\id EPH \h Efesios \toc1 Carta na̱ca̱hyí Pablo nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Efeso \toc2 Efesios \toc3 Ef. \mt1 Carta na̱ca̱hyí Pablo nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Efeso \c 1 \s1 Chíndahá Pablo Ndióxi̱ coo na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Efeso \p \v 1 Ye̱he̱ cúú Pablo, da̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ cacuu apóstol cuéntá Jesucristo. Cáhyí i̱ carta yóho nu̱ú na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ ndúu ñuu Efeso, na̱ cándeé ini Jesucristo. \v 2 Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná caja Ndióxi̱, tátá yo̱ xi̱hín Jesucristo, xitoho í cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndó ta ná caja mé á ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. \s1 Ñéhe̱ táhvi̱ yó cua̱há ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cándeé iní Jesucristo \p \v 3 Cóho̱ caja cáhnu í Ndióxi̱, mé a̱ cúú tátá Jesucristo, xitoho í. Cóho̱ caja cáhnu í mé á jáchi̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱ma̱ni̱ na̱caja xo̱ho̱. Ta tá nu̱ú ña̱ va̱ha quíxi indiví na̱sa̱ha̱n ndihi mé á nu̱ yo̱ jáchi̱ in cúú yo̱ xi̱hín Jesucristo. \v 4 Ja̱nda̱ tá cáma̱ní ca̱va̱ sáhá sa̱ha̱ ñuyíví já na̱ca̱xi Ndióxi̱ mí ña̱ ná cacuú cuéntá mé á sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. Ta na̱sacu ini a ndaja mí ña̱ ná cacuú ña̱yivi yi̱i̱, na̱ co̱ó ga̱ cua̱chi nu̱ mé á. \v 5 Quíhvi̱ ndiva̱ha ini a mí sa̱há ña̱ cán quéa̱ sa̱ na̱sacu ini mé á ña̱ ná quivi Jesucristo sa̱ha̱ yo̱ já ná nduú ja̱hyi mé á. Já na̱caja jáchi̱ já cúni̱ a̱ coo. \v 6 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan nu̱ yo̱ caja cáhnu í Ndióxi̱ níí tiempo jáchi̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱ma̱ni̱ cája mé á xi̱hi̱n yo̱ tá na̱caja mé á ña̱ in na̱nduú xi̱hín Jesucristo, ja̱hyi máni̱ á. \v 7 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ cáhnu xi̱hi̱n yo̱ tá na̱xi̱ta̱ ni̱i̱ Jesucristo ndi̱ca crúxu̱ sa̱ha̱ yo̱. A̱nda̱ jáví cuu jáca̱cu a mí ta cuu caja cáhnu ini a sa̱há cua̱chí. \v 8 Mé a̱ nda̱a̱ na̱caja cua̱há ndiva̱ha Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n yo̱. Na̱caja mé á ña̱ ná ndindíchí ji̱ni̱ yo̱ já ná canda̱a̱ iní tu̱hun mé á. \v 9 Ta na̱sa̱ha̱n ña̱ma̱ní nu̱ yo̱ ña̱ ná canda̱a̱ iní ña̱ na̱sacu ini mé á caja jáchi̱ ja̱nda̱ sa̱nahá na̱sahi̱in je̱hé a̱ nu̱ yo̱ joo viti sa̱ cánda̱a̱ iní ndá sa̱ha̱ na̱chindahá mé á Jesucristo. \v 10 Ta va̱xi qui̱vi̱ coo ña̱ na̱sacu ini mé á coo. Ta mé qui̱vi̱ cán caja Ndióxi̱ ña ná cacomí Jesucristo cuéntá sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ha ndúu ñuyíví xi̱hín ña̱ ndúu indiví jáchi̱ tócó ndihi ña̱ha xi̱nu̱ a̱ canduu a ndáha̱ Jesucristo. \p \v 11 Ta coo tá quia̱hva na̱sacu ini Ndióxi̱ coo jáchi̱ cája mé á tócó ndihi ña̱ sácú ini a caja. Ja̱nda̱ sa̱nahá ndiva̱ha na̱sacu ini a ca̱xi a mí cacuú ña̱yivi ñe̱he̱ táhvi̱ ndiquehé ña̱ va̱ha, ña̱ quíxi nu̱ íin mé á sa̱há ña̱ in na̱nduú xi̱hín Jesucristo. \v 12 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan nu̱ú nde̱ caja cáhnu nde̱ Ndióxi̱ ña̱ ná na̱ha̱ ndaja cáhnu cúú mé á jáchi̱ jihna ñúhú nde̱ na̱casáhá cándeé ini nde̱ Jesucristo. \v 13 Ta quia̱hva já na̱caja ri ndóhó va jáchi̱ tá na̱xini jo̱ho ndó ña̱ nda̱a̱ sa̱há Jesucristo já na̱candeé ini ndó mé á. Mé tu̱hun yóho na̱jána̱ha̱ nu̱ ndo̱ ndá quia̱hva na̱jáca̱cu mé á ndo̱hó. Ta tá na̱candúsa ndó a̱ já in na̱nduu ndó xi̱hi̱n á ta cúú á tátu̱hun na̱na̱ni marca Ndióxi̱ ndo̱hó ña̱ náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ cúú ndó cuéntá mé á. Ta mé marca yóho cúú ínima̱ yi̱i̱ mé á ña̱ na̱sa̱ha̱n tu̱hun a nu̱ ndó quia̱hva nu̱ ndo̱. \v 14 Ta ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á ini ínima̱ yo̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ va̱ha iní ña̱ va̱xi qui̱vi̱ ndiquehé ña̱ va̱ha, ña̱ quia̱hva Ndióxi̱ nu̱ yo̱ jáchi̱ sa̱ na̱sa̱ha̱n mé á tu̱hun a caja ña̱. Ta sa̱ já ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á ini ínima̱ yo̱ ja̱nda̱ quia̱hva ná xi̱nu̱ qui̱vi̱ jáca̱cu a mí nu̱ú cua̱chí. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cóho̱ caja cáhnu í mé á ña̱ ná na̱ha̱ ndaja cáhnu cúú mé á. \s1 Xíca̱ ta̱hví Pablo nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná quia̱hva mé á ña̱ ndi̱chí ji̱ní na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 15 Ta sa̱há ña̱ sa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini i̱ ña̱ cándeé ini ndó Jesucristo, xitoho í ta sa̱há ña̱ sa̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ quíhvi̱ ini ndó tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ \v 16 sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ jándacoo i̱ ña̱ ndíquia̱hva i̱ ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndo̱. Ta co̱ ndíndójó i̱ ca̱ca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndo̱. \v 17 Ta tá xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱, mé