diki dayak takadil dayaam nyigilik kwula abanik, di mwugiy-didiyan rivibakik a yawiyik. Ki kwula aban liki maaj lapa nyigaam sukwudadiy \it lo\it* maaj maa. Aal God dikidi Mawulaar duw taakw dayadiy mawulaam takadidiy maaj-adiy. Adiy tayir God kwiydidiy \it lo\it*, duw taakw dayadiy vaal dayak simaka-kwadadiy. Aw adiy duw takwaam mwugiydakib, nyanyi nyanyi kajaan tikidiy Godaam. Aw God dikidi Mawul duw takwaam sisuw-kwadadiy Godawa nyanyi nyanyi nakamwiyib kwayadakik. \v 7-8 Mwiya tayir bas God ki \it lo\it* sukwudik bilatiybir kabakim, di wakwud. Di nyi kariya-kwada pik miyawa kariyayakid. Aw Mawsis God diki mwutamaam tidik, God diki ap mwugiydil Mawsis diki mwutaam kariyalilik. Kariyaan til jaav ab kwasa kwusilil ab, aw aal Mawsis diki mwutamaam kariyaan til jaav, mwiya nimaala. Aw adiy Yisrayil jaka tipa kidiy duw taakw mwiyir maa rav dikim vijibir tikir kwurdaal. Aw li a duw takwaam mwugiylidiy Godaam kajaan tidakikik vaal tasakwul \it lo\it* mwiya nima apawa atawa wakwul, aw God dikidi Mawul diki yawiy liki ap ata ata? Miyawa yitaypik tikina. \v 9 Aw God Mawsisak a \it lo\it* kwiydil. Li duw takwak dayadiy vaal simaka-lidiy. Awarabab li duw takwak simaka-lidiy day nyanyi nyanyi kajaan tikidiy Godaam. Aw a \it lo\it* liki yawiy mwiya mwiyab viyakit tal. Aw ki kwula aban liki yawiy duw taakw tasakwu-likik mwiya mwiyab mwiya viyakit tidakikik God diki milaam. Alik tikuw, liki yawiy a \it lo\it* liki yawiyim mwiya yitaypik tikwana. \v 10 Mwiya mwiyab Mawsis diki yawiywa \it lo\it* mwiya yitaypik tibir. Aw birkibir apawa gilabadiy bwu kwusin kwusin dabir ya. Aw God dikidi Mawul diki yawiy aal mwiya yitaypik tina kita. Diki yawiy samab kwusin di maa. \v 11 Aal nyanyi nyanyi kip tijibir tiyakina yawiy, aal mwiya yitaypika a kwasa mwiy tikuw kwusin kwusin dabir yawiyim. \v 12 Aw nyan lakwu-banalik ki maaj aal mwiya mwiyaba maaja, alik yaag maarin tan nyan ki maaj duw takwak apawa kaliva-kwabana. \v 13 Nyan Mawsis kaytik maa. Di a \it lo\it* liki ap kwusikila wakuw lakwudilik tikuw, di diki mwutaam takatipidil wapwiyir aw duw taakw vi maardakik aal diki mwutamaam kariyaal jaav yin kwusilikik. \v 14 Aal Mawsis diki mwutaam takatipidil wapwiy kaytik, atampik Yisrayil jaka tipa kidiy duw taakw aal God diki lapa nyigaam rina taay aban liki maaj wukikuw, a maaj liki maaw maaj pakwun ral dayak. Alik day mwiyir maa laakw aal maaj liki mwiya maaw maaj. Aw kitaan ab day kip atawada kwakwanadiy a maaj wukikuw. Aw adiy mawul nak Jisas Krais wukin tinadiy duw takwada bwunak mwiya mwiyab lakwuyaki-kidana aal maaj liki mwiya maaw maaj. \v 15 Kita nyan kwabana sikir ab adiy Mawsis God diki lapa nyigaam sukwu-didiy maaj kaliva-kwadanadiy dayadiy gaba maja wiyaam. Aw adiy duw taakw dayadiy mawul bwu pakwunadiy. Alik day mwiyir laakw maa aal wuki-kidana maaj liki mwiya maaw maaj. \v 16 Mawsis Godak yadikikib di diki abwaam ril wapwiy gajaliydil. Atampik, aw li duw taakw dayadiy valik bwan kwiykidana Yitaypika Duwak tipatiyakwuk tikuw, di kajakidadiy dayadiy mawul aal maaj liki maaw maaj mwiyir lakwudakik. \v 17 Yitaypika Duw ki majim di aad Yitaypika Duw God dikidi Mawul-ad. Yitaypika Duw dikidi Mawul wulaan rawun kwadik, duw takwaam ata kugwasakwu-dadiy Mawsis diki \it lo\it*-awa vaal tabaam tidaak day Godak yadakikik. \v 18 Mawsis diki mwutaam takatipidil duw taakw God diki kariyadil \it lait\it* vikik-dana wakuw. Aw nyan atawa akis kwurkwanadiyan Yitaypika Duw dikidi Mawul di nyanaam mwugiykuw diki pik tibakikik. Duw taakw nyanadiy mwutamaam vikuw, day lakwu-kwadiy Yitaypika Duw dikidi Mawul nyanaam rawun tikwanaad. Guw kayik kaytik nyan a jaav \it lait\it* kaytik dayak wulikim wulikim na-kwanadiyan. Yitaypika Duw dikidi Mawul nyanaam mwugiyda mwugiyda mwugiydikib, nyan taay kwasa aw yin ginyir nyan mwiyir diki pik warapiy-kinadiyan. \c 4 \s1 Jisas Krais diki Viyakita Maaj liki mwiya maaw. \p \v 1 God diki sukwasukw kwurkwana mawul nyanak kwiykuw, di kwiydidiyan diki yawiy dikik kwurbakik duw takwak wasapwiybakik diki kwula abanik. Alik tikuw, atawa kwurdilik tikuw, nyan akis bwan kwiy-kwanadiyan yagataay aal yawiy kwurkwurik titaay. \v 2 Nyan bwutaay nyanadiy bwan kwiybadiy adiy kupwarapa yawiyik. Adiy duw taakw pakwur pakwur kwurkwadanadiy, adiy dayaam wap saydakik kwiykwanadiy yawiy. Nyan akis suwaal yawiy kwurkwanadiyan. Nyan akis God diki maaj gwiyipa yabir kaliva-kwabana. God diki milaam nyan di diki Viyakita Maaj duw takwak kaliva-kwabana. Adiy miyawa nyana majik wuki-kwanadiy duw taakw lakwu-kwadana dayadiy mawulaam aal adiy miyawa nyanadiy maaj, adiy mwiya maaj-adiy. \p \v 3 Alik tikuw, aw li aal nyan kaliva-kwana Jisas Kraisak bwulakwana Viyakita Maaj liki mwiya maaw maaj pakwun rikwala, aal adiy Godawa nyanyi nyanyi kajaan tikinadi yabir yikwanadiy duw takwa danik pakwun rikwana. Adiy duw takwadaan-adiy samab liki maaw maaj laakw maa, dayak pakwun rilalik. \v 4 Satan, aad di miyawa Godaam laakw maarkwanadiy duw takwaam van tikwanaad, di bwu dayadiy mawulaam sisuwdidiy pakwun tidakikik aw day wukijibir ti maardakik ki Viyakita Majik. Di sisuwdidiy ki Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj laakw maardakik, aw God liki maaw maaj simaka-jibiradaal ab. Alik Satan atawa kwurkuw, day maa rav Jisas Krais diki tida apawa diki viyakitak ab lakwu-lakwuk diki mwiya mwiyaba God kaytik tidalik ab. \v 5 Nyan duw takwak akis kaliva-kwanadiyan aw day nyanadiy si kwurin kirasi-dakik tikuw. Nyan dayak kaliva-kwabanadiy kitawa, “Jisas Krais di Yitaypika Duw-ad. Aw nyan gwuradiy yawiy duw-adiyan diki danik tikuw,” wataay. \v 6 God mwiya basa kasab waad kitawa, “Ganim \it lait\it* kariyaan tikwa.” Aal ganim \it lait\it* kariyaan tikwana pik, ki Jisas Kraisak bwulana maaj bwu nyanadiy mawulaar wulaal. Nyan God diki ap bwu vibaal \it lait\it* kaytik Jisas Krais diki mwutamab kariyaal. Ki lakwubana ap aal \it lait\it* kaytik tina nyanaam. \v 7 Aal mwiya viyakita vakaam rikwana subw yikwagwura jaav kaytik, nyan ki Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj kwurin karay-kwabana. Nyan adiy vaak kaytik-adiyan. Aw nyan atawa tikir aw mwiyir duw takwak simakak aal mwiya nima ap nyan likir nimadiy yawiy kwurkwabana, aal God dikil-al, aw nyanakil maa wataay. \v 8-9 Aw nyan ki Viyakita Maaj kwurin karay-kwabanalik, duw taakw nyanaam jawjaay kwurkwadanadiyan. Aw nyanaam day akis kakil-kwadanadiyan. Nuwukadiy nyi nyan mawul vitiy katiy tikwanadiyan, kwurkwur jaav laakw maartaay. Aw nyan samab akis bwan kwiy-kwanadiyan ki yawiyik. Samasama duw taakw nyanak mama nib tikwanadiy. Aw God akis viyamay-kwanaad nyanaam. Samasama duw taakw bwutaay kupwarapa jaav nyanaam kwur-kwadanadiyan. Aw nyanaam day miyawa maa sipakw. \v 10 Tayir duw taakw Jisasaam viyasipadaad. Aw kita nyan miyawa tamiyaar tiytiya-bakib Jisas Krais diki danik titaay, day nyanaam ab viyasipak kip kavin kwakwanadiy. Aw nyan atawa kwurkwabana aw duw taakw nyanadiy sukwaam vikuw, day lakwu-kwadiy Jisas Krais di nyanaam rawun tikwanaad. \v 11 Aw nyan Jisas Kraisak yawiy kwur-kwabanalik, duw taakw nyanaam viyasipak kavitaay kwakwanadiy. Adiy kupwarapa jaav nyanak yakwadana aw mwiyir adiy duw taakw lakwudakik kitawa, Jisas di kip wiywakwun kwakuw, di nyanadiy amwiyim kwakwanaad. \v 12 Aw nyan God dikil Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj kaliva-kwabanalik, duw taakw nyanaam viyasipak mawul wartaay kwakwanadiy. Aw nyan wabadiygwurik Jisas Kraisak. Alik tikuw, gwur nyanyi nyanyi kip Godawa kwaya-kinadiygwurik a majik wukijibir tikuw. \v 13 Mwiya tayir ki maaj duw wadik, day sukwudaal God diki lapa nyigaam, \q1 “Wun Godak wukijibir tikwatuwalik, wun nuwukadiy duw takwak wasapwiy-kwatuwadiy dikik.” \m Alik adi atawa wadi duw kaytik nyan diki pik Godak wukijibir tikwabanalik, nyanabab duw takwak wasapwiy-kwabanadiy Godak. \v 14 Nyan lakwubana God kirapitakadid Yitaypika Duw Jisas Kraisaam kiyadik. Awarab nyan lakwubana di kirapitaka-kidadiyan nyan kiyabaak Jisasawa wukin tibakikik. Aw God nyanawa gwuraam