\id 1CO - Mwoakilloa \toc3 1Cor \toc2 1 Corinthians \toc1 Nihn Paul Kijilikoau Keiou oang Mwomwohdjohn Corinth \mt2 Nihn Paul Kijilikoau Keiou oang Mwomwohdjohn \mt1 Corinth \imt1 Oarlap in Kijilikoau oauwe \ip \bk Nihn Paul Kijilikoau Keiou oang Mwomwohdjohn Corinth\bk* ne insingdi pwa en padahkihoang joauloang in Corinth doahroar iren kahpwal pwi ma pid mourin joauloang apel ahr pwojon, kahpwal kan ma pwokda nehn mwomwohdjohu ma Paul kouda wijahu. Nehn anjoauwo Corinth wia kahnihmw koalik oau nehn Greece, apel poahjoan koaun in Achaia, nehn Rome. Ih indandki pwoaida mwehu in ah noasnoaski dipwjoau, ling in ahr siahk in japw, roakin mour juwed nehn pwungen sowoa kan, apel dir in loapin lamlam. \ip En wahnpoaroan Paul ma ih keiou pwunodki: Kahpwal kan ma doahr jaminmin apel mour juwed nehn mwomwohdjo, apel dahkij koanoahng nehn pwungen woal apel lihkan, pwilihkihla iroa pwi ma pid doahroar pwoapwoaud, iroa ma pid kadeik nehn mohngiong, koajoandihn mwomwohdjo, kijakij kan jang Ngen Joarwi, apel iejdahn armaj mehdi kan. Nehn erpis in Paul kajalehda doahr ah japoang iroa pwiai ma kin sikesik nehn Rongmwehuwo. \ip Nehn iroa koalik 13, ma kajalehda limpoak ma wia en Koahs kijakij keiou mwehu oang nah armaj kan. Dapwa ioar wija ma keiou dehde oang armaj kan nehn puk oauwe. \iot Audoapoa in Oarlap \io1 Sapin kijilikoau \ior 1.1-9\ior* \io1 Jaminmin in nehn mwomwohdjo \ior 1.10—4.21\ior* \io1 Siahk in nenek apel mourin nehn peneinei \ior 5.1—7.40\ior* \io1 Joauloang kan apel joahjoauloang kan \ior 8.1—11.1\ior* \io1 Mourin mwomwohdjo apel Kaudek 11.2—14.40 \io1 Iejdahn Christ apel Iejdahn joauloang kan 15.1-58 \io1 Meiroang in mwani oang joauloang in Judah kan \ior 16.1-4\ior* \io1 Iroa pwi doahr pein ih apel kaimwjeklahn ah sikesik \ior 16.5-24\ior* \c 1 \p \v 1 Jang Paul, ma ne oaloahdi doadoahk in wahnpoaroan in Christ Jesus ki kupwuren Koahs, apel jang ipen riasai Sosthenes. \p \v 2 Oang mwomwohdjohn Koahs ma mine Corinth, oang ohroj ma Koahs pangin pwa irai en wiahla Nah armaj joarwi ipen Christ Jesus; doahroar armaj ohroj, wija ohroj, kamwai pwongi asai Koaun Jesus Christ, arai Koaun apel asai Koaun. \p \v 3 Kalahngan apel popohl jang Jamasai Koahs apel asai Koaun Jesus Christ oang kamwai. \s1 Kapai Jang Ipen Christ \p \v 4 Ngoahi kin kapingkalahngankihoang oai Koahs anjoau ohroj kalahnganno ma Ih kioang kamwai in oadoan Christ Jesus. \v 5 Pwa nehn amwai ne minmin oang Christ, kamwai koapwoahpwoahkihla joang ohroj pwilihkihla padahk apel loalkoang ohroj. \v 6 Amwai kadehde doahr Christ kin inenin pwoaida mwehu ipamwai. \v 7 Kahrehda johpwa kapai oau mine ma kamwai johpwa oaloa nehn amwai joujowi japahldohn asai Koaun Jesus Christ. \v 8 Ih ma pirin pel kaskasihkei kamwai oaroh lel in imwin, pwa en johpwa ekij japwung ipamwai nehn Rehnin asai Koaun Jesus Christ. \v 9 Kamwai kak liki Koahs, Koahsso ma pangindo kamwai pwa kamwai en kin pwili minmin oang Nah Iehroj, Jesus Christ, asai Koaun. \s1 Jaminmin nehn Mwomwohdjo \p \v 10 Rioai kan, in oadoan asai Koaun Jesus Christ, ngoahi poaki in ngidngid ipamwai, kamwai ohroj en kin pwungkihpene dahkij kamwai en pwa, a kamwai en joah mweidoahng jaminmin en kin mine nehn pwungamwai; pwa koanoahng kamwai en kin ankihpene lamlam oauwoar. \v 11 Rioai kan, ngoahi kidaldahjang ipen epwi kijehn peneinei in Chloe doahr akmai kan nehn pwungamwai kan. \v 12 Doari, a ioar mehwa me ngoahi nimen sikoa doahr amwai kin liaksohrohrpene: emen kin akkakpwungki siksikoa, pwa, “Ngoahi ioangoan Paul” a emen pwa, “Ngoahi ioangoan Apollos,” a emen pwa, “Ngoahi ioangoan Cephas\f + \fr 1:12 \fq Cephas \ft Ma pel adanki Peter.\f*,” a emen pwa, “Ngoahi ioangoan Christ,” \v 13 Doari, a imdoahr? Christ en pwalpijoang wiahda pwihn pwi? Ioar Paul ma kalohpwuhla ki kamwai? Ke kamwai poapdaijla in oadoan Paul? \p \v 14 Ngoahi kapingkalahngankihoang Koahs oai johpwa poapdaijihla emen kamwai likin Crispus apel Gaius. \v 15 Doari, johpwa emen kamwai kak pwa ih poapdaijla in oadoaioa. \v 16 Eh, ngoahi ma poapdaijihla Stephanas apel ah peneinei; a ngoahi johpwa samsaman pwa ngoahi poapdaijihla emen sohrohr. \v 17 Christ johpwa kadardo ngoahi pwa ngoahi en poapdaiji armaj, a pwa ngoahi en kapahrakki Rongmwehu, audi in mwomwen loalkoang in armaj, pwa siahk oauwe pirin kihjang manman unjek in mehdihn Christ in lohpwuhwo. \s1 Christ, Ioar Manman apel Erpis in Koahs \p \v 18 Pwa Mahjan ma doahr en Christ mehdi in lohpwuhwo ioar mehkij ma mwahl ipen irai kan ma joaloangla; a ipen kisai ma ne koamoaurla kan, ioar manman in Koahs. \v 19 Pwa Puk Joarwi pwa, \q1 “Ngoahi pirin koauwehla erpis in armaj loalkoang kan, \q1 ngoahi pirin kihwehjang ipoai maram in armaj sukuhl kan.” \m \v 20 Doari, a ia kaspoan armaj loalkoang ke armaj sukuhl koalik ke irai kan ma anki lamlam dei in jampah kan? Koahs joah ne kajalehda doahr loalkoang in jampah oauwe ma wia mehkij mwahl? \p \v 21 Pwa en doahroar erpis in Koahs, Ih johpwa mweidoahng jampah en marainkihla Ih in pein arai loalkoang. Pwa Koahs ne koajoanehdi en koamoaurla armaj pwojon kan ki doadoahk in kapahrakki Rongmwehu, ma jampah kin wiahki pwa doadoahk mwahl oau. \v 22 Doari, mihn Jew kan kin mwehuki manman en wia mihn kadehde doadoahk oauwe, apel mihn Greece kan kin rapahki erpis. \v 23 A kamai, kamai kin kapahrakki Christ ma lohpwuhlahu, sikesik pas ma kin kalioas oang mihn Jew kan, apel mihn likin kan pwa johkaspoa. \v 24 A ipen irai kan ma Koahs ne pangin, mihn Jew apel doahroar mihn likin kan, sikesik pase ioar Christ ma ioar manman in Koahs apel erpis in Koahs. \v 25 Pwa mehkij ma kin mwomwen pweipwei ipen Koahs ih kin koalikjang loalkoang in armaj; apel mehkij ma kin mwomwen jasihkei ipen Koahs, kin uhdahn koalikjang sihkei in armaj. \p \v 26 Rioai kan, kamwai samsaman ia kamwai anjoauwo ma Koahs pangin kamwai. Jangin en armaj kapang kamwai jipid ma loalkoang, ke manman, ke laplap in doahr lamlam in jampah. \v 27 Koahs pilda armaj ma jampah kin pwa pweipwei pwa en kamehkihda ihr ma loalkoang kan. A Ih pel pilda armaj ma jampah kin pwa jasihkei pwa en kamehkihda ihr ma sihkei kan. \v 28 Ih pilda armaj kan ma jampah wia mwahlki apel lioassoang apel lemleme pwa ihr joh mehkij pwa en koauwehla dahkij ma jampah lemleme pwa kajampwal. \v 29 Doari, me woahwoahki johpwa emen kak en juweiki mehkij mwohn Koahs. \v 30 A Koahs ukdo kamwai pwa kamwai en minmin oang Christ Jesus apel Christ wiahla asai erpis in Koahs, kisai ne pwungla ipen Christ, ne wiahla Nihn Koahs armaj joarwi, apel jaldekla. \v 31 Doari, ne doahroar da ma Puk Joarwi pwa, \q1 “Armaj men ma nimen juweiki mehkij, \q1 a ih en juweiki dahkij ma Koaunno ne wiahda.” \c 2 \s1 Padahk in Christ ma Lohpwuhlahu \p \v 1 Rioai kan, nehn oai alwe ipamwai pwa ngoahi en padahkihoang kamwai ririn mehlel\f + \fr 2:1 \fq ririn mehlel \ft Ke kadehde doahr Koahs. \f* in Koahs. Ngoahi johpwa doadoahkki lal koalik apel kaskuhl koalik. \v 2 Pwa nehn oai minmine ipamwai, ngoahi lemehda pwa ngoahi en moalkoahla meohroj, ioarroar Jesus Christ, in mehlel Ah mehdi in lohpwuhwo. \v 3 A nehn oai lelwe ipamwai ngoahi jasihkei apel roarroarki oai majpwehk. \v 4 Oai sikesik apel kapahrak kan ma ngoahi wiahng kamwai, ngoahi johpwa wia in mwomwen armaj kidal sikesik ke in loalkoang in jampah, a in kadehde mwehu ki sihkei apel manman in Ngenin Koahs. \v 5 Pwa amwai pwojon en joah poahjoankihda loalkoang in armaj, a en poahjoankihda manman in Koahs. \s1 Erpis in Koahs \p \v 6 Kamai kin kapahrakki doahr joangoan loalkoang oau oang irai kan ma ne mahla nehn loapin ngen. A jaudi loalkoang ma kijehn jampah oauwe, ke kijehn manman kan ma koaun jampah — manman kan ma ne joajjoaloangla. \v 7 Doari, loalkoang ma kamai kin siksikoa, ioar en Koahs, erpis ma rir jang armaj kan, ma Koahs ne pilda pwa en kalingihkihla kisai, mwohn en jampah wiawihda. \v 8 Erpis ma johpwa koaun in jampah men woahwoahki doahr; pwa ma irai pirin kidal, irai johpwa pirin kalohpwuhla Koaun in kloriho. \v 9 A doahr Puk Joarwi ah sikoa, \q1 “Joang kan ma armaj kahjikkoar kapang, ke rong, \q1 joang kan ma armaj kahjikkoar lemehda en kak wiawi, \q1 ioar ma Koahs ne koaunopdahng irai kan ma kin ipwilki Ih.” \m \v 10 Mine mehpwi ma Koahs ne kajalehioang kisai jang in Nah Ngen Joarwiho. Pwa Ngenin Koahs kin kidal meohroj, apel wija loal kan nehn kupwuren Koahs. \v 11 Pwa doahroar ipen epwi armaj, pein ngeninno ma mine loaloa ma kin kidal meohroj doahroar pein ih. A ioar pel doahroar ipen Koahs, Ngenin Koahs kalahpwuk ma kin kidal meohroj doahroar Koahs. \v 12 Doari, kisai johpwa oaloa ngenin jampahioauwe, a pwa Ngen Joarwiho ma Koahs kadardo pwa en kakidalihki kisai meohroj ma Koahs ne kioang kisai. \p \v 13 Doari, kamai johkin kawoahwoa in loalkoang in armaj, a a kamai kin kawoahwoahki mehkan ma mehlel in pali Ngen, oang irai kan ma anki Ngen Joarwi. \v 14 Pwa armaj ma joh kin anki Ngen Joarwi, ih