\id GAL \h Galatia \toc1 Paulus pung surat kasi jamaꞌat-jamaꞌat di Galatia \toc2 Galatia \toc3 Gal \mt2 Paulus pung surat \mt2 kasi jamaꞌat-jamaꞌat di \mt1 Galatia \c 1 \s1 Paulus buka dia pung surat \p \v 1-2 Salam dari beta, Paulus. Beta kirim ini surat kasi sodara orang parcaya dong yang ada di jamaꞌat-jamaꞌat di propinsi Galatia. Sodara-sodara yang ada sama-sama deng beta di sini ju, ada titip salam kasi sang bosong. \p Beta kasi inga sang bosong bilang, Allah Bapa deng Yesus Kristus yang utus sang beta, bukan manusia. Yesus Kristus tu, andia Orang yang Tuhan su kirim datang. Kristus mati, ma Tuhan kasi idop kambali. Ais Dong tu, yang suru sang beta ko pi kasi tau orang-orang soꞌal Kabar Bae. \p \v 3 Beta sambayang sang Tuhan Allah, andia kotong pung Bapa, deng Yesus Kristus, andia kotong pung Bos. Beta minta ko Dong kasi tunju Dong pung hati bae sang bosong, ko biar bosong bisa idop aman, dame, deng tanáng. \v 4 Kristus mati ko hapus buang kotong pung sala-sala dong, deng kasi bebas kotong dari jahat yang ada di ini dunya sakarang. Itu samua iko Allah Bapa pung mau. \v 5 Andia ko kotong musti puji-puji tarús sang Dia! Batúl tu! \s1 Paulus mara tagal orang Galatia su bale balakang dari ajaran yang batúl \p \v 6 Sodara dong! Beta sonde bisa mangarti lai sang bosong! Tuhan Allah su pili ame sang bosong, tagal Dia mau ko bosong kanál Dia pung hati bae. Ma akurang ko bosong bale balakang capát-capát ko pi parcaya deng ajaran laen \v 7 yang sonde batúl? Dolu beta su ajar yang batúl soꞌal Yesus Kristus pung Kabar Bae. Ma sakarang tukang tipu dong su datang ko putar-balek itu Kabar Bae, sampe bekin bingung sang bosong. \p \v 8 Ati-ati! Nanti Tuhan kutuk itu orang yang datang ajar Kabar Bae yang sonde sama ke yang dolu botong su ajar tu. Biar itu orang dari botong, ko, Tuhan pung ana bua satu dari sorga ko, dia pasti kaná kutuk! \v 9 Botong su kasi tau ini hal memang dari dolu. Ma sakarang beta mau kasi inga ulang lai, bagini: kalo ada orang yang datang ajar laen dari itu Kabar Bae yang dolu bosong su tarima tu, biar Tuhan ju kutuk ame sang dia. \p \v 10 Beta barani omong bagitu, tagal beta mau bekin sanáng Tuhan pung hati, bukan manusia pung hati. Bosong pikir beta ada mau cari-cari muka di manusia, ko? Sonde! Te kalo beta bekin bagitu, na, beta sonde pantas jadi Kristus pung orang suru-suru. \s1 Paulus carita ulang karmana dia jadi Tuhan Yesus pung utusan \p \v 11 Sodara dong! Beta mau kasi tau tarús taráng bilang, itu Kabar Bae yang beta ajar sang bosong tu, bukan manusia yang karang-karang. \v 12 Beta sonde tarima dari manusia, deng sonde ada manusia yang ajar sang beta. Te Yesus Kristus sandiri yang buka kasi tau dia pung arti sang beta. \p \v 13 Tantu bosong su dengar carita soꞌal beta pung idop dolu, waktu beta masi pegang agama Yahudi, wuang? Itu waktu, beta siksa satenga mati sang Tuhan pung orang, ko mau kasi ancor buang sang dong.\x + \xo 1:13 \xt Utusan dong pung Carita 8:3, 22:4-5, 26:9-11\x* \v 14 Deng itu waktu ju, beta hati manyala ko balajar soꞌal agama Yahudi, lebe dari orang Yahudi laen yang sama umur deng beta. Deng beta ni, yang paling rajin kasi jalan botong pung nene-moyang dong pung adat deng atoran agama samua.\x + \xo 1:14 \xt Utusan dong pung Carita 22:3\x* \p \v 15-16 Biar bagitu ju, ma Tuhan Allah su putus ko kasi kanál Dia pung Ana sang beta. Beta pung mama balóm barana sang beta, te Dia su pili memang sang beta, tagal Dia mau kasi tunju Dia pung hati bae sang beta. Dia ju utus sang beta, ko pi ajar sang orang bukan Yahudi dong. Waktu Dia utus sang beta, beta sonde pi minta orang laen pung nasiat.\x + \xo 1:15-16 \xt Utusan dong pung Carita 9:3-6, 22:6-10, 26:13-18\x* \v 17 Deng beta ju sonde pi katumu tua-tua Kristen yang su jadi memang Yesus pung utusan di Yerusalem. Ma beta jalan memang pi tana Arab. Ais itu, beta bale datang lai di kota Damsik. \p \v 18 Tiga taon abis ju, beta pi katumu deng Petrus\f + \fr 1:18 \ft Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama \ft \+it Kefas\+it*. Itu Petrus pung nama laen. Kefas tu, nama dalam bahasa Aram. Petrus tu, nama dalam bahasa Yunani. Ma itu dua nama pung arti sama. Andia “batu”.\f* di Yerusalem ko cari informasi dari dia. Ju beta tenga tahan di situ sampe lima blas hari.