nakamwiyib nyanaam kwurkuw, kawar-kidadiyan di diki mwutamaar. Alik tikuw, atawa lakwukuw, nyan duw takwak ki javik kaliva-kwabanadiy. \v 15 Aw nyan ki Viyakita Maaj gwurak kalivaak. Alik nyan mayaakw kwakwanadiyan kidiy kupwarapa jaav nyanak yadakikik aw mwiyir nyan atawa kwurbaak, God taay mugwul mugwul aw yin ginyir mwiya samasama duw takwaam sukwasukw kwurdikik tikuw. Di sukwasukw kwurin napadik, mwiya samasama duw taakw-adiy Godak wayapiy sikinadiy. Wayapiy sikuw, dikidi si yakisuwtaka-kidanaad. \s1 Nyan adiy duw taakw vi maarkwanadiy javim mawulaar wukijibir tikwanadiyan. \p \v 16 Alik tikuw, nyan lakwubanalik tikuw, nyan bwan kwiykwiyik kwasik yikwanadiyan ki yawiyik. Aw nyanadiy amwiy ab jaab yin yin yidanaal ab, God dikidi Mawul kip nyanyi nyanyi nyanadiy mawulaam ap kwiyjibir tikwanaad. \v 17 Kidiy nyanak yakwanadiy kupwarapa sapwurapa jaav, kip nyanyi atawada ti maa. Day kip basadika jaav tikwanadiy. Aw day mwugiy-kidanadiyan nyan ginyir mwiya viyakit kwaya-bakik. Adi mwiya viyakita Godawa nakamwiyib nyanyi nyanyi kwaya-kibanadi yaab, aad mwiya mwiyab adiy nyanaam yakwanadiy valim mwiya yitaypik tikinaad. \v 18 Aw nyan adiy duw taakw vi maarkwadanadiy javik mawulaar wukijibir tikwabanadiy, aw adiy duw taakw vikwadanadiy javik maa. Adiy duw taakw vikwadanadiy jaav, adiy kidi kupwa kidiy basadika jaav-adiy. Aw adiy duw taakw vi maarkwadanadiy jaav, adiy mwiya kip nyanyi nyanyi tijibir tikwanadiy adawur tipa kidiy jaav-adiy. \c 5 \p \v 1 Nyan lakwubana adiy kita kwurin tibanadiy amwiy, adiy kipa basadika wiy kaytik-adiy. Aw jaab yitaay, ata miyawa kwusi-kidiy. Aw nyan adawur tipaar warkibana alim kwakir, nyan kwula amwiy kwurkuw. Adiy kwurkibanadiy kwula amwiy, adiy ap samasam tikidiy-adiy. Aw day kwas maa. Kip nyanyi nyanyi tiyakidiy. Aw God di diki yitakakidadiy-adiy. Duw maa. \v 2 Aw kita nyanadiy mawul samasam warkwanadiy adawur tipaam warin kwakir adiy nyanak God kwiykidadiy kwula amwiyim. \v 3 Alik tikuw, nyan kipa mawulada ti maa amwiy ti maarin wulaan rawun kwakwak. \v 4 Nyanadiy mawul samasam warnadiy adiy Godab kwur-kibanadiy kwula amwiy kwur-kwurik. Kidiy kidi kupwaam kwurin kwabanadiy basadika amwiy nyanak vaat kwiy-kwadanadiyan. Aw nyan kwasik yikwanadiyan kidiy amwiy wapa-wapak kipa mawulada tikir. Aw nyan God nyanaam nyanadiy kwula amwiy rawtaka-dikik mawul warnadiyan. Nyan kidiy kiya-kwanadiy amwiy adiy kiy maarkwanadiy amwiywa warapiyik. \v 5 God di diki aad kwulapwu-didiyan adiy kwula amwiy kwurbakik. Alik a java danik tikuw, di bwutaay kwiydidiyan dikidi Mawul aw nyan mwiyir lakwubakik nyan mwiya mwiyab kwurkibanadiy adiy nyanak aban takadidiy jaav. \v 6 God dikidi Mawul nyanadiy mawulaam rawun tidilik tikuw, alik nyan rakarak tikuw, nyan mawul vitiy katiy maa ti. Aw nyan lakwubana nyan kidiy amwiyim kwabaak, nyan Yitaypika Duw Jisas Krais diki mil mwutaam akis vikwabana. \v 7 Nyan wukijibir tikwabana kidiy vi maarbanadiy jaav mwiya mwiyab tikidana. Alik nyan mayaakw maa kwu kidiy kidi kupwa kidiy vibanadiy jaav nyanaam van titak. \v 8 Ayiy, nyan yaag maarkuw rakarak tikwanadiyan mawulaar wukitaay nyan kidiy amwiy wapa-wapak, Yitaypika Duwawa kwakwak tikuw. Aal jaav nyanak yitaypik tina. \v 9 Aw nyan kilib kidiy amwiywa kwakibanaal ab, awarabab alim adawur tipaam nyanadiy kwula amwiywa kwakibanaal ab, aal yitaypika jaav nyanaam Godaam rakarak tidikikik mwugiy-kwaladiy yawiyda kwur-kwurik. \v 10 Nyi nak nyan miyawa Jisas Krais diki mwutamaam rasin tikidiyan God dikidi nimadi \it kot\it* im. Aw di ata sibinin kwiy-kidadiyan maa nyanak adiy kip kidiy amwiyim kwataay kwurbanadiy yawiyib. Adiy viyakita yawiy kwurkwanadiyik, di dayak sibinin viyakit kwurkidadiy. Aw adiy kupwarapa yawiy kwurkwanadiyik, dayak kupwaraap sibinin kwurkidadiy. A javik ab tikuw, nyan adiy di kwurbakik mawul yikidadiy javida kwurik mawul war-kwanadiyan. \s1 God di diki di yaab kwulapwud duw taakw dikidiy kapa nyanugw tidakikik. \p \v 11 Nyan yarakara mawulaar Yitaypika Duw Godak wuki-kwabanaad. Atawa wukikuw, nyan yawiy samasam adiy Godak wukijibir ti maarnadiy duw takwak kwur-kwanadiyan dayaam mwugiyik God diki Viyakita Majib wuki-wukib tikuw, aw diki wariya mawulak kajaan tidakikik. God bwu nyanadiy mawul lakwudadiy. Aw wuna mawul wana gwurabab nyanadiy mawul lakwu-gwurkik. \v 12 Nyan yawiy akis kwurkwanadiyan gwuraam mwugiyik nyanak, “Day viyakita duw-adiy,” waan wagwurkikik. Aw nyan gwurak mwiya maaw kwatiyak nyanak sakwar sakwar tigwurkikik. Nuwukadiy duw day dayadiy sipa danik tikuw, day dayak yakisuwtaka-kwanadiy gwuradiy mwutamaam. Aw atampika duwak duw taakw dayadiy mwiya maaw yisadapika jaav tikwana. Aw gwur nyana mwiya maaw lakwukuw aw adiy duw gwurak yadaak, gwur bwunak daya nyana sukwak bwula-kidana maaj lakatiy-kigwuradiy. \v 13 Aw li nyanak lakw wakwanadiy duw taakw wakidana, “Day kwam tinadiy atawa bwuladana,” waan, aw nyan wakibanadiygwur aal God diki danik tikuw nyan atawa bwulanadiyan. Aw li gwur nyanak wakigwura, “Dayadiy mawul viyakit-adiy atawa bwuladana,” waan, aw nyan wakibanadiygwur aal gwura danik tikuw nyan atawa bwulanadiyan. \v 14 Aw Jisas Krais di nyanak mawul yidalik tikuw, alik a jaav mwugiy-kwaladiyan dikik yawiy kwurbakik. Aw nyan wukijibir tikwabana aw li di duwaar nak kiyaad miyawa duw takwa danik tikuw dayaam nyigilik tikuw, aw aal kitawaana, adiy miyawa Jisas Kraisak wukijibir tikinadiy duw taakw abab dikiwa nakamwiyib kiyanapik kiyadaala. \v 15 Di miyawa duw takwa danik tikuw, daya tamiy kwurkuw, kiyaad. Di atawa kwurkuw, aw adiy miyawa Godawa nakamwiyib nyanyi nyanyi kwayakidiy duw taakw, day daya danik tikuw kwu maa. Aw adi daya danik kiyakuw rasin tikwanadi Jisas Krais diki danik tikuw kwakidanaala. \v 16 Alik tikuw, aw li tayir kipa duw daya sukwaar nyan duw takwaam tasakwubaal ab, aw kita nyan dayaam atawa akis tasakwu-kwabanadiy. Aw tayir kipa duw daya sukwaar nyan Jisas Kraisaam ab tasakwubaal ab, aw kita nyan dim akis atawa tasakwu-kwabanaad ya. \v 17 Aw duw taakw miyawa Jisas Krais wukin rawun kwakwadanalik tikuw, day kwula duw taakw suwul-kwanadiy. Aw di daya tayir kwaya-dadiy jaba yaab kwurkuw, day mwiya kwula yabim kwaya-kwanadiy. Alik day adiyka mwiya kapab tikwanadiy. \v 18 God di Jisas Kraisaar mwugiy-kwadadiyan mawul warapiy-bakik. Aw aal Jisas Krais kwurdil yawiy danik tikuw, God maa ya nyanaam tasakw dikidiy mama nib tibakikik. Aw kita di tasakwu-kwadadiyan dikidiy kapa nyanugw tibakikik. Aw di kwiy-kwadadiyan yawiy kwurbakik aw nyan nuwukadiy duw takwak sugwiyaan kwurbakik dayabab dikidiy kapa nyanugw tidakikik. \v 19 Ki maaj God nyanak kwiydil duw takwak wasapwiybakik. God di yaab kwulapwudid nyan dikidiy kapa nyanugw tibakikik. Aw God di diki di yaab kwulapwudid duw taakw dikidiy kapa nyanugw tidakikik. Aw di Jisas Kraisaar atawa kwurdid. Atawa kwurkuw, adiy duw taakw day dikidiy kapa duw taakw tikwanadiy, di dayadiy vaal miyawa yibwiy-kwadadiy. Aw ginyir di adiy valim wukin kariya maa. \v 20 Alik tikuw, nyan gwurak wabanadiygwurik Jisas Kraisa danik tikuw, aal God gwurak wada pik-al gwurak wabana. Jisas Kraisa danik tikuw nyan gwurak apawa bas sibanadiygwurik mayaakw Godak kwagwurkikik gwuradiy mawul warapiydikik aw dikidiy mama nib ti-yaay dikidiy kapa nyanugw tigwurkikik. \v 21 Aw mwiyir nyan dikidiy kapa nyanugw tibakikik tikuw, God mwugiydid Jisasaam, adi simsim vaal yi maardi duwaam, nyanadiy vaal dikim tidakikik. Aw di kiyaad nyanadiy vaal danik tikuw aw mwiyir nyan abab dikiwa nakamwiyib tibakikik. God atawa kwurdil aw di mwugiyik nyan mwiya mwiyab mwiya viyakit diki milaam tibakikik. \c 6 \p \v 1 Nyan, aal nakamwiyib Godawa yawiy kwur-kwanadiy duw, nyan gwurak bas sibanadiygwurik ki javik. Gwur God diki sukwasukw kwurkwana mawul kwurkuw, a mawul kipa guwaar yilikikik mwugiy-tikwa. \v 2 Aw God ki maaj gwurak wada, \q1 “Aal wuna mawul duw takwaam sukwasukw kwuril nyaam, wun gwura wunak bas sigwura maaj wukituwil. \q1 Aw aal wuna duw takwaam nyigiltuwil nyaam wun gwuraam sugwiyaan kwur-tuwdiygwur.” \m