johkak oaloa kijakij kan ma jang ipen Ngenin Koahs. Ih pirin pel johpwa woahwoahki joang pwiai, pwa ih kin wiahki Ngen Joarwiho mehkij mwahl. Pwa woahwoa in mehpwiai janngoar Ngen Joarwiho. \v 15 Doari, armaj men ma Ngen Joarwi kin mine ipoa ih kin kak kajawi meohroj, a johpwa armaj emen kak kajawi ih. \v 16 Pwa in doahr Puk Joarwi pwa, \q1 “Inje ma kidal kupwuren Koaunno? \q1 Inje kak kaweidi Ih?” \m A kisai anki kupwuren Christ. \c 3 \s1 Jaminmin in Mwomwohdjo \p \v 1 Rioai kan, nehn oai sikesik oang kamwai, ngoahi johkak sikesik oang kamwai in Ngenno, pwa ngoahi anahne sikesik oang kamwai doahr amwai wia kijehn jampah, doahroar jeri siksik nehn pwojon. \v 2 Ngoahi anahne kamwingehki kamwai melik, jaudi mwinge masak, pwa kamwai kahjik kak oang. Pel apkas kamwai pel kahjik kak oang. \v 3 Pwa amwai mour kin mourkihoar mour in armaj in jampah. Pwa nehn amwai kin akmaiki amwai pihrin kan, me joah pel kamehlele oang kamwai pwa kamwai wia kijehn jampah apel kin mourki kijehn siahk in jampah oauwe? \v 4 Doari, nehn en emen ah kin pwahla pwa, “Ngoahi pwili Paul,” a emen pwa, “Ngoahi pwili Apollos,” kamwai joah kin wiahki kamwai armaj pwi ma kijehn jampah oauwe? \p \v 5 Pwa inje ma Apollos? Apel inje ma Paul? Kamai uhdahn sohn doadoahk in Koahs pwi, ma kahlwa kamwai oang nehn pwojon. Emen emen kamai kin wia doadoahk ma Koaunno kioang kamai en wia. \v 6 Ngoahi kin poadokdi liporrohn suhkoa a Apollos kin kamwolouwihki pil; a Koahs ma kin kakoapihda suhkoahu. \v 7 Johpwa kaspoan inje ma poadokdi ke kamwolouwi suhkoa siksikko; a Koahs oar ioar ma kaspoa, pwa Ih ma kin kakoapihda suhkoahu. \v 8 Inje ma kin poadokdi ke inje ma kin kamwolouwi liporrohn suhkoahu johpwa wikpijoang; a Koahs pirin dupukkoang emen emen ara doahroar doadoahk ma ira wiahda. \v 9 Pwa kamai sohn doadoahk pwi ma kin pwili Koahs wihwia Ah doadoahk, a kamwai ioar Ah mwoaswelwa. \p Kamwai ma pel wia umwen Koahs wa. \v 10 Doari, ngoahi ne doadoahkki kalahngan ma Koahs kioang ngoahi apel wia doadoahk in jounkou umw koahiok men nehn oai ne sapkihda poahjoanno; a emen sohrohr ma kin koadoahkoada kokoudahn umw oauwe pohn poahjoanno. A jounkou umw ohroj uhdahn pirin kanaihoahng ahr doadoahk. \v 11 Pwa johpwa oau poahjoan kak koajoandi liki dahkij ma Koahs ne koajoanehdi, ioar Jesus Christ. \v 12 Oang in kokoudahn ummwoauwe pohn poahjoan oauwe, epwi kak doadoahkki kohl, ke silper, ke sakai kajampwal kan, a epwi pirin doadoahkki suhkoa, ke dipwdipw ke soahn suhkoa meng. \v 13 A iren doadoahk in emen emen pirin janjalda mehlel in rehn in Christ. Pwa rehnno oai pirin jong apel kajalehda en emen emen doadoahk. \v 14 A ma en emen emen jounkou umw ah doadoahk pohn poahjoanno jehpirin pwidengkihla oaiho, ih pirin oaloa dupukoa. \v 15 A ma en emen ah doadoahk pirin okla, ih pirin luhjjang dupukoa; a pein ih pirin mourla, a ih pirin doahroar armaj men ma aluhla nehn oaiho apel pisjang. \p \v 16 Kamwai kidal doahr amwai ne wiahla umwen Koahs oau, apel doahr in Ngenin Koahs Ah kin koaujoanla nehn kamwai. \v 17 Doari, ma emen pirin koauwehla Umwen Koahs, Koahs pirin koauwehla ih, pwa Umwen Koahs ma joarwi, doari pein kamwai ioar Ummwa. \p \v 18 Kamwai joah kapweipwei pein kamwai! Ma emen lemleme pwa ih loalkoang in doahr loalkoang in jampah oauwe, ih en mwomwen pweipweila, pwa en uhdahn loalkoangla. \v 19 Pwa mehkij ma jampah oauwe kin wiahki loalkoang, a ih wia mehkij mwahl mwohn Koahs. Doahr Puk Joarwi pwa, “Koahs kin lidipihdi armaj loalkoang kan nehn ahr loalkoang widing kan.” \v 20 A pel ekij wija pwa, “Koaunno kin kidal doahroar lamlam in armaj loalkoang kan ma joh kaspoa.” \v 21 Doari, kalke emen juweiki manman in armaj. Pwa joang ohroj amwai: \v 22 Paul, Apollos, Cephas\f + \fr 3:22 \fq Cephas \ft Ma pel adanki Peter.\f*, apel jampah oauwe mour apel mehdi, anjoau oauwe apel anjoau ma pirin leldo; mehpwiai ohroj amwai! \v 23 A kamwai nihn Christ, a Christ Nihn Koahs. \c 4 \s1 Nihn Christ Woaroak kan \p \v 1 Kamwai uhdahn pirin wiahki kamai jounpapah in Christ pwi, apel jounkaweid ririn mehlel kan en Koahs. \v 2 Da ma koanoahng en kin mine ipen jounpapah kan, irai en kin liklik ipen arai koaun kan. \v 3 Ngoahi johpwa injinohki ma kamwai ke armaj sohrohr kan pirin kadeikda ngoahi ki lamlam in armaj; apel ngoahi johpwa pel nimen kadeikda ngoahi. \v 4 Doahr oai poahm nehn mohngiongihoa mwakelkel, a en johpwa woahwoahki pwa uhdahn joh dipoaioa mwohn mijen Koahs. Koaunno ioar ma kin kadeikda ngoahi. \v 5 Doari, kamwai joah kadeikda emen armaj mwohn anjoau in kadeikko. Kamwai joujowihoar anjoauwo ma Koaunno en leldo; ioar anjoauwa ma Ih pirin kajalehda me rir kan ohroj apel kajalehda lamlam rir ohroj in nehn lamlam in emenemen armaj. A ioar anjoauwa ma emenemen pirin oaloa jang ipen Koahs kaping ma emenemen warroang. \p \v 6 Doari rioai kan, ngoahi sikoahki mehpwiai pwa doahr ngoahi apel Apollos pwa kamwai en japjang kama apel woahwoahkihla sikesik pase, “Kapwaihahda da ma ne insingdi.” Johpwa emen ipamwai pirin lehmwsikki emen apel kajauski emen. \v 7 Inje pilda koawoa en laplapjang epwi armaj? Jaudi Koahs ma kioang oamw meohroj? Doari ia mwomwen oamw en lehmwsikki pwa doahr ma mehk koawoa anki jaudi kijakij jang ipen Koahs? \p \v 8 Doari kamwai isarkihla joang ohroj ma kamwai kin anahne? Kamwai ne koapwoahpwoahla? Kamwai ne wiahla nahmwarki pwi, mihndahr ma kamai joah? Doari, ngoahi ken nimen kamwai en pwen uhdahn nahmwarki pwi, pwa kamai en pel pwili kamwai koahkoahkoaun wija. \v 9 Mwomwen oar pwa Koahs kioang kamai, wahnpoaroan kan, dohiamai oau ma keiou nauna ipen armaj kan, pwa kamai doahroar armaj ma pirin oaloa koaloklok in mehdi pwa sohnloang kan ohroj pwilihkihla sohn jampah kan en kapkapang. \v 10 Pwa ki Christ, kamai pweipwei pwi; a kamwai armaj loalkoang pwi nehn amwai oauwoang Christ! Kamai jasihkei; a kamwai sihkei! Kamai armaj kajaus pwi; a kamwai armaj woaun! \v 11 Leldo apkas kamai kin mwakohko apel maroau, kamai kin likkoauki likkoau mering; kamai kin pokpok; kamai kin allalu mwahljili pwa joh amai wijahn koaujoan. \v 12 Kamai kin doadoahk koalik apel koakoahkla. Ma armaj kan kin kariahla kamai, a kamai en kin kapaida irai; ma irai koalkoa kamai; a kamai kin kanangmahioang. \v 13 Ma irai kajarohdi kamai, a kamai kin kajpahlihoang irai lal kadek. Leldo apkas kamai doahr kid in jampah ma keiou jamin. \p \v 14 Ngoahi insingwehng kamwai, jaudi pwa ngoahi nimen kajaro kamwai, a pwa ngoahi en kaweid kamwai doahr ma pein noai jeri kamwai. \v 15 Pwa mihndahr ma kamwai anki jounkaweid nen (10,000) nehn amwai mour in joauloang, a jamamwai pwen emennoar. Pwa nehn amwai mour in oauwoang Christ Jesus, ngoahi ne wiahla jamamwai nehn oai wahdohng kamwai Rongmwehuwo. \v 16 Doari, ngoahi poaki kamwai en aljang da ngoahi wia. \v 17 Oang kahrpoahioauwe, ngoahi kadarwe oang kamwai Timothy. Ih ioar noai jeri kajampwal apel poadidi oang Koaunno. Timothy pirin kasmanki oang kamwai wioapoan mour kapw ipen Christ Jesus ma ngoahi kin wihwia apel padpadahkki nehn mwomwohdjo ohroj wija ohroj. \p \v 18 Epwi kamwai ne aklaplapla pwa kamwai ne lemehda pwa ngoahi nen joah lelwe ipamwai. \v 19 A ma Koaunno mweidoahng, ngoahi pirin pispis lelwe; ngoahi pirin pein kadehde manman ma armaj aklaplap kan anki, a jaudihoar da ma irai kin sikoa. \v 20 Pwa wein Koahs joah mine in iren sikesik, a in manman. \v 21 Da ma kamwai mwehuki? Ngoahi en alwe ipamwai wijik min pokpok, ke ngoahi en aluhkihwe limpoak apel impahi? \c 5 \s1 Siahk Nauna kan Nehn Mwomwohdjo \p \v 1 Apkas, mine sikesik in siahk in nenek nehn pwungamwai kan ma inenin nauna ma irai rosros kan nen pel joah dipkihda. Ngoahi pel rong pwa mine emen woal kin moahmoairki pahien jamahu! \v 2 A ia mwomwen amwai en kak lehmwsikki? Kamwai uhdahn pirin injinjuwed koalikki joanngoauwe, apel kejpwihjang ipamwai woallo ma wiahda joangoan siahk oauwe. \v 3 Mihndahr ma palwoaroaioa dohjang kamwai, a ngenihoa kin pwen minminehr ipamwai. Doahroar ma ngoahi pwen minmine ipamwai, in oadoan asai Koaun Jesus, ngoahi ne kadeikda woallo ma ne wiahda siahk nauna oauwe. \v 4 Doari, nehn amwai pokonpene ngenihoa pirin pel pwili kamwai; in manman in asai Koaun Jesus Christ en pwilpwili kisai. \v 5 Kamwai en pangla armaj menen ipen Jehsen pwa palwoaroa en loklok, pwa ngenin en kak pisla nehn rehnin asai Koaunno. \p \v 6 Doari, joah mwehu amwai en kin lehmwsik! Kamwai samsaman loapin lalloauwe, “Mwoarmwoarin ihs siksik kij kak en kapwoaida pilahwa oau pwon.” \v 7 Kamwai anahne kihjang ihs dehn in dihp ipamwai pwa kamwai en mwakelkella in unjek. Doari, kamwai pirin wiahla doal in pilahwa kapw, ma joah doalki ihs, ma ioar ngoahi kidal pwa kamwai wia. Pwa asai joarwihn Passover ne koaunopda doari, pwa Christ asai jimpwul in Passover, ne meiroangla. \v 8 Kisai en kawahuwi asai Passover. Kisai doadoahkki pilahwa ma johpwa doalki ihs dehn ma ioar dihp apel nauna kan; a