\id HEB  
\h Hebreos 
\toc1 Carta Tsa Tsinyaa̱ Tsa Cuenda Nyɨvɨ Israel, Ñi Caahán Yuhu Hebreo 
\toc2 Hebreos 
\toc3 He. 
\mt1 Carta Tsa Tsinyaa̱ Tsa Cuenda Nyɨvɨ Israel, Ñi Caahán Yuhu Hebreo 
\c 1  
\s1 Caahán Nyoo tsihin yo tsihin yuhu Sehe ra 
\p  
\v 1 Taha̱n tsanaha cuaha xaan tsaha, tan cuaha xaan cuhva caha̱n Nyoo tsihin tsii tsaahnu yo. Tsa jihna ñi tsatyiñu̱ ra tsi ra cuvi̱ ndusu yuhu ra. Juvin ra can naha ra tsaha̱ cuenda tsi nyɨvɨ tuhun caahán Nyoo.  
\v 2 Tan vityin, nu cua ndɨhɨ tyembu ihya tsatyiñú ra tsi Sehe ra tsa caahán ra tsihin yo. Iin ñi cuvi̱ ra tsihin Sehe ra tan javaha̱ ra tandɨhɨ tsa iyó. Tan nacuhva̱ cuenda ra tandɨhɨ can tsi Sehe ra.  
\v 3 Tan maa Sehe ra janahá ra tsa sɨɨ caá ra, tyin juvin ra Sehe ra cuví tixahñu ra tyin juvin ñi cuhva caá maa ra caá ra Sehe ra. Tan tsihin tunyee iñi tuhun caahán ra, yɨhɨ́ ndaha ra tandɨhɨ tsa iyó. Tsa yaha̱ tsa nacatya̱ ra cuatyi yo, tan tsinyaa̱ ra xiin cuaha Nyoo nda gloria. 
\s1 Cahnu ca cuví Sehe Nyoo tan ñavin ca ángel 
\p  
\v 4 Sehe Nyoo cahnu xaan ca cuví ra tan ñavin ca ángel. Tan cahnu ca tyiñu ñihi̱ ra jahá tyiñu ra tan ñavin ca ángel.  
\v 5 Tyin Nyoo ña catyi̱ ra ndi iin tsaha tsihin ndi intuhun ángel tyehen: 
\q1 Yooho cuví Sehe yu. 
\q1 Tan tsahá yu ñayɨvɨ coo un vityín. 
\m Tan ndi ña caha̱n ra tuhun ndi intuhun ángel tyehen: 
\q1 Yuhu cua cuvi Jutu ra. 
\q1 Tan maa ra cua cuvi Sehe yu. 
\m  
\v 6 Maa tyin quɨvɨ jaquitsi̱ Nyoo tsi Sehe mañi ra nu ñuhu ñayɨvɨ, catyi̱ ra: 
\q1 Tyin tandɨhɨ ángel ra taahán tsi jacahnu ra naha tsi Sehe ra. 
\m  
\v 7 Tan caha̱n tucu ra tuhun ángel tan catyí ra: 
\q1 Angel yu cuví ra naha tumaa iin tatyi jahá yu, 
\q1 jahá tyiñu ra naha tyiñu yu, tan cuví tucu ra naha tumaa ñuhu̱, catyí Nyoo. 
\m  
\v 8 Maa tyin tuhun Sehe ra catyí ra tyehen: 
\q1 Nyoo cuví un, tan ña cua cundɨhɨ maa tsa ndacá ñaha un. Tan tsa ndacá ñaha un ndaa tsi tan nditsa tsi. 
\q1  
\v 9 Tyin cuñí un tsa vaha tan ndasɨ cuñí un nyehé un tsa ña vaha. 
\q1 Yacan cuenda yuhu, tsa cuví yu Nyoo un, tsahá yu cuaha ca tsa sɨɨ cuñí un, tan ñavin ca tsi ra cutahán tsihin un naha ra. 
\m  
\v 10 Tan catyí tucu Nyoo tsihin Sehe ra tyehen: 
\q1 Yooho cuví Jutu Mañi tandɨhɨ nyɨvɨ. Quɨvɨ jihna ñi juvin un javaha̱ ñuhu ñayɨvɨ, 
\q1 tan tsihin ndaha un javaha̱ un andɨvɨ. 
\q1  
\v 11 Ñuhu ñayɨvɨ tan andɨvɨ tan tandɨhɨ maa tsa iyó cua cundɨhɨ tsi, maa tyin yooho, ña cua cundɨhɨ un, tyin tacan ñi iyó maa un. 
\q1 Tandɨhɨ maa can cua ndutsahnu can tumaa ndutsahnú jahma. 
\q1  
\v 12 Tan cua quɨhɨ tahnu can tumaa tyihí tahnu yo iin jahma. 
\q1 Tan cua nasama can tumaa nasamá nyɨvɨ jahma ñi. 
\q1 Maa tyin yooho iin ñi maa ra cuví un tan ña cua nasama un. 
\q1 Tan ña cua cundɨhɨ maa ñayɨvɨ un tyin tacan ñi iyó maa un, catyi̱ Nyoo tsihin Sehe ra. 
\m  
\v 13 Nyoo ndi iin tsaha ña caha̱n ra tsihin ndi intuhun ángel tumaa caha̱n ra tsihin Sehe ra tyehen: 
\q1 Cu̱nyaa xiin cuaha yu ihya 
\q1 tsitsi tsa nacuhva cuenda yu tsi nu xaan iñi tsi un nahnu tsi un. 
\m  
\v 14 Tandɨhɨ ángel, tatyi cuví ra naha. Tava̱ tyiñu Nyoo tsi ra naha tsa caca ra naha tyiñu ra tan jatyinyee ra naha tsi nyɨvɨ tsa cua cacu. 
\c 2  
\s1 Cahnu xaan cuví tsa jacacú Nyoo tsi yo 
\p  
\v 1 Yacan cuenda cuñí tsi tyaa yahvi xaan ca yo tuhun nditsa tsa tsiñi̱ yo, coto nacoo ihñi yo itsi.  
\v 2 Taha̱n tsanaha tsaha̱ cuenda ángel ley Nyoo tsi ra Moisés. Tan janaha̱ Nyoo tyin nditsa tan taahán tsi tyaa yahvi nyɨvɨ itsi. Tan nyɨvɨ tsa tsicoo̱ cuatyi tan ña tyaa̱ yahvi ley can, tatsi̱ tuñi ra tsi ñi tumaa catyí maa ley can.  
\v 3 Tun tacan taha̱n ñi can quɨvɨ can ¿nácaa cua javaha yoo vityin, tan cuvi cacu yo tatun ña tyaa yahvi yo tsa jacacú Nyoo tsi yo?, tan cahnu xaan ca cuví tuhun ihya. Juvin ñi maa Jutu Mañi yo Jesucristo cuví ra tsa caha̱n jihna tyin cuví cacu yo. Yaha̱ can tan caha̱n nyɨvɨ tsa tsiñi̱ tsa caha̱n ra. Nyehe̱ ñi tyin nditsa tan nacatyi̱ tuhun ñi itsi tsihin yo.  
\v 4 Tan sɨɨn tyin Nyoo janaha̱ catsi ra tsi yo tyin nditsa tsa jacacú ra tsi yo. Janahá ra can tsi yo tsihin tsa javaha̱ ra cuaha tsa iyo. Tan tsaha̱ tucu ra Tatyi Ii ra tsi yo tyin jatyinyee tsi tsi yo tsa javaha yo tyiñu tsa cuñí ra javaha yo. Tan tsihin tandɨhɨ yacan janahá ra tsi yo tyin nditsa tsa jacacú ra tsi yo. 
\s1 Ra Jesucristo quitsi̱ ra cuvi̱ ra rayɨɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya 
\p  
\v 5 Nyoo ña tsaha̱ ra tsa cundaca ñaha ángel ñuhu ñayɨvɨ tsaa tsa cua coo tsa caahán yo tuhun vityin.  
\v 6 Tyin iyó iin nu tyaa̱ iin ra nu tutu Nyoo tyehen: 
\q1 Nyoo Jutu yu ¿yóo ra cuví rayɨɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tyin ñuhú iñi un tsi ra? 
\q1 ¿Tan yóo ra cuví ra tyin cutuñu iñi un tsa cuenda ra? 
\q1  
\v 7 Tyin ndaahvi ca jaha̱ un tsi ra juhva tyembu, tan ñavin ca ra ángel naha ra. 
\q1 Maa tyin jacahnu̱ un tsi ra. Tan jaha̱ un tsa ñayɨvɨ tsi ra. 
\q1 Tan tsaha̱ un tsa quɨhɨ ndaha ra tandɨhɨ tsa javaha̱ un. 
\q1  
\v 8 Tandɨhɨ can tyaa̱ cuenda un ndaha ra. 
\m Tan nduve maa náa ña tsaha̱ cuenda Nyoo quɨhɨ ndaha ra. Tan ñaha ca nyehé yo tyaa yahvi tandɨhɨ yacan tsi ra.  
\v 9 Maa tyin nyehé yo tsi ra Jesús tyin nduluhlu̱ ra jaha̱ Nyoo juhva tyembu tan ñavin ca ra ángel naha ra. Tan janduluhlu̱ Nyoo tsi ra tsa cuenda tsa cuñí xaan ra tsi yo. Tan tsaha̱ ra tsi ra Jesús quitsi̱ ra quitsi̱ cúu ra tsa cuenda tandɨhɨ yo. Tan vityin jahá xaan Nyoo tsa cahnu tsi ra tan jacahnú xaan ra tsi ra tsa cuenda tundoho tsa nyehe̱ ra quɨvɨ can. 
\p  
\v 10 Tandɨhɨ maa tsa iyó, tsa cuenda maa Nyoo cuví tsi. Maa ra javaha̱ itsi. Tan cuñí ra cuhva ra tandɨhɨ tsa sɨɨ caá tsa iyó andɨvɨ tsi tandɨhɨ sehe ra. Yacan cuenda janyehe̱ ra tundoho tsi ra Jesucristo, ra tsa jacacú tsi yo, tan tsihin yacan janduvaha̱ ra tsi ra.  
\v 11 Ra Cristo tsa jacacú tsi yo, Sehe Nyoo tsi ra. Tan juvin ñi sehe Nyoo nanduvi̱ yoo tsa tsinú iñi tsi ra. Yacan cuenda ña cahán nuu ra Cristo tsa caahán ra tyin yañi ra tan cuhva ra cuví tsi yo, tyin iin ñi Jutu yo tsihin ra.  
\v 12 Tyin catyí ra Cristo nu tutu Nyoo tyehen: 
\q1 Cua cahan yu tuhun un tsihin yañi yu. 
\q1 Tan cua jacahnu yu tsi un tsihin yaa nu ndu iín yo. 
\m  
\v 13 Catyí tucu ra tyehen: 
\q1 Yuhu nyitá iñi yu tsi Nyoo. 
\m Tan catyí tucu ra: 
\q1 Ihya nyaá yu tsihin sehe Nyoo, tsa tsaha̱ ra tsi yu, catyí ra. 
\p  
\v 14 Yoo tsa cuví yo nyɨvɨ ñuhu ñayɨvɨ, iyó cuñu ñuhu yo tan nɨñɨ yo. Tacan cuvi̱ ra Cristo, tyin tun tsa ña tsicoo̱ cuñu ñuhu ra tan nɨñɨ ra, ña cua cuvi cúu ra tan janaa ra tsi nu ña vaha, nu tsa tsahñí tsi nyɨvɨ.  
\v 15 Tacan javaha̱ ra tan jacacu̱ ra tsi nyɨvɨ tsa tsicoo̱ yuuhví jaha̱ tuhun tsiihí. Cuvi̱ ñi tumaa musu nu ña vaha tyin tandɨhɨ ñi quɨvɨ tsicoo̱ yuuhví ñi.  
\v 16 Tan tsa nditsa vaha tyin ña quitsi̱ ra quitsi̱ jatyinyee ra tsi ángel. Tyin quitsi̱ ra quitsi̱ jatyinyee ra tsi nyɨvɨ tata ra Abraham.  
\v 17 Yacan cuenda ñiñi cuñi̱ tsi tsa cuví ra tumaa yoo tsa cuví yo yañi ra tan cuhva ra tyin tacan tan cuvi ra iin ra cundaahvi iñi tsi yo, tan cuvi ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda yo nuu Nyoo tyin jandaá ra tandɨhɨ maa tan quihi̱n nyaa ra cuatyi yo tsihin tundoho tsa nyehe̱ ra.  