Ki wakituwa majik awuk. Kita, God diki sukwasukw kwurkwana mawul kwurkigwura nyi aka ya. Kita, gwur nyigilin tikigwura nyi aka ya. \v 3 Nyanyi nyan yarakara kwataay, yawiy kwataay kwurkwanadiyan aw ata nuwukadiy duw taakw day kwasik yikik-nadiy mwiya mwiyab Godak wukijibir titak wataay, day nyanadiy kwakwabanadiy yabiwa kwur-kwabanadiy yawiyim vikuw, aw day sapis jikin kwurtaykib. \v 4 Aw atawa ti-yaay, nyan mwiyir duw takwak simakak tikuw nyan mwiya mwiyab Godak yawiy kwurkwanadiyan waan, aw nyanyi nyan kwusida-takaan tikwana mawulawa kwurkwabanadiy miyawa niki vaal niki vaalwa kupwaraap sapwurapa jaav aw adiy nyanak yakwadanaal ab. \v 5 Aw nyan atawa wuki-kwabanalik tikuw, alik duw taakw viya-kwadanadiyan. Aw day nyanaam \it kalabus\it* ir kwusawula-kwadanadiyan. Aw day nyanak yaal girataay, duw taakw vagaruwtaay nyanak yataay kavin kwakwanadiy nyanaam viyak. Aw nyanadiy mwiya samasama yawiy nyanadiy sipaam vaat yikwanadiy. Aw nuwukadiy gaan akis si kwakwanadiyan. Aw nuwukadiy nyi simsim kamnaagw ab akis kikwanadiyan. \v 6 Adi viyakita mwiy kwakwabanadi yaab, adi God diki viyakita Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj lakwubanadi yaab, nyanadiy nuwukadiy duw taakw dayadiy sukwak kwusida-takaan tikwana mawul, nyanadiy nuwukadiy duw takwak rikarik kwurkwabanadiy yawiy, nyanadiy nuwukadiy Kristen gwalugwa duw takwak yikwanadiy mawul adiy nyanak God dikidi Mawul kwiydadiy ap, kidiy ababa jaav duw takwak simakakwanadiy-adiy nyan mwiyir God dikidiy yawiy kwur-kwabanadiy. \v 7 Nyan mwiya majida duw takwak kaliva-kwabanadiy. God diki nyanak kwiydil ap sugwiyaan kwurkwaladiy nyanadiy ababa yawiyim. Adiy wariya jaav kwurtaay tikwanadiy duw kaytik, kaad dayak takatipik, aw wariya bag mama nibaam viyak, aw kidiy nyanadiy kwakwabanadiy viyakita yabiwa yawiy atawa nyanak takatipi-kwadanadiyan adiy nyanak kupwarapa majawa nyanaam kupwarapa jaav kwurik kwurkwanadiyik. Day samab nyanaam kakil maa. Aw nyan dayaam kakil-kibanadiy. \v 8 Aw li duw taakw nyanadiy saam yakisuwtakadaak, awarabab nyanadiy saam mwugiysada-daak ab, aw li nyanaam sapis jikin kwurdaak ab, aw li day nyanak wayapiy sidaak nyan aal samab nyanadiy bwan nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak bwan kwiykwiy aal nyan maa rav. Nyan kip duw takwak ki mwiya mwiyaba maaj wajibir tikibanadiy, aw li day nyanak gwiyipa duw-adiyan wataay wadaal ab. \v 9 Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw, nyanaam ab day maa laakw. Aw Godawa dikidiy duw taakw bwu lakwu-danadiyan. Kipa duw taakw day nyanaam viyasipak mawul warkwanadiy. Aw nyan kip kwakwanadiyan. God mayaakw kwakwadadiy nyanaam kupwarapa jaav kwurdakik. Aw day nyanaam maa nibway viyasip. \v 10 Samasama jaav mwugiy-kwadanadiyan nyanadiy mawul sarmabap tidakikik. Aw nyan kip rakarak titaay, kwakwanadiyan. Aw nyan mwiya saal yibanaal ab niki jaav niki javik, nyan mwiya samasama duw takwaam mwugiy-kwabanadiy yarakara viyakita mwiy kwadakikik God dayaam sugwiyaan kwurdikib. Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw milaam nyan mwiya saal yinadiy duw-adiyan. Aw miyawa God dikidiy jaav nyanadiy tiyakiyaki-kwanadiy ginyir miyawa kwur-kwurik. \v 11 Wunadiy Korin tipa kidiy kapa duw taakw, nyanadiy mawul gwurak samasam yibanalik tikuw, alik nyan nyanadiy mawulaam rinadiy maaj miyawa gwurak mwiyir bwutaay wasapwiy-badiy. \v 12 Gwurak wuki-kwabanadiy mawul samab akis pakwu-kwanadiy. Aw gwuradiy nyanak wuki-kwagwuradiy mawul adiy pakwu-kwanadiy. \v 13 Wun gwurak asaay di dikidiy kapa yala nyanugwak bwula-kwada pik, aka bwula-tuwadiygwurik. Aw wuna mawul wana kidiy nyan gwurak yibanadiy mawula pik atampik mawul yigwurkikik nyanak ab. \s1 Adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy duw takwawa mwiya mwiyab patin tikir kwurwayik. \p \v 14 Adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy duw takwawa mwiya mwiyab patin tikir kwurwayik. Nyawa gaan nakamwiyib titak, aal maa rav. Atampik adiy God dikidiy duw takwawa adiy vaal yiyi tikwanadiy duw takwawa mwiya mwiyab patin nakamwiyib titi, aal maa rav. \v 15 Ata ata Jisasawa Satan bir mawul nak tikinabir, ay? Aw ata ata adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw takwawa adiy dikim laakw maarkwanadiy duw taakw mawul nak tikinadiy niki jaav niki javik? \v 16 Adiy duw taakw Godak gaba maaj sukwu-kwadanadiy wiyaam miya kayik ridaba. Nyan nyanadiy amwiy, adiy wiy kaytik-adiy, adi nyanyi nyanyi kwaya-kwanadi God dikidi Mawul wulaan rawun kwakwadaal tamiya. Aw God di diki ki javik kitawa waad: \q1 “Wun wunadiy duw taakw dayadiy amwiyim rawun kwakidiwun. Wun dayadiy nyidim yibagwu-kidiwun. Wun dayadi God tikidiwun, aw day wunadiy duw taakw tikidiy.” \m Alik tikuw, nyanadiy amwiy God diki wulaam rawun kwakwada tamiy tidanalik tikuw, nyan mayaakw kwababa nyanadiy mawul adiy miya kayikak wuki-wukik. \v 17-18 Alik tikuw, atawa tilalik tikuw, Yitaypika Duw God kitawaan ab wanaad: \q1 “Atawa adiy miya kayikak gwutakakuw, mwiya mwiyab dayaam miyawa kajaan ada. Miyawa gwuradiy bwan akwiy adiy duw takwaam jawjaay kwurkwanadiy javik. Atawa kwurgwurik, aw wun ata mayaakw kwakituwadiygwurik wunadiy duw taakw tigwurkikik. Aw wun, adi mwiya yitaypika God, wun-adiwun gwurak wanadiwun. Gwur ata wunadiy kapa nyanugw tina pik tikidiygwurik. Atawa tigwur, aw wun gwuradi Asaay tikidiwun.” \c 7 \p \v 1 Wunadiy mawul yituwadiy kapa nyanugw, God kidiy aban-nyanak takadidiy. Alik tikuw, atawa tilalik tikuw, nyan mwiya mwiyab miyawa nyanadiy bwan kwiynaak adiy miyawa nyanaam vaal yibakikik mwugiy-kwanadiy javiwa adiy nyanadiy mawulawa amwiyim saal kwurkwanadiy javik. May nyan, atawa kwurnaak aw mwiya mwiyaba mwiya viyakit God diki milaam titak. Diki majib wukikuw, yarakara kwusida-takaan kwanaak. \s1 Pol rakarak tad ki javik. \p \v 2 Nyan samab gwura duwaam nikim ab maa kupwaraap kwar. Aw nyan saal maa kwar gwura duwaam nakab. Aw nyan gwura duw nikim ab gwiyip maa kwar. Alik tikuw, atawa mwiya mwiyab tilalik, nyanak gwuradiy mawulaar wakaray akwur. \v 3 Aw wun kitawa bwulatuwa gwurak, aw wun gwurak kipwu mwutaam maa yi gwuradiy nyanak yigwuradiy mawulak. Aw wun gwurak bwutaay watuwil aal nyan gwurak mwiya mwiyab mawul yibanalik tikuw, nyan gwurawa nyanyi mawul nak tikidiyan. Jaav nakab kidi kupwaam kwabana sikir aw nyan kiyakibana kiy ab, samab maa rav mwugiylik atampika mawul kwusi-kwusik. \v 4 Wun gwurak mawul vitiy katiy maa ti. Wun gwurak mwiya sakwar sakwar tikwanadiwun. Kidiy wunak yakwanadiy vaal dayadiy nyidim titaykikib ab, wun kwurin rikir kwurtaykib, aw wun mwiya mwiyab rakarak tinadiwun. \v 5 Aw nyan yin Masitaniya tamiyaam yin kawiybaal, niki tamiy niki tamiyaar yibadiy, nyanak vaal kip yajibir tidiy. Aw nyan samab maa rav yaap kwurkwurik nyanadiy sipak. Samasama kipa duw taakw kip nyanaam vasisada-dadiyan. Aw nyan samasam wukidiyan adiy mwugiybaak Jisas Kraisak wukijibir tinadiy duw takwak. \v 6 Aw duw taakw dayadiy mawul sarmabap tidakikib, aw God kwurin rikwadadiy. Aw di atawa nyanak kwuryi-kwadidiyan. Aw di nyanadiy mawulaam kwurin rididiy Taytas nyanak wayakikuw. \v 7 Ayiy, di yakuw, nyanadiy mawulaam kwurin rididiy. Di yarik yididiyan gwur aal Korin tipa kidiy Kristen duw taakw dikik kwurin rigwurilik. Atawa yarik yidil maaj wukikuw, li nyanadiy mawulaam kwurin rikuw nyan aka rakarak tinadiyan. Di wadidiyan gwur mwiya wukidiygwurik aal gwuradiy nyidim ril valik. Aw gwur wunaam vikir kwurgwuril. Di wadidiyan duw taakw gwurak wunak sapisa maaj wadakikib, aw gwur wuna danik titaay wakwanadiygwur. Aw ki di atawa nyanak yarik yidil maaj mwugiy-ladiwun rakarak mwiya samasam tituwkikik. \v 8 Aw aal gwurak tayir sukwutuwil lapa nyig gwuraam mwugiylil ab mawul samasam wukigwurkik, aw wuna mawul wukituwa aal viyakita wun aal lapa nyig gwurak sukwutuwil. Wun samasam wukidiwun, a lapa nyig sukwukuw. Aw wun bwu lakwutuwil aal maaj basa kasab mwugiy-kiladiygwur mawul samasam wukigwurkik wakuw. \v 9 Aw wun kita rakarak tinadiwun wun a lapa nyig sukwutuwilik. Aw