kisai en doadoahkki pilahwa ma joah doal ihs, ma ioar pilahwa ma mwakelkel apel mehlel. \p \v 9 Nehn kijilikoauwo ma ngoahi insingehwehng kamwai, ngoahi pwehng kamwai en joah passoang armaj siahk nauna kan. \v 10 Doari, ngoahi johpwa sikoa armaj rosros kan ma nenek, noaroak, lollap juwed ke ma kin joarwihoang kohs likamw kan. Pwa ma kamwai pirin kasohrohri kamwai jang armaj pwiai, kamwai anahne kasohrohrihwe jang kamwai jampah oauwe. \v 11 Woahwoahn oai sikesik kai kangoange kamwai en joah passoang armaj ma pwa ih joauloang apwen wia siahk nauna, ke noaroak, ke joarwihoang kohs likamw kan, ke kin karaun likamw, ke jakau, ke pirap. Kamwai en joah pel mwindi mwinge ipen joangoan armaj mene. \p \v 12-13 Imwlahn joang ohroj, jaudi oai pwukoa kadeik irai mihn likin kan. Koahs ioar pirin kadeik irai. A kamwai joah anahne pein kadeik sohn amwai mwomwohdjo kan? Doahr en Puk Joarwi pwa, “Kihjang armaj nauna nehn pwungamwai kan.” \c 6 \s1 Roapoan Pwung Nehn Pwungen Joauloang Kan \p \v 1 Ma emen in kamwai mine ah iren roapoan pwung uhwoang emen joauloang, mihnda kamwai inla mwohn jounkoapwung rosros kan a joah mweidoahng nihn Koahs armaj kan en koapwungla iroahu? \v 2 Ke kamwai jehjoa pwa nihn Koahs armaj kan pirin kadeikda jampah? Doari, ma kamwai pirin kadeikda jampah, a kamwai johkak wia kadeikin iroa siksik pwiai? \v 3 Kamwai jehjoa pwa kisai pel pirin kadeikda sohnloang kan? Doari, ia wen koalik in anahn oauwe oang iroa kan nehn mour oauwe! \v 4 Ma iroa kan pwokda, a ioar kamwai pirin wahla iroa kan ipen armaj ma joh arai pwukoa nehn mwomwohdjo en koapwungla? \v 5 Kamehk in kamwai! Johpwa emen oar en kak diarekda ipamwai ma koahiok apel loalkoang ma en kak koapwungla roapoan pwung nehn pwungen joauloang kan? Uhdahn mine, emen ma loalkoang nehn pwungamwai kan ma kak koapwungla iren roapoan pwung kan nehn pwungen joauloang. \v 6 A joah, emen joauloang inla mwoalen koapwung uhwoang emen joauloang, mweidoahng pwa irai ma joah pwojon en koapwung iroa kan! \p \v 7 Nehn ah ne janjal pwa mine amwai uhpene nehn pwungamwai kan, ma kajalehda, in mehlel, amwai joah pwoaida. Nen joah mwehu oang kamwai ma kamwai ioar emen ma wiahda japwung? Nen joah mwehu oang kamwai ma emen pirapoa kamwai? \v 8 A joah, pwa pein kamwai kin wiahpene japwung nehn pwungamwai. Kamwai kin pirap pene nehn pwungamwaikan, a kamwai joauloang pwi! \v 9 In mehlel, kamwai kidal pwa armaj nauna kan jehpirin pwili johjohki Wein Koahs. Kamwai joah kapweipwei pein kamwai, pwa armaj kan ma kin nenek, ma kin joarwihoang kohs likamw, ma kin kamwahl ke ma kin wia dipen Sodom kan, \v 10 a ma kin pirap, ma kin noaroak, ma kin mour in jakau, ma kin karaun likamw, ma kin lollap, joh emen irai pirin johjohki Wein Koahs. \v 11 Doari, epwi kamwai mourki joangpwiok mehjwa, a apkas kamwai ne mwakelkelda jang nehn dihp apel ne kajarwihoang Koahs, apel ne pwungla ipen Koahs in oadoan asai Koaun Jesus Christ apel in Ngenin asai Koahs. \s1 Doadoahkki Palwoaroamwai kan en Kalingihla Koahs \p \v 12 Mine emen kak en pwa, “Ngoahi ne mweimwei oang en wia me ohroj.” Eh, mehlel, a me ohroj johpwa mwehu oang koawoa. Ngoahi pel kak pwa, “Ngoahi ne mweimwei oang en wia me ohroj.” A ngoahi johpwa pirin mweidoahng ngoahi en wiahla lidu in mehkij. \v 13 Pel emen sohrohr kak pwa: “Mwinge kan wiawihdahng kapehdin armaj, a kapehdin armaj wiawihdahng mwinge kan.” Koahs kak koauwehla ara koaroj. Mehlel, a palwoaroan armaj johpwa wiawihdahng siahk in nenek, a ih wiawihdahng en papah Koaunno; apel Koaunno kin appwapwali palwar. \v 14 Koahs ma kaiejda Koaunno jang mehdi, apel Ih ma pirin pel kaiejda kisai ki Ah manman. \p \v 15 Kamwai kidal pwa palwoaroamwai kan ioar kijehn palwoaroan Christ. Koanoahng ngoahi en oaloa kijehn palwoaroan Christ, ngoahi wiahkihla kijehn palwoaroan li nenek men? Joah dauluhl! \v 16 Ke dapwa kamwai jehjoa pwa anjoau ma woal men kin kapsahng palwoaroa palwoaroan li nenek men, ara kin wiahla palwar oauwoar? Pwa ara roahmenne paspene wiahla palwar oauwoar, doahr en Puk Joarwi ne kajalehda. \v 17 A emen ma kin kapsahng ih Koaunno kin pwili Koaunno wiahla ngen oauwoar. \p \v 18 Doar kamwai kadohwehjang kamwai siahk in nenek, pwa dihp sohrohr jang siahk in nenek ma emen kin wiahda johkin uhwoang palwoaroa a emen ma kin nenek kin wiahda dihp oang pein palwoaroa. \v 19 Kamwai jehjoa pwa palwoaroamwai kan ioar umwen Ngen Joarwi ma kin koaujoan nehn kamwai, ma kamwai ne oaloa jang ipen Koahs? Jaudi uhdahn amwai kamwai, pwa en Koahs; \v 20 pwa Ih ma dupukkihda kamwai dopdop koalik oau. Doari, kamwai doadoahkki palwoaroamwai kan oang klori in Koahs. \c 7 \s1 Peidek pwi Doahr Pwoapwoaud \p \v 1 Apkas, en apwali iroa kan ma kamwai insingehdi. \p Siahk mwehu oau ipen woal men ma ih johpwa pirin pwoapwoaud. \v 2 A jangin nenek ne inenin koalikla, woal men pwen koanoahng en mine pein pahioa, apel li men pwen koanoahng en mine pein pahioa. \v 3 Woalmen koanoahng kapwaihahda ah pwukoahn woal pwoapwoaud men apel lihmen koanoahng kapwaihahda ah pwukoahn li pwoapwoaud men. \v 4 Li pwoapwoaud men johpwa koaun pein palwoaroa, a pahioahu ioar; pel doahr woal pwoapwoaud men johpwa koaun pein palwoaroa a pahioahu ioar. \p \v 5 Kamwa joah iroahdi palwoaroamwahkan jang emen emen, ioarroar ma kamwa pwungkihpene pwa kamwa en wia me oaroain anjoau kij pwa kamwa en oaupene nehn kapkap; a mwerin, kamwa pwuroahng kapwaihahda injenen pwoapwoaud. Ma kamwa wia me, kamwa nen joah lohdihoang en Jehsen kajongjong kan jangin amwa johla kak kanangmah. \p \v 6 Ngoahi pwehng kamwai mehpwiai jaudi in iren ruwoj, a pwen iren poanoau. \v 7 In mehlel, ngoahi pwen mwehuki pwa kamwai ohroj en pwen doahr ngoahi; emen emen pwen mine ah kijakij kajampwal jang Koahs, a en emen emen ah kijakij pwen sohrohrpijoang. \p \v 8 Apkas, oang irai kan ma johpwa pwoapwoaud apel liohdi kan, ngoahi pwa nen mwehu oang kamwai ma kamwai doaudoaula nehn mour in joah pwoapwoaud doahr ngoahi. \v 9 A ma kamwai johkak koaunda amwai inoang kan, a kamwai ken pwoapwoaudla. Pwa pwoapwoaudla mwehu jang pwidpwidengki engin inoang kan. \p \v 10 Oang armaj kan ma ne pwoapwoaud kojonned oau mine, audi oai pwa en Koaunno: li pwoapwoaud men jehpirin mweijang pahioahu; \v 11 a ma ih mweijang, ih jehpirin pwuroahng pwoapwoaud, ke ih uhdahn pirin pwuroahng pahioahu; pel woal pwoapwoaud jehpirin mweijang pahioahu. \p \v 12 Oang irai kan likin, ioar mehwa me ngoahi pwa (ngoahi, pein ngoahi, jaudi Koaunno): ma woal joauloang men painkihda lihmen ma joh ah pwojon, a ma liho inoaukihda pwa ih pirin painki woallo oaroain ah mour, woallo johpwa pirin mweijang liho. \v 13 A ma li joauloang men painkihda woal men ma joah pwojon a ma woallo inoaukihda pwa ih pirin painki liho oaroain ah mour liho jehpirin mweijang woallo. \v 14 Pwa woal pwoapwoaud men ma joh ah pwojon kak en joarwihla ki ah passoang pahioa li joauloanngo; apel li pwoapwoaud me ma joah pwojon pel kak joarwihla ki ah passoang pahioa woal joauloanngo. Ma joah, a nihra jeri kan pirin doahroar nihn armaj kan ma joh ahr pwojon; a joah pwa ara ne joarwihla apel kenkenla mwohn Koahs. \v 15 A ma loap joh ah pwojonno nimen kerpwihla loap joauloanngo ih kak mweijang. Doari, nehn joangoan irair oauwe, riasai joauloang li ke woal ne jaldekla. Koahs ne pangin kamwai en mour moaloailoai. \v 16 Li pwoapwoaud pwojon men, imdoahr oamw en kak kidal pwa koawoa nen johpwa kamourihla pahioammwo? Ke woal pwoapwoaud pwojon men, imdoahr oamw en kak kidal pwa koawoa nen johpwa kamourihla pahioammwo? \s1 Amwai Mour en Doahr Koahs Ah Pangin Kamwai \p \v 17 Emen emen en aluhki mourro ma Koaunno kilele oang ih, apel doahr anjoauwo ma Ih pangin ih. Ioar koajoandi oauwe ma ngoahi kin padahki nehn mwomwohdjo ohroj. \v 18 Ma woal men ne jorkomjaijla nehn anjoauwo ma Koahs pangindohng nehn pwojon, ih johpwa pirin jong in kihjang kilel oauwe. A ma woal johpwa jorkomjaijla men ne oaloahda en Koahs pangin ih, ih johpwa anahne en jorkomjaijla. \v 19 Pwa ne johla kaspoan kilelki ke joah kilelki jorkomjaij; dahioau kajampwal ioar kapwaihahda kojonned in Koahs. \v 20 Doari, emen emen en minminehr nehn mourro nehn anjoauwo ma Koahs pangin ih. \v 21 Koawoa lidu men anjoauwo ma Koahs pangin koawoa? Ne mwehu, koawoa joah injinjuwedki; a ma koawoa kak maioudahjang, doari, pel mwehu. \v 22 Pwa lidu men ma Koaunno ne pangin, ih ioar nihn Koaunno maiouda men; pel doahroar maiouda men ma Christ ne pangin, ih ioar nihn Christ lidu. \v 23 Koahs dupukkihda kamwai dopdop koalik oau; doari, kamwai joah kin wiahla lidu in armaj kan. \v 24 Rioai kan, emen emen kamwai en minmine nehn irairro ma kamwai minmine loaloa anjoauwo ma Koahs pangin kamwai. \s1 Iroa Pwi ma Doahr Li Joah Pwoapwoaud kan apel Liohdi kan \p \v 25 Apkas, oang iren armaj joah pwoapwoaud kan ma kamwai insingehdo: Joh kojonned ngoahi oaloahjang Koaunno; a ngoahi kajalehda oai lamlam nehn oai wia armaj