\id 2CO \h 2 Corintios \toc1 Carta chí i̱vi̱ na̱ca̱hyí Pablo nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Corinto \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co. \mt1 Carta chí i̱vi̱ na̱ca̱hyí Pablo nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Corinto \c 1 \s1 Cáha̱n Ndióxi̱ Pablo xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Corinto \p \v 1 Ye̱he̱ cúú Pablo, da̱ na̱ca̱xi Ndióxi̱ cacuu apóstol cuéntá Jesucristo jáchi̱ já cúni̱ a̱ caja. Ye̱he̱ xi̱hín ñaní, Timoteo cáhyí nde̱ carta yóho nu̱ ndóhó, na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ ndúu ñuu Corinto ta nu̱ tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Ndióxi̱ ndúu estado Acaya. \v 2 Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná caja Ndióxi̱, tátá yo̱ xi̱hi̱n Jesucristo, xitoho í cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱ ta ná caja mé á ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. \s1 Ndóho ini Pablo \p \v 3 Cóho̱ caja cáhnu í Ndióxi̱, mé a̱ cúú tátá xitoho í, Jesucristo. Jáchi̱ Ndióxi̱ cúú á tátá yo̱, mé á sá ta̱hvi̱ ini sa̱ha̱ yo̱ ta cúú á Ndióxi̱ ña̱ chíndeé mí tá ndóho iní. \v 4 Mé a̱ cán sáhan tu̱hun ndeé iní nu̱ tócó ndihi ña̱ ndóho iní já quéa̱ ná cuu caja ri mé ví quia̱hva í tu̱hun ndeé ini ña̱yivi tá ndóho ini na. Tá quia̱hva cája mé á xo̱ho̱ quia̱hva já ndítahan caja í xi̱hín ña̱yivi. \v 5 Jáchi̱ tá quia̱hva ndóho ndiva̱ha iní sa̱ha̱ Jesucristo ta sa̱ mé quia̱hva já sáhan cua̱há ndiva̱ha mé á tu̱hun ndeé iní tá ndóho iní. \v 6 Tá ndóho ini mé nde̱ já cuu quixi tu̱hun ndeé ini mé ndó ta já cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ndo̱. Tá sáhan Ndióxi̱ tu̱hun ndeé ini nde̱ já quéa̱ sáhan ri mé á tu̱hun ndeé ini mé ndó viti. Ta xi̱hín ña̱ yóho cuu coo ndacú va̱ha ini ndó tá ná quixi ña̱ ndoho ini ndó tá quia̱hva ndóho ini mé nde̱. \v 7 Cándeé ini nde̱ ña̱ a̱ jándacoo ndó tu̱hun Ndióxi̱ jáchi̱ cánda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ tá quia̱hva ndóho iní quia̱hva já sáhan Ndióxi̱ tu̱hun ndeé iní. \p \v 8 Cande̱hé ndó, ñani i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Cúni̱ nde̱ ca̱xi tu̱hun nde̱ nu̱ ndo̱ tá quia̱hva na̱ndoho ini nde̱ estado Asia. Na̱sa̱cuu a tondóhó chi̱cáhnu nu̱ú nde̱ ta chí a̱ cándeé ga̱ ini nde̱ na̱ca̱hán nde̱, nduu. Ta chí na̱sahnda ini nde̱: “Yóho quiví”, na̱ca̱hán nde̱. \v 9 Na̱ca̱hán nde̱ ña̱ ja̱ndá ndáti cuití nde̱ quivi nde̱ joo na̱chindeé ña̱ yóho nde̱he̱ jáchi̱ náha̱ nu̱ú nde̱ ña̱ co̱ ndítahan candeé ini nde̱ mé nde̱. Jáchi̱ ña̱ ndítahan candeé ini nde̱ cúú Ndióxi̱, mé a̱ jánditacu tucu ndi̱i. \v 10 Na̱jáca̱cu Ndióxi̱ nde̱he̱ tañu tondóhó ná a̱ quíví toho nde̱. Ta mé á quéa̱ jáca̱cu a nde̱he̱ nu̱ú ndihi tondóhó va̱xi chága̱ chí nu̱u̱. Jáchi̱ cándeé ini nde̱ mé á ña̱ chíndeé tá chíndeé a̱ nde̱he̱ nu̱ú ndihi tondóhó. \v 11 Ta mé ndó chíndeé ndó nde̱he̱ tá xíca̱ ta̱hví ndó nu̱ Ndióxi̱ sa̱há nde̱. Jáchi̱ tá ná ca̱ca̱ ta̱hví cua̱há ña̱yivi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há nde̱, sa̱ mé quia̱hva já ndiquia̱hva cua̱há ña̱yivi ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xi̱hín nde̱. \s1 Ndícani Pablo ndá sa̱ha̱ quéa̱ co̱ó na̱sa̱ha̱n da̱ ñuu Corinto \p \v 12 Íin java ña̱ha cája ña̱ ná coo va̱ha ini nde̱ ta cúú á ña̱ yóho: cánda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ co̱ cája nde̱ ña̱ núu ta tócó ndihi ña̱ cája nde̱ ñuyíví yóho cája nde̱ ña̱ xi̱hín ndinuhu ini nde̱. Ta xi̱hín ndinuhu chága̱ ini nde̱ cája nde̱ ña̱ cán tañu mé ndó. Ta ni in ña̱ cája nde̱ co̱ cája nde̱ ña̱ sa̱há ña̱ ndíchí quixi ji̱ni̱ mé nde̱ jáchi̱ mé Ndióxi̱ quéa̱ táhvi̱ ini sa̱há nde̱ ta chíndeé a̱ nde̱he̱ cája va̱ha nde̱. \v 13 Tá na̱ca̱hyí nde̱ carta nu̱ ndo̱ jihna co̱ó na̱ca̱hyí nde̱ tu̱hun ña̱ a̱ cu̱ú canda̱a̱ ini ndó jáchi̱ nda̱cú nda̱cú cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ nu̱ carta cáhyí nde̱. Jáchi̱ cúni̱ nde̱ ña̱ ná canda̱a̱ va̱ha ini ndó \v 14 ña̱ co̱ cánda̱a̱ cua̱há ini ndó viti. Ta cúni̱ nde̱ ña̱ ná caji̱i̱ ini ndó sa̱ha̱ mé nde̱ tá quia̱hva caji̱i̱ ini nde̱ sa̱ha̱ ndo̱ tá ná tandaa qui̱ví quixi tucu Jesucristo ñuyíví yóho. \p \v 15 Sa̱há ña̱ cándeé ini i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini i̱ coto nihni jihna ñúhú i̱ ndo̱hó ña̱ ná caji̱i̱ ndiva̱ha ini ndó tá ná cuni ndó ye̱he̱ i̱vi̱ tañu. \v 16 Jáchi̱ na̱sacu ini i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó tá ná ya̱ha i̱ cu̱hu̱n i̱ chí estado Macedonia ta já coto nihni tucu u̱ ndo̱hó tá ná ndicó co̱o i̱ cán. A̱nda̱ já cuu chindeé ndó ye̱he̱ que̱hé e̱ íchi̱ cu̱hu̱n i̱ chí estado Judea. \v 17 Coto a̱ cáhán ndo̱ ña̱ na̱cahvi i̱vi̱ joho ini i̱ tá na̱sacu ini i̱ caja i̱ ña̱ yóho. Ta ni a̱ cáhán ndo̱ ña̱ sácú i̱vi̱ joho ini i̱ xi̱hín ña̱ cája i̱ tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví jáchi̱ ndá chuun quéa̱ cáchí i̱ jivi a tá a̱ ju̱ú a̱. \v 18 Sánde̱hé cáxí Ndióxi̱ ña̱ co̱ jándahvi nde̱ ndo̱hó jáchi̱ co̱ cáchí nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ “a̱ja̱n” tá cúni̱ cachi nde̱ “u̱hu̱n.” \v 19 Jáchi̱ co̱ cája Jesucristo já. Co̱ cáchí a̱ “a̱ja̱n” tá cúni̱ a̱ cachi a “u̱hu̱n.” Ndinuhu ña̱ nda̱a̱ quéa̱ cáha̱n Jesucristo jáchi̱ mé á cúú á in túhún ji̱ni̱ já ja̱hyi Ndióxi̱, mé a̱ cáha̱n Timoteo xi̱hi̱n Silvano xi̱hín ye̱he̱ sa̱há nu̱ ndo̱. \v 20 Jáchi̱ xi̱hín Jesucristo jáxi̱nu̱ co̱o Ndióxi̱ tócó ndihi tu̱hun na̱sa̱ha̱n mé á nu̱ yo̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ tá cája cáhnu í Ndióxi̱ cuu cachi yó “Já ná coo.” Ta tá cáchí yo̱ “Já ná coo” cúú á sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \v 21 Ta mé Ndióxi̱ na̱ndaja nda̱cú a̱ nde̱he̱ ta na̱ndaja nda̱cú a̱ ndo̱hó. Ta na̱ca̱xi a mí cacuú ña̱yivi cuéntá mé á. \v 22 Jáchi̱ mé á cúú á xitoho mí ta cómí a̱ cuéntá sa̱ha̱ yo̱. Ta na̱sacu a ínima̱ yi̱i̱ mé á ini ínima̱ yo̱ já ná canda̱a̱ va̱ha iní ndá quia̱hva íin ña̱ma̱ni̱ caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n yo̱ chí nu̱u̱. \p \v 23 Sánde̱hé cáxí Ndióxi̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. A̱ ñáha sa̱a̱ i̱ ñuu Corinto ja̱n tá quia̱hva na̱sacu ini i̱ caja i̱ jáchi̱ co̱ cúni̱ jácacuéha̱ i̱ ini ndó. \v 24 Co̱ cúú á sa̱há ña̱ cúni̱ nde̱ caja ndúsa̱ nde̱ sa̱há ña̱ ndítahan candúsa ndó. Jáchi̱ sa̱ xíni̱ nde̱ ña̱ sa̱ ndúu ndacú ndó cándeé ini ndó Jesucristo. Ña̱ cúni̱ nde̱ quéa̱ chindeé táhan nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ já ná caji̱i̱ ini ndó. \c 2 \p \v 1 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sacu ini i̱ ña̱ ná a̱ cúhu̱n tucu u̱ coto nihni i̱ ndo̱hó já ná a̱ cácuéha̱ ini ndó. \v 2 Jáchi̱ tá ná jácacuéha̱ ye̱he̱ ini ndó a̱ cúu caja ndó jácaji̱i̱ ndó ini i̱ jáchi̱ mé ndó cúú na̱ jácaji̱i̱ ini i̱. Joo ndaja caja ndó jácaji̱i̱ ndó ini i̱ tá sa̱ na̱jácacuéha̱ i̱ ini ndó. A̱ cu̱ú caja ndó ña̱. \v 3 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱hyí i̱ in carta ña̱ na̱chindahá i̱ nu̱ ndo̱ cán jáchi̱ co̱ cúni̱ xi̱nu̱ i̱ ja̱n ta jácacuéha̱ ndó ini i̱ sa̱há ña̱ cája ndó. Jáchi̱ ndítahan jácaji̱i̱ ndó ini i̱ nani íin i̱ xi̱hi̱n ndo̱. Jáchi̱ xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ tá cáji̱i̱ ini i̱ já cáji̱i̱ ini ri ndóhó va. \v 4 Joo nani na̱ca̱hyí i̱ mé carta cán já na̱casáhá táhvi̱ ini i̱ ta ndícani ini i̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱casáhá sácu u̱. Co̱ó na̱ca̱hyí i̱ ña̱ sa̱há ña̱ cúni̱ ña̱ ná cata̱ti ini ndó xi̱hi̱n á joo cúni̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ ndo̱hó. \s1 Ndítahan caja cáhnu ini na̱ ndúu ñuu Corinto sa̱há in da̱ na̱caja cua̱chi \p \v 5 Ta mé da̱ na̱caja cuéha̱ ini i̱ cán co̱ó na̱caja cuéha̱ da̱ ini in túhún ye̱he̱ tá na̱caja da cua̱chi. Joo cúú á tátu̱hun na̱caja cuéha̱ ri da ini ndihi ndó. Cáha̱n i̱ ña̱ yóho̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ ná a̱ jána̱ni ndiva̱ha ndó da̱. \v 6 Jáchi̱ cua̱ha̱ ndó sa̱ na̱jána̱ni ndó da̱ cán. Va̱ti̱ já va caja xíxi ndó xi̱hi̱n dá. Ndáhví da̱. \v 7 Ña̱ ndítahan caja ndó quéa̱ caja cáhnu ini ndó sa̱ha̱ dá viti ta quia̱hva ndó tu̱hun ndeé ini da jáchi̱ a̱ ju̱ú tia̱hva náá cacuéha̱ ini da xi̱hín ña̱ cája ndó xi̱hi̱n dá. \v 8 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví tucu u̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná jána̱ha̱ ndó nu̱ dá ña̱ mé a̱ nda̱a̱ quíhvi̱ ini ndó da̱. \v 9 Sa̱ na̱ca̱hyí vi̱ in carta nu̱ ndo̱ nu̱ ndícani i̱ sa̱há ña̱ yóho. Na̱ca̱hyí i̱ ña̱ sa̱há ña̱ na̱sacu ini i̱ coto ndojó i̱ ndo̱hó á mé a̱ nda̱a̱ táhyí cája ndó tá íin na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 10 Ña̱ cán quéa̱ ndá na̱ ná caja cáhnu ini ndó sa̱ha̱ já caja cáhnu ri ini ye̱he̱ va sa̱ha̱ ná. Ta tá íin in ña̱ha ndítahan caja cáhnu ini i̱ sa̱ha̱ já quéa̱ cája i̱ ña̱ sa̱ha̱ mé ndó. Ta sánde̱hé cáxí Jesucristo ña̱ cája i̱. \v 11 Jáchi̱ tá ná a̱ cája í ña̱ já quéa̱ cándeé tiñáhá sa̱cua̱ha̱ xi̱hi̱n yo̱ jáchi̱ sa̱ xíni̱ va̱ha í ña̱ cúni̱ rí jándahvi rí ña̱yivi. \s1 Ndícani ini Pablo nani íin da ñuu Troas \p \v 12 Tá na̱xi̱nu̱ co̱o i̱ ñuu Troas ña̱ ca̱xi tu̱hun i̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo já na̱nu̱ná nu̱ú i̱ caja chúun va̱ha i̱ cuéntá mé á cúú xitoho í. \v 13 Joo co̱ó na̱sahi̱in va̱ha ini i̱ jáchi̱ co̱ó na̱ñe̱hé e̱ ñaní Tito. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndinda̱yí i̱ ñaní, na̱ ndúu ñuu Troas já na̱quee e̱ cua̱ha̱n i̱ chí estado Macedonia ndinducú u̱ da̱. \s1 Sáhan Jesucristo ndée̱ á nu̱ yó quee va̱ha í \p \v 14 Ndíquia̱hva i̱ ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo quée va̱ha í níí tiempo. Tá quia̱hva ndícui̱ta nuu in jíco̱ támi sáha̱n quia̱hva já ndícui̱ta nuu tu̱hun Ndióxi̱ cája nde̱ já quéa̱ ná cuu canda̱a̱ ini ña̱yivi tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo. \v 15 Jáchi̱ mí cúú yó tátu̱hun ju̱sa va̱ha ña̱ támi sáha̱n ña̱ jóco̱ Jesucristo nu̱ Ndióxi̱. Ta ndícui̱ta nuu a tañu na̱ jáca̱cu Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cándeé ini na mé á. Ta jári ndícui̱ta nuu a tañu na̱ cu̱hu̱n indayá sa̱há ña̱ co̱ó na̱candúsa na mé á. \v 16 Mí cúú yó tátu̱hun ju̱sa támi sáha̱n nu̱ú na̱ sa̱ cánda̱a̱ ini tu̱hun Ndióxi̱ jáchi̱ xíni̱ na̱ ñéhe yó tu̱hun ña̱ cuu jáca̱cu ínima̱ ná. Ta nu̱ú na̱ co̱ xíni̱ tu̱hun Ndióxi̱ cúú yó tátu̱hun in ña̱ quini ndiva̱ha sáha̱n jáchi̱ cu̱hu̱n na̱ indayá. Ndá na̱ cúú caja jáxi̱nu̱ ini ña̱yivi, da̱ já. \v 17 Jáchi̱ xíni̱ Ndióxi̱ ña̱ mé nde̱ co̱ xíca nuu nde̱ cáha̱n nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ sa̱há jiu̱hún ta co̱ jáma nde̱ ña̱ tá quia̱hva cája cua̱há ña̱yivi. Ña̱ cája nde̱ quéa̱ cáha̱n nde̱ xi̱hín ña̱yivi xi̱hín ndinuhu ini nde̱ ña̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ú nde̱ ca̱ha̱n nde̱. Jáchi̱ mé nde̱ cúú nde̱ na̱ na̱chindahá Ndióxi̱ ta cája chúun nde̱ sa̱ha̱ Jesucristo. \c 3 \s1 Cáxi tu̱hun Pablo sa̱há tu̱hun sa̱á ña̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ú ña̱yivi \p \v 1 Co̱ cáha̱n nde̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ndo̱ sa̱há ña̱ cúni̱ nde̱ caja cáhnu nde̱ mé nde̱. Jáchi̱ co̱ xíní ñúhú nde̱ ca̱ca̱ nde̱ in tutu ña̱ cáchí cúú nde̱ ña̱yivi ndísáhnu ini nu̱ ndo̱ tá quia̱hva cája java na. \v 2 Mé va ndó cuu quia̱hva ndó tu̱hun va̱ha sa̱há nde̱ jáchi̱ tá ná cuni ña̱yivi tá quia̱hva na̱ndijama Ndióxi̱ ínima̱ ndo̱ xi̱hín tu̱hun na̱ca̱ha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ já canda̱a̱ ini na ña̱ na̱caja va̱ha nde̱ tá na̱caja chúun nde̱ tañu mé ndó. \v 3 Jáchi̱ náha̱ cáxí táhyí a̱ ña̱ cúú ndó tátu̱hun in carta na̱ca̱hyí Jesucristo ta mé nde̱ jána̱ha̱ nde̱ ña̱ nu̱ú ña̱yivi. Co̱ cúú á in carta na̱ca̱hyi̱ nu̱ú tutu. Cúú á ña̱ na̱ca̱hyí ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱, mé a̱ tácú indiví. Ta cúú á in carta ña̱ co̱ó na̱ca̱hyi̱ nu̱ú yu̱u̱ jáchi̱ cúú á tátu̱hun na̱ca̱hyi̱ a̱ ini ínima̱ ña̱yivi. \p \v 4 Ta cáha̱n nde̱ ña̱ yóho jáchi̱ cándeé cáhnu ini nde̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. \v 5 Co̱ cúú á sa̱há ña̱ quíxi ji̱ni̱ mé nde̱ cája nde̱ ña̱. Jáchi̱ Ndióxi̱ quéa̱ sáhan ndée̱ á nu̱ú nde̱ caja nde̱ chuun yóho. \v 6 Ta mé á quéa̱ chíndeé nde̱he̱ caja chúun nde̱ cuéntá mé á xi̱hín cuéntá tu̱hun sa̱á na̱sa̱ha̱n nu̱ yo̱. Co̱ cája chúun nde̱ sa̱ha̱ ley na̱ca̱hyi̱ nu̱ú tutu joo cája chúun nde̱ sa̱ha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. Mé ley cája ña̱ ná quivi ña̱yivi joo cája ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ña̱ ná catacu ña̱yivi a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \p \v 7 Tá na̱ca̱hyi̱ ley Moisés nu̱ú yu̱u̱, já na̱ndiye̱he̱ ndiva̱ha nu̱u̱ Moisés ja̱nda̱ quia̱hva co̱ó na̱cuu ga̱ cande̱hé na̱ Israel nu̱u̱ dá. Joo nu̱ú na̱ndiye̱he̱ na̱há cán na̱casáhá ndáhva̱ ña̱ ja̱nda̱ quia̱hva na̱nda̱hva̱ ña̱. Cande̱hé ndó. Va̱tí na̱ndiye̱he̱ ndiva̱ha nu̱ú na̱quixi mé ley, ña̱ cuu chindahá ña̱yivi cu̱hu̱n na̱ indayá \v 8 joo ndaja ga̱ ví ndiye̱he̱ chága̱ nu̱ú quixi tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi jáchi̱ sáhan ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ tu̱hun yóho nu̱ yo̱. \v 9 Cande̱hé ndo̱. Va̱tí ndató na̱sahi̱in tá na̱quixi mé ley ña̱ cuu chindahá ña̱yivi indayá joo ndaja ga̱ ví ndató coo tá cáxi tu̱hun í xi̱hín ña̱yivi ña̱ co̱ó ga̱ cua̱chi na nu̱ Ndióxi̱. \v 10 Jáchi̱ co̱ó sa̱há ga̱ ña̱ ndató mé ley na̱quixi jihna cán tá ná jácatáhan í ña̱ xi̱hín ña̱ ndató chága̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ yo̱ viti. \v 11 Ta tá ndató na̱sahi̱in nu̱ú na̱quixi ña̱ na̱ndihi sa̱ha̱ cán ndaja ga̱ ví ndató chága̱ coo ña̱ sáhan Ndióxi̱ nu̱ yo̱ yóho jáchi̱ a̱ ndíhi toho sa̱há. \p \v 12 Ta sa̱há ña̱ ndáti tia̱hva nde̱ coo ña̱ yóho sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ yíhví nde̱ cáha̱n nde̱ ña̱ xi̱hín ña̱yivi. \v 13 Co̱ cája nde̱ tá quia̱hva na̱caja Moisés tá na̱chija̱hvi da nu̱u̱ dá xi̱hín in jáhma̱ ña̱ ná a̱ cúní na̱ Israel ña̱ sa̱ cua̱ha̱n ndáhva̱ ña̱ na̱ndiye̱he̱ nu̱u̱ dá cán. \v 14 Joo mé na̱ Israel cán co̱ó na̱canda̱a̱ ini na ndá cuéntá quéa̱ na̱chija̱hvi Moisés nu̱u̱ dá. Ta ja̱nda̱ viti ndájí yi̱i̱ xíní túni̱ ná jáchi̱ va̱tí cáhvi na tu̱hun Ndióxi̱ ña̱ na̱ca̱hyi̱ sa̱nahá joo co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱ jáchi̱ na̱ja̱hvi xíní túni̱ na̱ ta a̱ cúu nu̱ná. Jesucristo cuití va cuu jándinu̱na̱ xíní túni̱ ná tá cándeé ini na mé á. \v 15 Mé na̱ Israel ndájí yi̱i̱ xíní túni̱ ná ja̱nda̱ viti jáchi̱ tá cáhvi na ña̱ na̱ca̱hyí Moisés co̱ cánda̱a̱ ini na ña̱. Cúú ná tátu̱hun in na̱ jáhvi jáhma̱ nu̱u̱. \v 16 Joo tá ná ndicó co̱o ini ña̱yivi nu̱ Ndióxi̱ já ndinu̱na̱ xíní túni̱ ná. Cúú á tátu̱hun ndicava jáhma̱ na̱sandaji nu̱u̱ ná. \v 17 Jáchi̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ cúú á xitoho í. Ta nu̱ íin mé á, cán núná xíní túni̱ ña̱yivi. \v 18 Ta viti cúú yó tátu̱hun in yu̱tátá nu̱ú cuu cuni ña̱yivi tá quia̱hva cáhnu cúú Ndióxi̱. Jáchi̱ co̱ ndájí ga̱ xíní túni̱ yo̱ viti sa̱há ña̱ na̱casáhá ndíjama Ndióxi̱ mí viti ná nduú tá quia̱hva cáa Jesucristo. Ta tá quia̱hva cáhnu cúú mé á quia̱hva já loho loho nduu cáhnu yó tá quia̱hva cáa mé á. Já cája xitoho í, mé a̱ cúú ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱. \c 4 \p \v 1 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ íin ndacú ini nde̱ cáha̱n nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hín ña̱yivi jáchi̱ sa̱há ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Ndióxi̱ sa̱há nde̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ha̱n mé á chuun yóho nu̱ú nde̱. \v 2 Mé nde̱ na̱sacu xóo nde̱ tócó ndihi ña̱ núu cája je̱hé ña̱yivi. Ta co̱ sácú ini nde̱ jándahvi nde̱ ña̱yivi tá cáha̱n nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná. Ña̱ cája nde̱ quéa̱ cáha̱n nde̱ ndinuhu ña̱ nda̱a̱ ta xi̱hín ña̱ yóho sánde̱hé cáxí Ndióxi̱ tá quia̱hva náha̱ nde̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ cája nde̱ ña̱ va̱ha. \v 3 Tá co̱ cánda̱a̱ ini ña̱yivi tu̱hun va̱ha sa̱há Jesús ña̱ cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ná, cúú á sa̱há ña̱ xíca na íchi̱ cua̱ha̱n indayá. \v 4 Jáchi̱ sa̱há ña̱ co̱ cándúsa na ña̱ cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ná sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ndaji xíní túni̱ ná na̱caja tiñáhá, mé rí cúú xitoho ñuyíví yóho ña̱ ná a̱ cúní na̱ ndá quia̱hva ndató ndíye̱he̱ tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱ha̱ Jesucristo, mé a̱ cáhnu ndiva̱ha, mé a̱ cúú á yuhú nu̱u̱ Ndióxi̱. \v 5 Mé nde̱ co̱ xíca nuu nde̱ cáha̱n nde̱ sa̱ha̱ mé va nde̱. Ña̱ cája nde̱ quéa̱ xíca nuu nde̱ cáha̱n nde̱ sa̱ha̱ Jesucristo, mé á cúú xitoho í. Ta cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ cája chúun nde̱ nu̱ ndo̱ sa̱há ña̱ cúni̱ nde̱ Jesús. \v 6 Jáchi̱ na̱sahnda Ndióxi̱ chuun ña̱ ná queta ña̱ yéhe̱ tañu ña̱ naá cán. Ta mé a̱ cán quéa̱ na̱caja ña̱ ná ndiye̱he̱ ínima̱ yo̱ xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱ já quéa̱ ná cuu cande̱hé yo̱ ndá quia̱hva yéhe̱ nu̱u̱ Jesucristo, ña̱ náha̱ ndá quia̱hva cáhnu cúú Ndióxi̱. \s1 Ndá quia̱hva cuu canduú tá cándeé iní Jesucristo \p \v 7 Joo tócó ndihi ña̱ ndáya̱hvi ña̱ na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ yo̱ yóho cúú á ña̱ ndáca̱a̱n yiquí cu̱ñu í va̱tí yiquí cu̱ñu í cúú á tátu̱hun in qui̱ji nda̱hyi̱. Na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ ña̱ ndáya̱hvi nu̱ yo̱ já quéa̱ ná cuu cuni ña̱yivi ña̱ íin ndée̱ Ndióxi̱ cája tócó ndihi ña̱ha ta co̱ cúú á ndée̱ mí. \v 8 Ta va̱tí va̱xi cua̱há tondóhó nu̱ yo̱ joo jáya̱ha tá jáya̱ha Ndióxi̱ mí. Ta va̱tí ndicani ndiva̱ha iní joo co̱ jándi̱hi na̱há yo̱ mí. \v 9 Ta va̱tí ndícui̱ta ñee na mí joo co̱ jándacoo ndáha̱ toho Ndióxi̱ mí. Ta va̱tí jándicava na mí joo co̱ jándihi na sa̱há yo̱ chí uun. \v 10 Ta ndá na̱cuu nu̱ xíca nuu í a̱ íhvi̱ toho cahní na̱ mí tá quia̱hva na̱caja na xi̱hi̱n Jesús. Ta xi̱hín ña̱ ndóho yiquí cu̱ñu í náha̱ ña̱ tácú yi̱i̱ va Jesucristo ta íin a xo̱ho̱. \v 11 Jáchi̱ ndijáá níí qui̱vi̱ ndúcú na̱ cahní na̱ mí sa̱há Jesucristo. Joo xi̱hín ña̱ yóho núná nu̱ yo̱ jána̱ha̱ í nu̱ú ña̱yivi ña̱ ndáca̱a̱n ndée̱ mé á ini yiquí cu̱ñu í nani ndúú ñuyíví yóho. \v 12 Ta sa̱há ña̱ xíca nuu nde̱ cáha̱n nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndúcú na̱ cahní na̱ nde̱he̱. Joo sa̱há ña̱ ndóho ini nde̱ yóho cuu ca̱cu ndaa ínima̱ ndóhó a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \p \v 13 Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱: “Sa̱há ña̱ na̱candeé ini i̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱ca̱ha̱n i̱ cuéntá mé á.” Ta quia̱hva já cája ri nde̱he̱ va sa̱há ña̱ cándeé ini nde̱ Ndióxi̱. Ña̱ cán quéa̱ co̱ yíhví nde̱ ca̱ha̱n nde̱ sa̱ha̱ mé á nu̱ú ña̱yivi. \v 14 Jáchi̱ cánda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ tá quia̱hva na̱jánditacu Ndióxi̱ Jesucristo, xitoho í quia̱hva já jánditacu a mí coo í xi̱hi̱n mé á. Ta já ndóhó xi̱hín nde̱he̱ xi̱nu̱ co̱o í nu̱ íin mé á. \v 15 Na̱sacu ini Ndióxi̱ ndoho ini nde̱ tócó ndihi ña̱ yóho sa̱ha̱ mé ndó. Ña̱ cán quéa̱ tá ná caja Ndióxi̱ cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n cua̱ha̱ chága̱ ña̱yivi já nduu cua̱há na̱ ndiquia̱hva ndixa̱hvi nu̱ á ña̱ ná ndicáhnu mé á. \p \v 16 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cáta̱ti iní xi̱hín ña̱ ndóho í va̱tí sa̱ cáyatá yiquí cu̱ñu í. Joo ndíyúta̱ iní in in qui̱vi̱ yáha. \v 17 Cama chá yáha tócó ndihi ña̱ válí ndóho iní ñuyíví yóho joo tá na̱ndihi na̱ndoho iní já va̱xi cua̱há ndiva̱ha ña̱ náhnu chága̱ cuéntá mé á nu̱ yo̱ ta a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ a̱ ndíhi sa̱há. \v 18 Ta co̱ ndítahan nu̱ yo̱ quehé cuéntá sa̱há ña̱ sánde̱hé yó viti. Ña̱ ndítahan caja í quéa̱ cahvi iní sa̱há ña̱ a̱ cu̱ú cuní xi̱hín nu̱u̱ yo̱. Jáchi̱ va̱xi qui̱vi̱ ndihi sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ sánde̱hé yo̱ viti joo ña̱ a̱ cu̱ú cuní coo a a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \c 5 \p \v 1 Jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ iní ña̱ cúú yiquí cu̱ñu í tátu̱hun vehe nu̱ ndáca̱a̱n ínima̱ yo̱. Mé vehe nu̱ ndáca̱a̱n ínima̱ yo̱ yóho cúú á ña̱ va̱xi qui̱ví ndihi sa̱há. Ta a̱nda̱ jáví na̱sacu ini Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ yo̱ inga yiquí cu̱ñu nu̱ú coo ínima̱ yó indiví. Ta mé nu̱ú coo ínima̱ yó cán a̱ ndíhi sa̱há a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ jáchi̱ na̱cava̱ha Ndióxi̱ ña̱. \v 2 Nani ndáca̱a̱n ínima̱ yó yiquí cu̱ñu í yóho já ndóho iní ta tána í jáchi̱ xíca̱ quíi̱ iní ndiquehé inga tucu yiquí cu̱ñu sa̱á cuéntá indiví. \v 3 Jáchi̱ jácandixi Ndióxi̱ mí xi̱hi̱n yiquí cu̱ñu sa̱á cuéntá indiví já ná a̱ cácuú tátu̱hun na̱ co̱ó jáhma̱. \v 4 Jáchi̱ nani ndáca̱a̱n ínima̱ yo̱ ini yiquí cu̱ñu í yóho tána í ta táhnda̱ iní va̱tí co̱ cúú á sa̱há ña̱ cúni̱ yo̱ jándacoo í yiquí cu̱ñu í. Cúú á sa̱há ña̱ ndiáva̱ cáhnu iní coo ínima̱ yo̱ ini in yiquí cu̱ñu sa̱á. A̱nda̱ jáví jándacoo í yiquí cu̱ñu í ña̱ ndíhí sa̱ha̱ ta ndiquehé yiquí cu̱ñu sa̱á ña̱ cuu cañe̱hé a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱. \v 5 Jáchi̱ mé Ndióxi̱ quéa̱ na̱sacu tia̱hva mí ndiquehé in yiquí cu̱ñu sa̱á jáchi̱ mé á quéa̱ na̱sa̱ha̱n ínima̱ yi̱i̱ á nu̱ yo̱ já ná canda̱a̱ va̱ha iní ndá quia̱hva íin ña̱ sácú ini Ndióxi̱ quia̱hva nu̱ yo̱ chí nu̱u̱. \p \v 6 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ íin ndeé iní jáchi̱ cánda̱a̱ iní ña̱ nani ndáca̱a̱n ínima̱ yó yiquí cu̱ñu í yóho ndúu xícá yo̱ nu̱ Jesucristo, xitoho í. \v 7 Ta va̱tí co̱ xíní yo̱ mé á joo xíca í íchi̱ cuéntá mé á sa̱há ña̱ cándeé iní mé á. \v 8 Ta co̱ yíhví ga̱ yó quiví viti jáchi̱ cúni̱ chága̱ í jándacoo í yiquí cu̱ñu í yóho já ná cuu co̱hó coo í xi̱hi̱n Jesucristo, xitoho í indiví. \v 9 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ níí tiempo ndúcú yó caja í ña̱ táhán ini mé á xi̱hi̱n. Va̱tí tácú yo̱ á na̱xi̱hi̱ yo̱ cúni̱ tá cúni̱ yó cája í ña̱ táhán ini mé á xi̱hi̱n. \v 10 Jáchi̱ va̱xi qui̱vi̱ tá ná ndique táhan ndihí candita í nu̱ú Jesucristo ndiquia̱hva tá in tá in í cuéntá nu̱ mé á sa̱há ña̱ na̱caja í xi̱hín yiquí cu̱ñu í ñuyíví yóho, á cúú á ña̱ va̱ha á cúú á ña̱ núu. \s1 Na̱ndique táhan máni̱ yó xi̱hi̱n Ndióxi̱ sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo \p \v 11 Cája cáhnu í Jesucristo xi̱hín ndinuhu iní ta cánda̱a̱ iní ña̱ va̱xi qui̱ví co̱hó candita í nu̱ mé á. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndíhi ini nde̱ jáca̱ha̱n nde̱ ña̱yivi ña̱ ná ndicó co̱o ini na. Ta xíni̱ va̱ha Ndióxi̱ ña̱ cája nde̱ ta cúni̱ nde̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ri mé va ndó ña̱. \v 12 Ña̱ cáha̱n nde̱ yóho co̱ cúú á sa̱há ña̱ cúni̱ tucu nde̱ ndiñehe jícó nde̱ mé nde̱. Ña̱ cúni̱ nde̱ quéa̱ ná coo va̱ha ini ndó xi̱hín ña̱ cája nde̱ já ná cuu nducú ñehe ndó tu̱hun nu̱ú na̱ xíca ndíñehe jícó mé, na̱ xíca cáha̱n lánda̱ ta co̱ó ña̱ va̱ha quíxi ínima̱ ná. \v 13 Va̱tí cúú nde̱ na̱ ta̱chi̱ nu̱ú ña̱yivi joo cúú á sa̱há ña̱ cája nde̱ chuun Ndióxi̱. Ta tá co̱ cúú nde̱ na̱ ta̱chi̱ já quéa̱ cúú á sa̱há ña̱ va̱ha mé ndó. \v 14 Ta sa̱há ña̱ quíhvi̱ ini Jesucristo nde̱he̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndúsa̱ cája nde̱ ña̱ cúni̱ mé á. Jáchi̱ cánda̱a̱ cáxí ini nde̱ ña̱ na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱yivi ta in na̱nduú xi̱hi̱n Jesucristo tá na̱xi̱hi̱ a̱. \v 15 Na̱xi̱hi̱ Jesucristo sa̱ha̱ tócó ndihí ña̱ ná a̱ cátacú ga̱ í sa̱ha̱ mé cuití yo̱. Joo cúni̱ a̱ ña̱ ná catacú sa̱ha̱ mé a̱ na̱xi̱hi̱ sa̱ha̱ yo̱ ta tá na̱ndihi na̱nditacu tucu a. \v 16 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ sánde̱hé ndaa ga̱ nde̱ ña̱yivi tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví. Va̱tí na̱ca̱ha̱n núu nde̱ sa̱ha̱ Jesucristo sa̱nahá joo co̱ cája ga̱ nde̱ já viti. \v 17 Jáchi̱ tá in na̱nduú xi̱hi̱n Jesucristo já na̱nduú tátu̱hun ña̱yivi sa̱á. Ña̱ cán quéa̱ na̱ndihi sa̱há ña̱ yatá ta na̱nduú ña̱yivi sa̱á na̱caja Ndióxi̱. \p \v 18 Ta tócó ndihi ña̱ yóho cúú á ña̱ cája Ndióxi̱ jáchi̱ na̱jándique táhan máni̱ á mí xi̱hi̱n mé á sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. Ta na̱jándacoo a chuun yóho nu̱ú nde̱ ña̱ ná jándique táhan máni̱ nde̱ tócó ndihi ña̱yivi xi̱hi̱n mé á. \v 19 Ta na̱sa̱ha̱n ña̱ma̱ni̱ nu̱ú ña̱yivi ndique táhan máni̱ ná xi̱hi̱n á sa̱há ña̱ na̱caja Jesucristo. Ta co̱ó na̱quehe Ndióxi̱ cuéntá sa̱há cua̱chi na̱caja na. Ta ña̱ yóho cúú chuun na̱ta̱hnda̱ nu̱ú nde̱ na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ca̱xi tu̱hun nde̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ cúni̱ mé á ndique táhan máni̱ á xi̱hi̱n ná. \v 20 Mé nde̱ cúú nde̱ na̱ na̱chindahá Jesucristo ta xíca nde̱ cáha̱n nde̱ sa̱ha̱ mé á. Ta viti cúú á tátu̱hun xíca̱ ta̱hví Ndióxi̱ nu̱ ndo̱ tá cáha̱n mé nde̱. Ta viti xíca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ ndó sa̱ha̱ Jesucristo ña̱ ná ndique táhan máni̱ ndó xi̱hi̱n mé á. \v 21 Mé Jesucristo co̱ó na̱caja ni in cua̱chi joo sa̱há mí na̱caja Ndióxi̱ ña̱ ná ndoho Jesucristo tátu̱hun in da̱ na̱caja cua̱chi. Ta sa̱há ña̱ na̱caja mé á co̱ quéhe ga̱ Ndióxi̱ cuéntá sa̱há cua̱chi na̱caja í ta na̱nduú ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ mé á tátu̱hun cúni̱ mé á. \c 6 \p \v 1 Ta sa̱há ña̱ in cúú ndó xi̱hín nde̱ cája chúun yó cuéntá Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná a̱ quéhe núu ndó ña̱ma̱ni̱ cája Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 2 Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q1 Tá na̱tandaa tiempo caja i̱ ña̱ma̱ni̱ xu̱hu̱n já na̱xini jo̱ho i̱ nu̱ú na̱ca̱hu̱n. \q1 Ta tá na̱xi̱nu̱ qui̱vi̱ jáca̱cu u̱ yo̱hó já na̱chindeé e̱ yo̱hó, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \m Cande̱hé va̱ha ndó. Viti ñúhú cúni̱ Ndióxi̱ caja cua̱há ña̱ma̱ni̱ xi̱hi̱n ndo̱. Ta viti ñúhú cúni̱ a̱ jáca̱cu a ndo̱hó. \p \v 3 Ta ni in túhún ña̱ núu co̱ cája nde̱ já ná a̱ cáha̱n núu ña̱yivi sa̱há chuun cája nde̱. \v 4 Ña̱ cája nde̱ quéa̱ jána̱ha̱ nde̱ nu̱ú ña̱yivi níí tiempo ña̱ cúú nde̱ na̱ cája chúun cuéntá Ndióxi̱. Jáchi̱ sáhan ndeé ini nde̱ tá ndóho ini nde̱. Ta tá ndíma̱ní ña̱ha nu̱ú nde̱ ta tá va̱xi tondóhó nu̱ú nde̱ co̱ ndíhi ini nde̱. \v 5 Jáchi̱ na̱cani na nde̱he̱ ta na̱taán ná nde̱he̱ veca̱a ta ndíva̱a na xoo nde̱. Ta a̱ ju̱ú quia̱hva na̱jácaja chúun na nde̱he̱ ta java tañu co̱ quíji̱ nde̱ ta java tañu va̱xi jo̱co nu̱ú nde̱. \v 6 Joo jána̱ha̱ nde̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ cúú nde̱ ña̱yivi cuéntá Ndióxi̱ jáchi̱ ndúu vií nde̱ ta cánda̱a̱ ini nde̱ ña̱ nda̱a̱ ta íin cáhnu ini nde̱ xi̱hín ña̱yivi ta cúú nde̱ na̱ va̱ha ini. Ta sa̱há ña̱ ndáca̱a̱n ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ini nde̱ ta sa̱há ña̱ quíhvi̱ ini ndusa nde̱ ndo̱hó \v 7 ta sa̱há ña̱ cáha̱n nde̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndée̱ na̱sa̱ha̱n mé á nu̱ú nde̱ sa̱há ña̱ cán jána̱ha̱ nde̱ nu̱ú ña̱yivi ña̱ cája chúun nde̱ cuéntá mé á. Ta sa̱há ña̱ cúú nde̱ ña̱yivi nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ quíhvi nuu nde̱ cáni táhan nde̱ xi̱hi̱n rí quini tá cúni̱ rí caja xíxi rí xi̱hín nde̱. \v 8 Java tañu cája cáhnu ña̱yivi nde̱he̱ ta java tañu cáha̱n i̱hvi̱ na̱ xi̱hín nde̱. Java tañu cáha̱n va̱ha na sa̱há nde̱ ta java tañu cáha̱n núu na sa̱há nde̱. Ta java tañu tá quia̱hva cája na xi̱hín na̱ tu̱hún quia̱hva já cája na xi̱hín nde̱ va̱tí cáha̱n nde̱ ña̱ nda̱a̱. \v 9 Ta java tañu cája na tátu̱hun co̱ xíni̱ na̱ nde̱he̱ va̱tí xíni̱ va̱ha na nde̱he̱. Ta mé a̱ nda̱a̱ cúú nde̱ tátu̱hun na̱ sa̱ xíhi̱ va̱tí tácú yi̱i̱ va nde̱. Cája xíxi na xi̱hín nde̱ joo co̱ sáhní na̱ nde̱he̱. \v 10 Ta java tañu ndúu cuéha̱ ini nde̱ joo níí tiempo cáji̱i̱ ini nde̱. Ta java tañu cándáhví ndiva̱ha nde̱ joo já cua̱há ndiva̱ha na cúú ná tátu̱hun na̱ cui̱cá viti jáchi̱ na̱ca̱xi tu̱hun nde̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ná. Ta ndáa nde̱ tátu̱hun na̱ co̱ó ña̱ha nu̱u̱ joo íin ndihi ña̱ha cuéntá Ndióxi̱ nu̱ú nde̱. \p \v 11 Ñani mí i̱, na̱ ndúu ñuu Corinto ja̱n. Tá cáha̱n nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ co̱ chíje̱hé tu̱hun nde̱ nu̱ ndo̱ jáchi̱ quíhvi̱ ini nde̱ ndo̱hó xi̱hín ndinuhu ini nde̱. \v 12 Va̱tí co̱ quíhvi̱ ini ndó nde̱he̱ tá quia̱hva quíhvi̱ ini nde̱ ndo̱hó joo co̱ jándacoo nde̱ ña̱ quíhvi̱ ini nde̱ ndo̱hó. \v 13 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ tá quia̱hva cája in da̱ta̱a tá xíca̱ ta̱hví da̱ nu̱ú ja̱hyi da. Ña̱ cúni̱ quéa̱ ña̱ ná qui̱hvi̱ va̱ha ini ndó ye̱he̱ tá quia̱hva quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ ndo̱hó. \s1 Co̱ ndítahan qui̱hvi nuu na̱ cúú cuéntá Jesús xi̱hín ña̱yivi cuéntá ñuyíví \p \v 14 Cuéntá coo ndó ná a̱ ndíque táhan ndó xi̱hín na̱ co̱ cúú cuéntá Jesús jáchi̱ co̱ó in cúú na̱ xi̱hi̱n ndo̱. Jáchi̱ ndaja cuu ndique táhan ña̱ va̱ha xi̱hín ña̱ núu. Ta ndaja cuu ndique táhan ña̱ yéhe̱ xi̱hín ña̱ naá. Ni in ña̱ yóho a̱ cúu coo já. \v 15 Ta ama cuéhé Jesucristo coo a xi̱hín Satanás, mé rí quini. Ta quia̱hva já ama ná cuu ndique táhan in na̱ ndíco̱ íchi̱ cuéntá Jesús xi̱hín in na̱ co̱ cúú cuéntá mé á. \v 16 Ta ama ná cuu cachi ndó ña̱ in cuu nu̱ cája cáhnu na Ndióxi̱ xi̱hín nu̱ cája cáhnu na yo̱co̱. Jáchi̱ mí cúú yó tátu̱hun veñu̱hu Ndióxi̱, mé á tácú indiví. Ta já na̱cachi a já: \q1 Ndaca̱a̱n i̱ ínima̱ na̱ cúú cuéntá mé i̱ ta caca nuu i̱ xi̱hi̱n ná. \q1 Ye̱he̱ cacuu u̱ Ndióxi̱ ña̱ caja cáhnu na, \q1 ta mé ná cacuu na ña̱yivi, na̱ cacomí i̱ cuéntá sa̱ha̱, cáchí Ndióxi̱. \m \v 17 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ já na̱cachi Ndióxi̱, xitoho í já xi̱hi̱n ná: \q1 Tavá ndo̱ mé ndó tañu ña̱yivi quini ja̱n. \q1 Caxoo ndó nu̱ ná ta a̱ cája ndó ña̱ núu ña̱ cája na já ná cuu ndiquehe va̱ha i̱ ndo̱hó. \q1 \v 18 Ta já ye̱he̱ cacuu u̱ tátá ndo̱, \q1 ta mé ndó cacuu ja̱hyi ta̱a i̱ xi̱hín ja̱hyi jíhí i̱, cáchí Ndióxi̱, mé a̱ cúú cája tócó ndihi ña̱ha. \c 7 \p \v 1 Cande̱hé ndó ñani máni̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Ña̱ yóho cúú tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ yo̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ ndítahan nu̱ yo̱ caja í in ña̱ núu ña̱ cuu jácaquini yiquí cu̱ñu í á ínima̱ yo̱. Ña̱ ndítahan caja í quéa̱ cayi̱hví yo̱ Ndióxi̱ ta cacu iní ndaja vií yo̱ mí já ndiquia̱hva í mí ndáha̱ mé á. \s1 Cáji̱i̱ ini Pablo jáchi̱ na̱ndicó co̱o ini na̱ ndúu ñuu Corinto \p \v 2 Xíca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná a̱ cájí nuu ga̱ ndó nu̱ ínima̱ ndo̱ ta ná qui̱hvi̱ ini ndó nde̱he̱. Jáchi̱ ni in ndó co̱ó na̱caja xíxi nde̱ xi̱hi̱n ta ni in ndó co̱ó na̱játi̱ví nde̱ ta ni in ndó co̱ó na̱jándahvi nde̱. \v 3 Co̱ cáha̱n i̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ndo̱ sa̱há ña̱ cúni̱ cande̱hé ndaa i̱ ndo̱hó, va̱ha. Jáchi̱ ja̱nda̱ jihna va na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ndo̱ ña̱ ñúhu ndó ínima̱ i̱. Ta va̱ha ri catacu u̱ ta va̱ha ri quivi i̱ joo qui̱hvi̱ ini tá qui̱hvi̱ ini i̱ ndo̱hó. \v 4 Mé a̱ nda̱a̱ cándeé cáhnu ndiva̱ha ini i̱ ndo̱hó ta cáji̱i̱ ini i̱ xi̱hín ña̱ cája ndó. Ta tá ndícu̱hu̱n ini i̱ sa̱ha̱ ndo̱ já ndíndacú ini i̱ ta ndícutú nda̱a̱ ini i̱ xi̱hín ña̱ cáji̱i̱ ini i̱ va̱tí ndóho ini i̱. \p \v 5 Ja̱nda̱ naní na̱xi̱nu̱ nde̱ estado Macedonia chí a̱ cu̱ú canduu va̱ha nde̱ jáchi̱ ndáchí na̱cuu ndáca náha̱ tondóhó nu̱ú nde̱. Jáchi̱ ndijáá quixi ña̱ha jáqui̱hvi nde̱he̱ ja̱nda̱ quia̱hva yíhví nde̱ ndúu nde̱ yóho. \v 6 Joo sáhan Ndióxi̱ tu̱hun ndeé ini ña̱yivi ndúu cuéha̱ ini. Ña̱ cán quéa̱ na̱sa̱ha̱n tu̱hun ndeé ini nde̱ jáchi̱ na̱xi̱nu̱ Tito nu̱ ndúu nde̱ yóho. \v 7 Ta a̱ ju̱ú sa̱há ña̱ na̱xi̱nu̱ da̱ yóho cuití va, va̱ha. Na̱ndi̱hvi tu̱hun ndeé ini nde̱ jáchi̱ na̱caji̱i̱ ndiva̱ha ini mé dá na̱caja ndóhó. Ta na̱ndicani da nu̱ú nde̱ ña̱ xíca̱ ndiva̱ha ini ndó cuni ndó nde̱he̱ ta a̱nda̱ quia̱hva táhnda̱ ini ndó sa̱há nde̱. Ta na̱cachi da xi̱hín i̱ ndá quia̱hva ndícani ini ndó sa̱há i̱ ta xi̱hín ña̱ yóho na̱caji̱i̱ chága̱ ví ini i̱. \p \v 8 Va̱tí na̱cacuéha̱ ini ndó xi̱hi̱n carta na̱ca̱hyí i̱ nu̱ ndo̱ joo viti co̱ táhnda̱ toho ini i̱ ña̱ na̱chindahá i̱ ña̱ nu̱ ndo̱. Va̱tí na̱ta̱hnda̱ ini i̱ tá na̱xini i̱ ña̱ na̱cacuéha̱ ini ndó ti̱xi chá tiempo \v 9 joo cáji̱i̱ ini i̱ viti. Co̱ cúú á sa̱há ña̱ na̱caja cuéha̱ carta cán ndo̱hó. Cáji̱i̱ ini i̱ jáchi̱ tócó ndihi ña̱ na̱caja cuéha̱ ini ndó cán na̱nducú ñehe a ndo̱hó nu̱ Ndióxi̱. Mé ndó na̱caja ndeé ini ndó tá quia̱hva cúni̱ Ndióxi̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ ini nde̱ ña̱ co̱ó na̱caja núu nde̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 10 Jáchi̱ tá cácuéha̱ iní ta tá cája ndeé iní tá quia̱hva cúni̱ Ndióxi̱ caja í já quéa̱ chíndeé a̱ mí ndicó co̱o iní. Ta xi̱hín ña̱ yóho jáca̱cu a mí ta co̱ó ña̱ha ndítahan ta̱hnda̱ iní sa̱ha̱. Joo tá cácuéha̱ ini ña̱yivi ñuyíví co̱ ndícó co̱o ini na sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndihi sa̱ha̱ ná indayá. \v 11 Cánde̱hé ndó ndaja na̱caja ndeé ini ndó tá na̱cacuéha̱ ini ndó tá quia̱hva cúni̱ Ndióxi̱. Joo tá co̱ó ña̱ yóho ná ya̱ha ta a̱ jándacoo toho ndó cua̱chi na̱sacaja ndó, nduu. Joo viti a̱ ju̱ú quia̱hva na̱xo̱jo̱ ini ndó sa̱ha̱ mé cua̱chi ta na̱yi̱hví ndo̱ sa̱há. Ta tá na̱ndihi já na̱xi̱ca̱ ini ndó cuni ndó ye̱he̱ ña̱ ná chindeé e̱ ndo̱hó. Ta a̱nda̱ já na̱sahi̱in tia̱hva ndó jándoho ndó ini da̱ na̱caja cua̱chi cán. Ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ co̱ táhan ini ndó xi̱hín cua̱chi na̱caja da̱ cán. \v 12 Ña̱ cán quéa̱ tá na̱ca̱hyí i̱ carta cán nu̱ ndo̱ co̱ó na̱caja i̱ ña̱ sa̱há da̱ na̱caja cua̱chi cán. Ta ni co̱ó na̱caja i̱ ña̱ sa̱há ña̱yivi na̱ndoho ini sa̱há cua̱chi na̱caja da. Na̱ca̱hyí i̱ ña̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ yóho cuu jána̱ha̱ ndó nu̱ Ndióxi̱ ndá quia̱hva quíhvi̱ ini ndó nde̱he̱. \v 13 Ta ña̱ yóho quéa̱ sáhan tu̱hun ndeé ini nde̱. \p Joo na̱ndindeé chága̱ ví ini nde̱ ta na̱caji̱i̱ íní nde̱ tá na̱xini nde̱ ña̱ cáji̱i̱ ini Tito. Jáchi̱ mé ndó na̱chindeé ndó da̱ ña̱ ná ndiva̱ha ini da. \v 14 Jáchi̱ mí i̱ sa̱ na̱cachi i̱ xi̱hi̱n Tito ña̱ cáji̱i̱ ini i̱ xi̱hín ña̱ cája ndó ta co̱ó na̱cando̱o núu i̱ nu̱ Tito xi̱hín ña̱ na̱cachi i̱ xi̱hi̱n dá sa̱ha̱ ndo̱. Joho na̱cando̱o va̱ha joho i̱ nu̱ dá jáchi̱ tá quia̱hva cáha̱n nde̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndo̱ quia̱hva já na̱ca̱ha̱n nda̱a̱ nde̱ xi̱hi̱n mé dá. Ta ña̱ cáchí nde̱ quéa̱ cáji̱i̱ ini nde̱ xi̱hín ña̱ cája ndó. \v 15 Ta cásáhá quíhvi̱ ini chága̱ da̱ ndo̱hó tá ndícu̱hu̱n ini da ña̱ na̱caja ndó ña̱ cúni̱ mé dá. Ta na̱sahi̱in toní ñúhú ndó xi̱hi̱n dá ta na̱ndiquehe ndó da̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó. \v 16 Ta cáji̱i̱ ndiva̱ha ini i̱ jáchi̱ cuu candeé ini i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ cája va̱ha ndó. \c 8 \s1 Játaca na jiu̱hún quia̱hva na nu̱ú na̱ nda̱hví \p \v 1 Ta viti cúni̱ nde̱ ndicani nde̱ nu̱ ndóhó, ñani i̱ ndá quia̱hva cája Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu estado Macedonia. \v 2 Va̱tí a̱ ju̱ú quia̱hva cua̱há tondóhó quíxi nu̱ ná joo cáji̱i̱ tá cáji̱i̱ ndiva̱ha ini na. Ta va̱tí cúú ná ña̱yivi cándáhví ndiva̱ha joo íin va̱ha ndiva̱ha ini na jóco̱ ná jiu̱hún tátu̱hun na̱ cui̱cá. \v 3 Cáha̱n nda̱a̱ i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ cáji̱i̱ ini na jásá na̱ ña̱ íin nu̱ ná ta ja̱nda̱ java na̱ co̱ó cua̱há nu̱ ná sáhndá java na ña̱. \v 4 Ta xi̱hín ndinuhu ini na na̱xi̱ca̱ ta̱hví na̱ nu̱ú nde̱ ña̱ ná quia̱hva nde̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ná ñehe táhvi̱ ná chindeé na̱ na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu Jerusalén. \v 5 Chí na̱ya̱ha quia̱hva na̱jasá na̱ ña̱ha na chí co̱ó na̱ca̱hán nde̱ caja na já. Jáchi̱ jihna ñúhú na̱ndiquia̱hva na mé ná ndáha̱ Ndióxi̱, xitoho í ña̱ ná caja na ña̱ cúni̱ mé á. A̱nda̱ já na̱ndiquia̱hva na mé ná ndáha̱ mé nde̱ ná chindeé na̱ nde̱he̱. \v 6 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱xi̱ca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Tito ña̱ ná sa̱a̱ tucu da nu̱ ndó ja̱n já ná jáxi̱nu̱ co̱o da nu̱ú chuun na̱casáhá cája da jihna ña̱ játaca da ña̱ jóco̱ ma̱ni̱ uun ndó. \v 7 Jáchi̱ mé ndó yójó joho ndó nu̱ ndíhi ña̱ cája ndó. Yójó ndó xi̱hín ña̱ cándeé ini ndó Ndióxi̱. Ta yójó ndó xi̱hín tu̱hun cáha̱n ndo̱ cuéntá Ndióxi̱. Ta yójó ndó xi̱hín ña̱ xíni̱ ndo̱. Ta yójó ndó xi̱hín ña̱ ndíhi ini ndó cája ndó ña̱ va̱ha xi̱hín ña̱yivi. Ta quia̱hva já yójó ndó xi̱hín ña̱ quíhvi̱ ini ndó nde̱he̱. Ta quia̱hva já ndítahan cayojó ndo̱ nu̱ú ña̱ jásá ndo̱ nu̱ú na̱ nda̱hví. \p \v 8 Ña̱ cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ yóho co̱ cúú á in chuun sáhndá i̱ nu̱ ndo̱. Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná canda̱a̱ ini ndó ndá quia̱hva chíndeé na̱ cán ña̱yivi xi̱hín ndinuhu ini na. Ta tá cája ndó tá quia̱hva cája na̱ cán já quéa̱ jána̱ha̱ ndó ña̱ mé a̱ nda̱a̱ quíhvi̱ ini ndó ña̱yivi. \v 9 Jáchi̱ sa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini ndó ña̱ na̱ta̱hvi̱ ini Jesucristo, xitoho í sa̱ha̱ yo̱. Ta va̱tí na̱sa̱comí a̱ tócó ndihi ña̱ha joo na̱jándacoo a ña̱ ta na̱ndaja ndáhví a̱ mé á ña̱ ná cuu nduu ndó tátu̱hun na̱ cuícá ndiva̱ha. Ta na̱caja mé á ña̱ yóho jáchi̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini a ndo̱hó. \p \v 10 Cája i̱ cuéntá ña̱ va̱ha chága̱ ná jáxi̱nu̱ co̱o ndó ña̱ na̱casáhá cája ndó ava. Jáchi̱ jihna ñúhú mé ndó na̱casáhá ndó játaca ndó jiu̱hún ja̱n ta na̱caja ndó ña̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó. \v 11 Cande̱hé ndo̱. Xíní ñúhú jáxi̱nu̱ co̱o ndó ña̱ na̱casáhá cája ndó ja̱n. Ta ná caja ndó ña̱ xi̱hín ndinuhu ini ndó tá quia̱hva na̱caja ndó ja̱nda̱ tá mé sa̱ha̱. Ta xíní ñúhú quia̱hva ndó ña̱ cuu jasá ndo̱ \v 12 jáchi̱ ndá na̱ cúni̱ jasá ña̱ha já ndíquehe va̱ha Ndióxi̱ ndá ña̱ cuu jásá na̱. Sa̱há ña̱ cán quéa̱ xíní ñúhú quia̱hva ndó ña̱ cuu quia̱hva ndó jáchi̱ co̱ xíca̱ Ndióxi̱ nu̱ yo̱ quia̱hva í ña̱ co̱ cómí yo̱. \p \v 13 A̱ cáhán ndo̱ ña̱ co̱ ndítahan nu̱ú na̱ cán caja chúun na nani cája chúun mé ndó ña̱ ná chindeé ndó na̱. \v 14 Ña̱ cúni̱ Ndióxi̱ quéa̱ ná a̱ ndíma̱ni̱ ni in ña̱ha nu̱ táhan ndó. Jáchi̱ ña̱ ndíma̱ni̱ nu̱ú na̱ cán, íin cua̱há nu̱ ndóhó viti ña̱ ná cuu chindeé ndó na̱. Joo inga tañu ña̱ ndíma̱ní nu̱ ndóhó, coo a nu̱ú na̱ cán ta já cuu chindeé na̱ cán ndo̱hó. Ta quia̱hva já canduu in nu̱ú xi̱hi̱n táhan ndó. \v 15 Já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ni co̱ó na̱cayojó a̱ nu̱ú na̱ na̱játaca cua̱há. Ta ni co̱ó na̱ndima̱ni̱ á nu̱ú na̱ na̱játaca chá ña̱.” \s1 Tito xi̱hín na̱ xíca xi̱hi̱n dá \p \v 16 Ndíquia̱hva i̱ ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ jáchi̱ na̱caja mé á ña̱ ná ndi̱hi ini Tito sa̱ha̱ ndo̱ tá quia̱hva ndíhi ini mí i̱ sa̱ha̱ ndo̱. \v 17 Jáchi̱ na̱candúsa da caja da ña̱ na̱sahnda i̱ nu̱ dá. Ta sa̱ ndícani ini ri mé dá sa̱ha̱ ndo̱ ta sa̱há ña̱ cán quéa̱ cúni̱ da̱ coto nihni da ndo̱hó cuéntá mé dá viti. \p \v 18 Ta chíndahá i̱ in da̱ta̱a, da̱ cúú cuéntá Jesús sa̱a̱ da̱ xi̱hi̱n Tito ja̱n. Ta tócó ndihi ña̱yivi ndúu java ga̱ veñu̱hu cáha̱n va̱ha na sa̱há da̱ cán ta sa̱há ña̱ cája chúun va̱ha da cáxi tu̱hun da tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi. \v 19 Ta mé na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ tácá ndijáá veñu̱hu yóho na̱ndaca̱xi na da̱ ña̱ ná caca da xi̱hín nde̱ cañehe nde̱ jiu̱hún cu̱hu̱n nde̱ ñuu Jerusalén. Ta tá cája nde̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ña̱yivi cán já quéa̱ jána̱ha̱ nde̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúni̱ nde̱ chindeé nde̱ na̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho cája cáhnu nde̱ Ndióxi̱. \v 20 Jáchi̱ co̱ cúni̱ nde̱ ña̱ ná ca̱ha̱n núu ña̱yivi sa̱há ña̱ cája nde̱ xi̱hín jiu̱hún cua̱ha̱ cán, ña̱ na̱játaca ndó. \v 21 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ ndíhi ini nde̱ cája nde̱ ña̱ va̱ha. Ta a̱ ju̱ú nu̱ Ndióxi̱ cuití va ndíhi ini nde̱ cája nde̱ ña̱ va̱ha jáchi̱ cúni̱ nde̱ caja nde̱ ña̱ va̱ha nu̱ú ña̱yivi viti. \p \v 22 Ta xi̱hi̱n mé ñaní, da̱ chíndahá i̱ nu̱ ndó ja̱n chíndahá i̱ inga tucu da̱ cúú cuéntá Jesús. Mé da̱ yóho cua̱há ndiva̱ha tañu na̱na̱ha̱ da̱ ña̱ íin ini da caja da ña̱ va̱ha xi̱hín ña̱yivi. Ta viti xíca̱ chága̱ ini da caja da ña̱ jáchi̱ cándeé ini da ña̱ a̱ jándacoo núu ndó da̱. \v 23 Ta ndá na̱ ná nda̱ca̱ tu̱hún ndo̱hó sa̱ha̱ Tito ndítahan ca̱ha̱n ndó xi̱hi̱n ná ña̱ cúú dá da̱ xíca xi̱hi̱n mí i̱. Ta ca̱ha̱n ndó ña̱ in nu̱ú cája chúun da xi̱hín i̱ chindeé nde̱ ndo̱hó. Ta tá ná nda̱ca̱ tu̱hún na̱ ndo̱hó sa̱há java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús cua̱ha̱n xi̱hi̱n dá ndítahan ca̱ha̱n ndó ña̱ cúú ná na̱ na̱chindahá na̱ cúú cuéntá Jesús tácá veñu̱hu chóho. Ta ca̱ha̱n ndó xi̱hi̱n ná ña̱ cúú ná na̱ cája cáhnu Jesucristo. \v 24 Ta xíní ñúhú jána̱ha̱ ndó nu̱ú na̱ cán ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí quíhvi̱ ini ndó na̱ já ná canda̱a̱ ini na̱ tácá veñu̱hu cán ña̱ íin sa̱há nde̱ cáji̱i̱ ini nde̱ xi̱hi̱n ndo̱. \c 9 \s1 Sa̱ na̱taca jiu̱hún cu̱hu̱n nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús \p \v 1 Co̱ xíní ñúhú ca̱hyí chága̱ i̱ nu̱ ndo̱ sa̱há jiu̱hún ña̱ játacá ndó chíndeé ndó na̱ cúú cuéntá Jesús ñuu Jerusalén. \v 2 Jáchi̱ sa̱ xíni̱ vi̱ ña̱ íin va̱ha ini ndó caja ndó ña̱. Ta ndiva̱ha ini i̱ tá cáxi tu̱hun i̱ nu̱ú na̱ ndúu estado Macedonia ña̱ mé ndó, na̱ ndúu estado Acaya ja̱n na̱sacu ini ndó chindeé ndó ña̱yivi ja̱nda̱ ava. Ta cua̱há na̱ ndúu estado Macedonia na̱ndindeé ini na chindeé na̱ ña̱yivi sa̱há ña̱ va̱ha ini mé ndó. \v 3 Joo chindahá i̱ na̱ cúú cuéntá Jesús yóho nu̱ ndo̱ já quéa̱ ná a̱ cándo̱o núu i̱ jáchi̱ na̱ca̱ha̱n va̱ha i̱ sa̱ha̱ ndo̱ nu̱ú na̱ yóho. Ta ña̱ cúni̱ quéa̱ ña̱ ná coo tia̱hva ndó ndiquia̱hva ndó jiu̱hún ña̱ na̱játaca ndó ja̱n tá quia̱hva na̱cachi i̱ xi̱hi̱n ná. \v 4 Jáchi̱ tia̱hva náá java na̱ ndúu estado Macedonia sa̱a̱ na̱ xi̱hín i̱ ta cuni na ña̱ co̱ ndúu tia̱hva ndó xi̱hi̱n mé jiu̱hún. Tá ná ya̱ha ña̱ yóho ta já cacahan ndiva̱ha nu̱ú nde̱ caja ndó xi̱hín ña̱ ja̱n sa̱há ña̱ na̱sandeé cáhnu ini i̱ ndo̱hó ta sa̱ mé quia̱hva já cacahan ri nu̱u̱ ndóhó va. \v 5 Ta sa̱ha̱ mé ña̱ ja̱n quéa̱ na̱ca̱hán i̱ ña̱ xíní ñúhú ca̱ca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús yóho ña̱ ná cu̱hu̱n na̱ coto nihni jihna ñúhú na̱ ndo̱hó. Ta já ná chindeé na ndo̱hó nu̱ játaca ndó jiu̱hún ña̱ na̱sa̱ha̱n ndó tu̱hun ndó quia̱hva ndó ja̱n. Já quéa̱ ná coo tia̱hva jiu̱hún cán tá ná sa̱a̱ i̱ ña̱ ná na̱ha̱ ña̱ sáhan ndó jiu̱hún ja̱n sa̱há ña̱ íin ma̱ni̱ ini ndó ta co̱ sáhan ndó ña̱ xi̱hín ña̱ ndúsa̱. \p \v 6 Xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ yóho: Da̱ xútu loho, chá va jáquee da. Da̱ xútu cua̱ha̱, cua̱ha̱ jáquee da. \v 7 Tá in tá in ndó xíní ñúhú quia̱hva ndó tá quia̱hva na̱sacu ini ndó quia̱hva ndó. A̱ quiáhva cajíhnda̱ joho ini ndó ña̱ha ta ni a̱ quiáhva ndó ña̱ xi̱hín ña̱ ndúsa̱. Jáchi̱ quíhvi̱ ini Ndióxi̱ na̱ cáji̱i̱ ini jasá ña̱ha. \v 8 Ta cuu quia̱hva Ndióxi̱ cua̱há ndiva̱ha nu̱ú ña̱ va̱ha nu̱ ndó já quéa̱ ná a̱ ndíma̱ni̱ ni in ña̱ha nu̱ ndo̱. Jáchi̱ joho cayojó joho a nu̱ ndo̱ já ná cuu chindeé ndó na̱ ndíma̱ní ña̱ha nu̱u̱ nani ná cacuu a nu̱ú ña̱ va̱ha. \v 9 Jáchi̱ já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: \q1 Cua̱há ndiva̱ha ña̱ha jásá Ndióxi̱ nu̱ú na̱ nda̱hví, \q1 ta já coo ña̱ va̱ha cája mé á xi̱hín ña̱yivi a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱, cáchí tu̱hun Ndióxi̱. \m \v 10 Jáchi̱ Ndióxi̱ quéa̱ sáhan tata nu̱ú in da̱ta̱a já ná cutu da ña̱. Ta mé a̱ cán sáhan ña̱ cuxu da viti. Ta quia̱hva já caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. Quia̱hva mé á ña̱ xíní ñúhú ndo̱ já ná cuu chindeé chága̱ ví ndó ña̱yivi. Ta já quéa̱ ñe̱he̱ táhvi̱ ndó canduu va̱ha ndó sa̱há ña̱ma̱ni̱ cája ndó. \v 11 Ta já xi̱nu̱ ndó cacomí ndo̱ cua̱há ndiva̱ha nu̱ú ña̱ cui̱cá ta xi̱hín ña̱ yóho cuu chindeé cua̱ha̱ ndó ña̱yivi xi̱hi̱n á. Ta mé jiu̱hún játaca ndó ja̱n tá ndiquia̱hva nde̱ ña̱ nu̱ú na̱ ñuu Jerusalén já quéa̱ ndiquia̱hva na̱ cán ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱há. \v 12 Jáchi̱ mé jiu̱hún játaca ndó cán tá ná ndiquia̱hva nde̱ ña̱ nu̱ú na̱ cúú cuéntá Jesús cán já quéa̱ chindeé a̱ na̱ xi̱hín ña̱ ndíma̱ni̱ nu̱ ná. Ta xi̱hín ña̱ yóho ndiquia̱hva ndiva̱ha na̱ cán ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱. \v 13 Ta já caja cáhnu na Ndióxi̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ cája ndó yóho náha̱ ña̱ co̱ quéhe núu ndó tu̱hun va̱ha cáha̱n sa̱há Jesucristo. Jári caja cáhnu na Ndióxi̱ sahá ña̱ va̱ha íin ini ndó xi̱hi̱n ná. Jáchi̱ chíndeé ndó na̱ xi̱hín ña̱ jásá ndó nu̱ ná ta chíndeé ri ndó java ga̱ ña̱yivi. \v 14 Ta ndiquia̱hva na ndixa̱hvi nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndo̱ jáchi̱ xi̱hín ña̱ cája ndó náha̱ cáxí a̱ ña̱ cája cua̱ha̱ Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ xi̱hín ña̱yivi. \v 15 Ndixa̱hvi Ndióxi̱ jáchi̱ na̱jasá mé á in ña̱ cáhnu ndiva̱ha nu̱ yo̱ ta ni co̱ ñéhe̱ yó tu̱hun ndá quia̱hva ndicaní ña̱. \c 10 \s1 Cáha̱n Pablo sa̱ha̱ mé dá \p \v 1 Ye̱he̱ cúú Pablo ta cúni̱ ca̱ca̱ i̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ ndo̱. Joo cúni̱ ca̱ha̱n vií i̱ ña̱ nu̱ ndo̱ tá quia̱hva cáha̱n vií Jesucristo xo̱ho̱. Ndúu java na tañu ndó ta cáchí na̱ ña̱ tá íin i̱ tañu ndóhó já cúú u̱ in ta̱a uun ini. Joo cáchí na̱ tá íin xícá i̱ já cúú u̱ da̱ co̱ yíhví ca̱ha̱n ndacú xi̱hi̱n ndo̱. \v 2 Ta viti xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná a̱ cája ndó ni in ña̱ha ña̱ cuu jána̱ni i̱ ndo̱hó sa̱ha̱. Tá ná sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó ja̱n co̱ cúni̱ jána̱ni i̱ java ndó, na̱ jácojo cua̱chi ja̱tá nde̱, na̱ cáchí ña̱ cája nde̱ tócó ndihi ña̱ha tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví. Jáchi̱ mé a̱ nda̱a̱ sácú ini i̱ sa̱a̱ i̱ qui̱hvi táhan i̱ xi̱hín na̱ ja̱n. \v 3 Va̱tí cúú yó ña̱yivi ndúu ñuyíví joo co̱ cája nde̱ tá quia̱hva cája ña̱yivi ñuyíví. \v 4 Jáchi̱ ña̱ chíndeé nde̱he̱ co̱ cúú á ña̱ chíndeé ña̱yivi ñuyíví. Joo ña̱ chíndeé nde̱he̱ cúú ndée̱ Ndióxi̱ ña̱ sáhan mé á nu̱ú nde̱ já ná cuu jándihi nde̱ sa̱há ña̱ cája tiñáhá sa̱cua̱ha̱. \v 5 Ta quia̱hva já jándihi nde̱ sa̱há ña̱ cája i̱hvi̱ xi̱hi̱n Ndióxi̱ ta xi̱hi̱n ndée̱ mé á jándihi nde̱ sa̱há ña̱ cáha̱n ña̱yivi, na̱ cája cáhnu mé jáchi̱ co̱ xíni̱ na̱ Ndióxi̱. Ta tócó ndihi ña̱ cáhvi ini nde̱ ndíquia̱hva nde̱ ña̱ ndáha̱ mé á já ná caja nde̱ tócó ndihi ña̱ cúni̱ Jesucristo. \v 6 Ña̱ cán quéa̱ tá ná na̱ha̱ ña̱ íin tia̱hva ndó caja ndó tócó ndihi ña̱ na̱sahnda nde̱ nu̱ ndó já quéa̱ cacu ini nde̱ jána̱ni nde̱ ndá na̱ na̱cuu, na̱ co̱ cúni̱ caja ña̱ sáhndá Jesucristo. \p \v 7 Mé ndó co̱ xíni̱ ndó ndá quia̱hva cáa ínima̱ ña̱yivi jáchi̱ sánde̱hé ndó ña̱ cáa chí ja̱ta̱ cuití va. Joo tá mé a̱ nda̱a̱ táhyí cáhán java ndó ña̱ cómí Jesucristo cuéntá sa̱ha̱ ndo̱ xíní ñúhú quehe ndó cuéntá ña̱ cúú ri nde̱he̱ va na̱ cómí Jesucristo cuéntá sa̱ha̱. \v 8 Co̱ cácahan nu̱ú i̱ caja cáhnu loho i̱ mí i̱ sa̱há chuun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú i̱. Jáchi̱ na̱caja mé á ña̱ ná cahnda i̱ chuun nu̱ ndo̱ jáchi̱ mé Jesucristo, xitoho í na̱sa̱ha̱n chuun nu̱ú i̱ ña̱ ná jácuahnu i̱ ndo̱hó tá quia̱hva cúni̱ mé á. Ta co̱ cúni̱ a̱ ña̱ ná jándihi i̱ sa̱ha̱ ndo̱. \v 9 Co̱ cúni̱ ña̱ ná ca̱hán ndo̱ ña̱ jáyi̱hví i̱ ndo̱hó xi̱hi̱n carta chíndahá i̱ nu̱ ndo̱. \v 10 Ndúu java na ta cáchí na̱ ndacú ndiva̱ha yuhú u̱ ca̱ha̱n i̱ nu̱ carta cáhyí i̱. Joo tá íin i̱ xi̱hi̱n ndo̱ co̱ náha̱ i̱ ña̱ cúú u̱ da̱ jáyi̱hví ndóhó jáchi̱ tá cásáhá cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ co̱ náha̱ i̱ ña̱ cúú u̱ da̱ ndítahan coo toní ñúhú ña̱yivi xi̱hi̱n. \v 11 Joo na̱ xíca cáha̱n ña̱ yóho xíní ñúhú canda̱a̱ ini na ña̱ tá quia̱hva ndacú yuhú i̱ tá cáha̱n i̱ xi̱hi̱n carta tá íin xícá i̱ quia̱hva já caja i̱ tá ná xi̱nu̱ co̱o i̱ tañu ndó ja̱n. \p \v 12 Mé a̱ nda̱a̱ co̱ sáhan i̱ ínima̱ i̱ jácatáhan i̱ mí i̱ xi̱hín na̱ cája cáhnu mé ja̱n. Joo ndía̱ cáa mé cája na̱ ja̱n tá jácatáhan ndaja táhan mé va na ta xi̱hín ña̱ yóho náha̱ ña̱ tóntó ndiva̱ha cája na. \v 13 Co̱ cája cáhnu i̱ mí i̱ jáchi̱ co̱ ndítahan nu̱ú i̱ caja i̱ ña̱. Cáha̱n cuití va i̱ sa̱há chuun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú i̱ caja i̱ cuéntá mé á ta mé á quéa̱ na̱chindahá ye̱he̱ sa̱a̱ i̱ a̱nda̱ nu̱ ndúu ndó ja̱n. \v 14 Co̱ cája cáhnu i̱ mí i̱ tá cáha̱n i̱ sa̱há chuun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú i̱ caja i̱. Jáchi̱ mé nde̱ cúú nde̱ na̱ nu̱ cuítí na̱sa̱ha̱n na̱ca̱ha̱n nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesucristo nu̱ ndo̱. \v 15 Sa̱há ña̱ cán quéa̱ cánda̱a̱ va̱ha ini ndó ña̱ co̱ cáha̱n nde̱ sa̱há chuun na̱jáca̱va̱ sáhá inga na. Ta ni co̱ yáha nde̱ cája cáhnu nde̱ mé nde̱ sa̱há chuun cája nde̱ yóho. Ña̱ cúni̱ nde̱ quéa̱ ná candeé chága̱ ini ndó Jesucristo nani caja chúun chága̱ nde̱ tañu ndó tá cúni̱ Ndióxi̱. \v 16 Ta cúni̱ nde̱ ca̱ha̱n nde̱ tu̱hun va̱ha sa̱ha̱ Jesús nu̱ú ña̱yivi, na̱ ndúu xícá chága̱ nu̱ú ñuu Corinto ja̱n. Joo co̱ cúni̱ nde̱ qui̱hvi nuu nde̱ nu̱ú sa̱ na̱caja chúun inga na já ná a̱ cája lánda̱ nde̱ sa̱há chuun na̱caja inga na. \p \v 17 Ta já cáchí tu̱hun Ndióxi̱ já: “Ndá na̱ cúni̱ caja lánda̱, xíní ñúhú caja lánda̱ na̱ sa̱há ña̱ náhnu na̱caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n ná.” \v 18 Jáchi̱ co̱ táhán ini Ndióxi̱ xi̱hín na̱ ndíñehe jícó mé joo ndiñehe jícó Ndióxi̱ ña̱yivi tá táhán ini a xi̱hín ña̱ cája na. \c 11 \s1 Cáha̱n Pablo sa̱há na̱ co̱ cúú apóstol \p \v 1 Xíca̱ ta̱hví i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ ná a̱ quéhe ndó cuéntá sa̱há ña̱ cája i̱ tá ná caja i̱ tátu̱hun in ta̱a ta̱chi̱. Caja ndó ña̱ma̱ni̱ xi̱hín i̱. \v 2 Ndióxi̱ quéa̱ na̱caja ña̱ ná qui̱hvi̱ ndiva̱ha ini i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ cán quéa̱ co̱ cúni̱ ña̱ ná jándacoo ndó íchi̱ cuéntá mé á. Cája i̱ tátu̱hun cája da̱ cuíñú jáchi̱ na̱sacu ini i̱ ndiquia̱hva vií i̱ ndo̱hó ndáha̱ Jesucristo tátu̱hun cája in da̱ta̱a ndíquia̱hva da ja̱hyi jíhí da̱, ñá cúú ñá tacú ndinuhu nu̱ú da̱ cacuu yíi̱ ña̱. \v 3 Á co̱ ndícu̱hu̱n ini ndó ndaja na̱caja tiñáhá sa̱cua̱ha̱ tá na̱jándahvi rí ñá naní Eva sa̱nahá. Ta viti yíhví i̱ ña̱ ná jándahvi java ña̱yivi ndo̱hó tá quia̱hva na̱jándahvi rí mé ñá. Jáchi̱ viti cándeé ini ndó Jesús ta cája cáhnu ndó mé á xi̱hín ndinuhu ini ndó. Joo yíhví i̱ jándacoo ndó ña̱ ja̱n. \v 4 Jáchi̱ mé ndó sáhan ndó ña̱ma̱ni̱ ña̱ ná sa̱a̱ ndá ña̱yivi na̱cuu va va̱tí jána̱ha̱ na̱ ña̱ tu̱hún sa̱ha̱ Jesucristo. Co̱ jána̱ha̱ na̱ ndo̱hó tá quia̱hva na̱jána̱ha̱ mé nde̱ nu̱ ndo̱ jáchi̱ jíin va cáha̱n na̱ sa̱ha̱ ínima̱ yi̱i̱ Ndióxi̱ ta jíin va cáchí na̱ jáca̱cu Ndióxi̱ ña̱yivi. Joo na̱ndiquehe va̱ha ndó na̱. \v 5 Ta cáhán ndo̱ ña̱ cúú ná na̱ apóstol, na̱ náhnu ndiva̱ha joo xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ co̱ cúú ná na̱ va̱ha chága̱ a̱ ju̱ú ga̱ ye̱he̱. \v 6 Va̱tí co̱ tia̱hva i̱ ca̱ha̱n vií i̱ joo íin va̱ha xiní túní i̱ jána̱ha̱ i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ndo̱. Ta xíni̱ va̱ha ndó ña̱ yóho jáchi̱ cua̱há tañu na̱jána̱ha̱ va̱ha i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ndo̱. \p \v 7 Java tañu cáhán i̱ ña̱ co̱ó na̱caja va̱ha i̱ jáchi̱ co̱ó na̱quehe e̱ ya̱hvi nu̱ ndo̱ tá na̱ca̱ha̱n i̱ tu̱hun Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. Ta java tañu cáhán i̱ ña̱ co̱ó na̱caja va̱ha i̱ tá na̱jánuu i̱ mí i̱ já ná cuu ndindita jícó ndóhó. \v 8 Mé a̱ nda̱a̱ cúú á tátu̱hun na̱candaa joho i̱ jiu̱hún nu̱ú java na̱ cúú cuéntá Jesús ta na̱quehe e̱ ya̱hvi i̱ nu̱ú na̱ cán ña̱ ná quixi i̱ caja chúun i̱ tañu mé ndo̱. \v 9 Ta tá na̱xini ñúhú i̱ in ña̱ha tá na̱sahi̱in tañu ndó ja̱n co̱ó na̱jáquihvi toho i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ na̱xini ñúhú i̱. Jáchi̱ mé na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ na̱quixi Macedonia na̱sa̱ha̱n na̱ nu̱ú i̱ ña̱ na̱xini ñúhú i̱ catacu u̱. Mí i̱ co̱ó na̱xeen toho i̱ jáquihvi i̱ ndo̱hó. Ta a̱ cája toho i̱ ña̱ viti. \v 10 Cáha̱n i̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndo̱ jáchi̱ íin Jesucristo xi̱hín i̱. Ta ni in ña̱ha a̱ cájí nuu toho nu̱ú i̱ ca̱ha̱n i̱ ña̱ yóho nu̱ú na̱ ndúu estado Acaya. \v 11 Coto a̱ cáhán ndo̱ ña̱ co̱ quíhvi̱ ini i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ cáha̱n i̱ quia̱hva já xi̱hi̱n ndo̱. Jáchi̱ xíni̱ va̱ha Ndióxi̱ ña̱ quíhvi̱ ndiva̱ha ini i̱ ndo̱hó. \p \v 12 Joo a̱ jándacoo toho i̱ caja i̱ ña̱ cája i̱ yóho já ná a̱ quiáhva i̱ ña̱ma̱ní nu̱ú na̱ cán ndíñehe jícó na̱ mé ná. Jáchi̱ cáchí na̱ cája chúun na cuéntá Ndióxi̱ tá quia̱hva cája nde̱he̱. Joo co̱ cúú á ña̱ nda̱a̱. \v 13 Mé a̱ nda̱a̱ co̱ cúú toho na̱ ja̱n apóstol cuéntá Jesucristo va̱tí ndája na mé ná tátu̱hun apóstol. Ta jándahvi na ña̱yivi tá cáchí na̱ ña̱ cúú ná na̱ apóstol. \v 14 Joo co̱ ndítahan catóntó yo̱ sa̱há ña̱ yóho jáchi̱ ja̱nda̱ Satanás, mé tiñáhá sa̱cua̱ha̱ ndája rí mé rí tátu̱hun in táto̱ Ndióxi̱, ña̱ yéhe̱ ndiva̱ha. \v 15 Ta jári na̱ ndíco̱ ja̱ta̱ rí cán co̱ yáncá toho na ndája na mé ná tátu̱hun ña̱yivi cája ña̱ va̱ha. Joo va̱xi qui̱ví ndiquehe na ya̱hvi sa̱há ña̱ha na̱caja na. \s1 Ndóho ini Pablo sa̱há ña̱ cúú dá apóstol \p \v 16 Ta ná ca̱ha̱n tucu u̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ndo̱: coto a̱ cáhán ndo̱ ña̱ cúú u̱ da̱ na̱cata̱chi̱. Joo tá cáhán ndo̱ ña̱ cúú u̱ da̱ na̱cata̱chí i̱ quia̱hva loho ndó ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ ña̱ ná ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndó tátu̱hun in da̱ ta̱chi̱ já ná cuu ndiñehe jícó loho i̱ mí i̱. \v 17 Tá cáha̱n lánda̱ i̱ yóho co̱ cúú á tu̱hun na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ nu̱ú i̱. Cáha̱n i̱ ña̱ tátu̱hun in da̱ na̱cata̱chi̱ cuití va. \v 18 Ta sa̱há ña̱ ndúu cua̱há na̱ cátóó ndiñehe jícó mé sa̱há ña̱ cája na ñuyíví yóho sa̱há ña̱ cán quéa̱ ná caja ri ye̱he̱ va quia̱hva já. \v 19 Mé ndó cáhán ndo̱ cúú ndó ña̱yivi ndíchí ndiva̱ha ji̱ni̱ joo cáji̱i̱ ini ndó táa jo̱ho ndó nu̱ cáha̱n ña̱yivi ta̱chi̱ cán xi̱hi̱n ndo̱. \v 20 Ta ni co̱ sáhní ndo̱ mé ndó tá cája ndúsa̱ na̱ cán xi̱hi̱n ndo̱ caja ndíví ndó nu̱ ná va̱tí quéhe na ña̱ha cómí ndo̱. Ta jándahvi na ndo̱hó ta quéhe núu na ndo̱hó ja̱nda̱ cáni na ja̱hndá nu̱u̱ ndo̱. \v 21 Á cáhán ndo̱ ña̱ ndítahan cacahan nu̱ú i̱ sa̱há ña̱ co̱ó na̱sa̱ha̱n ndeé toho ini nde̱ caja nde̱ tá quia̱hva cája na̱ ja̱n xi̱hi̱n ndo̱. \p Joo tá co̱ sáhní na̱ ja̱n mé ná cája lánda̱ na̱, caja ri ye̱he̱ va já va̱tí cáha̱n i̱ ña̱ yóho tátu̱hun in da̱ ta̱chi̱. \v 22 Ta tá cáha̱n lánda̱ na̱ ja̱n ña̱ cúú ná na̱ hebreo, mé a̱ nda̱a̱ da̱ hebreo cúú ri ye̱he̱ va. Ta tá cáha̱n lánda̱ na̱ ja̱n ña̱ cúú ná na̱ Israel, mé a̱ nda̱a̱ da̱ Israel cúú ri ye̱he̱ va. Ta tá cáha̱n lánda̱ na̱ ja̱n ña̱ na̱quixi na chi̱chi Abraham, mé a̱ nda̱a̱ da̱ na̱quixi chi̱chi Abraham cúú ri ye̱he̱ va. \v 23 Ta tá cáha̱n lánda̱ na̱ ja̱n ña̱ cúú ná na̱ cája chúun cuéntá Jesucristo, mé a̱ nda̱a̱ ye̱he̱ cúú da̱ cája chúun chága̱ cuéntá mé á. Va̱tí cáha̱n i̱ tátu̱hun in da̱ ta̱chi̱ joo mé a̱ nda̱a̱ cua̱ha̱ chága̱ cája chúun ye̱he̱ a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ja̱n. Cua̱ha̱ chága̱ tañu na̱chica̱a̱n na̱ ye̱he̱ veca̱a a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ja̱n. Ta cua̱ha̱ chága̱ tañu na̱caja xíxi na xi̱hín ye̱he̱ a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ja̱n. Ta cua̱há ndiva̱ha tañu sa̱ yáti quivi i̱ a̱ ju̱ú ga̱ na̱ ja̱n. \v 24 Ta u̱hu̱n tañu na̱jácaxáhan na̱ Israel ye̱he̱ xi̱hín churú. Ta in tá in táhndá cán na̱jáxi̱nu̱ na̱ churú ja̱tá i̱ o̱co̱ sa̱hu̱n co̱mi̱ tañu. \v 25 Ta u̱ni̱ tañu na̱jácaxáhan na ye̱he̱ xi̱hi̱n vara ta in tañu na̱ca̱ti na na̱cuun na yu̱ú ye̱he̱. Ta sa̱ u̱ni̱ tañu na̱saco̱o barco, mé dó cua̱ha̱n i̱ cán ca̱há tañu̱hú. Ta na̱sanúu i̱ nu̱ú tañu̱hú in ñuú ta in ndiví. \v 26 Ta ndóho ndiva̱ha ini i̱ nu̱ xíca nuu i̱ jáchi̱ cua̱há tañu ndúcú tani i̱ xi̱hín yu̱ta. Ta ja̱nda̱ ta̱a cui̱hná a̱ íhvi̱ queta nu̱ú i̱. Ta na̱xi̱ca i̱yo i̱ tañu na̱ ñuu i̱ xi̱hín tañu na̱ tóho̱. Ta tá íin i̱ ñuu náhnu á íin i̱ yúcu̱ á íin i̱ tañu̱hú já va̱xi tá va̱xi tondóhó nu̱ú i̱. Ta ja̱nda̱ tañu na̱ cáchí cúú cuéntá Jesús va̱tí co̱ cúú na̱ na̱quixi tondóhó nu̱ú i̱. \v 27 Ta cánaá i̱ cája chúun i̱ ja̱nda̱ ndíhi̱hvi̱ ndiva̱ha i̱. Ta cua̱há tañu co̱ quíji̱ va̱ha i̱. Ta cua̱há tañu na̱quixi jo̱co nu̱ú i̱ ta na̱quixi ña̱ íchi̱ ini i̱ ticui̱í ta ja̱nda̱ ínima̱ uun i̱ íin i̱ jáchi̱ co̱ ñéhe e̱ ña̱ cuxu u̱. Ta cua̱há tañu ndóho ini i̱ sa̱há ña̱ vi̱xi xíní i̱ jáchi̱ co̱ó jáhma̱ candixi i̱. \p \v 28 Ta va̱tí ndóho i̱ ña̱ yóho xi̱hín java ga̱ ña̱ha joo ndícani tá ndícani ini i̱ sa̱ha̱ tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús, na̱ tácá ndijáá veñu̱hu. \v 29 Jáchi̱ tá cuítá ini ña̱yivi já cúú á tátu̱hun cuítá ri ini ye̱he̱ va xi̱hi̱n ná. Ta tá ndícava in na nu̱ú cua̱chi cája inga na já quéa̱ xójo̱ ndiva̱ha ini i̱ xi̱hín na̱ na̱jándicava ñahá cán. \v 30 Ta tá íin in ña̱ha ña̱ cuu ca̱ha̱n lánda̱ i̱ sa̱ha̱ já ná ca̱ha̱n lánda̱ i̱ sa̱há ña̱ náha̱ ña̱ co̱ó cua̱há ndée̱ mí i̱. \v 31 Ta Ndióxi̱, tátá Jesucristo, xitoho í, mé a̱ ndítahan caja cáhnu í a̱nda̱ ama cáa qui̱vi̱ xíni̱ va̱ha ña̱ cáha̱n i̱ ña̱ nda̱a̱ xi̱hi̱n ndo̱. \v 32 Jáchi̱ in tañu na̱sahi̱in i̱ ñuu Damasco ta ndaja coo da̱ cúú gobernador, da̱ na̱caja chúun nu̱ rey Aretas na̱sahnda da chuun ña̱ ná chicaji na yéhé ñuu cán já ná cuu tiin na ye̱he̱. \v 33 Joo java na̱ cúú cuéntá Jesús na̱jánuu na ye̱he̱ ini in to̱yi̱cá chí ventana mé corra yu̱u̱ ndájí ñuu cán já na̱cuu na̱jáca̱cu na ye̱he̱. \c 12 \s1 Ña̱ na̱xini Pablo na̱caja Ndióxi̱ \p \v 1 Ni in ña̱ha co̱ ñéhe̱ e̱ tá ndíñehe jícó i̱ mí i̱. Joo já ndítahan nu̱ú i̱ ndicani i̱ nu̱ ndo̱ sa̱há ña̱ na̱xini i̱ cuéntá indiví, ña̱ na̱jána̱ha̱ Ndióxi̱ nu̱ú i̱ ta sa̱há ña̱ na̱cachi mé á xi̱hín i̱ coo. \v 2 Sa̱ íin u̱xu̱ co̱mí cui̱a̱ na̱ya̱ha ña̱ yóho. Na̱jándaa Ndióxi̱ ye̱he̱, da̱ cándeé ini i̱ Jesucristo na̱sa̱ha̱n i̱ indiví u̱ni̱ nu̱ íin mé á. Co̱ xíni̱ ye̱he̱ á na̱ndaa yiquí cu̱ñu i̱ xi̱hín i̱ á na̱cando̱o a ñuyíví yóho. In túhún Ndióxi̱ xíni̱. \v 3 Joo xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ ye̱he̱ cúú da̱ na̱sa̱ha̱n cán va̱tí co̱ xíni̱ i̱ á na̱ndaa yiquí cu̱ñu i̱ á na̱cando̱o a ñuyíví yóho. Ndióxi̱ cuití va xíni̱. \v 4 Joo xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ na̱sa̱ha̱n i̱ nu̱ ndató ndiva̱ha indiví. Ta mé cán na̱xini jo̱ho i̱ tu̱hun, ña̱ co̱ ndíñe̱hé e̱ ndaja ndicani i̱ ña̱ nu̱ú ña̱yivi ta ni co̱ sáhan Ndióxi̱ ña̱ma̱ni̱ nu̱ú i̱ ndicani i̱ ña̱ nu̱ ná. \v 5 Cuu ndiñehe jícó i̱ mí i̱ sa̱há ña̱ na̱xini i̱ yóho joo a̱ cája toho i̱ ña̱. Va̱ha chága̱ ná caja lánda̱ i̱ sa̱há ña̱ co̱ó toho ndée̱ mí i̱. \v 6 Ta tá ná cacu ini i̱ ndiñehe jícó i̱ mí i̱ já quéa̱ a̱ cácuu toho i̱ da̱ ta̱chi̱ jáchi̱ ña̱ nda̱a̱ táhyí cacuu tu̱hun ca̱ha̱n i̱. Joo co̱ cája toho i̱ ña̱ jáchi̱ cúni̱ ña̱ ná ca̱hán ña̱yivi ña̱ nda̱a̱ cuití va sa̱há i̱ ta sa̱há ña̱ na̱caja i̱ xi̱hín sa̱há ña̱ na̱ca̱ha̱n i̱. \p \v 7 Ta sa̱há ña̱ co̱ cúni̱ Ndióxi̱ ña̱ ná caja cáhnu i̱ mí i̱ sa̱há ña̱ na̱xini i̱ sa̱há ña̱ cán