\id ACT \h Hechos \toc1 Tu̱hun va̱ha na̱ca̱hyí Lucas sa̱há ña̱ na̱caja na̱ apóstol \toc2 Hechos \toc3 Hch. \mt1 Tu̱hun va̱ha na̱ca̱hyí Lucas sa̱há ña̱ na̱caja na̱ apóstol \c 1 \s1 Na̱sa̱ha̱n Jesús tu̱hun a quixi ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ \p \v 1 Jihna sa̱ na̱ca̱hyí i̱ in libro ña̱ ná cando̱o a nu̱ ndóhó, tá Teófilo. Mé libro cán cáha̱n ndihi a sa̱há ña̱ na̱caja Jesús ta cáha̱n ndihi a sa̱há ña̱ na̱jána̱ha̱ mé á tá na̱casáhá cája chúun a \v 2 ta ja̱nda̱ tá na̱ndaa cua̱ha̱n indiví. Tá na̱sahi̱in a ñuyíví yóho ta cáma̱ni̱ cu̱hu̱n a̱ indiví já na̱ca̱xi Jesús u̱xu̱ i̱vi̱ da̱ta̱a cacuu da̱ apóstol ña̱ ná caja chúun na cuéntá mé á. Ta na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná cuu jána̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ cán ña̱ ndítahan nu̱ ná caja na. \v 3 Ta tá sa̱ na̱xi̱hi̱ Jesús ta na̱nditacu tucu a já na̱xi̱ca nuu a ñuyíví yóho ti̱xi i̱vi̱ jícó qui̱vi̱. Ta na̱na̱ha̱ mé á nu̱ú ndihi na̱ cúú apóstol já ná canda̱a̱ ini na ña̱ mé a̱ nda̱a̱ na̱nditacu tucu a. Ta na̱jána̱ha̱ nu̱ ná ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ cacomí a̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi. \p \v 4 Tá cáma̱ni̱ ndaa Jesús cu̱hu̱n a indiví já na̱sahi̱in a xi̱hín na̱ apóstol já na̱sahnda mé á chuun nu̱ ná já cáchí a̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Xíní ñúhú candati ndó ñuu Jerusalén yóho a̱nda̱ quia̱hva xi̱nu̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ cañuhu a ini ínima̱ ndo̱. Jáchi̱ na̱sa̱ha̱n tátá i̱ tu̱hun a nu̱ ndo̱ ña̱ quixi ínima̱ yi̱i̱ mé á ndaca̱a̱n ini ínima̱ ndo̱ ña̱ cán quéa̱ na̱jána̱ha̱ i̱ ndo̱hó ña̱ na̱cachi mé á. \v 5 Mé a̱ nda̱a̱ na̱jácandúta̱ Juan ña̱yivi xi̱hín ticui̱í joo ti̱xi chá qui̱vi̱ jándicutú Ndióxi̱ ndo̱hó xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á —cáchí Jesús xi̱hi̱n ná. \s1 Tá na̱ndaa Jesús cua̱ha̱n indiví \p \v 6 Ta ndaja coo tá na̱taca na̱ cán xi̱hi̱n Jesús já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún na̱ mé á já cáchí na̱ já xi̱hi̱n á: \p —Jesús, xitoho nde̱, á viti quéa̱ quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú nde̱, na̱ Israel cacomí nde̱ cuéntá sa̱ha̱ mé nde̱ já ná a̱ cácomí ga̱ gobierno ñuu Roma cuéntá sa̱há nde̱ —na̱cachi na xi̱hi̱n á. \p \v 7 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Jesús tu̱hun nu̱ ná já na̱cachi a já: \p —Co̱ ndítahan toho nu̱ ndóhó canda̱a̱ ini ndó ndá qui̱vi̱ caja Ndióxi̱, tátá yo̱ ña̱ ja̱n. Jáchi̱ in túhún mé á cuití va quéa̱ xíni̱ a̱ ndá qui̱vi̱ ya̱ha ña̱ sáhndá mé á coo. \v 8 Joo ndítahan nu̱ ndó candati ndó yóho a̱nda̱ quia̱hva ná quixi ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ cañuhu a ini ndó. Já ná nduu ndeé ini ndó ña̱ ná cuu jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi sa̱há i̱. A̱nda̱ já ndítahan nu̱ mé ndó ca̱ha̱n ndó sa̱há i̱ ñuu Jerusalén yóho xi̱hi̱n estado Judea xi̱hi̱n estado Samaria. A̱nda̱ já quee ndó cu̱hu̱n ndó cua̱há ñuu xícá níí cúú ñuyíví jána̱ha̱ ndó nu̱ú ña̱yivi cán sa̱ha̱ mí i̱ —na̱cachi Jesús xi̱hi̱n ná. \p \v 9 Tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n Jesús ña̱ yóho xi̱hi̱n ná ta nani sánde̱hé cáxí na̱ cán nu̱ Jesús ndíta na já na̱ndaa cua̱ha̱n indiví. Já na̱xi̱nu̱ in vi̱co̱ na̱chija̱hvi ñahá a̱ chí co̱ó na̱xini ga̱ na̱ mé á. \v 10 Ta nani ndíta na̱ cán sánde̱hé na̱ nu̱ú na̱ndaa Jesús cua̱ha̱n indiví já na̱ndicoto nihni na ta sa̱ ndíta i̱vi̱ ta̱a ndíxi jahmá yaa jíi̱n ná. \v 11 Já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Ta̱a Galilea, ndáva̱ha sánde̱hé ndó indiví nu̱ú na̱ndaa Jesús cua̱ha̱n. Jáchi̱ tá quia̱hva na̱xini ndó na̱ndindita cua̱ha̱n indiví quia̱hva já cuni tucu ndó a̱ ndicó co̱o tucu a ñuyíví yóho —na̱cachi ndíví da̱ cán xi̱hi̱n ná. \s1 Na̱ca̱xi na Matías caja da chuun ña̱ na̱jándacoo Judas \p \v 12 Tá na̱ndihi na̱ndaa Jesús cua̱ha̱n indiví já na̱quee na̱ apóstol yúcu̱ naní yitó olivo cán já na̱ndicó co̱o na ñuu Jerusalén. Ta mé yúcu̱ cán cándo̱o a tátu̱hun in kilómetro ja̱tá ñuu Jerusalén. \v 13 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Jerusalén cán já na̱ndaa na vehe cánúu jícó jáchi̱ mé vehe cán na̱sa̱nduu tóo na. Tócó ndihi na̱ na̱sa̱nduu cán na̱sa̱cuu Pedro xi̱hi̱n Jacobo xi̱hi̱n Juan xi̱hi̱n Andrés xi̱hi̱n Felipe xi̱hi̱n Tomás xi̱hi̱n Bartolomé xi̱hi̱n Mateo xi̱hín Jacobo, da̱ cúú ja̱hyi Alfeo xi̱hi̱n Simón, da̱ na̱xi̱ca cuéntá cananista xi̱hi̱n Judas, da̱ cúú ñani Jacobo. \v 14 Níí tiempo na̱sa̱taca ndíhu̱xu̱ in na̱ yóho xi̱hín ñani Jesús xi̱hi̱n María, náná Jesús xi̱hín java ga̱ na̱ji̱hí ca̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱. \p \v 15 Ta ndaja coo in qui̱vi̱ na̱taca tátu̱hun in ciento o̱co̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. Já na̱candichi Pedro ma̱hñú na̱ cán ta já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p \v 16 —Cande̱hé ndo̱, ñani i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Na̱sahi̱in tá íin na̱cachi ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ coo. Jáchi̱ na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ca̱ha̱n rey David ini tu̱hun mé á sa̱ha̱ Judas, da̱ na̱sa̱ndaca na̱ na̱tiin Jesús ñéhe na a̱ cua̱ha̱n na̱ veca̱a. \v 17 Mé Judas yóho na̱sa̱cuu da da̱ na̱xi̱ca xi̱hi̱n yo̱ ta na̱caja chúun da cuéntá Jesús xi̱hi̱n yo̱. \v 18 Joo na̱ji̱có túhún da̱ Jesús ta na̱quehe da jiu̱hún sa̱há ña̱ núu na̱caja da. Ta xi̱hín jiu̱hún cán na̱xeen da in ñúhu̱. Ta tá na̱ndihi já na̱jándicava ndayi da mé dá ta na̱nda̱ta̱ ti̱xi da chí na̱cana cuyu ndihi xiti da. \v 19 Tá na̱ñe̱hé ña̱yivi ñuu Jerusalén tu̱hun ña̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ Judas cán já na̱chinúu na qui̱vi̱ mé ñúhu̱ na̱xeen da cán cananí a̱ Acéldama. Mé tu̱hun cán cúni̱ cachi a yójo̱ nu̱ú na̱xi̱ta̱ ni̱i̱ jáchi̱ cán na̱xi̱ta̱ ni̱i̱ Judas tá na̱xi̱hi̱ da̱. \v 20 Jáchi̱ já cáchí in Salmo ndáca̱a̱n ini libro yi̱i̱ Ndióxi̱ tá na̱ca̱ha̱n sa̱ha̱ Judas já cáchí a̱ já: \q1 Ná cando̱o ndáha̱ vehe da, \q1 ta ni in ña̱yivi ná a̱ cánduu ga̱ ini a. \m Ta sa̱ mé cán ndáca̱a̱n inga tucu Salmo ta cáchí a̱: \q1 Inga tucu da ná ndicojo chuun na̱sa̱ndojo da, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \p \v 21 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pedro já xi̱hi̱n ná: \p —Tañu mí yóho ndúu java na̱ na̱xi̱ca nuu xi̱hi̱n yo̱ tá na̱xi̱ca í xi̱hi̱n Jesús, xitoho í nani na̱sahi̱in a ñuyíví yóho. \v 22 Java na̱ yóho na̱sa̱nduu na xi̱hi̱n yo̱ tá na̱jácandúta̱ Juan Jesús xi̱hín ticui̱í ta na̱sa̱nduu na xi̱hi̱n yo̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱ndaa Jesús cua̱ha̱n indiví. Ña̱ cán quéa̱ ndítahan nu̱ yó ca̱xí in da tañu na̱ yóho já ná caca da xi̱hi̱n yo̱ ca̱xi tu̱hun da nu̱ú ña̱yivi ña̱ na̱nditacu tucu Jesús —na̱cachi Pedro xi̱hín na̱ cán. \p \v 23 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cana i̱vi̱ da̱ tañu ña̱yivi cán. A̱nda̱ já na̱sacu ini na ca̱xi na in da tañu ndíví da̱. In da̱ na̱cana na̱ cán na̱sananí José ta naní tucu da Barsabás ta inga tucu qui̱vi̱ dá na̱sa̱cuu Justo. Ta da̱ inga cán na̱sananí Matías. \v 24 A̱nda̱ já na̱xi̱ca̱ ta̱hví ndihi na̱ cán nu̱ Ndióxi̱ já na̱cachi na já: \p —Tátá Ndióxi̱, sa̱ xíni̱ ndó ndía̱ cáhvi ini tócó ndihi ña̱yivi. Ña̱ cán quéa̱ caja ndó ña̱ma̱ni̱ jána̱ha̱ ndó nu̱ú nde̱ ndá da̱ cúú da̱ sa̱ na̱ca̱xi ndó \v 25 cacuu apóstol ña̱ ná caja da mé chuun ña̱ na̱jándacoo Judas. Mé Judas na̱caja da cua̱chi cáhnu nu̱ ndo̱ ña̱ cán quéa̱ viti íin da nu̱ ndítahan nu̱ dá coo da —na̱cachi na xi̱hi̱n Ndióxi̱. \p \v 26 A̱nda̱ já na̱sajíquí na̱ ndá da̱ cuu quee va̱ha. Na̱quee va̱ha Matías chí na̱ndique táhan da xi̱hín na̱ u̱xu̱ in apóstol cuéntá Jesús cán. \c 2 \s1 Tá na̱nuu ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ja̱tá na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o qui̱ví coo víco̱ Pentecostés já na̱nditaca ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu tútú na̱ ini in vehe. \v 2 In cuití na̱xini jo̱ho na in a̱ níhi na̱quixi a chí indiví. Tá quia̱hva níhi xícó ta̱chi̱ ndeé quia̱hva já níhi a na̱quixi a. Ta já na̱xini jo̱ho ndihi na̱ ndúu coo vehe cán ña̱. \v 3 A̱nda̱ já na̱xini na in ña̱ha ña̱ cáa tá quia̱hva cáa ñuhú i̱ta̱. A̱nda̱ já na̱ndita̱hnda̱ ña̱ na̱sandójó a̱ ji̱ni̱ in in na̱ cán. \v 4 Ta na̱chutú nda̱a̱ ínima̱ ndihi na̱ cán xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. Chí na̱casáhá na̱ndica̱ha̱n na̱ tu̱hun, ña̱ co̱ó na̱sa̱tia̱hva na jáchi̱ já na̱caja ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \p \v 5 Mé tiempo já na̱sanduu java na̱ Israel, na̱ cája cáhnu Ndióxi̱ ñuu Jerusalén cán. Mé na̱ Israel yóho na̱quixi na ndijáá ñuu ja̱tá ñuyíví. \v 6 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ níhi xójo̱ cúu cán já na̱casáhá ndítaca na. Joo tá na̱xi̱nu̱ na̱ nu̱ ndúu na̱ cúú cuéntá Jesús cán já na̱catóntó na̱ jáchi̱ na̱xini jo̱ho na cáha̱n na̱ cúú cuéntá Jesús cán mé tu̱hun cáha̱n na̱ va̱tí co̱ cúú ná na̱ ñuu na. \v 7 Chí na̱catóntó ndiva̱ha na̱ cán já na̱casáhá ndítúhún xi̱hi̱n táhan na já cáchí na̱ já: \p —Tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús yóho cúú ná na̱ na̱quixi estado Galilea. \v 8 Ndá cuéntá quéa̱ cáha̱n na̱ tu̱hun cáha̱n in in mí. \v 9 Jáchi̱ sa̱ jíin sa̱ jíin ñuu na̱quixi mí. Java í na̱quixi nación Partia ta java í na̱quixi nación Media ta java í na̱quixi nación Elam ta java í na̱quixi nación Mesopotamia ta java í na̱quixi estado Judea ta java í na̱quixi estado Capadocia ta java í na̱quixi estado Ponto ta java í na̱quixi estado Asia \v 10 ta java í na̱quixi estado Frigia ta java í na̱quixi estado Panfilia ta java í na̱quixi nación Egipto ta java í na̱quixi ñuu cuéntá Africa, ña̱ xícá chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ ñuu Cirene. Ta ndúu java ña̱yivi na̱quixi ñuu Roma yóho. Ta java na̱ cán cúú ná na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ta java na co̱ cúú ná na̱ na̱quixi chi̱chi Israel joo cája cáhnu na Ndióxi̱, mé a̱ cája cáhnu mí. \v 11 Ta sa̱ mé yóho ndúu java ña̱yivi na̱quixi nación Creta xi̱hi̱n nación Arabia. Ta xíni̱ jo̱ho ndihí cáha̱n na̱ cúú cuéntá Jesús yóho tu̱hun cáha̱n in in mí. Ta cáha̱n na̱ sa̱há ña̱ha xitúhún cája Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná —cáchí ndihi na̱ sánde̱hé cán. \p \v 12 Ta chí co̱ xíni̱ na̱ ndúu sánde̱hé cán ndía̱ ca̱hán na̱ sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús cán. Jáchi̱ na̱catóntó ndiva̱ha na ja̱nda̱ ndáca̱ tu̱hún táhan mé ná ndúu na já cáchí na̱ já: \p —Ndía̱ cúni̱ cachi ña̱ cája na̱ yóho. \p \v 13 Joo java na̱ ndúu cán na̱casáhá sácu̱ ndaa ñahá na̱ já cáchí na̱ já: \p —Na̱ xíhi va cúú na̱ yóho. \s1 Cáha̱n ndojó Pedro nu̱ú ña̱yivi \p \v 14 A̱nda̱ já na̱candichi Pedro xi̱hi̱n ndíhu̱xu̱ in ga̱ na̱ apóstol cán já na̱casáhá cáha̱n cóhó da̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cán já cáchí da̱ já: \p —Cuni jo̱ho va̱ha ndó ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó, ña̱yivi Israel, na̱ estado Judea xi̱hín ndihi ndó na̱ tóho̱ ndúu ñuu Jerusalén viti. \v 15 Mé ndó cáhán ndo̱ ña̱ na̱xi̱ni tócó ndihi ña̱yivi ndúu yóho. Joo co̱ cúú ná na̱ na̱xi̱ni jáchi̱ ja̱cá ca̱a i̱n naha va que̱á. \v 16 Ña̱ cája na̱ yóho quéa̱ na̱cachi da̱ naní Joel sa̱nahá tá na̱ca̱ha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi ña̱ ndítahan coo. Mé da̱ cán cúú da̱ na̱cachi ña̱ cáchí Ndióxi̱ coo já na̱cachi da já: \q1 \v 17 Tá sa̱ na̱cayati qui̱ví ndihi sa̱ha̱ ñuyíví yóho já cáchí Ndióxi̱ já: \q1 “Chindahá i̱ ínima̱ yi̱i̱ mí i̱ cañuhu a ini tócó ndihi ña̱yivi. \q1 Ta tócó ndihi ja̱hyi yií ndo̱ xi̱hín ja̱hyi jíhí ndo̱ ca̱xi tu̱hun na xi̱hi̱n ndó tu̱hun ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ná. \q1 Ta na̱ tacú cuni ndímáhnú na̱ ña̱ha na̱ha̱ i̱ nu̱ ná. \q1 Ta na̱ yatá quixi sa̱ni nu̱ ná caja i̱. \q1 \v 18 Ta mé tiempo já chindahá i̱ ínima̱ yi̱i̱ mí i̱ ña̱ ná cañuhu a ini na̱ cája chúun cuéntá mí i̱, á cúú ná ta̱a á cúú ná ñáha̱. \q1 Ta caja i̱ ña̱ ná ca̱ha̱n na̱ sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi. \q1 \v 19 Ta cua̱há ndiva̱ha ña̱ náhnu caja i̱ indiví xi̱hín ñuyíví ta cuni ña̱yivi ña̱. \q1 Cuni na ni̱i̱ xi̱hi̱n ñúhu̱ cáyi̱ xi̱hín ñi̱hma̱ ña̱ ndindita tátu̱hun vi̱co̱ núhú. \q1 \v 20 Ta canaá nu̱ú ca̱ndii ta ndicuáhá ni̱i̱ nu̱ú yo̱o̱. \q1 Ña̱ yóho cacuu ña̱ ya̱ha tá sa̱ na̱cayati qui̱vi̱ xi̱nu̱ ye̱he̱, mé á cúú xitoho na caja vií i̱ sa̱há ña̱yivi ñuyíví. \q1 Mé qui̱vi̱ cán cacuu a in qui̱vi̱ cáhnu ndiva̱ha. \q1 \v 21 Joo ca̱cu ndaa ínima̱ tócó ndihi na̱ ná ndica̱hán qui̱ví i̱”, na̱cachi Ndióxi̱ ini libro na̱ca̱hyí Joel sa̱nahá —na̱cachi Pedro. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pedro já: \p —Cuni jo̱ho va̱ha ndó tu̱hun cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó, na̱ Israel. Jáchi̱ cáha̱n i̱ sa̱ha̱ Jesús, mé a̱ na̱quixi ñuu Nazaret. Jáchi̱ na̱tahan ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha na̱caja mé Jesús. Ta na̱xini xi̱hín nu̱u̱ ndó ña̱ náhnu xi̱hín ña̱ xitúhún na̱caja mé á nu̱ ndo̱ xi̱hi̱n ndée̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ a̱. Ta sa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini mé ndó ña̱ yóho. \v 23 Joo tá na̱tiin ndó Jesús já na̱jáxi̱nu̱ co̱o ndó ña̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ coo sa̱nahá ndiva̱ha. Ta mé ndó na̱ndiquia̱hva ndó Jesús ndáha̱ ta̱a quini. Ta na̱caja ndó ña̱ ná cata caa na Jesús ndi̱ca crúxu̱. \v 24 Joo na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús já ná a̱ cóo a nu̱ ndóho ini na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ jáchi̱ ni in ña̱ha a̱ cúu caja ña̱ ná coo Jesucristo nu̱ ndúu na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱. \v 25 Sa̱nahá ndiva̱ha na̱ca̱hyí rey David sa̱há Jesús já na̱cachi da já: \q1 Xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ níí tiempo íin ndó xitoho i̱, xi̱hín i̱, \q1 ta íin ndó xoo cuáha i̱ chíndeé ndó ye̱he̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ yíhví toho i̱. \q1 \v 26 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini i̱, \q1 ta na̱ca̱ha̱n vatá ndiva̱ha i̱. \q1 Jáchi̱ va̱tí ná quivi i̱ cacuu u̱ ndi̱i joo coo va̱ha ini i̱. \q1 \v 27 Jáchi̱ caja ndó ña̱ ná nditacu tucu u̱ já ná a̱ cándo̱o nahá ínima̱ i̱ nu̱ ndúu ínima̱ ndi̱i. \q1 Ta ni a̱ quiáhva toho ndó ña̱ma̱ni̱ ta̱hyi̱ yiquí cu̱ñu i̱ jáchi̱ cúú u̱ ja̱hyi máni̱ ndo̱. \q1 \v 28 Na̱jána̱ha̱ ndó nu̱ú i̱ ndaja caja i̱ ña̱ cúni̱ ndo̱. \q1 Jáchutú nda̱a̱ ndó ínima̱ i̱ xi̱hín ña̱ cáji̱i̱ ini i̱ jáchi̱ já íin va ndó xi̱hín i̱, na̱ca̱hyí David sa̱nahá ndiva̱ha —cáchí Pedro xi̱hín na̱ ndúu cán. \p \v 29 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pedro já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndo̱, ñani i̱ ná ndicani i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ cúni̱ cachi ña̱ yóho. Sa̱ cánda̱a̱ cáxí iní ña̱ sa̱ na̱xi̱hi̱ David, da̱ na̱sa̱cuu tásáhnu jícó yo̱. Ta na̱jándu̱xu̱ na̱ da̱ ta íin yi̱i̱ va nu̱ú na̱jándu̱xu̱ na̱ da̱. \v 30 Na̱cachi David ña̱ yóho jáchi̱ na̱sa̱cuu da profeta. Jáchi̱ mé Ndióxi̱ quéa̱ na̱sa̱ha̱n tu̱hun a nu̱ dá ta na̱cachi a xi̱hi̱n dá ña̱ quixi Jesucristo chi̱chi mé dá ta na̱cachi a ña̱ cacomí mé Jesucristo cán cuéntá sa̱há ña̱yivi Israel. \v 31 Sa̱ na̱canda̱a̱ ini David ña̱ caja Ndióxi̱ chí nu̱u̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cachi da xi̱hín ña̱yivi ña̱ nditacu tucu Jesús tá na̱ndihi quivi a. Ta na̱ca̱xi tu̱hun David nu̱ ná ña̱ a̱ jándicoo toho Ndióxi̱ ínima̱ Jesús nu̱ ndúu ínima̱ ndi̱i ta ni a̱ quiáhva toho mé á ña̱ma̱ni̱ ta̱hyi̱ yiquí cu̱ñu mé Jesús cán. \v 32 Ta viti cánda̱a̱ iní ña̱ na̱xi̱nu̱ tu̱hun na̱ca̱hyí David jáchi̱ na̱xini tócó ndihí ña̱ na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús. \v 33 Ta na̱jándindita cáhnu ndiva̱ha Ndióxi̱ Jesús ta na̱sacu a ña̱ xoo cuáha mé á. Ta na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ Jesús jáchi̱ ña̱ yóho cúú tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ sa̱nahá. Ta tócó ndihi ña̱ na̱xini ndó xi̱hín nu̱u̱ ndo̱ ta na̱xini jo̱ho ndó yóho cúú á ña̱ na̱quixi cuéntá Ndióxi̱. \v 34 Ta sa̱ xíni̱ yo̱ ña̱ co̱ cáha̱n David sa̱ha̱ mé dá jáchi̱ a̱ ju̱ú David cúú da̱ na̱ndaa indiví, va̱ha. Sa̱ mé David cúú dá da̱ na̱cachi tu̱hun yóho: \q1 Na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hín xitoho i̱: \q1 “Naha xoo cuáha ji̱ín i̱ cacoún, \q1 \v 35 ja̱nda̱ quia̱hva ná cacu u̱ na̱ cándají yo̱hó ti̱xi sa̱hu̱n”, na̱cachi Ndióxi̱ —já na̱ca̱hyí David sa̱nahá. \p \v 36 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pedro já: \p —Ña̱ cán quéa̱ cúni̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini tócó ndihi ndó ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó, na̱ Israel. Mé Jesús, mé a̱ na̱cata caa ndó ndi̱ca crúxu̱ na̱ndaja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu a xitoho ña̱yivi. Ta na̱ndaja Ndióxi̱ ña̱ ná nduu a ña̱ na̱chindahá mé á cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi —na̱cachi Pedro xi̱hín na̱ ndúu cán. \p \v 37 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná i̱vi̱ la̱á na̱ta̱hvi̱ ini na já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún na̱ Pedro xi̱hi̱n java ga̱ na̱ apóstol cán já cáchí na̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Ndía̱ ndítahan caja nde̱, ñani, na̱ cúú cuéntá Jesús. \p \v 38 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pedro tu̱hun nu̱ ná já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Xíní ñúhú ndicó co̱o ini ndó ta jándicoo ndó cua̱chi cája ndó ta candúta̱ ndó cuéntá Jesucristo já quéa̱ ná caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi ndó ta já ñe̱he̱ táhvi̱ ndó quia̱hva Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ndo̱. \v 39 Jáchi̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a caja ña̱ jáchutú nda̱a̱ ínima̱ ndo̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á ta quia̱hva já caja ri a xi̱hín ja̱hyi ndó ta jári xi̱hín na̱ tóho̱, na̱ ndúu xícá. Jáchi̱ já caja mé á xi̱hín ña̱yivi na̱ca̱xi mé á —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná. \p \v 40 Ta cua̱há ndiva̱ha java ga̱ tu̱hun na̱ca̱ha̱n Pedro xi̱hi̱n ná ta já na̱jáca̱ha̱n da̱ na̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Candeé ini ndó Jesús já ná jáca̱cu a ndo̱hó já ná a̱ cúhu̱n ndó indayá nu̱ú cu̱hu̱n ña̱yivi cája cua̱chi —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná. \p \v 41 Cua̱há ña̱yivi na̱ndiquehe va̱ha na tu̱hun na̱ca̱ha̱n Pedro ta na̱candeé ini na Jesús. Ta mé qui̱vi̱ já na̱candúta̱ tátu̱hun u̱ni̱ mil ña̱yivi já na̱ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá Jesús. Ta na̱ndique táhan na̱ cán xi̱hín java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 42 Ta ndinuhu ini na jácuaha na ña̱ jána̱ha̱ na̱ apóstol nu̱ ná. Ta cándúsa táhan tócó ndihi na ta ndítútú na̱ xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱. Ta níí tiempo sá taca na ndicahnda java táhan na pan cuxu na. \s1 Ña̱ na̱caja ña̱yivi tá na̱casáhá na̱ ndíco̱ na̱ íchi̱ cuéntá Jesús \p \v 43 Mé tiempo já na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ apóstol cán ña̱ ná cuu caja na cua̱há ndiva̱ha ña̱ha xitúhún xi̱hín cua̱há ña̱ náhnu ndiva̱ha ta chí cátóntó tócó ndihi ña̱yivi tá xíní na̱ ña̱ yóho. \v 44 Ta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán in na̱nduu ndihi na ta ndícahnda java ña̱ha nu̱ táhan na. \v 45 Ta jícó na̱ ña̱ha cómí na̱ ta já ndícahnda na jiu̱hún na̱ nu̱ú na̱ ndíma̱ní ña̱ha nu̱u̱. \v 46 Ta ndijáá níí qui̱vi̱ ndítútú na̱ cája cáhnu na Ndióxi̱ veñu̱hu cáhnu ndáca̱a̱n ñuu Jerusalén cán. Ta tá ndíque táhan na vehe já ndícahnda java táhan na pan cuxu na ta cávatá ndiva̱ha xi̱hi̱n táhan na cája na já. Ta ni in na co̱ ndíñehe jícó mé. \v 47 Na̱caja cáhnu na Ndióxi̱ ta tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuu Jerusalén íin va̱ha ini na xi̱hín na̱ cán. Ta nini qui̱vi̱ na̱caja Ndióxi̱ ña̱ na̱ndicua̱há na̱ cúú cuéntá Jesús, mé na̱ jáca̱cu ndaa Ndióxi̱ ínima̱. \c 3 \s1 Ndíva̱ha in ta̱a rénco̱ cája Pedro \p \v 1 In qui̱vi̱ tátu̱hun ca̱a u̱ni̱ sa̱hini cua̱ha̱n Pedro xi̱hi̱n Juan veñu̱hu cáhnu Jerusalén cán. Mé hora já tácá ña̱yivi cua̱ha̱n na veñu̱hu ca̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 2 Ta mé yuyéhé ñu̱hu cán íin coo in da̱ na̱xi̱hi̱ tu̱chu sa̱ha̱. Ta ja̱nda̱ tá na̱cacu da cáa da já. Ta ndijáá níí qui̱vi̱ ñéhe na da̱ cua̱ha̱n da̱ yuyéhé ñu̱hu cáhnu naní yéhé ñúchí. Ta cán íin coo da sáti da nu̱ú ña̱yivi ndíhvi ini veñu̱hu cán. \v 3 Ta tá na̱xini da̱ rénco̱ cán cua̱ha̱n quíhvi Pedro xi̱hi̱n Juan ini veñu̱hu cán já na̱cata ñee da ndáha̱ dá nu̱ ná sáti da. \v 4 A̱nda̱ já na̱ndicoto nihni Pedro xi̱hi̱n Juan nu̱ú da̱ rénco̱ cán já na̱cachi Pedro já xi̱hi̱n dá: \p —Cande̱hé nu̱ú nde̱. \p \v 5 A̱nda̱ já na̱sande̱hé cáxí da̱ cán nu̱ ná jáchi̱ cáhán da̱ quia̱hva na jiu̱hún nu̱ dá. \v 6 Joo já na̱cachi Pedro xi̱hi̱n dá já: \p —Co̱ó toho jiu̱hún i̱ quia̱hva i̱ nu̱u̱n joo ña̱ íin nu̱ú i̱ ña̱ cán quia̱hva i̱ nu̱u̱n. Íin ndiva̱ha ndée̱ Jesucristo, mé á ñuu Nazaret sa̱há ña̱ cán quéa̱ sáhndá i̱ chuun nu̱u̱n ña̱ ná candichún cacún —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n dá. \p \v 7 A̱nda̱ já na̱tiin Pedro ndahá cuáha da̱ cán ta na̱ndiñehe da da̱ já na̱candichi da chí i̱vi̱ la̱á na̱ndi̱hvi ndée̱ sa̱ha̱ dá já na̱nditacu tu̱chu sa̱ha̱ dá. \v 8 A̱nda̱ já na̱candita mé da̱ na̱sahi̱in rénco̱ sa̱ha̱ cán já na̱candichi da ta já na̱casáhá da̱ xíca da. Cándita da cája cáhnu da Ndióxi̱ na̱ndi̱hvi da xi̱hi̱n ná ini veñu̱hu cán. \v 9 Ta tócó ndihi ña̱yivi ndúu cán na̱xini na cándita da cája cáhnu da Ndióxi̱. \v 10 Ta a̱ ju̱ú quia̱hva na̱catóntó na̱ ta na̱yi̱hví na̱ sa̱há ña̱ na̱xini na cán. Jáchi̱ na̱ndicuni na da̱ cán cúú da̱ da̱ na̱sa̱cuu rénco̱, da̱ na̱sahi̱in coo sáti yéhé ñu̱hu naní yéhé ñúchí cán. \s1 Cáha̱n ndojó Pedro nu̱ú ña̱yivi ndúu yéhé ñu̱hu cáhnu cán \p \v 11 Mé da̱ na̱sa̱cuu ta̱a rénco̱ cán na̱tiin tuun da Pedro xi̱hi̱n Juan ta chí co̱ cúni̱ da̱ janí ñahá da̱. Ta tócó ndihi ña̱yivi na̱catóntó na̱ xínu na cua̱ha̱n na̱ cande̱hé na̱ da̱ rénco̱ cán nu̱ ndíta da yéhé ñu̱hu, ña̱ naní yéhé Salomón. \v 12 Tá na̱xini Pedro na̱casáhá tácá cua̱há ña̱yivi nu̱ íin da já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cuni jo̱ho va̱ha ndó, ña̱yivi Israel. Cátóntó ndiva̱ha ndó sánde̱hé ndó nde̱he̱ jáchi̱ cáhán ndo̱ ña̱ na̱ndaja va̱ha nde̱ da̱ yóho xi̱hi̱n ndée̱ mé nde̱. Á tá co̱ó ta cáhán ndo̱ ña̱ na̱ndaja va̱ha nde̱ da̱ sa̱há ña̱ ndícahán ndiva̱ha nde̱ Ndióxi̱. \v 13 Joo co̱ íin toho a tá quia̱hva cáhán ndo̱. Jáchi̱ mé Ndióxi̱, ña̱ na̱caja cáhnu Abraham xi̱hi̱n Isaac xi̱hi̱n Jacob, tásáhnu jícó yo̱ na̱ndaja va̱ha mé á da̱ yóho. Ta mé Ndióxi̱ cán na̱caja ña̱ ná nduu cáhnu ndiva̱ha Jesucristo, ja̱hyi mé á. Joo mé ndó na̱ndiquia̱hva ndó a̱ ndahá na̱ jutixia. Ta tá cúni̱ Pilato janí da̱ Jesús já na̱saji nuu ndó nu̱ dá caja da ña̱. \v 14 Mé Jesús cúú á ña̱ yi̱i̱ ndiva̱ha ta ndinuhu ña̱ nda̱a̱ cuití va cája. Joo mé ndó na̱candají ndó a̱ ta na̱xi̱ca̱ ndó nu̱ Pilato ña̱ ná janí da̱ in da̱ sáhní ndi̱i. \v 15 Tá na̱ndihi já na̱sahní ndó Jesús, mé a̱ cúú cája ña̱ ná catacu ña̱yivi a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. Ta va̱tí na̱xi̱hi̱ a̱ na̱sa̱cuu a ndi̱i joo na̱jánditacu tucu Ndióxi̱ mé á. Ta cánda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ cáha̱n nde̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 16 Ta sa̱ mé Jesús cúú á ña̱ cándeé ini nde̱. Ta sa̱há ña̱ cándeé ini nde̱ mé á sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndiva̱ha da̱ cándichi nu̱ ndó yóho. Ta xíni̱ ndó da̱ na̱ndiva̱ha yóho ta cánda̱a̱ cáxí ini ndó na̱ndi̱hvi ndée̱ sa̱ha̱ dá sa̱há ña̱ cándeé cáhnu ini nde̱ Jesús. \p \v 17 ʼCande̱hé ndo̱, ñani i̱. Sa̱ xíni̱ va̱ha nde̱ viti ña̱ tá na̱sahní ndó Jesús co̱ na̱canda̱a̱ ini ndó ndía̱ na̱caja ndó. Ta ni na̱ cúú jefe ndo̱ co̱ó na̱canda̱a̱ ini na ndía̱ na̱caja na. \v 18 Joo xi̱hín ña̱ yóho na̱jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tu̱hun na̱sa̱ha̱n nu̱ yó sa̱nahá tá na̱cachi na̱ profeta cuéntá Ndióxi̱ ña̱ ndítahan ndoho ini Jesucristo, mé a̱ na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi. \v 19 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú jándacoo ndó cua̱chi cája ndó ta ndicó co̱o ini ndó nu̱ Ndióxi̱ já ná jándoo mé á cua̱chi na̱caja ndó. A̱nda̱ já caja Ndióxi̱ ña̱ ná ndiva̱ha ini ndó. \v 20 Ja̱nda̱ jihna na̱ca̱xi Ndióxi̱ Jesucristo ná chindahá a̱ ña̱ ná quixi a ñuyíví yóho já ná cacomí a̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi. \v 21 Ta viti íin Jesucristo indiví ndáti a tandaa qui̱ví caja Ndióxi̱ ña̱ nduu vií tócó ndihi ña̱ha. Já ndítahan coo jáchi̱ sa̱nahá ndiva̱ha na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ xi̱hín na̱ profeta mé á sa̱há ña̱ yóho ta mé ná na̱ca̱xi tu̱hun na ña̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 22 Ta ña̱ yóho cúú tu̱hun na̱ca̱ha̱n Moisés nu̱ tásáhnu jícó yo̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: “Tañu mé ndó ja̱n cana in profeta caja Ndióxi̱, xitoho í tá quia̱hva na̱caja mé á xi̱hi̱n mí i̱. Ta coto a̱ quéhe núu ndó ni in túhún tu̱hun ca̱ha̱n mé profeta ja̱n xi̱hi̱n ndo̱. \v 23 Jáchi̱ tócó ndihi ña̱yivi, na̱ co̱ cúni̱ candúsa tu̱hun cáha̱n mé profeta ja̱n ndihi sa̱ha̱ ná ta a̱ ñéhe̱ táhvi̱ ga̱ na̱ coo na xi̱hín na̱ ñuu Ndióxi̱”, na̱cachi Moisés sa̱nahá —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná. \p \v 24 Ta na̱ca̱ha̱n chága̱ Pedro xi̱hi̱n ná já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Tócó ndihi na̱ profeta na̱ca̱ha̱n na̱ sa̱há ña̱ yáha tiempo viti. Ta profeta Samuel cúú da̱ na̱casáhá cáha̱n sa̱há ña̱ yóho. Ta tócó ndihi java ga̱ na̱ profeta na̱quixi tá nu̱ ndíhí na̱ca̱ha̱n na̱ cán sa̱ha̱ tiempo viti. \v 25 Na̱chindahá Ndióxi̱ na̱ profeta sa̱nahá ña̱ ná ca̱xi tu̱hun na xi̱hi̱n yo̱ ña̱ sáhan Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ yó, na̱ Israel. Na̱caja va̱ha mé á sa̱ha̱ yo̱ tá na̱cachi a já xi̱hi̱n Abraham, da̱ na̱sa̱cuu tásáhnu jícó yo̱: “Xi̱hín ña̱ caja na̱ quixi chi̱chún chí nu̱u̱ já caja cua̱há ndiva̱ha i̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱yivi ndúu ndijáá ñuyíví”, na̱cachi a. \v 26 Tá na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesucristo, ja̱hyi mé á jihna ñúhú ga̱ nu̱ mé ndó, na̱ Israel na̱chindahá a̱ ña̱ já ná caja yi̱i̱ á ndo̱hó já ná jándicoo ndó cua̱chi cája ndó —na̱cachi Pedro. \c 4 \s1 Ndíquehe Pedro xi̱hi̱n Juan sa̱ha̱ mé dá nu̱ú na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu \p \v 1 Ta ja̱nda̱ cáha̱n chá va Pedro xi̱hi̱n Juan nu̱ú ña̱yivi cán já na̱xi̱nu̱ java da̱ cúú ju̱tu̱ xi̱hín da̱ sáhndá chuun nu̱ policia veñu̱hu cán. Ta tañu na̱ yóho na̱xi̱nu̱ ri na̱ saduceo. \v 2 Xójo̱ ndiva̱ha ini na jáchi̱ jána̱ha̱ Pedro xi̱hi̱n Juan nu̱ú ña̱yivi ña̱ sa̱ na̱nditacu tucu Jesucristo. Ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ va̱xi qui̱vi̱ nditacu tucu ndi̱i. \v 3 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tiin na̱ cán Pedro xi̱hi̱n Juan ta na̱taán na̱ da̱ veca̱a. Ta cán na̱cando̱o da ja̱nda̱ inga qui̱ví ita̱a̱n jáchi̱ sa̱ na̱cuaá va. \v 4 Joo cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱candúsa tu̱hun na̱ca̱ha̱n Pedro ta xi̱hín ña̱ yóho na̱ndicua̱ha̱ chága̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. Jáchi̱ na̱ na̱candúsa cán na̱sa̱cuu na tátu̱hun u̱hu̱n mil da̱ta̱a. \p \v 5 Ta ndaja coo na̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ña̱yivi Israel cán xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu xi̱hín na̱ jána̱ha̱ ley Moisés na̱ndique táhan ndihi na inga qui̱ví ita̱a̱n. \v 6 Ta tañu na̱ cán ndáca̱a̱n ri da̱ naní Anás, da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱. Ta tañu na̱ cán na̱sa̱ndaca̱a̱n ri Caifás xi̱hi̱n Juan xi̱hi̱n Alejandro xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú na̱ vehe na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán. \v 7 A̱nda̱ já na̱tavá na̱ Pedro xi̱hi̱n Juan veca̱a. Ta ñéhe na da̱ cua̱ha̱n na̱ nu̱ú na̱taca na̱ cán ta na̱sani ndichi na da̱ ma̱hñú na̱ na̱taca cán ta já na̱nda̱ca̱ tu̱hún na̱ da̱ já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ndaja na̱caja ndó na̱ndaja va̱ha ndó da̱ na̱saquíhvi̱ sa̱ha̱ cán. Yo já na̱sa̱ha̱n ndée̱ nu̱ ndó ña̱ cúú cája ndó ña̱ yóho —cáchí na̱ ndáca̱ tu̱hún ñahá na̱. \p \v 8 Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ndicutú nda̱a̱ ínima̱ Pedro xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá da̱ ndúcú ñehe da tu̱hun nu̱ ná já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cuni jo̱ho va̱ha ndó, na̱ sa̱cua̱ha̱ ñuu xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu Israel. \v 9 Na̱nda̱ca̱ tu̱hún ndó nde̱he̱ ndaja na̱caja nde̱ na̱ndaja va̱ha nde̱ da̱ na̱saquíhvi̱ sa̱ha̱ cán. \v 10 Cuni jo̱ho ndó ná ndicani nde̱ sa̱há ña̱ yóho nu̱ ndo̱ ta já ná cuu canda̱a̱ ri ini tócó ndihi ña̱yivi Israel ña̱ mé da̱ta̱a, da̱ cándichi nu̱ ndo̱ yóho na̱ndiva̱ha da xi̱hín ndée̱ Jesucristo, ña̱ ñuu Nazaret. Mé a̱ cán na̱cata caa mé ndó ndi̱ca crúxu̱ cán ta tá na̱ndihi já na̱jánditacu ñahá Ndióxi̱. \v 11 Ta mé Jesús yóho cúú á ña̱ cáha̱n tu̱hun Ndióxi̱ sa̱ha̱, ña̱ cúú á tátu̱hun yu̱u̱ ndúhu̱, ña̱ na̱candají na̱ cáva̱ha vehe. Ta mé ndó cúú ndó tátu̱hun na̱ cáva̱ha vehe cán, na̱ na̱candají Jesús. Joo viti na̱xi̱nu̱ a̱ cúú á tátu̱hun yu̱u̱ ña̱ íin chága̱ sa̱ha̱ na̱caja Ndióxi̱. \v 12 Jáchi̱ ni in túhún toho ña̱yivi ndúu ñuyíví a̱ cúu jáca̱cu mí ña̱ ná a̱ cúhu̱n yó indayá. In túhún Jesucristo quéa̱ na̱chindahá Ndióxi̱ nu̱ yo̱ já ná ca̱cu ndaa ínima̱ yo̱ —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná. \p \v 13 Tá na̱xini na̱ sa̱cua̱ha̱ cán ña̱ co̱ yíhví Pedro ni Juan ndíta da cáha̱n da̱ xi̱hi̱n ná já na̱catóntó na̱ jáchi̱ sa̱ xíni̱ na ña̱ co̱ó tia̱hva da tutu. Ta na̱xini na ña̱ cúú dá da̱ nda̱hví, da̱ na̱xi̱ca xi̱hi̱n Jesús. \v 14 Ta ni co̱ ñéhe̱ íní na̱ sa̱cua̱ha̱ cán cachi na xi̱hi̱n Pedro ña̱ cúú dá da̱ tu̱hún jáchi̱ sa̱ nu̱u̱ táhyí na̱ já va cándichi da̱ na̱ndiva̱ha sa̱ha̱ cán. \v 15 A̱nda̱ já na̱tavá tóo na da̱ cán já na̱casáhá ndítúhún xi̱hi̱n táhan na. \v 16 Já cáchí na̱ já: \p —Ndía̱ caja í xi̱hi̱n ndíví da̱ yóho viti jáchi̱ sa̱ na̱canda̱a̱ ini ndihi ña̱yivi ñuu Jerusalén ña̱ xitúhún na̱caja da. Ta ni mí, a̱ cúu cachí ña̱ cúú á ña̱ tu̱hún. \v 17 Joo cóho̱ jáyi̱hví yó na̱ ná a̱ cáha̱n chága̱ na̱ sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ni in túhún toho ga̱ ña̱yivi. Jáchi̱ co̱ cúni̱ yo̱ ña̱ ná ndicui̱ta nuu tu̱hun sa̱ha̱ Jesús —cáchí na̱ ndítúhún xi̱hi̱n táhan na. \p \v 18 A̱nda̱ já na̱cana tucu na Pedro xi̱hi̱n Juan ta na̱sahnda na chuun nu̱ ná ña̱ ná a̱ jána̱ha̱ ga̱ na̱ sa̱ha̱ Jesús ta ni ná a̱ cáha̱n ga̱ na̱ qui̱vi̱ Jesús. \v 19 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pedro xi̱hi̱n Juan tu̱hun nu̱ ná já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cahvi va̱ha ini ndó, na̱ sa̱cua̱ha̱. Á cáhán ndó ña̱ va̱ha chága̱ caja nde̱ ña̱ sáhndá ndóhó á ña̱ sáhndá Ndióxi̱ nu̱ú nde̱ caja nde̱. \v 20 Jáchi̱ a̱ cu̱ú jándacoo nde̱ ca̱ha̱n nde̱ sa̱há ña̱ na̱xini nde̱ xi̱hín sa̱há ña̱ na̱xini jo̱ho nde̱ —cáchí da̱ xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cán. \p \v 21 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n cue̱he̱ na̱ sa̱cua̱ha̱ cán xi̱hi̱n dá ña̱ ná a̱ jána̱ha̱ chága̱ da̱ sa̱ha̱ Jesús. Joo tócó ndihi ña̱yivi cája cáhnu na Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja da̱ cán. Ña̱ cán quéa̱ na̱janí ñahá na̱ jáchi̱ co̱ó na̱ñe̱he̱ íní na̱ ndá quia̱hva caja xíxi na xi̱hi̱n dá. \v 22 Ta mé da̱ na̱ndiva̱ha cán na̱xi̱nu chága̱ da̱ nu̱ú i̱vi̱ jícó cui̱a̱ tá na̱ndiva̱ha sa̱ha̱ dá. \s1 Xíca̱ ta̱hví na̱ cúú cuéntá Jesús nu̱ Ndióxi̱ \p \v 23 Ta tá sa̱ na̱ja̱ni̱ Pedro xi̱hi̱n Juan já na̱quee da cua̱ha̱n da nu̱ú na̱sa̱nduu java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cán. Ta já na̱ndicani na nu̱ú na̱ cán ña̱ na̱ca̱ha̱n na̱ sa̱cua̱há nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu cán xi̱hi̱n ná. \v 24 Tá na̱xini jo̱ho java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cán ña̱ ndícani da nu̱ ná já na̱casáhá tócó ndihi na xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ já cáchí na̱ já: \p —Tátá Ndióxi̱. Mé ndó cúú Ndióxi̱ ña̱ na̱cava̱ha indiví xi̱hín ñuyíví xi̱hín tañu̱hú xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha. \v 25 Sa̱nahá ndiva̱ha tá na̱jándicutú nda̱a̱ ndó ínima̱ David, tásáhnu jícó nde̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé ndó já na̱cachi ndó já xi̱hi̱n dá ta já na̱ca̱hyí da̱: \q1 Ndá cuéntá quéa̱ ndíva̱a̱ na̱há ña̱yivi ndúu ñuyíví ta ndinuhu ña̱ núu cáhvi ini na caja na. \q1 \v 26 Tócó ndihi da̱ cómí cuéntá sa̱há ña̱yivi ndúu ñuyíví xi̱hín da̱ sáhndá chuun nu̱ú ñuu na̱ndique táhan na cani táhan na xi̱hi̱n Ndióxi̱. \q1 Ta cáni táhan na xi̱hi̱n mé a̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ chindahá a̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi, na̱cachi ndó sa̱nahá. \p \v 27 ʼTa mé a̱ nda̱a̱ quéa̱ yóho jáchi̱ ini ñuu yóho na̱játaca táhan Herodes xi̱hi̱n Poncio Pilato xi̱hín na̱ tóho̱ xi̱hín na̱ Israel viti. Na̱játaca táhan na caja núu na xi̱hi̱n Jesús, da̱ cúú ja̱hyi yi̱i̱ mé ndó, mé a̱ na̱ca̱xi ndó. \v 28 Joo xi̱hín ña̱ na̱caja na̱ yóho na̱xi̱nu̱ co̱o nu̱ú ña̱ na̱sacu ini mé ndó coo ja̱nda̱ jihna ndiva̱ha jáchi̱ cuu caja ndó tócó ndihi ña̱ cúni̱ ndó caja ndó. \v 29 Ta viti cande̱hé ndo̱, tátá Ndióxi̱ ndá quia̱hva cúni̱ na̱ caja xíxi na xi̱hín nde̱. Ta quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ ná candeé ini nde̱ ndo̱hó já ná a̱ yíhví nde̱ ca̱ha̱n nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé ndó xi̱hi̱n ndá nu̱ú ña̱yivi na̱cuu jáchi̱ mé nde̱ cúú nde̱ na̱ cája chúun nu̱ ndo̱. \v 30 Ta xíca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná cuu ndaja va̱ha nde̱ na̱ quíhvi̱ xi̱hi̱n ndée̱ mé ndó. Ta ná caja ndó ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná caja cua̱há nde̱ ña̱ha xitúhún xi̱hín cua̱há ña̱ náhnu ná cuni ña̱yivi ña̱ xi̱hi̱n ndée̱ Jesucristo, ja̱hyi yi̱i̱ mé ndó cája nde̱ tócó ndihi ña̱ yóho —cáchí na̱ xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱. \p \v 31 Tá na̱ndihi na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱quiji nuu vehe nu̱ ndúu tútú na̱ cán. Ta já na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ndihi na̱ cán xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta na̱ndindeé ini na ca̱ha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \s1 Sáhndá java táhan na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ha cómí na̱ \p \v 32 Cua̱há ndiva̱ha na̱sa̱cuu na̱ cúú cuéntá Jesús cán joo chí in ji̱ni̱ ndíhi na. Ta ni in túhún na̱ co̱ cájíhnda̱ ña̱ha nu̱ táhan jáchi̱ cáchí na̱: “Ña̱ha tócó ndihí que̱á.” \v 33 Xi̱hi̱n ndée̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ ná cáxi tu̱hun na̱ apóstol ña̱ na̱nditacu tucu Jesús. Ta na̱caja Ndióxi̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán. \v 34 Ta ni in na co̱ó na̱ndima̱ní ña̱ha nu̱u̱ jáchi̱ na̱ íin ña̱ha nu̱u̱ tátu̱hun vehe á ñúhu̱ na̱ji̱có na̱ ña̱ ta ñéhe na mé jiu̱hún cán \v 35 ta sáhan na ña̱ nu̱ú na̱ apóstol já ná ndicahnda mé ná ña̱ nu̱ú in in na̱ xíní ñúhú a̱. \v 36 Já na̱caja in da̱ta̱a naní José, da̱ na̱quixi chi̱chi Leví. Ta cúú dá da̱ na̱cacu in isla naní Chipre. Mé da̱ yóho na̱chinúu na̱ apóstol qui̱vi̱ dá naní da̱ Bernabé ta mé tu̱hun yóho cúni̱ cachi a da̱ sáhan tu̱hun ndeé ini ña̱yivi. \v 37 Ta mé da̱ naní Bernabé yóho na̱ji̱có da̱ ñúhu̱ dá ta já na̱sa̱ha̱n da̱ mé jiu̱hún da̱ cán nu̱ú na̱ apóstol. \c 5 \s1 Cája Ananías xi̱hi̱n Safira cua̱chi nu̱ Ndióxi̱ \p \v 1 Joo mé tañu já in da̱ naní Ananías xi̱hi̱n Safira, ñájíhí da̱ na̱ji̱có na̱ in ñundáhyi̱ ná. \v 2 Joo co̱ó na̱ndiquia̱hva ndihi da jiu̱hún ña̱ na̱caya̱hvi ñúhu̱ cán nu̱ú na̱ apóstol. Ta na̱cachi da xi̱hi̱n ná ña̱ cán cúú ndihi va ña̱ na̱quehe da sa̱ha̱ ñúhu̱. Joo na̱jándique táhan tu̱hun da xi̱hi̱n ñájíhí da̱ ña̱ ná cando̱o chá jiu̱hún cán nu̱ ná. \v 3 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o Ananías ndiquia̱hva da jiu̱hún cán nu̱ Pedro já na̱cachi Pedro já xi̱hi̱n dá: \p —Ndá cuéntá quéa̱ na̱sa̱hu̱n ña̱ma̱ni̱ nu̱ tiñáhá sa̱cua̱ha̱ na̱ndi̱hvi rí ínimu̱n, Ananías. Ta na̱sacu inún jánda̱hvún ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta já na̱quehún táhan jiu̱hún na̱cha̱hvi na sa̱há ñúhu̱ ja̱n. \v 4 Ña̱ha mé vún na̱sa̱cuu ñúhu̱ ja̱n, nduu. Ta tá na̱ji̱cún ña̱, ña̱ha mé vún cúú ri jiu̱hún ja̱n va. Na̱cahvi inún cajún ña̱ núu yóho ta xi̱hín ña̱ na̱cajún yóho a̱ ju̱ú nu̱ mé nde̱ cuití va na̱ca̱hún ña̱ tu̱hún joo na̱ca̱hún ña̱ tu̱hún nu̱ Ndióxi̱ —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n dá. \p \v 5 Tá na̱xini jo̱ho Ananías ña̱ na̱cachi Pedro xi̱hi̱n dá i̱vi̱ la̱á na̱ndicava da na̱xi̱hi̱ da̱ sa̱há cua̱chi na̱caja da nu̱ Ndióxi̱. Ta tócó ndihi na̱ na̱canda̱a̱ ini sa̱há ña̱ na̱ya̱ha yóho na̱yi̱hví ndiva̱ha na. \v 6 A̱nda̱ já na̱xi̱nu̱ java da̱ tacú já na̱chitíví na̱ ndi̱i cán já ñéhe na a̱ cua̱ha̱n na̱ jándu̱xu̱ na̱. \p \v 7 Ta tá sa̱ na̱ya̱ha tátu̱hun u̱ni̱ hora já na̱qui̱hvi ñájíhí Ananías nu̱ ndáca̱a̱n Pedro cán. Joo ni co̱ xíni̱ ñá ña̱ na̱ndoho yíi̱ ña̱. \v 8 A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ tu̱hún Pedro ña̱ já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ña̱: \p —Á mé a̱ nda̱a̱ na̱ji̱có ndó ñúhu̱ ndo̱ ta na̱cha̱hvi na tá quia̱hva na̱cachi yíu̱n xi̱hín i̱ sa̱há —na̱cachi Pedro. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe ñá cán tu̱hun nu̱ dá já cáchí ña̱ já xi̱hi̱n dá: \p —A̱ja̱n, quia̱hva já na̱ji̱có nde̱ ña̱. \p \v 9 A̱nda̱ já na̱cachi Pedro já xi̱hi̱n ña̱: \p —Mé ndó na̱jándique táhan ndó tu̱hun ndó coto ndojó ndo̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. Cande̱hé. Ja̱ta̱ vehe ja̱n va̱xi na̱ na̱sa̱ha̱n na̱jándu̱xu̱ yíu̱n. Ta viti cañehe ri na yo̱hó va cu̱hu̱n na̱ jándu̱xu̱ na̱ —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ña̱. \p \v 10 Tá na̱cachi Pedro já i̱vi̱ la̱á na̱ndicava ñá sa̱ha̱ dá na̱xi̱hi̱ ña̱ sa̱há cua̱chi na̱caja ñá. Tá na̱xi̱nu̱ co̱o da̱ tacú, da̱ na̱sa̱ha̱n na̱jándu̱xu̱ yíi̱ ñá cán já na̱xini na cándúhu̱ ri mé va ñá na̱xi̱hi̱ ña̱. A̱nda̱ já na̱tavá na̱ ña̱ ta na̱jándu̱xu̱ na̱ ña̱ in xoo mé nu̱ú na̱jándu̱xu̱ na̱ yíi̱ ña̱ cán. \v 11 Ta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán xi̱hi̱n tócó ndihi java ga̱ na̱ tá na̱canda̱a̱ ini na sa̱há ña̱ na̱ya̱ha yóho na̱yi̱hví ndiva̱ha na. \s1 Sáhan Ndióxi̱ ndée̱ nu̱ú na̱ apóstol já ná caja na cua̱há ña̱ha xitúhún \p \v 12 Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná cuu caja na̱ apóstol cán cua̱há ña̱ha xitúhún xi̱hín cua̱há ña̱ náhnu tañu ña̱yivi cán. Ta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús na̱sa̱taca na yéhé ñu̱hu cáhnu naní yéhé Salomón. \v 13 Ta java ga̱ ña̱yivi, na̱ co̱ ndíco̱ íchi̱ cuéntá Jesús cán yíhví na̱ catáhan na xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús yóho. Joo ndijáá java ga̱ ña̱yivi cán íin to̱ni ñúhú na̱ xi̱hín na̱ apóstol cán. \v 14 Ta cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱casáhá cándúsa na Ndióxi̱, ta̱a viti na̱ji̱hí viti. \v 15 Ta sa̱há ña̱ náhnu cája na̱ apóstol yóho na̱tavá na̱ na̱ quíhvi̱ ja̱ta̱ véhe ta na̱chinduu na na̱ nu̱ú xi̱to á nu̱ yívi̱ mé nu̱ú ya̱ha Pedro cán. Já quéa̱ tá ná ya̱ha da va̱tí canda̱hvi̱ cuití da̱ ná cani ndaa ja̱tá java na̱ cán ña̱ ná ndiva̱ha na. \v 16 Ta cua̱há ña̱yivi ndúu java ñuu válí ndúu yati cán ñéhe na na̱ quíhvi̱ xi̱hín na̱ ñúhu ínima̱ quini ini va̱xi na ñuu Jerusalén ta cán na̱ndiva̱ha ndihi na. \s1 Jándoho na ini na̱ apóstol \p \v 17 A̱nda̱ já da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán xi̱hín na̱ cúú cuéntá Saduceo cán na̱casáhá cáhi̱hvi̱ ndiva̱ha ini na xi̱hín na̱ apóstol. \v 18 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tiin na na̱ apóstol cán ta na̱taán na̱ na̱ veca̱a. \v 19 Joo ñuú na̱xi̱nu̱ co̱o in táto̱ Ndióxi̱ ta na̱suná a̱ yéhé ca̱a cán ta na̱tavá a̱ na̱ ta já na̱cachi a já xi̱hi̱n ná: \p \v 20 —Cuáhán ndó veñu̱hu cáhnu ta ndicani ndó nu̱ú ña̱yivi sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ cája Ndióxi̱, mé a̱ ndíjama ña̱yivi ná ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá mé á —na̱cachi a xi̱hi̱n ná. \p \v 21 Ña̱ cán quéa̱ tá na̱ti̱vi inga qui̱vi̱ ita̱a̱n já na̱ndi̱hvi na̱ apóstol veñu̱hu cáhnu cán ta na̱casáhá na̱ jána̱ha̱ na̱ nu̱ú ña̱yivi cán. \p Joo da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ cómí cuéntá sa̱há nación Israel cán na̱sahnda na chuun nu̱ policia cán ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ tavá na̱ na̱ apóstol ñúhu veca̱a cán ná quixi na nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ cán. \v 22 Joo tá na̱xi̱nu̱ co̱o na̱ cúú policia veca̱a cán co̱ó na̱ndiñehe toho ñahá na̱. Ta já na̱ndicó co̱o na ca̱xi tu̱hun na xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cán. \v 23 Já cáchí na̱ já: \p —Tá na̱xi̱nu̱ nde̱ yéhé ca̱a já na̱xini nde̱ ndájí tuun a ta ndíta soldado ndáá va̱ha da ña̱. Joo tá na̱ndi̱hvi nde̱ ini veca̱a sánde̱hé nde̱ co̱ó na̱ apóstol cán ná ndiñe̱hé nde̱. \p \v 24 Tá na̱xini jo̱ho na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ policia veñu̱hu xi̱hín java ga̱ na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu cán ña̱ yóho já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún táhan na sa̱há ña̱ ndítahan quixi nu̱ ná chí nu̱u̱ sa̱há ña̱ cája na̱ apóstol yóho. \p \v 25 Mé hora já na̱xi̱nu̱ co̱o in da̱ta̱a ta cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Na̱ apóstol na̱taán ndó veca̱a cuni cán, ndíta na ja̱tá veñu̱hu jána̱ha̱ na̱ ña̱yivi —na̱cachi da̱ cán xi̱hi̱n ná. \p \v 26 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú policia xi̱hi̱n java ga̱ policia já na̱tiin tucu da na̱ apóstol na̱sa̱ñehe da na̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu cán. Joo co̱ó na̱caja xíxi na xi̱hi̱n ná jáchi̱ na̱yi̱hví na̱ ndicui̱ta ña̱yivi cua̱ha̱ cán cani na na̱ xi̱hín yu̱u̱. \v 27 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o na xi̱hín na̱ apóstol nu̱ ndúu na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu cán já na̱sacu ndichi na na̱ nu̱ ná. A̱nda̱ já na̱cachi da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán já xi̱hi̱n ná: \p \v 28 —Mé nde̱ na̱sahnda nde̱ chuun nu̱ ndó ña̱ ná a̱ jána̱ha̱ chága̱ ndó sa̱há Jesús ja̱n. Joo mé ndó sa̱ na̱jándicutú ndó Jerusalén xi̱hín ña̱ jána̱ha̱ ndó ja̱n. Ta cúni̱ ndó jácojo ndó cua̱chi ja̱tá nde̱ ña̱ na̱sahní nde̱ Jesús ja̱n —cáchí da̱. \p \v 29 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pedro xi̱hín java ga̱ na̱ apóstol cán tu̱hun nu̱ ná já cáchí na̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Ndítahan nu̱ú nde̱ caja jihna ñúhú ga̱ nde̱ ña̱ sáhndá Ndióxi̱ nu̱ú nde̱, a̱ ju̱ú ga̱ ña̱ sáhndá ña̱yivi nu̱ú nde̱ caja nde̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱caja nde̱ ña̱ na̱cachi ndó xi̱hín nde̱. \v 30 Ta mé Ndióxi̱ na̱caja cáhnu tásáhnu jícó yo̱ sa̱nahá na̱caja ña̱ ná nditacu Jesús, mé a̱ na̱sahní ndo̱ tá na̱cata caa ndó a̱ ndi̱ca crúxu̱. \v 31 Joo na̱ndiñehe jícó Ndióxi̱ Jesús ta na̱sacu a ña̱ xoo cuáha mé á ta na̱caja ña̱ ná nduu Jesús ña̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi Israel ta jáca̱cu a na̱ já ná a̱ cúhu̱n na̱ indayá. Ta tá ná ndicó co̱o ini na já caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi cája na. \v 32 Ta na̱xini xi̱hín nu̱ú nde̱ tócó ndihi ña̱ yóho ta cáha̱n nde̱ sa̱há ta quia̱hva já cáha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ yóho. Ta chindahá Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á cañuhu a ini na̱ cája ña̱ cúni̱ mé á —cáchí na̱ apóstol xi̱hín na̱ cán. \p \v 33 Tá na̱xini jo̱ho na̱ sacua̱ha̱ cán ña̱ na̱cachi na̱ apóstol já i̱vi̱ la̱á na̱xo̱jo̱ ndiva̱ha ini na xi̱hi̱n ná chí cúni̱ na̱ cahní ñahá na̱. \v 34 Joo ndaja coo íin tañu na̱ cán in da̱ sa̱cua̱ha̱ cúú fariseo naní Gamaliel, da̱ íin to̱ni ñúhú ña̱yivi xi̱hi̱n. Ta cúú dá da̱ jána̱ha̱ ley Moisés nu̱ ná. Na̱candichi da tañu na̱ sa̱cua̱ha̱ cán já na̱sahnda da chuun ña̱ ná tavá xóo na na̱ apóstol cán ja̱ta̱ véhe. \v 35 A̱nda̱ já na̱cachi da já xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cán: \p —Cande̱hé ndo̱, na̱ta̱a Israel. Cuéntá coo ndó a̱ ju̱ú caja ndaja na̱cuu ndó xi̱hín na̱ apóstol yóho. \v 36 Xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ sa̱nahá na̱ndindita in da̱ naní Teudas ta na̱cachi da xi̱hín ña̱yivi ña̱ cúú dá in da̱ íin cua̱há sa̱ha̱. Ta na̱sa̱ndi̱co̱ tátu̱hun co̱mi̱ ciento ta̱a ja̱ta̱ dá joo na̱sahní na̱ da̱ ta tá na̱xi̱hi̱ da̱ já na̱ndicui̱ta nuu tócó ndihi ña̱yivi na̱xi̱ca ja̱tá da̱ cán ta xi̱hín ña̱ yóho na̱naá sa̱há ndihi ña̱ na̱caja da. \v 37 Tá na̱ndihi já na̱ndindita inga tucu da̱ naní Judas, da̱ na̱quixi estado Galilea mé tiempo cándahvi ña̱yivi ñuu. Ta cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱ndi̱co̱ ja̱tá da̱ cán joo na̱sahní ri na da̱ cán va ta tócó ndihi na̱ na̱sa̱ndi̱co̱ ja̱ta̱ dá na̱ndicui̱ta nuu ndihi na. \v 38 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ jáca̱ha̱n i̱ ndo̱hó viti ná a̱ quíhvi ndáha̱ ndó na̱ apóstol yóho. A̱ quíhvi nuu ndó xi̱hín ña̱ cája na jáchi̱ tá ji̱ni̱ mé va na na̱quixi ña̱ cája na já quéa̱ ndihi va sa̱há ña̱ cája na̱ yóho. \v 39 Joo tá Ndióxi̱ na̱chindahá na̱ caja na ña̱ cája na̱ yóho já quéa̱ a̱ cúu toho caja ndó jándihi ndó sa̱há ña̱ cája na. Cuéntá coo ndó jáchi̱ tia̱hva náá xi̱hi̱n Ndióxi̱ cani táhan ndó —cáchí Gamaliel xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cán. \p \v 40 Tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ na̱xini jo̱ho nu̱ú na̱ca̱ha̱n da̱ cán, na̱tahan ini na xi̱hín ña̱ na̱ca̱ha̱n da̱. A̱nda̱ já na̱cana na na̱ apóstol ta já na̱cani na na̱ xi̱hín churú. Ta na̱cachi na xi̱hi̱n ná ña̱ ná a̱ cáha̱n ga̱ na̱ sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi. A̱nda̱ já na̱janí ñahá na̱. \v 41 Ta cáji̱i̱ ndiva̱ha ini na̱ apóstol cán na̱queta na nu̱ ñúhu na̱ sa̱cua̱ha̱ cán jáchi̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ná ndoho ini na sa̱há Jesús. \v 42 Ta ndijáá níí qui̱vi̱ ini veñu̱hu cáhnu xi̱hín ini vehe ña̱yivi cáha̱n na̱ ta jána̱ha̱ na̱ sa̱ha̱ Jesucristo. \c 6 \s1 Cáxi na u̱sa̱ da̱ cacuu diácono, da̱ chíndeé na̱ apóstol \p \v 1 Ta mé tiempo cán ndícua̱há ndiva̱ha na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta ndaja coo na̱ cáha̱n tu̱hun griego cán na̱casáhá cáha̱n cua̱chí na̱ nu̱ú na̱ Israel. Mé na̱ cáha̱n tu̱hun griego yóho cáchí na̱ ña̱ co̱ ndíta̱hnda̱ in nu̱ú ña̱ha cája na̱ Israel tá ndíta̱hnda̱ ña̱ cuxu na̱ cuáa̱n in in qui̱vi̱. \v 2 A̱nda̱ já na̱ndaja tútú ndíhu̱xu̱ i̱vi̱ na̱ apóstol cán tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús já na̱casáhá cáchí na̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Ña̱ ndítahan nu̱ mé nde̱, na̱ apóstol quéa̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ yáchi̱ nde̱ ndícahnda nde̱ ña̱ cuxu ña̱yivi. \v 3 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú ndinducú mé ndó u̱sa̱ ta̱a tañu ndó já ná caja na chuun yóho. Joo xíní ñúhú cacuu na ña̱yivi cándeé ini ndó. Ta xíní ñúhú cacuu na na̱ tácu̱ ini. Ta xíní ñúhú cacuu na na̱ na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ já ná cuu quia̱hva ndó chuun yóho nu̱ ná. \v 4 Ta ña̱ caja mé nde̱ quéa̱ ndinuhu ini nde̱ ca̱ca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Ndióxi̱ ta jána̱ha̱ nde̱ tu̱hun mé á nu̱ú ña̱yivi —na̱cachi na̱ apóstol xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús cán. \p \v 5 Ta tócó ndihi na na̱tahan ini na xi̱hín ña̱ na̱cachi na̱ apóstol. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱xi na da̱ naní Esteban. Mé Esteban yóho cúú dá da̱ cándeé cáhnu ini Ndióxi̱. Ta cúú dá da̱ na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. Ta na̱ca̱xi na da̱ naní Felipe xi̱hi̱n Prócoro xi̱hín Nicanor xi̱hín Timón xi̱hi̱n Parmenas xi̱hín Nicolás, da̱ na̱quixi ñuu Antioquía. Mé Nicolás yóho na̱casáhá cándúsa da tá quia̱hva cándúsa na̱ Israel, nduu joo na̱ndiquehe da íchi̱ cuéntá Jesús. \v 6 Tá na̱ndihi já ñéhe na̱ cúú cuéntá Jesús cán ndíhu̱sa̱ na̱ na̱xi̱nu̱ co̱o na nu̱ ndúu na̱ apóstol cán. A̱nda̱ já na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ná. Ta na̱chinúu na̱ apóstol cán ndáha̱ ná ji̱ni̱ in in ndíhu̱sa̱ na̱ cán ña̱ ná caja na chuun Ndióxi̱. \p \v 7 Ta na̱casáhá ndícui̱ta nuu tu̱hun cáha̱n sa̱ha̱ Jesús chí na̱ndicua̱há na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu Jerusalén. Ta cua̱há na̱ cúú ju̱tu̱ cán na̱casáhá cándeé ini na Jesús. \s1 Tíin na Esteban \p \v 8 Ta ndaja coo na̱caja cua̱ha̱ Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín in da̱ naní Esteban cán ta na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ dá xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ chí na̱casáhá cája da cua̱há ña̱ha náhnu xi̱hín ña̱ xitúhún nu̱ú ña̱yivi. \v 9 Joo in qui̱vi̱ na̱casáhá java na cáni táhan yúhu̱ ná xi̱hi̱n mé Esteban. Na̱ cán cúú ná cuéntá veñu̱hu naní Esclavos Libertados xi̱hín java na̱ ñuu Cirene xi̱hín na̱ ñuu Alejandría xi̱hín na̱ ñuu Cilicia xi̱hín java ga̱ na̱ na̱quixi ñuu válí ndúu estado Asia na̱casáhá cáni táhan yúhu̱ ná xi̱hi̱n dá. \v 10 Joo a̱ cu̱ú quee va̱ha na xi̱hi̱n dá jáchi̱ na̱sa̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tu̱hun ndíchí nu̱ú mé Esteban cán ña̱ ná nducú ñehe da nu̱ ná. \v 11 A̱nda̱ já na̱cha̱hvi na̱ cán java na já ná ca̱ha̱n na̱ tu̱hun túhún sa̱ha̱ Esteban. Ta na̱cachi na̱ cán ña̱ na̱xini jo̱ho na ña̱ na̱cana̱há Esteban xi̱hi̱n Moisés ta na̱cana̱há da̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱. \v 12 Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱jándiva̱a̱ ná ña̱yivi xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu xi̱hín na̱ jána̱ha̱ ley Moisés. Ta já na̱tiin na da̱ já ñéhe na da̱ cua̱ha̱n da̱ nu̱ú ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ ñuu cán. \v 13 Ta na̱nducú na̱ da̱ cándúsa cava̱ha tu̱hun túhún sa̱há Esteban ta já na̱casáhá cáchí da̱ cáva̱ha ña̱ tu̱hún já: \p —Cána̱há da̱ yóho xi̱hín veñu̱hu cáhnu Ndióxi̱ yóho ta cána̱há da̱ xi̱hi̱n ley Moisés. \v 14 Ta na̱xini jo̱ho nde̱ cáchí da̱ ña̱ játa̱ni̱ Jesús veñu̱hu cáhnu yóho, mé da̱ na̱quixi ñuu Nazaret ta ndijama da costumbre na̱jándacoo Moisés nu̱ yo̱ —cáchí da̱ cáha̱n ña̱ tu̱hún sa̱ha̱ Esteban. \p \v 15 A̱nda̱ já na̱ndicoto nihni na̱ sa̱cua̱ha̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ ndúu coo cán nu̱ Esteban já na̱xini na na̱ndiyéhe̱ nu̱u̱ dá tátu̱hun in nu̱u̱ táto̱ Ndióxi̱ ndúu indiví. \c 7 \s1 Ndíquehe Esteban sa̱ha̱ mé dá nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ \p \v 1 A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ tu̱hún da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán Esteban já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Á ña̱ nda̱a̱ cúú ndihi ña̱ cáha̱n na̱ yóho sa̱hu̱n. \p \v 2 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Esteban tu̱hun nu̱ ná já na̱cachi da já: \p —A̱ ju̱ú toho ña̱ nda̱a̱ quéa̱ cáha̱n na̱ ja̱n sa̱há i̱. Joo cuni jo̱ho ndó ña̱ ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱, na̱ sa̱cua̱ha̱ xi̱hín ñani i̱. Sa̱nahá ndiva̱ha tá na̱sahi̱in tásáhnu jícó yo̱, da̱ na̱sananí Abraham ñundáhyi̱ Mesopotamia tá cáma̱ní quee da cu̱hu̱n da̱ coo da ñuu Harán já na̱na̱ha̱ Ndióxi̱ mé á nu̱ dá. Ta mé Ndióxi̱, xitoho í cúú á in Ndióxi̱ cáhnu ndiva̱ha. \v 3 Ta já na̱cachi a já xi̱hi̱n Abraham: “Jándacoo táhún ta jándacoo ñuún ta cuáhán inga ñuu nu̱ú na̱ha̱ i̱ nu̱ún coún”, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \v 4 A̱nda̱ já na̱jándacoo Abraham ñundáhyi̱ Caldea nu̱ú na̱sahi̱in da ta já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ coo da ñuu Harán. Tá na̱ndihi já na̱xi̱hi̱ tátá da̱ ta ja̱nda̱ já na̱sandaca Ndióxi̱ Abraham na̱quixi da nu̱ ndúu yó viti. \v 5 Joo co̱ó na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ñundáhyi̱ nu̱ dá tá na̱sahi̱in da yóho. Ni in loho ñúhu̱ co̱ó na̱sa̱ha̱n mé á nu̱ dá mé tiempo cán. Joo na̱cachi a xi̱hi̱n dá ña̱ quia̱hva ña̱ nu̱ dá chága̱ chí nu̱u̱. Ta na̱cachi a xi̱hi̱n dá ña̱ nduu a ña̱ha ja̱hyi da tá ná quivi da va̱tí cáma̱ní cacu ja̱hyi Abraham mé tiempo já. \v 6 Ta na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá ña̱ tócó ndihi ja̱hyi da xi̱hín na̱ quixi chi̱chi ja̱hyi da cacuu na tátu̱hun na̱ tóho̱ jáchi̱ canduu na inga ñuu, ña̱ co̱ cúú ñuu na. Ta cán caja chúun na joo a̱ quéhe ya̱hvi na sa̱há chuun caja na ta jándoho ndiva̱ha na̱ cán ini na ti̱xi co̱mi̱ ciento cui̱a̱. \v 7 Na̱cachi tucu Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá já: “Joo jándoho i̱ ini ña̱yivi, na̱ caja xíxi xi̱hín ña̱yivi quixi chi̱chún. Ta tá na̱ndihi caja i̱ ña̱ ná queta na̱ quixi chi̱chún ta quixi na chóho já ná caja cáhnu na ye̱he̱.” \v 8 Ña̱ yóho quéa̱ na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n Abraham tá na̱sa̱ha̱n tu̱hun a nu̱ dá. Ta na̱cachi a xi̱hi̱n dá ña̱ ná chica̱a̱n da̱ marca yiquí cu̱ñu da já ná a̱ ndíndójó da̱ sa̱há tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ dá. Ta tá na̱cacu ja̱hyi Abraham, da̱ naní Isaac já na̱chica̱a̱n Abraham marca yiquí cu̱ñu da tá na̱xi̱nu̱ u̱na̱ qui̱ví na̱cacu da. Ta quia̱hva já na̱caja ri Isaac xi̱hi̱n Jacob, ja̱hyi da tá na̱cacu da. Ta sa̱ mé quia̱hva já na̱caja ri Jacob xi̱hín u̱xu̱ i̱vi̱ ja̱hyi da tá na̱cacu da. Ta ja̱hyi Jacob yóho cúú tátá u̱xu̱ i̱vi̱ táhndá ña̱yivi Israel. \p \v 9 ʼTa mé ja̱hyi Jacob yóho na̱sa̱cuu tásáhnu jícó yo̱ joo na̱cahi̱hvi̱ ini na xi̱hín in ñani na, da̱ naní José. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ji̱có na̱ da̱ cua̱ha̱n da̱ nación Egipto. Joo na̱sahi̱in Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \v 10 Ta na̱chindeé a̱ da̱ nu̱ tócó ndihi ña̱ na̱ndoho ini da ta na̱sa̱ha̱n cua̱ha̱ Ndióxi̱ xíní túni̱ dá. Ta na̱caja mé á ña̱ ná tahan ini Faraón, mé rey nación Egipto cán xi̱hín ña̱ cája José. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu rey cán José ña̱ ná nduu da gobernador sa̱ha̱ tócó ndihi nación Egipto cán. Ta na̱caja rey cán ña̱ ná cacomí da̱ cuéntá sa̱há vehe mé rey cán viti. \p \v 11 ʼTa in tañu na̱xi̱nu̱ ta̱ma̱ ndeé ta na̱casáhá ndóho ndiva̱ha ini tócó ndihi ña̱yivi ndúu nación Egipto. Ta quia̱hva já na̱ndoho ri ini na̱ ndúu ñundáhyi̱ Canaán ta chí co̱ ñéhe̱ ná ña̱ cuxu tásáhnu jícó yo̱. \v 12 Joo tá na̱canda̱a̱ ini Jacob ña̱ íin trigo nación Egipto já na̱chindahá da̱ ja̱hyi da, na̱ na̱sa̱cuu tásáhnu jícó yo̱ cán já na̱sa̱ha̱n na̱ na̱xeen na ña̱ cuxu na. Ta tá na̱sa̱ha̱n na nu̱ cuítí yóho co̱ó na̱ndicuni na ñani na José cán. \v 13 Joo tá na̱sa̱ha̱n na̱ ña̱ chí i̱vi̱ chí Egipto cán já na̱jána̱ha̱ José mé dá nu̱ú ñani da. Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱canda̱a̱ ini da̱ cúú rey nación Egipto cán ña̱ cúú José da̱ Israel. \v 14 A̱nda̱ já na̱sahnda José chuun ña̱ ná cañehe na Jacob, tátá da̱ xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ vehe da quixi na canduu na ñundáhyi̱ Egipto cán. Ta tócó ndihi na̱ na̱sa̱ha̱n cán na̱sa̱cuu na̱ u̱ni̱ jíco sa̱hu̱n ña̱yivi. \v 15 Já na̱quee Jacob cua̱ha̱n da̱ coo da Egipto xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ vehe da. Ta sa̱ mé cán na̱xi̱hi̱ da̱ ta cán na̱xi̱hi̱ ja̱hyi da, na̱ na̱sacuu tásáhnu jícó yo̱. \v 16 Já na̱chica̱a̱n na̱ ndi̱i cán ini cáva̱ mé Egipto cán joo tá na̱ya̱ha tiempo já na̱tavá na̱ lásá na̱ já ñéhe na ña̱ na̱sa̱ha̱n na̱ na̱chica̱a̱n na̱ ini cáva̱ mé cama santo ña̱ na̱xeen Abraham nu̱ú ja̱hyi in da̱ naní Hamor ñuu Siquem cán. \p \v 17 ʼTa tá na̱cayati qui̱ví xi̱nu̱ co̱o ña̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a nu̱ Abraham coo já na̱casáhá cácu cua̱há ja̱hyi na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Já na̱ndicua̱ha̱ ná nani ndúu na Egipto cán. \v 18 A̱nda̱ já na̱casáhá inga tucu rey cómí da̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi nación Egipto cán ta mé rey sa̱á cán co̱ xíni̱ toho da José. \v 19 Ta mé rey yóho na̱jándahvi da tásáhnu jícó yo̱ cán ta na̱casáhá cája xíxi da xi̱hi̱n ná. Ta na̱caja ndúsa̱ dá xi̱hi̱n ná ña̱ ná jándacoo na ja̱hyi na, na̱ ja̱cá na̱cacu já ná quivi na. \v 20 Ta mé tiempo já na̱cacu Moisés ta na̱sa̱cuu da in ticuáhá loho ña̱ na̱tahan ini Ndióxi̱ xi̱hi̱n. Ta na̱jácuahnu tátá náná Moisés yóho mé dá ti̱xi u̱ni̱ yo̱o̱ mé vehe mé na̱ cán. \v 21 Joo tá na̱xi̱nu̱ qui̱vi̱ ndítahan nu̱ ná jándacoo na da̱ já na̱ndiquehe ñá cúú ja̱hyi rey Egipto cán da̱ já na̱jácuahnu ñá da̱ tátu̱hun ja̱hyi ñá. \v 22 Ta na̱jácuaha Moisés tócó ndihi ña̱ xíni̱ na̱ ndíchí nación Egipto cán. Ta na̱ndindíchí ndiva̱ha ji̱ni̱ dá. Ta na̱caja cua̱ha̱ dá ña̱ náhnu. \p \v 23 ʼTa tá na̱xi̱nu̱ Moisés i̱vi̱ jico cui̱a̱ já na̱sacu ini da coto nihni da ñani táhan da, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. \v 24 Tá na̱casa̱a̱ da̱ nu̱ ndúu na̱ cán já na̱xini da cája xíxi in da̱ Egipto xi̱hín in da̱ Israel. Ta cúni̱ Moisés ndiquehe da sa̱há da̱ Israel ña̱ cán quéa̱ na̱sahní Moisés mé da̱ Egipto cán. \v 25 Jáchi̱ na̱ca̱hán Moisés ña̱ cuu canda̱a̱ ini na̱ Israel cán ña̱ chíndahá Ndióxi̱ da̱ já ná ja̱ní da̱ na̱ ndáha̱ na̱ Egipto cán. Joo co̱ó na̱canda̱a̱ ini na ña̱ yóho. \v 26 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n tá na̱xi̱nu̱ co̱o Moisés nu̱ ndúu na̱ Israel cán já na̱xini da cáni táhan i̱vi̱ da̱ na̱quixi chi̱chi Israel. A̱nda̱ já na̱casáhá Moisés sáhndá java táhan da da̱ cán já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: “Ndaja ñani mé va ndó, a̱ váha toho cája ndó cáni táhan ndaja táhan mé va ndó.” \v 27 A̱nda̱ já na̱chindahá nihni da̱ cája xíxi xi̱hín ñani táhan cán Moisés já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: “Ni in toho na co̱ó na̱sa̱ha̱n chuun nu̱ yóhó cacuún da̱ cacomí cuéntá sa̱há nde̱ já ná cuu caja viún sa̱há nde̱. \v 28 Á tá quia̱hva na̱cajún na̱sahnún da̱ Egipto cán cuni quia̱hva já cúnu̱n cajún xi̱hín i̱”, na̱cachi da̱ cán xi̱hi̱n Moisés. \v 29 Tá na̱xini jo̱ho Moisés ña̱ yóho já na̱yi̱hví ndiva̱ha da chí na̱xinu da cua̱ha̱n da̱ chí ñundáhyi̱ cuéntá Madián já na̱sahi̱in da cán tátu̱hun in da̱ tóho̱. Ta cán na̱tanda̱ha̱ dá ta na̱cacu i̱vi̱ ja̱hyi ta̱a da. \p \v 30 ʼTa tá sa̱ na̱ya̱ha i̱vi̱ jico cui̱a̱ na̱sahi̱in Moisés Madián cán já na̱na̱ha̱ in táto̱ Ndióxi̱ mé á nu̱ dá tañu in to̱híñú cándaha ñúhu̱ mé yucú íchí yati yucú naní Sinaí cán. \v 31 Ta chí na̱catóntó Moisés xi̱hín ña̱ na̱xini da na̱caja Ndióxi̱ cán. Ta tá na̱cayati da sánde̱hé da̱ ña̱ já na̱xini jo̱ho da cáha̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá já cáchí a̱ já: \v 32 “Ye̱he̱ cúú u̱ Ndióxi̱ na̱caja cáhnu tásáhnu jícún Abraham xi̱hi̱n Isaac xi̱hi̱n Jacob.” A̱nda̱ já na̱casáhá quíji Moisés xi̱hín ña̱ yíhví da̱ ta co̱ó na̱sa̱ha̱n ndeé ini da ndicoto nihni da nu̱ cáha̱n Ndióxi̱ cán. \v 33 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Ndióxi̱ já xi̱hi̱n dá: “Tavá ndu̱sa̱ sa̱hu̱n jáchi̱ yi̱i̱ ndiva̱ha cúú nu̱ sánu̱n ja̱n. \v 34 Sa̱ na̱xini i̱ ndá quia̱hva ndáhví ndóho ña̱yivi cuéntá mí i̱, na̱ ndúu Egipto ta na̱xi̱ni̱ jo̱ho i̱ nu̱ tána na sa̱há ña̱ jándoho na̱ Egipto ja̱n ini na. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ va̱xi i̱ chindeé e̱ na̱ ta yóhó cacuún da̱ chindahá i̱ cu̱hu̱n Egipto já ná tavún na̱ nu̱ ndóho ini na cán”, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n Moisés. \p \v 35 ʼNa̱candají na̱ Israel cán Moisés ta na̱cachi na xi̱hi̱n dá: “Co̱ó na̱ na̱sacu toho yo̱hó ña̱ ná cacomún cuéntá sa̱há nde̱ já ná cuu caja viún sa̱há nde̱.” Joo Ndióxi̱ quéa̱ na̱chindahá Moisés ña̱ ná cacuu da da̱ cacomí cuéntá sa̱há na̱ Israel cán ta já ná jáca̱cu da na̱. Jáchi̱ já na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá tá na̱na̱ha̱ mé á tañu to̱híñú cándaha ñúhu̱ cán. \v 36 Ta mé Moisés na̱sa̱ha̱n tucu da mé Egipto cán ta na̱tavá da̱ tócó ndihi na̱ Israel, na̱ na̱sa̱nduu Egipto cán ta na̱caja da cua̱há ña̱ha náhnu xi̱hín ña̱ xitúhún mé Egipto cán. Ta quia̱hva já na̱caja da xi̱hín tañu̱hú naní Tañu̱hú Cuáhá tá na̱suná da̱ do̱ nu̱ú na̱ya̱ha na̱ Israel cán. Ta quia̱hva já na̱caja da cua̱há ña̱ náhnu yucú íchí nu̱ú na̱xi̱ca na i̱vi̱ jico cui̱a̱ cán. \v 37 Ta mé Moisés na̱ca̱xi tu̱hun da xi̱hín ña̱yivi já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: “Tá quia̱hva na̱caja Ndióxi̱ na̱chindahá a̱ ye̱he̱ nu̱ ndo̱ quia̱hva já chindahá mé á inga da̱ cacuu profeta nu̱ ndo̱. Ta mé da̱ cán cacuu da in da̱ quixi chi̱chi mé ndó”, na̱cachi Moisés xi̱hi̱n ná. \v 38 Ta mé Moisés na̱sahi̱in da tañu ña̱yivi Israel, na̱ na̱sa̱cuu tásáhnu jícó yo̱ tá na̱xi̱ca na yucú íchí cán. Ta xi̱hi̱n mé da̱ cán na̱ca̱ha̱n táto̱ Ndióxi̱ ji̱ni̱ yúcu̱ Sinaí cán. Ta cán na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ley nu̱ dá já ná na̱ha̱ da̱ ña̱ nu̱ yo̱ ña̱ ná caca va̱ha í íchi̱ cuéntá Ndióxi̱. \p \v 39 ʼJoo co̱ó na̱xeen toho tásáhnu jícó yo̱ cuni jo̱ho na nu̱ú na̱ca̱ha̱n Moisés xi̱hi̱n ná. Ña̱ cán quéa̱ na̱candají na̱ da̱ ta na̱casáhá ndúcú na̱ ndicó co̱o na Egipto. \v 40 Ta nani na̱sahi̱in Moisés ji̱ni̱ yúcu̱ Sinaí cán já na̱cachi na xi̱hi̱n Aarón, ñani Moisés já: “Cúni̱ nde̱ ña̱ ná cava̱hún ti̱ni̱ñu yúú Ndióxi̱ caja cáhnu nde̱ ta ná canuú a̱ cu̱hu̱n a̱ nu̱ú nde̱. Jáchi̱ co̱ cánda̱a̱ ini nde̱ ndía̱ na̱ndoho Moisés, da̱ na̱tavá nde̱he̱ nu̱ú na̱sa̱nduu nde̱ Egipto cán.” \v 41 A̱nda̱ já na̱cava̱ha na in yo̱co̱ ñéhe na̱hná chélo̱ ta já na̱sahní na̱ quíti̱ na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú mé yo̱co̱ cán. Ta na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini na xi̱hín yo̱co̱ ña̱ na̱cava̱ha mé na̱ cán. \v 42 A̱nda̱ já na̱jándacoo Ndióxi̱ na̱ já ná caja cáhnu na ndá ña̱ cúni̱ na̱ tátu̱hun qui̱mi xi̱hín yo̱o̱ xi̱hín ca̱ndii. Já na̱cachi Ndióxi̱ ini libro na̱ca̱hyí na̱ profeta sa̱nahá: \q1 Ndóhó, na̱ Israel, a̱ ju̱ú nu̱ mí i̱ na̱sahní toho ndó quíti̱ na̱jo̱co̱ ndó tañu i̱vi̱ jico cui̱a̱ nani na̱xi̱ca nuu ndó yucú íchí ja̱n. \q1 \v 43 Ña̱ na̱caja ndó quéa̱ na̱caja cáhnu ndó yo̱co̱ ña̱ na̱cava̱ha mé va ndó. \q1 Ta na̱cachi ndó ña̱ cúú mé yo̱co̱ cán inga ndióxi̱ naní Moloc. \q1 Ta na̱sa̱ñehe ndó ña̱ xi̱hi̱n cáti̱ á tá cua̱ha̱n ndo̱. \q1 Ta na̱cava̱ha ndó inga ti̱ni̱ñu qui̱mi na̱cachi ndó cúú á inga tucu ndióxi̱ naní Renfán. \q1 Ta na̱sa̱ñehe ndó ti̱ni̱ñu cán cua̱ha̱n ndó caja cáhnu ndó co̱ó na̱caja cáhnu ndó ye̱he̱. \q1 Ña̱ cán quéa̱ tavá i̱ ndo̱hó ñundáhyi̱ na̱ Israel ta chindahá i̱ ndo̱hó in ñuu tóho̱ xícá chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ Babilonia, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hín na̱ cán —na̱cachi Esteban xi̱hín na̱ sacua̱há ñuu cán. \p \v 44 Já na̱cachi tucu Esteban já xi̱hi̱n ná: \p —Va̱tí na̱caja cáhnu tásáhnu jícó yo̱ java ga̱ yo̱co̱ joo na̱sañehe tá na̱sañehe na in veñu̱hu níi̱ quíti̱ cuéntá Ndióxi̱ tá na̱xi̱ca nuu na yucú íchí nu̱ú co̱ ndúu ña̱yivi cán. Jáchi̱ ja̱nda̱ jihna na̱sahnda Ndióxi̱ chuun nu̱ Moisés tá quia̱hva coo mé veñu̱hu níi̱ quíti̱ cán ta na̱sahnda chuun nu̱ dá ña̱ ná cava̱ha da ña̱ xi̱hi̱n níi̱ quíti̱. Ta ini mé veñu̱hu cán na̱taán da̱ yu̱u̱ jáhndá nu̱ ndáa̱ ley na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ dá sa̱nahá. \v 45 Tá sa̱ na̱ya̱ha cua̱há cui̱a̱ já na̱xi̱hi̱ Moisés já na̱ndiquehe da̱ naní Josué chuun ña̱ cañehe da cuéntá sa̱ha̱ tásáhnu jícó yo̱. Ta mé tásáhnu jícó yo̱ na̱cani táhan na xi̱hín na̱ na̱sa̱nduu ñundáhyi̱ yóho. Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná quee va̱ha na̱ Israel xi̱hín na̱ cán. Na̱tavá Ndióxi̱ na̱ cán já ná canduu na̱ Israel ñundáhyi̱ yóho ta mé tiempo já na̱ Israel ñéhe na veñu̱hu níi̱ quíti̱ cua̱ha̱n na̱. Ta já na̱sahi̱in a xi̱hi̱n ná ja̱nda̱ qui̱ví na̱sacomí David cuéntá sa̱há na̱ Israel. \v 46 Na̱caja Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n David sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini David cava̱ha da in nu̱ú coo Ndióxi̱, mé a̱ na̱caja cáhnu Jacob sa̱nahá. \v 47 Joo da̱ na̱cava̱ha mé vehe Ndióxi̱ cán na̱sacuu Salomón, ja̱hyi David. \v 48 Ta sa̱ cánda̱a̱ iní ña̱ a̱ ju̱ú quia̱hva cáhnu cúú Ndióxi̱ ta co̱ ndáca̱a̱n toho a ini veñu̱hu cáva̱ha da̱ta̱a. Íin in profeta ta na̱ca̱hyí da̱ ña̱ na̱cachi Ndióxi̱ já: \q1 \v 49 Tátu̱hun in rey, da̱ íin coo silleta va̱ha, \q1 ta chínúu da sa̱ha̱ dá ja̱tá in táyi̱ loho, \q1 quia̱hva já íin coo i̱ indiví ta chínúu i̱ sa̱há i̱ ja̱ta̱ ñuyíví. \q1 Ye̱he̱ cómí i̱ cuéntá sa̱há indiví xi̱hi̱n ñuyíví sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó toho vehe cuu cava̱ha ndó coo ye̱he̱, \q1 ta co̱ xíní ñúhú i̱ in vehe nu̱ ndíquehe ndée̱. \q1 \v 50 Jáchi̱ ye̱he̱ cúú Ndióxi̱ ña̱ na̱cava̱ha tócó ndihi ña̱ha, já na̱cachi Ndióxi̱ sa̱nahá —na̱cachi Esteban xi̱hi̱n ná. \p \v 51 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Esteban já xi̱hi̱n ná: \p —Joo mé ndó cúú ndó ña̱yivi sáá ini ta cúú ndó tátu̱hun na̱ co̱ xíni̱ Ndióxi̱. Jáchi̱ co̱ cúni̱ ndó cuni jo̱ho ndó ña̱ cáchí Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta co̱ cúni̱ ndó canda̱a̱ ini ndó tu̱hun Ndióxi̱. Ta ni co̱ cúni̱ ndó quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ ndi̱hvi ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini ínima̱ ndo̱. Xíxi ndiva̱ha na̱sahi̱in ini tásáhnu jícó ndo̱ ta quia̱hva já cája ri mé ndó viti. \v 52 Mé tásáhnu jícó ndo̱ na̱caja xíxi ndiva̱ha na xi̱hín ndihi na̱ profeta ta na̱sahní ñahá na̱ mé na̱ yóho na̱quixi na cáxi tu̱hun sa̱ha̱ mé a̱ quixi chí nu̱u̱, mé a̱ co̱ cája cua̱chi. Ta tá na̱xi̱nu̱ mé a̱ cán já na̱ji̱có túhún ndó a̱ ta na̱sahní ndó a̱. \v 53 Ta mé ndó cúú ndó na̱ na̱sa̱ha̱n táto̱ Ndióxi̱ ley nu̱u̱ joo co̱ cúni̱ ndó caja ndó ña̱ cáchí a̱ —na̱cachi Esteban xi̱hi̱n ná. \s1 Tá na̱sahní na̱ Esteban \p \v 54 Tá na̱xini jo̱ho na̱ sa̱cua̱ha̱ cán tócó ndihi ña̱ na̱ca̱ha̱n Esteban já na̱xo̱jo̱ ndiva̱ha ini na xi̱hi̱n dá chí cáhñá nu̱hu na. \v 55 Joo na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ Esteban xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta já na̱ndicoto nihni da indiví já na̱xini da ndá quia̱hva cáhnu cúú Ndióxi̱ ta na̱xini da cándichi Jesús xoo cuáha Ndióxi̱. \v 56 A̱nda̱ já na̱cachi Esteban já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndó. Núná indiví xíní i̱ ta tívi cándichi Jesús xoo cuáha Ndióxi̱ —na̱cachi Esteban xi̱hi̱n ná. \p \v 57 Joo na̱chicaji tuun na̱ cán jo̱ho na já ná a̱ cúni̱ jo̱ho na ña̱ cáha̱n Esteban. Ta na̱casáhá cáyuhú cóhó na̱ cáti na cua̱ha̱n na̱ cani na da̱. \v 58 Na̱tavá na̱ mé Esteban yu̱hú ñuu ta cán na̱casáhá cúun na yu̱u̱ dá. Ta mé na̱ na̱jácojo cua̱chi ja̱ta̱ Esteban cán na̱tavá na̱ cotó na̱ ta na̱chinduu tóo na ña̱ nu̱ú in da̱ tacú naní Saulo cándichi cán. \v 59 Ta nani cúun na̱ cán yu̱u̱ Esteban já na̱casáhá mé Esteban xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ já cáchí da̱ já: \p —Jesús, mé ndó cúú xitoho i̱. Ndiquehe ndó ínima̱ i̱ viti. \p \v 60 A̱nda̱ já na̱caxítí Esteban já na̱casáhá cáyuhú cóhó da̱ já na̱cachi da já: \p —Jesús, xitoho i̱, a̱ quéhe ndó cuéntá sa̱há cua̱chi cája na̱ yóho. \p Tá na̱ndihi na̱cachi Esteban tu̱hun yóho já na̱xi̱hi̱ da̱. \c 8 \s1 Cásáhá Saulo cája xíxi da xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Ta mé hora na̱sahní na̱ Esteban cándichi Saulo sánde̱hé da̱ ta na̱tahan ini da xi̱hín na̱ na̱sahní Esteban cán. \p Ta mé qui̱vi̱ cán na̱casáhá na̱ cája xíxi chága̱ na̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén cán. Chí tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús na̱ndicui̱ta nuu na ndijáá chí estado Judea xi̱hín estado Samaria. Joo mé na̱ apóstol cuití va co̱ó na̱xi̱ta nuu toho na. Na̱cando̱o na ñuu Jerusalén. \v 2 Ta java da̱ta̱a na̱ndiquehe na yiquí cu̱ñu Esteban cua̱ha̱n na̱ jándu̱xu̱ na̱ da̱ tá quia̱hva íin costumbre na̱ ta a̱ ju̱ú quia̱hva na̱sacu na sa̱ha̱ dá. \v 3 Ta mé Saulo na̱caja xíxi chága̱ da̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ta na̱qui̱hvi da vehe tá vehe na ta ñúhu da na̱ ta tává da̱ na̱ ja̱ta̱ véhe. Co̱ó caja toho á cúú ná ta̱a á cúú ná ñáha̱ ta já ñéhe da na̱ cua̱ha̱n na̱ veca̱a. \s1 Cáha̱n na̱ cúú cuéntá Jesús tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé á nu̱ú na̱ estado Samaria \p \v 4 Ta na̱ cúú cuéntá Jesús tá na̱ndicui̱ta nuu na ja̱tá ñuu Jerusalén cán na̱ca̱xi tu̱hun na tu̱hun va̱ha sa̱há Jesús níí cúú nu̱ xíca na cua̱ha̱n na̱. \v 5 Ta ndaja coo in da̱ cúú cuéntá Jesús naní Felipe na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí in ñuu cuéntá Samaria ta cán na̱casáhá da̱ cáha̱n da̱ sa̱ha̱ Jesucristo nu̱ú ña̱yivi. \v 6 Na̱casáhá ndítútú cua̱há ña̱yivi nu̱ dá ta xi̱hín ndinuhu ini na táa jo̱ho na nu̱ cáha̱n da̱ xi̱hi̱n ná jáchi̱ na̱xini xi̱hín nu̱u̱ ná cua̱há