wun gwuraam mawul samasam wukigwurkik mwugiytuwil, wun aal maa rakarak ti. Aw wun aal viyakital wanadiwun gwuradiy mawul wukidalik tikuw. Aal lapa nyig gwuradiy mawulaam maa saal kwar. Aw atawa kwur-yaay, gwur samasam wukikuw, sarmabap tigwurilik tikuw, God mwugiy-didiygwurik gwuradiy kwakwagwuradiy yaab warapiy-gwurkik. God mwugiydil gwuraam sugwiyaan kwurlikik. Alik tikuw, aal javik tikuw, nyan rakarak tinadiyan. \v 10 Aal God mayaakw kwadil sarmabap tikwana mawul, aal duw takwaam mwugiy-kwaladiy day dayadiy valik bwan kwiydakik, mawul wukikuw. Day atawa kwurdaak, di ata nyigil-kwadadiy aw mwiyir dikiwa nakamwiyib nyanyi nyanyi kwayadakik tikuw. Aw li atampika sarmabap tikwana mawul atampika yawiy kwurkwana nyan samasam wak maa a javik. Aw aal kidi kupw mwugiy-kwadaal God yaakiya wu maarkwadaal sarmabap tikwana mawul, aal samab maa rav duw takwaam mwugiy-mwugiyik day nyanyi nyanyi Godawa kwayadakik. Awarab atampika mawul mwugiy-kwadadiy duw taakw nyanyi nyanyi Godawa kajaan tidakikik. \v 11 Ayiy, God mwugiy-didiygwur sarmabap tigwurkikik. Aw gwur awuk a yawiy likidiy mwiyak. Di mwugiydidiy kidiy mwiy wakwudakik. Di mwugiy-didiygwurik mawul samasam wukitaay gwur yarakara lakatiyin gwuradi kwagwuradi yaab aw mwiyir nuwukadiy duw gwuradiy nyidim simsim vaal samab sitakir maardakik. Ki wuna lapa nyig kwurkuw, gwur mwiya yaal samasam gira-diygwurik gwur gwurak, aal gwuradiy nyidim ril valik wap saykuw. Gwur mwiya yagayaki-diygwurik God diki valik yaal girakwada mawulak. Aal lapa nyig mwugiy-lidiygwur wunak mawul samasam yigwurkikik, aw gwurawa kwatuwkikik nakamwiyib. Aw li sugwiyaan kwurlidiygwurik Godak nimadib apawa wukijibir tigwurkikik. Wuna maaj wukin napakuw aw mwiyir wunak simakak gwuradi kwagwuradi yaab mwiyir tidakikik ababa yabim, gwur aal gwuradiy nyidim ril vaal yarakara lakatiy-gwuril. \v 12 Tayir wun aal lapa nyig sukwutuwil, wun adi vaal yiyi tidi duwa danik tikuw wun maa aal lapa nyig sakw. Awarab adi vaal yidi duw diki vaal sarmabap tidikikik mwugiylidi duw diki danik tikuw, wun maa sakw. Aw wun gwur gwura danik tikuw aw mwiyir God diki milaam lakwu-gwurkik gwuradiy nyanak yigwuradiy mawulak, alik a lapa nyig sukwutuwil. \v 13 Aw gwur atawa wukigwurilik tikuw, a jaav mwugiy-ladiyan nyan rakarak tibakikik. Aw Taytas nyanak yarik yidik gwur dikik kwurin rigwurid di gwurawa kwadilik tikuw, aal jaav ab mwugiy-ladiyan mwiya rakarak samasam tibakikik. \v 14 Wun gwurak sakwar sakwar titaay, wun dikik a javik yarik yituwid. Aw gwura yawiy simakalil aal dikik watuwil maaj, aal mwiya maaja. Nyanadiy gwurak wasapwiy-kwabanadiy maaj mwiya mwiyaba maaj tidaal pik, atawa aal Taytasak wabaal maaj ab aka bwutaay mwiya mwiyaba maaj tina. \v 15 Tayir Taytas gwurak yakuw, gwur dikik yagaar yagaar wakaray kwurkuw, gwur dikik mwiya mwiyab wuki-wukib ata tidiygwurik. Aw di atawa wukin kariyakuw, gwur atawa kwurgwurilik tikuw di gwurak mawul samasam yidadiygwurik, tayir yidil mawulaam kakilkuw. \v 16 Aw kita wun lakwukuw gwurawa wun mawul nak tikuw, aw wun gwurak mawul vitiy katiy ti maarkuw, wun rakarak samasam tinadiwun. \c 8 \s1 Kitawa saan akwiy God dikidiy yawiyik. \p \v 1 Kristen gwalugwa duw taakw, God bwutaay sukwasukw kwurdidiy adiy Masitaniya tamiya kidiy bapa Kristen duw takwak. Aw nyan gwur lakwugwurkik diki dayak kwurdil yawiyik. \v 2 Nuwukadiy duw taakw dayaam kupwarapa jaav kwurdakib aw day kip rakarak tikwanadiy. Aw day niki jaav niki javik ab saal yidanaal ab, Godak saan vagaruw-jibir tikwadanaad. \v 3 Wun mwiya mwiyab watuwadiygwurik day dayadiy kapa mawulaar saan samasam kwiykwadanaad. Aw day saal ab yikwanadiy Godak saan kwiykwiyik. Aw atawa kwurdakik wun dayak maa bas si. \v 4 Day mawul yikwanadiy God dikidiy Jiruwsalimaam kwanadiy duw takwaam sugwiyaan kwurik. Atawa mawul day wukikuw, day apawa bas sidadiwun adiy saan Jiruwsalimaar kwurin karay-tuwkik. \v 5 Day mwiya samasam kwiydadiyan, nyan kwurik mawul wukibadiyim ab kakilkuw. Aw day sanadika maa kway. Aw taay day dayadiy sip ab Yitaypika Duw Godak kwiydadiy di diki mawul walil pik diki tabaam tidakikik. Day dayadiy sip nyanadiy tabaam ab takadadiy. \v 6 Aw Taytas, di taay wakwudilik tikuw saan vagaruw-vagaruwik, nyan bwutaay bas sibaad gwuraam sugwiyaan kwurdikik ki yawiy kwusilikik. Ki nuwukadiy duw takwaam sugwiyaan kwurkina yawiyik. \v 7 Gwur Korin tipa kidiy duw taakw, gwur samasama jaav tinadiygwurik. Gwur God diki Jisas Kraisak bwulana Viyakita Majik wukijibir tikwanadiygwurik. Aw God bwu sugwiyaan kwurdidiygwur samasama jaav lakwu-lakwub tikuw bwulagwurkik. Aw gwur mawul samasam yikwanadiygwurik viyakita yawiy kwurkwurik. Aw gwur nyanak mawul samasam yikwagwuradiyan. Aw gwur atampika duw taakw tigwuralik tikuw, aw gwur Godawa dikidiy duw takwak mawul samasam yikwagwuralik tikuw, nyan wukibana gwurabab kwiygwurkik kip nuwukadiy jaav ki yawiyik. \v 8 Aw wun gwurak maaj maa wu ki majib wuki-wukib tigwurkikik. Wun gwurak kip simaka-tuwala nuwukadiy tipa kidiy Kristen duw taakw mawul samasam yidanalik nuwukadiy duw takwaam sugwiyaan kwurik. Aw kita wun gwuradiy wukijibir tigwuradiy mawul likil mwiya mwiyaba mawul-adiy, suwaal mawul-adiy, waan kwurkitaan vikir. \v 9 Aw gwur bwu lakwugwura nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais nyanak mawul samasam yididiyan. Awarab God dikidiy miyawa apawa gilabadiyawa jaav di dikidiy tidanaal ab, gwura danik tikuw di dayaam wapakuw, saal yidi duw tad. Aw di atawa kwurdil aw mwiyir gwur miyawa God dikidiy jaav am sigwurkikik tikuw. \v 10 Wuna mawul wana gwur kitawa kwurgwurkik. Gwur mwiya taay duw taakw God dikidiy Jiruwsalimaam kwanadiy duw takwak saan vagaruwik kwurdiygwur. Aw gwur bas kidi kwusidi nabiyib taay bapa duw taakw ata saan vagaruw-diygwurik. Aw wun wukituwa aal kitawaana, aal mwiya viyakit tikina kita gwurakil taay kwurvasa-gwuril yawiy kwurkwusi-kigwura. \v 11 Ayiy, kikaanaka, nyi aal tayir kwurvasa-gwuril yawiy kwurkwusi-kigwura nyi. Aw bas gwur saan vagaruw-gwuril gwur mwiya mawul samasam yidiygwurik ki yawiy kwurik. Aw kita gwur apiyim kaam akwurjuw. Aw ata ya gwuraki yawiy akwurkwusiyak. \v 12 Aw li duw di mwiya mawul warkuw saan niki jaav niki jaav kwiyik tikuw Godak, God dikik bas si maa aal ti maarkida jaav kwiydikik. God di mayaakw kwakida aal dikim rilik kwiykida javida. \v 13-14 Aw wun maa kitawa wu gwurak aw gwur gwuradiy miyawa jaav nuwukadiy duw takwak kwiyakikuw, aw adiy gwurab jaav kwurkinadiy duw taakw yarakara kwadaak aw gwur saal yigwurkikik. Atawa maa. Aw wun wukituwa aal mwiya viyakit kita, aal jaav samasam tigwura sikirib, gwur adiy saal yinadiy duw takwak sugwiyaan kwurkwurik. Aw ginyir gwur saal yigwurik, aw mwiyir day sibinin ata sugwiyaan kwur-kidanadiygwurik. Atawa kwurtaay, miyawa duw taakw ata mwiyir kwurnadiy jaav nuwukadiy duw takwaam aal saal yikidana nyaam. \v 15 Ki nuwukadiy duw takwawa awarwa awarwa sugwiyaan kwurkwur maaj, aal kika. God diki lapa nyigaam rina. Aal maaj kitawa wana, \q1 “Adi samasama jaav vagaruw-kwanadi duw, dikim nuwukadiy jaav kiyatiy wakwun ri maa. \q1 Awarab adi kwasa mwiy vagaruw-kwanadi duw, di samab saal yi maa. Di kip rivin tikinaad.” \s1 Pol Taytas wayakidid Korin tipaar. \p \v 16 Nyan Godak wayapiy sibanaad di Taytasaam sisuwdilik gwuraam ki yawiyik sugwiyaan kwurdikik tikuw, aal nyan nyana kwurik tibana pik. \v 17 Aw nyan dikik bas sibaak gwurak varadikik, di mayaakw kwadil atawa kwurkwurik aw di diki kapa mawul wana di gwuraam sugwiyaan kwurik tidikikik. Di atawa wukikuw, di diki bwutaay maaj lakatiydil diki mawulaam gwurak varak. \v 18 Adi Kristen gwalugwa duw, adiy miyawa tamiya kidiy bapa Kristen duw taakw day lakwudana di yarakara God diki maaj kaliva-dikib, adi duw Taytasawa nyan gwurak ada wayaki-kibanaad. \v 19 Awarab adi duw, adiy miyawa tamiya kidiy God dikidiy duw takwak van tikwanadiy duw, bwutaay tasakwudaad nyanawa nakamwiyib tiytiyadikik kidiy saan kwurin karaybaak Jiruwsalimaar. Atawa kwurtaay, a yawiy duw takwaam mwugiy-kiladiy, day Godak wayapiy sidakikik. Awarab nyan duw takwak simaka-kwabanadiy nyan awarwa awarwa sugwiyaan kwurkwanadiyan wataay. \v 20-21 Aw nyan yarakara kwur-kwanadiyan aw ata nuwukadiy duw taakw wakik-nadiy nyan jawjaay kwurkwabanadiy dayadiy samasama sanaar. Adiy kwurin karay-kibanadiy. Aw nyanadiy mawul wakwanadiy nyan viyakita yawiyda kwurik Yitaypika Duw God diki milawa miyawa duw taakw dayadiy milaam. \v 22 Abir duwawa nikidi Kristen gwalugwa duw ab ada gwurak wayaki-kibanaad. Jaab samasam nyanawa di yawiy kwurid. Dikim kwurkitaan vikuw, nyan lakwu-kwabanaad di mawul samasam yikwanaad nuwukadiy duw takwaam sugwiyaan kwurik. Aw kita diki mawul samasam viyakit warkuw gwurak, diki mawul samasam warkwana ki yawiy kwurik. \v 23 Taytas di Godak yawiy kwurkwanaad nakamwiyib wunawa. Awarab di wunawa yawiy kwurkwanaad gwuraam sugwiyaan kwurik. Abir dikiwa yikinabir gwalugwa duw, bir adiy nuwukadiy tamiya kidiy bapa Kristen gwalugwa duw taakw dayabir tasakwu-dabir duw-abir. Aw dayadiy kwurkidanadiy yawiy aal duw takwaam sisuwkinadiy day Jisas Kraisak wayapiy sidakikik. \v 24 Gwuradiy nuwukadiy duw taakw yikwagwuradiy mawul adiy duwak asimak. Aw ata miyawa tipaam kwakwanadiy Kristen gwalugwa duw taakw lakwukwadiy gwuradiy nuwukadiy duw takwak yikwagwuradiy mawulak. Aw li gwur atawa kwurkigwura, nyanadiy nuwukadiy duw takwak wakwabanadiy maaj gwura danik, “Day mwiya viyakita duw taakw-adiy,” wataay, aw ata mwiya mwiyaba maaj tikwadiy. \c 9 \s1 Gwur sugwiyaan akwur nuwukadiy Kristen gwalugwa duw takwak. \p \v 1-2 Aw wun bwu lakwutuwa gwuradiy mawul samasam war-kwanadiy adiy Jiruwsalimaam kwanadiy God dikidiy duw takwaam sugwiyaan kwurik. Aw wun bwutaay watuwdiy Masitaniya tamiya kidiy duw takwak, “Adiy Gris tamiya kidiy Kristen gwalugwa duw taakw, day bwutaay miyawa jaav kwulapwujibira-dadiy kidaay kwusida nabiyib,” wataay. Aw day gwura sugwiyaan kwurik samasam wargwuril mawula maaj wukikuw, aw dayaam mwugiylik, dayabab ata mawul wardiy sugwiyaan kwurik. Aw wun maa wanadiwun gwurak ki javik lapa nyig sukwu-sukwuk. \v 3 Kita adiyka gwurak wayaki-kituwadiy adiy nyanadiy Kristen gwalugwa duw, adiy vagaruw-gwurdiy saan kwurdakik. Wun bwutaay nuwukadiy duw takwak yarik yituwdiy gwuradiy sugwiyaan kwurik vagaruwkuw kwurin kavin kwagwuradiy java maaj. Aw wun bwu lakwutuwa wuna atawa watuwil maaj kipa maaj ti maa. Aw gwur kwulapwun kwakinadiygwurik adiy gwalugwa duw gwurak varadaak. \v 4 Aw li adiy Masitaniya tamiya kidiy duw taakw wunawa varakuw, ata vikik-danadiygwurik kwulapwun kwu maargwurik, aw aal wun wap sayik-nadiwun. Aw wun lakwutuwa gwurabab wap sayik-nadiygwurik. Aw wun bwutaay watuwdiy kitawa wun lakwutuwa gwur kwulapwun kavin kwakinadiygwurik wakuw. \v 5 Alik tikuw, wun wukituwa aal viyakita adiy gwalugwa duw wuna tayir yakuw, kwulapwu-kidana adiy Jiruwsalimaam kwanadiy Kristen gwalugwa duw takwak kwiyik aban takagwurdiy jaav. Atawa kwulapwun napakuw, aal miyawa jaav kwulapwun ridaak, wun yakituwaala. Aw li gwur atawa kwurkigwura, a jaav nuwukadiy duw takwak simaka-kiladiy gwur kidiy jaav kwiygwuradiy gwur gwuradiy mawul wardanalik tikuw. \v 6 Ki majib wukin ada. Adi mayim taba jaav kipa mugwul sikwanadi duw ginyir di mwiy kipa mugwul kwurkidadiy. Aw adi mayim samasama jaav sikwanadi duw, ginyir di mwiya samasama mwiyadiy maa kwurkidadiy dayab. \v 7 Atawa tikuw, ababa duw taakw day dayadiy mawul wadana pik atawa Godak niki jaav niki jaav kwiykwadiy. Gwur saan Godak wukitaay tayan tan kwiy-wayik. Awarab gwur rakarak tikwanadiy mawulawa gwuradiy niki jaav niki jaav Godak akwiy. Aw God mawul yikwanaad atampika duw takwak. \v 8 Adiy jaav gwur kwur-kwagwuradiy yarakara kwakwak adiy God kwiykidadiygwurik. Aw adiy javida maa. Adiy gwurak kwiykidadiy jaav rivikidiy gwur gwuradiy sipawa nikim nikim viyakita yawiyik ab. \v 9 Ki javik bwulana maaj aal kika God diki lapa nyigaam rina. Aal maaj kitawa bwulana Godak: \q1 “Adiy saal yikwanadiy duw takwak di jaav nima am sikwadadiy dayak kwiyik. \q1 Dikidiy rikarik kwurkwadadiy yawiy day samab kwas maa.” \m \v 10 God maay duw takwak kadiy jaav kwiy-kwadadiy mayim sidakikik aw mwiyir ginyir day mwiya samasama kiki kikipaat tidakikik. Atawa dibab mwugiy-kidadiygwurik rivikinadiy jaav kwurgwurkik. Aw di mwugiykidadiy adiy kadiy mwiy ridakikik, aw gwuradiy saal yikinadiy duw takwak samasam kwiygwurkik dayaam sukwasukw kwurik. Awarab di mwugiy-kidadiy gwuradiy mwiyir tikwanadiy mawulaar kwur-kigwuradiy yawiyab mwiy vidakikik. \v 11 Nyanyi di mwugiy-kidadiygwurik niki jaav niki jaav rivin tigwurkikik. Tikuw, nuwukadiy saal yikwanadiy duw takwak nyanyi sugwiyaan kwurgwurkik. Aw gwur atawa kwurkigwuralik tikuw, samasama duw taakw Godak wayapiy sikidanaad aal javik. Aal nyanak kwiy-kigwuralik dayak karayin kwiybakik. \v 12 Aw gwur atawa kwurkuw, gwur sugwiyaan kwurkigwuradiy God dikidiy adiy saal yinadiy duw takwaam. Awarab gwur mwugiy-kigwuradiy mwiya samasama duw taakw Godak nimadib wayapiy sidakikik. \v 13 Aw gwur atawa kwurkigwura, gwur nuwukadiy duw takwak simaka-gwuradiy gwuradiy Godak wukijibir tikwanadiy mawul mwiyir rikwanadiy. Adiy gwur sugwiyaan kwur-kigwuradiy duw taakw, mwiya rakarak tikuw, aw day lakwukuw, gwur Jisas Krais diki majib wukikuw, “Nyan a majik wukijibir tikwanadiyan,” wakuw, aw gwur dayawa ababa duw takwak niki jaav niki jaav kwiygwuralik tikuw, alik day samasam Godak wayapiy sikidanaad. \v 14 Aw day ata vikidanadiygwurik God gwuraam sukwasukw kwurdil sukwaam. Vikuw, Godak bas sikidanaad gwura danik, aw gwurak day mawul yikidanalik tikuw. \v 15 May nyan, Godak wayapiy sinaak aw nyanak dikidi Nyan kwiydilik tikuw. Aw nyanadiy miyawa kwiykwabanadiy jaav adi dikidi kwiydidi Nyinim yisadapik tikwanadiy. \c 10 \s1 Pol maaj dayak lakatiydil diki yawiyik. \p \v 1 Nuwukadiy Korin tipaam kwanadiy duw taakw kitawa wanadiy, “Kidi Pol di sika tamiyaam kwataay, di akis yaga-kwanaad nyanak lapa nyigaar sukwutaay apawa maaj wawak. Aw nyanadiy mwutamaam di mikamika duw tikwanaad,” wataay. Aw kita wun yarakara Jisas wakik-da pik wun gwurak basadika bas situwadiygwurik wunaki majik wuki-gwurkik ya. \v 2 Wun gwurak kitawa wakir. Aw wun gwurak varatuwik, aw gwur wunaam mwugiy-wayik mawul warkuw, apawa maaj watuwkikik gwurak. Nuwukadiy duw taakw wakwanadiy nyan adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy sukwa pik kwakwanadiyan wakuw. Aw wun bwu lakwutuwa wun bwunak mwiya mwiyab nimadib apawa maaj wawak adiy kitawa wanadiyik. \v 3 Nyan kidi kupwaam kwakwanadiyan. Aal mwiya maaja. Aw nyan adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw wariya-kwadana pik akis wariya-kwanadiyan nyan God dikidiy mama nib dayadiy yawiyim wariyataay. \v 4 Aw nyan dayadiy yawiyim wariyataay, nyanadiy wariya jaav adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kwurkwadanadiy pik maa ti. Aw adiy nyanak God kwiydadiy nimadiy ap kwurtaay, nyan rivi-kwanadiyan Satan dikidiy van tidadiy javim sipakwu-sipakwuk. \v 5 Satan dikidiy bapa duw taakw yaab takatipi-kwadanaad duw taakw Godaam lakwu maardakik. Aw nyan titaay kajataka-kwabanaad adi takatipi-kwadanadi yaab. Aw God nyanaam sugwiyaan kwurdikib, nyan adiy Satan tabaam tikwanadiy duw taakw dayadiy mawul nyigil-kwabanadiy. Nyigiltaay, aw Jisas Krais tabaam taka-kwabanadiy dikib wuki-wukib tidakikik. \v 6 Aw gwur nyanadiy majib wuki-wukib tigwurik, aw nyan ata apawa vaat kwiy-kibanadiy adiy nyanadiy majik sar-kwanadiyik. \v 7 Gwur wuna sipaam vikuw, gwur wukigwura wun mikamika duw-adiwun. Aw li duw nak wukikida di Yitaypika Duw Jisas Krais diki yawiyim tinaad wakuw, aw wun atampika duwak wakituwaad aw nyanabab Yitaypika Duw Jisas Krais diki yawiyim tikwanadiyan di diki ap nyanak kwiydikib. \v 8 Aw li wun jaab samasam sakwar sakwar titaay bwulayi bwulaya-bagwutuwadiygwur Yitaypika Duw Jisas Krais nyanak kwiydil apak aw wun maa wap say. Aw Yitaypika Duw Jisas Krais bwutaay ap kwiydidiyan gwuraam van tibakikik. Di atawa kwurdil sugwiyaan kwurbakik Godak wukijibir apawa tigwurkikik. Aw nyan gwuraam