\id JHN Mwoakilloa Bible \h John \toc1 Rongmwehu ma ne insingdi jang John \toc2 John \toc3 John \mt2 Rongmwehu ma Insingdi jang ipen \mt1 John \imt1 Oarlap en Puk oauwe \ip \bk Rongmwehu in John\bk* kajalehda doahroar Jesus ma ioar Mahjan in Koahs joahsuk, ma “ken wiahla armaj apel minmine ipasai.” Ma doahroar puk oauwe ah pwa, pukin Rongmwehu oauwe insingdi pwa irai kan ma pirin wadek, irai en pwojon pwa Jesus, ioar Ih Jounkoamoaurwa ma inoaupoa ne wiawi, ioar ih Nihn Koahs, ma irai pwojon Ih, irai en ankihla mour (20.31). \ip Mwerin iroa siksik kan ma kajalehda in sapin puk oauwe doahroar Mahjan in Koahs joahsuk ioar Jesus, loap keiouin Rongmwehu oauwe sikoahda doahroar kilel (ke manman pwi) ma kadehdehda pwa Jesus, ioar Ih Nihn Koahs, Jounkoamoaurwa ma inoaupoa ne wiawi mehjwa. A doar mwuhr, kapahrak pwi ma ne wiawi ma kawoahwoahda mourin kilellok. Loapin puk oauwe pel kajalehda doahroar armaj pwi ahr pwojonla Jesus apel wiahla nah sohnpadahk, a epwi uhwoang Jesus apel joah kamehlele. Iroa koalik 13-17 sikoa doahroar en Jesus apel nah sohnpadahkkok arai minminpene mehlel inpwonngo ma mihn Jew‑ok pirin joalihdi Ih, apel doahroar Ah lal en koaunop apel kangoange irai mwohn Ah pirin mehdi in lohpwuhwo. A iroa koalik kan ma kadoariheklahn puk oauwe, ioar sikesik in Jesus Ah joaldi apel koapwung mwohn Mwoalen koapwunngo, apel kalohpwuhla apel iejda, apel Ah pwokkoang Nah sohnpadahkkok mwerin Ah iejda. \ip \bk Rongmwehu in John\bk* kin kawoahwoahda in mehlel kijakij ke kalahngan en mour joahsuk ma Christ kin kahrehioang kisai, kalahngan ma kin sapda anjoau oauwe apel kin aluhwoang irai kan ma kin wiahki Jesus arai al, ahr mehlel, apel ahr mour. Ma kin dehde mehlel doahroar \bk Rongmwehu in John,\bk* ioar doahroar ah kin wiahki joang moangoai dir ma armaj ahnla anjoau ohroj kilelin padahk doahroar mehkan in pali ngen, doahroar pil, pilahwa, marain, jilepen jihpw apel nah pwihnin jihpw, apel suhkoahn wain apel wah kan. \iot Audoapoa in Oarlap \io1 Sapin puk oauwe \ior 1.1-18\ior* \io1 John jounpoapdaij apel sapin sohnpadahk en Jesus \ior 1.19-51\ior* \io1 En Jesus doadoahk in pokon janjal \ior 2.1—12.50\ior* \io1 Koarjoahklahn rehn kan en mourin Jesus nehn Jerusalem apel wija kan ma koaroani \ior 13.1—19.42\ior* \io1 En Koaun Jesus Ah iejda apel pwokkoang Nahk \ior 20.1-31\ior* \io1 Koarjoahklahn puk oauwe: Jesus pel pwokkoang Nah ok nehn Galilee \ior 21.1-25\ior* \c 1 \s1 Mahjanno in Mour \p \v 1 Mahjanno minmine ipen Koahs mwohn sapin kawa; pwa Mahjanno, ioar ma Koahs. \v 2 Ioar Ih ma minmine ipen Koahs mwohn sapin kawa. \v 3 Koahs wiahda meohroj ki Mahjanno: a joh mehkij mine ma Mahjanno joah wiahda. \v 4 Mahjanno ioar ma poahjoan in mour; a mour oauwe, ioar ma kin kamaramihda armaj kan. \v 5 Maram oauwe ioar kin dakarda nehn ros, a rosso kin koauwehla. \p \v 6 Mine armaj men ma koadoaddoardo jang ipen Koahs, adanki John, \v 7 ma indoa pwa en kadehde Marammo, pwa ohroj en rong pakairro apel pwojonla. \v 8 Jaudi ih ma Maramma, a ih indoa pwa en kadehdehda doahroar Marammo. \v 9 Ih ioar Maram mehlelwa ma indoahng jampah pwa en kamaramihda armaj ohroj. \p \v 10 Mahjanno ne mine nehn jampah, mihndahr ma Koahs wiahda jampah ki Ih, jampah jehjoa Ih. \v 11 Ih indihdohng Ah wija, a sohn Ah wijahu johpwa kajamwo Ih. \v 12 A pwen joah, epwi ne kajamwo apel pwojonla. Doari, Ih ken kioang arai pwung in wiahla nihn Koahs. \v 13 Irai pwiai joah wiahla nihn Koahs jang in alin kanoaisikdihn armaj, pwa pein Koahs, ioar ma nainkihla irai. \p \v 14 Mahjanno ken wiahla armaj dirki kalahngan apel mehlel minmine ipasai. Kisai kapang Ah ling, linngo ma Ih oaloa, nehn Ah wia Nihn Jamahu Iehroj men, Nihn Jamahu. \p \v 15 John kadehdehda doahroar Ih in ngil koalik, “Ioar Woalwa me ma ngoahi siksikoa, ‘Ih indoa mwerin ngoahi, a Ih laplap jang ngoahi, pwa Ih ne mine oh mwohn oai noaisikdi.’” \p \v 16 Jang in dirin Ah kalahngan, Ih kapaiahki kisai joangoan kapai ohroj, oau mwerin oau, johkin uhdi. \v 17 Koahs kihdihdohng Moses audoapoan Kojonneddo, a kalahngan apel mehlel jang ipen Jesus Christ. \v 18 Joh armaj ne kapang Koahs. Nah Iehrojjo, ma doahroar Koahs, ma kin minmine ipen Jahmmo, Ih ioar kajalehioang armaj doahroar Koahs. \s1 Padahk in John jounpoapdaij \p \v 19 Laplap in Jew‑ok nehn Jerusalem kadarla jamwrou pwi apel mihn Levi pwi pwa irai en idoak oang John, “Inje koawoa?” \p \v 20 John joah kia japoang, Ih sikoahda in janjal, “Jaudi ngoahi Messiah.” \p \v 21 Irai pel kalelpoak, “A da? Koawoa ma Elijah?” \p John japoang irai, “Joah. Jaudi ngoahi ih.” \p Irai pel kalelpoak, “Doar da? Koawoa Joukohppo?”\f + \fr 1:21 \fk Joukohppo: \ft Ma emen ma armaj kan kin kajkajik ma pirin indoa pwa en kalohkihdo indoahn Messiah‑o.\f* \p A Ih japoang, “Joah.” \p \v 22 Irai pwa, “Padahkihoang kamai inje koawoa, pwa kamai en kak japoangki iraihok ma kadardo kamai. Da koawoa pwahki pein koawoa?” \p \v 23 John japoang, \q1 “Ngoahi ‘ngilloau ma poangpoangjili nehn japwsoahn: \q1 Kamwai kainenehla alin Koaunno pwa ih en alu loaloa!’” \m Doahr en joukohp Isaiah ne pwahla. \p \v 24 Sohnpakair pwiai ma koadoaddoardo jang ipen Pharisee‑ok, \v 25 idoak oang John, “A da kahrehda koawoa wihwiahki poapdaij, ma jaudi koawoa Messiah‑wa, ke Elijah, ke Joukohppo?” \p \v 26 John pel japoangki irai, “Ngoahi kin poapdaijki pil, a mine Emen ma minmine nehn pwungamwai kan, ma kamwai jehjoa, \v 27 Ih ma pirin indoa mwerin ngoahi a ngoahi joah warroang lapwadda joalin Ah juhwo.” \p \v 28 Mehpwiai ohroj ne wiawi nehn Bethany, palimese in Pillap Jordan, wijahu ma John kin wihwia ah poapdaij. \s1 Simpwul in Koahs \p \v 29 Pwohrdahng rehnno, John kapangda Jesus ah allaluhdohng ipoa, Ih ken pwahla, “Kapang! Simpwul in Koahswa ma kin kihjang dipen jampah ohroj. \v 30 Ioar Ih woallo ma ngoahi siksikoa doahr nehn oai pwahla, ‘Woal men pirin indoa mwerin, ma laplapjang ngoahi, pwa Ih ne mine oh mwohn oai noaisikdi.’ \v 31 Pein ngoahi johpwa kidal Ih. A pwen ioar kahrpoan oai indoa apel poapdaijki pil, pwa en kajalehda Ih oang mihn Israel.” \p \v 32 Me ioar kadehde ma John pel kajalehda: “Ngoahi ne kapang Ngen Joarwiho Ah indihdo jang nehnloannge, in mwomwen mwurei men; ken minehla Ipoa. \v 33 Pein ngoahi jehjoa Ih, a Koahs, ma kadardo ngoahi pwa ngoahi en kin poapdaijki pil, Ih pel pwehng ngoahi, ‘Ma Emen ma koawoa pirin kapang Ngenno jokdi puwoa, ioar Ih ma pirin poapdaijki Ngen Joarwi.’ \v 34 Ngoahi ne kapang apel ngoahi ne pel kadehde pwa Ih ioar Nihn Koahs.” \s1 Sapin Sohnpadahk in Jesus kan \p \v 35 Rehnno mwerin, John pwili mine wijahu, pwilihki nah sohnpadahk roahmen. \v 36 Nehn ah kapangda Jesus allaluhla ih pwa, “Ioar Simpwul in Koahs wa men.” \p \v 37 Sohnpadahk roahmenno rongda ah pwa me, ira ken kaujla Jesus \v 38 Jesus kapangda ira kahkahkaujla Ih, Ih idoaklahng ira, \wj “dahkij kamwa raprapahki?” \wj* ira japoang, “Rabbi” (lalloauwe woahwoahki Jounpadahk), “ia wija Koawoa kin minmine?” \p \v 39 Ih japoang ira, \wj “Kamwa indoa kapang.” \wj* Ira ken pwilihda ih kapangda wijahu ih kin minmine, ira ken minmine ipoa rehnno. (Pwa ne enken kiloak pahu mwerin‑jauwaj). \p \v 40 Andrew, rien Simon Peter ioar emen woal roahmenno ma rongda da John pwa ih ken pwilihla Jesus. \v 41 Andrew ken pispisinnoar rapahkihda riahu Simon, pel pwehng ih “Kamai ne kapangda Messiah‑wa!” (Woahwoahn Messiah ioar Christ) \v 42 Ih ken ukla ih ipen Jesus. \p Nehn en Jesus kapangda ih, Ih pwehnglahng, \wj “Koawoa ioar Simon nihn John. Koawoa wud adankihla Cephas.” \wj* (Ad oauwe woahwoahki Peter, ma pel ioar woahwoahki paiplap.) \s1 Jesus pangin Philip apel Nathanael \p \v 43 Pwohrdahn rehnno, Jesus lemehda en inlahng Galilee, Ih kapangda Philip, pwehng ih, \wj “Kaujdo ngoahi!” \wj* \v 44 Philip mihn Bethsaida, ioar nehn koaujoan oauwe ma Andrew apel Peter kin mine loaloa. \v 45 Philip ken suhwoang Nathanael pwehng, “Kamai ne kapangda Armajjo, ma Moses insingehdi nehn Pukin Kojonneddo, apel da joukohppok insingehdi. Ioar ih Jesus nihn Joseph, jang Nazareth.” \p \v 46 Nathanael idoak ipoa, “Kak mehkij mwehu pwokda jang Nazareth?” \p Philip japoangki, “Indoa kapang.” \p \v 47 Nehn en Jesus Ah kapangda Nathanael allaluhdo, Ih pwa, \wj “Me ioar uhdahn woal mehlel in mihn Israel men, ma joh kin widing!” \wj* \p \v 48 Nathanael idoakkoang, “Koawoa kidal ngoahi jang ia?” \p Jesus japoang, \wj “Ngoahi kapangda koawoa mwohn Philip ah pangindo koawoa, nehn oamw mine pehn suhkoa fig‑o.” \wj* \p \v 49 Nathanael japoang, “Maing Jounpadahk, Koawoa ioar uhdahn Nihn Koahs. Koawoa ioar Nahmwarkihn Israel!” \p \v 50 Jesus japoang, \wj “Koawoa kamehlele pwa oai pwehng koawoa pwa Ngoahi kapangda koawoa nehn anjoauwo ma koawoa mine pehn suhkoa fig‑o? Koawoa pirin kapang joang pwi ma koalikjang mehpwiai!” \wj* \v 51 Ih pel pwehng ih \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel, kamwai pirin kapang nehnloannge risda, a sohnloang in Koahs kan doaudoauda apel doaudoaudi pohnangin Nihn‑Armaj.” \wj* \c 2 \s1 Koapwoapwoaud Oau Nehn Cana \p \v 1 Mwerin rehn riau, koapwoapwoaud oau wiawi nehn koaujoan Cana, nehn Galilee; inen Jesus pel pwili mine wijahu. \v 2 Jesus apel nah sohnpadahkkok pel lukkoang in koapwoapwoauddo. \v 3 Nehn anjoauwo ma nimarai wainnok roj, inen Jesus‑o pwehng Ih, “Roj nimarai wain.” \p \v 4 Jesus japoang, \wj “Joah pwehng Ngoahi da Ngoahi en wia. Oai anjoau kahjik leldo.” \wj* \p \v 5 Doari, inahu pwehng liduhwok, “Kamwai wiahda meohroj ma Ih pirin pwehng kamwai.” \p \v 6 Doari, ja sakai koalik wonou mine wijahu, mihn kamwkel, siahk in loapin lamlam in mihn Jew‑ok, ma kak audohdkihda nehn pwungen kalen rieijek ke jilihjek. \v 7 Jesus pwehng liduhwok, \wj “Kamwai audohkihda pil dohn pillok.” \wj* Liduhwok ken audohda oaroh dir. \v 8 Ih pwehng irai, \wj “Kamwai idipda wahla ipen koaun in kamdippwe.” \wj* Irai ken wahla. \v 9 Koaun in kamdippwo jong pillo ma wiahla wain, a Ih pwen jehjoa ia wija ma wainno injang. A liduhwok ma idipda pillo, irai ioar ma kidal. Koaun in kamdippwo ken pangindo woal kamwohddo, \v 10 pwehng, “Armaj ohroj kin kihda oh mijoa wain mwehu; a mwuhr, nehn sohn kamdippwo irai kin jakaula, irai kapwa kihda wain joah nohn mwehu. A koawoa neknekiddoar wain mwehuwo oaroh lel anjoau kije!” \p \v 11 Ioar me sapin kilel kan \f + \fr 2:11 \fk Kilel kan: \ft Jouninsing mene kin doadoahkki loapin sikesik pase “Kilel” ma woahwoahki manman kapwuriamwei ma Jesus wiahda pwa mwoakid pwiai kin wia kilelin pwa Ih nihn Koahs.\f* ma Jesus wiahda nehn Cana nehn Galilee, a ioar doahroar Ah kajalehda Ah ling; doari, Nah sohnpadahkkok ken pwojonla. \p \v 12 Mwerin me, Jesus inlahng Capernaum, pwilihkihla inahu, riah woallok, apel Nah sohnpadahkkok, irai minmine wijahu oaroain rehn pwi. \s1 Jesus Inlahng Umw Joarwiho \p \v 13 Nehn anjoau in Joarwihn Passover ne koaroando, Jesus ken inlahng Jerusalem. \v 14 Ih kapangda in Umw Joarwiho woal pwi ma kin noaski kahu, jihpw apel mwurei, apel epwi sohnkawiliali mwani, minmine in arai sehpillok. \v 15 Ih ken wiahkihda mihn pokpok joal pwi, Ih ken kaujjang irai in Umw Joarwiho, pwilihki jihpw apel kahu ohroj. Ih ken ukuddi en sohnkawiliali mwanihok arai sehpillok apel wudekihdi nihrai mwanihok. \v 16 Ih pwehng irai ma kin noaskihla mwureiok, \wj “Kamwai wahlahjang mehpwiai me, a joah wiahki umwen Joamoaihe umwen noas oau!” \wj* \v 17 Nah sohnpadahkkok ken lemehda da ma insingdi nehn Puk Joarwiho, “Maing Koahs, oai kajampwalki Umwoammwe kin okkokkok nehn mohngiongihoa doahroar oai.” \p \v 18 Koaun in mihn Jew‑ok idoak ipoa, “Kilel da ma Koawoa kak en wiahda ma pirin kajalehioang kamai ma Koawoa anki manman in wia mehpwiai?” \p \v 19 Jesus japoang, \wj “Kamwai koauwehla Umwen Koahs oauwe, a mwerin rehn jiluh Ngoahi pel pirin pwuroahng kouda.” \wj* \p \v 20 Mihn Jew‑ok pel kalelpoak, “Koawoa pirin pwuroahng kouda rehn jiluhoar? Johnpar pahijek wonou ma Umw Joarwi oauwe kokoukihda!” \p \v 21 A ummwo ma Ih pwahpwahpwa, ioar pein palwoaroa. \v 22 Nehn Ah iejda jang mehdi, Nah sohnpadahkkok ken samanda da Ih pwahkihla mehpwiai; apel irai ken pwojonla lal in Puk Joarwi apel en Jesus padahk kan. \s1 Jesus Kidal Armaj Ohroj \p \v 23 Doari, nehn ah minmine Jerusalem nehn anjoau in Joarwihn Passover, dir armaj pwojonla Ih nehn irai kapangda kilel kan ma Ih kin wiahda. \v 24 A Jesus johpwa likihoang irai pein Ih, pwa Ih kidal armaj ohroj. \v 25 Johpwa anahne emen en kadehdehng Jesus doahroar armaj kan, pwa pein Ih kidal joang dahpwi ma kin mine nehn mohngiongirai. \c 3 \s1 Jesus apel Nicodemus \p \v 1 Woal men mine, oadoa Nicodemus; ih jounkaweid men ipen mihn Jew‑ok, ma kijehn pwihnin Pharisee. \v 2 Pwong oau, woal mene ken inla ipen Jesus pwehng Ih, “Rabbi, kamai kidal ma Koawoa Jounpadahk men ma koadoaddoardo jang ipen Koahs, pwa joh emen ma kak wia kilel pwiai ma Koawoa kin wihwia ioarroar ma Koahs kin pwili Ih.” \p \v 3 Jesus japoang, \wj “Ngoahi pwehng koawoa in mehlel: joh emen kak kapang Wein Koahs ma ih johpwa ipwjapahl.” \wj* \p \v 4 Nicodemus pel pwuroahng idoak, “A imdoahr armaj mahla men, kak en noaisikdi japahl? Mehlel ma Ih nen kak pwuroahng dilloang nehn kapehd in inahu pwa en pwuroahng noaisikdi?” \p \v 5 Jesus japoang, \wj “Ngoahi pwehng koawoa in mehlel: joh emen kak dilda nehn Wein Koahs, ma Ih joah noaisikihdi pil apel Ngen Joarwi. \wj* \v 6 \wj Pali uduk kin noaisikdijang armaj, a pali ngen jang Ngenno. \wj* \v 7 \wj Koawoa en joah pwuriamweikihla ngoahi pwehng koawoa ma kamwai ohroj uhdahn pirin ipwjapahl. \wj* \v 8 \wj Eng kin koalla wija ma ih nimen, apel koawoa kin rong ngiloa, a koawoa jehjoa wija ma ih koaldo jang, ke wija ma ih kin koallahng. Doari, ioar doahr emenemen ma noaisikkihdi Ngenno.” \wj* \p \v 9 Nicodemus pel pwuroahng idoak, “Imdoahr mehpwiai en kak wiawi?” \p \v 10 Jesus ken japoang, \wj “Jounpadahk laplap in Israel men koawoa, a koawoa ken joah woahwoahki doahr mehpwiai? \wj* \v 11 \wj Ngoahi pwehng koawoa in mehlel: kamai kin siksikoa mehkan ma kamai woahwoahki, a kamai kin kadehde doahroar mehkan ma kamai ne kapang; a joh emen ipamwai ma nimen kamehlele amai kadehde. \wj* \v 12 \wj Kamwai joh kin kamehlele ngoahi nehn anjoauwo ma Ngoahi kin pwehng kamwai doahroar mehkan ma pid jampah oauwe; a doar, imdoahr amwai en kak kamehlele Ngoahi ma Ngoahi en pwehng kamwai doahroar mehkan ma pid nehnloannge? \wj* \v 13 \wj Joh emen ma indahla nehnloannge, ioarroar Ih ma indihdo jang nehnloannge; ioar Ih ma Nihn‑Armaj.” \wj* \p \v 14 \wj “Doahroar en Moses ah soanoakihda sinek prons men nehn japwsoahnno, ioar doahroar Nihn‑Armaj ah uhdahn pirin soanoakda, \wj* \v 15 \wj pwa ma emen ma pwojonla ih nen anki mour joahsuk.” \wj* \p \v 16 Pwa ioar uhwen Koahs ah ipwilki jampah, ma Ih kadarkihdo Nah Iehroj, pwa ma emen ma kin pwojonla Ih en joah joaloangla, a en anki mour joahsuk. \v 17 Pwa Koahs joh kadardohng in jampah Nah Iehroj pwa en kadeikda jampah, a pwa en koamoaurla jampah. \p \v 18 Ma emen ma pwojon ih jehpirin kadeikda, a ma emen ma joah pwojon, ioar ih ma ne kadeikda, pwa ih joah pwojon Nihn Koahs Iehroj. \v 19 Ioar kadeikwa me: marammo ne pwardohng nehn jampah, a armaj kan ipwilki ros koalikjang marammo, pwa arai wihwiahk nauna. \v 20 Iraihok ma kin wia me nauna kin kiahki marammo, apel ihr johkin nimen indoahng maram oauwe, pwa ihr joah mwehuki ahr wihwia nauna kan en janjalda. \v 21 A ma emen ma kin wia me mehlel kin indoahng maram, pwa marammo en kajalehda pwa ah wihwia kan poahjoanki ah peikkoang Koahs. \s1 Jesus apel John \p \v 22 Mwerin mehpwiai, Jesus apel Nah sohnpadahkkok inlahng japwen Judea. Ih pwilpwili irai minmine wijahu oaroain anjoau kij, apel wihwia poapdaij. \v 23 John pel wihwia poapdaij nehn Aenon, ma joah dohjang Salim, pwa pil dir mine wijahu. Armaj kan kin inlahng ipoa; ih ken poapdaijihla irai. \v 24 Anjoau kije John kahjik joaldihoang nehn kalpwuhj. \p \v 25 Doari, epwi nihn John sohnpadahkkok pel sapda akmaikihoang mihn Jew men, doahroar arai siahk in kamwkel. \v 26 Irai ken indoahng ipen John pwehng, “Jounpadahk, koawoa lemleme Woallo ma pwilpwili koawoa oaloap Jordan, ma koawoa kin kadehde doahroar? Doari, Ih wihwia poapdaij anjoau kije, apel armaj ohroj kin inla ipoa!” \p \v 27 John japoang, pwa, “Joh emen kak anki mehkij ioarroar ma Koahs kioang. \v 28 Pein kamwai ma oai jounkadehde, nehn oai pwahla, ‘Jaudi ngoahi Messiah, a ngoahi koadoaddoardo mwohn Ih.’ \v 29 Li kamwohddo ioar en woal kamwohddo. A en woal kamwohddo pirienno uhda ipoa rong Ih; perperen nehn ah rong ngilen woal kamwohddo. Ioar doahroar oai peren kin unjekla. \v 30 Woallo uhdahn pirin laplapla, a ngoahi pirin siksikla.” \s1 Ih ma Indihdo jang Nehnloannge \p \v 31 Ih ma indihdo jang puwoa, ioar Ih ma laplapjang meohroj. Ih ma indoa jang nehn jampah, ioar ih kijehn jampah, apel ih kin siksikoa mehkan ma pid jampah. A Ih ma indihdo jang nehnloannge, ioar Ih ma pohnangin meohroj. \v 32 Ih kin kadehde mehkan ma Ih kin widahli apel rongda, a joh emen ma kamehlele Ah kadehde kan. \v 33 Ma emen kamehlele Ah kadehde kan pirin kajalehda pwa Koahs ioar mehlel. \v 34 Pwa Ih ma Koahs ne kadardo kin siksikoa en Koahs Ah lal, pwa Koahs ne kioang Ngenin unjek. \v 35 Jahmmo ma ipwilki Nah Iehrojjo, Ih kioang Ih manman ohroj. \v 36 Emen ma kin pwojonla Nah Iehrojjo, ioar ih ma kin anki mour joahsuk. A emen ma johkin peikkoang Nah Iehrojjo, Ih jehpirin kapang mour, a koaloklok in Koahs pirin mine ipoa allaluhla. \c 4 \s1 Jesus apel Lihn Samaria \p \v 1 Doari, Pharisee‑ok ken rongda pwa Jesus ne poapdaijihla apel naihnkihla sohnpadahk dirjang John. \v 2 A in mehlel, pein Jesus johpwa poapdaijihla emen, a Nah sohnpadahkkok ioar. \v 3 Nehn anjoauwo ma Jesus kidalda sikesik pase, Ih ken inla jang Judea pel pwurlahng Galilee. \v 4 Doari, nehn ah allaluhla, Ih uhdahn pirin wudla Samaria. \p \v 5 Doari, nehn Ah lellahng nehn koaujoan in Samaria oau, ma adanki Sychar, ma joah dohjang jappwo ma Jacob kioang nah jermwein Joseph. \v 6 Ioar wijahu ma pwarer in Jacob mine. Doari, Jesus ken koakoahkkihla Ah japjapal inla, Ih ken koammoaldi pohn pwarerro. Me ne koaroannoang in jauwaj. \p \v 7 A lihn Samaria men aludohng idpil. Jesus ken pwehnglahng liho, \wj “Kihdoa — nimoai ekij pillen.” \wj* \v 8 Nah sohnpadahkkok inlahng nehn koaujoanno, pwa irai en dupukda kanarai mwinge. \p \v 9 Lihn Samaria‑o japoang, pwa, “Imdoahr, koawoa mihn Jew men, a ngoahi mihn Samaria men, a koawoa ken kak poaki pil ipoai?” Pwa mihn Jew kan johkin doadoahkki mwoak ke pwohl kan ma mihn Samaria kan kin doadoahkki. \p \v 10 Jesus japoang, \wj “Ma koawoa kidal doahroar kalahngan en Koahs, apel inje Ih ma poaki pil ipoamw, a koawoa nen poaki pil ipoa, apel Ih nen kioang koawoa pil mour.” \wj* \p \v 11 Liho pel pwehnglahng, “Maing, joh Oamw poakis, a pwarer oauwe loal; a ia wija Koawoa pirin idipjang pillen? \v 12 Imdoahr, Koawoa en laplapjang jamasai Jacob ma kihdoahng kisai pwarer oauwe? Ma ih, apel nah jermweinnok, pwilihkihla nah mahn kan, arai ohroj kin nimpil jang pwarer oauwe.” \p \v 13 Jesus ken japoang, \wj “Armaj ohroj ma kin nimpil jang nehn pil oauwe pirin pwuroahng nimen nimpilda; \wj* \v 14 \wj a ma emen ma nimpil jang nehn pil oauwe ma Ngoahi pirin kioang nen johla pirin pwuroahng nimen nimpilda allaluhla. Pillo ma Ngoahi pirin kioang, nen poad loaloa apel wiahla pil koarkoar oau ma pirin kioang ih mour joahsuk.” \wj* \p \v 15 Liho pwehnglahng Ih, “Maing, Koawoa kihdoahng ngoahi pillen, pwa Ngoahi en joah pwuroahng nimen nimpilda, apel Ngoahi en joah pwurdohng idpil wija kije.” \p \v 16 Jesus ken pel pwehng liho, \wj “Alwe, ukdo pahioammwo apel pwurdo wija kije.” \wj* \p \v 17 Liho pwehng Ih, “Joh pahioai.” \p Jesus pwehng ih, \wj “Men pwung oamw sikesik en, ‘Joh pahioai’; \wj* \v 18 \wj pwa koawoa painkihla woal limmen, a woallo ma koawoa painki anjoau kije, jaudi uhdahn pahioamw. Me mehlel oau men koawoa pwehng Ngoahi.” \wj* \p \v 19 Liho pel pwehng Ih, “Maing, Ngoahi ne kidal pwa Koawoa joukohp men. \v 20 Jamamaihok kin pwongi pohn dol oauwe, a kamwai mihn Jew kin pwa, Jerusalem‑oar, ioar wija ma armaj en pwongi Koahs.” \p \v 21 Jesus pwa, \wj “Li, kamehlele Ngoahi, anjoau nen leldo ma armaj johla pirin joarwihoang Jahmmo pohn dol oauwe, ke pel nehn Jerusalem. \wj* \v 22 \wj Kamwai mihn Samaria kan johpwa kidal inje ma kamwai kin pwongi; a kamai mihn Jew kan, kamai kidal inje Ih ma kamai kin pwongi; pwa koamoaurro kin indoa jang mihn Jew kan. \wj* \v 23 \wj A anjoau pirin leldo, apel ne lel, ma sohn joarwi mehlel kan pirin pwongi Jahmmo in ngen apel mehlel, pwa ioar joangoan sohn joarwi kan ma Jahmmo kin perenki en pwongi Ih. \wj* \v 24 \wj Ngen oau Koahs, a emen ma kin joarwihoang Ih en joarwihki ngen apel mehlel.” \wj* \p \v 25 Liho ken pwehng Ih, “Ngoahi kidal pwa Messiah, ma adanki Christ, pirin indoa. A ma Ih leldo, Ih pirin pwehng kisai meohroj.” \p \v 26 Jesus japoang, \wj “Ioar ngoahi Ih, ma siksikesik oang koawoa.” \wj* \p \v 27 Doari, nehn anjoauwohr Nah sohnpadahkkok pwurdo pwuriamweikihla Ah siksikesik oang lihmen. A joh emen jang nehn pwungarai ma pwehng liho, “Dahkij koawoa anahne?” ke pel idoak oang Jesus, “Dahkij kahrehda Koawoa sikesikkihoang lihen?” \p \v 28 Liho ken kihdi ah rumehn pillo, ken japahllahng nehn koaujoanno apel pwehng armajjok, \v 29 “Kamwai indoa kapang Woal men ma sikoa oang ngoahi meohroj ma ngoahi ne wiahda. Imdoahr, jaudi Ih Christ?” \v 30 Irai inla jang nehn koaujoanno, indoa ipen Jesus. \p \v 31 Nehn anjoauwohr Nah sohnpadahkkok pwehng Ih, “Maing Jounpadahk, ken mwinge.” \p \v 32 Ih japoang irai, \wj “Mine koanoai mwinge, ma kamwai jehjoa.” \wj* \p \v 33 Sohnpadahkkok ken sapda peipeidekpene nehn pwungarai, “Mine armaj ne wahdo kanah mwinge?” \p \v 34 Jesus pwehng irai, \wj “Oai peikkoang Ih ma ne kadardo ngoahi, apel wiahda Ah doadoahk, ioar koanoai mwinge. \wj* \v 35 \wj Mine oau sikesik ma kamwai kin pwa: ‘Johnpwongoar pahu luhwoa, doari, ioar anjoau in doli.’ A Ngoahi pwehng kamwai: kamwai jarda apel jipwoalwehng mwoaswel kan, wahrai kan ne mah apel ne mwehuwin doddol. \wj* \v 36 \wj Ih ma kin doli, ih kin oaloa dupukoan ah doadoahk, apel ih kin doli oang mour joahsuk; pwa ih ma kin poadokdi apel ih ma kin doli ara pirin perperenpene. \wj* \v 37 \wj Pwa mehlel sikesik pase: ‘Emen kin poadokdi, emen sohrohr kin dolihdi.’ \wj* \v 38 \wj Doari, Ngoahi kadarwe kamwai pwa kamwai en dolihdi roakko nehn mwoaswel kan ma jaudi kamwai koadoahkoahda. Epwi ma koadoahkoahda, a kamwai pirin paiki arai doadoahk.” \wj* \p \v 39 Mihn Samaria dihrdir ma pwojonla Jesus jang nehn koaujoanno, pwa jang nehn en liho ah pwa, “Ih sikoahng ngoahi meohroj ma ngoahi wiahda.” \v 40 Doari, nehn anjoauwo ma mihn Samaria‑k indoa Ipoa, irai engdehn poaki pwa en minminehr iparai. Jesus ken minmine iparai oaroain rehn riau. \p \v 41 Armaj dir pwojonkihla Ah padahk. \v 42 Irai pwehng liho, “Apkas kamai pwojon, jaudi pwa jang in oamw sikesik, a pwa pwen amai pein rong; ioar ma kamai ne kidalki pwa Ih ma uhdahn Jounkoamoaurin jampah.” \s1 Jesus Kemwehuwihla Nihn Koaun men Jermwein \p \v 43 Mwerin ah ne koaujoanki wijahu oaroain rehn riau, Jesus injang wijahu inlahng Galilee. \v 44 Pwa pein Jesus pwahla pwa, \wj “Joukohp men joh kin woaun nehn uhdahn ah wija.” \wj* \v 45 Doari, nehn ah ne lel Galilee, armaj kan in wijahu kajamwo, pwa irai ne kapang joang ohroj ma Ih ne wiahda nehn anjoau in Joarwihn Passover nehn Jerusalem; pwa pein irai pwili sowoahda kamdippwo. \p \v 46 Doari, Jesus pwurlahng Cana nehn Galilee, wijahu ma Ih kawikla pil oang wain. Doari, laplap in wei men mine Capernaum, ma nah jermwein men johmwehuda. \v 47 Nehn woallo ah rongda pwa Jesus ne indoahng Galilee jang nehn Judea, ih inla ipoa — poaki pwa en indihdohng Capernaum apel kemwehuwihla nah jermweinno ma enkennoar mehdi. \v 48 Jesus ken pwa, \wj “Joh emen nehn pwungamwai kan kak kamehlele ma kamwai joah kapang manman koalik apel kapwuriamwei kan.” \wj* \p \v 49 Min laplappo japoang, “Maing, koawoa en pwilihla ngoahi mwohn noai jermweinno ah pirin mehdi.” \p \v 50 Jesus pwa, \wj “Alwe, nihmw jermweinno pirin mour.” \wj* \p Woallo ken pwojon da Jesus pwa, ih ken allaluhla. \v 51 Nehn anjoauwo woallo japahldohng umwahu, nah liduhwok suhkioang ih ronngo pwa nah jermweinno pirin mour. \p \v 52 Woallo kalelpoak iparai nehn anjoau da ma Ih sapda mwehula. Irai pwa, “Aio, kiloak oau mwerin jauwaj, johla ah karkar.” \v 53 Jahmmo ken lemehda pwa ioar anjoauwa ma Jesus pwehng ih \wj “Nihmw jermweinno pirin mour.” \wj* Doari ih apel ah peneinei ohroj ken pwojonla. \p \v 54 Me ioar kariauin kilel manman ma Jesus ne wiahda mwerin ah indoahng Galilee jang Judea. \c 5 \s1 Jesus Kasihkeida Woal Men Ipen Pil Oau \p \v 1 Mwerin mehpwiai, joarwi laplap oau in mihn Jew ken wiawi, Jesus ken indahlahng Jerusalem. \v 2 Doari, nehn Jerusalem ipen Wanihmwin Jihpw, mine loapin pil oau ma palang limoau pidekihpene, ma adanki Bethzatha in lal in Hebrew. \v 3 Ma johmwehu dir kin minmine nehn palang pwiai, min majkun, min dangpel, apel min mwoasor. [Irai kin joujowi pwa pillo en mwoakidda. \v 4 Pwa epwi anjoau sohnloang in Koaunno kin indihdohng in loapin pillo pwa en kamwoakidihda. Doari, nehn anjoauwo ma loapin pillo kin mwoakidda, emen ma pispisla loaloa oh mijoa, ioar ih ma pirin mwehula jang joangoan johmwehuwo ma ih anki.] \v 5 Woal men mine wijahu, ma johjohmwehuki johnpar jilihjek waluh. \v 6 Nehn Jesus ah kapangda woallo apel kidalda pwa ih minminehki wijahu anjoau roairoai, Ih ken pwehnglahng, \wj “Koawoa joah nimen sihkeida?” \wj* \p \v 7 Woal johmwehuwo japoang, “Maing, joh noai armaj men ma pirin wahdihwehng ngoahi nehn loapin pillo nehn anjoauwo ma ih kin mwoakidda. Pwa nehn oai kin allaluhdihwe, emen kin mijoahla ngoahi.” \p \v 8 Jesus pwehng ih, “Uhda, oaloa kioammwen, alu.” \v 9 Nehn anjoauwohr woallo sihkeida, ih ken pwoakda kiahu inla. \p Me wiawi rehnin Sabbath oau. \v 10 Mihn Jew‑ok pwehng woallo ma mwehula, “Rehnnoauwe rehnin Sabbath, kin uhwoang asai Kojonned koawoa en wa kioammwen.” \p \v 11 Ih japoangki irai, “Woal ma kasihkeida ngoahi ma pwehng ngoahi, \wj ‘Oaloa kioammwen, alu.’” \wj* \p \v 12 Irai kalelpoak, “Inje Ih ma pwehng koawoa en oaloa kioammwen alu?” \p \v 13 A woal mwehulahu jehjoa inje Ih, pwa wijahu ne pokonla, apel Jesus ne inlahjang wijahu. \p \v 14 A doahr mwerin anjoaukij, Jesus pel kapangda woallo nehn Umw Joarwiho, Ih pwehng ih, \wj “Kapang, koawoa ne mwehuda, koawoa joah pwuroahng dihp, pwa me naunahjang me nen lelloang koawoa.” \wj* \p \v 15 Woallo ken inla pwehng mihn Jew‑ok pwa Jesus ma kemwehuwihla ih. \v 16 Ioar kahrpoa oauwe ma kahrehda mihn Jew‑ok irai sapda nimen koalkoa Jesus, pwa Ah kemwehuwihla woallo in rehnin Sabbath. \v 17 Doari, Jesus ken japoangkihlahng irai, \wj “Joamoaiho kin doadoahk anjoau ohroj, doari Ngoahi pel uhdahn doadoahk.” \wj* \p \v 18 Ioar lal oauwe ma kahrehioang mihn Jew‑ok irai engdehnkihoang irai en kojukdi Jesus, jaudi pwa ah koauwehla kojonned in Sabbath, apel ki Ah pwa ma Jamahwa Koahs, apel kapahrakkihoang Ih Koahs. \s1 Manman in Nihn Koahsso \p \v 19 Jesus ken pwehnglahng irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: Nahu johkak wia mehkij in pein Ih, pwa me Ih kin kapang ma Jahmmo kin wia, ioarroar mehkoa Ih kin wia. Pwa da ma Jahmmo kin wia, ioar ma Nahu pel kin wia. \wj* \v 20 \wj Pwa Jahmmo ah kin ipwilki Nahu, Ih kin kajalehioang meohroj ma pein ih kin wihwia. Doari, Ih pirin kajalehioang Ih wihwia kan ma koalikjang me; a kamwai ohroj nen pwuriamweikihla. \wj* \v 21 \wj Pwa doahroar en Jahmmo Ah kin kapwohrihda min mehdi kan, apel kioang irai mour, pel doahroar en Nahu pel kin kioang mour irai kan ma Ih kin pwungki. \wj* \v 22 \wj Pel joh emen ma Jahmmo kin kadeikda, pwa Ih ne kioang Nahu manman unjek en kadeik; \wj* \v 23 \wj pwa armaj ohroj en woaunki Nahu doahroar arai pel woaunki Jahmmo. Ma emen ma joah woaunki Nahu, Ih pel joah woaunki Jahmmo ma kadardo Nahu. \wj* \p \v 24 \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma emen ma kin rong Oai padahk apel pwojon Ih ma kadardo Ngoahi, ioar ih ma anki mour joahsuk. Ih johpwa pirin lelloang kadeik, pwa ih ne injang mehdi lelloang mour. \wj* \v 25 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: anjoau oau pirin indoa — doari, ne lel — ma mehdi kan pirin rongda ngilen Nihn Koahsso, apel irai kan ma rongda pirin mourda. \wj* \v 26 \wj Pwa doahroar Jahmmo ma sapin mour, pel doahroar Ah kioang Nahu en pel wia sapin mour. \wj* \v 27 \wj Apel Ih ne kioang Nahu manman pwa en wia kadeik, pwa Ih Nihn‑Armaj. \wj* \v 28 \wj Kamwai joah pwuriamweiki mehpwiai, pwa anjoau oau pirin indoa ma irai ohroj ma mine nehn joaujoau kan pirin rong ngiloa, \wj* \v 29 \wj apel irai pirin diljang nehn arai joaujoau kan. A irai kan ma wihwia mwehu pirin iejdahng mour, a irai kan ma wihwia nauna pirin iejdahng koaloklok.” \wj* \s1 Kadehde oang Jesus \p \v 30 \wj “Ngoahi johkak en wia mehkij in pein oai koajoandi. Pwa Ngoahi kin wia kadeik in mwomwen en Koahs kin pwehng Ngoahi. Doari, Oai kadeik kin pwung pwa Ngoahi johkin rapahki pein injenoai, Ah kupwuren Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \p \v 31 \wj “Ma Ngoahi pirin kadehde mwomwen pein Ngoahi, mehkan ma Ngoahi pwa jehpirin uhdahn wia mihn kadehde mehlel. \wj* \v 32 \wj A mine emen ma kin kadehde Ngoahi, apel Ngoahi kidal pwa dahkij Ih kin sikoahki Ngoahi pwen mehlel. \wj* \v 33 \wj Kamwai ne kadarlahng John nihmwai sohnpakairrok, ih ne kadehdehda doahroar me mehlello. \wj* \v 34 \wj Jaudi pwa Ngoahi en uhdahn anki kadehdehn armaj; Ngoahi pwa mehpwiai pwa kamwai en mourkihla. \wj* \v 35 \wj John doahroar lahm oau ma kin okkokkok apel marmaram, apel kamwai kin nimen perenki ah maram anjoau kij. \wj* \v 36 \wj A mine Oai kadehde ma koalikjang kadehde kan ma John ne wiahda: Pwa mehkan ma Ngoahi kin wihwia, ioar doadoahkkok ma Joamoaiho kin mweidoahng Ngoahi en wia, mehpwiai ioar oai kadehde ma kin kajalehda pwa Jahmmo ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 37 \wj Apel Joamoaiho ma kadardo Ngoahi, pein Ih pel kadehdehda mwomwen Ngoahi. Kamwai kahjik rong ngiloa, apel kapang mijoa, \wj* \v 38 \wj apel Ah lal kan johpwa kin minmine nehn loaloamwai kan, pwa kamwai joah pwojon Ih ma Ih kadardo. \wj* \v 39 \wj Kamwai kin sukuhlki Puk Joarwi pwa kamwai lemleme pwa kamwai pirin diar mour joahsuk jang loaloa. A Puk Joarwi kin kadehde doahroar Ngoahi! \wj* \v 40 \wj A kamwai kia indoahng ipoai pwa kamwai en anki mour. \wj* \p \v 41 \wj “Ngoahi joah rapahki kaping jang ipen armaj kan. \wj* \v 42 \wj A Ngoahi kidal kamwai, Ngoahi kidal pwa joh amwai limpoak oang Koahs nehn mohngiongimwai kan. \wj* \v 43 \wj Ngoahi indoahki in manman in Joamoaiho, a kamwai johpwa kajamwo Ngoahi. A nehn en emen ah kin indoahki in pein oadoa, kamwai kin kajamwo. \wj* \v 44 \wj Kamwai kin anahne oaloa kaping jang emenemen kamwai. A kamwai joah jong in rapahki kaping jang Ih ma kalahpwuk ioar Koahs. Doari, ia mwomwen amwai en kak kamehlele Ngoahi? \wj* \v 45 \wj Kamwai joah lemleme pwa Ngoahi pirin kadipoa kamwai ipen Jahmmo. Mine emen ma pirin kadipoa kamwai, ioar ih Moses, ma kamwai kin koapwoarpwoarki. \wj* \v 46 \wj Ma kamwai uhdahn kamehlele Moses, kamwai pel pirin kamehlele Ngoahi, pwa Moses insingehdi mwomwen Ngoahi. \wj* \v 47 \wj Apwa amwai joah kamehlele ah lal kan, imdoahr amwai en kak kamehlele Oai padahk kan?” \wj* \c 6 \s1 Jesus Kamwinge Woal Limekid \p \v 1 Mwerin mehpwiai, Jesus wudla Oaloap Lehn Galilee (ke Lehn Tiberias). \v 2 Doari, pokon koalik oau kaujla, pwa irai ne kapang kilel manmannok ma Ih wiahng armaj johmwehuwok. \v 3 Jesus indahla pohn dol oau apel mwindihoang wijahu, pwilihkihla Nah sohnpadahkkok. \v 4 Joarwihn Passover in mihn Jew‑ok ne koaroando. \v 5 Jesus ken jipwoalla kapangda pokon koalik oau ma allaluhdohng ipoa, Ih ken pwehng Philip, \wj “Ia wija kisai kak dupuk jang mwinge ma en isarroang kamwingehla armaj pwiai ohroj?” \wj* \v 6 Ih pwahla mehpwiai pwa en jong Philip, pwa pein Ih kidal dahkij Ih pirin wia. \p \v 7 Philip japoang Ih, “Oang joangoan dir oauwe, ma emenemen pirin kangla ekijjoar, kisai nen anahne mwani silper\f + \fr 6:7 \fk Mwani silper: \ft Me ioar uhwen dupukoan sohndoadoahk men rehn oau nehn anjoauwo.