\x + \xo 1:18 \xt Utusan dong pung Carita 9:26-30\x* \p \v 19 Itu waktu, beta ju katumu deng Tuhan Yesus pung adi barana, nama Yakobis. Ma beta sonde katumu deng Tuhan pung utusan yang laen dong. Cuma dong dua sa. \v 20 Apa yang beta tulis ni, memang batúl! Beta sonde putar-balek! Tuhan tau na! \p \v 21 Ais itu ju, beta bangun jalan pi propinsi Siria deng propinsi Kilikia. \v 22 Itu waktu, Kristus pung orang di Yudea dong balóm kanál sang beta. \v 23 Dong cuma dengar kabar bilang, “Itu orang yang dolu bekin sangsara sang kotong tu, sakarang dia ada ajar Kristus pung Kabar Bae. Padahal dolu dia yang mau coba bekin ancor buang sang kotong.” \v 24 Dengar bagitu, ju dong samua angka tinggi-tinggi sang Tuhan Allah, tagal beta su parcaya sang Yesus Kristus. \c 2 \s1 Tuhan Yesus pung utusan laen dong tarima bae Paulus pung ajaran \p \v 1 Ais lewat ampa blas taon ju, beta kambali lai pi kota Yerusalem sama-sama deng Barnabas. Deng botong ju ada bawa satu orang parcaya bukan Yahudi, nama Titus.\x + \xo 2:1 \xt Utusan dong pung Carita 11:30, 15:2\x* \v 2 Beta pi sana tagal Tuhan Allah yang suru. Ais itu ju, beta carita kasi tua-tua Kristen dong, itu Kabar Bae yang beta su ajar sang orang bukan Yahudi dong. Itu waktu, beta omong sandiri sang dong, ko biar dong pareksa bae-bae apa yang beta ajar tu, batúl ko sonde. Te kalo dong putus bilang, sonde batúl, na, orang bisa bilang beta pung karjá parcuma sa! \p \v 3 Dengar beta pung omong bagitu ju, dong tarima bae. Dong ju tarima bae sang Titus. Biar dia tu bukan orang Yahudi, ma dong sonde paksa dia sunat. \v 4 Ma itu waktu, ada barapa sodara yang sonde satuju, tagal dong ajar laen. Dong tu, Kristen putar-balek. Ais dong datang diam-diam ko mau paksa Yesus Kristus pung orang yang bukan Yahudi, ko iko orang Yahudi pung atoran agama samua. Padahal Yesus Kristus su kasi bebas sang kotong, andia ko kotong su sonde taꞌika lai deng itu atoran dong, sama ke budak. \v 5 Biar dong paksa bagitu, ma botong sonde mau tarima sadiki ju. Deng bagitu, bosong bisa parcaya tarús itu Kabar Bae yang beta su ajar. Te itu memang batúl. \p \v 6 Itu tua-tua dong tarima bae beta pung ajaran tu, deng dong sonde tamba apa-apa lai. Ma Tuhan Allah sonde bapili muka. Jadi biar dong orang bésar ko, kici ko, bukan itu yang pantíng.\x + \xo 2:6 \xt Carita Ulang soꞌal Jalan Idop 10:17\x* \v 7 Te yang pantíng, andia: dong tau bilang, Tuhan Allah su pili ame sang beta ko pi bawa Kabar Bae kasi orang bukan Yahudi. Sama ke Dia ju utus sang Petrus ko pi bawa itu Kabar Bae kasi orang Yahudi. \v 8 Te Tuhan Allah su kasi kuasa sang Petrus ko jadi utusan kasi orang Yahudi. Bagitu ju Dia kasi kuasa sang beta ko jadi utusan kasi orang bukan Yahudi. \v 9 Itu waktu, orang su anggap Yakobis, Petrus,\f + \fr 2:9 \ft Tulisan bahasa Yunani di ini ayat pake nama, \ft \+it Kefas\+it*. Itu Petrus pung nama laen.\f* deng Yohanis, pamimpin gareja. Waktu dong tiga dapa tau bilang, Tuhan Allah su kasi tunju Dia pung hati bae sang beta, ju dong bangun badiri ko datang pegang tangan sang beta deng Barnabas, ko jadi tanda bilang, botong samua su satu hati. Dong satuju ko botong pi bawa Kabar Bae kasi orang bukan Yahudi, deng dong yang pi bawa kasi orang Yahudi. \v 10 Cuma ada satu hal yang dong kasi inga sang botong. Andia, botong jang lupa tolong sang orang miskin dong. Memang itu yang beta su mau bekin. \s1 Paulus togor sang Petrus di Antiokia, tagal dia ondor dari orang bukan Yahudi dong \p \v 11 Ais satu kali Petrus datang di kota Antiokia, ju beta togor sang dia taráng-taráng, tagal dia ada bekin sala. \v 12 Waktu dia baru datang, dia sanáng dudu makan sama-sama deng Kristus pung orang yang bukan Yahudi dong. Ma waktu Yakobis pung tamán orang Yahudi dong datang, ju Petrus ondor diri dari sodara bukan Yahudi, deng sonde dudu makan lai deng dong. Te dia taku sang itu orang Yahudi yang ajar bilang, Kristus pung orang dong musti bapegang kuat orang Yahudi pung atoran agama samua, deng musti idop tapisa dari orang bukan Yahudi dong. \p \v 13 Lia Petrus pung bekin-bekin tu, orang Yahudi laen dong ju iko-iko. Sampe Barnabas ju iko tamaso deng dong pung muka-balakang tu. \v 14 Ma waktu beta lia dong su sonde iko batúl Kabar Bae pung mau, ju beta togor memang sang Petrus di dong pung