jawjaay kwurik maa. \p \v 9 Aw wun gwur kitawa wukigwurkik aal maa wanadiwun, wun gwuraam mwugiy-tuwadiygwurik wuna sukwutuwa lapa nyigaar gwur yagagwurkik wakuw. \v 10 Gwura duw nuwukadiy kitawa wakwanadiy, “Pol dikidiy sukwu-kwadadiy lapa nyig apa majawa wariya majida wapwurukwu-kwanadiy. Aw di nyan nyanawa kwakwanaad, aal di mikamika duw tikwanaad. Aw dikidiy maaj kipa maaj-adiy nyanak.” \v 11 Aw wun atampika duw di yarakara lakwudikik adiy nyanadiy sikaam kwataay lapa nyigaar sukwu-kwabanadiy majiwa adiy gwurawa nakamwiyib kwataay kwur-kwabanadiy javik. Adiy rivriv-adiy. Kapab maa. \v 12 Aw nyan gwurak maa bwul adiy nuwukadiy duw day dayak wakwadana pik, “Nyan mwiya yitaypika duw-adiyan,” waan. Nyan nyanadiy kapa si kwurin yakisuwtak maa day kwurkwadana pik. Aw day dayadiy kapa mawulaar duw taakw dayadi kwakwadanadi yaab tasakwu-kwadanaad. Aw day dayadiy kap tasakwu-kwadanadiy yaba pik kwataay, “Nyanadiy kwa-kwabanadiy yaab adiy mwiya viyakit-adiy,” wataay wakwanadiy. Aw atampika duw taakw day saal viyanadiy. \v 13 Aw nyan sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulayabagwu-kwanadiyan adiy God nyanak kwiydidiy yawiyik. Aw di tasakwudil nyan yawiy kwurbakik gwuradiy nyidim. Atawa titaay, nyan akis sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulayabagwu-kwanadiyan nuwukadiy kipa javik. \v 14 Aw nyan bas gwurak yabaal Jisas Krais diki Viyakita Maaj gwurak kariyabalik tikuw, alik aal rivikwana nyan gwuradiy nyidim yawiy kwurkwurik. \v 15 Aw nyan God kwurbakik tasakwu-dadiy yawiyda kwurkwanadiyan. Aw God tasakwudil nyan yawiy kwur-kwurik gwuradiy nyidim. Alik tikuw, nyan akis sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulayabagwu-kwanadiyan nuwukadiy duw taakw dayadiy yawiyik apap apap kwurkuw dayadiy yawiyadiy nyanadiy yawiyadiy waan wawak. Nyanadiy mawul war-kwanadiy gwuradiy Godak wukijibir tikwagwuradiy mawul ap yidakikik. Awarab nyanadiy gwuradiy nyidim kwur-kibanadiy yawiy miyawa ap yiwardakik. \v 16 Aw nyan atawa kwurkibana, adiy gwurawa walibab rinadiy tamiyaar yikuw, nyan samab sakwar sakwar titaay, bwulayi bwulaya-bagwu maa nyan nuwukadiy duw adiy tamiyaam kwurkwanadiy yawiyik, adiy yawiy nyanadiy yawiy-adiy, wakuw wakidiyan. \v 17 Ki maaj aal kika God diki lapa nyigaam rina. Kitawa bwulana. \q1 “Aw li duw sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulaya-bagwuk tikuw, aal Yitaypika Duw God dikidiy kwurdidiy yawiy dayadi mwiya maaw tikuw, dikik bwulabagwu-kwaad.” \m \v 18 Aw li God duw dikidi si yakisuwtaka-kida, aal yitaypika jaava. Awarabab li duw di dikidi kapa si yakisuwtaka-kida, aal saal viyana jaava. \c 11 \s1 Nuwukadiy duw apap apap tikwanadiy Jisas Krais diki maaj karay-kwanadiy duw tikir. \p \v 1 Aw wun gwurak nuwukadiy atampika maaj wakir. Aw wun saal viyanadi duw kaytik bwula-kituwaal ab, wun gwur mwiyir yarakara waan takagwurkik kidiy majik. \v 2 God gwurak mawulaar wuki-kwadilik tikuw, alik diki danik tikuw, wunabab gwurak mawulaar wuki-kwanadiwun. Asaay diki tayir nikidi duwawa nyigbaay kwu maaril takwa nyan bas duwak rilikikik kwiydil pik, atampik wun bwutaay Jisas Kraisak gwuraam kwiy-tuwdiygwur tugwaam nagwurik di dikidiy kap tigwurkikik. \v 3 Mwiya tayir Satan kabayim wulaan rawkuw, a taay taakw Yiv likim mwugiydik, aw li God diki majik bwan kwiylil. Atawa tikuw, wun samasam mawulaar wuki-kwanadiwun aw Satan tayir Yivaam mwugiydil pik, atampik di gwuradiy tugwaam nakwanadiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy mawulaam jawjaay kwurik-dadiy. \v 4 Aw gwur rakarak tikwanadiygwurik adiy gwurak yakwanadiy duw dayadiy maaj wuki-wukik niki kapaba maaj niki kapaba maaj Jisas Kraisak kalivadakib. Aw nyan gwurak yakuw, mwiyir kaliva-badiygwur Jisasak. Aw day jawjaay kaliva-dadiygwurik Jisasak. Aw daya maaj aal mwiya kapaba. Nyan God diki Viyakita Maaj gwurak wasapwiybaak, gwur God dikidi Mawul kwurgwurid. Aw day daya kapaba maaj gwurak wasapwiydaak, gwur a majiwa kapaba mawul mayaakw kwagwurabir. Aw bir God dikibir maa. \v 5 Aw wun wukituwa wun wadiy gwuradiy duwaam yisadapik maa ti. Wadiy wagwuradiy God dikidiy mwiya yitaypika diki maaj karay-kwanadiy duw-adiy wataay. \v 6 Aw li adiy nuwukadiy duw day sipakwudiy wiyaw nataay bwula majik wunaam kakil-kidiy, wunadiy bwula maaj dayadiy maaw maaj dayadiy maaj mawum mwiyir kakil-kwanadiy. Nyanyi nyan ki javik mwiyir simaka-diygwurik. \v 7 Aw wun gwurak God diki Viyakita Maaj kaliva-kwatuwik, wun gwurak akis bas sikwatuwdiygwurik wunak saan kwatiya-gwurkik, wuna kwurtuwa yawiy yapiy-gwurkik. Gwurak sanak bas si-yaay, gwurak sugwiyaan kwurtuwkik wuna kapa tabaar yawiy kwur-diwun saan wun wuna sipak kwur-kwurik. Yitaypika duw atawa yawiy akis kwurkwanadiy. Wun gwurak mayaakw kwu maartuwlik aal jaal dadiwun, ay? \v 8 Aw wun gwuradiy nyidim yawiy kwurtuwkib, nuwukadiy tipa kidiy Kristen gwalugwa duw taakw wunak saan kwiydadiwun. Adiy dayak kwurtuwdiy sanaar wun gwuradiy nyidim titaay yawiy kwurdiwun. Aw wun dayadiy nyidim tan yawiy maa kwar adiy sanak. \v 9 Aw wun gwuradiy nyidim titaay yawiy kwurtuwdiy, wun sanak saal yidiwun. Aw wun gwurak maa wasukw sanak wunak kwatiya-gwurkik. Aw adiy Masitaniya tamiya kidiy duw yadaal, day saan-adiy kwurjuwkuw, kwurin kariyadadiy wunak kwatiyak. Aw atampik tayir ab aw ginyir ab wun samab gwurak bas si maa wun wuna sipak saan kwatiya-gwurkik. \v 10 Aw Jisas Krais diki mwiyir tikwana maaj wuna mawulaam rawun kwalalik tikuw, alik wun ki javik yarakara wanadiwun. Grik tamiyaam kwanadiy duw taakw nakab wawu aal maa rav day wunak saan kwiydadiwun waan, dayadiy nyidim tan kwurtuwil yawiyik tikuw. \v 11 Aw gwur wukigwura agwa javik wun gwurak mayaakw kwu maartuwik saan kwatiya maarkidiygwur wunak? Aw wun gwurak mawul yi maarkwatuwalik, ay? Wun watuwadiygwurik God bwu lakwuda wun gwurak mawul samasam yikwatuwadiygwur. \v 12 Wun kip atawada kwurjibir tikinadiwun aw adiy gwur wakwagwuradiy Jisas Krais dikidiy diki maaj karay-kwanadiy duw-adiy wataay, wun dayaam mwugiy-tuwik kawrakim nakidiy. Aw day wakik-nadiy day nyana sukwa pik yawiy kwur-kwanadiy waan. \v 13 Adiy duw adiy mwiya Jisas Krais dikidiy diki maaj karay-kwanadiy duw maa. Day mwiya suwaal takatak tikwanadiy duw-adiy. Aw day apap apap tikwanadiy adiy Jisas Krais diki maaj karay-kwanadiy duw tikir. Aw day atawa kwurtaay, duw takwak gwiyupw kwurkwanadiy. \v 14-15 Satan di diki ab rivikwa-naad God diki maaj kardadiy duwa pik suwul-suwulik. Alik tikuw, aal nima yawiy maa adiy dikidiy duw day dayaam mwugiy-mwugiyik Jisas Krais dikidiy diki maaj karay-kwanadiy duw kaytik gwuradiy nyidim titak. Aw ginyir God sibinin kwiy-kidadiy aal tan kwurdana yawiy danik tikuw. \s1 Pol Jisas Krais dikidi mwiya maaj karaydi duw tidilik tikuw, samasama kupwarapa jaav dikim yadiy. \p \v 16 Aw jaab nakab maa aka watuwadiygwurik kitawa wukiwayik wun saal viyanadi duw-adiwun waan. Aw li gwur atawa wukikuw, wun bas situwadiygwur gwur wunaam saal viyanadi duwa pikak mayaakw kwagwurkikik. Aw li gwur atawa kwurkigwura, wunabab rivikidiwun sakwar sakwar titaay bwulayi bwulaya-bagwuk jaav nikik. \v 17 Aw wun kita gwurak Yitaypika Duw Jisas Krais bwuladil pik maa bwul. Aw wun gwurak sakwar sakwar titaay bwulabagwu majir saal viyanadi duw kaytik bwula-nadiwun. \v 18 Aw adiy samasama duw day dayadiy kapa sipa danik titaay bwulayi bwulayabagwu-kwadana pik, wunabab atawa kwurkinadiwun. \v 19 Aw gwur aal adiy saal viyanadiy duw dayadiy majik waan takak aal rakarak samasam tikwanadiygwurik. Alik tikuw, aw wun wukituwa aw gwur lakwu-lakwub tikwanadiy duw taakw-adiygwurik, ay? \v 20 Gwur wuki-wukib tikwanadiygwurik adiy gwur nuwukadiy yawiy dayak kwurgwurkik gwurak yataay wakwanadiy duw dayadiy majib. Aw day gwuraam ata van tikwadanadiygwurik. Titaay, mabir bwalaam kaykiti-kwala pik, gwuraam ab atawa kalakwu-kwadanadiygwurik. Aw gwur dayadiy milaam saal viyanadiy duw taakw kaytik tigwur, day gwuraam vasisada-danadiygwur. Aw gwur rakarak tikwanadiygwur day gwuraam atawa kwurdakib. \v 21 Aw wun