\v 18 Tan tsa cuenda tsa nyehe̱ ra tundoho quɨvɨ nducu̱ cuhva nu ña vaha tsi ra, tsitó ra nácaa cuñí yo tun nyehé yo tundoho. Yacan vityin nyaá ra tsa jatyinyee ra tsi yo tun nyehé yo tundoho tsa nducú cuhva nu ña vaha tsi yo. 
\c 3  
\s1 Cahnu ca cuví ra Jesús tan ñavin ca ra Moisés 
\p  
\v 1 Nyooho, yañi, tsa jandu ií Nyoo, tan tsa nacatsi̱ ra tyin coo ndo tsihin ra nda gloria, nye̱he vaha ndo cuhva iyó ra Cristo Jesús, juvin ra jaquitsi̱ Nyoo tyin caca ra tyiñu ra tan cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda yoo tsa tsinú iñi tuhun ra.  
\v 2 Ra Cristo javaha̱ ra tandɨhɨ tsa caha̱n Nyoo tyin javaha ra, tumaa javaha̱ tucu ra Moisés tyiñu tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra tsa jaha cuenda ra vehe Nyoo tsa cuví nyɨvɨ Israel.  
\v 3 Ra Jesucristo cahnu ca ra cuví ra, tan ñavin ca ra Moisés, tyin cuví ra tumaa iin ra javahá vehe. Tyin ra tsa javahá vehe cahnu ca ra cuví ra tan ñavin ca maa vehe tsa javahá ra.  
\v 4 Tyin maa ñi iyó ra javahá intuhun intuhun vehe, maa tyin Nyoo cuví ra tsa javaha̱ tandɨhɨ maa tsa iyó.  
\v 5 Ra Moisés tyaa̱ yahvi ra tsi Nyoo tan javaha̱ ra tyiñu tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra tyin jaha̱ cuenda vaha ra vehe Nyoo tsa cuví nyɨvɨ Israel, tan juvin ñi jacoto̱ tucu ra tsi nyɨvɨ tsa cua javaha Nyoo nu cuahán ca tsi.  
\v 6 Maa tyin ra Cristo, Sehe Nyoo, tyaa̱ yahvi tucu maa ra tsi Nyoo tan juvin ra cuví ra ndacá ñaha vehe Nyoo vityin. Vehe can cuví yoo tun iin ñi cuñí yo nyicún yo tsi Nyoo tan nyitá vaha iñi yo tsi ra nda cuanda nu ndɨhɨ, tan tacan ñi sɨɨ cuñí yo ndatú yo tsa cua ñihi yo. 
\s1 Nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo, quitatú ñi tsihin ra 
\p  
\v 7 Yacan cuenda cuñí tsi jaha cuenda vaha yo tsi yo tumaa catyí Tatyi Ii Nyoo tyehen: 
\q1 Tatun tsiñí ndo tsa caahán Nyoo tsihin ndo vityin, 
\q1  
\v 8 ña ja̱ndava ndo añima ndo, tumaa javaha̱ nyɨvɨ tsa ña tyaa̱ yahvi tsi Nyoo 
\q1 quɨvɨ nducu̱ cuhva ñi tsi ra nu tsica̱ ñi nuu tsɨquɨ. 
\p  
\v 9 Tyehen catyí Nyoo: 
\q1 Tsii tsaahnu ndo nducu̱ cuhva ñi tsi yu, 
\q1 vasu ndi maa nyehe̱ ñi tsa javaha̱ yu tsitsi tsa uvi xico cuiya. 
\q1  
\v 10 Yacan cuenda cuxaa̱n yu tsihin nyɨvɨ can, 
\q1 tan catyi̱ yu tyehen: “Ña iin maa cuñí nyɨvɨ ihya 
\q1 tan ña cuñí ñi cunyicun ñi ityi janahá yu tsi ñi.” 
\q1  
\v 11 Yacan cuenda cuxaa̱n yu tsihin ñi, tan caha̱n catsi yu tsihin ñi, 
\q1 tyin ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí Nyoo. 
\p  
\v 12 Yacan cuenda yañi, ja̱ha ndo cuenda tsi ndo tan ña caca uvi iñi ndo tsitsi añima ndo coto jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo nyito tan coto nacoo ndo tsi ra.  
\v 13 Maa tyin ja̱ndu iin tahan ndo iñi ndo tandɨhɨ ñi quɨvɨ, tsitsi tsa tsahá tsi cuhva tsi ndo vityin. Tyin tacan tan ña cua ndundava añima ndo, tan ndi intuhun ndo tan ña cua jandavi ñaha tsa caquiñi tsi ndo.  
\v 14 Tyin tun ña jandɨhɨ yo tsa nyitá iñi yo tsi Nyoo nda cuanda naa ñuhu ñayɨvɨ tumaa javahá yo nda quɨvɨ quitsaha̱ yo, cua ñihi yo tsa vaha iin caa ñi tsihin ra Cristo tyin cunyeé iñi yo ndatú yo tsi ra. 
\p  
\v 15 Yacan tacan cuñí tsi jaha yo cuenda tsi yo tumaa catyí tutu Nyoo: 
\q1 Tatun tsiñí ndo tsa caahán Nyoo tsihin ndo vityin 
\q1 Ña ja̱ndava ndo añima ndo, tumaa javaha̱ nyɨvɨ tsa ña tyaa̱ yahvi tsi Nyoo ―catyí tutu Nyoo. 
\p  
\v 16 ¿Yóo nyɨvɨ cuví ñi tsiñi̱ tsa caha̱n Nyoo tan ña tyaa̱ soho ñi? Nyɨvɨ ihya cuví nyɨvɨ Israel tsa tava̱ ra Moisés Egipto taha̱n tsanaha. Juvin ñi can ña tyaa̱ soho.  
\v 17 Tan ¿yóo nyɨvɨ cuxaa̱n Nyoo tsitsi tsa uvi xico cuiya? Juvin ñi maa ñi tyin tsicoo̱ cuatyi ñi. Tan tsihi̱ ñi nu tsɨquɨ, juvin ñi maa nu tsica̱ ñi.  
\v 18 ¿Tan yóo tsihin caha̱n catsi Nyoo tyehen?: 
\p ―Ña cua quitatu ndo tsihin yu. 
\p Juvin ñi tsihin ñi tsa ña tyaa̱ soho can.  
\v 19 Ihya nyehé yo tyin ña cuvi̱ ñihi̱ ñi quitatu ñi tsihin Nyoo tyin ña tsinu̱ iñi ñi tsi ra. 
\c 4  
\p  
\v 1 Yacan cuenda, tsitsi tsa ndi iyó ndatu tsa quitatu yo tsihin Nyoo, jaha ndo cuenda tsi ndo tyin tacan tan ndi intuhun ndo tan ña cua ndoo ihñi ndo.  
\v 2 Vityin yoo tsiñí tucu yo tuhun Nyoo tsa jacacú ra tsi yo, tumaa tsa tsiñi̱ tucu maa nyɨvɨ Israel can. Tsiñi̱ ñi itsi, maa tyin nduve nacatyi tsa tsiñi̱ ñi itsi tyin ña tsinu̱ iñi ñi itsi.  
\v 3 Yoo tsa tsinú iñi tsi Nyoo, quitatú yo tsihin ra. [Maa tyin ña quitatu nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi ra] tyin catyi̱ ra: 
\q1 Yuhu cuxaa̱n yu tsihin ñi tan caha̱n catsi yu tsihin ñi tyin ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí ra. 
\m Vasu ndi maa [tacan caha̱n Nyoo tsihin ñi ican], maa tyin [tsa iyó tuhun tsa cuvi quitatu yo tsihin Nyoo nda quɨvɨ] ndɨhɨ̱ jaha̱ tyiñu ra javaha̱ ra ñuhu ñayɨvɨ.  
\v 4 Tyin yɨhɨ́ nu tutu Nyoo caahán tsi tyehen tuhun tsa tsinu utsa quɨvɨ nu ndɨhɨ vitya: 
\q1 Tsa ndɨhɨ̱ jaha̱ tyiñu Nyoo, quitatu̱ ra tsa tsinu utsa quɨvɨ. 
\m  
\v 5 Tan catyí tucu tsi tyehen: 
\q1 Ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí Nyoo. 
\m  
\v 6 Nyɨvɨ tsa tsiñi̱ jihna tuhun tsa jacacú Nyoo tsi yo ña cuvi̱ quitatu̱ ñi tsihin ra, tsa cuenda tsa ña tyaa̱ yahvi ñi tsa caha̱n ra tsihin ñi. Maa tyin vityin ndi iyó ndatu tsa quitatu inga nyɨvɨ tsihin ra.  
\v 7 Tsa yaha̱ tsa ña tyaa̱ yahvi nyɨvɨ Israel tsa caha̱n Nyoo, tan tyaa̱ ra inga quɨvɨ cuví quitatu yo tsihin ra, tan quɨvɨ can cuví tyembu vityin. Tacan caahán Nyoo nu tutu ra nu tyaa̱ ra David tyehen: 
\q1 Vityin tatun nyooho tan tsiñí ndo tsa caahán yu, 
\q1 Ña ja̱ndava xaan ndo añima ndo, catyí Nyoo. 
\m  
\v 8 Tun tsatyin tsaha̱ ra Josué nu quitatu nyɨvɨ Israel, ña cua cahan Nyoo tsa cuenda inga quɨvɨ.  
\v 9 Yacan cuenda cuví quitatu nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra tsihin ra.  
\v 10 Tyin nyɨvɨ quitatú tsihin Nyoo, ña tsicá iñi ñi tsa cuenda tyiñu jahá ñi tyin quitatú añima ñi tumaa quitatu̱ Nyoo quɨvɨ ndɨhɨ̱ jaha̱ tyiñu ra.  
\v 11 Cuñí tsi jañiñi yo nducu yo cuhva quitatu yo tsihin Nyoo, tyin tacan tan ndi intuhun yo tan ña javaha yo tumaa javaha̱ nyɨvɨ tsicoo̱ tsanaha tsa ña cuñi̱ tsinu iñi tsi ra. 
\p  
\v 12 Tyin tuhun Nyoo, nyito tsi, tan iyó tunyee iñi itsi. Tan xaan ca tsi tan ñavin ca mityi tsa xaan nduvi tsiyo yuhu. Tan jasɨɨ́n tsi tsa tsiñí tuñi jiñi yo tan tsa nyito yo, tan nu yɨhɨ́ tahan yɨquɨ yo tan susun yɨhɨ́ tsitsi yɨquɨ yo. Tan janahá tsi tun vaha o ña vaha tuhun xeehe tsa iyó añima yo tan tsa tsicá iñi yo.  
\v 13 Nduve maa tsa javaha̱ Nyoo tan cuví cunu xeehe can nuu ra, tyin tandɨhɨ maa tan nyehé ra. Tan juvin tsi ra cua cuhva cuenda yo tsa javahá yo. 
\s1 Ra Jesús cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa caahán ndaahvi tsihin Nyoo tsa cuenda yo 
\p  
\v 14 Ra Jesús Sehe Nyoo, juvin ra cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda yo, tyin quɨhvɨ̱ ra nu nyaá Nyoo nda gloria tan caahán ndaahvi ra tsaha yo. Yacan cuenda na ña jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi ra.  
\v 15 Tyin ra tsa cuví jutu tsa cuenda yo cuví naquihin ndaahvi ra tsi yo tatun cuiihya cuñí yo, tyin tsitó ra nácaa cuñí yo tun nyehe yo tundoho tyin maa ra nyehe̱ tucu maa ra tandɨhɨ nuu tundoho quɨvɨ nducu̱ cuhva nu ña vaha tsi ra, maa tyin ña tsicoo̱ cuatyi ra.  
\v 16 Yacan cuenda cuñí tsi nanducu yo tsi Nyoo tan ndacan yo tsi ra tsihin tsa ña yuuhví yo na cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi yo tan cuhva ra tunyee iñi tsa iyó tsi ra tsi yo, tan jatyinyee ra tsi yo quɨvɨ nyehé yo tundoho. 
