\id ROM Mkrom.plc Romans 19-NOV-05 MONKOLE Grace Birnie \h Romu \mt1 Tiɑ iyi Pɔlu í ceɑ inɛi Romu ŋɑ \c 1 \s1 Í ce ŋɑ fɔɔ \p \v 1 Amui Pɔlu woo ce icɛi Jesu Kirisi, ɑmu iyi Ilɑɑɔ̃ í kpe n nɑ n jɛ woo bɛ nɔ í nyɑm ikɑ̃ n wɑɑzoò lɑɑbɑɑu jiidɑɛ. \p \v 2 Lɑɑbɑɑu jiidɑui Ilɑɑɔ̃ í wɑ̃ò wɑ wo. Nɔ kuwɑ̃ iyi í ceui í jɔ̀ wɑliiɛ ŋɑ ɑ̀ kɔ si kukɔi ideɛ. \v 3 Jesu Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑi wɑ fɑ̃ɑ, nŋu iyi í jɛ Amɑi Ilɑɑɔ̃u. À búui bɛi ɑmɑnɛ si dimii Dɑvidi ɑmɑnlu nlɑu, \v 4 ɑmmɑ Hundei Ilɑɑɔ̃ í nyisi do ɡbuɡbɑ̃ iyi ntɔi Amɑi Ilɑɑɔ̃i si wɑɑti iyi í dedeɛ hɑi si bɑlɛ. \v 5 Jesuu nŋui í muum didɔ̃ ǹ jɛò woo bɛ ku bɑ n nɑɑò inɛ ŋɑ wɑ hɑi si dimi fei bi tɛɛ nɑ iriɛ ku bɑ ɑ dɑsiɛ nɑɑnɛ nɔ ɑ jirimɑɛ. \v 6-7 Iŋɛ inɛi Romu ŋɑu, ì wɑ si inɔ nŋɑ ŋɑ, iŋɛ iyi Jesu Kirisi í kpe. \p Nɑ ŋɔi í jɔ̀ ǹ wɑ n kɔɑ iŋɛ fei tiɑu ihɛ̃ wɑ, iŋɛ iyi Ilɑɑɔ̃ í nɛ kubi nŋɛ nɔ í kpe ŋɛ i nɑ i jɛ titi nŋu ŋɑ. Ilɑɑɔ̃ Bɑɑ nwɑ do Lɑfɛ̃ɛ Jesu Kirisi ɑ mu nŋɛ didɔ̃ do lɑɑkɑi ku sũ. \s1 Pɔlu wɑ bi ku bɔ Romu woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ ku kɑɑko \p \v 8 Sinte titɑ̃ ǹ wɑ n sɑɑbu Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛm do sɑɑbui Jesu Kirisi nɑ irii iŋɛ fei, si nɑ iyi í jɔ̀ ɑ̀ wɑɑ fɔ idei nɑɑnɛ ku dɑsi nŋɛ si ɑndunyɑ fei. \v 9 Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi ǹ wɑ n ceɑ icɛ do idɔm fei ǹ wɑ n sisiò lɑɑbɑɑu jiidɑi Amɑɛ, í mɑ̀ iyi ǹ wɑ n ye ɡiɡi nŋɛ wɑɑti kɑ̃mɑ fei \v 10 si kutɔɔm. Ǹ yɑ n mɑɑ n tɔɔ Ilɑɑɔ̃ bii í bi ku muum kpɑ̃ɑ bɛbɛi n nɑɑ bi tu ŋɛ, \v 11-12 domi ǹ dɑsi idɔ jiidɑ jiidɑ n nɑɑ n yɛ ŋɛ ku bɑ i bɑ ɡbuɡbɑ̃ ŋɑ do sɑɑbum, wɑɑtɔ kɑ bɑ ɡbuɡbɑ̃ ɑjɔ si nɑɑnɛ ku dɑsi nwɑ ɑwɑɛ ŋɑ wɑɑti iyi ɑn nɑɑ n wɑ bi tu ŋɛ. Gbuɡbɑ̃u ɑmuɑi Hundei Ilɑɑɔ̃i. \p \v 13 Iŋɛ inɛm ŋɑ, ǹ bi i mɑ̀ ŋɑ iyi tuubɑ nkpɔ nkpɔi ǹ yɑ n ce sɔɔlui ku nɑɑ bi tu ŋɛ, ɑmmɑ hee nsɛi n kù bɑ fɑyɑɛ. Ǹ bi icɛm ku nɛ iso si ɑnini nŋɛ, bɛi í nɛ bi dimi mmu ɡɔ ŋɑ mɔ. \v 14 Ǹ wɑ n mu ɡbesei n wɑɑzoɑ inɛ fei hɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ fũ iju hee do ilu iju dũdũ ŋɑ, bi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ nɛ kumɑ̀ hee do inɛ ŋɑ iyi ɑ kù nɛ kumɑ̀. \v 15 Ŋɔi í jɔ̀ ǹ wɑ n bi n sisiɑ iŋɛ inɛi Romu ŋɑu mɔ lɑɑbɑɑu jiidɑu ntɔ ntɔ. \s1 Gbuɡbɑ̃i lɑɑbɑɑu jiidɑ \p \v 16 N kɑɑ n ce ɑnyɔi lɑɑbɑɑu jiidɑu, domi í jɛ ɡbuɡbɑ̃i Ilɑɑɔ̃i iyi wɑ fɑɑbɑ inɛ iyi í dɑsi Jesu nɑɑnɛ fei, hɑi Zuifu ŋɑ hee ku koo si dimi mmu ŋɑ. \v 17 Lɑɑbɑɑu jiidɑu wɑ nyisi iyi Ilɑɑɔ̃ í yɑ jɔ̀ inɛ ku jɛ dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsi nŋu ɑkɑ̃, si bɛi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, inɛ iyi í jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃ nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiu ɑ́ bɑ kuwɛɛ. \s1 Tɑɑlei inɛ ŋɑ \p \v 18 Do ntɔi, Ilɑɑɔ̃ wɑ nyisi idɔɔkɔ̃ɛ wɑ hɑi lele si ɡɑ̃mɛi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce lɑɑlɔ fei nɔ ɑ kù mɑ̀ bɛɛrɛɛ. Si lɑɑlɔ ku ce nŋɑu ɑ kù jɔ̀ ntɔ kù wɑɑ ce icɛ. \v 19 Ilɑɑɔ̃ wɑ ce idɔɔkɔ̃ domi mii iyi í jɔ ɑmɑnɛ kú mɑ̀ siɛ kù mɑnji nŋɑ. Ilɑɑɔ̃ tɑkɑɛ í nyisi ŋɑ mɑm mɑm. \v 20 Do ntɔ, ɑ kɑɑ yɔkɔ ɑ yɔɔ do iju, ɑmmɑ hɑi wɑɑti iyi í tɑkɑ ɑndunyɑ í nyisi ɑrɑɛ iyi nŋui í jɛ Ilɑɑɔ̃, nɔ í nyisi ɡbuɡbɑ̃ hɑi nɛ kɔɔɛ si mii ŋɑ iyi í tɑkɑ. Nɑ nŋu, ɑ kù nɛ iyi ɑɑ fɔ. \v 21 À mɑ̀ Ilɑɑɔ̃ ɑmmɑ ɑ kù wɑɑ sɑɑluɛ hee ɑ bɛi ɑ sɑɑbuɛ si bɛi í jɔ. Iri nŋɑ í nɑ í ku, nɔ idɔ hɑi nɛ bisi nŋɑ í dɑ́si ilu kuku nlɑ nlɑ. \v 22 À wɑɑ tɑmɑɑ ɑŋɑ ɑ̀ nɛ bisi ɑmmɑ nnyɛi ɑ̀ nɑ ɑ̀ ce. \v 23 Í sĩɑi wo ɑ tɔɔ Ilɑɑɔ̃ ilu ɑmboe, nŋu iyi kɑɑ ku ɑjɔ kɑ̃mɑ. Ammɑ wee ɑ̀ sindɑ ɑ̀ wɑɑ tɔɔ iwɛ̃ ŋɑ iyi ɑ̀ jɔ ɑmɑnɛ iyi ɑ́ ku. Iwɛ̃ ɡɔ ŋɑ mɔ ɑ̀ jɔ yɛi ŋɑ, do iŋɑ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ nɛ do iyi ɑ̀ wɑɑ cɑ̃ ilɛ. \p \v 24 Nɑ ŋɔi í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ í fũsi ŋɑ ɑwɔ ku bɑ ɑ hɑnyɑ ɑ ce dɑɑ sɑ̃mi ɑŋɑ duusɔ̃ɔ si bɛi idɔ nŋɑ í bi. Dɑɑ sɑ̃miu ɑ́ jɔ̀ ɑ cɑ̃ ɑnyi. \v 25 Inɛ ŋɑu ɑ̀ kpɑɑsi ntɔi Ilɑɑɔ̃ do ibo. Mii ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í tɑkɑ ŋɑi ɑ̀ wɑɑ tɔɔ ɑ̀ wɑɑ ce nŋɑ icɛ, kù jɛ Ilɑɑɔ̃ tɑkɑɛ. Ilɑɑɔ̃i ɑ̀ nɛ kɑ mɑɑ sɑɑbu hee do ɑjɔ fei. Ami. \p \v 26 Ŋɔi í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ í fũsi ŋɑ ɑwɔ nɔ ɑ̀ dɑsi kɔdɛɛ iyi í jɔ̀ ɑ̀ wɑɑ cɑ̃ ɑnyi. Inɑɑbo nŋɑ ŋɑ ɑ ci yɑ jɛ bɑɑ inɛmɔkɔ ku sũò ŋɑ mɑ́, bii ku jɛ ɑŋɑ duusɔ̃ɔ. \v 27 Bɛɛbɛ mɔi inɛmɔkɔ ŋɑu mɔ ɑ ci yɑ sũò bɑɑ inɑɑbo ŋɑu mɑ́, ɑmmɑ kubi hɑi nɛ yɑɑsei ɑŋɑ duusɔ̃ɔ í lɑ hee í cɑɑ. À wɑɑ ce idei iju hɑi nɛ ɑnyɔ inɛmɔkɔ do inɛmɔkɔ, nɔ ɑŋɑ tɑkɑ nŋɑ ɑ̀ wɑɑ ɡbɑ ijuukpɑ̃ iyi í to zɑkɑi kurɑrɑ nŋɑ. \p \v 28 Si nɑ iyi í jɔ̀ ɑ kù bi Ilɑɑɔ̃ ku mɑ̀ ŋɔi í jɔ̀ í dɑsi ŋɑ lɑsɑbu lɑɑlɔ ɑ ceò mii iyi kù jɔ ɑmɑnɛ ku ce. \v 29 Nɔ lɑɑlɔ fei í wɛɛ nŋɑ, hɑi inɔ ku kɑ̃ do kɔdɛɛ do njɛ ku cé do iɡu do inɛ ku kpɑ do ijɑ do ibo do bisi lɑɑlɔ, hee do irii njɛ ku sɔ. \v 30 À yɑ mɑɑ fɔ lɑɑlɔi njɛ, ɑ̀ cé Ilɑɑɔ̃, ɑ̀ yɑ yɛ ɑrɑ nŋɑ, ɑ̀ jɛ ilu fɑɑu ŋɑ, ɑ̀ yɑ tɔɔ fufu, ɑ̀ nɛ bisii lɑɑlɔ ku ce, ɑ kù wɑɑ sɑɑlu iyeò bɑɑ nŋɑ ŋɑ. \v 31 A kù nɛ bisi, ɑ kù nɛ nɑɑnɛ, ɑ kù bi njɛ, ɑ kù nɛ ɑrɑɑrei njɛ. \v 32 À mɑ̀ woodɑi Ilɑɑɔ̃ iyi wɑ fɔ í ni, inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce dimii mii bɛɛbɛ ŋɑ, ikui í jɛ kɔkɔɔ nŋɑ. Do nŋu fei ɑ̀ yɑ coo, nɔ ɑ̀ yɑ mɑɑ sɑɑbu woo ce dimiɛ ŋɑ mɑ́. \c 2 \s1 Kiitii Ilɑɑɔ̃ \p \v 1 Nɑ nŋu, ɑwɔ iyi ì wɑɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ, bɑɑ bii yooi ì jɛ, i kù nɛ iyi ɑɑ fɔ, domi wɑɑti iyi ì wɑɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ nɔ ɑwɔ tɑkɑɛ ì wɑɑ ce mii lɑɑlɔ ŋɑu bɛ, ɑwɔ tɑkɑɛ ì wɑɑ so tɑɑlei. \v 2 Do ntɔ, ɑ̀ mɑ̀ iyi Ilɑɑɔ̃ í nɛ ntɔ bii wɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce dimi bɛɛbɛ. \v 3 Debɛi, ì wɑɑ tɑmɑɑ mɑ̀ ɑwɔ ɑɑ fitɑ si kiitii Ilɑɑɔ̃i, ɑwɔ iyi ì wɑɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ, nɔ ɑwɔ mɔ ì wɑɑ ce dimi bɛɛbɛ mɑ́? \v 4 Mɑ̀ ì dondɑ kulɑi jiidɑ ku jɛɛ do temuɑɛ do suuru ku nɛɛi? I kù mɑ̀ iyi jiidɑ ku jɛi Ilɑɑɔ̃ í mɔsi wɑ koo si ɡɑ̃mɛɛ ku bɑ i kpɑɑsi kuwɛɛɛ? \v 5 Ammɑ si nɑ iyi í jɔ̀ idɔɛ í le nɔ i kù jɛsi i kpɑɑsi, ì wɑɑ fɑɑ ɑrɑɛ idɔɔkɔ̃ iyi í lɑ í rei si ɑjɔ iyi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ kiiti inɛ ŋɑ dee dee nɔ inɛ fei ɑ́ yɔɔ. \v 6 Ajɔ nŋu bɛ ɑ́ sɑ̃ɑ inɛ fei si bɛi kuceɛ í to. \v 7 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ temuɑ ɑ̀ wɑɑ ce jiidɑ ɑ̀ wɑɑ dɛdɛò ɑmboe do bɛɛrɛ, nɔ ɑ̀ wɑɑ dɛ ɑŋɑ ɑ mɑɑ̀ ce nfe, ɑŋɑi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ muɑ kuwɛɛ hɑi tɑ̃u. \v 8 Ammɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ kɔsiɛ nɔ ɑ kù wɑɑ ceò ntɔ icɛ í ɡbe lɑɑlɔ, ɑŋɑi ɑɑ yɛ idɔɔkɔ̃ nlɑɛ. \v 9 Inɛ iyi wɑ ce lɑɑlɔ fei ɑ́ yɛ wɑhɑlɑ do ijuukpɑ̃, hɑi Zuifu ŋɑ hee ku koo si dimi mmu ŋɑ. \v 10 Inɛ mɔ iyi wɑ ce jiidɑ ɑ́ bɑ ɑmboe do bɛɛrɛ do lɑɑkɑi ku sũ, hɑi Zuifu ŋɑ hee ku koo si dimi mmu ŋɑ. \v 11 Bɛɛbɛi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ ce domi bi tɛɛ inɛ ɡɔ kù re inɛ ɡɔ. \p \v 12 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce dulum hɑi mɑ̀ woodɑ, si woodɑ hɑi mɑ̀ nŋɑi ɑɑ ce nfe. Ammɑ inɛ ŋɑ mɔ iyi ɑ̀ mɑ̀ woodɑ nɔ ɑ̀ wɑɑ ce dulum, woodɑui ɑ́ kiiti ŋɑ, \v 13 domi kù jɛ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ɡbɔ idei woodɑu ɑŋɑi ɑ̀ jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃, í ɡbe inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce iyi wɑ fɔ. \v 14 Wɑɑti iyi dimi mmu ŋɑ, ɑŋɑ iyi ɑ kù mɑ̀ woodɑ, ɑ̀ wɑɑ ce mii iyi wɑ fɔ do idɔɔbi nŋɑ, iyi bɛ wɑ nyisi iyi woodɑu í wɑ si idɔ nŋɑ. \v 15 Dɑɑ nŋɑ wɑ nyisi iyi ɑ̀ kɔ woodɑu si idɔ nŋɑ. Idɔ nŋɑ wɑ jɛ sɛɛdɑɛ, nɔ lɑsɑbu nŋɑ í yɑ yɛ tɑɑle nŋɑ wɑlɑkɔ ku nɑ ŋɑ ntɔ. \v 16 Ajɔi kiitii Ilɑɑɔ̃ si bii Jesu Kirisi ɑ́ kiiti inɛ ŋɑ bɛɛbɛi mii ŋɑu bɛ fei ɑ́ ce. Á kiiti inɛ ŋɑ nɑ icɛ iyi ɑ̀ wɑɑ ce si ɑsii fei si bɛi lɑɑbɑɑu jiidɑ iyi ǹ wɑ n sisi nŋɛu wɑ fɔ. \s1 Zuifu ŋɑ do woodɑ \p \v 17 Awɔ Zuifu, ì wɑɑ cɔ ɑrɑɛ Zuifu, ì wɑɑ nɑɑnɛ woodɑ, ì wɑɑ tɔɔ fufu ì ni ɑwɔ ì jɛ inɛi Ilɑɑɔ̃. \v 18 Ì mɑ̀ mii iyi Ilɑɑɔ̃ í bi i ce, nɔ woodɑ í kɔɛ si i ce mii iyi í sĩɑ. \v 19 Ì wɑɑ tɑmɑɑ iyi ɑɑ yɔkɔ i cuɑɑ fɛɛju ŋɑ nɔ i jɛ inyɑ kumɑ́i inɛi ilu kuku ŋɑ. \v 20 Ì wɑɑ tɑmɑɑ mɑ̀ ɑɑ yɔkɔ i muɑ nnyɛi ŋɑ bisi, nɔ i kɔ hɑi mɑ̀ ŋɑ si cio, domi ì mɑ̀ iyi icui kumɑ̀ do ntɔu si woodɑi í wɑ. \v 21 To, ɑwɔ iyi ì wɑɑ kɔ inɛ ɡɔ ŋɑ si cio, nɑ mii í ce i kɑɑ kɔ ɑrɑɛ. Awɔ iyi ì wɑɑ sɔ̃ inɛ ŋɑ ɑ mɑɑ̀ ce ile, nɑ mii ì wɑɑ ce ile. \v 22 Awɔ iyi ì ni inɛ ŋɑ ɑ mɑɑ̀ ce sɑkɑrɑ, nɑ mii í ce ì wɑɑ coo. Awɔ iyi ì cé iwɛ̃, nɑ mii í ce ì wɑɑ bɔ ilè ile bɛ. \v 23 Awɔ iyi ì wɑɑ tɔɔ fufu si nɑ iyi í jɔ̀ ì mɑ̀ woodɑ, nɑ mii í ce i kù wɑɑ jirimɑɛ ì jɔ̀ irii Ilɑɑɔ̃ wɑ bɛjɛ. \v 24 Nɑ irii iŋɛ Zuifu ŋɑi dimi mmu ŋɑ ɑ̀ bɑ ɑ̀ wɑɑ fɔò tɑɑlei Ilɑɑɔ̃, si bɛi kukɔi ideɛ wɑ fɔ. \p \v 25 Awɔ Zuifu, bii ì wɑɑ too woodɑ, bɑnɡoɛ í nɛ ɑrɑnfɑ̃ɑni jiidɑ, ɑmmɑ bii i kù wɑɑ jirimɑ woodɑu, bɑnɡoɛ í jɛ nɡbɛ. \v 26 Nɑ nŋu, dimi mmu iyi ɑ kù dɑsiɛ bɑnɡo nɔ wɑ too woodɑu, Ilɑɑɔ̃ kɑɑ cɔɔ bɛi inɛ iyi ɑ̀ dɑsiɛ bɑnɡo? \v 27 Dimi mmu iyi wɑ too woodɑu, bɑɑ bii ɑ kù dɑsiɛ bɑnɡou ɑ́ yɛ tɑɑlei iŋɛ Zuifu ŋɑu, domi bɑɑ do iyi ì ce bɑnɡo nɔ ì mɑ̀ woodɑ iyi ɑ̀ kɔ nŋɛ i kù wɑɑ jirimɑɛ ŋɑ. \v 28 Inɛ iyi í jɛ Zuifu do ntɔ kù jɛ inɛ iyi í jɛ Zuifu si kuyɛi inɛ ŋɑ. Iyi í nɔ í jɛ bɑnɡou ntɔ ntɔ kù jɛ iyi ɑ̀ yɑ ce si ɑrɑ. \v 29 Ammɑ inɛ iyi í jɛ Zuifu ntɔ ntɔ, nŋui í jɛ Zuifu si idɔɛ. Iyi í nɔ í jɛ bɑnɡo do ntɔ nŋui í jɛ bɑnɡoi idɔ. Icɛi Hundei Ilɑɑɔ̃i, kù jɛ ti woodɑ. Zuifu dimi bɛɛbɛ, Ilɑɑɔ̃i ɑ́ sɑɑbuɛ, kù jɛ ɑmɑnɛ ŋɑ. \c 3 \p \v 1 Debɛi, ɑrɑnfɑ̃ɑni yoomɑi Zuifu ku jɛ í nɛ. Ribɑ yoomɑi bɑnɡo ku ce í nɛ. \v 2 Ntɔ ntɔ ɑrɑnfɑ̃ɑniɛ í lɑ si mii fei. Sinte, Zuifu ŋɑi Ilɑɑɔ̃ í dɑɑ ideɛ si ɑwɔ. \v 3 Bii inɛ ɡɔ ŋɑ ɑ kù dɑsi nɑɑnɛ, nɑɑnɛ hɑi dɑsi nŋɑu ɑ́ jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ mɔ kú jɛ hɑi nɛ nɑɑnɛi? \v 4 Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Bɑɑ bii inɛ fei í jɛ ilu ibo kɑ mɑ̀ iyi Ilɑɑɔ̃ í jɛ ntɔ. Si bɛi kukɔi ideɛ wɑ fɔ nɑ iriɛ í ni, \q1 Amɑnɛ ŋɑ ɑ̀ nɛ ɑ mɑ̀ iyi ì jɛ dee dee si ide kufɔɛ, \q1 Nɔ ì yɑ fɔ ntɔ si kiitiɛ. \m \v 5-6 Ammɑ bii lɑɑlɔ ku ce nwɑ í jɔ̀ ɑ̀ mɑ̀ iyi Ilɑɑɔ̃i í jɛ dee dee, bɛirei ɑɑ kɑ ni. Aɑ kɑ yɛ tɑɑlei Ilɑɑɔ̃ bii wɑ kpɑ̃ wɑ iju? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Ǹ wɑ n fɔ dei si bɛi ɑmɑnɛ ŋɑ ɑ̀ yɑ dɔ̃. Bii Ilɑɑɔ̃ kù jɛ dee dee, debɛi bɛirei ɑ́ ce ku kiiti ɑndunyɑu. \p \v 7 Bii ibom í teese í jɔ̀ inɛ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ yɛ ntɔi Ilɑɑɔ̃, nɔ do yɑɑse bɛɛbɛ iriɛ wɑ bɑò ɑmboe, nɑ mii í ce ɑ́ mɑɑ yɛ tɑɑlem mɑ́ bɛi ilu dulum. \v 8 Nɑ mii í ce ɑ kɑɑ kɑ ni, kɑ ce lɑɑlɔ ku bɑ irii Ilɑɑɔ̃ ku nɛò bɛɛrɛ. Inɛ ɡɔ ŋɑ ɑ̀ yɑ ni bɛɛbɛi ǹ wɑ n fɔ ku bɑ ɑ bɛjɛ irim. Inɛ dimiɛ ŋɑ ɑɑ nɔ ɑ yɛ ijuukpɑ̃ɛ si bɛi í jɔ. \s1 Inɛ kɑ̃mɑ kù jɛ dee dee \p \v 9 Debɛi, ɑwɑ Zuifu ŋɑ mɔ ɑ̀ tiɑ inɛ ɡɔ ŋɑ mɛɛ. Aɑwo, bɑɑ keeke, domi ɑ̀ nyisi tɑ̃ iyi Zuifu ŋɑ do dimi mmu ŋɑ ɑŋɑ fei ɑ̀ wɑ si ɑwɔ ɡbuɡbɑ̃i dulum. \v 10 Kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, \q1 Inɛ kɑ̃mɑ kù jɛ dee dee, bɑɑ ɑkɑ̃. \q1 \v 11 Inɛ ɡɔ kù wɛɛ iyi í nɛ bisi. \q1 Inɛ ɡɔ kù nɔ kù wɛɛ iyi wɑ dɛ Ilɑɑɔ̃. \q1 \v 12 Inɛ fei í nyɔi, \q1 Inɛ fei í bɛjɛi. \q1 Inɛ kɑ̃mɑ kù wɛɛ iyi wɑ ce jiidɑ bɑɑ ɑkɑ̃. \q1 \v 13 Idei ɡɛlɛ nŋɑ í sɑ̃mi bɛi bɑlɛ foo, \q1 Nɔ í nɛ ɑcĩ bɛi njo. \q1 Do idei ɡɛlɛ nŋɑui ɑ̀ yɑ tɑkiò inɛ ŋɑ. \q1 \v 14 À nɛ inɔ kuro nɔ ikpei wɑ kɔ̃ si ɡɛlɛ nŋɑ. \q1 \v 15 Kutɛ ɡbɑ̃ɑ ku kpɑ inɛi ɑ̀ nɛ. \q1 \v 16 Bii ɑ̀ bɔ fei idei kukpɑ do inɔ kufɔi ɑ̀ yɑ jɔ̀ bɛ. \q1 \v 17 A kù mɑ̀ kpɑ̃ɑi lɑɑkɑi ku sũ. \q1 \v 18 A kù nɛ njoi Ilɑɑɔ̃. \p \v 19 Ammɑ ɑwɑ ɑ̀ mɑ̀ iyi mii iyi woodɑ wɑ fɔ fei, inɛ ŋɑ iyi woodɑu í kɑ̃i wɑ fɑ̃ɑ. Woodɑ í wɛɛi ku bɑ ɡɛlɛ kɑ̃mɑ ku mɑɑ̀ nɛ iyi ɑ́ fɔ, nɔ inɛ fei ku mɑ̀ iyi Ilɑɑɔ̃ wɑ yɛ tɑɑleɛ. \v 20 Ntɔ ntɔ inɛ kɑ̃mɑ kù wɛɛ iyi ɑ́ yɔkɔ ku jirimɑ woodɑ hee koo jɛò dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃. Woodɑ í wɛɛi ku bɑ ku jɔ̀ ɑmɑnɛ ku mɑ̀ iyi nŋu í jɛ ilu dulum. \s1 Yɑɑse bɛi Ilɑɑɔ̃ í yɑ ce inɛ dee dee \p \v 21 Ammɑ nsɛi, Ilɑɑɔ̃ í nyisi wɑ yɑɑse bɛi nŋu í yɑ ce ɑmɑnɛ dee dee, kù jɛ do idei woodɑ. Woodɑi Moizi do wɑliii Ilɑɑɔ̃ ŋɑu ɑ̀ jɛ sɛɛdɑɛ. \v 22 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi Jesu Kirisi nɑɑnɛ fei, Ilɑɑɔ̃ í ce ŋɑ dee dee nɑ nɑɑnɛ iyi ɑ̀ dɑsiu. Inɛ ɡɔ kù jɛ ikɑ̃, \v 23 domi inɛ fei í ce dulum nɔ ɑ̀ kuɑ ɑmboei Ilɑɑɔ̃. \v 24 Ammɑ Ilɑɑɔ̃ í ce ŋɑ dee dee hɑi nɛ nɡɔɡɔ ku sɑ̃ nɑ didɔ̃ɛ do sɑɑbui Jesu Kirisi iyi í yɑ ŋɑ. \v 25 Nŋui Ilɑɑɔ̃ í jilɛ ku jɛ kuwee. Njɛɛ iyi í nikɑ̃ í kpɑ dulum dii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsiɛ nɑɑnɛ. Ilɑɑɔ̃ í ce bɛɛbɛi ku nyisiò iyi nŋu í jɛ dee dee. Tɑko wo si suuruɛ í temuɑ do dulum dii ɑmɑnɛ ŋɑ, kù kpɑ̃ ŋɑ iju. \v 26 Ammɑ si dee dee ku jɛɛ wɑ nyisi wɑ si wɑɑtii nsɛiu ihɛ̃ iyi nŋu inɛ dee deei, nɔ nŋu wɑ ce inɛ ŋɑ dee dee nɑ nɑɑnɛ iyi ɑ̀ dɑsi Jesu. \p \v 27 Debɛi, ɑ̀ nɛ kpɑ̃ɑ iyi ɑɑ kɑ tɔɔ fufu mɑ́? Aɑwo, kɑɑ ce. Nɑ mii. Si nɑ iyi í jɔ̀ kù jɛ woodɑ ku jirimɑi ɑ̀ wɑɑ kɑ, bii kù jɛ nɑɑnɛ ku dɑsi. \v 28 À nɔ ɑ̀ yɛ iyi ɑmɑnɛ ɑ́ jɛ dee deei nɑ nɑɑnɛ iyi í dɑsi nŋu ɑkɑ̃, kù jɛ nɑ woodɑ ku jirimɑ. \v 29 Mɑ̀ Ilɑɑɔ̃ í jɛ ti Zuifu ŋɑ ɑŋɑ ɑkɑ̃i? Kù jɛ ti dimi mmu ŋɑ mɑ́? Ntɔ ntɔ í jɛ ti dimi mmu ŋɑ mɔ, \v 30 domi Ilɑɑɔ̃ ɑkɑ̃i í wɛɛ. Nŋui ɑ́ ce inɛ ŋɑ dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsi nŋɑ, hɑi Zuifu ŋɑ hee do dimi mmu ŋɑ. \v 31 Si bɛɛbɛ ɑ̀ wɑɑ kpɑ woodɑ nɑ idei nɑɑnɛ ku dɑsiui? Aɑwo. À kɔ̃ɔsi ɡbuɡbɑ̃ɛ mɔm nii. \c 4 \s1 Yɑɑse iyi ɑ̀ yɛ si kuwɛɛi Aburɑhɑmu \p \v 1 Bɛirei ɑɑ kɑ fɔ nsɛi do idei Aburɑhɑmu bɑlɑ nwɑ. Mii í bɑ. \v 2 Bii Ilɑɑɔ̃ í ce Aburɑhɑmu ɑmɑnɛ dee dee nɑ icɛ iyi í ce, ɑ́ yɔkɔ ku tɔɔò fufu. Ammɑ kù nɛ si bii ɑ́ tɔɔò fufu si wɑjui Ilɑɑɔ̃, \v 3 domi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, Aburɑhɑmu í dɑsi Ilɑɑɔ̃ nɑɑnɛ nɔ nŋui í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ í dooɛ si inɛ dee dee. \p \v 4 Nsɛi, inɛ iyi wɑ ce icɛ ɑ ci yɑ doo fiɑi lɑfɛ̃ɛ bɛi ɑmuɑ, ti njɛ ɑsɑiyɑɛi. \v 5 Ammɑ inɛ iyi í dɑsi Ilɑɑɔ̃ nɑɑnɛ, nɔ kù dɛ nŋu ku jɛ dee dee nɑ icɛɛ, Ilɑɑɔ̃ mɔ, nŋu iyi í yɑ ce ilu dulum ŋɑ dee dee, ɑ́ doo lɑfɛ̃ɛu ɑmɑnɛ dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiɛ. \v 6 Bɛɛbɛi Dɑvidi mɔ wɑ fɔ idei inɔ didɔ̃i inɛ iyi Ilɑɑɔ̃ í doo ɑmɑnɛ dee dee iyi kù jɛ nɑ icɛɛ. \v 7 Í ni, \q1 Ilu inɔ didɔ̃i inɛ iyi Ilɑɑɔ̃ í kpɑ idei kurɑrɑɛ, \q1 Nɔ í bii dulum dɛɛ. \q1 \v 8 Ilu inɔ didɔ̃i inɛ iyi Ilɑɑɔ̃ kù wɑɑ doo dulum dɛɛ. \p \v 9 Inɔ didɔ̃u, ti inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ ce bɑnɡo ɑŋɑ ɑkɑ̃i? Kù jɛ ti inɛ ŋɑ mɔ iyi ɑ kù ce bɑnɡo? À tɑko ɑ̀ fɔɔ tɑ̃ wo ɑ̀ ni, Ilɑɑɔ̃ í doo Aburɑhɑmu ɑmɑnɛ dee dee nɑ nɑɑnɛ iyi í dɑsiu. \v 10 Bɛirei í yɛ wɑɑti bɛɛbɛ. Í ce bɑnɡo bɑ. Mɑ̀ kù ce. Wɑɑti bɛɛbɛ kù ce bɑnɡo titɑ̃. Hɑi lɔ bɑnɡoi wɑ jɛ. \v 11 Si ɑnyiɛ í nɑ í ce bɑnɡo iyi wɑ jɛ nyindɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í coo inɛ dee dee. Í coo inɛ dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiu wɑɑti iyi kù ce bɑnɡo. Bɛɛbɛ mɔi í nɑ í jɛ bɑlɑi hɑi ce bɑnɡo ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi nɑɑnɛ fei ku bɑ Ilɑɑɔ̃ ku doo ɑŋɑ mɔ inɛ dee dee ŋɑ. \v 12 Nɔ wɑ jɛ bɑlɑi woo ce bɑnɡo ŋɑ mɔ, ɑŋɑ iyi kù jɛ bɑnɡo nŋu ɑkɑ̃i ɑ̀ ce, ɑmmɑ tuubɑi nɑɑnɛ ku dɑsi iyi bɑlɑ nwɑ Aburɑhɑmu í jɔ̀ si wɑɑti iyi kù ce bɑnɡo, nŋui ɑŋɑ mɔ ɑ̀ wɑɑ too si. \s1 Do nɑɑnɛ ku dɑsii ɑ̀ yɑ bɑò kuwɑ̃i Ilɑɑɔ̃ \p \v 13 Ilɑɑɔ̃ í ceɑ Aburɑhɑmu do dimiɛ ŋɑ kuwɑ̃ iyi ɑŋɑi ɑɑ jɛ tubui ɑndunyɑu ihɛ̃ fei. Kù jɛ si nɑ iyi í jɔ̀ í jirimɑ woodɑ, ɑmmɑ si nɑ iyi í jɔ̀ í jɛ dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiɛui. \v 14 Bii í jɛ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ jirimɑ woodɑ, ɑŋɑi ɑɑ nɛ mii ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í ce kuwɑ̃ɛu, nɑɑnɛ ku dɑsiu nɡbɛi, nɔ kuwɑ̃ iyi Ilɑɑɔ̃ í ceu mɔ í kpɑ iri mbɛ, \v 15 domi woodɑi wɑ nɑɑò idɔɔkɔ̃i Ilɑɑɔ̃ wɑ. Ammɑ bii woodɑ kù wɛɛ, idei woodɑ ku kuɑ mɔ kɑɑ wɛɛ. \p \v 16 Nɑ nŋu, kuwɑ̃u, ti inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi nɑɑnɛi ku bɑ ku jɛ ɑmuɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í mu nwɑ nɑ didɔ̃ɛ nɔ ku jɛ ti dimii Aburɑhɑmu fei. Kù jɛ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ nɛ woodɑ ɑŋɑ ɑkɑ̃, ɑmmɑ do inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi nɑɑnɛ bɛi Aburɑhɑmu, nŋu iyi í jɛ bɑlɑi ɑwɑ fei. \v 17 Kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, nŋui ǹ ce bɑlɑi dimi nkpɔ. Nŋui í jɛ bɑlɑ nwɑ si wɑjui Ilɑɑɔ̃. Ilɑɑɔ̃i í dɑsi nɑɑnɛ, nŋu iyi í yɑ jĩ iku ŋɑ, nɔ do ide ku fɔɛi í tɑkɑ mii ŋɑ iyi ɑ kù wɛɛ wo. \v 18 Aburɑhɑmu í dɑsi Ilɑɑɔ̃ nɑɑnɛ nɔ wɑ cɔò kpɑ̃ɑ bɑɑ do iyi kù yɛ mii iyi wɑ deɡbeu titɑ̃. Nɑ nŋu, Ilɑɑɔ̃ í coo bɑlɑi dimi nkpɔ ŋɑ si bɛi í tɑko í fɔ í ni, dimiɛ ŋɑ ɑɑ nɑ ɑ kpɔ. \v 19 Wɑɑti nŋu í nɛ zɑkɑi ɑdɔ̃ cĩɔ. Í mɑ̀ iyi nŋu í ɡbo, nɔ Sɑrɑ ɑboɛu mɔ kɑɑ yɔkɔ ku bí ɑmɑ mɑ́, ɑmmɑ do nŋu fei nɑɑnɛ ku dɑsiɛ kù kɑye. \v 20 Kù fũsi nɑɑnɛ ku dɑsiɛ ɑwɔ, kù nɔ kù sikɑ si ide iyi Ilɑɑɔ̃ í wɑ̃u. Nɑɑnɛu í teese wɑ muɑɑ ɡbuɡbɑ̃ mɔm nii nɔ wɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃, \v 21 domi í mɑ̀ kɑm kɑm, mii iyi Ilɑɑɔ̃ í wɑ̃u í nɛ ɡbuɡbɑ̃i ku coo. \v 22 Ŋɔi í jɔ̀ nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiɛ Ilɑɑɔ̃ í dooɛ inɛ dee dee. \v 23 Ammɑ iyi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, ɑ̀ dooɛ inɛ dee dee, kù jɛ nɑ irii nŋu ɑkɑ̃i ɑ̀ kɔɔ. \v 24 À kɔɔi nɑ irii ɑwɑ mɔ iyi Ilɑɑɔ̃ wɑ doo wɑ inɛ dee dee, ɑwɑ iyi ɑ̀ dɑsiɛ nɑɑnɛ, nŋu iyi í jĩ Jesu Lɑfɛ̃ɛ nwɑ hɑi si bɑlɛ. \v 25 Ilɑɑɔ̃i í jɔ̀ ɑ̀ kpɑ Jesu wo nɑ irii dulum du wɑ nɔ í jũu mɑ́ ku bɑ ku ce wɑ inɛ dee dee ŋɑ. \c 5 \s1 À dɔ̃ do Ilɑɑɔ̃ \p \v 1 Nsɛi, si bɛi Ilɑɑɔ̃ í ce wɑ inɛ dee dee ŋɑ nɑ nɑɑnɛ ku dɑsi nwɑ, ɑ̀ dɔ̃ do nŋu nɑ sɑɑbui Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi. \v 2 Jesu mɔi í mu nwɑ kpɑ̃ɑ do sɑɑbui nɑɑnɛ ku dɑsiu kɑ sɛkɛɛ si Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi í ce nwɑ didɔ̃. Nɑ didɔ̃ui ɑ̀ wɑɑ leekĩ dim dim nɔ ɑ̀ nɛ inɔ didɔ̃ domi ɑ̀ wɑɑ cɔ kpɑ̃ɑ iyi ɑɑ kɑ nɛ bɑɑ nwɑ si ɑmboei Ilɑɑɔ̃. \v 3 Iyi í re mɔm, bɑɑ si wɑhɑlɑ ɑ̀ yɑ kɑ nɛ inɔ didɔ̃i domi ɑ̀ mɑ̀ iyi wɑhɑlɑ í yɑ bí temuɑ. \v 4 Bii ɑ̀ nɔ ɑ̀ temuɑ si wɑhɑlɑu, ɑɑ kɑ fitɑ bɛi inɛ iyi í jɛ iɡũ si lɑɑkɑi ku cɔ, nɔ iɡũ iyi ɑ̀ jɛu ɑ́ bí nwɑ kpɑ̃ɑ ku cɔ. \v 5 Nɔ kpɑ̃ɑ iyi ɑ̀ wɑɑ cɔu kɑɑ jɛ nɡbɛ domi kubii Ilɑɑɔ̃ í wɑ si idɔ nwɑ do sɑɑbui Hundeɛ iyi í mu nwɑ. \p \v 6 Si wɑɑti iyi ɑ kù nɛ ɡbuɡbɑ̃, Kirisi í ku nɑ irii inɛ ŋɑ iyi ɑ kù mɑ̀ bɛɛrɛi Ilɑɑɔ̃. Í kui si wɑɑti iyi Ilɑɑɔ̃ í jilɛu. \v 7 À ɡɑɑbuɑ ɑmɑnɛ ku jɛsi nŋu ku ku bɑɑ nɑ inɛ dee dee. Á yɔkɔ ku jɛ ilu wɔɔkɔ ɡɔ ɑ́ jɛsi nŋu ku ku nɑ inɛ jiidɑ ɡɔ. \v 8 Ammɑ Ilɑɑɔ̃ í nyisi wɑ kubi nlɑɛ domi wɑɑti iyi ɑ̀ jɛ ilu dulum ŋɑ Kirisi í ku nɑ iri nwɑ. \v 9 Nsɛi, si nɑ iyi í jɔ̀ njɛi Kirisi í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ í ce wɑ inɛ dee dee ŋɑ, kù nɛ sikɑ kɑ̃mɑ ɑ́ fɑɑbɑ wɑ hɑi si idɔɔkɔ̃ɛ iyi ɑ́ nɑɑ. \v 10 Wɑɑti iyi ɑ̀ jɛ mbɛɛi Ilɑɑɔ̃, í jɔ̀ ɑ̀ dɔ̃ do nŋu nɑ ikui Amɑɛ. Nɑ nŋu nsɛi, si bɛi ɑ̀ dɔ̃ do nŋu, sikɑ kɑ̃mɑ kù wɑsi ɑ́ nyi ku fɑɑbɑ wɑ mɑ́ nɑ kuwɛɛi Amɑu. \v 11 Iyi í re mɔm, Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi, nŋu iyi í jɔ̀ ɑ̀ dɔ̃ do Ilɑɑɔ̃, í nyi í jɔ̀ ɑ̀ nɛ inɔ didɔ̃ mɑ́ si Ilɑɑɔ̃. \s1 Adɑmu do Kirisi \p \v 12 Dulum í lɔ wɑi si ɑndunyɑ hɑi bi inɛ ɑkɑ̃, nɔ dulum nɔu í nɑɑò iku wɑ. Si bɛɛbɛ, ikuu í tosi inɛ fei domi inɛ feii í ce dulum. \v 13 Ntɔi dulum í wɑ si ɑndunyɑ wo woodɑi Moizi í bɛi í nɑɑ, ɑmmɑ bii woodɑ kù wɛɛ, ijuukpɑ̃i woodɑ ku kuɑ mɔ kɑɑ wɛɛ. \v 14 Do nŋu fei, hɑi wɑɑtii Adɑmu hee ku koo si Moizi fei, inɛ ŋɑ ɑ̀ yɑ ku bɑɑ do iyi ɑ kù kuɑ woodɑ bɛi Adɑmu í ce. \p Aɑ kɑ yɔkɔ kɑ wɑ̃ Adɑmu do inɛ iyi í nɑ í nɑɑu. \v 15 Ntɔ ntɔ, inɛ nkpɔi í ku nɑ kurɑrɑi inɛ ɑkɑ̃u, ɑmmɑ didɔ̃i Ilɑɑɔ̃ í lɑ í re kurɑrɑi Adɑmu. Didɔ̃i Ilɑɑɔ̃u mɔ hɑi bi inɛ ɑkɑ̃i í nɑɑ, nɔ lɑfɛ̃ɛui í jɛ Jesu Kirisi. Didɔ̃u ɑmuɑ nlɑ nlɑi, nɔ í tosi inɛ nkpɔ. \v 16 Amuɑi Ilɑɑɔ̃u do kurɑrɑi inɛ ɑkɑ̃u í wɑ̃ɑiɑ njɛ, domi kurɑrɑ ɑkɑ̃ui í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ ɑ́ kiiti inɛ ŋɑ ku yɛ tɑɑle nŋɑ, ɑmmɑ didɔ̃ɛi ɑ́ jɔ̀ ku ce wɑ inɛ dee dee bɑɑ do iyi ɑ̀ tɑko ɑ̀ ce kurɑrɑ nkpɔ nkpɔ. \v 17 À mɑ̀ iyi iku í tosi inɛ fei nɑ kurɑrɑi inɛ ɑkɑ̃u. Ammɑ nɑ inɛ ɑkɑ̃ mɔi ɑɑ kɑ bɑ mii iyi í lɑ í re, domi inɛ iyi í ɡbɑ didɔ̃ nlɑi Ilɑɑɔ̃ do ɑmuɑ nlɑɛ iyi í jɔ̀ í jɛ dee dee fei, ɑ́ mɑɑ wɛɛ nɔ ɑ́ jɛ bommɑ nɑ irii Jesu Kirisiu. \p \v 18 Nɑ nŋu, si bɛi kurɑrɑi inɛ ɑkɑ̃ í jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ í yɛ tɑɑlei inɛ fei, bɛɛbɛ mɔi dee dee ku jɛi inɛ ɑkɑ̃ í jɔ̀ inɛ fei í jɛ dee dee í bɑò kuwɛɛ. \v 19 Si bɛi ide hɑi ɡbɔi inɛ ɑkɑ̃ í jɔ̀ inɛ nkpɔ í jɛ ilu dulum, bɛɛbɛ mɔi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ ce inɛ nkpɔ dee dee nɑ ide ku jirimɑi inɛ ɑkɑ̃u. \p \v 20 Woodɑ í lɔ wɑi ku bɑ kurɑrɑ ku kɔ̃ɔsi, ɑmmɑ bii dulum í kɔ̃ɔsi, didɔ̃i Ilɑɑɔ̃ mɔ í yɑ kɔ̃ɔsi ku roo mɑ́i. \v 21 Si bɛi dulum í lɔsi inɛ fei hee í nɑɑò iku wɑ, bɛɛbɛ mɔi didɔ̃i Ilɑɑɔ̃ í nɑɑ si inɛ fei ku bɑ ku ce wɑ inɛ dee dee ŋɑ nɔ ku mu nwɑ kuwɛɛ iyi ci yɑ tɑ̃ nɑ ɑnu ɑkɑ̃ iyi ɑ̀ nɛ do Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi. \c 6 \s1 À ku si ɡɑ̃mɛi dulum, nɔ ɑ̀ jɛ ilu hunde si Kirisi \p \v 1 Debɛi bɛirei ɑɑ kɑ ce. Aɑ kɑ yɑ mɑɑ ce dulum ku bɑ didɔ̃u ku kɔ̃ɔsi? \v 2 Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Awɑ iyi ɑ̀ ku si ɡɑ̃mɛi dulum, bɛirei ɑɑ kɑ ce kɑ mɑɑ jɛ kuwɛɛ nwɑ si dulum mɑ́. \v 3 I kù mɑ̀ ŋɑ ɑwɑ iyi ɑ̀ dɑsi wɑ inyi do irii Jesu Kirisi fei, ɑ̀ kui bɛi nŋu mɔ í ku? \v 4 Nɑ nŋu, si inyi ku dɑsiu ɑ̀ ku do nŋu ɑjɔ, nɔ ɑ̀ si wɑ do nŋu ɑjɔ, ku bɑ bɛi ɑmboei Ilɑɑɔ̃ Bɑɑbɑ í dedeɛ hɑi si bɑlɛ ɑwɑ mɔ kɑ mɑɑ nɛ si kuwɛɛ titɔ̃. \p \v 5 Ntɔ ntɔ, si bɛi ɑnu ɑkɑ̃ nwɑ do nŋu í jɔ̀ ɑ̀ ku do nŋu ɑjɔ, kù nɛ sikɑ ɑ́ jɔ̀ kɑ dede mɑ́ hɑi si bɑlɛ do nŋu ɑjɔ. \v 6 À mɑ̀ iyi ɑ̀ kpɑkpɑ dɑɑ nwo nwɑ si jĩi ku ɡɑɑu do Jesu ɑjɔ, ku bɑ dɑɑ nwo nwɑ iyi wɑ dɑsi wɑ dulum nɔu ku kpɑ iri, nɔ kɑ mɑɑ̀ jɛ ɑrui dulum mɑ́, \v 7 domi dulum kɑɑ nɛ ɡbuɡbɑ̃ kɑ̃mɑ mɑ́ si inɛ iyi í ku. \v 8 Nsɛi, si bɛi ɑ̀ ku do Kirisi ɑjɔ, bɛɛbɛ mɔi ɑ̀ nɛ nɑɑnɛ iyi ɑɑ kɑ bɑ kuwɛɛ do nŋu ɑjɔ, \v 9 domi ɑ̀ mɑ̀ iyi Kirisi, nŋu iyi í dede hɑi si bɑlɛ kɑɑ ku mɑ́, iku kù nɛ siɛ ɡbuɡbɑ̃ mɑ́. \v 10 Wɑɑti iyi í ku, í kui ɡbɑkɑ̃ ɑkɑ̃ nɑ irii dulum, ɑmmɑ í bɑɑ si kuwɛɛ mɑ́, nɔ kuwɛɛ iyi í wɑ si nsɛi í jɛ ti Ilɑɑɔ̃. \v 11 Bɛɛbɛ mɔi iŋɛ tɑkɑ nŋɛ i doo ɑrɑ nŋɛ bɛi iku si ɡɑ̃mɛi dulum, nɔ i doo ɑrɑ nŋɛ ilu hunde mɑ́ si wɑjui Ilɑɑɔ̃ nɑ ɑnu ɑkɑ̃ nŋɛ iyi ì nɛ do Jesu Kirisi ŋɑ. \p \v 12 Nɑ nŋu, i mɑɑ̀ jɔ̀ dulum ku jɛ bommɑ si ɑrɑ nŋɛ mɑ́, i mɑɑ̀ ti i jɔ̀ kɔdɛɛi ɑrɑu ku kɑ̃miɑ ŋɛ mɑ́. \v 13 I mɑɑ̀ ti i jɔ̀ ikɔ̃ ikɔ̃i ɑrɑ nŋɛ kɑ̃mɑ kù wɑ si ɑwɔi dulum mɑ́ i mɑɑ ceò lɑɑlɔ ŋɑ. Ammɑ i so ɑrɑ nŋɛ i nɑ Ilɑɑɔ̃ bɛi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ jĩ wɑ hɑi si bɑlɛ, nɔ i so ikɔ̃ ikɔ̃i ɑrɑ nŋɛ fei i dɑɑ Ilɑɑɔ̃ si ɑwɔ ŋɑ i mɑɑ ceò jiidɑ. \v 14 Dulum kù nɛ ku nɛ si ŋɛ ɡbuɡbɑ̃ mɑ́ domi woodɑ kù nɛ ɡbuɡbɑ̃ si ŋɛ ɑmmɑ didɔ̃i Ilɑɑɔ̃i í nɛ ɡbuɡbɑ̃ si ŋɛ. \s1 Kɑ jɛ ɑrui icɛ jiidɑ ku ce \p \v 15 To, mii ɑɑ kɑ ce. Si bɛi Ilɑɑɔ̃ í ce nwɑ didɔ̃ nɔ woodɑ kù nɛ si wɑ ɡbuɡbɑ̃, dulum nii ɑɑ kɑ mɑɑ ce? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. \v 16 Ì mɑ̀ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ ŋɑ bii ì so ɑrɑ nŋɛ ì dɑɑ inɛ ɡɔ si ɑwɔ ì wɑɑ jirimɑɛ ŋɑ, inɛ iyi ì wɑɑ jirimɑu bɛ ŋɑ ɑruɛi ì jɛ ŋɑ. Bii ì jɛ ɑrui dulum ŋɑ, kɔkɔɔɛi í jɛ iku, bii ì nɔ ì jɛ ɑrui Ilɑɑɔ̃ ku jirimɑ ŋɑ, kɔkɔɔi nŋu mɔi ɑ́ jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ ku ce ŋɛ inɛ dee dee ŋɑ. \v 17 Ammɑ kɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃ domi bɑɑ do iyi ì jɛ ɑrui dulum ŋɑ wo, nsɛi do inɔ ɑkɑ̃i ì wɑɑ jirimɑ kukɔsi iyi ɑ̀ dɑ nŋɛ si ɑwɔ. \v 18 À yɑ ŋɛ hɑi si ɑwɔi dulum, nɔ ì bɑɑ ì jɛ ɑrui icɛ jiidɑ ku ce ŋɑ. \v 19 Ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛ ideu ihɛ̃i do yɑɑsei kucei inɛ ŋɑ nɑ ɡbuɡbɑ̃ hɑi nɛ nŋɛ. Si bɛi ì tɑko ì so ikɔ̃ ikɔ̃i ɑrɑ nŋɛ ikɑ̃ ikɑ̃ ì dɑɑ riisi do lɑɑlɔ si ɑwɔ bɛi ɑru ku bɑ i ceò lɑɑlɔ ŋɑ, nsɛi ì nɛ i so ikɔ̃i ɑrɑ nŋɛ fei i jɔ̀ ku jɛ ɑrui icɛ jiidɑ ku ce ŋɑu ŋɑ ku bɑ dɑɑ nŋɛ ku mɑ́. \p \v 20 Wɑɑti iyi ì wɑɑ jɛ ɑrui dulum ŋɑ, ì yɑ jilɔɔ si i kù nɛ i ce mii iyi Ilɑɑɔ̃ wɑ tɔɔ ŋɛi. \v 21 Ribɑ yoomɑi ì yɑ bɑ ŋɑ wɑɑti bɛɛbɛ. Ribɑ iyi ì bɑ ŋɑu wɑ mu ŋɛ ɑnyɔ nsɛi, nɔ iri ku kpɑɛ ikui. \v 22 Ammɑ nsɛi ɑ̀ yɑ ŋɛ hɑi si ɑwɔi dulum ì bɑɑ ì jɛ ɑrui Ilɑɑɔ̃ ŋɑ, ribɑ nŋɛi í jɛ dɑɑ iyi í mɑ́, iri ku kpɑɛ mɔi í jɛ kuwɛɛ hɑi tɑ̃. \v 23 Ribɑi dulum nii í jɛ iku, ɑmmɑ ɑmuɑi Ilɑɑɔ̃i í jɛ kuwɛɛ iyi ci yɑ tɑ̃ nɑ ɑnu ɑkɑ̃ nwɑ iyi ɑ̀ ce do Jesu Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ. \c 7 \s1 Njɛ ku so í jɛ nwɑ yɑɑse \p \v 1 Iŋɛ inɛm ŋɑ, iŋɛ iyi ì mɑ̀ woodɑ ŋɑ, i kù mɑ̀ ŋɑ iyi woodɑ í nɛ ɡbuɡbɑ̃i si ɑmɑnɛ si wɑɑti iyi í wɛɛ si hunde nŋu ɑkɑ̃? \v 2 Bɛɛbɛ mɔi ɑbo ɑ̀ so mɔkɔ í nɛ ku wɑ bi mɔkɔɛ si wɑɑti iyi mɔkɔu í wɛɛ. Ammɑ bii mɔkɔu í ku ɑbou í fitɑ hɑi si woodɑi njɛ ku so mbɛ. \v 3 Nɑ nŋu, bii mɔkɔu í wɛɛ nɔ ɑbou í koo í so mɔkɔ mmu, ɑbo ɑ̀ ce sɑkɑrɑi ɑɑ kpoo. Ammɑ bii mɔkɔɛ í ku, í fitɑ si woodɑi njɛ ku soui. Wɑɑti bɛɛbɛ bii í so mɔkɔ mmu kù jɛ ɑ̀ ce sɑkɑrɑ mɑ́. \v 4 Bɛɛbɛ mɔi iŋɛ inɛm ŋɑ, ɑnu ɑkɑ̃ nŋɛ do Kirisi í jɔ̀ iŋɛ mɔ ì ku do nŋu ɑjɔ nɔ ì fitɑ hɑi si ɑwɔi woodɑ. Bɛbɛi ti inɛ mmui ì jɛ ŋɑ. Ti inɛ iyi í jĩ hɑi si bɑlɛui ì jɛ ŋɑ ku bɑ i so iso iyi í jɛ ti Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 5 Wɑɑti iyi ɑ̀ wɛɛò dɑɑ nwo nwɑ ŋɑ wo, kɔdɛɛ lɑɑlɔ iyi woodɑ í dede si wɑ wɑ ce icɛ si ikɔ̃i ɑrɑ nwɑ ikɑ̃ ikɑ̃ fei nɔ wɑ bɔò wɑ bi iku. \v 6 Ammɑ nsɛi, si bɛi ɑ̀ ku si ɡɑ̃mɛi woodɑ, nŋu iyi wɑ mu wɑ wo bɛi ɑru, ɑ̀ fitɑ hɑi si ɑwɔɛ. Bɛbɛi ɑɑ kɑ yɔkɔ kɑ ceɑ Ilɑɑɔ̃ icɛ do dɑɑ titɔ̃ iyi í jɛ ti Hundeɛ, kɑɑ jɛ do dɑɑ nwo iyi í jɛ ti woodɑ. \s1 Woodɑ do dulum \p \v 7 To, bɛirei ɑɑ kɑ fɔ. Woodɑu dulum nii? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Ammɑ nɑ sɑɑbui woodɑui í jɔ̀ ǹ mɑ̀ dulum. Ntɔ ntɔ, n kɑɑ n mɑ̀ mɑ̀ kɔdɛɛ dulum nii wo bii woodɑ kù ni n mɑɑ̀ n ce kɔdɛɛ. \v 8 Nɔ nɑ woodɑui dulum í bɑ kpɑ̃ɑ í bíim kɔdɛɛ ikɑ̃ ikɑ̃ fei, domi bii woodɑ kù wɛɛ dulum mɔ kɑɑ wɛɛ. \v 9 Tɑko wɑɑti iyi n kù mɑ̀ woodɑ, ǹ wɛɛ wo, ɑmmɑ wɑɑti iyi ǹ nɑ ǹ mɑ̀ woodɑ, dulum í dedei \v 10 nɔ ǹ ku. Bɛɛbɛi woodɑ iyi í nɛ ku jɔ̀ n nɛ kuwɛɛ, ǹ bɑ wee ikui í nɑɑm wɑ, \v 11 domi dulum í ceò woodɑ icɛ nɔ í wɑ inyii itĩm í kpɑm. \p \v 12 Ntɔ ntɔ woodɑ í mɑ́ nɔ ideɛ mɔ í mɑ́, í jɛ dee dee, í nɔ í sĩɑ. \v 13 Debɛi mii jiidɑu í bɑɑ í jɛɛm kpɑ̃ɑi iku? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Dulum nii í kpɑm. Mii jiidɑi í so í nɑ í kpɑm do. Nŋui í jɔ̀ ɑ̀ yɔɔ iyi dulum í jɛ mii lɑɑlɔ do ntɔ nɔ í ɡɑɑbu í cɑɑ. \s1 Inɛ iyi dulum í kɑ̃miɑ \p \v 14 Ntɔi ɑ̀ mɑ̀ iyi woodɑi Ilɑɑɔ̃ ti Hundei, ɑmmɑ ɑmu ɑmɑnɛi iyi ɑ̀ tɑɑ dulum ǹ jɛ ɑruɛ. \v 15 Mii iyi ǹ wɑ n ce n ci yɑ n mɑ̀ yɑɑseɛ, domi mii iyi ǹ bi, n ci yɑ n ce nŋu, ɑmmɑ mii iyi ǹ cé, nŋui ǹ yɑ n ce. \v 16 Bii ǹ wɑ n ce iyi n kù bi, ǹ jɛsi iyi woodɑ í sĩɑi. \v 17 Ammɑ bii bɛɛbɛi, kù jɛ ɑmui ǹ wɑ n coo mɑ́, dulum iyi í wɑ sim nii wɑ coo. \v 18 Ǹ mɑ̀ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ iyi mii jiidɑ kɑ̃mɑ kù wɑ sim, wɑɑtɔ dɑɑm nii ǹ wɑ n fɑ̃ɑ, domi wɑɑti kɑ̃mɑ fei idɔm í yɑ mɑɑ bi jiidɑ ku ce, ɑmmɑ kuceɛi n ci yɑ n yɔkɔ. \v 19 N ci yɑ n ce jiidɑ iyi ǹ bi, í ɡbe lɑɑlɔ iyi n kù biu. \v 20 Nɔ bii ǹ wɑ n ce iyi n kù bi, kù jɛ ɑ ni ɑmui ǹ wɑ n coo, dulum iyi í wɑ sim nii wɑ coo. \p \v 21 To, ǹ yɛ ide ɡɔ í wɛɛm. Nŋu wee. Wɑɑti iyi ǹ bi jiidɑ ku ce fei, lɑɑlɔi í yɑ mɑɑ mɑ́ sim. \v 22 Si idɔm woodɑi Ilɑɑɔ̃ ku jirimɑ í dɔ̃, \v 23 ɑmmɑ si kucei ikɔ̃ ikɔ̃i ɑrɑm fei ǹ wɑ n yɛ ide mmu ɡɔ iyi wɑ jɑ do lɑsɑbum, nɔ wɑ cem ɑrui dulum iyi í wɑ sim. \v 24 Ilu inɔ kufɔi ǹ jɛ. Yooi ɑ́ nyɑm hɑi si ɑwɔi ɑrɑ iyi wɑ bɔɔm ikuu ihɛ̃. \v 25 Ǹ wɑ n sɑɑbu Ilɑɑɔ̃ do sɑɑbui Jesu Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ. \p Bɛɛbɛ mɔi, ǹ jɛ ɑrui woodɑi Ilɑɑɔ̃ si idɔm, ɑmmɑ si dɑɑm ǹ jɛ ɑrui ɡbuɡbɑ̃i dulum. \c 8 \s1 Kuwɛɛ iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ wɑ mu nwɑ \p \v 1 Nɑ nŋu, nsɛi Ilɑɑɔ̃ kɑɑ yɛ tɑɑlei inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ nɛ ɑnu ɑkɑ̃ do Jesu Kirisi mɑ́. \v 2 Hundei Ilɑɑɔ̃i í yɑ jɔ̀ inɛ ku bɑ kuwɛɛ nɑ sɑɑbui Jesu Kirisi, nɔ ɡbuɡbɑ̃i Hundeɛui í nyɑm hɑi si ɡbuɡbɑ̃i dulum do ti iku. \v 3 Mii iyi woodɑi Moizi kù yɔkɔ ku ce si nɑ iyi í jɔ̀ mɔnɡɔi ɑmɑnɛ ŋɑ í jɔ̀ woodɑu í kuɑ ɡbuɡbɑ̃, Ilɑɑɔ̃ í coo. Dulum iyi í wɑ si ɑrɑi ɑmɑnɛ, í kiitiɛ si wɑɑti iyi í jɔ̀ Amɑi nŋu tɑkɑɛ í so ɑrɑ iyi í jɔ ɑrɑi dulum dii ɑmɑnɛ ŋɑ, nɔ í bɔɔ wɑ ku nɑ ku jɛ kuwee nɑ dulum. \v 4 Ilɑɑɔ̃ í ce bɛɛbɛi ku bɑ isɛɛnɛ nwɑ ku jɛ dee dee si ide iyi woodɑu wɑ fɔ, ɑwɑ iyi ɑ kù wɑɑ nɛ si idɔɔbii ɑrɑ nwɑ, í ɡbe si idɔɔbii Hundei Ilɑɑɔ̃. \v 5 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ nɛ si idɔɔbii ɑrɑ, lɑsɑbu nŋɑ fei si dɑɑi ɑrɑui í yɑ wɑ. Ammɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ nɛ si idɔɔbii Hundei Ilɑɑɔ̃, lɑsɑbu nŋɑ fei si mii iyi Hundeu í bii í yɑ wɑ. \v 6 Inɛ iyi lɑsɑbuɛ fei í wɑ si idɔɔbii ɑrɑ, ikui ɑ́ jɛ iri ku kpɑɛ. Ammɑ inɛ iyi lɑsɑbuɛ í wɑ si mii iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ í bi, lɑfɛ̃ɛ ɑ́ bɑ kuwɛɛ do lɑɑkɑi ku sũ. \v 7 Inɛ ŋɑ mɔ iyi ɑ̀ wɑɑ too idɔɔbii ɑrɑ, ɑŋɑi ɑ̀ jɛ mbɛɛi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. A kù wɑɑ jirimɑ woodɑɛ, nɔ ɑ kɑɑ yɔkɔ mɔm. \v 8 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ too idɔɔbii ɑrɑ ɑ kɑɑ yɔkɔ ɑ ce iyi ɑ́ dɔ̃ɑ Ilɑɑɔ̃ si. \p \v 9 Ammɑ iŋɛ i kù wɑɑ too idɔɔbii ɑrɑ, ì wɑɑ nɛ ŋɑi bɛi Hunde í bi, iŋɛ iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ í wɑ si ŋɛ. Inɛ iyi kù nɛ Hundei Kirisi, lɑfɛ̃ɛ kù jɛ ti Kirisi. \v 10 Nɔ bii Kirisi í wɑ si ŋɛ, bɑɑ do iyi ɑrɑ nŋɛ í ku nɑ dulum fei, hunde nŋɛ ɑ́ mɑɑ wɛɛ domi ì jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 11 Ilɑɑɔ̃i í jĩ Jesu hɑi si bɑlɛ. Nɔ bii Hundei nŋu iyi í jĩ Kirisi hɑi si bɑlɛu í wɑ si ŋɛ ɑ́ nɑ ɑrɑ iku nŋɛ ŋɑu mɔ kuwɛɛ nɑ sɑɑbui Hundeɛ iyi í wɑ si ŋɛu. \p \v 12 Nɑ nŋu iŋɛ inɛm ŋɑ, Ilɑɑɔ̃i ɑ̀ nɛ kɑ sɑɑbu, kù jɛ ɑrɑ hee ɑrɑu ku tilɑsi wɑ kɑ ceò mii iyi í bi. \v 13 Ntɔ ntɔ, bii ì wɑɑ ce idɔɔbii ɑrɑ ɑɑ ku ŋɑ. Ammɑ bii ì jɔ̀ Hundei Ilɑɑɔ̃ í sobi ŋɛ í kpɑò kookoosui ɑrɑu ɑɑ nɛ kuwɛɛ ŋɑ, \v 14 domi inɛ ŋɑ iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ wɑ ɡbɑ̃ fei, ɑŋɑi ɑ̀ jɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 15 Hunde iyi Ilɑɑɔ̃ í mu nŋɛ kɑɑ ce ŋɛ ɑru, kɑɑ nɔ ku jɔ̀ njo ku mu ŋɛ mɑ́, ɑmmɑ Hundeu i ce ŋɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ, nɔ do sɑɑbuɛi ɑɑ kɑ yɔkɔ kɑ kpe Ilɑɑɔ̃, kɑ ni Bɑɑbɑ. \v 16 Hundei Ilɑɑɔ̃ tɑkɑɛ wɑ sɔ̃ hunde nwɑ iyi ɑ̀ jɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 17 To, si bɛi ɑ̀ jɛ ɑmɑɛ ŋɑ, nŋui í jɔ̀ ɑ̀ nɛ bɑɑ si mii iyi í jilɛ nwɑ. Aɑ kɑ nɛ ikpɛ̃ do Kirisi ɑjɔ, domi bii ɑ̀ bɑɑ ijuukpɑ̃ɛ ku kpɛ̃, bɛɛbɛ mɔi ɑɑ kɑ bɑɑ ɑmboeɛ ku kpɛ̃ mɑ́. \s1 Amboe iyi ɑ́ nɑ ku nɑɑ \p \v 18 Ǹ mɑ̀ wɑhɑlɑi nsɛi nwɑu ihɛ̃ kù jɛ nkɑ̃mɑ do ɑmboe iyi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ nɑ ku nyisi wɑ. \v 19 Bɑɑ mii ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í tɑkɑ fei ɑ̀ wɑɑ deɡbe ɑjɔ nŋu do sɑɑsɑ, ɑjɔ si bii Ilɑɑɔ̃ ɑ́ jɔ̀ ɑ yɛ ɑmboeɛ si ɑmɑɛ ŋɑ, \v 20 domi mii ŋɑ iyi í tɑkɑ fei ɑ̀ dɑ́si kpɑ̃ɑi nfe ku ce, kù jɛ nɑ idɔɔbii ɑŋɑ tɑkɑ nŋɑ, Ilɑɑɔ̃i í coo bɛɛbɛ. Do nŋu fei, kpɑ̃ɑ ku cɔu mɔ í wɛɛ \v 21 iyi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ yɑ mii ŋɑu mɔ ku bɑ kɑ̃mɑ nŋɑ ku mɑɑ̀ bɛjɛ mɑ́ nɔ ɑ nɛ ikpɛ̃ si ɑmboei ɑrɑ ku nɛi ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 22 À mɑ̀ iyi hee nsɛi mii ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í tɑkɑ fei ɑ̀ wɑɑ kɑkɑɑi bɛi inɑɑbo iyi wɑ kɑkɑɑ do ɑrɑ kuroi kubí. \v 23 Nɔ iyi í re mɔm, bɑɑ ɑwɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í mu nwɑ Hundeɛ bɛi fiɑi kɑɑziɡi, ɑ̀ wɑɑ kɑkɑɑ si idɔ nwɑ ɑ̀ wɑɑ deɡbeò Ilɑɑɔ̃ ku nyisi iyi ɑ̀ jɛ ɑmɑɛ ŋɑ ntɔ ntɔ nɔ ku fɑɑbɑ ɑrɑ nwɑ. \v 24 Fɑɑbɑu í jɛ tu wɑ, ɑmmɑ si kpɑ̃ɑɛ ku cɔi ɑ̀ wɑ si titɑ̃. Bii ɑ̀ yɛ mii iyi ɑ̀ wɑɑ deɡbe, kudeɡbe kù wɛɛ mɑ́. Mii iyi ɑmɑnɛ wɑ yɛ ɑ́ mɑɑ cɔ kpɑ̃ɑɛ mɑ́? \v 25 Ammɑ bii ɑ̀ wɑɑ cɔ kpɑ̃ɑi mii ɡɔ iyi ɑ kù wɑɑ yɛ, ɑɑ kɑ mɑɑ deɡbeɛi do temuɑ. \p \v 26 Bɛɛbɛ mɔi Hundei Ilɑɑɔ̃ í yɑ mɑɑ sobi wɑ si ɡbuɡbɑ̃ hɑi nɛ nwɑ, domi ɑ ci yɑ kɑ mɑ̀ mii iyi í sĩɑ kɑ tɔɔ. Ammɑ Hundeu tɑkɑɛi í yɑ tɔɔ Ilɑɑɔ̃ nɑ iri nwɑ do ide iyi í re ide ku fɔi ɑmɑnɛ ŋɑ. \v 27 Nɔ Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi wɑ yɛ idɔi ɑmɑnɛ ŋɑ í mɑ̀ mii iyi Hundeu wɑ lɑsɑbu, domi do idɔɔbiɛi Hundeu wɑ tɔɔɛ nɑ irii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ jɛ tɛɛ. \p \v 28 Nɔ iyi í re mɔm, ɑ̀ mɑ̀ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ, inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ bi Ilɑɑɔ̃, ɑŋɑ iyi í kpe si idɔɔbiɛ ɑ̀ jɛ tɛɛ, Ilɑɑɔ̃ wɑ ce icɛ si mii iyi í bɑ ŋɑ fei ku bɑ ku ce nŋɑ jiidɑ. \v 29 Ntɔ ntɔ, inɛ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í cicɑ hɑi tɑko, ɑŋɑi í jilɛ ku bɑ ɑ jɔ Amɑɛ. Si bɛɛbɛ Amɑɛui ɑ́ jɛ yemmɑi ifɔ nkpɔ nkpɔ. \v 30 Inɛ ŋɑ iyi í cicɑ í jilɛu, nŋui í kpe ŋɑ. Inɛ ŋɑ iyi í kpeu í ce ŋɑ dee dee. Inɛ ŋɑ iyi í ce dee deeu í ce nŋɑ ikpɛ̃i ɑmboeɛ. \s1 Kulɑi kubii Ilɑɑɔ̃ \p \v 31 Debɛi bɛirei ɑɑ kɑ fɔ mɑ́. Bii Ilɑɑɔ̃ í jɛ tu wɑ, yooi ɑ́ yɔkɔ ku jɛ mbɛɛ nwɑ. \v 32 Ilɑɑɔ̃ kù kɔò ɑmɑi nŋu tɑkɑɛ, ɑmmɑ í jɔ̀ ɑ̀ dɑɑ inɛ ŋɑ si ɑwɔ ɑ̀ kpɑɑ nɑ irii ɑwɑ fei. Nŋu iyi í nɑ wɑ ɑmɑɛu bɛɛbɛ, bɛirei ɑ́ ce iyi kù mu nwɑ mii iyi í ɡbe fei. \v 33 Inɛ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í cicɑ, yooi ɑ́ yɔkɔ ku mɑ́ ŋɑ dulum mɑ́. Kù wɛɛ, domi Ilɑɑɔ̃i í ce ŋɑ dee dee. \v 34 To, yooi ɑ́ yɔkɔ ku yɛ tɑɑle nŋɑ. Kù wɛɛ, domi Jesu Kirisi í ku, nɔ iyi í re mɔm í jĩ hɑi si bɑlɛ mɑ́, í wɑ ɑwɔ njɛi Ilɑɑɔ̃. Í nɔ wɑ tɔɔ Ilɑɑɔ̃ nɑ iri nwɑ. \v 35 Yooi ɑ́ yɔkɔ ku fɛɛfɛ wɑ do kubii Kirisi. Tɔnyɑ? Mɑ̀ wɑhɑlɑ. Mɑ̀ ijuukpɑ̃. Mɑ̀ ɑri. Mɑ̀ ɑre. Mɑ̀ mbirisi. Mɑ̀ iɡũ. \v 36 Ntɔ ntɔ, \q1 Lɑfɛ̃ɛ, nɑ iriɛi ɑ̀ yɑ kɑ wɑ si ɑnui iku ɑlɛò dɑɑkɔ. \q1 À wɑɑ cɔ wɑ bɛi ɑnɡudɑ̃ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ bɔ ku sɑkɑ, \m si bɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ í fɔ. \v 37 Ammɑ si mii ŋɑu ihɛ̃ fei ɑ̀ jɛ iɡũ mɑm mɑm nɑ sɑɑbui Kirisi iyi í bi wɑ, \v 38 domi ǹ mɑ̀ kɑm kɑm, nkɑ̃mɑ kù wɛɛ iyi ɑ́ yɔkɔ ku fɛɛfɛ wɑ do kubiɛ. Bɑɑ iku kɑɑ yɔkɔ, wɑlɑ kuwɛɛ, do ɑmɑlekɑ ŋɑ, do yiikoi lele ŋɑ. Mii iyi í bɑ wɑ nnyi hee do iyi ɑ́ nɑ ku bɑ wɑ ɑlɑ fei, kɑ̃mɑ nŋɑ kɑɑ yɔkɔ. \v 39 Mii ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ lele do iyi ɑ̀ wɑ ilɛ hee do mii iyi ɑ̀ tɑkɑ fei, nkɑ̃mɑ kɑɑ yɔkɔ ku fɛɛfɛ wɑ do kubi iyi Ilɑɑɔ̃ í nyisi wɑ si Jesu Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ. \c 9 \s1 Ilɑɑɔ̃ do inɛi Izirɛli ŋɑ \p \v 1 Ntɔi ǹ wɑ n fɔ, ɑmu inɛi Kirisi, n kɑɑ n sɔ ibo. Idɔm do Hundei Ilɑɑɔ̃ ɑ̀ jɛsi iyi ntɔi. \v 2 Inɔm í fɔ ntɔ ntɔ nɑ Zuifu kpɑɑsi ŋɑ nɔ ǹ yɑ n mɑɑ n ce ɑrɑɑre nŋɑ wɑɑti kɑ̃mɑ fei. \v 3 An jɛsi Ilɑɑɔ̃ ku ceekpem nɔ ku fɛɛfɛɛm do Kirisi ku bɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ jɛ dimim ɑ bɑ fɑɑbɑ. \v 4 Aŋɑi ɑ̀ jɛ inɛi Izirɛli ŋɑ, inɛ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í cicɑ ɑ jɛ tɛɛ bɛi ɑmɑɛ ŋɑ, nɔ í nyisi ŋɑ ɑmboeɛ. Do ɑŋɑi í dĩ ɑkɑbuuɛ ŋɑ, nɔ í nɑ ŋɑ woodɑ do kpɑ̃ɑɛ ku tɔɔ, do idei kuwɑ̃ɛ. \v 5 Bɑlɑ nŋɑ ŋɑi ɑ̀ jɛ inɛi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. Si dimi nŋɑi Kirisi í fitɑ bɛi ɑmɑnɛ nŋu iyi í re mii fei. Nŋui í jɛ Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi í jɔ kɑ mɑɑ sɑɑbu hee do ɑjɔ fei. Ami. \p \v 6 Kù jɛ ǹ wɑ n ni ide iyi Ilɑɑɔ̃ í wɑ̃u í jɛ nɡbɛ, ɑmmɑ kù jɛ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ bí si dimii inɛi Izirɛli ŋɑu feii ɑ̀ jɛ inɛi Izirɛli do ntɔ. \v 7 Kù nɔ kù jɛ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ bí si dimii Aburɑhɑmu feii ɑ̀ jɛ tɔkuɛ ŋɑ do ntɔ, domi Ilɑɑɔ̃ í sɔ̃ Aburɑhɑmu í ni, dimii ɑmɑi Izɑɑki ŋɑi ɑɑ jɛ tɔkuɛ ŋɑ. \v 8 Wɑɑtɔ kù jɛ ɑmɑi Aburɑhɑmu ŋɑ feii ɑ̀ jɛ ɑmɑi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ, í ɡbe ɑmu ŋɑ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í ceɑ kuwɑ̃ɛ ŋɑu, ɑŋɑ ɑkɑ̃. \v 9 Ide iyi Ilɑɑɔ̃ í wɑ̃ò Aburɑhɑmu wee, í ni, ɑdɔ̃ ɡɔ suku bɛ iyi ihɛ̃ ɑn nyi wɑ mɑ́, hee wɑɑti bɛɛbɛ Sɑrɑ ɑ́ bí ɑmɑ inɛmɔkɔ. \p \v 10 Kù jɛ iyi bɛ nŋu ɑkɑ̃, ɑmɑi Rebɛkɑ minji ŋɑu fei sikɑ ŋɑi. Bɑɑ nŋɑi í jɛ bɑlɑ nwɑ Izɑɑki. \v 11-12 Ammɑ do nŋu fei, hee Rebekɑ ku mɑɑ bí ŋɑ, si wɑɑti iyi ɑ kù ce jiidɑ ɡɔ titɑ̃ hee mɑ́ jɛ lɑɑlɔ, Ilɑɑɔ̃ í sɔ̃ Rebekɑ í ni, inɛ sintei ɑ́ yɑ sũɑ inɛ ɑnkɑ̃ɑnyiu iri ilɛ. Í fɔ bɛɛbɛi ku bɑ ku nyisi iyi nŋu í yɑ cicɑ inɛ ŋɑi bɛi nŋu tɑkɑi nŋu í bi, nɔ í kpe ŋɑ si bɛi nŋu tɑkɑɛ í jilɛ, kù jɛ nɑ kuce nŋɑ. \v 13 Tiɑi idei Ilɑɑɔ̃ í fɔ mɑ́ í ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, ǹ bi Zɑkɔbu nɔ ǹ cé Ezɑu. \p \v 14 Debɛi, bɛirei ɑɑ kɑ fɔ nsɛi. Ilɑɑɔ̃ kù jɛ dee deei? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ, \v 15 domi í sɔ̃ Moizi í ni, inɛ iyi ǹ bii ɑn ceɑ didɔ̃, nɔ inɛ iyi ǹ bii ɑn ce ɑrɑɑreɛ. \v 16 Nɑ nŋu, kù jɛ nɑ idɔɔbii inɛ ɡɔ, kù nɔ kù jɛ nɑ kookɑɑi inɛ ɡɔ, ɑmmɑ nɑ ɑrɑɑrei Ilɑɑɔ̃i. \v 17 Bɛɛbɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ idei Fɑrɑɔ̃, nŋu iyi Ilɑɑɔ̃ í le idɔɛ í ni n kɑ̃ n ceɛ ilɑɑlui ku bɑ inɛ ŋɑ ɑ yɛ ɡbuɡbɑ̃m siɛ, nɔ inɛi ɑndunyɑ fei ku ɡbɔ irim. \v 18 Bɛɛbɛi Ilɑɑɔ̃ í yɑ ce ɑrɑɑrei inɛ iyi í bi, nɔ ku le idɔi inɛ mɔ iyi í bi. \p \v 19 Bii bɛɛbɛi, inɛ ɡɔ ɑ́ yɔkɔ ku sɔ̃m ku ni, Ilɑɑɔ̃ kù nɛ kpɑ̃ɑ ku yɛ tɑɑlei ɑmɑnɛ ŋɑ mɑ́, domi inɛ kɑ̃mɑ kɑɑ yɔkɔ ku dede si mii iyi í jilɛ. \v 20 Awɔ iyi ì wɑɑ fɔ bɛɛbɛ, yooi ì jɛ i bɛi i kɑkɔɔ Ilɑɑɔ̃. Cɑkɑ ɑ́ yɔkɔ ku bee woo mɑ ku ni, nɑ mii í ce ì mɑm bɛ ihɛ̃? \v 21 Kù jɛ woo mɑ cɑkɑi ɑ́ ceò ɑmɑ bɛi í bi bɑ. Si ɑmɑ ɑkɑ̃u bɛ kɑɑ yɔkɔ ku ce cɑjɑ iyi ɑ̀ yɑ mɑɑ ceò icɛ wɑɑti kɑ̃mɑ fei do cɑkɑ iyi í nɛ bɛɛrɛ í re bɑ. \p \v 22 To, yɑɑseu bɛ wɑ nyisi mii iyi Ilɑɑɔ̃ í ce. Í bi ku nyisi inɛ ɡɔ ŋɑ idɔɔkɔ̃ nlɑɛ do ɡbuɡbɑ̃ɛ. Ammɑ í temuɑi titɑ̃ do inɛ ŋɑ iyi idɔɛ í kɔ̃ siu, ɑŋɑ iyi ɑ̀ yɛ bɛi cɑkɑ ŋɑ iyi ɑɑ nyɔu. \v 23 Ammɑ í bi ku nyisi inɛ ɡɔ ŋɑ mɔ bɛi ɑmboeɛ í lɑ í to. Aŋɑi í ce ɑrɑɑre nŋɑ nɔ í ce sɔɔlu nŋɑ hɑi ku kpɛ ɑ nɛ ikpɛ̃ si ɑmboeɛ. \v 24 Inɛ ŋɑu ɑwɑi. Si inɔ nwɑ Zuifu ŋɑ do hɑi jɛ Zuifu ŋɑ ɑ̀ wɑsi. Ilɑɑɔ̃i í kpe ɑwɑ fei. \v 25 Bɛɛbɛi wɑlii Ozee í fɔ si tiɑɛ í ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 Inɛ ŋɑ iyi ɑ kù jɛ tom wo, nsɛi ɑn kpe ŋɑ inɛm. \q1 Dimi ŋɑ iyi n kù bi wo, nsɛi ɑn kpe ŋɑ bɑɑkɔɔm ŋɑ. \q1 \v 26 Nɔ tenɡi bii ǹ sɔ̃ ŋɑ wo ǹ ni, i kù jɛ inɛm ŋɑ, \q1 Bɛ mɔi ɑn kpe ŋɑ mɑ́ ɑmɑm ŋɑ, ɑmu iyi ǹ jɛ irii kuwɛɛ. \m \v 27 Ŋɔi wɑlii Ezɑi í fɔ ide hee lele nɑ irii inɛi Izirɛli ŋɑ í ni, bɑɑ bii inɛi Izirɛli ŋɑu ɑ̀ kpɔ bɛi sɑ̃ɑi ɑcĩi ido, inɛ mbɔi ɑ́ bɑ fɑɑbɑ. \v 28 Ide iyi Ilɑɑɔ̃ í fɔu ɑ́ kɔ̃i mɑm mɑm si ɑndunyɑu, nɔ kɑɑ kpɛ mɔm. \v 29 Í yɛ mbɛ bɛi wɑlii Ezɑi í tɑko í fɔu iyi í ni, \q1 Bii Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ, ilu ɡbuɡbɑ̃ fei kù jɔ̀ nwɑ fiti mbɔi ɑmɑnɛ ŋɑ wo ni, \q1 Awɑ fei ɑɑ kɑ kui wo bɛi inɛi Sodomu ŋɑ, \q1 Do inɛi Gɔmɔɔ ŋɑ. \s1 Inɛi Izirɛli ŋɑ do lɑɑbɑɑu jiidɑ \p \v 30 Debɛi, bɛirei ɑɑ kɑ fɔ. Bɛi ɑɑ kɑ fɔ wee, dimi mmu ŋɑ iyi ɑ kù wɑɑ dɛ ɑ̀ jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃ wo, nsɛi ɑ̀ jɛ dee dee nɑ sɑɑbui nɑɑnɛ ku dɑsi nŋɑ. \v 31 Ammɑ inɛi Izirɛli ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ dɛ ɑŋɑ ɑ too woodɑ ku bɑ ɑŋɑ ɑ jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃, kù ce. \v 32 Nɑ mii. Si nɑ iyi í jɔ̀ inɛi Izirɛli ŋɑ ɑ kù dɛdɛɛ do nɑɑnɛ ku dɑsi, í ɡbe do icɛ nŋɑ. À koosɛ si kutɑ iyi í yɑ jɔ̀ inɛ ŋɑ ɑ koosɛu. \v 33 Ideɛi kukɔu wɑ fɑ̃ɑ í ni, \q1 Wee ǹ wɑ n jilɛ inɛ ɡɔ Siɔ̃ɔ iyi í yɛ bɛi kutɑ bi ku koosɛ. \q1 Nŋui ɑ́ jɔ̀ inɛ ɡɔ ŋɑ ɑ cuku, \q1 Ammɑ inɛ iyi í dɑsiɛ nɑɑnɛ kɑɑ yɛ ɑnyɔ. \c 10 \p \v 1 Iŋɛ inɛm ŋɑ, iyi ǹ bi si idɔm fei do iyi ǹ wɑ n tɔɔ Ilɑɑɔ̃, nŋui í jɛ dimim ŋɑ ɑ bɑ fɑɑbɑ. \v 2 Ntɔ ntɔ, ɑn yɔkɔ n fɔ nɑ iri nŋɑ n ni ɑ̀ wɑɑ ceɑ Ilɑɑɔ̃ icɛ do himmɑ, ɑmmɑ ɑ kù nɛ kumɑ̀. \v 3 A kù mɑ̀ bɛi Ilɑɑɔ̃ í yɑ ceò inɛ dee dee, nŋui í jɔ̀ ɑ̀ dɛ kpɑ̃ɑ nŋɑ bɛi ɑɑ ce ɑ jɛò dee dee, nɔ ɑ kù wɑɑ too si kpɑ̃ɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í jilɛ. \v 4 Kpɑ̃ɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í jilɛui í jɛ Kirisi iyi í nɑ í kpɑ irii woodɑi Moizi nɔ inɛ iyi í dɑsiɛ nɑɑnɛu fei ɑ́ jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃. \s1 Fɑɑbɑu í jɛ ti inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi Lɑfɛ̃ɛ nɑɑnɛ fei \p \v 5 Ide iyi Moizi í kɔ si yɑɑse bɛi inɛ ɑ́ jɛò dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃ si woodɑ ku jirimɑ wee. Inɛ iyi wɑ jirimɑ woodɑ ŋɑu fei, si nŋui ɑ́ bɑ kuwɛɛ. \v 6 Ammɑ ide iyi ɑ̀ kɔ si yɑɑse bɛi ɑmɑnɛ ɑ́ jɛò dee dee nɑ nɑɑnɛ ku dɑsi wee. Mɑɑ̀ ti i fɔ si idɔɛ i ni, yooi ɑ́ bɔ lelei Aɔ̃. Bii ì wɑɑ fɔ bɛɛbɛ, í yɛ bɛi ì wɑɑ dɛ Kirisi ku kitɑ wɑi. \v 7 Nɔ i mɑɑ̀ ti i fɔ i ni, yooi ɑ́ lɔ lɛlɛi ilɛ. Bii ì wɑɑ fɔ bɛɛbɛ, í yɛ bɛi ì wɑɑ dɛ ku dede Kirisi hɑi si bɑlɛ mɑ́i. \v 8 Debɛi, bɛirei ideu wɑ fɔ. Bɛi wɑ fɔ wee. Ide iyi ì wɑɑ dɛdɛu kù jĩiɛ, í wɑ si ɡɛlɛɛ mɔm do si idɔɛ. Ideu nŋui í jɛ idei nɑɑnɛ ku dɑsi iyi ɑ̀ wɑɑ wɑɑzo, iyi í ni, \v 9 bii ì fɔ do ɡɛlɛɛ ì ni Jesui í jɛ Lɑfɛ̃ɛ, nɔ ì dɑsi nɑɑnɛ si idɔɛ iyi Ilɑɑɔ̃ í dedeɛ hɑi si bɑlɛ, ɑɑ bɑ fɑɑbɑ, \v 10 domi do idɔi ɑmɑnɛ í yɑ dɑsiò nɑɑnɛ ku bɑ ku jɛ dee dee si wɑjui Ilɑɑɔ̃, nɔ do ɡɛlɛ mɔi í yɑ fɔò ide ku bɑ ku bɑò fɑɑbɑ. \v 11 Tiɑi idei Ilɑɑɔ̃ í nɔ í fɔ í ni, inɛ iyi í dɑsiɛ nɑɑnɛ fei kɑɑ yɛ ɑnyɔ. \v 12 Bɛɛbɛi inɛ ɡɔ kù jɛ ikɑ̃, hɑi Zuifu ŋɑ hee ku bɔ do dimi mmu ŋɑ fei. Aŋɑ fei Lɑfɛ̃ɛ ɑkɑ̃i ɑ̀ nɛ. Amɑniɛ mɔ í jɛ ti inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ tɔɔɛ fei. \v 13 Debɛi inɛ iyi wɑ tɔɔ Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ fei ɑ́ bɑ fɑɑbɑ, si bɛi idei Ilɑɑɔ̃ í fɔ. \p \v 14 Nɔ bɛirei inɛ ŋɑ ɑɑ ce ɑ tɔɔɛ bii ɑ kù dɑsiɛ nɑɑnɛ. Mɑ̀ bɛirei ɑɑ ce ɑ dɑsiɛ nɑɑnɛ bii ɑ kù ɡbɔ ideɛ. Nɔ bɛirei ɑɑ ce ɑ ɡbɔ ideɛ bii inɛ ɡɔ kù ce wɑɑzoi ideu. \v 15 Nɔ bɛirei ɑɑ ce ɑ ce wɑɑzoi ideu bii kù jɛ inɛ ɡɔi í bɛ ŋɑ. Kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, inɔ didɔ̃ nlɑi kunɑɑi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ dɑbii ɑ̀ wɑɑ sisi lɑɑbɑɑu jiidɑu. \v 16 Ammɑ kù jɛ inɛ feii í jɛsi idei lɑɑbɑɑu jiidɑu. Bɛɛbɛi wɑlii Ezɑi mɔ í fɔ í ni, Lɑfɛ̃ɛ, yoo ŋɑi ɑ̀ dɑsi wɑɑzo nwɑu nɑɑnɛ. \v 17 Bɛɛbɛ mɔi nɑɑnɛ ku dɑsi wɑ nɑɑi hɑi si ide iyi inɛ wɑ ɡbɔ. Nɔ ide iyi ɑ̀ wɑɑ ɡbɔu idei Kirisii. \p \v 18 Ammɑ ǹ wɑ n beei, Zuifu ŋɑ ɑ kù ɡbɔ ideui? À ɡbɔɔ, domi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, \q1 Woo ce wɑɑzo ŋɑu ɑ̀ dɑbii si ɑndunyɑ fei \q1 Nɔ inɛ fei í ɡbɔ ide nŋɑ. \m \v 19 To, ǹ wɑ n bee mɑ́, inɛi Izirɛli ŋɑ ɑ kù ɡbɔ yɑɑsei ideu bɑ. À ɡbɔɔ, si bɛi Moizi í tɑko í kɔ nɑ iri nŋɑ í ni, \q1 Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 An dede iɡu nŋɛ do dimi ɡɔ iyi ɑ kù wɑɑ sɑɑlu bɛi dimi, \q1 Nɔ n dede idɔɔkɔ̃ nŋɛ do dimi hɑi nɛ bisi. \m \v 20 Ezɑi mɔ í kɔ do wɔɔkɔ í ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 Inɛ ŋɑ iyi ɑ kù wɑɑ dɛdɛɛm ŋɑi ɑ̀ yɛm, \q1 Nɔ ǹ nyisi ŋɑ ɑrɑm, kù nɔ kù jɛ ɑŋɑi ɑ̀ tɔɔm. \m \v 21 Ammɑ si ɡɑ̃mɛi irii inɛi Izirɛli ŋɑ í kɔ í ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, hɑi dɑɑkɔi ǹ to ɑwɔ bi hɑi ɡbɔ ide ilu itĩ ku yikɑ ŋɑ. \c 11 \s1 Ilɑɑɔ̃ kù kɔsi inɛi Izirɛli ŋɑ \p \v 1 Debɛi ǹ wɑ n beei, Ilɑɑɔ̃ í kɔsi inɛɛ ŋɑi? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ, domi ɑmu tɑkɑm inɛi Izirɛlii ǹ wɑ n jɛ, ǹ jɛ tɔkui Aburɑhɑmu si dimii Bɛnzɑmɛɛ. \v 2 Ilɑɑɔ̃ kù kɔsi inɛɛ ŋɑ iyi í tɑko í cicɑ hɑi kukpɛu. Mɑ̀ i kù mɑ̀ ŋɑ bɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ í fɔ ŋɑ si wɑɑti iyi Elii í bɔò tɑɑlei inɛi Izirɛli ŋɑ bi Ilɑɑɔ̃ í ni, \v 3 Lɑfɛ̃ɛ, inɛ ŋɑu ɑ̀ kpɑ wɑliiɛ ŋɑ nɔ ɑ̀ kɛkɛ bi kuweeɛ ŋɑ. Amu ɑkɑ̃i ǹ ɡbe iyi ǹ wɑ n jirimɑɛ, ɑ̀ nɔ ɑ̀ wɑɑ dɛ hundem ku nyɑ. \v 4 Ammɑ Ilɑɑɔ̃ í jɛɑɑ í ni, ǹ nɛ ɑmɑnɛ dubu mɛɛje mɑ́ iyi ɑ kù ɡulɛ si wɑjui iwɛ̃ iyi ɑ̀ yɑ kpe Bɑɑli. \p \v 5 Bɛɛbɛ mɔi, bɑɑ nsɛi inɛi Izirɛli mbɔ ŋɑ ɑ̀ wɑɑ jirimɑ Ilɑɑɔ̃, ɑŋɑ iyi í cicɑ nɑ didɔ̃ɛu. \v 6 Í cicɑ ŋɑi nɑ didɔ̃ɛ, kù jɛ nɑ icɛ. Bii í jɛ do icɛui, didɔ̃u kù jɛ didɔ̃ mɑ́. \p \v 7 Ntɔ ntɔ bɛirei í ce. Inɛi Izirɛli ŋɑ ɑ kù bɑ mii iyi ɑ̀ wɑɑ dɛ. Si inɔ nŋɑ inɛ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í cicɑi ɑ̀ bɑɑ. Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ ɡbe ɑ̀ lele idɔ nŋɑ. \v 8 Nɑ irii nŋɑi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 Ilɑɑɔ̃ í dɑ nŋɑ si sisi njoo si idɔ. \q1 Nɔ í mu nŋɑ iju iyi ɑ kɑɑ yɔkɔ ɑ yɛò ilu. \q1 Nɔ í mu nŋɑ itĩ iyi ɑ kɑɑ yɔkɔ ɑ ɡbɔò ide hee do nnyi fei. \m \v 9 Nɔ Dɑvidi mɔ í ni, \q1 Jinɡɑu nŋɑ ku jɛ nŋɑ cɛkũm do tɑɑo, \q1 Nɔ ku nyi ku jɛ nŋɑ bi ku koosɛ mɑ́ \q1 Ku bɑ ɑ koo ɑ bɑ ijuukpɑ̃. \q1 \v 10 Jɔ̀ ilu kuku ku wɑ si iju nŋɑ ɑ mɑɑ̀ yɛ ilu. \q1 Nɔ i jɔ̀ ɑ yɑ bɑte ɑ mɑɑ ceò icɛ do ɑjɔ fei. \p \v 11 Ŋɔi í jɔ̀ ǹ wɑ n bee, si wɑɑti iyi inɛi Izirɛli ŋɑ ɑ̀ koosɛ, ɑ̀ cukui hee do ɑjɔ fei? Aɑwo, kù jɛ bɛɛbɛ. Ammɑ nɑ kucuku nŋɑi í jɔ̀ dimi mmu ŋɑu mɔ ɑ̀ bɑò fɑɑbɑ ku bɑ iɡu nŋɑ ku dede si ŋɑ. \v 12 Debɛi, si bɛi kucukui inɛi Izirɛli ŋɑ í jɔ̀ hɑi jɛ Zuifu ŋɑ ɑ̀ bɑ ɑmɑnii Hunde, nɔ kukɑyei inɛi Izirɛli ŋɑ í kɔ̃ɔsi ɑmɑnii dimi mmu ŋɑ, zɑkɑ bɛirei ɑmɑnii dimi mmu ŋɑu ɑ́ lɑ ku to wɑɑti iyi inɛi Izirɛli ŋɑ fei ɑɑ nɑ ɑ bɑ kpɑ̃ɑi fɑɑbɑ. \s1 Dimi mmu ŋɑ ɑ̀ bɑ fɑɑbɑ \p \v 13 Iŋɛ dimi mmu ŋɑu bɛ, iŋɛi ǹ wɑ n bɑ ide ku fɔ, ɑmu iyi ǹ jɛ woo bɛ bi tu ŋɛ. Ǹ yɑ n mɑɑ nɛ inɔ didɔ̃i do icɛm iyi ǹ wɑ n ce. \v 14 Si icɛu bɛi ǹ wɑ n dɛ kpɑ̃ɑ n dedeò iɡui dimim ŋɑ, ku bɑ inɛ ɡɔ nŋɑ ŋɑ ɑ bɑ fɑɑbɑ. \v 15 Ilɑɑɔ̃ í jɔ̀ hɑi jɛ Zuifu ŋɑ ɑ̀ dɔ̃ do nŋu si wɑɑti iyi í jɔ̀ Zuifu ŋɑ titɑ̃. Debɛi, bɛirei ɑ́ yɛ si wɑɑti iyi ɑ́ ɡbɑ ŋɑ mɑ́. Nŋu bɛi ɑ́ jɔ̀ ɑŋɑ iyi ɑ̀ ku wo ɑ bɑɑ si kuwɛɛ. \p \v 16 Si iyɑfũi pɛ̃ɛ iyi ɑ̀ kpo, bii pɛ̃ɛ sinte iyi ɑ̀ ceu í jɛ ti Ilɑɑɔ̃, debɛi pɛ̃ɛu fei ti Ilɑɑɔ̃i. Bɛɛbɛ mɔi bii icɑ̃i jĩi í jɛ ti Ilɑɑɔ̃, do ɑmɑɑwɔɛ ŋɑ fei ti Ilɑɑɔ̃i. \v 17 Ammɑ nsɛi ɑ̀ cɑfe ɑmɑɑwɔ ɡɔ ŋɑ hɑi si jĩi ndii olivi, nɔ iŋɛ iyi ì jɛ ɑmɑɑwɔi jĩi ndii sɑko, iŋɛi ɑ̀ sɑ̃si ɑɡbɛ nŋɑ. Nsɛi wee, iŋɛ mɔ ì wɑɑ bɑ inyi iyi wɑ nɑɑ si ɑmɑɑwɔ ŋɑu hɑi si icɑ̃u. \v 18 Nɑ nŋu, i mɑɑ̀ tɔɔ fufu ŋɑ si ɑmɑɑwɔ ŋɑ iyi ɑ̀ cɑfeu. Bɛirei ɑɑ ce i tɔɔ fufu ŋɑ. I jɔ̀ i mɑ̀ ŋɑ iyi kù jɛ iŋɛi ì wɑɑ mu icɑ̃u, icɑ̃u njɛi wɑ mu ŋɛ. \p \v 19 Inɛ ɑkɑ̃ nŋɛ ɡɔ ɑ́ ni, ɑ̀ cɑfe ɑmɑɑwɔ ŋɑu bɛi ku bɑ ɑ sɑ̃sim si ɑɡbɛ nŋɑ. \v 20 Ntɔi, ɑ̀ dɑ ŋɑi nɑ nɑɑnɛ hɑi dɑsi nŋɑ, nɔ ɑwɔ mɔ ì wɑ ɑɡbɛu bɛi nɑ nɑɑnɛ ku dɑsiɛ. Mɑɑ̀ tɔɔ fufu, ɑmmɑ ce njo, \v 21 domi bii Ilɑɑɔ̃ kù jɔ̀ ɑmɑɑwɔ sinte ŋɑu, ɑ́ nɑ ku jɔ̀ ɑwɔ mɔ? \v 22 Debɛi, cɔ jiidɑ ku jɛi Ilɑɑɔ̃ do kuɡɑɑbuɛ. Í ɡɑɑbu si inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ cuku, ɑmmɑ í jɛ inɛ jiidɑ bi tɛɛ. Awɔ de leekĩ dim dim si jiidɑ ku jɛɛ. Bii kù jɛ bɛɛbɛ ɑɑ dɑ ɑwɔ tɑkɑɛ. \v 23 Bii ɑŋɑ mɔ ɑ kù mɔsi idɔ ku lele nŋɑ, Ilɑɑɔ̃ ɑ́ sindo ŋɑ si ɑɡbɛ bii ɑ̀ wɑu wo, domi ɑ́ yɔkɔ ku sindo ŋɑ si ɑɡbɛ nŋɑ mɑ́. \v 24 Bii Ilɑɑɔ̃ í dɑɛ wɑ hɑi si jĩi ndii olivii sɑko nɔ í mɑ́siɛ si jĩi ndii olivi iyi ɑ̀ wɑɑ loɡooɑ iyi kù jɛ icuɛ, debɛi, kɑɑ ɡɑɑbuɑɑ ku sindo ɑmɑɑwɔu si jĩi ndii nŋu tɑkɑɛ. \s1 Inɛi Izirɛli ŋɑ ɑɑ bɑ fɑɑbɑ \p \v 25 Iŋɛ inɛm ŋɑ, n kù bi ɑsiii ideu ihɛ̃ ku mɑnji nŋɛ hee ku jɔ̀ i mɑɑ cɔ ɑrɑ nŋɛ ilu bisi ŋɑ. Asiiu wee. Idɔi inɛi Izirɛli fiti mbɔ ŋɑu í lei titɑ̃ hee kukpɔi dimi mmu ŋɑ iyi ɑɑ bɑ fɑɑbɑu ku kɔ̃. \v 26 Si bɛɛbɛ, inɛi Izirɛli ŋɑu fei ɑɑ bɑ fɑɑbɑu, si bɛi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 Woo Fɑɑbɑu ɑ́ nɑɑi hɑi Siɔ̃ɔ, \q1 Nɔ ku nyɑ lɑsɑbu hɑi mɑ̀ bɛɛrɛm hɑi si dimii Zɑkɔbu. \q1 \v 27 Iyi ihɛ̃i í jɛ ɑkɑbuu iyi ɑn dĩ do ɑŋɑ si wɑɑti iyi ɑn kpɑ idei dulum du ŋɑ. \p \v 28 Si tuubɑi lɑɑbɑɑu jiidɑu Zuifu ŋɑ ɑ̀ jɛ mbɛɛi Ilɑɑɔ̃, nɔ nŋu bɛi í bɑɑ í jɛ ɑrɑnfɑ̃ɑnii iŋɛ, ɑmmɑ si tuubɑi kucicɑ, ɑ̀ jɛ inɛ ŋɑ iyi Ilɑɑɔ̃ í bi hee nsɛi nɑ bɑlɑ nŋɑ ŋɑ. \v 29 Ilɑɑɔ̃ í bi ŋɑ hee nsɛi domi ci yɑ ce muɑ nɡbɑ nɔ ci yɑ sindɑ idɔ hɑi si inɛ ŋɑ iyi í kpe. \v 30 Tɑko wo ì dondɑ Ilɑɑɔ̃ ŋɑ, ɑmmɑ nsɛi Ilɑɑɔ̃ í too si ide hɑi ɡbɔi Zuifu ŋɑu í ceò ɑrɑɑre nŋɛ. \v 31 Nsɛi si bɛi Ilɑɑɔ̃ í ce nŋɛ didɔ̃ nɑ sɑɑbui ide hɑi ɡbɔ nŋɑu, bɛɛbɛ mɔi ɑ́ too si ɑrɑɑre iyi í nyisi ŋɛ ku bɑ ku ce ɑrɑɑrei ɑŋɑ mɔ. \v 32 Ntɔ ntɔ, Ilɑɑɔ̃ í jɔ̀ inɛ fei í bɑɑ í jɛ ɑrui ide hɑi ɡbɔ, ku bɑ ku ce ɑrɑɑrei inɛ fei. \s1 Kulɑi Ilɑɑɔ̃ \p \v 33 Irei ì ɡbɔ bɛi ɑmɑnii Ilɑɑɔ̃ do bisiɛ do kumɑ̀ɛ í lɑ í to. Inɛ ɡɔ kɑɑ yɔkɔ ku mɑ̀ yɑɑsei lɑsɑbuɛ. Inɛ ɡɔ mɔ kù nɔ kù wɛɛ iyi ɑ́ mɑ̀ kpɑ̃ɑɛ sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ. \p \v 34 Bɛɛbɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ í ni, \q1 Yooi í mɑ̀ lɑsɑbui Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ. \q1 Mɑ̀ yooi í muɑɑ bisi ɑjɔ ɡɔ. \q1 \v 35 Yooi í tɑko í muɑɑ nɡɔɡɔ ku bɛi ku mɑɑ deɡbe ku sɑ̃ɑ nŋu ɡbese. \m \v 36 Ilɑɑɔ̃i í jɛ irii mii fei, hɑi bi tɛɛi fei ndɛɛ wɑ nɑɑ. Nɔ mii fei í wɛɛi nɑ iriɛ. Amboe ku jɛ tɛɛ hɑi nsɛi hee do ɑjɔ fei. Ami. \c 12 \s1 Kuwɛɛ titɔ̃ iyi í wɛɛ nɑ irii Ilɑɑɔ̃ \p \v 1 Nɑ nŋu iŋɛ inɛm ŋɑ, ǹ wɑ n tɔɔ ŋɛi nɑ sɑɑbui ɑrɑɑre iyi Ilɑɑɔ̃ í ce nŋɛ, i nɑ Ilɑɑɔ̃ ɑrɑ nŋɛ. I jɔ̀ kuwɛɛ nŋɛ ku jɛɑɑ bɛi kuwee ɡɔ iyi í mɑ́ nɔ í sĩɑɑ si. Do yɑɑse bɛɛbɛi í sĩɑ i yɑ tɔɔ Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 2 I mɑɑ̀ yɑ ce kucei inɛi ɑndunyɑ ŋɑ, ɑmmɑ i jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ ku mu nŋɛ lɑsɑbu titɔ̃ iyi ɑ́ kpɑɑsiò kuwɛɛ nŋɛ, ku bɑ i mɑ̀ iyi í jɛ idɔɔbii Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. Idɔɔbiɛu wee, iyi í jɛ jiidɑ, iyi í dɔ̃ do iyi í kɔ̃ mɑm mɑm. \p \v 3 Nɑ didɔ̃ iyi Ilɑɑɔ̃ í muum, ǹ wɑ n sɔ̃ iŋɛ fei, i mɑɑ̀ jilɛ ɑrɑ nŋɛ tenɡi bii i kù to ŋɑ, ɑmmɑ inɛ fei ku jilɛ ɑrɑɛ si zɑkɑ bɛi Ilɑɑɔ̃ í muɑɑ nɑɑnɛ. \v 4 Si ɑrɑ ɑkɑ̃ ikɔ̃ ikɑ̃ ikɑ̃i í wɑ si nɔ ɑŋɑ fei do icɛ nŋɑi. \v 5 Bɛɛbɛ mɔi, bɑɑ bii ɑwɑ ɑ̀ kpɔ ɑ̀ jɛ ɑrɑ ɑkɑ̃ si Kirisi nɔ ɑ̀ dĩ si njɛi bɛi ikɔ̃ ikɑ̃ ikɑ̃i ɑrɑu. \v 6 Bɛɛbɛ mɔi ɑ̀ nɛ ɑmuɑ ikɑ̃ ikɑ̃ iyi Ilɑɑɔ̃ í ce nwɑ si didɔ̃ɛ. Inɛ iyi í nɛ ɑmuɑi ide iyi wɑ nɑɑ hɑi bi Ilɑɑɔ̃ ku sɔ̃ inɛ ŋɑ, ku ceò icɛ si bɛi nɑɑnɛ ku dɑsiɛ í to. \v 7 Inɛ iyi í nɛ ɑmuɑi ku ceɑ inɛ ŋɑ icɛ si iɡbɛu, ku coo. Inɛ iyi í nɛ ɑmuɑi inɛ ŋɑ ku kɔ si idei Ilɑɑɔ̃ ku kɔ ŋɑ si. \v 8 Inɛ mɔ iyi í nɛ ɑmuɑi inɛ ŋɑ ku muɑ ɡbuɡbɑ̃ ku coo. Inɛ mɔ iyi í yɑ yɔkɔ ku ce ɑmuɑ ku coo do inɔ ɑkɑ̃. Inɛ nɡbo ku ce icɛɛ do himmɑ. Inɛ iyi í nɛ ɑmuɑi ilu ɑre ŋɑ ku sobi ku coo do inɔ didɔ̃. \p \v 9 I mɑɑ̀ jɔ̀ kubi nŋɛ ku jɛ do muɑfiti. I sɑɑ lɑɑlɔ nɔ i leekĩ si jiidɑ ku ce dim dim ŋɑ. \v 10 I bi njɛ ŋɑ, i ce kookɑɑi i yɑ mɑ̀ò bɛɛrɛi njɛ ŋɑ. \v 11 I mɑɑ̀ jɔ̀ himmɑ nŋɛ ku kɑye, ɑmmɑ i yɑ mɑɑ ceɑ Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ icɛ ŋɑ, nɔ i jɔ̀ Hundeɛ ku mɑɑ ce icɛ si ŋɛ. \v 12 I wɛɛò inɔ didɔ̃ ŋɑ nɑ kpɑ̃ɑ ku cɔu. I temuɑ si wɑhɑlɑ ŋɑ. I mɑɑ̀ yɑ ɡbɛɛji do kutɔɔ ŋɑ. \v 13 I yɑ sobi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ jɛ ti Ilɑɑɔ̃ si bukɑɑtɑi mii iyi ɑ̀ bi. Nɔ i yɑ yɑɑɛ inɛ njoo ŋɑ. \v 14 I yɑ weeɑ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ kpɑ̃ ŋɛ iju. I wee nŋɑ ŋɑ, i mɑɑ̀ ceekpe ŋɑ. \v 15 Inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ si inɔ didɔ̃ i bɑ ŋɑ inɔ didɔ̃ ku kpɛ̃, inɛ ŋɑ mɔ iyi ɑ̀ wɑɑ kpɑtɑ i bɑ ŋɑ ku kpɑtɑ ŋɑ. \v 16 I yɑ nɛ ɑnu ɑkɑ̃ ŋɑ, i mɑɑ̀ jɔ̀ lɑsɑbui ɑrɑ ku so ku wɑ si ŋɛ, ɑmmɑ i yɑ kɑye ɑrɑ nŋɛ ŋɑ. I mɑɑ̀ yɑ jilɛ ɑrɑ nŋɛ ilu bisi ŋɑ. \p \v 17 I mɑɑ̀ yɑ sɑ̃ɑ inɛ ɡɔ lɑɑlɔ ŋɑ. I yɑ mɑɑ dɛ i ce iyi í jɛ jiidɑ si ɡɑ̃mɛi inɛ fei ŋɑ. \v 18 Bii í jɛ ɑ́ ce i ce kookɑɑi bɑɑ yoomɑ fei i jɔ̀ iŋɛò inɛ fei i yɑ dɔ̃ ŋɑ. \v 19 Iŋɛ kpɑɑsim ŋɑ i mɑɑ̀ yɑ dɛ i sɑ̃ɑ njɛ ɡbesei lɑɑlɔ ŋɑ, ɑmmɑ i yɑ jɔ̀ Ilɑɑɔ̃ ku sɑ̃ nŋɛ ɡbesei idɔɔkɔ̃, domi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ í ni, \q1 Amui ɑn sɑ̃ ɡbesei idɔɔkɔ̃. \m \v 20 Nɔ ɑ̀ kɔɔ mɑ́ ɑ̀ ni, \q1 Bii ɑri wɑ kpɑ mbɛɛɛ, nɑ́ɑ ijɛ ku jɛ. \q1 Bii ɑɡbɛ wɑ kpɑɑ, muɑɑ inyi ku mɔ, \q1 Domi bii ì wɑɑ ceɑɑ bɛɛbɛ, í yɛ bɛi inɑ nyɛnyɛi ì wɑɑ koɑɑ si iri. \m \v 21 Mɑɑ̀ jɔ̀ lɑɑlɔ ku kɑ̃miɑɛ, ɑmmɑ jɔ̀ i kɑ̃miɑɛ do jiidɑ ku ceɛ. \c 13 \s1 Kɑ jirimɑ ilɑɑlui ilɛ nwɑ ŋɑ \p \v 1 Inɛ fei ku jirimɑ ilɑɑlui ilɛɛ, domi ilɑɑlu kɑ̃mɑ kù wɛɛ iyi kù jɛ do kumɑ̀sii Ilɑɑɔ̃. Ilɑɑlu ŋɑ iyi ɑ̀ wɛɛ fei Ilɑɑɔ̃i í jilɛ ŋɑ. \v 2 Nɑ nŋu, bii inɛ í dondɑ idei ilɑɑlu, ide iyi Ilɑɑɔ̃ í jilɛi í kɔsi. Nɔ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ kɔ ide dimi bɛɛbɛ, ɑ̀ wɑɑ dɛdɛɑ ɑrɑ nŋɑ tɑɑlei. \v 3 Ntɔ ntɔ, woo ce jiidɑ ŋɑ ɑ kù nɛ ziɡiidɑ do inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ mu ilɛu, í ɡbe woo ce lɑɑlɔ ŋɑ. Bii i kù bi njo ku muɛ si ɡɑ̃mɛi ilɑɑlu ŋɑu, ce jiidɑɛ, ɑɑ nɛ siɛ inɔ didɔ̃. \v 4 Ilɑɑlu ŋɑ ɑ̀ wɑɑ ce icɛi Ilɑɑɔ̃i nɑ ɑrɑnfɑ̃ɑni nŋɛ. Ammɑ bii ì wɑɑ ce lɑɑlɔɛ ŋɑ, i ce njo nŋɑ, domi ɑ kù wɑɑ mu tɑɑkubɑ si nɡbɛ. Aŋɑ mɔ woo ce icɛi Ilɑɑɔ̃ ŋɑi ku bɑ ɑ sɑ̃ ɡbesei idɔɔkɔ̃i Ilɑɑɔ̃ nɔ ɑ kpɑ̃ inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ce lɑɑlɔ iju. \v 5 Nɑ nŋu, ì nɛ i sũ nŋɑ iri ilɛ ŋɑi, nɔ kù jɛ si nɑ iyi í jɔ̀ ì wɑɑ ce njoi ijuukpɑ̃ nŋu ɑkɑ̃ ŋɑ, ɑmmɑ ku bɑ idɔ nŋɛ ku mɑɑ̀ yɛ tɑɑle nŋɛi. \p \v 6 Nŋui í nɔ í jɔ̀ ì wɑɑ sɑ̃ fiɑi lɛmpoo mɑ́ ŋɑ, domi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ mu ilɛu ɑŋɑ mɔ woo ce icɛi Ilɑɑɔ̃ ŋɑi nɔ ɑ̀ nɑ ɑrɑ nŋɑi mɑm mɑm. \v 7 I sɑ̃ɑ inɛ fei iyi ì nɛ i sɑ̃ ŋɑ. Inɛ ŋɑ iyi ì nɛ i sɑ̃ɑ lɛmpoo i sɑ̃ nŋɑ ŋɑ. Inɛ iyi ì nɛ i sɑ̃ɑ fiɑi duɑni i sɑ̃ɑ lɑfɛ̃ɛ. Inɛ iyi ì nɛ i jirimɑ fei i jirimɑ lɑfɛ̃ɛ ŋɑ. Inɛ iyi ì nɛ i mɑ̀ bɛɛrɛɛ, i mɑ̀ɑ ŋɑ. \s1 Kɑ bi njɛ \p \v 8 I mɑɑ̀ yɑ mu ɡbesei inɛ ɡɔ. Gbesei mii ɑkɑ̃i í nɛ ku wɑ si ɑnini nwɑ, nŋui í jɛ kubi, domi inɛ iyi í bi inɛ ŋɑ wɑ kɔ̃ woodɑ feii. \v 9 Ntɔ ntɔ, woodɑ ŋɑu ihɛ̃ iyi í ni, i mɑɑ̀ ce sɑkɑrɑ, nɔ i mɑɑ̀ kpɑ inɛ, nɔ i mɑɑ̀ ce ile, nɔ i mɑɑ̀ ce binɛ, do woodɑ ikɑ̃ ikɑ̃ iyi í ɡbe fei ɑɑ yɔkɔ ɑ tɔtɔɔ ŋɑ si woodɑ ɑkɑ̃. Woodɑ ɑkɑ̃u wee, bi inɛ mmu bɛi ì bi ɑrɑɛ. \v 10 Bii kubi í wɑ si ɡɑ̃mɛ nŋɛ i kɑɑ yɔkɔ i ceɑ njɛ lɑɑlɔ ŋɑ. Nɑ nŋu, bii ì bi njɛ ì wɑɑ jirimɑ woodɑ ŋɑu fei ŋɑi. \s1 Kɑ tɑ̃ sɔɔlu kɑ mɑɑ deɡbeò kunyii Kirisi wɑ \p \v 11 Í sĩɑ i ce bɛɛbɛ ŋɑ, domi ì mɑ̀ ŋɑ si wɑɑti bii ɑ̀ wɑ nsɛi. Í to i jĩ hɑi si iri njoo ŋɑ, domi wɑɑti iyi Lɑfɛ̃ɛ ɑ́ fɑɑbɑ wɑ mɑm mɑm í mɑɑi wɑ nsɛi í re wɑɑti iyi ɑ̀ sinti dɑsi nɑɑnɛ. \v 12 Idũ í dũ wɑ koo, nɔ ɑmɛɛjumɑ́ í mɑɑi wɑ. Nɑ nŋu, kɑ jɔ̀ icɛi ilu kuku ku ce, nɔ kɑ so jĩnɛi iɡũ iyi ɑ́ jɔ̀ kɑ jɑbu si inyɑ kumɑ́. \v 13 I jɔ̀ kɑ nɛ dee dee ɑwɑ iyi ɑ̀ jɛ inɛi inyɑ kumɑ́ ŋɑ. Kɑ mɑɑ̀ jɔ̀ ijɛ ku bi nwɑ do ɑtɛ̃ ku mɔ nwɑ ku lɑ ku cɑɑ, kɑ mɑɑ̀ nɛ ɑdɛi ɑbo do dɑɑ bɛɛtɛkɛ ku ce, nɔ kɑ jɔ̀ ijɑ do iɡu. \v 14 Ammɑ i so dɑɑ titɔ̃i Jesu Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ, nɔ i mɑɑ̀ jɔ̀ dɑɑi iŋɛ tɑkɑ nŋɛ ku mɑɑ nɛò ŋɛ i mɑɑ ceò binɛ mɑ́ ŋɑ. \c 14 \s1 Mɑɑ̀ yɛ tɑɑlei kpɑɑsi woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ \p \v 1 I ɡbɑ inɛ iyi nɑɑnɛ ku dɑsiɛ kù nɛ ɡbuɡbɑ̃, nɔ i mɑɑ̀ yɑ yɛ tɑɑlei ide iyi wɑ lɑsɑbu. \v 2 Inɛ ihɛ̃ wɑ tɑmɑɑ si iyi nŋu ɑ́ yɔkɔ ku jɛ ijɛ fei. Inɛ ihɔ̃ mɔ iyi kù nɛ ɡbuɡbɑ̃ si nɑɑnɛ ku dɑsiɛu, ci yɑ ŋɔ iŋɑ. \v 3 Inɛ iyi wɑ jɛ mii iyi í bɑ fei ku mɑɑ̀ dondɑ inɛ iyi ci yɑ jɛ mii fei, nɔ inɛ mɔ iyi ci yɑ jɛ mii iyi í bɑ fei, ku mɑɑ̀ yɛ tɑɑlei inɛ njɛ iyi wɑ jɛ mii fei, domi Ilɑɑɔ̃i í ɡbɑ lɑfɛ̃ɛ. \v 4 Bɛirei ɑwɔ ì yɛ ì bɛi ì wɑɑ kiitiò ɑmɑɑcɛi inɛ mmu ɡɔ. Bii wɑ leekĩ si icɛɛ wɑlɑkɔ bii í nɔ í fũsi ɑwɔ mɔi idei irii lɑfɛ̃ɛɛi. Ammɑ ɑ́ mɑɑ leekĩi domi Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ í nɛ ɡbuɡbɑ̃ ku muɑɑ ɡbuɡbɑ̃. \p \v 5 Inɛ ɡɔ ŋɑ ɑ̀ yɑ tɑmɑɑ bɛi ɑjɔ ɡɔ ŋɑ ɑ̀ re njɛ do bɛɛrɛi, nɔ inɛ ɡɔ ŋɑ mɔ ɑ̀ yɑ mɑɑ tɑmɑɑ mɑ̀ iju iyi í mɑ́ fei ɑkɑ̃i. Si ide ŋɑu ihɛ̃ í sĩɑ inɛ fei ku mu iyi í jɛ lɑsɑbui idɔɛ dim dim. \v 6 Inɛ iyi wɑ tɑmɑɑ ɑjɔ ɡɔ ŋɑ ɑ̀ re njɛ do bɛɛrɛ, wɑ cooi nɑ Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ. Inɛ iyi wɑ jɛ ijɛ iyi í bɑ fei, nɑ irii Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛi wɑ jɔɔ, domi í yɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃i titɑ̃ nɑ ijɛu. Inɛ mɔ iyi kù wɑɑ jɛ mii fei, nɑ irii Ilɑɑɔ̃i kù wɑɑ jɛ, í nɔ wɑ sɑɑbuɛ. \v 7 Kuwɛɛi inɛ kɑ̃mɑ nwɑ kù jɛ ti nŋu ɑkɑ̃, bɛɛbɛ mɔi do ikuɛ. \v 8 Ntɔ ntɔ, bii ɑ̀ wɛɛ, ɑ̀ wɛɛi nɑ irii Lɑfɛ̃ɛ, bii ɑ̀ nɔ ɑ̀ ku mɔi, nɑ irii Lɑfɛ̃ɛi ɑ̀ ku. Nɑ nŋu, bii ɑ̀ wɑɑ wɛɛ wɑlɑkɔ bii ɑ̀ ku, ti Lɑfɛ̃ɛi ɑ̀ jɛ, \v 9 domi Kirisi í ku nɔ í dede hɑi si bɑlɛ mɑ́ ku bɑ ku jɛ Lɑfɛ̃ɛi inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ ku do inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɛɛ. \v 10 To, bii bɛɛbɛi, nɑ mii í ce ɑwɔ ì wɑɑ yɛ tɑɑlei kpɑɑsiɛ. Mɑ̀ nɑ mii í ce ì wɑɑ dondɑ kpɑɑsiɛ. Awɑ feii ɑɑ kɑ leekĩ ɑjɔ ɑkɑ̃ si wɑjui Ilɑɑɔ̃ ku kiiti nwɑ. \v 11 Ajɔ nŋui kukɔi idei Ilɑɑɔ̃u ihɛ̃ ɑ́ kɔ̃ tenɡi bii í ni, \q1 Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ í ni, \q1 Amui ǹ jɛ kuwɛɛ, inɛ fei ɑ́ nɑ ku ɡulɛ si wɑjum. \q1 Nɔ inɛ fei ku sɑɑbum do ɡɛlɛɛ. \m \v 12 Bɛɛbɛ mɔi ɑwɑ fei ɑɑ kɑ fɔ tu wɑ si wɑjui Ilɑɑɔ̃. \s1 Mɑɑ̀ ce nɡɔɡɔ iyi ɑ̀ dɑsi kpɑɑsiɛ kurɑrɑ \p \v 13 Nɑ nŋu, i mɑɑ̀ yɑ kiiti njɛ ŋɑ. Ammɑ ce lɑɑkɑi i mɑɑ̀ ti i ce nɡɔɡɔ iyi ɑ́ jɔ̀ kpɑɑsiɛ ku rɑrɑ ku dɑsi dulum. \v 14 Nɑ sɑɑbui Lɑfɛ̃ɛ Jesu ǹ mɑ̀ kɑm kɑm iyi sɔndɑ kɑ̃mɑ kù jɛ ìwɔ̀. Ammɑ bii inɛ ɡɔ wɑ doo sɔndɑ ɡɔ ìwɔ̀, bi tɛɛi í jɛ ìwɔ̀. \v 15 Bii inɔi kpɑɑsiɛ í fɔ nɑ ijɛ ɡɔ iyi ì wɑɑ jɛ, wɑ nyisi iyi i kù wɑɑ nɛ si kpɑ̃ɑi kubi mɑ́. Mɑɑ̀ jɔ̀ idei ijɛ ku jɔ̀ inɛ ɡɔ iyi Kirisi í ku nɑ iriɛ ku ce nfe. \v 16 Iyi ì yɛ í sĩɑɛ ku ce, mɑɑ̀ ti i coo do yɑɑse bɛi ɑ́ jɔ̀ inɛ ŋɑ ɑ fɔ lɑɑlɔɛ. \v 17 Bommɑi Ilɑɑɔ̃ kù jɛ idei kujɛ do kumɔ, bii kù jɛ dee dee ku jɛ do lɑɑkɑi ku sũ do inɔ didɔ̃ iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ wɑ mu nwɑ. \v 18 Inɛ iyi wɑ ceɑ Kirisi icɛ si yɑɑse bɛɛbɛ, lɑfɛ̃ɛi Ilɑɑɔ̃ ɑ́ bi, nɔ bɑɑ ɑmɑnɛ ŋɑ ɑɑ sɑɑbuɛ. \p \v 19 Nɑ nŋu, kɑ dɛ mii iyi ɑ́ nɑɑò lɑɑkɑi ku sũ wɑ do mii iyi ɑ́ mu nwɑ ɡbuɡbɑ̃ si nɑɑnɛ ku dɑsi nwɑ. \v 20 I mɑɑ̀ bɛjɛ icɛi Ilɑɑɔ̃ nɑ idei ijɛ. Ntɔi, sɔndɑ kɑ̃mɑ kù jɛ ìwɔ̀, ɑmmɑ kù sĩɑ inɛ ɡɔ ku jɛ ijɛ iyi ɑ́ jɔ̀ kpɑɑsiɛ ku koosɛ. \v 21 Iyi í sĩɑ nŋui í jɛ i mɑɑ̀ ŋɔ iŋɑ, nɔ i mɑɑ̀ mɔ vɛ̃ɛ, nɔ i mɑɑ̀ ce nɡɔɡɔ bii í jɛ ɑ́ dɑsi kpɑɑsiɛ kurɑrɑ. \v 22 Mii iyi ì wɑɑ lɑsɑbu si ideu ihɛ̃, muu si idɔɛ, nɔ kú jɛ si ɡɑ̃mɛi ɑwɔ do Ilɑɑɔ̃ nŋu ɑkɑ̃. Ilu inɔ didɔ̃i inɛ iyi idɔɛ kù wɑɑ yɛ tɑɑleɛ si mii iyi wɑ ce. \v 23 Ammɑ inɛ iyi wɑ sikɑ si ijɛ ɡɔ iyi wɑ jɛ, Ilɑɑɔ̃ ɑ́ yɛ tɑɑleɛ domi kù wɑɑ coo do nɑɑnɛ. Ntɔ ntɔ, mii iyi inɛ wɑ ce fei nɔ kù wɑɑ coo do nɑɑnɛ, dulum nii. \c 15 \s1 Ce iyi ɑ̀ dɔ̃ɑ kpɑɑsiɛ si, mɑɑ̀ dɛ ti ɑwɔ tɑkɑɛ \p \v 1 Nsɛi, ɑwɑ iyi ɑ̀ nɛ ɡbuɡbɑ̃ si nɑɑnɛ ku dɑsi, i jɔ̀ kɑ temuɑò ɡbuɡbɑ̃ ku kuɑi hɑi nɛ ɡbuɡbɑ̃ ŋɑ, nɔ kɑ mɑɑ̀ yɑ kɑ ce mii iyi ɑ́ dɔ̃ɑ ɑwɑ tɑkɑ nwɑ si. \v 2 Awɑ fei kɑ yɑ ce mii iyi ɑ́ dɔ̃ɑ kpɑɑsi nwɑ ŋɑ si nɑ ɑrɑnfɑ̃ɑni nŋɑ, ku bɑ nɑɑnɛ ku dɑsi nŋɑ ku bɔ wɑju. \v 3 Kirisi tɑkɑɛ ci yɑ ce mii iyi ɑ́ dɔ̃ɑ nŋu tɑkɑɛ si, ɑmmɑ si bɛi ɑ̀ kɔɔ ɑ̀ ni, í sɔ̃ Ilɑɑɔ̃ í ni, inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ buɛ, ɑrɑbu nŋɑ í bɑɑ sim. \v 4 Mii iyi ɑ̀ kɔ tɑko fei wo, ɑ̀ kɔɔi ku bɑ ku kɔ wɑ nɔ kɑ nɛ kpɑ̃ɑ ku cɔ hɑi si kukɔi idei Ilɑɑɔ̃, iyi wɑ mu nwɑ ɡbuɡbɑ̃ do temuɑ. \v 5 Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi wɑ mu nwɑ temuɑ do ɡbuɡbɑ̃, kú jɔ̀ iŋɛ duusɔ̃ɔ i nɛ ɑnu ɑkɑ̃ ŋɑ si bɛi ì yɔɔ si Jesu Kirisi ŋɑ, \v 6 ku bɑ iŋɛ fei i yɑ mɑɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃ ɑjɔ do ɑnu ɑkɑ̃ ŋɑ, nŋu iyi í jɛ bɑɑi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi. \s1 Lɑɑbɑɑu jiidɑu í jɛ ti dimi fei \p \v 7 Nɑ nŋu, i yɑ ɡbɑ njɛ ŋɑ si bɛi Kirisi mɔ í ɡbɑ ŋɛ ku bɑ i nyisiò ɑmboei Ilɑɑɔ̃ ŋɑ. \v 8 Ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi iyi Kirisi nŋui í bɑɑ í jɛ woo ce icɛi Zuifu ŋɑu ku bɑ ide iyi ɑ̀ wɑ̃ò bɑlɑ nŋɑ ŋɑu ku kɔ̃, nɔ ku nyisiò iyi Ilɑɑɔ̃i í jɛ ilu ntɔ. \v 9 Jesu í nɑɑi mɑ́ ku bɑ dimi mmu ŋɑ mɔ ɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃ nɑ ɑrɑɑreɛ si bɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ wɑ fɔ í ni, \q1 Nɑ ŋɔi í jɔ̀ ǹ wɑ n sɑɑbuɛ si inɔi dimi mmu ŋɑ. \q1 Nɔ n kɔ̃ iri n nyisiò ɑmboei iriɛ. \m \v 10 Nɔ í ni mɑ́, \q1 Iŋɛ dimi mmu ŋɑ i wɛɛò inɔ didɔ̃ do inɛi Ilɑɑɔ̃ ŋɑ ɑjɔ. \m \v 11 Nɔ í ni mɑ́, \q1 I sɑɑbu Aɔ̃ Lɑfɛ̃ɛ, iŋɛ dimi mmu ŋɑu fei, \q1 Iŋɛ fei i kɔ̃ iri i cũu. \m \v 12 Nɔ wɑlii Ezɑi mɔ í ni, \q1 Tɔkui Izɑi ɡɔ ɑ́ nɑ ku dede \q1 Ku jɛ ilɑɑlui dimi fei, \q1 Nɔ kpɑ̃ɑ ku cɔi dimi ŋɑu ɑ́ wɑ siɛ. \m \v 13 Nsɛi, Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi wɑ mu nwɑ kpɑ̃ɑ ku cɔ, ku mu nŋɛ inɔ didɔ̃ do lɑɑkɑi ku sũ fei nɑ nɑɑnɛ iyi ì dɑsi ŋɑ ku bɑ kpɑ̃ɑ ku cɔ nŋɛ ku lɑ si ɡbuɡbɑ̃ iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ í mu nŋɛ. \s1 Pɔlu í nɛ kpɑ̃ɑi ku kɔ tiɑ do wɔɔkɔ \p \v 14 Iŋɛ inɛm ŋɑ, ɑmu tɑkɑm ǹ mɑ̀ kɑm kɑm iyi ì jɛ inɛ jiidɑ ŋɑ nɔ ì mɑ̀ mii iyi ì nɛ ku ce ŋɑ, ɑɑ nɔ i yɔkɔ i muɑ njɛ bisi ŋɑ. \v 15 Do nŋu fei, do wɔɔkɔ nlɑ nlɑi n kɔ nŋɛ ide ɡɔ ŋɑ wɑ si idei tiɑu ihɛ̃, n ye ŋɛò ɡiɡii mii ŋɑ iyi ì mɑ̀ tɑ̃ ŋɑ. Ǹ kɔ nŋɛ wɑ bɛɛbɛi nɑ didɔ̃ iyi Ilɑɑɔ̃ í ceem \v 16 ǹ wɑ n jɛò woo ce icɛi Jesu Kirisi bi hɑi jɛ Zuifu ŋɑ. Ǹ wɑ n wɑɑzo lɑɑbɑɑu jiidɑi Ilɑɑɔ̃ bɛi woo wee ku bɑ hɑi jɛ Zuifu ŋɑ ɑ yɛ bɛi kuwee iyi ɑ́ dɔ̃ɑ Ilɑɑɔ̃ si, si nɑ iyi í jɔ̀ Hundeɛ í cicɑ ŋɑ í jɔ̀ ɑ̀ mɑ́. \v 17 Nɑ nŋu, nɑ sɑɑbui Jesu Kirisi, ǹ nɛ inɔ didɔ̃ si icɛm iyi ǹ wɑ n ceɑ Ilɑɑɔ̃. \v 18 N kɑɑ n yɔkɔ n fɔ ide ɡɔ bii kù jɛ idei icɛ iyi Kirisi í ce si ide ku fɔm do si kookoosum ŋɑ ku bɑ hɑi jɛ Zuifu ŋɑ ɑ jirimɑ Ilɑɑɔ̃ \v 19 nɑ sɑɑbui mɑɑmɑɑke dimi ikɑ̃ ikɑ̃ ŋɑ iyi ɡbuɡbɑ̃i Hundei Ilɑɑɔ̃ í ce. Bɛɛbɛ mɔi ǹ wɑɑzo lɑɑbɑɑu jiidɑi Kirisi bii fei sɑ̃ɑ sɑ̃ɑ hɑi Zeruzɑlɛmu hee ku bɔ ikpɑ ilɛi Iliri. \v 20 Nɔ ǹ dɑsi idɔ n wɑɑzo lɑɑbɑɑu jiidɑu si ilɛ ŋɑ bii ɑ kù ɡbɔ idei Kirisi titɑ̃, ku bɑ n mɑɑ̀ n mɑ si icui ilei inɛ ɡɔ. \v 21 Ǹ ce bɛɛbɛi ku bɑ n ce bɛi kukɔi idei Ilɑɑɔ̃ í fɔ, tenɡi bii í ni, \q1 Inɛ ŋɑ iyi ɑ kù fɔ ideɛ bi tu ŋɑ ɑjɔ kɑ̃mɑ, ɑɑ yɔɔ. \q1 Inɛ ŋɑ mɔ iyi ɑ kù ɡbɔ bɑɑuɛ wo, ɑɑ ɡbɔ yɑɑseɛ. \s1 Pɔlu wɑ fɔ idei Romu ku bɔ \p \v 22 Tuubɑ nkpɔ nkpɔ isɛɛnɛ ŋɑu bɛi í yɑ mɑɑ ɡɑnjim n nɑɑ bi tu ŋɛ. \v 23 Ammɑ nsɛi, ǹ kpɑ irii icɛm si ilɛ ŋɑu bɛ, nɔ si nɑ iyi í jɔ̀ ǹ wɑ n bi n nɑɑ bi tu ŋɛ hɑi ɑdɔ̃ nkpɔ nkpɔ, \v 24 ǹ wɑ n tɑmɑɑ bii ǹ wɑ n bɔ ikpɑ ilɛi Ɛsipɑnyi, ɑn yɑɑ wɑ bi tu ŋɛ. Ǹ bi n yɛ ŋɛ n ce ɑjɔ minji bi tu ŋɛ bɛ kɑ kpɛ̃ inɔ didɔ̃, nɔ i sobim ŋɑ ku bɑ n bɔ Ɛsipɑnyiu. \v 25 Ammɑ nsɛi titɑ̃ Zeruzɑlɛmui ǹ wɑ n bɔ n koo n sobi woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ, \v 26 domi woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ ilɛi Mɑsedɔni do ilɛi Gɛrɛsi ɑ̀ tɔtɔɔ fiɑ do inɔ ɑkɑ̃ nɑ ilu ɑre ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ si inɔi woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑu Zeruzɑlɛmu bɛ. \v 27 Do kubii ɑ̀ tɔtɔɔò fiɑu, ɑmmɑ ntɔ ntɔ ɡbesei ɑ̀ wɑɑ mu si nɑ iyi í jɔ̀ ɑmɑnii Ilɑɑɔ̃i iyi Zuifu ŋɑu ɑ̀ nɛ ɑ̀ kpɔ̃ɔ do dimi mmu ŋɑ. Bɛɛbɛ mɔi ɑ́ sĩɑ dimi mmu ŋɑu mɔ ɑ sobi ŋɑ do ɑmɑnii ɑndunyɑ nŋɑ. \v 28 Wɑɑti iyi ɑn to Zeruzɑlɛmu n nɑ ŋɑ fiɑ iyi ɑ̀ tɔtɔɔu n kpɑò irii icɛu bɛ, ɑn bɔ Ɛsipɑnyi nɔ n yɑɑ wɑ n nɑɑ n yɛ ŋɛ. \v 29 Ǹ mɑ̀ iyi kutom wɑ bi tu ŋɛ bɛ ɑ́ jɔ̀ Kirisi ku wee nŋɛ si mii nkpɔ nkpɔ. \p \v 30 Iŋɛ inɛm ŋɑ, ǹ wɑ n tɔɔ ŋɛi do irii Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi do kubi iyi Hundei Ilɑɑɔ̃ wɑ mu nwɑ, í bɑm ku jɑbu si kutɔɔ nŋɛ ŋɑ. \v 31 I tɔɔ Ilɑɑɔ̃ ku nyɑm hɑi si ɑwɔi hɑi dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ iyi ɑ̀ wɑ ilɛi Zudee, nɔ i ce kutɔɔ mɑ́ ŋɑ ku bɑ woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑu ɑ ɡbɑ ɑmuɑ iyi ǹ wɑ n bɔò Zeruzɑlɛmu do ɑwɔ minji. \v 32 Bɛɛbɛ mɔi ɑn to wɑ bi tu ŋɛ do inɔ didɔ̃ bii Ilɑɑɔ̃ í bi, nɔ n sĩmi keeke bi tu ŋɛ. \v 33 Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi wɑ mu nwɑ lɑɑkɑi ku sũ, ku wɛɛ do iŋɛ fei. Ami. \c 16 \s1 Pɔlu wɑ ce inɛ ŋɑ fɔɔ \p \v 1 Ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛ iyi Feebe wecĩ nwɑ si kpɑ̃ɑi nɑɑnɛ ku dɑsi í jɛ ilu nɑɑnɛ. Woo ce icɛi inɛi iɡbɛi Jesu ŋɑi wɑ jɛ si ilui Sɑnkere. \v 2 I ɡbɑ ɑbou nɑ iri Lɑfɛ̃ɛ si bɛi í jɔ woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ ɑ ce. Nɔ i mɑɑ sobiɛ ŋɑ do bukɑɑtɑi mii iyi í bi si ɑninii iŋɛ fei, domi nŋu tɑkɑɛ í sobi inɛ nkpɔ, do ɑmu tɑkɑm. \p \v 3 I ce Pirisilɑ do mɔkɔɛ Akilɑsi fɔɔ, kpɑɑsi woo ce icɛm ŋɑ si icɛi Jesu Kirisi, \v 4 ɑŋɑ iyi ɑ kù sɑɑlu bɑɑ kuwɛɛ nŋɑ ku bɑ ɑ fɑɑbɑ ti ɑmu. Kù jɛ ɑmu ɑkɑ̃i ǹ wɑ n sɑɑbu ŋɑ, hee do iɡbɛi inɛi Jesu ŋɑ iyi ɑ̀ jɛ dimi mmu ŋɑu fei ɑ̀ wɑɑ sɑɑbu ŋɑ. \v 5 Nɔ i ce inɛi iɡbɛi Jesu ŋɑ iyi ɑ̀ yɑ tɔtɔɔ kpɑsɛ̃ nŋɑu fɔɔ. Nɔ i ceem Epɑnɛti kpɑɑsi jiidɑm nɔu fɔɔ, nŋu iyi í tɑko í dɑsi Kirisi nɑɑnɛ si ilɛi Azii. \v 6 Nɔ i ce Mɑɑri fɔɔ, nŋu iyi í ce icɛ ntɔ ntɔ nɑ iri nŋɛ. \v 7 Nɔ i ce Andoniku do Zuniɑ dimim ŋɑu fɔɔ, ɑwɑò ŋɑi ɑ̀ ce piisɔ̃ɔ ɑjɔ. À nɛ bɛɛrɛ nlɑ nlɑ si inɔi woo bɛ ŋɑu. À tɑko ɑ̀ dɑsi Kirisi nɑɑnɛ mɔm ɑmu mbɛ ǹ dɑsi. \p \v 8 Nɔ i ce Ampilɑtu fɔɔ, nŋu iyi í jɛ kpɑɑsi jiidɑm si kpɑ̃ɑi Lɑfɛ̃ɛ. \v 9 I ce Uribɛ̃ɛ fɔɔ, kpɑɑsi woo ce icɛ nwɑ si icɛi Kirisi, do Sitɑki kpɑɑsi jiidɑm. \v 10 I ce Apelɛsi fɔɔ, nŋu iyi í nyisi nɑɑnɛ ku dɑsiɛ ntɔ ntɔ si lɑɑkɑi ku cɔ. I ce inɛi kpɑsɛ̃i Arisitobu ŋɑ fɔɔ. \v 11 I ce Herodiɔ̃ɔ dimim nɔu fɔɔ. I ce inɛi kpɑsɛ̃i Nɑɑsisi ŋɑ fɔɔ, ɑŋɑ iyi ɑ̀ dɑsi Lɑfɛ̃ɛ nɑɑnɛ. \v 12 I ce Tiifɛni do Tiifozi fɔɔ, inɑɑbo ŋɑ iyi ɑ̀ wɑɑ ceɑ Lɑfɛ̃ɛ icɛu. Nɔ i ceem Pɛɛsidi inɑɑbo bɑɑkɔɔm nɔu mɔ fɔɔ, nŋu mɔ í ceɑ Lɑfɛ̃ɛ icɛ ntɔ ntɔ. \v 13 I ce Rufusi fɔɔ, nŋu iyi wɑ ceɑ Lɑfɛ̃ɛ icɛ jiidɑ, do iyeɛ iyi wɑ jɛ bɛi iyei ɑmu mɔ si kpɑ̃ɑi nɑɑnɛ ku dɑsi. \v 14 I ce Asɛnkiti fɔɔ, do Fileɡoni, do Herimɛsi, do Pɑtobɑsi, do Herimɑsi, do kpɑɑsi ŋɑ iyi ɑŋɑò ŋɑ ɑ̀ wɛɛ. \v 15 I ce Filɔlɔɡu fɔɔ, do Zuli, do Neree, nŋu do wecĩɛ, do Olɛmpɑsi, do woo dɑsi Jesu nɑɑnɛ ŋɑ iyi ɑŋɑò ŋɑ ɑ̀ wɛɛ fei. \v 16 I yɑ ce njɛ fɔɔ do kubi jiidɑ ŋɑ. Iɡbɛi inɛi Kirisi ŋɑ fei ɑ̀ wɑɑ ce ŋɛ fɔɔ. \s1 Ide kufɔi ɑnkɑ̃ɑnyi \p \v 17 Ǹ wɑ n sɔ̃ ŋɛi, iŋɛ inɛm ŋɑ, i yɑ ce lɑɑkɑii inɛ ŋɑ iyi ɑ̀ yɑ nɑɑò njɛ ku fɛɛfɛ wɑ si ɑnini nŋɛ, nɔ ɑ jɔ̀ inɛ ɡɔ ŋɑ ɑ koosɛ si nɑɑnɛ ku dɑsi nŋɑ ɑ cuku. Aŋɑi ɑ̀ yɑ mɑɑ nyɑ cɔɔi cio iyi ì ɡbɔ ŋɑ. I jɔ̀ i jĩò inɛ dimi bɛɛbɛ ŋɑ \v 18 domi inɛ dimi bɛɛbɛ ŋɑ ɑ kù wɑɑ ceɑ Kirisi Lɑfɛ̃ɛ nwɑ icɛ, í ɡbe inɔi ɑŋɑ tɑkɑ nŋɑ. Do ide didɔ̃ do idei inɛ ku lɛlɛ nŋɑ ŋɑui ɑ̀ yɑ wɑ inyii itĩi inɛ ŋɑ iyi ɑ ci yɑ ce lɑɑkɑi. \v 19 Iyi í jɛ ti iŋɛ mɔ, inɛ fei í mɑ̀ bɛi ì wɑɑ jirimɑ Lɑfɛ̃ɛ ŋɑ. Nɑ nŋu, ǹ wɛɛò inɔ didɔ̃ nɑ iri nŋɛ. Ammɑ ǹ bi í nɛ bisi ŋɑi ku bɑ i mɑ̀ bɛi ɑɑ yɑ ce jiidɑ ŋɑ, nɔ i jɛ inɛ ŋɑ iyi lɑɑlɔ ku ce í jɛ ìwɔ̀ nŋɑ. \v 20 Kɑɑ kpɛ mɑ́, Ilɑɑɔ̃ nŋu iyi wɑ mu nwɑ lɑɑkɑi ku sũ, ɑ́ jɔ̀ i tɛɛsɛ Seetɑm ŋɑ. \p Didɔ̃i Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu ku wɛɛ do iŋɛ. \p \v 21 Timɔtee kpɑɑsi woo ce icɛm wɑ ce ŋɛ fɔɔ, do Lusiusi, do Zɑsɔ̃ɔ do Sosipɑtɛɛ dimim ŋɑ. \p \v 22 Nɔ ɑmu Tɛtiusi, ɑmu iyi Pɔlu í sɔ̃m ide ŋɑu ihɛ̃ nɔ ǹ kɔɔ, ǹ wɑ n ce ŋɛ fɔɔ do irii Lɑfɛ̃ɛ. \p \v 23 Gɑyusi, ilu idem wɑ ce ŋɛ fɔɔ, nŋu iyi bi tɛɛi inɛi iɡbɛi Jesu ŋɑ fei ɑ̀ yɑ tɔtɔɔ. Erɑsitu, woo sinɡɑ fiɑi iluu do inɛ nwɑ Kɑɑtusi ɑ̀ wɑɑ ce ŋɛ fɔɔ.[ \p \v 24 Didɔ̃i Lɑfɛ̃ɛ nwɑ Jesu Kirisi ku wɛɛ do iŋɛ fei. Ami.] \s1 Sɑɑbui ɑnkɑ̃ɑnyi \p \v 25 Kɑ sɑɑbu Ilɑɑɔ̃, nŋu iyi ɑ́ yɔkɔ ku mu nŋɛ ɡbuɡbɑ̃ nɑ sɑɑbui lɑɑbɑɑu jiidɑ do idei Jesu Kirisi iyi ǹ wɑ n ce wɑɑzoɛu. Ideui wɑ nyisi wɑ ɑsii iyi wɑ sinɡɑ wo hɑi ku kpɛ. \v 26 Ammɑ nsɛi í fitɑ ɡbuɡbɑ̃ɑ. Ide ŋɑ iyi wɑlii ŋɑu ɑ̀ kɔ si tiɑ nŋɑ ŋɑ í jɔ̀ dimi fei í mɑ̀ ɑsiiu. Nɔ Ilɑɑɔ̃i í jilɔɔ si bɛɛbɛ ku bɑ dimi fei ku jirimɑɛ si nɑɑnɛ ku dɑsi. \p \v 27 Nɑ nŋu, Ilɑɑɔ̃, nŋu ɑkɑ̃ iyi í jɛ ilu bisi do ntɔ, ɑmboe ku jɛ tɛɛ hee do ɑjɔ fei do sɑɑbui Jesu Kirisi. Ami.