wap saynadiwun kitawa wawak, nyan gwuraam akis apawa atawa daya pik tikwanadiyan waan. Kita wun wakir maa adi saal viyanadi duw kaytik. Aw li day dayak titaay, sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayabagwu-kidana, aal ata wunabab wun wunak titaay bwulayi bwulayabagwu-kinadiwun daya pik. \v 22 Aw adiy duw day kitawa wakwanadiy day mwiya Juw duw-adiy wataay. Aw wunabab mwiya Juw duw-adiwun. Aw day wakwanadiy day Jakap waan sikiy-kwadanaad Yisrayil dikidi warag kidiy duw-adiy wataay. Aw wunabab dikidi warag kidi duw-adiwun. Aw day wakwanadiy day Aparam dikidi warag kidiy-adiy wataay. Aw wunabab dikidi warag kid-adiwun. \v 23 Aka maa kwam tinadi duw kaytik tinadiwun kitawa bwula-bwulak. Aw day mwiya Jisas Krais dikidiy yawiy duw-adiy, ay? Aw wun mwiya viyakita Jisas Krais dikidi mwiya yawiy duw-adiwun, dayaam kakilkuw. Aw wun dayaam ab kakil-kwatuwadiy yawiyik. Wun mwiya yawiy samasam kwur-kwanadiwun dikik. Aw wun \it kalabus\it* im jaab samasam kwatuwdiy. Aw day aal aya maa. Wun Jisas Kraisa danik yawiy kwurkuw, duw taakw wunaam jaab samasam viyasipak kwurdadiwun. Aw adiy duwaam aal aya maa. Jaab samasam wunaam jikiyir viyajiki-dadiwun. Aw dayaam aal aya maa atawa viyajik. \v 24 Jaab tabab adiy Juw duw jikiyir viyajiki-dadiwun. Adiy tababa nyi day wunaam viyaan viyaan viyaan atawada jaab duwamiy nak sap tabatiy maan abaliy (39) viya-dadiwun. \v 25 Jaab mugwul adiy Roma tipa kidiy duw viya-dadiwun. Adiy Juw duw kwasa mwiy viyasipak kwurdadiwun kabakir wunak kwatiyataay. Jaab mugwul adiy guwaar gipadiy jabiraam rituwik aw nima mam mwugiylik adiy jabir wutatadiy. Jaab nak adi jabir atawa wutatadik, nyi nak gaan nak wun kip guwab pawiyaan kwabagwu-diwun. \v 26 Wun niki tip niki tipaar yibagwu-tuwkib wun kip nimadiy wardiy kwayugwum vaal kwurtuwdiy. Aw adiy luwkuw kwurkwur tikwanadiy duwawa, Juw duw takwawa, nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw, dayaam ab vaal kwurtuwdiy. Nimadiy tipaam tituwkikib, duw taakw wunaam kupwarapa jaav kwurik mawul wardiy. Adiy tamiyka tamiyaam tituwadiy ab duw takwawa niki jaav niki jaav wunaam kupwarapa jaav kwurik mawul wardiy. Niki vaal niki vaal wunaam yadiy \it salwara\it* am yituwkikib. Adiy nuwukadiy apap apap wunadiy kapa nyanugw tidiy duw taakw ab wunaam kupwarapa jaav kwurik mawul wardiy. \v 27 Wun yawiy Jisas Kraisak samasam kwurtuwdiy. Atawa kwurtaykib, jaab samasam gaan wun mwiyir si maa kwu. Jaab samasam wun kamnagwuwa guwak kamik tidiwun. Jaab samasam nikirik gingin nataay tituwdiy, kwusuw kwusuw wapwiy saal yitaay. \v 28 Adiy nuwukadiy javiwaan ab nyanyi nyanyi wun kip adiy miyawa tamiyaam kwanadiy God dikidiy duw takwak mawul samasam wuki-kwanadiwun, “Ata ata kwanadiy?” wataay. \p \v 29 Wun adiy apawa Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy duw takwak mawul samasam wuki-kwanadiwun. Dayak yakwanadiy vaal wunak yana pik yakwanadiy. Aw duw taakw vaal yidakikib, wuna mawul yaal samasam girakwana adiy dayaam vaal yidakikik mwugiy-kwanadiy javik. \v 30 Wun wunadi si yakisuw-taka, wuna kapa sipa javik akis sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayabagwu-kinadiwun. Aw wun Jisas Krais diki kwurtuwa yawiy danik tikuw adiy wunadiy yakwanadiy vaalwa duw taakw wunaam jawjaay kwur-kwadanadiy javik sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayabagwu-nadiwun. \v 31 May nyan, nyanyi nyanyi wayapiy sinaak Godak, adi nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi Asayik. Di bwu lakwuda wun mwiya mwiyaba majida bwula-nadiwun. Aw wun suwaal samab maa tak. \v 32-33 Tayir wun Damaskas tipaam kwatuwil sikir, adi duw adi yitaypika duw Aritas tasakwudid aal tipak van tidikikik, di wunaam kalakwuk tad. Di wadidiy miyawa adi tipak takatipidadi kabaka yaripaam tidiy wiyigaam vay sawdiy duw van tidakikik aw day wunaam kalakwu-dakik. Aw wunadiy kapa nyanugw aal maaj wukikuw, day wunaam nimadi wurim vagakuw, ata nimadi yavir adi wurim jikuw, kupwaar kwusidataka-dadiwun kawaar, adi nimadi kabaka yaripaam til kwasa tupwur. Wunaam kawaar kwusakwu-takaan napadaak, wun ata tabwudiwun adi Damaskas tipak van tidi duwak. \c 12 \s1 Pol dikidiy vididiy yigin \p \v 1 Aw adiy duw day daya danik sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulaya-danalik tikuw, alik wunabab sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulaya-kidiwun gwur lakwugwurkik wun mwiyir Jisas Krais diki maaj karay-kwanadi duw tikwanadiwun. Atawa sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayakuw, aal mwiyir akis nyanaam sugwiyaan kwurkwaladiyan ab, wun jaaw kip gwurak sakwar sakwar titaay maaj bwulayi bwulaya-kinadiwun. Atawa kwurkuw, aw kita aka wun wunadiy vituwdiy yigin maaj gwurak yarik yikituwa. Adiy Yitaypika Duw Jisas Krais wunak kwiy-didiywa adiy wunak simaka-didiy niki jaav niki jaav dayadiy maaw. \v 2 Tayir, nabiy tabatiy maan aliy bwu yidiy, a sikir God wunaam diki kwadil adawur tipaar kwurin kawar-didiwun. Aw wun mwiyir maa laakw wunaam mwiyir kwurin kawar-didiwun likil aw wunadi kayikada way warid. God di dikida aal jaav lakwudaal. \v 3-4 Aw wun lakwutuwa wun wuna wardiwun. Aw wuna mwiya amwiy ay wunadi kayikada warid way, aal wun mwiyir maa laakw. Godada lakwuda aal jaav. Aw God kwurin kawar-didiwun adi mwiya mwiyaba viyakita tipaar. Alim maaj wukituwil. Aal wukituwil majik God nuwukadiy duw takwak wun yarik yiyak watipi-didiwun. Adiy jaav mwiyir pakwun tidanalik tikuw, aw wun watipin tikwanadiwun adiy javik wasapwiy-wasapwiyik. Duw taakw dayadiy maaj adiy maa rav adiy javik wasapwiy-wasapwiyik. \v 5 Aw wun rivinadiwun sakwar sakwar bwulayi bwulaya-bagwuk aal God wunak simakadil javik. Aw wun ata bwulak likik. Aw adiy sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayabagwu-kituwadiy jaav duw takwak simaka-kidanadiy wun ap ti maarnadi duw tikwanadiwun aw God dikidi si yakisuwtaka-dakik. \v 6 Aw li wuna mawul wakik-la wun sakwar sakwar titaay bwulayi bwulayak-tuwa, aw wun mwiya maaj bwula-tuwalik tikuw, alik wun saal viyaan ti maa. Aw wuna mawul wana duw taakw wunadiy yawiywa majim lakwukuw day wunaki sukw mwiyir lakwudakik. Wun maa wanadiwun duw takwak bwulabagwu-tuwik, aw day kipakip wunaam yakisuw takak-danadiwun, wunadiy sukw wukin vi maarkuw. \v 7 God bwutaay mwiya mwiyaba samasama jaav wunak simaka-didiy. Aw God mayaakw kwadil kip nima kagil yijibir wunaam yalikikik, aw wun wuna kapa sipa danik yakisuw takak-nadiwun. Kil kagil aal Satan wunak wayaki-daala wunaam vasisadak. \v 8-9 Jaab mugwul nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak bas situwid kil wunak yal kagil mwugiydik li wunaam wapalikik. Aw di wunak wadidiwun, “Wun minaam sukwasukw kwur-tuwadimin. Yaakiya, aal yawiy rivina minak,” wakuw wadidiwun. “Aal ap ti maarkimina nyaam, aal ata vikimina wunaki ap minaam apawa yalik.” Alik tikuw, wun rakarakawa sakwar sakwar tinadiwun ap ti maarkwatuwalik. Aw wun mwiyir lakwutuwa wun wunaki ap aal maa, aw Jisas Krais diki ap aal wunaam tina waan. \v 10 Alik tikuw, lakwun tikuw wun Jisas Krais diki ap wunaam tilik, diki danik tikuw, wun kip rakarak tikwanadiwun wun ap ti maartaykib, awarab duw taakw wunakim sapis jikin kwurtaykib, awarab wun saal yitaykikib, awarab duw wunaam jawjaay kwurtaykib, awarab niki vaal niki vaal wunak yadakikib. Aw wun bwu lakwutuwa aw wun wunada kap, aal wun maa rav adiy vaal wunak yadaak apawa rasin titak. Aw Jisas Krais di diki ap kwiy-dadiwun apawa rasin tituwkikik adiy valik. Alik tikuw, wun rivi-nadiwun atawa bwula-bwulak. \s1 Pol samasam wukid adiy Korin tipa kidiy Kristen duw takwak. \p \v 11 Aw wun lakwutuwa wun saal viyanadi duw kaytik bwula-nadiwun. Aw gwur Korin tipa kidiy Kristen duw taakw, gwur gwura mwugiy-kwagwuradiwun atawa kwurtuwkik adiy gwiyip kwurkwanadiy duw dayadiy takasuw takasuw bwulakwanadiy maaj wukikuw. Wun saal viyanadi duw tinadiwun ab, wun yaab nikik akis yisadapik tikwanadiwun adiy gwuradiy wakwagwuradiy mwiya yitaypika Jisas Krais dikidiy diki maaj karay-kwanadiy duwaam. Alik tikuw, aal