\c 5  
\p  
\v 1 Tandɨhɨ ñi jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tsa nacatsi̱ Nyoo tsitsi tsa tandɨhɨ nyɨvɨ Israel, nacatsi̱ ra tsi ra naha tyin cahan ndaahvi ra naha tsaha ñi, tan cuhva cuenda ra naha tsa jamañi ñi tsi Nyoo, tan cahñi ra quɨtɨ tsa cuenda cuatyi ñi.  
\v 2 Tan vatsí tsaha juvin ñi ndaahvi cuñí ra cuví jutu quɨvɨ nducú cuhva nu ña vaha tsi ra, yacan cuenda cuví cundaahvi iñi ra nyehé ra tsi nyɨvɨ ña cutuñí vaha iñi tuhun Nyoo tan nyɨvɨ ña nyicún vaha tsi Nyoo.  
\v 3 Tan yacan cuenda tsahñí ra quɨtɨ tan jamañí ra can nuu Nyoo tsa cuenda cuatyi maa ra tan tsa cuenda cuatyi nyɨvɨ. 
\p  
\v 4 Ndi intuhun maa nyɨvɨ tan ña cuví cuvi ñi jutu tun ñavin maa Nyoo nacatsí tsi ñi. Tyin maa Nyoo cuví ra nacatsí tsi ra cua cuvi jutu, tan tsahá ra ndatu tsi ra tsa cuvi ra jutu, tumaa javaha̱ ra tsihin ra Aarón taha̱n tsanaha.  
\v 5 Tan tacan tucu ra Cristo, ñavin maa ra tyaa̱ tyiñu can tsi ra, tyin maa Nyoo tsaha̱ tsa cuvi ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu, tumaa catyí ra: 
\q1 Yooho cuví Sehe yu. 
\q1 Yuhu tsahá yu ñayɨvɨ coo un vityin, catyí Nyoo tsihin ra Cristo. 
\m  
\v 6 Tumaa catyí tucu ra tsihin ra nu inga nu caahán tsi tyehen: 
\q1 Ña cua cundɨhɨ maa tsa cuví yooho jutu, 
\q1 tumaa cuví ra Melquisedec. 
\m  
\v 7 Quɨvɨ tsicoo̱ ra Cristo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tsica̱n tahvi ra tsi Nyoo, tsacu̱ xaan ra caha̱n ra tsihin Nyoo tyin juvin ra cua jacacu tsi ra ndaha tuhun tsiihí tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra. Tsiñi̱ Nyoo tuhun caahán ra tsa cuenda tyin javaha̱ ra tandɨhɨ tsa catyi̱ Nyoo tyin javaha ra.  
\v 8 Yacan cuenda vasu ndi maa Sehe Nyoo tsi ra Cristo, cutuhva̱ ra tyaá yahvi ra tsi Nyoo tsihin tsa nyehe̱ ra tundoho.  
\v 9 Tsa yaha̱ tsa javaha̱ ra tandɨhɨ cuhva cuñí Nyoo tyin javaha ra, tacan tan tsaha̱ Nyoo tsi ra tsa jacacú ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tyaá yahvi tsa caahán ra tyin tacan tan coo cuii ñi tsihin Nyoo.  
\v 10 Tyin maa Nyoo tava̱ tyiñu tsi ra tsa cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu, tumaa cuví ra Melquisedec. 
\s1 Na ña jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo 
\p  
\v 11 Cuví cahan cuaha yo sɨquɨ tuhun ihya, maa tyin yɨɨ xaan nacatyi tuhun yu nácaa cuahán tsi, tyin nyooho ña cuñí ndo cutuñi iñi ndo.  
\v 12 Tsa naha xaan yɨhɨ́ ndo cuenda ra Cristo, yacan tsa taahán tsi jacuaha ndo tsi inga nyɨvɨ. Maa tyin nyooho cuví ndo tumaa cuví lee tsa tyaxín tsa ñaha ca cuvi catsi tyin cuñí tsi tsa tyaa soho nyico ndo tuhun tsa tsiñi̱ ndo tsa jihna ñi.  
\v 13 Tyin nyɨvɨ cuñí tyaa soho tuhun tsa ña yɨɨ cuví ñi tumaa lee tsa tyaxín tyin ñaha ca cutuñi vaha iñi ñi nácaa coo vaha ñi tsihin Nyoo.  
\v 14 Maa tyin nyɨvɨ tsa cutuñí vaha iñi tan tsahnú ñi tsihin tuhun Nyoo, juvin ñi cuví tumaa iin nyɨvɨ tsa tsatsí nyayu tyin nacotó ñi ndáa tsa vaha tan ndáa tsa ña vaha. 
\c 6  
\p  
\v 1 Yacan cuenda ña ndoo yo vaha maa ñi maa tsihin tuhun ra Cristo tsa cutuhva̱ yo tsa jihna ñi; na cuhun yo ityi nuu ca tyin tacan tan cuahnu ca yo tsihin tuhun Nyoo. Na ña ndoo yo vaha tsihin tsa tsa yaha̱ cutuhva̱ yo: tsa ña nducu yo cuhva nduvaha yo nuu Nyoo tsihin tsa javahá yo, tan tsa jacacú Nyoo tsi yo tsihin tsa tsinú iñi yo tsi ra.  
\v 2 Tan na ña ndoo yo vaha tsihin tuhun tsa cutuhva̱ yo cuenda tsa tsicoondutya̱ yo, tan tsa tyisó ndaha yo sɨquɨ nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo na nasoco ra tsi ñi, tan tsa cuenda tsa cua nandoto tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yaha cúu ñi, tan tsa cuenda tucu tsa cua cutuñi tandɨhɨ nyɨvɨ nuu Nyoo tan yɨhɨ́ ñi cua cuhun cuii ñi anyaya. Na ña ndoo yo vaha tsihin yacan ñi.  
\v 3 Nacuhun ca yo ityi nuu tatun Nyoo tsaha ra ndatu. 
\p  
\v 4 Tyin nyɨvɨ tsa tsa yaha̱ naquihi̱n cuenda tsa nditsin Nyoo tsitsi añima ñi, nacotó ñi tsa tsahá Nyoo, tan iyó Tatyi Ii Nyoo añima ñi.  
\v 5 Tan tsitó ñi tyin vaha tuhun Nyoo. Tan tsa nyehe̱ ñi juhva nácaa cua cuvi tsa cua coo yo nu ñuhu ñayɨvɨ tsaa, tyin ñihi̱ ñi tunyee iñi tsa iyó tsi Nyoo.  
\v 6 Tatun tsa naquihi̱n cuenda ñi tandɨhɨ yacan, yaha can tan jandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi tsi Nyoo, ña cua cuvi ca ndu uvi iñi ñi inga tsaha. Tyin tumaa tsa tyaá ñi tsi ra Cristo nu cruu inga tsaha cuví can, tyin tsacú nducu ñi tsi ra nu tuvi nyɨvɨ.  
\v 7 Añima nyɨvɨ cuví tsi tumaa ñuhu nu jahá tyiñu nyɨvɨ, tyin tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuún savi, nacohó ñuhu can ndutya savi can. Tatun vaha ñuhu can, vaha tsicoó tsa tatsí nyɨvɨ, tan nasocó Nyoo ñuhu can.  
\v 8 Maa tyin tatun caná maa ñi maa yutun tsa nduve tsɨtɨ tsahá tan caná iñu nuu tsi, nduve yahvi nyaá tsi. Ña nasocó Nyoo itsi, tan cua cahmi ra itsi. Tacan cua tahan nyɨvɨ tsa jandɨhɨ́ tsa tsinú iñi tsi Nyoo. 
\p  
\v 9 Yañi, vasu ndi maa caahán ndi tacan, maa tyin tsitó vaha ndi tyin nyooho nasocó Nyoo tsi ndo tyin jacacú ra Cristo tsi ndo.  
\v 10 Tyin Nyoo, vaha xaan ra cuví ra, tan ña naá iñi ra tsa javahá ndo. Nyehé ra tyin cuñí xaan ndo tsi nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra, tan nyehé tucu ra tyin tsa yaha xaan jatyinyee̱ ndo tsi ñi, tan ndi jatyinyeé ca ndo tsi ñi vityin.  
\v 11 Cuñí ndi tsa jañihi ca ndo ndu iin iñi ndo nda cuanda quitsi Jutu Mañi yo, tyin tacan tan ñihi ndo tandɨhɨ tsa ndatú ndo.  
\v 12 Ña cuñí ndi tsa jutsan xaan jaha ndo tsi ndo, maa tyin cuñí ndi tsa coo ndo tumaa iyó nyɨvɨ tsa tsinú vaha iñi tsi Nyoo tan ja̱vaha ndo tumaa javahá ñi. Tyin ñi ican cunyeé xaan iñi ñi ndatú ñi, tan ñihí ñi tsa catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. 
\p  
\v 13 Tyin quɨvɨ tyihi̱ Nyoo cuhva tyin cuhva ra tsa cua cuhva ra tsi ra Abraham, tsatyiñu̱ ra juvin ñi sɨvɨ maa ra, tyin ña cuvi̱ cuatyiñu ra náa inga ca sɨvɨ tyin nduve nyɨvɨ cahnu ca cuví tan ñavin ca maa ra.  
\v 14 Tan catyí ra tsihin ra Abraham tyehen: “Tsa nditsa tyin cua nasoco xaan yu tsi un tan cuaha xaan tata un cua cuvi jaha yu”, catyi̱ ra tsihin ra.  
\v 15 Ra Abraham ñihi̱ ra tsa catyi̱ Nyoo tsihin ra tyin cuhva ra tsi ra tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra tan cunyee̱ iñi ra ndatu̱ ra can.  
\v 16 Iin nyɨvɨ tun tyihí ñi cuhva tsa cuhva ñi tsa cua cuhva ñi tsi yo, tsatyiñú ñi sɨvɨ iin nyɨvɨ cahnu ca cuví tan ñavin ca maa ñi. Tsihin yacan ndoó ñi tuhun tsihin yo.  
\v 17 Nyoo tsatyiñu̱ ra juvin ñi sɨvɨ maa ra quɨvɨ catyi̱ ra tyin cuhva ra tsa cuhva ra tsi nyɨvɨ ra. Javaha̱ ra tacan tyin cuñí ra tsa coto ñi tyin cua jandaa ra tsa caha̱n ra tsihin ñi tan ña cua nasamá tuhun caha̱n ra.  
\v 18 Tan iyó uvi taahan tsa ña cuvi nasama. Iin tsi cuví tsa cuhva Nyoo tsa catyí ra tyin cuhva ra tsi yo, tan inga tsi cuví tsa tsatyiñú ra juvin ñi sɨvɨ maa ra. Nyoo ña vatya ra. Yacan cuenda tandɨhɨ yoo tsa nyanaá tsi ra, nɨɨ cuñí yo nyitá iñi yo tsi ra, tan ndatú yo tsa ñihi yo tsa catyí ra tyin cuhva ra tsi yo.  
\v 19 Tumaa iin yutun ndoo tsa tsicá nuu ndutya ñuhu nuuhñí tsi tsihin iin caa vee coto cuhun tsi tsihin tatyi, tacan nyitá iñi yo tsa jacacú ra Cristo tsi yo. Tan tsa nyitá iñi yo tsi ra, cuví tsi tumaa tsa nuuhñí yo tsihin Nyoo ra nyaá Nu Ii Xaan inga tsiyo nu natahvi̱ sava jaha̱ jahma.  
\v 20 Ican quɨhvɨ̱ ra Jesús tyin tacan tan nuña̱ ra ityi cuhun yo nu nyaá Nyoo. Tan ña cua cundɨhɨ maa tsa cuví ra Jesús jutu tsaahnu cuví ityi nuu, tumaa cuví ra Melquisedec. 
\c 7  
\s1 Ra Jesús cuví ra jutu tumaa cuví ra Melquisedec 
\p  
\v 1 Ra Melquisedec tsa caahán yu tuhun ihya, juvin ra cuví rey ñuu Salem, tan cuví tucu ra jutu cuenda Nyoo, ra cahnu ca cuví tan ñavin ca tandɨhɨ tsa iyó. Quɨvɨ tsa vatsí nuhu ra Abraham naha ra tsa yaha̱ tsaha̱n ra naha tsicañi̱ tahan ra naha tsihin ra cuvi̱ rey naha ra, tan jaha̱ canaa ra naha, ra Melquisedec jataha̱n ra tsi ra naha tan nasoco̱ ra tsi ra Abraham.  