men ma kamwai kak liki, pwa jang in kalahngan en Koaunno. \p \v 26 Koajkoajoane wioapoan apwali apwal in anjoau pwiai, ngoahi leme pwa nen mwehu ma woal men pwen kolkol ah mour en doahrwahr. \v 27 Ma armaj men ne pwen pwoapwoaud, a en nansihoang pwa en joah mweijang pahioahu. Ma armaj men kiripw, a ih en joah pwoapwoaudla. \v 28 A ma koawoa pwoapwoaudla, koawoa kahjik dipda; a ma li kiripw men pwoapwoaudla, ih kahjik dipda. A ngoahi pwen nimen doaroahjang koawoa joangoan apwal ma pwoapwoaud oau kin anki nehn rehn ohroj. \p \v 29 Rioai kan, kawoahwoahn iroa kai ioar me: Johpwa koalik anjoau luhwoa, apel jang apkas inla, pwoapwoaud kan en mour in doahr ma irai pwen joah pwoapwoaud; \v 30 irai kan ma kin joang, doahr ma irai pwen johpwa injinjuwed; irai kan ma kin perperen, doahr ma pwen johpwa irai peren; irai kan ma kin dupukda koapwoa, doahr ma irai pwen johpwa anki mehkij, \v 31 irai kan ma kin doadoahkki dipwjoau in jampah kan, doahr ma irai johpwa kin paiki dipwjoau pwiai. Pwa jampah oauwe, nehn anjoau pwiai, nen johpwa onohnki anjoau woaroai. \p \v 32 Ioar mehwa ngoahi nimen pwa kamwai en joah kin pwunodki kadiroapw in jampah oauwe. Woal men ma joah pwoapwoaud kin pein ngoangki en Koaunno doadoahk, pwa ih kin nansihoang kapereni Koaunno. \v 33 A woal pwoapwoaud men kin pein ih injinohki iren jampahioauwe, doahr ah en pel kainjenmwahuwi pahioahu. \v 34 Ioar mehwa injene kan kin uhlahng wija riau. Li kiripw ke meipwon men kin pein ngoangkihla en Koaunno doadoahk pwa ih nimen doadoahkki palwoaroa apel pali ngenin oang Koaunno. A li pwoapwoaud men kin kadroapwki mehkan ma kijehn jampahioauwe, pwa ih kin kainjenmwahuwi pahioahu. \p \v 35 Ngoahi pwahpwahpwa me pwa ngoahi nimen jeuweje kamwai. Ngoahi johpwa jongjong in iroahdi kamwai. A, ngoahi nimen kamwai en wia da ma pwung apel mwehu; apel pein mweidoahng amwai mour unjek oang papah Koaunno nehn joh peikajal. \p \v 36 Nehn irair in koauwehla inoau in lihmen apel woalmen arahn pwoapwoaud: ma woallo poahm pwa ih wia mwoakid joah mwehu oang liho, ah inoang kan nohn sihkei, ih anahne pwoapwoaudla, doari, ara anahne pwoapwoaudla, doahr en woallo mwehuki. \f + \fr 7:36 \ft Instead of talking to engaged men, Paul may be talking to fathers about having their daughters marry. \f* \v 37 A ma woalmen, jang in pein ah jaldek, koajoanehdi pwa ih jehpirin pwoapwoaud, a ih pel pein koaun injene, a ih ne pel pein lemehda pwa da ih en wia, doari, nen mwehu ma ih ken joah painkihla ah inoau in pwoapwoauddo. \v 38 \f + \fr 7:38 \fq Doari, woalmen ma pwoapwoaudda kin wiahda mwehu, a woalmen ma johpwa pwoapwoaudda kin wiahda mwehujang. \ft Ke: Pel mwehu ma woal men mweidla nah jerpein en pwoapwoaudla; a min ma johpwa mweidoahng nah jerpein en pwoapwoaudla ioar ma keiou mwehu.\f*Doari, woalmen ma pwoapwoaudda kin wiahda mwehu, a woalmen ma johpwa pwoapwoaudda kin wiahda mwehujang. \p \v 39 Li pwoapwoaud men johkak jaldek ma pahioahu mour oar. A ma pahioahu mehdi, liho jaldek in painkihda emen woallo ma ih mwehuki, a ioarroar ma woallo joauloang men. \v 40 A liho nen perperen ma ih pwen kiripw oar. Ioar me oai lamlam, a ngoahi lemleme pwa ngoahi pel audohdkihda ngenin Koahs. \c 8 \s1 Doahr Mwinge ma kin Meiroangla oang Janjal Sakai kan \p \v 1 Apkas, pid iroa kan ma kamwai insingehdo ma doahr mwinge kan ma armaj kin meiroangkihoang janjal sakai kan. \p Pwen mehlel pwa “kisai ohroj mine asai loalkoang,” ma doahr irai sikoa. Joangoan loalkoang oauwe kin audohkihda armaj men aklaplap; a limpoak kin kamaramihda armaj. \v 2 Armaj men ma kin lemleme pwa ih ne marainla, ih uhdahn jehjoa da ma koanoahng en kidal. \v 3 A armaj ma kin limpoak oang Koahs, ioar ih ma Koahs kin kidal. \p \v 4 Doari, doahr mwinge kan ma kin meiroangla oang janjal sakai kan: kisai kidal pwa janjal sakai kan ioar janjal in mehkij ma pwen uhdahn joh jampah. Kisai kidal pwa Koahs Emennoar doari. \v 5 Mihndahr ma mine kohs mwahl kan, nehn loannge ke pohn jampah, apel mihndahr ma dir joangoan “kohs” apel “koaun” pwiai ma inenin dir, \v 6 a ipasai pwen Koahs emennoar doari ioar ma Jahmmo, Ih ma ioar wiahda joang ohroj apel Ih ioar ma kisai kin mohmohmourki: Koaun men oar mine, ioar ma Jesus Christ ma joang ohroj wiawihkihda pwa Ih apel pwa Ih ioar kisai mohmohmourki. \p \v 7 A jaudi armajjo ohroj kolkol joangoan lamlam oauwe. Pwa mine epwi kamwai ma, nehn ahr ne ahnla janjal sakai kan, lel rehn oauwe, nehn ahr kin kang joangoan mwinge pwiai, irai kin wihwiahki oar pwa kijehn janjal sakai. Doari, ki pwa nehn ahr lamlam jasihkei, irai kin lemlemehr pwa irai jaminkihla joangoan mwinge pwiai. \v 8 A kisai johpwa kak kenkenkihla mwinge ipen Koahs. Kisai johpwa pirin paijuwedkihla mehkij ma kisai pwili kang mwinge pwiai, ke kisai jehpirin oaloa paimwehu oau ma kisai pwili kang. \p \v 9 A kamwai kanaihoahng pwa amwai jaldek nehn irair oauwe en johpwa kahrehioang nehn diparai kan ma jasihkei nehn pwojon. \v 10 Pwa ma joauloang men ma nehn lamlam jasihkei nehn irair oauwe pirin kapang kamwai, kamwai ma ne maramla kan pwili mwingmwinge nehn umwen janjal sakai oau; me jehpirin kangoange en pwili kang mwinge ma ne meiroangla oang janjal sakai kan? \v 11 Doari, riamwai joauloang men ma jasihkei, ma Christ mehkihdi pirin kipla jang kamwai ki pwa amwai loalkoang ma kahrehda! \v 12 Nehn amwai wiahda dihp oang riamwai joauloang kan nehn irair oauwe apel koauwe arai lamlam jasihkei, kamwai wiahda dihp oang Christ. \v 13 Doari, ma koanoai mwinge kan pirin kahrehioang rioaiho nehn dihp, ngoahi johla pirin kang uduk dauluhl, pwa ngoahi en joah kahrehng rioaiho nehn dihp. \c 9 \s1 Pwung apel Pwukoahn Woaroak men \p \v 1 Jaudi ngoahi armaj jaldek men? Jaudi ngoahi wahnpoaroan men? Ngoahi jehpwili kapang Jesus asai Koaun? Apel jaudi kamwai wehn oai doadoahk oang Koaunno? \v 2 Doari, ma armaj kan likin johpwa wiahki ngoahi wahnpoaroan, a kamwai uhdahn pirin wiahki ngoahi wahnpoaroan mehlel men, pwa pein amwai mour in joauloang ipen asai Koaunno kadehdehda doahr oai kohwa doadoahk in wahnpoaroan. \p \v 3 Ioar doahr oai kin japoang ki irai kan ma kin kajawi ngoahi nehn oai doadoahk: \v 4 A joh oai pwung in oaloa mwinge apel pil jang nehn oai doadoahk? \v 5 A joh oai pwung in oaloa emen pahioai li joauloang en kin pwilpwili ngoahi nehn oai jeiloak kan; doahroar epwi wahnpoaroan kan, apel rien Koaunno kan, apel da ma Cephas\f + \fr 9:5 \fq Cephas \ft Ma pel adanki Peter. \f* kin pel wia? \v 6 Ke kama Barnabas oar doari ma doadoahkki poahmahkai pwa kama en kak mourki? \v 7 Inje jounpei men ma kin pwili karej oau, a kin pwen pein dupuk ih? Ke inje joun mwoaswelin wain joh kin kang wehn ah mwoaswel in wainno? Ke inje jilepen jihpw ma johkin nim melik jang nah jihpw kan? \p \v 8 Jaudi ioarroar karajraj pwiai ma ngoahi kak doadoahkki pwa Kojonneddo pel sikoa mehwahr. \v 9 Kisai wadek nehn Kojonned in Moses, “Joah piroahpene oawoan kahu mwein men nehn anjoau ma kamwai doadoahkki en kamwisihdi wehn wihd kan. Me woahwoahki pwa Koahs injinohki kahuwo mweinno?” \v 10 Kisai ioar Koahs injinohki nehn da Ih pwa? Ioar uhdahn kisai ma ioar sikesik pase doakoa. Emen ma koadoahkoa japw apel emen ma doli wehn japw koanoahng wia arai doadoahk nehn koapwoarpwoarki pwa arai pirin pwili paiki wehn jappwo. \v 11 Kamai ne kamwroahdi wehn Ngenno ipamwai. A kamwai nen nohn soausoauki ma kamai doli amwai pai in jampah kan? \v 12 Ma epwi sohrohr mine arai pwung in kajik pai oauwe jang kamwai, a amai pwung in kajik mehpwiai jang kamwai joah koalikjang? \p A kamai johpwa kin doadoahkki pwung oauwe, kamai kin kanangmah in joang ohroj pwa kamai en joah pallan Rongmwehu in Jesus Christ. \v 13 Kamwai woahwoahki mwehu doahr irai kan ma kin doadoahk nehn Umw Joarwiho kin oaloa kanrai mwinge jang nehn Umw Joarwiho apel doahr irai kan ma kin wia arai meiroang pohn pei joarwi kan kin pwili paiki mihn meiroang kan. \v 14 Ioar pel doahr dahkij ma Koaunno ne koajoanehdi: pwa irai ma lohkihjili Rongmwehu, irai en mohmohmourki doadoahk in Rongmwehu. \p \v 15 A ngoahi kahjik pehn oau doadoahkki joangoan pwung pwiai ke jongjong in ruwoj joangoan pwung pwiai oang pein ngoahi, nehn oai insingsingwe apkas. Oai en mehdi mijoa mwehujang! Joh emen en koauwe pwungin oai juwei. \v 16 Joh oai pwung in kamjehkki oai kin kapahrakki Rongmwehuwo, pwa ioar uhdahn koajoandi oang ngoahi. Ia woahr nauna oang ngoahi ma ngoahi johpwa kapahrakki Rongmwehuwo! \v 17 Ma ngoahi en wia doadoahk oauwe jangin pein injenoai, doari ngoahi kak oalloaloa dupukoa; a jang in pwukoa oau ma Koahs kioang ngoahi, ngoahi pirin kapwaihahda. \v 18 Doari a ia dopdoppo ngoahi en oaloa? Ioar me: nehn oai kapahrakki Rongmwehuwo, ngoahi johpwa kin oaloa dupukoa, apel johpwa kin akpwungki oai pwung kan in doadoahk in Rongmwehuwo. \p \v 19 Ngoahi armaj jaldek men, jaudi lidu in armaj; a ngoahi wiahkihla pein ngoahi lidu in armaj ohroj pwa ngoahi en