muka bilang, “We, bu Peꞌu! Bu ni, memang orang Yahudi. Ma Tuhan Allah su buka jalan ko orang yang parcaya sang Yesus Kristus jang taꞌika lai deng orang Yahudi pung atoran agama dong. Deng bu su tarima itu hal. Ais karmana ko sakarang bu masi mau paksa orang yang bukan Yahudi, ko dong bekin diri sama ke orang Yahudi lai?” \p \v 15 Beta togor sang Petrus bagitu, tagal botong dua sama-sama orang Yahudi. Botong pung bangsa Yahudi sonde sama ke suku-bangsa laen dong, tagal botong pung bangsa su lama kanál sang Tuhan Allah. \v 16 Ma sakarang kotong ju tau bilang, Tuhan sonde tarima bae satu orang ju, tagal dia bekin iko atoran agama. Te Tuhan tarima bae orang, kalo dia parcaya sang Yesus Kristus, bukan tagal dia bekin iko atoran agama. Bagitu baru Tuhan cap orang bilang, dia sonde ada pung sala lai.\x + \xo 2:16 \xt Lagu Puji dong 143:2; Roma 3:20, 22\x* \p \v 17 Andia ko kotong ajar bilang, Tuhan tarima bae sang orang, tagal dia parcaya sang Yesus Kristus. Ma ada orang Yahudi yang tudu sang botong bilang, botong su sala, tagal botong parcaya sang Kristus, ma sonde pegang lai atoran agama Yahudi dong. Bosong ju mau lempar sala bagitu, ko? \v 18 Te kalo beta pegang ame kambali itu atoran agama yang beta su lapás buang tu, na, itu baru beta sala! \v 19-20 Memang dolu beta usaha karás bekin iko atoran agama Yahudi dong, ko biar beta babae deng Tuhan. Ma beta sonde bisa-bisa ju. Andia ko sakarang beta su lapás buang itu atoran dong ko idop taꞌika deng Kristus. Deng bagitu, baru Tuhan Allah tarima bae sang beta. Anggap sa, beta su mati tapaku di kayu palang sama-sama deng Kristus. Sakarang bukan beta yang idop lai, ma Kristus yang ada idop dalam beta pung diri. Beta dapa idop yang baru ni, tagal beta parcaya sang Tuhan pung Ana. Te Dia sayang talalu sang beta, sampe Dia mati ganti beta. \v 21 Ais Tuhan Allah tarima sang beta tagal Dia pung hati bae, bukan tagal beta iko atoran agama dong. Te kalo orang bisa babae deng Tuhan tagal iko atoran agama, na, itu dia pung arti bilang, Kristus pung mati tu, parcuma sa. \p Itu tu, yang beta kasi tau sang Petrus dong di Antiokia. \c 3 \s1 Tuhan Allah tarima bae sang kotong, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus \p \v 1 We! Orang Galatia dong! Dolu beta sandiri su kasi tau di bosong pung muka idong, soꞌal Yesus Kristus pung mati di kayu palang. Ma sakarang orang su tipu manta-manta sang bosong! Bosong pung bodo lai! \v 2 Beta cuma mau tanya satu hal. Bosong tarima ame Tuhan pung Roh, tagal bosong iko atoran agama, ko? Sonde, to! Dia pung Roh datang sang bosong, tagal bosong parcaya Kabar Bae yang bosong su dengar. \v 3 Jadi akurang ko bosong su bodo talalu bagitu, é? Dolu bosong su idop iko Roh Barisi pung mau. Ma sakarang bosong su bale lai ko idop iko manusia pung mau. \v 4 Waktu bosong baru mulai parcaya sang Kristus, bosong dapa siksa bam-banya. Jang sampe itu samua jadi parcuma sa! (Padahal parcaya sang Kristus sonde parcuma.) \v 5 Waktu Tuhan Allah kasi Dia pung Roh, deng kasi tunju tanda heran macam-macam di bosong pung muka, bosong pikir Dia bekin bagitu tagal bosong iko atoran agama, ko? Sonde, to! Dia bekin bagitu, tagal bosong parcaya Kabar Bae yang bosong su dengar. \p \v 6 Inga orang Yahudi pung moyang, andia baꞌi Abraham. Te Tuhan pung Tulisan Barisi tulis bilang, “Tagal dia parcaya sang Tuhan Allah, andia ko Tuhan tarima bae sang dia, deng cap sang dia, orang hati lurus.”\x + \xo 3:6 \xt Carita Mula-mula 15:6; Roma 4:3\x* \p \v 7 Jadi bosong musti mangarti bae-bae ini hal! Orang yang parcaya, sama ke Abraham, dong jadi Tuhan Allah pung orang yang batúl.\f + \fr 3:7 \ft Alkitab bahasa Yunani asli tulis bilang, “dong jadi Abraham pung ana-ana”. Orang Yahudi biasa pake istila ‘Abraham pung ana-ana’ deng maksud bilang, ‘Tuhan Allah pung orang dong’. Lia \ft \+it Roma\+it* 4:16 ju.\f* \v 8 Tuhan su kasi tau memang dalam Dia pung Tulisan Barisi bilang, nanti Dia ju tarima orang dari suku-bangsa laen dong bilang, dong orang hati lurus, kalo dong parcaya sang Dia. Te dolu-dolu Dia su kasi tau memang Kabar Bae sang baꞌi Abraham bilang, “Nanti samua suku-bangsa di dunya dapa berkat tagal lu.”