\v 2 Tan cuaha tsa ñihi̱ ra Abraham nu tsaha̱n ra tsicañi̱ tahan ra. Tsitsi tsa utsi utsi nuu tsa ñihi̱ ra, tsaha̱ ra intuhun intuhun can tsi ra Melquisedec. Melquisedec cuñí tsi catyi: “Rey tsa javahá tsa vaha.” Tan juvin ñi cuví tucu ra rey ñuu Salem, tan Salem cuñí tsi catyi “tsa taxin”. Yacan cuenda cuví ra: “Rey tsahá tsa taxin.”  
\v 3 Ra Melquisedec nduve jutu ra tan sɨhɨ ra. Ña caahán tsi tun iyó nyɨvɨ ra, tan ndi ña caahán tsi ama cacu̱ ra, tan ama tsihi̱ ra. Yacan cuenda cuví jandu inducu yo tsi ra tsihin Sehe Nyoo, tyin ña tsindɨhɨ́ maa tsa cuví ra jutu. 
\p  
\v 4 Nyehé yo ihya vityin tyin cahnu xaan cuví ra Melquisedec, tyin tsaha̱ ra Abraham juhva tsa ñihi̱ ra nu tsicañi̱ tahan ra tsi ra.  
\v 5 Tun tsatyin tata ra Abraham cuví ra Melquisedec, tan cuví ra jutu, ña iyo cua cuñi yo tsa tsaha̱ ra Abraham juhva tsa ñihi̱ ra tsi ra, tyin tsa yaha̱ cuaha cuiya tan tsaha̱ Nyoo ley tsi nyɨvɨ tata ra Abraham. Tan catyí ley can tyin taahán tsi cuhva juhva tsa ñihí ñi tsi ra jutu tsa cuví tata ra Leví naha ra, vasu ndi maa iin ñi nyɨvɨ cuví ñi tsihin ra naha tyin juvin ñi tata ra Abraham cuví ra naha.  
\v 6 Ra Melquisedec, vasu ndi maa ñavin tata ra Leví, tan tata ra Abraham cuví ra, maa tyin naquihi̱n cuenda ra juhva tsa ñihi̱ ra Abraham. Tan nasoco̱ ra Melquisedec tsi ra Abraham, ra tsa catyi̱ Nyoo tsihin tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra.  
\v 7 Tan tsitó catsi yo tyin cahnu ca cuví ra tsa nasocó, tan ñavin ca ra tsa nasoco̱ ra.  
\v 8 Nyehé yo tyin cahnu ca cuví ra Melquisedec tan ñavin ca tandɨhɨ ra tsa quihín cuenda intuhun intuhun tsitsi tsa utsi utsi tsa ñihí nyɨvɨ, tyin rayɨɨ ñuhu ñayɨvɨ ihya ñi cuví ra naha, tan tuhvá ra naha tsiihí. Maa tyin caahán tsi nu tutu Nyoo tan catyí tsi tyin ra Melquisedec nyito ra.  
\v 9 Ra Leví tsihin sehe ra, tata ra Abraham cuví ra naha. Juvin ra naha cuví jutu tsa naquihín tsa intuhun intuhun tsitsi tsa utsi utsi tsa ñihí nyɨvɨ. Cuví catyi yo tyin tandɨhɨ ra can naha ra tyahvi̱ ndɨhɨ ra naha tsi ra Melquisedec quɨvɨ tyahvi̱ ra Abraham tsi ra.  
\v 10 Cuví catyi yo tyin tyahvi̱ ndɨhɨ tata ra Leví tsi ra Melquisedec quɨvɨ ñihi̱ tahan ra tsihin ra Abraham tyin tata ra Abraham tsi ra naha vasu ndi maa ñaha ca coo ra naha quɨvɨ can. 
\p  
\v 11 Ra jutu tata ra Leví tsa cuví tucu tata ra Aarón, juvin ra naha jacuahá ley tsahnu Nyoo tsi yo. Vaha vityin; tun tsatyin cuví janduvahá ra jutu can naha ra tsi nyɨvɨ nyicún ley can, ña ñiñi cuñí tsi quitsi inga jutu, ñavin jutu tumaa ra Aarón maa tyin jutu tumaa ra Melquisedec.  
\v 12 Tyin tun nasamá Nyoo tsi ra cuví jutu, nasamá tucu ra ley ra.  
\v 13 Jutu Mañi yo tsa caahán tutu Nyoo tuhun, tata inga ra sehe ra Israel cuví ra. Tan ndi intuhun tata ra can tan ña cuví ra naha jutu.  
\v 14 Tsitó vaha yo tyin Jutu Mañi yo tata ra Judá tsi ra, tan ra Moisés ña caha̱n ra tuhun tata ra Judá quɨvɨ caha̱n ra tuhun ra cuví jutu naha ra. 
\p  
\v 15 Nditsa tsa nasama̱ Nyoo tsi ra jutu tyin jaquitsi̱ ra iin jutu tumaa ra Melquisedec.  
\v 16 Ra jutu ihya ña quitsi̱ ra tumaa catyí ley tsahnu, tyin ley can catyí tsi tyin maa ñi tata ra Leví taahán tsi cuvi jutu, tan ra can ñavin tata ra Leví cuví ra. Maa tyin iyó tunyee iñi tsi ra tsa coo cuii ra, yacan cuenda juvin ra jaquitsi̱ Nyoo.  
\v 17 Tyin tyehen caahán Nyoo tuhun ra: 
\q1 Yooho ña cua ndɨhɨ maa tsa cuví un jutu, 
\q1 tyin cuví un jutu tumaa ra Melquisedec. 
\m  
\v 18 Yacan cuenda nacoo̱ Nyoo ley tsahnu can tyin ña cuví jatyinyeé tsi tsi nyɨvɨ, tan ña cuví cacu nyɨvɨ jahá tsi.  
\v 19 Ley can ña cuvi̱ janduvaha̱ tsi tsi nyɨvɨ nu Nyoo. Yacan cuenda tsaha̱ ra inga tsa vaha ca tsi yo. Tan tsa vaha ihya jatyinyeé tsi tsi yo tsa cuví natuhún yo tsihin Nyoo. Yacan cuenda nyitá iñi yo tuhun can, tan tuhun can cuví ra Cristo. 
\p  
\v 20 Nyoo caha̱n catsi ra tyin tacan cua cuvi, tan tacan cuvi̱.  
\v 21 Tandɨhɨ ca maa ra jutu tsa iyó vityin naha ra nduve náa caha̱n Nyoo tuhun ra naha. Maa tyin quɨvɨ tsaha̱ Nyoo tsi ra Cristo tsa cuví ra jutu, caha̱n catsi ra tsihin ra tumaa caahán nu tutu ra tyehen: 
\q1 Caha̱n catsi Jutu Mañi yo, tan ña nasama ra tsa caha̱n ra nu catyi̱ ra tyehen: 
\q1 “Yooho ña cua ndɨhɨ maa tsa cuví un jutu, 
\q1 tyin cuví un jutu tumaa ra Melquisedec”, catyi̱ Nyoo. 
\m  
\v 22 Tsa cuenda tsa javaha̱ ra Cristo, tan tsitó yo tyin vaha ca tyiñu ndoo̱ Nyoo tsihin yo tan ñavin ca tsa jihna ñi can.  
\v 23 Jutu tsa cuví tata ra Leví cuaha xaan ra naha tsa cuenda tyin tun tsiihí iin ra, nacosó inga ra.  
\v 24 Maa tyin ra Jesús nduve tuhun tsiihí iyó tsi ra, yacan cuenda ña tsindɨhɨ́ tsa cuví ra jutu.  
\v 25 Tan tsa cuenda yacan cuví jacacu ra tsi nyɨvɨ tsa nanducú tsi Nyoo. Tan tsahá ra tsa coo cuii ñi tsihin Nyoo tyin tacan ñi iyó maa ra tan tsicán tahvi ra tsi Nyoo tsa cuenda ñi. 
\p  
\v 26 Ra Jesús cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa tsiñiñuhú tsi yo tyin ii ra, tan ña javahá ra tsa caquiñi, tan nduve cuatyi ra iyó tan quita̱ tsiyo ra nu iyó nyɨvɨ iyó cuatyi tan nandaa̱ ra ityi sɨquɨ andɨvɨ.  
\v 27 Ra Jesús ñavin tumaa inga ra jutu tsaahnu can naha ra cuví ra, tyin ra ican naha ra cuñí tsi cahñi ra naha quɨtɨ tan jamañi ra naha nuu Nyoo tandɨhɨ ñi quɨvɨ. Jihna ca jamañí ra naha quɨtɨ tsa cuenda cuatyi maa ra naha, yaha tan jamañí ra naha tsa cuenda cuatyi tandɨhɨ nyɨvɨ. Maa tyin ra Jesús iin tsaha ñi jamañi̱ ra juvin ñi tsi maa ra nuu Nyoo tan tsa cuenda cuatyi tandɨhɨ yo.  
\v 28 Ley Nyoo tsa naquihi̱n cuenda ra Moisés, tsahá tsi ndatu tsa cuví ra naha jutu tsaahnu vasu ndi maa iyó cuatyi ra naha. Maa tyin tsa yaha quitsi̱ ley can, caha̱n catsi Nyoo tan ndoo̱ ra iin tuhun tsaa tsihin yo. Tan tsaha̱ ra tsi Sehe ra tsa cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu ca. juvin ra cuví ra vaha tan ña cua cundɨhɨ maa tsa vaha ra. 
\c 8  
\s1 Quɨvɨ tsihi̱ ra Jesús tsa cuenda yo tan ndoo̱ Nyoo tuhun tsaa tsihin yo 
\p  
\v 1 Yacan tuhun ihya cuví tsa ñiñi ca caahán yu: Ra jutu tsaahnu tsa iyó tsi yo ndi intuhun cuatyi ra nduve iyó, tan juvin ra tsinyaa̱ nu tyayu tsa nyaá xiin cuaha Nyoo nda gloria.  
\v 2 Tan ra jutu ihya jahá tyiñu ra vehe ñuhu nu nyaá Nyoo. Vehe ñuhu tsa juvin ñi maa Nyoo Jutu yo javaha̱ tan ñavin vehe ñuhu tsa javaha̱ nyɨvɨ. Tyin vehe ñuhu tsa javahá nyɨvɨ cuví tsi tixahñu tsa vaha tsa iyó nda gloria.  
\v 3 Tandɨhɨ ra jutu naha ra, cuñí tsi cahñi ra naha quɨtɨ tan jamañi ra naha nu Nyoo tyin jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ra naha tan tsi nyɨvɨ. Yacan cuenda cuñi̱ tsi jamañi̱ ra Jesucristo tsa jamañi̱ ra nuu Nyoo.  
\v 4 Tun tsatyin nyií ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, ndi ña cuvi cuvi ra jutu. Tyin nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, iyó ra jutu tsa jamañí nuu Nyoo tsa catyí ley tsa tyaa̱ ra Moisés tyin jamañi ra naha.  
\v 5 Ra jutu tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya naha ra, jahá tyiñu ra naha tsitsi vehe ñuhu tsa cuví tixahñu tsa iyó nda gloria. Tan tsitó yo tyin tixahñu ñi cuví tsi, tyin taha̱n tsanaha quɨvɨ tsa cua javaha ra Moisés vehe ñuhu jahma, catyi̱ Nyoo tsihin ra tyehen: “Ja̱ha cuenda vaha, tan ja̱vaha tandɨhɨ tumaa janaha̱ yu tsi un quɨvɨ tsaha̱n un yucu Sinaí”, catyi̱ Nyoo tsihin ra.  
\v 6 Maa tyin ra Cristo ra cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda yo, vaha ca tyiñu javahá ra tan ñavin ca tsa javahá inga ca ra jutu naha ra, tyin tsa cuenda maa ra, ndoó Nyoo tuhun vaha xaan ca tsihin yo, tan vaha ca tsa tsahá ra tsi yo. 
\p  
\v 7 Tun tsatyin cuví cacu yo jahá tuhun tsa ndoo̱ jihna Nyoo tsihin yo, ña cuñí tsi tsa ndoo ra inga tuhun tsaa tsihin yo.  
\v 8 Maa tyin Nyoo nyehe̱ ra tyin ña vaha javahá nyɨvɨ can tsihin tuhun tsa ndoo jihna ra tsihin ñi, tacan tan caahán ra tuhun ñi nu tutu ra tan catyí ra tyehen: 
\q1 Cua tsaa quɨvɨ 
\q1 cua ndoo yu tuhun tsaa tsihin nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ Judá. 