kahlwahdo ipen Christ uhwen dir in irai ma kak. \v 20 Nehn oai kin doadoahk paspasoahng mihn Jew kan, ngoahi kin mour doahr mihn Jew men pwa ngoahi en kak kahlwahdo irai. Mihndahr ma ngoahi johpwa mine pehn manman in Kojonned in Moses, ngoahi mohmohmour doahroar irai kan ma mine pehn manman in Kojonneddo nehn oai doadoahk paspasoahng irai pwa ngoahi en kahlwahdo irai. \v 21 Pel doahroar ipen mihn likin kan ma johpwa minmine pehn manman in Kojonneddo, ngoahi kin mohmohmour doahroar irai pwa en kakoaroanihdo irai mihn likin kan. Me johpwa woahwoahki pwa ngoahi johkin kapwaihahda kojonned in Koahs, pwa ngoahi uhdahn pwili mine pehn kojonned in Christ. \v 22 Ipen irai kan ma jasihkei nehn arai pwojon, ngoahi wiahkihla ngoahi armaj jasihkei men doahr irai, pwa en kamourihla irai. Doari ngoahi ne wiahla joang ohroj ipen armaj ohroj pwa ngoahi en koamoaurihla epwi irai in oai kak in wioapoahioau ma kak. \p \v 23 Mehpwiai ohroj ngoahi kin wihwia pwa Rongmwehuwo, pwa ngoahi en pwili paiki kemwehupoa kan. \v 24 Kamwai kidal doahr uhpenehn dir in jounweir kan nehn weir, a emennoar irai ma kin oaloa kijakij. Doari, ioar pirin pel doahr kamwai, kamwai kijou sihkei pwa kamwai en pwili oaloa kijakij. \v 25 Jounummwoais ohroj kin oaloa kaihahn mwehu nehn ahr ummwoais kan pwa irai en kin oaloahdi apas mwarmwarro, ma kin pispis in ohla; a kisai kin engdehnki oaloahdi mwarmwar pas ma johkak ohla. \v 26 Ioar mehwa ngoahi kin kijou inenwehng lainno pwa ngoahi en kadoarihla; ngoahi en pel doahroar joun pakir men ma johkin pakpakir mwahl nehn woahwoa. \v 27 Ngoahi kin koalkoa palwoaroaioa apel iroahdi jang pein ngoahi en kejpwihekla mwerin oai ne kapahrakki oang armaj kan Rongmwehuwo. \c 10 \s1 Joah Joarwihoang Kohs Likamw kan \p \v 1 Rioai kan, ngoahi nimen kasmankihoang kamwai ma wiawihoang jamasai koalikkok ma pwilihla Moses. Irai ohroj mine pehn jilajil in loapin koasoauwo, a irai ohroj paimwehu nehn arai alu dauli Jed Wahssahu. \v 2 Pehn koasoauwo apel nehn jeddo irai ohroj ne poapdaij pwa en pwilihla Moses. \v 3 Ohroj kin pwili kang joangoan mwingehn pali ngen oauwoar, \v 4 apel nim pilen pali ngen oauwoar, pwa irai kin pwili nim jang in paip in ngen, ma kin pwili irai. Doari paippo ioar Christ. \v 5 Koahs johpwa kupwurperenki loap dirin irai wa ma ioar kahrehda irai mehdi kan ken sohrohrpijoang nehn japwsoahn. \p \v 6 Doari mehpwiai ohroj minmine in karajraj oang kisai, pwa kisai en joah inoangi me nauna kan doahroar irai, \v 7 ke joarwihoang kohs likamw kan doahroar epwi irai. Doahr Puk Joarwi kajalehda, “Armajjok kin minepenehng ahr kamdipw, irai ken jakjakau apel inoang in palwar.” \v 8 Kisai en joah dipkihda dipen nenek, ma doahr epwi irai wiahda. Ioar kahrehda armaj rienen jilkid (23,000) nehn pwungarai mehdi nehn rehn oauwoar. \v 9 Kisai joah kajongjongi kupwuren Koahs ma doahr epwi irai wiahda — sinekkok ken kojukdi irai. \v 10 Kisai joah kin lipahned ma doahr epwi irai wiahda kahrehda irai ken ohkihla kojkoj in Sohnloang in Kojkojjo. \p \v 11 Mehpwiai ohroj ne wia oang irai pwa en wia mihn karajraj oang epwi armaj a ne pel insingdi pwa en wia iren mihn kaperki kisai. Pwa kisai ne mohmohmour nehn anjoau oau ma ne koaroan oang imwin anjoau. \p \v 12 Doari, ma koawoa lemleme pwa koawoa pwen uhda soangsoang, a koawoa en kanaihoahng koawoa pwa koawoa en joah kipla. \v 13 Pwa jongjong ohroj ma kin lelloang kamwai, ioar ma kin pel lelloang armaj ohroj. Koahs ma uhdahn mehlel apel Ih jehpirin mweidoahng kamwai en oaloa jongjong ma kamwai johkak kalwehdi. A anjoau in jongjong, Ih pirin jeuwejehki kamwai alin pisjang nehn jongjonngo. \p \v 14 Doari, oai pirien kan, kamwai kadohwehjang kamwai siahk in joarwihoang kohs likamw kan. \v 15 Ngoahi sikesikwe oang kamwai armaj marain pwi; kamwai kajawi pein kamwai oang da ngoahi siksikoa. \v 16 Mwoak in kapai ma kisai kin kapingkalahngankihoang Koahs; jaudi insahn Christ ma kisai kin oaukihpene nehn asai kin nim mwoak oauwe? A pilahwa ma kisai kin sipwangpijoang, jaudi ioar palwoaroan Christ ma kisai kin oaukihpene? \v 17 Jangin lopwonin pilahwa oauwoar, kisai ohroj, mihndahr ma dir, ne wiahla palwar oauwoar, pwa kisai ohroj en oaukihpene lopwonin pilahwahu. \p \v 18 Soahk mwehu irai armaj kan in Israel: irai ma kang mwingehn meiroanngok kin oaupene in pei joarwihn papah Koahs. \v 19 Woahwoahn oai sikesikke; nen mine kaspoa ma janjal sakai kan ke mwinge kan nen meiroangla in pei joarwi? \v 20 Joh kaspoa! Pwa ioar me: meiroang ma kin wiawi pohn pei joarwihn armaj rosros kan kin wiawihoang ngen jaus kan, audi oang Koahs. Doari, ngoahi johpwa mwehuki kamwai en oauwoang ngen jaus kan. \v 21 Kamwai johkak nimpil jang nehn en Koaunno mwoakko apel nimpil jang nehn en ngen jaus kan arai mwoakkok; kamwai johkak mwindihoang mwinge in en Koaunno sehpillo apel in sehpil in ngen jaus kan. \v 22 Kisai nimen kaluwakihda Koaunno? Kisai lemleme pwa kisai sihkei jang Ih? \p \v 23 Epwi kin pwa, “ne mweimweioang kisai en wia meohroj.” Pwen mehlel a jaudi meohroj mwehu oang kisai. “Ne mweimweioang kisai en wia meohroj” — a jaudi meohroj wia mihn jauwaj mwehu. \v 24 Doari, kamwai joah kin raprapahkihoar dahkij ma mwehu oang kamwai, a kamwai rapahki dahkij ma mwehu oang epwi. \p \v 25 Kamwai kak kang meohroj ma noasla nehn wijahn noaskihla uduk kan, in joh peikajal pwa jang in amwai poapoahm. \v 26 Pwa doahr en Puk Joarwi pwa, “Koaunno anki jampah apel audoapoa kan ohroj.” \p \v 27 Ma armaj men ma joh ah pwojon luke kamwai pwa kamwai en pwili ih mwinge, a kamwai pwili, doari, kamwai kang da ma ih kioang kamwai, in joh peikajal pwa jang in amwai poapoahm. \v 28 A ma emen pwehng kamwai, “Me kijehn mwingehn meiroang ma wiawihoang janjal sakai kan,” doari, kamwai joah kang mwinge oauwo, pwa ioar mwehu oang armajjo ma pwehng kamwai apel mwehu oang poapoahm pwung. \v 29 Ioar pwa me, jaudi oang pein amwai poapoahm mwakelkel, a oang armajjo. \p A emen armaj kalelpoak, “A mihnda en emen poapoahm en iroahdihjang ngoahi en wihwia injenoai? \v 30 Ma ngoahi kapingkalahnganki oang Koahs koanoai mwinge, a mihnda armaj en lipahnede ngoahi ki mwingehk ma ngoahi ne kapingkihla?” \p \v 31 Doari, johpwa lipilpil da kamwai kin wia, mehkij ma kamwai kin kang ke nim, kamwai wia pwa en kajalehda en Koahs klori! \m \v 32 Mourki mour oau ma en joah wiahda mehkij apwal oang mihn Jew kan ke mihn likin kan ke oang mwomwohdjohn Koahs. \m \v 33 Kamwai wia da ma ngoahi kin wia: ngoahi kin jongjongin kainjenmwahuwi armaj ohroj in joang ohroj ma ngoahi kin wia. Ngoahi johkin lemlemehr da ma mwehu oang pein ngoahi, a da ma mwehu oang ohroj pwa irai en kak mourla. \c 11 \p \v 1 Kamwai kahlmoangi ngoahi doahroar oai kin kahlmoangi Christ. \s1 Doahr Kaduhpwal Nehn Anjoau in Joarwi \p \v 2 Ngoahi kapngahki kamwai amwai kin samsaman ngoahi anjoau ohroj, apel amwai kin kolkolkol padahk kan ma ngoahi poujehioang kamwai. \v 3 A ngoahi nimen kamwai en woahwoahki pwa Christ ma koauni armaj ohroj, doahroar woal pwoapwoaud men ma koauni pahioahu, apel doahroar Koahs ma koauni Christ. \v 4 Doari, a woal men ma kin kapkap ke kokohp nehn pokon a kidimla moange, ih kin kajawahuwihla Christ. \v 5 A li men ma kin kapkap ke kokohp nehn pokon a joah pwaindi moange, ih kin kajawahuwihla pahioahu; pwa ih doahroar li ma reisahjang pisen moange ohroj. \v 6 Pwa ma lihmen johpwa pwaindi moange, a koanoahng ih ken kosohjang pisen moange. Kin kamehk ma li en domwla moange, ke pisen moange en mwosmwos, doari koanoahng ih en pwaindi moange. \v 7 A pwen johpwa koanoahng woal en pwaindi moange, pwa ioar ih ma kajalehda Koahs apel lingin Koahs. A li ioar ma kajalehda lingin woal, \v 8 pwa woal johpwa sapjang li, a li ioar ma sapjang woal. \v 9 Apel woal johpwa wiawihda oang li, pwa li ioar ma wiawihda oang woal. \v 10 Doari, ki sohnloang kan, li kan uhdahn pirin pwaindi moange pwa en wia kilel in ah mine pehn manman in pahioahu. \v 11 Mehlel pwa nehn asai mour ipen Koaunno, li johpwa uhda sohrohr jang woal pel woal johpwa uhda sohrohr jang li. \v 12 Doahr li ne wiawihda jang woal, pel doahroar woal noaisikdi jang li; a Koahs ma kahrehda joang ohroj en mine. \p \v 13 Kamwai pein kajawi ma nen mwomw mwehu ma lihmen kapkap oang Koahs a johpwa pwaindi moange? \v 14 Amwda, pein ahnpoasai kin padahkihoang kamwai pwa woal men ma roairoai pisen moange kin joh wahu in? \v 15 A pisen moang roairoai oang li men wia mehkij ling. Pisen moangoan liho ma roairoai wia ah kaduhpwal. \v 16 A ma emen nimen uhwoang iroahioauwe, ioarroar ngoahi kak pwa joh asai ke en Koahs mwomwohdjo kan arai [wioapoa/siahk] sohrohr in kaudek. \s1 En Koaunno Kamdipw \p \v 17 Nehn iroak in kaweid kan, ngoahi johpwa kapnga kamwai pwa amwai pokon in joarwi kan kin wiahda mehkij nauna koalik jang wiahda mehkij mwehu. \v 18 Keiou, mine armaj pwehng ngoahi pwa mine uhpene nehn amwai kapokon kan; ngoahi kamehlele pwa da ngoahi rong pwen ekij mehlel. \v 19 Joah peikajalki pwa nen uhdahn mine uhpene nehn pwungamwai kan pwa irai kan ma pwung en janjalda. \v 20 A nehn amwai kin pokonpene, kamwai johla kin wia doahroar kamdipw in Koaunno. \v 21 Pwa nehn amwai kin kamdipw emenemen kin kang da ma ih wahdo, a doar epwi kin mwakohkohla, a epwi kin jakaula. \v 22 Joh pein umwamwai kamwai kak nim ke kang mehkij nehn loalle? Ke kamwai pwen nimen kihjang wahu in mwomwohdjohn Koahs apel kamehkihda irai kan ma joh arai mehkij? Da kamwai kajik ngoahi en pwehng kamwai oang iroahioauwe? Anahne ngoahi en kapnga kamwai? Joah, ngoahi jehpirin! \p \v 23 Pwa ngoahi oaloa jang Koaunno padahk ma ngoahi ne kioang kamwai: ma Koaun Jesus, inpwonngo ma Ih panngekla loklok apel mehdi, Ih pwoakda pilahwahioau, \v 24 kapingkalahnganki oang Koahs, sipwangpijoang pilahwahu, pwahla, \wj “Ioar palwoaroaioahwa me, ma Ngoahi kioang kamwai. Kamwai wia me oang in kasmani Ngoahi.”