a̱ cúú tátá Jesucristo, xitoho í, mé a̱ cúú Ndióxi̱ cáhnu ndiva̱ha já xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ á ña̱ ná quia̱hva ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ndó. A̱nda̱ já caja mé á ña̱ ná ndindíchí ji̱ni̱ ndo̱ já ná na̱ha̱ ndaja cáa Jesucristo. Ta xi̱hín ña̱ yóho canda̱a̱ va̱ha chága̱ ini ndó sa̱ha̱ mé á. \v 18 Ta xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná jándiye̱hé a̱ xíní túni̱ ndo̱ já ná canda̱a̱ ini ndó sa̱há ña̱ va̱ha caja mé á chága̱ chí nu̱u̱ xi̱hi̱n ndo̱. Ta ñúchí ndiva̱ha coo tá ná xi̱nu̱ qui̱ví ndiquehe Ndióxi̱ ndo̱hó cu̱hu̱n ndó coo ndó xi̱hi̱n mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ sa̱há ña̱ cúú ndó cuéntá mé á. \v 19 Ta xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ á ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ña̱ co̱ vája xínu̱ co̱o nu̱ ndíhi ndée̱ Ndióxi̱ jáchi̱ íin ndiva̱ha ndée̱ mé á. Ta íin mé ndée̱ yóho tañu mí, na̱ cúú cuéntá mé á. Ta sa̱ mé ndée̱ yóho quéa̱ na̱caja chúun Ndióxi̱ \v 20 tá na̱jánditacu a Jesucristo. A̱nda̱ jáví na̱sacu coo a ña̱ xoo cuáha mé á indiví. \v 21 Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu Jesucristo ji̱ni̱ nu̱ tócó ndihi na̱ íin ndée̱ cahnda chuun ñuyíví yóho xi̱hín na̱ íin ndée̱ cahnda chuun indiví. Sáhndá Jesucristo chuun nu̱ tócó ndihi na̱ cán va̱tí cúú ná na̱ ndúu tiempo viti á cúú ná na̱ va̱xi chága̱ chí nu̱u̱. \v 22 Tócó ndihi ña̱ha ndúu indiví xi̱hín ñuyíví na̱ndiquia̱hva Ndióxi̱ ña̱ ndáha̱ Jesucristo ña̱ ná cacomí mé á cuéntá sa̱há. Ta sa̱ mé á cúú á ji̱ni̱ nu̱ tócó ndihi na̱ cándeé ini mé á. \v 23 Ta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesucristo cúú ná tátu̱hun yiquí cu̱ñu mé á sa̱há ña̱ na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n mé á. Ta mé a̱ cán jáchutú a̱ tócó ndihi na̱ ndúu ñuyíví xi̱hín indiví. \c 2 \s1 Na̱jáca̱cu Ndióxi̱ mí jáchi̱ quíhvi̱ ini a mí \p \v 1 Ta jihna na̱sa̱cuu ndó tátu̱hun na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ jáchi̱ na̱sa̱caja ndó cua̱há cua̱chi. Joo viti cúú ndó tátu̱hun na̱ na̱nditacu tucu jáchi̱ Ndióxi̱ na̱jáca̱cu ndo̱hó. \v 2 Ta na̱sa̱caja ndó tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví yóho. Ta na̱sa̱caja ndó ña̱ cúni̱ tiñáhá sa̱cua̱ha̱, rí cúú ji̱ni̱ nu̱ tócó ndihi rí quini. Ta mé rí cán cómí rí cuéntá sa̱há ña̱yivi, na̱ co̱ cája ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. \v 3 Ta quia̱hva já na̱sa̱nduú jihna jáchi̱ na̱sa̱caja í ña̱ xíca̱ ini mí ví ta na̱sa̱caja í tócó ndihi ña̱ núu, ña̱ na̱sa̱cahvi iní caja í. Ta sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ núu na̱caja í yóho na̱nditahan nu̱ yo̱ jándoho ndiva̱ha Ndióxi̱ iní tá quia̱hva cája mé á xi̱hín java ga̱ na̱ co̱ cúni̱ candúsa mé á. \v 4 Joo na̱ta̱hvi̱ ndiva̱ha ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ yo̱ ta na̱qui̱hvi̱ ini ndiva̱ha mé á mí. \v 5 Ta va̱tí na̱sa̱cuú tátu̱hun ndi̱i ta co̱ó na̱cuu ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi na̱sa̱caja í joo na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ yó sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jáca̱cu a mí sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \v 6 Va̱tí na̱sa̱cuú tátu̱hun ndi̱i sa̱há cua̱chi na̱sa̱caja í joo tá na̱nditacu Jesucristo já na̱sa̱cuu a tátu̱hun na̱nditacu yó xi̱hi̱n mé á na̱caja Ndióxi̱. Ta na̱caja mé á ña̱ ná caco̱o í xi̱hín Jesucristo tá ná xi̱nu̱ co̱o í indiví. \v 7 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ yóho jáchi̱ na̱sacu ini a jána̱ha̱ nu̱ yo̱ viti xi̱hi̱n chága̱ chí nu̱u ña̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini a mí ta táhvi̱ ndiva̱ha ini a sa̱ha̱ yo̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \v 8 Ta sa̱há ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndo̱ na̱ñe̱he̱ táhvi̱ ndó ca̱cu ndaa ínima̱ ndo̱ jáchi̱ cándeé ini ndó mé á. Ta co̱ cúú á sa̱há ña̱ cája mé ndó jáchi̱ cúú á ña̱ma̱ni̱ na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 9 Ta co̱ó na̱jáca̱cu a ndo̱hó sa̱há ña̱ va̱ha cája ndó jáchi̱ co̱ cúni̱ a̱ ña̱ ná caja cáhnu ndó mé ndó. \v 10 Jáchi̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ mí tá quia̱hva cúni̱ a̱ ña̱ in ná nduú xi̱hín Jesucristo já ná caja í ndinuhu ña̱ va̱ha, ña̱ na̱sacu ini a caja í a̱nda̱ jihna. \s1 Íin va̱ha iní sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo xo̱ho̱ \p \v 11 Cande̱hé ndó, na̱ tóho̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Ná ndicu̱hu̱n ini ndó ndaja na̱sa̱cuu ndó jihna. Na̱cachi na̱ Israel sa̱ha̱ ndó ña̱ co̱ó ya̱hvi toho ndó jáchi̱ co̱ó na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu ndó. \v 12 Ndítahan ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ mé tiempo cán co̱ xíni̱ toho ndó Jesucristo. Ta ni co̱ó na̱sa̱cuu ndó na̱ Israel, na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱. Ta ni co̱ó na̱sa̱cuu ndó ña̱yivi