\q1  
\v 9 Maa tyin ñavin tumaa tuhun tsa ndoo̱ yu tsihin tsii tsaahnu ñi, 
\q1 quɨvɨ tɨɨ̱n yu ndaha ñi tan tava̱ yu tsi ñi ñuhu Egipto. 
\q1 Ña javaha̱ ñi tuhun ndoo̱ yu tsihin ñi, 
\q1 yacan nacoo̱ ihñi yu tsi ñi, catyí Nyoo Jutu yo. 
\q1  
\v 10 Tuhun tsaa tsa cua ndoo yu tsihin nyɨvɨ Israel nu cuahán ca tsi ityi nuu, cuví tsehe, catyí Nyoo Jutu yo: 
\q1 Cua tyihi yu ley yu tsitsi tsa tsiñi tuñi jiñi ñi, 
\q1 tan cua tyaa tucu yu itsi añima ñi. 
\q1 Tacan tan cua cuvi yu Nyoo ñi, 
\q1 tan maa ñi cua cuvi nyɨvɨ yu. 
\q1  
\v 11 Tacan tan ña ñiñi ca tsa jacuahá ñi tsi inga ñi, na nacoto ñi tsi yuhu tsa cuví yu Nyoo ñi. 
\q1 Tyin tandɨhɨ ñi tan cua nacoto ñi tsi yu, 
\q1 ñi nyihi tan nda cuanda ñi tsahnu. 
\q1  
\v 12 Cua jaha yu tucahnu iñi tsi ñi vasu ndi maa cuaha tsa caquiñi javahá ñi. 
\q1 Tan ña cua nducuhun ca maa iñi yu cuatyi ñi, catyí Nyoo Jutu yo. 
\m  
\v 13 Quɨvɨ tsa caha̱n Nyoo tyin cua ndoo ra tuhun tsaa tsihin yo, tsa jandutsahnu̱ ra tuhun tsa jihna ñi can. Tan tuhun tsa ndutsahnú tsa cua cundɨhɨ tsi. 
\c 9  
\s1 Nu janahá tsi nácaa iyó vehe ñuhu tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tan vehe ñuhu nu cuví nda gloria 
\p  
\v 1 Quɨvɨ ndoo̱ Nyoo tuhun tsa jihna ñi tsihin nyɨvɨ, tsaha̱ ra cuhva nácaa jacahnu ñi tsi ra, tsitsi vehe ñuhu tsa tsicoo̱ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya taha̱n tsanaha.  
\v 2 Tyehen tsicoo̱ vehe ñuhu can: Tsitsi vehe tsa jihna ñi nyaa̱ candileru, tan nyaa̱ mesa nu yucu̱ paan ii. Tan yacan tsinañi̱ Vehe Ii.  
\v 3 Tan vehe tsa tsinu uvi tsinañi̱ Vehe Ii Xaan.  
\v 4 Tsitsi vehe can tsinyaa̱ altar xuhun cuaan nu tsahmi̱ ra jutu cutu. Tan tsinyii̱ tucu tsatun cuenda tsa ndoo̱ Nyoo tuhun tsihin yo, tsa ndasɨ́ tsihin xuhun cuaan. Tsitsi tsatun can tsinyii̱ yatsin xuhun cuaan nu yɨhɨ́ maná. Tan tsinyii̱ yutun tsa tsindaha̱ ra Aarón tsa quita̱ ita nuu. Tan tsiyucu̱ tucu yuu nu nyaá tsa utsi ley Nyoo.  
\v 5 Tan sɨquɨ tsatun can tsinyaa̱ tsa caá tumaa caá ángel, tan cuñí tsi catyí tyin nyaá Nyoo ican. Nditsin ángel can tyasɨ̱ nu tuhvá Nyoo jaha̱ tucahnu iñi tsi nyɨvɨ. Tsa vityin ña cuví nacatyí tuhun ca ndi sɨquɨ tuhun ihya. 
\p  
\v 6 Tacan tsicoo̱ vehe ñuhu can. Tandɨhɨ ñi quɨvɨ quɨhvɨ́ ra jutu naha ra tsitsi Vehe Ii, tan jacahnú ra naha tsi Nyoo.  
\v 7 Maa tyin Vehe nu Ii Xaan, intuhun ñi maa ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu cuví quɨhvɨ ican, tan iin tsaha ñi taahán tsi quɨhvɨ́ ra tsa iin cuiya. Tsa cua quɨhvɨ ra, cuñí tsi cundaha ra nɨñɨ quɨtɨ tyin jamañi ra itsi tsi Nyoo tsa cuenda cuatyi maa ra tan cuenda cuatyi nyɨvɨ, ñi tsa javaha̱ soho ñi maa cuatyi.  
\v 8 Tan tsa tacan tsicoo̱ yacan Tatyi Ii Nyoo janahá ra tsi yo tyin tsitsi tsa ndi jacahnú ra jutu naha ra tsi Nyoo tsitsi Vehe Ii cuñí tsi catyi tyin ñaha ca nuña ityi quɨhvɨ ndáa nyɨvɨ tahan ñi maa tsi tsitsi Vehe nu Ii Xaan.  
\v 9 Tandɨhɨ yacan cuví can tumaa tixahñu tuhun tsaa tsa ndoo̱ Nyoo tsihin yo vityin. Taha̱n tsanaha jamañi̱ nyɨvɨ tsa jamañí ñi nu Nyoo maa tyin ña jatyinyee̱ can tsi nyɨvɨ tsa jacahnú tsi Nyoo tsihin can, tsa caca vaha iñi ñi.  
\v 10 Tyin tandɨhɨ tsa javahá nyɨvɨ can caahán tsi maa ñi tsa cuenda tsa tsaha̱ Nyoo ndatu catsi ñi, tan coho ñi, tan nácaa nduvaha cuñu ñuhu ñi nuu ra. Tsaha̱ ra tsa javahá ñi tacan tsa numi ñi, nda tahan maa tsi quɨvɨ cuhva ra tsa vaha ca. 
\p  
\v 11 Vityin tsa yaha̱ quitsi̱ ra Cristo tsa cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda tuhun vaha ca tsa ndoo̱ Nyoo tsihin yo. Quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ñuhu vaha ca, tan ii ca. Tan ña quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ñuhu tsa javahá nyɨvɨ. Yacan cuñí tsi catyi tyin ñavin vehe ñuhu iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví nu quɨhvɨ̱ ra.  
\v 12 Ra Cristo quɨhvɨ̱ ra tsitsi Vehe Ii Xaan. Maa tyin ña quɨhvɨ̱ ra tsihin tsa jamañi ra nɨñɨ mbee lee, o nɨñɨ indɨquɨ lee. Quɨhvɨ̱ ra tsihin nɨñɨ maa ra, tan iin tsaha ñi quɨhvɨ̱ ra tan ña cuñí ca tsi tsa cuenda quɨhvɨ ñi ra tyin jamañi̱ ra nɨñɨ maa ra. Tsihin yacan jacacú cuii ra tsi yo.  
\v 13 Ra jutu naha ra tuhvá ra naha quɨtɨ́ nɨñɨ toro, nɨñɨ mbee, tan nyaa nu cayú indɨquɨ lee tsi nyɨvɨ. Tsihin yacan nduvahá ñi nuu Nyoo, maa tyin maa ñi cuñu ñuhu ñi nduvaha, tan ña nduvahá añima ñi.  
\v 14 Tun tacan jatyinyee̱ nɨñɨ quɨtɨ can tsi nyɨvɨ, cuñí tsi catyi tyin ¡nɨñɨ ra Cristo cahnu ca tunyee iñi iyó itsi! Tyin nduve cuatyi ra tsicoo̱ tan jamañi̱ ra juvin ñi tsi maa ra nuu Nyoo jaha̱ Tatyi Ii tsa ña cua cúu maa. Tan nɨñɨ ra quihín nyaa tsa ña vaha tsa iyó añima yo tyin tacan tan ña cuita ca iñi yo ley tsa tsahá tuhun tsiihí tsi yo, tan cuví jaha tyiñu yo tyiñu Nyoo nyito. 
\p  
\v 15 Yacan cuenda ra Jesucristo cuví ra caahán ndaahvi tsaha yo tsa cuenda tuhun tsaa tsa ndoo̱ Nyoo tsihin yo. Tan tsa cuenda tsa tsihi̱ ra, jahá Nyoo tucahnu iñi tsi yo tsa cuenda cuatyi tsa javaha̱ yo quɨvɨ yɨhɨ̱ ndaha tuhun jihna ñi can tsi yo. Tyin tacan tan yoo, tsa cana̱ Nyoo cuvi naquihin cuenda yo ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa coo yo, tsa catyi̱ ra tyin cuhva ra tsi yo.  
\v 16 Tun iin nyɨvɨ tsihi̱ tan nacoo̱ ñi iin tutu nu tsahá cuenda ñi yóo nyɨvɨ cua naquihin tsa iyó tsi ñi, nyɨvɨ tsa cua naquihin ndaha tyiñu can cuví naquihin ñi can, maa tyin cuñí tsi janaha ñi iin tutu cuví tsandaa tyin nditsa tsa tsa tsihi̱ ra tsa javaha̱ tutu can.  
\v 17 Maa tyin tun ndi nyito ra jatsii ndaha tyiñu can, ña cuvi naha naquihin ñi ndaha tyiñu ra.  
\v 18 Yacan cuenda quɨvɨ ndoo̱ Nyoo tuhun tsahnu can tsihin nyɨvɨ Israel, tsahñi̱ ra jutu naha ra quɨtɨ tan tsatɨ̱ nɨñɨ tɨ naha tɨ.  
\v 19 Tsa ndɨhɨ tsaha̱ cuenda ra Moisés ley Nyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ, tan quihi̱n ra jahma cuaaha tsa tsinu̱ tsihin ixi mbee ticatyi tan iin soco yutun luhlu tsa nañí hisopo, jatyii̱ ra can tsitsi nu yɨhɨ́ nɨñɨ indɨquɨ lee tan nɨñɨ mbee luhlu tsa saca̱ nuu tsihin ndutya. Tacan tan quɨtɨ̱ ra nɨñɨ can nu libru nu nyaá ley Nyoo tan quɨtɨ̱ ndɨhɨ tucu ra can tsi nyɨvɨ.  
\v 20 Tacan tan catyí ra tsihin ñi tyehen: “Nɨñɨ ihya cuví tsandaa tsa cuenda tsa ndoo̱ Nyoo tuhun tsihin yo”, catyí ra.  
\v 21 Tan juvin ñi quɨtɨ̱ tucu ra Moisés nɨñɨ can vehe ñuhu jahma can tan tandɨhɨ ndaha tyiñu tsa tsatyiñú ra jutu naha ra tsa jacahnú ra naha tsi Nyoo.  
\v 22 Tacan javaha̱ ra naha tyin catyí ley Nyoo tyin tsa yatyin tandɨhɨ tsa iyó tan cuñí tsi nduvaha can nuu Nyoo tsihin nɨñɨ. Juvin ñi catyí tucu tsi tyin tun ña catɨ nɨñɨ ña cua jaha Nyoo tucahnu iñi tsi nyɨvɨ. 
\s1 Nɨñɨ ra Cristo nacatyá cuatyi yo 
\p  
\v 23 Javaha̱ ra jutu naha ra tacan tyin cuñí tsi tsa nduvaha tandɨhɨ ndaha tyiñu tsa cuví tixahñu tsa iyó nda gloria tsihin nɨñɨ quɨtɨ. Maa tyin tandɨhɨ tsa iyó nda gloria, cuñí tsi nduvaha can tsihin nɨñɨ vaha ca, ñavin tsihin nɨñɨ quɨtɨ ñi.  
\v 24 Ra Cristo ña quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ñuhu tsa javaha̱ nyɨvɨ tsa cuví tixahñu vehe ñuhu tsa nditsa. Tyin quɨhvɨ̱ ra tsitsi vehe ñuhu tsa nditsa tsa cuví gloria. Tan vityin nyaá ra caahán ndaahvi ra tsihin Nyoo tsa cuenda yo.  