\wj* \v 25 Pel doahroar, mwerin mwinge Ih kioang irai mwoak oau, pwa, \wj “Mwoak oauwe ioar en Koahs inoau kapw ma wiawihkihda insahihoa. Nehn anjoau ohroj kamwai nim, kamwai wia in kasmani Ngoahi.”\wj* \v 26 Me woahwoahki pwa anjoau ohroj ma kamwai pirin kang pilahwa oauwe apel nimjang mwoak in wain oauwe, kamwai kalohki mehdihn Koaunno oaroh lel Ah pirin pel japahldo. \p \v 27 Ma emen in kamwai kang pilahwahn Koaunno ke nim jang Ah mwoakko, in mwomw oau ma nen kajawahuwihla Ih, kamwai ne dipda, uhwoang palwoaroan apel insahn Koaunno. \v 28 Ioar mehwa emenemen kamwai en kajawi pein ih, a mwuhr ih kapwa pwili kang pilahwahioauwe apel nim mwoak oauwe. \v 29 Pwa emen ma johkin woahwoahki palwoaroan Koaunno nehn ah kin pwili kangla pilahwa oauwe apel nim mwoak oauwe, ih kin kadeikda pein ih. \v 30 Ioar mehwa kahrehda dir in kamwai ken johmwehu apel jasihkei, apel dir ne mehdi. \v 31 Ma kisai kajawi kisai mwowoa, kisai jehpirin kadeikda ipen Koahs. \v 32 A kisai pirin kadeikda apel koaloklok ipen Koaunno, pwa kisai en jehpwili jampah oauwe kejpwihekla. \p \v 33 Doari, rioai kan, nehn amwai kin pokonpene pwa kamwai en pwili kang kamdipw in Koaunno, kamwai oaupene. \v 34 A ma emen kin nimen mwingehda, a en mwingehla nehn umwahu, pwa amwai pokon kan en joah wiahla mihn kadeik ipen Koahs. A doahr iroa sohrohr kan likin, ngoahi pirin koapwungla nehn oai pirin lelwe ipamwai. \c 12 \s1 Kijakij kan jang Ngen Joarwi \p \v 1 Apkas oang iren kijakij jang Ngen Joarwiho. Rioai kan, ngoahi nimen kamwai en kidal me mehlello. \v 2 Kamwai kidal pwa nehn amwai kin wia armaj rosros pwi, kamwai kin wudla nehn al sohrohr kan pwa kamwai en joarwihoang janjal sakai joh mourin kan. \p \v 3 Ngoahi nimen kamwai en kidal pwa joh emen ma weweidki Ngenin Koahs kak kariahla Jesus apel joh emen kak woahkda pwa “Jesus ioar Koaun,” ma joh kaweid in Ngen Joarwi. \p \v 4 Dir joangoan kijakij in ngen mine, a Ngen oauwoar ma kin kihda kijakij pwiai. \v 5 Dir joangoan alin papah mine, a Koaun emennoar ma armaj kin papah. \v 6 Dir joangoan koahiok in doadoahk mine, a Koahs mennoar ma kin kioang armaj ohroj arai koahiok oang arai pwukoa doadoahk kan. \v 7 En Ngenno mine kin kajalehda, in mwomw oau, nehn emen emen armaj oang kemwehupen joang ohroj. \v 8 Ngenno kioang emen armaj padahk audohdkihda erpis a oang emen armaj, Ngennohr kioang emen armaj padahk audohkihda loalkoang. \v 9 Ngennohr ma kin pel kioang emen pwojon, apel oang emen kijakij in kemwehuwihla johmwehu kan. \v 10 Ngenno kin kioang emen kijakij in wia manman kapwuriamwei kan apel oang emen kijakij en padahkihwe Mahjan in Koahs; apel oang emen en kak kajawihda ngen kan; oang emen, Ngenno kin kioang kijakij in lallalki lal sohrohr kan, a oang emen kijakij in kawoahwoahda lal pwiai. \v 11 Doari, pwen Ngen oauwoar ma wihwia mehpwiai ohroj; jangin da Ih mwehuki, Ngenno kin kioang emen emen armaj kijakij sohrohr. \s1 Palwar oau ma Wiawihkihda Koakon Dir \p \v 12 Christ pwen doahroar palwar oau, ma wiawihkihda koakon dir apwen palwar oauwoar, mihndahr ma wiawihkihda koakon sohrohr pwi. \v 13 Nehn joangoan mwomw oauwoar, joah lipilpil ma mihn Jew ke mihn likin kan, joah lipilpil ma lidu ke jaldek kan, kisai ohroj ne poapdaij oang nehn palwar oauwe, poapdaijkihla Ngen oauwoar. Kisai ohroj ne oaloa apel audohdkihda Ngenno. \p \v 14 Pwa palwar oauwe johpwa wiawihkihda koakon oauwoar, a wiawihkihda koakon dir pwi. \v 15 Mihndahr ma pwoalkoa pwa, “Ngoahi jaudi poah pas, ngoahi johpwa wia kijehn palwarro,” me johpwa woahwoahki pwa ih johla wia kijehn palwarro. \v 16 Mihndahr ma sioahu pwa, “Ngoahi jaudi pwoaroan maj oau, ngoahi johpwa wia kijehn palwarro,” me johpwa woahwoahki pwa ih johla wia kijehn palwarro. \v 17 Ma palwar unjek pwen pwoaroan maj oauwoar, a ia mwomwen ah en kak rong wija? A ma palwar unjek pwen wia sioahr doari, a ia mwomwen ah en kak load wija? \v 18 Doari, Koahs kihpene koakon sohrohr ohroj nehn palwoaroan armaj nehn joanngo ma Ih mwehuki. \v 19 Joh palwar oau kak mine ma ih pwen wiawihkihda koakon oauwoar. \v 20 Ioar ne koajoandi, koakon dir pwi mine apwen palwar oauwoar. \p \v 21 Doari, pwoaroan mijoa johkak pwehng poah, “Ngoahi johpwa anahne kamwa!” ke moange johkak pwehng ehn, “Ngoahi johpwa anahne kamwa!” \v 22 Ma doahr, kisai johkak mwoakid ma jangin koakon dir kan ma mwomwen jasihkei nehn palwoaroasai kan apwen kajampwal; \v 23 a epwi koakon in palwar ma kisai kin lemleme pwa johpwa nohn kajampwal, a ioar ma kisai kin apwali mwehu; a epwi koakon kan in palwoaroasai ma johpwa kin janjal mwohn armaj, ih kin koanoainoai mehlel, \v 24 joangoan koanoainoaiho ma wija lingin in palwoaroasai kan johpwa anahne. Koahs ioar koajoanehdi palwar in joangoan wioapoa oau ma en kioang wahu koalik oang wijahkan ma anahne. \v 25 Doari, joh jaminmin en mine nehn palwar; a koakon sohrohr kan ohroj nehn palwar en injinohki oauwoau koakon. \v 26 Ma koakon oau in palwar oau kin moadoakla, koakon ohroj in palwarro kin pel pwili moadoakla, ma koakon oau in palwarro oaloa kaping, koakon ohroj in palwarro kin pwili paiki kapinngo. \p \v 27 Kamwai ohroj ioar wia palwoaroan Christ; emen emen kamwai wia koakon in palwar oauwe. \v 28 Koahs ne kihpene meohroj nehn mwomwohdjo; keiou, wahnpoaroan kan, kariau, joukohp kan, kajiluh, jounpadahk kan; mwerin, irai kan ma kin wia manman kapwuriamwei kan; mwerin, irai kan ma oaloahdi manman in kemwehuwihla johmwehu ke jeuweje armaj kan ke kaweid armaj ke lallalki lal sohrohr kan. \v 29 Jaudi ohroj irai wia wahnpoaroan ke joukohp ke jounpadahk. Jaudi ohroj wiahda manman kapwuriamwei \v 30 ke kemwehuwihla johmwehu kan, ke lallalki lal sohrohr kan, ke kawoahwoahda lal pwiai. \p \v 31 Doari, kamwai koajoanehdi amwai mohngiong kan oang kijakij kan ma koalik kajampwal in. \p Keiou mwehu jang meohroj ioar mehpwiai. \c 13 \s1 Limpoak \p \v 1 Ma ngoahi pel kak lallalki lal in armaj apel lal in sohnloang, a ma joh oai limpoak, oai lallal nen johpwa wikjang ngilen pehl loakloakoa mwahl oau. \v 2 Ma ngoahi ne anki kijakij in kokohp, ma ngoahi kidal meohroj apel dehdehkihla me rir kan ohroj, ma ngoahi audohdkihda pwojon sihkei ma kin kamwoakidda nahna kan — a ma joh limpoak ipoai, a doari joh mehkij ngoahi. \v 3 Ngoahi nen kak kihwe meohroj ngoahi anki, pel mweidla palwoaroaioa en okjekla, a ma ngoahi joah anki limpoak, doari johla kaspoan da ngoahi wia. \p \v 4 Limpoak ma kin kanangmah apel kadek; ih johkin pihrin, aklaplap ke lehmwsik; \v 5 limpoak johkin mwomw naunahpene ke raprapahki pein injene ke pispisin lioasla; limpoak johkin kaskasman joang japwung kan; \v 6 limpoak johkin perenki me nauna; a limpoak kin perenki me mehlel. \v 7 Limpoak kin jilajil anjoau ohroj; limpoak kin liklik anjoau ohroj; limpoak kin koapwoarpwoar anjoau ohroj; limpoak kin kanangmah anjoau ohroj. \p \v 8 Limpoak ma joh imwin. Mine lal in kokohp apwen mine anjoau mwosmwos; mine kijakij in kidal lallalki lal sohrohr kan, a pirin uhdi; mine loalkoang, a pirin johla. \v 9 Pwa asai kijakij in loalkoang ke kokohp ma johpwa unjek anjoau oauwe. \v 10 A anjoauwo ma me unjekko pirin leldo, a meohroj ma johpwa unjek pirin johla. \p \v 11 Anjoauwo ma ngoahi wia jeri men, oai sikesik, oai poapoahm, apel oai lamlam pwen doahroar en jeri; apkas nehn oai ne koalikla, ngoahi ne johla mwomwen jeri. \v 12 Da kisai kapang apkas pwen doahroar nehn kilahs pahdehd oau; a mwuhr, kisai nen uhdahn jipwoalpene. Da ma ngoahi kidal apkas johpwa unjek; a mwuhr nen unjekla, doahroar en Koahs kidal ngoahi. \p \v 13 Nehn anjoauwohr, joang jiluh johpwa wikla pwen doahrwahr: pwojon, koapwoarpwoar, apel limpoak; a keiou kajampwal nehn pwungarai ioar limpoak. \c 14 \s1 Iroa kapaspas pid kijakij jang Ngen Joarwi \p \v 1 Doari, ioar limpoak ma kamwai anahne koadoahkoa. Kamwai pel ngoangki oaloahda kijakij audohdki Ngen Joarwi, a mehlel kijakij in kokohp. \v 2 Irai kan ma kin lallalki lal sohrohr johpwa lalloang epwi apwen lalloang