na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱u̱. Na̱sa̱nduu uun ndó ñuyíví yóho jáchi̱ co̱ó na̱saxíni̱ ndo̱ Ndióxi̱ ta ni co̱ó na̱ca̱hán ndo̱ cu̱hu̱n ndó indiví. \v 13 Va̱tí co̱ó na̱sa̱cuu ndó na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ joo viti na̱cayati ndó nu̱ á ta já in na̱nduu ndó xi̱hín Jesucristo sa̱há ña̱ na̱xi̱hi̱ a̱ ndi̱ca crúxu̱ sa̱ha̱ ndo̱. \v 14 Ta na̱caja Jesucristo ña̱ ná coo va̱ha ini na̱ Israel xi̱hín na̱ tóho̱. Ta na̱caja ña̱ in na̱nduu na cuéntá mé á. Jáchi̱ na̱jándihi á sa̱há ña̱ na̱saji nuu nu̱ú na̱ cán ñá ná ndique táhan máni̱ xi̱hi̱n táhan na. \v 15 Ta tá na̱xi̱hi̱ Jesucristo na̱jáxi̱nu̱ co̱o a nu̱ ley ña̱ na̱sahnda chuun nu̱ yo̱ sa̱há ña̱ na̱nditahan caja í. Ta na̱ndaja mé á ña̱ in na̱nduu na̱ Israel xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Ta tá na̱ndihi já na̱ndaja mé á ña̱ na̱nduu na cuéntá mé á já na̱nduu va̱ha ini xi̱hi̱n táhan na. \v 16 Tá na̱xi̱hi̱ Jesucristo ndi̱ca crúxu̱ já na̱caja mé á ña̱ ná ndique táhan máni̱ xi̱hi̱n táhan na ta já na̱ndihi sa̱há ña̱ cáni táhan na. A̱nda̱ já na̱jándique táhan máni̱ á na̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱ ta já in na̱nduu na. \p \v 17 Ta na̱quixi Jesucristo ca̱xi tu̱hun a tu̱hun va̱ha nu̱ yo̱ ña̱ ná coo va̱ha iní xi̱hi̱n Ndióxi̱. Ta co̱ó caja toho a á cúú ná na̱ tóho̱, na̱ na̱sa̱cuu xícá nu̱ á tátu̱hun mé ndó, á cúú ná na̱ Israel, na̱ na̱sa̱nduu yati nu̱ á tátu̱hun mé nde̱ jáchi̱ na̱sa̱ha̱n mé á tu̱hun va̱ha nu̱ tócó ndihí. \v 18 Ta sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo cuu cayatí nu̱ Ndióxi̱ viti. Co̱ó caja toho a á cúú yó na̱ na̱quixi chi̱chi Israel á co̱ cúú yó na̱ na̱quixi chi̱chi Israel jáchi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á quéa̱ chíndeé a mí cayatí nu̱ Ndióxi̱. \v 19 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cúú ga̱ ndó na̱ tóho̱, na̱ na̱quixi xícá jáchi̱ in na̱nduu ndó xi̱hín na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ viti ta cúú ndó na̱ vehe mé á. \v 20 Ta viti tócó ndihí, na̱ cúú cuéntá mé á cúú yó tátu̱hun in vehe. Ta na̱ apóstol xi̱hín na̱ profeta cúú ná tátu̱hun yu̱u̱ ndúhu̱ sa̱há vehe ja̱n jáchi̱ na̱jána̱ha̱ na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ndó nu̱ cuítí. Ta Jesucristo cúú á tátu̱hun yu̱u̱ ndúhu̱ cua̱ha̱n ti̱tó vehe ja̱n ña̱ sáhan ndée̱ vehe ja̱n. \v 21 Ta na̱caja Jesucristo ña̱ na̱ndique táhan va̱ha tócó ndihi na̱ cúú cuéntá mé á. Ta na̱ndaja mé a̱ mí ña̱ loho loho ná nduú tátu̱hun in veñu̱hu yi̱i̱ nu̱ sá ndaca̱a̱n Ndióxi̱, xitoho í. \v 22 Sa̱há ña̱ in na̱nduu ndó xi̱hín Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndique táhan máni̱ xi̱hi̱n táhan ndó. Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu ndó tátu̱hun in vehe nu̱ íin Ndióxi̱ jáchi̱ ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á chí ini ndó. \c 3 \s1 Na̱chindahá Ndióxi̱ Pablo ca̱ha̱n da̱ tu̱hun mé á nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel \p \v 1 Ye̱he̱ cúú Pablo ta sa̱há ña̱ xíca nuu i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱há Jesucristo nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel sa̱ha̱ ña̱ cán quéa̱ ndáca̱a̱n i̱ veca̱a viti. \v 2 Ta sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ña̱ sa̱há ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndó sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ha̱n mé á chuun yóho nu̱ú i̱ ña̱ ná ca̱ha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 3 Jihna na̱chije̱hé Ndióxi̱ ña̱ na̱sacu ini a caja joo viti na̱jána̱ha̱ mé á nu̱ú i̱ ña̱ na̱sacu ini a caja. Ta sa̱ na̱ca̱ha̱n chá i̱ sa̱há ña̱ ja̱n tá na̱ca̱hyí i̱ carta nu̱ ndo̱. \v 4 Tá ná cahvi tucu ndó ña̱ já cuni ndó ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí sa̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ na̱sahi̱in je̱hé sa̱há Jesucristo. \v 5 Co̱ó na̱canda̱a̱ ini ña̱yivi ña̱ yóho jáchi̱ na̱sahi̱in je̱hé ña̱. Joo viti na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini na̱ apóstol xi̱hín na̱ profeta, na̱ cúú cuéntá mé á sa̱há ña̱ yóho. \v 6 Ta ña̱ na̱sahi̱in je̱hé jihna cúú ña̱ yóho: xi̱hín ña̱ na̱caja Jesucristo ña̱ in na̱nduu na̱ cúú chi̱chi Israel xi̱hín na̱ co̱ cúú chi̱chi Israel já ná ñe̱he̱ ná ña̱ va̱ha ña̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ú na̱ cúú ja̱hyi mé á. Jáchi̱ in na̱nduu na̱ Israel xi̱hín na̱ tóho̱ ta in cúú ná ndáti na ñe̱he̱ ná ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ ná sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \p \v 7 Joo na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱ ta xi̱hi̱n ndée̱ mé á xíca nuu i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé á nu̱ú ña̱yivi. \v 8 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱ jáchi̱ na̱sa̱ha̱n mé á chuun yóho nu̱ú i̱ ña̱ ná ca̱ha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱há Jesucristo nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Va̱tí