\v 25 Ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu cuenda nyɨvɨ Israel quɨhvɨ́ ra naha tsitsi Vehe Ii Xaan iin tsaha ñi tsa iin iin cuiya tyin jamañi ra naha nɨñɨ tsa ñavin nɨñɨ maa ra naha cuví. Maa tyin ra Cristo, ña cuñí tsi tsa jamañi ra tsi ra tañi tañi ñi nuu Nyoo.  
\v 26 Tun tsatyin tacan, cuñí tsi tsa cuenda quitsi ñi ra nyehe ra tundoho tan cúu ra nda tsa tsinu̱ ñuhu ñayɨvɨ tan nda cuanda vityin. Maa tyin vityin tsa tsa cuyatyin cundɨhɨ ñuhu ñayɨvɨ ihya, iin tsaha ñi quitsi̱ ra Cristo, tan jamañi̱ ra tsi ra tyin tacan tan cuví quihin nyaa ra cuatyi yo.  
\v 27 Tumaa cua tahan yo: iin tsaha ñi cua cúu yo. Yaha can tan cua cutuñi yo.  
\v 28 Tacan iin tsaha ñi tsihi̱ ra Cristo, tan quihin nyaa ra cuatyi cuaha xaan nyɨvɨ. Yaha can tan cua quitsi ra tsinu uvi tsaha, ñavin ca tsa quitsi jamañi ra tsi ra tsa cuenda cuatyi, tyin cua quitsi ra quitsi jacacu ra tsi nyɨvɨ ndatú tsi ra. 
\c 10  
\p  
\v 1 Ley Nyoo tsa tyaa̱ ra Moisés cuví tsi tumaa iin tixahñu tsa vaha ca tsa cua quitsi. Tsa catyí ley can, ña cuví janduvaha tsi tsi nyɨvɨ nanducú tsi Nyoo tyin maa ñi maa nɨñɨ quɨtɨ jamañí ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu naha ra tan iin tan iin cuiya. Tan ña cuví cacu yo tsihin yacan.  
\v 2 Tun tsatyin cuví janduvaha ley can tsi nyɨvɨ, cua cundɨhɨ tsa jamañí ra jutu naha ra nɨñɨ quɨtɨ tandɨhɨ ñi cuiya. Tyin tun tsa nduvaha̱ nyɨvɨ tsa tsaha̱ quɨtɨ can iin tsaha tsa cuenda tandɨhɨ maa, ña cua caca ca iñi ñi tun iyó cuatyi ñi tan ña cuñí ca tsi tsa jamañi ra jutu nɨñɨ quɨtɨ tsa cuenda ñi inga tsaha.  
\v 3 Maa tyin tsa jamañí ra jutu naha ra nɨñɨ quɨtɨ tan iin tan iin cuiya, janducuhún iñi tsi tsi nyɨvɨ tyin iyó cuatyi ñi.  
\v 4 Tyin nɨñɨ indɨquɨ tan nɨñɨ mbee lee, ña cuví nacatya can cuatyi nyɨvɨ. 
\p  
\v 5 Yacan cuenda catyí tutu Nyoo tyin ra Cristo caha̱n ra tyehen tsihin Nyoo: 
\q1 Ña cuñí un tsa jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuu un, 
\q1 yacan cuenda tsaha̱ un tsa coo cuñu ñuhu yu. 
\q1  
\v 6 Tyin ña taahán iñi un tsa cahmi ñi quɨtɨ tan jamañi ñi nuu cun tan quihin nyaa un cuatyi ñi. 
\q1  
\v 7 Tacan tan catyi̱ yu: “Nyoo Jutu yu, va yu ihya, vatsí yu vatsí javahá yu cuhva cuñí maa un 
\q1 tumaa nyaá tuhun yu nu libru ley maa un”, catyí ra Jesucristo. 
\m  
\v 8 Tsa jihna ñi, catyí ra Jesucristo tyin Nyoo, ña taahán iñi ra tsa jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuu ra. Ndi tsa cahmi ñi quɨtɨ tan quihin nyaa ra cuatyi ñi. Ndi intuhun yacan tan ña taahán iñi ra vasu ndi maa catyí ley tsahnu tyin cuñí tsi jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuu ra, catyí ra.  
\v 9 Yaha̱ can tan catyí tucu ra: “Nyoo Jutu yu, va yu ihya, vatsí yu vatsí javaha yu cuhva cuñí maa un.” Tuhun ihya cuñí tsi catyi tyin quitsi̱ ra jatsiyo̱ cuii ra tsa jamañí nyɨvɨ tan jamañi̱ ra tsa vaha ca.  
\v 10 Tsa cuenda tsa javaha̱ ra Jesucristo cuhva cuñí jutu ra tan janduvahá jutu ra tsi yo. Tsa javaha̱ ra cuvi tsa jamañi̱ ra juvin ñi tsi maa ra. Javaha̱ ra tacan iin tsaha ñi tsa cuenda cuatyi nyɨvɨ. 
\p  
\v 11 Tandɨhɨ ñi quɨvɨ tan jamañí ra jutu cuenda nyɨvɨ Israel naha ra quɨtɨ nuu Nyoo, tan cuaha xaan tsaha jamañi̱ ra naha iin ñi maa nuu quɨtɨ maa tyin ña cuvi̱ quihi̱n nyaa can cuatyi nyɨvɨ.  
\v 12 Maa tyin ra Jesucristo, iin tsaha ñi jamañi̱ ra tsi ra nuu Nyoo tsa cuenda cuatyi yo. Tacan tan tsinyaa̱ ra nu tyayu nyaá xiin cuaha Nyoo.  
\v 13 Tan ndatú ra nda cuanda caquin Nyoo tsi nu xaan iñi tsi ra nahnu tsaha ra tyin cuañi ra sɨquɨ nahnu.  
\v 14 Tyin tsihin tsa jamañi̱ ra tsi ra iin tsaha ñi tan janduvaha̱ ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra yoso cuahán quɨvɨ.  
\v 15 Tatyi Ii Nyoo juvin ñi janahá tucu ra yacan tsi yo. Tsa jihna ñi catyí ra tsihin yo tyehen: 
\q1  
\v 16 Tuhun tsaa tsa cua ndoo yu tsihin nyɨvɨ quɨvɨ can, tyehen cua cuvi tsi, catyí Jutu Mañi yo: 
\q1 Cua tyihi yu ley yu tsitsi añima ñi, 
\q1 tan cua tyaa yu itsi tsitsi tsa tsiñi tuñi iñi ñi, catyí ra. 
\m  
\v 17 Tan juvin ñi catyí tucu ra: 
\q1 Ña cua nducuhun ca maa iñi yu cuatyi ñi, tan ndi tsa caquiñi javahá ñi, catyí Jutu Mañi yo. 
\m  
\v 18 Yacan cuñí tsi catyi tyin tsa yaha̱ jaha̱ Nyoo tucahnu iñi tsi yo. Yacan cuenda ña cuñí ca tsi cahñi yo quɨtɨ, tan jamañi yo nuu Nyoo tsa cuenda cuatyi yo. 
\s1 Cuñí tsi nanducu yo tsi Nyoo 
\p  
\v 19 Yacan cuenda yañi, vityin cuví quɨhvɨ yo tsitsi Vehe Ii Xaan nu nyaá Nyoo, tsa cuenda nɨñɨ ra Jesucristo tsa tsatɨ̱. Tsihin nɨñɨ can nacatya̱ ra cuatyi yo.  
\v 20 Tan nuña̱ ra ityi tsaa, tan iin ityi cuhun yo nu coo nyito yo. Tyin cuhva tsa tsihi̱ ra tan ndata̱ jahma tsa tyasɨ́ tsa ña cuví quɨhvɨ yo nu nyaá Nyoo. Tsa ndata̱ jahma can, cuví tsa tsihi̱ ra Cristo, tyin tacan tan cuví cuhun yo nu nyaá Nyoo.  
\v 21 Ra Jesús cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa ndacá ñaha tsi nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo.  
\v 22 Yacan cuenda cuñí tsi nanducu yo tsi Nyoo tsihin tsa nditsa tan tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo tsinú iñi yo tsi ra. Tyin maa ra janduvaha̱ añima yo, yacan cuenda tsitó yo tyin nduve ca cuenda yo nyaá tsi ra tsa cuenda cuatyi yo, tan tumaa tsa nacatya̱ ra cuñu ñuhu yo tsihin ndutya cuii, tan nduvaha̱ yo nuu Nyoo.  
\v 23 Na ndu iin ca iñi yo tsinú iñi yo tsi Nyoo tan na ña ndu uvi iñi yo, tyin Nyoo cua cuhva ra tsa catyi̱ ra tyin cuhva ra tsi yo.  
\v 24 Tan cuñí tsi nanducu yo cuhva jatyinyee tahan yo tsi yo, na cuñi tahan ca yo tsi yo tan javaha yo tsa vaha.  
\v 25 Ña taahán tsi jandɨhɨ ndo tsa tsicá ndo tuhun Nyoo tumaa javahá inga nyɨvɨ tsa ña tsicá vaha. Tyin cuñí tsi jandu iin tahan yo iñi yo. Vityin tsa tsa nyehé yo tyin tsa cuyatyin quitsi nyico Jutu Mañi yo tan cua jacutuñi ra tandɨhɨ nyɨvɨ, cuñí tsi tsa jatyinyee tahan ca yo tsi yo. 
\p  
\v 26 Tyin tun tsa tsitó yo tsa nditsa tan javaha ca maa yo tsa ña vaha, nduve ca nácaa javaha yo tan cuvi jaha Nyoo tucahnu iñi tsi yo.  
\v 27 Cua tatsi tuñi Nyoo tsi yo. Tan cua tyihi ra tsi yo nu yucú nyɨvɨ xaan iñi tsi ra. Tan ican cua cayu yo iin caa ñi tsihin ñi.  
\v 28 Tatun iin nyɨvɨ tsa nyitá iñi ley Nyoo tsa tyaa̱ ra Moisés tan ña tyaá yahvi ñi tsa catyí ley can, tan tatun iyó uvi o uñi ra cuví tsandaa tsa cuenda tsa javaha̱ ñi, cua cúu ñi tsa cuenda cuatyi ñi, tan yoñi maa cua cundaahví iñi tsi ñi.  
\v 29 Tan yaha ca cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ caahán ndavaha ñi sɨquɨ Tatyi Ii ra tsa tsahá tsa vaha ra tsi yo, tan jandɨhɨ́ ñi tsa tsinú iñi ñi tsi Sehe ra tan jahá ñi tyin nduve yahvi nyaá nɨñɨ Sehe ra tsa janduvaha̱ añima ñi. Tan tsihin nɨñɨ can ndoo̱ Nyoo tuhun tsihin yo.  
\v 30 Tsitó yo tyin catyí Jutu Mañi yo tyehen: “Maa yu taahán tsi tatsi tuñi tsi nyɨvɨ; tan juvin yu cua cahan náa taahán tsi tahan ñi.” Juvin ñi catyí tucu ra tyin maa ra taahán tsi jacutuñi tsi nyɨvɨ ra.  
\v 31 ¡Cahnu xaan tundoho cua nyehe nyɨvɨ yosó ica tsi Nyoo nyito tsa cuenda cuatyi ñi! 
\p  
\v 32 Maa tyin nyooho ndu̱cuhun iñi ndo nácaa cunyee̱ xaan iñi ndo nyehe̱ ndo tundoho tsa yaha̱ naquihi̱n cuenda ndo tsa nditsin Nyoo tsitsi añima ndo.  
\v 33 Yɨhɨ́ nyooho caha̱n nyɨvɨ tsi ndo, tan janyehe̱ ñi tundoho tsi ndo nu tuvi nyɨvɨ. Tan yɨhɨ́ ndo cundaahvi̱ iñi ndo nyehe̱ ndo tsi nyɨvɨ vaha iñi tsi ndo tsa taha̱n juvin ñi tacan.  
\v 34 Tan cundaahvi̱ iñi ndo nyehe̱ ndo tsi nyɨvɨ tsiyucu̱ vehe caa. Cunyee̱ iñi ndo nyehe̱ ndo tundoho tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo quɨvɨ quihi̱n nyaa nyɨvɨ ndaha tyiñu ndo, tyin tsitó ndo tyin gloria iyó tsa vaha ca tsa cuenda ndo, tan yacan ña cua cundɨhɨ maa can.  