Koahs pwa joh emen kin woahwoahki irai. Irai kin siksikoa me mehlel rir kan jang in manman in Ngen Joarwi. \v 3 A irai kan ma kin kokohp kin lalloang armaj apel jeuweje, kangoange, apel kainjenmwahuwi armaj kan. \v 4 Irai kan ma lallalki lal sohrohr kin jeuweje pein irai, a irai kan ma kin kokohp kin jeuweje mwomwohdjo unjek. \p \v 5 Ngoahi nimen kamwai ohroj en kak lallalki lal sohrohr kan, a in mehlel, ngoahi nimen pwa kamwai en anki kijakij in kokohp. Pwa emen ma kak kokohp wia armaj men ma kajampwal jang emen ma kak lallalki lal sohrohr kan, ioar oar ma mine emen wijahu kak kawoahwoahda lal pwiai pwa en kak jeuwejehla mwomwohdjo unjek. \v 6 Doari, rioai kan, ia kaspoan ngoahi oang kamwai ma ngoahi lallalki lal sohrohr nehn anjoauwo ma ngoahi alwe ipamwai? Joh kaspoa ekij, a ma ngoahi joah wahdohng kamwai kaudiahl jang Koahs, ke loalkoang, ke kokohp, ke padahk. \p \v 7 In karajpoa, koajoang ma onohn joah doadoahk, ma doahr flute ke arp, mindoahr armaj en kidal ngilen koaullo koajkoajoang, a ioarroar ma ngil kan koajkoajoangjoang kin janjal mwehu. \v 8 A ma sohn uk koajoanngo joah uk ngil janjal mwehu, inje nen kak koaunopdahng mahwin? \v 9 Doari, en pel doahr ipamwai, ma amwai lallalki lal sohrohr kan johpwa dehdehda mwehu, inje ma pirin kidal da kamwai siksikoa? Amwai lallal kan pirin joaloangwe nehn woahwoa. \v 10 Dir joangjoangoan lal sohrohr nehn jampah, a joh lal oau ma joh woahwoahn. \v 11 A ma ngoahi johpwa woahwoahki lal in japw oau ma armaj men lallalki, ih pirin wiahki ngoahi mihn likin men apel ngoahi pirin wiahki ih mihn likin men. \v 12 Nehn amwai peren in anki kijakij in Ngenno kan, mwohn meohroj kamwai anahne jong doadoahkki kijakij kan pwa en jeuweje kasihkeila mwomwohdjo. \p \v 13 Doari, emen ma kin lallalki lal sohrohr kan pirin uhdahn kapkap apel poaki kijakij in kak kawoahwoahda lal pwiai. \v 14 Pwa ma ngoahi kapkap in mwomw oauwe, ngenihoa pwili kapkap a oai lamlam jehpwili. \v 15 Doari, a da ma ngoahi pirin wia? Ngoahi pirin kapkap nehn ngenihoa apel ngoahi pirin pel kapkap nehn oai lamlam. Ngoahi pirin koaulki oai kaping nehn ngenihoa apel koaulki oai kaping nehn oai lamlam. \v 16 Ma pwen ngenimwennoar ma koawoa pirin kapingkalahngankihoang Koahs, a imdoahr armaj kan likin ma pel wia ahr kapkap en kak pwa “Amen” oang oamw kapkap nehn ahr jehjoa da koawoa pwa? \v 17 Mihndahr ma oamw kapkap in kalahngan oang Koahs pwanah mwehu, a pwen johpwa wia mihn jauwaj oang epwi armaj wijahu. \p \v 18 Ngoahi kapingkalahngankihoang Koahs oai kak lallalki lal sohrohr koalik jang emen emen kamwai. \v 19 A nehn anjoau in Joarwi nehn mwomwohdjo, ngoahi nen mwehuki padahkki loapin lal limoau ma en woahwoa mwehu nehn oai padahk oang armaj; jang oai en padahkki loapin lal nenpwi in lal sohrohr kan. \p \v 20 Rioai kan nehn amwai lamlam kan, kamwai joah kin mwomwen jeri. Nehn mehkan ma pidda mehkij ma nauna kamwai en doahroar jeri siksik kan; a nehn amwai lamlam kamwai en kin doahroar woal mehlel koahiok men. \p \v 21 Ne insingdi nehn Kojonneddo: \q1 “Koaunno pwa, ‘Ngoahi pirin lal oang Noai armaj kan \q1 jangin en armaj kan ahr siksikesikki lal sohrohr kan. \q1 Ngoahi pirin lallal jangin kilin oawoan mihn likin kan, apwen pel nehn anjoau oauwo, \q1 Noai armaj kan nehn johpwa rong Ngoahi.’” \m \v 22 Me woahwoahki pwa kijakij in lallalki lal sohrohr kan ih wia kilel, mihn kadehde oau oang irai kan ma joah pwojon. Audi oang irai ma pwojon; a kijakij in kokohp wia kilel, mihn kadehde oau oang armaj pwojon, audi armaj joah pwojon. \p \v 23 Doari, a ma sohn mwomwohdjo paspene a armaj ohroj sapda lallalki lal sohrohr kan, kajaingdi en epwi armaj joah lipilpil ke jaudi joauloang dilda, irai joah nen pwa kamwai ohroj ne pweipweila? \v 24 A ma ohroj pirin wihwia kokohp, apel emen ma johpwa ah pwojon ke ma armaj ma kahjik oaloa padahk leldo, ih joah pirin poahmda dipoahu jang in mehkan ma ih rongrong? Ih pirin kadeiki pein ih meohroj ma ih rongrong. \v 25 Arai lamlam rir kan pirin janjalda. Irai pirin rukdi pwongi Koahs, apel woahkda pwa “Mehlel pwa Koahs minmine me nehn pwungamwai!” \s1 Koajoandihn Joarwi nehn Mwomwohdjo \p \v 26 Rioai kan, ioar woahwoahn mehpwiai. Nehn amwai paspene joarwi, emen armaj pwukoahki oau koaul, a emen oau padahk, a emen oau kaudiahl jang Koahs, a emen oau padahk in lal sohrohr kan, a pel emen kawoahwoa dahioau ma ne sikesikla. Meohroj anahne wiawi pwa mihn jeuweje mwomwohdjo. \v 27 A ma emen pirin lallalki lal sohrohr kan, a en roahmen ke jilmen emen mwerin emen, a emen sohrohr en wia jounkawoahwoahn sikesik pwiai. \v 28 A ma joh emen wijahu kak kawoahwoa, armajjo ma lallalki lal sohrohr kan en nennenla nehn pokon kan, en pwen lal oang pein ih apel oang Koahs. \v 29 Roahmen ke jilmen ipen irai ma pirin kokohp, a armaj kan likin en kajawihda da irai kajkajalehda in koanoainoai. \v 30 A ma emen mine nehn joarwiho oaloa kaudiahl oau jang Koahs, ih ma siksikesik anahne uhdi. \v 31 Kamwai ohroj en kak kokohp emen mwerin emen, pwa ohroj en kak woahwoahki apel oaloa jauwaj. \v 32 Doari, armajjo ma kokohp anki manman in uhdi anjoau ma koanoahng. \v 33 Pwa Koahs johpwa wia Koahs in kapingping a Koahs in moaloailoai. \p Doahroar nehn mwomwohdjo ohroj in nihn Koahs armaj kan, \v 34 li kan koanoahng nennenla nehn pokon kan. Irai johpwa mweimwei in sikesik; ma doahr kojonned in mihn Jew kan ne pwahla, li kan jehpirin koaun. \v 35 Ma irai nimen kidal doahr mehkij, irai en kalelpoak ipen pahioarai kan nehn umwarai kan. Pwa kin kamehk li en kin sikesik nehn pokon in mwomwohdjo kan. \p \v 36 A dapwa Mahjan in Koahs sapdahjang ipamwai? Ke oanngoar kamwai ma wiawihdahng? \v 37 Ma emen lemleme pwa ih nihn Koahs joukohp men, ke ih anki joangoan kijakij in ngen oau, a ih anahne woahwoahki pwa iroa kai ngoahi insingihwe oang kamwai ioar en Koaunno kojonned \v 38 A ma ih pirin pohnjehjoa padahk oauwe, a kamwai pohnjehjoahla ih. \p \v 39 Doari, rioai kan, kamai injinohki kokohp kan, a kamwai joah iroahdi siksikesikki lal sohrohr kan. \v 40 Meohroj anahne wiawi in pwung apel joan mwehu. \c 15 \s1 Iejdahn Christ \p \v 1 A apkas, rioai kan, ngoahi nimen kasmanki kamwai Rongmwehu ma ngoahi ne padahkihoang kamwai, ma kamwai ne oaloa ma ioar wia poahjoan soangsoang in amwai pwojon. \v 2 Doari, Rongmwehu oauwe, ioar Mahjan ma ngoahi ne padahkihoang kamwai, ma kamwai ne mourkihla, ma kamwai soangsoang oang Rongmwehuwo — pwa ma joah, amwai pwojon pirin wiahla mehkij mwahl. \p \v 3 Ngoahi ne kioang kamwai da ngoahi oaloahdi, ma ioar keiou kajampwal: Christ mehkihdi dipasai kan, ma ioar ne insingdi nehn Puk Joarwi; \v 4 Ih joajjoardi apel iejda, mour mwerin rehn jiluh, ma ioar ne insingdi nehn Puk Joarwi; \v 5 Ih pwokkoang Cephas\f + \fr 15:5 \fq Cephas \ft Ma pel adanki Peter.\f* a mwerin oang irai wahnpoaroan eijek roahmenno. \v 6 Mwerin, Ih pwokkoang armaj dir jang limepwiki anjoaukijjoar ma kin pwilpwili Ih, dirin irai wa pwen mohmohmour, a epwi ne mehdi. \v 7 Mwerin, Ih pwokkoang James, a mwuhr oang ohroj irai wahnpoaroannok. \p \v 8 Mwerin ohroj, Ih pwokkoang ngoahi, mihndahr ma ngoahi pwen doahroar armaj men ma noaisikdi kahjik lel anjoaun. \v 9 Pwa ngoahi ma keiou siksik nehn wahnpoaroannok ohroj; ngoahi johpwa koanoahng pwili poangpoangki wahnpoaroan pwa ngoahi ma kin koalkoa mwomwohdjohn Koahs. \v 10 A jangin kalahngan in Koahs, ngoahi wiahla da ngoahi mine loaloa; apel kalahngan oauwe johpwa ohla mwahl oai doadoahk uhdahn koalik mehlel jang ohroj wahnpoaroannok. Doari, jaudi pein oai sihkei, pwa kalahngan in Koahs ma doadoahk ipoai. \v 11 Doari, ma padahk oauwe indoahjang ngoahi ke indoahjang irai, a ioar Rongmwehu ma ohroj kamai padahkki, a ioar Rongmwehu wa kamwai kamehlele. \s1 Doahr Asai Iejda \p \v 12 Apkas, nehn amai padahkki pwa Christ ne iejda jang ipen armaj mehdi kan, amwda epwi kamwai ke kak pwa irai armaj mehdi kan jehpirin iejda? \v 13 Pwa ma mehlel pas me, a doar Christ pel johpwa iejda. \v 14 Pwa ma Christ johpwa iejda, doari, amai padahk pwen padahk mwahl oau, apel amwai pwojon pel pwojon mwahl oau. \v 15 Koalik jang iroa oauwe, nen janjalda pwa kamai likamw nehn amai sikoa Koahs pwa kamai pwahla pwa Ih kaiejda Christ; a ma mehlel pwa irai mehdi kan jehpirin iejda, doari Koahs johpwa kaiejda Christ. \v 16 Pwa ma irai mehdi kan johpwa iejda, a doar Christ pel johpwa iejda. \v 17 A ma Christ johpwa iejda, a doar johla kaspoan amwai pwojon, a kamwai pwen minminehr nehn dipamwaikan. \v 18 Me pirin pel woahwoahki pwa irai joauloang kan ma ne mehdi pirin joaloangla. \v 19 A ma asai koapwoarpwoarki Christ oang oar mour oauwe, a doar kisai ioar keiou kahpwil jang armaj ohroj nehn jampah. \p \v 20 A ioar me mehlelwa me: Christ ne iejda, ma wia mihn kadehde pwa irai ma moair nehn mehdi pirin pel iejda. \v 21 Pwa doahr mehdi ah sapjang armaj men, ioar doahr iejda jang mehdi pel sapjang armaj men. \v 22 A doahr armaj