cúú u̱ tátu̱hun in da̱ co̱ó sa̱ha̱ tañu na̱ cúú cuéntá Jesús joo na̱caja mé á ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱ ña̱ ná ndicani i̱ nu̱ú na̱ tóho̱ ndá quia̱hva náhnu na̱há cája Jesucristo xi̱hi̱n ná. \v 9 Ta na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ chuun nu̱ú i̱ ña̱ ná jána̱ha̱ i̱ tu̱hun va̱ha ña̱ na̱sahi̱in je̱hé nu̱ú ndihi ña̱yivi. Ta a̱nda̱ sa̱nahá na̱sahi̱in je̱hé a̱ na̱caja Ndióxi̱, mé a̱ na̱cava̱ha tócó ndihi ña̱ha. \v 10 Na̱caja Ndióxi̱ ña̱ yóho jáchi̱ sa̱há ña̱ in na̱nduu na̱ Israel xi̱hín na̱ tóho̱ a̱nda̱ jáví náha̱ nu̱ tócó ndihi na̱ sáhndá chuun nu̱ú na̱ ndúu indiví ndá quia̱hva ndíchí ndiva̱ha ji̱ni̱ mé á. \v 11 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱sacu ini Ndióxi̱ ña̱ ya̱ha chága̱ chí nu̱u. Ta viti xi̱hín ña̱ na̱caja Jesucristo, xitoho í na̱xi̱nu̱ co̱o nu̱ú ña̱ na̱sacu ini mé á coo a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 12 Ta sa̱há ña̱ in na̱nduú xi̱hín Jesucristo sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ yíhví ga̱ í cayatí nu̱ Ndióxi̱. Ta xíni̱ va̱ha í ña̱ ndiquehe mé á mí jáchi̱ cándeé iní mé á. \v 13 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná a̱ cávitá ini ndó sa̱há ña̱ ndóho ini i̱. Jáchi̱ sa̱há ña̱ na̱ca̱ha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ndo̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndóho ini i̱ viti já ná cuu canduu va̱ha mé ndó. Ta xíní ñúhú caji̱i̱ ini ndó sa̱há ña̱ cája i̱ sa̱ha̱ ndo̱. \s1 Quíhvi̱ ini Jesucristo ña̱yivi \p \v 14 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndáca xítí i̱ nu̱ Ndióxi̱, mé a̱ cúú tátá Jesucristo, xitoho í tá cáhvi ini i̱ ndá quia̱hva náhnu cája mé á. \v 15 Jáchi̱ mé á cúú tátá tócó ndihi na̱ ndúu indiví xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ ndúu ñuyíví yóho sa̱há ña̱ cúú ná na̱ vehe mé á. \v 16 Ta cúni̱ mé á caja cua̱há ndiva̱ha ña̱ma̱ní xi̱hi̱n yo̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ á ña̱ ná chindahá ínima̱ yi̱i̱ á nu̱ ndo̱ já ná quia̱hva tu̱hun ndeé ini ndó ta já ná coo nda̱cú ini ndó. \v 17 Ta xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná ndaca̱a̱n Jesucristo ínima̱ ndo̱ sa̱há ña̱ cándeé ini ndó mé á ta ná coo ndeé ini ndó sa̱há ña̱ quíhvi̱ ini a ndo̱hó. Ta tá quia̱hva tíin yo̱hó yíto̱ ñundáhyi̱ quia̱hva já ndítahan coo ndó xi̱hín Jesucristo. \v 18 Ta a̱nda̱ jáví mé ndó xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cuu canda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva quíhvi̱ ini a ndo̱hó. \v 19 Ta xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva quíhvi̱ ini Jesucristo ndo̱hó já quéa̱ ná ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ndó xi̱hi̱n Ndióxi̱. Joo mé a̱ nda̱a̱ a̱ cu̱ú xi̱nu̱ co̱o ndó canda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva quíhvi̱ ini a ndo̱hó. \p \v 20 Ta viti cáhnu na̱há ná cacuu Ndióxi̱, mé a̱ íin ndiva̱ha ndée̱ cája cua̱há nu̱ú ña̱ha jáchi̱ cája cua̱ha̱ chága̱ mé á ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n yó a̱ ju̱ú ga̱ nu̱ú ña̱ cáhvi iní ca̱ca̱ yó nu̱ á jáchi̱ chíndeé Ndióxi̱ mí xi̱hi̱n ndée̱ mé á. \v 21 Cóho̱ ndihí, na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ná caja cáhnu í Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. Viti xi̱hi̱n ndijáá níí qui̱vi̱ ta a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ ná caja cáhnu í mé á. Já ná coo. \c 4 \s1 Cája ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ in na̱nduu tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Ye̱he̱ ndáca̱a̱n i̱ veca̱a sa̱há ña̱ cája chúun i̱ cuéntá Jesucristo, xitoho í. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja na̱ cúú cuéntá mé á. Jáchi̱ na̱ca̱xi a ndo̱hó sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan caja ndó tá quia̱hva cúni̱ mé á. \v 2 Coto a̱ cája cáhnu ndó mé ndó. Vií caja ndó xi̱hín ña̱yivi. A̱ cójo̱ cama ini ndó xi̱hi̱n ná. Ta tá yáha nu̱ cája xi̱hi̱n táhan ndó caja cáhnu ini sa̱ha̱ táhan ndó jáchi̱ quíhvi̱ ini táhan ndó. \v 3 Xíní ñúhú ndinducú ndo̱ in ná nduu ndó jáchi̱ chíndeé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ndo̱hó caja ndó ña̱. Ta coto a̱ ndácahnda táhan ndó já ná coo va̱ha ini xi̱hi̱n táhan ndó. \v 4 Tócó ndihi mí, na̱ cúú cuéntá Jesús na̱xi̱nu̱ co̱o í cúú yó tátu̱hun in túhún ña̱yivi. Jáchi̱ íin in túhún ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ iní ta in túhún cúú ri ña̱ ndátí quia̱hva Ndióxi̱ nu̱ yo̱ sa̱há ña̱ na̱ca̱xi a mí ndiquehé ña̱. \v 5 In túhún ji̱ni̱ Jesucristo, xitoho í quéa̱ íin. Ta in túhún ji̱ni̱ mé á ndítahan candeé iní jáchi̱ in na̱candúta̱ yo̱ cuéntá mé á. \v 6 Ta íin in túhún Ndióxi̱, mé a̱ cúú á tátá tócó ndihí. Ta mé a̱ cán cómí a̱ cuéntá sa̱ha̱ tócó ndihí. Ta sáhan mé á ndée̱ yó caja í ña̱ cúni̱ a̱. Ta ndáca̱a̱n ínima̱ mé á ini tócó ndihi ña̱yivi cuéntá mé á. \p \v 7 Joo tá in tá in mí na̱ñe̱he̱ táhvi̱ yo̱ na̱sacu ini Jesucristo