ña̱ha náhnu cája Felipe. \v 7 Na̱ndaja va̱ha da cua̱há ña̱yivi, na̱ na̱sa̱ñuhu ínima̱ quini ini chí cáyuhú cóhó mé ínima̱ quini cán tá quéta ini na̱ quíhvi̱ cán. Ta na̱ndaja va̱ha ri da cua̱há na̱ na̱xi̱hi̱ tu̱chu ta na̱ndaja va̱ha ri da na̱ xíca rénco̱. \v 8 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini ña̱yivi ñuu cán xi̱hín ña̱ na̱caja da. \p \v 9 Ta mé ñuu cán na̱sahi̱in in da̱ ta̱jí naní Simón. Mé Simón yóho na̱sa̱cuu da in ta̱a, da̱ na̱jándahvi ña̱yivi Samaria cán jáchi̱ na̱sacachi da ña̱ cúú dá in da̱ íin ndiva̱ha sa̱ha̱. \v 10 Ta tócó ndihi mé ña̱yivi ñuu cán, á cúú ná na̱ nda̱hví á na̱ náhnu, na̱saxini jo̱ho na xi̱hín ndinuhu ini na nu̱ú na̱sa̱ca̱ha̱n da̱, nduu. Ta na̱cachi na sa̱ha̱ dá ña̱ cája da ña̱ náhnu tá quia̱hva cája Ndióxi̱. \v 11 Ta na̱sa̱candúsa na nu̱ú na̱saca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná jáchi̱ ti̱xi cua̱ha̱ tiempo na̱jándahvi da na̱ xi̱hín ña̱ ta̱jí. \v 12 Ta ndaja coo na̱casáhá na̱ cándúsa na̱ ñuu cán tu̱hun va̱ha cáha̱n Felipe sa̱ha̱ Jesucristo, ña̱ cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ ná tá ná candeé ini na Jesucristo. Ta já na̱casáhá na̱ cándúta̱ ná, ta̱a xi̱hi̱n ñáha̱ viti. \v 13 Ta ja̱nda̱ mé Simón cán na̱candúsa da ta na̱candúta̱ dá já na̱casáhá xíca nuu da xi̱hi̱n Felipe. Ta chí cátóntó da̱ xíní da̱ ña̱ náhnu xi̱hín ña̱ xitúhún cája Felipe cán. \p \v 14 Ta tá na̱ñe̱hé na̱ apóstol ndúu ñuu Jerusalén cán tu̱hun ña̱ na̱ndiquehe na̱ Samaria cán tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús já na̱chindahá na̱ Pedro xi̱hi̱n Juan estado Samaria cán. \v 15 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pedro xi̱hi̱n Juan estado Samaria cán já na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús cán ña̱ ná chutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 16 Jáchi̱ sa̱ na̱candúta̱ ná cuéntá Jesucristo sa̱há ña̱ cándeé ini na mé á joo a̱ ñáha chutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 17 A̱nda̱ já chójó Pedro xi̱hi̱n Juan ndáha̱ dá ji̱ní in in na̱ cán nani xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱chutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \p \v 18 Tá na̱xini Simón ña̱ na̱chutú ínima̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cán xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tá chínúu na̱ apóstol ndáha̱ ná ji̱ni̱ ná já cúni̱ da̱ cueen da ndée̱ Ndióxi̱ cán. \v 19 Já na̱cachi Simón já xi̱hi̱n ná: \p —Quia̱hva ndó ndée̱ cómí ndó ja̱n nu̱ú i̱ já ná cacomí ri ye̱he̱ va ña̱ já quéa̱ ndá na̱ ná chinúu i̱ ndahá i̱ ji̱ni̱ ná cuu ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \p \v 20 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pedro tu̱hun nu̱ dá já cáchí da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ná jándihi Ndióxi̱ sa̱hu̱n xi̱hín sa̱há jiu̱hún cómún jáchi̱ cáhún ña̱ cuu cueún ña̱ jásá ma̱ni̱ uun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 21 Co̱ó sa̱há tohún cajún ña̱ cája nde̱ yóho jáchi̱ co̱ íin va̱ha toho ínimu̱n nu̱ Ndióxi̱. \v 22 Xíní ñúhú jándacoún ña̱ núu cáhvi inún ja̱n ta ndítahan ca̱ca̱ ta̱hvún nu̱ Ndióxi̱ já ná cande̱hé mé á á caja cáhnu ini a sa̱hu̱n jáchi̱ núu ndiva̱ha cáhvi inún. \v 23 Jáchi̱ náha̱ cáxí ña̱ cáhi̱hvi̱ ndiva̱ha inún. Cúú á tátu̱hun mé ña̱ quini na̱cató a̱ yo̱hó chí cájún ña̱ núu. \p \v 24 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Simón tu̱hun nu̱ Pedro já cáchí da̱ já: \p —Ca̱ca̱ ta̱hvi ndó nu̱ Ndióxi̱ sa̱há i̱ já ná a̱ quíxi ña̱ núu cáchí ndó ja̱n nu̱ú i̱ —na̱cachi da xi̱hi̱n ná. \p \v 25 Tá na̱ndihi na̱ndicani Pedro xi̱hi̱n Juan sa̱há ña̱ na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná. Ta tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú na̱ cán já na̱quee na na̱sa̱ha̱n na̱ cáha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱, ña̱ cuu jáca̱cu ña̱yivi ndijáá ñuu válí ñúhu chí estado Samaria cán. A̱nda̱ jáví na̱ndicó co̱o tucu na chí ñuu Jerusalén. \s1 Cáha̱n Felipe sa̱ha̱ Jesús nu̱ú in da̱ na̱quixi nación Etiopía \p \v 26 Tá sa̱ na̱ya̱ha ña̱ yóho já na̱xi̱nu̱ in táto̱ Ndióxi̱ nu̱ íin Felipe estado Samaria cán ta já cáchí a̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Cuáhán chí sur nu̱ quée íchi̱ ña̱ quéta ñuu Jerusalén cua̱ha̱n chí ñuu Gaza —na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \p Ta mé íchi̱ cán yáha nu̱ú co̱ ndúu ña̱yivi jáchi̱ íchí ndiva̱ha. \v 27 A̱nda̱ já na̱quee Felipe cua̱ha̱n da̱. Ta íchi̱ nu̱ xíca da cua̱ha̱n da̱ cán na̱nditahan da in da̱ta̱a, da̱ na̱quixi nación Etiopía. Mé da̱ Etiopía yóho cúú dá in ta̱a cáhnu nación dá jáchi̱ cúú dá da̱ cómí cuéntá sa̱há jiu̱hún ña̱ cúú ña̱ha ñá naní Candace, ñá cómí cuéntá sa̱há ña̱yivi nación Etiopía. Mé da̱ yóho sa̱ na̱sa̱ha̱n da̱ ñuu Jerusalén caja cáhnu da Ndióxi̱. \v 28 Ta tá cua̱ha̱n tucu da íchi̱ ndicó co̱o da̱ Etiopía cán ta nani íin coo da ja̱ta̱ carreta já cáhvi da libro na̱ca̱hyí profeta Isaías. \v 29 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n Felipe já na̱cachi a já xi̱hi̱n dá: \p —Cativi jíi̱n carreta cua̱ha̱n ja̱n. \p \v 30 A̱nda̱ já na̱cayati Felipe jíi̱n carreta cán ta já na̱xini jo̱ho da cáhvi da̱ Etiopía cán libro Isaías. A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ tu̱hún Felipe da̱ já cáchí da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Á cánda̱a̱ inún ña̱ cáhvún ja̱n. \p \v 31 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da̱ Etiopía cán tu̱hun nu̱ Felipe já na̱cachi da já: \p —Ndaja caja i̱ canda̱a̱ ini i̱ ña̱ cáhvi i̱ tá co̱ó na̱ ndicani nu̱ú i̱ ndía̱ cúni̱ cachi a —na̱cachi da̱ Etiopía cán xi̱hi̱n Felipe. \p A̱nda̱ já na̱xi̱ca̱ da̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ Felipe ña̱ ná ndaa da ja̱tá carreta da̱ já ná caco̱o da xi̱hi̱n dá ta ná ndicani da nu̱ dá ña̱ cúni̱ cachi a. Chí na̱ndaa Felipe carreta cán. \p \v 32 Ta cáhvi da̱ Etiopía cán tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ cáchí a̱: \q1 Tá quia̱hva ñéhe na in ndicachi cua̱ha̱n rí quivi rí quia̱hva já na̱sañehe na da̱ cua̱ha̱n da̱ quivi da. \q1 Ta tá quia̱hva cája ndicachi tá co̱ ndáhyi̱ ri̱ nani ndíja̱tá na̱ ri̱ quia̱hva já na̱caja mé dá jáchi̱ co̱ó na̱suná da̱ yúhu̱ dá ca̱ha̱n da̱. \q1 \v 33 Na̱caja xíxi ndiva̱ha na xi̱hi̱n dá ta co̱ó na̱caja nda̱a̱ na̱ xi̱hi̱n dá. \q1 Jáchi̱ ja̱nda̱ na̱ na̱quixi chi̱chi nu̱ú na̱quixi mé dá co̱ó na̱ndiquehe na sa̱ha̱ dá. \q1 Ña̱ na̱caja na quéa̱ na̱sahní na̱ da̱ já ná a̱ cóo ga̱ da̱ ñuyíví yóho, cáchí tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ cáhvi da̱ Etiopía cán. \p \v 34 A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ tu̱hún da̱ Etiopía cán Felipe já cáchí da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ta viti caja ndó ña̱ma̱ní ndicani ndó nu̱ú i̱ ndía̱ cúni̱ cachi a yóho. Á sa̱ha̱ mé va profeta yóho cáha̱n da̱ á sa̱há inga va da cáha̱n da̱. \p \v 35 A̱nda̱ já na̱casáhá Felipe ndícani da nu̱ú da̱ cán ña̱ na̱ca̱hyí Isaías já na̱ndicani da tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ dá. \v 36 Ta tá yáha na cua̱ha̱n na̱ nu̱ ñúhu ticui̱í já na̱cachi da̱ Etiopía cán já xi̱hi̱n Felipe: \p —Yóho ñúhu ticui̱í. Á cuu caja ndúta̱ ndó ye̱he̱ —na̱cachi da xi̱hi̱n Felipe. \p \v 37 A̱nda̱ já na̱cachi Felipe xi̱hi̱n dá: \p —Tá cándeé ini ndó Jesús xi̱hín ndinuhu ini ndó ta cuu va candúta̱ ndo̱. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da̱ cán tu̱hun nu̱ Felipe já cáchí da̱ já: \p —Cándúsa i̱ ña̱ cúú Jesucristo in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱ —na̱cachi da̱ Etiopía cán. \p \v 38 Chí i̱vi̱ la̱á na̱sahnda da̱ Etiopía cán chuun ña̱ ná cani ndichi na carreta cándójó na̱ cua̱ha̱n na̱ cán. A̱nda̱ já na̱nuu ndíví da̱ cua̱ha̱n da̱ nu̱ ñúhu ticui̱í ta já na̱jácandúta̱ Felipe da̱ Etiopía cán. \v 39 Tá na̱ndihi na̱quee na ini ticui̱í cán já ñéhe ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ Felipe cua̱ha̱n da̱ inga xoo chí co̱ó na̱xini táhan chága̱ da̱ xi̱hín da̱ Etiopía cán. Joo cáji̱i̱ ini da̱ Etiopía cán cua̱ha̱n da̱ íchi̱. \v 40 Tá na̱ndicoto nihni Felipe sa̱ íin da in ñuu naní Azoto. Ta tá ñuu tá ñuu cua̱ha̱n da̱ cáha̱n da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi a̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Cesarea. \c 9 \s1 Ndíquehe Saulo íchi̱ cuéntá Jesús \r (Hch. 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Joo ndaja coo da̱ naní Saulo cája xíxi tá cája xíxi da xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta sácú ini da ndaja caja da cahní da̱ na̱. Ta sa̱há ña̱ cúni̱ da̱ jándihi da sa̱ha̱ ná sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ha̱n da̱ cáha̱n da̱ xi̱hín da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ \v 2 ña̱ ná quia̱hva na in carta nu̱ cáha̱n ña̱ ñéhe̱ dá ña̱ma̱ni̱ qui̱hvi da veñu̱hu ñúhu ñuu Damasco já ná ndinducú da̱ na̱ ndíco̱ íchi̱ cuéntá Jesús já ná cató da̱ na̱ cañehe da na̱ quixi na cu̱hu̱n na̱ veca̱a ñuu Jerusalén. Co̱ cája toho a á cúú ná ta̱a á ñáha̱. Chí na̱quee Saulo ñuu Jerusalén xi̱hi̱n mé carta. \v 3 Joo nani xíca da cua̱ha̱n da̱ íchi̱ tá sa̱ yati xi̱nu̱ co̱o da ñuu Damasco já in náá cuití na̱ndiyi̱hvi̱ ndaa ñúhu̱ ja̱ta̱ dá. Mé ñúhu̱ yóho na̱quixi a chí indiví. \v 4 Chí i̱vi̱ la̱á na̱ndicava Saulo nu̱ ñúhu̱. A̱nda̱ já na̱xini jo̱ho da cáha̱n in a xi̱hi̱n dá já cáchí a̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Saulo, Saulo. Ndá cuéntá quéa̱ cája xísún xi̱hín i̱ —cáchí a̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 5 A̱nda̱ já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún Saulo já cáchí da̱ já: \p —Yo cúú ndó, na̱ cáha̱n. Ndaja naní ndo̱ —cáchí da̱. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe a cán tu̱hun nu̱ dá já cáchí a̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ye̱he̱ cúú u̱ Jesús, mé a̱ cája xísún xi̱hi̱n. Ta xi̱hín ña̱ cájún yóho cúú á tátu̱hun cája xísún xi̱hi̱n mé vún jáchi̱ cájún tátu̱hun cája in ti̱ndi̱qui̱ tá sáni̱ ndaa rí nu̱ yócó poya ta jándicue̱he̱ ri̱ mé va rí. \p \v 6 A̱nda̱ já na̱casáhá quíji Saulo xi̱hín ña̱ yíhví da̱ já na̱cachi da já: \p —Ca̱ha̱n ndó xi̱hín i̱, xitoho i̱ ndía̱ quéa̱ cúni̱ ndó ná caja i̱ —cáchí da̱. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Jesús tu̱hun nu̱ dá já cáchí a̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Cuándaco̱o ta cuáhán qui̱hvi ñuu Damasco. Ta ja̱n ca̱ha̱n na̱ xu̱hu̱n ndía̱ ndítahan cajún —cáchí Jesús. \p \v 7 Ta tócó ndihi da̱ cása̱ha̱n xi̱hi̱n Saulo cán na̱yi̱hví ndiva̱ha da jáchi̱ na̱xini jo̱ho da ña̱ cáha̱n cán va̱tí co̱ó ña̱yivi ná xini da. \v 8 Tá na̱ndihi já na̱ndaco̱o Saulo nu̱ ñúhu̱. Joo tá na̱suná da̱ nduchú núú da̱ chí co̱ tívi ga̱ nu̱u̱ dá. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ja̱ndá tíin ndaa na da̱ cua̱ha̱n da̱ chí Damasco. \v 9 Cán na̱sahi̱in cuáá da̱ ti̱xi u̱ni̱ qui̱vi̱ ta chí co̱ó na̱xixi da ta ni ticui̱í co̱ó na̱xihi da. \p \v 10 Mé ñuu Damasco cán na̱sahi̱in in da̱ cúú cuéntá Jesús naní Ananías. Ta ndaja coo na̱xini ndímáhnú da̱ Jesús ta na̱ca̱ha̱n xi̱hi̱n dá já na̱cachi a já: \p —Ananías. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da tu̱hun nu̱ á já cáchí da̱ já: \p —Yóho íin i̱. Ndía̱ cúni̱ ndo̱, xitoho i̱. \p \v 11 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús xi̱hi̱n dá: \p —Candichi ta cuáhán cáyé naní a̱ Nda̱cú Nda̱a̱. Ta vehe da̱ naní Judas cán nda̱ca̱ tu̱hún sa̱há in da̱ naní Saulo, da̱ na̱cacu ñuu Tarso. Viti ñúhú xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ ndáca̱a̱n da̱. \v 12 Jáchi̱ na̱xini ndímáhnú da̱ ña̱ quíhvi mún, Ananías vehe nu̱ ndáca̱a̱n da̱. Ta na̱xini da ña̱ chínúún ndáhu̱n ji̱ni̱ dá ta já cuu cande̱hé tucu da —na̱cachi Jesús xi̱hi̱n Ananías. \p \v 13 Tá na̱xini jo̱ho Ananías ña̱ yóho já na̱cachi da já: \p —Cande̱hé ndo̱, xitoho i̱. Yíhví i̱ cu̱hu̱n i̱ jáchi̱ sa̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi ndícani nu̱ú i̱ sa̱há mé Saulo ja̱n. Ta ndícani na nu̱ú i̱ ndá quia̱hva xíxi cája da xi̱hín na̱ cúú cuéntá mé á, na̱ ndúu ñuu Jerusalén. \v 14 Ta viti va̱xi da̱ ja̱n ñuu yóho jáchi̱ sa̱ na̱xi̱ca̱ da̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ ña̱ ná cuu játaca da tócó ndihi na̱ cája cáhnu mé ndó já ná cañehe da na̱ cu̱hu̱n na̱ veca̱a —na̱cachi Ananías. \p \v 15 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús já xi̱hín Ananías: \p —Cuáhán quíi̱ jáchi̱ sa̱ na̱ca̱xi i̱ da̱ ña̱ ná ca̱ha̱n da̱ sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi java ga̱ nación ta quia̱hva já ca̱ha̱n da̱ sa̱há i̱ nu̱ú na̱ cómí cuéntá sa̱há na̱ cán. Ta na̱ca̱xi i̱ da̱ ña̱ ná ca̱ha̱n da̱ sa̱há i̱ nu̱ú na̱ na̱quixi chi̱chi Israel viti. \v 16 Ta jána̱ha̱ i̱ nu̱ dá ndá quia̱hva ndítahan ndoho ini da sa̱há i̱ —na̱cachi Jesús. \p \v 17 A̱nda̱ já na̱quee Ananías cua̱ha̱n da̱ vehe nu̱ íin Saulo cán. Tá na̱xi̱nu̱ da̱ cán já na̱chinúu da ndáha̱ dá ji̱ni̱ Saulo já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Ñani Saulo. Mé Jesús, xitoho í, mé á na̱xi̱nún nu̱ú na̱quisún íchi̱ cán, mé á cán quéa̱ na̱chindahá ye̱he̱ va̱xi i̱ já ná ndinu̱na̱ nduchú núún já ná cuu cande̱hé tucún. Ta já cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ ná ndicutú nda̱a̱ ínimu̱n xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á —na̱cachi Ananías xi̱hi̱n Saulo. \p \v 18 Chí i̱vi̱ la̱á na̱casáhá cúyu ña̱ha tátu̱hun runchu ti̱yacá nduchú núú Saulo chí na̱nu̱na̱ nu̱u̱ dá sánde̱hé tucu da. A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n Saulo na̱candúta̱ dá. \v 19 Tá na̱ndihi já na̱xixi da ta na̱ndi̱hvi tucu ndée̱ dá ta na̱sahi̱in tóo da chá qui̱vi̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Damasco cán. \s1 Cáha̱n Saulo sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi ñuu Damasco \p \v 20 Tá na̱ndihi já na̱casáhá Saulo jána̱ha̱ da̱ tu̱hun Ndióxi̱ ini veñu̱hu ta jána̱ha̱ da̱ ña̱ cúú Jesús in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱. \v 21 Ta tócó ndihi na̱ táa jo̱ho nu̱ cáha̱n da̱ cátóntó na̱ cája da. Já cáchí xi̱hi̱n táhan na já: \p —Á a̱ ju̱ú da̱ yóho cúú da̱ na̱ndicui̱ta cája xíxi xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu Jerusalén, nduu. Á a̱ ju̱ú sa̱ mé da̱ yóho va̱xi da tiin da na̱ cúú cuéntá Jesús mé ñuu yóho já ná cu̱hu̱n na̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ já ná taán ñahá na̱ veca̱a —na̱cachi xi̱hi̱n táhan na. \p \v 22 Joo ví ga̱ ví ndíndeé ini Saulo cáha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱. Ta náha̱ da̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ mé Jesús cúú Cristo, mé á na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi. Ja̱nda̱ quia̱hva já na̱jája̱ca̱ da̱ xíní túni̱ na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ndúu Damasco cán xi̱hín tu̱hun cáha̱n da̱ xi̱hi̱n ná. \s1 Xínu Saulo nu̱ú java na̱ Israel jáchi̱ cúni̱ na̱ cahní na̱ da̱ \p \v 23 Tá sa̱ na̱ya̱ha cua̱há qui̱vi̱ já na̱jándique táhan na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán tu̱hun na ña̱ cahní na̱ Saulo. \v 24 Joo na̱canda̱a̱ ini Saulo ña̱ ndúcú na̱ cahní na̱ da̱. Ta mé na̱ ndúcú cahní Saulo cán na̱sandati na ñuú ta ndiví yéhé ñuu cán ja̱nda̱ quia̱hva ná queta da já ná cahní na̱ da̱. \v 25 Joo in ñuú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Damasco cán na̱chica̱a̱n na̱ da̱ ini in to̱yi̱cá cáhnu já na̱jánuu na da̱ ndi̱ca náma̱ cáhnu ndájí yuhú ñuu cán já na̱ca̱cu da ta na̱quee da cua̱ha̱n da̱. \s1 Cua̱ha̱n Saulo ñuu Jerusalén \p \v 26 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Saulo ñuu Jerusalén já na̱nducú da̱ ndique táhan da xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán. Joo tócó ndihi na̱ cán na̱yi̱hví na̱ da̱ jáchi̱ co̱ cándúsa na ña̱ sa̱ na̱ndiquehe da íchi̱ cuéntá Jesús. \v 27 Joo na̱ndiquehe Bernabé sa̱ha̱ Saulo. Na̱sa̱ha̱n da̱ na̱jána̱ha̱ da̱ da̱ nu̱ú na̱ apóstol cán já ná ndique táhan na xi̱hi̱n dá. Ta na̱ndicani Bernabé nu̱ ná ndaja na̱sahi̱in tá na̱xini Saulo Jesús íchi̱ nu̱ xíca da cua̱ha̱n da̱ chí ñuu Damasco. Ta na̱ndicani da ña̱ na̱ca̱ha̱n Jesús xi̱hi̱n Saulo. Ta na̱ndicani da ña̱ co̱ó na̱yi̱hví Saulo ca̱ha̱n da̱ sa̱ha̱ Jesús ñuu Damasco. \v 28 A̱nda̱ já na̱ndiquehe na Saulo ta na̱cando̱o da ñuu Jerusalén. Ta na̱casáhá xíca nuu da xi̱hín na̱ apóstol. \v 29 Ta co̱ yíhví da̱ cáha̱n da̱ sa̱há Jesús. Ta na̱nditúhún da̱ xi̱hín na̱ na̱quixi chi̱chi Israel, na̱ cáha̱n tu̱hun griego ndúu ñuu cán. Joo mé na̱ cán ndúcú na̱ ndá quia̱hva caja na cahní na̱ da̱. \v 30 Tá na̱canda̱a̱ ini na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ndúcú na̱ cahní na̱ Saulo já ñéhe na da̱ cua̱ha̱n da̱ ñuu Cesarea. A̱nda̱ já na̱chindahá na̱ da̱ cuanúhu̱ dá ñuu Tarso. \p \v 31 A̱nda̱ já na̱nduu va̱ha ini tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ndijáá estado Judea xi̱hi̱n estado Galilea xi̱hín estado Samaria. Ta na̱ndindacú chága̱ ví ini na xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. Ta xi̱hín ndinuhu ini na cája cáhnu na Ndióxi̱. Ta chíndeé ínima̱ yi̱i̱ mé á na̱. Ta já na̱ndicua̱ha̱ chága̱ na̱ cua̱ha̱n na̱. \s1 Ndíva̱ha in da̱ naní Eneas \p \v 32 Ta ndaja coo xíca nuu Pedro xíto nihni da na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu válí cán. Ta já na̱sa̱ha̱n ri da xíto nihni da na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Lida. \v 33 Cán na̱nditahan da in da̱ta̱a naní Eneas, da̱ na̱xi̱hi̱ tu̱chu sa̱ha̱. Ta ti̱xi u̱na̱ cui̱a̱ na̱sandúhu̱ dá jáchi̱ a̱ cu̱ú caca da. \v 34 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n Pedro xi̱hi̱n dá já na̱cachi da já: \p —Eneas, viti ndája va̱ha Jesucristo yo̱hó. Cuáhán ndaco̱o. Nditivún yívu̱n —cáchí Pedro xi̱hi̱n dá. \p Chí i̱vi̱ la̱á na̱ndaco̱o Eneas. \v 35 Tócó ndihi na̱ ndúu ñuu Lida xi̱hín na̱ ñuu Sarón na̱xini na da̱ na̱ndiva̱ha yóho ta a̱nda̱ já na̱jándacoo na costumbre yatá na̱sacaja na já na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús, xitoho í. \s1 Ndítacu in ñáñáha̱ naní Dorcas \p \v 36 Ta ndaja coo na̱sahi̱in in ñáñáha̱, ñá cúú cuéntá Jesús ñuu Jope. Ta mé ñáñáha̱ yóho naní ñá Tabita ta tu̱hun griego cáchí na̱ Dorcas xi̱hi̱n ñá. Ta mé Dorcas yóho níí tiempo na̱ndi̱hi ini ñá cája ñá ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ña̱yivi ta na̱chindeé ñá na̱ nda̱hví. \v 37 Ta mé tañu já na̱quehe cue̱he̱ Dorcas ta na̱xi̱hi̱ ña̱. Ta tá sa̱ na̱ndicata na yiquí cu̱ñu ñá já ñéhe na ña̱ na̱sa̱ha̱n na̱ na̱chindúhu̱ ná ña̱ piso ni̱nu vehe cán. \v 38 Ta yati va ñéhe táhan ñuu Jope cán xi̱hín ñuu Lida nu̱ íin Pedro. Tá na̱canda̱a̱ ini na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ íin yati Pedro já na̱chindahá na̱ i̱vi̱ da̱ta̱a na̱sa̱ha̱n da̱ cana da Pedro ña̱ ná cu̱hu̱n quíi̱ dá ñuu Jope cán. \p \v 39 A̱nda̱ já ndáca táhan Pedro cua̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ndíví da̱ta̱a cán. Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pedro ñuu Jope cán já na̱jáqui̱hvi na da̱ ini vehe nu̱ ndáca̱a̱n mé ndi̱i Dorcas cán. Na̱taca ti̱yi̱vi̱ cua̱há na̱ji̱hí cuáa̱n ndúu na sácu ndiva̱ha na sa̱ha̱ ñá na̱xi̱hi̱ cán. Ta na̱jána̱ha̱ na̱ jáhma̱ ña̱ na̱cava̱ha Dorcas nu̱ dá tá na̱sa̱tacu ñá. \v 40 A̱nda̱ já na̱cachi Pedro xi̱hín ndihi ña̱yivi ndúu cán ña̱ ná quee tóo na ja̱ta̱ véhe. Tá sa̱ na̱queta na̱ cán já na̱caxítí da̱ xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱. A̱nda̱ já na̱casáhá sánde̱hé da̱ ndi̱i cán já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hi̱n ña̱: \p —Cuáhán ndaco̱o, Tabita. \p Tá na̱cachi da já chí i̱vi̱ la̱á na̱nu̱na̱ nduchú núú ña̱ na̱nditacu ñá. Tá na̱xini ñá Pedro já na̱saco̱o ñá. \v 41 A̱nda̱ já na̱tiin Pedro ndáha̱ ña̱ já na̱ndiñehe da ña̱. A̱nda̱ já na̱cana da na̱ cúú cuéntá Jesús xi̱hín na̱ cuáa̱n cán ná qui̱hvi tucu na cán jáchi̱ sa̱ na̱nditacu ñá. \v 42 Tócó ndihi ña̱yivi ñuu Jope cán na̱canda̱a̱ ini na ña̱ na̱nditacu Dorcas chí cua̱ha̱ ná na̱candúsa na Jesús ta na̱ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá mé á. \v 43 Ta chí na̱cando̱o Pedro cua̱há qui̱vi̱ ñuu Jope cán. Na̱cando̱o tóo da vehe in da̱ naní Simón, da̱ ndája vií níi̱ quíti̱. \c 10 \s1 Cáha̱n Pedro tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ Cornelio \p \v 1 Ta ndaja coo na̱sahi̱in in da̱ta̱a naní Cornelio ñuu Cesarea cán. Ta mé Cornelio yóho cúú dá da̱ cómí chuun nu̱ú i̱ñu̱ ciento soldado. Ta mé táhndá soldado yóho naní a̱ Táhndá Italiano. \v 2 Ta mé Cornelio yóho xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ vehe da cája cáhnu na Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini na. Ta jásá da̱ jiu̱hún da̱ ña̱ chíndeé da̱ na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Ta níí tiempo xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 3 In qui̱vi̱ tátu̱hun ca̱a u̱ni̱ sa̱hini nani xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱xini cáxí táhyí da̱ na̱qui̱hvi in táto̱ Ndióxi̱ ini vehe nu̱ ndáca̱a̱n da̱ já na̱cachi a já xi̱hi̱n dá: \p —Cornelio. \p \v 4 Ta chí na̱yi̱hví Cornelio sánde̱hé da̱ táto̱ Ndióxi̱ cán. A̱nda̱ já na̱cachi da já: \p —Ndía̱ cúni̱ ndo̱, táto̱ Ndióxi̱. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe táto̱ Ndióxi̱ cán tu̱hun nu̱ dá já cáchí a̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Xíni̱ jo̱ho Ndióxi̱ tá xíca̱ ta̱hvún nu̱ á ta sa̱ xíni̱ a̱ ña̱ na̱chindeé cua̱hún na̱ nda̱hví. Ta táhán ini mé á xi̱hín ña̱ cájún. \v 5 Ta viti cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ ná chindahún java da̱ta̱a ná cu̱hu̱n da̱ ñuu Jope já ná cana da da̱ naní Simón, da̱ cáha̱n tucu na Pedro xi̱hi̱n ná quixi da. \v 6 Íin tóo Pedro vehe inga da̱ naní Simón, da̱ ndája vií nií quíti̱. Ta yati yuhú tañu̱hú íin vehe da. Ta mé Pedro cán ca̱xi tu̱hun da xu̱hu̱n ndía̱ ndítahan nu̱u̱n cajún —na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ cán. \p \v 7 Tá sa̱ na̱quee táto̱ Ndióxi̱ cán cua̱ha̱n já na̱cana Cornelio i̱vi̱ mozo da̱ ta na̱cana da in táhan soldado, da̱ cómí da̱ cuéntá sa̱ha̱. Ta mé soldado yóho cúú dá in da̱ cája cáhnu Ndióxi̱. Ta cándeé ini Cornelio da̱. \v 8 Ta tá na̱ndihi na̱ndicani Cornelio nu̱ ndíhu̱ni̱ da̱ ña̱ na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá já na̱chindahá ñahá da̱ cua̱ha̱n da̱ ñuu Jope. \p \v 9 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n xíca na̱ cán cua̱ha̱n na̱ íchi̱ ta sa̱ yati xi̱nu̱ co̱o na ñuu Jope. Ta cúú á tátu̱hun ca̱xi̱vi̱ ta mé hora já na̱ndaa Pedro ji̱ni̱ véhe ca̱ca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 10 A̱ ju̱ú quia̱hva cuíco Pedro chí na̱xi̱ca̱ da̱ ña̱ cuxu da. Ta nani cája ndíví na̱ ña̱ cuxu da já na̱jána̱ha̱ Ndióxi̱ in ña̱ha nu̱ dá. \v 11 Ta ña̱ na̱xini da quéa̱ na̱ndinu̱na̱ indiví já na̱nuu in jáhma̱ cáhnu tátu̱hun in sába̱na̱ ña̱ ndíco̱ ndíco̱mí ti̱to̱ ta núu a va̱xi ñuyíví yóho xíní da̱. \v 12 Ta mé ini jáhma̱ cán ñúhu tá nu̱ú quíti̱, rí co̱mí sa̱ha̱ xi̱hín co̱o̱ xi̱hín laa viti. \v 13 A̱nda̱ já na̱xini jo̱ho da cáha̱n in a xi̱hi̱n dá já na̱cachi a já: \p —Pedro. Candichi ta cahní quíti̱ ja̱n casún. \p \v 14 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pedro tu̱hun já cáchí da̱ já: \p —A̱ cája toho i̱ já, xitoho i̱ jáchi̱ ni in túhún tañu a̱ ñáha caxí i̱ quití quini tátu̱hun rí yóho. Jáchi̱ cáchí ley na̱sa̱ha̱n ndó nu̱ú nde̱ ña̱ ná a̱ cáxí toho nde̱ ri̱ —cáchí Pedro xi̱hi̱n á. \p \v 15 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n tucu a xi̱hi̱n dá já na̱cachi a já: \p —Sa̱ na̱ndaja vií va Ndióxi̱ rí ja̱n. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan cachún ña̱ cúú rí rí quini —cáchí a̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 16 Ti̱xi u̱ni̱ táhndá na̱xini da ña̱ yóho na̱caja Ndióxi̱. A̱nda̱ já na̱ndindita tucu jáhma̱ cán cua̱ha̱n chí indiví. \v 17 Chí na̱casáhá ndícani ini Pedro ndía̱ cúni̱ cachi ña̱ na̱xini da. Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱xi̱nu̱ co̱o ndíhu̱ni̱ da̱ta̱a, da̱ na̱chindahá Cornelio mé vehe nu̱ íin Pedro cán. Jáchi̱ va̱xi da nda̱ca̱ tu̱hún da̱ sa̱há vehe Simón ja̱nda̱ quia̱hva na̱nditahan da ña̱. \v 18 Ndíta ndíhu̱ni̱ da̱ cán yuyéhé vehe Simón ta cáyuhú da̱ ndáca̱ tu̱hún da̱ sa̱há in da naní Simón, da̱ cáha̱n tucu na Pedro xi̱hi̱n. \v 19 Ta nani ndáca̱ tu̱hún na̱ yóho íin yi̱i̱ va Pedro ji̱ni̱ véhe cán ndícani ini da sa̱há ña̱ na̱xini da na̱caja Ndióxi̱ cán. A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá já cáchí a̱ já: \p —Cande̱hé, na̱ndai cuu u̱ni̱ ta̱a vehe yóho ta ndínducú da̱ yo̱hó. \v 20 Cuáhán nuu cu̱hún xi̱hi̱n dá ta a̱ ndícani inún jáchi̱ mí i̱ na̱chindahá i̱ da̱ va̱xi —cáchí a̱ xi̱hi̱n Pedro. \p \v 21 A̱nda̱ já na̱nuu Pedro já na̱xi̱nu̱ da̱ nu̱ ndíta da̱ta̱a na̱chindahá Cornelio cán. Já na̱cachi Pedro já xi̱hi̱n dá: \p —Ye̱he̱ cúú Pedro, da̱ va̱xi ndó ndínducú ndo̱ ta viti cachi ndó xi̱hín i̱ ndá quéa̱ cúni̱ ndo̱. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da̱ cán tu̱hun nu̱ Pedro já cáchí da̱ já: \p —Da̱ naní Cornelio cúú da̱ na̱chindahá nde̱he̱ va̱xi nde̱. Mé Cornelio cúú dá in da̱ cómí cuéntá sa̱há i̱ñu̱ ciento soldado. Mé dá cúú dá in ta̱a cája ña̱ nda̱a̱. Ta cája cáhnu da Ndióxi̱. Ta quíhvi̱ ndiva̱ha ini na̱ Israel da̱. Ta na̱ca̱ha̱n in táto̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá ña̱ ná chindahá da̱ nde̱he̱ cana nde̱ ndo̱hó cu̱hu̱n ndó vehe da já ná ca̱ha̱n ndó xi̱hi̱n dá ndá quéa̱ cúni̱ Ndióxi̱ caja da —cáchí da̱ xi̱hi̱n Pedro. \p \v 23 A̱nda̱ já na̱jáya̱ha Pedro ndíhu̱ni̱ da̱ta̱a cán ini vehe. Já na̱cando̱o da cán na̱qui̱ji̱ da̱ ñuú vehe Simón cán. Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱quee Pedro cua̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ndíhu̱ni̱ da̱ta̱a cán. Ta ndáca Pedro java na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jope cán cua̱ha̱n na̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 24 Ja̱nda̱ inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Cesarea nu̱ íin Cornelio ndáti da na̱. Mé Cornelio yóho sa̱ na̱játaca da tócó ndihi na̱ vehe da xi̱hín java na̱ ñéhe táhan va̱ha xi̱hi̱n dá ndúu na xi̱hi̱n dá ndáti na sa̱a̱ Pedro. \v 25 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pedro vehe cán já na̱queta Cornelio ndiquehe ñahá da̱. Ta tá na̱ndihi já na̱caxítí Cornelio nu̱ Pedro ña̱ caja cáhnu ñahá da̱. \v 26 Joo na̱sacu ndichi Pedro da̱ já na̱cachi Pedro já xi̱hi̱n dá: \p —Candichi jáchi̱ ña̱yivi xi̱hín mé vún cúú ye̱he̱. \p \v 27 Sa̱ já cáha̱n Pedro xi̱hi̱n dá ndáca táhan da na̱ndi̱hvi da ini vehe. Ta tá na̱ndi̱hvi da cán já na̱xini Pedro na̱nditútú cua̱há ña̱yivi ndúu na cán. \v 28 A̱nda̱ já na̱casáhá Pedro cáha̱n da̱ xi̱hi̱n ná já cáchí da̱ já: \p —Sa̱ xíni̱ va̱ha ndó ña̱ cúú ye̱he̱ in da̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Ta sa̱ xíni̱ ndó ña̱ sáhndá ley nu̱ú nde̱ ña̱ ná a̱ cátáhan nde̱ xi̱hín ña̱yivi tóho̱. Ta ni vehe na ná a̱ ndíhvi nde̱ cáchí ley. Joo viti na̱jána̱ha̱ Ndióxi̱ nu̱ú i̱ ña̱ co̱ cúú nde̱he̱ ña̱yivi vií chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ ndóhó, na̱ tóho̱. \v 29 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá na̱cana ndó ye̱he̱ i̱vi̱ la̱á na̱quee e̱ va̱xi i̱. Ta ni co̱ó na̱ndaja ndíchí i̱ da̱ ndáca ye̱he̱ va̱xi i̱ yóho. Ta viti cúni̱ canda̱a̱ ini i̱ ndá cuéntá quéa̱ na̱cana ndó ye̱he̱ va̱xi i̱ —cáchí Pedro. \p \v 30 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Cornelio tu̱hun nu̱ Pedro já cáchí da̱ já: \p —Ja̱nda̱ co̱mí qui̱vi̱ tátu̱hun hora viti, xíjuhun i̱ ta xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ ndáca̱a̱n i̱ vehe e̱. Ta tá na̱sande̱hé e̱ já na̱xini i̱ in da̱ta̱a ndíxí jahmá yéhe̱ cándichi da nu̱ú i̱. \v 31 Já na̱cachi da já xi̱hín i̱: “Cornelio, sa̱ xíni̱ jo̱ho Ndióxi̱ nu̱ xíca̱ ta̱hvún nu̱ á. Ta quéhe a cuéntá sa̱há ña̱ma̱ni̱ cájún xi̱hín na̱ nda̱hví. \v 32 Ña̱ cán quéa̱ chindahá java da̱ta̱a ná cu̱hu̱n da̱ ñuu Jope cana da Simón, da̱ cáha̱n tucu na Pedro xi̱hi̱n ná quixi da ca̱ha̱n da̱ xu̱hu̱n. Viti íin tóo da vehe in da̱ naní Simón, da̱ ndája vií níi̱ quíti̱. Ta yati yuhú tañu̱hú ndáca̱a̱n vehe da”, na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ cán xi̱hín i̱. \v 33 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ i̱vi̱ la̱á na̱chindahá i̱ mozo i̱ na̱sa̱a̱ da̱ nducú da̱ ndo̱hó. Ta va̱ha na̱caja ndó va̱xi ndó. Ta viti na̱nditútú ndihi nde̱ ndáti nde̱ nu̱ Ndióxi̱. Ta cúni̱ nde̱ cuni jo̱ho nde̱ tócó ndihi ña̱ na̱sahnda Ndióxi̱ nu̱ ndó cachi ndó xi̱hín nde̱ —cáchí Cornelio xi̱hi̱n Pedro. \s1 Cáxi tu̱hun Pedro nu̱ú ña̱yivi vehe Cornelio \p \v 34 A̱nda̱ já na̱casáhá cáha̱n Pedro já na̱cachi da já: \p —Viti cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ co̱ó na̱ náhnu chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ inga na nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ nu̱ mé á in cúú ndihi ví. \v 35 Ña̱ cája mé á quéa̱ ndíquehe va̱ha ndá ña̱yivi na̱cuu tá cándeé ini na mé á ta cája na ña̱ va̱ha. Co̱ó caja toho a á cúú ná na̱ Israel á na̱ tóho̱. \v 36 Na̱ca̱xi tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi Israel ndá quia̱hva cuu coo va̱ha ini na tá cándeé ini na Jesucristo, mé á cúú xitoho toco ndihí. \v 37 Sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ndaja na̱sahi̱in tá na̱casáhá Juan cáxi tu̱hun da nu̱ú ña̱yivi ndúu estado Galilea ña̱ ná ndicó co̱o ini na nu̱ú cua̱chi na ta já ná candúta̱ na̱. Ta na̱ndicui̱ta nuu tu̱hun ndijáá nu̱ ndúu na̱ Israel. \v 38 Ta sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ndaja na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n Jesús, mé a̱ na̱quixi ñuu Nazaret. Na̱jándicutú nda̱a̱ Ndióxi̱ Jesús xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á ta na̱jándicutú a̱ ña̱ xi̱hi̱n ndée̱ mé á. Ta mé Jesús na̱xi̱ca nuu a cája ndinuhu ña̱ va̱ha xi̱hín ña̱yivi. Ta na̱ndaja va̱ha mé á na̱ na̱sa̱ndoho ini na̱caja tiñáhá sa̱cua̱ha̱. Na̱caja Jesús ña̱ yóho jáchi̱ na̱sahi̱in Ndióxi̱ xi̱hi̱n á. \v 39 Ta mé nde̱, na̱ apóstol cúú na̱ na̱xini ña̱ na̱caja Jesús tócó ndihi ña̱ yóho tá na̱sahi̱in a estado Judea ta tá na̱sahi̱in a ñuu Jerusalén. A̱nda̱ já na̱sahní na̱ mé á tá na̱cata caa na a̱ ndi̱ca crúxu̱. \v 40 Joo tá na̱ya̱ha u̱ni̱ qui̱vi̱ já na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná na̱ha̱ Jesús mé á nu̱ú nde̱. \v 41 Co̱ó na̱na̱ha̱ toho Jesús mé á nu̱ tócó ndihi ña̱yivi. Nu̱ú nde̱he̱, na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ cuití va na̱na̱ha̱ Jesús mé á. Jáchi̱ ja̱nda̱ jihna na̱ca̱xi mé á nde̱he̱ ña̱ ná cuni nde̱ ña̱ ta ná ca̱ha̱n nde̱ xi̱hín ña̱yivi sa̱ha̱ mé á. Ta tá sa̱ na̱nditacu tucu a tañu ndi̱i cán já na̱xixi nde̱ xi̱hi̱n á. \v 42 Ta mé á na̱chindahá nde̱he̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ nu̱ú ña̱yivi sa̱ha̱ Jesús ta ná ndicani nde̱ nu̱ ná ña̱ na̱sacu Ndióxi̱ mé Jesús ña̱ ná caja vií a̱ sa̱há ña̱yivi. Co̱ó caja toho a á tácú na̱ á na̱xi̱hi̱ na̱. \v 43 Ta jári na̱ profeta va ja̱nda̱ sa̱nahá na̱ca̱ha̱n na̱ sa̱ha̱ Jesús ta na̱cachi na ña̱ caja cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi ndijáá ña̱yivi tá ná candeé ini na mé á —cáchí Pedro xi̱hín ndihi na̱ ndúu vehe Cornelio cán. \s1 Jándicutú Ndióxi̱ na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á \p \v 44 Ta nani cáha̱n Pedro cándichi da já na̱xi̱nu̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱jándicutú a̱ ínima̱ tócó ndihi na̱ táa jo̱ho ña̱ cáha̱n da̱ cán. \v 45 Ta na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel, na̱ ndáca Pedro va̱xi xi̱hi̱n dá cán, na̱catóntó na̱ tá na̱xini na na̱ndicutú na̱ tóho̱ cán xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \v 46 Ta xíni̱ na̱ ña̱ cúú á ña̱ nda̱a̱ jáchi̱ na̱xini jo̱ho ña̱ cája cáhnu na Ndióxi̱ ta cáha̱n na̱ inga tu̱hun ña̱ co̱ó na̱sa̱tia̱hva na. \v 47 A̱nda̱ já na̱cachi Pedro já: \p —Cája i̱ cuéntá ni in túhún toho ña̱yivi a̱ cúu caji nuu nu̱ú na̱ tóho̱ yóho ña̱ ná candúta̱ ná jáchi̱ sa̱ na̱ndicutú ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tátu̱hun na̱ndicutú mé nde̱ xi̱hi̱n á —cáchí Pedro. \p \v 48 A̱nda̱ já na̱sahnda Pedro chuun ña̱ ná jácandúta̱ ná na̱ cuéntá Jesucristo. Tá na̱ndihi já na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ cán nu̱ Pedro ña̱ ná cando̱o da chága̱ qui̱vi̱ xi̱hi̱n ná. \c 11 \s1 Ndícani Pedro nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén sa̱há ña̱ na̱ya̱ha vehe Cornelio \p \v 1 Tócó ndihi na̱ apóstol xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu estado Judea na̱ñe̱he̱ ná tu̱hun ña̱ na̱ndiquehe ri na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel tu̱hun Ndióxi̱. \v 2 Ta tá na̱ndicó co̱o Pedro chí ñuu Jerusalén já na̱casáhá in táhndá na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu cán cáha̱n núu na sa̱ha̱ dá. Mé na̱ yóho cáhán na̱ ña̱ ndítahan nu̱ú na̱ tóho̱ cahnda loho na yiquí cu̱ñu na tátu̱hun íin costumbre na̱ Israel. \v 3 Já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ndá cuéntá quéa̱ na̱sa̱hún na̱xi̱to nihnún na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. Ta ndá cuéntá quéa̱ na̱xisún xi̱hi̱n ná. A̱ váha toho na̱cajún cáhán nde̱ —na̱cachi na̱ Israel cán xi̱hín Pedro. \p \v 4 A̱nda̱ já na̱casáhá Pedro ndícani da tócó ndihi ña̱ na̱ya̱ha ja̱nda̱ sa̱ha̱. Já na̱cachi da já: \p \v 5 —Na̱sahi̱in i̱ ñuu Jope. Ta nani xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱jána̱ha̱ mé á in ña̱ha nu̱ú i̱. Ta ña̱ na̱xini i̱ cúú in jáhma̱ cáhnu tátu̱hun sába̱na̱ na̱nuu chí indiví ta ndíco̱mí xoo ti̱to̱ á na̱ca̱to̱. Ta chí ja̱nda̱ yati nu̱ íin i̱ na̱xi̱nu̱ a̱. \v 6 Ta tá na̱sande̱hé va̱ha i̱ ini a já na̱xini i̱ ñúhu tá nu̱ú quíti̱, rí co̱mí sa̱ha̱ xi̱hi̱n tá nu̱ú quití yúcú xi̱hín co̱o̱ xi̱hín laa ñúhu ini a na̱xini i̱. \v 7 A̱nda̱ já na̱xini jo̱ho i̱ cáha̱n in a já na̱cachi a já xi̱hín i̱: “Pedro, cuáhán ndaco̱o cahní quíti̱ ja̱n casún.” \v 8 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe e̱ tu̱hun já na̱cachi i̱ já: “A̱ cáxí toho i̱ rí yóho, xitoho i̱ jáchi̱ co̱ xíni̱ toho i̱ caxí i̱ quití quini tátu̱hun rí yóho”, cáchí i̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱. \v 9 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n tucu a cán chí indiví já na̱cachi a já: “Sa̱ na̱ndaja vií va Ndióxi̱ rí ja̱n. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan cachún ña̱ cúú rí rí quini”, na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hín i̱. \v 10 U̱ni̱ táhndá na̱ya̱ha ña̱ yóho na̱caja Ndióxi̱. A̱nda̱ já na̱ndaa tucu tócó ndihi ña̱ cán cua̱ha̱n tucu a chí indiví. \v 11 Ta chí sa̱ mé hora já na̱xi̱nu̱ co̱o u̱ni̱ ta̱a ndínducú da̱ ye̱he̱ mé vehe nu̱ú na̱sahi̱in tóo i̱ cán. Ta da̱ cán na̱quixi da ja̱nda̱ ñuu Cesarea ndínducú da̱ ye̱he̱. \v 12 Ta já na̱chindahá ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ye̱he̱ cua̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ná sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱yi̱hví i̱ cu̱hu̱n i̱ xi̱hi̱n ná. Ta ndáca i̱ i̱ñu̱ ñaní yóho na̱sa̱ha̱n da̱ xi̱hín i̱. Tá na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu cán já na̱qui̱hvi nde̱ vehe Cornelio, da̱ na̱chindahá da̱ cán ndinducú ye̱he̱. \v 13 Ta tá sa̱ ñúhu ndihi nde̱ vehe Cornelio cán já na̱casáhá ndícani da nu̱ú nde̱ ña̱ na̱xini da cándichi in táto̱ Ndióxi̱ ini vehe da ta na̱cachi a xi̱hi̱n dá já: “Chindahá java ta̱a ná cu̱hu̱n da̱ ñuu Jope cana da in da̱ naní Simón, da̱ cáha̱n tucu na Pedro xi̱hi̱n. \v 14 Ta da̱ cán ca̱xi tu̱hun xu̱hu̱n ta xi̱hín ndihi na̱ vehún ndaja caja ndó ca̱cu ndaa ínima̱ ndó”, na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n Cornelio cán. \v 15 Ta tá na̱casáhá i̱ cáha̱n i̱ xi̱hín na̱ vehe Cornelio cán já na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tá quia̱hva na̱jándicutú a̱ ínima̱ mí jihna. \v 16 Xi̱hín ña̱ yóho na̱ndicu̱hu̱n ini i̱ ña̱ na̱cachi Jesús, xitoho í xi̱hi̱n yo̱ tá na̱cachi a já: “Mé a̱ nda̱a̱ na̱jácandúta̱ Juan ndo̱hó xi̱hín ticui̱í joo va̱xi qui̱vi̱ jándicutú Ndióxi̱ ndo̱hó xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á”, na̱cachi Jesús. \v 17 Ta tá sa̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ú na̱ cán tá quia̱hva na̱caja xi̱hi̱n mí sa̱há ña̱ na̱candúsa í Jesucristo, xitoho í ama ná cani táhan i̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cája mé á xi̱hín na̱ cán —na̱cachi Pedro. \p \v 18 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ na̱cachi Pedro já na̱catáji̱ ná ta na̱caja cáhnu na Ndióxi̱ já na̱cachi na já: \p —Mé a̱ nda̱a̱ sáhan ri Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ tóho̱ ña̱ ná ndicó co̱o ini na jándacoo na cua̱chi cája na já ná coo na xi̱hi̱n mé á a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ —na̱cachi na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán. \s1 Cua̱há na̱ ñuu Antioquía ndíquehe na íchi̱ cuéntá Jesús \p \v 19 Tá na̱ndihi na̱sahní na̱ Esteban já na̱casáhá cája xíxi na xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús. A̱nda̱ já na̱ndicui̱ta nuu na cua̱ha̱n na̱ ta java na na̱xinu na ja̱nda̱ chí estado Fenicia. Java na na̱xinu na cua̱ha̱n na̱ chí isla Chipre. Ta java na na̱xinu na chí ñuu Antioquía. Ta cán na̱casáhá cáha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cuití va. Joo co̱ó na̱ca̱xi tu̱hun na ña̱ nu̱ú na̱ tóho̱ cán. \v 20 Joo java na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱quixi chí isla Chipre cán xi̱hín na̱ na̱quixi ñuu Cirene na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Antioquía ta na̱casáhá na̱ cáha̱n na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús, xitoho í xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ndúu cán. \v 21 Ta na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ cua̱há ndée̱ mé á nu̱ ná. Ta cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱jándacoo na costumbre yatá na̱ ta na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús, xitoho í. \p \v 22 Tá na̱canda̱a̱ ini na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Jerusalén tócó ndihi ña̱ na̱ya̱ha cán já na̱chindahá na̱ Bernabé cua̱ha̱n da̱ ja̱nda̱ ñuu Antioquía cán. \v 23 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Bernabé ñuu Antioquía cán já na̱xini da ndá quia̱hva na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ña̱yivi ñuu cán chí na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini da. Ta na̱ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ná candi̱co̱ na̱ íchi̱ cuéntá Jesús xi̱hín ndinuhu ini na. \v 24 Mé Bernabé yóho cúú dá in ta̱a va̱ha. Ta chútú nda̱a̱ ínima̱ da̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta cándeé cáhnu ini da mé á. Ta cua̱há ña̱yivi na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús, xitoho í sa̱há ña̱ na̱caja da. \p \v 25 Tá na̱ndihi já na̱quee Bernabé cua̱ha̱n da̱ ndinducú da̱ Saulo chí ñuu Tarso. Ta tá na̱ndiñe̱he̱ dá Saulo já ñéhe da da̱ cua̱ha̱n da̱ chí ñuu Antioquía. \v 26 Ta na̱sa̱nduu da xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús mé ñuu cán tátu̱hun in cui̱a̱. Ta na̱jána̱ha̱ da̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi. Ta mé ñuu Antioquía cán cúú nu̱ú nu̱ cuítí na̱sacu na qui̱vi̱ ná cananí na̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. \p \v 27 Ta mé tiempo já na̱xi̱nu̱ co̱o java na̱ profeta mé ñuu Antioquía cán. Mé profeta yóho na̱quixi na chí ñuu Jerusalén ta tia̱hva na jáya̱ha na tu̱hun cáha̱n Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 28 Ta in táhan da̱ profeta cán, da̱ naní Agabo na̱nda̱ca̱ ndíchí da̱ tañu na̱ cúú cuéntá Jesús mé vehe nu̱ú na̱taca na cán. Já na̱cachi da já: \p —Cáxi tu̱hun ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hín i̱ ña̱ quixi in ta̱ma̱ ndeé ndiva̱ha ndijáá ñuyíví yóho —na̱cachi da xi̱hi̱n ná. \p Ta chí já ndusa na̱sahi̱in jáchi̱ na̱quixi in ta̱ma̱ ndeé ndiva̱ha tá na̱sacomí Claudio cuéntá sa̱há ña̱yivi ñuu Roma. \v 29 A̱nda̱ já na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu Antioquía cán na̱játaca na jiu̱hún chindeé ñahá na̱ cán. Ta ndá quia̱hva xínu̱ co̱o nu̱ mé ná quia̱hva na, quia̱hva já sáhan na. A̱nda̱ já na̱chindahá na̱ ña̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu estado Judea. \v 30 Ta mé Saulo xi̱hín Bernabé cúú da̱ ñéhe jiu̱hún cán cua̱ha̱n da̱ ndiquia̱hva da ña̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ cómí cuéntá sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu estado Judea cán. \c 12 \s1 Tá na̱casáhá ndóho chága̱ ini na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Ta mé tiempo já na̱casáhá Herodes, da̱ cómí cuéntá sa̱há ñuu Jerusalén cán cája xíxi da xi̱hín java na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 2 Na̱sahnda da chuun ña̱ ná cahní na̱ Jacobo, ñani Juan xi̱hi̱n yuchú cáni̱. Ta já na̱caja na. \v 3 Ta tá na̱xini Herodes ña̱ na̱caji̱i̱ íní na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu Israel xi̱hín ña̱ na̱sahní da̱ Jacobo já na̱tiin ri da Pedro. Ta ña̱ yóho na̱sa̱cuu a mé tiempo tá cája na̱ Israel víco̱ tá xíxi na pan ña̱ co̱ cáva táhan yusá na̱xa̱a̱ xi̱hi̱n. \v 4 Tá sa̱ na̱chica̱a̱n Herodes Pedro veca̱a já na̱sahnda da chuun nu̱ú co̱mi̱ táhndá soldado ña̱ ná candaa na da̱. Ta co̱mí co̱mí ta̱a ndáca in in táhndá cán. Mé Herodes na̱sacu ini da tavá da̱ Pedro veca̱a ndiquia̱hva da da̱ nu̱ú ña̱yivi Israel ña̱ ná cahní na̱ da̱ tá sa̱ ná ya̱ha víco̱. \v 5 Nani ndáca̱a̱n Pedro veca̱a ndáá va̱ha na da̱. Joo na̱ cúú cuéntá Jesús xi̱hín ndinuhu ini na xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ dá. \s1 Tává Ndióxi̱ Pedro veca̱a \p \v 6 Ta in ñuú sácú ini Herodes tavá da̱ Pedro veca̱a inga qui̱ví ita̱a̱n ña̱ ndiquia̱hva da da̱ nu̱ú ña̱yivi, nduu. Joo mé ñuú já nani cándúhu̱ Pedro quíji̱ da̱ tañu i̱vi̱ soldado ta ndíco̱ jíi̱n ga̱ cadena ndáha̱ dá ta co̱ cáha̱n sa̱há java ga̱ soldado ndíta ndáá yéhé veca̱a cán. \v 7 Ta in náá cuití na̱xi̱nu̱ co̱o in táto̱ Ndióxi̱ ini veca̱a cán chí na̱ndiyi̱hvi̱ ndaa ini a. A̱nda̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o mé táto̱ Ndióxi̱ nu̱ cándúhu̱ Pedro já na̱quiní a̱ ndáha̱ á yi̱ca ndícá da̱ já na̱ndicáxí ini da. A̱nda̱ já na̱cachi a já xi̱hi̱n dá: \p —Camún ndaco̱o quíu̱n. \p A̱nda̱ já na̱cu̱yu cadena ña̱ na̱sa̱ndi̱co̱ ndáha̱ Pedro. \v 8 A̱nda̱ já na̱cachi tucu táto̱ Ndióxi̱ cán já xi̱hi̱n dá: \p —Ndaja tuun nií ti̱sún ta cayihi ndu̱su̱n. \p Ta tá sa̱ na̱caja da ña̱ já na̱cachi tucu táto̱ Ndióxi̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Quehe ti̱cachí níhnu chinúú ja̱tu̱n ná co̱ho̱ candi̱co̱ ye̱he̱ —cáchí a̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 9 A̱nda̱ já tácaa Pedro ja̱ta̱ táto̱ Ndióxi̱ cán cua̱ha̱n da̱. Joo co̱ xíni̱ da̱ á jivi quéa̱ á a̱ ju̱ú a̱. “Sání ví”, cáhán da̱. \v 10 Ta xíca na cása̱ha̱n na̱ já na̱ya̱ha na nu̱ ndíta in táhndá soldado. Ta a̱nda̱ já na̱ya̱ha na nu̱ ndíta inga táhndá soldado. Ta tá sa̱ na̱xi̱nu̱ co̱o na yéhé ca̱a cán já na̱nu̱na̱ mé va já na̱quee na veca̱a cua̱ha̱n na̱. Ta tá sa̱ na̱xi̱ca chá na̱ cáyé cán já na̱quee táto̱ Ndióxi̱ cán cua̱ha̱n ta já na̱cando̱o Pedro cán. \v 11 A̱nda̱ já na̱canda̱a̱ ini Pedro ña̱ na̱ya̱ha. Ta na̱cachi da já xi̱hi̱n mé dá: \p —Viti ndusa cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí quéa̱ na̱caja táto̱ Ndióxi̱ yóho. Mé Ndióxi̱ na̱chindahá a̱ táto̱ á já ná tavá a̱ ye̱he̱ ndáha̱ Herodes já ná a̱ cáhní da̱ ye̱he̱ tá quia̱hva cúni̱ na̱ Israel —na̱cachi da. \p \v 12 Nani cáhán Pedro xíca da cua̱ha̱n da̱ vehe María, ñá cúú náná Juan, da̱ naní tucu Marcos. Cán na̱nditútú cua̱há na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu na xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ Pedro. \v 13 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da vehe María cán já na̱casáhá cátí ndáha̱ dá yéhé cán. A̱nda̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o in ñá loho naní Rode ña̱ cande̱hé ñá ndá na̱ cándichi ja̱ta̱ véhe cán. \v 14 Tá na̱xini jo̱ho ñá cáha̱n da̱ já na̱ndicuni ñá ta̱chi̱ Pedro. Joo na̱ndindójó ña̱ cuná ñá yéhé sa̱há ña̱ cáji̱i̱ íní ña̱. Ta já xínu ñá na̱ndicó co̱o tucu ñá ini vehe ca̱xi tu̱hun ñá xi̱hín na̱ java cán ña̱ cándichi Pedro ja̱ta̱ véhe. \v 15 Joo tá na̱ndicani ñá ña̱ yóho nu̱ ná já na̱cachi na já xi̱hi̱n ña̱: \p —Ta̱chi̱ va cúú yóhó. \p —Jivi da —cáchí ñá cán ndúcú ndéé ña̱ cáha̱n ñá xi̱hi̱n ná. \p A̱nda̱ já na̱cachi na̱ cán já: \p —Ndá ínima̱ va da quéa̱ ja̱n jáchi̱ veca̱a va ndáca̱a̱n Pedro —na̱cachi na. \p \v 16 Joo ndaja coo Pedro cátí ndáha̱ yi̱i̱ va da yéhé cán. Já na̱xi̱nu̱ co̱o na na̱suná na̱ yéhé nu̱ dá ta chí na̱yi̱hví na̱ tá na̱xini na da̱. \v 17 Joo na̱cuu ndáha̱ dá nu̱ ná ña̱ ná a̱ cáha̱n chága̱ na̱. A̱nda̱ já na̱casáhá da̱ ndícani da nu̱ ná ndaja na̱caja Ndióxi̱ na̱tavá a̱ da̱ veca̱a cán. Ta já na̱cachi da xi̱hi̱n ná: \p —Ndicani ndó ña̱ yóho nu̱ Jacobo ta ndicani ndó ña̱ nu̱ tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús —na̱cachi Pedro. \p A̱nda̱ já na̱queta Pedro cua̱ha̱n da̱. \p \v 18 Tá na̱ti̱vi inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱catóntó soldado veca̱a cán tá na̱canda̱a̱ ini da ña̱ co̱ó Pedro íin veca̱a ta co̱ó na̱xini da ndáchí cua̱ha̱n da̱. \v 19 A̱nda̱ já na̱sahnda Herodes chuun ña̱ ná ndinducú na̱ da̱. Joo co̱ó na̱ndiñe̱he̱ ná da̱. A̱nda̱ já na̱casáhá da̱ ndája ndi̱chi̱ da̱ soldado veca̱a cán ndáchí cua̱ha̱n Pedro. Joo co̱ó na̱cuu cachi na̱ cán ndáchí cua̱ha̱n da̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda Herodes chuun ña̱ ná cahní ndihi na soldado da̱ na̱sa̱ndaa yéhé ca̱a cán. Tá na̱ya̱ha ña̱ yóho já na̱jándacoo Herodes estado Judea cán ta na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí Cesarea coo da. \s1 Qui̱ví na̱xi̱hi̱ Herodes \p \v 20 A̱ ju̱ú quia̱hva xójo̱ ini Herodes xi̱hín ña̱yivi ndúu ñuu Tiro xi̱hín na̱ ndúu ñuu Sidón. Joo ndíví ñuu cán na̱jándique táhan na tu̱hun na cu̱hu̱n na̱ ca̱ha̱n na̱ xi̱hi̱n dá. Coo va̱ha ini na xi̱hi̱n dá cúni̱ na̱ jáchi̱ ñundáhyi̱ rey cán cána tócó ndihi ña̱ xíxi na. Joo jihna ñúhú na̱ndique táhan máni̱ ná xi̱hín in da̱ naní Blasto. Mé Blasto yóho na̱sa̱cuu da in da̱ cáhnu cája chúun nu̱ rey cán. Ta na̱ca̱hán na̱ ña̱ ná ca̱ha̱n nda̱hví da̱ cán nu̱ rey sa̱ha̱ ná. \v 21 Ta na̱sacu Herodes in qui̱ví nditútú ndihi na nu̱ dá. Ta tá na̱tandaa mé qui̱vi̱ já na̱sa̱candixi Herodes jáhma̱ va̱ha ndiva̱ha da, ña̱ sácandixi rey. Ta na̱saco̱o da nu̱ sáco̱o rey. Ta já na̱ca̱ha̱n cóhó da̱ xi̱hín ña̱yivi. \v 22 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o ña̱ cáha̱n da̱ já na̱casáhá ña̱yivi cán cáyuhú na̱ já cáchí na̱ já: \p —Ndióxi̱ cúú da̱ yóho ta co̱ cúú dá ndá ta̱a na̱cuu —cáchí na̱ cája cáhnu na Herodes cán. \p \v 23 Ta chí sa̱ mé hora já na̱xi̱nu̱ in táto̱ Ndióxi̱ ta na̱caja ña̱ ná quehe Herodes cue̱he̱ jáchi̱ co̱ó na̱caja cáhnu da Ndióxi̱ ta já na̱sa̱ha̱n da̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ cáchí na̱ cúú dá ndióxi̱. Chí sa̱ mé hora já na̱qui̱hvi ti̱cu̱jú yiquí cu̱ñu da já na̱xi̱hi̱ da̱. \p \v 24 Ta níí cúú na̱ndicui̱ta nuu tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús xíca cua̱ha̱n. Ta chí na̱ndicua̱ha̱ chága̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. \p \v 25 Ta ndaja coo na̱ndiquia̱hva Bernabé xi̱hi̱n Saulo mé jiu̱hún nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu ndúu ñuu Jerusalén já na̱ndicó co̱o da cua̱ha̱n da̱ ñuu Antioquía. Ta ndáca na Juan, da̱ naní tucu Marcos cua̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná. \c 13 \s1 Cája chúun Bernabé xi̱hi̱n Saulo cuéntá Ndióxi̱ \p \v 1 Ta ndaja coo tañu na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Antioquía cán ndúu na̱ cúú profeta ta ndúu ri na̱ jána̱ha̱ tu̱hun Ndióxi̱. Ta ña̱ yóho cúú qui̱vi̱ ná: Bernabé xi̱hi̱n Saulo xi̱hín Simón, da̱ cáha̱n na̱ Ta̱a Tu̱ún xi̱hi̱n, xi̱hi̱n Lucio, da̱ ñuu Cirene xi̱hín Manaén, da̱ na̱sahnu xi̱hín Herodes. Mé Herodes yóho cúú dá da̱ cómí cuéntá sa̱há ña̱yivi estado Galilea. \v 2 In qui̱vi̱ nani na̱nditútú ndihi na ndúu na xíjuhun na ta cája cáhnu na Ndióxi̱ já na̱ca̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á xi̱hi̱n ná já na̱cachi a já: \p —Tavá jíin ndó Bernabé xi̱hi̱n Saulo jáchi̱ sa̱ na̱ca̱xi mí i̱ chuun quia̱hva i̱ nu̱ ná caja na —na̱cachi a̱. \p \v 3 Ta tá sa̱ na̱ndihi na̱xijuhun na ta tá na̱ndihi na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱chojó na̱ ndáha̱ ná ji̱ni̱ Saulo xi̱hín Bernabé já na̱ndinda̱yí na̱ na̱ cua̱ha̱n na̱ caja na chuun Ndióxi̱. \s1 Cáha̱n Saulo xi̱hín Bernabé tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús isla Chipre \p \v 4 Tá na̱ndihi já na̱chindahá ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ Saulo xi̱hín Bernabé cua̱ha̱n na̱ ñuu Seleucia. Ta cán na̱ndaa na barco cua̱ha̱n na̱ isla Chipre. \v 5 Ta ndáca na Juan, da̱ naní tucu Marcos cua̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná já ná chindeé da̱ na̱. Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Salamina nu̱ sá ndíchí barco cán já na̱casáhá na̱ cáha̱n na̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi tácá veñu̱hu na̱ Israel cán. \v 6 Níí cúú isla cán na̱xi̱ca nuu na ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Pafos. Ta cán na̱nditahan na in da̱ ta̱jí na̱quixi chi̱chi Israel ta naní da̱ Barjesús. Ta cúú dá in da̱ tu̱hún jáchi̱ cáchí da̱ xi̱hín ña̱yivi ña̱ cáha̱n da̱ cuéntá Ndióxi̱. \v 7 Ta mé da̱ ta̱jí yóho na̱sahi̱in tuun da xi̱hín in da̱ naní Sergio Paulo, da̱ cúú gobernador nu̱ú ña̱yivi isla Chipre cán. Ta na̱sa̱cuu da da̱ ndíchí ji̱ni̱. Ta mé gobernador yóho na̱cana da Bernabé xi̱hi̱n Saulo jáchi̱ cúni̱ da̱ cuni jo̱ho da tu̱hun Ndióxi̱. \v 8 Joo da̱ ta̱jí naní Barjesús, da̱ naní tucu Elimas na̱casáhá da̱ sájí nuu da nu̱ú Bernabé xi̱hín nu̱ú Saulo jáchi̱ co̱ cúni̱ da̱ ña̱ ná candeé ini gobernador cán Jesús. \v 9 Na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini Saulo, da̱ cáha̱n na̱ Pablo xi̱hi̱n já na̱casáhá sánde̱hé ndaa da nu̱ú da̱ ta̱jí cán. \v 10 Já na̱cachi da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Yóhó cúún ta̱a quini ta cúún ja̱hyi tiñáhá, da̱ xíca jándahvi ña̱yivi. Co̱ cúnún tócó ndihi ña̱ va̱ha jáchi̱ cúnu̱n caji nuún nu̱ú ña̱yivi ná a̱ ndíquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. \v 11 Ta viti jándoho Ndióxi̱ inún. Jácuaá a̱ yo̱hó ta ni a̱ cúnún nu̱ú ca̱ndii ti̱xi chá qui̱vi̱ —na̱cachi Pablo xi̱hín da̱ ta̱jí cán. \p Tá na̱cachi Pablo já chí i̱vi̱ la̱á na̱cuaá da̱ cán. Ja̱ndá tíin ndaa na da̱ xíca da jáchi̱ co̱ tívi nu̱u̱ dá. \v 12 Tá na̱xini da̱ cúú gobernador cán ña̱ yóho chí i̱vi̱ la̱á na̱candúsa da Jesús. Jáchi̱ chí cátóntó da̱ xíni̱ jo̱ho da tócó ndihi ña̱ cáha̱n na̱ sa̱ha̱ Jesús. \s1 Xínu̱ co̱o Pablo xi̱hín Bernabé ñuu Antioquía ña̱ ndáca̱a̱n estado Pisidia \p \v 13 Na̱ndaa Pablo xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá barco ñuu Pafos cua̱ha̱n na̱ chí ñuu Perge ña̱ ndáca̱a̱n estado Panfilia. Joo na̱sahnda táhan Juan, da̱ naní tucu Marcos xi̱hi̱n ná já na̱ndicó co̱o da chí ñuu Jerusalén. \v 14 Tá na̱ndihi já na̱quee Pablo xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá ñuu Perge já na̱xi̱nu̱ na̱ ñuu Antioquía ña̱ ndáca̱a̱n estado Pisidia. Ta mé qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ña̱yivi na̱ndi̱hvi na veñu̱hu já na̱saco̱o na. \v 15 Ta tá sa̱ na̱ndihi na̱cahvi na ley Moisés xi̱hín ña̱ na̱ca̱hyí na̱ profeta já na̱cana na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu cán Pablo xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá já na̱cachi na já xi̱hi̱n ná: \p —Ñani i̱, tá íin tu̱hun va̱ha cúni̱ ndó ca̱ha̱n ndó xi̱hín ña̱yivi yóho cuu candichi ndó ca̱ha̱n ndó xi̱hi̱n ná viti —na̱cachi na̱ cán xi̱hi̱n dá. \p \v 16 A̱nda̱ já na̱candichi Pablo já na̱cuu ndáha̱ dá nu̱ ná catáji̱ yúhu̱ ná já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cuni jo̱ho ndó ña̱yivi Israel xi̱hi̱n tócó ndihi ndó, na̱ cája cáhnu Ndióxi̱. \v 17 Mé Ndióxi̱, mé a̱ cája cáhnu ña̱yivi nación Israel na̱ca̱xi a tásáhnu jícó yo̱ ta na̱caja mé á ña̱ ná ndicua̱há ndiva̱ha na nani na̱sa̱cuu na na̱ tóho̱ nación Egipto cán. Joo tá na̱ndihi já na̱tavá mé á na̱ xi̱hi̱n ndée̱ mé á. \v 18 Ta cáhnu na̱sahi̱in ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi na tañu i̱vi̱ jico cui̱a̱ nani na̱xi̱ca nuu na yucú íchí cán. \v 19 Ta na̱jándihi Ndióxi̱ sa̱há u̱sa̱ nación ña̱yivi na̱sa̱nduu ñundáhyi̱ Canaán já na̱jáya̱ha ñundáhyi̱ ja̱n ndáha̱ tásáhnu jícó yo̱ jáchi̱ ja̱nda̱ sa̱nahá na̱sa̱ha̱n mé á tu̱hun a nu̱ ná ña̱ caja já xi̱hi̱n ná. \v 20 A̱nda̱ já na̱sahnda Ndióxi̱ chuun nu̱ juexe já ná cacomí na̱ cuéntá sa̱ha̱ ná ti̱xi co̱mi̱ ciento java cui̱a̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o tiempo tá na̱quixi profeta Samuel, da̱ jáya̱ha tu̱hun cáha̱n Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 21 A̱nda̱ já na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ Israel nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná cacu mé á in rey ná cacomí da̱ cuéntá sa̱ha̱ ná. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu Ndióxi̱ in da naní Saúl ná cacuu da rey nu̱ ná. Na̱sa̱cuu da ja̱hyi Cis, da̱ na̱quixi chi̱chi Benjamín. Ta na̱sa̱comí Saúl cuéntá sa̱ha̱ ná ti̱xi i̱vi̱ jico cui̱a̱. \v 22 Tá na̱ndihi já na̱tavá Ndióxi̱ Saúl já na̱chinúu a David ña̱ ná cacomí da̱ cuéntá sa̱ha̱ ná. Já na̱cachi Ndióxi̱ já sa̱ha̱ dá: “Íin va̱ha ini i̱ xi̱hi̱n David, ja̱hyi Isaí jáchi̱ xíni̱ ña̱ caja mé dá tócó ndihi ña̱ cúni̱”, na̱cachi Ndióxi̱ sa̱ha̱ David. \v 23 Ta in da̱ na̱quixi chi̱chi mé David cán cúú Jesús, mé a̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ tu̱hun a chindahá jáca̱cu ña̱yivi Israel ja̱nda̱ sa̱nahá ndiva̱ha. \v 24 Ta ja̱nda̱ tá cáma̱ní quixi Jesús já na̱xi̱ca nuu Juan, da̱ jácandúta̱ ña̱yivi na̱ca̱ha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi ña̱ ndítahan nu̱ ná jándicoo na cua̱chi cája na ta ná candúta̱ ná. \v 25 Ta tá sa̱ yati quivi da já na̱cachi da já xi̱hín ña̱yivi: “A̱ ju̱ú ca̱hán ndo̱ ña̱ cúú ye̱he̱ da̱ na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱ha̱ ña̱yivi, va̱ha. Jáchi̱ ja̱ chá xi̱nu̱ inga da̱ íin chága̱ sa̱ha̱ a̱ ju̱ú ga̱ ye̱he̱. Ta da̱ cán cacomí cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ ta cúú ndusa da̱ cáhnu chága̱ ta chí co̱ó sa̱ha̱ mí i̱ caxítí i̱ ndaxí i̱ correa ndu̱sa̱ dá”, na̱cachi Juan xi̱hín ña̱yivi cán. \p \v 26 ʼCuni jo̱ho va̱ha ndó, ñani i̱, na̱ na̱quixi chi̱chi Abraham xi̱hi̱n tócó ndihi ndó, na̱ cája cáhnu Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini. Mé Ndióxi̱ cúni̱ a̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ña̱ na̱chindahá mé á Jesús ñuyíví yóho já ná jáca̱cu a ndo̱hó já ná a̱ cúhu̱n ndó indayá. \v 27 Tócó ndihi na̱ ndúu ñuu Jerusalén xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ co̱ó na̱canda̱a̱ ini na ña̱ na̱chindahá Ndióxi̱ Jesús ñuyíví yóho. Ta ni co̱ó na̱canda̱a̱ ini na tu̱hun na̱ca̱hyí profeta sa̱ha̱ Jesús tá na̱sa̱cahvi na ña̱ veñu̱hu tá qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahní na̱ Jesús joo xi̱hín ña̱ na̱caja na yóho na̱jáxi̱nu̱ co̱o na ña̱ na̱cachi profeta sa̱nahá. \v 28 Ta va̱tí co̱ó na̱ñe̱he̱ ná cua̱chi chica̱a̱n na̱ ja̱ta̱ Jesús joo na̱xi̱ca̱ na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ Pilato ña̱ ná cahnda da chuun ña̱ ná cahní na̱ Jesús. \v 29 Ta tá sa̱ na̱xi̱nu̱ co̱o tócó ndihi ña̱ cáchí tu̱hun Ndióxi̱ sa̱ha̱ mé á coo a̱nda̱ já na̱jánuu na a̱ ndi̱ca crúxu̱ já na̱jándu̱xu̱ na̱ ña̱. \v 30 Joo na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús tañu ndi̱i. \v 31 Ta ti̱xi cua̱há qui̱ví na̱na̱ha̱ Jesús mé á nu̱ú na̱ na̱sa̱ñehe táhan xi̱hi̱n á tá na̱quee a estado Galilea cua̱ha̱n chí Jerusalén. Ta mé na̱ cán cúú na̱ xíca cáha̱n sa̱ha̱ mé á nu̱ú ña̱yivi viti. \p \v 32 ʼSa̱há ña̱ cán quéa̱ cáxi tu̱hun nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ ndóhó viti jáchi̱ ja̱nda̱ sa̱ha̱ na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n tásáhnu jícó yo̱ ña̱ já coo. \v 33 Ta tá na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesús na̱jáxi̱nu̱ co̱o a tu̱hun na̱sa̱ha̱n nu̱ yó, na̱ na̱quixi chi̱chi na̱ cán. Jáchi̱ já na̱ca̱hyi̱ a̱ nu̱ Salmo i̱vi̱ ta sa̱ha̱ Jesús na̱ca̱ha̱n tá na̱cachi a já: “Ja̱hyi mí i̱ cúú yóhó. Ta ye̱he̱ cája ña̱ ná catacún qui̱vi̱ viti”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 34 Joo Ndióxi̱ sa̱ na̱sa̱ha̱n va tu̱hun a ña̱ jánditacu a Jesús já ná a̱ táhyi̱ yiquí cu̱ñu a. Jáchi̱ já na̱ca̱hyi̱ a̱ ini libro yi̱i̱ mé á já cáchí a̱ já: “Nu̱ yóhó quia̱hva i̱ tócó ndihi ña̱ va̱ha, ña̱ na̱sa̱ha̱n i̱ tu̱hun i̱ nu̱ David quia̱hva i̱ nu̱ dá”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 35 Já cáchí tucu inga Salmo já: “Mé ndó a̱ quiáhva toho ndó ña̱ma̱ní ta̱hyi̱ yiquí cu̱ñu i̱ jáchi̱ cúú u̱ ja̱hyi máni̱ mé ndo̱, da̱ cája chúun nu̱ ndo̱”, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \v 36 Ta sa̱ xíni̱ yo̱ co̱ cáha̱n ña̱ yóho sa̱há ña̱ na̱caja David jáchi̱ tá na̱ndihi na̱caja da ña̱ na̱sahnda Ndióxi̱ nu̱ dá já na̱xi̱hi̱ da̱ ta na̱jándu̱xu̱ na̱ da̱ nu̱ú na̱ndu̱xu̱ tásáhnu jícó da̱. Ta na̱ta̱hyi̱ yiquí cu̱ñu da̱ cán. \v 37 Joo yiquí cu̱ñu Jesús co̱ó na̱ta̱hyi̱ toho a jáchi̱ na̱jánditacu Ndióxi̱ ña̱. \v 38 Ña̱ cán quéa̱ va̱xi nde̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ ña̱ yóho nu̱ ndo̱, ñani i̱ já ná canda̱a̱ ini ndó ña̱ cája cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi ña̱yivi sa̱há ña̱ na̱caja Jesús tá na̱xi̱hi̱ a̱ ndi̱ca crúxu̱. \v 39 Ta cája cáhnu ini Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi ña̱yivi tá cándeé ini na Jesús. Jáchi̱ ni in túhún ña̱yivi a̱ cúu nduu nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ sácú va̱ha na ley Moisés. \v 40 Joo cuéntá coo ndó a̱ ju̱ú ndoho ndó ña̱ na̱cachi na̱ profeta sa̱nahá tá na̱cachi na já: \q1 \v 41 Cuni jo̱ho va̱ha ndó, ndóhó na̱ sácu̱ ndaa i̱chi̱ ña̱ cáha̱n Ndióxi̱. \q1 Catóntó ndo̱ jáchi̱ cama chá ndihi sa̱ha̱ ndo̱. \q1 Jáchi̱ ye̱he̱ cúú Ndióxi̱ ta cája i̱ ña̱ náhnu ndiva̱ha, \q1 joo co̱ cándúsa ndó ña̱ cája i̱ va̱tí ndicani java na ña̱ nu̱ ndo̱, na̱cachi Ndióxi̱ sa̱nahá —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 42 Ta tá na̱queta Pablo xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá veñu̱hu na̱ Israel cán já na̱xi̱ca̱ ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ma̱ni̱ nu̱ dá ña̱ ná ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná sa̱há tu̱hun Ndióxi̱ inga qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná. \v 43 Tá na̱quee ndihi na veñu̱hu cán já cua̱há na̱ Israel xi̱hín cua̱há na̱ tóho̱, na̱ cándúsa ley Moisés ta cája cáhnu na Ndióxi̱ na̱casáhá na̱ ndíco̱ na̱ ja̱ta̱ Pablo xi̱hín ja̱tá Bernabé. Ta Pablo xi̱hi̱n Bernabé jána̱ha̱ da̱ na̱ ña̱ ná candeé cáhnu ini na Ndióxi̱ já ná caja mé á ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ná. \p \v 44 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o inga qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná já na̱taca tátu̱hun tócó ndihi ña̱yivi ñuu veñu̱hu cán ña̱ taa jo̱ho na tu̱hun Ndióxi̱ cúni̱ na̱. \v 45 Joo tá na̱xini na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán ña̱ na̱taca cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi já na̱casáhá na̱ Israel cáhi̱hvi̱ ini na. Já na̱casáhá na̱ cáha̱n núu na sa̱ha̱ Pablo ta na̱cana̱há na̱ xi̱hi̱n dá. \v 46 Xi̱hín ña̱ cán na̱ndindeé chága̱ ini Pablo xi̱hín Bernabé já na̱casáhá cáchí da̱ já: \p —Jihna ñúhú ndítahan nu̱ú nde̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ mé ndó, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Joo sánde̱hé nde̱ ña̱ co̱ cúni̱ toho ndó ndiquehe ndó ña̱. Ta cája nde̱ cuéntá ña̱ co̱ó sa̱ha̱ ndó cu̱hu̱n ndó indiví. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ va̱ha chága̱ ná cu̱hu̱n nde̱ ca̱ha̱n nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \v 47 Jáchi̱ já cáa chuun na̱sahnda Ndióxi̱ nu̱ú nde̱ tá na̱cachi a já xi̱hín nde̱: \q1 Na̱sacu ye̱he̱ ndo̱hó ña̱ ná ca̱xi tu̱hun ndó nu̱ú ña̱yivi tóho̱ ndúu ndijáá ñuyíví, \q1 já ná canda̱a̱ ini na ndaja caja na ná ca̱cu ndaa ínima̱ ná, na̱cachi Ndióxi̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 48 Tá na̱xini jo̱ho na̱ tóho̱, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel cán ña̱ yóho chí na̱caji̱i̱ ini na já na̱casáhá na̱ cáha̱n na̱ ña̱ cúú ndusa tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ va̱ha. Ta tócó ndihi na̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ ca̱cu ndaa ínima̱, na̱ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá mé á. \v 49 Já na̱sahi̱in nu̱ú na̱xi̱ta nuu tu̱hun Ndióxi̱ níí cúú ñundáhyi̱ cán. \v 50 Joo na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán na̱jándiva̱a̱ na̱ java na̱ji̱hí, na̱ cátóó cu̱hu̱n veñu̱hu, na̱ co̱ cáha̱n núu ña̱yivi sa̱ha̱. Ta na̱jándiva̱a̱ na̱ java da̱ta̱a, da̱ íin sa̱ha̱ ñuu cán ña̱ ná ndicui̱ta na xi̱hi̱n Pablo xi̱hín Bernabé viti ta a̱nda̱ quia̱hva ná tavá na̱ da̱ ñundáhyi̱ cuéntá ñuu cán. \v 51 A̱nda̱ já na̱quiji nihni Pablo xi̱hín Bernabé ña̱ yácá ndu̱sá sa̱ha̱ mé dá já ná na̱ha̱ nu̱ú na̱ cán ña̱ co̱ó na̱tahan ini da xi̱hín ña̱ cája na̱ Israel cán. Já na̱quee da ñuu Antioquía cán cua̱ha̱n da̱ inga ñuu naní Iconio. \v 52 Ta na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱cando̱o ñuu Antioquía cán na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ná xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta cáji̱i̱ ndiva̱ha ini na. \c 14 \s1 Cáha̱n Pablo xi̱hi̱n Bernabé tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi ndúu ñuu Iconio \p \v 1 Tá na̱xi̱nu̱ Pablo xi̱hi̱n Bernabé ñuu Iconio já na̱ndi̱hvi da veñu̱hu nu̱ ndítaca na̱ Israel cán. Ta cán na̱ca̱ha̱n da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ ná. Ta cua̱há ndiva̱ha na̱ Israel xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel na̱candeé ini na Jesús. \v 2 Joo java na̱ Israel, na̱ co̱ó na̱candúsa tu̱hun Ndióxi̱ na̱casáhá na̱ cává na̱ ji̱ní ña̱yivi, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ ná ca̱ha̱n núu na sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 3 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱nduu nahá chága̱ ví Pablo xi̱hín Bernabé mé ñuu cán. Ta co̱ ná yi̱hví na̱ ca̱ha̱n chága̱ ví na̱ tu̱hun Ndióxi̱ jáchi̱ cándeé ini na Jesús, xitoho na. Ta na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ndée̱ á nu̱ ná ña̱ ná cuu caja na cua̱há nu̱ú ña̱ náhnu ta xi̱hín ña̱ yóho na̱canda̱a̱ ini ña̱yivi ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí quíhvi̱ ini ndusa Ndióxi̱ ña̱yivi. \v 4 Joo ña̱yivi ñuu cán na̱casáhá na̱ sáhndá táhan na jáchi̱ java na cua̱ha̱n na̱ ja̱tá na̱ Israel ta java na cua̱ha̱n ja̱tá na̱ apóstol cán. \v 5 A̱nda̱ já na̱ Israel xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel na̱jándique táhan na tu̱hun na xi̱hín na̱ jutixia ñuu cán ña̱ ndúcú na̱ cana̱há quini na xi̱hi̱n na̱ apóstol ta nducú na̱ cahní na̱ da̱ xi̱hín yu̱u̱. \v 6 Joo tá na̱canda̱a̱ ini Pablo xi̱hi̱n Bernabé ña̱ sácú ini na̱ cán caja xíxi na xi̱hi̱n dá já na̱xinu da cua̱ha̱n da̱ chí estado Licaonia. Na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Listra xi̱hín ñuu Derbe xi̱hín java ga̱ ñuu válí ñúhu ndijáá chí cán. \v 7 Ta cán na̱ca̱ha̱n ri da tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi ndúu cán va. \s1 Cúun na yu̱u̱ Pablo ñuu Listra \p \v 8 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Listra cán já na̱ndique táhan da xi̱hi̱n in da̱ta̱a, da̱ a̱ cu̱ú caca. Ta íin coo da̱ cán jáchi̱ cúú dá da̱ quíhvi̱ sa̱ha̱ ja̱nda̱ tá na̱cacu da cáa da já. \v 9 Ta íin coo da̱ quíhvi̱ sa̱ha̱ yóho táa jo̱ho da nu̱ cáha̱n Pablo. A̱nda̱ já na̱ndicoto nihni Pablo nu̱ dá ta cánda̱a̱ ini Pablo ña̱ cuu ndiva̱ha da jáchi̱ cándeé ini da̱ quíhvi̱ cán Ndióxi̱. \v 10 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cayuhú Pablo nu̱ dá já cáchí da̱ já: \p —Cuáhán candichi —na̱cachi Pablo. \p Ta chí i̱vi̱ la̱á na̱candita da ta na̱casáhá xíca da. \v 11 Tá na̱xini ña̱yivi ñuu cán ña̱ na̱ndaja va̱ha Pablo da̱ cán já na̱casáhá na̱ cán cáyuhú cóhó na̱ mé tu̱hun cáha̱n na̱ ñuu Licaonia, ña̱ co̱ cánda̱a̱ ini Pablo. Já cáchí na̱ já: \p —Ndióxi̱ cúú da̱ yóho ña̱ na̱quixi indiví túní a̱ ñéhe cuití da̱ nahná ña̱yivi —cáchí na̱ cáyuhú na̱ tu̱hun mé ná. \p \v 12 Na̱cachi na̱ cán ña̱ Bernabé cúú dá in ndióxi̱ naní Júpiter. Ta Pablo cúú dá in ndióxi̱ naní Mercurio cáchí na̱ jáchi̱ mé dá cúú da̱ cáha̱n chága̱. \v 13 Ta da̱ cúú ju̱tu̱ nu̱ú veñu̱hu Júpiter, ña̱ ndáca̱a̱n yuhú ñuu cán ñéhe da ti̱ndi̱qui̱ xi̱hín cua̱há ita jáchi̱ ndúcú ndihi na̱ cán cahní na̱ ti̱ndi̱qui̱ jo̱co̱ na̱ rí nu̱ Pablo xi̱hi̱n nu̱ú Bernabé caja cáhnu na da̱. \v 14 Joo tá na̱canda̱a̱ ini Pablo xi̱hi̱n Bernabé ña̱ ndúcú na̱ cán caja cáhnu na da̱ já na̱ndatá da̱ jáhma̱ dá sa̱há ña̱ co̱ táhán ini da xi̱hín ña̱ cája na. Ta já na̱casáhá na̱ xínu na na̱qui̱hvi na tañu ña̱yivi cán. Ta cáyuhú Pablo já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p \v 15 —Cande̱hé ndo̱. A̱ váha toho ña̱ ndúcú ndó caja ndó yóho jáchi̱ ña̱yivi xi̱hi̱n mé va ndó cúú nde̱he̱. Ndá cuéntá quéa̱ cúni̱ ndó caja cáhnu ndó nde̱he̱. Ta chuun va̱xi nde̱ yóho quéa̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ xi̱hi̱n ndó tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús. Ta já ndítahan nu̱ ndo̱ jándacoo ndó ña̱ a̱ váha ja̱n. Ta candi̱co̱ ndó Ndióxi̱ tácú, mé á na̱cava̱ha indiví xi̱hín ñuyíví xi̱hi̱n tañu̱hú xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha ndúu nu̱ú in in ña̱ cán. \v 16 A̱nda̱ sa̱nahá na̱jándicoo ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱yivi ndijáá nación caja na ndía̱ cúni̱ mé va na caja na. \v 17 Joo níí tiempo na̱jána̱ha̱ Ndióxi̱ yo cúú mé á nu̱ ná jáchi̱ níí tiempo na̱caja va̱ha mé á xi̱hi̱n ná. Mé a̱ chíndahá ja̱vi̱ nu̱ yo̱. Ta mé á cája ña̱ ná cana va̱ha ñundáhyi̱ yo̱. Ta cája mé á ña̱ ná a̱ cáma̱ní ña̱ cuxú já ná caji̱i̱ íní yo̱ —na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ cán. \p \v 18 Ta va̱tí na̱ca̱ha̱n Pablo tu̱hun yóho xi̱hi̱n ná joo i̱hvi̱ ndiva̱ha já na̱cava da ji̱ní ña̱yivi cán ña̱ ná a̱ cáhní na̱ ti̱ndi̱qui̱ jo̱co̱ na̱ nu̱ dá ña̱ caja cáhnu na da̱. \p \v 19 Tá na̱ndihi já na̱xi̱nu̱ co̱o java na̱ Israel, na̱ na̱quixi ñuu Antioquía xi̱hín java na̱ na̱quixi chí ñuu Iconio. Já na̱cava na ji̱ní ña̱yivi já na̱ca̱ti na na̱cuun na yu̱u̱ Pablo. Ta tá sa̱ na̱ca̱hán na̱ na̱xi̱hi̱ da̱ já ñúhu na da̱ na̱sa̱ha̱n na̱ na̱jácana na da̱ yuhú ñuu. \v 20 Joo na̱ cúú cuéntá Jesús na̱taca na ta na̱ca̱va̱ nuu na nu̱ cándúhu̱ Pablo ta já na̱ndaco̱o da já na̱qui̱hvi tucu da ñuu cán. Ta inga qui̱vi̱ ita̱a̱n já na̱quee da xi̱hín Bernabé cua̱ha̱n da̱ ñuu Derbe. \p \v 21 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o ndíví da̱ cán ñuu Derbe já na̱casáhá da̱ cáxi tu̱hun da nu̱ú ña̱yivi sa̱há Jesús ta cua̱ha̱ ná na̱ndiquehe íchi̱ cuéntá Jesús ñuu cán. A̱nda̱ jáví na̱ndicó co̱o Pablo xi̱hín Bernabé chí ñuu Listra xi̱hín ñuu Iconio já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí Antioquía. \v 22 Ta mé ñuu cán na̱jáca̱ha̱n da̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ná coo ndacú chága̱ na̱ ta ná a̱ jándacoo na ña̱ cándeé ini na Jesús. Ta na̱cachi da ña̱ já ndusa ndoho ndiva̱ha ini na ja̱nda̱ quia̱hva ná xi̱nu̱ co̱o na cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱ha̱ ná. \v 23 Tá na̱ndihi já na̱sacu Pablo xi̱hi̱n Bernabé java da̱ sa̱cua̱ha̱ ña̱ ná cacomí da̱ cuéntá sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús in in ñuu cán. Ta tá na̱ndihi na̱xijuhun na ta na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ná já na̱ndiquia̱hva da na̱ ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱ ná candaa mé á na̱ jáchi̱ cándeé ini na mé á. \s1 Ndícó co̱o Pablo xi̱hín Bernabé ñuu Antioquía ña̱ ndáca̱a̱n estado Siria \p \v 24 Tá na̱ndihi já na̱ya̱ha Pablo xi̱hín Bernabé chí estado Pisidia ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o na ñundáhyi̱ cuéntá Panfilia. \v 25 Ta na̱ca̱ha̱n na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi ñuu Perge. A̱nda̱ já na̱quee na cua̱ha̱n na̱ chí ñuu Atalia. \v 26 Ta ñuu Atalia cán na̱ndaa na barco já na̱ndicó co̱o na chí Antioquía nu̱ú na̱quee na jihna. Jáchi̱ mé cán cúú nu̱ú na̱ndiquia̱hva na da̱ ndáha̱ Ndióxi̱ ña̱ ná caja da chuun mé á. Ta viti sa̱ na̱jándihi da chuun na̱ta̱hnda̱ nu̱ dá cán. \v 27 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pablo xi̱hín Bernabé mé ñuu Antioquía cán já na̱játaca da tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu cán já na̱ndicani da tócó ndihi ña̱ na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. Na̱ndicani da ndá quia̱hva na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ ná ndiquehe na íchi̱ cuéntá mé á. \v 28 Ta na̱cando̱o nahá Pablo xi̱hín Bernabé ñuu Antioquía cán xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús. \c 15 \s1 