quéa̱ na̱quixi in ña̱ ndóho i̱. Cúú á tátu̱hun in íñu̱ sa̱ cáñee nu̱ú yiquí cu̱ñu i̱ xíní i̱, ña̱ quixi nu̱ú tiñáhá sa̱cua̱ha̱ cája xíxi rí xi̱hín i̱ já ná a̱ cája cáhnu i̱ mí i̱. \v 8 Ta sa̱ u̱ni̱ tañu na̱xi̱ca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Ndióxi̱, xitoho í ña̱ ná tavá a̱ ña̱ ndóho i̱ yóho. \v 9 Joo na̱nducú ñehe mé á tu̱hun nu̱ú i̱ já na̱cachi a já: “Sa̱ quia̱hva cúú mé a̱ quíhvi̱ ini i̱ yo̱hó ja̱n va jáchi̱ ña̱ cúú cája i̱ xi̱hín ña̱yivi náha̱ cáxí chága̱ tá co̱ ndée̱ ná”, na̱cachi Ndióxi̱. Ña̱ cán quéa̱ cáji̱i̱ ini i̱ cúú u̱ in da̱ cáma̱ní ndée̱ já quéa̱ náha̱ ña̱ xi̱hi̱n ndée̱ Jesucristo cája i̱ tócó ndihi ña̱ha. \v 10 Sa̱há ña̱ quíhvi̱ ini i̱ Jesucristo, cáji̱i̱ tá cáji̱i̱ ini i̱ tá cávitá ini i̱, á tá cánahá na̱ xi̱hín i̱, á tá cáma̱ní ña̱ha nu̱ú i̱, á tá ndúcú na̱ ye̱he̱ ña̱ caja xíxi na xi̱hín i̱. Jáchi̱ tá cávitá ini i̱ já ndíndacú chága̱ i̱ xi̱hi̱n ndée̱ Ndióxi̱. \s1 Ndícani ini Pablo sa̱há na̱ cúú cuéntá Jesús ndúu ñuu Corinto \p \v 11 Tá quia̱hva cája da̱ ta̱chi̱ já cája i̱ joo ndóhó cúú na̱ na̱caja ndúsa̱ xi̱hín i̱ caja i̱ ña̱. Jáchi̱ mé ndó cúú na̱ ndítahan ca̱ha̱n va̱ha sa̱há i̱, nduu. Joo já co̱ó toho chága̱ sa̱há na̱ cáhán ndó cúú apóstol ja̱n a̱ ju̱ú ga̱ ye̱he̱ va̱tí mé a̱ nda̱a̱ nu̱ Ndióxi̱ co̱ó sa̱ha̱ toho i̱. \v 12 Jáchi̱ xi̱hín ña̱ náhnu na̱caja i̱ nu̱ ndo̱ ja̱n ta xi̱hín ña̱ xitúhún na̱xini ndó na̱caja i̱ ja̱n na̱jána̱ha̱ i̱ nu̱ ndo̱ ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúú u̱ in apóstol. Co̱ó na̱ndi̱hi ini i̱ tá na̱caja i̱ ña̱ xitúhún ja̱n nu̱ ndo̱. \v 13 Ta tá quia̱hva na̱caja i̱ xi̱hín java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús quia̱hva já na̱caja ri̱ xi̱hi̱n ndóhó va. In túhún ña̱ co̱ó na̱caja i̱ xi̱hi̱n ndó quéa̱ co̱ó na̱jáquihvi toho i̱ ndo̱hó sa̱há ña̱ xíní ñúhú i̱ catacu u̱ tá quia̱hva na̱caja i̱ xi̱hi̱n java ga̱ na̱ cúú cuéntá Jesús. Á cáhán ndo̱ ña̱ va̱ha chága̱ ná caja ndúsa̱ i̱ xi̱hi̱n ndó quia̱hva ndó nu̱ú i̱ ña̱ xíní ñúhú i̱. \p \v 14 Ta viti sa̱ íin tia̱hva i̱ sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó ña̱ chí u̱ni̱. Ta ni viti a̱ jáquihvi toho i̱ ndo̱hó jáchi̱ co̱ xíca̱ toho ini i̱ quehe e̱ ña̱ cómí ndo̱. Ña̱ cúni̱ quéa̱ ná qui̱hvi̱ ini ndó ye̱he̱ tá quia̱hva quíhvi̱ ini i̱ ndo̱hó. Jáchi̱ mé ndó cúú ndó tátu̱hun ja̱hyi i̱ sa̱há ña̱ na̱jána̱ha̱ i̱ tu̱hun Ndióxi̱ nu̱ ndo̱. Ta ndá na̱cuu na̱ va̱lí co̱ xíto na tátá na̱ joo mé tátá na̱ cúú na̱ xíto mé na̱ va̱lí. \v 15 Ta cáji̱i̱ ini i̱ jándihi i̱ tócó ndihi ña̱ha cómí i̱ já ná chíndeé e̱ ndo̱hó. Ta ja̱nda̱ ndiquia̱hva i̱ mí i̱ já ná ca̱cu ndaa ínima̱ ndo̱. Cája i̱ cuéntá tá quíhvi̱ chága̱ ini i̱ ndo̱hó já co̱ cúú chága̱ ini ndó xi̱hín i̱. \p \v 16 Mé a̱ nda̱a̱ co̱ó na̱jáquihvi toho i̱ ndo̱hó. Joo ndúu java na tañu ndó ta cáchí na̱ ña̱ na̱caja ndúsa̱ i̱ xi̱hi̱n ndo̱ já na̱jándahvi tá na̱jándahvi i̱ ndo̱hó. \v 17 Á cáhán ndó ña̱ na̱jándahvi i̱ ndo̱hó tá na̱chindahá i̱ java ña̱yivi nu̱ ndo̱ ja̱n. A̱ ju̱ú a̱ já. \v 18 Jáchi̱ na̱xi̱ca̱ ta̱hví i̱ nu̱ Tito ña̱ ná sa̱a̱ da̱ coto nihni da ndo̱hó ja̱n. Ta na̱chindahá i̱ inga da̱ cúú cuéntá Jesús xi̱hi̱n dá. Á na̱jándahvi da̱ ndo̱hó, va̱ha. Sa̱ xíni̱ va̱ha i̱ ña̱ co̱ó na̱jándahvi da ndo̱hó. Ta tá quia̱hva cája Tito quia̱hva já cája ri ye̱he̱ va jáchi̱ in ínima̱ ñéhe nde̱ xi̱hi̱n dá. \p \v 19 Á cáhán ndo̱ ña̱ sa̱ na̱casáhá cáha̱n chíjín tucu nde̱ xi̱hi̱n ndo̱ viti. Co̱ cúú á já. Jáchi̱ sánde̱hé cáxí Ndióxi̱ ña̱ cáha̱n nde̱ ña̱ yóho xi̱hi̱n ndo̱ tá quia̱hva cúni̱ Jesucristo. Ta cája nde̱ tócó ndihi ña̱ yóho jáchi̱ quíhvi̱ ini nde̱ ndo̱hó ta cúni̱ nde̱ ña̱ ná cuahnu chága̱ ndó xi̱hín tu̱hun Ndióxi̱. \v 20 Yíhví i̱ jáchi̱ tá ná sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó co̱ cúni̱ i̱ ndiñe̱hé e̱ ndo̱hó cája ndó ña̱ núu, ña̱ co̱ cátóó i̱. Ta sa̱ mé quia̱hva já yíhví i̱ ña̱ cuni ndó ye̱he̱ caja i̱ ña̱ co̱ cátóó ndo̱. Yíhví i̱ jáchi̱ tia̱hva náá cani táhan ndó, á cahi̱hvi̱ ini xi̱hi̱n táhan ndó, á co̱jo̱ ini xi̱hi̱n táhan ndó, á ndacahnda táhan ndó, á ca̱ha̱n ndó ña̱ tu̱hún sa̱há ñani táhan ndó, á cande̱hé ndaa táhan ndó, á ndiñehe jícó ndo̱ mé ndó, á sa̱ jíin sa̱ jíin cája in in ndó. \v 21 Ta yíhví i̱ ña̱ tá ná sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó ja̱n caja Ndióxi̱ ña̱ ná cacahan nu̱ú i̱ sa̱ha̱ tócó ndihi ña̱ cája ndó ja̱n. Ta yíhví i̱ cuacu u̱ sa̱há cua̱há na̱ cája cua̱chi, na̱ sa̱ ja̱nda̱ jihna na̱casáhá cája cua̱chi ña̱ a̱ ñáha jándacoo na cája na xi̱hín yiquí cu̱ñu na. Ta cuacu u̱ jáchi̱ a̱ ñáha jándacoo na ña̱ ndúu na xi̱hín na̱ co̱ cúú ñájíhí na̱ á yíi̱ ná. Ta ni a̱ ñáha jándacoo na tócó ndihi ña̱ núu, ña̱ xíca̱ ini yiquí cu̱ñu na caja. \c 13 \s1 Jáxi̱nu co̱o Pablo tu̱hun cáha̱n da̱ xi̱hín na̱ ñuu Corinto \p \v 1 Ta xi̱hín ña̱ yóho xi̱nu̱ u̱ni̱ táhndá sa̱a̱ i̱ coto nihni i̱ ndo̱hó. Ta xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ sáhndá tu̱hun Ndióxi̱ chuun nu̱ yo̱ ta cáchí a̱ ña̱ tá ná ca̱ha̱n i̱vi̱ á u̱ni̱ testigo sa̱há cua̱chi na̱caja in ña̱yivi a̱nda̱ jáví canda̱a̱ ini ndó ñá mé a̱ nda̱a̱ íin cua̱chi na. \v 2 Tá quia̱hva na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ tá na̱xito nihni i̱ ndo̱hó ña̱ chí i̱vi̱ quia̱hva já cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱ viti va̱tí íin xícá i̱. Ta tá quia̱hva na̱ca̱ha̱n i̱ xi̱hín na̱ na̱caja cua̱chi jihna ja̱n quia̱hva já cáha̱n i̱ xi̱hín ndihi ndó viti. Ta tá ná casa̱a̱ tucu u̱ coto nihni i̱ ndo̱hó ja̱n já quéa̱ a̱ táhnda̱ ga̱ ini i̱ sa̱ha̱ ndo̱ sa̱há cua̱chi cája ndó. \v 3 Ta xi̱hín ña̱ yóho canda̱a̱ ini ndó ña̱ mé a̱ nda̱a̱ táhyí cáha̱n i̱ ña̱ sáhndá Jesucristo ca̱ha̱n i̱. Cúni̱ ña̱ ná canda̱a̱ ini ndó ña̱ co̱ cáha̱n chíjín toho Jesucristo xi̱hi̱n ndo̱. Ña̱ cája mé á xi̱hi̱n ndo̱ quéa̱ náha̱ nu̱ ndo̱ ña̱ íin ndée̱ mé á cája ña̱ cúni̱ a̱. \v 4 Mé Jesucristo quéa̱ na̱cata caa na ndi̱ca crúxu̱ tátu̱hun in da̱ co̱ ndée̱. Joo viti tácú mé á sa̱ha̱ ndée̱ Ndióxi̱. Ta tá quia̱hva vitá na̱sahi̱in yiquí cu̱ñu a quia̱hva já vitá ndúu yó viti. Joo sa̱há ña̱ in na̱nduú xi̱hi̱n mé á já cuu catacú xi̱hi̱n ndée̱ a̱. Ta xi̱hín ña̱ yóho cája chúun nde̱ tañu mé ndó. \p \v 5 Xíní ñúhú cande̱hé va̱ha ndó mé ndó á mé a̱ nda̱a̱ táhyí cándeé cáhnu ini ndó Ndióxi̱. Xíní ñúhú coto ndojó ndó mé ndó. Ta tá mé a̱ nda̱a̱ táhyí cúú ndó cuéntá Jesús xíní ñúhú ndicu̱hu̱n ini ndó ña̱ ndáca̱a̱n Jesucristo ini ínima̱ ndo̱ á tá co̱ó yúhu̱ uun va ndó cúú ndó cuéntá Jesús. \v 6 Ta ndáti i̱ xi̱nu̱ qui̱ví canda̱a̱ ini ndó ña̱ co̱ó na̱jándahvi nde̱ ndo̱hó. \v 7 Xíca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Ndióxi̱ ña̱ ná a̱ cája ndó ni in ña̱ núu. Ta co̱ cúú á sa̱há ña̱ cúni̱ nde̱ ca̱ha̱n va̱ha ña̱yivi sa̱há nde̱, va̱ha. Ña̱ cúni̱ nde̱ quéa̱ ná a̱ jándacoo ndó caja ndó ña̱ va̱ha va̱tí ná ca̱hán ña̱yivi ña̱ co̱ó na̱caja va̱ha nde̱ xi̱hín ña̱ na̱jána̱ha̱ nde̱ nu̱ ndo̱. \v 8 Co̱ xíní ñúhú nde̱ jána̱ni nde̱ ndo̱hó nani cája ndó ña̱ nda̱a̱ joo tá cája ndó ña̱ núu já quéa̱ xíní ñúhú jána̱ni nde̱ ndo̱hó. \v 9 Ta cáji̱i̱ ini nde̱ tá ndáa nde̱ tá quia̱hva ndáa na̱ vitá ini tá cúú á sa̱há ña̱ ndacú ini mé ndó cuéntá Ndióxi̱. Ta a̱ jándacoo toho nde̱ ca̱ca̱ ta̱hví nde̱ nu̱ Ndióxi̱ sa̱ha̱ ndo̱ ña̱ ná xi̱nu̱ co̱o ndó cacuu ndó ña̱yivi co̱ó cua̱chi nu̱ mé á. \v 10 Jihna ñúhú cáhyí i̱ carta yóho nu̱ ndo̱ já sa̱a̱ i̱ coto nihni tucu u̱ ndo̱hó. Jáchi̱ tá ná sa̱a̱ i̱ ja̱n co̱ cúni̱ ca̱ha̱n i̱hvi̱ na̱há i̱ xi̱hi̱n ndo̱ va̱tí na̱sa̱ha̱n Ndióxi̱ chuun yóho nu̱ú i̱. Ta co̱ó na̱sa̱ha̱n mé á ña̱ nu̱ú i̱ ña̱ ná jándihi i̱ sa̱ha̱ ndo̱. Na̱sa̱ha̱n mé á chuun yóho nu̱ú i̱ já ná cuu ndaja ndacú u̱ ndo̱hó cuéntá mé á. \p \v 11 Cande̱hé ndo̱, ñani i̱, na̱ cúú cuéntá Jesús. Xi̱hín tu̱hun yóho jáxi̱nu co̱o i̱ tu̱hun cáha̱n i̱ xi̱hi̱n ndo̱. Ná coo Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndó. Ta ná ndindacú chága̱ ndó já ná nduu ndó ña̱yivi nda̱a̱. Ta quia̱hva tu̱hun ndéé ini táhan ndó. Coo va̱ha ndó xi̱hín ñani táhan ndó já quéa̱ coo Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. Mé a̱ cán quíhvi̱ ini a ndo̱hó ta cúni̱ a̱ ña̱ ná coo va̱ha ini ndó. \v 12 Ca̱ha̱n Ndióxi̱ xi̱hi̱n táhan ndó ta tatí yúhu̱ táhan ndó ta yi̱i̱ caja ndó ña̱. \v 13 Tócó ndihi na̱ cúú cuéntá Jesús chíndahá na̱ Ndióxi̱ coo ndó. \p \v 14 Ná ta̱hvi̱ ini Jesucristo, xitoho í sa̱ha̱ ndo̱ jáchi̱ quíhvi̱ ini Ndióxi̱ ndo̱hó. Ta ná coo tuun ínima̱ yi̱i̱ mé á xi̱hi̱n ndo̱. Ña̱ yóho quéa̱ cúni̱ ña̱ ná caja Ndióxi̱ xi̱hi̱n ndo̱. Já ná coo.