quia̱hva nu̱ yo̱. \v 8 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q1 Na̱quee va̱ha mé á xi̱hín na̱ i̱hvi̱ a̱ ta na̱sa̱ndaca mé á na̱ tá na̱ndicó co̱o a na̱ndaa indiví. \q1 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n ta̱hvi̱ nu̱ú in in ña̱yivi, na̱cachi tu̱hun Ndióxi̱. \p \v 9 Tá cáchí a̱ ña̱ na̱ndaa Jesucristo indiví já cúni̱ cachi a ña̱ nu̱ cuítí na̱nuu a indiví a̱nda̱ ñuyíví yóho. \v 10 Ta mé Jesucristo, mé á na̱quee indiví cán ta na̱nuu a ñuyíví yóho na̱ndaa tucu a cua̱ha̱n ja̱nda̱ nu̱ jícó cuíí indiví ta já na̱jándicutú a̱ ñuyíví xi̱hín indiví xi̱hi̱n ña̱ na̱caja mé á. \v 11 Ta tá na̱sa̱ha̱n ta̱hvi̱ nu̱ú in in ña̱yivi já na̱ñe̱he̱ táhvi̱ java na cacuu na̱ apóstol ta java na cacuu na profeta ta java na caca nuu na ca̱ha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ cuu jáca̱cu ña̱yivi. Ta java na na̱ñe̱he̱ táhvi̱ ná cacuu na na̱ cómí cuéntá sa̱há na̱ cúú cuéntá mé á ta java na cacuu na na̱ jána̱ha̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 12 Já na̱caja Ndióxi̱ xi̱hín na̱ cán já ná canduu tia̱hva na caja chúun na cuéntá mé á ta já ná cuu caja na jácuahnu na na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 13 Já quéa̱ ná xi̱nu̱ co̱o ndihí in canduú xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús sa̱há ña̱ cándeé iní mé á. Já ná cuu xi̱nu̱ co̱o í canda̱a̱ va̱ha chága̱ iní sa̱há Jesucristo, mé a̱ cúú in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu ndinda̱cú yo̱ cuéntá mé á ja̱nda̱ quia̱hva cuahnu va̱ha í jáxi̱nu̱ co̱o í ndicutú nda̱a̱ yó xi̱hi̱n mé á. \v 14 Ná a̱ cácuu ga̱ í tátu̱hun na̱ va̱lí, na̱ co̱ tácu̱ ini, na̱ ndíja̱ma ji̱ni̱ tá tóo. Ta tá na̱ndihi ndíco̱ na̱ ja̱tá ña̱ jána̱ha̱ inga na ja̱nda̱ quia̱hva jándahvi na na̱. Ta mé na̱ jándahvi ñahá yóho xíni̱ va̱ha na ndá quia̱hva cája na cañehe na na̱ cu̱hu̱n na̱ in íchi̱ ña̱ co̱ cúú ichí va̱ha. \v 15 Ña̱ ndítahan caja í quéa̱ ca̱ha̱n nda̱a̱ xi̱hi̱n táhan í xi̱hín ndinuhu iní sa̱há ña̱ quíhvi̱ ini táhan í ta já cuahnu í xi̱hín Jesucristo, mé a̱ cúú ji̱ni̱ nu̱ tócó ndihi na̱ cúú cuéntá mé á ja̱nda̱ quia̱hva ná nduú tá quia̱hva cáa mé á. \v 16 Sa̱há ña̱ cúú mé á ji̱ni̱ nu̱ yo̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cuu ndique táhan va̱ha í xi̱hín java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta ñúchí ndiva̱ha ndique táhan na̱ cúú cuéntá mé á tá cája in in na ña̱ cúni̱ mé á. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu canduu va̱ha í ta cuu ndinda̱cú chága̱ yó cuéntá mé á ta já cuu qui̱hvi̱ ini táhan í. \s1 Ña̱ sa̱á cája í viti \p \v 17 Ña̱ yóho quéa̱ cáxi tu̱hun i̱ xi̱hi̱n ndo̱. Xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndó cuéntá Jesucristo, xitoho í ña̱ ná a̱ cája ga̱ ndó cua̱chi tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví jáchi̱ co̱ó ya̱hvi toho tá nu̱ú ña̱ núu cáhvi ini na caja na. \v 18 Mé na̱ cán na̱ndaji xíní túni̱ ná. Ta co̱ cúú ná na̱ jáca̱cu Ndióxi̱ jáchi̱ na̱chicaji na xíní túni̱ ná nu̱ mé á ta na̱ndaja táhyí na̱ ínima̱ ná. \v 19 Co̱ cácahan nu̱u̱ ná jáchi̱ na̱ya̱ha va quia̱hva cája na ña̱ núu xi̱hín ndinuhu ini na. Ta co̱ sájí nuu na nu̱ú yiquí cu̱ñu na tá cúni̱ a̱ caja tá nu̱ú ña̱ núu. \v 20 Joo tá na̱ndiquehe ndó íchi̱ cuéntá Jesús já na̱jána̱ha̱ nde̱ ndo̱hó ña̱ ná caxoo ndó nu̱ú cua̱chi tátu̱hun ña̱ yóho. \v 21 Jáchi̱ na̱xini jo̱ho ndó sa̱ha̱ mé á ta na̱ndiquehe ndó tu̱hun nda̱a̱, ña̱ na̱jána̱ha̱ nde̱ nu̱ ndo̱, ña̱ cáha̱n sa̱ha̱ mé á. \v 22 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan nu̱ ndó jácaxoo ndó nu̱ tócó ndihi ña̱ núu na̱sa̱caja ndó jihna. Jáchi̱ cua̱chi quéa̱ na̱caja ndúsa̱ xi̱hi̱n ndó ña̱ ná caja ndó ña̱ núu ta játi̱ví a̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ na̱ndia̱va̱ íní ndo̱ caja ndó ña̱ núu, ña̱ jándahvi ndo̱hó. \v 23 Xíní ñúhú cacuu ndó na̱ na̱nduu sa̱á ínima̱ xi̱hi̱n xíní túni̱ sa̱há ña̱ cúú ndó cuéntá Jesús. \v 24 Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu xi̱nu̱ co̱o ndó cacuu ndó tátu̱hun ña̱yivi sa̱á, na̱ cáa tá quia̱hva cáa mé á. Ta náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúú ndó ña̱yivi nda̱a̱, na̱ na̱ndivií nu̱ mé á. \p \v 25 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ a̱ cáha̱n ga̱ ndó ña̱ tu̱hún. Ña̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó quéa̱ ca̱ha̱n ndó ña̱ nda̱a̱ xi̱hín ñani táhan ndó jáchi̱ in na̱nduu ndihí cuéntá Jesucristo. \p \v 26 Ta tá jáa̱ ndo̱ xi̱hín ña̱yivi coto a̱ cája ndó cua̱chi jáchi̱ xíní ñúhú ya̱ha ya̱chi̱ ña̱ xójo̱ ini ndó xi̱hi̱n ná. Ta tá sa̱ na̱hini sa̱ co̱ ndítahan ndáca̱a̱n ga̱ ña̱ xójo̱ ini ndó xi̱hi̱n ná. \v 27 Ta a̱ quiáhva ndó ña̱ma̱ní nu̱ú tiñáhá sa̱cua̱ha̱ ña̱ ná caja rí ña̱ cúni̱ rí xi̱hi̱n ndo̱. \p \v 28 Ndá na̱ na̱sa̱caja cuíhná jihna coto ná a̱ cája cuíhná ga̱ na̱ viti. Ndítahan caja chúun va̱ha na ña̱ ná cuu chindeé na̱ na̱ cáma̱ní ña̱ha nu̱u̱. \p \v 29 A̱ cáha̱n ga̱ ndó tu̱hun núu. Ña̱ ndítahan nu̱ ndó quéa̱ chindeé