\x + \xo 3:8 \xt Carita Mula-mula 12:3\x* \v 9 Tagal Tuhan Allah pung janji tu, andia ko Dia ju kasi berkat sang samua orang yang parcaya sang Dia, sama ke yang Dia su kasi sang Abraham. \p \v 10 Orang yang iko atoran agama ko biar Tuhan tarima bae sang dia, na, dia musti pikol barát itu atoran samua, sama ke dia su kaná kutuk. Te ada tatulis dalam Tuhan Allah pung Tulisan Barisi bilang, “Orang yang sonde iko tarús-tarús atoran agama sampe alus-alus, dia kaná kutuk!”\x + \xo 3:10 \xt Carita Ulang soꞌal Jalan Idop 27:26\x* \v 11 Ma su jalás, Tuhan Allah sonde tarima orang \it tagal\it* dia iko atoran agama. Te ada tatulis bilang, “Orang musti parcaya sang Beta, baru Beta tarima bae sang dia ke orang hati lurus, ko dia dapa idop yang batúl.”\x + \xo 3:11 \xt Habakuk 2:4\x* \p \v 12 Naa! Kalo orang mau idop iko atoran agama pung mau, dia musti bekin iko samua-samua sampe alus-alus! Te Tuhan su kasi tau memang dalam Dia pung Tulisan Barisi bilang, “Orang yang mau idop iko atoran, nanti dia batasibu sa deng itu atoran dong.”\x + \xo 3:12 \xt Kapala Agama dong pung Atoran 18:5\x* \p \v 13 Ma Kristus su bayar putus, ko kasi bebas sang botong dari itu atoran agama yang ada ika sang botong. Dolu botong idop satenga mati deng pikol barát itu atoran agama, sama ke orang yang kaná kutuk. Ma sakarang Tuhan Yesus su angka itu kutuk dari botong. Te ada tatulis dalam Tulisan Barisi bilang, “Orang yang mati tagantong di pohon, dia kaná kutuk.”\x + \xo 3:13 \xt Carita Ulang soꞌal Jalan Idop 21:23\x* \v 14 Waktu Yesus Kristus mati ko kasi salamat sang kotong, itu berkat yang Tuhan Allah su kasi sang Abraham, turun datang di suku-bangsa laen dong ju. Deng bagitu, samua orang yang parcaya sang Kristus bisa tarima Tuhan Allah pung Roh yang Dia su janji. \s1 Tuhan Allah pegang karás Dia pung janji \p \v 15 Sodara dong! Sakarang beta mau pake conto dari kotong pung idop hari-hari. Kalo ada orang tulis ame surat warisan, ais dia su teken dia pung nama di itu surat, itu surat su sah. Orang laen su sonde bisa kasi batal apa yang tatulis dalam itu surat, deng su sonde bisa tulis tamba apa-apa lai di situ. \v 16 Bagitu ju, waktu Tuhan Allah ika janji deng Abraham deng dia pung turunan. Tuhan Allah sonde bilang, “Beta bekin janji ni deng lu pung turunan dong”, tagal Dia sonde janji kasi orang bam-banya. Ma Dia cuma janji kasi Abraham pung turunan satu orang sa, andia Kristus.\f + \fr 3:16 \ft Alkitab bahasa Yunani di sini tulis bilang, “sonde bilang ‘ika janji deng lu pung bibit dong (jamak)’ ”, ma “deng lu pung bibit (tunggal)”. Dalam janji ni, kata bahasa Yunani “bibit” pung arti bilang, “turunan”. Lia ju di \ft \+it Carita Mula-mula\+it* 12:7.\f* \v 17 Beta pung maksud bagini: Tuhan Allah bekin janji lebe dolu deng baꞌi Abraham. Ais ampa ratus tiga pulu taon, baru Dia kasi turun atoran agama kasi orang Yahudi dong, lewat dong pung baꞌi Musa. Biar bagitu ju, ma Tuhan sonde kasi batal Dia pung janji yang Dia bekin lebe dolu.\x + \xo 3:17 \xt Kaluar dari Masir 12:40\x* \v 18 Te Tuhan sonde kasi berkat sang Abraham tagal dia ada bekin iko atoran. Ma Dia kasi berkat tagal Dia su janji memang ko mau parsén kasi sang Abraham dari dolu. Itu sama ke satu ana yang tarima pusaka dari dia pung bapa. Dia tarima tagal dia pung bapa su janji memang, bukan tagal itu ana ada bekin iko atoran.\x + \xo 3:18 \xt Roma 4:14\x* \p \v 19 Naa! Sakarang beta mau tanya bagini: kalo Tuhan Allah tarima bae sang baꞌi Abraham tagal dia pung parcaya, akurang ko Tuhan kasi tamba lai atoran agama lewat baꞌi Musa? Dia tamba atoran agama dong ko ajar manusia soꞌal dong pung sala macam-macam. Dia pung maksud ko manusia idop iko itu atoran pung mau, sampe Abraham pung turunan satu tu datang. Ais kalo itu turunan, andia Kristus su datang, itu atoran su sonde parlú lai. \p Waktu Tuhan kasi itu atoran agama Yahudi, Dia sonde kasi langsung memang. Ma Dia pake Dia pung ana bua dari sorga, ais dong bawa datang kasi di baꞌi Musa pung tangan, baru Musa kasi pi orang Yahudi. Deng bagitu, Musa jadi jambatan kasi Tuhan deng Dia pung orang dong. \v 20 Ma waktu Tuhan Allah bekin janji deng Abraham, Dia sonde pake jambatan. Ko Dia sandiri yang janji langsung na! Deng bagitu, kotong tau bilang, Tuhan pung janji tu, lebe hebat dari itu atoran dong. \s1 Atoran agama ajar manusia soꞌal dong pung sala macam-macam \p \v 21 Waktu Tuhan kasi itu atoran