\id 1CO Manambu NT Robin & Marva Farnsworth 19-Jan-2001 \h 1 KORIN \toc3 1Kor \toc1 Pol Diki Taay Maaj KORIN Tipa Kidiy Duw Takwak \toc2 1 KORIN \mt2 Pol Diki Taay Maaj \mt1 KORIN \mt2 Tipa Kidiy Duw Takwak \c 1 \p \v 1 Wun Pol-adiwun. Aw God tasakwu-didiwun Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kinadi duw tituwkikik. Aw miyawa gwurak ki lapa nyig sukwutuwa. Nyanadi Kristen gwalugwa duw, Sastanis, wunak sugwiyaan kwurdadiwun ki lapa nyig gwurak sukwuk. \v 2 Wun ki lapa nyig sukwutuwa gwur, aal Korin tipaam Godak gaba maaj sukwukwanadiy God dikidiy duw takwak. God bwu tasakwu-didiygwurik mwiyir tigwurkikik dikidi gikim. Aw gwur mwiya mwiyab rawun Yitaypika Duw Jisas Krais wukin tigwuralik tikuw, gwur dikidiy-adiygwurik. Gwurada maa, adiy miyawa tamiyaam kwanadiy duw taakw ab, adiy nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak gaba maaj sukwu-kwanadiy. Di dayawa nyanawa nakab nyanadi Yitaypika Duw-ad. \v 3 Wun nyanadi Asaay Godawa nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak gwurak birkik bas situwabir sukwasukw kwurkwana mawul simakakuw gwurak, kwusida-takaan tikwana mawul gwuradiy mawulaam rawtaka-birkik. \s1 Adiy Korin tipa kidiy Kristen Jisas Kraisawa nakamwiyib rawun tidalik tikuw, Pol rakarak tad. \p \v 4 Aw gwur mwiya mwiyab Jisas Krais wukin nakamwiyib rawun tigwuralik tikuw, God gwurak simaka-dadiygwurik diki sukwasukw kwurkwana mawul. Wun wunadi Godak atawa gwurak kwurdilik tikuw, dikik wayapiy sikwanadiwun. \v 5 Dikiwa nakamwiyib mwiya mwiyab rawun tigwur, di samasam sugwiyaan kwurdadiygwur miyawa yabik. Di sugwiyaan kwurdadiygwur yarakara God diki viyakita maaj wasapwiy-gwurkik. Awarab aal God diki mwiyir tikwana maaj liki mwiya maaw lakwu-gwurkik. \v 6-7 Aal Jisas Kraisak bwulana maaj aka kaykiti-jibir tigwuralik tikuw, alik God bwutaay sukwasukw kwurdadiygwurik niki yaab niki yabik kidiy Yitaypika Duw Jisas Krais diki sibinin dakida nyak kavin kwagwuradiy nyaam. \v 8 Awarab di mwugiy-kidadiygwurik kip dikik wukijibir tiyaan yin kiyakigwura nyab tigwurkikik, dikik samab bwan kway maarkuw. Atawa tigwur, aw adi nyanadi Yitaypika Duw dikidi rikidadi nimadi \it kotiy\it* nyaam aw gwur ata kip rasin tikinadiygwurik, simsim vaal ti maarkuw. \v 9 Aw God di kwur-kwadalik aal wakwada majib, di mwiya mwiyab atawa kwur-kidadiygwurik. God bwutaay akiy kwiydidiygwurik dikidi Nyan, nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais, dikidiy kapa nyanugw tigwurkikik. \s1 Day maaj wasakiy salataay, kapakap kapakap kajadiy. \p \v 10 Wunadiy Kristen gwalugwa nyanugw, aw nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais wunaam tasakwu-dilik ki yawiyik, wun gwurak apawa watuwadiygwurik mawul nak tikuw, samab gwur gwurak awarwa awarwa maaj wasakiy salataay, kapakap kapakap kaja-wayik. Gwur atampika yaab wapakuw, aw gwur kip kwusida-takaan tikwanadiy mawulawa mawul nak adakw. \v 11 Aw wun gwurak atawa bwulatuwa, aw aal adiy Kilawiy diki wiyaam vagaruw-kwanadiy duw taakw wunak yarik yidadiwun gwur awarwa awarwa titaay wasakiy salakwagwuralik tikuw. \v 12 Aw gwurak ki watuwa maaj liki mwiya maaw aal gwur awarwa awarwa titaay, kitawa bwula-kwagwuralik. Duw nak wakwanaad, “Wun Pol dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay, aw nikidi duw wakwanaad, “Wun Apolos dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay, aw nikidi duw wakwanaad, “Wun Pita dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay, aw nikidi duw wakwanaad, “Wun Jisas Krais dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay. Atawa awarwa awarwa bwula-kwagwura. \v 13 Jisas Krais wukin nakamwiyib yara rawun tigwurilkil, aw kita gwur aka kaja-nadiygwurik, ay? Aw wun Pol, wun-adiwun maap tidi miyaam kata-dadiwun gwura danik tikuw, ay? Aw gwurak \it baptais\it* kwiy-dadiygwurik aw gwur wunadiy kaliva-tuwadiy duw taakw tigwurkikik, ay? \v 14 Aw wun Godak wayapiy situwaad aw wun Kirispas-awa Gayas-ada \it baptais\it* kwiytuwbir, aw gwura nuwukadiy duw takwak maa. \v 15 Alik tikuw, gwura duw nakab wunak bwula-bwul aal maa rav wun gwuraam \it baptais\it* kwiy-tuwdiygwurik wunadiy kalivatuwadiy duw taakw tigwurkikik waan. \v 16 Aw wun adiy Sitipinas diki wiyaam kwadiy duw takwaam ab \it baptais\it* kwiytuwdiy. Aw wun wukin maa karay nuwukadiy wun \it baptais\it* kwiykwiy duw taakw. \v 17 Jisas Krais di wunak maa wu, “Min yin \it baptais\it* duw takwaam akwiy,” waan. Aw di wadidiwun, “Min yin ki wuna Viyakita Maaj miyawa duw takwak awasapwiy,” waan wadidiwun, wunaam wayakikuw. Aw wun gwurak ki Viyakita Maaj Jisas maap tidi miyaam gwuradiy valik tikuw kiyadil maaj wasapwiy-kwanadiwun. Aw wun adiy bwula maaj lakwu-kwanadiy duw kaytik, akis bwula-kwanadiwun. Aw li wun atawa bwulak-tuwa, aal maaj liki mwiya maaw aal mwiyir akis lakatiyik-na, aw aal maaj liki ap mwiyir akis tikik-na. \s1 Jisas maap tidi miyaam kiyadil maaj aal mwiya saal viyana Godaam laakw maarkwanadiy duw takwak. \p \v 18 Aw ki Jisas maap tidi miyaam kiyadil maaj aal mwiya saal viyana adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw takwak, adiy ginyir God vaat kwiykidadiy duw takwak. Aw nyanak, adiy di nyigil-didiy duw taakw, aal Jisas maap tidi miyaam kiyadil maaj li simaka-ladiyan God diki ap. \v 19 God diki lapa nyigaam God di diki waad, \q1 “Adiy duw, day kidi kupwa kidiy miyawa jaav lakwu-kwadanadiy, adiy lakwu-kwadanadiy jaav wun mwugiy-kituwadiy miyawa saal viyanadiy tidakikik.” \m \v 20 Aw God atawa dayaam kwurdik, aw ata ata adiy samasama jaav lakwu-kwanadiy duw kwurkinadiy? Aw adiy sakiy bwula maaj lakwu-kwanadiy duw ata ata kwurkinadiy? Aw adiy bwula maaj lakwu-kwanadiy duw ata ata kwurkinadiy? Aw God bwutaay simaka-didiyan adiy kidi kupwa kidiy miyawa lakwu-kwadanadiy jaav, mwiya saal viyanadiy-adiy waan. \v 21 Aw God mwugiydilik tikuw, adiy kidi kupwa kidiy miyawa jaav samasam lakwu-kwanadiy duw dayadiy kapa mawulaar akis rivikwanadiy Godaam lakwu-lakwuk. Atawa tiyaay, God bwu tasakwudil di nyigil-kidadiy adiy dikik wukijibir tikinadiy duw taakw nyanadiy wasapwiy-kwabanadiy majir. Kidiy maaj, adiy kidi kupwa kidiy miyawa jaav samasam lakwu-kwanadiy duwak saal viyana maajal. \v 22 Aw adiy Juw duw taakw day samab nyanadiy majib lakwu-lakwub ti maa, “Nyan nimadiy yawiy vikir wukijibir titak,” wakuw. Aw adiy Grik duw taakw ab nyanadiy majib lakwu-lakwub ti maa, “Aw li nyan vikuw gwura maaj liki mwiya maaw mwiya yarakaraana wakuw, aal yaak, nyan gwura majib wukijibir tikinadiyan,” waan. \v 23 Aw nyan dayak wasapwiy-kwabanadiy Jisas diki dayadiy valik tikuw, kiyadilik maap tidi miyaam. Aw adiy Juw duw taakw aal maaj wukikuw wakwanadiy, “Ki maaj kwal gwiyany yayna nyanak,” waan. Aw adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw taakw ab wukikuw wakwanadiy, “Aal maaj, saal viyana maajal.” \v 24 Aw adiy duw taakw God bwu tasakwudidiy dikidiy tidakikik, Juw duw takwawa nuwukadiy kidi kupwaam rinadiy jaka tipa kidiy duw taakw, kidi Jisas Krais bwu simaka-didiy God diki apawa diki maaj liki mwiya maaw. \v 25 Aw li duw God diki mawul liki maaw, “Saal viyana,” waan sikiy-kidanaal ab, atawa diki yawiy saal viya-yaay, aal adiy dayadiy ababa lakwu-kwadanadiy javim mwiya yitaypik tina. Aw li duw God diki apak wakidana, “Kiyalikiyim nana,” waan ab, atawa diki mawul kiyalikiyim na-yaay, aal ababa duw dayadiy apaam mwiya yitaypik tina. \s1 God dikidiy duw taakw saal viyanadiy kipa duw taakw dayadiy milaam. \p \v 26 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, gwur yara awuk tayir tigwurilik. God gwuraam dikidi gwalugwur wulagwurkik wadik, kidi kupwa kidiy duw taakw dayadiy milaam aya gwuraam mayki duw maa lakwu-lakwub ti. Aya yisuwpik van tikwanadiy duw taakw maa ti gwuraam. Aya niki gwalugw niki gwalugw dayadiy yitaypika duw dayadiy nyanugw maa ti gwuraam. \v 27 God di tasakwu-didiy adiy kipa duw taakw, “Saal viyanadiy,” waan wakwadanadiy duw takwaam aw mwiyir adiy kidi kupwa kidiy miyawa jaav lakwu-kwanadiy duw takwaam mwugiydakik mwiya wap saysay tidakikik. Aw God di tasakwu-didiy adiy, “Ap maa ti,” wataay wakwadanadiy duw takwaam aw day mwiyir adiy ap tinadiy kipa duw takwaam mwugiydakik wap saydakik. \p \v 28 Aw di tasakwu-didiy dikidiy tidakikik adiy yisadapik tikwanadiy duw taakw day saal viyanadiy adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy milaam. Aw di atawa kwurdil aw mwiyir sipakwuk adiy mwiya yitaypik tikwanadiy jaav adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy mawulaam. \v 29 Aw God atawa kwurdilik tikuw, aw duw taakw nakab God diki mwutamaam titaay, day daya kapa sipak sakwar sakwar titak rav maa. \v 30 Aw God mwugiy-didiygwurik gwur mwiya mwiyab Jisas Kraisawa rawun tigwurkikik. Aw God bwutaay tasakwudid Jisas Krais adiy nyan lakwu-kwabanadiy miyawa jaav dayadi mwiya maaw tidikikik. Aw God tasakwu-didiyan dikir nyan di dikidiy dikidi gikim mwiya mwiyab mwiyir tikwanadiy duw taakw tibakikik, aal nyanaam kalakwun til vaal kugwasakwukuw. \v 31 Aal javik God diki lapa nyigaam waal, \q1 “Aw li duw taakw nimadiy yawiyik maaj karay kariyaan tikir, aw day adiy Yitaypika Duw God kwurdidiy yawiyik bwulayi bwulaya-kwadiy nuwukadiy duw takwak.” \c 2 \s1 Kitawa Pol duw takwak maaj wasapwiydil Jisas Krais diki kiyadil kiyak. \p \v 1 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun gwurak yatuwil God diki pakwun rina maaj gwurak kalivaak tikuw, adiy bwula maaj lakwunadiy duw kaytik wun atawa maa bwul. Aw wun kip adiy mwiyir yarakara lakwu-kigwuradiy majib majib bwula-diwun gwurak aw mwiyir gwur ababa maaj yarakara lakwuyaki-gwurkik. \v 2 Wun gwurawa kwatuwil sikir wun kip gwurak Jisas Krais diki majida titaay gwurak kalivaak tidiwun. Wun gwurak dikik aal maap tidi miyaam nyana danik tikuw kiyadil majida kalivaak wukidiwun. \v 3 Aw wun gwurak yatuwil, wun yagatuwilik tikuw, alik gingin naan viyapay patapwun tidiwun. \v 4 Adi wun gwurak wataay wasapwiy-tuwdi yaab aad adi bwula maaj lakwu-kwanadiy duw gwurak bwulataay, gwuraam lagwun kwurkwadanadi yaba pika yaab maa. Aad atawa maa, wunadi gwurak wasapwiy-tuwdi yaab. Aw wun gwurak wasapwiy-tuwil, God dikidi Mawul aad ya gwurak simaka-didiygwur adi God dikidi nimadi ap. \v 5 Wun maa wadiwun gwuradiy Godak wukijibir tikwagwuradiy mawul dayadiy mwiya maaw kidi kupwa kidiy duw dayadiy mawul lakwu-kwadanadiy jaav dayadiy mawum titak. Aw wun atawa gwurak wasapwiy-tuwil aw mwiyir gwuradiy Godak wukijibir tikigwuradiy mawul dayadiy mwiya maaw God dikidi nimadi apaam tidakikik. \s1 God di dikidi Mawulaar adiy tayir pakwun tidiy jaav nyanak simaka-didiy. \p \v 6 Aw adiy duw taakw dayadiy Godak wukijibir tikwadanadiy mawul ap samasam tikwanadiy, atampika duw takwak wun God dikidiy ap samasam tikwanadiy majir kaliva-tuwadiy. Kidiy watuwadiy maaj daya maaw kita kidi kupwaam kwanadiy duw takwawa dayadiy yitaypika duw daya maja pik maa. Aw day dayadiy majawa ginyir kwusikidiy. \p \v 7 Aw duw takwak kalivatuwadiy maaj dayadiy maaw maaj adiy God diki yipakwudik talab riyadiy pakwun rinadiy maaj-adiy. Mwiya tayir God bas kidi kupw yitak maardil sikir, di tasakwu-jibiradil kidiy majir nyanaam mwugiy-dikik diwa mwiya viyakit nyanyi nyanyi kwabakikik. \v 8 Kidi kupwa kidiy yitaypika duw samab daya duw nakab maa lakwun ti kidiy God dikidiy maaj dayadiy maaw maaj. Aw li day lakwuk-dana, aal akis wakik-nadiy nyanadi Yitaypika Duwaam maap tidi miyaam kata-dakik, adi miyawa ap dayadi maaw duwaam. \v 9 Aw God diki lapa nyig wana, \q1 “Duw taakw samab maa vi, \q1 Duw taakw samab kapa wanir maa wukin ti, \q1 Duw taakw samab kapa mawulaar maa lakwun ti adiy God kwulapwu-didiy jaav adiy dikik mawul yikwanadiy duw takwak.” \m \v 10 Aw God di dikidi Mawulaar adiy tayir pakwun tidiy jaav nyanak simaka-didiy. Aw God dikidi Mawul mwiya mwiyab adiy miyawa jaav dayadiy maaw lakwuyaki-kwadadiy. Awarab di God diki mawul liki maaw ab lakwuyaki-kwanaad. \v 11 Duw dayadiy mawul day dayadiy kapa mawulaar wukikwadanadiy jaav lakwuyaki-kwanadiy. Atampik God dikidi Mawul di kap di God diki mawulaar wukikwadadiy jaav mwiyir lakwuyaki-kwanaad. \v 12 Aw nyan kipa duw dayadiy mawula pik maa ti Godaam laakw maarin tikwadana pik. Aw nyan bwutaay kwurbaad adi God dikidi Mawul. Aad nyanak wayakidid aw nyan ata adiy miyawa God nyanak kwiy-kwadadiy miyawa jaav lakwuyaki-bakik. \v 13 Alik tikuw, aw nyan God dikidi Mawul kwurbanalik tikuw, nyan duw takwak akis bwula-kwanadiyan adiy duw day dayadiy kapa mawulaar kaliva-kwadanadiy maaj kaytik. Aw nyan adiy God dikidi Mawul nyanak kaliva-kwadadiy God dikidiy javida, adiy kaliva-kwabanadiy adiy God dikidi Mawul dayadiy mawulaam rawun kwakwadadiy duw takwadanik. \v 14 Aw adiy God dikidi Mawul dayadiy mawulaam rawun kwu maarkwanadiy duw taakw, day rav maa adiy duw takwak kwiykwadadiy ap kwurkwurik. Aw day wukidana adiy maaj mwiya maaw maaj lakatiy maarnadiy kipakipa maaj-adiy wakuw. Aw adiy God dikidi Mawul rawun kwadadiy duw takwada lakwu-kwanadiy adiy maaj mwiya maaj-adiy wataay. \v 15 Adiy God dikidi Mawul rawun kwakidadiy duw takwada mwiyir lakwu-kidanadiy agwa jaav-adiy viyakit tikwanadiy, aw agwa jaav-adiy kupwaraap tikwanadiy wataay. Aw adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw day samab laakw maa adiy God dikidiy duw taakw dayadiy mawul viyakita mawul-adiy ay kupwarapa mawul-adiy wataay. \v 16 Mwiya tayir God diki lapa nyigaam ki javik sukwudaal, \q1 “Sikadadaad Yitaypika Duw God diki mawul lakwu-kwanaad? \q1 Sikadadaad dikik niki jaav niki jaav walakwu-kwanaad?” \m Aw nyan, aal nakamwiyib rawun Jisas Krais wukin tibanalik tikuw, nyan di wuki-kwada pik nakamwiyib wuki-kwanadiyan. \c 3 \s1 Adiy Korin tipa kidiy duw taakw Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kaytik kwakwadiy. \p \v 1 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun gwurawa kwatuwil sikir aal gwurak bwulatuwil maaj adiy God dikidi Mawul dayadiy mawulaam van tikwadadiy duw takwak bwula-kwatuwa maaj kaytik maa ti. Aw gwur kipa kwasa nyanugw kaytik tinadiygwurik God dikidi gwalugwum. Alik wun gwurak adiy Godaam laakw maarin tinadiy duw takwak kaliva-tuwa pik gwurak ab atawa kaliva-tuwadiygwurik. \v 2 Aal gwurak kwiytuwil maaj, aal kwasa nyanugw kikwadanadiy mwuny kaytika. Aw aal adiy nimadiy duw taakw kikwadanadiy apa kamnaagw kaytik maa. Aw aal nyaam gwur samab maa rav. Kitaan ab gwur maa rav. \v 3 Aw gwur kip adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kaytik kwakwanadiygwurik. Gwur gwurak kip awarwa awarwa titaay mawulaar wasupw supwa-kwanadiygwurik. Atawa tigwuralik tikuw, gwur awarwa awarwa wapasakiy sala-kwanadiygwurik. Aw atawa kwur-kwagwuralik, alik wun lakwunadiwun gwur adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy sukwa pik kwakwanadiygwurik. \v 4 Aw gwur nuwukadiy wakwanadiy, “Wun Pol dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay, ay nuwukadiy wakwanadiy, “Wun Apolos dikidi kalivadidi duw-adiwun,” wataay. Aw atawa wakwagwuralik, alik gwur mwiyir adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw kaytik wakwanadiygwurik. \v 5 Sikadadaad Apolos? Aw wun sikadadadiwun? An kip yawiy duw-abiran. Alik tikuw, agwa javik gwur atawa kwurkwanadiygwur? God tasakwu-dibiran dikik yawiy kwurtikik. Aw ki kwurtil yawiyik tikuw alik gwur abab Jisas Kraisak wukijibir tinadiygwur. \v 6 Ana yawiy, aal maay takwuna pika. Aw wun mayim kamnaagw situwkikib aw Apolos di dayaam galab kwurin van tikwanaad. Aw God-ad adiy kamnaagw yarakara wardakik mwugiy-kwanaad. \v 7 Aw adiy kamnaagw mayim sikwanadiy duw takwawa, adiy kupw takakwanadiy, day mwiya yitaypik maa adiy javik. Aw God di diki mwugiy-dikib, adiy sikwadanadiy jaav warkwanadiy. Alik tikuw, di-ad mwiya yitaypik tinaad. \v 8 Adiy duw taakw kamnaagw mayim sikwanadiywa adiy kupw taka-kwanadiy duw taakw day nakamwiyib rivriv-adiy a yawiy kwurik. Aw aal kwurkwadana yawiyik tikuw ginyir God yapiy-kidadiy, am sikuw. Di kwiykidadiy kapakap kapakap adiy kwurkwadanadiy yawiyik tikuw, nikidik nima pika am, aw nikidik kwasa pika am sikuw. \v 9 Nakamwiyib an God diki danik yawiy kwurkwanabiran. Aw gwur duw taakw gwur God dikidi maay kaytik-adiygwurik. An gwuraam yawiy kwurkwanabiran. Awarab gwur God dikidi wiy kaytik-adiygwurik. Aw an titaay yawiy kwur-kwatadiygwurik. \s1 Godak yawiy kwurkwanadiy duw taakw day wiy kwurkwanadiy duw kaytik-adiy. \p \v 10 God tasakwu-didiwun dikik yawiy kwurtuwkik. Di sugwiyaan kwur-kwadadiwun aal yawiy kwurtuwkik. Aw wunak sukwasukw kwurdilik wun adi wiy kwurkwurik samasam lakwu-kwanadi duw kaytik-adiwun. Aw wun adi wiyaam ap tikwanadiy paaw kitik katadiwun. Aw kita nikidi duw di niki yawiy kwurnaad adi wiyaam. Aw adiy adi wiyaam yawiy kwurkinadiy duw day nakanak yarakara kwurkwadiy. \v 11 God di bwu tasakwudil Jisas Krais di adi God kwurdadi wiy dikidi mwiya ap tikwanadi tagwa kwaat kitik tidikikik. Aw li atawa alim tidik, duw nakab rav maa adi kwaat warapiy warapiyik. \v 12 Adiy Godak yawiy kwurkwanadiy duw taakw, day adiy wiy kwur-kwanadiy duw kaytik-adiy. Nuwukadiy duw taakw day apa paaw taw-kwanadiy day tawuk, ay miyab, ay bagir kwurtaay. Aw nuwukadiy adiy ap ti maarkwanadiy paaw taw-kwanadiy, wany ay baaw ay duwamaj kwurtaay. \v 13 Aal God dikidi nimadi \it kot\it* rikidadi nyaam adiy duw taakw dayadiy kwur-kwadanadiy yawiy ata mwiya maliykaal wakwukidiy. Wakwudaak, miyawa duw taakw vikidadiy ata ata day viyakit-adiy ay kupwaraap-adiy. Adi nimadi nanaaw yakuw nayaki-dikib, wiy yitaay yataay tikwanadiy. Atawa nayaki-dikib, adiy ap ti maarkwanadiy wiy ata vakir-kwanadiy. Adi nanaaw adiy duw taakw dayadiy yawiy kwurkitaan vikir. \v 14 Atampik, adiy duw taakw kwurkwadanadiy yawiyik God di dayaam kwurkitaan vikidadiy viyakit titak. Aw mwiyir viyakit tikidana, adiy kwurdadiy yawiyik God di yapiy-kidadiy. \v 15 Aw li nuwukadiy duw taakw dayadiy yawiy viyakit ti maarkidana, adiy ap ti maar kwanadiy wiy vakir-kwadana pik, atampik adiy duw taakw dayakil yawiy kip kwusikina. Aw day adiy wiyaam ridakikib yiy yanlikib tabwuwakwu-kwanadiy duw taakw kaytik, atampik day gwutakaan wakwudaak, dayadiy miyawa yawiy sipakwu-kinadiy. Sipakwukuw, kip tabada tikidiy. \v 16 Aw gwur maa laakw gwur God dikidi wiy kaytik-adiygwurik, aw God dikidi Mawul kwa-kwadadiygwurik? \v 17 God dikidi kwakwadadi wiy aad mwiya mwiyab mwiya viyakit tikwanaad. Gwur-adiygwurik dikidi kwakwadadi wiy. Aw li duw ay taakw God dikidi kwakwadadi wiyaam sar kwurkidana niki yaab niki yabir, God adiy duw ay takwaam ab sar kwurkidadiy. \s1 Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy mawulaar lakwu-kwadanadiy jaav day mwiya saal viyanadiy God diki milaam. \p \v 18 Gwura duw nakab di dikik gwiyip kwurdiba. Aw li gwura nyidim gwura duw nak wukikida di kidi kupwa kidiy jaav samasam lakwu-kwanadi duw-ad wakuw, aw atawa wuki-yaay, di adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw, “Di saal viyanaad,” wakwadanadi duw kaytik tikwaad. Di ata mwiyir lakwunadi duw tikinaad. \v 19 Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy mawulaar lakwu-kwadanadiy jaav day mwiya saal viyanadiy God diki milaam. Aw God diki lapa nyig kitawa wana: \q1 “God mwugiydik, adiy duw taakw dayadiy samasama lakwu-danadiy jaav mabir kaytik, adiy duw takwaam taykiti-kiladiy.” \m \v 20 Ki maaj ab God diki lapa nyigaam rina: \q1 “Yitaypika Duw God lakwuyaki-dadiy adiy kidi kupwa kidiy jaav samasam lakwu-kwanadiy duw dayadiy mawulaar wuki-kwadanadiy jaav saal viyanadiy.” \m \v 21-22 Alik tikuw, gwuradiy sapakwa nyanugw dayadiy kwurdanadiy yawiyik sakwar sakwar titaay, maaj wayi waya-tikwa. Aw ababa jaav gwuradiy-adiy, God kwiydidiy. \q1 Pol Apolos-awa Pita, \q1 kidi kupw, \q1 kidiy kwakwagwuradiy nyi, \q1 kiya-kigwura kiy, \q1 kita kwagwuradiy nyi, \q1 ginyir kwakigwuradiy nyi, \m Adiy miyawa gwuradiy-adiy. \v 23 Ayiy, aw gwur adiy miyawa jaav kwurin tinadiygwurik ab, aw gwur Jisas Krais dikidiy duw taakw-adiygwur. Aw Jisas Krais di God dikid tinaad. \c 4 \s1 Jisas Krais dikidiy wayakididiy duw dayadiy yawiy maaj \p \v 1-2 Adi dikidi yitaypika diki yawiyim van tikwanadi duw di adi dikidi yitaypika duw wakwada majib lakwu-lakwub tan aal kwurdikik wakwada yawiyib kwurkwanaad. Atampik gwurabab awuk anak, “Bir kipa Jisas Kraisak yawiy kwurnabir kipa yawiy duw-abir,” waan. Di tasakwu-dibiran an duw takwak aal mwiya mwiyaba tayir God yipakwudik ril maaj wasapwiy-tikik. \v 3-4 Aw li gwur tasakwu-kigwura wunaki Jisas Kraisak kwurtuwa yawiy viyakita ay kupwaraapa waan, aal wunaam kipa yisadapika jaav tikina. Aw di wunadi Yitaypika Duw-ad, Jisas Krais. Aw di tasakwu-kidadiy wunadiy dikik kwur-kituwadiy yawiy viyakit-adiy ay kupwaraap-adiy. Wuna mawul kip tugwaam nakwana aal javik. Wun wuna kap akis wun wuna kapa yawiyik viyakita ay kupwaraapa waan wakwanadiwun. Aal di diki yawiya atawa wakida. \v 5 Aw Yitaypika Duw Jisas Krais kidi kupwaar sibinin dakida, di adiy miyawa yawiywa duw taakw wuki-kwadanadiy dayadiy mawulawa adiy kwur-kwadanadiy pakwun rikwanadiy miyawa javawa ata mwugiydik, abab maliykaar wakwuyaki-kinadiy. Aw aal nyaam adiy duw takwak dayadiy yawiy pik atawa wayapiy sikidadiy. Alik tikuw, kita nuwukadiy duw taakw dayadiy kwur-kwadanadiy yawiyik \it jas\it* kaytik vitikwa. \v 6 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun bwutaay watuwidiygwurik kidiy javik wunawa Apolos-ak gwur gwura danik tikuw gwuraam sugwiyaan kwurik aw mwiyir gwurak ki maaj liki mwiya maaw kalivaak: “God diki majib wuki-wukib ada,” wakuw. Atawa kwurkuw, gwur samab nikidi duw saam kirasisuwkuw, ay nikidi duwaam kupwarapa duwad wu maa. \v 7 Aw gwur wukigwura ata ata yitaypik tinadiygwur nuwukadiy duw takwaam, ay? Gwur kwur-gwuradiy jaav agwa jaav-adiy, God kway maardik gwurak? Aw atawa tikuw, aw agwa javik tikuw gwur jaal dakwanadiygwurik gwur gwur miyawa jaav kap kwurna pik? \v 8 Aw gwur bwutaay kwuryaki-gwuradiy adiy kwurik mawul yigwuradiy miyawa jaav, ay? Aw gwur gwuradiy kapa mawulaar wukigwura gwur bwutaay samasama ap Godaam kwurkuw, bwutaay dikidi gwalugwum mwiya yitaypika duw taakw tinadiygwurik, ay? Gwur gwuradiy mawulaar wukigwura adiy miyawa jaav an gwuraam sugwiyaan kwar maartik lakwuk-gwuradiy, ay? Aw wun kip wukituwa mwiya mwiyab gwur God dikidi gwalugwum mwiya yitaypika duw taakw tigwurkikik. Aw anabab gwurawa nakamwiyib God dikidi gwalugwum yitaypika duw tikik-nabiran. \v 9 Wun wukituwa God bwutaay tasakwu-didiyan, nyan aal Jisas Krais dikidiy diki maaj bas karayil duw, kipa yisadapika duw tibakikik. Nyan adiy miyawa duw takwawa God diki maaj kardadiy adawur tipaam kwanadiy duw dayadiy mwutamaam viyasipak tasakwu-kwadanadiy duw kaytik-adiyan. \v 10 Aw nyan duw takwak Jisas Kraisak titaay dayak kaliva-kwabanalik tikuw, aw day wakwanadiy nyanak, “Saal viyanadiy,” wataay. Aw gwur, gwur Jisas Krais dikidiy tigwuralik tikuw, gwur wuki-kwanadiygwurik gwur mwiya miyawa jaav lakwu-nadiy duw taakw-adiygwur wataay. Aw duw taakw wakwanadiy nyan mwiya yitaypika duw maa wataay. Aw gwur gwurak wakwanadiygwurik, “Nyan mwiya yitaypika duw taakw-adiyan God dikidi gikim.” Duw taakw nyanak sapisa maaj bwulataay, aw gwurak aal akis. \v 11-13 Aw nyan kitaanab guwawa kamnagwuk kamik tikwanadiyan. Nyan viyakita kwusuw wapwiy akis tikwanadiyan. Duw viya-kwadanadiyan. Nyan niki tipaar niki tipaar yin yaan tikwanadiyan. Nyan sanak yawiy samasam kwur-kwanadiyan adiy kwur-kwabanadiy jaav yapiyik. Nyanak duw taakw wajibay-dakib, dayak nyan Godak bas sikwabanaad dayaam sukwasukw kwurdikik. Nyanaam viyaan jawjaay kwurdakib, nyan jaaw sip kwiy-kwabanadiy nyanaam atawa kwurdakik. Nyanak duw taakw kupwarapa sapisa maaj wadakikib, aw nyan sibinin dayak rikarik kwurkwanadiy majir wakwabanadiy. Aw adiy duw taakw dayadiy milaam nyan saal viyataay kipa pwusupw kaytik tikwanadiyan. \s1 Pol adiy Korin tipa kidiy duw takwak asaay kaytik tidilik tikuw, di dayak walakwudil yarakara tidakikik. \p \v 14 Aw kidiy jaav sukwu-tuwadiy gwur Godak wukijibir tikwanadiy Korin tipa kidiy duw takwak, wun gwur wap saygwurkik maa wu kidiy jaav. Aw gwur wunak nyanugw kaytik tikuw, asaay day dayadiy nyanugwak mawul yikwadana pik, atampik wun mawul yituwadiygwurik. Alik tikuw, wun gwurak walakwu-tuwala yarakara tigwurkikik. \v 15 Aw li gwuraam ab duwamiyir duwamiyir duw Jisas Kraisak kalivakuw, gwur asayir nak tinadiygwurik. Aw wun gwurak ki Jisas Kraisak bwulana Viyakita Maaj kariya-tuwilik tikuw, wulaan rawun tigwurkikik tikuw dikidi gwalugwum, alik aw wun gwurak gwuradi asaay kaytik tinadiwun. \v 16 Aw wun gwuradi asaay kaytik tituwalik tikuw, wun gwurak apawa bas sinadiwun gwur kidi simaka-tuwadi yabib lakwu-lakwub tigwurkikik. \v 17 Aw wun gwur atawa tigwurkikik tikuw, alik Timotiy gwurak wayaki-tuwid. God dikidi gwalugwum di wunadi mawul yituwadi nyanad. Di kip tijibir tikwanaad diki yawiyik. Miyawa tipa kidiy God dikidiy duw takwak wun kidi Godak wukijibir tikwatuwadi yabida titaay, diki maaw kaliva-kwatuwadiy. Aw di adiy jaav-adiy gwurak wasakiy-kidadiy. \v 18 Aw gwura nuwukadiy duw taakw wukitaay wun gwurak ya maa wataay, gwur sakwar sakwar tikwanadiygwurik. \v 19 Aw li nyanadi Yitaypika Duw God di diki mawul jaaw wakida, aal wun gwurak yabiyib vara-kinadiwun. Aw wun varakuw, wun wuna ata vikituwadiy likil adiy sakwar sakwar tikwanadiy duw taakw aw li mwiyir God dikidi nimadi apawa kwakwanadiy, ay aw li dayadiy maaj kip majida tikwanadiy. \v 20 Aal mwiya yitaypik tina jaav God dikidi van tikwanadi tamiyaam duw di diki kapa maaj maa. Aal God di diki apa mwiy yitaypik tina. \v 21 Aw wun gwurak yakituwa, aw wun gwurak asaay kaytik dikidiy nyanugwaam viyaan walakwu-kwada pik, atampik gwuraam lakatiy-tuwkik, ay? Ay wun gwurak yakuw, aw li gwur gwuradiy kwagwuradiy yaab bwu lakatiy-gwuralik tikuw, alik wun gwurak yikituwa mawulawa gwurawa kwakituwa, ay? Aal wuna yawiy maa. Aal gwur gwura yawiya. \c 5 \s1 Mwiya kupwarapa vaal adiy Korin tipa kidiy Kristen daya nyidim tal. \p \v 1 Wun wukituwa mwiya kupwarapa vaal gwura nyidim tina. Day wadadiwun nyan dikidi asaay diki takwaam vaal yikwada. Aw adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw ab wakwanadiy nyan diki yakwiya amayim vaal yiyi, aal maa rav. Aal mwiya nima vaala. \v 2 Alik tikuw, agwa javik sakwar sakwar tikwanadiygwurik? Atampika vaal gwura nyidim tilalik tikuw, alik gwur waap asay. Atawa wap saykuw, adi duw awatip gwurawa ti maardikik. \p \v 3 Aw wun gwura nyidim maa ti. Wun kipa sikaam kwanadiwun. Aw wun kip gwurak wukijibir nyanyi nyanyi kwaya-kwanadiwun. Wun gwurawa kwanapik wun bwu tasakwu-tuwid adi mwiya kupwarapa vaal yidi duw vaat kwurdikik. \v 4-5 Gwurawa nakamwiyib kwanapik wukitaay, kwanadiwun gwurak. Alik tikuw, gwur Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi saam vagaruwkuw, diki kwiydil apa danik tikuw, adi vaal yidi duw Satan tabaam atak Satan dikidi amwiyim jawjaay kwurdikik. Aw Satan dim atawa kwurdik, aw mwiyir way bwan kwiykida diki valik, aw adi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi nimadi \it kot\it* im adi duw nyigilin tidakikik. \v 6 Aw aal viyakit maa gwur wuki-kwagwura gwur mwiya viyakita Godak wukijibir tikwanadiy duw taakw-adiygwurik wataay. Gwur atawa wayi waya-tikwa. Aw gwura nyidim vaal wuka rina! Aw gwur bwu lakwu-gwura, li gwur yay viyapwiy-gwurik, dikidi guw miyawa kwiyaam yikit akitalikib, adiy kwiy kupwaraap tikidiy. Atampik gwura nyidim rina vaal yikit akitakina. \v 7 Alik tikuw, adi yay guw kaytik gwura nyidim tinadi vaal yiyi tikwanadi duwaam akugwasakw di gwurak gwutakaan tidikikik. Gwur atawa akwur, aw gwur adiy kupwaraap ti maarnadiy kwiy kitik tikik-nadiygwurik. Yay guw yikit akita-kwala pik, \it yis\it* guwawa \it plaua\it* am yikit akita-likib, a \it plaua\it* kiruw wulkwana. Tayir God dikidiy duw taakw adi God Juw Duw Takwaam Nyigildidiy bayaki kikipata badiy duwa \it sipsip\it* diki kwiy kikir, taay day miyawa \it yis\it* kwurin yakidadiy dayadiy wiyaam rirak. Jisas Krais di adi God Juw Duw Takwaam Nyigildidiy bayaki kikipatik badiy \it sipsip\it* kaytik-ad. Di diki nyanadiy valik vaal kwurdilik tikuw, alik gwur adiy yay guwawa \it yis\it* kitika vaal tabaam tikuw, di kugwayaki-didiygwur. \v 8 Adiy yay dikidi guwaar mwugiydik kupwaraap til kwiy wapakuw, viyakita kwiy kina pik, atampik nyan may, vaal likidi kupwarapa yaab wapakuw, tugwaam nanadiy mawulawa mwiya mwiyab kwanaak. \s1 Aw li Kristen duw taakw dayadiy mawul vaal yiyak tikidana, atampika duw takwak gwuradiy wiy kajatikwa wuladakik. \p \v 9 Tayir wun gwurak lapa nyig sukwutuwa, wun watuwdiygwurik, “Samab gwur adiy yabim vaal yiyi tikwanadiy duw takwawa nakamwiyib patin titikwa,” waan. \v 10 Aw wun atawa watuwil, wun adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw takwak maa bwul. Adiy \it haiden\it* duw taakw day kipa yabim vaal yiyi titaay, adiy duw taakw day samasama niki jaav niki jaav kwurik luwkuw kwurtaay, adiy duw taakw day miya kayikak gaba maaj sukwutaay, aw atampika duw taakw day \it haiden\it* tinadiy dayak wun maa bwul. Aw li gwur atampika duw takwak kajaan kwakir wakuw, aal kidi kupw miyawa wapayakik-gwuraad. \v 11 Aw wun watuwil gwurak a sukwutuwil lapa nyigaam aal aw li duw ay taakw gwurak wadaak, “Nyan gwuradiy Kristen gwalugwa duw taakw-adiyan,” waan wakuw, aw li day kipa yabim kwuryi kwuryaan titaay, aw niki jaav niki jaav kwurik mawul yitaay, aw miya kayikak gaba maaj sukwutaay, aw adiy