\f* 200 (riepwiki).” \p \v 8 Emen Nah sohnpadahk, Andrew, rien Simon Peter, pwehng Jesus, \v 9 “Jermwein siksik men mine me, ma wa lopwonin pilahwa limoau ma wiawihda jang wehn parli apel mwumw roahmen. A nen pwen uhdahn johpwa isar oang armaj pwiai!” \p \v 10 Jesus pwehng irai, \wj “Kamwai kamwindihdi irai.” \wj* Wijahu dirkihla mo. Armaj ohroj mwindi, woalloar doari dapwa 5,000 (limekid). \v 11 Jesus ken oaloa lopwonin pilahwahk, kapingkihoang Koahs, apel nehk oang irai ma ne mwindihok, pel doahroar mwummwok, irai mwinge oaroh ken moad. \v 12 Nehn irai ne moad, Ih pwehng Nah sohnpadahkkok, \wj “Kamwai rikda luhwoahkan, pwa joh ekij en luhjla mwahl.” \wj* \v 13 Irai ken rikpene luhwoahk ohroj, irai audohkihda pwuko eijek riau luhwen pilahwa jang in lopwon in pilahwa limoauwo ma ihr ne kangla. \p \v 14 Nehn armajjok ma mine wijahu irai ne kapang kilel oauwe ma Jesus ne wiahda, irai ken pwa, “Mehlel, Woal mene ioar Ih Joukohpwa \f + \fr 6:14 \fk Joukohpwa: \ft Soahk 1.21.\f* ma pirin indoahng jampah!” \v 15 Nehn Jesus Ah kidalda pwa irai pirin indoahng oaloa ih, pwa irai en ipong oang Ih en wiahla nahmwarki, Ih ken dillahjang irai indahlahng pohn dollo kalahpwukla. \s1 Jesus Alu pohn Lehu \p \v 16 Nehn ah joausikpene, Nah sohnpadahkkok indihlahng nehn lehu. \v 17 Irai ken doauda pohn pohs oau, apel kosehla lehu pwurlahng Capernaum. Doari, ne pwongihdi, a Jesus kahjikkoar lellahng iparai. \v 18 Anjoauwo inenin koalik eng, apel mwoakidkid nehn lehu. \v 19 Nehn sohnpadahkkok irai jeijeijeiki dapwa mwail jiluh ke pahu, irai kapangda Jesus Ah allaluhdo — pohn pillo, nehn Ah koaroandohng wararai pohsso, irai ken majpwehkda. \v 20 Ih pwehng irai, \wj “Ngoahi me, kamwai joah majpwehk.” \wj* \v 21 Irai ken perenda kajamwo Ih oang pohn pohsso, apel nehn anjoauwohr pohsso lel in oaroahrro, wija ma irai jeijeilahng. \s1 Armajjok Rapahki Jesus \p \v 22 Rehnwa mwerin, pokonno ma mine oaloap lehu kapang pwa pohs passoar mine wijahu. Irai kidal pwa Jesus johpwa pwili Nah sohnpadahkkok doaudahng pohn pohsso, irai kijoujang Ih. \v 23 Pohs pwi jang Tiberias pel kijkijoulahng in oaroahr oau ma koaroandohng wijahu ma pokonno kangla pilahwahk ma Koaunno kapingkalahnganki. \v 24 Doari, nehn anjoau ma pokonno kapang pwa Jesus apel Nah sohnpadahkkok joah mine wijahu, irai ken dakoahda pohs pwi apel inlahng Capernaum, pwa irai en rapahki Jesus wijahu. \s1 Jesus ioar Pilahwahn Mour \p \v 25 Nehn anjoauwo irai kapangda Jesus oaloap pillo, irai idoakkoang, “Maing Jounpadahk, ngehd koawoa lel me?” \p \v 26 Jesus japoang irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: kamwai raprapahki ngoahi pwa kamwai ne kang pilahwahk apel moadkihla, jaudi jang in amwai woahwoahki kilel manman kan. \wj* \v 27 \wj Joah doadoahk oang mwinge ma kin mwelingla, a doadoahk oang mwinge ma kin kioang kamwai mour joahsuk. Ioar mwingehioauwe ma Nihn‑Armaj pirin kioang kamwai, pwa Koahs Jahm ne kioang Ngoahi kilel in kadehdehda doahroar Ah pwungki Ngoahi.” \wj* \p \v 28 Irai ken kalelpoak ipoa, “A dahkij kamai en wia pwa kamai en kapwaihahda doadoahkko ma Koahs koajoanehdi?” \p \v 29 Jesus japoang irai, pwa, \wj “Me ioar doadoahk wa ma Koahs nimen kamwai en wia: pwojon Ih ma Ih kadardo.” \wj* \p \v 30 Irai pel japoang, “Kilel da ma koawoa pirin wia, pwa kamai en kak kapang apel pwojonla koawoa? Dahkij koawoa pirin wia? \v 31 Jamamwai koalikkok ne kangla manna nehn japwsoahnno, ma doahroar Puk Joarwi pwa, ‘Ngoahi kihdihdohng irai pilahwa jang nehnloannge pwa irai en kang.’” \p \v 32 Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: jaudi Moses ma kioang kamwai pilahwa jang nehnloannge, a Joamoaiho, ioar Ih ma kihdihdohng kamwai pilahwa mehlello jang nehnloannge. \wj* \v 33 \wj Pilahwahu ma Koahs kihda, ioar ma indihdo jang nehnloannge apel kioang mour oang jampah.” \wj* \p \v 34 Irai pel poaki Ipoa, “Maing, kihdoahng kamai pilahwa oauwe anjoau ohroj.” \p \v 35 Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi ma pilahwahn mour. Ma emen ma kin indoahng Ngoahi johla pirin nimen mwingehda, a ma emen ma kin pwojon Ngoahi johla pirin nimen nimpilda. \wj* \v 36 \wj Ngoahi ne pwehng kamwai pwa kamwai ne pwen kapang Ngoahi a kamai pwen johpwahr kamehlele. \wj* \v 37 \wj Iraihok ohroj ma Joamoaiho kioang Ngoahi pirin indoa Ipoai. Emen ma indoa Ipoai Ngoahi jehpirin kajpahlihla. \wj* \v 38 \wj Pwa Ngoahi indihdo jang nehnloannge pwa Ngoahi en kapwaihahda kupwuren Ih ma kadardo Ngoahi, a jaudi pwa Ngoahi en wia injenoai. \wj* \v 39 \wj A ioar kupwuren Ih ma kadardo Ngoahi: Ngoahi en joah kajoaloangehla emen jang nehn ohroj ma Ih ne kihdoahng ngoahi, a Ngoahi en kamourihda ohroj imwin rehnno. \wj* \v 40 \wj Pwa me ioar kupwuren Joamoaiho: irai ohroj ma jipwoallahng Nahu apel pwojon, irai nen anki mour joahsuk, a Ngoahi pirin kamourihda irai imwin rehnno.” \wj* \p \v 41 Mihn Jew‑ok sapda lipahnede Ih pwa Ih pwa, \wj “Ngoahi ioar pilahwahu ma indihdo jang nehnloannge.” \wj* \v 42 Irai ken pwa, “A jaudi Jesus me, ma nihn Joseph? Kamai kidal jamahu apel inahu. A imdoahr Ih kak pwa, \wj ‘Ngoahi indihdo jang nehnloannge?’” \wj* \p \v 43 Jesus japoang irai, \wj “Kamwai joah lipahned nehn pwungamwaikan. \wj* \v 44 \wj Joh emen kak indoa ipoai, ma Joamoaiho ma kadardo Ngoahi joah kadardohng Ngoahi; a Ngoahi pirin kamourihda imwin rehnno. \wj* \v 45 \wj Joukohppok ne insingehdi, ‘Irai ohroj pirin oaloa padahk jang ipen Koahs.’ Emenemen ma rong Jahmmo apel padahk jang, ih kin indoa Ipoai. \wj* \v 46 \wj Me johpwa woahwoahki pwa emen ne kapang Jahmmo; ioarroar Ih ma indoa jang ipen Jahmmo, ne kapang Ih. \wj* \v 47 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: emen ma kamehlele, anki mour joahsuk. \wj* \v 48 \wj Ngoahi ioar pilahwahn mour. \wj* \v 49 \wj Jamamwaihok kangla manna nehn japwsoahnno, a irai mehdi. \wj* \v 50 \wj A pilahwahu ma indihdo jang nehnloannge, ma emen ma pirin kang, ih jehpirin mehdi. \wj* \v 51 \wj Ngoahi ma pilahwahn mour ma indihdo jang nehnloannge. Ma emen pirin kang pilahwahioauwe, Ih pirin mour allaluhla. Doari, pilahwahu ma Ngoahi pirin kihda, ioar udukoaihoa, ma Ngoahi kihda pwa jampah en mourkihla.” \wj* \p \v 52 Me kahrehda en mihn Jew‑ok irai lioas sapda akmaipene nehn pwungarai. Irai ken idoak, “Imdoahr Woal mene, Ah kak kioang kisai udukoa pwa kisai en kang?” \p \v 53 Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma kamwai jehpirin kang uduk en Nihn‑Armaj, a nim insahn, a doar, joah mour nehn kamwai. \wj* \v 54 \wj Ma emen ma kin kang udukoaihoa a nim insahi, ioar ih ma anki mour joahsuk, a Ngoahi pirin kamourihda ih in imwin rehnno. \wj* \v 55 \wj Pwa udukoaihoa ioar uhdahn mwinge apel insahi ioar pilin nimpil mehlel. \wj* \v 56 \wj Ma emen ma kin kang udukoaihoa a nim insahi, Ih kin oauwoang Ngoahi, a Ngoahi kin oauwoang ih. \wj* \v 57 \wj Doahroar Jahmmo ma mour kadardo Ngoahi, a Ngoahi kin mour ki Ih, ioar doahr ma emen ma kin kang udukoaihoa pirin mour ki ngoahi. \wj* \v 58 \wj Ioar me pilahwawa ma indihdo jang nehnloannge; jaudi joanngo ma jamamwai koalikkok ne kangla, a mwuhr irai mehdi. Ma emen ma kin kang pilahwa oauwe pirin mour allaluhla.” \wj* \p \v 59 Jesus pwa mehpwiai nehn jinakokehu, nehn ah kin padpadahkjili nehn Capernaum. \s1 Lal in Mour Joahsuk \p \v 60 Doari, dirin Nah sohnpadahk ok rongda mehpwiai, irai pwa, “Padahk pase inenin apwal! Inje kak rong?” \p \v 61 Joh emen pwehng Ih, a Jesus, a pein ih kidal pwa Nah sohnpadahkkok lipahnedkihla doahroar mehpwiai. Ih pwehng irai, \wj “Imdoahr, padahk oauwe kahrehioang amwai pwojon siksikla? \wj* \v 62 \wj A imdoahr ma kamwai kapang Nihn‑Armaj ah pirin japahldahlahng wijahu ma Ih kin koaujoan mwohn Ah indihdo? \wj* \v 63 \wj Ngenin Koahs ma kin kioang mour, a manman in armaj, ioar mehkij mwahl. Sikesik kan ma Ngoahi kin padahkihoang kamwai, dirkihla Ngen apel mour. \wj* \v 64 \wj A epwi kamwai johpwa pwojon.” \wj* Pwa Jesus kidal jang in sapdahu inje nehn pwungarai ma johpwa pwojon, apel inje woallo ma pirin pangla Ih. \v 65 A Ih pel pwa, \wj “Ioar kahrpoa oauwe ma Ngoahi ne pwehngkihoang kamwai pwa joh emen kak indoa ipoai, ioarroar ma Jahmmo mweidoahng.” \wj* \p \v 66 Pwa padahk oauwe, dirin sohnpadahkkok ne mweikijang apel johla nimen pwilpwil Ih. \v 67 Jesus ken idoakkoang irai eijek roahmenno, \wj “A kamwai, kamwai pel pirin injang Ngoahi?” \wj* \p \v 68 Simon Peter japoang, “Maing, inje kamai en inla ipoa? Oamw lal kan, ioar lalin mour joahsuk. \v 69 Doari, apkas kamai ne kamehlele apel kidal pwa Koawoahr ioar ma Joarwi jang ipen Koahs.” \p \v 70 Jesus japoang, \wj “Ngoahi ne pilda kamwai min eijek roahmen. A emen kamwai ioar ma lidu in Jehsen!” \wj* \v 71 Ih pwahkihla me pwa Judas, nihn Simon Iscariot; mihndahr ma ih emen in eijek roahmenno, a ih pirin pangla Jesus. \c 7 \s1 Jesus apel Riah kan \p \v 1 Mwerin mehpwiai, Jesus jeijeiloakjili nehn Galilee; Ih johpwa mwehuki jeiloak nehn Judea, pwa koaun in mihn Jew‑ok ma mine wijahu irai kin nimen kojukdi ih. \v 2 Doari, joarwi laplap oau in mihn Jew‑ok, ma adanki Joarwihn Umpwal, ne koaroando. \v 3 Riahkan ken pwehng Ih, “Alwehjang me, inla Judea, pwa nihmw sohnpadahk kan en kapang doadoahk kan ma Koawoa kin wihwia. \v 4 Pwa joh emen kin oakihla dahkij Ih kin wihwia, ma Ih anahne indand. Doari, pwa oamw wihwia mehpwiai, mweidoahng jampah pwon en kidal da koawoa wihwia!” \v 5 Pwa pel riah kan johpwa kamehlele Jesus. \p \v 6 Jesus pwehng irai, \wj “Uhdahn oai anjoauwa pe kahjikkoar lel. Oang kamwai pwen anjoau ohroj. \wj* \v 7 \wj Jampah johkak lioassoang kamwai, a ih kin lioassoang Ngoahi, pwa Oai kin pwehpwehpwehng ih pwa ah wihwia kan nauna. \wj* \v 8 \wj Kamwai indahla pwili joarwiho, pwa Ngoahi jehpirin indahla pwili joarwi oauwe, pwa oai anjoau kahjikkoar leldo.” \wj* \v 9 Ih ken pwehng irai mehpwiai, doari Ih ken minminehr nehn Galilee. \s1 Jesus Pwili Joarwihn Umpwal \p \v 10 Mwerin riahkan irai ne indahlahng joarwiho, Jesus pel indahla. Ih joah indahla in janjal, a Ih indahla in rir. \v 11 Koaun in mihn Jew‑ok raprapahki Jesus nehn joarwiho. Irai idoak, “Ia Ih?” \v 12 Armajjok ngudngudngudki nehn pokonno mwomwen ih. Epwi armaj kin pwa, “Woal mwehu men Ih.” A epwi kin pwa, “Joah! Ih kin kapweipwei armaj.” \v 13 A joh min siksikoa in janjal mwomwen Jesus, pwa arai mijik koaun in mihn Jew‑ok. \p \v 14 Nehn Ah lel nehn lopkoan wihk in joarwiho, ioar anjoauwa ma Jesus indahlahng in Umw Joarwiho ken sapda padahk. \v 15 Koaun in mihn Jew‑ok inenin pwuriamweikihla ken pwa, “Ia mwomwen Woal mene Ah inenin kidal mehkan nehn Ah johkin pwili sukuhl?” \p \v 16 Jesus ken japoang irai, \wj “Jaudi pein oai padahk ma Ngoahi kin kihda, a en Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 17 \wj Ma emen ma anahne kapwaihahda kupwuren Koahs, ioar ih ma pirin woahwoahki mwomwen Oai padahk kan, ma jang ipen Koahs ke jang pein Oai manman. \wj* \v 18 \wj Armaj men ma siksikoa doahroar pein ih kin jongjongjong in oaloa ah wahu. A ma emen ma anahne kalingihla Inje ma kadardo Ih, ioar Ih ma mehlel apel joh likamw kij mine ipoa. \wj* \v 19 \wj Jaudi Moses ma kioang kamwai Kojonneddo? A joh emen nehn pwungamwaikan ma kin kapwaihahda Kojonneddo. Amwda kamwai ke enngengdehnki en kojukdi Ngoahi?” \wj* \p \v 20 Sohn pokonno japoang Ih, “Ngen jaus mine Ipoamw! Inje ma enngengdehnki en kojukdi Koawoa?” \p \v 21 Jesus japoang, \wj “Doadoahk manman oauwoar ma Ngoahi wiahda, a kamwai ohroj pwuriamweikihla. \wj* \v 22 \wj Pwa Moses ah koajoanehdihoang kamwai en jorkomjaijihla nihmwai jermwein kan — a jaudi jang Moses, a jamamwai koalikkok ma sapkihda siahk oauwe — kamwai pel kin jorkomjaijihla emen jermwein rehnin Sabbath. \wj* \v 23 \wj Doari, ma jermwein emen jorkomjaijla nehn rehnin Sabbath, pwa Kojonned in Moses en joah ohla; a da kahrehda kamwai lioassoangki ngoahi pwa Oai kemwehuwihla woallo nehn rehnin Sabbath? \wj* \v 24 \wj Joah kajawi wihwiahn armaj, a en kajawihki uhdahn me mehlello.” \wj* \s1 Ioar Ih ma Messiah wa? \p \v 25 Epwi armaj in Jerusalem pwa, “Jaudi ioar Woal mene ma irai laplappok raprapahki pwa irai en kojukdi? \v 26 A kapang! Ih kin padpadahk in janjal, joh pwa emen ma pwa mehkij pwa en pallan! Imdoahr, koaun kan joah ne pwen kidal pwa ioar Ih Messiah wa? \v 27 Imdoahr en kak wiawi? Nehn anjoauwo ma Messiah pirin indoa, joh emen pirin dehdehki ia wija ma Ih indoahjang. A kisai ohroj kidal ia wija ma Woal mene indoahjang.” \p \v 28 Doari, nehn en Jesus Ah padpadahk nehn Umw Joarwiho, Ih ken ngil koalikda, pwa, \wj “Kamwai uhdahn kidal Ngoahi, apel kidal ia wija ma Ngoahi injang? Ngoahi joah indoahki pein Oai manman. A Ih ma kadardo Ngoahi, ioar Ih ma mehlel. Kamwai jehjoa Ih. \wj* \v 29 \wj Ngoahi kidal, pwa Ngoahi indoahjang ipoa, apel Ih ma kadardo Ngoahi.” \wj* \p \v 30 Irai jong en koldi Ih, a joh emen pukkoangdi Ih, pwa Ah anjoau kahjikkoar leldo. \v 31 A irai dir nehn pwungen pokonno ma pwojonla, apel pwa, “Imdoahr, in anjoauwo ma Messiah‑o indoa, Ih pirin wiahda kilel manman dirjang en woal mene ne wiahda?” \s1 Sohnjilajil pwi Koadoaddoarla pwa irai en Joalihdi Jesus \p \v 32 Doari, Pharisee‑ok rongda doahroar joang pwiai ma pokonno ngudngudngudki, irai apel jamwrou laplappok ken kadarla sohnjilajil pwi pwa irai en joalihdi Jesus. \v 33 Jesus pwa, \wj “Ngoahi pirin mine ipamwai ekij woaroai; doari, mwuhr, Ngoahi pirin pwurlahng ipen Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 34 \wj Kamwai pirin rapahki Ngoahi, a kamwai nen johpwa kapangda ngoahi; pwa wijahu ma Ngoahi pirin mine, kamwai johkak inla.” \wj* \p \v 35 Koaun in mihn Jew‑ok ken pwahpene nehn pwungarai, “Ia wija ma Ih pirin inla, ma kisai johkak kapangda? Ih pirin inlahng nehn kahnihmw in mihn Greece kan, wijahu ma mihn Jew kan koaukoaujoan, apel padahk oang mihn Greece kan? \v 36 Ih pwa, \wj ‘Kamwai pirin rapahki Ngoahi, a kamwai nen johpwa kapangda Ngoahi’; \wj* apel, \wj ‘Kamwai joh kak inlahng wijahu ma Ngoahi pirin mine.’ \wj*Ia woahwoahn me?” \s1 Pilin Mour \p \v 37 Nehn rehnno ma joarwiho pirin doarihla ioar rehnwa keiou kajampwal, Jesus uhda pwahla in ngil koalik, \wj “Emen ma ne maroauda en indoa ipoai ih nimpil. \wj* \v 38 \wj Ioar doahr Puk Joarwi pwa, emen ma pwojon Ngoahi, pilin mour nen koardahjang nehn ih.” \wj* \v 39 Jesus sikoa me doahr Ngenno, pwa ma iraihok ma kamehlelehla Ih pirin anki mwuhr. Pwa anjoauwo Ngenno kahjik indoa, pwa Jesus kahjikkoar lingla. \v 40 Epwi armaj nehn pokonno ma rongda Jesus pwa me Ihr pwahla, “Woal mene ioar uhdahn Joukohp wa!” \p \v 41 Epwi pel pwa, “Ih ioar Messiah!” \p A pel epwi idoak, “Imdoahr Messiah‑o en kak indoahjang Galilee? \v 42 Pwa puk Joarwi pwa Messiah‑o pirin injang kadaudokin Nahmwarki David, apel Ih pirin noaisikdi nehn Bethlehem, nehn kahnihmmwo ma David kin koaujoan.” \v 43 Pokonno ken liaksohrohr nehn pwungarai ki Jesus. \v 44 A epwi nimen jipoardi Ih, a joh emen pukkoang Ih. \s1 Joahpwojon in Koaun in mihn Jew‑ok \p \v 45 Doari, sohnjilajillok pwurlahng ipen jamwrou laplappok apel Pharisee‑ok. Irai idoak iparai, “Amwda kamwai ke joah wahdo Ih?” \p \v 46 Sohnjilajillok japoang, “Joh emen ma kin padahk doahroar Woallo!” \p \v 47 Pharisee‑ok ken idoak iparai, “Imdoahr, Woallo pel kapweipweidi kamwai? \v 48 Kamwai kidal ma mine emen jang nehn pwungen min laplap kan ke Pharisee kan ma pwojonla Ih? \v 49 Pokon oauwe joah woahwoahki Kojonnedin Moses, ioar kahrehda irai riahkila!” \p \v 50 Nicodemus, emen Pharisee‑ok, ma inlahng ipen Jesus anjoaukij mwohn me, ih ken pwehng irai, \v 51 “Oang asai Kojonneddo, kisai johkak kadeik armaj men mwohn asai kahjikkoar rongda apel kapangda dahkij ih wiahda.” \p \v 52 Irai japoang, “Imdoahr, koawoa pel emen mihn Galilee? Sukuhlki Puk Joarwi, koawoa nen kidalda johpwa joukohp men indoahjang Galilee.” \v 53 [Armaj ohroj ken inla in umwaraihok.] \c 8 \s1 Liho ma Diarekda nehn ah Kamwahl \p \v 1 [Doari, Jesus ken indahlahng pohn Dolin Olip. \v 2 Oh inminjoang in rehnwa mwerin, Ih ken japahllahng Umw Joarwiho. Sohn pokonno ohroj ken pokondohng ipoa; ih ken mwindi apel sapda padahk oang irai. \v 3 Jounpadahk in Kojonneddo pwi apel Pharisee pwi ukdohng ipen Jesus li men ma jipdi nehn ah kamwahl. Irai ken kioang liho en uhda mwohn ohroj, \v 4 irai ken idoakkoang Jesus, “Maing Jounpadahk, li mene jipdi nehn ah kamwahl. \v 5 Nehn asai Kojonneddo, Moses ruwoje pwa joangoan lihmene en kaskas oaroh mehdi. A koawoa, da koawoa pwahki me?” \v 6 Irai pwa me pwa en lidipihkihdi Jesus, pwa irai