agama sang baꞌi Musa, itu bamalawan deng Dia pung janji-janji, ko? Sonde! Te kalo ada atoran yang manusia bisa bekin iko, ko Tuhan tarima bae sang dia ko biar dia bisa idop, tantu orang Yahudi pung atoran bisa bekin bagitu. Padahal sonde ada atoran satu ju yang manusia bisa bekin iko, ko bekin dingin Tuhan pung hati, ko biar Tuhan tarima bae sang dia. \v 22 Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis bilang, samua orang ada taꞌika mati deng sala macam-macam. Andia ko cuma orang yang parcaya sang Yesus Kristus sa, yang bisa tarima apa yang Tuhan Allah su janji. \p \v 23 Waktu Kristus balóm datang, botong orang Yahudi taꞌika mati deng itu atoran dong sampe sonde bisa talapás. Ma sampe dia pung waktu, Tuhan buka jalan ko botong bebas dari itu atoran dong, kalo botong parcaya sang Kristus. \v 24-25 Jadi itu atoran agama dong tu, conto ke tukang jaga yang ajar bae-bae sang kotong sampe Kristus datang. Ma kalo Dia su datang, na, baru kotong bisa parcaya sang Dia, ko idop babae deng Tuhan Allah. Andia ko sakarang kotong su sonde parlú itu tukang jaga lai. \s1 Orang parcaya su jadi Kristus pung kelu \p \v 26 Sakarang bosong su jadi Tuhan Allah pung ana-ana, tagal bosong parcaya sang Yesus Kristus. \v 27 Bosong samua yang su dapa sarani ko jadi Dia pung orang, ju taꞌika mati deng Dia. \v 28 Samua orang yang parcaya sang Kristus su sonde ada pung beda lai. Jadi biar bosong orang Yahudi ko, orang bukan Yahudi, budak ko bukan budak, laki-laki ko parampuan, samua orang yang taꞌika deng Yesus Kristus tu, sama. \p \v 29 Kristus tu, Abraham pung turunan yang Tuhan Allah su janji memang dari dolu. Tagal bosong su taꞌika deng Kristus, andia ko bosong ju su jadi Abraham pung turunan yang batúl. Deng bagitu, bosong ju bisa tarima itu berkat yang Tuhan Allah su janji memang sang Abraham.\x + \xo 3:29 \xt Roma 4:13\x* \c 4 \p \v 1 Beta kasi conto satu lai. Satu ana ada pung hak tarima pusaka dari dia pung bapa kalo dia pung bapa mati. Ma kalo dia pung umur balóm cukup, dia balóm bisa tarima itu pusaka, biar samua tu nanti jadi dia pung milik. Te kalo umur balóm cukup, dia tu sama ke budak yang sonde ada pung hak ko ame dia pung bos pung harta. \v 2 Tagal itu, musti ada orang yang urus sang dia deng dia pung pusaka. Itu ana musti iko itu tukang urus pung mau, sampe waktu yang dia pung bapa su putus, baru dia bole tarima ame dia pung pusaka. \p \v 3 Bagitu ju deng kotong. Waktu Yesus Kristus balóm datang, kotong masi sama ke itu ana kici. Te kotong masi taꞌika mati deng dunya pung cara pikir deng cara idop, sama ke satu budak. \v 4-5 Ma pas dia pung waktu, Tuhan Allah kirim datang Dia pung Ana yang jadi manusia, ko biar manusia ju bisa taꞌangka jadi Tuhan pung ana-ana. Dia pung Ana tu, idop iko orang Yahudi pung atoran agama, ko biar Dia bisa kasi lapás samua orang yang dolu ada taꞌika deng itu atoran dong. \p \v 6 Tagal bosong su jadi Tuhan Allah pung ana-ana dong, andia ko Dia su kirim datang Dia pung Ana pung Roh, ko maso pi dalam bosong pung hati. Deng bagitu, bosong ada pung hak pange sang Tuhan Allah bilang, “Papa Boꞌi”. \v 7 Jadi sakarang bosong su bukan budak yang sonde ada pung hak tarima pusaka lai. Ma bosong su jadi Tuhan Allah pung ana yang ada pung hak ko tarima samua pusaka yang Dia su janji.\x + \xo 4:7 \xt Roma 8:15-17\x* \s1 Paulus jadi pikiran deng orang Galatia dong \p \v 8 Dolu, waktu bosong balóm kanál sang Tuhan Allah, bosong bekin diri jadi budak ko angka tinggi-tinggi deng iko hal-hal yang sonde batúl dong. \v 9 Ma sakarang bosong su kanál sang Tuhan Allah. Lebe bae kalo beta bilang kata, Tuhan Allah yang kanál sang bosong. Naa, karmana sampe bosong mau kambali lai, ko angka tinggi-tinggi deng iko ulang sang dunya pung cara pikir deng cara idop yang sonde ada pung guna, deng sonde ada pung kuasa apa-apa tu? Bosong mau bekin diri taꞌika deng itu hal dong, ko jadi dong pung budak lai, ko? \v 10 Beta su dengar bilang, bosong ada kasi jalan atoran soꞌal agama pung hari-hari bae, iko dia pung hari, bulan, musim, deng taon, ko coba-coba mau bekin sanáng Tuhan Allah pung hati. \v 11 Ini bekin beta jadi pikiran sa! Jang-jang beta pung cape ajar sang bosong sampe bagini lama ni, su jadi parcuma sa. \p \v 12 Sodara sayang dong! Beta minta ko bosong