ohroj ahr kin mehkihdi ki ahr minmin oang Adam, pel doahroar ohroj ma iejdahng mour ki ahr minmin oang Christ. \v 23 A emen emen pirin iejda nehn pwungin koajoandi oauwe: Christ mwohn ohroj; a mwerin, nehn anjoauwo ma Ih japahldo, irai kan ma Nah. \v 24 Mwerin me, joang ohroj pirin imwjekla. Christ pirin kalwehdi koaun kan ohroj, laplap kan ohroj, apel manman kan ohroj apel kioang Weiho ipen Koahs Jahm. \v 25 Pwa Christ pirin koaun oaroh Koahs kalwehdi imwinsihsi ohroj apel kihdihla irai pehn ehn Christ. \v 26 Mehdi ioar imwinsihsi wa ma pirin lohdi keiou mwuhr. \v 27 Puk Joarwi pwa, “Koahs kioang meohroj pehn ehn Christ.” In mehlel, ne pwen janjal mwehu pwa loapin lallo “meohroj” johpwa woahwoahki pwa Koahs pwili pwa pein Koahs ma kioang meohroj pehn Christ. \v 28 Anjoauwo ma meohroj pirin minehla pehn manman in Christ, ioar anjoauwa pein Christ, ma Koahs Nah, pirin kihdi Ih pehn Koahs, ma kioang meohroj pehn Christ. Koahs pirin koaun meohroj in unjek. \p \v 29 Apkas, mindoahr irai armaj kan ma poapdaijki irai min mehdi kan? Da irai kajik en pwoaida? Ma pwen mehlel, ma doahr epwi pwa, ma irai mehdi kan johpwa iejda, a mihnda armaj kan poapdaijki irai? \v 30 A oang kamai, amwda kamai mweidoahng kamai nehn irair keper anjoau ohroj? \v 31 Rioai kan, ngoahi kin minmine nehn keper in mehdi rehn ohroj! Sikesik mehlel ngoahi wia jangin oai juweiki kamwai nehn asai mour in minmin oang Christ Jesus asai Koaun. \v 32 Ia kaspoan oai en peihoang mahn ingkel kai nehn Ephesus jangin koapwoarpwoar in armaj? A ma armaj mehdi kan jehpirin iejda, “A doari, kisai kamkamdipw apel jakjakau, pwa lakapw kisai pirin mehdi,” ma doahroar sikesikko pwa. \p \v 33 Kalke kamwai jang armaj nauna kan! Pwa pwili armaj nauna kan ih kin koauwehla siahk mwehu. \v 34 Kamwai pwurdohng nehn amwai lamlam pwung kan apel doari wiahda dihp. Ngoahi pwa mehpwiai pwa en kamehkihda kamwai pwa epwi kamwai jehjoa Koahs. \s1 Mwomwen Palwar ma Pirin Iejda \p \v 35 Dapwa emen pirin idoak, “A ia mwomwen armaj mehdi kan ahr pirin iejda? Joangoan palwar da irai pirin anki?” \v 36 Pweipwei men koawoa! Koawoa jehjoa pwa liporrohn suhkoa siksik ma koawoa poadokdi nehn pwirej oaroh ma ih mehdi. \v 37 Da ma koawoa poadokdi nehn pwirej audi palwoaroan suhkoahu, pwa liporrohn suhkoa oau, dapwa liporrohn wihd, ke oau joangoan liporrohn suhkoa sohrohr. \v 38 A Koahs ma kin kioang liporrohu mwomwen palwar oau ma pirin koapda in doahr da Ih mwehuki; Ih kin kioang mwomwen palwar oang in oauwoau liporro in doahr da ma pirin koanoahng. \p \v 39 Uduken me ohroj ma mour johpwa minmine in joangoan uduk oauwoar; pwa oaujoang, uduken armaj; a oaujoang, uduken mahn kan; oaujoang, uduken mahnsang kan apel oaujoang, uduken mwumw kan. \p \v 40 Pel mine mwomwen palwar pwi mihn nehnloannge apel mwomwen palwar pwi mihn jampah. Doari, ling in palwar in nehnloannge kan oaujoang jang ling in palwar kan nehn jampah. \v 41 Mine en joauwo pein ah ling, johnpwonngo pel oaujoangoan ling, apel uju kan pel oaujoangoan ling; a nehn pwungen uju kan pel joangjoangoan ling mine. \p \v 42 Doari, ioar da ma pirin pel wiawi anjoauwo ma armaj mehdi kan pirin iejda. Anjoauwo ma palwar oau pirin mehdi joajjoardi, ih ne mehdi apel pirin mwoarpijoang; a nehn ah pirin iejda, ih johla kak mehdi ke mwoarpijoang. \v 43 Nehn ah pirin joajjoardi nehn pwirej ih mwomw nauna apel jasihkei; a nehn ah pirin iejda, ih pirin ling apel sihkei. \v 44 Nehn ah pirin joajjoardi nehn pwirej, ih palwar oau ma kijehn pwirej, a nehn a kin iejda, ih pirin wiahla palwar oau ma kijehn ngen. Pwa ma mine palwar kijehn pwirej, doari ih pirin pel uhdahn mine palwar ma kijehn ngen. \v 45 Pwa Puk Joarwi pwa, “Keiouin armaj, Adam wiawihda apel wiahla armaj mour men.” A Adam in mwuhrro ioar Christ, ma kihdoa kamour. \v 46 Jaudi palwar ma kijehn ngen ma wiawihda mijoa, pwa palwar ma kijehn pwirej; a mwuhr palwar ma kijehn ngen. \v 47 Keiouin armaj, ioar Adam, wiawihda jang pwirej, a karoahmen in Adam indoa jang nehnloannge. \v 48 Irai kan ma kijehn jampah doahroar armajjo ma wiawihda jang pwirej. A irai kan ma kijehn nehnloannge kin doahroar Ih ma indoa jang nehnloannge. \v 49 Apel doahroar asai kin wa mwomwen armajjo ma wiawihkihda pwirej, doahroar asai pirin wa mwomwen Armaj in nehnloanngehu. \p \v 50 Rioai kan, ma ioar ngoahi nimen pwehngwehng kamwai: joangoan palwar ma wiawihkihda uduk apel insa johkak pwili johjohki Wein Koahs; joanngo ma kin mwoarpijoang johkak pwili anki mour poaspoas. \p \v 51 Kamwai rong padahk rir oauwe; jaudi kisai ohroj pirin mehdi, a kisai ohroj pirin wikla nehn anjoaukijjoar, \v 52 pispisinnoar marip oau. A nehn anjoauwo ma koarjoahklahn jowi ukkuk, irai ma mehdi kan pirin iejda, johla pwuroahng mehdi, a kisai ohroj pirin wikla. \v 53 Pwa da ma nen mehdi, ohla anahne wiklahng da ma nen mour poaspoas; da ma pirin mehdi anahne wiklahng da ma nen johkak mehdi. \v 54 Doari, anjoauwo ma mehpwiai pwoaida, apel da ma pirin mwoarpijoang pirin wiklahng da ma johla pirin mwoarpijoang, sikesik in Puk Joarwi pirin pel pwoaida: \m “Mehdi ne koauwehkla a mour ne kalwehdi unjek.” \q1 \v 55 “Mehdi, ia oamw kak kalwehdi? \q1 Mehdi, ia oamw manman in koauwehla?” \m \v 56 Mehdi oaloa ah manman in koauwehla jang dihp, a dihp oaloa ah manman jang Kojonneddo. \v 57 Doari, kalahngan oang Koahs ma mweidoahng kisai en kalwehdi ki oadoan asai Koaun Jesus Christ! \p \v 58 Doari, rioai kan, kamwai sihkei apel poadidihoang anjoau ohroj amwai doadoahk oang Koaunno pwa kamwai kidal pwa papah Koaunno audi doadoahk joh kaspoahioau. \c 16 \s1 Meiroanngo oang riasai joauloang kan \p \v 1 Apkas, iroahu ma kamwai insingehdo ma pid mwani ma en rikrikda pwa en jeuweje nihn Koahs armaj nehn Judea. Kamwai anahne wia da ngoahi pwehng mwomwohdjo kan nehn Galatia en wia. \v 2 \f + \fr 16:2 \fq Rehn keiou in wihk ohroj \ft ma woahwoahki Rehn Joarwiho ke Sunday.\f*Rehn keiou in wihk ohroj, emen emen kamwai anahne kasohrohrihla ekij mwani, kijehn da kamwai koadoahkoahda; kamwai nekidpene pwa en joh anahn in rikpene mwani anjoauwo ma ngoahi lelwe. \v 3 Mwerin oai lelwe, ngoahi anahne kadar kijilikoau in kapehje irai kan ma kamwai ne pilda, apel kadar irai en wahla amwai kijakij oang Jerusalem. \v 4 Ma ne koanoahng ngoahi en pel wia jeiloak oauwe, a irai pel kak pwili ngoahi inla. \s1 En Paul Koajoandi kan \p \v 5 Ngoahi anahne lelwe mwerin oai en wudla nen Macedonia, pwa ngoahi pwen anahne wudla nen Macedonia. \v 6 Dapwa ngoahi nen anahne onohn ipamwai anjoau kij, dapwa nen nehn anjoau in kopouwo pwon, a mwuhr kamwai jeuweje ngoahi en doaudoaula nehn oai jeiloak oang joah lipilpil wija ngoahi anahne inla. \v 7 Ngoahi nimen onohn ipamwai woaroai jang anjoau kij nehn oai jeiloak dauli kamwai. Ngoahi inenin nimen onohn ipamwai anjoau roairoai, ma Koaunno mweidoahng. \p \v 8 Ngoahi pirin minmine Ephesus lel rehn in Pentecost. \v 9 Pwa mine anjoau mwehu doahr wanihmw oau risda oang doadoahk koalik apel kaspoa, mihndahr ma pwen imwinsihsi dir. \p \v 10 Ma Timothy pwarwe ipamwai kamwai kanaihoahng kajamwo pwa ih en injenmwahu ipamwai, pwa ih doahroar ngoahi ma kin doadoahk oang Koaunno. \v 11 Doari, kalke emen kamwai mwamwahlki ih, a kamwai jeuweje ih pwa ih doaudoaula nehn ah jeiloak in popohl pwa ih en pwurdo ipoai; pwa ngoahi kin kajkajik ih apel riasai kan en japahldo. \p \v 12 Iroahioauwe pid riasai Apollos. Ngoahi ne kangoangehki Apollos pak dir pwi pwa ih en paj ipamwai apel joauloang kan, a ih pe kahjik uhdahn koapwoarpwoarki pwa anjoau oauwe ioar koanoahng. Nen lel ah anjoau mwehu, ih uhdahn pirin lelwe. \s1 Koarjoahklahn Kaweid \p \v 13 Kamwai mwajmwajahn, uhda soangsoang nehn amwai pwojon, joah majpwehk, a sihkei. \v 14 Wia me ohroj in limpoak. \p \v 15 Rioai kan, kamwai woahwoahki mwehu Stephanas apel ah peneinei; irai ioar sapin joauloang wiliakapwla nehn Achaia apel pein mweidoahng irai en wia sohn papah nihn Koahs armaj. Ngoahi poaki kamwai rioai kan, \v 16 en aljang sohn papah pwiai pel armaj joah lipilpil ma pwili irai doadoahk apel papah. \p \v 17 Ngoahi perenki indoahn Stephanas, Fortunatus, apel Achaicus; irai ne wiliandi kamwai ma joh \v 18 apel ne kaperenihda ngoahi, doahroar arai kaperenihda kamwai. Joangoan joauloang pwiai anahne armaj en pohneje. \p \v 19 Mwomwohdjo kan nehn wein Asia kadar arai rahnmwahu oang kamwai. Aquila apel Priscilla apel sohn mwomwohdjo ma kin pokon nehn umwarahu pel kadar arai rahnmwahu oang kamwai. \p \v 20 Joauloang ohroj wijahi kadar arai rahnmwahu oang kamwai. Kamwai rahnmwahukihpene misik joarwi. \p \v 21 A ioar oai rahnmwahu oang kamwai jang in pein mengin poaihoa: Rahnmwahu oang kamwai jang ngoahi Paul. \p \v 22 Armaj men ma joh kin ipwilki Koaunno en riahla! \p \tl Maranatha\tl* — asai Koaun, indoa! \p \v 23 Kalahngan en Koaun Jesus en mine ipamwai. \p \v 24 Oai limpoak en mine ipamwai ohroj ipen Christ Jesus. Amen.