Godak wukijibir tikwanadiy duw takwak sapis jikitaay, aw duw tikwultaay guw samasam kikuw, aw luwkuw kwurtaay, atampika duw takwak gwuradiy wiy kajatikwa wuladakik. \v 12-13 Wuna yawiy maa adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw takwaam \it kotiy kotiy\it* ik. God di diki \it kotiy\it*-kidadiy. Aw li adiy God dikidiy gwalugwa duw taakw vaal yidaak, aal nyana yawiya dayaam \it kotiy\it*-kibana, ay maa? God diki lapa nyigaam ril maaj waal, \q1 “Adiy gwura nyidim vaal yiyi tikwanadiy duw taakw wapasakwu-gwurik, wakwu-kwadiy.” \m Alik tikuw, gwurabab atawa akwur. \c 6 \s1 Aw li gwuradi Kristen gwalugwa duw nikidi Kristen gwalugwa duwaam \it kotiy\it* ik, Godaam laakw maarnadi kipa \it jas\it* ak yitikwa. \p \v 1 Aw li gwuradi Kristen gwalugwa duw nikidi Kristen gwalugwa duwaam \it kotiy\it* ik, Godaam laakw maarnadi kipa \it jas\it* ak yidik, aw gwur agwa javik tikuw wap say maarkwanadiygwurik? Agwa javik tikuw gwur God dikidiy duw takwak yi maarkwanadiygwur day gwuradiy maaj lakatiy-dakik? \v 2 Aw gwur maa laakw ginyir adiy God dikidiy duw taakw miyawa javim lakatiyin van tikidanadiy, ay? Aw li ginyir gwur atawa kwur-kidiygwurik, aw agwa javik kidiy kwasadiy maaj gwur lakatiy maargwura kita? \v 3 Aw gwur maa laakw ginyir gwur God dikidiy diki maaj kardadiy duwaam van tikigwuradiy, ay? Aw li gwur atampika nimadi yawiy kwurkigwura, gwur bwu rivi-nadiygwur kidiy kwasadiy yawiy kidi kupwaam kwurkwurik. \v 4 Aw adiy jaav wardakib, aw gwur kwurtaay, karay-kwagwuradiy adiy God dikidi gwalugwum ti maarnadiy nyanadiy milaam jawjaay kwakwanadiy \it jas\it* ak wukikuw, lakatiydakik, ay? \v 5 Aw atawa adiy Godaam laakw maarkwanadi duwak yikuw, day gwuradiy majik lakatiyik tikuw, wap asay gwur gwurak! Aw gwura nyidim Kristen gwalugwa duw nakab maa kwu di rivinaad mwiyir aal Godak wukijibir tikwanabir gwalugwa duw birkibir maaj lakatiy-lakatiyik, ay? \v 6 Aw atawa kwur-yaay, Kristen gwalugwa duw nak yikuw, adi Godak wukijibir ti maarkwanadi \it jas\it* mwutamaam rasin tikuw, aw di adi di dikidi kapa Kristen gwalugwa duwaam \it kotiy\it* ik. \v 7 Alik tikuw, atawa gwuradiy duw taakw dayadiy kapa Kristen gwalugwa duw takwaam \it kotiy\it* gwuralik tikuw, aw wun lakwu-tuwadiygwurik gwur God kwagwurkikik wakwadadi yabib akis kwakwanadiygwur. Aw li nikidi Kristen gwalugwa duw gwuraam kupwarapa jaav kwurdik, aal jaaw. Aw li di gwurak gwiyupw kwurdik, aal jaaw. \v 8 Aw atawa dayadiy gwuraam yidadiy vaal wapa-yaay, aw gwur gwuraam awarwa awarwa jawjaay kwurtaay, gwiyupw kwurtaay, atawa kwurkwanadiygwur. Aw gwur gwuradiy kapa Kristen gwalugwa duw takwak ab atawa kwur-kwanadiygwurik. \v 9-10 Gwur jawjaay wukiwayik ki javik. Gwur maa laakw vaal yikwanadiy duw taakw samab rav maa God dikidi van tikwadadi tamiyak wula-wulak, ay? Kitampika duw taakw day wul maa: \p adiy duw taakw day kipa yabim kwuryi kwuryaan tikwanadiy; \p adiy duw taakw day miya kayikak gaba maaj sukwu-kwanadiy; \p adiy taakw day dayadiy duwawa kwurik maa wakuw, nuwukadiy duwawa vaal yikir tikwanadiy; \p adiy duw ab day dayadiy takwak maa wakuw, nuwukadiy takwaam vaal yikir tikwanadiy; \p adiy duw nikidi duwaam vaal yikir tikwanadiy; \p adiy taakw ab atawa duwak maa wataay, niki takwaam vaal yikir tikwanadiy; \p adiy duw taakw day luwkuw kwurkwanadiy; \p adiy duw taakw day samasama jaav kwurik mawul wuki-kwanadiy; \p adiy duw taakw day ap tikwanadiy guw samasam kikuw, duw tikwul-kwanadiy; \p adiy duw taakw day nuwukadiy duw takwak sapis jikin kwur-kwanadiy; \p adiy duw taakw day nuwukadiy duw takwaam viyaan jawjaay kwurkwanadiy dayadiy niki jaav niki jaav luwkuw kwurkwurik. \m Atampika jaav kwurkwanadiy duw taakw, day adi God van tikwadadi tamiyaar wula-wulak day samab rav maa. \v 11 Tayir gwura nuwukadiy duw taakw atawa kwurbagwu-diygwurik. Aw Yitaypika Duw Jisas Krais-awa nyanadi God dikidi Mawul biriki yawiy danik tibiralik tikuw, alik God di bwutaay gwur gwuradiy vaal yibwiy-didiy. Awarab di bwutaay mwugiy-didiygwur mwiyir mwiya mwiyab tigwurkikik. Awarab di tasakwu-didiygwur mwiyir tigwurkikik diki milaam. \s1 Nyanadiy amwiy day nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidiy-adiy. \p \v 12 Gwura nuwukadiy duw taakw wakwanadiygwurik, “Adiy miyawa God watip maarnadiy jaav wun mwiyir rivinadiwun adiy jaav kwurkwurik.” Aw wun watuwadiygwurik, nuwukadiy jaav maa rav duw takwaam sugwiyaan kwurkwurik. Alik tikuw, wun maa wanadiwun adiy jaav wunaam van titak. \v 13 Gwura nuwukadiy duw taakw wakwu-nadiygwurik, “Kamnaagw aal wuna yala kila, aw wuna yaal aal kamnagwa kila,” waan. Aal mwiya maaja. Aw God di kamnaagwuwa yaal bwunak kwusbirkik mwugiy-kidabir. Nyanadiy amwiy kipa yabim vaal yiyi yiya yawiyik maa ti. Aw nyanadiy amwiy day nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidiy-adiy dikidiy yawiyik tidakikik. Alik tikuw, di nyanadiy amwiyim van tikwadadiy. \v 14 Tayir nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais kiyadik, God di diki kapa apaar ata kirapitakadid. Aw nyanabab kiyabaak, atawa di kirapitaka-kidadiyan. \v 15 Aw gwur maa laakw gwur gwuradiy amwiy adiy Jisas Krais dikidiy-adiy, ay? Aw li wunadi amwiy dikidiy tidik, aw wun wunadi amwiy kipa yabim kwuryi kwuryaan tikwana taakw liki amwiywa katataka-kituwa, ay? Samab maa! \v 16 God diki lapa nyigaam God di diki waad di diki milaam duwawa taakw nakamwiyib si kwakibira, aal bir mwiya mwiyab amwiy nak kaytik tinabir waan. Alik tikuw, duw kwurkwur tikwana takwawa si kwakida, aal bir amwiy nak tina pik tibiraala. Aw gwur a javik maa laakw, ay? \v 17 Aw adiy duw taakw day Yitaypika Duw Jisas Krais dikiwa mwiyir nakamwiyib rawun tinadiy, day mwiya mwiyab dikiwa mawul nak tinadiy-adiy. \v 18 Gwur kipa yabim kwuryi kwuryaan yidanadiy valik gwutakaan ada. Adiy duw taakw dayadiy kipa yabim kwuryi kwuryaan yikwadanadiy vaal day dayadiy kapa amwiyim jawjaay kwur-kwadanadiy. Aw adiy ababa nuwukadiy vaal dayadiy amwiyim akis atampik jawjaay kwur-kwadanadiy. \v 19-20 Gwur maa laakw gwur gwuradiy amwiy day God dikidi Mawul dikidiy kwadadiy tamiy-adiy, ay? Aw God di dikidi Mawul gwurak kwiykuw, di gwuradiy amwiyim wulaan rawun kwakwanaad. Gwuradiy amwiy day gwur gwuradiy kap maa ti. Day God dikidiy-adiy. Aw kwasa sanaar maa God yapiy-didiygwur di dikidiy tigwurkikik. Aw God dikidi Nyan kiyaad gwuraam yapiydikik. Alik tikuw, gwuradiy amwiyir mwugiygwur nuwukadiy duw taakw Godak wayapiy sidakikik. \c 7 \s1 Duw taakw kirakuw, bir kitawa nakamwiyib adakw. \p \v 1 Kita wun adiy gwur gwura wunak sukwukuw bas sigwurdiy jaav adiyka maa gwurak wakir adiyka sukwu-tuwadiy. Wun wuna kap wukituwa aal viyakita jaava duw taakw kir maarkidana. \v 2 Aw duw taakw samasam kipa yabim kwuryi kwuryaan vaal yikwanadiy. A javik tikuw, aal viyakita ababa duw di diki kapa takwawa kwakida. Awarab aal viyakita ababa taakw li likidi kapa lanwa kwakila. \v 3-4 Taakw li liki kapa amwiyim akis van tikwana. Aw li likidi kapa laan-ad, di aad liki amwiyim van tikwanaad. Atampik likidi laan ab di diki kapa amwiyim akis van tikwanaad. Di diki taakw, aal dikidi amwiyim van tikwana. Alik tikuw, taakw dikik diwa nyig baay kwakir walik, aw di kwasik yidiba likik. Atampik taakw ab likidi laan likiwa nyig baay kwakir likik wadik, aw li kwasik yiliba dikik. \v 5 Aw duwawa taakw bir birakik awarwa awarwa nyig baay kwakir kwasik yibirba. Aw li bir birabir mawul basa kasab maaj lakatiykuw kaam niki nyi wakuw bir nyig baay kwu maarkuw, aw bir Godak mwiyir wukik tikuw, aw a tasakwu-kibira nyi kwusilik, ginyir maa bir ata nakamwiyib nyig baay kwakwabir aw ata Satan yakuw, birkibir mawulaam sisuwdik, nuwukadiy duw takwawa vaal yikik-nabir. \v 6 Aw wun kita gwurak aka mayaakw kwa-tuwadiygwur gwur duw taakw kira-gwurakik. Aw wun gwurak taakw akir waan maa wasap. \v 7 Aw wun kip wukituwa miyawa duw taakw kip wuna pik, taakw kir maarin laan ri maarin ata kwakik-nadiy ya. Aw God nyanak ap kapakap kapakap kwiy-kwadadiyan niki yawiy niki yawiy kwurkwur. Duw takwak nikim nikim ap kwiy-kwanaad. Alik tikuw, nuwukadiyik di mayaakw kwakwanaad day taakw kiradakik. Aw nuwukadiyik di ap kwiy-kwanaad day kip pasa duw pasa taakw tidakikik. \s1 Pol diki maaj adiy pasa duw pasa takwawa tawtaakw kwanadiy takwak. \p \v 8 Wun adiy pasa duw pasa takwawa tawtaakw kwanadiy takwak ki maaj wakir. Gwur wuna pik kip taakw kir maarin tituwa pik kwakigwura, aal mwiya viyakita. \v 9 Aw li gwuradiy mawul taakw ay laan rikir mawul wardaak, aal jaaw, atawa akwur, aw gwuradiy mawul yiy kaytik kuwkuw nakuw, mawul warik-nadiy. \s1 Pol diki maaj adiy taakw kiranadiy duwawa adiy laan rinadiy takwak. \p \v 10-11 Adiy taakw kiranadiy duwawa adiy laan rinadiy takwak ki maaj dayak watuwa. Ki maaj wun wuna kapa mawula maaj maa. Aal maaj Yitaypika Duw Jisas Krais diki maaja. Laan rina taakw li likidi lanim wapaliba. Aw li dim wapakuw, aal li kip kwakwa. Li nikidi duwak laan riliba. Atawa kwakwak kwasik yikuw, li sibinin yikwa likidi taay duwak. Rikuw, mawul nak maa kwakwabir. Aw duw di samab diki takwaam wapadiba. \v 12 Adiy nuwukadiy duw takwak dayak ki maaj aal watuwa. Yitaypika Duw Jisas Krais di ki maaj wunak maa kway. Aal wun wunaki kapa mawula maaja. Aw li adi Kristen duw diki kiradil taakw li Godak wukijibir ti maarkwana taakw tikuw, aw a taakw dikiwa nakamwiyib kwayak mawul yilik, aw di samab likim wapadiba. \v 13 Awarab aal Kristen taakw aw li adi Godak wukijibir ti maarkwanadi duwak laan rikuw, aw adi duw kip likim kiraan tiyak wadik, aw aal taakw dikim wapaak samab kwurliba. \v 14 Aw li adi Godak wukijibir ti maarkwanadi duwawa di diki Kristen takwawa nakamwiyib kwakidalik tikuw, aw aal taakw liki danik tikuw, God adi duwak mayaakw kwakinaad. Awarab atampik aw li aal Godak wukijibir ti maarkwana taakw li adi likidi Kristen duwawa nakamwiyib kwakilalik tikuw, aw diki danik tikuw, God a takwak mayaakw kwakinaad. Atawa tikuw, aw God birakidiy nyanugwak mayaakw kwakidadiy. Aw li God dayaam atawa kwar marik-da, aw day dikik adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw dayadiy nyanugw kaytik tikik-nadiy. \v 15 Aw li adi Godak wukijibir ti maarkwanadi duw diki Kristen takwaam wapak kwurdik, awarab aal Godak wukijibir ti maarkwana taakw likidi Kristen lanim wapak kwurlik, aal gwur jaaw aw atawa kwurdakik. Adi Kristen duwaam mwugiy-wayik kip aal Godak wukijibir ti maarkwana takwaam kirajibir tidikikik dikim wapaak kwurlik. Awarab aal Kristen takwaam mwugiy-wayik kip adi Godak wukijibir ti maarkwanadi duwaam laan rijibir rilikikik likim wapak kwurdik. Yaakiya bir kajakwabir. Aw God bwu tasakwudil dikidiy duw taakw kwusida-takaan tikwanadiy mawulawa kwayadakik. Alik tikuw, gwur mayaakw adakw atampika duw taakw kajaan tidakikik. \v 16 Aw gwur aal Kristen taakw, nyin maa laakw li nyin mwugiy-nyinik nyinadi laan Kristen tidikikik. Awarab min Kristen duw, min maa laakw li mina takwaam mwugiyminik Godak wukijibir tilikikik. \s1 Miyawa duw taakw God dayak tasakwukuw, kwiydil tamiyawa yawiy kip kwurjibir tikwadanadiy. \p \v 17 Miyawa duw taakw God dayak tasakwukuw kwiydidiy tamiyawa yawiy kip kwurjibir tikwadanadiy. Wun ki maaj miyawa God dikidiy ababa tipa kidiy bapa duw takwak kaliva-tuwadiy. Wun ki majib walakwuyi-kwatuwadiy wuki-wukib tidakikik. \v 18 Aw li tayir day duw diki sip lupwakuw aw mwiyir di God dikid-ad waan simakak tikuw, aw li God adi duwak wadik di Jisas Kraisak wukijibir tidikikik, aw di God diki majib wuki-wukib tikuw, di samab aal tayir lupwadaal karim yibwiyik kwurdiba. Aw li adi duw day diki sip lupw maardaak aw God adi duwak wadik Jisas Kraisak wukijibir tidikikik, aw adi duw God diki majib wuki-wukib tikuw, aw di diki sip lupwadakik mayaakw kwadiba. \v 19 Aw duw aal kaar tikuw, ay ti maarkuw, a jaav aal yitaypika jaav maa. Duw takwak mwiya yitaypik tina jaav aal day God dikidiy majib wuki-wukib titak. \v 20 Alik tikuw, ababa duw taakw day bas Godak wukijibir tidaak, a sikir kwurdadiy tamiyawa yawiy jaaw, day atawa kip kwurjibir kwurkwadiy. \v 21 Aw li min adi kipa yawiyda vatakwuraan saan kwar maarin tikwanadi duw, aw minak God wadik dikik wukijibir timinkikik, aal jaaw, min wukitikwa mina yawiyik. Aw li minaam van tikwanadi duw minaam kip kugwayakik, aal yaakiya, dikim wapakuw, maay. \v 22 Adiy gwuraam van tinadiy duw dayadiy tabaam tigwura pik, atampik tayir adiy gwuraam van tidiy vaal tabaam tidiygwur. Aw Yitaypika Duw Jisas Krais gwurak wadik dikik wukijibir tigwurkikik, aw gwur diki majib wukikuw, di diki kugwayaki-didiygwur adiy gwuraam van tidiy vaal daya tabaam tigwur. Alik tikuw, gwur kip kipakipa yawiy gwuraam van tinadiy duwak kwurin tigwuraal ab, aw kita gwur Jisas Krais dikidiy kugwayakin tikwanadiy duw taakw tikwanadiygwur. Aw atampik gwur sanak yawiy kwurkwanadiy duw taakw, gwur duw tabaam ti maarnadiy, aw Yitaypika Duw Jisas Krais gwurak wadik gwur dikik wukijibir tigwurkikik, aw gwur diki majib wukikuw, gwur kipakipa yawiy duw taakw kaytik Jisas Krais diki tabaam tikwanadiygwur. \v 23 God nima javir gwuraam yapiy-didiygwur. Di dikidi Nyan kiyaad gwuraam yapiy-yapiyik. Yapiykuw, gwur God dikidiy duw taakw tikuw, gwur maa aw nuwukadiy duw taakw day gwuraam kapaba yabir kwurin karay-karayik dayadiy tabaam tigwurkikik. \v 24 Kristen gwalugwa duw taakw, alik tikuw, ababa duw taakw day bas Godak wukijibir tidaak, a sikir kwurdadiy tamiyawa yawiy day wapadaba. \s1 Pol niki maaj adiy pasa duwawa pasa takwak wadidiy. \p \v 25 Aal wunak adiy pasa taakw bas sigwuril maaj aka wakituwa gwurak. Aw Yitaypika Duw Jisas Krais wunak niki maaj niki maaj maa kway gwurak watuwkikik atampika taakw dayadiy majik. Alik tikuw, wun wuna wukituwa maaj aka gwurak wakituwa atampika takwak. Aw Jisas Krais bwu sukwasukw kwurdidiwun diki yawiy kwurtuwkik tikuw. Alik gwur kip wukijibir ada ki wakituwa maaj mwiya maaja waan. \v 26 Aw kidiy nyaam kupwarapa jaav nyan Kristen duw takwaam bas yadanalik tikuw, wun wukituwa aal viyakita jaav aal pasa duw taakw day kip taakw kir maarin laan ri maarin kwakidana. \v 27 Aw adiy bwutaay taakw kiradiy duw, day dayadiy takwaam wapadaba. Aw adiy pasa duw day takwak kwakidaba kirakirak. \v 28 Aw li gwur duw taakw kira-kigwura, aal gwur vaal maa yi. Aw li gwur pasa taakw duw kwurkuw, nyinaam kira-dikik, aal gwurabab vaal maa yi. Aw wun lakwutuwa adiy taakw kiraan kwakwanadiy duw, dayawa dayadiy takwaam yakwanadiy vaal adiy pasa duw takwaam yakwanadiy valim yitaypik tikwanadiy. Alik tikuw, maa wanadiwun atampika vaal gwuradiy pasa duw takwaam yayak. \v 29-31 Wunadiy Godak wukijibir kwakwanadiy gwalugwa duw taakw, ki lapa nyigaam sukwutuwa maaj liki mwiya maaw maaj aal kitawaana: Nyan nyi bap van simiy kwaya