\v 35 Yacan cuenda ña ja̱ndɨhɨ ndo tsa nyitá iñi ndo tsi ra Cristo, tyin nu cuahán ca tsi tan cua ñihi ndo tsa vaha ca tyin tsinú iñi ndo tsi ra.  
\v 36 Cuñí tsi coo tsa taxin añima ndo tsitsi tsa cunyee iñi ndo tyin tacan tan cuví javaha ndo cuhva cuñí Nyoo, tan naquihin ndo tsa catyí ra tyin cuhva ra tsi yo.  
\v 37 Tyin nu tutu Nyoo catyí tsi tyehen: 
\q1 Ña naha ca 
\q1 tan quitsi ra tsa nyaá quitsi, tan ña cua cucuee ca ra. 
\q1  
\v 38 Tan catyí Jutu Mañi yo tyehen: “Nyɨvɨ naquihín cuenda yu tumaa tsatyin vaha ñi, tsihin tsa tsinú iñi ñi tsi yu tan cua coo nyito ñi. 
\q1 Maa tyin tatun jandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi, ña sɨɨ cua cuñi yu tsihin ñi”, catyí Nyoo. 
\m  
\v 39 Maa tyin yoo ña javahá yo tumaa javahá nyɨvɨ jandɨhɨ́ tsa tsinú iñi tsi Nyoo, tyin yoo tacan ñi maa tsinú iñi yo tsi ra tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo cua cacu añima yo. 
\c 11  
\s1 Cuhva cuñí tsi tsa tsinu iñi yo tsi Nyoo 
\p  
\v 1 Tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo cuví tsa tsitó vaha yo tyin cua ñihi yo tsa ndatú yo; tan tsitó vaha yo tyin cua ñihi yo iin tsa nditsa tsa ñaha ca nyehe yo, tyin tsinú iñi yo tsi Nyoo.  
\v 2 Juhva nyɨvɨ yo tsa tsicoo̱ taha̱n tsanaha quita̱ vaha ñi nuu Nyoo tyin tsinu̱ iñi ñi tsi ra. 
\p  
\v 3 Tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, tan tsitó yo tyin javaha̱ ra ñuhu ñayɨvɨ tsihin tuhun caahán ra. Tan tsitó yo tyin taha̱n tsanaha tsinu̱ tandɨhɨ tsa nyehé yo vityin tsihin tsa ña nyehé yo. 
\p  
\v 4 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra Abel tsi Nyoo, tan jamañi̱ ra tsa vaha ca nuu Nyoo tan ñavin ca ra Caín, yañi ra. Tsa cuenda yacan naquihi̱n cuenda Nyoo tsi ra tumaa tsatyin vaha ra, tan naquihi̱n cuenda tucu ra tsa jamañi̱ ra. Vasu ndi maa ña nyito ca ra Abel, maa tyin tsiñí yo nácaa tsinu̱ iñi ra. 
\p  
\v 5 Tsa cuenda tsa tsinu̱ xaan iñi ra Enoc tsi Nyoo, tan naquihi̱n Nyoo tsi ra tyin tacan tan ña nyehe ra tuhun tsiihí. Tan ña nañihi̱ ca nyɨvɨ tsi ra, tyin cuanuhu̱ ra tsihin Nyoo. Catyí tsi nu tutu Nyoo tyin tsa ndi cumañi ca naquihin Nyoo tsi ra, maa ñi maa cuhva taahán iñi Nyoo javaha̱ ra.  
\v 6 Maa tyin ña cuvi javaha yo tsa taahán iñi Nyoo tatun ña tsinú iñi yo tsi ra. Tyin tatun cuñí yo nanducu yo tsi ra, cuñí tsi tsinu jihna iñi yo tyin iyó ra, tan tsahá ra tsa vaha tsi nyɨvɨ nanducú tsi ra. 
\p  
\v 7 Taha̱n tsanaha jacoto̱ Nyoo tsi ra Noé náa cua cuvi ityi nuu. Vasu ndi maa ñaha ca coo can nyehé ra Noé, tsinu̱ iñi ra tan javaha̱ ra yutun ndoo tan ican cacu̱ ra tsihin nyɨvɨ vehe ra. Nyɨvɨ tsa ña tyaa̱ yahvi tsa caha̱n Nyoo, tatsi̱ tuñi ra tsi ñi. Maa tyin jacacu̱ ra tsi ra Noé tan nduvaha̱ ra nuu ra tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra tsi ra. 
\p  
\v 8 Ra Abraham tsinu̱ iñi ra tan tyaa̱ yahvi ra tsi Nyoo quɨvɨ cana̱ Nyoo tsi ra. Quita̱ ra nu ñuhu ra tan cuahán ra nu ñuhu tsa cua cuhva cuii Nyoo tsi ra. Vasu ndi maa ña tsitó ra nu maa cuahán ra, maa tyin quita̱ ra nu ñuhu ra tan cuahán ra.  
\v 9 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra Abraham tsi Nyoo, tsicoo̱ ra nu ñuhu tsa ñaha ca nacuhva cuenda Nyoo tsi ra. Tsicoo̱ ra tsitsi vehe jahma ñi. Juvin ñi tacan tsicoo̱ tucu ra Isaac, sehe ra, tan ra Jacob, sehe ra Isaac. Tyin juvin ñi catyi̱ tucu Nyoo tsihin nduvi taahan ra can naha ra tyin cua cuhva ra ñuhu can tsi ra naha.  
\v 10 Ra Abraham ndatú ra coo ra iin ñuu tsa ña cua naa maa; iin ñuu tsa vaha ca tsa cua cuhva Nyoo tsi ra. Tan ñuu tsa ndatu̱ ra maa Nyoo tsaqui̱n cuhva tsaha tsi tan sama̱ itsi. 
\p  
\v 11 Tan juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ña Sara tsa caha̱n Nyoo tsihin ña, tsicoo̱ iin sehe ña. Vasu ndi maa tsa tsahnu xaan ña, cuvi̱ tsicoo̱ sehe ña tyin maa Nyoo tsaha̱ tunyee iñi ra tsi ña. Tacan cuvi̱ tyin tsinu̱ iñi ña tyin cua cundaa tsa caha̱n Nyoo tsihin ña.  
\v 12 Yacan cuenda vasu ndi maa tsa cuñí cúu cuii ña ra Abraham, maa tyin tsicoo̱ sehe ñasɨɨhɨ ra. Yaha̱ can tan tsicoo̱ cuaha nyɨvɨ tata ra. Tan yoñi maa cuví nacahvi tsi ñi tyin cuaha xaan ñi, tumaa cuaha tiñuu iyó andɨvɨ tan tumaa cuaha nyɨtɨ iyó yuhu ndutya ñuhu. 
\p  
\v 13 Tandɨhɨ nyɨvɨ can tan nyɨvɨ tata ñi tsihi̱ ñi tsa ndi cumañi ca naquihi̱n cuenda ñi tsa catyi̱ Nyoo tsihin ñi tyin cuhva ra tsi ñi. Vasu ndi maa ña ñihi̱ ñi can, tsinu̱ iñi ñi tyin cua cuhva Nyoo can. Yacan cuenda sɨɨ cuñí ñi tyin tsitó ñi tyin coo quɨvɨ cua nyehe ñi can. Tan sɨɨ tucu cuñí ñi caahán ñi tyin yahá ñi maa ñi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.  
\v 14 Tan tsa caahán ñi tacan, cuñí tsi catyí tyin ndi tsicá ñi nanducú ñi iin nu vaha ca coo ñi.  
\v 15 Tun tsatyin ñuhú iñi ñi ñuu ñi nu quita̱ ñi, cuví cunuhu nyico ñi iin yaha ñi.  
\v 16 Maa tyin ña tsinuhu̱ ñi ñuu ñi tyin cuñí ñi coo ñi ñuu vaha ca, tuhun ihya cuñí tsi catyi tyin cuñí ñi coo ñi nda andɨvɨ. Tan tsa tacan nducú ñi coo ñi nda gloria, ña cahán nuu Nyoo tsa cuví ra Nyoo ñi tyin tsa janduvaha̱ ra iin ñuu nu coo ñi. 
\p  
\v 17 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra Abraham tsi Nyoo, tyaa̱ yahvi ra tsa caha̱n Nyoo tsihin ra tan jamañi ra tsi ra Isaac, sehe mañi ra, quɨvɨ nducu̱ cuhva Nyoo tsi ra tun nditsa tsa tsinú iñi ra tsi ra. Javaha̱ ra tacan vasu ndi maa catyi̱ Nyoo tyehen tsihin ra:  
\v 18 “Tsa cuenda ra Isaac tan cua coo nyɨvɨ tata un.”  
\v 19 Vasu ndi maa caha̱n ra tacan tsihin ra Abraham, ra Abraham ña nayuhvi̱ ra tsa cuhva cuenda ra sehe ra tsi Nyoo, tyin tsitó ra tyin iyó tunyee iñi tsi Nyoo tsa janandoto ra ndɨyɨ. Quɨvɨ can tsa nyaá ra Abraham tsa cahñi ra tsi ra Isaac, sehe ra. Maa tyin Nyoo nacuhva̱ cuenda nyico ra tsi ra Isaac tsi ra. Tan cuví can tumaa tsa janandoto̱ Nyoo tsi ra. 
\p  
\v 20 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ tucu iñi ra Isaac tsi Nyoo, tan catyi̱ ra tyin ra Jacob tan ra Esaú, sehe ra, cua ñihi ra naha tsa vaha nu cuahán ca tsi.  
\v 21 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra Jacob tsi Nyoo, tan catyi̱ ra tyin nduvi taahan sehe ra José cua ñihi ra naha tsa vaha jaha Nyoo. Tan nyaá naa ñi ra yutun tsa tsindahá ra tan jacahnu̱ ra tsi Nyoo tyin tsa tsahnu xaan ra.  
\v 22 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra José tsi Nyoo, catyi̱ ra tsa tsa cuñí cúu ra tyin cua quita nyɨvɨ ra, ñi Israel, ñuhu Egipto. Tan tsaha̱ cuenda tucu ra tsi nyɨvɨ tyin quɨvɨ quita ñi na quihin ñi yɨquɨ ra cuhun tsihin ñi. 
\p  
\v 23 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi jutu ra Moisés tan sɨhɨ ra tsi Nyoo, tyihi̱ xeehe ñi tsi ra uñi yoo tyin nyehe̱ ñi tyin sɨɨ xaan caá ra. Ña nayuhvi̱ ñi tsa caha̱n ra rey tyin cuñí tsi cúu tandɨhɨ sehe yɨɨ nyɨvɨ [tsa cuenda tyin tsitó ñi tyin cua jacacu Nyoo tsi ra].  
\v 24 Tsinu̱ tucu iñi ra Moisés tsi Nyoo. Yacan cuenda quɨvɨ tsahnu̱ ra, ña cuñi̱ ca ra cuvi ra sehe ñaha cuví sehe ra rey ñuhu Egipto.  
\v 25 Tan nacoo̱ ra ñuhu Egipto can tyin ña cuñí ra cusɨɨ iñi ra tsihin tsa javaha ra tsa caquiñi. Tan nacatsi̱ ra tsa cua nyehe ra tundoho tsihin nyɨvɨ Nyoo tan ñavin ca tsa cusɨɨ iñi ra tsihin tsa tsindɨhɨ́ ñi maa.  
\v 26 Tsa cuenda ra Moisés, vaha ca tsa cuca ra Cristo tan ñavin ca tandɨhɨ tsa cuca tsa iyó Egipto. Yacan cuenda sɨɨ cuñi̱ ra nyehe̱ ra ticanuu tsa cuenda ra Cristo tyin tsitó ra tyin cua ñihi ra tsa cua cuhva Nyoo tsi ra.  
\v 27 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra Moisés tsi Nyoo, ña nayuhvi̱ ra quita̱ ra ñuhu Egipto, vasu ndi maa cuxaan ra rey tsi ra. Tan cunyee̱ xaan iñi ra tyin tumaa tsatyin nyehe̱ ra tsi Nyoo tsa ña nyehé yo. 
\p  
\v 28 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra tava̱ tyiñu ra na jacahnu tandɨhɨ nyɨvɨ Israel vico tan cahñi ñi iin mbee ticatyi luhlu. Tan tava̱ tyiñu tucu ra na cahyɨ ñi nɨñɨ mbee can quisiyu yuvehe ñi, tyin tacan tan tsa cua yaha ángel Nyoo cahñi ra sehe nuu nyɨvɨ Egipto, ña cahñi ra ndi intuhun sehe nuu maa ñi.  