idop bebas dari itu hal dong, sama ke beta ni. Te beta su idop talapás dari atoran agama sama ke bosong yang bukan Yahudi. Dolu waktu kotong ada sama-sama, beta sonde parná dapa susa dari bosong. \v 13 Bosong samua tau bilang, tempo hari, waktu beta datang partama kali ko kasi tau itu Kabar Bae sang bosong, beta pung badan sonde kuat. \v 14 Biar bagitu, ma bosong sonde tola buang sang beta, tagal bosong tarima sang beta, sama ke beta ni, Tuhan Allah pung ana bua dari sorga. Lebe-lebe lai, bosong tarima sang beta, sama ke beta ni, Yesus Kristus sandiri. \v 15 Itu waktu, kotong sama-sama sanáng mau mati. Ma, akurang ko sakarang su sonde bagitu lai? Padahal itu waktu bosong sayang talalu sang beta, sampe-sampe bosong sadia doꞌi ame bosong pung mata biji sandiri ko kasi sang beta. \v 16 Ma sakarang bosong kira beta ni su jadi bosong pung musu, tagal beta omong yang batúl kasi sang bosong, ko? \p \v 17 Itu tukang tipu dong sonde mau beta bakawan deng bosong, ais dong rajin babuju sang bosong, ko iko orang Yahudi pung atoran agama samua. Dong mau ko bosong batasibu ko iko-iko dong pung mau-mau sa. \v 18 Ma kalo bosong rajin bekin hal-hal yang bae, na, itu bae ju! Biar beta ada sama-sama deng bosong ko, sonde ko, bekin yang bae sa. \p \v 19 Ana sayang dong! Sakarang beta karjá karás lai kasi sang bosong, sampe beta su sama ke parampuan yang saki mau barana. Te beta sonde barenti karjá, sampe bosong pung hati su sama ke Kristus pung hati. \v 20 Ma sakarang, beta su sonde tau mau bekin apa deng bosong lai! Beta su rindu mau pi baꞌomong langsung deng bosong, ko biar beta sonde usa omong karás bagini. \s1 Paulus kasi umpama pake carita soꞌal Hagar pung ana, deng Sara pung ana \p \v 21 Kalo bosong mau idop iko orang Yahudi pung atoran agama, na, lebe bae bosong mangarti dolu itu atoran pung maksud. \v 22 Te di Tuhan pung Tulisan Barisi ada carita soꞌal dong pung baꞌi Abraham pung ana laki-laki dua orang. Dia dapa ana satu dari dia pung budak, deng yang satu lai dari dia pung bini sah, yang bukan budak.\x + \xo 4:22 \xt Carita Mula-mula 16:15, 21:2\x* \v 23 Budak tu, barana ame dia pung ana, tagal iko manusia pung mau-mau. Ma bini sah tu, barana ame dia pung ana, tagal Tuhan Allah su janji memang bagitu kasi sang Abraham. \p \v 24 Itu parampuan dua tu, jadi umpama ko kasi tunju dua janji yang Tuhan Allah bekin deng manusia. Janji yang satu, Dia bekin deng baꞌi Musa di gunung Sinai, waktu Dia kasi turun orang Yahudi pung atoran agama dong. Orang yang taꞌika deng itu atoran agama, dong ju budak sama ke Hagar. \v 25 Itu tampa di gunung Sinai di tana Arab, sama ke Hagar ju. Samua orang Yerusalem sakarang yang masi taꞌika deng itu atoran agama Yahudi, dong budak sama ke Hagar ju. \p \v 26 Ma janji yang laen tu, kasi tunju satu kota Yerusalem yang laen di sorga. Tuhan Allah pung ana-ana yang tenga di situ, bukan budak. Te dong tu, orang bebas yang sonde taꞌika deng itu atoran agama dong. Andia ko dong sama ke botong pung mama Sara, andia Abraham pung bini sah. \v 27 Te dalam Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis bilang: \q1 “Woi! Parampuan yang sonde bisa barana! \q2 Bekin sanáng lu pung hati su! \q1 Woi! Parampuan yang sonde rasa saki barana! \q2 Manyanyi sanáng-sanáng su! \q1 Parampuan yang hati ancor, tagal dia pung laki su sonde toe sang dia lai,\f + \fr 4:27 \ft Parampuan yang hati ancor tagal dia pung laki su sonde toe sang dia lai tu, andia Sara. Te Abraham pi ame sang Hagar ko dapa ana.\f* \q2 nanti dia dapa ana lebe banya dari parampuan yang dapa laki.”\x + \xo 4:27 \xt Yesaya 54:1\x* \p \v 28 Jadi sodara dong! Dolu Tuhan Allah janji ko kasi ana sang Abraham. Ma lama-lama baru Tuhan bekin iko Dia pung janji, ko bekin Sara barana Isak kasi Abraham. Kotong ju sama ke Isak, tagal Tuhan Allah janji kasi turunan laen sang Abraham ju. \v 29 Waktu itu ana budak yang lahir iko manusia pung mau tu, su bésar datang, dia bekin sangsara sang Isak yang lahir iko Tuhan pung Roh pung mau. Itu ju sama ke apa yang jadi sakarang.\x + \xo 4:29 \xt Carita Mula-mula 21:9\x* \v 30 Tuhan pung Tulisan Barisi ada tulis bilang, “Usir buang itu budak deng dia pung ana. Te budak pung ana sonde ada pung hak tarima pusaka. Cuma bini sah pung ana sa yang ada pung hak.”