maa. Alik tikuw, gwur mayaakw adakw God dikidiy yawiy gwuradiy yawiyim yitaypik tidakikik ki nyab karayrib taakw kirakinadiy duw day yawiy kwurkwadiy Godak adiy taakw kir maarkwanadiy duw kaytik. Adiy wukitaay sarmabap kwakwanadiy duw taakw, day yawiy kwurkwadiy Godak adiy wukitaay sarmabap kwu maarkwanadiy duw taakw kaytik. Adiy rakarak titaay kwakwanadiy duw taakw, day yawiy kwurkwadiy Godak adiy rakarak ti maartaay kwakwanadiy duw taakw kaytik. Adiy jaav samasam yapiy-kwanadiy duw taakw, day yawiy kwurkwadiy Godak adiy jaav samasam ti maarkwanadiy duw taakw kaytik. Gwur duw taakw kidi kupwa kidiy javir yawiy kwurkwanadiy, gwur yarakara ada adiy jaav gwuraam van tikik-danadiygwurik. Aw nyan lakwubana kwasa mwiy tikuw kidi kupw lakwubana pik kwusikinaad. \v 32 Wun niki jaav niki javik samasama mawul wuki-gwurkik maa watuwalik tikuw, alik wun kitawa gwurak wanadiwun. Adiy pasa duw kwanadiy duw Yitaypika Duw Jisas Kraisaam mwugiyik rakarak tidikikik, day diki yawiyda kwurjibir tikir kwadanaala. \v 33-34 Aw adiy taakw kiranadiy duw, day adiy day dayadiy takwa danik wukikuw, dayadiy rakarak tikidanadiy kupwa java danik wuki-kwanadiy dayaam mwugiyik rakarak tidakikik. Atawa tikuw, adiy taakw kiranadiy duw day mawul vitiy katiy wukikwanadiy, Godak wukin, dayadiy takwak wukin. Atampik adiy laan rikwanadiy taakw ab, day dayadiy lanim mwugiyik rakarak tidakikik wukidalik tikuw, alik dayadiy kupwa java danik wukikwanadiy dayim mwugiyik rakarak tidakikik. Aw adiy pasa takwawa adiy niba taakw aw day dayadiy mawulawa amwiy miyawa Jisas Kraisak kwiyik wukidalik tikuw, alik day diki yawiyda kwurik wuki-kwanadiy. \v 35 Aw wun gwurak atawa watuwa, wun wabay majir maa gwurak wabay gwur gwuradiy mawul wadanadiy yawiy kwurkwurik. Aal wun gwur gwurak sugwiyaan kwurik watuwala Yitaypika Duw Jisas Kraisak yararib tan yawiy kwurgwurkik, miyawa adi viyakita yabib mawul vitiy katiy ti maarin. \v 36 Aw li duw diki takwa nyan kip dikiwa wiyab laan ri maarin kwalik, aw di wukikuw aal viyakit maa likim watip-watipik laan ri maarlikik wakuw, aal yaakiya, diki yawiya. Aw di vaal yi maa yaakiya wakida duw likim kirakirak. \v 37 Aw li duw di kapa mawulaar wukikuw, aw nuwukadiy duw taakw dikik wu maardaak, di diki takwa nyan laan ri maarlikik, aal di viyakita jaava kwurkida. \v 38 Aw li adi duw diki takwa nyan laan rilikikik duwak mawul warkinaad, aal di viyakita jaava kwurda. Aw li adi duw diki nyan laan ri maarlikik likim watipi-kinaad, aal di aal yitaypika jaava atawa kwurkida. \s1 Pol niki maaj adiy tawtaakw kwanadiy takwak wadidiy. \p \v 39 Aal duwaam rina taakw, li nikidi duwak maa laan riliba, likidi laan kip nyi bap van kwadik. Aw li likidi laan kiyadik, aal jaaw, li liki mawul warkiladi duwak rikwa. Aw adi laan rikiladi duw di adi Godak wukijibir tikwanadi duw tikwaad. \v 40 Aw wun wukituwa, aal duw kiyadik tawtakw kwakina takwak, aal viyakita kip laan ri maarin tawtakw kwakila. Aal wun wukituwa wuna mawul atawa wukina. Aw wun wukituwa God dikidi Mawul wuna mawulaam rawun kwakwanaad. Aw di wunadiy wuki-kwatuwadiy mawulaam van tikwanaad. \c 8 \s1 Adiy kwiy day kwiydadiy adiy karabwum miya kayikak dayadiy vaal kwurkwurik. \p \v 1 Kita aal wunak kwiy kikak sigwuril majik aka maa gwurak wakituwa. Adiy karabwum miya kayikak vaal kwur-kwadanadiyik. Gwur bwu wagwuril, “Nyan kidiy javik lakwu-lakwub tikwanadiyan,” wakuw. Ayiy, aal maaj mwiya maaja, suwaal maaj maa. Aw gwur awuk! Samasama jaav lakwun titaay aal duwaam mwugiy-kwalaad di diki mawulak sakwar sakwar tidikikik. Aw aal nuwukadiy duw takwak yikwana mawul, aal adi duwaam mwugiy-kwalaad di viyakita ap tikwana mawul kwurdikik. \v 2 Sikadadaad di diki mawulaar wukitaay, “Wun mwiy samasama jaav lakwu-kwanadiwun,” wakinaad, aal samasama jaav kip rinadiy di mwiyir lakwu-lakwuk. \v 3 Aw sikadadaad di Godak mawul yikuw, God lakwu-kidaad adi duw dikidi duwad tinaad. \v 4 Aw wun gwurak aka wakir adiy vaal karabwum kwur-kwadanadiy kiki kwiyak. Nyan bwu lakwubana Godaar nak-ad. Alik tikuw, adiy miya kayik day mwiya God maa. Day kip miyaam yitaka-dadiy. \v 5-6 Mwiya kipa javijaav-adiy tikwanadiy, kidi kupwa kidiy, adawur tubwa kidiy. Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw wakwadanadiy, “Day ap titaay, day adiy kidi kupwaam van tikwanadiy-adiy,” wataay. Aw nyan mwiyir lakwubanaad Asaay di-ad Godaar nak. Di-ad miyawa jaav dayadi mwiya maaw-ad. Aw nyan diki danik tikuw, nyi bap van kwakwanadiyan dikik yawiy kwurik. Nyanadi Yitaypika Duw, aad duwaar nak-ad, Jisas Krais. Di miyawa jaav yitaka-didiy diki kwurdil yawiyir. Alik nyan kita aka God diki apaar kwakwanadiyan. \s1 Gwur yarakara ada atampika kwiy dayadiy milaam kikuw, ata dayadiy mawul jawjaay tikik-nadiy. \p \v 7 Aw nuwukadiy duw taakw ki jaav maa laakw. Nuwukadiy, tayir Godaam laakw maardiy duw taakw, a sikir day adiy miya kayikak vaal kwurdadiy kwiy jaaw kidadiy. Aw nuwukadiy Godak wukijibir tikwanadiy duw taakw, dayadiy mawul mwiyir ap maa ti. Alik day wukikwanadiy adiy vaal kwur-kwadanadiy miya kayik dayadiy ap adiy dayak vaal kwur-kwadanadiy javib kip rawun kwakwanadiy wataay. Aw kikibana, ata nyanadiy mawulaam rawdaak, kupwaraap tikinadiyan wataay, wukikwanadiy. \v 8 Aw li nyan atampika miya kayikak vaal kwurkwadanadiy kwiy kikibana ay ki maarkibana, ata ata tikina? Nyanaam mwugiy-kiladiyan God diki milaam kwasa viyakit ay kwasa kupwaraap tibakikik, ay? Samab maa. \v 9 Aw min atampika vaal kwur-kwadanadiy jaav jaaw kikwanadimin wakuw, yarakara aw min mwugiyik-minadiy adiy nuwukadiy Jisas Kraisak apawa wukijibir ti maarkwanadiy duw taakw ata vaal yidakikik, day minaam vikuw aal kip rikwadana jaav kiminik. \v 10 Alik min, “Wun kidiy javik lakwu-lakwub tikwanadiwun,” waan wakuw, aw li min wulaan adiy miya kayik dayadiy karabwum kikimina adiy miya kayikak vaal kwurkwadanadiy kwiy, aw adi Jisas Kraisak apawa wukijibir ti maarkwanadi duw minaam vikuw min adiy jaav kiminik, aw aal dibab adiy miya kayikak vaal kwur-kwadanadiy kwiy ata kikir way tikinaad. \v 11 Alik tikuw, aw adiy atampika vaal kwurkwadanadiy jaav minak kipa kamnaagw tidaak ab, aal maa rav. Min atawa kitikwa aw adi Kristen gwalugwa duw, adi diki danik tikuw Jisas kiyaad, diki mawul miyawa jawjaay tikik-na. \v 12 Aw li min atawa vaal yikimina adi minadi Kristen gwalugwa duwak, aw diki Jisas Kraisak wukijibir tikwada ap ti maarna mawulaam jawjaay kwurkiminaala. Aw aal mwiya Jisas Kraisak min vaal yiminaala. \v 13 Alik tikuw, aw li wun kwiy kitaay mwugiy-kituwaad wunadi Kristen gwalugwa duwaam vaal yidikikik, aal wun atawa kwur-yaay, ginyir ginyir wun samab kwiy ki maa aw wun mwugiyik-tuwaad di vaal yidikikik. \c 9 \s1 Jisas Krais dikidiy wayaki-didiy duw kitampika jaav kwurkwadiy. \p \v 1 Wun Jisas Krais diki maaj karay-kwanadi duw maa, ay? Aw wun adiy wun wuna mawul kwurik wakwaladiy jaav maa rav kwurkwurik, ay? Aw wun maa vi nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais diki mil mwutaam, ay? Aw wuna kwurtuwa yawiy danik tikuw nyanadi Yitaypika Duw Jisas Kraisak gwur bwutaay dikik wukijibir maa ti, ay? \v 2 Aw li nuwukadiy duw taakw wuki-kidanaal ab aw wun Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw maa waan, gwur mwiya mwiyab wuki-kwagwura aw wun diki maaj karay-kwanadi duw tikwanadiwun waan. Aw gwur kita Yitaypika Duw God dikidiy tigwuralik tikuw, wunadiy yawiy dayadiy mwiy tigwuralik tikuw, a jaav simaka-ladiygwurik wun mwiyir Jisas Krais dikidi diki maaj karay-kwanadi duw-adiwun waan. \v 3 Aw duw taakw wunak maaj parsapira-dakib wataay aw wun mwiya mwiyaba Jisas Krais diki maaj karay-kwanadi duw maa waan, aw ata wun dayak kitawa wakwatuwadiy. \v 4 Banapasawa wun an God dikibir yawiy duw-abiran. Alik tikuw, aal jaaw, an gwurawa kamnaagw kikita anak yapiyna pik ana kwurta yawiyik tikuw, ay maa? \v 5 Aw li an Kristen taakw kirak-ta adiy nuwukadiy ana pika yawiy kwurkwanadiywa Yitaypika Duw Jisas Krais dikidiy nyamwusawa Pita kaytik, aal rivina anawa nakamwiyib birakim ab kwurin karay kariya-kita yikik-tadiy tamiyaar aw niki tipa niki tipa kidiy Kristen duw taakw birikibir yaab yapiydakik. \v 6 Banapasawa wun anda yawiy kwurjibir kwurkwabiran kamnagwuk, kapa sanaar yapiyin kikir, ay? \v 7 Aw gwur wuki-gwuradiy adiy vay sawkwanadiy duw day dayadiy kapa kamnagwuk kapa sanaar yapiyin kidaal, ay? Aal maa rav adiy mayim taba jaav sikwanadiy duw dikidiy taba jaav mwiy kwurdaak, dayadiy taay mwiy kikida, ay? Aal maa rav adi \it bulmakau\it* yakwiya-kwanadi duw dayadiy mwunyabiy kwurkida kikir, ay? \v 8 Ki maaj aal duw di diki kapa mawula maaj maa. Aw aal God Mawsisak kwiydil \it lo\it* ki majik maa bwul, ay? \v 9-10 Aw aal Mawsis diki \it lo\it* kitawa wana, \q1 “Aw aal \it bulmakau\it* yawiy kwurtaay, tipwiygwadin tan adiy \it wit\it* wakwadanadi kabasik dayadiy apiyim tilik adiy kabasik vasirituwun, samab liki daay yavir jiwayik adiy kabasik ki maarlikik tikuw.” \m Aw God aal maaj atawa wadil di \it bulmakau\it* danik wukikuw, bwuladila, ay? Aw di adiy diki yawiy kwurkwanadiy duwak ab wukikuw, wadila? Ay maa? Akaanaka. Nyanabab, aal Godak yawiy kwur-kwanadiy duw, atawa tikwanadiyan. Nyanadiy yawiy nyanaam yapiy-kwadiy. \v 11 Aw nyan gwurak God diki maaj bwutaay kwiybaal. Aal gwuradiy mawula kamnaagw kaytik tinaala. Alik tikuw, aw gwur rav maa anak kamnaagw kwiykwiyik nyanadiy amwiyik, ay? \v 12 Gwur kip adiy jaav kwiy-kwanadiygwur adiy nuwukadiy gwurak kaliva-kwanadiy duwak. Aw an adiy duwaam yitaypik maa ti gwuradiy milaam, ay? An atawa akis kwuryi-kwabiran nikim nikim javik saal yikwatidiy ab. Aw li an kip gwuradiy jaav kwurik-tadiy, aw an atawa kwurik-ta nuwukadiy duw taakw Jisas Krais diki viyakita majik lakw wakik-nadiy, aal an dayaam a maaj wak maardakik takatipi-napik takatipi-taala. \v 13 Gwur bwu lakwugwura adiy God dikidi wiyaam yawiy kwurkwanadiy duw, day adiy nuwukadiy duw taakw Godak diki wiyaar kariya-kwadanadiy kamnaagw kwurkwanadiy day kikir. Awarab adiy kabaka jabim yawiy kwurkwanadiy duw God dikidi wiyaam, day dayak am sikwadanadiy kikir adiy Godak kabaka jabim taka-kwadanadiy kamnaagw. \v 14 Atawa Yitaypika Duw God bwu tasakwukuw, waad adiy diki Viyakita Maaj kaliva-kwanadiy duw day kip kwurkwadiy kamnagwuwa niki jaav niki jaav adiy diki Viyakita Maaj wuki-kwanadiy duw takwab. \s1 Pol akis mawul warid atampika jaav kwurkwurik dikidiy kwurdidiy yawiyik tikuw. \p \v 15 Aw wun akis mawul warkwanadiwun adiy jaav kwurkwurik kidiy kwurkwatuwadiy yawiyik tikuw. Aw wun kita ki lapa nyig maa sakw gwurak aw gwur adiy jaav wunak kwatiya-gwurkik. Aw li wun kamik kiya-kidiwun, aal yaakiya. Wun maa wanadiwun gwurak mayaakw kwakwaak wunak kamnaagw kwiykwiyik. Aw li wun adiy jaav gwurab kwurik-tuwa, aal wun ata rav maarik-tuwa ginyir ginyir kitawa, “Wun duw takwak God diki Viyakita Maaj kaliva-kwatuwadiy. Aw wun samab akis simsim jaav dayadiy tabaam kwur-kwanadiwun wuna kwurkwatuwa yawiyik,” wakuw. \v 16 Aw wun God diki Viyakita Maaj wasapwiy-kwatuwal ab, wun maa rav a javik sakwar sakwar titaay bwulabagwu-kituwa. Yitaypika Duw God ki yawiy kwiydil wunak kwurtuwkik. Aw ki yawiy kwar maarkituwa, aal mwiya kupwaraap tikina wunaam. \v 17 Aw li wun wuna kap ki yawiy kwurik, wun wuna kapa mawulaar kwurik-tuwa Godak, aal yaak, wunak saan kwiyik-gwura wuna kwurtuwa yawiyik tikuw. Aw wun ki yawiy maa kwar, wun wuna kapa mawul wukikuw. God di diki wunaam tasakwukuw, kwiydil ki yawiy kwurtuwkik. \v 18 Alik tikuw, agwa saana kwurkwatuwa wuna kwurtuwa yawiyik? Aal kikaanaka. Wun duw takwak God diki Viyakita Maaj kaliva-kwatuwa, wun akis dayak bas sikwanadiwun wunak kamnagwawa niki jaav niki jaav kwatiya-dakik. Samab maa. Aw day kip God diki Viyakita Maaj kwurdana yapiy maarin. Aw aal javik tikuw, wun rakarak tikwanadiwun. Aal wuna saana. \v 19 Aw wun duw nakab saan kwar maarkwatuwalik, alik duw nakab akis rivi-kwanaad wunaam van titak. Aw wun wunaam mwugiy-kwanadiwun kipa yawiy duw kaytik tituwkikik miyawa duw takwak. Agwa javik tikuw atawa kwurkwanadiwun? Aal wun nuwukadiy duw takwaam mwugiyik Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. \v 20 Aw wun adiy Juw duw takwawa kwuryi-kwatuwil ab, wun day kwakwadana pik kwakwanadiwun aw mwiyir nuwukadiy Juw duw takwaam mwugiyik Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. Aw Mawsis diki \it lo\it* wunaam van ti maar-laal ab, wun adiy atampika duw takwawa yawiy kwuryi-kwatuwil ab, wun Mawsis diki \it lo\it* van tikwaladi duw kaytik kwakwanadiwun aw mwiyir nuwukadiy \it lo\it* van tikwaladiy duw takwaam mwugiydik Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. Aw wun atawa kwurtuwa, wun God diki \it lo\it* akis sarkwatuwa. Aw wun Jisas Krais diki \it lo\it*-ak wuki-kwanadiwun. \v 21 Atampik, aw wun adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwawa yawiy kwuryi-kwatuwil ab, adiy Mawsis diki \it lo\it* dayaam van ti maarkwaladiy, aal wun day kwakwadana pik wunabab atawa kwakwanadiwun aw mwiyir dayaam mwugiyik Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. \v 22 Aw wun adiy Jisas Kraisak apawa wukijibir ti maarkwanadiy duw takwawa kwuryi-kwatuwil ab, adiy nuwukadiy kipa javik mawul vitiy katiy titaay yagakwanadiy aw Jisas Kraisak bwan kwiyik-nadiy wataay, aal wun yarakara kwakwanadiwun dayadiy nyidim. Adiy day yaga-kwadanadiy jaav wun akis kwur-kwanadiwun aw mwiyir dayaam mwugiyik apawa Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. Aw wun maa wanadiwun dayadiy Jisas Kraisak apawa wukijibir ti maarkwanadiy mawulaam vasisada vasisadak. Ayiy, wun ababa duw takwaam mwugiyik Jisas Kraisak wukijibir tidakikik. Wuna mawul atawa walalik, alik dayadiy nikim nikim sukwab kwur-kwanadiwun aw mwiyir nikim nikim yabir dayaam sugwiyaan kwurik tikuw. \v 23 Wun atawa kwurkwanadiwun God diki Viyakita Maja danik tikuw, aw mwiyir God wunawa nuwukadiy duw takwaam nakamwiyib sukwasukw kwurdikik. \s1 Pol diki kapa amwiyim van tijibir tad di viyakita yawiyda Godak kwurkwurik. \p \v 24 Kip awuk adiy gipa gipa kaaw naytaay gipa-kwanadiyik. Mwiya samasam-adiy gipa-kwanadiy. Aw duwaar nak dayaam kakilkida, di mwiya apawa gipakuw. Aw di ad aal jaav kwurkinaad, aal kwurik gipakwadana jaav. Adiy gipa-kwanadiy duw taakw kaytik, atampik, yarakara adakw kakil kakilik. Aw kakilin napakuw, aal God kwiykida jaav kwurkwurik. \v 25 Adiy miyawa gipa-kwanadiy duw taakw bas day adiy gipa-kidanadiy karib karib yarakara kwakwanadiy aw mwiyir adiy nuwukadiyim kakilkuw, aal kwurdakik tasakwudana jaav kwurik. Aal jaav aal kipa jaava, aw jayib nak jaab yikina. Aw aal God nyanak kwiykida jaav, aal li samab kupwaraap ti maa. Aal nyanyi nyanyi viyakit tiyakina. \v 26 Adi kawum gipa-kwanadi duw sapasapap