en kak kadpoahki Ih. A Jesus ken rukdi, insinge nehn pwirejjo ki jandinpoah. \v 7 A nehn irai uhda wijahu peipeidek, Jesus uhda pwehng irai, \wj “Inje in nehn kamwai ma johkin wiahda dihp, ioar ih ma en sapin kasoahki lihmene sakai.” \wj* \v 8 Ih pel pwuroahng rukdi insinge nehn pwirejjo. \v 9 Nehn irai rongda me, irai ken allaluhpijoang wad emen, sapjang min mah kan. Jesus ken kalahpwukla, ipen liho ma uhda wijahu. \v 10 Jesus ken uhda, Ih ken idoak ipen liho, \wj “Ia irai? Joh emen luhwoahdi pwa en kadipoa koawoa?” \wj* \p \v 11 Liho pwehng Ih, “Joh emen, Maing.” \p Jesus ken pwehng ih, \wj “Doari, Ngoahi pel jehpirin kadeikihda koawoa. Alwe a jang apkas inla koawoa joah pwuroahng wiahda dihp.”] \wj* \s1 Jesus ma Maram in Jampah \p \v 12 Jesus pwuroahng pwehng Pharisee‑ok, \wj “Ngoahi ma maram in jampah. Ma emen ma pirin pwilihdo Ngoahi nen anki maram in mour, apel johkak en allalu nehn ros.” \wj* \p \v 13 Pharisee‑ok ken pwehng Ih, “Koawoa kin kadehde doahroar pein Koawoa, doari, mehkan ma Koawoa siksikoa johkin kadehdehda mehkij.” \p \v 14 Jesus japoang, pwa, \wj “Joah, mihnda ma Ngoahi kadehdehda pein Ngoahi, a Oai kadehde mehlel, pwa Ngoahi kidal wijahu ma Ngoahi indoahjang, apel wijahu ma Ngoahi pirin inlahng. A kamwai jehjoa wijahu ma Ngoahi indoahjang, ke wijahu ma Ngoahi pirin inlahng. \wj* \v 15 \wj Kamwai kin wia kadeik in doahroar armaj, a Ngoahi johkin kadeik emen. \wj* \v 16 \wj A ma Ngoahi pirin wia, Oai kadeikko nen mehlel; pwa Ngoahi joah kalahpwuk nehn doadoahk oauwe, pwa Jahmmo, ma kadardo ngoahi, ioar Ih ma pwilpwili Ngoahi. \wj* \v 17 \wj Ne pel insingdi nehn amwai Kojonneddo, nehn en jounkadehde roahmen ara sikesik en pwungpene, ioar mehlel. \wj* \v 18 \wj Doari, Ngoahi kin kadehdehda doahroar pein ngoahi, a Joamoaiho ma kadardo Ngoahi Ih pel kadehdehda doahroar Ngoahi.” \wj* \p \v 19 Irai ken kalelpoak ipoa, “Ia Joamoamw wa?” \p Jesus japoang, pwa, \wj “Kamwai jehjoa Ngoahi, apel jehjoa Joamoaiho. Ma kamwai kidal Ngoahi, kamwai nen pel kidal Joamoaiho.” \wj* \p \v 20 Jesus pwa mehpwiai ohroj nehn Ah padpadahk in Umw Joarwiho, nehn perehu ma dalen meiroang kan kin mine. A joh emen joalihdi Ih, pwa Ah anjoau kahjikkoar lel. \s1 Kamwai Johkak Inla Wijahu ma Ngoahi pirin Inla \p \v 21 Jesus pel pwuroahng pwehng irai, \wj “Ngoahi pirin inla, a kamwai nen rapahki Ngoahi, a kamwai nen mehdi nehn dipamwai kan. Kamwai johkak inla wijahu ma Ngoahi pirin inla.” \wj* \p \v 22 Doari, koaun in mihn Jew‑ok ken pwa, “Ih sikoa pwa, ‘Kamwai joh kak inla wijahu ma Ngoahi pirin inla.’ Imdoahr, me woahwoahki pwa Ih pirin pein kojukdi Ih?” \p \v 23 Jesus ken japoang, \wj “Kamwai injang jampah, a Ngoahi indoa jang puwoa. Kamwai mihn jampah oauwe, a Ngoahi jaudi mihn jampah oauwe. \wj* \v 24 \wj Ioar kahrpoan Oai pwehng kamwai, ma kamwai nen mehdi nehn dipamwai kan. A kamwai uhdahn nen mehdi nehn dipamwai kan ma kamwai johpwa kamehlele pwa ‘Ngoahi ioar ma ngoahi.’” \wj* \p \v 25 Irai kalelpoak ipoa, “Inje Koawoa?” \p Jesus japoang, \wj “Ma Ngoahi ne pwehng kamwai jang in sapdahu. \wj* \v 26 \wj Dir me Ngoahi kak pwahki kamwai, dir me Ngoahi kak kadeikihki kamwai. A Ih ma kadardo Ngoahi, ioar mehlel; a Ngoahi pwehng jampah: mehkan ma Ngoahi ne rongjang Ih.” \wj* \p \v 27 A irai joah woahwoahki pwa Ih pwen pwehpwehpwehng irai mwomwen Jahmmo. \v 28 Jesus pel pwehng irai, \wj “Nehn amwai pirin soanoakihda Nihn‑Armaj, ioar anjoau ma kamwai nen kidal pwa ‘Ngoahi ioar ma Ngoahi.’ Doari, kamwai nen kidal pwa Ngoahi joah wiahki mehkij jang pein Ngoahi. A Ngoahi kin pwa mehkannoar ma Jahmmo kin padahkihoang Ngoahi. \wj* \v 29 \wj Apel Ih ma kadardo Ngoahi kin pwilpwili Ngoahi; Ih johkin kerpwihla ngoahi, pwa Oai kin wihwia mehkan ma Ih mwehuki.” \wj* \p \v 30 Doari, min dir ma rong Jesus nehn Ah pwa mehpwiai, irai kamehlelehla Ih. \s1 Mehlello pirin Kapisla Kamwai \p \v 31 Jesus pwehng mihn Jew‑ok ma ne pwojonla, \wj “Ma kamwai pirin peikkoang Oai padahk kan, kamwai pirin wiahla Noai sohnpadahk mehlel. \wj* \v 32 \wj Apel kamwai pirin kidalla dahkij mehlel, a mehlello pirin kapisla kamwai.” \wj* \p \v 33 Irai ken japoang, “Kamai kadaudok en Abraham, a kamai kahjik wia lidu in emen jang ohmehj indoa. Ia woahwoahn Oamw lal en, ‘Kamwai pirin jaldekla?’” \p \v 34 Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma emen ma kin wiahda dihp, ioar ih ma lidu in dihp. \wj* \v 35 \wj A lidu men jaudi sowoa mehlel in peneinei oau oaroain. A jerihn peneinei men, ioar ih ma uhdahn sohn peneinei oaroain. \wj* \v 36 \wj Doari, ma Nahu pirin kapisla kamwai, kamwai uhdahn pirin jaldekla mehlel. \wj* \v 37 \wj Ngoahi kidal pwa kamwai kadaudok in Abraham pwi, a kamwai kin jong in kojukdi Ngoahi pwa amwai joah nimen oaloahda Oai lal kan. \wj* \v 38 \wj Ngoahi kin siksikoa mehkan ma Jahmmo kin kajalehioang Ngoahi, a kamwai kin wia mehkan ma jamamwaihok padahkihoang kamwai.” \wj* \p \v 39 Irai japoang, “Jamamai, ioar Abraham.” \p Jesus ken japoang, \wj “Ma kamwai uhdahn nihn Abraham, kamwai pirin wihwia joangoan doadoahk kan ma ih wiahda. \wj* \v 40 \wj Ioarroar Ngoahi ne wiahda, padahkihoang kamwai mehlello ma Ngoahi ne rongjang Koahs, a kamwai kin jongin kojukdi Ngoahi. Abraham johpwa wia joang oauwe! \wj* \v 41 \wj Kamwai kin wihwia mehkan ma jamamwaiho ne wiahda.” \wj* \p Irai japoang, “Koahs ioarroar Jamamai wa; a kamai ioar uhdahn Nah jeri.” \p \v 42 Jesus pwehng irai, \wj “Ma Koahs pwen uhdahn jamamwai wa, kamwai nen ipwilki Ngoahi, pwa Ngoahi indoa jang ipen Koahs, a Ngoahi ne minmine me apkas. Ngoahi joah indoahki pein Oai manman, a Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 43 \wj Dahkij kahrehda kamwai johkin woahwoahki mehkan ma Ngoahi sikoa? Pwa kamwai johkakkoang rong Oai padahk. \wj* \v 44 \wj Kamwai kadaudok in Jehsen, pwa ih ioar jamamwai wa, apel kamwai kin engdehnnoang kapwaihahda mehkan ma jamamwaiho kin mwehuki. Janngoar in sapinno, ih joun kojarmaj men. Ih johkin minmin oang me mehlello, pwa mehlello johpwa mine ipoa. Nehn anjoauwo ma ih kin sikesik likamw, ih kin wihwiahr da ih ahnla, pwa Jehsen pwen likamw men, apel jemen joangoan likamw ohroj. \wj* \v 45 \wj A ioar kahrpoan amwai joh kin pwojon Ngoahi, pwa Oai kin padahkihoang kamwai doahroar mehkan ma mehlel. \wj* \v 46 \wj Inje nehn pwungamwai kan ma kak kadehdehda doahroar dihp oau ma Ngoahi wiahda? Doari, ma Ngoahi kin padahkihoang kamwai mehkan ma mehlel, a dahkij kahrehda kamwai johkin pwojonki Ngoahi? \wj* \v 47 \wj Ma emen ma sapjang ipen Koahs kin rong en Koahs lal kan. A kamwai kan ma joah sapjang ipen Koahs, ioar kahrehda kamwai johkin nimen rong Ngoahi.” \wj* \s1 Jesus apel Abraham \p \v 48 Mihn Jew‑ok japoang Jesus, “Jaudi kamai pwung nehn amai sikoa pwa koawoa mihn Samaria men a ngen jaus mine ipoamw?” \p \v 49 Jesus japoang, \wj “Joh ngen jaus ipoai. Ngoahi kin woaunki Joamoaiho, a kamwai johkin woaunki Ngoahi. \wj* \v 50 \wj Ngoahi johkin rapahki pein Oai wahu. A mine emen ma kin raprapahki Oai wahu, ioar Ih ma kin pwungki Ngoahi. \wj* \v 51 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma emen ma kin kapwaihahda Oai padahk kan jehpirin mehdi.” \wj* \p \v 52 Mihn Jew‑ok pwehng Ih, “Doari, me kamai ne kidal in mehlel pwa ngen jaus mine Ipoamw. Abraham mehdi, joukohppok pel mehdi; a Koawoa pwa, ‘Ma emen ma kin kapwaihahda Oai padahk kan jehpirin mehdi.’ \v 53 Jamasai Abraham ne mehdi. Koawoa joah lemleme pwa koawoa laplapjang Abraham? Joukohppok ne pel mehdi. Inje ioar Koawoa lemehkihoang pein Koawoa?” \p \v 54 Jesus japoang irai, \wj “Ma Ngoahi pirin kawahuwi pein Ngoahi, Oai wahu nen mwahlla. Joamoaiho, ioar ma kin woaunki Ngoahi, ioar Ih ma kamwai kin pwa amwai Koahs. \wj* \v 55 \wj Kamwai kahjikkoar kidalda Ih, a Ngoahi ma kidal Ih. Ma Ngoahi pirin sikoa pwa Ngoahi jehjoa Ih, doari, Ngoahi ma likamw doahroar kamwai. A Ngoahi kidal Ih apel Ngoahi kin peikkoang Ah lal kan. \wj* \v 56 \wj Jamamwai Abraham perenkihda ah pirin kapang Oai Rehnno. Doari, Ih ne kapang pel perenkihda.” \wj* \p \v 57 Mihn Jew‑ok ken pwehng Ih, “Koawoa kahjikkoar johnpar limeijek, a imdoahr Koawoa en kapang Abraham?” \p \v 58 Jesus japoang irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: mwohn Abraham ah noaisikdi ‘Ngoahi Ioar.’” \wj* \f + \fr 8:58 \fk Ngoahi Ioar: \ft Lal riakije doahroar lal ma Koahs wia in anjoau ma Ih pwokdahng Moses a kajalehioang Moses pein ih. Sisin loapin lal oauwe ekij doahroar sisin loapin lal in Hebrew, “Yahweh” ma woahwoahki “Koaunno” ih ma ne mihne. \f* \p \v 59 Irai ken rik sakai pwa irai en kasoahki Ih; a Jesus ken karirihla pein Ih jang irai, ken injang Umw Joarwiho. \c 9 \s1 Jesus Kemwehuwihla Woal men ma Noaisikidihoar Majkun \p \v 1 Nehn Jesus Ah allaluhla, Ih kapangda woal men ma noaisikidihoar majkun. \v 2 Nah sohnpadahkkok kalelpoak, “Maing Jounpadahk, dipen inje ma kahrehioang woal mene ah noaisikdi majkun? Pein dipoa, ke dipen ah pahpa apel nohno?” \p \v 3 Jesus japoang irai, \wj “Jaudi dipoa, ke dipen ah pahpa apel nohno, ma kahrehioang ah majkun. A ih majkun pwa en kajalehda manman in Koahs. \wj* \v 4 \wj Kisai uhdahn pirin engdehnnoang wia doadoahk in Ih ma kadardo Ngoahi ijanki pwa pe rehnnoar; pwa pwong ne koaroando, anjoau ma joh emen kak doadoahk. \wj* \v 5 \wj Oaroain Oai pirin mine nehn jampah, Ngoahi ma kamaram in jampah.” \wj* \p \v 6 Nehn Ah pwa mehpwiai, Ih ken andipoang nehn pwirej, ken wiahkihda pwelmasak. Doari, Ih ken irijki pwelmasakko pwoaroan mijen woallo, \v 7 pwehng, \wj “Inla amwunla mijoammwen nehn Pilen Siloam.” \wj* (Ad oauwe woahwoahki “Koadoaddoarla.”) Woallo ken inla amwunla mijoa nehn pillo, pwurdo ken kapangda wija. \p \v 8 Doari, minnok ipoa — apel irai ma ne kapang woallo nehn ah kin poakpoak mehjwa, irai idoak, “Jaudi ioar woalwa me ma kin onohnnoar poakpoakpoak?” \p \v 9 Epwi pwa, “Ioar, ih men.” \p A pel epwi pwa, “Joah! Jaudi, a dinin doahroar woallo.” \p Pein woallo ken pwa, “Ioar, ngoahi ih.” \p \v 10 Irai idoak ipoa, “Imdoahr pwoaroan mijoammwen kan poahdpijoang?” \p \v 11 Ih japoang, “Woallo ma adanki Jesus wiahda pwelmasak irijki pwoaroan mijoaihoa kai, a Ih pel pwehng ngoahi, ‘Alwe Siloam duhpla mijoammwen.’ Ngoahi ken inla, a nehn anjoauwohr ma ngoahi duhpla, ngoahi kapangda wija.” \p \v 12 Irai idoak, “Ia Ih?” \p A ih japoang, “Ngoahi jehjoa.” \s1 Pharisee‑ok Kapeidekki ih ma ne Mwehula \p \v 13 Doari, irai uklahng woal majkunno ipen Pharisee‑ok. \v 14 Rehnno, rehnin Sabbath‑oau, ma Jesus wiahda pwelmasak kapoahdkihpijoang pwoaroan mijen woallo. \v 15 Pharisee‑ok pel pwuroahng idoak ipen woallo mwohmmwen ah kapangda wija. Ih pwehng irai, “Woallo kioang pwelmasak in pwoaroan mijoaihoa kai, ngoahi duhpla doari ken kapangda wija.” \p \v 16 Epwi Pharisee‑ok pwa, “Woallo ma wiahda me joah indoa jang ipen Koahs, pwa ih joah peikkoang kojonned in rehnin Sabbath.” \p A pel epwi pwa, “Imdoahr armaj dipan men, en kak wia joangoan manman doahroar me?” Irai ken liaksohrohrda nehn pwungarai. \p \v 17 Pharisee‑ok pel pwuroahng kalelpoak ipen woallo, “Koawoa pwa Ih kapoahdpijoang pwoaroan mijoammwen kan. Doari, dahkij koawoa pwahki doahroar woallo?” \p Ih japoangki irai, “Joukohp men Ih.” \p \v 18 Laplap in mihn Jew‑ok joah nimen kamehlele pwa ih majkun, a kak kapangda wija mwuhr. Irai ken pangindo ah jamahu apel inahu, \v 19 kalelpoak ipara, “Nihmwa jermwein mene? Kamwa pwa Ih noaisikdi majkun? A doari, imdoahr ah kak kapangda wija apkas?” \p \v 20 Ah jamahu apel inahu japoangki irai, “Kama kidal pwa ih ioar nihma jermweinwa, apel kama kidal pwa ih noaisikdi majkun. \v 21 Kama jehjoa imdoahr ah kak kapangda wija apkas, ke inje ma kapoahdpijoang pwoaroan mijoa kan. Kamwai idoak ipoa, pwa mine ah lamlam apel ih kak pein japoang kamwai!” \v 22 Jamahu apel inahu pwa mehpwiai pwa ira mijik laplap in mihn Jew‑ok, pwa irai pwungkihpene ma emen pirin kadehde pwa Jesus ioar Messiah wa, irai pirin kainoapwihjang ih nehn jinakokehu. \v 23 Ioar kahrehda jamahu apel inahu pwahki, “Mine ah lamlam, kamwai idoak ipoa!” \p \v 24 Irai pel pwuroahng pangindo woallo, ma noaisikdi majkun, irai pwehng ih, “Inoaukihda mwohn Koahs pwa koawoa pirin lallal mehlel oang kamai! Kamai kidal pwa woal dipan men ma kemwehuwihla koawoa.” \p \v 25 Woallo japoang, “Ngoahi jehjoa ma ih dipan men ke joah. A mehkijjoar ma ngoahi kidal, pwa mehjwa ngoahi uhdahn majkun, a apkas ngoahi kapangda wija.” \p \v 26 Irai pel kalelpoak, “Dahkij Ih wiahng koawoa? Imdoahr Ah kapoahdpijoang pwoaroan mijoammwen kan?” \p \v 27 Ih japoangki irai, “Ngoahi ne pwehng kamwai, a kamwai joah nimen rong. Dahkij kamwai pel nimen pwuroahng rongki? Dapwa kamwai pel nimen wiahla Nah sohnpadahk!” \p \v 28 Irai koauwe ih apel pwa, “Koawoa Nah sohnpadahk, a kamai nihn Moses sohnpadahk! \v 29 Kamai kidal pwa Koahs lalloang Moses; a Ih, kamai jehjoa ia wijahu Ih indoa jang!” \p \v 30 Woallo japoangki irai, “Joangoan kapwuriamwei! Kamwai jehjoa wijahu ma Woallo indoa jang, a Ih kapoahdpijoang pwoaroan mijoaihoa kai! \v 31 Kisai kidal pwa Koahs johkin rong armaj dipan kan; a Ih kin rong iraihok ma kin woaunki apel wia joang kan ma Ih kin perenki. \v 32 Jang oh in sapin jampah, joh emen ma ne rong ma mine emen kapoahdpijoang pwoaroan mijen armaj men ma noaisikdi majkun. \v 33 Ma woal mene jaudi jang ipen Koahs, Ih johkak wiahda mehkij.” \p \v 34 Irai japoangki, “Koawoa noaisikdi apel koakoairda nehn dihp, koawoa jongjongjong en padahki kamai?” Irai ken kainoapwihjang ih nehn jinakokehu. \s1 Majkun in Loapin Ngen \p \v 35 Nehn Jesus Ah kidalda pwa irai ne kainoapwihdi woallo jang nehn jinakokehu, Ih suhwoang apel pwehng, \wj “Imdoahr, koawoa pwojon Nihn‑Armaj?” \wj* \p \v 36 Woallo japoang, “Maing, Koawoa pwehng ngoahi inje woal mene pwa ngoahi en kak pwojonla!” \p \v 37 Jesus pwehng, \wj “Koawoa ne kapang, apel ioar Ih ma siksikesikkoang koawoa apkas.” \wj* \p \v 38 Woallo pwehng, “Maing oai Koaun, ngoahi ne pwojonla!” Ih ken poadpwomwla mwohn Jesus. \p \v 39 Jesus pwa, \wj “Ngoahi indoahng jampah pwa Ngoahi en wia koapwung; pwa min majkun kan en kapangda wija, a irai ma kin kapang wija en majkunla.” \wj* \p \v 40 Epwi Pharisee‑ok, ma mine wijahu, rong Ah pwa mehpwiai, irai kalelpoak, “Imdoahr kamai, kamai pel majkun?” \p \v 41 Jesus japoang irai, \wj “Ma kamwai uhdahn majkun, kamwai johpwa dipda; a me, nehn amwai kin pwa, ‘Kamai kak kapang wija,’ woahwoahki pwa kamwai ne dipda.” \wj* \c 10 \s1 Karajraj in Jilepen Jihpw \p \v 1 \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma emen ma joah dilda nehn wanihmwin kelin jihpw, a doau oang nehn oau joangoan al sohrohr, ioar ih jounpirap men, apel mwoarjuwed men. \wj* \v 2 \wj A ih ma kin dilda nehn wanihmmwo, ioar ih ma jilepen jihpw. \wj* \v 3 \wj Jilepen wanihmmwo kin risingdahng jilepen jihppwo; nah jihpw kan kin rong ngiloa, nehn ah kin panginki irai oadoarai, a ih kin kahlwahla irai likin. \wj* \v 4 \wj Nehn ah kadilihla irai, Ih kin wudla mwohn irai, apel jihpw kan kin kauj ih, pwa irai ahnla ngiloa. \wj* \v 5 \wj Irai jehpirin kauj emen sohrohr; irai nen kau jang joangoan armaj meno, pwa irai jahn ngiloa.” \wj* \p \v 6 Jesus pwehng irai karajraj pase, a irai johpwa kidal ia woahwoahn. \s1 Jesus Ioar ma Jilepen Jihpw Mwehu \p \v 7 Jesus pel pwuroahng pwehng irai, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: Ngoahi ma wanihmwin kelin jihpw. \wj* \v 8 \wj Irai ohroj ma ne indoa mwohioa, jounpirap apel mwoarjuwed pwi, a jihppwok joah rong irai. \wj* \v 9 \wj Ngoahi ma wanihmmwo. Ma emen dilda nehn wanihmw oauwe pirin mourla. Ih pirin dilda apel dilla, apel kapangda kanah mwinge. \wj* \v 10 \wj Jounpirap kin indoa pwa en pirapoa, kojukdi, apel koauwehla. A Ngoahi, indoa pwa irai en anki mour — mour unjek. \wj* \p \v 11 \wj “Ngoahi ma jilepen jihpw mwehu. Jilepen jihpw mwehu men mihndahkihla Ah mour ki Nah jihpw kan. \wj* \v 12 \wj Sohndoadoahk men, ma jaudi jilepen jihpw, apel jaudi uhdahn nah jihpw kan, nehn ah kin kapangda wolf ah allaluhdo Ih kin kerpwihla irai ih kaula. Wolf kin koldi jihpw kan apel kaujpijoang irai. \wj* \v 13 \wj Sohndoadoahk men kin kaula pwa ih doadoahkkoar pwa en oaloa dupkoa, a joh kin injinohki jihpw kan. \wj* \v 14 \wj Ngoahi ma jilepen jihpw mwehuwa. Ngoahi kidal Noai jihpw kan, irai pel kidal Ngoahi. \wj* \v 15 \wj Doahroar Jahm ah kidal Ngoahi, apel Ngoahi kidal Jahmmo. A Ngoahi pirin mihndahkihla Oai mour pwa irai. \wj* \v 16 \wj Pel mine epwi Noai jihpw ma joah mine nehn kel oauwe. Ngoahi uhdahn pirin wahdo irai, apel irai pirin rong ngiloaihoa. Doari, irai pirin wiahla pwihnin jihpw oauwoar, apel jiloapoarai pirin emennoar. \wj* \p \v 17 \wj “Joamoai kin ipwilki ngoahi, pwa Oai kin mihndahkihla Oai mour, pwa Ngoahi en kak pwuroahng oaloa. \wj* \v 18 \wj Joh emen pirin kihjang Oai mour, a pein Ngoahi ma mihndahkihla. Mine Oai manman en mihndahkihla, apel pel mine Oai manman in pwuroahng oaloa. Ioar doahroar ma Joamoaiho inoaukihoang Ngoahi pwa Ngoahi en wia.” \wj* \p \v 19 Doari, mihn Jew‑ok pel pwuroahng liaksohrohr ki lal pwiai. \v 20 Armaj dir nehn pwungarai pwa, “Ngen jaus mine ipoa, apel pweipwei men Ih! Dahkij kahrehda kamwai rong Ih?” \p \v 21 A pel epwi pwa, “Armaj ma ngen jaus mine ipoa joh kak sikoa mehpwiai. Mindoahr ngen jaus ah kak kapoahdpijoang pwoaroan mijen armaj majkun men?” \s1 Mihn Jew kan Japwungki Jesus \p \v 22 Doari, anjoau in pokon in kajarawihn Umw Joarwiho\f + \fr 10:22 \fk Kajarawihn Umw Joarwiho: \ft Joarwi oauwe kin wiawi nehn johnpwong in Dihjempe pwa en wia kasmanin kajarwi japahl en pei joarwiho apel Umw Joarwiho in pahr 164 mwohn Christ, mwerin mihn likin kan irai kajaminihla pei joarwiho apel Umw Joarwiho.