\x + \xo 4:30 \xt Carita Mula-mula 21:10\x* \p \v 31 Jadi bagini, sodara dong! Kotong ni bukan sama ke budak pung ana, tagal kotong su sonde taꞌika lai deng orang Yahudi pung atoran agama. Te kotong ni, sama ke ana dari Abraham pung bini sah, tagal kotong parcaya sang Yesus Kristus. \c 5 \s1 Kristus su kasi bebas sang kotong \p \v 1 Dolu orang Yahudi pikol barát-barát dong pung atoran agama dong. Ma sakarang Kristus su angka itu barát dari orang yang parcaya sang Dia. Andia ko, sakarang kotong su bebas. Jadi bosong jang kaná tipu ko pi pikol ulang lai itu atoran, sama ke budak! \p \v 2 Dengar, é! Ini beta, Paulus, yang omong ni. Kalo bosong tarima sunat ko iko orang Yahudi dong pung atoran, na, Kristus pung mati yang bekin bosong jadi bebas, sonde ada pung guna lai. \v 3 Kalo orang tarima sunat, dia ju musti pikol ulang lai itu atoran dong samua. Bosong inga, ko sonde? Te dolu, beta su kasi tau memang. \v 4 Orang yang mau pake atoran ko bekin Tuhan Allah tarima bae sang dia, dia bekin diri tapisa dari Kristus. Te deng bagitu, dia su tola buang Tuhan Allah pung hati bae. \v 5 Ma Tuhan pung Roh Barisi yang buka jalan ko kotong parcaya sang Yesus Kristus. Andia ko kotong batunggu-tunggu bilang, nanti Tuhan Allah cap sang kotong bilang, kotong orang hati lurus. \v 6 Biar orang sunat ko, sonde ko, itu sonde pantíng. Ma yang pantíng, andia orang parcaya sang Kristus, deng sayang sang orang laen ju. \p \v 7 Dolu bosong su idop iko jalan yang batúl. Ma sakarang sapa yang su putar-balek sang bosong, sampe bosong su sonde iko itu jalan lai? \v 8 Te ajaran putar-balek yang bosong dengar tu, sonde datang dari Tuhan Allah. Padahal Dia tu, yang su pange ame sang bosong ko jadi Dia pung orang. \v 9 Apa yang dong ajar, mula-mula cuma satu-dua kata sa. Ma lama-lama nanti itu ajaran su bekin bosong pung pikiran jadi rusak. Sama ke ragi sadiki yang orang campor deng tarigu ko mau bekin roti. Lama-lama ju, itu ragi bekin camporan jadi reis samua.\x + \xo 5:9 \xt 1 Korintus 5:6\x* \v 10 Tagal kotong su jadi satu deng kotong pung Bos Yesus Kristus, andia ko beta yakin bilang, Dia nanti bekin bosong parcaya kambali deng apa yang beta su ajar. Deng Tuhan Allah sandiri nanti hukum sapa sa yang su bekin rusak bosong pung parcaya. \p \v 11 Bagini, sodara dong! Kalo beta ajar bilang, orang musti dapa sunat, na, tantu beta sonde dapa siksa lai sama ke sakarang ni. Deng orang Yahudi dong sonde tola buang beta pung ajaran lai soꞌal Yesus pung mati di kayu palang. \v 12 Ma itu orang yang su bekin bingung sang bosong soꞌal sunat tu, kasi tenga pi ko dong sandiri pi potong buang dong pung ‘burung’ samua! \p \v 13 Sodara dong! Tuhan su kasi bebas sang bosong, ko bosong sonde usa idop taꞌika deng itu atoran agama pung mau. Ma jang kira kata, bosong su bebas ko idop iko bosong pung mau-mau! Te yang batúl, andia bosong musti idop basayang, deng bosong musti layani satu deng satu, sama ke budak layani dia pung tuan. \v 14 Di Tuhan pung Tulisan Barisi ada tatulis bilang, “Lu musti sayang orang laen dong, sama ke lu sayang lu pung diri sandiri.” Kalo bosong cuma bekin iko ini atoran satu sa, na, bosong su bekin iko orang Yahudi pung atoran pung maksud samua.\x + \xo 5:14 \xt Kapala Agama dong pung Atoran 19:18\x* \v 15 Ma kalo bosong satu baraꞌu deng satu, ko satu baruꞌi deng satu, na, lia sa! Sonde lama lai, te bosong su kasi ancor bosong pung diri sandiri. \s1 Idop iko manusia pung mau, ko, iko Roh Barisi pung mau? \p \v 16 Beta pung maksud bagini: kalo bosong idop iko Tuhan pung Roh pung mau, bosong sonde iko manusia pung mau lai. \v 17 Te manusia pung mau sonde iko Roh pung mau. Deng Roh pung mau sonde iko manusia pung mau. Ko dong dua bamalawan na! Andia ko bosong sonde bole bekin lai, iko bosong pung mau-mau sa.