gipa-kwada pik, wun atampik God diki yawiy kwurkwanadiwun. Wun akis nikim nikim gipa-vakiy gipavara-kwanadiwun. Awarab adi tabaar wariya-kwanadi duw di akis kipakip dikibir taab kwartaytaya-kwanaad. Atampik, wunabab God diki yawiy kipakip akis kwurkwanadiwun. \v 27 Wun wuna kapa amwiyim van tijibir tikwanadiwun aw likim mwugiyik wuna mawul wala majib wukilikik. Atawa kwurkwatuwa aw God wunaam kiyatiy wakwuk-dadiwun, wun nuwukadiy duw takwak God diki Viyakita Maaj wasapwiy-tuwil ab. \c 10 \s1 God samasama viyakita jaav dayadiy gwalugwa duw takwak kwurkuw aw day jaaw yidiy. \p \v 1 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun ki maaj liki mwiya maaw maaj lakwu-gwurkik. Mwiya tayir nyanadiy waraga duw taakw kipa tamiyka tamiyaam tiytiya-daal sikir, God dayaam yarakara galab kwurin baw tubwaar takatipi-dikib tiytiyadiy. Aal baw tubwaar God dayak wadikikib day kip wuki-wukib titaay yidiy. Aw aal day yidaal yabim takatipin ral nima \it solwara\it* am God mwugiydik, day kip aal nima \it solwara\it*-rib vasin vakiydiy agika gikir. \v 2 Atawa baw tubwawa \it solwara\it* birkibir nyidim tidaak, God dayak \it baptais\it* kwiy-napik kwiydila aw mwiyir day mwiya mwiyab Mawsis wukin mawul nak tidakikik tikuw. \v 3-4 Tamiyka tamiyaam kwadaal sikir God di diki kamnaagw kwiyin guw kwiyin kwiydidiy. Adi kidadi guw aad nimadi Kabakir wakwudaad. Adi dayawa nakamwiyib yida Kabaak dikidi si Krais-ad. \v 5 Aw God dayak adiy jaav kwurdilik ab day samab viyakita yawiy maa kwar, God dayak rakarak tidikikik mwugiyik-nadiy yawiy. Alik tikuw, kwasa mwiy yaal miyawa duw taakw kiyapakwuk kwurdiy aal tamiyaka tamiyaam. \s1 Aw li nyan miya kayikak gaba maaj sukwukibana, atampika yawiy liki mwiy nyanaam yakina. \p \v 6-7 Aw adiy jaav nyanak kita titaay simaka-danadiyan nyan day wukidaal pik vaal yikir, miya kayikak gaba maaj sukwuk, atawa day kwurdaal pik kwar maarbakik. God di kitawa waad adiy day kwurdadiy javik, \q1 “Day daan ridiy kamnagwuwa guw kikir, aw ata maa pwiyiryak rasidiy baagw tikir,” wakuw. \m \v 8 Nyan day vaal yidaal pik nyan vaal yibaba. Duw nuwukadiy takwawa awarwa awarwa vaal yidiy. Taakw nuwukadiy duwawa awarwa awarwa vaal yidiy. Atawa kwurbagwu-dalik tikuw, kipa nyaar nak mwiya mwiyab 23,000 duw taakw-adiy kiyapakwudiy. \v 9 Nuwukadiy Godaam day kwurkitaan vitaay tidakikib, aw kabaay samasam yataay dayaam vatidakib kiyadiy. Aw nyan daya pik Yitaypika Duw Godaam kwurkitaan vikir kwurwayik. \v 10 Nuwukadiy Godak bwulasakiy saladiy, aw God dikidi diki maaj kardadiy sapakwadi duw wayakidik, dataay viyasipa-dadiy. Alik tikuw, nyan day atawa kwurdaal pik kwurbaba. \v 11 Adiy miyawa jaav nyanadiy waraga duw takwaam tidiy, kipa tamiyka tamiyaam tidaal sikir. Aw kidiyka God diki lapa nyigaam sukwu-dadiy simakadakik atawa kwurdaal pik kwar maarbakik. Aw nyan aka kidi kupw yabiyib kwusikidaal nyab kwanadiyan. \v 12 Alik tikuw, adiy nyanadiy waraga duw takwaam tidiy jaav lakwukuw, gwurakil yarakara! Adi, “Wun mwiya apawa Godak wukijibir tikwanadiwun,” wataay wakwanadi duw, di yarakara kwurkwaad vakirik-naad kidi kupwa kidiy javik. \v 13 Adiy gwurak yakwanadiy gwuradiy mawulaam kwurkitaan vikir tikwanadiy jaav, day adiy jaav nuwukadiy duw takwak ab yakwanadiy-adiy. Kapab maa. Aw adiy jaav gwurak yadaak, kip apawa Godak wukijibir adakw. Di samab akis dikidiy duw takwaam viyamay-kwanaad. Aw di dayaam sugwiyaan kwurkwanaad apawa kip tidakikik. God di samab mayaakw kwu maa gwuraam kwurkitaan vi jaav yadakikik aw gwur rav maa adiy yakidiy javim kakil-kakilik. Aw adiy jaav gwuraam yadaak, God yaab kwulapwu-kwanaad gwur adiy javim gwutakaan tigwurkikik. \s1 Jisas diki kamnagwawa wudib dayadiy kamnaagw mwiya kapab tikwanadiy. \p \v 14 Alik tikuw, wunadiy wuna mawul yiladiy kapa nyanugw, mwiya mwiyab miyawa bwan akwiy adiy miya kayikak, dayak gaba maaj sukwusukwuk. \v 15 Wun lakwutuwa kidiy watuwadiy maaj adiy mawul tugwaam naan tikwanadiy duw takwak watuwadiy-adiy. Alik tikuw, gwur gwura kap kidiy watuwadiy majik wukin atasakw likil day viyakit-adiy ay kupwaraap-adiy waan. \v 16 Aw nyan \it komunion\it* kibakikib, aw nyan Godak adi adakapaam tikwana \it wain\it* guwak wayapiy sikwanadiyan. Aw nakamwiyib adi \it wain\it* guw kan napataay, aal nyan nakamwiyib Jisas Krais dikidi nyikiy kibana pik kibanaad. Aw nyan \it komunion\it* kibakikib, aw adi \it bret\it* kasukwutaay kikwabana, aal nakamwiyib nyan Jisas Krais diki amwiy kibana pik kibana. \v 17 Aw aal \it bret\it* nakaar rila pik, aw nyan samasama duw taakw aal \it bret\it* aam kikwabanalik tikuw, aw nyan amwiy nak patin tinadiy Jisas Kraisawa duw taakw kaytik-adiyan \it bret\it* nikir kikuw. \v 18 Adiy Yisrayil jaka tipa kidiy duw takwak awuk. Aw day tayir adi kabaka jabim Godak takadadiy kamnaagw kikuw, aw day mawul nak tidalik day abab. \v 19 Ki wun watuwa maaj liki maaw maaj aal kitawaana: miya kayik adiy duw day dayadiy kapa tabaar yitaka-dadiy. Adiy mwiya mwiyaba duw takwaam van tinadiy jaav maa. Adiy kipa miya kayik-adiy. Aw adiy dayak kwiy-kwadanadiy kamnaagw, adiy kipa kamnaagw-adiy. Adiy duw taakw kikwabanadiy kamnaagw-adiy kwiy-kwadanadiy. \v 20 Adiy Godaam laakw maarkwanadiy duw taakw day adiy jaav vaal kwurkwadana, aal day adiy wudibak vaal kwur-kwadanaala. Godak maa. Aw gwur adiy wudibawa nakamwiyib patin titak, aal maa wanadiwun. \v 21 Aw gwur samab maa rav adi Yitaypika Duw Jisas Krais dikidi adakapab kikuw, dikiwa nakamwiyib patin titak, aw adiy wudib dayadiy adakapab kwurin kikak. Awarab atampik gwur maa rav Yitaypika Duw Jisas Krais diki jabim rina kamnaagw kikuw, aw adi wudib dayadi jabim rina kamnaagw kikak. \v 22 Aw li nyan atawa kwurkibana, nyan nyanadi Yitaypika Duw Godaam sisuwik kwurnadiyan, aw di nyanak wasupw-supaan tikuw yaal giradikik, ay? Aw mwiya mwiyab nyana ap mwiya yitaypik tina diki apaam, ay? Alik tikuw, aw li gwur vaal kwurkigwur adiy miya kayikak, God gwuraam vaat kwiy-kidadiygwur. \s1 Kitawa Kristen duw taakw kamnaagw kikwadiy \it haiden\it* duw taakw dayadiy wiyaam. \p \v 23 Gwur wakwanadiygwurik, “Aal jaaw, nyan miyawa jaav kwurkibana,” wataay. Aw nuwukadiy jaav viyakit maa gwur kwurkwurik. Awarab gwur wakwanadiygwurik, “Aal viyakita, ababa jaav jaaw kwurkibana,” wataay. Aw adiy nuwukadiy jaav gwuradiy mawulaam mwugiy maa apawa Jisas Kraisak wukijibir tigwurkikik. \v 24 Samab gwur gwuradiy kapa sipa danik mawul wuki-tikwa. Aw adiy nuwukadiy duw takwaam sugwiyaan kwurik wukin ada. \v 25 Aal viyakita adiy takwaam taka-kwadanadiy nikim nikim kamnaagw yapiy-kigwura. Aw adiy kwiya kijaav taka-kwanadiy duw takwak bas sitikwa, “Ata ata, adiy jaav taay wudibak vaal kwurdadiy-adiy?” waan, aw ata gwuradiy mawul ata samasam wukik-nadiy adiy jaav ki maarmarik. \v 26 God diki lapa nyigaam ki maaj rina aal javik, \q1 “Kidi miyawa kupw aad miyawa Yitaypika Duw God dikid-ad. Awarab adiy miyawa kidi kupwaam rinadiy jaav ab miyawa dikidiy-adiy.” \m Alik tikuw, ababa kamnaagw jaaw, kwurin ak. Mawul vitiy katiy titikwa. \v 27 Aw li adi Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadi duw dikiwa yin kamnaagw kiminkikik wadik, aw min yikir mawul wakuw, aal jaaw maay. Dikiwa yikuw, niki kamnaagw niki kamnaagw ab takadik, jaaw kip kwurin ak. Aw taay dikik bas kitawa siwayik, “Kidiy kijaav miya kayikak vaal kwurdadiy-adiy?” waan, aw ata mina mawul wukik-na adiy kamnaagw kikak. \v 28 Aw li duw minak wadik, “Kidiy kamnaagw taay bwu miya kayikak kwiydadiy-adiy,” waan wadik, aw min diki mawulak wukikuw, aw min adiy kamnaagw kiwayik, aw adi duw minak tayib atawa wadik. \v 29-30 Aw wun minak atawa maa wu adiy kamnaagw kikak lakw waminkikik min mina mawula danik tikuw. Aw adi nikidi duw diki mawula danik tikuw, adi, “Kidiy kamnaagw bwutaay miya kayikak vaal kwurdadiy-adiy,” waan wada duw. \p Wun atawa wakuw, aw min bas sikimina way, “Agwa javik wun kwurik kwurtuwa jaav adi nikidi mawul mwiya kap wuna mawula pik tinadi duw diki danik tikuw, kwar maarkituwa? Aw wun Godak wunadiy kamnagwuk wayapiy san napakuw, aw agwa javik tikuw nikidi duw wanaad wun vaal yinadiwun waan, adiy kamnaagw kituwalik tikuw? Wun bwutaay Godak wayapiy dayak situwadiy,” waan. \v 31 Aw wun gwurak atawa watuwa aw mwiyir adiy kigwuradiy guw kamnaagw niki jaav niki jaav, aw mwiyir adiy kwur-kigwuradiy javir nuwukadiy duw takwaam mwugiydaak, day gaba maaj sukwudakik Godak. \v 32 Gwur samab mwugiy-tikwa gwuradiy kwagwuradiy sukwaar nuwukadiy duw takwaam vaal yidakikik, adiy Juw jaka tipa kidiywa nuwukadiy jaka tipa kidiywa adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy. \v 33 Gwur wun kwurtuwa sukwa pik akwur. Wun wagawa tikwanadiwun miyawa duw takwaam nyanyi nyanyi dayaam sugwiyaan kwurik. Aw wun akis wun wuna kapa sipak titaay jaav kwurkwanadiwun wun wunaam sugwiyaan kwurik. Aw wun adiy jaav kwur-kwatuwadiy miyawa duw takwak daya danik titaay dayaam sugwiyaan kwurik aw God mwiyir adiy duw takwaam nyigildikik titaay. \c 11 \p \v 1 Wun atawa kwurkuw, aw wun Jisas Krais kwurdil pik kwurtuwalik tikuw, alik gwurabab wun kwurtuwa pik akwur. \s1 Taakw day dayadiy abw takatipi-kwadiy God dikidi wiyaam. \p \v 2 Wun gwurak wayapiy sinadiwun aw kidiy gwurak kaliva-kwatuwadiy Kristen dayadiy sukw miyawa majik wukijibir titaay wuki-wukib tikwagwuralik tikuw. \v 3 Aw wun ki majib wukijibir tigwurkikik. Jisas Krais yitaypik tikwanaad ababa duwaam. Duw day dayadiy takwaam yitaypik tikwanadiy. Aw God di yitaypik tikwanaad Jisas Kraisaam. \v 4 Alik tikuw, aw duw diki abwa \it hat\it* kaypwutiy maarkida God dikidi wiyaam Godak maaj bwulak aw God diki maaj wasapwiyik tikuw, aal di Jisas Kraisaam wap saydikik kwur-napik kwurdaala. \v 5 Aw li taakw ab God dikidi wiyaam Godak maaj bwulak aw diki maaj wasapwiyik tikuw, liki abw abwa \it hat\it* takatip maarkila, aal li likidi lanim wap saydikik kwurnapik kwurlaala. Aw li atawa kwurkila, aw li ata adiy yabim vaal yiyi yiyaan tikwanadiy taakw kaytik. Aw aal liki abw tapwiya-napik tapwiya-laala daya pik. \v 6 Atampika jaav aal taakw mwiya wap say-kwadanaala, abw tapwiya-tapwiyak. Aw taakw day God dikidi wiyaam day dayadiy abw takatipi-kwadiy ata dayadiy abw tapwiyak-danadiy day adiy yabim vaal yiyi yiyaan tikwanadiy taakw dayadiy abw tapwiy-danadiy day wap saydakik atampik. \v 7 Duw day God dikidi apawa gilabadiy pik kwasa mwiy tikir kwurnadiy. Alik tikuw, aw li day dayadiy abw takatipi-kidana duw taakw vagaluwkuw Godak gaba maaj sukwuk, aal maa rav. Aw taakw day duw daya apawa gilabadiy pik kwasa mwiy tikir kwurnadiy. \v 8 Aw wun atawa watuwa aw God bas duw yitakadil. Di takwaam taay maa yitak. Aw di duwab yitakadil taakw. \v 9 God di adi bas yitakadidi duw takwa danik tikuw maa yitak. Aw di bas taakw yitakadil duwa danik tikuw. Alik tikuw, yitakadil. \v 10 God dikidiy diki maaj kardadiy duw van tikwadanalik tikuw, alik taakw li liki abw takatipi-kwa duw taakw vagaluwkuw Godak gaba maaj sukwuk. Aw li atawa kwurkuw, simakakwa likidi laan-ad likim mwiya yitaypik tikwanaad. \v 11 Aw adiy Yitaypika Duw Jisas Krais dikidiy tikwanadiy duw taakw, day dayak awarwa awarwa sugwiyaan kwurkwadiy kapakap kapakap ti maarkuw. \v 12 Aw God taay taakw duwab yitakadil. Aw kita miyawa duw takwab wakwu-kwanadiy dayaam sapwiy-dakib. Aw adiy miyawa jaav dayadi mwiya maaw, aad God-ad. Dikib miyawa jaav yakwanadiy. \v 13 Aw kita gwur duw taakw wukin atasakw. Ata ata, aal viyakita li taakw abw takatip maarin tan God dikidi wiyaam dikik bas sikidana? \v 14-15 God bwutaay takwak nimadi nab kwiydidiy dayadiy abw takatipi-dakik. Aad dayadi gilabadiy-ad. Aw miyawa duw taakw bwu lakwudana aal mwiya wapa duw nimadi nab kwurtaka-kwurtakak dayadiy abwaam. \v 16 Aw li duw taakw ki watuwa majik wunawa maaj warjuwuk, aw wun dayak kitawa wakituwadiy, “Nyan, aal Jisas Krais diki maaj karay-kwanadiy duw, nyan abab atawa kaliva-kwanadiyan taakw day dayadiy abw takatipi-kwadiy Godak bas sikir tikuw ay diki maaj wasapwiyik tikuw dikidi wiyaam. Adiy nuwukadiy Godak wukijibir tikwanadiy duw taakw ab ki majik kapab tina sukw akis kwurkwanadiy.” \s1 Day \it komunion\it* jawjaay kidaba. \p \v 17 Aw kita ki javik gwurak kalivakuw, wun gwurak wayapiy maa si adi vagaruw-gwuradi yabik Godak gaba maaj sukwuk tikuw. Aw gwuraam sugwiyaan kwur-yaay, adi yaab gwuradiy mawulaam jawjaay kwurkwadadiy. \v 18 Wuna taay maaj aal kitawaana. Wun wukituwil maaj kitawaana. Gwur nakamwiyib Godak gaba maaj sukwuk titaay, gwur bapaar bapaar kaja-kwanadiygwur. Aw wun wukituwa nuwukadiy kidiy maaj adiy mwiya mwiyaba maaj-adiy way. \v 19 Atawa bapaar bapaar kaja-kwanadiygwur, mawul kapakap kapakap titaay. Alik tikuw, aal gwur mwiyir lakwu-kigwuradiy adiy gwur gwuradiy nyidim tinadiy duw taakw sikadadiy-adiy mwiya mwiyaba Godak wukijibir tikuw, dikidi gikim tikwanadiy. \v 20 Aw alik gwur nakamwiyib vagaruw-gwurkib Godak gaba maaj sukwuk tikuw, aal kikwagwura kamnaagw aal Yitaypika Duw Jisas Krais diki kamnaagw maa. \v 21 Aw wun gwurak atawa watuwa aw gwur duw napan karay-kwagwuradiy kamnaagw, jayib nak kapa kamnagwub kamnagwub kikwusitaay, nuwukadiyik am si maartaay, aw atawa kwurgwurkib nuwukadiy duw taakw kamik tikwanadiy. Aw nuwukadiy yaal wapwurukwutaay, \it wain\it* wakwadanadi guw samasam kitaay, dayadiy sip duw tikwul-taykib tikwanadiy. \v 22 Aw gwur wiy maa ti dayaam kamnaagw kikuw guw kikak, ay? Aw gwur kitawa wukitaay adiy God dikidiy duw taakw wap saydakik, alik gwur dayadiy mwutamaam God dikidi wiyaam atawa kikwanadiygwur, ay? Atawa kwurgwurik, aw adiy saal yikwanadiy duw taakw wap saydiy. Aw gwurak atawa kwurkwagwuralik, aw wun wayapiy sikituwadiygwurik adiy atawa kwurkwagwuradiy javik, ay? Aw mwiya mwiyab samab wun gwurak wayapiy si maa adiy atawa kwur-kwagwuradiy javik. \s1 \it Komunion\it* liki maaw maaj. \p \v 23-24 Ki maaj aal Yitaypika Duw Jisas Krais wunak wadil-a aw gwurak kalivatuwa. Aal Juwtas Yitaypika Duw Jisas Kraisaam dikidiy mama nib tabaam takadil gaan, Yitaypika Duw Jisas Krais \it bret\it* kwurkuw, Godak wayapiy san napakuw, aal \it bret\it* di ata kwasa kwasadiy kasukw sukwakuw, ata dikidiy kaliva-didiy duwak ata wadidiy, “Kal wuna amwiy-a. Wun gwur gwura danik tikuw kwatiya-tuwa. Kip kita kwurtuwa pikada kwurjibir adakw aw mwiyir wunak wukin kariya-kariyak.” \v 25 Kan napakuw, awarab atampik adi adakapaam tidi \it wain\it* guw kwurkuw, ata dayak wadidiy, “Kidi adakapaam tinadi \it wain\it* guw di simaka-dadiygwur God diki gwurak takada kwula aban-a. Ki aban wun mwugiytuwik mwiya mwiyab tikina wun wunadi nyikiy danik tikuw. Nyanyi kidi \it wain\it* guw kigwurkikib, ak aw mwiyir wunak wukin kariya-kariyak. \v 26 Gwur ki \it bret\it* awa kidi adakapaam tinadi \it wain\it* guw