\f* nehn Jerusalem nehn johnpwong in kopou. \v 23 Jesus allaluhjili nehn Umw Joarwiho nehn Palang in Solomon. \v 24 Mihn Jew‑ok ken pidekihpene, idoakkoang Ih, “Ia woaroaihn amai pirin joujowihki koawoa? Ma ioar koawoa Messiah, kadehdehng kamai in janjal!” \p \v 25 Jesus japoang, \wj “Ngoahi ne pwehng kamwai, a kamwai joah nimen kamehlele Ngoahi. Doadoahkkok ma Ngoahi ne wiahda in manman in Joamoaiho, ioar ma ne kadehdehda. \wj* \v 26 \wj A kamwai jehpirin kamehlele, pwa jaudi kijehn Noai jihpw kamwai. \wj* \v 27 \wj Noai jihpw kan kin rong ngiloaihoa; a Ngoahi kidal irai, a irai kin pwilpwili ngoahi. \wj* \v 28 \wj Ngoahi kioang irai mour joahsuk, a irai jehpirin mehdi. Joh emen kak doapwoahjang irai Ipoai. \wj* \v 29 \wj Da Joamoaiho kioang Ngoahi koalikjang mehkan ohroj.\wj* \f + \fr 10:29 \fk Da Joamoaiho kioang Ngoahi koalikjang mehkan ohroj. \ft Oau kawoahwoa: Joamoaiho ma kioang Ngoahi irai, ma koalikjang mehkan ohroj. \f* \wj A joh emen ma kak doapwoahjang nehn poahn Joamoaiho. \wj* \v 30 \wj Joamoaiho apel Ngoahi emennoar.” \wj* \p \v 31 Mihn Jew‑ok ken pwuroahng rik sakai pwa irai en kasoahki Ih. \v 32 Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi ne wiahda doadoahk mwehu dihrdir mwohn kamwai ma Jahmmo kioang Ngoahi pwa Ngoahi en wia. A doari, doadoahk dahioau nehn pwungen doadoahk pwiai kamwai nimen kasoahki Ngoahi?” \wj* \p \v 33 Mihn Jew‑ok japoang, “Jaudi doadoahk mwehu ma kamai nimen kasoahkihdi Koawoa, a pwa Oamw kin lahlahwe Koahs! Pwa Koawoa, armaj men, Koawoa kin wiahki pwa Koawoa Koahs!” \p \v 34 Jesus japoang, \wj “Ne insingdi nehn amwai kojonneddo ma Koahs pwa, ‘Kamwai kohs pwi.’ \wj* \v 35 \wj Doari, kisai kidal pwa dahkij Puk Joarwi sikoa pwen mehlel anjoau ohroj; a Koahs panginki irai koahs pwi, irai armaj kan ma Ah mahjan ne aluhwoang. \wj* \v 36 \wj A Ngoahi, Jahm ne pilda kadardo nehn jampah. A doari, da kamwai kak sikoahki pwa Ngoahi lahlahwe Koahs pwa Oai pwa Ngoahi Nihn Koahs? \wj* \v 37 \wj Ma Ngoahi johkin kapwaihahda doadoahk kan en Joamoaiho, doari, kamwai ken joah kamehlele Ngoahi. \wj* \v 38 \wj A ma Ngoahi kin wiahda, mihnda ma kamwai johpwa kamehlele Ngoahi, a kamwai en kamehlele Oai doadoahk kan, pwa kamwai en kidalkihda apel woahwoahkihda pwa Jahm kin minmine nehn Ngoahi, apel Ngoahi, kin minmine nehn Jahm.” \wj* \p \v 39 Irai pel pwuroahng rapahki pwa irai en jipoardi Ih, a Ih joaloang jang nehn pwungarai. \p \v 40 Jesus japahlla oaloap Pillap Jordan wijahu ma John kin wia poapdaij mehjwa; Ih ken minmine wijahu. \v 41 Armaj dihrdir pokondohng ipoa. Irai ken pwa, “Joh manman John wiahda, a joang ohroj ma ih pwahki doahroar Woal mene inenin mehlel.” \v 42 Doari, armaj dir wijahu ken pwojonla Jesus. \c 11 \s1 Mehdihn Lazarus \p \v 1 Mine woal men ma johmwehuda ma adanki Lazarus, kin koaukoaujoan Bethany, nehn kahnihmw ma Mary apel riah Martha kin koaukoaujoan. \v 2 (Ioar Mary mene ma salipki ehn Koaunno le karahdin a limwihki pisen moange, ioar ih ma pel rianki Lazarus ma johmwehudahu.) \v 3 Riariho koarongehki Jesus, “Maing ama Koaun, Oamw pirienno ne johmwehuda.” \p \v 4 Nehn Jesus ah rongda, Ih ken pwa, \wj “Johmwehu oauwe jehpirin kahrehda Lazarus en mehdi; me en wiawi pwa en kalingihda Koahs, a johmwehu oauwe pirin wia oau al ma Koahs pirin kalingihkihda Nahu.” \wj* \p \v 5 Jesus kin ipwilki Martha, riah liho, apel Lazarus. \v 6 Jesus ne kidal pwa Lazarus johmwehuda, a Ih minminehr wijahu ma Ih mine oaroain rehn riau. \v 7 Doari, Ih pwehng Nah sohnpadahkkok, \wj “Kisai pirin japahlla Judea.” \wj* \p \v 8 Sohnpadahkkok japoang, “Maing Jounpadahk, rehn pwiok mihn Jew‑ok nimen kasoa koawoa wijahu. A imdoahr, koawoa pel lemleme pwurlahng wijahu?” \p \v 9 Jesus japoang, \wj “Jaudi awa eijek riau mine nehn rehn oau? Doari, ma emen ma kin allalu in rehn, Ih jehpirin dipkelkel, pwa ih kapkapang maram in jampahioauwe. \wj* \v 10 \wj A ma ih kin allalu inpwong, ih pirin dipkelkel, pwa marammo joah mine ipoa.”\wj* \v 11 Jesus pwahla mehpwiai, apel pwuroahng pwa, \wj “Asai pirien Lazarus moairla. A Ngoahi pirin inlahng panginda ih.” \wj* \p \v 12 Sohnpadahkkok japoang, “Maing, ma ih moairla, a ih nen mwehula.” \p \v 13 Sikesik in Jesus pase uhdahn woahwoahki pwa Lazarus ne mehdi, a irai pwen kihkihoang pwa Jesus lemleme pwa ih pwen moair. \v 14 Jesus pwehng irai in janjal, \wj “Lazarus ne mehdi. \wj* \v 15 \wj A pwa kamwai, Ngoahi perenkihda Oai joah mine ipoa, pwa kamwai en pwojon. Doari, kisai inla ipoa.” \wj* \p \v 16 Thomas (ma pel adanki Umpwoar) pwehng kijeh sohnpadahkkok, “Kisai pwili asai Jounpadahkke inla wijahu, pwa kisai en pwili Ih mehdi.” \s1 Jesus ioar ma Iejda apel Mour \p \v 17 Nehn Jesus ah mine wijahu, Ih kidalda pwa Lazarus ne joajjoardi a ne rehn pahu doaula puwoa. \v 18 Johpwa lel mwail riau ma Bethany dohki jang Jerusalem. \v 19 Mihn Jew dihrdir ma indoahng suhwoang Martha apel Mary pwa irai en kamwais ira ki mehdihn riara woallo. \p \v 20 Nehn Martha ah rongda pwa Jesus allalu indoa, Ih aluhla pwa ih en suhwoang; a Mary minminehr nehn ummwo. \v 21 Martha pwehng Jesus, “Maing Oai Koaun, ma koawoa pwen minminehr me, rioai woallo jehpirin mehdi. \v 22 Doahr joah, Ngoahi kidal pwa Koahs pirin kioang Koawoa dahkij Koawoa pirin poaki Ipoa.” \v 23 Jesus pwehng ih, \wj “Rioamw woallo pirin pwuroahng mourda.” \wj* \p \v 24 Martha japoang Ih, “Ngoahi kidal pwa Ih pirin pwuroahng mourda in rehnin kadeikko.” \p \v 25 Jesus pwehng ih, \wj “Ngoahi ma mour japahl apel Jounkoamoaur. Ma emen ma pwojon Ngoahi, mihndahr ma Ih mehdi, a Ih pirin mour.\wj* \v 26 \wj A ma emen ma mour a pwojon Ngoahi, jehpirin mehdi allaluhla. A doari, koawoa kamehlele me?” \wj* \p \v 27 Liho japoang, “Eh, Maing oai Koaun, ngoahi kamehlele pwa Koawoa Messiah‑wa, Nihn Koahsso, ma pirin indihdohng jampah.” \s1 Jesus Joang \p \v 28 Mwerin Martha ah pwahla mehpwiai, ih japahlla ngudkihoang riah Mary, “Jounpadahkko ne indoa, a Ih idoak koawoa.” \v 29 Nehn Mary ah rongda, ih pispis uhda inla pwa ih en suhwoang Jesus. \v 30 (Jesus kahjikkoar lellahng nehn koaujoanno, pwa Ih minminehr wijahu ma Martha suhwoang Ih.) \v 31 Mihn Jew‑ok ma pwili Mary mine nehn ummwo, ma kamwkamwais ih, irai pwilpwili ih anjoauwo ma irai kapang ih uhda a pispis dilla. Irai lemlemehkihoang pwa ih pirin inla in joaujoauwo pwa ih en joang. \p \v 32 A nehn Mary ah lellahng wijahu ma Jesus minmine, ih ken rukdi in pwoalkoa pwehng Ih, “Maing oai Koaun, ma koawoa minminehr me, rioai woallo nen johpwa mehdi!” \p \v 33 Jesus kapangda ah joangjoangjoang, apel mihn Jew‑ok ma pwili ih pel joang, Ih ken injinjuwedla apel pahsoaula. \v 34 Ih idoak iparai, \wj “Ia wija kamwai jaripdi ih?” \wj* \p Irai japoang, “Maing amai Koaun, indoa kapang.” \p \v 35 Jesus joang. \v 36 Mihn Jew‑ok ken pwa, “Ia woahr Ah ipwilki woallo!” \p \v 37 A epwi nehn pwungarai pwa, “Jaudi Ih ma kapoahdpijoang mijen woal majkunno? Imdoahr, Ih johkak en wia mehkij pwa en doaroahjang Lazarus mehdi?” \s1 Lazarus Pwuroahng Mourda \p \v 38 Jesus pel pwuroahng injinjuwedla, inlahng in joaujoauwo, nehn pwoaroan paip oau ma sakai oau kin poaroahla. \p \v 39 Jesus pwa, \wj “Kamwai pwoakjang sakaien!” \wj* \p Martha, rien woal mehdiho, pwehng ih, “Maing, Ih ne pwohn naunahla, pwa ne rehn pahu daulihla — ah joajjoardi!” \p \v 40 Jesus pwehng liho, \wj “Ngoahi joah ne pwehng koawoa pwa koawoa pirin kapang lingin Koahs ma koawoa pirin pwojon?” \wj* \v 41 Irai ken pwoakjang sakaiho, Jesus jarda pwa, \wj “Joamoai, kalahngan en koawoa pwa oamw kin rong Ngoahi.\wj* \v 42 \wj Ngoahi kidal pwa Koawoa kin rong Ngoahi anjoau ohroj, a Ngoahi pwa mehpwiai pwa armaj pwiai ma mine wija kije, irai en kamehlele pwa Koawoa ma kadardo Ngoahi.” \wj* \v 43 Mwerin ah pwahla mehpwiai, Ih kakoalikihla ngiloa, pwa, \wj “Lazarus, dildihdo!” \wj* \v 44 Woal mehdiho dildihdo, poah apel ehn kan kidkidkihpene likkoaun nehn joaujoau, apel likkoau oau pidpene mijoa. Jesus pwehnglahng irai, \wj “Kamwai lapwadda woallen kadarla ih.” \wj* \s1 Pwihnno ma Pallanda Jesus \p \v 45 Mihn Jew dir nehn pwungarai ma indoa ipen Mary, irai kapang da ma Jesus ne wiahda irai ken pwojonla. \v 46 A epwi irai pwurlahng ipen Pharisee‑ok padahkihoang irai doahroar mehkan ma Jesus ne wiahda. \v 47 Doari, jamwrou laplappok apel Pharisee‑ok ken kapokonihpene Sohn Mwoalen Koapwunngo pwehng irai, “Dahkij kisai pirin wia? Pwa joangoan kilel kan ma woal mene kin wihwia! \v 48 Ma kisai mweidoahng ih en wihwia joang pwiai, armaj ohroj pirin pwojonla, a laplap kan in Rome nen indoa koauwehla asai Umw Joarwiho apel asai weihe pwon.” \p \v 49 Emen irai ma adanki Caiaphas ma wia Jamwrou Laplap nehn pahrro pwehng irai, “Kamwai johpwa kidal mehkij! \v 50 Kamwai johpwa dehdehki pwa en mwehu oang kamwai ma emen pirin mehkihdi armaj kan pwa sohn weihe pwon en joah mwomwla?” \v 51 Caiaphas in mehlel, joah wia sikesik pase pwa Ih ioar ma wia Jamwrou Laplap in pahrro, ih pwen kohpda pwa Jesus pirin mehkihdi mihn Jew‑ok. \v 52 Jaudi irai ioar doari a pwa en kapsahpene jerihn Koahs kan ohroj ma ne mwoarpijoang. \p \v 53 Doari, jang in rehnno inla koaun in mihn Jew‑ok wia lamlamki doahroar irai pirin kojukdi Jesus. \v 54 A ioar kahrehda Jesus johla allaluhjili janjal nehn Judea. Ih ken injang wijahu inlahng wija kij ma koaroannoang japwsoahn, in kahnihmmwo ma adanki Ephraim; ioar wijahwa ma Ih minmine pwilihkihla Nah sohnpadahkko. \p \v 55 Doari, en mihn Jew kan Joarwihn Passover ne koaroando, armaj dihrdir injang nehn japw kan indahlahng Jerusalem pwa irai kapwaihahda arai siahk in kamwkel mwohn joarwiho pirin sapda. \v 56 Irai raprapahki Jesus, a nehn irai pokonpene nehn Umw Joarwiho, irai kin peidekpene nehn pwungarai, “Da kamwai lemleme? Woallo pirin pwili joarwihe ke joah?” \v 57 Jamwrou laplappok apel Pharisee‑ok ne koajoanehdihoang armaj kan, ma emen kidal ia Jesus minmine, a en pakairkihdo pwa irai en kak joalihdi. \c 12 \s1 Soal oau nehn Bethany \p \v 1 Rehn wonou mwohn Joarwihn Passover, Jesus inlahng Bethany, wijahu ma Lazarus kin koaukoaujoan, woallo ma Jesus kamourihda jang mehdi. \v 2 Irai ken koaunopda mwingehn joausik wijahu. Martha pwili jeuweje nehkpijoang mwingehu, Lazarus ioar ih emen ma pwili Jesus mwindihoang in sehpillo. \v 3 Mary ken wahdo le oau ma inenin koalik dupkoa ma wiawihkihda suhkoahu ma adanki nard, a salipki ehn Jesus, pel limwihki pisen moangehu. Karahdin in lehu ken pisoahla nehn ummwo pwon. \v 4 Emen Nah sohnpadahkkok, Judas Iscariot — ih ma pirin pangla Jesus — pwa, \v 5 “Dahkij kahrehda lehioauwe joah noasla in mwani silper\f + \fr 12:5 \ft Mwani Silper: \ft Soahk 6.7\f* 300 (jilipwiki), pwa mwanihe en inlahng armaj joamwoahmwoa kan?” \v 6 Ih pwa me, jaudi jang in ah kin injinohki armaj joamwoahmwoa kan, a pwen jounpirap men ih. Ih ma kin wahwahwa nihrai pehkin mwaniho a kin kihkihjang mwani loaloa. \p \v 7 Jesus pwa, \wj “Kamwai joah kadroapwki lihe! Kamwai mweidoahng en nekidla dahkij ih ankiho oang in rehnno ma Ngoahi pirin joajjoardi. \wj* \v 8 \wj Armaj joamwoahmwoa kan pirin minminehr ipamwai anjoau ohroj, a Ngoahi jehpirin mine ipamwai anjoau ohroj.” \wj* \s1 Pwihnno ma Pallan Lazarus \p \v 9 Nehn pokon koalik in mihn Jew oau irai rongda pwa Jesus minmine Bethany, irai ken inla, jaudi pwa irai nimen kapanngoar Jesus, apel Lazarus ma Jesus ne kamourihda jang mehdi. \v 10 Jamwrou laplappok ken wia lamlamki doahroar mwomwen irai pirin pel kojukdi Lazarus, \v 11 pwa ih ma kahrehda mihn Jew dihrdir irai kerpwihla irai a pwojonla Jesus. \s1 Dilda Jerusalem ki Rojon in Kalwehdi \p \v 12 Rehnno mwerin, pokon koalikko, ma indoahng pwili Joarwihn Passover, rongda pwa Jesus allalu indoahng Jerusalem. \v 13 Irai ken oaloa soahn suhkoa palm a inlahng pwa irai en suhwoang, irai ken rahrahuki, “Kapnga Koahs!\f + \fr 12:13 \fq Kapnga Koahs! \ft pel \fq Hosanna\ft ma woahwoahki \fq Doaroahla kamai! \f* Koahs en kapaiahda Ih ma indoa in oadoan Koaunno! Koahs en kapaiahda Nahmwarkihn Israel!” \p \v 14 Jesus kapangda ejel pwulopwul men Ih ken doaudahng puwoa, doahroar ma insingdi nehn Puk Joarwi: \q1 \v 15 “Kahnihmw Zion, koawoa joah mijik! \q1 Me oamw Nahmwarki allalu indoa ipoamw, \q2 Ih mine pohn ejel pwulopwul men.” \p \v 16 Nah sohnpadahkkok joah woahwoahki me in anjoauwo. A in anjoauwo ma Jesus iejda apel poukdahla, irai ken lemehda da Puk Joarwi pwahki Ih, a irai pel wiahng Ih mehpwiai. \p \v 17 Armajjok ma pwili Jesus nehn Ah pangin Lazarus jang nehn joaujoauwo, kamourihda jang mehdi, ken kalohkihjili da ma ne wiawi. \v 18 Ioar kahrpoan en pokonno irai inlahng suhwoang, pwa irai rongda pwa Ih wiahda manman oauwe. \v 19 Pharisee‑ok ken pwahpene nehn pwungarai, “Kamwai kapang! Kisai johpwa pwoaida! Pwa me sohn jampah ohroj ne pwilihla Ih!” \s1 Epwi mihn Greece Rapahki Jesus \p \v 20 Doari, mihn Greece pwi ma mine nehn pwungen irai kan ma inlahng Jerusalem pwa irai en joarwi in kajarwiho. \v 21 Armaj pwiai ken inla ipen Philip (ih mihn Bethsaida nehn Galilee), pwehng ih, “Maing, kamai nimen suhwoang Jesus.” \p \v 22 Philip ken inla pwehng Andrew, a ara ken inla pakairkihoang Jesus. \v 23 Jesus japoang ira, \wj “Anjoauwo ne leldo ma Nihn‑Armaj pirin lingla.\wj* \v 24 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: pwa liporro in wihd oau johkak dirla ma ih jehpirin kipdihoang nehn pwirej mehdi. Ma ih mehdi, ih pirin wiahda liporro dir.