\x + \xo 5:17 \xt Roma 7:15-23\x* \v 18 Ma kalo Tuhan pung Roh ada pimpin sang bosong, bosong su sonde taꞌika lai deng itu atoran dong. \p \v 19 Orang yang bekin-bekin iko manusia pung mau tu, conto ke: orang yang maen serong deng orang yang bukan dia pung laki ko dia pung bini, orang yang pung pikiran kotor, yang sonde tau malu, \v 20 yang songgo setan ko suanggi, yang bamusu, yang suka basambung mulu, yang suka baꞌiri hati, yang suka mangamok, yang cuma inga diri sandiri, yang suka tusu-tusu orang, yang suka bekin kaco, \v 21 yang suka camburu, yang suka minum mabo, yang bapesta liar, deng yang bekin sala laen dong. Dolu beta su parná kasi inga bilang, orang yang bekin iko hal-hal bagitu, dong tu sonde bisa jadi Tuhan Allah pung orang. \p \v 22 Ma orang yang idop iko Tuhan pung Roh pung mau, nanti itu Roh bekin dia ko jadi orang yang suka basayang, yang pung hati babunga, yang suka badame, yang sabar, yang pung hati bae deng orang, yang suka batolong orang, yang suka bapegang janji, \v 23 yang manis deng samua orang, deng yang bisa jaga diri bae-bae. Sonde ada satu atoran ju, yang larang ini hal dong. \v 24 Orang yang su maso jadi Yesus Kristus pung orang, dia su sonde iko manusia pung mau lai. Te itu kapingin bekin jahat dong su tapaku mati di kayu palang sama-sama deng Yesus. \v 25 Jadi kalo Tuhan pung Roh su kasi idop baru sang kotong, na, kotong musti bekin iko tarús Dia pung mau. \v 26 Andia ko kotong jang bagila hormat, jang suka bamalawan satu deng satu, deng jang baꞌiri hati lai. \c 6 \s1 Batolong satu deng satu \p \v 1 Sodara dong! Kalo orang parcaya satu ada bekin sala, na, bosong yang kanál batúl Tuhan pung Roh pung mau, pi omong deng dia pake hati manis. Ais bawa kambali sang dia, ko dia iko Tuhan pung jalan yang batúl. Ma jaga bosong pung diri ko jang jato iko dia pung sala. \v 2 Kalo orang dapa susa, na, bosong yang laen bantu sang dia. Te deng bagitu bosong bekin iko Kristus pung atoran. \v 3 Kalo ada orang yang angka-angka diri bilang, dia lebe dari orang laen, padahal sonde bagitu, na, dia su tipu ame dia pung diri sandiri. \v 4 Jadi tiap orang musti pareksa apa yang dia bekin. Kalo apa yang dia bekin tu, su bae, nanti dia puas sandiri. Jang banding-banding deng orang laen. \v 5 Beta omong bagitu, tagal tiap orang musti tanggong sandiri apa yang dia bekin. \v 6 Ma orang yang tarima Tuhan pung ajaran, dia musti bagi dia pung karjá pung hasil, ko bantu orang yang ajar sang dia. \p \v 7 Inga, é! Tuhan Allah tau samua. Jadi jang tipu bosong pung diri sandiri, deng jang coba-coba tipu sang Dia. Te apa yang orang tanam di kabón, nanti dia dapa kambali dia pung hasil. \v 8 Bagitu ju, kalo orang bekin hal jahat iko dia pung mau, nanti dia dapa kambali idop yang ancor. Ma kalo orang bekin hal bae iko Roh Barisi pung mau, nanti itu orang dapa kambali idop yang batúl yang sonde tau putus-putus. \v 9 Tagal itu, bosong jang malas bekin hal-hal bae. Te pas dia pung waktu, kotong ju dapa kambali hasil yang bae, asal kotong batahan tarús. \v 10 Jadi kalo kotong ada sampát, na, kotong bekin hal bae memang kasi samua orang, lebe-lebe kasi kotong pung sodara orang parcaya dong. \s1 Paulus tutu dia pung surat \p \v 11 Sakarang beta sandiri yang tulis ini surat, pake huruf bésar-bésar. \v 12 Inga, é! Itu tukang tipu dong ju parcaya sang Yesus Kristus yang mati di kayu palang. Ma dong mau paksa sang bosong ko tarima sunat, tagal dong taku orang Yahudi yang laen nanti siksa sang dong, kalo dong ajar bilang, Tuhan Allah ju tarima bae orang yang sonde iko atoran sunat. Andia ko dong cari-cari muka di itu orang Yahudi dong. \v 13 Ma biar dong su sunat ju, dong sandiri sonde iko atoran agama samua. Dong mau ko bosong tarima sunat ko jadi dong pung orang. Deng bagitu, dong pung partei angka-angka sang dong. \p \v 14 Ma kalo beta ni, beta cuma mau angka-angka sang kotong pung Bos Yesus Kristus. Dia mati di kayu palang, ko kasi mati hal-hal jahat yang manusia bekin, iko dunya pung mau. Andia ko beta su sonde ame pusing lai deng dunya pung mau. Deng dunya pung mau sonde ika lai sang beta. \v 15 Sunat ko, sonde sunat ko, itu sonde pantíng. Ma yang pantíng, andia kotong tarima idop baru dari Tuhan. \v 16 Beta minta ko Tuhan Allah kasi tunju Dia pung sayang sang samua orang yang iko beta pung ajaran ni, ko dong bisa idop aman, dame, deng tanáng, ju kasi tunju rasa kasian satu deng satu. Te dong su jadi Tuhan Allah pung bangsa yang baru. \p \v 17 Jujur sa, beta su sonde mau ko orang maen ganggu sang beta deng ini parkara lai. Te beta pung badan su ada bakás luka, tagal beta layani sang Yesus Kristus. \p \v 18 Sodara dong! Beta minta ko kotong pung Bos Yesus Kristus kasi tunju Dia pung hati bae sang bosong samua. \p Bagitu sa! \q2 Salam dari beta, \q2 Paulus