Ndítaca na̱ sa̱cua̱ha̱ cuéntá Jesús \p \v 1 Ta ndaja coo mé tiempo já java da̱ta̱a, da̱ na̱quixi chí estado Judea na̱xi̱nu̱ da̱ ñuu Antioquía cán. Ta na̱casáhá na̱ jána̱ha̱ na̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ndítahan nu̱ ná caja na ña̱ cáchí ley Moisés ña̱ ná chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na já ná cuu jáca̱cu Ndióxi̱ na̱. \v 2 Joo Pablo xi̱hín Bernabé na̱casáhá cáni táhan ndeé yúhu̱ dá xi̱hín na̱ Judea cán sa̱há ña̱ yóho. Ta sa̱há ña̱ na̱nditúhún cua̱ha̱ ná sa̱há ña̱ yóho sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini na̱ cúú cuéntá Jesús cán chindahá na̱ Pablo xi̱hi̱n Bernabé xi̱hín java ga̱ da̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ ñuu Jerusalén já ná nditúhún chága̱ na̱ sa̱há ña̱ yóho xi̱hín na̱ apóstol ta xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cómí cuéntá sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu Jerusalén cán. \p \v 3 A̱nda̱ já na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu Antioquía na̱chindahá na̱ na̱ cán chí na̱quee na cua̱ha̱n na̱. Ta nu̱ xíca na cua̱ha̱n na̱ cán na̱ya̱ha na chí ñundáhyi̱ Fenicia xi̱hi̱n ñundáhyi̱ Samaria. Ta cán na̱ndicani na nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndá quia̱hva na̱ndiquehe na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel íchi̱ cuéntá Jesús ta já na̱jándacoo na costumbre yatá na̱sa̱caja na jihna. Chí na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini na̱ cúú cuéntá Jesús cán tá na̱xini jo̱ho na ña̱ yóho. \p \v 4 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pablo xi̱hín Bernabé xi̱hín java ga̱ na̱ cán ñuu Jerusalén já na̱ndiquehe va̱ha na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu cán na̱. Ta jári na̱ apóstol xi̱hín na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu cán na̱ndiquehe va̱ha na na̱. A̱nda̱ já na̱ndicani Pablo nu̱ú na̱ cán tócó ndihi ña̱ náhnu na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \v 5 Joo java na̱ fariseo, na̱ sa̱ ndiquehe íchi̱ cuéntá Jesús na̱nda̱ca̱ ndichi na já na̱casáhá cáchí na̱ já: \p —Ndítahan nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu na̱. Ta ndítahan nu̱ mí ca̱ha̱n í xi̱hi̱n ná ña̱ ná cacu va̱ha na ley Moisés —na̱cachi na̱ fariseo cán. \p \v 6 A̱nda̱ já na̱taca na̱ apóstol xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu ña̱ ná nditúhún na̱ ndaja coo sa̱há ña̱ yóho. \v 7 Sa̱ na̱nditúhún cua̱há ndiva̱ha na̱ cán sa̱há ña̱ yóho. A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ ndichi Pablo tañu na̱ cán ta já na̱cachi da já: \p —Sa̱ xíni̱ va̱ha ndó, ñani i̱ ña̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ ye̱he̱ jihna ña̱ ná ca̱xi tu̱hún i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel já ná candeé ri ini na̱ cán va Jesús ña̱ ná jáca̱cu Ndióxi̱ na̱. \v 8 Ta mé Ndióxi̱, mé a̱ xíni̱ ndaja cáa ínima̱ in in ña̱yivi, mé a̱ cán quéa̱ na̱jána̱ha̱ nu̱ yo̱ ña̱ ndíquehe va̱ha mé á na̱ tóho̱. Jáchi̱ na̱sa̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ mé á nu̱ ná tá quia̱hva na̱caja xi̱hi̱n mí, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel. \v 9 Ni in túhún toho í co̱ cúú yo̱ na̱ va̱ha chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ inga na nu̱ Ndióxi̱. Jáchi̱ tá quia̱hva na̱ndaja vií Ndióxi̱ mí sa̱há ña̱ cándeé iní Jesucristo quia̱hva já na̱ndaja vií ri a na̱ cán va sa̱há ña̱ cándeé ini na Jesucristo. \v 10 Ta viti cúú á tátu̱hun na̱ndindójó ndó ña̱ na̱caja Ndióxi̱ tá na̱chindahá Jesucristo quivi a sa̱há cua̱chí. Ta viti cúni̱ ndó caja ndúsa̱ ndó xi̱hín na̱ tóho̱ yóho ña̱ ná cacu va̱ha na ley Moisés. Ta sa̱ cánda̱a̱ ini ndó ña̱ ni mí ta ni tásáhnu jícó yo̱ a̱ cu̱ú caja í cacu va̱ha í ley cán. \v 11 Joo ña̱ cándeé cáhnu iní quéa̱ ña̱ jáca̱cu ma̱ni̱ uun Ndióxi̱ mí sa̱há ña̱ táhvi̱ ini Jesucristo sa̱ha̱ mí. Ta quia̱hva já táhvi̱ ri ini a sa̱há na̱ tóho̱ cán va —na̱cachi Pedro xi̱hi̱n ná. \p \v 12 Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱catáji̱ yúhu̱ tócó ndihi na̱ cán. Ta táa jo̱ho na tá na̱casáhá Pablo xi̱hi̱n Bernabé ndícani da nu̱ ná tócó ndihi ña̱ náhnu xi̱hín ña̱ xitúhún ña̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ dá caja da nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel cán. \v 13 Tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n da̱ cán já na̱casáhá Jacobo cáchí da̱ já: \p —Cuni jo̱ho ndó ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó, ñani i̱. \v 14 Sa̱ na̱ca̱xi tu̱hún Simón, da̱ naní tucu Pedro nu̱ yo̱ tá nu̱ cuítí na̱caja Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín na̱ tóho̱ ta na̱ca̱xi a na̱ ña̱ ná nduu na ña̱yivi cuéntá mé á. \v 15 Ta in quia̱hva cáha̱n ña̱ yóho xi̱hín ña̱ na̱ca̱hyí na̱ profeta sa̱nahá tá na̱ca̱hyí na̱ ña̱ na̱cachi Ndióxi̱: \q1 \v 16 Tá sa̱ na̱ya̱ha tiempo já ndicó co̱o tucu ú. Ta tá quia̱hva na̱caja cáhnu ña̱yivi ye̱he̱ tá tiempo na̱sa̱comí David cuéntá sa̱há ña̱yivi Israel, \q1 quia̱hva já va̱xi qui̱vi̱ caja i̱ ña̱ ná caja cáhnu tucu na ye̱he̱. \q1 \v 17 Caja i̱ já jáchi̱ cúni̱ ña̱ ná ndinducú na̱ tóho̱ ye̱he̱ ña̱ ná cacuu u̱ xitoho tócó ndihi na, \q1 mé ná cúú ná na̱ca̱xi ye̱he̱ ná cacuu na cuéntá mí i̱. \q1 \v 18 Ña̱ yóho quéa̱ na̱cachi Ndióxi̱ sa̱nahá ndiva̱ha tá na̱ca̱xi tu̱hun a ndaja coo tiempo viti —na̱cachi Jacobo xi̱hín na̱ cán. \p \v 19 Já na̱cachi tucu Jacobo já xi̱hi̱n ná: \p —Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáha̱n i̱ ña̱ co̱ ndítahan caja ndúsa̱ yó xi̱hín na̱ tóho̱ cacu va̱ha na ley Moisés jáchi̱ na̱casáhá ndíco̱ na̱ íchi̱ cuéntá Ndióxi̱ viti. \v 20 Joo ña̱ ndítahan caja í quéa̱ ca̱hyí yo̱ in carta ná cu̱hu̱n a̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Antioquía já ná caja na ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná a̱ cáxí na̱ cu̱ñu quíti̱, rí na̱jo̱co̱ ña̱yivi nu̱ú ti̱ni̱ñu yúú. Ta ná a̱ cóo na xi̱hín na̱ co̱ cúú ñájíhí na̱ á yíi̱ ná. Ta coto ná a̱ cáxí na̱ cu̱ñu quíti̱, rí na̱sa̱hnú. Ta coto ná a̱ cáxí na̱ ni̱i̱. \v 21 Jáchi̱ ja̱nda̱ sa̱nahá na̱jána̱ha̱ na̱ ña̱ yóho nu̱ú ña̱yivi ndijáá ñuu tá qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná tá jána̱ha̱ na̱ ley Moisés nu̱ ná ini veñu̱hu —na̱cachi Jacobo xi̱hi̱n ná. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱ apóstol xi̱hín na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu cán xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús na̱jándique táhan na tu̱hun na ña̱ ca̱xi na tañu tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán java da ná cu̱hu̱n ñuu Antioquía xi̱hi̱n Pablo xi̱hín Bernabé. Ta da̱ na̱ca̱xi na cu̱hu̱n cúú Judas, da̱ naní tucu Barsabás xi̱hi̱n Silas. Ndíví da̱ yóho cúú da̱ íin sa̱ha̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús cán. \v 23 Ta ña̱ yóho cúú tu̱hun ndáa̱ nu̱ carta ñéhe na̱ cán cua̱ha̱n na̱: \p “Tócó ndihi nde̱he̱, na̱ cúú apóstol xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu yóho chíndahá nde̱ Ndióxi̱ coo ndóhó, na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel, na̱ ndúu ñuu Antioquía xi̱hín ñundáhyi̱ cuéntá Siria xi̱hín Cilicia ja̱n. \v 24 Sa̱ na̱ñe̱hé nde̱ tu̱hun ña̱ na̱quee java na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu yóho na̱sa̱a̱ na̱ chí ja̱n tá co̱ó na̱xi̱ca̱ na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú nde̱ cu̱hu̱n na̱. Ta na̱jáqui̱hvi̱ na̱ ndo̱hó ta na̱jájana na ji̱ni̱ ndó xi̱hín tu̱hun cáha̱n na̱ jáchi̱ cáchí na̱ xi̱hi̱n ndó ña̱ ndítahan nu̱ ndó chíca̱a̱n ndó marca yiquí cu̱ñu ndó ta ndítahan cacu va̱ha ndó ley Moisés já ná cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ndo̱. \v 25 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ñúhu jo̱ho ndihi nde̱ ña̱ ná ca̱xi nde̱ java ñaní já ná catáhan da xi̱hín Pablo xi̱hín Bernabé sa̱a̱ da̱ coto nihni da ndo̱hó. \v 26 Mé Pablo xi̱hín Bernabé yóho ndúu tia̱hva da quivi da sa̱ha̱ Jesucristo, mé a̱ cúú xitoho í. \v 27 Ta chíndahá nde̱ Judas xi̱hi̱n Silas já ná ca̱ha̱n yúhu̱ mé ná xi̱hi̱n ndo̱ já ná ndicani na sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ yóho nu̱ ndo̱. \v 28 Mé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱jáca̱ha̱n nde̱he̱ ña̱ co̱ ndítahan nu̱ú nde̱ caja ndúsa̱ nde̱ xi̱hi̱n ndó cacu va̱ha ndó tócó ndihi ña̱ sáhndá ley Moisés. Joo ná ca̱ha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ ndía̱ quéa̱ co̱ ndítahan caja ndó: \v 29 Coto a̱ cáxí ndó cu̱ñu quíti̱, rí na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú ti̱ni̱ñu yúú. Ta coto a̱ cáxí ndo̱ ni̱i̱ ta a̱ cáxí ndó cu̱ñu quíti̱, rí na̱sa̱hnú. Ta coto a̱ cóo ndó xi̱hi̱n ñájíhí á yíi̱ inga na. Tá ná cacu va̱ha ndó tócó ndihi ña̱ yóho já quéa̱ cúú ndó na̱ cája va̱ha. Ña̱ yóho cúú tu̱hun cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta ná coo Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱.” Ña̱ yóho cáchí carta na̱chindahá na̱ nu̱ú na̱ ñuu Antioquía cán. \p \v 30 A̱nda̱ já na̱quee na̱ cán cua̱ha̱n na̱ ñuu Antioquía. Ta tá na̱xi̱nu̱ na̱ ñuu Antioquía cán já na̱játaca na tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán já na̱ndiquia̱hva na carta nu̱ ná. \v 31 Ta tá na̱ndihi na̱cahvi na̱ cúú cuéntá Jesús mé carta já na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini na jáchi̱ na̱ndindeé chága̱ ví ini na na̱caja ña̱ cáchí carta cán. \v 32 Mé Judas xi̱hi̱n Silas cúú da̱ profeta, da̱ jáya̱ha tu̱hun cáha̱n Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱sa̱ha̱n da̱ cua̱há tu̱hun ndeé ini na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 33 Na̱sa̱nduu na cán chá qui̱vi̱ ta chí na̱sacu ini Judas xi̱hi̱n Silas ndicó co̱o da ñuu Jerusalén jáchi̱ cán ndúu na̱ na̱chindahá ñahá ñuu Antioquía. Já na̱ndinda̱yí na̱ cúú cuéntá Jesús da̱ ña̱ ná coo va̱ha da tá cu̱hu̱n da̱ íchi̱. \v 34 Joo na̱sacu ini Silas cando̱o da ñuu Antioquía cán. \v 35 Ta na̱cando̱o Pablo xi̱hi̱n Bernabé chága̱ qui̱vi̱ ñuu Antioquía cán ta xi̱hín cua̱há java ga̱ na̱ na̱jána̱ha̱ chága̱ na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi. \s1 Cua̱ha̱n tucu Pablo ca̱ha̱n da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi \p \v 36 Tá na̱ya̱ha qui̱vi̱ já na̱cachi Pablo já xi̱hín Bernabé: \p —Cóho̱ coto nihní na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ndijáá ñuu nu̱ú na̱xi̱ca nuu í na̱ca̱ha̱n yó tu̱hun Ndióxi̱ jihna já ná cande̱hé yo̱ á ndíco̱ yi̱i̱ va na Jesús —na̱cachi da. \p \v 37 Cándúsa Bernabé cu̱hu̱n da̱ joo cúni̱ da̱ candaca tucu da Juan, da̱ cáha̱n na̱ Marcos xi̱hi̱n ña̱ cu̱hu̱n da̱ xi̱hi̱n ná. \v 38 Joo Pablo na̱ca̱hán da̱ ña̱ va̱ha chága̱ ná a̱ cáñehe na da̱ cu̱hu̱n da̱ xi̱hi̱n ná jáchi̱ na̱jándacoo da na̱ tá na̱xi̱nu̱ na̱ estado Panfilia sa̱há ña̱ co̱ó na̱xeen ga̱ da̱ caca nuu da caja da chuun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná. \v 39 Na̱nditúhún cua̱ha̱ ná sa̱há ña̱ yóho joo co̱ó na̱ndique táhan tu̱hun na sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda táhan na. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ñehe Bernabé Marcos cua̱ha̱n xi̱hi̱n dá chí isla Chipre. \v 40 Ta na̱ca̱xi Pablo Silas candaca táhan xi̱hi̱n dá. Ta na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ cúú cuéntá Jesús nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ dá ña̱ ná chindeé a̱ da̱ nu̱ú cu̱hu̱n da̱. A̱nda̱ já na̱quee da cua̱ha̱n da̱. \v 41 Na̱ya̱ha da chí ñundáhyi̱ Siria xi̱hín ñundáhyi̱ Cilicia ta níí cúú nu̱ú cua̱ha̱n da̱ sáhan da tu̱hun ndeé ini na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ná candeé chága̱ ini na mé á. \c 16 \s1 Cátáhan Timoteo xíca da xi̱hi̱n Pablo xi̱hi̱n Silas \p \v 1 Ta na̱ya̱ha Pablo xi̱hi̱n Silas ñuu Derbe a̱nda̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Listra. Ta cán na̱ndiñe̱he̱ ná in da̱ cúú cuéntá Jesús, naní Timoteo, da̱ cúú ja̱hyi in ñá cúú cuéntá Jesús, ñá na̱quixi chi̱chi Israel. Ta tátá da̱ cúú griego. \v 2 Ta na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Listra xi̱hín na̱ ndúu ñuu Iconio na̱ca̱ha̱n va̱ha na sa̱ha̱ Timoteo. \v 3 Cúni̱ Pablo ña̱ ná catáhan Timoteo xi̱hi̱n dá caca nuu da xi̱hi̱n dá sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱caja Pablo ña̱ na̱chica̱a̱n na̱ marca yiquí cu̱ñu Timoteo tá quia̱hva cáchí ley Moisés já ná a̱ cáha̱n núu na̱ Israel ndúu ndijáá ñuu válí cán sa̱ha̱ dá. Jáchi̱ sa̱ xíni̱ va̱ha ndihi na̱ cán ña̱ cúú Timoteo ja̱hyi in ta̱a griego sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱chica̱a̱n na̱ marca Timoteo tá loho chá da̱. \v 4 Ta já na̱quee ndihi na cán cua̱ha̱n na̱ ta níí cúú ñuu nu̱ xíca na cua̱ha̱n na̱ cáxi tu̱hun na nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ ná caja na ña̱ na̱cachi na̱ sa̱cua̱ha̱ xi̱hi̱n na̱ apóstol ndúu ñuu Jerusalén cán. \v 5 Xi̱hín ña̱ yóho na̱ndinda̱cú chága̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ta cándeé cáhnu chága̱ ini na mé á. Ta in in qui̱vi̱ yáha joho ndícua̱ha̱ chága̱ ña̱yivi ndíhvi íchi̱ cuéntá Jesús. \s1 Ña̱ na̱xini Pablo na̱caja Ndióxi̱ tá na̱sahi̱in da ñuu Troas \p \v 6 Ta na̱saji ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱ cán ña̱ ná a̱ cúhu̱n na̱ estado Asia ca̱ha̱n na̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ya̱ha na ñundáhyi̱ cuéntá Frigia xi̱hín Galacia cua̱ha̱n na̱. \v 7 Já na̱xi̱nu̱ co̱o na yúhu̱ estado Misia. Ta chí cán ya̱ha na cu̱hu̱n na̱ ñundáhyi̱ cuéntá Bitinia na̱ca̱hán na̱. Joo co̱ó na̱sa̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ná caja na ña̱. \v 8 A̱nda̱ já na̱ya̱ha saa na estado Misia ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o na in ñuu naní Troas. \v 9 Ta in ñuú nani íin da mé ñuu Troas cán na̱sa̱ni ndímáhnú Pablo. Ta ña̱ na̱xini da cúú in ta̱a, da̱ na̱quixi chí estado Macedonia. Ta cándichi da cáha̱n nda̱hví da̱ xi̱hi̱n Pablo já cáchí da̱ já: “Naha ndó chí Macedonia yóho ña̱ ná chindeé ndó nde̱he̱.” \v 10 Tá na̱ndicani Pablo ña̱ yóho nu̱ú nde̱ chí i̱vi̱ la̱á na̱caja tia̱hva nde̱ ña̱ha nde̱ jáchi̱ sa̱ na̱canda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ mé Ndióxi̱ quéa̱ cána nde̱he̱ ña̱ ná cu̱hu̱n nde̱ estado Macedonia cán já ná ca̱xi tu̱hun nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi ndúu cán. \s1 Xínu̱ co̱o Pablo xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá ñuu Filipos \p \v 11 Tá na̱ndihi já na̱ndaa nde̱ barco ñuu Troas já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nda̱cú nde̱ isla naní Samotracia. Ta ja̱nda̱ qui̱ví ita̱a̱n já na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Neápolis. \v 12 Ta cán na̱nuu nde̱ mé barco cua̱ha̱n sáhá nde̱ chí ñuu Filipos. Mé ñuu Filipos cán cúú á ñuu ña̱ íin chága̱ sa̱ha̱ nu̱ú java ga̱ ñuu válí ñúhu chí Macedonia cán. Ta ndíco̱ a̱ ñuu Roma. Ta na̱sa̱nduu nde̱ ñuu Filipos cán chá qui̱vi̱. \v 13 Ta in qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ yuhú ñuu yati yuhú yu̱ta nu̱ sá taca ña̱yivi xíca̱ ta̱hví na̱ nu̱ Ndióxi̱. Já na̱sa̱co̱o nde̱ cán ta na̱casáhá nde̱ cáha̱n nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ji̱hí, na̱ tácá cán. \v 14 In mé ñáñáha̱ cán naní ña̱ Lidia ta cúú ñá ñá ñuu Tiatira. Mé Lidia yóho cúú ñá ñá jícó jáhma̱ va̱ha ña̱ color ndíhí. Ta cúú ñá in ñá cája cáhnu Ndióxi̱. Ta nani xíni̱ jo̱ho ñá ña̱ cáha̱n Pablo sa̱ha̱ Jesús já na̱suná Ndióxi̱ xíní túni̱ ña̱ já na̱candúsa ñá ña̱ cáha̱n Pablo cán. \v 15 Tá na̱ndihi na̱candúta̱ ñá xi̱hín na̱ vehe ñá ta já cáchí ña̱ já xi̱hín nde̱: \p —Tá ta̱ mé a̱ nda̱a̱ ndícuni ndó ye̱he̱ ña̱ cúú u̱ cuéntá Jesús caja ndó ña̱ma̱ní sa̱a̱ ndó vehe e̱ coo ndó —na̱cachi ñá xi̱hín nde̱. \p Ta na̱caja ndúsa̱ ñá xi̱hín nde̱ chí na̱cando̱o tóo nde̱ vehe ñá cán. \p \v 16 Ta ndaja coo in tañu tá cua̱ha̱n nde̱ nu̱ sá xi̱ca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Ndióxi̱ já na̱nditahan nde̱ in ñá tacú, ñá ndáca̱a̱n ínima̱ quini ini. Ta cája ña̱ cán ña̱ ná ndicuni ini ñá. Mé ñá tacú yóho cúú ñá na̱xeen na. Ta mé xitoho ñá cán tává cua̱ha̱ dá jiu̱hún sa̱há ña̱ ndícuni ini ñá. \v 17 Ta mé ñá tacú yóho na̱casáhá ña̱ ndíco̱ ñá ja̱ta̱ Pablo xi̱hín ja̱tá nde̱ ta cáyuhú cóhó ña̱ já cáchí ña̱ já: \p —Da̱ cája cáhnu Ndióxi̱, ña̱ cáhnu íin indiví cúú da̱ cása̱ha̱n yóho. Ta xíca da cáxi tu̱hun da̱ xi̱hi̱n ndó ndá quia̱hva cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ndo̱ —cáchí ña̱ cáyuhú ña̱. \p \v 18 Já cuití já cuití cája ñá cua̱há qui̱vi̱ ja̱nda̱ quia̱hva co̱ ndéé ga̱ ini Pablo xi̱hín ña̱ cája ñá. Chí na̱ndicoto nihni Pablo nu̱ ñá já na̱cachi da já xi̱hi̱n ínima̱ quini ndáca̱a̱n ini ñá cán: \p —Xi̱hín qui̱vi̱ Jesucristo sáhndá i̱ chuun nu̱u̱n ña̱ ná queún ini ñá loho yóho —cáchí Pablo. \p Chí i̱vi̱ la̱á na̱queta ínima̱ quini cán cua̱ha̱n. \p \v 19 Joo tá na̱xini na̱ cúú xitoho ñá cán ña̱ a̱ cóo ga̱ cana jiu̱hún na̱ caja ñá cán já na̱tiin na Pablo xi̱hi̱n Silas já ñéhe na da̱ na̱sa̱ha̱n na̱ vechúun nu̱ú na̱ jutixia. \v 20 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o na cán já na̱cachi na já xi̱hín da̱ cúú juéxe̱ cán: \p —Da̱ na̱quixi chi̱chi Israel yóho na̱ndai cuu da jándini̱hi da ña̱yivi ñuu í. \v 21 Jáchi̱ jána̱ha̱ da̱ costumbre mé va da nu̱ú ña̱yivi. Ta mí a̱ cu̱ú candúsa í ta ni a̱ cúú caja í costumbre da̱ yóho jáchi̱ cúú yó ña̱yivi ndíco̱ ñuu Roma —na̱cachi na̱ cán xi̱hi̱n juéxe̱. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱ndicui̱ta ña̱yivi xi̱hi̱n dá. Já na̱sahnda juéxe̱ cán chuun ña̱ ná tavá na̱ jáhma̱ Pablo xi̱hi̱n Silas ta ná cani na ndíví da̱ xi̱hi̱n yíto̱. \v 23 Tá na̱ndihi na̱cani quini ndiva̱ha na da̱ já na̱taán na̱ da̱ veca̱a. Ta na̱sahnda na chuun nu̱ú da̱ ndáá veca̱a cán ña̱ ná candaa va̱ha da da̱. \v 24 Tá na̱tahnda chuun yóho nu̱ú da̱ ndáá veca̱a cán já na̱chica̱a̱n da̱ Pablo xi̱hi̱n Silas ja̱nda̱ sa̱ véhe cuíí veca̱a cán. Ta já na̱chica̱a̱n da̱ sa̱ha̱ dá tañu i̱vi̱ yíto̱ naní cepo já ná ndituun va̱ha da. \p \v 25 Joo tátu̱hun java ñuú xíca̱ ta̱hví Pablo xi̱hi̱n Silas nu̱ Ndióxi̱ ta xíta da ña̱ cája cáhnu da mé á nani táa jo̱ho java ga̱ na̱ ñúhu ini veca̱a cán nu̱ cáha̱n da̱. \v 26 In jonáá cuití na̱casáhá táan ndeé ndiva̱ha chí ja̱nda̱ yu̱u̱ ndúhu̱ sa̱há veca̱a cán cánda̱. A̱nda̱ já na̱nu̱na̱ tócó ndihi yéhé ca̱a cán ta na̱cu̱yu cadena na̱sa̱ndi̱co̱ tócó ndihi na̱ na̱sañuhu veca̱a cán. \v 27 A̱nda̱ já na̱ndicáxí ini da̱ ndáá veca̱a cán ta tá na̱xini da núná yéhé ca̱a cán já na̱tuhun da yuchú cáni̱ dá ña̱ cahní da̱ mé dá jáchi̱ na̱ca̱hán da̱ sa̱ na̱quee ndihi na̱ na̱sa̱ñuhu veca̱a cán cua̱ha̱n na̱. \v 28 Joo na̱cayuhú Pablo nu̱ dá já na̱cachi Pablo já xi̱hi̱n dá: \p —A̱ cáhní tohún yo̱hó jáchi̱ yóho ndúu ndihi va nde̱. \p \v 29 A̱nda̱ já na̱xi̱ca̱ da̱ ndáá veca̱a cán in lámpara já xínu da na̱ndi̱hvi da nu̱ ndúu na veca̱a. Ta chí quíji mé dá xi̱hín ña̱ yíhví da̱ já na̱caxítí da̱ nu̱ Pablo xi̱hín nu̱ Silas. \v 30 Tá na̱ndihi já na̱tavá da̱ na̱ já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún da̱ na̱ já na̱cachi da já: \p —Ndía̱ ndítahan caja i̱ já ná jáca̱cu ndaa Ndióxi̱ ínima̱ i̱ —na̱cachi da. \p \v 31 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pablo xi̱hi̱n Silas tu̱hun nu̱ dá já cáchí da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Ndítahan candúsún Jesucristo, xitoho í já ná ca̱cu ndaa ínimu̱n xi̱hi̱n ínima̱ tócó ndihi na̱ vehún —na̱cachi da. \p \v 32 A̱nda̱ já na̱casáhá Pablo ndícani da tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú da̱ cán xi̱hín nu̱ tócó ndihi na̱ ndúu vehe da̱ cán. \v 33 Ta mé hora já na̱caja tátá da̱ ndáá veca̱a cán nu̱ú na̱ndicue̱he̱ ja̱ta̱ Pablo xi̱hi̱n ja̱ta̱ Silas nu̱ú na̱cani yíto̱ cán. Ta tá na̱ndihi já na̱candúta̱ da̱ ndáá veca̱a cán xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ vehe da. \v 34 Tá na̱ndihi já ndáca da Pablo xi̱hi̱n Silas na̱sa̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n dá vehe da. Ta cán na̱caja ndíví na̱ ña̱ cuxu Pablo xi̱hi̱n Silas. Ta chí na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini da̱ ndáá veca̱a cán xi̱hín na̱ vehe da jáchi̱ sa̱ na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. \p \v 35 Ta naha inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱chindahá na̱ cúú juéxe̱ cán policia nu̱ú da̱ ndáá veca̱a cán ña̱ ná janí da̱ Pablo xi̱hi̱n Silas veca̱a. \v 36 A̱nda̱ já na̱cachi da̱ ndáá veca̱a cán já xi̱hi̱n Pablo: \p —Na̱sahnda na̱ cúú juéxe̱ chuun nu̱ú i̱ ña̱ ná janí i̱ ndo̱hó cu̱hu̱n ndo̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáxi tu̱hun i̱ xi̱hi̱n ndó cuáhán quee ndó ta ná cu̱hu̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ —na̱cachi da xi̱hi̱n dá. \p \v 37 Joo na̱ca̱ha̱n Pablo xi̱hín da̱ cúú policia cán já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —A̱ váha toho na̱caja na xi̱hín nde̱ jáchi̱ cúú nde̱ na̱ romano ta na̱ jutixia ja̱n na̱cani quini na nde̱he̱ nu̱ táhyí tócó ndihi ña̱yivi tá cáma̱ní caja vií na̱ sa̱há nde̱. Ta tá na̱ndihi já na̱taán jíin ga̱ na̱ nde̱he̱ veca̱a. Ta viti cúni̱ na̱ janí je̱hé na̱ nde̱he̱ quee nde̱ cu̱hu̱n nde̱. Joo a̱ váha toho cája na já. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ a̱ quéta nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva ná quixi mé ná tavá na̱ nde̱he̱ já quee nde̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n da̱ cúú policia cán. \p \v 38 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n na̱ cúú policia na̱ndicani na nu̱ú na̱ cúú juéxe̱ ña̱ na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. Tá na̱canda̱a̱ ini na̱ cúú juéxe̱ cán ña̱ cúú Pablo xi̱hi̱n Silas da̱ romano chí na̱yi̱hví na̱. \v 39 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n na̱ na̱xi̱ca̱ na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ Pablo xi̱hín nu̱ Silas ña̱ ná caja cáhnu ini da sa̱há ña̱ na̱caja na. Já na̱tavá na̱ da̱ veca̱a ta tá na̱ndihi já na̱xi̱ca̱ na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ dá ña̱ ná quee da ñuu cán cu̱hu̱n da̱. \v 40 Tá na̱quee Pablo xi̱hi̱n Silas veca̱a já na̱sa̱ha̱n na̱ vehe ñá naní Lidia. Ta tá na̱ndihi na̱ndique táhan da xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán já na̱sa̱ha̱n da̱ tu̱hun ndéé ini na a̱nda̱ já na̱quee da cua̱ha̱n da̱. \c 17 \s1 Ndíni̱hi ña̱yivi ñuu Tesalónica \p \v 1 Nani xíca Pablo xi̱hi̱n Silas cua̱ha̱n da̱ íchi̱ na̱ya̱ha da chí ñuu naní Anfípolis xi̱hín inga ñuu naní Apolonia a̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Tesalónica. Cán na̱sahi̱in veñu̱hu nu̱ tácá na̱ Israel. \v 2 Ta sa̱há ña̱ na̱ca̱an Pablo sáha̱n da̱ veñu̱hu qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱qui̱hvi da veñu̱hu cán. Ta ti̱xi u̱ni̱ semana na̱ca̱ha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná mé qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná. \v 3 Ta nu̱ libro yi̱i̱ Ndióxi̱ tává Pablo tu̱hun ndícani da nu̱ ná ña̱ ndítahan nu̱ú Jesucristo ndoho ini a. Ta tá sa̱ na̱ndihi na̱xi̱hi̱ a̱ já nditacu a jáchi̱ já cáchí libro yi̱i̱ Ndióxi̱ coo. Já na̱cachi Pablo já xi̱hi̱n ná: \p —Mé Jesús, mé a̱ cáha̱n i̱ sa̱ha̱ nu̱ ndo̱ yóho, mé a̱ yóho cúú Cristo, ña̱ na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi —na̱cachi Pablo. \p \v 4 Ta chí na̱candúsa java na̱ Israel ña̱ na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. A̱nda̱ já na̱catáhan na xi̱hi̱n Pablo xi̱hi̱n Silas xíca nuu na. Ta cua̱há ri na̱ griego, na̱ sa̱ cája cáhnu Ndióxi̱ ndúu cán na̱candúsa na ña̱ na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. Ta na̱candúsa ri cua̱há na̱ji̱hí, na̱ íin toní ñúhú ña̱yivi xi̱hi̱n ta na̱ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá Jesús. \v 5 Joo na̱ Israel, na̱ co̱ cándúsa Jesús na̱casáhá cáhi̱hvi̱ ini na. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱játaca na java ta̱a quini, da̱ co̱ó chuun nu̱ xíca nuu mé cáyé cán. Já na̱casáhá na̱ jándini̱hi na ña̱yivi mé ñuu Tesalónica cán. A̱nda̱ já cáti na na̱sa̱ha̱n na̱ vehe in da̱ naní Jasón. Ta xi̱hín ña̱ ndúsa̱ na̱qui̱hvi na vehe da̱ cán ña̱ ndínducú na̱ Pablo xi̱hi̱n Silas ña̱ tavá na̱ da̱ ndíquia̱hva na da̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ ñuu cán. \v 6 Joo co̱ó na̱ndiñe̱he̱ ná Pablo xi̱hi̱n Silas cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ ja̱nda̱ mé Jasón, da̱ xi̱hín ña̱ha vehe cán ñúhu na da̱ xi̱hín java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cua̱ha̱n na̱ nu̱ú na̱ jutixia ñuu cán. Tá na̱ndihi já cáyuhú na̱ já cáchí na̱ já xi̱hín na̱ jutixia cán: \p —Da̱ naní Pablo xi̱hín da̱ naní Silas xíca nuu da níí cúú ñuyíví jájana da ji̱ní ña̱yivi. Ta quia̱hva já cúni̱ da̱ caja da xi̱hín ña̱yivi ñuu í. \v 7 Ta da̱ naní Jasón yóho na̱ndiquehe va̱ha da da̱ cán vehe da. Ta xi̱hín ña̱ cája na̱ yóho náha̱ ña̱ co̱ cája na ña̱ sáhndá ley ñuu Roma ta ni co̱ cája cáhnu na da̱ cómí cuéntá sa̱há ñuu Roma. Jáchi̱ mé na̱ yóho xíca na cáha̱n na̱ ña̱ íin inga da̱ cómí cuéntá sa̱há ña̱yivi. Ta cáchí na̱ cúú dá in da̱ naní Jesús —na̱cachi na. \p \v 8 Tá na̱xini jo̱ho ña̱yivi xi̱hín na̱ jutixia cán ña̱ yóho chí na̱casáhá na̱ ndíva̱a̱ na̱. \v 9 Joo na̱cha̱hvi Jasón xi̱hín java na̱ cúú cuéntá Jesús cán jiu̱hún nu̱ú na̱ jutixia cán já na̱janí ñahá na̱. \s1 Cua̱ha̱n Pablo xi̱hi̱n Silas ñuu Berea \p \v 10 Ta tá sa̱ na̱cuaá mé ñuú já na̱chindahá na̱ cúú cuéntá Jesús cán Pablo xi̱hi̱n Silas já ná cu̱hu̱n da̱ chí ñuu Berea. Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Berea cán já na̱ndi̱hvi da veñu̱hu na̱ Israel cán. \v 11 Ta na̱suná chága̱ na̱ Israel cán ínima̱ ná a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ndúu ñuu Tesalónica chí cáji̱i̱ íní na̱ na̱ndiquehe na tu̱hun Ndióxi̱. Ta ndijáá níí qui̱vi̱ ndínducú na̱ nu̱ú tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ á mé a̱ nda̱a̱ cúú ña̱ jána̱ha̱ Pablo nu̱ ná. \v 12 Ta cua̱ha̱ táhan na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. Ta cua̱há na̱ji̱hí griego, na̱ tácu̱ ini nación cán xi̱hín cua̱há na̱ta̱a griego na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. \v 13 Joo tá na̱ñe̱hé na̱ Israel ñuu Tesalónica tu̱hun ña̱ íin Pablo ñuu Berea cáha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi chí i̱vi̱ la̱á na̱sa̱ha̱n na̱ jándini̱hi na ña̱yivi ñuu Berea cán já ná ndicui̱ta na xi̱hi̱n Pablo. \v 14 Joo i̱vi̱ la̱á na̱ cúú cuéntá Jesús cán na̱chindahá na̱ Pablo cua̱ha̱n da̱ yati yuhú tañu̱hú nani na̱cando̱o Silas xi̱hi̱n Timoteo ñuu Berea cán. \v 15 Ta java na̱ cúú cuéntá Jesús ndáca na Pablo ta na̱sañehe na da̱ ja̱nda̱ ñuu Atenas. Ta tá na̱ndicó co̱o na̱ cán ñuu Berea já ñéhe na chuun ña̱ ná cu̱hu̱n quíi̱ Silas xi̱hi̱n Timoteo ñuu Atenas ná ndique táhan da xi̱hi̱n Pablo. \s1 Íin Pablo ñuu Atenas \p \v 16 Nani ndáti Pablo xi̱nu̱ co̱o Silas xi̱hi̱n Timoteo ñuu Atenas cán já na̱casáhá ndíhi ini da jáchi̱ níí cúú ñuu cán na̱chutú nda̱a̱ xi̱hín cua̱há ti̱ni̱ñu yúú ndícahán ña̱yivi ñuu cán. \v 17 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá Pablo cáha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín na̱ Israel ini veñu̱hu na. Ta quia̱hva já na̱ca̱ha̱n ri da tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín java na̱ tóho̱, na̱ cája cáhnu Ndióxi̱ cán. Ta jári ndijáá níí qui̱vi̱ cáha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín ña̱yivi tácá nu̱ú ya̱hvi ñuu cán. \v 18 Ta java ta̱a, da̱ jácuaha íchi̱ cuéntá Epicureos xi̱hín da̱ jácuaha íchi̱ cuéntá Estoicos na̱casáhá ndítúhún na̱ xi̱hi̱n Pablo. Joo java na̱ cán cáchí na̱ sa̱ha̱ Pablo ña̱ cua̱há ndiva̱ha cáha̱n da̱ ta co̱ cánda̱a̱ ini na ndá quéa̱ cáha̱n da̱. Ta java na cáchí na̱ já sa̱ha̱ dá: \p —Á tá co̱ó ta java ga̱ ndióxi̱ xíca nuu da cáha̱n da̱ sa̱ha̱ —cáchí na̱. \p Na̱cachi na ña̱ yóho sa̱ha̱ Pablo jáchi̱ na̱xi̱ca nuu mé dá cáha̱n da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús ta cáha̱n da̱ ña̱ na̱nditacu tucu Jesús. \v 19 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndáca na Pablo cua̱ha̱n ná in nu̱ú naní Areópago jáchi̱ cán cúú nu̱ ndítaca ña̱yivi nditúhún na̱. Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pablo cán já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún na̱ da̱ já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Á cajún ña̱ma̱ní ca̱xi tu̱hún xi̱hín nde̱ ndá cúú ña̱ sa̱á ña̱ xícún jána̱hún nu̱ú ña̱yivi. \v 20 Jáchi̱ sa̱ na̱ñe̱hé nde̱ tu̱hun ña̱ cátóntó ña̱yivi xi̱hín ña̱ jána̱hún nu̱ ná ta viti cúni̱ nde̱ canda̱a̱ ini nde̱ ndía̱ quéa̱ jána̱hún nu̱ ná —na̱cachi na xi̱hi̱n Pablo. \p \v 21 Na̱cachi na já xi̱hi̱n Pablo jáchi̱ tócó ndihi ña̱yivi Atenas xi̱hín na̱ tóho̱ ndúu cán ndijáá níí qui̱vi̱ ndinuhu ini na ndítúhún na̱ ña̱ha sa̱á, ña̱ na̱xini jo̱ho na jána̱ha̱ inga na. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱candichi Pablo tañu na̱ ndúu mé nu̱ú naní Areópago cán já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndó, ña̱yivi ñuu Atenas. Cánda̱a̱ cáxí ini i̱ ña̱ cúú ndó ña̱yivi cátóó ndicahán cua̱há nu̱ú ti̱ni̱ñu yúú, ña̱ cúú ndióxi̱ ndo̱ ta ndícahán ndó ña̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó. \v 23 Jáchi̱ tá xíca nuu i̱ ñuu ndó já na̱xini i̱ cua̱há nu̱náa̱ nu̱ cája cáhnu ndó ña̱. Ta nu̱ xíca nuu i̱ cán na̱xini i̱ inga nu̱náa̱. Ta nu̱náa̱ cán ndáa̱ in tu̱hun ta cáchí a̱: “Náa̱ yóho cúú nu̱ ndícahán nde̱ ndióxi̱ co̱ xíni̱ nde̱”, já na̱xini i̱ cáchí a̱. Ta va̱tí co̱ xíni̱ ndó Ndióxi̱ ndícahán ndo̱ cán joo cája cáhnu ndó ña̱. Ta mé Ndióxi̱ cán quéa̱ cúni̱ ca̱ha̱n i̱ sa̱ha̱ nu̱ ndó viti. \p \v 24 ʼMé Ndióxi̱ cán quéa̱ na̱cava̱ha ñuyíví xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱ha íin ñuyíví yóho. Ta mé á cómí a̱ cuéntá sa̱há indiví xi̱hi̱n ñuyíví. Ta co̱ ndáca̱a̱n toho mé á ini veñu̱hu ña̱ na̱cava̱ha ndahá ña̱yivi. \v 25 Ta ni co̱ xíní ñúhú a̱ chindeé ña̱yivi mé á jáchi̱ sa̱ mé á quéa̱ cája ña̱ ná catacu mí. Mé Ndióxi̱ quéa̱ sáhan ta̱chi̱ yó nu̱ yo̱ ta mé á sáhan tócó ndihi ña̱ha nu̱ yo̱. \p \v 26 ʼMé Ndióxi̱ cán na̱cava̱ha in ta̱a nu̱ cuítí. Ta tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví na̱quixi na chi̱chi mé ta̱a, da̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ cán. Tá na̱ndihi já na̱jándicui̱ta nuu Ndióxi̱ ña̱yivi na̱quixi chi̱chi da̱ cán níí cúú ñuyíví já na̱ta̱hnda̱ in in nación canduu a. Ta sa̱ na̱sacu ini Ndióxi̱ ndaja tiempo canduu in in nación ñuyíví yóho ta na̱sacu ini mé á ndáchí coo in in nación. \v 27 Já na̱caja Ndióxi̱ jáchi̱ cúni̱ a̱ ña̱ ná ndinducú ña̱yivi mé á ta já ná ndiñe̱he̱ ná íchi̱ cuéntá mé á. Joo mé a̱ nda̱a̱ yati va íin Ndióxi̱ nu̱ tócó ndihi ña̱yivi. \v 28 Jáchi̱ mé á cája ña̱ ná catacú ta ná ca̱nda̱ yiquí cu̱ñu í. Sa̱nahá na̱cachi java ta̱a cuéntá mé ndó já: “Cúú yó na̱ vehe Ndióxi̱.” \v 29 Joo tá mé a̱ nda̱a̱ cúú yó na̱ vehe Ndióxi̱ co̱ ndítahan ca̱hán yo̱ ña̱ Ndióxi̱ cúú ti̱ni̱ñu yúú ña̱ na̱jándicuchu na xi̱hín jiu̱hu̱n cuáán á xi̱hín jiu̱hu̱n cúxú. Ta ni co̱ ndítahan ca̱hán yo̱ ña̱ Ndióxi̱ cúú ti̱ni̱ñu yúú cáva̱ha ndahá ña̱yivi xi̱hín yu̱u̱. Jáchi̱ ji̱ni̱ mé va na̱ ja̱n cána ña̱ cáva̱ha na. \v 30 Jihna na̱sacu ini Ndióxi̱ ña̱ a̱ jándoho toho a ini ña̱yivi sa̱há cua̱chi na̱sa̱caja na jáchi̱ co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ cúni̱ mé á, nduu. Joo viti sáhndá Ndióxi̱ chuun nu̱ tócó ndihi ña̱yivi ña̱ ná ndicó co̱o ini na ta ná a̱ cája cáhnu ga̱ na̱ ti̱ni̱ñu yúú. \v 31 Jáchi̱ sa̱ na̱sacu Ndióxi̱ in qui̱ví caja vií a̱ sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví yóho. Ta sa̱ na̱ca̱xi mé á Jesús ña̱ caja vií nda̱a̱ mé á sa̱ha̱ ná. Ta na̱jánditacu tucu Ndióxi̱ Jesús tá na̱ndihi na̱xi̱hi̱ a̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱na̱ha̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ mé a̱ nda̱a̱ caja vií Jesús sa̱ha̱ ná —na̱cachi Pablo xi̱hín ndihi na̱ cán. \p \v 32 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ cáchí Pablo ña̱ va̱xi qui̱ví nditacu ndi̱i já na̱casáhá java na̱ cán sácu̱ ndaa na da̱. Joo java na cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Va̱ha chága̱ ná ca̱hún sa̱há ña̱ ja̱n nu̱ú nde̱ inga tañu —cáchí na̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 33 A̱nda̱ já na̱quee Pablo nu̱ Areópago cán cua̱ha̱n da̱. \v 34 Joo java ña̱yivi, na̱ na̱candúsa ña̱ cáchí da̱ na̱casáhá ndíco̱ na̱ da̱ xíca na. Tañu na̱ cán na̱sa̱ndaca̱a̱n in da̱ naní Dionisio, da̱ cúú táhan na̱ ndítaca Areópago cán. Ta tañu na̱ na̱candúsa cán ndáca̱a̱n ri in ñáñáha̱ naní Dámaris. Ta jári java chága̱ na̱ cándúsa na̱ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá Jesús. \c 18 \s1 Xínu̱ co̱o Pablo ñuu Corinto \p \v 1 Tá na̱ndihi já na̱quee Pablo ñuu Atenas cán já cua̱ha̱n da̱ chí ñuu Corinto. \v 2 Ta mé cán na̱ndique táhan da xi̱hín in da̱ Israel naní Aquila, da̱ na̱sa̱cuu estado Ponto. Ta ja̱cá cúu sa̱á va na̱xi̱nu̱ co̱o Aquila ñuu Corinto cán xi̱hi̱n ñájíhí da̱, ñá naní Priscila. Ta ndíví na̱ yóho sa̱ na̱quee na ñuu Roma ndáca̱a̱n nación Italia jáchi̱ Claudio, da̱ cómí cuéntá sa̱há na̱ ñuu Roma cán na̱sahnda da chuun ña̱ ná quee ndihi na̱ Israel cu̱hu̱n na̱. Ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱nu̱ Aquila xi̱hi̱n ñájíhí da̱ ñuu Corinto cán. A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n Pablo na̱xi̱to nihni da na̱ nu̱ ndúu na̱ cán. \v 3 Ta na̱cando̱o Pablo vehe na̱ cán cája chúun da xi̱hi̱n ná jáchi̱ sa̱ mé chuun ña̱ cája na̱ cán tia̱hva ri da̱ cán va. Ta chuun na̱sa̱caja na quéa̱ cáva̱ha na vehe lona, ña̱ ndeé. \v 4 Ta tá xínu̱ co̱o qui̱vi̱ ndíquehe ndée̱ ná já sáha̱n da̱ veñu̱hu na̱ Israel ca̱ha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná. Ta já na̱jáxi̱nu̱ da̱ ini na̱ Israel xi̱hín na̱ tóho̱ já na̱casáhá na̱ cándúsa na Jesús. \p \v 5 Ta ndaja coo na̱jándacoo Silas xi̱hi̱n Timoteo estado Macedonia ta na̱xi̱nu̱ co̱o na ñuu Corinto cán. A̱nda̱ jáví na̱jándacoo Pablo chuun cája da̱ cán já na̱casáhá da̱ ndúcú ndéé chága̱ da̱ cáha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. Ta cáxí táhyí cáha̱n da̱ xi̱hín na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ña̱ mé Jesús cúú á ña̱ ndáti na chindahá Ndióxi̱ quixi. \v 6 Joo na̱ na̱quixi chi̱chi Israel cán co̱ó na̱ndiquehe na tu̱hun cáha̱n Pablo ta na̱casáhá cána̱há na̱ xi̱hi̱n dá ta cáha̱n núu na sa̱ha̱ Jesús. A̱nda̱ já na̱quiji nihni Pablo jáhma̱ dá já ná canda̱a̱ ini na ña̱ co̱ ndójo ga̱ da̱ cua̱chi sa̱há na̱ Israel cán ta já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Tá ná cu̱hu̱n ndó indayá ta cómí mé va ndó cua̱chi sa̱há. Joo ye̱he̱ co̱ ndójo ga̱ i̱ cua̱chi sa̱ha̱ ndo̱ jáchi̱ sa̱ na̱ca̱ha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta co̱ cúni̱ ndó cándúsa ndó ña̱. Viti xi̱hi̱n chí nu̱u̱ cu̱hu̱n i̱ ca̱ha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 7 Já na̱queta da veñu̱hu na̱ cán cua̱ha̱n da̱. Já na̱sa̱a̱ da̱ vehe in da̱ naní Justo, da̱ cája cáhnu Ndióxi̱. Ta yati jíi̱n veñu̱hu cán íin vehe da. \v 8 Ta in da naní Crispo, da̱ sáhndá chuun veñu̱hu cán na̱candúsa da Jesús, xitoho í xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ vehe da. Ta cua̱ha̱ táhan mé na̱ ñuu Corinto cán na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús ta na̱candúta̱ ná tá na̱xini jo̱ho na tu̱hun Ndióxi̱ na̱ca̱ha̱n Pablo xi̱hi̱n ná. \v 9 Ta ndaja coo in ñuú na̱quixi tátu̱hun in sa̱ni nu̱ Pablo ta xi̱hín ña̱ cán na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá já na̱cachi a já: \p —A̱ yíhvún ca̱hún sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi ta coto a̱ cátáji̱ yúhu̱n ca̱ha̱n chágu̱n xi̱hi̱n ná sa̱ha̱ i̱. \v 10 Jáchi̱ íin vi̱ xu̱hu̱n ta ni in na a̱ cúu tiin yo̱hó ña̱ ná caja xíxi na xu̱hu̱n. Jáchi̱ sa̱ ndúu cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi ñuu yóho, na̱ cacuu cuéntá mí i̱ —na̱cachi Ndióxi̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 11 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahi̱in tóo Pablo in cui̱a̱ java ñuu Corinto cán ta na̱jána̱ha̱ da̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi cán. \p \v 12 Joo mé tiempo cán na̱casáhá cómí in da̱ naní Galión cuéntá sa̱há ña̱yivi estado Acaya nu̱ ndáca̱a̱n ñuu Corinto cán. Já na̱ndique táhan ndihi na̱ Israel ña̱ cúni̱ na̱ caja xíxi na xi̱hi̱n Pablo chí na̱tiin na da̱ já ñéhe na da̱ cua̱ha̱n da̱ vechúun. \v 13 Ta mé cán na̱casáhá cáchí na̱ já xi̱hín da̱ cúú gobernador cán: \p —Da̱ naní Pablo yóho xíca da jáca̱ha̱n da̱ ña̱yivi ña̱ ndítahan nu̱ ná caja cáhnu na Ndióxi̱ ta co̱ sáhndá ley yo̱ cája í já —cáchí na̱ cán xi̱hín gobernador. \p \v 14 A̱nda̱ já ndúcú Pablo candichi da ca̱ha̱n da̱ joo mé Galión cán na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hín na̱ Israel cán: \p —Tá cua̱chi ndeé ná caja da̱ yóho já quéa̱ cuu cuni jo̱ho i̱ nu̱ cáha̱n ndo̱ ná ndaja ndichi i̱ sa̱ha̱ dá, nduu. \v 15 Joo co̱ cúni̱ toho i̱ caja vií sa̱há ña̱ ja̱n jáchi̱ cúú á sa̱há tu̱hun cáha̱n ndo̱ xi̱hín sa̱há qui̱ví ña̱yivi Israel xi̱hín sa̱ha̱ ley mé va ndó ña̱ cán quéa̱ va̱ha chága̱ ná caja vií mé va ndó sa̱há ña̱ yóho —na̱cachi da̱ cúú gobernador cán xi̱hi̱n ná. \p \v 16 Tá na̱ndihi já na̱tavá da̱ na̱ Israel vechúun cán. \v 17 A̱nda̱ já na̱tiin tócó ndihi na̱ griego cán da̱ naní Sóstenes, da̱ sáhndá chuun veñu̱hu cán. Ta na̱tiin na da̱ mé nu̱ táhyí mé da̱ cúú gobernador cán na̱cani na da̱. Joo co̱ó na̱sahní toho Galión mé dá sa̱há ña̱ na̱caja na. \s1 Ndícó co̱o tucu Pablo chí Antioquía \p \v 18 Cua̱há va qui̱vi̱ na̱cando̱o tóo chága̱ Pablo ñuu Corinto cán. A̱nda̱ já na̱ndinda̱yí da̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ ñundáhyi̱ cuéntá Siria. Ta ndáca da Aquila xi̱hi̱n Priscila cua̱ha̱n na̱ xi̱hi̱n dá. Ta tá na̱xi̱nu̱ da̱ ñuu Cencrea tá cáma̱ni̱ ndaa da barco cu̱hu̱n chága̱ da̱ chí nu̱u̱ já na̱ja̱tá lahla da ji̱ni̱ dá já ná xi̱nu̱ co̱o nu̱ú tu̱hun na̱ca̱ha̱n da̱. \v 19 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Efeso xi̱hín na̱ ndáca táhan xi̱hi̱n dá cán já na̱jándacoo da Priscila xi̱hín Aquila. Ta na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí veñu̱hu ñuu Efeso cán nu̱ú na̱ca̱ha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú na̱ Israel, na̱ tácá cán. \v 20 Tá na̱ndihi já na̱casáhá cáha̱n nda̱hví na̱ Israel cán xi̱hi̱n Pablo ña̱ ná cando̱o tóo da chága̱ qui̱vi̱ xi̱hi̱n ná. Joo co̱ó na̱xeen toho da. \v 21 Ña̱ na̱caja da quéa̱ na̱ndinda̱yí da̱ na̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Ndítahan cu̱hu̱n i̱ coo i̱ Jerusalén jáchi̱ sa̱ na̱ndindaa qui̱ví va̱xi víco̱. Joo ndicó co̱o tucu u̱ coto nihni i̱ ndo̱hó tá cúni̱ Ndióxi̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p Tá na̱ndihi já na̱ndaa da barco na̱quee da ñuu Efeso. \v 22 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Cesarea já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí ñuu Jerusalén ca̱ha̱n Ndióxi̱ da̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán. Tá na̱ndihi já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí inga ñuu naní Antioquía. \v 23 Ta tá na̱ndihi na̱sahi̱in da chá qui̱vi̱ cán já na̱quee tucu da cua̱ha̱n da̱ tá in tá in ñuu válí ñúhu chí estado Galacia xi̱hi̱n estado Frigia ña̱ quia̱hva da tu̱hun ndeé ini na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán. \s1 Cáha̱n Apolos tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú na̱ ñuu Efeso \p \v 24 Mé tañu já na̱xi̱nu̱ co̱o in da̱ na̱quixi chi̱chi Israel naní Apolos mé ñuu Efeso cán. Mé Apolos yóho cúú dá da̱ na̱cacu ñuu Alejandría. Ta cúú dá in da̱ tia̱hva va̱ha tu̱hun Ndióxi̱ ta tia̱hva va̱ha da jána̱ha̱ da̱ ña̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 25 Mé Apolos yóho sa̱ na̱jácuaha va̱ha da íchi̱ cuéntá Jesús, xitoho í ta xi̱hín ndinuhu ini da cáha̱n da̱ sa̱ha̱ mé á nu̱ú ña̱yivi. Ta cáxí táhyí jána̱ha̱ da̱ sa̱ha̱ Jesús nu̱ ná. Ta na̱ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ndítahan candúta̱ ña̱yivi tá quia̱hva na̱jácandúta̱ Juan ña̱yivi jihna. Joo co̱ xíni̱ va̱ha da tócó ndihi ña̱ na̱jána̱ha̱ Jesús. \v 26 Chí já na̱qui̱hvi mé Apolos veñu̱hu cán ca̱ha̱n da̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ña̱yivi jáchi̱ co̱ yíhví da̱ ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná. Ta ndaja coo na̱xini jo̱ho Priscila xi̱hi̱n Aquila nu̱ cáha̱n da̱. Ta tá na̱ndihi já ñéhe na da̱ cua̱ha̱n na̱ já na̱ndicani va̱ha chága̱ na̱ nu̱ dá ndaja íin íchi̱ cuéntá Ndióxi̱. \v 27 Ta tá na̱sacu ini Apolos cu̱hu̱n da̱ chí estado Acaya já na̱chindeé na̱ cúú cuéntá Jesús da̱ já ná cuu cu̱hu̱n va̱ha da. Ta na̱ca̱hyí na̱ in carta na̱sa̱ha̱n na̱ nu̱ dá ná quia̱hva da ña̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán já quéa̱ ná ndiquehe va̱ha na da̱. Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o Apolos yóho estado Acaya cán na̱chindeé cua̱há ndiva̱ha da na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱candeé ini mé á sa̱há ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱ha̱ ná. \v 28 Ta nu̱ cáxí táhyí ndihi ña̱yivi na̱na̱ha̱ da̱ ña̱ a̱ ju̱ú ña̱ nda̱a̱ cúú ña̱ jána̱ha̱ na̱ Israel nu̱ú ña̱yivi. Ta xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱ na̱na̱ha̱ da̱ nu̱ ná ña̱ mé Jesús cúú Cristo, mé a̱ na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi. \c 19 \s1 Tá íin Pablo ñuu Efeso \p \v 1 Ta nani íin Apolos ñuu Corinto cán já na̱ya̱ha Pablo chí yúcu̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Efeso. Ta cán na̱ndiñe̱he̱ dá java na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 2 Já na̱nda̱ca̱ tu̱hún da̱ na̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Á na̱ndicutú nda̱a̱ ínima̱ ndo̱ xi̱hi̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tá na̱candúsa ndó Jesús —na̱cachi da xi̱hi̱n ná. \p Já na̱nducú ñehe na̱ cán tu̱hun nu̱ dá já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Chí a̱ ñáha mé va canda̱a̱ ini nde̱ sa̱ha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ja̱n —na̱cachi na̱ cán xi̱hi̱n Pablo. \p \v 3 A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ tu̱hún Pablo na̱ já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Ndaja va̱ha na̱candúta̱ ndo̱, dá já. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe na̱ cán tu̱hun nu̱ dá já na̱cachi na já: \p —Na̱candúta̱ nde̱ tá quia̱hva na̱jána̱ha̱ Juan —na̱cachi na. \p \v 4 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pablo já xi̱hi̱n ná: \p —Na̱jácandúta̱ Juan ña̱yivi já ná na̱ha̱ na̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ na̱ndija̱ma na ta co̱ cája ga̱ na̱ cua̱chi na̱sa̱caja na jihna. Joo na̱ca̱ha̱n Juan xi̱hi̱n ná ña̱ ndítahan nu̱ ná candúsa na inga da̱ va̱xi ja̱ta̱ dá. Ta da̱ na̱ca̱ha̱n Juan cán sa̱ha̱ cúú Jesús, mé a̱ na̱chindahá Ndióxi̱ cacomí cuéntá sa̱há ña̱yivi —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 5 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná chí i̱vi̱ la̱á na̱candúta̱ ná cuéntá Jesús, mé a̱ cúú xitoho í. \v 6 Ta tá na̱chojó Pablo ndáha̱ dá ji̱ni̱ ná já na̱xi̱nu̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱jándicutú a̱ ini na. A̱nda̱ já na̱casáhá na̱ ndíca̱ha̱n na̱ inga tu̱hun ña̱ co̱ó na̱sa̱tia̱hva na. Ta jáya̱ha na tu̱hun na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú na̱ ndúu cán. \v 7 Ta ti̱xi ndihi na̱ cán cúú ná tátu̱hun u̱xu̱ i̱vi̱ ta̱a. \p \v 8 Ta ti̱xi u̱ni̱ yo̱o̱ na̱sahi̱in Pablo ñuu cán sáha̱n da̱ veñu̱hu jána̱ha̱ da̱ sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi xi̱hín ndinuhu ini da. Ta jáxi̱nu̱ da̱ ini ña̱yivi ña̱ ná ndi̱hvi na íchi̱ cuéntá Jesús já cuu cacomí mé á cuéntá sa̱ha̱ ná. \v 9 Joo java na̱ cán sáá ini na ta co̱ó na̱xeen na candúsa na nu̱ cáha̱n da̱. Ña̱ na̱caja na quéa̱ na̱casáhá cáha̱n núu na sa̱há tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tavá xóo Pablo na̱ cúú cuéntá Jesús tañu na̱ cán já na̱sa̱ha̱n nda̱ca da na̱ in vehe escuela nu̱ íin in da̱ naní Tiranno ta cán jána̱ha̱ Pablo tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ná ndijáá níí qui̱vi̱. \v 10 Já na̱sa̱caja Pablo ti̱xi i̱vi̱ cui̱a̱ ta xi̱hín ña̱ cája da na̱xini jo̱ho ndihi na̱ ndúu estado Asia tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús, xitoho í. Ta na̱ na̱xini jo̱ho tu̱hun Ndióxi̱ cán cúú ná na̱ na̱quixi chi̱chi Israel xi̱hín na̱ tóho̱ viti. \v 11 Ta na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná cuu caja Pablo cua̱há ña̱ xitúhún nu̱ú ña̱yivi ndúu cán. \v 12 Jáchi̱ ja̱nda̱ pañito á jáhma̱ ña̱ cáni ndaa Pablo cán ñéhe na ña̱ cua̱ha̱n na̱ ta jácani ndaa na ña̱ na̱ quíhvi̱ xi̱hi̱n á chí ndíva̱ha na. Ta tá ñúhu ínima̱ quini ini na ja̱nda̱ rí cán quéta cua̱ha̱n. \p \v 13 Joo java na̱ Israel, na̱ co̱ cúú cuéntá Jesús xíca nuu na tává na̱ ínima̱ quini ñúhu ini ña̱yivi. Ta ndaja coo na̱sacu ini na caja chúun na qui̱vi̱ Jesús, xitoho í, ña̱ ná tavá na̱ ínima̱ quini. Já na̱cachi na̱ cán já xi̱hín ínima̱ quini ndáca̱a̱n ini ña̱yivi: \p —Xi̱hín qui̱vi̱ Jesús ña̱ xíca nuu Pablo cáha̱n da̱ sa̱ha̱, sáhndá nde̱ chuun nu̱u̱n ña̱ ná queún cu̱hu̱n —na̱cachi na̱ cán. \p \v 14 Já na̱caja ndíhu̱sa̱ ja̱hyi in da̱ naní Esceva, da̱ cúú da̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ veñu̱hu na̱ Israel ndúu ñuu cán. \v 15 Joo tá na̱cachi na ña̱ yóho xi̱hi̱n rí quini ñúhu ini in da̱ta̱a já na̱nducú ñehe rí cán tu̱hun nu̱ ná já cáchí ri̱ já: \p —Xíni̱ vi̱ yo cúú Jesús ta xíni̱ ri ndá da̱ cúú Pablo va. Joo mé ndó, co̱ xíni̱ toho i̱ ndo̱hó —na̱cachi rí quini. \p \v 16 Tá na̱cachi ínima̱ quini cán já chí i̱vi̱ la̱á na̱ndava da̱ta̱a ndáca̱a̱n ínima̱ quini ini cán ja̱ta̱ ndíhu̱sa̱ na̱ cán ta na̱caja xíxi quini da xi̱hi̱n ná jáchi̱ a̱ ju̱ú quia̱hva ndacú da̱. Quini na̱caja da̱ cán xi̱hi̱n ná a̱nda̱ na̱xinu lahla ndihi na ja̱ta̱ véhe ta chí a̱ váha na na̱ndicue̱he̱ na̱ na̱caja ínima̱ quini cán. \v 17 Ta chí na̱canda̱a̱ ini ndihi ña̱yivi ndúu ñuu Efeso cán sa̱há ña̱ na̱ya̱ha yóho va̱tí cúú ná na̱ Israel á cúú ná na̱ tóho̱ na̱ñe̱he̱ ndihi na tu̱hun. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱yi̱hví na̱. Ta cua̱ha̱ ná na̱ca̱ha̱n na̱ ña̱ cáhnu cúú qui̱vi̱ Jesús ña̱ cúú xitoho í. \p \v 18 Ta cua̱ha̱ táhan na̱ cándúsa Jesús cán na̱casáhá na̱ náhma̱ na̱ tócó ndihi cua̱chi na̱caja na. \v 19 Ta cua̱há na̱ na̱sa̱cuu na̱ ta̱jí ñéhe ndihi na libro ña̱ ta̱jí na̱xi̱nu̱ na̱ ta na̱chica̱a̱n ñúhu̱ ná ña̱ nu̱ú ndihi ña̱yivi. Tá na̱ji̱tá na̱ cuéntá sa̱há ya̱hvi tócó ndihi libro na̱ca̱yi̱ cán na̱xi̱nu̱ a̱ tátu̱hun i̱vi̱ jico u̱xu̱ mil jiu̱hu̱n cúxú. \v 20 Já na̱casáhá xíta nuu tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús. Ta náha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ íin ndée̱ Jesús caja tócó ndihi ña̱ha. \p \v 21 Tá sa̱ na̱ya̱ha ndihi ña̱ yóho já na̱sacu ini Pablo cu̱hu̱n da̱ coto nihni da estado Macedonia xi̱hi̱n estado Acaya. Já quehe tucu da íchi̱ cu̱hu̱n da̱ ja̱nda̱ Jerusalén. Ta na̱cachi da ña̱ tá sa̱ na̱sa̱ha̱n da̱ ñuu Jerusalén já ya̱ha da cu̱hu̱n da̱ chí ñuu Roma. \v 22 Ta mé Pablo yóho na̱chindahá da̱ i̱vi̱ táhan da̱ xíca chíndeé táhan xi̱hi̱n dá ña̱ ná cu̱hu̱n da̱ chí estado Macedonia. Ta da̱ na̱chindahá da̱ cán cúú Timoteo xi̱hi̱n Erasto ta mé Pablo na̱cando̱o tóo chága̱ da̱ estado Asia. \s1 Ndáva̱a̱ ña̱yivi ndúu ñuu Efeso \p \v 23 Mé tiempo já a̱ ju̱ú quia̱hva cua̱há ña̱yivi ñuu Efeso na̱ndiva̱a̱ na̱ sa̱há ña̱ na̱ndi̱hvi cua̱há ña̱yivi íchi̱ cuéntá Jesús. \v 24 In da̱ naní Demetrio cúú dá da̱ na̱jándiva̱a̱ na̱ cán. Mé Demetrio yóho cáva̱ha da ti̱ni̱ñu yúú xi̱hín jiu̱hu̱n cúxú ta mé ti̱ni̱ñu yúú cán ndáa tá quia̱hva cáa in veñu̱hu cuéntá Diana, ñá cúú ndióxi̱ cája cáhnu na̱ ñuu cán. Ta a̱ ju̱ú quia̱hva va̱ha cána jiu̱hún na̱ cája chúun xi̱hi̱n dá cán. \v 25 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ mé Demetrio yóho na̱játaca da tócó ndihi na̱ cája chúun xi̱hi̱n dá ta na̱játaca ri da java ga̱ táhan na cája mé chuun cáva̱ha ti̱ni̱ñu yúú cán. Já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndo̱, sa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini ndó ña̱ va̱ha ndiva̱ha cána jiu̱hún yo̱ xi̱hín chuun cája í yóho ta ndúu va̱ha í cája ña. \v 26 Joo sa̱ xíní ndo̱ ta ñéhe̱ mé ndó tu̱hun sa̱há da̱ naní Pablo. Xíca nuu da cáha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi ña̱ a̱ ju̱ú toho ndióxi̱ cúú ña̱ cáva̱ha ndahá ña̱yivi. Ta sa̱ cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi na̱cava da ji̱ni̱. Ta a̱ ju̱ú in túhún ñuu Efeso yóho cuití va jáchi̱ sa̱ na̱candeé da̱ na̱cava da ji̱ní cua̱há na̱ ndúu chí estado Asia viti. \v 27 Ta i̱hvi̱ ndiva̱ha cáa ña̱ yóho jáchi̱ cuu ca̱hnu̱ da̱ nu̱ú chuun cája í ta nu̱ cána jiu̱hún yo̱ quéa̱ yóho. Ta ja̱nda̱ veñu̱hu ndióxi̱ yo̱, ñá naní Diana cuu ndihi sa̱ha̱ va̱tí níí cúú cáha̱n va̱ha na sa̱ha̱ veñu̱hu ñá. Joo xi̱hín ña̱ cája Pablo yóho tá xíca nuu da cuu casáhá ña̱yivi ca̱ha̱n núu na sa̱ha̱ Diana ta cuu casáhá na̱ candají na̱ ñá cúú ndióxi̱ yo̱, mé Diana yóho. Ta mé ñá cúú ñá ñá cáhnu ndiva̱ha ta ña̱yivi níí cúú estado Asia yóho xi̱hi̱n ña̱yivi níí cúú ñuyíví cája cáhnu na ña̱ —na̱cachi Demetrio cán xi̱hín java ga̱ da̱ cáva̱ha ti̱ni̱ñu yúú cán. \p \v 28 Ta tá na̱xini jo̱ho ndihi na̱ cán ña̱ na̱cachi Demetrio chí i̱vi̱ la̱á na̱ja̱a̱ quini na já na̱cayuhú na̱ já na̱cachi na já: \p —Cáhnu ná cacuu Diana, ñá cúú ndióxi̱ ndícahán na̱ Efeso. \p \v 29 Ta xi̱hín ña̱ yóho tócó ndihi ña̱yivi ñuu cán na̱casáhá na̱ ndíva̱a̱ na̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tiin na i̱vi̱ da̱ta̱a, da̱ naní Gayo xi̱hín da̱ naní Aristarco. Ndíví da̱ yóho cúú da̱ da̱ estado Macedonia ta xíca nuu da xi̱hi̱n Pablo. Ta mé ña̱yivi cán na̱tiin na da̱ já ñúhu na da̱ cua̱ha̱n da̱ vehe nu̱ ndítaca ña̱yivi cán. \v 30 Ndúcú Pablo qui̱hvi nuu da tañu ña̱yivi cán ña̱ ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná cúni̱ da̱. Joo na̱ cúú cuéntá Jesús cán co̱ó na̱xeen na ña̱ ná cu̱hu̱n da̱. \v 31 Ta jári java na̱ jutixia cuéntá estado Asia ndúu cán ta xíní táhan va̱ha xi̱hi̱n Pablo sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱chindahá na̱ chuun nu̱ dá ña̱ ná a̱ quíhvi nuu da ca̱ha̱n da̱ xi̱hín na̱ cán. \v 32 Tañu nu̱ táca ña̱yivi ndíva̱a̱ na̱há cán sa̱ jíin sa̱ jíin ña̱ha cáyuhú na̱ ndúu na. Jáchi̱ cua̱há na̱ na̱taca cán ni co̱ xíni̱ na̱ ndá cuéntá quéa̱ na̱taca na̱ tañu ña̱yivi cua̱ha̱ cán. \v 33 Joo java ña̱yivi ndúu cán na̱ndicani na ndaja cáa ña̱ cúu cán nu̱ú in da̱ naní Alejandro. Ta java na̱ Israel ndúu cán na̱chindahá na̱ Alejandro já ná candichi da ca̱ha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi cán. A̱nda̱ já na̱ndiñehe Alejandro ndáha̱ dá já ná catáji̱ tóo yúhu̱ ná já na̱casáhá ndíquehe da sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 34 Joo tá na̱xini ña̱yivi cán ña̱ cúú Alejandro in da̱ Israel chí i̱vi̱ la̱á na̱casáhá tócó ndihi na̱ cán cáyuhú na̱ já cáchí na̱ já: \p —Cáhnu ná cacuu Diana, ñá cúú ndióxi̱ ndícahán na̱ Efeso. \p Ta co̱ó na̱catáji̱ na̱ ti̱xi i̱vi̱ hora cáyuhú na̱ mé tu̱hun yóho. \p \v 35 Ta tá sa̱ na̱catáji̱ loho ña̱yivi já na̱casáhá da̱ cúú da̱ cáhyí tutu ñuu cán cáha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndó, na̱ Efeso. Sa̱ cánda̱a̱ ini ndihi ña̱yivi ndúu ñuyíví ña̱ ndítahan nu̱ú ña̱yivi ndúu ñuu Efeso candaa va̱ha na veñu̱hu ñá cúú ndióxi̱ naní Diana. Jáchi̱ mé ñá cúú ñá ñá cáhnu ndiva̱ha ta indiví na̱quixi nahná ña̱ na̱ndicava nu̱ yo̱. \v 36 Ta ni in na a̱ cúu cachi ña̱ cáha̱n i̱ ña̱ tu̱hún sa̱há ña̱ cán quéa̱ caja ndó ña̱ma̱ni̱ catáji̱ ndo̱ ta ndicani va̱ha ini ndó sa̱há ña̱ cúni̱ ndó caja ndó. \v 37 Jáchi̱ ndíví da̱ ndáca ndó na̱casa̱a̱ ndó yóho co̱ cája cuíhná da̱ veñu̱hu Diana ta ni co̱ cáha̱n núu da sa̱ha̱ ña̱. \v 38 Ta tá co̱ táhán ini Demetrio xi̱hín na̱ cája chúun xi̱hi̱n dá sa̱há ña̱ cája Pablo já ndítahan nu̱ ná cu̱hu̱n na̱ vechúun nu̱ú jutixia ta cán cuu ndiquehe in in na sa̱ha̱ mé ná jáchi̱ sa̱há ña̱ cán ndúu juéxe̱ cán caja vií na̱ sa̱há ña̱yivi. \v 39 Joo tá inga ña̱ha quéa̱ cúni̱ ndó caja vií ndó sa̱ha̱, xíní ñúhú nditaca ndihí já ná cuu caja vií yó sa̱há. \v 40 Jáchi̱ cája i̱ cuéntá cuu chica̱a̱n na̱ cua̱chi ja̱ta̱ yo̱ sa̱há ña̱ jándicui̱ta í ña̱yivi cani táhan na sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ na̱ya̱ha qui̱ví viti. Jáchi̱ mé a̱ nda̱a̱ co̱ xíni̱ yo̱ ndá tu̱hun nducú ñehé tá ná nda̱ca̱ tu̱hún na̱ mí ndá cuéntá quéa̱ na̱ndiva̱a̱ na̱há yo̱ —na̱cachi da xi̱hi̱n ná. \p \v 41 Tá na̱ndihi na̱cachi da̱ cáhyí tutu cán tu̱hun yóho xi̱hín ña̱yivi cán já na̱jándu̱ta̱ da̱ na̱. \c 20 \s1 Cua̱ha̱n Pablo estado Macedonia xi̱hi̱n estado Grecia \p \v 1 Tá sa̱ na̱ndu̱ta̱ ndihi ña̱yivi, na̱ na̱ndiva̱a̱ na̱há cán já na̱cana Pablo tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús jáchi̱ cúni̱ da̱ ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná sa̱há java ña̱ha ña̱ ndítahan nu̱ ná caja na. Ta tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ná já na̱numi da na̱ ta na̱ndinda̱yí da̱ na̱ já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ chí Macedonia. \v 2 Níí cúú estado Macedonia cán na̱xi̱ca nuu da sáhan da tu̱hun ndéé ini na̱ cúú cuéntá Jesús xi̱hín tu̱hun cáha̱n da̱. Tá na̱ndihi já na̱quee da cua̱ha̱n da̱ ta na̱xi̱nu̱ da̱ chí estado Grecia. \v 3 Ta na̱cando̱o da cán ti̱xi u̱ni̱ yo̱o̱. Ta tá ja̱ chá quehe da barco cu̱hu̱n da̱ chí ñundáhyi̱ cuéntá Siria já na̱ñe̱he̱ dá tu̱hun ña̱ sácu ini na̱ Israel cán cahní na̱ da̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini da ña̱ va̱ha chága̱ ná cu̱hu̱n sáhá da̱ já ná ya̱ha tucu da chí Macedonia. \v 4 Ta ndáca táhan java na̱ cúú cuéntá Jesús cua̱ha̱n na̱ xi̱hi̱n Pablo. Ta na̱ cán cúú na̱ yóho: in da̱ naní Sópater, da̱ ñuu Berea xi̱hín Aristarco xi̱hín Segundo, da̱ ñuu Tesalónica xi̱hín Gayo, da̱ ñuu Derbe xi̱hín Timoteo. Ta tañu na̱ cán cua̱ha̱n ri Tíquico xi̱hi̱n Trófimo, da̱ na̱quixi estado Asia. \v 5 Tócó ndihi na̱ ndáca táhan xi̱hi̱n Pablo yóho na̱sa̱ha̱n cuéé na̱ chínu̱u̱ candati na nde̱he̱ ñuu Troas. \v 6 Joo nde̱he̱, da̱ cúú Pablo xi̱hi̱n Lucas tá sa̱ na̱ya̱ha víco̱ tá xíxi na pan ña̱ co̱ cáva̱ táhan yu̱sá na̱xa̱a̱ xi̱hi̱n já na̱ndaa nde̱ barco ñuu Filipos cua̱ha̱n nde̱ chí Troas. Ta ja̱nda̱ qui̱ví u̱hu̱n já na̱ndique táhan nde̱ xi̱hín ndihi na̱ cán. Ta chí na̱cando̱o tóo chága̱ nde̱ u̱sa̱ qui̱vi̱ ñuu Troas cán. \s1 Xíto nihni Pablo ñuu Troas \p \v 7 Ta qui̱vi̱ domingo na̱taca ndihi nde̱, na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ cuxu nde̱ pan yi̱i̱. Ta sa̱há ña̱ queta Pablo cu̱hu̱n da̱ inga qui̱ví ita̱a̱n sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱jána̱ha̱ cua̱ha̱ dá nu̱ ná ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ java ñu̱u. \v 8 Tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán na̱nditútú nde̱ ndúu nde̱ in vehe cánúu ji̱ní ni̱nu. Ta chí ndíyi̱hvi̱ ndaa nu̱ ndúu nde̱ jáchi̱ cua̱há lámpara cáyi̱. \v 9 Ta ndaja coo in da̱ loho naní Eutico íin coo da ventana xíni̱ jo̱ho da nu̱ cáha̱n Pablo. Joo sa̱há ña̱ cua̱ha̱ cáha̱n Pablo sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱naá ini da̱ loho cán chí na̱qui̱ji̱ da̱. Já na̱ja̱ni̱ dá na̱ndicava da ja̱nda̱ nu̱ ñúhu̱ piso u̱ni̱. Ta tá na̱nuu na̱ cúú cuéntá Jesús cán na̱ndiñehe na da̱ ja̱ndá ndi̱i cúú dá. \v 10 A̱nda̱ já na̱nuu Pablo ta na̱jáca̱a da mé dá ja̱tá da̱ loho cán ta na̱numi da da̱ ta já na̱cachi da já xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús cán: \p —A̱ cáyi̱hví toho ndó jáchi̱ tácú va da̱ yóho —na̱cachi Pablo chí na̱jánditacu ñahá da̱. \p \v 11 A̱nda̱ já na̱ndaa tucu Pablo cua̱ha̱n da̱ vehe piso ni̱nu cán. Já na̱sahnda java da pan yi̱i̱ cán ta na̱xixi na ña̱. A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n chága̱ da̱ xi̱hi̱n ná ja̱nda̱ quia̱hva na̱ti̱vi. Já na̱quee da cua̱ha̱n da̱. \v 12 Ta sa̱há mé da̱ loho, da̱ na̱ndicava cán cáji̱i̱ íní na̱ ndáca va̱ha na da̱ cua̱ha̱n na̱ jáchi̱ na̱nditacu da. \s1 Quée Pablo ñuu Troas ta cua̱ha̱n da̱ chí ñuu Mileto \p \v 13 Na̱sacu ini Pablo cu̱hu̱n sáhá da̱ a̱nda̱ ñuu Asón. Joo mé nde̱ na̱ndaa nde̱ barco na̱sa̱ha̱n nde̱ mé ñuu cán jáchi̱ ja̱nda̱ cán na̱cando̱o nde̱ ndique táhan nde̱ xi̱hi̱n dá. \v 14 Ta tá na̱ndique táhan nde̱ ñuu Asón cán xi̱hi̱n dá já na̱ndaa da xi̱hín ndihi nde̱ ini barco. Já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ ñuu Mitilene. \v 15 Cása̱ha̱n nde̱ ini barco ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱ya̱ha nde̱ yati isla Quío ta ja̱nda̱ tá na̱ya̱ha inga tucu qui̱vi̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Samos. Ta na̱quee tucu nde̱ cua̱ha̱n nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Trogilio. Ta cán na̱ndiquehe ndée̱ nde̱ ta ja̱nda̱ inga qui̱ví ita̱a̱n na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Mileto. \v 16 Co̱ cúni̱ Pablo cayáncá da̱ estado Asia sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱sa̱ha̱n nde̱ ñuu Efeso. Númi̱ da̱ cu̱hu̱n da̱ ñuu Jerusalén coo da qui̱vi̱ víco̱ Pentecostés jáchi̱ na̱sacu ini da coo da víco̱ cán tá ná quia̱hva Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ dá. \s1 Cáha̱n Pablo xi̱hín na̱ sa̱cua̱há ñuu Efeso \p \v 17 Ta nani ndúu nde̱ ñuu Mileto cán já na̱cana Pablo tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu ñuu Efeso cán já ná quixi na. \v 18 Ta tá sa̱ na̱taca na nu̱ ndúu nde̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Sa̱ xíni̱ va̱ha ndó ndaja na̱caja i̱ ja̱nda̱ qui̱ví nu̱ cuítí tá na̱xi̱nu̱ co̱o i̱ estado Asia yóho. \v 19 Níí tiempo na̱sahi̱in i̱ tañu ndó cán na̱caja chúun i̱ cuéntá Jesucristo, xitoho í. Ta co̱ó na̱ndinehe jícó i̱ mí i̱ sa̱há ña̱ na̱caja i̱. Ta cua̱há tañu na̱sacu u̱ sa̱ha̱ ndo̱. Ta na̱ndoho ini i̱ sa̱há ña̱ cúni̱ na̱ Israel cahní na̱ ye̱he̱. \v 20 Ta co̱ó na̱jándacoo i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ jáchi̱ xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ ja̱n cuu chindeé a̱ ndo̱hó. Ta na̱jána̱ha̱ i̱ ndo̱hó nu̱ táhyí ña̱yivi ta jári ini vehe ndó. \v 21 Ta na̱jána̱ha̱ i̱ nu̱ú na̱ Israel xi̱hín nu̱ú na̱ tóho̱ ña̱ ndítahan nu̱ ná ndicó co̱o ini na ta jándacoo na cua̱chi cája na. Ta na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ndítahan candeé ini na Jesucristo, xitoho í. \v 22 Ta viti cu̱hu̱n i̱ chí ñuu Jerusalén jáchi̱ cúni̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná cu̱hu̱n i̱ cán ta co̱ xíni̱ ndía̱ cuu ndoho i̱ ñuu cán. \v 23 Ña̱ xíni̱ ndusa i̱ quéa̱ ña̱ na̱ca̱xi tu̱hun ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hín i̱ ña̱ ndá ñuu na̱cuu nu̱ú cu̱hu̱n i̱ ña̱ jivi i̱ chica̱a̱n ña̱yivi ye̱he̱ veca̱a á jivi i̱ caja xíxi na xi̱hín i̱. \v 24 Joo ni in ña̱ yóho co̱ cája toho a nu̱ú i̱. Ta va̱tí ná cahní na̱ ye̱he̱ co̱ yíhví toho i̱. Jáchi̱ ña̱ cúni̱ mí i̱ quéa̱ caji̱i̱ íní i̱ jáxi̱nu̱ co̱o i̱ chuun na̱sa̱ha̱n Jesucristo nu̱ú i̱ caja i̱. Ta ña̱ yóho cúú á cáxi tu̱hun i̱ nu̱ú ña̱yivi tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé á ta sa̱ha̱ ndá quia̱hva quíhvi̱ ini a ña̱yivi. \p \v 25 ʼSa̱ na̱xi̱ca nuu i̱ tañu ndó ta na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó ña̱ va̱xi qui̱vi̱ cacomí Ndióxi̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi. Ta viti xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ ni in ndó a̱ cúní ga̱ ndó ye̱he̱. \v 26 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cáxi tu̱hun i̱ xi̱hi̱n ndó qui̱vi̱ víti ña̱ co̱ ndójo ga̱ i̱ cua̱chi sa̱ha̱ ndo̱ tá ná jándicoo ndó íchi̱ cuéntá Jesús. \v 27 Jáchi̱ sa̱ na̱ca̱xi tu̱hun i̱ nu̱ ndo̱ tócó ndihi ña̱ sácú ini Ndióxi̱ caja ta co̱ó na̱chije̱hé tu̱hun toho i̱ sa̱há nu̱ ndo̱. \v 28 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndítahan candaa va̱ha ndó mé va ndó ta candaa va̱ha ndó tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús ná cuahnu chága̱ na̱ xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. Jáchi̱ mé ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱sacu a ndo̱hó ña̱ ná cacomí ndo̱ cuéntá sa̱há na̱ cúú cuéntá mé á jáchi̱ na̱xi̱ta̱ ni̱i̱ mé á sa̱há ndihi na tá na̱xi̱hi̱ a̱ ndi̱ca crúxu̱. \v 29 Cáha̱n i̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ndo̱ jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini i̱ ña̱ tá sa̱ ná quee ye̱he̱ cu̱hu̱n i̱ já quixi java ña̱yivi ta cacu ini na jándihi na sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta tá quia̱hva cája ndiva̱hyí jándihi rí sa̱há ndicachi quia̱hva já cacúni̱ na̱ jándihi na sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús. \v 30 Ta ja̱nda̱ mé tañu mé ndó ja̱n va cana java na ta jána̱ha̱ na̱ ña̱ tu̱hún nu̱ú ña̱yivi. Ta nducú na̱ ndiquehe na na̱ sa̱ cúú cuéntá Jesús cu̱hu̱n na̱ ja̱tá na̱ cán. \v 31 Ña̱ cán quéa̱ cuéntá va̱ha coo ndó ná a̱ jándahvi na ndo̱hó. Xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ ti̱xi u̱ni̱ cui̱a̱ co̱ó na̱jándacoo i̱ ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó ndáa̱ quéa̱ ndítahan nu̱ ndó caja ndó. Ta ñuú ta ndiví na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó sa̱há ña̱ yóho ta chí a̱nda̱ na̱sacu u̱ sa̱ha̱ ndo̱ ña̱ ná caja ndó ña̱ cúni̱ Ndióxi̱. \p \v 32 ʼViti jándacoo i̱ ndo̱hó, ñani i̱, ndahá Ndióxi̱ jáchi̱ cáchí tu̱hun mé á ña̱ quíhvi̱ ini a tócó ndihi ña̱yivi. Íin ndée̱ Ndióxi̱ caja ndacú a̱ ndo̱hó já ná cuu coo ndó xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ na̱ca̱xi mé á caja ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n. \v 33 Ta xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ co̱ó na̱ndiava ini i̱ quehe e̱ jiu̱hún á jáhma̱ va̱ha cómí java ga̱ ña̱yivi. \v 34 Ña̱ na̱caja i̱ quéa̱ na̱caja chúun i̱ xi̱hi̱n ndahá i̱ já ná a̱ ndíma̱ní ña̱ha catacu u̱ ta já ná cuu catacu na̱ xíca xi̱hín i̱. \v 35 Ta níí tiempo na̱jána̱ha̱ i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ quia̱hva já ndítahan nu̱ ndó caja chúun ndó já ná coo ña̱ha catacu ndó ta já ná cuu chindeé ndó na̱ ndíma̱ní ña̱ha nu̱u̱. Ndítahan ndicu̱hu̱n ini ndó tu̱hun na̱cachi Jesucristo tá na̱cachi a: “Cáji̱i̱ chága̱ ini na̱ jásá ña̱ha a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ñéhe̱ á”, na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ veñu̱hu ñuu Efeso cán. \p \v 36 Tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n Pablo já na̱caxítí da̱ já na̱casáhá xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ xi̱hín ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán. \v 37 Ta tócó ndihi na̱ cán na̱sacu na xi̱hi̱n dá ta na̱numi na da̱ ta já na̱tatí yúhu̱ ná sa̱jóho da ña̱ ndínda̱yí na̱ da̱. \v 38 Tócó ndihi na na̱cacuéha̱ ini na sa̱ha̱ Pablo jáchi̱ na̱cachi da xi̱hi̱n ná ña̱ a̱ cúní ga̱ na̱ da̱. Tá na̱ndihi já ndáca táhan ndihi na na̱sa̱ha̱n na̱ xi̱hi̱n dá ja̱nda̱ nu̱ú na̱ndaa da barco cán. \c 21 \s1 Cua̱ha̱n Pablo chí ñuu Jerusalén \p \v 1 Tá na̱ndihi na̱ndinda̱yí nde̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cán já na̱ndaa nde̱ barco na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nda̱cú nde̱ in ñuu naní Cos. Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱quee tucu nde̱ cua̱ha̱n nde̱ chí inga ñuu naní Rodas. Ta já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ chí ñuu naní Pátara. \v 2 Ta mé cán na̱ndique táhan nde̱ xi̱hín in barco, dó cu̱hu̱n chí estado Fenicia ta chí na̱ndaa nde̱ dó cua̱ha̱n nde̱. \v 3 Ta nani cása̱ha̱n nde̱ ini dó já na̱xini nde̱ isla Chipre xoo íti nde̱. Joo na̱ya̱ha saa va nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Tiro ndáca̱a̱n estado Siria jáchi̱ mé cán ndítahan nu̱ ná jánuu na ña̱ha ndójo dó. \v 4 Mé ñuu Tiro cán na̱nditahan nde̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ta na̱cando̱o tóo nde̱ xi̱hi̱n ná ti̱xi u̱sa̱ qui̱vi̱. Ta na̱jáca̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ na̱ cán ña̱ ná ca̱xi tu̱hun na xi̱hi̱n Pablo ña̱ ná a̱ cúhu̱n da̱ ñuu Jerusalén. \v 5 Joo tá sa̱ na̱ya̱ha u̱sa̱ qui̱vi̱ já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ chí ñuu Jerusalén. Ta na̱queta tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús cán xi̱hi̱n ñájíhí na̱ xi̱hi̱n ja̱hyi válí na̱ já ndáca táhan na xi̱hín nde̱ cua̱ha̱n nde̱ a̱nda̱ yuhú ñuu cán. Ta yatí yuhú tañu̱hú cán na̱caxítí ndihi nde̱ na̱xi̱ca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Ndióxi̱. \v 6 Ta tá na̱ndinda̱yí táhan nde̱ já na̱ndaa nde̱ barco ta na̱ cán na̱quee na cuanúhu̱ ná vehe na. \p \v 7 Na̱quee nde̱ mé ñuu Tiro cása̱ha̱n nde̱ nu̱ú tañu̱hú ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Tolemaida. Ta mé cán na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ nde̱ xi̱hi̱n na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu cán. Ta chí na̱cando̱o nde̱ in qui̱vi̱ xi̱hi̱n ná. \v 8 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Cesarea. Ta cán na̱sa̱ha̱n nde̱ vehe in da̱ sáxi̱ca nuu cáha̱n tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín ña̱yivi. Mé da̱ yóho naní da̱ Felipe ta na̱sa̱cuu da in táhan ndíhu̱sa̱ da̱ chíndeé na̱ apóstol veñu̱hu ñuu Jerusalén. Ta chí na̱cando̱o tóo nde̱ vehe da̱ cán. \v 9 Ta na̱sahi̱in co̱mí ja̱hyi jíhí da̱, na̱ tacú. Ta tia̱hva ndíco̱mi̱ ná jáya̱ha na tu̱hun cáha̱n Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi. \v 10 Tá sa̱ na̱caja chá qui̱vi̱ ndúu nde̱ vehe da̱ cán já na̱xi̱nu̱ co̱o in profeta, da̱ na̱quixi estado Judea ta naní da̱ Agabo. \v 11 Mé da̱ yóho na̱sa̱a̱ da̱ coto nihni da nde̱he̱ nu̱ ndúu nde̱ cán. Ta nani íin da̱ xi̱hín nde̱ cán já na̱tiin da cinturón ña̱ha Pablo. Já na̱cató da̱ ndáha̱ dá xi̱hín sa̱ha̱ dá xi̱hi̱n mé cinturón ta já na̱cachi da já: \p —Cáchí ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ tá quia̱hva na̱caja i̱ na̱cató i̱ mí i̱ quia̱hva já cató na̱ Israel da̱ xi̱hín ña̱ha cinturón yóho. Ta já ndiquia̱hva na da̱ ndahá na̱ tóho̱ —na̱cachi Agabo cán xi̱hín nde̱. \p \v 12 Tá na̱xini jo̱ho nde̱ ña̱ na̱cachi Agabo yóho já na̱casáhá nde̱ cáha̱n nda̱hví nde̱ xi̱hi̱n Pablo ña̱ ná a̱ cúhu̱n da̱ ñuu Jerusalén. Ta jári na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Cesarea cán cáha̱n nda̱hví na̱ xi̱hi̱n dá ña̱ ná a̱ cúhu̱n da̱. \v 13 Joo na̱nducú ñehe Pablo tu̱hun nu̱ú nde̱ já na̱cachi da já: \p —Ndá cuéntá quéa̱ sácu cóhó ndo̱ ta cája ndó ña̱ cándií ini i̱. Cande̱hé ndo̱ ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. Co̱ó caja toho a ná cató na̱ ye̱he̱ jáchi̱ íin tia̱hva i̱ ndiquia̱hva i̱ mí i̱ quiví i̱ sa̱ha̱ Jesús, xitoho í mé ñuu Jerusalén cán —na̱cachi da. \p \v 14 Co̱ó na̱cuu caja nde̱ cava nde̱ ji̱ni̱ dá ña̱ ná a̱ cúhu̱n da̱. Chí co̱ó na̱ca̱ha̱n chága̱ nde̱ sa̱há ña̱ yóho xi̱hi̱n dá ta na̱cachi nde̱: \p —Ná coo tá quia̱hva cúni̱ Ndióxi̱ va. \p \v 15 Tá na̱ndihi já na̱caja tia̱hva nde̱ ña̱ha nde̱ ta já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ ñuu Jerusalén. \v 16 Ta ndáca táhan java na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu Cesarea cán cua̱ha̱n na̱ xi̱hín nde̱. Ta tañu na̱ cán ndáca̱a̱n in da naní Mnasón, da̱ na̱quixi isla Chipre. Ta a̱nda̱ sa̱nahá ndíco̱ da̱ íchi̱ cuéntá Jesús. Ta sa̱ mé vehe da̱ yóho sácú ini nde̱ canduu tóo nde̱ ñuu Jerusalén cán. \s1 Xíto nihni Pablo da̱ naní Jacobo \p \v 17 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Jerusalén já cávatá na̱ cúú cuéntá Jesús cán na̱ndiquehe na nde̱he̱. \v 18 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já ndáca Pablo nde̱he̱ na̱sa̱ha̱n nde̱ coto nihni nde̱ Jacobo. Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ cán já na̱xini nde̱ ña̱ na̱taca tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús cán. \v 19 Ta na̱ca̱ha̱n Ndióxi̱ Pablo xi̱hi̱n ná já na̱casáhá ndícani da nu̱ ná tá in tá in ña̱ náhnu na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ dá caja da tañu na̱ tóho̱, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel. \v 20 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ yóho já na̱caja cáhnu na Ndióxi̱. Ta tá na̱ndihi já na̱casáhá cáchí na̱ já xi̱hi̱n Pablo: \p —Cande̱hé, ñani i̱. Sa̱ xíni̱ va̱hún ña̱ cua̱há ndiva̱ha táhan na̱ na̱quixi chi̱chi Israel sa̱ ndíco̱ na̱ íchi̱ cuéntá Jesús viti. Ta tócó ndihi na cáchí na̱ ña̱ ndítahan caja na ña̱ sáhndá ley Moisés. \v 21 Joo na̱ñe̱he̱ ná tu̱hun ña̱ xíca nuún jána̱hún nu̱ú na̱ Israel, na̱ ndúu ñuu tóho̱ ña̱ co̱ xíní ñúhú ga̱ caja na ña̱ sáhndá ley Moisés ta ni marca cán co̱ xíní ñúhú chica̱a̱n ga̱ na̱ yiquí cu̱ñu ja̱hyi na. Ta jána̱hún na̱ ña̱ co̱ ndítahan caja na costumbre na̱jándacoo tásáhnu jícó yo̱ nu̱ yo̱. \v 22 Ta co̱ xíni̱ nde̱ ndía̱ caja nde̱ viti jáchi̱ nditútú na̱ ndúu Jerusalén yóho tá ná canda̱a̱ ini na ña̱ na̱casa̱u̱n yóho. \v 23 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cája nde̱ cuéntá ña̱ va̱ha chága̱ ná cajún ña̱ cáchí nde̱ yóho: Cañehún co̱mí ta̱a ndúu tañu nde̱ yóho já ná cu̱hu̱n na̱ xu̱hu̱n. Jáchi̱ sa̱ na̱xi̱nu̱ co̱o qui̱ví caja ndíco̱mí da̱ yóho ña̱ na̱sa̱ha̱n da̱ tu̱hun da nu̱ Ndióxi̱ caja da. \v 24 Ná cu̱hún xi̱hi̱n dá já ná ndaja viún mún xi̱hi̱n dá tá quia̱hva sáhndá ley Moisés ta já ná cha̱hvún nu̱ú ja̱tá ji̱ni̱ dá. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuni na̱ Israel ña̱ a̱ ju̱ú ña̱ nda̱a̱ cúú tócó ndihi tu̱hun cáha̱n i̱hvi̱ na̱ sa̱hu̱n. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuni na ña̱ cája tá cájún ña̱ sáhndá ley Moisés. \v 25 Ta sa̱há na̱ tóho̱, na̱ cúú cuéntá Jesús, sa̱ na̱ca̱hyí nde̱ in carta cua̱ha̱n nu̱ ná ña̱ ná a̱ jándi̱hi̱ na̱ mé ná caja na ley Moisés. Joo na̱cachi nde̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ná a̱ cáxí na̱ cu̱ñu quíti̱, rí na̱jo̱co̱ na̱ nu̱ú ti̱ni̱ñu yúú. Ta ná a̱ cáxí na̱ ni̱i̱ ta ni ná a̱ cúxu na cu̱ñu quíti̱, rí na̱sa̱hnú. Ta ná a̱ cóo na xi̱hín ta̱a á ñáha̱, na̱ co̱ cúú yíi̱ ná á ñájíhí na̱. Ña̱ yóho cúú tu̱hun na̱ca̱hyí nde̱ nu̱ carta cua̱ha̱n nu̱ú na̱ tóho̱ —na̱cachi na̱ sa̱cua̱ha̱ cán xi̱hi̱n Pablo. \p \v 26 A̱nda̱ já na̱quehe Pablo ndíco̱mí da̱ta̱a cán ndáca da cua̱ha̱n xi̱hi̱n dá. Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱ndaja vií da̱ mé dá nu̱ Ndióxi̱ ta na̱ndivií ndíco̱mí da̱ cán viti. Ta tá na̱ndihi já na̱qui̱hvi da veñu̱hu ña̱ ca̱xi tu̱hun da xi̱hi̱n ná ndá qui̱vi̱ xi̱nu̱ co̱o ña̱ ndivií na̱ já ná cuu jo̱co̱ in in da̱ cán ña̱ha nu̱ Ndióxi̱. \s1 Tíin na Pablo veñu̱hu cáhnu ñuu Jerusalén cua̱ha̱n da̱ veca̱a \p \v 27 Tá ja̱ chá xi̱nu̱ co̱o qui̱ví u̱sa̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o java da̱ Israel, da̱ na̱quixi chí estado cuéntá Asia. Ta tá na̱xini na̱ cán ndáca̱a̱n Pablo ini veñu̱hu cáhnu cán já na̱jándiva̱a̱ na̱ ña̱yivi já ná ndicui̱ta na caja xíxi na xi̱hi̱n dá. \v 28 Ta na̱casáhá cáyuhú na̱ nu̱ú ña̱yivi já cáchí na̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndó, na̱ Israel. Caja ndó ña̱ma̱ni̱ chindeé ndó nde̱he̱ xi̱hín da̱ yóho jáchi̱ níí cúú nu̱ xíca da̱ yóho cáha̱n núu da sa̱há ña̱yivi Israel ta jána̱ha̱ da̱ ña̱yivi ña̱ co̱ ndítahan nu̱ ná candúsa na ley Moisés ta ni co̱ ndítahan nu̱ ná caja cáhnu na veñu̱hu cáhnu ndáca̱a̱n Jerusalén yóho. Ta viti cája núu chága̱ da̱ jáchi̱ ja̱nda̱ java da̱ tóho̱, da̱ ñuu Grecia na̱jáqui̱hvi da veñu̱hu í ta jáyu̱xu̱ da̱ veñu̱hu yi̱i̱ yóho xi̱hín da̱ tóho̱ ja̱n —cáchí na̱. \p \v 29 Tócó ndihi ña̱ yóho na̱cachi ta̱a Israel na̱quixi Asia cán xi̱hín ña̱yivi jáchi̱ na̱ca̱hán da̱ ña̱ na̱jáqui̱hvi Pablo cán da̱ naní Trófimo, da̱ tóho̱ ñuu Efeso ini veñu̱hu joo a̱ ju̱ú a̱ já. Na̱ca̱hán na̱ já jáchi̱ na̱xini na ndáca táhan Trófimo xi̱hi̱n Pablo xíca nuu da ñuu Jerusalén cán. \p \v 30 Xi̱hín ña̱ na̱cachi da̱ na̱quixi Asia yóho na̱ndiva̱a̱ tócó ndihi ña̱yivi ñuu Jerusalén já xínu na na̱xi̱nu̱ co̱o na na̱tiin na Pablo. Já ñúhu na da̱ na̱tavá na̱ da̱ ja̱tá veñu̱hu cán ta i̱vi̱ la̱á na̱chicaji na yéhé veñu̱hu cán. \v 31 Chí ndúcú na̱ cahní na̱ da̱ joo da̱ cúú jefe soldado cán na̱ñe̱he̱ dá tu̱hun ña̱ na̱ndiva̱a̱ ndihi ña̱yivi ñuu Jerusalén cán. \v 32 A̱nda̱ já na̱játaca da̱ cúú jefe soldado xi̱hín java ga̱ da̱ náhnu já xínu da na̱xi̱nu̱ co̱o da nu̱ ndíva̱a̱ ña̱yivi cán. Tá na̱xini ña̱yivi cán va̱xi da̱ cúú jefe soldado cán xi̱hi̱n java soldado já na̱jáya̱a̱ ñahá na̱ chí co̱ cáni ga̱ na̱ Pablo. \v 33 A̱nda̱ já na̱cayati da̱ cúú jefe soldado cán nu̱ Pablo já na̱tiin da da̱ cu̱hu̱n da̱ veca̱a. Ta na̱sahnda da chuun ña̱ ná cató na̱ da̱ xi̱hín i̱vi̱ cadena. Tá na̱ndihi já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún da̱ ña̱yivi ña̱ ndá da̱ cúú da̱ yóho ta ndía̱ na̱caja da. \v 34 Joo sa̱ jíin sa̱ jíin tu̱hun cáyuhú in in ña̱yivi cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱cuu canda̱a̱ ini da̱ cúú jefe soldado cán ndá cua̱chi quéa̱ jácojo na ja̱ta̱ Pablo jáchi̱ a̱ ju̱ú quia̱hva ndíva̱a̱ na̱ cán ndúu na. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda mé jefe soldado cán chuun ña̱ ná cañehe na Pablo vehe nu̱ ndúu soldado. \v 35 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o na cán na̱ca̱hán na̱ ndaa na cua̱ni̱ vehe soldado cán xi̱hi̱n Pablo joo co̱ó na̱cuu ndaa na jáchi̱ chí cándíhi táhan ña̱yivi cúni̱ na̱ cani na Pablo. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱jo̱có soldado cán Pablo já na̱ndaa na cua̱ni̱ vehe soldado cán xi̱hi̱n dá. \v 36 Ta tócó ndihi na̱ cán cáyuhú cóhó na̱ ndícaa na ja̱ta̱ soldado já cáchí na̱ já: \p —Cahní ndó da̱. Ná quivi da —cáyuhú na̱. \s1 Ndíquehe Pablo sa̱ha̱ mé dá nu̱ú ña̱yivi cán \p \v 37 Ta tá sa̱ ndúcú na̱ jáqui̱hvi na Pablo ini vehe soldado cán já na̱cachi Pablo já xi̱hín da̱ cúú jefe soldado cán: \p —Á quia̱hva ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ ná ca̱ha̱n i̱ i̱vi̱ joho tu̱hun xi̱hín ña̱yivi yóho. \p A̱nda̱ já na̱nducú ñehe da̱ cúú jefe soldado cán tu̱hun nu̱ Pablo já na̱cachi da já: \p —Á tia̱hvún ca̱hún tu̱hun griego, dá já. \v 38 Á a̱ ju̱ú toho yóhó cúú da̱ na̱quixi nación Egipto viti chá va, da̱ na̱jáca̱ha̱n ña̱yivi ná ndicui̱ta na cani táhan na xi̱hín gobierno ta na̱sa̱ndaca da co̱mi̱ mil da̱ sáhní ndi̱i na̱sa̱ha̱n da̱ chí yucú íchí nu̱ú co̱ó ña̱yivi. Á a̱ ju̱ú toho yóhó cúú mé da̱ cán —na̱cachi da̱ cúú jefe soldado cán xi̱hi̱n Pablo. \p \v 39 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pablo tu̱hun nu̱ dá já na̱cachi da já: \p —Jíin va cúú ye̱he̱ jáchi̱ cúú u̱ in da̱ na̱quixi chi̱chi Israel ta na̱cacu u̱ ñuu Tarso, in ñuu cáhnu ndáca̱a̱n estado Cilicia. Ta viti á cuu quia̱hva loho ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ ná ca̱ha̱n i̱ i̱vi̱ tu̱hun xi̱hín ña̱yivi yóho —na̱cachi Pablo xi̱hín da̱ cúú jefe soldado cán. \p \v 40 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n da̱ cán ña̱ma̱ni̱ nu̱ Pablo ña̱ ná ca̱ha̱n da̱ xi̱hín ña̱yivi. A̱nda̱ já na̱nda̱ca̱ ndichi Pablo nu̱ú cua̱ni̱ vehe cán já na̱ndiñehe da ndáha̱ dá nu̱ ná já ná catáji̱ yúhu̱ ná. Ta tá sa̱ na̱catáji̱ yúhu̱ ná já na̱casáhá cáha̱n da̱ tu̱hun hebreo xi̱hi̱n ná. \c 22 \p \v 1 Já na̱casáhá Pablo cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cuni jo̱ho ndó nu̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndóhó, na̱ sa̱cua̱ha̱ xi̱hín ñani i̱ jáchi̱ cúni̱ ndiquehe e̱ sa̱há i̱ viti —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 2 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cán ña̱ cáha̱n Pablo tu̱hun hebreo, mé tu̱hun cáha̱n mé ná já na̱catáji̱ chága̱ yúhu̱ ná. A̱nda̱ já na̱cachi Pablo já xi̱hi̱n ná: \v 3 —Ye̱he̱ cúú u̱ da̱ na̱quixi chi̱chi Israel. Ta na̱cacu u̱ ñuu Tarso ndáca̱a̱n estado Cilicia. Joo na̱sahnu u̱ ñuu Jerusalén yóho ta mé yóho na̱jácuaha vi̱ xi̱hín in da̱ naní Gamaliel. Ta tá quia̱hva sáhndá ley Moisés, ña̱ na̱sacu va̱ha tásáhnu jícó yo̱ quia̱hva já na̱ndi̱hi ini i̱ cája i̱. Níí tiempo na̱ndi̱hi ini i̱ cája chúun i̱ cuéntá Ndióxi̱ xi̱hín ndinuhu ini i̱ tá quia̱hva cája mé ndó a̱nda̱ qui̱vi̱ víti. \v 4 Na̱xi̱ca nuu i̱ cája xíxi i̱ xi̱hín na̱ ndíco̱ íchi̱ cuéntá Jesús ja̱nda̱ quia̱hva sáhní i̱ na̱. Ta cua̱há ta̱a, ñáha̱ viti na̱xi̱ca nuu i̱ játaca i̱ na̱ ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ veca̱a. \v 5 Ta xíni̱ va̱ha da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín ndihi na̱ sa̱cua̱há veñu̱hu ña̱ cáha̱n i̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndo̱. Jáchi̱ mé na̱ yóho cúú na̱ na̱ca̱hyí tutu na̱sa̱ha̱n na̱ nu̱ú i̱ já ná ndiquia̱hva i̱ ña̱ nu̱ú ñaní, na̱ na̱quixi chi̱chi Israel ndúu ñuu Damasco cán. Ta na̱sa̱ha̱n i̱ cán ndínducú u̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ña̱ cañehe e̱ na̱ quixi i̱ ñuu Jerusalén yóho caja xíxi nde̱ xi̱hi̱n ná. \s1 Ndícani Pablo ndaja na̱cuu na̱ndiquehe da íchi̱ cuéntá Jesús \r (Hch. 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 ʼJoo nani xíca i̱ íchi̱ cua̱ha̱n i̱ tátu̱hun ca̱xi̱vi̱ cáa tá sa̱ yati xi̱nu̱ co̱o i̱ ñuu Damasco cán já in cuití na̱ndiye̱he̱ ndaa nu̱ íin i̱ ta mé a̱ yóho na̱quixi a indiví. \v 7 Chí na̱ndicava i̱ nu̱ ñúhu̱ ta já na̱xini jo̱ho i̱ in a̱ cáha̱n xi̱hín i̱ já na̱cachi a já: “Saulo, Saulo ndá cuéntá quéa̱ ndícui̱tún cája xísún xi̱hín i̱”, na̱cachi a xi̱hín i̱. \v 8 A̱nda̱ já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún i̱ já cáchí i̱ já: “Ndá na̱ cúú ndóhó ta ndaja naní ndo̱”, na̱cachi i̱ xi̱hi̱n á. A̱nda̱ já na̱nducú ñehe a tu̱hun nu̱ú i̱ já cáchí a̱ já: “Ye̱he̱ cúú Jesús, da̱ ñuu Nazaret ta xi̱hín ye̱he̱ ndícui̱tún cája xísún viti”, na̱cachi a cán xi̱hín i̱. \v 9 Ta na̱ cua̱ha̱n xi̱hín i̱ cán na̱yi̱hví na̱ tá na̱xini na ña̱ na̱ndiye̱he̱ nu̱ íin i̱ cán. Joo co̱ó na̱xini jo̱ho na ña̱ cáha̱n xi̱hín i̱ cán. \v 10 A̱nda̱ já na̱cachi i̱ já xi̱hín Jesús: “Ca̱ha̱n ndó xi̱hín i̱, xitoho i̱ ndía̱ ndítahan caja i̱.” A̱nda̱ jáví na̱cachi a já xi̱hín i̱: “Candichi ta cuáhán ñuu Damasco nu̱ cáhún cu̱hu̱n ja̱n. Ta ñuu ja̱n ndicani in da nu̱u̱n ndía̱ ndítahan cajún”, na̱cachi Jesús xi̱hín i̱. \v 11 Ta chí na̱cuaá nu̱ú i̱ na̱caja ña̱ na̱ndiyi̱hvi̱ cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ja̱ndá na̱tiin ndaa na̱ ndáca táhan i̱ cán ye̱he̱ cua̱ha̱n nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Damasco cán. \p \v 12 ʼTa mé cán na̱sahi̱in in da̱ naní Ananías, da̱ cája ña̱ sáhndá ley Moisés xi̱hín ndinuhu ini da. Ta tócó ndihi na̱ Israel ndúu Damasco cán cáha̱n na̱ sa̱ha̱ dá ña̱ cúú dá ta̱a va̱ha. \v 13 Ta mé Ananías yóho na̱sa̱a̱ da̱ na̱xi̱to nihni da ye̱he̱. Já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hín i̱: “Saulo, ñani i̱ cande̱hé tucu viti.” Tá na̱cachi da já chí i̱vi̱ la̱á na̱nu̱na̱ nu̱ú i̱ já na̱xini i̱ da̱. \v 14 A̱nda̱ já na̱cachi da cán já xi̱hín i̱: “Mé Ndióxi̱, ña̱ na̱caja cáhnu tásáhnu jícó yo̱, mé a̱ cán quéa̱ na̱ca̱xi a yo̱hó já ná canda̱a̱ inún ndá quéa̱ sácú ini mé á caja xu̱hu̱n. Ta na̱ca̱xi a yo̱hó já ná cunún Jesús, mé a̱ cája ndinuhu ña̱ nda̱a̱. Ta na̱ca̱xi a yo̱hó já ná cuni jo̱hún nu̱ cáha̱n Jesús. \v 15 Já quéa̱ cu̱hún ca̱hún sa̱ha̱ mé á nu̱ tócó ndihi ña̱yivi. Já ná ndicanún nu̱ ná sa̱há ña̱ na̱xinún xi̱hín ña̱ na̱xini jo̱hún. \v 16 A̱ cándati chágu̱n viti. Cuándaco̱o. Cándeé inún Jesucristo viti chí cuáhán candúta̱ já ná ndoo cua̱chún, caja Ndióxi̱”, na̱cachi Ananías xi̱hín i̱. \s1 Ndícani Pablo ña̱ na̱chindahá Ndióxi̱ da̱ ca̱ha̱n da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú na̱ tóho̱ \p \v 17 ʼTá na̱ndihi já na̱ndicó co̱o i̱ ñuu Jerusalén ta na̱sa̱ha̱n i̱ veñu̱hu cáhnu cán ca̱ca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱. Ta nani xíca̱ ta̱hví i̱ cán já na̱quixi tátu̱hun in sa̱ni nu̱ú i̱ va̱tí ndíta i̱. \v 18 Ta na̱xini i̱ Jesús, xitoho i̱ já na̱cachi a já xi̱hín i̱: “Camún cuáqueún ñuu Jerusalén yóho jáchi̱ a̱ cándúsa toho na̱ yóho tu̱hun va̱ha ca̱hu̱n sa̱há i̱”, na̱cachi Jesús xi̱hín i̱. \v 19 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe e̱ tu̱hun nu̱ Jesús já cáchí i̱ já xi̱hi̱n á: “Cande̱hé ndo̱, xitoho i̱. Sa̱ xíni̱ va̱ha tócó ndihi ña̱yivi ña̱ na̱xi̱ca nuu i̱ ndijáá veñu̱hu tiin i̱ na̱ cándeé ini ndo̱hó ta já na̱cani i̱ na̱ ta na̱taán i̱ na̱ veca̱a. \v 20 Ta sa̱ xíni̱ na̱ ña̱ tá na̱sahní na̱ Esteban, mé da̱ na̱xi̱ca nuu cáha̱n tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ mé ndó, in na̱sa̱cuu u̱ xi̱hín na̱ na̱sahní ñahá cán. Jáchi̱ táhán ini i̱ cándichi i̱ ndáá i̱ jahmá ña̱yivi cán nani sáhní na̱ Esteban”, na̱cachi i̱ xi̱hi̱n Jesús. \v 21 A̱nda̱ já na̱cachi Jesús já xi̱hín i̱: “Cuáqueún cu̱hu̱n jáchi̱ chindahá xícá i̱ yo̱hó cu̱hún ca̱hún sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi tóho̱, na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel”, na̱cachi Jesús xi̱hín i̱ —na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ cán. \s1 Cáha̱n chága̱ Pablo xi̱hi̱n mé da̱ cúú jefe nu̱ ndíhi soldado \p \v 22 Na̱sa̱nduu táji̱ na̱ Israel cán nani cáha̱n Pablo xi̱hi̱n ná. Joo tá na̱ca̱ha̱n da̱ sa̱há na̱ tóho̱ cán já na̱casáhá cáyuhú na̱ já cáchí na̱ já: \p —Cahní ndó da̱ ja̱n. Ná quivi da. Co̱ ndítahan ga̱ nu̱ dá coo da ñuyíví yóho —cáchí na̱ cán cáyuhú na̱. \p \v 23 Ta sa̱há ña̱ ndúcú ndeé na̱ cáyuhú na̱ ta jání na̱ jáhma̱ ná nu̱ táchi̱ ta ja̱nda̱ ña̱ yácá jácana nihni na nu̱ táchi̱. \v 24 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda da̱ cúú jefe soldado cán chuun ña̱ ná jáqui̱hvi na Pablo cán ini vehe soldado. Ta tá na̱ndi̱hvi da já na̱sahnda da chuun ña̱ ná jácaxáhan na da̱ xi̱hi̱n churú níi̱ já ná na̱hma̱ da̱ ndía̱ na̱caja da ta ndá sa̱ha̱ quéa̱ ndícui̱ta ña̱yivi cán xi̱hi̱n dá. \v 25 Joo tá sa̱ na̱cató na̱ Pablo ta ndúcú na̱ jácaxáhan na da̱ já na̱cachi Pablo já xi̱hín in soldado cán: \p —Ta viti ca̱ha̱n ndó xi̱hín i̱ á núná nu̱ ndo̱ jácaxáhan ndó in da̱ cúú ta̱a romano tá cáma̱ní yi̱i̱ caja vií ndó sa̱ha̱ dá tá quia̱hva sáhndá ley romano jáchi̱ ye̱he̱ cúú u̱ da̱ romano —na̱cachi Pablo xi̱hín soldado cán. \p \v 26 Tá na̱xini jo̱ho da̱ ña̱ yóho chí i̱vi̱ la̱á na̱sa̱ha̱n da̱ cáxi tu̱hun da nu̱ da̱ cúú jefe soldado cán já cáchí da̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Cuéntá va̱ha coo ndó ta coto a̱ cája xíxi ndó xi̱hín da̱ ja̱n jáchi̱ cúú dá ta̱a romano —na̱cachi in soldado cán. \p \v 27 A̱nda̱ já na̱cayatí da̱ cúú jefe soldado cán nu̱ Pablo já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún ñahá da̱ já cáchí da̱ já: \p —Á nda̱a̱ cúún ta̱a romano —cáchí da̱. \p —A̱ja̱n, ta̱a romano cúú u̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n dá. \p \v 28 A̱nda̱ já na̱casáhá cáchí mé da̱ cúú jefe soldado cán já xi̱hi̱n Pablo: \p —Ye̱he̱ na̱cha̱hvi i̱ cua̱há ndiva̱ha jiu̱hún já na̱cuu na̱nduu u̱ in ta̱a romano —na̱cachi da̱ cán xi̱hi̱n Pablo. \p Ta já cáchí Pablo já xi̱hi̱n dá: \p —Joo ye̱he̱ cúú u̱ ta̱a romano jáchi̱ já na̱cacu u̱ —na̱cachi Pablo. \p \v 29 Tá na̱xini jo̱ho na̱ cúni̱ jácaxáhan Pablo cán ña̱ yóho chí na̱yi̱hví na̱ já na̱casáhá xíca játá na̱ cáxoo na nu̱ dá. Ta ja̱nda̱ mé da̱ cúú jefe soldado cán na̱yi̱hví da̱ jáchi̱ sa̱ na̱tiin na da̱ va̱tí cúú dá ta̱a romano. \s1 Ndíquehe Pablo sa̱ha̱ mé dá nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ Israel \p \v 30 Ta inga qui̱vi̱ ita̱a̱n na̱tavá da̱ cúú jefe soldado cán cadena na̱sandi̱co̱ ndáha̱ Pablo. Ta sa̱há ña̱ cúni̱ da̱ cán canda̱a̱ ini da ndá cua̱chi quéa̱ jácojo na ja̱ta̱ Pablo sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱játaca da na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ Israel. A̱nda̱ já ñéhe da Pablo já na̱sacu da da̱ nu̱ú na̱ cán. \c 23 \p \v 1 A̱nda̱ já na̱sande̱hé Pablo nu̱ tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel cán já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndo̱, ñani i̱. Ja̱nda̱ jihna ta ja̱nda̱ qui̱vi̱ víti cája i̱ ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ ta xíni̱ mé á ndaja ndáca̱a̱n ji̱ní i̱ —na̱cachi Pablo. \p \v 2 Joo da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ naní Ananías cán na̱sahnda da chuun nu̱ú na̱ ndíta yati xi̱hi̱n Pablo cán ña̱ ná cani na ja̱hndá yúhu̱ dá. \v 3 A̱nda̱ já na̱cachi Pablo xi̱hín Ananías cán: \p —Tá quia̱hva na̱cani na ja̱hndá yuhú i̱ quia̱hva já cani Ndióxi̱ yo̱hó, da̱ co̱ cúú tá quia̱hva ndáa da. Íún ja̱n ndaja ndíchún ye̱he̱ jáchi̱ jácojo na cua̱chi ja̱tá i̱ ña̱ co̱ sácú va̱ha i̱ ley. Joo yóhó na̱ndava ndojún ña̱ sáhndá ley jáchi̱ na̱sahndún chuun ña̱ ná cani na ye̱he̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n Ananías cán. \p \v 4 A̱nda̱ já na̱casáhá na̱ ndúu cán cáha̱n na̱ xi̱hi̱n Pablo já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —Cuéntá coún jáchi̱ cána̱hún xi̱hín da̱ cúú ju̱tu̱ sa̱cua̱ha̱ chága̱ nu̱ ndíhi ju̱tu̱ cuéntá Ndióxi̱ —na̱cachi na xi̱hi̱n Pablo. \p \v 5 A̱nda̱ já na̱cachi Pablo já: \p —Cáhnu coo ini ndó, ñani i̱ jáchi̱ co̱ xíni̱ toho i̱ ña̱ cúú da̱ ja̱n ju̱tu̱ sa̱cua̱ha̱ chága̱ nu̱ ndíhi ju̱tu̱ cuéntá Ndióxi̱. Mé tu̱hun Ndióxi̱ sáhndá chuun já cáchí a̱ já: “A̱ cána̱hún xi̱hín da̱ cómí chuun sa̱há ñuu ndó” —na̱cachi Pablo. \p \v 6 Tá na̱ndihi já na̱ndicuni Pablo ña̱ ndúu java na̱ saduceo ta ndúu ri java na̱ fariseo mé cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱ha̱n cóhó Pablo já na̱cachi da já: \p —Cande̱hé ndo̱, ñani i̱. Ye̱he̱ cúú u̱ in da̱ fariseo ta in fariseo na̱sa̱cuu ri tátá i̱. Ta viti cája vií na̱ yóho sa̱há i̱ sa̱há ña̱ cándúsa i̱ ña̱ va̱xi qui̱ví nditacu tucu ndi̱i —na̱cachi Pablo. \p \v 7 Tá na̱cachi Pablo já i̱vi̱ la̱á na̱ndicui̱ta na̱ fariseo xi̱hi̱n na̱ saduceo ndítúhún xi̱hi̱n táhan na já na̱sahnda java táhan na. \v 8 Jáchi̱ na̱ saduceo cán co̱ cándúsa na ña̱ va̱xi qui̱ví nditacu tucu ndi̱i. Ta ni co̱ cándúsa na ña̱ ndúu táto̱ Ndióxi̱. Ta ni co̱ cándúsa na ña̱ íin ínima̱ ña̱yivi. Joo na̱ fariseo cándúsa va na tócó ndihi ña̱ yóho. \v 9 Tócó ndihi na̱ cán cáyuhú na̱ ndúu na. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱nda̱ca̱ ndichi java na̱ jána̱ha̱ ley Moisés, mé na̱ cua̱ha̱n xoo na̱ fariseo cán. Já na̱casáhá cáchí na̱ já xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱yivi cán: \p —Co̱ó toho cua̱chi ná caja da̱ naní Pablo yóho. Jáchi̱ ndá ínima̱ yi̱i̱ quéa̱ na̱ca̱ha̱n xi̱hín da̱ yóho á tá co̱ó ta ndá táto̱ Ndióxi̱ quéa̱ na̱ca̱ha̱n xi̱hín da̱ yóho. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá ná ca̱ha̱n i̱hvi̱ yó xi̱hín da̱ yóho cúú á tátu̱hun cáni táhan í xi̱hín Ndióxi̱ —na̱cachi na̱ jána̱ha̱ ley Moisés xi̱hi̱n ná. \p \v 10 A̱ ju̱ú quia̱hva na̱casáhá ndíva̱a̱ ña̱yivi cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá yíhví da̱ cúú jefe soldado cán ña̱ tia̱hva náá tiin na Pablo ta jácuachi na da̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda da chuun ña̱ ná quixi soldado tavá da̱ Pablo tañu ña̱yivi cua̱ha̱ cán. Ta já ná cañehe tucu na da̱ cu̱hu̱n da̱ vehe soldado cán. \p \v 11 Ta ñuú inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱canáha̱ nu̱u̱ Jesús, xitoho í nu̱ Pablo ta na̱ca̱ha̱n xi̱hi̱n dá já na̱cachi a já: \p —A̱ ndícani inún, Pablo jáchi̱ tá quia̱hva na̱ca̱hún sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi ñuu Jerusalén yóho quia̱hva já ca̱hún sa̱há i̱ nu̱ú ña̱yivi ndúu ñuu Roma —na̱cachi Jesús xi̱hi̱n dá. \s1 Sácú ini na̱ Israel cahní na̱ Pablo \p \v 12 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱jándique táhan java na̱ Israel tu̱hun na ña̱ cahní na̱ Pablo. Ta na̱cachi na a̱ cúxu na ta ni ticui̱í a̱ cóho na ja̱nda̱ quia̱hva ná cahní na̱ Pablo. Ta na̱cachi xi̱hi̱n táhan na ña̱ cu̱hu̱n cháhan ja̱ta̱ ndá da̱ na̱xixi á na̱xihi ticui̱í nani tácú Pablo. \v 13 Ta yáha ga̱ nu̱ú i̱vi̱ jico ta̱a cúú da̱ na̱jándique táhan tu̱hun caja ña̱ yóho. \v 14 Tá na̱ndihi já na̱quee na na̱sa̱ha̱n na̱ ca̱ha̱n na̱ xi̱hín da̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ cán xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel cán já na̱cachi na já xi̱hi̱n ná: \p —Tócó ndihi nde̱ na̱jándique táhan nde̱ tu̱hun nde̱ cahní nde̱ Pablo. Ta na̱chica̱a̱n nde̱ cháhan ja̱ta̱ ndá da̱ ná cuxu nani tácú Pablo. \v 15 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ caja ndó ña̱ma̱ni̱ jándique táhan ndó tu̱hun ndó xi̱hín java ga̱ na̱ sa̱cua̱ha̱ ja̱n já ná ca̱ha̱n ndó xi̱hín da̱ cúú jefe soldado já ná cañehe tucu da Pablo quixi da nu̱ ndo̱. Ta ca̱ha̱n loho ndó xi̱hi̱n dá ña̱ cúni̱ ndó caja vií cuéé chága̱ ndó sa̱há ña̱ na̱caja Pablo. Já va cachi ndó xi̱hín da̱ cúú jefe soldado cán ta nde̱he̱ canduu tia̱hva nde̱ cahní nde̱ da̱ tá ná quixi da íchi̱ —na̱cachi na xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cán. \p \v 16 Joo in ta̱a loho, da̱ cúú ja̱xi Pablo na̱ñe̱he̱ dá tu̱hun ña̱ sácú ini na cahní na̱ Pablo sa̱há ña̱ cán quéa̱ xínu da na̱sa̱ha̱n da̱ cáxi tu̱hun da nu̱ Pablo vehe soldado cán. \v 17 Tá na̱ndihi na̱ndicani ta̱a loho cán ña̱ yóho nu̱ Pablo já na̱cana da in táhan da̱ cúú soldado cán já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Cajún ña̱ma̱ní candacún da̱ loho yóho ná cu̱hu̱n da̱ nu̱ú da̱ cúú jefe nu̱ soldado. Jáchi̱ íin tu̱hun cúni̱ da̱ yóho ca̱ha̱n da̱ xi̱hín da̱ cán —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n dá. \p \v 18 A̱nda̱ já ndáca soldado cán da̱ cúú ja̱xi Pablo na̱sa̱ha̱n da̱ nu̱ú da̱ cúú jefe soldado cán já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Da̱ naní Pablo ndáca̱a̱n vehe soldado na̱xi̱ca̱ da̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ ña̱ ná candaca i̱ da̱ loho yóho quixi i̱ ñehé e̱ da̱ jáchi̱ íin tu̱hun cúni̱ da̱ ca̱ha̱n da̱ xi̱hi̱n ndo̱ —na̱cachi da. \p \v 19 A̱nda̱ já na̱tiin jefe soldado cán ndahá ta̱a loho cán já na̱tavá xóo da da̱ já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hun ñahá da̱ já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Ndía̱ cúnu̱n ca̱hún xi̱hín i̱ —na̱cachi da. \p \v 20 A̱nda̱ já na̱casáhá ta̱a loho cán cáxi tu̱hun da já na̱cachi da já: \p —Na̱jándique táhan na̱ Israel tu̱hun na ña̱ ca̱ca̱ na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ mé ndó ña̱ ná cañehe tucu ndó Pablo nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel cán ña̱ cavií va̱ha chága̱ sa̱ha̱ dá. \v 21 Joo a̱ cándúsa ndó caja ndó ña̱ cúni̱ na̱ jáchi̱ yáha chága̱ nu̱ú i̱vi̱ jico ta̱a ndáti je̱hé na̱ íchi̱ ña̱ cahní na̱ Pablo. Ta na̱ndique táhan tu̱hun na ña̱ a̱ cúxu na ni a̱ cóho na ticui̱í ja̱nda̱ quia̱hva ná cahní na̱ Pablo. Ta viti ndáti na cande̱hé na̱ á caja ndó ña̱ cúni̱ na̱ —na̱cachi ja̱xi Pablo cán xi̱hín da̱ cúú jefe soldado. \p \v 22 Ta tá na̱ndihi já na̱cachi da̱ cúú jefe soldado cán xi̱hi̱n dá ña̱ ná a̱ ndícani da nu̱ú ni in ña̱yivi sa̱há ña̱ sácú ini na̱ Israel caja na xi̱hi̱n Pablo. Chí na̱quee da̱ loho cán cua̱ha̱n da̱. \s1 Chíndahá na̱ Pablo cua̱ha̱n da̱ nu̱ú gobernador naní Felix \p \v 23 A̱nda̱ já na̱cana jefe soldado cán i̱vi̱ da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado ta na̱sahnda da chuun nu̱ dá ña̱ ná caja tia̱hva da i̱vi̱ ciento soldado táhan da̱ xíca sáhá xi̱hín u̱ni̱ jico u̱xu̱ soldado táhan da̱ cándójó cuáyi̱. Ta na̱ta̱hnda̱ chuun nu̱ dá ña̱ ná caja tia̱hva da inga i̱vi̱ ciento táhan da̱ ñéhe lanza já ná candaca na Pablo cu̱hu̱n da̱ ñuu Cesarea cán. Ta ná quee na cu̱hu̱n na̱ tátu̱hun ca̱a̱ i̱n sacuaá. \v 24 Ta na̱sahnda da chuun ña̱ ná caja tia̱hva na cuáyi̱ canúu Pablo cu̱hu̱n da̱. Ta na̱sahnda da chuun ña̱ ná candaa va̱ha na Pablo já ná cuu xi̱nu̱ co̱o va̱ha da nu̱ú da̱ cúú gobernador naní Felix ñuu Cesarea cán. \v 25 Ta na̱chindahá da̱ in carta cua̱ha̱n xi̱hi̱n ná já ná ndiquia̱hva na ña̱ nu̱ú da̱ cúú gobernador cán ta ña̱ yóho cúú mé tu̱hun na̱ca̱hyi̱ nu̱ carta cán: \p \v 26 “Ye̱he̱ cúú Claudio Lisias ta chíndahá i̱ carta yóho nu̱ ndo̱, tá Felix. Ta nu̱ carta yóho cáha̱n Ndióxi̱ ye̱he̱ xi̱hi̱n ndo̱, da̱ cúú da̱ cáhnu ñuu Cesarea cán. \v 27 Cande̱hé ndo̱, tá Felix. Chíndahá i̱ da̱ yóho nu̱ ndo̱ jáchi̱ na̱tiin na̱ Israel da̱ ta ndúcú na̱ cahní na̱ da̱. Joo tá na̱canda̱a̱ ini i̱ ña̱ cúú dá da̱ romano já na̱sa̱ha̱n i̱ xi̱hín java soldado ta na̱candaa nde̱ da̱ ndáha̱ na̱ cán. \v 28 Ta sa̱há ña̱ cúni̱ canda̱a̱ ini i̱ ndá cua̱chi jácojo na ja̱ta̱ dá sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ñehe e̱ da̱ na̱sa̱ha̱n i̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel cán. \v 29 Já na̱canda̱a̱ ini i̱ ña̱ jácojo na cua̱chi ja̱ta̱ dá sa̱ha̱ ley mé va na. Ta sa̱há ña̱ co̱ó cua̱chi na̱caja da nu̱ mí sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱xeen nde̱ ña̱ ná cahní na̱ da̱ ta ni ja̱nda̱ veca̱a co̱ cáni nu̱ dá cu̱hu̱n da̱, cáhán i̱. \v 30 Joo na̱canda̱a̱ ini i̱ ña̱ sácú ini na̱ Israel cahní na̱ da̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ chíndahá va̱ha i̱ da̱ nu̱ mé ndó. Ta na̱cachi i̱ xi̱hín na̱ xójo̱ ini xi̱hi̱n dá ña̱ ná sa̱a̱ na̱ nu̱ mé ndó cacu na sa̱ha̱ dá ndía̱ ndóho na xi̱hi̱n dá. Ña̱ yóho cúú ndihi ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱, tá Felix. Ndióxi̱ ná coo xi̱hi̱n ndo̱”, cáchí carta cua̱ha̱n xi̱hi̱n Pablo. \p \v 31 Ta na̱caja mé soldado cán tá íin na̱ta̱hnda̱ chuun nu̱ dá. Ta já ñéhe ñuú na̱ Pablo na̱sa̱ha̱n na̱ ja̱nda̱ ñuu Antípatris. \v 32 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱ndicó co̱o java soldado, da̱ na̱sa̱ha̱n sáhá cán chí vehe soldado. Joo java da̱ cándójó cuáyi̱ cán cátáhan yi̱i̱ dá xi̱hi̱n Pablo cua̱ha̱n da̱. \v 33 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Cesarea já na̱ndiquia̱hva da carta cán nu̱ú da̱ cúú gobernador. Ta na̱ndiquia̱hva ri da̱ Pablo nu̱ú da̱ cán. \v 34 Ta tá sa̱ na̱ndihi na̱cahvi da̱ cúú gobernador carta cán já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún da̱ Pablo sa̱ha̱ ndá ñuu na̱quixi da. Ta tá na̱canda̱a̱ ini da ña̱ cúú Pablo da̱ ñuu Cilicia \v 35 já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Ja̱nda̱ quia̱hva ná xi̱nu̱ co̱o na̱ jácojo cua̱chi ja̱tu̱n a̱nda̱ já caja vií i̱ sa̱hún —na̱cachi Felix cán xi̱hi̱n Pablo. \p Tá na̱ndihi já na̱sahnda da chuun ña̱ ná candaa va̱ha na Pablo nani ndáca̱a̱n da̱ vechúun Herodes cán. \c 24 \s1 Ndíquehe Pablo sa̱ha̱ mé dá nu̱ú da̱ cúú gobernador naní Felix cán \p \v 1 Ta tá sa̱ na̱ya̱ha u̱hu̱n qui̱vi̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱, da̱ naní Ananías cán. Na̱xi̱nu̱ co̱o da ñuu Cesarea xi̱hín java ga̱ na̱ sacua̱ha̱ ta ndáca da in da̱ ndíquehe sa̱há na̱ Israel naní da̱ Tértulo. Tócó ndihi na̱ yóho na̱catáhan na na̱sa̱ha̱n na̱ sácú na̱ sa̱ha̱ Pablo nu̱ú gobernador cán. \v 2 Ta tá na̱ndihi já na̱sa̱ha̱n quehe na Pablo já na̱xi̱nu̱ da̱ nu̱ú ndihi na̱ cán. A̱nda̱ já na̱casáhá Tértulo cán sácú da̱ sa̱ha̱ Pablo já na̱cachi da já: \p —Ndíquia̱hva nde̱ ndixa̱hvi nu̱ ndó, tá gobernador jáchi̱ sa̱há ña̱ ndíchí ji̱ni̱ ndó cúú ndáá va̱ha ndó nde̱he̱. Ta co̱ó tandóhó tañu nde̱ ta tócó ndihi nde̱ ndúu táji̱ nde̱. \v 3 Ña̱yivi ndúu ndijáá ñuu íin to̱ni ñúhú na̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta ndíquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ ndo̱, tá Felix jáchi̱ cája cua̱ha̱ ndó ña̱ma̱ni̱ xi̱hín nde̱. \v 4 Ta viti co̱ cúni̱ nde̱ jáqui̱hvi̱ nde̱ ndo̱hó joo caja ndó ña̱ma̱ni̱ cuni jo̱ho loho ndó ña̱ cúni̱ nde̱ ca̱ha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ yóho. \v 5 Cande̱hé ndo̱, tá Felix. Na̱nditahan nde̱ da̱ naní Pablo yóho xíca nuu da jáqui̱hvi̱ da̱ ña̱yivi. Ta níí cúú xíca nuu da sáhndá java táhan da ña̱yivi na̱quixi chi̱chi Israel. Ta mé Pablo yóho cúú dá ji̱ni̱ nu̱ú in táhndá ña̱yivi, na̱ naní nazarenos. \v 6 Ta jivi mé da̱ yóho na̱nducú da̱ jáyu̱xu̱ da̱ veñu̱hu cáhnu nde̱ ndáca̱a̱n ñuu Jerusalén cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tiin nde̱ da̱ ta na̱nducú nde̱ caja vií nde̱ sa̱ha̱ dá tá quia̱hva sáhndá ley mé nde̱ caja nde̱. \v 7 Joo da̱ cúú jefe soldado, da̱ naní Lisias cán na̱qui̱hvi da tañu nde̱ ta xi̱hín ña̱ tóyíí na̱candaa da Pablo ndahá nde̱. \v 8 Ta na̱cachi da xi̱hín nde̱ ña̱ ná quixi nde̱ ca̱ha̱n cua̱chí nde̱ nu̱ mé ndó sa̱ha̱ Pablo. Ta viti, tá Felix cuu nda̱ca̱ tu̱hún ndó Pablo ja̱n ta já na̱hma̱ mé va da nu̱ ndo̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu canda̱a̱ ini ndó ña̱ nda̱a̱ cáha̱n nde̱ sácú nde̱ sa̱ha̱ dá nu̱ ndo̱ —na̱cachi Tértulo cán xi̱hi̱n Felix. \p \v 9 Ta jári na̱ Israel ndúu cán na̱cachi na ña̱ jivi ndusa ña̱ nda̱a̱ que̱á. \v 10 A̱nda̱ já na̱ndiñehe gobernador cán ndáha̱ dá ña̱ ná ca̱ha̱n Pablo. Ta já cáchí Pablo já: \p —Cáji̱i̱ ini i̱ ndiquehe e̱ sa̱há i̱ nu̱ mé ndó, tá Felix jáchi̱ sa̱ cua̱há cui̱a̱ cája vií ndó sa̱há ña̱yivi Israel. \v 11 Tá ná nda̱ca̱ tu̱hún ndó ña̱yivi yóho já canda̱a̱ ini ndó ña̱ sa̱ íin u̱xu̱ i̱vi̱ qui̱vi̱ na̱xi̱nu̱ co̱o i̱ ñuu Jerusalén caja cáhnu i̱ Ndióxi̱. \v 12 Ta ni in túhún toho ña̱yivi co̱ ndítúhún i̱hvi̱ ye̱he̱ xi̱hi̱n. Ta ni in túhún toho ña̱yivi co̱ó na̱jándini̱hi i̱ veñu̱hu cáhnu ndáca̱a̱n Jerusalén cán. Ta ni na̱ tácá veñu̱hu válí ta ni na̱ tácá cáyé ñuu Jerusalén cán co̱ó na̱jándini̱hi i̱. \v 13 Ta na̱ jácojo cua̱chi ja̱tá i̱ yóho a̱ cúu caja na na̱ha̱ na̱ nu̱ mé ndó ña̱ nda̱a̱ cáha̱n na̱ sa̱há i̱. \v 14 Ña̱ cúni̱ ndusa i̱ ca̱xi tu̱hun i̱ xi̱hín ndihi ndó quéa̱ cája cáhnu i̱ Ndióxi̱, mé a̱ na̱caja cáhnu tásáhnu jícó i̱ tá quia̱hva na̱jána̱ha̱ Jesús caja í. Va̱tí cáchí na̱ Israel yóho ña̱ co̱ xíca i̱ íchi̱ ña̱ nda̱a̱. Joo cándúsa i̱ tócó ndihi ley na̱ca̱hyí Moisés ta cándúsa i̱ ña̱ na̱ca̱hyí na̱ profeta sa̱nahá. \v 15 Ta tá quia̱hva cándúsa na̱ yóho quia̱hva já cándúsa ri ye̱he̱ va jáchi̱ cándúsa nde̱ ña̱ va̱xi qui̱ví nditacu tócó ndihi na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱. Co̱ó caja toho á cúú ná na̱ va̱ha á na̱ quini. \v 16 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíni̱ Ndióxi̱ ña̱ ndijáá níí qui̱vi̱ cája i̱ ña̱ va̱ha xi̱hín ndinuhu ini i̱ nu̱ mé á xi̱hín nu̱ú ña̱yivi. \p \v 17 ʼSa̱ íin chá cui̱a̱ na̱xi̱ca nuu i̱ java ga̱ ñuu. A̱nda̱ jáví na̱ndicó co̱o tucu u̱ ñuu Jerusalén ña̱ quia̱hva i̱ jiu̱hún nu̱ú na̱ Israel ta jo̱co̱ i̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ndítahan nu̱ú i̱ jo̱co̱ i̱ nu̱ á. \v 18 Ta nani cája i̱ mé ña̱ yóho ndáca̱a̱n i̱ veñu̱hu cáhnu Jerusalén cán já java da̱ Israel, da̱ na̱quixi chí estado Asia cán na̱xini da ye̱he̱ nu̱ ndáca̱a̱n i̱ ve ñu̱hu cán. Ta tá na̱ndihi na̱ndaja vií i̱ mí i̱ tá quia̱hva sáhndá ley cája nde̱, co̱ó ña̱yivi cua̱ha̱ na̱sanduu cán ta ni in túhún toho na̱ cán co̱ó na̱jándini̱hi i̱. \v 19 Ta na̱ na̱quixi chí Asia cán, na̱ cán va cúú na̱ ndítahan cacu sa̱há i̱ nu̱ ndo̱, tá Felix tá íin a ndóho na xi̱hín i̱. \v 20 Joo na̱ ndúu yóho co̱ó sa̱ha̱ toho na cacu na sa̱há i̱ nu̱ mé ndó. Á tá co̱ó ná ca̱ha̱n na̱ tá na̱ndiñe̱he̱ ná cua̱chi i̱ tá na̱caja vií na̱ sa̱há i̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel cán, dá já. \v 21 In túhún ña̱ na̱caja i̱ tá cája vií na̱ yóho sa̱há i̱ quéa̱ na̱cayuhú u̱ ta na̱cachi i̱: “Cája vií ndó sa̱há i̱ sa̱há ña̱ cándúsa i̱ ña̱ va̱xi qui̱ví nditacu tucu ndi̱i”, ña̱ cán cúú ndihi va na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ná —na̱cachi Pablo cán xi̱hín da̱ cúú gobernador cán. \p \v 22 Sa̱ xíni̱ va̱ha Felix cán ndaja íin ña̱ jána̱ha̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúni̱ da̱ candati tóo da caja vií da̱ sa̱ha̱ Pablo. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ já na̱cachi da já xi̱hín na̱ Israel cán: \p —Candati ndó ja̱nda̱ quia̱hva ná casa̱a̱ da̱ naní Lisias, da̱ cúú jefe soldado ñuu Jerusalén já cuu caja vií i̱ sa̱há da̱ yóho —na̱cachi Felix. \p \v 23 Tá na̱ndihi já na̱sahnda Felix chuun nu̱ú da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado cán ña̱ ná chica̱a̱n tucu na Pablo veca̱a. Ta na̱sahnda da chuun ña̱ ná caja va̱ha da xi̱hi̱n Pablo ta ná quia̱hva da ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ xíca xi̱hi̱n Pablo coto nihni na da̱ ña̱ ná caja ndíví na̱ nu̱ dá. \p \v 24 Tá na̱ya̱ha chá qui̱vi̱ já na̱casa̱a̱ tucu Felix cán xi̱hi̱n Drusila, ñájíhí da̱, ñá cúú ña̱ Israel. Na̱cana tucu Felix Pablo ña̱ ná quixi da ta ná ndicani da nu̱ ná ndá quia̱hva caja na ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. \v 25 Ta na̱ndicani Pablo nu̱ ná ña̱ ndítahan nu̱ ná caja na ña̱ nda̱a̱ cuití va ta ndítahan nu̱ ná ca̱hnu̱ na̱ nu̱ú ña̱ xíca̱ ini yiquí cu̱ñu na caja. Ta na̱ndicani Pablo nu̱ ná ña̱ va̱xi qui̱ví caja vií Ndióxi̱ sa̱há cua̱chi ña̱yivi. A̱nda̱ já na̱yi̱hví Felix cán já na̱cachi da já xi̱hi̱n Pablo: \p —Cuáhán viti. Tá núná nu̱ú i̱ já cana tucu u̱ yo̱hó quisún —na̱cachi Felix xi̱hi̱n Pablo. \p \v 26 Mé Felix yóho ndáti da quia̱hva Pablo jiu̱hún nu̱ dá já janí ñahá da̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cua̱há ndiva̱ha tañu na̱cana da da̱ nditúhún da̱ xi̱hi̱n dá. \v 27 Ta ti̱xi i̱vi̱ cui̱a̱ já cuití na̱caja da xi̱hi̱n Pablo ja̱nda̱ quia̱hva na̱ndicojo da̱ naní Porcio Festo chuun cacuu da gobernador sa̱á cán. Ta mé Felix cán co̱ó na̱xeen da ja̱ní da̱ Pablo jáchi̱ cúni̱ da̱ cando̱o va̱ha da nu̱ú na̱ Israel cán. \c 25 \s1 Ndíquehe Pablo sa̱ha̱ mé dá nu̱ú gobernador Festo \p \v 1 Tá sa̱ na̱ya̱ha u̱ni̱ qui̱vi̱ na̱ndicojo Festo chuun cúú dá gobernador já na̱quee da ñuu Cesarea cán na̱sa̱ha̱n da̱ chí ñuu Jerusalén. \v 2 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o da̱ cán na̱sa̱ha̱n na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín java ga̱ na̱ Israel, na̱ íin chága̱ sa̱ha̱ ca̱ha̱n cua̱chí na̱ sa̱ha̱ Pablo nu̱ Festo. \v 3 Ta ña̱ma̱ni̱ cáhnu na̱xi̱ca̱ na̱ nu̱ dá quéa̱ ña̱ ná cahnda da chuun ná quixi Pablo chí ñuu Jerusalén yóho. Jáchi̱ mé na̱ cán na̱sacu ini na tiin na Pablo íchi̱ cahní na̱ da̱. \v 4 Joo co̱ó na̱candúsa Festo caja da ña̱ cúni̱ na̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cachi da xi̱hi̱n ná ña̱ ndáá va̱ha na Pablo ñuu Cesarea cán. Ta sa̱há ña̱ sácú ini da cu̱hu̱n ya̱chi̱ da̱ mé cán \v 5 sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cachi da xi̱hi̱n ná já: \p —Ndá na̱ cúú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ ndó ja̱n xíní ñúhú cu̱hu̱n na̱ ñuu Cesarea xi̱hín i̱ já ná cuu cacu na sa̱ha̱ Pablo tá íin cua̱chi na̱caja da —na̱cachi Festo xi̱hín na̱ Israel cán. \p \v 6 Ta na̱sahi̱in Festo tátu̱hun u̱na̱ á u̱xu̱ qui̱vi̱ cuití va ñuu Jerusalén cán já na̱ndicó co̱o tucu da chí ñuu Cesarea. Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱saco̱o da nu̱ silleta nu̱ sáco̱o na̱ cája vií sa̱há ña̱yivi. A̱nda̱ já na̱sahnda da chuun ña̱ ná cana na Pablo quixi da nu̱ dá. \v 7 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o Pablo nu̱ Festo cán já tócó ndihi na̱ Israel, na̱ na̱quixi ñuu Jerusalén cán na̱ca̱va̱ nuu na ja̱ta̱ Pablo já na̱casáhá jácojo cua̱ha̱ ná cua̱chi ndeé ja̱ta̱ dá. Joo co̱ ñéhe̱ ná ndaja na̱ha̱ na̱ nu̱ Festo cán ña̱ cáha̱n na̱ ña̱ nda̱a̱ sa̱ha̱ dá. \v 8 Ta na̱casáhá Pablo ndíquehe da sa̱ha̱ mé dá já na̱cachi da já: \p —Ni in túhún toho cua̱chi co̱ó na̱caja i̱ xi̱hi̱n ley na̱ Israel ta ni xi̱hín veñu̱hu cáhnu co̱ó na̱caja i̱ cua̱chi. Ta ni nu̱ú da̱ cómí cuéntá sa̱há ñuu Roma co̱ó na̱caja i̱ cua̱chi —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n tócó ndihi ña̱yivi ndúu cán. \p \v 9 Ta sa̱há ña̱ cúni̱ Festo cando̱o va̱ha da nu̱ú na̱ Israel sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱nda̱ca̱ tu̱hún da̱ Pablo já na̱cachi da já: \p —Á cándúsún cu̱hún ñuu Jerusalén já ná caja vií i̱ sa̱hu̱n cán —na̱cachi da xi̱hi̱n Pablo. \p \v 10 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe Pablo tu̱hun nu̱ dá já na̱cachi da já: \p —U̱hu̱n. Co̱ó sa̱ha̱ cúú á cu̱hu̱n i̱ ñuu Jerusalén jáchi̱ viti ñúhú cándichi i̱ nu̱ mé ndó ta cúú ndó gobernador romano. Ta mé ndó ndítahan nu̱u̱ caja vií sa̱há i̱ jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ cáxí ini ndó ña̱ co̱ó cua̱chi toho na̱caja i̱ xi̱hín na̱ Israel ja̱n. \v 11 Joo tá na̱caja ndusa i̱ cua̱chi, mé a̱ nda̱a̱ co̱ yíhví toho i̱ quivi i̱ sa̱há cua̱chi i̱. Joo a̱ ju̱ú toho ña̱ nda̱a̱ cúú tócó ndihi cua̱chi jíquí jácojo na̱ Israel ja̱n ja̱tá i̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan nu̱ ndó ndiquia̱hva ndó ye̱he̱ nu̱ú na̱ yóho. Ta viti xíca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná chindahá ndó ye̱he̱ ná cu̱hu̱n i̱ nu̱ú emperador ñuu Roma ná caja vií mé dá sa̱há i̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n Festo cán. \p \v 12 Tá na̱ndihi já na̱nditúhún Festo cán xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ cája chúun nu̱ dá cán ndaja ndítahan coo caja da. A̱nda̱ já na̱cachi tucu Festo cán já xi̱hi̱n Pablo: \p —Va̱ha dá já. Nu̱ emperador íin ñuu Roma na̱cachún cu̱hu̱n cúnu̱n. Ta cán cu̱hu̱n cavií sa̱hu̱n —na̱cachi Festo xi̱hi̱n Pablo. \s1 Tá íin Pablo nu̱ rey Agripa \p \v 13 Tá na̱ya̱ha chá qui̱vi̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o in rey naní Agripa xi̱hín ñá naní Berenice ñuu Cesarea cán coto nihni na Festo. \v 14 Ta na̱sa̱nduu na chá qui̱vi̱ xi̱hi̱n Festo cán. Ta nani ndúu na cán na̱ndicani Festo nu̱ rey Agripa ndaja cáa ña̱ ndóho Pablo já na̱cachi da já xi̱hi̱n dá: \p —Ini vechúun yóho ndáca̱a̱n in da naní Pablo ta a̱nda̱ tá na̱sa̱cuu Felix gobernador já na̱tiin na da̱. \v 15 Ta tá na̱sa̱ha̱n i̱ ñuu Jerusalén já sácú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ xi̱hín na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel sa̱ha̱ dá ña̱ ná quivi da caja i̱. \v 16 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe e̱ tu̱hun nu̱ ná ña̱ co̱ sáhan ley ñuu Roma ña̱ma̱ni̱ ña̱ cahní na̱ ña̱yivi tá co̱ó na̱ sácú sa̱ha̱ dá ndíta nu̱ táhyí da̱ já ná cuu ndiquehe da sa̱ha̱ dá nu̱ ná. \v 17 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá na̱ndai cuu na̱ Israel cán ñuu Cesarea yóho já na̱ndi̱hi ini i̱ já na̱sa̱ha̱n i̱ na̱saco̱o i̱ inga qui̱ví ita̱a̱n nu̱ sáco̱o na caja vií sa̱há ña̱yivi. Já na̱sahnda i̱ chuun ña̱ ná cañehe na Pablo quixi da nu̱ú i̱. \v 18 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o na̱ cán sácú na̱ sa̱ha̱ dá co̱ó na̱sacu na cua̱chi cáhnu sa̱ha̱ dá tá quia̱hva cáhán i̱. \v 19 Joo cáchí na̱ ña̱ co̱ cúni̱ da̱ candúsa da tá quia̱hva cándúsa mé ná. Ta sácú na̱ sa̱ha̱ dá jáchi̱ xíca da jána̱ha̱ dá sa̱ha̱ Jesús, mé a̱ na̱xi̱hi̱ jihna. Joo jána̱ha̱ Pablo ña̱ tácú yi̱i̱ va mé Jesús. \v 20 Ta sa̱há ña̱ co̱ cánda̱a̱ ini i̱ ndaja caja i̱ caja vií i̱ sa̱há ña̱ yóho sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱nda̱ca̱ tu̱hún i̱ Pablo ña̱ á cándúsa da cu̱hu̱n da̱ ñuu Jerusalén caja vií i̱ sa̱ha̱ dá. \v 21 Joo na̱cachi da xi̱hín i̱ ña̱ cúni̱ da̱ cavií sa̱ha̱ dá nu̱ú da̱ cúú emperador naní Augusto, da̱ íin ñuu Roma cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda i̱ chuun ña̱ ná candaa va̱ha na da̱ ja̱nda̱ quia̱hva ná cuu chindahá i̱ da̱ nu̱ú emperador já ná caja vií da̱ cán sa̱ha̱ dá —na̱cachi Festo xi̱hi̱n rey Agripa cán. \p \v 22 A̱nda̱ já na̱cachi rey Agripa cán já xi̱hi̱n Festo: \p —Cúni̱ ri ye̱he̱ va cuni jo̱ho i̱ ndá quia̱hva cáha̱n da̱ naní Pablo ja̱n —cáchí Agripa. \p A̱nda̱ já na̱cachi Festo já xi̱hi̱n dá: \p —Ita̱a̱n já cuni jo̱hún nu̱ú ca̱ha̱n da̱ —cáchí Festo. \p \v 23 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n na̱xi̱nu̱ co̱o rey Agripa xi̱hi̱n Berenice nu̱ íin Festo cán. Ta ndíxi va̱ha ndiva̱ha na na̱ndi̱hvi na xi̱hín in yíco̱ da̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ soldado xi̱hín na̱ta̱a íin sa̱ha̱ ñuu cán. Ta tá na̱sa̱nduu na já na̱sahnda Festo chuun ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ quehe na Pablo. \v 24 Ta tá na̱sa̱a̱ da̱ nu̱ ná já na̱cachi Festo já: \p —Mé ndó, rey Agripa xi̱hín ndihi ndó, na̱ na̱taca ndúu xi̱hín nde̱ yóho. Cande̱hé ndó da̱ naní Pablo cándichi yóho. Cua̱há ndiva̱ha táhan na̱ Israel, na̱ ndúu ñuu Jerusalén xi̱hín na̱ ndúu ñuu Cesarea yóho sácú na̱ sa̱ha̱ dá nu̱ú i̱. Ta a̱ ju̱ú quia̱hva ndúcú ndéé na̱ cáha̱n na̱ ña̱ ndítahan quivi da caja i̱. \v 25 Joo ye̱he̱ cáhán i̱ ña̱ co̱ ndítahan toho nu̱ dá quivi da jáchi̱ co̱ó cua̱chi cáhnu ná caja da. Ta sa̱há ña̱ na̱xi̱ca mé dá cavií sa̱ha̱ dá nu̱ú emperador Augusto íin ñuu Roma cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ sácú ini i̱ chindahá i̱ da̱ cu̱hu̱n da̱ cán cavií sa̱ha̱ dá. \v 26 Joo co̱ xíni̱ ndía̱ ca̱hyí i̱ nu̱ú da̱ cúú emperador ñuu Roma sa̱há cua̱chi sácú na̱ sa̱ha̱ dá. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sani ndichi i̱ da̱ nu̱ú ndihi ndó xi̱hín nu̱ mé ndó rey Agripa já ná ndaja ndi̱chi̱ ndó da̱ já ná ñe̱he̱ íní i̱ ndáa̱ ca̱hyí i̱ nu̱ carta chindahá i̱ nu̱ emperador ñuu Roma cán. \v 27 Jáchi̱ co̱ó sa̱ha̱ cúú á chindahá i̱ da̱ ñuu Roma tá a̱ cu̱ú ca̱hyí i̱ ndá cua̱chi jácojo na ja̱ta̱ dá —na̱cachi Festo xi̱hín na̱ cán. \c 26 \s1 Ndíquehe Pablo sa̱ha̱ mé dá nu̱ rey Agripa \p \v 1 A̱nda̱ já na̱cachi rey Agripa cán já xi̱hi̱n Pablo: \p —Viti va sáhan nde̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱u̱n ndiquehún sa̱hu̱n. \p A̱nda̱ já na̱ndiñehe Pablo ndáha̱ da̱ já na̱casáhá cáchí da̱ já: \p \v 2 —Cáji̱i̱ íní i̱ ña̱ cuu ndiquehe e̱ sa̱ha̱ mí i̱ nu̱ ndó, rey Agripa jáchi̱ a̱ ju̱ú quia̱hva cua̱há cua̱chi jíquí jácojo na̱ Israel ja̱tá i̱. \v 3 Cáji̱i̱ íní i̱ cáha̱n i̱ nu̱ mé ndó, rey Agripa jáchi̱ cánda̱a̱ va̱ha ini ndó ndaja íin costumbre na̱ Israel. Ta cánda̱a̱ ini ndó ndá ña̱ha quéa̱ ndítúhún táhan nde̱ sa̱ha̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndó ña̱ ná caja ndó ña̱ma̱ni̱ cáhnu coo ini ndó cuni jo̱ho ndó ña̱ ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ yóho. \p \v 4 ʼTócó ndihi na̱ Israel xíni̱ va̱ha na ña̱ na̱caja i̱ tá na̱sa̱cuu u̱ da̱ tacú. Ta a̱nda̱ viti xíni̱ na̱ ye̱he̱ ta xíni̱ na̱ ña̱ na̱caja i̱ ñuu i̱ xi̱hín ñuu Jerusalén. \v 5 Ta xíni̱ va̱ha na ña̱ ja̱nda̱ yúta̱ i̱ na̱sa̱cuu u̱ ta̱a fariseo ta chí cuu ndicani na nu̱ mé ndó tá cúni̱ na̱. Ta nde̱he̱, na̱ fariseo cúú nde̱ na̱ cája ley Moisés xi̱hín ndinuhu chága̱ ini nde̱ a̱ ju̱ú ga̱ inga na. \v 6 Ta sa̱há ña̱ cándeé cáhnu ini i̱ ña̱ va̱xi qui̱ví jánditacu tucu Ndióxi̱ tócó ndihi na̱ na̱xi̱hi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ Israel yóho ñéhe na ye̱he̱ na̱casa̱a̱ na̱ caja vií na̱ sa̱há i̱ nu̱ mé ndó. Ta mé Ndióxi̱ quéa̱ na̱sa̱ha̱n tu̱hun a nu̱ tásáhnu jícó nde̱ ña̱ nditacu tucu ndi̱i. \v 7 Tócó ndihi ña̱yivi táhan na̱ na̱quixi chi̱chi ndíhu̱xu̱ i̱vi̱ ja̱hyi Israel cán ndáti na cuni na nu̱ú jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ nu̱ú tu̱hun a. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ñuú ta ndiví cája cáhnu na Ndióxi̱. Cande̱hé ndo̱, rey Agripa. Sa̱há ña̱ cándúsa i̱ tá quia̱hva cándúsa na̱ cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ jácojo na̱ Israel cua̱chi ja̱tá i̱ viti —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n rey Agripa. \p \v 8 A̱nda̱ já na̱ca̱ha̱n Pablo xi̱hi̱n na̱ Israel ndúu cán já: \p —Á mé a̱ nda̱a̱ cándúsa ndó ña̱ cuu caja Ndióxi̱ ña̱ nditacu tucu ndi̱i —na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ Israel ndúu cán. \p \v 9 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pablo xi̱hi̱n rey Agripa já: \p —Ye̱he̱ na̱ca̱hán i̱ jihna ña̱ ndítahan caja xíxi i̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús, mé a̱ na̱quixi ñuu Nazaret. \v 10 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ já na̱caja i̱ ñuu Jerusalén jihna. Ta na̱sa̱ha̱n i̱ na̱xi̱ca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ já ná quia̱hva na ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ caja i̱ ña̱ yóho. Ta tá na̱ñe̱hé e̱ ña̱ma̱ni̱ já na̱taán cua̱há i̱ na̱ cúú cuéntá Jesús veca̱a. Ta tá na̱sahní ñahá na̱, cáji̱i̱ ini i̱ sa̱há ña̱ cája na já xi̱hi̱n ná. \v 11 Ta cua̱há tañu na̱caja xíxi i̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ná ca̱ha̱n i̱hvi̱ na̱ sa̱ha̱ Jesús, mé a̱ cándeé ini na. Níí cúú veñu̱hu na̱xi̱ca nuu i̱ cája i̱ já xi̱hi̱n ná. Ta ja̱nda̱ ñuu tóho̱ na̱sa̱ha̱n i̱ na̱ndicui̱ta ñee e̱ na̱ jáchi̱ na̱sa̱xo̱jo̱ ndiva̱ha ini i̱ xi̱hi̱n ná. \s1 Ndícani Pablo ndaja na̱ndi̱hvi da íchi̱ cuéntá Jesús \r (Hch. 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 ʼIn tañu na̱ñe̱hé e̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ cúú sa̱cua̱ha̱ nu̱ú ju̱tu̱ ñuu Jerusalén ña̱ ná cu̱hu̱n i̱ ñuu Damasco taán i̱ na̱ cúú cuéntá Jesús veca̱a. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱quee e̱ cua̱ha̱n i̱. \v 13 Cande̱hé ndó, rey Agripa. Nani xíca i̱ cua̱ha̱n i̱ íchi̱ cán cúú á tátu̱hun ca̱xi̱vi̱ já na̱xini i̱ na̱ndiyi̱hvi̱ ndaa in ñúhu̱ indiví ta yéhe̱ chága̱ ña̱ a̱ ju̱ú ga̱ ca̱ndii. Ta na̱ca̱va̱ nuu a ja̱tá i̱ xi̱hín ja̱tá da̱ cása̱ha̱n xi̱hín i̱ cán. \v 14 A̱nda̱ já na̱cu̱yu ndihi nde̱ nu̱ ñúhu̱ ta já na̱xini jo̱ho nde̱ in a̱ cáha̱n tu̱hun hebreo já na̱cachi a já xi̱hín i̱: “Saulo, Saulo ndá cuéntá quéa̱ ndícui̱tún cája xísún xi̱hín i̱. Cande̱hé. Cája xísún xi̱hi̱n mé vún. Ña̱ cáju̱n xi̱hín i̱ cúú á tátu̱hun ña̱ cája ti̱ndi̱qui̱ tá sáni̱ ndaa rí nu̱ póyá”, na̱cachi a̱ cán xi̱hín i̱. \v 15 A̱nda̱ já na̱casáhá ndáca̱ tu̱hún i̱ já cáchí i̱ já: “Yo cúú mé ndó cáha̱n xi̱hín i̱.” A̱nda̱ já na̱nducú ñehe a̱ cán tu̱hun nu̱ú i̱ já na̱cachi a já: “Ye̱he̱ cúú Jesús, mé a̱ xíca nuún cája xísún xi̱hi̱n. \v 16 Ta viti cuáhán ndaco̱o, candichi. Na̱na̱ha̱ i̱ mí i̱ nu̱u̱n já ná caja chúún cuéntá mí i̱ viti já ná ndicanún nu̱ú ña̱yivi ndaja cáa ña̱ na̱xinún viti ta já ná ndicanún nu̱ ná java ga̱ ña̱ha jána̱ha̱ i̱ nu̱u̱n chága̱ chí nu̱u̱. \v 17 Mí i̱ jáca̱cu u̱ yo̱hó já ná a̱ cáhni na̱ Israel yo̱hó ni na̱ tóho̱ a̱ cáhni na yo̱hó jáchi̱ nu̱ mé na̱ tóho̱ cán chindahá i̱ yo̱hó cu̱hún ca̱hún sa̱há i̱ viti. \v 18 Ta jána̱hún nu̱ ná ndaja caja na jándicoo na íchi̱ naá ndiva̱ha nu̱ xíca na viti. Jáchi̱ ndítahan nu̱ ná ndicaca na íchi̱ mí i̱ nu̱ yéhe̱ ndiva̱ha. Ta jána̱hún nu̱ ná ña̱ ná a̱ ndíquia̱hva ga̱ na̱ mé ná ndahá tiñáhá sa̱cua̱ha̱. Ña̱ ndítahan caja na quéa̱ ndiquia̱hva na mé ná ndáha̱ Ndióxi̱ ta ná caja na ña̱ cúni̱ mé á. Ta ndítahan candeé ini na ye̱he̱ já ná caja cáhnu ini i̱ sa̱há cua̱chi na. Ta já ná cuu in nduu na xi̱hín na̱ na̱ca̱xi i̱ ñe̱he̱ táhvi̱ ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ na̱”, na̱cachi Jesús xi̱hín i̱ tá na̱sa̱ha̱n i̱ íchi̱ ñuu Damasco. \s1 Ndícani Pablo sa̱há chuun cája da \p \v 19 ʼCande̱hé ndó, rey Agripa. Co̱ó na̱caja sáá ini i̱. Jáchi̱ na̱caja i̱ tá íin na̱sahnda Jesús nu̱ú i̱ caja i̱. \v 20 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ i̱vi̱ la̱á na̱casáhá cáha̱n i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi ñuu Damasco cán. Tá na̱ndihi já na̱quee e̱ na̱sa̱ha̱n i̱ ca̱ha̱n i̱ ña̱ xi̱hín na̱ ndúu ñuu Jerusalén xi̱hín na̱ ndúu ndijáá ñuu estado Judea. Ta ja̱nda̱ xi̱hín na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel na̱ca̱ha̱n i̱ sa̱ha̱ Jesús. Ta na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ná ña̱ ndítahan nu̱ ná jándacoo na ña̱ núu cája na ta ná ndicó co̱o na nu̱ Ndióxi̱. Ta ndítahan caja na ña̱ va̱ha já ná na̱ha̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí na̱ndiquehe na íchi̱ cuéntá Jesús. \v 21 Ta sa̱há ña̱ yóho cuití na̱tiin na̱ Israel ye̱he̱ nani ndáca̱a̱n i̱ veñu̱hu cáhnu ñuu Jerusalén ta viti ndúcú na̱ cahní na̱ ye̱he̱. \v 22 Joo Ndióxi̱ na̱chindeé a̱ ye̱he̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ó na̱jándihi na sa̱há i̱. Ta a̱nda̱ viti xíca nuu i̱ cáha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi ta co̱ó caja toho a á cúú ná na̱ nda̱hví á cúú ná na̱ íin cua̱há sa̱ha̱. Ta tócó ndihi ña̱ jána̱ha̱ i̱ nu̱ ná co̱ cúú á ña̱ quíxi ji̱ni̱ mí i̱ jáchi̱ cúú á ña̱ na̱cachi na̱ profeta xi̱hín ña̱ na̱cachi Moisés coo. \v 23 Ta ña̱ na̱cachi na̱ cán quéa̱ va̱xi qui̱ví quixi Jesucristo ñuyíví yóho ta a̱ ju̱ú quia̱hva jándoho na ini a. Ta cahní na̱ ña̱ ta tá na̱ndihi jánditacu tucu a. Ta mé á cacuu ña̱ nu̱ cuítí nditacu nu̱ú tócó ndihi na̱ sa̱ na̱xi̱hi̱. Ta mé á jána̱ha̱ nu̱ú ña̱yivi ndaja cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ná co̱ó caja toho a á cúú ná na̱ Israel á cúú ná na̱ tóho̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n rey Agripa cán. \s1 Cúni̱ Pablo ná ndi̱hvi Agripa íchi̱ cuéntá Jesús \p \v 24 Tá na̱catáji̱ loho Pablo nu̱ cáha̱n da̱ já na̱cayúhú cóhó Festo nu̱ dá já cáchí da̱ já: \p —Na̱cata̱chi̱ vún, Pablo. Na̱ya̱ha ndiva̱ha quia̱hva na̱jácuahún sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cata̱chu̱n —na̱cachi Festo cán xi̱hi̱n Pablo. \p \v 25 A̱nda̱ já na̱cachi Pablo já xi̱hi̱n dá: \p —Co̱ó na̱cata̱chi̱ toho i̱, tá Festo jáchi̱ ndinuhu ña̱ nda̱a̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 26 Ta xíni̱ va̱ha mé rey Agripa yóho ña̱ cáha̱n i̱ ña̱ nda̱a̱. Ta co̱ yíhví ca̱ha̱n i̱ nu̱ dá jáchi̱ cánda̱a̱ ini i̱ ña̱ xíni̱ va̱ha mé dá ndá sa̱ha̱ cáha̱n i̱ jáchi̱ co̱ cúú á ña̱ha na̱ya̱ha nu̱ú je̱hé. \v 27 Ta viti cachi ndó xi̱hín i̱, rey Agripa á cándúsa ndó ña̱ na̱ca̱ha̱n na̱ profeta sa̱nahá. Cája i̱ cuéntá cándúsa ndó ña̱ na̱cachi na —na̱cachi Pablo. \p \v 28 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe rey Agripa cán tu̱hun já na̱cachi da xi̱hi̱n Pablo: \p —Ja̱ lóho̱ cuití ta ca̱vún ji̱ní i̱ ña̱ ná nduu u̱ cuéntá Jesús, nduu —na̱cachi rey Agripa. \p \v 29 A̱nda̱ já na̱cachi Pablo já xi̱hi̱n dá: \p —Á ya̱chi̱ á cuee co̱ó caja toho a. Ña̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱ quéa̱ ná xi̱nu̱ co̱o mé ndó, rey Agripa xi̱hi̱n tócó ndihi na̱ ndúu yóho cacuu ndó tátu̱hun mí i̱ jáchi̱ cándeé cáhnu ini i̱ Jesús va̱tí mé a̱ nda̱a̱ co̱ cúni̱ ña̱ ná candi̱co̱ ndáha̱ ndo̱ tátu̱hun ye̱he̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n dá. \p \v 30 Tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n Pablo já na̱nda̱ca̱ ndichi rey Agripa cán xi̱hi̱n Berenice ta na̱nda̱ca̱ ndichi Festo xi̱hi̱n java ga̱ na̱ na̱sa̱nduu coo xi̱hi̱n dá cán. \v 31 Já na̱tavá táhan na ndítúhún na̱ sa̱ha̱ Pablo já cáchí xi̱hi̱n táhan na já: \p —Co̱ ndítahan toho nu̱ú da̱ yóho quivi da jáchi̱ co̱ó cua̱chi ndeé ná caja da ta ja̱nda̱ ni veca̱a co̱ ndítahan ndaca̱a̱n da̱ —cáchí na̱. \p \v 32 A̱nda̱ já na̱cachi rey Agripa cán já xi̱hi̱n Festo: \p —Tá ná a̱ cáha̱n da̱ yóho ña̱ cúni̱ da̱ cavií sa̱ha̱ dá nu̱ú da̱ cúú emperador ñuu Roma ta cuu janí vún da̱, nduu —na̱cachi Agripa cán xi̱hi̱n Festo. \c 27 \s1 Chíndahá na̱ Pablo ñuu Roma \p \v 1 Tá na̱sacu ini na chindahá na̱ Pablo ná cu̱hu̱n da̱ chí nación Italia nu̱ ndáca̱a̱n ñuu Roma cavií sa̱ha̱ dá já na̱ndiquia̱hva na da̱ xi̱hín java ga̱ da̱ ndáca̱a̱n veca̱a cán nu̱ú da̱ naní Julio, da̱ sáhndá chuun nu̱ soldado cuéntá Roma. Mé Julio yóho cúú dá da̱ cómí cuéntá sa̱há in táhndá soldado naní Augusto. Ta tañu na̱ cu̱hu̱n xi̱hi̱n Pablo cán cua̱ha̱n ri ye̱he̱, da̱ naní Lucas. \v 2 Ta tañu nde̱ cán cua̱ha̱n ri da̱ naní Aristarco, da̱ ñuu Tesalónica, ña̱ ndáca̱a̱n estado Macedonia. Na̱ndaa nde̱ ini barco, dó na̱quixi chí Adramitio. Mé barco yóho cúú dó cu̱hu̱n ndijáá ñuu válí ñúhu estado Asia cán. Cándójó nde̱ barco cán cua̱ha̱n nde̱. \v 3 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Sidón. Ta cán na̱caja va̱ha da̱ naní Julio cán xi̱hi̱n Pablo jáchi̱ na̱sa̱ha̱n da̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ Pablo ña̱ ná coto nihni da na̱ xíní táhan xi̱hi̱n dá ndúu ñuu Sidón cán já ná caja ndíví na̱ nu̱ dá. \v 4 Ta inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱ndi̱hvi tucu nde̱ barco já na̱quee nde̱ ñuu Sidón cán. Ta sa̱há ña̱ va̱xi ta̱chi̱ xoo nu̱ú cu̱hu̱n barco cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ya̱ha nde̱ xoo íti isla Chipre jáchi̱ co̱ xícó cua̱há ta̱chi̱ cán. \v 5 Na̱xo̱jo̱ cava nde̱ a̱nda̱ inga xoo tañu̱hú ta já na̱ya̱ha nde̱ in xoo estado Cilicia xi̱hi̱n estado Panfilia. A̱nda̱ já na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Mira ndáca̱a̱n estado Licia. \p \v 6 Mé ñuu Mira cán na̱ndiñe̱hé da̱ sáhndá chuun nu̱ soldado cán in barco, dó na̱quixi chí Alejandría ta cu̱hu̱n do̱ chí Italia. Ta na̱jándaa da nde̱he̱ ja̱ta̱ dó cán já na̱quee tucu nde̱ cua̱ha̱n nde̱. \v 7 Cuéé va̱ha va cua̱ha̱n nde̱ ta na̱ndoho chá ini nde̱ cua̱ha̱n nde̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ cua̱há qui̱vi̱ na̱caja nde̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Gnido. Ta sa̱há ña̱ xícó ndiva̱ha ta̱chi̱ xoo nu̱ú cu̱hu̱n nde̱ cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndija̱ma nde̱ nu̱ú cu̱hu̱n nde̱. Ta já na̱ya̱ha nde̱ inga xoo isla Creta nu̱ú na̱ya̱ha nde̱ ñuu Salmón. \v 8 Cuéé ndiva̱ha cua̱ha̱n nde̱ já yáha nde̱ yati yu̱hú tañu̱hú isla Creta cán. A̱nda̱ jáví na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ nu̱ú coo va̱ha barco naní Puerto Va̱ha yati ñuu Lasea. \p \v 9 Sa̱ na̱ya̱ha cua̱há qui̱vi̱ ta na̱cacuáchi̱ nde̱. Ta i̱yo̱ ndiva̱ha cáa cu̱hu̱n nde̱ xi̱hi̱n barco jáchi̱ na̱cayati tiempo vi̱xi. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱ha̱n Pablo xi̱hín ndihi na̱ cán já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p \v 10 —Cande̱hé ndo̱. Cája i̱ cuéntá i̱yo̱ ndiva̱ha cáa co̱ho̱ xi̱hi̱n barco jáchi̱ cuu ndihi sa̱ha̱ barco xi̱hín ña̱ ndójo dó cua̱ha̱n do̱. Ta ja̱nda̱ mí cuu quiví —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 11 Joo co̱ó na̱xeen da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado cán cuni jo̱ho da nu̱ cáha̱n Pablo. Na̱candúsa chága̱ da̱ nu̱ú na̱ca̱ha̱n da̱ ñéhe barco xi̱hín da̱ xíña̱ha barco a̱ ju̱ú ga̱ nu̱ú na̱ca̱ha̱n Pablo. \v 12 Ña̱ na̱cachi na quéa̱ a̱ cu̱ú cando̱o na yóho tiempo vi̱xi jáchi̱ xícó ndiva̱ha ta̱chi̱. Ta tócó ndihi na na̱cachi na ña̱ va̱ha chága̱ ná cu̱hu̱n nde̱. Tia̱hva náá jana quee va̱ha nde̱ xi̱nu̱ co̱o nde̱ ja̱nda̱ ñuu Fenice cáhán na̱. Mé ñuu Fenice cán ndáca̱a̱n isla Creta ta co̱ xícó ndeé na̱há ta̱chi̱ cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini na canduu na cán tiempo vi̱xi. \s1 Tá na̱xicó ndiva̱ha ta̱chi̱ nu̱ú tañu̱hú \p \v 13 Tá na̱ndihi já na̱casáhá vitá uun xícó ta̱chi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱hán na̱ ña̱ cuu va quee nde̱ cu̱hu̱n nde̱. A̱nda̱ já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ yati yúhu̱ isla Creta cán xíca nde̱ cua̱ha̱n nde̱. \v 14 Joo tá na̱ndihi já na̱xi̱nu̱ ta̱chi̱ ndeé ja̱ta̱ barco. Mé ta̱chi̱ ndeé cán va̱xi a chí xoo norte xi̱hi̱n chí nu̱ cána ca̱ndii. \v 15 Ta na̱casáhá ñúhu mé ta̱chi̱ ndeé cán barco cua̱ha̱n do̱. Ta sa̱há ña̱ co̱ó na̱cuu caja nde̱ jándicaca nde̱ barco cán xoo nu̱ú va̱xi ta̱chi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ha̱n nde̱ ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná cañehe a barco cu̱hu̱n do̱ tá quia̱hva cúni̱ ta̱chi̱. \v 16 Tá na̱ndihi já na̱ya̱ha nde̱ ja̱tá in isla loho naní Clauda. Ta mé cán co̱ó na̱xicó na̱há ta̱chi̱ ndeé. A̱nda̱ já na̱casáhá nde̱ jándaa nde̱ lancha loho, dó jítá barco cáhnu cán. Joo na̱ndoho chá ini nde̱ já na̱cuu na̱jándaa nde̱ do̱ ja̱ta̱ barco cáhnu cán. \v 17 Tá na̱ndihi já na̱cava nuu na rieta ja̱ta̱ mé barco cáhnu já ná coo tóyíí do̱. Tá na̱ndihi já na̱jánuu na jáhma̱ cáhnu sándaca barco cán ña̱ ná cañehe mé ta̱chi̱ do̱. Na̱caja na ña̱ yóho jáchi̱ yíhví na̱ xi̱nu̱ co̱o barco xoo naní Sirte nu̱ yájí tañu̱hú ta cán cuu cachi̱hin dó ñu̱tí. \v 18 Ta chí co̱ó na̱sacui̱i̱n ta̱chi̱ ndeé na̱há cán inga qui̱vi̱ ita̱a̱n sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá na̱ jácana nihni na ña̱ha ndójo barco cán ini tañu̱hú já ná ndicama dó. \v 19 Ta tá na̱xi̱nu̱ qui̱ví u̱ni̱ ja̱nda̱ mé nde̱ viti na̱casáhá nde̱ jácana nde̱ ña̱ sácaja chúun barco cán ini tañu̱hú já ná ndicama chága̱ do̱. \v 20 Ta ti̱xi cua̱há ndiva̱ha qui̱vi̱ co̱ó na̱xini nde̱ nu̱ú ca̱ndii ta ni qui̱mi co̱ tívi. Ta ja̱vi̱ na̱cuun quini ndiva̱ha dó ta a̱ ju̱ú quia̱hva na̱xicó ndiva̱ha ta̱chi̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ chí na̱sahnda va̱ha ini nde̱: “Yóho quiví viti”, na̱ca̱hán nde̱. \p \v 21 Cua̱há ndiva̱ha qui̱ví na̱ya̱ha ta ni in nde̱ co̱ cúni̱ cuxu. Sa̱há ña̱ cán na̱nda̱ca̱ ndichi Pablo tañu tócó ndihi na̱ cán já na̱casáhá cáchí da̱ já: \p —Tá ná coo jo̱ho ndó tá na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta ná cando̱o í ñuu Creta, nduu. Ta ni a̱ ndóho í ña̱ ndóho í yóho viti ta ni a̱ tíví toho ndihi ña̱ha na̱sa̱ndojo barco yóho, nduu. Joo co̱ó na̱xeen ndó candúsa ndó ña̱ na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 22 Joo cáchí i̱ xi̱hi̱n ndó viti ña̱ co̱ ndítahan ndicani ini ndó. Jáchi̱ ni in túhún toho ndó a̱ quíví va̱tí mé barco ndihi sa̱ha̱ do̱. \v 23 Jáchi̱ ye̱he̱ cúú u̱ cuéntá Ndióxi̱ ta cája cáhnu i̱ mé á. Ta mé ñuú ja̱nda̱ véhe̱ na̱na̱ha̱ in táto̱ Ndióxi̱ mé á nu̱ú i̱. \v 24 Ta já na̱cachi a já xi̱hín i̱: “A̱ cáyi̱hví tohún, Pablo. Jáchi̱ ndítahan xi̱nu̱n tá xi̱nu̱n nu̱ú da̱ cúú emperador ñuu Roma cán. Ta sa̱ha̱ yóhó jáca̱cu ri Ndióxi̱ tócó ndihi na̱ ñúhu xu̱hu̱n ini barco ja̱n já ná a̱ quíví na̱ ini tañu̱hú”, já na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hín i̱. \v 25 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ a̱ ndícani ga̱ ini ndó jáchi̱ cándeé cáhnu ini i̱ Ndióxi̱ ta cánda̱a̱ cáxí ini i̱ ña̱ coo tá íin na̱cachi táto̱ Ndióxi̱ xi̱hín i̱. \v 26 Joo in ta̱chi̱ ndeé caja ña̱ ná ti̱ví barco yóho yati in isla —na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ cán. \p \v 27 Sa̱ na̱xi̱nu̱ sa̱hu̱n qui̱vi̱ xíca nde̱ ini barco cán cua̱ha̱n nde̱. Ta in ñuú na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ in xoo tañu̱hú naní Adria. Joo tá xoo joho tá xoo cáa ñéhe ta̱chi̱ nde̱ cua̱ha̱n nde̱. Joo tátu̱hun java ñu̱u já na̱xini da̱ ñéhe barco cán ña̱ cáyati nde̱ yuhú tañu̱hú cua̱ha̱n nde̱. \v 28 A̱nda̱ já na̱casáhá chíquia̱hvá na̱ ndá quia̱hva cúná tañu̱hú yati yúhu̱ nu̱ ndúu nde̱ cán. Ta quia̱hva cúná do̱ na̱sa̱cuu o̱co̱ sa̱hu̱n in metro. Tá na̱casáhá cáyati chága̱ barco yúhu̱ cán já na̱chiquia̱hva tucu na. Ta cán sa̱ yájí chága̱ ta cúú á o̱co̱ u̱sa̱ metro quia̱hva cúná a̱. \v 29 Ta sa̱há ña̱ yíhví na̱ xi̱nu̱ co̱o barco cani ndaa dó tóto̱ ñúhu yati cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱tiin na rieta ña̱ ndíco̱ co̱mí ca̱a gáncho̱ cáhnu nu̱ cán. Ta na̱jácana na ña̱ ini tañu̱hú chí xoo cáha̱ mé barco cán já ná tiin a barco ná a̱ cáca ga̱ dó cu̱hu̱n do̱ chí nu̱u̱. Ta a̱ ju̱ú quia̱hva yíhví na̱ ndáti na ná ti̱vi. \v 30 Joo ndaja coo java da̱ cája chúun xi̱hi̱n barco cán na̱ca̱hán da̱ quee je̱hé da̱ xi̱hi̱n lancha loho cán cu̱hu̱n da̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá da̱ ndáxí da̱ lancha loho cán ña̱ jánuu da do̱ nu̱ú tañu̱hú ta já cu̱hu̱n da̱, cáhán da̱. Ta na̱casáhá cája da tátu̱hun táán chága̱ da̱ ca̱a gáncho̱ cán ini tañu̱hú já ná tiin a barco xoo chí nu̱u̱ do̱. \v 31 Joo na̱xini Pablo ña̱ cája da sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱xi tu̱hun da nu̱ú da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado ta xi̱hín nu̱ú soldado cán já cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Tá ná quee da̱ ja̱n cu̱hu̱n da̱ já quéa̱ ndihi sa̱ha̱ ndó ini tañu̱hú —na̱cachi Pablo. \p \v 32 A̱nda̱ já na̱sa̱ha̱n soldado cán na̱sahnda da rieta ndíco̱ lancha loho cán já na̱jándicava da dó ini tañu̱hú. \p \v 33 Ta tá sa̱ yati ti̱vi yaa já na̱jáca̱ha̱n Pablo tócó ndihi na̱ cán ña̱ ná cuxu na va̱tí loho. Já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Sa̱ na̱ya̱ha sa̱hu̱n qui̱vi̱ co̱ xíxi ndó ta ni co̱ quíji̱ ndo̱. \v 34 Sa̱há ña̱ cán xíca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ndó ña̱ ná cuxu ndó va̱tí chá va. Xíní ñúhú cuxu ndó já ná coo ndée̱ ndo̱ chindeé ndó mé ndó já ná ca̱cu ndó. Jáchi̱ ca̱cu ndihí. Ta ni ja̱nda̱ in túhún ijí ji̱ni̱ yo̱ a̱ ndíhi sa̱ha̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 35 Tá na̱ndihi na̱cachi Pablo ña̱ yóho xi̱hi̱n ná já na̱tiin da in pan ta nu̱ táhyí ndihi na̱ cán na̱ndiquia̱hva da ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱. Tá na̱ndihi já na̱sahnda java da ña̱ ta na̱casáhá da̱ xíxi da. \v 36 Xi̱hín ña̱ yóho na̱ndindeé ri ini na̱ java cán ta na̱casáhá na̱ xíxi na. \v 37 Ta tócó ndihi nde̱, na̱ na̱sañuhu ini barco cán na̱sa̱cuu nde̱ i̱vi̱ ciento u̱ni̱ jícó sa̱hu̱n in ña̱yivi. \v 38 Tá na̱ndihi na̱xixi nde̱ ña̱ cúni̱ nde̱ já na̱sata na trigo ini tañu̱hú já ná ndicama chága̱ ja̱ta̱ barco cán. \s1 Cáco̱o barco ca̱há tañu̱hú \p \v 39 Joo tá na̱ti̱vi yaa já na̱xini na ñundáhyi̱. Joo co̱ó na̱cuu ndicuni da̱ cája chúun xi̱hi̱n barco cán ndá ñuu cúú á. Ta tá na̱ndihi já na̱xini na ña̱ íin ñu̱tí nu̱ yájí yuhú tañu̱hú cán. A̱nda̱ já na̱ca̱hán na̱ jácayati na barco yati yúhu̱ cán. \v 40 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sahnda na rieta ndíco̱ barco cán já na̱ja̱ni̱ dó. Ta na̱cando̱o ca̱a gáncho̱ ini tañu̱hú na̱caja na. Ta tá na̱ndihi já na̱jánditayi na yitó nu̱ú ja̱hnda̱ ta xi̱hi̱n yíto̱ cán na̱casáhá na̱ jándicaca na barco cán nu̱ú tañu̱hú. Ta na̱jándindita tucu na jahmá cáhnu xoo nu̱ barco cán já ná cuu caca dó xi̱hín ta̱chi̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho na̱casáhá barco cán cáyati dó yu̱hú tañu̱hú. \v 41 Ta in cuití na̱xi̱nu̱ barco cán nu̱ ndíque táhan i̱vi̱ táhndá tañu̱hú. Ta sa̱há ña̱ na̱cayájí tañu̱hú nu̱ú ñu̱tí cán sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cati̱in nu̱u̱ barco cán. Ta ni loho ga̱ co̱ó na̱cuu cu̱hu̱n do̱. Joo xi̱hín ña̱ quia̱hva ndeé ndacú cáni ndaa tañu̱hú cán xoo cáha̱ do̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá cháchi dó. \v 42 A̱nda̱ já na̱nducú soldado cahní ndihi da na̱ cua̱ha̱n veca̱a ñuu Roma cán. Jáchi̱ tia̱hva náá ji̱tá na̱ cu̱hu̱n na̱ nu̱ú tañu̱hú ta cunu na cu̱hu̱n na̱ tá sa̱ na̱queta na yuhú tañu̱hú, cáhán na̱. \v 43 Joo da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado cán co̱ó na̱sa̱ha̱n da̱ ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná caja na já jáchi̱ cúni̱ da̱ jáca̱cu da Pablo. Ña̱ na̱caja da quéa̱ na̱sahnda da chuun nu̱ú na̱ tia̱hva ji̱tá ticui̱í ña̱ ná jácana na mé ná ini tañu̱hú cán já ná xi̱nu̱ na̱ nu̱ ñúhu̱. \v 44 Ta na̱ java, na̱ co̱ tiáhva ji̱tá ticui̱í cán na̱cachi da xi̱hi̱n ná ña̱ ná ndaa na ja̱ta̱ yíto̱ á ja̱ta̱ túhu̱n barco cán já ná xi̱nu̱ na̱ nu̱ ñúhu̱. A̱nda̱ jáví na̱xi̱nu̱ co̱o va̱ha tócó ndihi nde̱ nu̱ ñúhu̱. \c 28 \s1 Íin Pablo isla Malta \p \v 1 Tá sa̱ na̱xi̱nu̱ co̱o va̱ha ndihi nde̱ yuhú ñundáhyi̱ cán já na̱canda̱a̱ ini nde̱ ña̱ naní a̱ isla Malta. \v 2 Ta va̱ha ndiva̱ha na̱caja ña̱yivi ndúu isla cán xi̱hín nde̱. Na̱ndicahmi na ñúhu̱ jáchi̱ na̱casáhá cúun ga̱ ja̱vi̱ ta a̱ ju̱ú quia̱hva vi̱xi xíní nde̱. Chí na̱ca̱ha̱n na̱ xi̱hín nde̱ ña̱ ná cativi nde̱ catúní nde̱. \v 3 A̱nda̱ já na̱játaca Pablo java titó íchí, dó que̱e yávi̱ núhu̱. Ta tá chójó da̱ títo̱ cán nu̱ ñúhu̱ já na̱queta in co̱o̱ tañu títo̱ cán xínu rí sa̱há ña̱ ihní ñúhu̱. Ta na̱tiin rí ndáha̱ Pablo. \v 4 Ta tá na̱xini na̱ isla Malta cán ña̱ ndícaa co̱o ndáha̱ Pablo já na̱casáhá cáchí xi̱hi̱n táhan na já: \p —Ndá da̱ sáhní ndi̱i cúú da̱ yóho jáchi̱ va̱tí co̱ó na̱xi̱hi̱ da̱ ini tañu̱hú joo yóho cúni̱ Ndióxi̱ jándihi a sa̱ha̱ dá —na̱cachi na. \p \v 5 Joo mé Pablo na̱quiji nihni da co̱o ndícaa ndáha̱ dá cán nu̱ ñúhu̱ cándaha cán ta co̱ó ña̱ ná ndoho da. \v 6 Tócó ndihi na̱ cán ndáti na cuni na ña̱ ná qui̱hvi cuiñu ndáha̱ dá á tá co̱ó ta in cuití ndicava da quivi da, na̱ca̱hán na̱. Ndáti na̱ java cán cuni na ndáa̱ ndoho Pablo joo tá sa̱ na̱canahá ndáti na co̱ó ña̱ha ná ndoho toho Pablo cán. A̱nda̱ já na̱ndija̱ma ji̱ni̱ ná ta na̱casáhá na̱ cáha̱n na̱ ña̱ cúú dá in ndióxi̱. \p \v 7 Yati nu̱ú na̱xi̱nu̱ nde̱ cán na̱sa̱cuu a ñundáhyi̱ da̱ naní Publio, da̱ cómí cuéntá sa̱ha̱ isla cán. Ta ti̱xi u̱ni̱ qui̱vi̱ na̱ndiquehe va̱ha ndiva̱ha da nde̱he̱ ta va̱ha na̱caja da xi̱hín nde̱. \v 8 Ta ndaja coo quíhvi̱ tátá Publio cándúhu̱ dá ndóho da cue̱he̱ ni̱i̱ ta chíca̱a̱n cáhni̱ ñahá. Ta já na̱sa̱ha̱n Pablo na̱xito nihni da da̱ ta na̱casáhá Pablo xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ dá ta na̱chinúu Pablo ndáha̱ dá ji̱ni̱ dá ta já na̱ndiva̱ha da. \v 9 Tá na̱xini java ga̱ na̱ quíhvi̱ ndúu isla cán ña̱ na̱caja Pablo já na̱quixi na nu̱ dá ña̱ ná ndaja va̱ha da na̱ chí na̱ndiva̱ha na. \v 10 Ta na̱ndiquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ú nde̱ ta na̱ja̱sá na̱ cua̱há ña̱ha nu̱ú nde̱. Tá na̱xi̱nu̱ co̱o qui̱vi̱ ndaa nde̱ barco cu̱hu̱n nde̱ já na̱sa̱ha̱n na̱ ña̱ xíní ñúhú nde̱ cu̱hu̱n nde̱. \s1 Xínu̱ co̱o Pablo ñuu Roma \p \v 11 Na̱sa̱nduu nde̱ tátu̱hun u̱ni̱ yo̱o̱ isla cán ja̱nda̱ quia̱hva na̱ndaa nde̱ in barco, dó na̱sa̱ndati ya̱ha tiempo vi̱xi mé isla Malta cán. Mé barco cán na̱quixi dó chí Alejandría. Ta nu̱u̱ do̱ cándaa i̱vi̱ ti̱ni̱ñu yúú ndióxi̱ cája cáhnu na̱ cán. In a naní a̱ Cástor ta inga a̱ naní Pólux. \v 12 Na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ já na̱xi̱nu̱ nde̱ in ñuu naní Siracusa ta cán na̱sa̱nduu nde̱ u̱ni̱ qui̱vi̱. \v 13 Ta na̱quee nde̱ cua̱ha̱n nde̱ yati yúhu̱ tañu̱hú ja̱nda̱ quia̱hva na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Regio. Joo inga qui̱ví ita̱a̱n já na̱casáhá víí uun xícó ta̱chi̱ chí sur sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá sa̱ na̱ya̱ha i̱vi̱ qui̱vi̱ já na̱xi̱nu̱ nde̱ ñuu Puteoli. \v 14 Ta cán na̱nditahan nde̱ java na̱ cúú cuéntá Jesús. Ta na̱ca̱ha̱n na̱ xi̱hín nde̱ ña̱ ná canduu nde̱ in semana xi̱hi̱n ná ta já na̱caja nde̱. Ta tá na̱ndihi já na̱quee nde̱ cua̱ha̱n sáhá nde̱ chí ñuu Roma. \v 15 Ta na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Roma cán sa̱ na̱ñe̱he̱ ná tu̱hun ña̱ xi̱nu̱ co̱o nde̱ cán. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱queta na va̱xi na ñe̱he̱ ná nde̱he̱. Java na na̱quixi ja̱nda̱ ñuu nu̱ sáhi̱in ya̱hvi cáhnu naní a̱ Apio ta java na na̱quixi ja̱nda̱ ñuu naní U̱ni̱ Taberna. Tá na̱xini Pablo na̱ cán já na̱casáhá ndíquia̱hva da ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ ta na̱ndindacú ini da. \v 16 Ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Roma já na̱ndiquia̱hva da̱ sáhndá chuun nu̱ú soldado cán tócó ndihi da̱ cua̱ha̱n veca̱a cán nu̱ú in da̱ cómí chuun sa̱ha̱ mé veca̱a ñuu Roma cán. Joo na̱sa̱ha̱n na̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ Pablo coo jíin da va̱tí na̱sacu na in soldado ndáá ñahá. \s1 Cáha̱n Pablo tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín na̱ ñuu Roma \p \v 17 Tá sa̱ na̱xi̱nu̱ u̱ni̱ qui̱vi̱ na̱xi̱nu̱ co̱o nde̱ ñuu Roma cán já na̱cana Pablo tócó ndihi na̱ sa̱cua̱ha̱ nu̱ú na̱ Israel ndúu ñuu Roma cán. Ta tá sa̱ na̱taca ndihi na ndúu na já na̱cachi da já xi̱hi̱n ná: \p —Cande̱hé ndó, ñani i̱. Ni in túhún toho ña̱ha núu co̱ó na̱caja ye̱he̱ xi̱hín na̱ Israel mé ñuu Jerusalén cán ta ni xi̱hi̱n costumbre na̱caja tásáhnu jícó yo̱. Joo na̱tiin na̱ Israel ye̱he̱ ta na̱ndiquia̱hva na ye̱he̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá gobierno ñuu Roma yóho. \v 18 Ta tá na̱ndihi na̱ndaja ndíchí na̱ ye̱he̱ já na̱sacu ini na janí na̱ ye̱he̱ jáchi̱ co̱ó na̱ñe̱he̱ ná cua̱chi i̱ sa̱há ña̱ cuu cahní na̱ ye̱he̱. \v 19 Joo ndaja coo na̱ Israel co̱ó na̱xeen na ña̱ ná janí na̱ cán ye̱he̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱ca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná cavií sa̱há i̱ nu̱ emperador ñuu Roma yóho. Joo ye̱he̱ co̱ cúni̱ toho i̱ jácojo i̱ cua̱chi ja̱tá na̱ Israel jáchi̱ cúú ná na̱ na̱quixi chi̱chi nu̱ú na̱quixi mí i̱. \v 20 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱cana i̱ ndo̱hó viti jáchi̱ cúni̱ cuni i̱ ndo̱hó já ná nditúhún i̱ xi̱hi̱n ndo̱. Cúni̱ ndicani i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ndíco̱ ndáha̱ i̱ xi̱hi̱n cadena yóho sa̱há mé a̱ na̱chindahá Ndióxi̱ jáca̱cu a ndihi yó, na̱ Israel —na̱cachi Pablo xi̱hín na̱ Israel cán. \p \v 21 A̱nda̱ já na̱nducú ñehe na̱ cán tu̱hun nu̱ Pablo já cáchí na̱ já xi̱hi̱n dá: \p —A̱ ñáha quixi carta estado Judea nu̱ú nde̱ ña̱ cáha̱n sa̱há ña̱ cájún. Ta ni na̱ cúú táhan na̱ Israel tá na̱ndai cuu na ñuu yóho co̱ó toho tu̱hun núu ñéhe na ná casa̱a̱ na̱ nu̱ú nde̱ sa̱ha̱ yóhó. \v 22 Joo cúni̱ nde̱ ña̱ ná ndicanún nu̱ú nde̱ ndía̱ cándúsún jáchi̱ níí cúú ñuyíví cáha̱n núu ña̱yivi sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús —na̱cachi na̱ Israel cán xi̱hi̱n Pablo. \p \v 23 Tá na̱ndihi na̱sacu na in qui̱ví ca̱ha̱n Pablo xi̱hi̱n ná ta tá na̱xi̱nu̱ co̱o mé qui̱vi̱ cán na̱taca cua̱há ndiva̱ha ña̱yivi mé vehe nu̱ íin Pablo cán. Ta naha ta ja̱nda̱ sa̱hini na̱jána̱ha̱ da̱ nu̱ ná ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ cacomí a̱ cuéntá sa̱há ña̱yivi. Ta xi̱hín ña̱ na̱ca̱hyí Moisés sa̱nahá ta xi̱hín ña̱ na̱ca̱hyí na̱ profeta já na̱ndicani da nu̱ ná sa̱ha̱ Jesús ña̱ ná candeé ini na mé á. \v 24 Java na̱ cán na̱candúsa na ña̱ na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná joo java na co̱ó na̱xeen na candúsa na. \v 25 Ta sa̱há ña̱ co̱ó na̱cuu ndique táhan va̱ha tu̱hun na̱ Israel cán sa̱há ña̱ jána̱ha̱ Pablo sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱casáhá na̱ quée na cua̱ha̱n na̱. Tá na̱xini Pablo ña̱ yóho já na̱casáhá cáchí da̱ já xi̱hi̱n ná: \p —Mé a̱ nda̱a̱ na̱ca̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ nu̱ú tásáhnu jícó yo̱ tá na̱ca̱hyí Isaías já: \q1 \v 26 Cuáhán ca̱ha̱n xi̱hín ña̱yivi Israel ja̱n já cachún já xi̱hi̱n ná: \q1 Mé a̱ nda̱a̱ táhyí cuni jo̱ho ndó joo a̱ cánda̱a̱ ini ndó. \q1 Ta va̱tí sánde̱hé ndó in ña̱ha joo co̱ ndícuni ndó ña̱. \q1 \v 27 Jáchi̱ i̱hvi̱ ndiva̱ha cúu ini ndó ta co̱ cúni̱ ndó caja ndó ña̱ cáchí i̱. \q1 Ta co̱ cúni̱ ndó cuni jo̱ho ndó ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. \q1 Ta co̱ cúni̱ ndó ndicuni ndó ña̱ cája ndó cua̱chi. \q1 Jáchi̱ tá ná jándacoo ndó cua̱chi cája ndó, \q1 já quéa̱ cuu caja cáhnu ini i̱ sa̱ha̱ ndo̱, \q1 ta já cuu coo va̱ha ini ndó, já na̱cachi ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ xi̱hi̱n tásáhnu jícó yo̱. \m \v 28 A̱nda̱ já na̱cachi tucu Pablo já xi̱hi̱n ná: \p —Ta viti xíní ñúhú canda̱a̱ ini ndó, na̱ Israel ña̱ sa̱ na̱xini jo̱ho na̱ co̱ó na̱quixi chi̱chi Israel tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús. Ta cája i̱ cuéntá candúsa mé na̱ cán ña̱ —na̱cachi Pablo xi̱hi̱n ná. \p \v 29 Tá na̱ndihi na̱ca̱ha̱n Pablo ña̱ yóho já na̱nditúhún cue̱he̱ xi̱hi̱n táhan na̱ Israel cán ta já na̱quee na cua̱ha̱n na̱. \p \v 30 Na̱cando̱o Pablo i̱vi̱ níí cui̱a̱ vehe nu̱ú na̱cha̱hvi ndojo da. Ta na̱ndiquehe va̱ha da tócó ndihi na̱ sáha̱n xíto nihni ñahá. \v 31 Ta ni co̱ yíhví da̱ cáxi tu̱hun da xi̱hín ña̱yivi ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ cacomí a̱ cuéntá sa̱ha̱ ná. Ta na̱jána̱ha̱ da̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo, xitoho í ta ni in na co̱ó na̱saji nuu nu̱ dá caja da ña̱.