kigwurkikib, gwur simaka-kigwuradiy nuwukadiy duw takwak atawa wun kiyadiwun day dayadiy vaal danik tikuw. Atawa kip kwurjibir adakw aw yin kidi kupwaar wun dakituwa nyab.” \s1 Gwur \it komunion bret\it* awa \it wain\it* yarakara ak. \p \v 27 Alik tikuw, aw li adiy duw ay taakw day dayadiy mawul viyakit ti maardaak ki Yitaypika Duw diki \it bret\it* awa kidi adakapaam tinadi \it wain\it* guw kwurkuw kikinadiy, aal day vaal yikinadiy Yitaypika Duw Jisas Krais diki amwiywa dikidi nyikiyim. \v 28 Aw duw taakw taay dayadiy mawul kwurkitaan vikwadiy, aal \it bret\it* awa adi adakapaam tinadi \it wain\it* ki maarkuw nibway, aw dayadiy mawul likil viyakit tinadiy ay maa. \v 29 Aw li adiy duw taakw Yitaypika Duw Jisas Krais diki amwiy liki mwiya maaw maaj samab laakw maarkwanadiy adi bayaki kikipatim, aw day kikuw aal \it bret\it* awa adi \it wain\it* guw aal viyakit ti maarkwana mawulawa, aw day daya Godaam mwugiy-kidanaad dayaam vaat kwiydikik. \v 30 Alik tikuw, akaanaka mwiya maaw maaj mwiya samasama duw taakw gwuradiy nyidim tikuw barik kwataay ap akis tikwanadiy. Aw nuwukadiy kiyadiy, diki amwiy kikuw mawul viyakit ti maarkuw. \v 31 Aw nyan Yitaypika Duw Jisas Krais diki kamnaagw kikir tikuw, nyanadiy mawul taay kwulapwu-kibana, God di nyanaam vaat kway maa. \v 32 Aw li nyanadi Yitaypika Duw God nyanaam vaat kwiydik, di atawa kwurda aw mwiyir nyan nyanadiy bwan nyanadiy valik kwiybakik. Kwiykuw, ata dikidi nimadi \it kot\it* im nakamwiyib adiy dikim laakw maardiy duw takwawa ti maarbakik. \v 33 Alik tikuw, wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, Yitaypika Duw Jisas diki kamnaagw kikir tikigwura, nakamwiyib kip awarwa awarwanik kavin tan nakamwiyib ak rivriv. \v 34 Aw li duw taakw kaam yasakidiy, day dayadiy wiyaam kipaat kikwadiy aw ata God vaat kwiyik-dadiygwur, gwur viyakit ti maardiy mawulawa Yitaypika Duw Jisas diki kamnaagw kigwurik. Aw adiy nuwukadiy bas sigwuradiy jaav wun ginyir lakatiy-kituwadiy wun gwurak yakuw. \c 12 \s1 God dikidi Mawul nikim nikim ap Kristen gwalugwa duw takwak kwiy-kwadadiy. \p \v 1 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun gwurak God dikidi Mawul dikidiy kwiydidiy nikim nikim ap gwurak wakir. Wuna mawul wana gwur dayadiy mwiya maaw lakwu-gwurakik. \v 2 Gwur lakwugwura tayir gwur \it haiden\it* tigwur, gwur adiy miya kayik dayadiy tabaam tidiygwur. Aw day nyi bap van akis kwakwanadiy. Aw Satan di-ad nyanyi gwuraam liy-dadiygwur dayak gaba maaj sukwu-gwurkik. \v 3 Alik tikuw, wun lakwu-gwurakik aw li duw taakw wakidana, “Yanuw Jisasaam rikwa,” waan, aal God dikidi Mawul atampika duw takwaam akis rawun kwakwanaad. Awarab, li God dikidi Mawul duw taakw dayadiy mawulaam rawun kwu maarkida, day samab rav maa wawak, “Jisas Krais di miyawa javim yitaypik van tikwanadi duw tikwanaad,” waan. \v 4 God dikidi Mawul samasama nikim nikim ap duw takwak kwiykwanaad. Aw adi ap kwiykwanadi God dikidi Mawul di nak-ad. \v 5 Aw nyan niki yawiy niki yawiy Jisas Kraisa danik titaay kwur-kwanadiyan. Aw adi nyanaam van tikwanadi duw, di nak-ad. \v 6 God duw takwak ap kwiykwadadiy niki yaab niki yabir yawiy kwurdakik. Aw adi duw takwak ap kwiykwanadi God, di nak-ad. \v 7 God dikidi Mawul aad miyawa God dikidiy duw takwak di dikik dayak simaka-kwadadiy aw mwiyir day adiy ababa God dikidiy duw takwaam sugwiyaan kwurdakik, di dayaam rawun kwakuw. \v 8 God dikidi Mawul duw taakw dayadiy mawulaam rawtaay, dayaam sisuwdikib ata mwiyir rivi-kwanadiy niki yawiy niki yawiy kwurkwurik. Aw God dikidi Mawul nuwukadiy duw takwaam sisuwdikib day rivinadiy nuwukadiy duw takwak viyakita yabir val kwurkwurik. Aw nuwukadiy duw takwaam sisuwdikib, aal day aal God diki simaka-kwada jaav liki mwiya maaw maaj-al wasapwiy-kwadana. \v 9 Nuwukadiy duw takwaam God dikidi Mawul sisuwdikib, dayadiy Godak wukijibir tikwanadiy mawul mwiya apawa tikwanadiy. Aw God dikidi Mawul nuwukadiy duw takwaam sisuwdik, aal day ap kwurtaay, mwiyir rivikwanadiy adiy niki giviyib niki giviyib sipwutiy-sipwutiyik. \v 10 God dikidi Mawul nuwukadiy duw taakw dayadiy mawulaam sisuwdikib, day alik nimadiy yawiy kwurkwanadiy. Di mwugiydik, nuwukadiy duw taakw day alik God diki Viyakita Maaj wasapwiy-kwanadiy. Nuwukadiy duw taakw alik lakwu-kwadanadiy agwa ap-adiy God dikidi Mawulaam tikuw yanadiy, aw agwa ap-adiy wudib mawulaam tikuw yanadiy wataay. Nuwukadiy duw taakw day alik adiy day laakw maarkwadanadiy niki kwudiy niki kwudiy bwula-kwanadiy. Nuwukadiy duw taakw day alik adiy kwudiy dayadiy mwiya maaw maaj wasapwiy-kwanadiy. \v 11 Aw kidi God dikidi Mawul nak kidiy miyawa jaav kwuryi kwurya-kwadadiy. Di diki kapa mawula danik tikuw, di diki ap kwiykwada niki yawiy niki yawiy kwurik adiy di diki tasakwu-kwadadiy duw takwaam nakanak nakanak. \s1 Kristen duw taakw nakamwiyib yawiy kwurkwanadiy God dikidi gwalugwum amwiyim tina jaav nakamwiyib yawiy kwur-kwadana pik. \p \v 12 Aw nyanadiy amwiy niki javiwa niki javiwa tidanaal ab, aw day kip amwiyir nikim tinadiy. Aw adiy miyawa Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw taakw day atampik tinadiy, amwiy nak kaytik. \v 13 Atampik nyan miyawa Juw duw takwawa, nuwukadiy jaka tipa kidiy duw takwawa, adiy kipa yawiyda kwurtaay saan kwar maarkwanadiywa, adiy day daya kap kwurik mawul warkwanadiy yawiy kwurkwanadiywa, nyan miyawa \it baptais\it* kwurkuw, God dikidi Mawul kwurkuw, di nyanadiy mawulaam rawun tidik day wapwurukwukuw, sisuw-kwadanadiyan mwiya mwiyab duw nak kaytik tibakikik, amwiy nak kaytik. Aw adi God dikidi Mawul di nak-ad nyan ababak. \v 14 Nyanadiy amwiy jaav nikir maa yitakaan ti. Aw mwiya samasama niki jaav niki javiwa yitakaan tikuw, tinadiy. \v 15 Aw li duw di dikidi maan kitawa wakida, “Wun taab maa. Alik tikuw, wun diki amwiy kid maa.” Aw atawa wadik, aw di diki amwiy kid ti maa, ay? Di kipadi duw dikidi amwiy kid tikinaad. \v 16 Aw li duw diki waan kitawa wakila, “Wun mil maa. Alik tikuw, wun diki amwiy kil jaav maa.” Aw atawa walik, li adi duw diki amwiy kil jaav ti maa, ay? Maa. Li kip diki amwiy kil tikina. \v 17 Aw li nyanadiy amwiy milada tikik-dana, aw nyan ata ata wukik-nadiyan nyanaam waan maa ti? Aw li nyanadiy amwiy waanda tikik-dana, aw nyan ata ata pwuk wukik-nadiyan nyanaam taam maa ti? \v 18 Aw God nyanadiy amwiy atawa maa yitak. Di ababa jaav day dayadiy tamiyab tamiyab rawtaka-didiy di diki mawul walil pik. \v 19 Aw li God jaav nakab nakab titak nyanadiy amwiy yitakakuw, ata ata tikik-nadiy? \v 20 Aw nyanadiy amwiy atawa maa ti. Duw taakw dayadiy amwiy mwiya samasama javawa yitakaan tinadiy. Aw atawaan tidaal ab, day kip amwiyir nak tinadiy. \v 21 Alik tikuw, duw dikibir mil dikibir tabak kitawa wawu aal maa rav, “An birak kwasik yikuw, an kap rivinabiran,” waan. Atampik diki abw dikibir manik wawu aal maa rav, “Wun birak kwasik yinawun. Wun bwunak kap tikinawun,” waan. \v 22 Aw nyan adiy wuki-kwabanadiy adiy mwiya yitaypik maa waan, nyanadiy amwiyib, aw li nyan adiy jaav ti marik-bana nyanadiy amwiyim, aal nyan mwiya viyakit akis tikik-nadiyan. Mwiya kupwaraap tikik-nadiyan. \v 23 Aw adiy wuki-kwabanadiy jaav nyanadiy amwiyim adiy nuwukadiy nyanadiy amwiyim tinadiy javim yisadapik tikwanadiy, nyan takatipi-kwabanadiy, kwarawa sabwiy jitaay. Aw adiy nyanadiy amwiyim tinadiy jaav nyan wap say-kwanadiyan nuwukadiy duw taakw dayaam vivak. Aw alik nyan yarakara takatipi-kwabanadiy aw ata vikik-danadiy wataay. \v 24 Aw adiy nuwukadiy nyanadiy amwiyim tinadiy jaav, nuwukadiy duw taakw vivak wap say maarkwabanadiy, adiy nyan akis atawa takatipi-kwabanadiy. Aw God nyanadiy amwiy dayadiy nikim nikim jaav nakamwiyib kwurjuw-takadil, di diki nyanaam sisuw-didiyan adiy nyanadiy amwiyim wuki-kwabanadiy yitaypik ti maarkwa-nadiy javim dayaam yarakara galab kwurbakik. \v 25 Aw di atawa kwurdil aw ata nyanadiy amwiy kajakuw, kapakap kapakap tikik-nadiy wakuw. Aw atawa maa. Aw miyawa jaav day dayak awarwa awarwa sugwiyaan kwur-kwanadiy nyanadiy amwiyim. \v 26 Atawa titaay, aw li kagil nyanadiy sipaam tinadiy javim kwurlik, aal miyawa nyanadiy sipaam tinadiy miyawa jaav likiwa nakamwiyib kagil kwurkwanadiy. Atampik aw li nyanadiy amwiyim tinadiy jaav aw javir nak yakisuw-takaan tikila, aal miyawa nyanadiy amwiy tinadiy jaav aal javiwa nakamwiyib rakarak tikinadiy. \v 27 Gwur miyawa, aal Jisas Krais dikidiy tinadiy duw taakw, gwur nakanak aal ki amwiyir nak likim tinadiy java pik tinadiygwurik. \v 28 Di dikidiy duw taakw, dayadiy nyidim God tasakwu-dadiy kidiy yawiy kwurdakik: \p Yitaypik tidakikik ti tasakwudidiy nuwukadiy duwaam diki maaj karaydakik. \p Daya kwukib nuwukadiy duwaam tasakwu-kwadadiy diki dayak simaka-dadiy maaj wasapwiydakik. \p Aw daya kwukib nuwukadiy duwaam di tasakwu-kwadadiy diki maaj kaliva-dakik. \p Aw ata nuwukadiy tasakwu-kwadadiy nuwukadiy nimadiy yawiy kwuradkik. \p Nuwukadiy adiy giviyib kwur-kwanadiy duw taakw sipwutiy-dakik. \p Nuwukadiy adiy nuwukadiy duw takwaam sugwiyaan kwurdakik niki yaab niki yabik. \p Nuwukadiyik adiy nuwukadiy duw takwaam val kwurdakik. \p Nuwukadiy adiy day laakw maarkwadanadiy nuwukadiy bwula kwudiyir bwula-dakik. \m \v 29-30 God di miyawa duw maa tasakw diki maaj kwurin niki tipaar karaydakik. Di maa tasakw miyawa duw diki dayak simaka-dadiy maaj wasapwiydakik. Di maa tasakw miyawa duw diki maaj kalivadakik nuwukadiy duw takwak. Nuwukadiy duw nuwukadiy nimadiy yawiy akis kwurkwanadiy. Nuwukadiy akis adiy laakw maarkwadanadiy maaj bwulakwanadiy. Nuwukadiy akis adiy duw dayadiy laakw maarkwadanadiy bwulakwadana maaj liki mwiya maaw maaj wasapwiy-kwanadiy. \v 31 Aw wuna mawul wana kita God kwiydikik gwurak yitaypika yawiy kwurgwurkik, aw kita yaab ada simaka-kituwaad. Aad mwiya yitaypik adiy nuwukadiy yabik ab tinaad. \c 13 \s1 Nyanadiy nuwukadiy duw takwak yikwanadiy mawul dayadiy mwiy. \p \v 1 Aw li wun rivi-kwanadiwun duw taakw dayadiy nikim nikim bwula kwudiywa God dikidiy diki maaj kardadiy duw daya bwula kwudiyir bwula-bwulak, aw li wun nuwukadiy duw takwak mawul yi maarkituwa, aal wuna maaj kipa kwudiy garada yinadi rabw kaytik wakik-nadiwun. \v 2 Aw li God dikidi Mawul wunak ap kwiydilik tikuw, alik wun rivi-kwanadiwun adiy ginyir maykaar wakwu-kinadiy jaav duw takwak wasapwiy-wasapwiyik, aw li wun rivi-kwanadiwun adiy God dikidiy pakwun rinadiy jaav lakwu-lakwuk, aw li wun rivi-kwanadiwun miyawa jaav dayadiy mwiya maaw lakwu-lakwuk, aw li wuna Godak wukijibir tikwana mawul rivi-kwana nibwukik wawak, “Gwur maay,” wakuw aw day yidakikik, aw li wun duw takwak mawul yi maarkituwa, wun saal viyak-nadiwun. \v 3 Aw li wun wunadiy miyawa saan kwiy-kwanadiwun kamnaagw adiy saal yinadiy duw takwak kwiy-kwiyik, aw li wun God diki Viyakita Maaj duw takwak wasapwiy-tuwalik tikuw alik a javik day yiy wuna amwiyim wapa-wapaak tikuw, aw wun mayaakw kwakik-tuwa day wunaam atawa kwurkwurik, aw li wun nuwukadiy duw takwak mawul yi maarkituwa, aal wunadiy viyakita yawiy saal viyakuw, day wunak sugwiyaan kwar maa. \v 4 Aw li nyan mwiya mwiyab nuwukadiy duw takwak mawul yikibana, aal nyan dayak yabiyib yaal gir maa. Aw li nyan mwiya mwiyab nuwukadiy duw takwak mawul yikibana, aal nyan dayak rikarik kwurkibanaala. Aw li nyan mwiya mwiyab nuwukadiy duw takwak mawul yikibana, aal nyan dayak mawul wasupw supw maa, dayaam viyakita jaav kwurin tidaak. Aw li nyan mwiya mwiyab nuwukadiy duw takwak mawul yikibana, aal nyan samab sakwar sakwar nyan nyanadiy sipak titaay nimadib gaam siyi siya maa kipa yabim. \v 5 Aw li nyan mwiya mwiyab nuwukadiy duw takwak mawul yikibana, aal nyan dayak viyakita sukwaar kwur-kibanadiy. Aw nyan nyanadiy kapa sipa danik wak maa. Aw nyan dayak yabiyib wariya mawul war maa. Aw nyan adiy nuwukadiy duw taakw nyanak kwuryadanadiy niki vaal niki valik mawulab kwurin ri maa. \v 6 Aw li nyan nuwukadiy duw takwak mwiya mwiyab mawul yikibana, aal nyan rakarak ti maa day vaal yidaak. Aw nyan rakarak tikinadiyan day mwiyir mwiyirda tikwanadiy jaav kwurdaak. \v 7 Aw li nyan atawa duw takwak mawul yikibana, aal nyan kip dayak mawul yijibir tikinadiyan dayak niki vaal niki vaal yadaak ab. Aw nyan kip wukijibir tikinadiyan day viyakit kwurkidana. Aw nyan mawul wukijibir tikinadiyan God di mwugiydik day mwiya mwiyab yarakara kwakidiy wataay. \v 8 Atampika nuwukadiy duw takwak yikwadana mawul samab kwas maa. Ginyir duw taakw God dayak simaka-kidadiy maaj wakwusi-kidanadiy. Ginyir duw taakw nikim nikim bwula kwudiyir bwula-bwulak kwusikidiy. Ginyir kidiy kita lakwu-banadiy jaav kwusiyaki-kidiy. Aw nyana nuwukadiy duw takwak yikwabana mawul aal samab kwas maa. \v 9 Aw kita nyan miyawa jaav mwiyir maa laakw. Kipa kwasa mwiy lakwu-banadiy. Aw kita nyan maa rav miyawa God diki mawawa ginyir maykaar wakwukidiy jaav wasapwiy-wasapwiyik. \v 10 Aw ginyir miyawa jaav miyawa mwiya mwiyab tikidana sikir ata adiy basadika jaav kita nyan wuki-banadiy yitaypik tinadiy jaav-adiy wakuw, adiy jaav kwusiyaki-kidiy. \v 11 Aw wun kwasa nyan tituwil sikir aal wun kwasa nyanugw bwula-kwadana pik bwuladiwun, aw wun kwasa nyan niki jaav lakwu-kwadana pik wun lakwudiwun niki jaav niki jaav, aw wuna mawul kwasa nyanugw mawula pik tal. Aw kita wun aka bwu nimaad tikuw, wun kwasa nyanugw tikwadana mawula pik maa ti ya. Atampika mawul aal bwu wapatuwil. \v 12 Aw kita wun ababa jaav lakwu-tuwadiy guw kayikaam vikwanadiy duw taakw kaytik, ababa jaav tugwaam naan maa ri. Aw ginyir wun yarakara miyawa jaav lakwuyaki-kituwadiy. Aw ginyir wun miyawa jaav yarakara abab lakwuyaki-kituwadiy God wunaam miyawa lakwuyakida pik. \v 13 Aw kita kidiy mugwula jaav kip rinadiy: \p nyanadiy Godak wukijibir tibanadiy mawul, \p paw nyanadiy God dikidiy takadidiy abanik kip wukijibir tibanadiy mawul, \p paw nyanadiy Godawa duw takwak yibanadiy mawul. \m Kidiy mugwula mawul kwas maa. Aw nyanadiy Godawa nuwukadiy duw takwak yikwabanadiy mawul, adiy mwiya yitaypik tikwanadiy abir nikibir vitiya mawulaam. \c 14 \s1 Duw dikik God kwiydil maaj adiy nuwukadiy duw laakw maardana bwula kwudiyim kakilna. \p \v 1 Kip nuwukadiy duw takwak mawul yiyak mawul wukitaay ada. Atampika mawul aal gwuraam yitaypik tikwana. Gwur God dikidi Mawul dikidiy kwiydadiy niki ap niki ap kwurik apawa ada. Aw diki kwiydil ap adiy God duw takwak simakadadiy jaav wasapwiyik atampika ap nuwukadiy apaam kakil-kwana. \v 2 Aw adiy day dayadiy laakw maarkwadanadiy nikim nikim bwula kwudiyir bwula-kwanadiy duw taakw day duw takwa danik akis bwula-kwanadiy. Aal day Godak bwula-kwadanaala. Aw duw taakw adiy dayadiy bwula-kidanadiy maaj daya maaw maaj laakw maa. Aw God di dikidi Mawul adiy duw takwaam ap kwiydik, day bwula-kidanaala adiy duw taakw laakw maarkwadanadiy pakwun