ndo̱ ña̱yivi xi̱hín tu̱hun cáha̱n ndó. Ta já cuu cuahnu na xi̱hi̱n á ña̱ ná ñe̱he̱ ná ña̱ma̱ni̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 30 A̱ cája ndó ña̱ ná cacuéha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ jáchi̱ mé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ cán quéa̱ náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ cúú ndó cuéntá mé á. Cúú á tátu̱hun na̱na̱ni marca Ndióxi̱ ndo̱hó ña̱ náha̱ ña̱ a̱ jándacoo toho a ndo̱hó ja̱nda̱ quia̱hva ná xi̱nu̱ co̱o qui̱vi̱ tá chí in ndeé va jáca̱cu Ndióxi̱ ndo̱hó. \p \v 31 Xíní ñúhú tavá xóo ndó tócó ndihi ña̱ núu, ña̱ co̱ sáhan ña̱ma̱ní nu̱ ndó canduu va̱ha xi̱hi̱n táhan ndó. Ta co̱ ndítahan ja̱a̱ ndo̱ xi̱hín ña̱yivi ta ni co̱ ndítahan co̱jo̱ ini ndó. Ta co̱ ndítahan cayu̱hú nu̱ táhan ndó ta ni a̱ cána̱há ndó xi̱hi̱n ná. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ tavá xóo ndó mé ndó nu̱ tócó ndihi ña̱ núu. \v 32 Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ ná caja va̱ha xi̱hi̱n táhan ndó ta candáhví ini táhan ndó. Ta caja cáhnu ini sa̱ha̱ táhan ndó tá quia̱hva na̱caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndó sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo sa̱ha̱ ndo̱. \c 5 \s1 Ña̱ ndítahan caja na̱ cúú ja̱hyi Ndióxi̱ \p \v 1 Mé ndó cúú ndó ja̱hyi máni̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan ndi̱hi ini ndó caja ndó tá quia̱hva cája mé á. \v 2 Xíní ñúhú qui̱hvi̱ ini ndó ñani táhan ndó tá quia̱hva na̱caja Jesucristo. Na̱qui̱hvi̱ ini a mí ta na̱ndiquia̱hva mé á quivi a ndi̱ca crúxu̱ sa̱ha̱ yo̱ tátu̱hun in quíti̱, rí na̱sahní na̱ jo̱co̱ na̱ nu̱ Ndióxi̱. Ta mé a̱ nda̱a̱ na̱sa̱cuu a ña̱ na̱caji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n. \p \v 3 Co̱ cúni̱ cuni jo̱ho i̱ ña̱ cája ndó cua̱chi tátu̱hun tá íin in ña̱yivi xi̱hi̱n ñájíhí á yíi̱ ñani táhan na á tá cája na ña̱ núu xi̱hi̱n yiquí cu̱ñu na á tá chínúu na ínima̱ ná ja̱tá jiu̱hún na̱. Co̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó ña̱ yóho jáchi̱ cúú ndó na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ viti. \v 4 Coto a̱ cáha̱n ndó ña̱ núu ña̱ co̱ó sa̱ha̱. Ta ni a̱ ndítúhún ji̱quí xi̱hi̱n táhan ndó xi̱hín tu̱hun núu. Jáchi̱ co̱ cája va̱ha toho ña̱ yóho xo̱ho̱. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ ndiquia̱hva ndó ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱. \v 5 Jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ña̱ ndá na̱ ndúu xi̱hín na̱ co̱ cúú ñájíhí na̱ á yíi̱ ná, á tá cája na ña̱ núu xi̱hín yiquí cu̱ñu na á tá cúú ná na̱ chínúu ínima̱ ja̱tá jiu̱hún, mé na̱ cán a̱ ñéhe̱ táhvi̱ toho na cacomí Jesucristo xi̱hi̱n Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ ná. Jáchi̱ na̱ chínúu ínima̱ ja̱tá jiu̱hún cúú ná tátu̱hun na̱ cája cáhnu yo̱co̱. \v 6 A̱ cándúsa ndó caja ndó cua̱chi cája na̱ ja̱n jáchi̱ cúni̱ na̱ jándahvi na ndo̱hó xi̱hín ña̱ tu̱hún. Jáchi̱ cúú ná ña̱yivi sáá ini, na̱ jáco̱jo̱ ini Ndióxi̱. Ta tandaa qui̱vi̱ jándoho a ini na̱ cán. \v 7 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan ndique táhan ndó caja ndó ña̱ núu xi̱hín na̱ ja̱n. \p \v 8 Mé ndó na̱sa̱nduu ndó nu̱ú naá ndiva̱ha jihna joo sa̱há ña̱ in na̱nduu ndó xi̱hín Jesucristo ndúu ndó nu̱ yéhe̱ viti. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan caja va̱ha ndó já ná na̱ha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ cúú ndó ña̱yivi mé á, na̱ xíca nu̱ yéhe̱. \v 9 Jáchi̱ tócó ndihi na̱ ndúu nu̱ yéhe̱ cája na ndinuhu ña̱ va̱ha ta xíca nda̱cú na̱ íchi̱ cuéntá ña̱ nda̱a̱. \v 10 Xíní ñúhú jácuaha ndó caja ndó ña̱ cáji̱i̱ ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n. \v 11 A̱ cátáhan ndó xi̱hín ña̱yivi ndúu nu̱ú naá yávi̱ ta a̱ cája ndó ña̱ núu xi̱hi̱n ná, ña̱ co̱ ndáya̱hvi. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ jána̱ni ndó na̱ ta na̱ha̱ tu̱hun ndó sa̱há ña̱ núu cája na. \v 12 Jáchi̱ chínu̱ú cacahan nu̱u̱ yo̱ nditúhún yo̱ sa̱há ña̱ cája je̱hé na̱ ja̱n. \v 13 Joo tá ná xi̱nu̱ qui̱ví canáha̱ ndihi ña̱ cája na̱ ja̱n já canda̱a̱ ini tócó ndihi ña̱yivi ña̱ na̱caja je̱hé na̱. Jáchi̱ tócó ndihi ña̱ ñúhu je̱hé quee ndihi a nu̱ yéhe̱. \v 14 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q1 Xíní ñúhú ndicáxí inún jáchi̱ cúún tátu̱hun da̱ quíji̱ tañu na̱ na̱xi̱hi̱. \q1 Ta tá ná ndicáxí inún já jándiye̱he̱ Jesucristo ínimu̱n já ná a̱ cájún cua̱chi, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \p \v 15 Xíní ñúhú cande̱hé va̱ha ndó ndá quia̱hva ndítahan caja ndó. A̱ cája ndó tá quia̱hva cája ña̱yivi co̱ xíní túni̱. Ndítahan cacuu ndó ña̱yivi ndíchí ji̱ni̱. \v 16 Xíní ñúhú ndi̱hi ini ndó caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ jáchi̱ quini ndiva̱ha cáa tiempo viti. \v 17 Coto a̱ cája ndó ña̱ tóntó. Xíní ñúhú ndicani va̱ha ini ndó sa̱há ña̱ cúni̱ Ndióxi̱, xitoho í caja ndó. \v 18 A̱ jáxi̱ni ndó mé ndó jáchi̱ co̱ cája va̱ha ña̱ ja̱n xi̱hi̱n ndo̱. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná jándicutú a̱ ínima̱ ndo̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á. \v 19 Ta tá ná nditúhún ndo̱ xíní ñúhú ndinuhu ini ndó caja cáhnu ndó Ndióxi̱, xitoho ndó xi̱hín tu̱hun cáha̱n ndó. Xíní ñúhú cata ndó salmo xi̱hi̱n himno xi̱hi̱n canto, ña̱ sáhan ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ nu̱ ndo̱. Joo xíní ñúhú cacuu a ña̱ quíxi ínima̱ ndó cája cáhnu ndó Ndióxi̱. \v 20 Níí tiempo ndítahan ndiquia̱hva ndó ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱, tátá yo̱ sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ha. Ta ca̱ha̱n ndó qui̱vi̱ Jesucristo, xitoho í tá ná caja ndó ña̱. \s1 Ña̱ ndítahan caja na̱ sa̱ na̱tanda̱ha̱ \p \v 21 Ndítahan nu̱ ndó candúsa táhan ndó já ná cuu ndicáhnu Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája ndó. \p \v 22 Ndóhó, na̱ji̱hí ndúu yíi̱ ndítahan candúsa ndó yíi̱ ndo̱ tá quia̱hva cándúsa ndó Jesucristo, xitoho í. \v 23 Jáchi̱ yíi̱ ndó cúú da̱ cómí cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ tá quia̱hva cómí Jesucristo cuéntá sa̱há na̱ ndíco̱ íchi̱ mé á. Ta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá mé á cúú ná na̱ ndáca tátu̱hun yiquí cu̱ñu mé á. Ta mé á quéa̱ jáca̱cu a na nu̱ú cua̱chi. \v 24 Tá quia̱hva cája na̱ cúú cuéntá Jesús cándúsa na ña̱ sáhndá mé á nu̱ ná quia̱hva já ndítahan caja na̱ji̱hí ndúu yíi̱. Xíní ñúhú caja ndihi na ña̱ cúni̱ yíi̱ na̱ caja na. \p \v 25 Ta ndóhó, da̱ ndúu ñájíhí, xíní ñúhú qui̱hvi̱ ini ndó na̱ tá quia̱hva na̱qui̱hvi̱ ini Jesucristo na̱ cúú cuéntá mé á tá na̱xi̱hi̱ a̱ sa̱ha̱ ná. \v 26 Na̱caja Jesucristo ña̱ yóho jáchi̱ cúni̱ mé á ña̱ ná nduu na̱ cúú cuéntá mé á ña̱yivi vií sa̱há ña̱ na̱ndo̱o na xi̱hín ticui̱í ta sa̱há ña̱ sácú va̱ha na ña̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 27 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cuu cayati na nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cúú ná ña̱yivi vií cuéntá mé á, na̱ na̱quee va̱ha xi̱hín ña̱ núu, na̱ co̱ jácaquini mé xi̱hín cua̱chi. Ta viti cúú ná ña̱yivi yi̱i̱ nu̱ mé á jáchi̱ co̱ cája ga̱ na̱ cua̱chi. \v 28 Ndítahan nu̱ú in da̱ta̱a qui̱hvi̱ ini da ñájíhí da̱ tá quia̱hva quíhvi̱ ini da yiquí cu̱ñu da jáchi̱ in na̱nduu na. Tá quíhvi̱ ini da ñájíhí da̱ já quéa̱ quíhvi̱ ini da mé dá. \v 29 Jáchi̱ ni in túhún toho ña̱yivi co̱ cándají na̱ yiquí cu̱ñu na. Ña̱ cája na quéa̱ sáhan na ña̱ cuxu a ta ndáá va̱ha na ña̱ ta quia̱hva já ndáá Jesucristo na̱ cúú cuéntá mé á. \v 30 Jáchi̱ tócó ndihí mí, na̱ cúú cuéntá Jesús cúú yó java na̱ ndáca yiquí cu̱ñu mé á. \v 31 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Tá ná tanda̱ha̱ in da̱ta̱a já ndítahan quee xóo da nu̱ tátá náná da̱ já ná ndique táhan da coo da xi̱hi̱n ñájíhí da̱. Ta já ná nduu ndíví na̱ tátu̱hun in túhún ji̱ní ña̱yivi”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 32 Mé a̱ nda̱a̱ yáncá ndiva̱ha cánda̱a̱ iní tócó ndihi ña̱ yóho. Joo náha̱ nu̱ yo̱ ndá quia̱hva cúú yó tátu̱hun yiquí cu̱ñu Jesucristo tá in na̱nduú xi̱hi̱n á. \v 33 Xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ ndítahan qui̱hvi̱ ini in in ndó ñájíhí ndo̱ tá quia̱hva quíhvi̱ ini ndó mé ndó. Ta jári ndóhó, na̱ji̱hí xíní ñúhú caja cáhnu ndó yíi̱ ndo̱. \c 6 \p \v 1 Ndóhó, na̱ va̱lí xi̱hín na̱ tacú, xíní ñúhú coo jo̱ho ndó nu̱ sáhndá tátá náná ndo̱ chuun nu̱ ndo̱. Jáchi̱ ña̱ yóho quéa̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja ndó. \v 2 Xíní ñúhú caja cáhnu ndó tátá ndo̱ ta caja cáhnu ndó náná ndo̱ jáchi̱ jihna ñúhú na̱sahnda Ndióxi̱ ña̱ yóho nu̱ yó caja í. Ta ja̱tá ña̱ yóho na̱sa̱ha̱n mé á tu̱hun a nu̱ yo̱ tá cáchí a̱ já: \v 3 “Tá ná cajún ña̱ yóho já cuahnu yatún ta quixi cua̱há ña̱ va̱ha nu̱u̱n.” \p \v 4 Ta ndóhó, na̱ ndúu ja̱hyi, a̱ jáco̱jo̱ ndó ini ja̱hyi ndó. Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ jána̱ha̱ va̱ha ndó nu̱ ná ña̱ ndítahan caja na. Ta jána̱ha̱ ndó nu̱ ná ndá quia̱hva caca na íchi̱ cuéntá Ndióxi̱, xitoho í. \p \v 5 Ta ndóhó, na̱ na̱xeen na̱ caja chúun nu̱ ná xíní ñúhú coo jo̱ho ndó nu̱ cáha̱n xitoho ndó, na̱ cómí cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ ñuyíví yóho. Ta ndítahan caja cáhnu ndó na̱ ta cayi̱hví ndó na̱. Joo xíní ñúhú caja ndó ña̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó jáchi̱ cúú á tátu̱hun cája chúun ndó nu̱ú Jesucristo. \p \v 6 Ndítahan nu̱ ndó caja chúun va̱ha ndó nu̱ ná ta a̱ ju̱ú tá ndíta cuití na̱ sánde̱hé na̱ nu̱ cája chúun ndó sa̱há ña̱ cúni̱ ndó cando̱o va̱ha ndó nu̱ú na̱ cán, va̱ha. Ndítahan caja chúun ndó xi̱hín ndinuhu ini ndó nu̱ú xitoho ndó jáchi̱ cúú á tátu̱hun cája chúun ndó nu̱ú Jesucristo. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó. \v 7 Xíní ñúhú caji̱i̱ ini ndó ta ndinuhu ini ndó tá cája chúun ndó. Ta ndítahan caja ndó cuéntá ña̱ cája chúun ndó nu̱ Ndióxi̱ ta co̱ cája chúun ndó nu̱ú ña̱yivi cuití va. \v 8 Jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ña̱ va̱xi qui̱vi̱ xi̱nu̱ yó nu̱ú Jesucristo, xitoho í ndiquehé ya̱hvi sa̱há ña̱ va̱ha na̱caja í ñuyíví yóho. Ta co̱ó caja toho a á cúú yó xitoho á cúú yó na̱ cája chúun nu̱ú xitoho. \p \v 9 Ta jári ndóhó va, na̱ cúú xitoho mozo na̱xeen ndó ja̱n ndítahan nu̱ ndó caja va̱ha ndó xi̱hi̱n ná ta co̱ ndítahan jáyi̱hví ndó na̱ xi̱hín tu̱hun cáha̱n ndó xi̱hi̱n ná. Ndítahan ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ íin Jesucristo indiví ta cúú á xitoho mé ndó ta sa̱ mé á cán cúú xitoho na̱ cája chúun xi̱hi̱n ndo̱. Ta co̱ sáhní toho a cán mé á sa̱ha̱ ndá ña̱yivi íin chága̱ sa̱ha̱ a̱ ju̱ú ga̱ inga na jáchi̱ in cúú ndihí nu̱ mé á. \s1 Ndaja caja í quee va̱ha í xi̱hín ña̱ quini \p \v 10 Ta viti xíní ñúhú caja ndacú ndo̱ mé ndó xi̱hi̱n ndée̱ cáhnu Jesucristo, xitoho í jáchi̱ in na̱nduu ndó xi̱hi̱n mé á viti. \v 11 Xíní ñúhú caja chúun ndó xi̱hi̱n tócó ndihi ndée̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ ndo̱ já ná cuu quee va̱ha ndó xi̱hín tiñáhá sa̱cua̱ha̱ tá cúni̱ rí jándahvi rí ndo̱hó. \v 12 Jáchi̱ a̱ ju̱ú xi̱hín ña̱yivi, na̱ íin yiquí cu̱ñu cáni táhan í, va̱ha. Ña̱ cáni táhan í xi̱hi̱n cúú táto̱ tiñáhá sa̱cua̱ha̱, rí xíca nuu nu̱ táchi̱ indiví ta rí cán cúú rí rí cómí cuéntá sa̱há ña̱yivi ndúu nu̱ú naá yávi̱ ñuyíví yóho. \v 13 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú caja chúun ndó xi̱hi̱n tócó ndihi ndée̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ ndó já quéa̱ ná cuu quee va̱ha ndó xi̱hi̱n rí quini tá ná xi̱nu̱ rí cani táhan rí xi̱hi̱n ndo̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu candita nda̱cú ndó tá sa̱ na̱ndihi na̱cani táhan ndó xi̱hi̱n ri̱. \v 14 Ta candita nda̱cú ndó xi̱hín ña̱ nda̱a̱ ña̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ ndo̱ jáchi̱ cúú á tátu̱hun in cinturón pañi ti̱xi sáha̱n ndée̱ ndáca̱a̱n tóco̱ ndo̱. Ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ cúú ndó ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun ndíxi ndó cotó ca̱a. \v 15 Xíní ñúhú canduu tia̱hva ndó ca̱ha̱n ndó tu̱hun va̱ha sa̱há Jesús xi̱hín ña̱yivi jáchi̱ tu̱hun yóho quéa̱ cája ña̱ ná coo va̱ha ini na xi̱hi̱n Ndióxi̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun yíhi ndó tu̱hun Ndióxi̱. \v 16 Xíní ñúhú candeé ini ndó Ndióxi̱ já quéa̱ ná cuu quee va̱ha ndó caji nuu ndó nu̱ú ña̱ núu cúni̱ tiñáhá sa̱cua̱ha̱ chindahá rí nu̱ ndo̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun ñéhe ndó in ca̱a jáhndá ña̱ chícají a̱ ndo̱hó. Ta xi̱hi̱n mé ña̱ yóho cuu candaji nuu nu̱ ndo̱ nu̱ú ña̱ ñéhe ñuhú i̱ta̱ jácana mé rí cán nu̱ ndo̱. \v 17 Ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ na̱jáca̱cu Ndióxi̱ ndo̱hó nu̱ú cua̱chi sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúú á tátu̱hun ñúhu ndó yíji̱ní ca̱a. Tá ná ca̱ha̱n cáxí ndó tu̱hun sáhan ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ nu̱ ndó já quéa̱ cúú á tátu̱hun ñéhe ndó machiti, ña̱ cúú tu̱hun Ndióxi̱. \v 18 A̱ jándacoo ndó ca̱ca̱ ta̱hví ndó nu̱ Ndióxi̱. Níí tiempo xíní ñúhú ca̱ca̱ ta̱hví ndo̱ nu̱ mé á. Joo ndítahan ca̱ca̱ ndó ña̱ jána̱ha̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ndo̱ ca̱ca̱ ndo̱. Xíní ñúhú canduu tia̱hva ndó ta a̱ cáva̱ ini ndó ta xíní ñúhú ca̱ca̱ ta̱hví ndó sa̱ha̱ tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱. \v 19 Ta ca̱ca̱ ta̱hví ndó nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ mí i̱ viti já ná chindeé Ndióxi̱ ye̱he̱ ca̱ha̱n i̱ xi̱hín ña̱yivi tu̱hun mé á ta ca̱ca̱ ta̱hví ndó nu̱ á ña̱ ná quia̱hva mé á ndée̱ a̱ nu̱ú i̱ já ná cuu ca̱ha̱n i̱ tu̱hun mé á ña̱ co̱ó na̱sa̱xíni̱ na̱ jihna, nduu. Jáchi̱ ña̱ yóho quéa̱ cuu jáca̱cu a na nu̱ú cua̱chi. \v 20 Ndióxi̱ quéa̱ na̱chindahá a̱ ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ ca̱ha̱n i̱ tu̱hun yóho ta sa̱há ña̱ xíca i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun yóho ndáca̱a̱n i̱ veca̱a viti. Ca̱ca̱ ta̱hví ndó sa̱há i̱ já ná a̱ cáyi̱hví i̱ ca̱ha̱n i̱ sa̱há Jesús nu̱ú ña̱yivi ndúu yóho tá quia̱hva ndítahan nu̱ú i̱ caja i̱. \s1 Ndínda̱yí Pablo ña̱yivi, na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 21 Ñani máni̱ yo̱, da̱ naní Tíquico mé a̱ nda̱a̱ cúú dá da̱ chíndeé táhan xi̱hín i̱ chuun Jesucristo, xitoho í. Ta mé dá cán cañehe da tu̱hun sa̱há i̱ tá ná sa̱a̱ da̱ nu̱ ndo̱ já ná canda̱a̱ ini ndó ndáta̱hvi̱ yáha i̱. \v 22 Sa̱há ña̱ cán chíndahá i̱ da̱ nu̱ ndo̱ já ná ca̱xi tu̱hun da nu̱ ndó ndá quia̱hva yáha nde̱ ndúu nde̱ yóho ta xi̱hín ña̱ yóho ná cuu quia̱hva da tu̱hun ndeé ini ndó. \p \v 23 Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná caja Ndióxi̱, tátá yo̱ xi̱hín Jesucristo, xitoho í ña̱ ná coo va̱ha ini tócó ndihi ndó, na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta ná caja mé á ña̱ ná qui̱hvi̱ ini táhan ndó sa̱há ña̱ cándeé ini ndó mé á. \v 24 Ta ná jándicutú nda̱a̱ mé á ña̱ma̱ni̱ ja̱ta̱ tócó ndihi na̱ quíhvi̱ ini Jesucristo, xitoho í xi̱hín ndinuhu ini na. Já ná coo.