\wj* \v 25 \wj Ma emen kin ipwilki ah mour uhdahn pirin luhj jang; a ma emen kin mihndahkihla ah mour in jampahioauwe, ioar ih ma pirin anki mour joahsuk. \wj* \v 26 \wj Ma emen ma nimen papah Ngoahi, ih uhdahn pirin pwilpwili Ngoahi, pwa wija ma Ngoahi pirin mine, ih pel pirin mine. A Joamoaiho pirin kawahuwihla emen ma kin papah Ngoahi.” \wj* \s1 Jesus Sikoa doahroar Ah pirin Mehdi \p \v 27 \wj “Anjoau oauwe ngenihoa injinjuwedla; a dahkij Ngoahi pirin pwa? ‘Joamoai, koawoa joah mweidoahng awa oauwe en indoahng ngoahi’? Joah, pwa ioar kahrpoan oai indoa, pwa Ngoahi en lelloang nehn awahn loklok oauwe. \wj* \v 28 \wj Joamoai, kalingihla oadoammwen!” \wj* \p Doari, ngil oau ken indihdo jang nehnloannge, ma pwa, “Ngoahi kalingihla oadoaioa, a Ngoahi pirin pwuroahng kalingihla.” \p \v 29 Pokonno ma mine wijahu rongda ngillo, irai ken pwa, “Ngilen jouruhr!” \p Epwi pel pwa, “Sohnloang men ma lalloang Ih!” \p \v 30 Jesus pwehng irai, \wj “Jaudi Ngoahi ma ngil oauwe indihdohki, a pwen kamwai. \wj* \v 31 \wj Anjoau oauwe ioar ma jampah oauwe pirin kadeikda. Anjoau oauwe koaun in jampah oauwe pirin kerpwihekla. \wj* \v 32 \wj Doari, nehn Oai pirin pwoakpwoakda jang pohn jampah, Ngoahi pirin kahlwahdohng Ngoahi armaj ohroj.” \wj* \v 33 (Ih ken pwahla mehpwiai pwa en kajalehda joangoan mehdiho ma Ih pirin mehkihdi.) \p \v 34 Pokonno ken japoang, “A pukin Kojonneddo kin padahkihoang kamai pwa Messiah pirin mour allaluhla. Doari, imdoahr Oamw kak sikoa pwa Nihn‑Armaj uhdahn pirin pwoakpwoakda? Inje Nihn‑Armaj mene?” \p \v 35 Jesus japoang irai, \wj “Marammo pirin minminehr nehn pwungamwaikan nehn anjoau kij. A doari, kamwai allaluhki marammo nehn ah mine ipamwai, pwa rosso nen koanoahdi kamwai. Pwa ma emen ma kin allalu nehn ros johkin kidal wijahu ih kin allaluhwoang. \wj* \v 36 \wj Kamwai ken pwojon marammo nehn ah minmine ipamwai, pwa kamwai en kak wiahla armaj in marammo.” \wj* \s1 Joah Pwojon in Mihn Jew‑ok \p Mwerin Jesus Ah pwa mehpwiai, Ih inla kajoaloangehla pein Ih jang irai. \v 37 Mihndahr ma Ih ne wiahda kilel dir pwiai mwohn mijarai, a irai johpwa pwojonla. \v 38 Pwa dahkij joukohp Isaiah pwa en pwoaida: \q1 “Maing amai Koaun, inje ma ne kamehlele dahkij kisai ne kadehde? \q2 Oang inje ma Koaunno ne kajalehioang Ah manman?” \p \v 39 Ioar kahrpoa oauwe ma irai johkak pwojon, pwa Isaiah pel pwahla, \q1 \v 40 “Koahs ma karosihla mijarai, \q2 Ih ma risingdi arai lamlam kan, \q1 pwa pwoaroan mijarai kan en joah kapang, \q2 arai lamlam en joah woahwoahki, \q2 a irai jehpirin pwurdohng Ngoahi, \q2 pwa Ngoahi en kemwehuwihla irai. \q2 Ioar me ma Koahs ne pwahla.” \p \v 41 Isaiah ne pwahla mehpwiai pwa ah ne kapang en Jesus ling apel sikoa doahroar Ih. \p \v 42 Doari, dir jang nehn pwungen koaun in mihn Jew‑ok pwojonla Jesus, a pwen Pharisee‑ok ma kahrehda irai johkin sikoa in janjal, pwa irai en joah kajroahkjang nehn jinakoke kan. \v 43 Pwa irai kajampwalki oaloa kaping jang ipen armaj koalikjang oaloa kaping jang ipen Koahs. \s1 Kadeik ki da Jesus pwa \p \v 44 Jesus ken ngil koalikda, pwahla, \wj “Ma emen ma pwojon Ngoahi, jaudi Ngoahi kalahpwuk ma Ih pwojon, pwa Ih pel pwojon Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 45 \wj Ma emen ma kapang Ngoahi, ih pel kapang Ih ma kadardo ngoahi. \wj* \v 46 \wj Ngoahi ne indoahng jampah doahroar maram oau, pwa irai ohroj ma kin pwojon Ngoahi irai en joah minminehr nehn ros. \wj* \v 47 \wj Ma emen ma pirin rong Oai padahk, a johkin kapwaihahda, Ngoahi jehpirin kadeik. Ngoahi ne indoa, jaudi pwa Ngoahi en kadeikda jampah, a Ngoahi en koamoaurla. \wj* \v 48 \wj Ma emen ma joah oaloahda Ngoahi, apel joah peikkoang Oai padahk, mine emen ma pirin kadeik. Sikesik kan ma Ngoahi ne sikoahda, ioar ma pirin kadeikda irai in imwin rehnno! \wj* \v 49 \wj Me ioar mehlel, pwa Ngoahi johkin kihda padahk jang pein Ngoahi; a Joamoaiho ma kadardo Ngoahi, pein Ih ma kin pwa dahkij Ngoahi pirin sikoa apel kadehdehda. \wj* \v 50 \wj A Ngoahi kidal ma Ah lal pirin kahrehda mour joahsuk. Doari, da Ngoahi kin sikoahda, ioar da ma Joamoaiho pwehng Ngoahi pwa Ngoahi en sikoahda.” \wj* \c 13 \s1 Jesus Amwun pwoalkoan Nah Sohnpadahkkok \p \v 1 Doari, rehn oau mwohn Joarwihn Passover. Jesus ne kidal pwa Ah anjoau ne lel en injang jampah oauwe, inlahng ipen Jamahu. Ih kin pwen ipwilki Nah kan ma minmine jampah, a Ih kin pel ipwilki irai lel in imwin. \p \v 2 Jesus apel Nah sohnpadahkkok mwingmwinge en joausik. Jehsen ken kainoangihda Judas, nihn Simon Iscariot, pwa en pangla Jesus. \v 3 Jesus kidal pwa Jamahu kioang Ih manman unjek. Ih pel kidal pwa Ih indoa jang ipen Koahs apel pirin japahlla Ipoa. \v 4 Jesus ken uhda jang in sehpillo, kihjang Ah likkoaun likinno, Ih piroahkihdi lopkoa daulloau. \v 5 Ih ken widekihdihoang pil nehn pahn oau Ih sapda amwunki pwoalkoan Nah sohnpadahkkok, apel limwihki daullo ma mine in lopkoa. \v 6 Nehn Ah lel ipen Simon Peter, Peter pwehng Ih, “Maing oai Koaun, Koawoa pirin amwun pwoalkoaioa?” \p \v 7 Jesus japoang, \wj “Koawoa joah kidal da ma Ngoahi wihwia anjoau oauwe, a mwuhr, koawoa pirin woahwoahkihda.” \wj* \p \v 8 Peter pwehng Ih, “Koawoa jehpirin amwun pwoalkoaioa!” \p Jesus japoang, \wj “Ma Ngoahi jehpirin amwun pwoalkoamwen, koawoa johla pirin wia Noai sohnpadahk.” \wj* \p \v 9 Simon Peter japoang, “Maing oai Koaun, jaudi pwoalkoaihoahr doari ma Koawoa pirin amwun, pwa pel poaihoa apel moangoaihoa!” \p \v 10 Jesus pwahla, \wj “Irai ma ne duhduhlahroh mwakelkel, apel joh kaspoan en pwuroahng duhdu, pwa irai ne mwakelkel; ioarroar, en amwunla pwoalkoarai. Doari, kamwai ohroj ne mwakelkella, a emennoar johpwa.” \wj* \v 11 (Pwa Jesus kidal inje ma pirin pangla Ih; ioar kahrehda Ih pwa, \wj “Kamwai ohroj ne mwakelkella, a emennoar johpwa.”) \wj* \p \v 12 Mwerin ah amwunla pwoalkoarai ohroj, ih pwuroahng dilloang nehn Ah likkoaun likinno, ih pel japahllahng dohiahu in sehpillo. Ih ken idoak, \wj “Imdoahr, amwai woahwoahki dahkij Ngoahi kapwehsene wiahioang kamwai? \wj* \v 13 \wj Kamwai kin panginki Ngoahi Jounpadahk apel Koaun; men pwung amwai pwa apkas, pwa ioar Ngoahi ma Ih. \wj* \v 14 \wj Ngoahi, amwai Koaun apel Jounpadahk, ma kapwehsene amwunla pwoalkoamwai kan. Kamwai uhdahn pirin amwun pwoalkoan emenemen kamwai. \wj* \v 15 \wj Ngoahi wiahioang kamwai karajpoa oau, pwa kamwai en pel wia doahroar ma Ngoahi kapwehsene kajalehioang kamwai. \wj* \v 16 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: joh lidu men mine ma kin laplap jang ah koaun; joh jounpakair men mine ma laplap jang armajjo ma kadarla ih. \wj* \v 17 \wj Apkas kamwai kidal pwa padahk mehlel pas me; doari, ia woahr amwai peren ma kamwai pirin kapwaihahda! \wj* \p \v 18 \wj “Ngoahi joah siksikoa doahroar kamwai ohroj, pwa Ngoahi kidal iraihok Ngoahi ne pilda. A lal in Puk Joarwi uhdahn pirin pwoaida, ma pwa, ‘Emen ma pwili kang koanoai mwingehi pirin pallan Ngoahi.’ \wj* \v 19 \wj Anjoau kije Ngoahi pwehng kamwai mehpwiai mwohn ahr pirin wiawi, pwa nehn ahr pirin pwoaida, kamwai en pwojon pwa ‘Ngoahi ioar Ngoahi.’ \wj* \v 20 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel, emen ma kin kajamwo emen ma Ngoahi kadarwe, Ngoahi ma ih kin kajamwo; apel emen ma kin kajamwo Ngoahi, ioar ih ma kin kajamwo Ih ma kadardo Ngoahi.” \wj* \s1 Jesus Kohpda doahroar Ah pirin Panngekla \p \v 21 Nehn en Jesus Ah pwahla mehpwiai, Ih pel injinjuwedla, pwa, \wj “Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: emen jang nehn pwungamwai kan pirin pangla Ngoahi.” \wj* \p \v 22 Sohnpadahkkok jipwjipwoalpene nehn pwungarai, inenin jawoahwoahkihda inje Ih sikoahki lal pwiai. \v 23 Doari, emen nehn pwungen sohnpadahkkok, ma Jesus kin ipwilki, mwindi ipen Jesus. \v 24 Simon Peter ken pwurlahng ih, idoak, “Kalelpoak ipoa pwa inje ma Ih pwahki me.” \p \v 25 Sohnpadahkko ken sohlahng ipen Jesus, idoakkoang Ih, “Maing amai Koaun, inje ioar ih?” \p \v 26 Jesus japoang, \wj “Ngoahi pirin kaduhdi pilahwa kije nehn dal oauwe, kioang ih; ioar ih woalwa.” \wj* Doari, Ih ken kihda pilahwa kij kaduhdi, Ih kioang Judas, nihn Simon Iscariot. \v 27 Nehn anjoauwohr ma Judas oaloa pilahwahu, Jehsen dilloang nehn ih. Jesus pwehnglahng Judas, \wj “Pispis wiahda dahkij koawoa uhdahn pirin wia!” \wj* \v 28 Joh emen iparai in sehpillo woahwoahki amwda Jesus ke pwa me. \v 29 Pwa Judas kin kohwahki pehkin mwaniho, epwi sohnpadahkkok lemlemehkihoang pwa Jesus pwehng ih en inla dupukda dahkij irai anahne oang kamdippwo, ke ih pirin kijkijoa min joamwoahmwoa kan ki mehkij. \p \v 30 Judas oaloa pilahwahu, pispisinnoar dilla. Anjoauwo ne pwong. \s1 Kojonned Kappwo \p \v 31 Mwerin Judas ah dilla, Jesus pwahla, \wj “Ioar anjoauwa me ma ling in Nihn‑Armaj pirin janjalda. Anjoauwa me ma ling in Koahs ne janjalda nehn Ih. \wj* \v 32 \wj Ma Nihn‑Armaj pirin kajalehda ling in Koahs, doari, pein Koahs pirin kajalehda ling in Nihn‑Armaj. Ih pirin wiahda apkas. \wj* \v 33 \wj Noai jerihkan, Ngoahi jehpirin pwilpwili kamwai anjoau woaroai. Kamwai pirin rapahki Ngoahi, a apkas Ngoahi pwehng kamwai dahkij Ngoahi pwehng mihn Jew‑ok, ‘Kamwai johkak inla wijahu ma Ngoahi allaluhlahng.’ \wj* \v 34 \wj Ngoahi kioang kamwai kojonned kapw oau: kamwai en ipwilpene nehn pwungamwaikan. Doahroar Oai ipwilki kamwai, ioar doahroar kamwai en ipwilpene. \wj* \v 35 \wj Armaj ohroj pirin kidalki pwa kamwai Noai sohnpadahk, ma kamwai pirin limpoakpene.” \wj* \s1 Jesus Kohpda doahr en Peter pirin Kahmahmkihla Ih \p \v 36 Simon Peter kalelpoak, “Maing Koaun, ia wija koawoa pirin inla?” \p Jesus japoang, \wj “Koawoa johkak kaujla Ngoahi wijahu ma Ngoahi pirin inla anjoau kije; a mwuhr koawoa nen kak kauj Ngoahi.” \wj* \p \v 37 Peter pel pwuroahng kalelpoak, “Maing oai Koaun, dahkij kahrehda ngoahi johkak kaujki koawoa anjoau kije? Ngoahi ne onopda ngoahi en mehkihdi Koawoa!” \p \v 38 Jesus japoang ih, \wj “Koawoa uhdahn ne koaunopda koawoa en mehkihdi Ngoahi? A, Ngoahi pwehng koawoa in mehlel: mwohn jummwa ah pirin joang, koawoa pirin kahmahmkihla pehn jiluh pwa koawoa jehjoa Ngoahi.” \wj* \c 14 \s1 Jesus, ioar Alwa oang Jahm \p \v 1 Doari, Jesus pwehng irai, \wj “Kamwai joah pwunod apel injinjuwed. Kamwai pwojon Koahs apel pwojon Ngoahi. \wj* \v 2 \wj Pere dir mine nehn umwen Joamoaiho; ma joh, Ngoahi jehpirin pwehng kamwai pwa Ngoahi pirin inla koaunopdahng kamwai dohiamwai. \wj* \v 3 \wj Ngoahi pirin inla koaunopda dohiamwai, Ngoahi pirin pwurdo uk kamwai dohng ipoai, pwa kamwai en mine wijahu ma Ngoahi kin mine. \wj* \v 4 \wj Kamwai kidal allo ma inlahng wijahu ma Ngoahi allaluhlahng.” \wj* \p \v 5 Thomas pwehng Ih, “Maing Koaun, kamai jehjoa wijahu ma Koawoa pirin inlahng. A imdoahr amai en kak kidal allo ma inlahng wijahu?” \p \v 6 Jesus pwehng ih, \wj “Ngoahi ma alwa, Ngoahi ma mehlelwa, Ngoahi ma mourwa; joh emen kak inla ipen Joamoaiho ma joh Ngoahi.” \wj* \v 7 Ih pel pwehng irai, \wj “Apkas kamwai ne kidal Ngoahi, kamwai pirin pel kidal Joamoaiho; jang apkas inla kamwai ne kidal Ih apel kapang Ih.” \wj* \p \v 8 Philip pwehng Ih, “Maing Koaun, kajalehioang kamai Jahm, ioarroar ma kamai anahne.” \p \v 9 Jesus pwa, \wj “Imdoahr, Philip, anjoau roairoai ma Ngoahi kin pwilpwilihki kamwai, a kamwai kahjikkoar kidal Ngoahi? Inje ma ne kapang Ngoahi, ne pel kapang Jahm. Doari, dahkij koawoa pwahki, ‘Kajalehioang kamai Jahm?’ \wj* \v 10 \wj Philip, koawoa joah kamehlele ma Ngoahi kin minmine nehn Jahm, a Jahm kin minmine nehn Ngoahi?” \wj* Jesus pel pwehnglahng Nah sohnpadahkkok, \wj “Lal kan ma Ngoahi ne padahkihoang kamwai jaudi pein Oai. A Jahmmo ma minmine Ipoai, ioar Ih ma wihwia Ah doadoahk kan. \wj* \v 11 \wj Kamwai kamehlele nehn Oai pwa ma Ngoahi kin minmine ipen Jahm, a Jahm kin minmine Ipoai; a ma joah, kamwai kamehlele ki doadoahk pwiai ma Ngoahi wihwia. \wj* \v 12 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma emen ma pwojon Ngoahi pirin wia doadoahk kan ma Ngoahi kin wia. Eh, ih pirin wia doadoahk koalikjang, pwa Ngoahi allaluhlahng ipen Jahm. \wj* \v 13 \wj A Ngoahi pirin kapwaihahda joang ohroj ma kamwai poaki in oadoaioa, pwa ling in Jahm en janjalda ipen Nah. \wj* \v 14 \wj Ma kamwai pirin poaki Ipoai mehkij in oadoaioa, Ngoahi uhdahn pirin kapwaihahda.” \wj* \s1 Inoaupoan Ngen Joarwi \p \v 15 \wj “Ma kamwai ipwilki Ngoahi, a kamwai pirin kapwaihahda Oai kojonned kan. \wj* \v 16 \wj Ngoahi pirin poaki ipen Jahm, a Ih pirin kioang kamwai pel emen Jounjauwaj, pwa en pwilpwili kamwai anjoau ohroj. \wj* \v 17 \wj Ih Ngenwa ma kin kajalehda mehlelin Koahs. Sohn jampah oauwe johkak oaloa, pwa ihr johkak kapang apel johkak kidal Ih. A kamwai kidal Ih, pwa Ih kin minmine ipamwai apel nehn kamwai. \wj* \p \v 18 \wj “Ngoahi johkak en kihdi kamwai kalahpwukla, a Ngoahi pirin japahldohng kamwai. \wj* \v 19 \wj Mwerin anjoau kij jampah oauwe pirin johla kapang Ngoahi, a kamwai pirin kapang Ngoahi. Pwa Ngoahi mour, kamwai pirin pel mour. \wj* \v 20 \wj Nehn rehnno pirin leldo, kamwai pirin kidal pwa Ngoahi kin mine nehn Joamoaiho, a kamwai kin minmine nehn Ngoahi, doahroar Ngoahi kin minmine nehn kamwai. \wj* \p \v 21 \wj “Emen ma kin rong apel kapwaihahda Oai kojonned kan, ioar ih ma kin ipwilki Ngoahi. Joamoaiho pirin ipwilki emen ma kin ipwilki Ngoahi; Ngoahi pirin pel ipwilki ih, apel kajalehioang ih pein Ngoahi.” \wj* \p \v 22 Judas (jaudi Judas Iscariot) pwehng Ih, “Maing Koaun, mindoahr Oamw pirin kajalehioang kamai pein Koawoa, a jaudi oang jampah?” \p \v 23 Jesus japoang, \wj “Emen ma ipwilki Ngoahi pirin kapwaihahda Oai padahk kan. Joamoaiho pirin ipwilki ih; Joamoaiho apel Ngoahi pirin indoa ipoa apel minmine ipoa. \wj* \v 24 \wj Emen ma johkin ipwilki Ngoahi johkin kapwaihahda Oai padahk kan. Padahk kan ma kamwai ne rong, jaudi pein Oai, a pwen indoahjang ipen Joamoaiho, ma kadardo Ngoahi. \wj* \p \v 25 \wj “Ngoahi ne padahkihoang kamwai mehpwiai nehn Oai minmine ipamwai. \wj* \v 26 \wj A Jounjauwajjo, Ngen Joarwi, ma Joamoaiho pirin kadardo in oadoaioa, ioar Ih ma pirin padahkihoang kamwai, apel kasmankihoang kamwai mehkan ohroj ma Ngoahi ne pwehng kamwai. \wj* \p \v 27 \wj “Ngoahi kioang kamwai popohl, pein Oai popohl ma Ngoahi kioang kamwai. Ngoahi johpwa kioang kamwai doahroar en jampah kin kioang kamwai. Kamwai joah injinjuwed, pwunod, apel majpwehk. \wj* \v 28 \wj Kamwai ne rong Oai pwehng kamwai, ‘Ngoahi pirin inlahjang kamwai, a Ngoahi pirin japahldohng kamwai.’ Ma kamwai ipwilki Ngoahi, kamwai nen perenki Oai inlahng ipen Jahm, pwa Ih ma laplapjang Ngoahi. \wj* \v 29 \wj Ngoahi pwehng kamwai apkas mehpwiai mwohn ahr pirin wiawi, pwa nehn ahr pirin pwoaida, kamwai en kamehlele. \wj* \v 30 \wj Ngoahi ne johkak sikesikkoang kamwai anjoau roairoai, pwa koaun in jampah oauwe ne allaluhdo, joh ah manman pohn Ngoahi; \wj* \v 31 \wj a sohn jampah en uhdahn kidal pwa Ngoahi ipwilki Jahm. Ioar kahrehda Ngoahi kin wiahda joang ohroj ma Ih pwehng Ngoahi. \wj* \p \wj “Kisai ken inlahjang wijahkije!” \wj* \c 15 \s1 Jesus ioar Suhkoahn Wain Mehlelwa \p \v 1 \wj “Ngoahi ma suhkoahn wain mehlelwa, a Joamoaiho jounmwoaswelwa. \wj* \v 2 \wj Rahk ohroj ma johkin mine wah, Joamoaiho kin pakkahjang. Ih kin kamwosmwosihdi rahk ohroj ma kin kajalehda wah, pwa irai en pel dirla wah. \wj* \v 3 \wj Kamwai ne mwakelkelkihda padahk kan ma Ngoahi ne padahkihoang kamwai. \wj* \v 4 \wj Kamwai oauwoang Ngoahi, a Ngoahi pel pirin oauwoang kamwai. Ma kamwai joah poaddoang Ngoahi, kamwai johkak uhwa, doahroar rahn suhkoa pas pel johkak uhwa, ma ih joah poaddoang in palwoaroan suhkoahu. \wj* \p \v 5 \wj “Ngoahi ma suhkoahn wainwa, a rah kan kamwai. Ma emen ma poaddoang Ngoahi, a Ngoahi oang ih, pirin uhdahn dir wah; pwa kamwai johkak wia mehkij ma joah Ngoahi. \wj* \v 6 \wj Emen ma joah poaddoang Ngoahi pirin doahroar rahn suhkoa pas ma kerpwihekla mengla. Joangoan rah pwiai pirin kihekpene apel kerpwiheklahng nehn oai, wija ma irai pirin jirepla. \wj* \v 7 \wj Ma kamwai oauwoang Ngoahi, a Oai mahjan kan kin oauwoang kamwai, doari, kamwai pirin poaki mehkij ma kamwai anahne, uhdahn pirin pwoaihoang kamwai. \wj* \v 8 \wj Ling in Joamoaiho pirin janjalda, ma kamwai pirin uhwahda dir, a ioar doahroar me amwai pirin wiahla Noai sohnpadahk. \wj* \v 9 \wj Ngoahi ipwilki kamwai, doahroar Jahm ipwilki Ngoahi; kamwai minmine nehn Oai limpoak. \wj* \v 10 \wj Ma kamwai pirin kapwaihahda Oai kojonned kan, kamwai pirin minmine nehn Oai limpoak, doahroar Oai kin kapwaihahda en Joamoaiho koajoandi, apel minmine nehn Ah limpoak. \wj* \p \v 11 \wj “Ngoahi ne padahkihoang kamwai mehpwiai pwa Oai peren en mine ipamwai, a amwai peren en unjekla. \wj* \v 12 \wj Oai kojonned oang kamwai: kamwai en ipwilpene nehn pwungamwai kan, doahroar Oai kin ipwilki kamwai. \wj* \v 13 \wj Limpoak wa keiou koalik ma emen anki oang ah pirien kan, ioar ih en mihndahkihla ah mour ki irai. \wj* \v 14 \wj Kamwai ioar oai pirien, ma kamwai kin wia dahkij Ngoahi padahkihoang kamwai. \wj* \v 15 \wj Ngoahi johla pirin panginki kamwai lidu, pwa lidu johkin kidal dahkij ah koaun kin wia. A Ngoahi pirin panginki kamwai pirien, pwa Ngoahi ne padahkihoang kamwai joang ohroj ma Ngoahi ne rongjang ipen Joamoaiho. \wj* \v 16 \wj Jaudi kamwai ma pilda Ngoahi, a Ngoahi ma pilda kamwai. Ngoahi ma pilda kamwai pwa kamwai en alwe kaparahda wah dir, joangoan wah kan ma mwehu johkak ohla. Doari, Jahmmo pirin kioang kamwai meohroj ma kamwai pirin poaki Ipoa in Oadoaioa. \wj* \v 17 \wj Doari, me Oai kojonned: kamwai en ipwilpene nehn pwungamwai kan.” \wj* \s1 Kalioas in Jampah \p \v 18 \wj “Ma jampah kin lioassoang kamwai, kamwai en lemleme pwa ih lioassoang ngoahi mwohn ah lioassoang kamwai. \wj* \v 19 \wj Ma kamwai kijehn jampah oauwe (a kamwai pwen jaudi), doari, jampah oauwe pirin ipwilki kamwai doahroar ah kin ipwilki nah kan. A Ngoahi pilda kamwai jang nehn jampah; doari, jaudi kamwai kijehn jampah. Ioar kahrpoan en jampah ah kin lioassoang kamwai. \wj* \v 20 \wj Kamwai lemleme dahkij Ngoahi ne pwehng kamwai: ‘Joh lidu men kin laplap jang ah koaun.’ Ma irai ne koalkoa Ngoahi, irai pel pirin koalkoa kamwai. Ma irai kapwaihahda oai padahk kan, irai pel pirin kapwaihahda amwai padahk kan. \wj* \v 21 \wj Irai pirin wiahioang kamwai mehpwiai ohroj pwa Noai kamwai, pwa irai jehjoa Ih ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 22 \wj Nen pwen joh diparai, ma Ngoahi joah indoa padahkkoang irai; a apkas irai ne johla kak akpwungki diparai kan. \wj* \v 23 \wj Emen ma lioassoang Ngoahi, ih pel lioassoang Joamoaiho. \wj* \v 24 \wj Ma Ngoahi joah wiahda joangoan doadoahk kan ma joh emen wia mwohn mijarai, nen joh diparai; a apkas irai ne kapang oai wihwia kan, doari irai ken lioassoang Ngoahi apel Joamoaiho. \wj* \v 25 \wj Ioar kahrpoan mehpwiai ahr wiawi, pwa dahkij ma ne insingdi nehn arai Kojonned en pwoaida: ‘Irai lioassoang Ngoahi, in joh kahrpoa.’ \wj* \p \v 26 \wj “A Jounjauwaj pirin indoa, ioar Ngen mehlello, ma indoa jang ipen Jahm. Ngoahi pirin kadardo Ih jang ipen Jahmmo, ioar Ih pirin kadehde doahroar Ngoahi. \wj* \v 27 \wj A kamwai pel pirin kadehdehda doahroar Ngoahi, pwa kamwai ne pwilpwili Ngoahi jang in sapinno. \wj* \c 16 \p \v 1 \wj “Ngoahi padahkihoang kamwai mehpwiai pwa kamwai en joah kerpwihla amwai pwojon. \wj* \v 2 \wj Irai pirin kainoapwihjang kamwai nehn arai jinakoke kan. A anjoau allaluhdo, ma emen ma pirin kojuk kamwai pirin lemlemehioang pwa ih kin papah Koahs. \wj* \v 3 \wj Armaj pirin wiahng kamwai mehpwiai pwa irai jehjoa Jahmmo ke Ngoahi. \wj* \v 4 \wj A Ngoahi ne pwehng kamwai mehpwiai pwa nehn anjoauwo pirin leldo ma irai en wia mehpwiai, kamwai nen lemehda Oai sikesik pwiai.” \wj* \s1 Doadoahk en Ngen Joarwi \p \wj “Ngoahi joah padahkihoang kamwai mehpwiai in sapinno, pwa Ngoahi minmine ipamwai. \wj* \v 5 \wj A apkas Ngoahi pirin inlahng ipen Ih ma kadardo Ngoahi; a joh emen kamwai ma idoak Ipoai, ‘Ia wija Koawoa pirin inla?’ \wj* \v 6 \wj A apkas, pwa Oai ne pwehng kamwai, amwai mohngiong ne dirkihla injinjuwed. \wj* \v 7 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: ma mwehuwoang kamwai ma Ngoahi pirin inla jang kamwai, pwa ma Ngoahi joah inla, Jounjauwajjo jehpirin indoahng kamwai. A ma Ngoahi inla, Ngoahi pirin kadardohng Ih kamwai. \wj* \v 8 \wj A nehn Ah pirin indoa, Ih pirin kadehdehioang sohn jampah pwa irai pwen japwung nehn doahroar dihp, nehn doahroar pwung, nehn doahroar kadeik en Koahs. \wj* \v 9 \wj Irai kin japwung in doahroar dihp, pwa irai joah pwojon Ngoahi; \wj* \v 10 \wj irai kin japwung in doahroar dahkij pwung, pwa Ngoahi ne pirin ken inla ipen Jahm a kamwai ne johla pirin kapang Ngoahi. \wj* \v 11 \wj Irai kin japwung in doahroar kadeik, pwa koaun in jampah oauwe ne pwen kadeikda doari. \wj* \p \v 12 \wj “Pel mine joang dir ma Ngoahi nimen pwehng kamwai, a apkas ne inenin apwal oang kamwai en oaloahda. \wj* \v 13 \wj A nehn Ngenin Mehlello ah pirin indoa, Ih pirin kajalehda mehlel in Koahs, Ih pirin kahlwahng kamwai oang nehn mehlel ohroj. Ih jehpirin padahk ki jang in pein Ah manman, a Ih pirin padahkihoang kamwai da ma Ih kin rongda, apel padahk ki doahroar mehkan ma pirin indoa. \wj* \v 14 \wj Ih pirin kalingihla Ngoahi, pwa Ih pirin padahkihoang kamwai dahkij ma Ih rongjang Ngoahi. \wj* \v 15 \wj Meohroj ma Joamoaiho anki, ioar Oai; kahrehda Ngoahi pwehng kamwai pwa Ngenno pirin oaloa dahkij Ngoahi kioang Ih, a Ih padahkihoang kamwai.” \wj* \s1 Injinjuwed apel Peren \p \v 16 \wj “Mwerin anjoau kij, kamwai johla pirin kapang Ngoahi, apel mwerin anjoau kij, kamwai pirin pel pwuroahng kapang Ngoahi.” \wj* \p \v 17 Epwi Nah sohnpadahkkok idoak pene nehn pwungarai, “Ia woahwoahn me, ma Ih pwehngkihoang kisai, \wj ‘Mwerin anjoau kij kamwai johla pirin kapang Ngoahi; apel mwerin anjoau kij kamwai pirin pwuroahng kapang Ngoahi?’ \wj*A Ih pel pwa, \wj ‘Ngoahi allaluhlahng ipen Joamoaiho.’ \wj* \v 18 Ia woahwoahn lal oauwe, ‘Mwerin anjoau kij?’ Kisai johpwa woahwoahki dahkij Ih siksikoa!” \p \v 19 Jesus kidal pwa irai nimen kalelpoak Ipoa, Ih pwehnglahng irai, \wj “Ngoahi pwa, ‘Mwerin anjoau kij kamwai johla pirin kapang Ngoahi, apel mwerin anjoau kij kamwai pirin pwuroahng kapang Ngoahi.’ Ioar mehwa kamwai iddidoak nehn pwungamwaikan? \wj* \v 20 \wj Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: kamwai pirin joang apel injinjuwed, a jampah oauwe pirin peren. Kamwai pirin injinjuwed, a amwai injinjuwed pirin wikkoang in peren. \wj* \v 21 \wj Nehn en li men ah pirin koaroannoang en noaisik, ih pirin injinjuwed, pwa ah anjoau in moadoak ne lel. A in anjoau ma jeriho noaisikdi, ih pirin moalkoahla ah moadoak; ih pirin perenda, pwa jeri men ne noaisikdi nehn jampah. \wj* \v 22 \wj Ioar pel doahroar kamwai, anjoau oauwe kamwai injinjuwed, a Ngoahi pirin pwuroahng suhwoang kamwai, a mohngiongimwai kan pirin dirkihla peren, joangoan peren ma joh emen kak kihjang kamwai. \wj* \p \v 23 \wj “Nehn rehnno pirin leldo, kamwai jehpirin poaki Ipoai mehkij. Ngoahi pwehng kamwai in mehlel: Jahmmo pirin kioang kamwai meohroj ma kamwai pirin poaki Ipoa in Oadoaioa. \wj* \v 24 \wj Leldo anjoau oauwe kamwai kahjikkoar poaki mehkij in Oadoaioa. Poaki a kamwai pirin oaloa, pwa amwai peren en unjekla.” \wj* \s1 Kalwehdi Jampah \p \v 25 \wj “Ngoahi ne padahkihoang kamwai mehpwiai in karajraj. A anjoau pirin indoa ma Ngoahi johla pirin doadoahkki karajraj, pwa Ngoahi pirin padahkkoang kamwai in janjal doahr Joamoaiho. \wj* \v 26 \wj Nehn rehnno pirin leldo, kamwai pirin pein poaki mehkan ipen Koahs in Oadoaioa; a Ngoahi johpwa pwa Ngoahi pirin poaki ipoa mehkij ki kamwai, \wj* \v 27 \wj pwa pein Jahmmo ipwilki kamwai. Ih ipwilki kamwai pwa kamwai ipwilki Ngoahi apel kamehlele pwa Ngoahi indoa jang ipen Koahs. \wj* \v 28 \wj Ngoahi indoa jang ipen Jahmmo, apel indoahng jampah. Apkas Ngoahi pirin injang jampah inlahng ipen Jahmmo.” \wj* \p \v 29 Doari, Nah sohnpadahkkok ken pwehng Ih, “Maing, apkas Koawoa sikesik janjal, a johla doadoahkki karajraj. \v 30 Apkas kamai kidal pwa Koawoa kidal joang ohroj, a Koawoa johpwa anahne emen en kalelpoak mehkij Ipoamw. Me kahrehioang kamai en kamehlele pwa Koawoa indoa jang ipen Koahs.” \p \v 31 Jesus japoang irai, \wj “Apkas kamwai ne kamehlele? \wj* \v 32 \wj Anjoauwo pirin indoa, a ne leldo, ma kamwai ohroj pirin mwoarpijoang, emenemen inlahng nehn pein ah wija; Ngoahi pirin kalahpwukla. A Ngoahi johpwa pirin kalahpwukla, pwa Joamoaiho kin pwilpwili Ngoahi. \wj* \v 33 \wj Ngoahi ne padahkihoang kamwai mehpwiai pwa kamwai en anki popohl ki Ngoahi. Jampah pirin koalkoa kamwai, a kamwai en sihkei, pwa Ngoahi ne kalwehdi jampah!” \wj* \c 17 \s1 Jesus Kapkapki Nah Sohnpadahkkok \p \v 1 Nehn Jesus Ah pwahla mehpwiai, Ih ken jipwoaldahlahng nehnloannge, pwa, \wj “Joamoai, Oai anjoau ne lel. Kalingihla Nihmw mene, pwa Nihmw mene en pel kalingihla Koawoa. \wj* \v 2 \wj Pwa Koawoa kioang Nihmw mene manman in koaun armaj ohroj, pwa en kak kioang mour joahsuk irai ohroj ma Koawoa kioang Ngoahi. \wj* \v 3 \wj A mour joahsuk woahwoahki en kidalla Koawoa, pwa Koawoahr Koahs mehlelwa, apel kidalla Jesus Christ ma Koawoa ne kadardo. \wj* \v 4 \wj Ngoahi ne kajalehda Oamw ling nehn jampah; apel Ngoahi ne kadoarihla doadoahk kan ma Koawoa ne kioang Ngoahi en wia. \wj* \v 5 \wj Maing Joamoai! Kalingihda Ngoahi mwohn Mijoammwen anjoau oauwe, kalingihkihda Ngoahi linngohr ma Ngoahi ne anki nehn Oai minmine Ipoamw mwohn jampah oauwe ah kahjikkoar wiawihda. \wj* \p \v 6 \wj “Ngoahi ne kajalehda Koawoa ipen armajjok ma Koawoa kioang Ngoahi nehn jampah. Irai nihmw, a Koawoa kioang Ngoahi irai, irai ne kapwaihahda Oamw lal. \wj* \v 7 \wj A apkas irai ne kidal pwa mehkan ohroj ma Koawoa ne kihdoahng Ngoahi pel indoahjang ipoamw. \wj* \v 8 \wj Pwa Ngoahi ne kioang irai padahk kan ma Koawoa kioang Ngoahi, a irai ne oaloahda. Irai ne kidal pwa ioar me mehlelwa: ma Ngoahi indoa jang ipoamw, a irai kamehlele pwa Koawoa ma kadardo Ngoahi. \wj* \p \v 9 \wj “Ngoahi kin kapkapki irai. Ngoahi joah kapkapki jampah, a irai kan ma Koawoa kioang Ngoahi, pwa irai ioar nihmw. \wj* \v 10 \wj Meohroj ma Oai ioar Oamw; a meohroj ma Oamw ioar Oai; a Oai ling janjalda nehn irai. \wj* \v 11 \wj Apkas Ngoahi pirin allaluhwoang Ipoamw. Ngoahi johla pirin minmine jampah; a irai pirin minminehr nehn jampah. Maing Joamoai ma Joarwi! Nekidki irai oadoammwen ma manman, addo ma Koawoa ne kihdoahng Ngoahi, pwa irai en wiahla oau doahroar asa kin wia oau. \wj* \v 12 \wj Nehn Oai minmine iparai, Ngoahi ne jiloahkihdi irai oadoammwen ma manman, addo ma Koawoa kihdoahng Ngoahi. Ngoahi ne apwali irai, a joh emen nehn pwungarai ma kak joaloangla; ioarroar ih ma ne kileldi en joaloangla, pwa lal in Puk Joarwi en pwoaida. \wj* \v 13 \wj A apkas Ngoahi pirin allaluhwoang Ipoamw, a Ngoahi ne pwahla mehpwiai nehn jampah, pwa irai en kak anki Oai peren nehn mohngiongirai kan, in unjek mehlel. \wj* \v 14 \wj Ngoahi ne kioang irai Oamw lal, a jampah ne lioassoangkihda irai pwa irai jaudi kijehn jampah, doahroar Ngoahi ma jaudi kijehn jampah. \wj* \v 15 \wj Ngoahi joah poaki Ipoamw pwa Koawoa en kihjang irai nehn jampah, a pwa Koawoa en poaroahjang irai me Naunahu. \wj* \v 16 \wj Doahroar Ngoahi ma jaudi kijehn jampah, pel ioar doahroar irai jaudi kijehn jampah. \wj* \v 17 \wj Kajarwihkihla irai me mehlello; Oamw lal ioar ma mehlel. \wj* \v 18 \wj Ngoahi ne kadarla irai nehn jampah, doahroar Oamw kadardo Ngoahi nehn jampah. \wj* \v 19 \wj A ki irai, Ngoahi kajarwihkihoang Koawoa pein Ngoahi, pwa irai en pel kajarwihoang Koawoa. \wj* \p \v 20 \wj “Ngoahi joah kapkapki irai kalahpwuk, pwa pel irai kan ma pirin pwojon Ngoahi ki arai padahk. \wj* \v 21 \wj Ngoahi kapkap pwa irai ohroj en wiahla oau. Maing Joamoai! Irai en wiahla oau Ipasa, doahroar Oamw mine Ipoai, a Ngoahi Ipoamw. Irai en wiahla oau, pwa jampah en kamehlele pwa Koawoa ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 22 \wj Ngoahi ne kioang irai linngohr ma Koawoa ne kihdoahng Ngoahi, pwa irai en wiahla oau, doahroar Asa wia oau: \wj* \v 23 \wj Ngoahi iparai a Koawoa Ipoai, pwa irai en uhdahn wiahla oau, pwa jampah oauwe en kidal pwa Koawoa ma kadardo Ngoahi, a Koawoa ipwilki irai doahroar Oamw ipwilki Ngoahi. \wj* \p \v 24 \wj “Maing Joamoai! Koawoa ne kihdoahng Ngoahi irai, a Ngoahi anahne irai en pwili Ngoahi mine wijahu ma Ngoahi pirin mine, pwa irai en kak kapang Oai ling, linngo ma Koawoa ne kihdoahng Ngoahi ki Oamw ipwilki Ngoahi mwohn jampah oauwe ah kahjikkoar wiawihda. \wj* \v 25 \wj Joamoai, Koawoa ma Pwung! Jampah oauwe jehjoa Koawoa, a Ngoahi ma kidal Koawoa, a irai pwiai ne kidal pwa Koawoa ma kadardo Ngoahi. \wj* \v 26 \wj Ngoahi ma kahrehioang irai en kidalla Koawoa, a Ngoahi pel pirin doaudoaulahr pwa limpoakko ma Koawoa ne wiahng Ngoahi en pel mine iparai, a Ngoahi en pel kak mine iparai.” \wj* \c 18 \s1 Irai Joalihdi Jesus \p \v 1 Mwerin Jesus Ah wia kapkap oauwe, Ih pwilihki Nah sohnpadahkkok ken inla jang wijahu, irai kosehla pilsik in Kidron. Mwoaswel oau mine wijahu. Ih apel Nah sohnpadahkkok inla loaloa.\fig |src="cn01814.jpg" size="col" loc="aw" ref="18.1" \fig* \v 2 Judas, ma pirin pangla Jesus, kidal doahroar wijahu, pwa pak dir Jesus apel Nah sohnpadahkkok kin suhpene o. \v 3 Judas ken inla nehn mwoaswello, uk jounpei in Rome pwi apel jilepen Umw Joarwiho pwi ma koadoaddoardo jang ipen jamwrou laplappok apel Pharisee‑ok. Irai ohroj wijik mihn pei, lahm apel dil. \v 4 Jesus kidal meohroj ma pirin wiawihoang Ih; Ih ken uhda mwohrai pwahla, \wj “Inje ma kamwai raprapahki?” \wj* \p \v 5 Irai japoang, “Jesus, mihn Nazareth.” \p Jesus pwehng irai, \wj “Ngoahi Ioar Ih.” \wj* \p Judas, ma pangla Jesus, pwili irai uhda wijahu. \v 6 Nehn Jesus Ah pwehnglahng irai, \wj “Ngoahi Ioar Ih,” \wj* irai ken pehkla kipdihoang pohn pwirej. \v 7 Jesus pel pwuroahng idoak iparai, \wj “Inje ma kamwai raprapahki?” \wj* \p Irai pwa, “Jesus, mihn Nazareth.” \p \v 8 Jesus pel pwa, \wj “Ngoahi ne pwehng kamwai pwa Ngoahi ioar Ih. A doari ma kamwai raprapahki Ngoahi, kamwai mweidoahng irai pwiai en inla.” \wj* \v 9 (Ih pwahla mehpwiai pwa mehk ma Ih ne pwahla en pwoaida: \wj “Joamoai, joh emen iraihok ma koawoa kihdoahng Ngoahi ne joaloangla.”) \wj* \p \v 10 Simon Peter, ma wahwahwa kodlaij pas, wijda poaloahjang loap moaun in sien nihn Jamwrou Laplap lidu. Oadoan lidu mene, Malchus. \v 11 Jesus pwehnglahng Peter, \wj “Kajpahlihoang nihmw kodlaijjen nehn dohiahn! Koawoa lemleme pwa Ngoahi jehpirin nim mwoakin loklokko ma Joamoaiho kihdoahng Ngoahi?” \wj* \s1 Jesus Mwohn Annas \p \v 12 Jounpei in Rome‑ok pwilihki arai koaunno, apel mihn Jew ma kin wia doadoahkin jilajil, irai sipisdi apel joalihdi Jesus. \v 13 Keiou, irai ukla Jesus ipen Annas, pwa ih ma jemen pahien Caiaphas‑o. Caiaphas ioar ih ma Jamwrou Laplap nehn pahrro. \v 14 Caiaphas ioar ma pwehng mihn Jew‑ok pwa mwehu ma armaj men en mehkihdi armaj ohroj. \s1 Peter Kahmahmkihla Jesus \p \v 15 Simon Peter apel emen sohnpadahk, ira pwilihla Jesus. Jamwrou Laplappo kidal sohnpadahk meno, doar ih ken pwili Jesus inla nehn kelin umwen Jamwrou Laplappo. \v 16 A Peter mine likin kello, ipen wanihmmwo. Sohnpadahk meno, dilla siksikesikkoang lidu ma jiljiloa wanihmmwo, ken ukdo Peter nehn kello. \v 17 Lidu ma jiljiloa wanihmmwo pwehng Peter, “Jaudi koawoa emen nihn Woallo sohnpadahkkok?” \p Peter japoang, “Joah. Jaudi.” \p \v 18 Doari, liduhwok apel jounjilajillok jaunda oai siksik kij, pwa anjoaun kopou. Irai ken pidekihpene koarkoaroangroang; a Peter pel pwili irai koaroangroang. \s1 Jamwrou Laplap Kapeideki Jesus \p \v 19 Jamwrou Laplappo ken idoak ipen Jesus doahroar Nah sohnpadahkkok apel doahroar Ah padahk. \v 20 Jesus japoang, \wj “Ngoahi kin kalap sikesik janjal oang armaj ohroj. Oai padahk ohroj ne wiawihla nehn jinakoke kan apel nehn Umw Joarwiho, wija ma mihn Jew kan ohroj kin pokonpene. Ngoahi johkin pwa mehkij in wija rir. \wj* \v 21 \wj Dahkij kahrehda koawoa kapeideki Ngoahi? Koawoa idoak iparai ma rongjang Ngoahi doahroar mehkan ma Ngoahi padahkihoang irai; irai ma kidal dahkij Ngoahi ne pwahla.” \wj* \p \v 22 Nehn Jesus Ah pwahla mehpwiai, emen jounjilajillok, ma uhda ipoa, ken poki Jesus pwahla, “Ioar doahroar Oamw pajpoang oang Jamwrou Laplap men?” \p \v 23 Jesus japoang woallo, \wj “Ma Oai sikesik kin japwung, a kadehdehda doahroar Oai japwung; a ma Oai sikesik kin pwung, a mihnda koawoa poki Ngoahi?” \wj* \p \v 24 Doari, Annas ken kadarla Jesus ipen Jamwrou Laplap Caiaphas, Ih pirapirdihoar. \s1 Peter Pwuroahng Kahmahmkihla Jesus \p \v 25 Simon Peter uhdahr wijahu koarkoaroangroang. Irai ken pwehnglahng ih, “Jaudi koawoa emen Nah sohnpadahkkok?” \p Peter japoang, “Joah, jaudi ngoahi.” \p \v 26 Lidu in Jamwrou Laplappo men, kijehn woallo ma Peter poaloahjang sioa, idoak, “Jaudi koawoa ma ngoahi kapang pwili Woallo nehn mwoaswello?” \p \v 27 Peter pel pwuroahng kahmahmkihla; a nehn anjoauwohr jummwa men ken joangla. \s1 Jesus Mwohn Pilate \p \v 28 Oh inminjoang irai ukjang Jesus nehn umwen Caiaphas‑o uklahng nehn umwen koapinahu. A irai joah dilloang nehn umwen koapinahu, pwa irai doar jaminla, pwa irai en kak kang kamdipw in Passover. \v 29 Pilate ken dilla likin iparai idoak, “Dahkij kamwai kadpoahki Woal mene?” \p \v 30 Irai pwehnglahng ih, “Kamai johpwa pirin ukdo Woal mene ipoamw ma Ih johpwa wiahda mehkij nauna.” \p \v 31 Pilate ken pwehnglahng irai, “Pein kamwai oaloa Woal mene kadeikda Ih in doahroar amwai kojonned.” \p Mihn Jew‑ok pwehnglahng ih, “Kamai johpwa mweimweioang en kojukdi armaj.” \v 32 (Me en wiawi pwa en pwoaida mehkan ma Jesus pwahkihla doahroar Ah pirin mehdi.) \p \v 33 Pilate pwurlahng nehn ummwo, pangin Jesus, peidek Ipoa, “Koawoa ioar ma nahmwarkihn mihn Jew kan?” \p \v 34 Jesus japoang, \wj “Peidek oauwe pein oamw, ke epwi armaj ma pwehng koawoa doahroar Ngoahi?” \wj* \p \v 35 Pilate japoang Ih, “Da, ngoahi mihn Jew men? Sohn Oamw wei apel jamwrou laplap kan, ioar irai ma wahdo Koawoa ipoai. Dahkij Koawoa wiahda?” \p \v 36 Jesus japoang, \wj “Oai wei jaudi kijehn jampah oauwe. A ma Oai wei kijehn jampah oauwe, Oai papah kan pirin peiki ngoahi, pwa joh emen en pangla Ngoahi ipen mihn Jew kan. Pwen joah! Oai wei jaudi kijehn jampah oauwe!” \wj* \p \v 37 Pilate pel pwehng Ih, “Doahr da, nahmwarki men Koawoa?” \p Jesus japoang, \wj “Koawoa ma pwahla pwa Ngoahi nahmwarki men. A ioar, kahrpoa oauwoar ma Ngoahi noaisikdi apel indoahng jampah, pwa Ngoahi en kadehdehda doahroar me mehlello. Armaj ohroj ma kijehn mehlello kin rong ngiloaihoa.” \wj* \p \v 38 Pilate pel idoak Ipoa, “A dahkij me mehlello?” \s1 Jesus ne Mweimweilahng en Kojkojdi \p Pilate pwuroahng pel dilla likin ipen mihn Jew‑ok, pwehnglahng irai, “Ngoahi johpwa kapangda kahrpoa oau pwa Ngoahi en koalkoahki Woal mene. \v 39 A mine siahk oau ipamwai, doahroar oai en kin lapwaddahng kamwai emen sohn kalpwuhj nehn anjoau in Passover. A imdoahr, kamwai joah nimen ngoahi en lapwaddahng kamwai nahmwarkihn mihn Jew kan?” \p \v 40 Irai ken rahrahuda, pwahpwahpwa, “Jaudi Woal menen, a Barabbas!” (Barabbas, ioar armaj nauna men.)