rikwanadiy jaav maaj. \v 3 Aw adiy God diki Viyakita Maaj wasapwiy-kwanadiy duw taakw dayadiy maaj nuwukadiy duw taakw day dayadiy mawulaam ap kwiy-kwadanadiy dayadiy mawul ap tidakikik. Aw dayadiy maaj nuwukadiy duw taakw adiy day dayadiy mawulaam mawul wukidakik sisuw-kidanadiy yarakara viyakita yabib kwadakikik. Aw atampika maaj dayak kwurin rikidiy. \v 4 Aw adiy duw taakw day adiy dayadiy laakw maarkwadanadiy majir bwula-kidana, aal day daya kapa Godak wukijibir tikwadanadiy mawulak sugwiyaan kwurdanaala ap tidakikik. Aw li duw taakw maaj wasapwiy-kidana God diki viyakita maaj, aal day adiy miyawa God dikidiy duw taakw dayadiy Godak wukijibir tikwanadiy mawulaam sisuw-kidanaala ap tidakikik. \v 5 Wun wukituwa gwur abab aal gwur laakw maargwura bwula kwudiyir bwula-gwurkik. Aw wuna mawul mwiya samasam yila aal gwur abab mwiyir God diki Viyakita Maaj wasapwiy-gwurkik. Aal jaav aal mwiya yitaypika jaav-a kwurkwurik. Adiy God diki maaj wasapwiydiy duw taakw dayadiy maaj adiy day laakw maarkwanadiy kwudiyir bwulanadiy duw taakw dayadiy majim yitaypik tinadiy. Aw li adiy duw taakw day rivinadiy adiy maaj dayadiy maaw maaj gwurak wasapwiyik gwurawa vagaruw-kidiy, yaakiya atampika maaj God diki viyakita maja pik tikina. \v 6 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, aw li wun gwurak yakuw, aw wun aal laakw maarkwagwura niki kwudiyir bwula-kituwa, aal wun gwuraam sugwiyaan kwar maa. Aw li wun gwurak wasapwiy-kituwa adiy God wunak simaka-didiy jaav, ay diki maaj liki maaw maaj, ay jaav nak God wunak kwiydil gwurak wasapwiytuwakik, ay niki jaav niki jaav gwurak kalivatuwa, atampika maaj gwuraam sugwiyaan kwurkidiy. \v 7 Aw duw yarakara wuki-kwadana kwul li adi puw-kwanadi duw di yarakara puw maarkida, aal nuwukadiy duw taakw mwiyir wukirakiy maa diki kwudiy. Awarab gawa savir aw li duw yarakara viy maarkida, aal duw taakw mwiyir wukirakiy maa. Aal abir kwulawa gawa savir mwiya saal viyakinabir. \v 8 Aw li duw kwul yarakara puw maarkida, aw ata ata nuwukadiy duw wariyak kwulapwu-kidana a kwul liki kwudiy wukirakiy maarkuw? \v 9 Atampik aw li duw taakw adiy nuwukadiy duw taakw laakw maarkwadana bwula kwudiyir bwula-kidana, aal adiy nuwukadiy duw takwaam adiy dayadiy maaj mwiya saal viyakidiy. \v 10 Kidi kwabanadi kupwaam mwiya samasama niki bwula kwudiy niki bwula kwudiy ridanadiy. Aw adiy ababa kwudiy day maaw maaj tinadiy. \v 11 Alik tikuw, aw li wun aal nikidi duw bwulakida maaj liki maaw maaj laakw maarkituwa, aal adi duw kipa duw tikinaad wunak. Awarab wun kipa duw dikik tikidiwun. \v 12 Alik tikuw, gwur God dikidi Mawul niki yawiy niki yawiyik kwiydadiy ap kwurik tigwuralik tikuw, alik gwur mawul awuk adiy ap kwur-kwurik mwiya samasama yawiy kwurik adiy God dikidiy duw taakw dayadiy mawul ap kwiydakik. \v 13 Alik tikuw, aw li duw taakw day laakw maarkwadana niki bwula kwudiyir bwuladaak, day Godak bas sikwadiy di dayak ap kwiy-kidadiy day rivikidiy dayadiy maaj dayadiy maaw maaj nuwukadiy duw takwak wasapwiy-wasapwiyik. \v 14 Aw li wun Godak aal laakw maarkwatuwa majir bas sikituwa, aal wun wuna kapa mawulaar bwula-kituwaala. Aw li wun aal bwula-kituwa maaj liki mwiya maaw maaj wun samab maa laakw. \v 15 Alik tikuw, agwa jaava wunaam viyakit tikina wun kwurkwurik? Aal wun kitawa kwur-kinadiwun. Wun Godak bas sikituwaad wun wuna mawulaar, aal wun laakw maarkwatuwa majir. Awarab wun dikik bas sikituwaad aal wun wuna kapa lakwu-kwatuwa majir ab. Wun dikik \it song\it* rikituwaad wuna mawulaar, aal laakw maarkwatuwa majir. Awarab wun dikik \it song\it* rikituwaad aal wun wuna kapa lakwu-kwatuwa majir ab. \v 16 Aw li gwur gwuradiy kapa mawulaar aal laakw maarkigwura bwula kwudiyir bwulagwur, aw adi nikidi kipa duw gwurawa nakamwiyib vagaruw-kinaad Godak gaba maaj sukwuk, aw li gwur Godak wayapiy sigwur, aw ata ata di gwurak wakik-naad, “Aal mwiya mwiyaba maaj-al,” waan, aw li atawa niki bwula kwudiyir bwulagwur? Aw di gwuradiy maaj dayadiy maaw maaj laakw maa. \v 17 Aw li gwur atawa kwurkigwura, aal gwur yarakara Godak gaba maaj sukwu-gwuraal ab, aw ata ata adi nikidi duwaam gwura maaj sugwiyaan kwurkilaad? \v 18 Wun Godak wayapiy sinadiwun aw wun adiy wun wuna laakw maarkwatuwadiy kwudiyir bwula-kwatuwa ap, gwur abab gwuradiy laakw maarkwagwuradiy kwudiyir bwula-kwagwura apaam kakilna. \v 19 Aw duw taakw Godak gaba maaj sukwuk vagaruw-kwadana, wun wukituwa day daya kapa tipa maaj mugwulaar wakik-nadiwun mwiyir adiy duw taakw lakwu-dakik, aw mwiya samasama maaj adiy laakw maarkwanadiy kwudiyir bwula-yaay. \v 20 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, kidiy javik gwur kwasadiy nyanugw kaytik titak maa wanadiwun. Wun vaal yiyak kwasa mwiyab lakwu-gwurkik adiy bas maak kwanadiy kwasadiy nyanugw laakw maarkwadana pikik wanadiwun. Aw wun gwur gwuradiy mawulaar duw taakw laakw maarkwanadiy bwula majik mwiyir lakwu-gwurkik nimadiy duw taakw kaytik wanadiwun. \v 21 Ki maaj aal God diki lapa nyigaam rina. Yitaypika Duw God waad, \q1 “Wun adiy Yisrayil jaka tipa kidiy duw takwak wakituwadiy adiy nuwukadiy jaka tipa kidiy nuwukadiy kwudiy bwulanadiy duw takwaar. Aw wun dayak kipa duw taakw dayadiy bwula kwudiyir watuwik ab, day samab wuna majik waan tak maa.” \m \v 22 God dikidi Mawul duw takwaam sisuwdikib, aw day adiy laakw maardanadiy bwula kwudiyir bwuladakib aal adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw takwa danik tikuw maa. Aw adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy duw takwa danik tikuw, aw day mwiyir lakwu-dakik God di mwiya mwiyab mwiya mwiyab-ad waan. Aw day God dikidi Mawul duw taakw dayadiy mawulaam sisuwdikib dayak simaka-didiy jaav wasapwiydakik, aal adiy Jisas Kraisak wukijibir tikwanadiy duw taakw daya danik tikuw, aw mwiyir dayadiy dikik wukijibir tidanadiy mawulaam sugwiyaan kwurik. Aw adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy duw takwa danik tikuw maa. \v 23 Aw li miyawa duw taakw vagaluwkuw Godak gaba maaj sukwuk, aw li day aal laakw maarkwadana bwula kwudiyir bwula-kidana, aw li adiy Jisas Kraisak wukijibir ti maarkwanadiy kipa duw taakw wulakuw a jaav vikidana, day wakinadiy, “Kidiy duw taakw kwam yinadiy way,” waan. Aw day atawa wu maa, ay? \v 24-25 Aw li ababa maaj wasapwiy-nadiy duw God dikidiy dayak simaka-didiy javida wasapwiy-kidana, aw adi Jisas Kraisaam laakw maarkwanadi kipa duw wulakuw, adiy wukikidadiy maaj adiy diki mawulaam pakwun rikwanadiy vaal ata simaka-kidanadiy. Aw di Godak yagakuw, ata vakirkuw, dikik gaba maaj sukwu-kinaad. Sukwukuw, wakinaad, “Aal mwiya maaja. God kida gwuradiy nyidim tinaad.” \s1 Kitawa gwur Godak gaba maaj asukw nakamwiyib vagaruwkuw. \p \v 26 Alik tikuw, wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, gwur vagaruwkuw, nakanak kitawa akwur. Nak \it song\it* ritaay, nak dayak jaav kalivataay, nak dikik God simakadil jaav wasapwiy-taay, nak aal day laakw maarkwadana bwula kwudiyir bwula-taay, aw nak aal maaj liki mwiya maaw maaj wasapwiytaay, gwur atawa akwur aw mwiyir adiy Godak wukijibir tikwanadiy miyawa duw taakw dayadiy mawul mwiyir ap tikwadiy. \v 27 Aw li gwura nyidim nuwukadiy duw taakw ridaak adiy gwur gwura laakw maarkwagwuradiy bwula kwudiyir bwulakinadiy, jaaw vitiy mugwul kaam rasin tan, duw nak ata duw nak ata, wakwadiy. Aw nikidi duw aal maaj liki mwiya maaw maaj ata wasapwiy-kwaad. \v 28 Aw li atampika maaj dayadiy maaw maaj wasapwiydiy duw gwurawa ri maardaak, aal ata nuwukadiy duw day laakw maarkwadana bwula kwudiyir bwuladaba, duw taakw vagaruwdaak Godak gaba maaj sukwuk tikuw. Aw day kip day dayadiy mawulaar atawa bwula-kwadiy Godak. Aw day bwuladaba duw taakw dayadiy nyidim. \v 29 Aw vitiy mugwul kaam day God diki maaj wasapwiy-kwadiy. Aw nuwukadiy duw taakw aal bwula-kidana majik waan takaan tikuw, vikwadiy liki maaw maaj God dikila ay maa waan. \v 30 Aw li nikidi gwuradiy nyidim rikuw, aw di Godab maaj kwurdik, aw adi kip maaj tan bwulanadi duw di kawrakwu-kwaad. \v 31 Atawa kwurkuw, duw nak ata duw nak ata gwur abab nuwukadiy nyi maaj abwul aal gwurak God kwiydadiy maaj aw mwiyir abab lakwu-kwadiy God diki maaj. Aw gwuradiy dikik wukijibir tikwagwuradiy mawul ata ap tikwadiy. \v 32-33 Aw gwur nakamwiyib vagaruw-kwagwur Godak gaba maaj sukwuk titaay, di gwur yarakara dikik gaba maaj sukwugwurkik mwiya yarakara, jawjaay maa. Alik tikuw, adiy God diki maaj wasapwiy-kwanadiy duw taakw day dayadiy mawul yarakara van tikwadiy. Niki mawul niki mawul tidaba. God maa wanaad gwur jawjaay dikik gaba maaj sukwu-gwurkik. \s1 Taakw kip kaygan rikwadiy gwurawa vagaluwdaak Godak gaba maaj sukwuk. \p \v 34 Adiy taakw day Godak gaba maaj sukwuk gwurawa vagaruwdaak, day kip kaygan rikwadiy. Aw nyan day maaj bwula-bwulak maa wanadiyan ababa nuwukadiy bapa Kristen duw takwaam ab. Aal God diki lapa nyigaam rina \it lo\it* maaj kitawa wana: Taakw day duwaam yisadapik tikwanadiy waan. \v 35 Aw li day jaav lakwu-lakwuk tikuw, aw day dayadiy wiyaar yikuw, day dayadiy lanugwuk bas sikwadiy aal javik, liki maaw lakwuk. Aw aal kupwarapa sukwa, taakw kip maaj bwula-bwulak Godak gaba maaj sukwun rigwurik dikidi wiyaam. \s1 Pol di adiy Korin tipa kidiy duw taakw diki majib wukidakik. \p \v 36 Aw gwur agwa javik yaakiya wu maarnadiygwur ki majik? Aw gwur wukigwura God diki maaj bas gwur gwura danik yaal, ay? Samab maa! Aw gwur God diki viyakita maaj lakwu-kwanadiy duw taakw gwuradaan-adiygwurik, ay? Samab maa! \v 37 Aw li gwura duw nak di diki mawulaar wukikinaad God di diki dikik maaj kwiydil, ay God dikidi Mawul di diki dikik niki ap niki ap kwiydidiy wakuw, di lakwukwaad kidiy gwurak sukwutuwadiy maaj God bwu tasakwudidiy gwur kidiy majib wuki-wukib tigwurkikik. \v 38 Aw li duw atampika majik maa wakida, aw gwurabab adi duwak maa waan aw. \v 39 Alik tikuw, wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, samasam mawul awuk God gwurak simaka-kidadiy jaav wasapwiy-wasapwiyik. Aw adiy day daya laakw maarkwadanadiy maaj bwulak kwurkinadiy duwaam watipi-tikwa bwula maardakik. \v 40 Godak gaba maaj sukwuk-gwura, miyawa jaav yarakara viyakita yabib daan, sukwasukw kwaan akwur ababa duw taakw nakamwiyib kip bwula maartaay. \c 15 \s1 Mwiya yitaypika maajal: Jisas nyana valik kiyakuw, God ata kirapitakadid. \p \v 1 Aw kita wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, wun gwur wukin kariya-gwurkik aal tayir gwurak kaliva-tuwil Jisas Kraisak bwulal Viyakita Majib. Ki gwuradiy mawulaam kwurgwuril Viyakita Maaj, aal gwuradiy mawulaam sisuwlik, mwiya gwuradiy Jisas Kraisak wukijibir tikwagwuradiy mawul daya mwiya maaw tikwana. \v 2 Ayiy, akaanaka, gwurak kalivatuwil Viyakita Maaj. Aw li gwur likib kaykiti-jibir tikigwura, li mwugiy-kiladiygwurik nyigilin tigwurkikik. Aw li gwur ki Viyakita Majik kipakip wukigwura, aal gwuradiy Jisas Kraisak wukijibir tinadiy mawul saal viyanadiy. \v 3 Aal wun Jisas Kraisab kwurtuwil maaj gwurak bwutaay kwatiya-tuwil. A maaj aal mwiya yitaypik-al. A maaj aal kitawa bwulana: Jisas Krais kiyaad nyanadiy valik tikuw, aal God di diki lapa nyigaam sukwudaal maaj walil pik. \v 4 Kiyadik, day dim kawamiyaam takadaak, God nyi mugwula yawaam ata kirapitakadid. Ki javik ab tayir God diki lapa nyigaam sukwudaal. \v 5 Aw God Jisas Kraisaam kirapitakadik, di yikuw, mwiya taay Pitaak wakwudik, Pita ata dim vidid. Aw ginyir Jisas adiy di dikidi bapa duw day wakwadanaad Tabatiya Maan Vitiya Duw wataay, dayak di ata wakwudik, dayabab ata vidaad. \v 6 Aw ginyir nyi nak Jisas ata nyanadiy 500 gwalugwa duw takwak wakwudik, day ata abab vidaad. Adiy dim vidiy duw taakw nuwukadiy adiyka kip kwanadiy kitaan ab. Aw nuwukadiy bwu kiyadiy. \v 7 Aw ata Jamisawa adiy nuwukadiy diki maaj karaykwanadiy duwak wakwudik, day abab ata vidaad. \v 8 Aw mwiya gany aal wun wunak wakwudik, wun ata vituwid. Aw wun kwasa nyan kaytik mwiy yisadapik tituwil ab, wun vituwid. \v 9 Wun-adiwun, kidiy Jisas Krais diki maaj karay-kwanadiy duwaam yisadapika duw tikwanadiwun. Tayir wun God dikidiy duw takwaam vitaay, jawjaay kwurbagwudiwun. Aw aal javik tikuw, wun kitawa wukikwanadiwun, “Wun mwiyir maa rav Jisas Krais diki maaj karaydi duw titak,” waan. \v 10 Aw God wunaam sukwasukw kwurdilik tikuw, aw wun aka Jisas Krais diki maaj karay-kwanadi duw tinadiwun. Aw God wunaam sukwasukw kwurdik, aw aal atawa wunaam kwurdil yawiy maa kipa guwaar yi. Aw wun God atawa wunaam sukwasukw kwurkuw sugwiyaan kwurdilik tikuw, wun wagawa adiy nuwukadiy Jisas Krais diki maaj karay-kwanadiy duwaam ab yawiyik kakil-kwatuwdiy. Aw wunaam atawa kwurdil javik tikuw, aw wun atawa yawiy akis mwiyir kwurik-nadiwun wun wuna kapa apaar maa. Aw aal God diki wunak sugwiyaan kwurkwadalik tikuw, alik atawa kwurkwanadiwun. \v 11 Aw aal jaav mwiya yitaypika jaav maa. Aw nyan nakamwiyib gwurak ki God diki Viyakita Maaj nak kaliva-kwabana. Kalivakuw, gwur ki majik wukijibir tinadiygwur. \s1 Aw li God Jisasaam kirapitak maarik-da duw taakw dayadiy God diki majik wukijibir tikwanadiy mawul ab saal viyak-nadiy. \p \v 12 Nyanaki karay-kwabana maaj liki mwiya maaw aal kitawaana: Aal Jisas Krais kiyadik, God kirapitakadid. Atawa tikuw, ata ataana gwura nyidim nuwukadiy duw taakw wakwadana, “God di adiy kiyadiy duw takwaam kirapitak maa nyanyi nyanyi wiywakwun kwakwak,” waan? \v 13 Aw li daya maaj mwiya maaj tikik-la, aal Jisas Krais kiyadik, God dim maa kirapitak. \v 14 Aw li Jisas Krais kiyadik God dim kirapitak maarik-da, aw nyana kaliva-kwabana God diki maaj aal saal viyana. Aw li atawa tikik-na gwuradiy God diki majik wukijibir tikwanadiy mawul ab saal viyana. \v 15 Aw li adiy duw taakw daya maaj mwiya maaj tikik-la, aw nyan duw takwak kaliva-kwabanalik tikuw Jisas Krais kiyakuw ridik God bwu kirapitakadid waan, aw li God dim kirapitak maarik-da, aal nyan duw takwak suwaal takabanaala God diki yawiyik. Aw li daya maaj mwiya maaj tikik-la, God adiy kiyadiy duw takwaam kirapitak maa aw day mwiyir nyanyi nyanyi kiy maarin kwayadakik. \v 16 Aw li God adiy kiyadiy duw takwaam kirapitak maarkida, aal di Jisas Kraisaam ab maa kirapitak kiyakuw ridik. \v 17 Aw li God Jisas Krais kiyakuw ridik dim kirapitak maarik-da, aal ata gwur, “Nyan vaal tabaam tibaak, God nyigil-didiyan,” wataay, wukijibir tikwagwuradiy mawul mwiya mwiyab ti maarkuw, saal viyak-nadiy. Atawa tikuw, gwur kip vaal yikwanadiy duw taakw tijibir tikik-nadiygwurik God diki milaam. \v 18 Aw li adiy kitawa wakwanadiy duw taakw daya maaj God di adiy kiyanadiy duw takwaam kirapitak maa waan, li mwiya maaj tikik-la, aal ata adiy miyawa kiyadiy Jisas Kraisak wukijibir tidiy duw taakw, aal God dayaam nyigil maa. Aw day dikiwa gwutakaan tikinadiy nyanyi nyanyi. \v 19 Aw