rivina gwur wawak wun mwiya mwiyab God dikidi diki maaj karay-kwanadi duw-adiwun waan. \v 12 Adiy kwurtuwadiy jaav kwusida-takaan titaay gwuradiy nyidim, adiy jaav simaka-dadiygwur wun mwiya mwiyab Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw-adiwun wakuw. Nuwukadiy nimadiy yawiy adiy kwurtuwadiy pitaan wargwurkik, aw gwuraam kalivaak Godak, aw simakak gwurak God diki ap kika wunaam tina. \v 13 Agwa javik tikuw gwur mawulaar wuki-kwanadiygwurik, “Adiy nuwukadiy tipa kidiy Kristen bapa duw taakw day nyanaam yitaypik tikwanadiy Polak,” wataay? Ki javir nak, aal nuwukadiy tipa kidiy Kristen gwalugwa duw taakw wunak kwiydakik mayaakw kwakwatuwa. Aal wun akis gwurak bas sikwatuwadiygwurik gwur wunak saan kwatiya-gwurkik aal wunak saan kwiydaal pik wunadiy dayadiy nyidim titaay kwur-kwatuwadiy yawiyik tikuw. Alik tikuw, wun aal javik gwur sipwutiy-gwurkik, jaaw wakuw wunak aal yawiy kwar maargwurkik wakwatuwalik tikuw. \v 14 Ayiy, jaab mugwula yaw wuna aka gwuraam jawuk kavin aka kwanadiwun. Aw wun gwurak yakituwa, wun samab gwurak bas si maa jaav nikik. Aw mwiya wunaam mwiya yitaypika jaav, aal gwur gwur-adiygwurik, aw gwuradiy saan maa. Wuna mawul, aal gwur gwurak samasam yikwana. Nyanugw akis dayadiy amaay asayik day saal yikwadanadiy jaav kwiy-kwadanadiy. Aw amaay asaay dayadiy nyanugwak adiy saal yikwadanadiy jaav kwiy-kwadanadiy. \v 15 Aw wun God dikidi gwalugwum gwuradi asaay tituwalik, wun rakarak tinadiwun miyawa tabaam kwurin tituwadiy javiwa wun wuna ab miyawa gwurak kwatiyak aw mwiyir gwuraam sugwiyaan kwurik. Aw wun gwurak mawul samasam yituwalik tikuw, aw aal jaav gwuradiy wunak yikwagwuradiy mawulaam mwugiylik, day yin kwasa mwiy tinadiy way? \v 16 Gwuradiy nuwukadiy duw kitawa wakwanadiy, “Aal mwiya maaja. Pol nyanawa kwadil, di nyanak saan dikik kwiybakik maa bas si. Aw nyan lakwubana niki yabir aal nyanak gwiyip kwur-kwadadiyan saan kwiybakik kwiybaak aw di mwiyir di diki kapa sipak kwurik.” \v 17 Aw atawa kwurtuwik, aal ata wunak maykaar aw, ata ata wun atawa kwurdiwun? Aw wun gwiyip kwurtuwdiygwurik adiy gwurak wayakituwdiy duwaar, ay? \v 18 Wun Taytasak bas situwid gwurak yadikikik. Aw di yadik, wun dikiwa nakamwiyib nikidi Kristen gwalugwa duw wayakituwid yidikikik. Aw gwur mwiyir rivi-nadiygwurik kitawa wawak Taytas gwuraam gwiyip kwur-didiygwurik waan, ay? Aw an mawul nak maa ti, ay? Aw anadiy sukw ab kapab-adiy, ay? \v 19 Aw gwur wukigwura an atawa bwulabalik, aal gwur kitawa wakigwuralik nyan mwiya viyakita duw-adiyan waan, ay? Samab maa. Nyan atawa maa kwar. Aw nyan Jisas Kraisawa nakamwiyib titaykikib nyanadiy miyawa kwurbanadiy jaav God diki mwutamaam kwurkwabanadiy. Wunadiy mawul yituwadiy kapa nyanugw, miyawa kwurkwabanadiy jaav, adiy gwura danik gwuraam sugwiyaan kwurik titaay kwurkwabanadiy yawiy-adiy. \v 20 Wun mawulaar samasam wukinadiwun aw wun gwuraam jawuk varakituwa, wun gwuradiy nyidim adiy mawul yi maarkwatuwadiy jaav sitakira-kituwalik. Awarabab gwur kwasik yikinadiygwurik adiy yikwagwuradiy valim kwulapwu-kituwadi yabik. Wun mawulaar samasam wukinadiwun gwuradiy nyidim sitakira-kituwadiy javik, \p duw taakw awarwa awarwa wapasakiy salaan, \p awarwa awarwa mawul wasupw supwaan, \p awarwa awarwa wariyataay, \p day dayadiy kapa sipa danik mawul samasam yitaay, \p awarwa awarwa vasisada maaj bwulataay, \p pakwur pakwur nikim nikim maaj awarwa awarwa wasupwutaay, \p adiy sakwar sakwar titaay, \p adiy day dayadiy kapa mawul wadanadiy jaav kwurtaay. \m \v 21 Wun mawulaar samasam wukinadiwun aw wun gwurak yakituwa God mwugiy-kidadiwun saal viyatuwkik gwuradiy milaam aw wun gira-kituwalik tikuw adiy vaal yiyi tikwanadiy duw takwa danik tikuw gwuradiy nyidim, adiy tayir yidadiy valik bwan dayak kway maardalik tikuw. Nuwukadiy duw taakw day awarwa awarwa yabim vaal yibagwudiy. Adiy nuwukadiy atampika vaal miyawa duw taakw dayadiy milaam viyakit ti maarkwanadiy jaav ab. Wun yaganadiwun atampika vaal gwuradiy nyidim sitakir-sitakirak gwurak yakuw. Alik tikuw wun kitawa gwurak wanadiwun. \c 13 \s1 Gwur yarakara ada gwuradiy kwagwuradiy yabik. \p \v 1 Jaab mugwula yaw aka gwuraam jawuk varakituwa. Ki maaj aal God diki lapa myigaam rina. Aal kitawa bwulana: \q1 “Aw li duw taakw vitiy ay mugwul duw ay taakw vaal yidaak, van wukin aal yaak lakwukuw, gwur dayadiy maaj wuki-kwagwura adiy vaal dayadiy maaw lakwu-lakwuk.” \m \v 2 Gwur, adiy miyawa vaal tayir yidiy duw takwawa miyawa duw taakw ab, tayir wun gwurawa kwatuwil jaab vitiya yay, wun ki maaj gwurak watuwil. Aw kita wun aka sikab tinadiwun, aw jaab nakab aka watuwa maa gwurak. Niki nyi gwurak yakituwa, aw li wun vaal gwuradiy nyidim sitakira-kituwa, wun miyawa duw takwak vaat kwiy-kituwadiy adiy vaal yidiyik. Adiy vaal yidiy duw nakab ay taakw nakab wun wap maa miyawa adiy vaal yidiyik vaat kwiy-kituwadiy kwurdakik. \v 3 Aw wun gwurak varakuw, wun atawa vaat kwiykuw vaal yikwanadiy duw takwak, gwur mwiya mwiyab ata lakwu-kinadiygwurik Jisas Krais di wunaar bwulakwanaad waan. Aw di wunaar gwuradiy valik tikuw gwuraam vaat kwiykida, aw gwur ata mwiyir lakwu-kinadiygwurik diki gwuradiy nyidim tina ap kwasa maa. Nimaala. \v 4 Aw duw Jisas Kraisaam maap tidi miyaam viyasipadaak, di maa aal nyab duw takwak diki ap simak. Aw di kita di ada, dikidi Asaay apaar wiywakwun kwakwanaad. Jisas Krais kaytik di kidi kupwaam kwadil sikir, aw nyan nyanadiy amwiy day kip duw dayadiy amwiy tikwanadiy. Ap akis tikwanadiy. Aw mwiyir gwuradiy vaal mwiyir lakatiyik tikuw, nyan mwiya mwiyab Jisas Krais wukin tinadiyan God nyanak kwiy-kwadadiy apaar wiywakwun kwakwanadiyan. \v 5 Gwur gwuraam kwurkitaan av gwur gwura kwagwuradi yaab likil mwiya mwiyab Jisas Kraisak wukijibir tinadiygwurik ay maa. Aw gwur vikirakiy kwagwura Jisas Krais di gwuraam rawun kwakwanaad. Aw gwur saal dikik yinadiygwurik way? \v 6 Wun mawulaar wukituwa gwur nyanaam kwurkitaan vikuw, lakwu-kinadiygwurik nyan mwiya Jisas Krais dikidiy-adiyan waan wakuw. \v 7 Nyan Godak bas sibanaad gwuraam sugwiyaan kwurdikik aw ginyir vaal gwuradiy nyidim ti maardakik. Aw nyan atawa bas sibana, aal nyan simakak maa nyan viyakita yawiy gwuradiy nyidim tan kwurnadiyan waan. Aw nyan dikik bas sikwanadiyan gwur mwiyir mwiyir yawiyda kwurgwurkik nyanadiy yawiy mwiya ri maa duw taakw dayadiy milaam ab. \v 8 Nyan God dikidi mwiyir tikwanadi yaba danik yawiy kwurkwanadiyan. Aw nyan samab aal maa rav yawiy kwurkwurik adi yabim vasisada-vasisadak. \v 9 Aw nyan rakarak tikwanadiyan nyan nyanada kap ap akis tikwanadiyan aw God diki ap gwuraam wakwulikik. Atawa tikuw, nyan Godak bas sikwanadiyan gwuraam sugwiyaan kwurdik gwur mwiya mwiyab mwiya viyakit tigwurkikik. \v 10 Alik tikuw wun sikab tikuw, ki lapa nyig sukwutuwa. Liki maaw maaj aal kitawana. Wun taay gwurak maaj sukwutuwil aw wun gwurak varakuw, aw wun God wunak kwiydil apaar gwuraam nimadib vaat kway maa gwur adiy vaal bwutaay lakatiy-gwuralik tikuw. Aw God ki ap wunak kwiydil aw wun likir yawiy kwurkuw gwuraam mwiyir sugwiyaan kwurkuw apawa Jisas Kraisak wukijibir tigwurkikik. Aw wun kwasik yikwanadiwun gwuraam vaat kwiyik a apaar. \v 11 Kupwiyaay, wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wuna gwurak sukwutuwa lapa nyig kidiy majir sukwukwusik gwurak. Gwur amwugiy gwuradiy kwagwuradi yaab mwiya mwiyab mwiya viyakit tidikikik. Gwur yarakara ki watuwa majib awuk. Gwur mawul nak titaay, yarakara adakw. Aw li gwur atawa kwurkigwura, God adiy yikwanadiy mawulawa adiy kwusida-takaan tikwanadiy mawul dayadi maaw-ad, di gwurawa nakamwiyib kwaya-kinaad. \v 12 Gwur Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy gwalugwa duw taakw tikuw, awarwa awarwa wayapiy sitaay adakw. \v 13 Abab ki tamiyaam kwanadiy God dikidiy duw taakw gwurak wayapiy sinadiy. \v 14 Wun Yitaypika Duw Jisas Kraisak bas situwaad gwuraam sukwasukw kwurdikik. Awarab Godak bas situwaad diki mawul yikwada mawul gwurak kwiydikik. Awarab bas situwaad God di dikidi Mawul nyanyi nyanyi gwurawa kwaya-dikik kapa nyan kaytik.