\f + \fr 18:40 \fk Barabbas: \ft Ih woal men ma mihn Rome kan joalihdi pwa ah wia moromor nehn Jerusalem a kin uhwoang kojonned in Rome.\f* \c 19 \p \v 1 Pilate ken oaloa mweidoahng Jesus en pokpokla. \v 2 Jounpeihok ken pidda mwarmwar dokdok pas kihdihoang pohn moange apel kapwasahkihda Ih robe mwoahroan pwijehnmwoal. \v 3 Irai ken sohla Ipoa pwahpwahpwa, “Maing! Nahmwarkihn mihn Jew kan!” Irai kin pel poki Ih. \p \v 4 Pilate pel pwuroahng dilla likin pwehnglahng pokonno, “Ngoahi pirin ukdohng kamwai Woallo, pwa kamwai en kidal pwa Ngoahi johpwa diarda dihp Ipoa.” \v 5 Jesus ken dildo, mwaroahdi mwarmwar dokdok pas apel kol robe mwoahroan pwijehnmwoal. Pilate pwehnglahng arai, “Kamwai kapang! Me ioar Woalwa!” \p \v 6 Nehn jamwrou laplappok apel jilepen Umw Joarwiho ahr kapang Ih, irai ken rahrahuki, “Kalohpwuhla Ih! Kalohpwuhla Ih!” \p Pilate pwehnglahng irai, “Pein kamwai oaloa Woal mene kalohpwuhla, pwa ngoahi johpwa diarda dihp Ipoa.” \p \v 7 Mihn Jew‑ok japoang ih, “Amai kojonned mine, ma pwa Woallen uhdahn pirin kojkojdi, pwa Ih wiahki Ih nihn Koahs.” \p \v 8 Nehn Pilate ah rongda sikesik pwiai, ih inenin majpwehkda. \v 9 Ih pel pwuroahng dilda nehn ummwo idoak ipen Jesus, “Mihnia men Koawoa?” \p A Jesus johpwa japoang. \p \v 10 Pilate pwehnglahng Ih, “Koawoa joah nimen lalloang ngoahi? Imdoahr, Koawoa johpwa kidal pwa mine oai manman in kapisla Koawoa, apel manman in kalohpwuhla Koawoa?” \p \v 11 Jesus japoang, \wj “Joh ekij oamw manman pohioa, ma joah mweioang koawoa jang puwoa. Ioar ma kahrehda dipen ih ma kihdoahng Ngoahi ipoamw koalikjang dipoamwen.” \wj* \p \v 12 Mwerin mehpwiai, Pilate ken jong in kapisla Ih; a mihn Jew‑ok rahrahuki, “Ma koawoa pirin kapisla Woallen, a jaudi koawoa koampoakpen Caesar! Emen ma kin wiahki pein ih nahmwarki kin pallan Caesar!” \p \v 13 Nehn Pilate ah rongda sikesik pwiai, ih ken kadilihla Jesus jang nehn ummwo, kihdi pohn mwoalen kadeik in wija ma adanki “Pilowar Sakai.” (A in lal in Hebrew, “Gabbatha.”) \p \v 14 Rehnno ioar rehnin koaunop oang Joarwihn Passover; a mehpwiai ne wiawi koaroanlahng injauwaj. Pilate ken pwehnglahng mihn Jew‑ok, “Ioar amwai Nahmwarkiwa me!” \p \v 15 Arai ken rahrahuki, “Kojukdi Ih! Kojukdi Ih! Kalohpwuhla Ih!” \p Pilate pel pwa, “Kamwai nimen Ngoahi en kalohpwuhla amwai Nahmwarkihe?” \p Jamwrou laplappok japoangki, “Joh amai nahmwarki, Caesar oar doari!” \p \v 16 Pilate ken kihla Jesus iparai, pwa irai en kalohpwuhla. \s1 Jesus ken Kalohpwuhekla \p Irai ken oaloa Jesus. \v 17 Ih aluhla, pein Ih wahda Ah lohpwuhwo, inlahng wijahu ma adanki “Wijahn Sihn Moang.” (A in lal in Hebrew, “Golgotha.”) \v 18 Ioar wijahwa ma irai kalohpwuhla Ih, pwilihki woal roahmen, emen loap moaun, apel emen loap meing; a Jesus mine nehn pwungara. \v 19 Pilate insingehdi lal pwi kapsaioang in lohpwuhwo: “Jesus mihn Nazareth, Nahmwarkihn mihn Jew.” \v 20 Dir in mihn Jew wadek insing pwiai, pwa wijahu ma irai kalohpwuhla Jesus koaroannoang kahnihmmwo; a insing pwiai insingdi in lal in Hebrew, lal in Latin, apel lal in Greek. \v 21 Jamwrou laplappok pwehng Pilate, “Joah insingehdi, ‘Nahmwarkihn mihn Jew,’ a insingehdi, ‘Woal mene pein pwahla, Ngoahi Nahmwarkihn mihn Jew.’” \p \v 22 Pilate japoang, “Da ngoahi ne insingehdi, ne pwen ioar!” \p \v 23 Mwerin jounpeihok ahr kalohpwuhla Jesus, irai ken oaloa Ah likkoauwok wiahkihda kij pahu, oau oau kij oang emen emen jounpeihok. Irai pel oaloa Ah robe (ma joah doadoapene). \v 24 Irai ken sikoahpene nehn pwungarai, “Kisai joah soahrpijoang robe oauwe a kisai wijwijki inje ma pirin anki.” Me wiawi pwa da ma insingehdi nehn Puk Joarwi en pwoaida: \q1 “Irai nehkpijoang Oai likkoauwok nehn pwungarai, \q2 irai pel wijwijki Oai robe.” \m A ioar ma jounpeihok ne wiahda. \p \v 25 Inen Jesus‑o, apel rien inahu, Mary pahien Clopas, apel Mary mihn Magdala, irai uhda ipen en Jesus lohpwuhwo. \v 26 Nehn Jesus kapang inahu apel sohnpadahkko ma Ih kin ipwilki uhda wijahu, Ih pwehnglahng, \wj “Li, kapang nihmw jermweinnen!” \wj* \p \v 27 A Ih pel pwehnglahng sohnpadahkko, \wj “Kapang inoammwen!” \wj* Jang in anjoauwohr inla sohnpadahkko ken ukla liho in umwahu pwa en koaujoanla ipoa. \s1 Jesus ne Mehdi \p \v 28 Mwerin mehpwiai, Jesus ne kidal pwa mehkan ohroj ne pwoaida, Ih ken pwahla, \wj “Ngoahi nimen nimpil!” \wj* Pwa lal in Puk Joarwi en pwoaida. \p \v 29 Pwohl oau ma dirin wain siksik dupkoa mine wijahu. Irai ken oaloa limw oau kadu nehn wainno, piroahng in alek pas, a kihdahlahng in oawoa. \v 30 Nehn Jesus Ah oaloahda wainno, Ih ken pwahla, \wj “Ne doari!” \wj* \p Ih ken rukdi kadarla ngenin. \s1 Pangpangen Jesus Dokdi \p \v 31 A doari, rehnno Nialim oau; ioar kahrehda koaun in mihn Jew‑ok poaki ipen Pilate pwa ehn araihok ma kalohpwuhlahu en sipwangekdi a irai en wijikjang in lohpwuhwok, pwa palwoaroarai en joah soansoanoak nehn rehnin Sabbath, pwa rehnin Sabbath, ioar rehn joarwi koalik oau. \v 32 Jounpeihok ken inla sipwangdi ehn emen, a mwerin pel ehn emen ma pwili kalohpwuhekla. \v 33 Nehn ahr sohla ipen Jesus, kapangda pwa ih ne pwen mehdi, irai ken johpwa sipwang ehn. \v 34 Jounpei men ken doakoahki kopwoi pas pangpange; doari, insa apel pil ken koarjang in Ih. \v 35 Armajjo ma kapang mehpwiai, ne kadehdehda, pwa kamwai en pel kamehlele. Ah kadehde pwen mehlel; ih kidal pwa ah sikesik pwen mehlel. \v 36 Doari, me en wiawi pwa Puk Joarwi en pwoaida: “Joh si pas ipoa pirin sipw.” \v 37 A pel oau iroa siksik in Puk Joarwi ma pwa, “Irai pirin kapang Ih ma irai doakoahdi.” \s1 Joajjoardihn Jesus \p \v 38 Joseph, mihn Arimathea, emen sohnpadahk in Jesus, in rir, pwa ih mijik koaun in mihn Jew‑ok. Doari, mwerin mehpwiai, ih poakihda ipen Pilate pwa en wahlahjang palwoaroan Jesus. Nehn Pilate ah mweidoahng, ih ken inla wahjang palwarro. \v 39 Nicodemus, woallo ma inla ipen Jesus oau pwonngo, ih pel pwili Joseph inla, ih wa le karahdin ma doalkihpene myrrh apel aloe, dapwa poaun epwiki. \v 40 Ira ken oaloa palwoaroan Jesus kidimkihpene likkoau linen pwi, pwilihki le karahdinnok, doahr siahk in mihn Jew‑ok, nehn irai kin jaripdi armaj mehdi. \v 41 Mwoaswel oau mine wijahu ma irai kalohpwuhla Jesus, apel joaujoau kapw oau mine nehn mwoaswello ma kahjikkoar emen joajjoardi loaloa. \v 42 Ioar wijahwa ma irai nekiddi Jesus pwa koaroan, apel rehnno ioar rehnwa mwohn rehnin Sabbath. \c 20 \s1 Joaujoau Joh Koanoange \p \v 1 Injohrehn in Rehn Joarwi, nehn ah pe rossoar, Mary mihn Magdala ken inla in joaujoauwo, kapangda sakaiho ne kasahpwroahk jang mijen joaujoauwo. \v 2 Ih ken pwur kijoula ipen Simon Peter apel sohnpadahkko ma Jesus kin ipwilki, ih pwehng ira, “Irai ne wahjang Koaunno nehn joaujoauwo, a kamai jehjoa wijahu ma irai wahla Ih!” \p \v 3 Peter apel sohnpadahkko ken inlahng in joaujoauwo. \v 4 Ira kijou, a sohnpadahkko kijou dahrjang Peter, ih lella in joaujoauwo mwohn Peter. \v 5 Ih ken rukdi kapangda likkoau linen‑ok oar ma mine wijahu; a ih johpwa dilda loaloa. \v 6 Simon Peter kijoudo mwerin ih dilda nehn joaujoauwo. Ih pel kapang likkoau linen‑ok ma mine wijahu, \v 7 apel likkoauwo ma pidla moangoan Jesus, johpwa mine ipen linen‑ok apwen limlimpene sohrohrla. \v 8 Doari, sohnpadahkko ma leldo mwohn Peter, dilda nehn joaujoauwo, kapang apel kamehlele. \v 9 (Ara kahjikkoar woahwoahkihla Puk Joarwi, ma pwa Ih pirin iejda jang mehdi.) \v 10 Sohnpadahkkok ken pwurla nehn umwara. \s1 Jesus Pwokkoang Mary mihn Magdala \p \v 11 Mary uhda joangjoangjoang likin joaujoauwo. Nehn ah joangjoangjoang ih ken rukdi jipwoallahng nehn joaujoauwo. \v 12 Ih kapangda sohnloang roahmen ma kapwaskihda likkoau korohro. Ara mwindi wijahu ma palwoaroan Jesus mine. Emen mine pohn moange a emen mine in ikin. \v 13 Ara pwehnglahng, “Li, dahkij koawoa joangjoangjoangki?” \p Liho pwehng ara, “Apwa irai ne wahjang oai Koaun, a ngoahi jehjoa ia wija irai kioang Ih!” \p \v 14 Nehn ah pwahla me, ih jipwoalla kapangda Jesus ma uhda wijahu, a ih pwen jehjoa pwa ioar Jesus o. \v 15 Jesus pwehng ih, \wj “Li, dahkij koawoa joangjoangjoangki? Inje ma koawoa raprapahki?” \wj* \p Mary pwen lemlemehkihoang pwa ioar Ih jounmwoaswelwa, ih pwehnglahng, “Maing, ma Koawoa ma wahjang Ih, pwehng ngoahi wijahu ma Koawoa kioang Ih, pwa Ngoahi en inla oaloa Ih.” \p \v 16 Jesus pwehnglahng ih, \wj “Mary.” \wj* \p Mary jipwoallahng pwehnglahng Ih, “Rabboni!” ma woahwoahki in lal in Hebrew “Jounpadahk.” \p \v 17 Jesus pwehng ih, \wj “Joah pukkoang Ngoahi, pwa Ngoahi kahjikkoar pwurdahlahng ipen Joamoaiho. A alwe ipen rioaihok pwehng irai, ‘Ngoahi pirin pwurdahlahng ipen Joamoaiho apel Jamaraiho, ipen Oai Koahsso apel arai Koahsso.’” \wj* \p \v 18 Doari Mary mihn Magdala inla pwehng sohnpadahkkok pwa ih ne kapang Koaunno, ih pel sikoahng irai doahroar Ah pwehng ih mehpwiai. \s1 Jesus Pwokkoang Nah Sohnpadahkkok \p \v 19 Injoausikin rehnin Joarwihohr, nehn wanihmmwok ahr risdi wijahu ma sohnpadahkkok pokonpene, pwa irai mijik mihn Jew‑ok, Jesus indoa uhda nehn pwungarai pwehng irai, \wj “Kamwai popohl!” \wj* \v 20 Nehn Ah pwahla me, Ih ken kajalehioang irai poah kan apel pangpangehu. Sohnpadahkkok ken perenda nehn ahr kapangda Koaunno. \v 21 Jesus pel pwuroahng pwehng irai, \wj “Kamwai popohl! Doahroar Jahmmo Ah ne kadardo Ngoahi, ioar doahroar Oai pirin pel kadarwe kamwai.” \wj* \v 22 Nehn Ah pwahla me, Ih ken ukkoang irai engin, \wj “Kamwai oaloa Ngen Joarwi. \wj* \v 23 \wj A ma kamwai mahkoahng dipen armaj kan, irai nen mahkla; a ma kamwai jehpirin mahkoahng, irai jehpirin mahkla.” \wj* \s1 Thomas apel Jesus \p \v 24 A Thomas, emen kijehn eijek roahmenno (ma pel adanki Umpwoar), johpwa mine iparai nehn anjoauwo ma Jesus indoa iparai. \v 25 Sohnpadahkkok ken pwehng ih, “Kamai ne kapang Koaunno!” \p Ih pwehng irai, “Ma ngoahi johpwa kapang lipwen nihllok in poah kan, pel kioang jandin poaihoa nehn lipwen nihllok, apel kioang poaihoa in pangpangehu, ngoahi jehpirin kamehlele.” \p \v 26 Mwerin wihk oau, Nah sohnpadahkkok pel pokonpene nehn ummwo, Thomas pel pwili irai. Wanihmmwok pwen risdi, a Jesus indoa uhda nehn pwungarai, Ih pwa, \wj “Kamwai popohl!” \wj* \v 27 Ih pel pwehnglahng Thomas, \wj “Kioang jandin poahmmwen me, a kapang poaihoa kai; apel kihdoa poahmmwen in pangpangoaioa. Doari oamw joah joah pwojon, a kamehlele!” \wj* \p \v 28 Thomas japoang, “Maing, oai Koaun apel oai Koahs!” \p \v 29 Jesus pwehng ih, \wj “Koawoa kamehlele pwa oamw kapang Ngoahi? Meid pai irai kan ma johkin kapang a kamehlele!” \wj* \s1 Kahrpoan Puk oauwe \p \v 30 Jesus ne wiahda kilel sohrohr dir mwohn Nah sohnpadahkkok, ma joah insingdi nehn puk oauwe; \v 31 a mehpwiai ne insingdi pwa kamwai en pwojon pwa Jesus ioar Ih ma Messiah, Nihn Koahs; apel, nehn amwai pwojon Ih, kamwai en anki mour. \c 21 \s1 Jesus Pwokkoang Sohnpadahk Ijimen \p \v 1 Mwerin mehpwiai, Jesus pel pwuroahng pwokkoang sohnpadahkkok ipen Lehn Tiberias. Me ioar doahroar da wiawi. \v 2 Simon Peter, apel Thomas (ma pel adanki Umpwoar), apel Nathanael, mihn Cana nehn Galilee, apel nihn Zebedee woallok, apel woal roahmen jang nehn pwungen Nah sohnpadahkkok, irai pokpokon. \v 3 Simon Peter pwehng irai, “Ngoahi pirin inla loakjid.” \p Irai pwehng ih, “Kamai pirin pwili koawoa.” Irai ken inla doauda pohn pohs oau. A inpwonngo irai johpwa koldi mehkij. \v 4 A nehn ah rehnpijoang Jesus minmine in oaroahrro a sohnpadahkkok pwen jehjoa pwa Ih ioar Jesus. \v 5 Jesus pwehnglahng irai, \wj “Woal kan! Mine koanoahmwai?” \wj* \p Irai japoang, “Johpwa mehkij.” \p \v 6 Ih pwehng irai, \wj “Kamwai kadardi ukken loap moaun in pohssen; a kamwai pirin koldi epwi.” \wj* Irai ken kadardi ukko, irai ken johla kak oapihda pwa ne dirkihla mwumw. \p \v 7 Sohnpadahkko ma Jesus kin ipwilki ken pwehnglahng Peter, “Ioar Koaunwa o!” Nehn Simon Peter ah rong pwa ioar Koaunwa o, ih ken kasoangehdi ah likkoaun likinno (pwa ih ne kakihrjang ah likkoaun likinno) lujdihoang nehn pillo. \v 8 A sohnpadahkkok jeikihdo pohsso warwarahkihdo ukko ma dirkihla mwumw pwa irai pwen johpwa dohjang japw, dapwa iahs epwiki. \v 9 Anjoauwo ma irai kerdihjang pohn pohsso, irai kapangda oai oau ma ne mwolujdi, a mwumw pwi mine puwoa apel pilahwa pwi. \v 10 Jesus pwehnglahng irai, \wj “Kamwai wahdo epwi mwumw kan ma kamwai koldi.” \wj* \p \v 11 Simon Peter ken doauda pohn pohsso, oapihdahdohng japw ukko ma dirkihla mwumw koalik epwiki limeijek jilmen (153). Joangoan dirin mwumw, a ukko pwen johpwa ohla. \v 12 Jesus pwehng irai, \wj “Kamwai indoa mwinge.” \wj* Joh emen irai sohnpadahkkok idoak, “Inje Koawoa?” Pwa irai ne pwen kidal pwa Ih ioar Koaunwa. \v 13 Jesus inla oaloa pilahwahu, ken nehk oang irai, apel nehk oang irai mwummwok. \p \v 14 Ioar me kajilpakin en Jesus ah ne kajalehioang sohnpadahkkok pein Ih mwerin Ah ne iejda jang mehdi. \s1 Jesus apel Peter \p \v 15 Mwerin irai mwingehpene, Jesus ken idoak oang Simon Peter, \wj “Simon, nihn John, koawoa ipwilki Ngoahi koalikjang mehpwiai?” \wj* \p Peter japoang, “Eh, Maing oai Koaun, Koawoa kidal pwa Ngoahi ipwilki Koawoa.” \p Jesus pwehng ih, \wj “Kamwinge Noai jimpwul kan.” \wj* \p \v 16 Ih pel pwuroahng idoak, \wj “Simon, nihn John, koawoa ipwilki Ngoahi?” \wj* \p Peter japoang, “Eh, Maing oai Koaun, Koawoa kidal pwa Ngoahi ipwilki Koawoa.” \p Jesus pwehnglahng, \wj “Apwali Noai jihpw kan.” \wj* \p \v 17 Ih pel idoak kajilpak, \wj “Simon, nihn John, koawoa ipwilki Ngoahi?” \wj* \p Peter inenin injinjuwedkihla en Jesus Ah kalelpoak kajilpak, \wj “Koawoa ipwilki Ngoahi?” \wj* Ih ken japoang Ih, “Maing oai Koaun, Koawoa kidal meohroj, Koawoa kidal pwa ngoahi ipwilki Koawoa.” \p Jesus pwehnglahng ih, \wj “Kamwinge Noai jihpw kan.\wj* \v 18 \wj Ngoahi pwehng koawoa in mehlel: nehn oamw mwahnkapw, koawoa kin pein kasoangehpene oamw kangir, inla wija ma koawoa mwehuki. A nehn oamw pirin mahla, koawoa pirin kailwe poahmmwen kan, a emen pirin piroahpene, a ukkoawoalahng wija ma koawoa joah nimen inla.” \wj* \v 19 (Ih pwa mehpwiai pwa en kajalehda joangoan mehdiho ma Peter pirin kalingihkihla Koahs.) Mwerin me, Jesus pwehnglahng ih, \wj “Papah Ngoahi!” \wj* \s1 Jesus apel Sohnpadahk Meno \p \v 20 Peter ken jipwoalla kapang sohnpadahkko ma pwilpwilihdo irai, ma Jesus kin ipwilki — ih ma englahng ipen Jesus nehn irai mwingmwinge, ih idoak, “Maing, inje ih ma pirin pangla Koawoa?” \v 21 Nehn Peter ah kapang woallo, ih ken idoak ipen Jesus, “Maing, imdoahr woal mene?” \p \v 22 Jesus japoang, pwehng ih, \wj “Ma Ngoahi nimen woal mene en minminehroh Ngoahi pwurdo, mihndahng koawoa? A koawoa papah Ngoahi!” \wj* \p \v 23 Sikesik pase ken lohkjili nehn pwungen joauloanngok, ma pwa sohnpadahkko jehpirin mehdi. A Jesus johpwa pwa woallo jehpirin mehdi, Ih pwen pwa, \wj “Ma Ngoahi nimen woal mene en minminehroh Ngoahi pwurdo, mihndahng koawoa?” \wj* \p \v 24 Ioar sohnpadahkwa me ma ne kadehdehda doahroar mehpwiai, ma ne insingehdi sikesik pwiai; a kamai kidal pwa ah kadehde pwen mehlel. \s1 Koarjoahklahn Puk oauwe \p \v 25 A pel mine joang dir ma Jesus pel wiahda. A ma kamai pirin insingehdi doahroar mehkan ohroj, Ngoahi lemleme pwa jampah oauwe nen johkak audohdkihda puk kan ma pirin insingda.