li nyanadiy Jisas Kraisak wukijibir tikwabanadiy mawul kipa kidi kupwaam kwakwabanadiy nyi-danim sugwiyaan kwurik-dana, aw ginyir kiyabaak, nyanak sugwiyaan kwar maarik-dana, aal nuwukadiy duw taakw ata rivikidiy nyanak mwiya samasam wukik-nadiy. \s1 God diki Jisasaam kirapidil yawiy liki mwiy. \p \v 20 Aw atawa maa, adiy duw taakw wadana pik. Ki gwurak wakituwa maaj aal mwiya mwiyaba maaja. God bwutaay kirapitakadid Jisas Krais kiyakuw ridik. Aw atawa God kwurdilik tikuw, aw nyan mwiya mwiyab lakwubana di adiy kiyadiy duw takwaam ab kirapitaka-kidadiy. \v 21 Aw adi duwaar nak, Atam, diki valik tikuw, miyawa duw taakw kiyakwanadiy. Aw adi nikidi duw, Jisas Krais, diki yawiy danik tikuw, God kirapitaka-kidadiy adiy kiyadiy duw takwaam. \v 22 Aw miyawa duw taakw Atam dikidiy warag-adiy. Alik tikuw, nyan miyawa kiya-kinadiyan, kwasa mwiy kwataay. Atampik nyan, aal miyawa Jisas Krais dikidi gwalugwum tinadiy duw taakw, aw ginyir nyan kiyabaak, God kirapitaka-kidadiyan aw mwiyir di dikiwa nyanyi nyanyi viyakita mwiy kwayabakik tikuw. \v 23 Aw nyanaam abab kirapitaka-kidadiyan aal di diki nyanak tasakwudil nyab. Mwiya tayib Jisas Krais kiyakuw ridik nyanadiy vaal danik tikuw, God ata kirapitakadid. Aw Jisas Krais sibinin maa kidi kupwaar dadik, God ata nyanaam, miyawa aal Jisas Krais dikidiy tinadiyim, ata kirapitaka-kidadiyan. \v 24-26 Adiy kwusikidiy nyi adiyka tikidiy. Aw Jisas Krais di diki kip van tikinaad tan yin di dikidiy mama nib kakilkuw, diki tabaam kaykitin tikidadiy. Aw di ata miyawa sipakwu-kidadiy miyawa kupwa kidiy van tikwanadiy javawa wudib dayadiy ap. Mwiya gany sipakwu-kida jaav, aal kiyakwabana kiy-a. A jaav miyawa sipakwu-kida. Aw dikidiy mama nibaam aal atawa kwurin napakuw, di ata taka-kidadiy dikidiy miyawa van tidadiy javawa duw taakw dikidi Asaay God diki tabaam tidakikik. \v 27 God diki lapa nyig ki javik bwulana, \q1 “God miyawa jaav Jisas Krais tabaam takadidiy,” wakuw. \m Ki maaj wana miyawa jaav Jisas Krais diki tabaam tinadiy. Aw God miyawa jaav Jisas Krais tabaam takadilik tikuw, alik God di samab Jisas Krais tabaam di ti maa. \v 28 Aw God miyawa jaav Jisas Krais diki tabaam takadik di diki van dayaam tidikikik, aw Jisas Krais ata dikidi Asaay tabaam di diki taka-kinaad aw God di diki miyawa javim miyawa van tidikikik. \s1 Mwiya mwiyab God Jisas Krais dikidiy duw takwaam kirapitaka-kidadiy. \p \v 29 Aw li adiy duw taakw God di kiyadiy duw takwaam akis kirapitaka-kinaad wataay, aw agwa javik tikuw day kiyadiy duw takwa danik \it baptais\it* kwurkwanadiy? Aw li daya maaj mwiya mwiyab tikik-la, God kiyadiy duw taakw kirapitak maa wakuw, aw day \it baptais\it* kwurkuw adiy kiyadiy duw takwa danik, agwa viyakita jaav wakwukina a javik? \v 30 Aw li daya maaj mwiya maaj tikik-la, aw agwa javik tikuw nyan kip nyanyi nyanyi duw takwak kaliva-kwabanadiy God di dayaam kirapitaka-kidadiy Jisas Kraisaam kirapitaka-dil pik wakuw, aw duw taakw a maja danik tikuw, nyanaam ab viyasipak kwur-kwadanadiyan. \v 31 Kristen gwalugwa duw taakw, nyanyi nyanyi duw taakw wunaam viyasipak kwur-kwadanadiwun. Aw gwur Jisas Krais nyanadi Yitaypika Duw dikidiy tigwuralik tikuw, ki javik aal wuna rakarak tikwatuwa mawul liki mwiya maaw-al. Alik wun ki maaj gwurak watuwadiygwurik. \v 32 Agwa javik tayir kilim Yipasas tipaam wun adiy sapiy bwal as kaytik tidiy duwawa wariya-diwun aw li God wunaam kirapitak marik-da. Aw wun atawa kwurtuwa wuna kapa sipa danik kwurtuwala, ay? Aw li God adiy kiyadiy duw taakw kirapitak maarkida, aal adiy kitawa wakwanadiy duwa pik, “May nyan kamnaagw kitaay guw kinaak, aw sir kiya-kibanaala,” wataay, kip atawa kwurnaak. \v 33 Ki wakwadana maaj, “Kupwaraap kwakwanadiy duw taakw nuwukadiy duw taakw dayadiy viyakita sukwaam jawjaay kwur-kwanadiy dayawa kwataay,” wakuw, aal mwiya maaja. Alik gwur yarakara adakw day gwuraam gwiyupw kwurik-danadiygwur. \v 34 Gwuradiy mawul mwugiygwur tugwaam nakwadiy. Bwan gwuradiy vaal yikwagwuradiy yabik akwiy. Aw wun gwurak waaw gwura nuwukadiy duw taakw Godaam lakwun maa ti. Wun gwurak atawa watuwadiygwur gwur wap saygwurkik. \s1 Adiy adawul tipaam kwanadiy, dayadiy amwiy kapab-adiy. \p \v 35-36 Aw duw wunak kitawa bas sikida, “Ata ata God adiy kiyadiy duw taakw kirapitaka-kidadiy? Aw ginyir di dayaam kirapitakadik, agwa amwiy kwurkinadiy?” Aw wun dikik kitawa wakituwaad, “Min mwiya kwam-adimin! Aw min maa laakw kadiy jaav mayim siminik, aw li day taay kiy maarkidana saal war maa? Aw li adiy sikiminadiy kadiy jaav kiyajibira-daak kupwaam, aal yaak, saal ata warkidiy.” \v 37 Aw gwur kabasik kitika jaav sikwagwura kipa kadiyda mayim sikwagwuradiy. Nimadiy saal akis sikwagwuradiy. Day ginyir warkidiy. \v 38 Niki kadiy niki saal aw niki kadiy niki saal, atawa God diki mawul walil pik warkwanadiy. \v 39 Amwiy kapakap-adiy. Day abab rivriv maa. Duw dayadiy amwiy naka. Aw \it animal\it* dayadiy amwiy day kapab-adiy. Aw wapiy dayadiy amwiy day kapab-adiy. Aw adiy kamiy dayadiy amwiy ab kapab-adiy. \v 40 Adiy adawur tipaam kwanadiy, dayadiy amwiy adiy kapab-adiy. Aw kidiy kidi kupwaam kwanadiy, dayadiy amwiy adiy kapab-adiy. Adiy adawur tipaam kwanadiy, dayadiy gilabadiy adiy kapab-adiy. Adiy kidi kupwaam kwanadiy, dayadiy gilabadiy adiy kapab-adiy. \v 41 Nyi diki gilabadiy aal kapab-al. Bap liki gilabadiy aal kapab-al. Kwungar dayadiy gilabadiy-ab kapab-adiy. Awarab, kwungar day rivriv akis tikwanadiy. Aw nuwukadiy dayadiy kariya-kwanadiy ap nuwukadiyim kakil-kwanadiy. \v 42 Atawa tikidana, God kiyadiy duw takwaam kirapitaka-kida nyanyi nyanyi kwayadakik. Nyanadiy amwiy adiy mayim sikwabanadiy kadiy kaytik-adiy. Duw taakw kiyadakib, nyan adiy kiya-kwanadiy amwiy kawamiyaam givi-kwabanadiy. Kawamiyaam givikuw, day ata kupwaraap yikidiy. Aw adiy God kirapitaka-kidadiy amwiy ginyir day samab kupwaraap yi maa. \v 43 Adiy nyan kawamiyaam givi-kwabanadiy amwiy, adiy pwusupw kaytik-adiy. Aw adiy God kirapitaka-kidadiy amwiy, adiy mwiya mwiyab mwiya viyakita amwiy tikidiy. Aw adiy nyanadiy givi-kwabanadiy amwiy, adiy ap akis tikwanadiy. Kiyalikiyim nakwanadiy-adiy. Aw adiy God kirapitaka-kidadiy amwiy, adiy mwiya ap samasam tikinadiy-adiy. \v 44 Adiy nyanadiy kawamiyaam givi-kwabanadiy amwiy, adiy kipa kupwa amwiy-adiy. Aw adiy God kirapitaka-kidadiy amwiy adiy adawur tipa kidiy amwiy tikidiy-adiy. Kwula amwiy-adiy. Aw adiy amwiy God di diki mawul walidiy pika amwiy tikidiy-adiy. Aw kita kipa kupwa amwiy kwurin tibanalik, alik tikuw, nyan mwiya mwiyab adawur tipa kidiy amwiy kwurkibana. Adiy amwiy, adiy God diki mawul nyanak kwiykidadiy amwiy-adiy. \v 45 Ki maaj aal God diki lapa nyigaam rina, \q1 “God yitakadid taay duw Atam. Yitakadik, di mwiya duw tad.” \m Aw Jisas Krais day wakwadanaad, “ginyir Atam” wataay, di aad, nyanadiy mawulaam mwugiy-kwanaad nyanyi nyanyi kwayabakik. \v 46 Adiy adawur tipa kidiy amwiy nyan tayib maa kwar. Aw kidiy nyanadiy kipa kupwa amwiy, adiy tayib kwurbadiy. Kwurkuw, aw kwukir nyan ata kwurkibanadiy adiy adawur tipa kidiy amwiy. \v 47 God kupwaar di adi taay Atam yitakadid. Aw Jisas Krais, adi ginyir Atam, aad adawur tipab tikuw daad. Dakuw, mwiya duw suwulid. \v 48 Adiy kidi kupwaam kwanadiy duw taakw day adi God kupwaar yitakadidi duw Atam, diki mawula pik kwurdiy. Aw adiy adawur tipaam kwakidiy duw taakw, day adi nikidi duw Jisas Krais diki mawula pik kwurkidiy. \v 49 Aw nyan kip kidi kupwaam kwabanalik tikuw, alik adi kidi kupwa kidi duw Atam kaytik tikwanadiyan. Aw atampik ginyir adawur tipaam kwakibana, nyan adi adawur tipa kidi nikidi duw Jisas Krais kaytik tikidiyan. \v 50 Kristen gwalugwa duw taakw, wun watuwadiygwurik adiy kipa kupwa amwiy samab rav maa adi God van tidadi tipaar wulaan kwakwak. Adiy kiyakiy tikwanadiy jaav adi miyawa jaav kiy maarkwadanadi tipaar wulawul samab rav maa. \s1 Nyan bwu kakilbana aal kiyabakik mwugiy-kwana vaal liki ap Jisas Krais nyanaam sugwiyaan kwurdilik tikuw. \p \v 51 Awuk ya, aw wun gwurak aka wasapwiy-kituwa aal tayir pakwun ril maaj. Nyan nuwuk tayib kiy maa nibway Jisas Krais sibinin kidi kupwaar dakida sikir. Aw di dadik kidi kupwaar, nyan miyawa wulikim nakwada pik ata suwulin tikidiyan. \v 52 Aw God wadik dikidi diki maaj kardadi duwak kwul puwdikik, aw jayib nak wulikim nakwada pik nyan suwulin tikidiyan a kwul kwudiy walik. God ata kirapitaka-kidadiy adiy miyawa kiyadiy duw taakw aw ginyir day samab kiy maa ya. \v 53 God nyanadiy kipa kupwa amwiy mwugiydik suwulbaak adawur tipa kidiy amwiy tidakikik, day jaab yi maarkuw, nyanyi nyanyi mwiyir kwayakidiy. \v 54-55 Aw kidiy kwurin tibanadiy jaab yikinadiy amwiy wapakuw, nyanadiy kwula amwiy kwurkibanadiy, adiy jaab yi maarkwanadiy. Ata ya ki God diki lapa nyigaam rina maaj mwiya mwiyaba maaj tikina. Aal maaj kitawa wana: \q1 “God bwu miyawa sipakwudil aal duw taakw kiyakwadana kiy. Di bwutaay miyawa kakildil. Alik tikuw, aw ginyir ginyir duw taakw samab kiy maa. Samab maa! Aw ginyir ginyir nyanaam kawamiy rav maa kakil-kakilik! Samab maa!” \m \v 56 Aw aal nyaam aal duw takwaam kiyadakik mwugiykwana vaal ata miyawa kwusikina. Aw aal God diki nyanak nyanadiy valik simaka-dadiy \it jas\it* kaytik tikwana \it lo\it*, aal nyaam nyanak atawa ti maa ya, kwusikuw. \v 57 Aw nyanadi Yitaypika Duw Jisas Krais nyanaam sugwiyaan kwurdilik tikuw, alik nyan bwu kakilbana aal kiyabakik mwugiykwana vaal liki ap. Alik tikuw, Godak wayapiy sinaak. \v 58 Wunadiy mawul yikwatuwadiy Kristen gwalugwa duw taakw wunadiy gwurak watuwadiy mwiya maaj kip wukijibir adakw! Adiy javik mawul warapiy-tikwa. Yitaypika Duw Jisas Kraisak kip viyakita yawiyda kwurjibir adakw. Aw gwur bwu lakwugwura gwuradiy diki danik kwurgwuradiy yawiy saal viy maa. Mwiy rikidiy. Alik tikuw, gwur atawa viyakita yawiy akwur diki danik. \c 16 \s1 Day adiy saan vagaluwdiy Jiruwsalimaam kwadiy God dikidiy duw takwaam sugwiyaan kwurik. \p \v 1 Aw wun gwurak aka maaj bwulak adiy kwurin tigwuradiy sanak. Adiy Jiruwsalim tipaam kwanadiy God dikidiy duw takwak sugwiyaan kwurik kwurjuw-gwuradiyik. Gwur adiy Galatiya tamiyaam kwanadiy God dikidiy bapa duw takwak watuwdi yabib, gwurabab atawa akwur. \v 2 Adiy gwurak God sugwiyaan kwurdakib kwur-kwagwuradiy saan, dayadiy am kapab atak ababa \it Sande\it*. Kip adiy saan kwurjuw-jibir ada. Aw wun gwurak varatuwik, aw li gwur adiy saan atawa kwulapwu-kuw day wunak kavin kwadakikik, gwur yawiy kwar maa adiy saan kwurkwurik wun gwurak yakituwa nyaam. \v 3 Gwuradiy nuwukadiy duw atasakw wadiy vagaruw-gwuradiy saan Jiruwsalim-aar kwurin karay-karayik. Aw wun varakuw, daya yawiyik lapa nyigaam sukwu-kituwadiy day nuwukadiy Kristen sapakwa nyanugwak kwiy-kwiyik adiy sanawa nakamwiyib kwurin karaydakik. Jiruwsalimaar wayaki-kituwadiy, adiy tasakwu-gwuradiy duw. \v 4 Aw li mawulaar wukikituwa aal viyakit tikina Jiruwsalimaar yiyak, aal nakamwiyib day wunawa yikidiy. \s1 Pol dayaam jawuk yakir. \p \v 5 Wun gwuraam jawuk yakinadiwun ginyir. Taay Masitaniya tamiyaar yikuw, aw wun Masitaniya tamiyaar yibagwukuw, vara-kidiwun. \v 6 Aw wun gwurawa kwasa simiy kwakir. Aw wun yakuw, adiy mwurwa waal yakwadana nikir taykwanadiy bap gwurawa kwakidiwun way. Aw gwur ata wunaam sugwiyaan kwur-kigwuradiwun aal niki tipaar maa yituwkikik gwuraam wapakuw. \v 7 Aw gwurak yatuwik, wun gwuraam kipa kwasa mwiy jawuk maa wanadiwun. Aw li Yitaypika Duw Jisas Krais jaaw wadik, aal wun gwurawa kwasa simiy kwakinadiwun. Wun wuna wukituwa aal atawaanal. \v 8 Aw wun kip kilim Yipisas tipaam kwakidiwun aw yin aal Pintiykas bayaki kikipata nyaab. \v 9 Aw kita wun kilim kwakir mawul warnadiwun. Aw kita wun rivi-kwanadiwun mwiy rikwanadiy yawiy kwur-kwurik Yitaypika Duw Jisas Kraisak, aw samasama duw wunaam sitipik kwurdanaal ab. \s1 Timotiy-awa Apolos \p \v 10 Aw Timotiy gwurak yadik, wakaray akwur dikik. Aw di gwurawa kwakida, dikik yarakara galab akwur. Aw gwur alaakw! Di Yitaypika Duw Jisas Kraisak yawiy kwurkwanaad. Wun Yitaypika Duw Jisas Kraisak kwurtuwa yawiy pik, dibab atawa kwurkwanaad. \v 11 Alik tikuw, gwura duw taakw nakab Timotiyak di kipa duwad waan wukidaba. Gwur dikim sugwiyaan akwur aw mwiyir di nyanak rakarak tikwana mawulawa varakwaad. Aw wun dikiwa adiy nuwukadiy Kristen gwalugwa duwak kavin kwanadiwun. \v 12 Aw wun adi nyanadi Jisas Kraisak wukijibir tikwanadi Kristen gwalugwa duw, Apolos-ak bwutaay watuwid. Wun apawa bas situwid adiy nuwukadiy Kristen gwalugwa duwawa varadikik gwuraam jawuk. Aw di wukida kal aal viyakita nyi maa gwurak yaam jaw-jawuk. Aw nikidi nyi dikidi yaab tugwaam nakida, aal gwurak di ata varakinaad jawuk. \s1 Kip apawa wukijibir ada Jisas Kraisak. \p \v 13-14 Gwurakil yarakara! Kip apawa wukijibir ada Jisas Kraisak. Samab bwan dikik kwiy-wayik. Gwur apawa tikuw, mwiya kaaw wakwun ada. Nikim nikim yawiy kwurgwurkib nuwukadiy duw takwak yikwana mawulawa gwuradiy ababa yawiy akwur. \s1 Pol diki ginyir maaj adiy Korin tipa kidiy Kristen duw takwak. \p \v 15-16 Wunadiy Kristen gwalugwa duw taakw, gwur bwu lakwu-gwuradiy Sitivanas-awa dikidiy diki wiyaam kwakwanadiy duw taakw, day mwiya taay duw taakw-adiy Gris jaka tipaam Jisas Kraisak wukijibir titak. Day bwu day dayak tasakwudiy adiy God dikidiy duw takwa danik yawiy kwurik. Wun gwurak bas situwadiygwurik adiy duw takwawa adiy dayawa yawiy kwur-kwanadiywa dayadiy kwakwadanadiy sukwawa yabib tigwurkikik. \v 17 Aw wun mawulaar wukidiwun gwur wunawa kwakwak wataay. Aw gwur Sitivanas Patinatas-awa Akayakas wunak wayakikuw, day bwutaay yadiy. Yakuw, day mwugiy-dadiwun rakarak tituwkikik. \v 18 Aw gwur lakwu-kigwuralik day wunaam mwugiy-dadiwun rakarak tituwkikik wakuw, aal gwur ab rakarak tikidiygwur. Alik tikuw, atampika duwaam gwur yakisuwtaka-kwagwuradiy. \v 19 Adiy vagaruw-kwanadiy duw taakw Godak gaba maaj sukwuk nuwukadiy tipaam Asia tamiyaam gwurak wayapiy sinadiy. Akilawa diki taakw Pirisilawa adiy biriki wiyaam vagaruw-kwanadiy duw taakw Godak gaba maaj sukwuk, gwurak mawul yikuw, samasama Kristen wayapiy sidanadiygwurik. \v 20 Miyawa Kristen gwalugwa duw taakw ki Yipisas tipaam gwurak wayapiy sinadiy. Gwur gwurak tugwaam nakwanadiy mawulawa titaay, awarwa awarwa wayapiy as. \v 21 Yaakiya, ki maaj aal wun wuna kapa tabaar sukwu-tuwaala. Wun Pol, wun gwurak wayapiy situwadiygwurik. \v 22 God di mwiya nimadi vaat kwiykidadiy adiy dikik mawul yi maarkwanadiy duw takwaam. Yitaypika Duw Jisas Krais, wuna mawul wakwana min yabiyib yaminkikik. \v 23 Wun bas sikwatuwaad Yitaypika Duw Jisas Kraisak gwura danik, aal diki sukwasukw kwurkwana mawul gwurak kwiydikik. \v 24 Wun mawul samasam gwurak miyawa yikwatuwadiygwurik, gwur aal wunawa nakamwiyib Jisas Krais dikidiy tinadiy duw takwak.