\v 29 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ñi Israel tsi Nyoo tan yaha̱ sava ñi nu Ndutya Ñuhu Cuaaha tumaa nu ñuhu ityi. Ra Egipto naha ra cuñi̱ ndɨhɨ tucu ra naha yaha ra naha, maa tyin ña cuvi̱ yaha ra naha tyin nacasɨ̱ Nyoo ndutya ñuhu can sɨquɨ ra naha tan tsihi̱ ra naha jaha̱ ndutya can. 
\p  
\v 30 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ñi tsico̱ nduvi ñi utsa tsaha tsata ñuu Jericó, tan tandɨhɨ cuii maa nu sama tsaha ñuu can tanɨ̱.  
\v 31 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ña Rahab, ñaha sɨɨ iñi tsica̱ nuu tsa tsicoo̱ Jericó, tan ña tsihi̱ ña quɨvɨ tsihi̱ tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu ña. Ña tsihi̱ ña tyin jatyinyee̱ ña tsi ra Israel ra tsa tsaha̱n naha ra tsinyehe̱ ñuu ña. Tandɨhɨ ca ñi tsihi̱ ñi tsa cuenda tsa ña tyaa̱ yahvi ñi tsi Nyoo. 
\p  
\v 32 ¿Náa ca cua cahan yu vityin? Tyin ña cuyatyi yu cahan yu tuhun tandɨhɨ ra naha, tumaa ra Gedeón, ra Barac, ra Sansón, ra Jefté, ra David, tan ra Samuel, tan ra cuvi̱ ndusu yuhu Nyoo naha ra taha̱n tsanaha.  
\v 33 Tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ra naha tsi Nyoo, tan yɨhɨ́ ra naha jaha̱ canaa ra naha tsi inga ñuu nahnu. Tan yɨhɨ́ ra naha vaha xaan tsindaca̱ ñaha ra naha nyɨvɨ cuenda Nyoo. Yɨhɨ́ ra naha ñihi̱ ra naha tsa catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra tsi ra naha. Yɨhɨ́ ra naha jatyinyee̱ Nyoo tsi ra naha quɨvɨ nducu̱ cahñi ndicaha tsi ra naha.  
\v 34 Yɨhɨ́ ra naha ña cayu ra naha jaha̱ ñuhu̱ tsitsi ono nu tyihi̱ nyɨvɨ tsi ra naha. Yɨhɨ́ ra naha cacu̱ ra naha tan ña tsahñi̱ nyɨvɨ tsi ra naha tsihin mityi. Yɨhɨ́ ra naha tsaha̱ Nyoo tunyee iñi tsi ra naha quɨvɨ nduve tunyee iñi tsicoo̱ tsi ra naha, tan cuvi̱ cañi̱ tahan ra naha tsihin nyɨvɨ xaan iñi tsi ra naha tan jaha̱ canaa ra naha tsi ñi.  
\v 35 Tsicoo̱ juhva ñiñaha, tsa nandoto̱ nyɨvɨ. 
\p Juhva nyɨvɨ tsinuhñi̱ ñi tan ndoho̱ ñi jaha̱ nyɨvɨ, maa tyin vasu ndi maa tacan taha̱n ñi, cunyee̱ xaan iñi ñi tan ña cuñi̱ ñi ndoo̱ nuña ñi. Nyɨvɨ can catyí ñi tyin tun nacoo ñi tsi Nyoo ña cua nyehe ca ñi tundoho, maa tyin ñi ican ña cuñi̱ ñi tyin tsitó ñi tyin vasu ndi maa cúu ñi, cua nandoto ñi inga tsaha tan cua coo ñi iin ñayɨvɨ vaha ca.  
\v 36 Inga ñi nyehe̱ ñi tundoho jaha̱ nyɨvɨ tyin caahán nyaa nyɨvɨ can tsi ñi tan cañi̱ ñi tsi ñi. Inga tucu ñi tsinuhñi̱ ñi tsihin cadena tan tsiyucu̱ ñi vehe caa.  
\v 37 Yɨhɨ́ ñi tsahñi̱ nyɨvɨ tsi ñi tsihin yuu. Yɨhɨ́ ñi tsahnya̱ sava nyɨvɨ tsi ñi tsihin cierra. Yɨhɨ́ ñi nducu̱ cuhva nyɨvɨ tsi ñi. Yɨhɨ́ ñi tsahñi̱ nyɨvɨ tsi ñi tsihin mityi. Yɨhɨ́ ñi tsinditsi̱ ñi ñɨɨ mbee ticatyi tan ñɨɨ mbee; nduve jahma vaha ñi tsicoo̱ tan ndi nduve vehe ñi. Ndaahvi xaan tsicoo̱ ñi, tan tsicoo̱ xaan ñi tucuiihya iñi, tan nyehe̱ ñi tundoho jaha̱ nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo.  
\v 38 Tan nyɨvɨ ndaahvi can vaha ca ñi nuu Nyoo tan ñavin ca inga ca nyɨvɨ. Tsica̱ nuu ndaahvi ñi nu tsɨquɨ tan nu iyó yucu. Tsicoo̱ ñi tsitsi cava tan tsitsi ñuhu.  
\v 39 Tandɨhɨ maa nyɨvɨ ndaahvi can vasu ndi maa vaha caha̱n Nyoo tuhun ñi tsa cuenda tsa tsinu̱ iñi ñi tsi ra, maa tyin ña ñihi̱ ñi tsa catyi̱ ra tyin cuhva ra.  
\v 40 Tyin cuñí ra tsa ñihi ndɨhɨ ñi tsa vaha ca tsa tyaa̱ ra cuhva tyin cuhva ra tsi yoo tyin tacan tan nduvaha ñi nuu ra iin caa ñi tsihin yo. 
\c 12  
\s1 Na cuita iñi yo tsi intuhun ñi maa ra Jesús 
\p  
\v 1 Tandɨhɨ nyɨvɨ can quita̱ vaha ñi nuu Nyoo tyin tsinu̱ iñi ñi tsi ra. Tan vityin jandu iín ñi iñi yo tsihin can, tan ndatú ñi nyehe ñi tatun quita vaha yo. Yacan cuenda cuñí tsi nacoo yo tandɨhɨ tsa jatyañú tsi yo, tan tandɨhɨ cuatyi tsa tuhvá jandavi ñaha tsi yo. Tan na cunyee iñi yo cuhun yo ityi nuu ca tsihin Nyoo tsihin tsa taxin iyó añima yo.  
\v 2 Na nyehe yo tsi intuhun ñi maa ra Jesús tyin juvin ra jatyinyeé tsi yo tsa tsinú iñi yo tsi ra, tan tsahá tucu ra tandɨhɨ cuhva taahán tsi tsinu iñi yo. Ra Jesús cunyee̱ xaan iñi ra nyehe̱ ra tundoho tan ña tyaa̱ yahvi ra ticanuu tsa cua tahan ra tsa cúu ra nu cruu tumaa tsiihí iin nyɨvɨ iyó cuatyi. Yacan cuenda, vityin nyaá ra xiin cuaha Nyoo nda gloria. Tyin tsa ndi cumañi ca cúu ra, tan tsa tsitó maa ra tyin sɨɨ xaan cua cuñi ra tsa yaha cúu ra. 
\p  
\v 3 Ja̱ha ndo cuenda cuhva tsicoo̱ ra Jesús, tyin ra Jesús nyehe̱ xaan ra tundoho jaha̱ nyɨvɨ iyó cuatyi, maa tyin cunyee̱ iñi ra. Tacan tucu nyooho, ña cu̱ndɨhɨ iñi ndo tan ña ndu̱ uvi iñi ndo tsa nyicún ndo tsi ra.  
\v 4 Tyin nyooho ñaha ca nyehe ndo tundoho tumaa nyehe̱ ra Cristo tundoho tsa cañi̱ tahan ra tsihin tsa caquiñi tan tsihi̱ ra. Tyin ñaha ca cúu ndo jaha tsa cañí tahan ndo tsihin tsa caquiñi.  
\v 5 ¿A tsa naa̱ iñi ndo nácaa jaquihín ityi Nyoo tsi yo tsa cuví yo sehe ra? Catyí ra nu tutu ra tyehen: 
\q1 Sehe luhlu yu, ña cu̱xaan un tatun tsahá cuenda yu tsi un nácaa taahán tsi javaha un. 
\q1 Tan ña ndu̱cuiihya iñi un tatun cuxaán yu tsi un. 
\q1  
\v 6 Tyin yuhu jaquihín ityi yu tsi nyɨvɨ cuñí yu, tan tatsí tuñi yu tsi nyɨvɨ cuví sehe yu, catyí Nyoo. 
\m  
\v 7 Ja̱nyee ndo iñi ndo tan ndu̱cu ndo cuhva cutuhva ndo tun jaquihin ityi Nyoo tsi ndo. Tyin Nyoo, jaquihín ityi ra tsi sehe vaha ra tumaa javaha tandɨhɨ nyɨvɨ iyó sehe, jaquihín ityi ñi tsi sehe ñi.  
\v 8 Tyin tatun ña jaquihín ityi Nyoo tsi yo, ñavin sehe vaha ra cuví yo. Maa tyin tatun jaquihín ityi ra tsi yo, juvin sehe vaha ra cuví yo.  
\v 9 Tan inga tucu tuhun, tsa ndi nyihi yo, jutu yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya jaquihi̱n ityi ra naha tsi yo, tan jaha̱ yo tsa ñayɨvɨ tsi ra naha. Tan vihi ca cuñí tsi tyaa yahvi yo tsi Jutu yo Nyoo, tyin tacan tan cuvi coo cuii yo.  
\v 10 Jutu yo tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, jaquihín ityi ra naha tsi yo tsa cuenda juhva ñi quɨvɨ, tan javahá ra naha can cuhva cuñí maa ra naha tyin vaha tsa cuenda yo. Maa tyin Nyoo jaquihín ityi vaha ca ra tsi yo, tan tsahá ra tsa ndu ii yo tumaa ii maa ra.  
\v 11 Nditsa tyin tsa ndi cuxaán Nyoo tsi yo nyehé yo tundoho. Maa tyin tun cutuhva yo javaha yo tsa vaha tsihin tsa nyehe yo tundoho can, cua quita vaha yo. 
\s1 Ica xaan tun ña tyaá yahvi yo tsa caahán Nyoo tsihin yo 
\p  
\v 12 Yacan cuenda ña ndu uvi iñi ndo tsa javaha ndo tsa cuñí Nyoo javaha ndo, tan ña nducuiihya iñi ndo.  
\v 13 Ndu̱cu ndo cuhva coo vaha ndo tsihin Nyoo, tan cuhva caca vaha ndo tsihin ra. Tyin tacan tan cuhva ra tunyee iñi tsi ndo tan nduvaha ndo nuu ra tan ña cuiihya ca cua cuñi ndo. 
\p  
\v 14 Ja̱ñiñi ndo tsi ndo tan coo vaha ndo tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ. Nacoo ndo tandɨhɨ tsa ña vaha. Tyin nyɨvɨ tsa ña nacoo tsa ña vaha ña cuvi nyehe ñi tsi Nyoo Jutu yo.  
\v 15 Ja̱ha cuenda vaha ndo tsi ndo tyin tacan tan ña ndoo ihñi ndi intuhun ndo tyin tandɨhɨ ndo tan cua ñihi ndo tunyee iñi tsa tsahá Nyoo, tan ña cua ndoo tsa xaan tsitsi añima ndo tan ña cua tɨvɨ́ ndo nuu Nyoo, tyin jahá cuenda vaha ndo tsi ndo.  
\v 16 Nyooho rayɨɨ ndi intuhun ndo tan ña ca̱ca nuu ndo tsihin ñaha. Tacan tucu nyooho ñaha, ña ca̱ca nuu ndo tsihin rayɨɨ. Tan ña ca̱ca iñi ndo tyin nduve yahvi nyaá tuhun Nyoo, tumaa tsica̱ iñi ra Esaú, tyin ra Esaú xico̱ ra tsa cuví ra ra tsitsa tsacatyi tsa catsi ra.  
\v 17 Tsitó ndo tyin tsa yaha yacan tan cuñi̱ ra Esaú tsa nasoco jutu ra tsi ra, maa tyin ña cuvi̱. Tsacu̱ xaan ra, maa tyin ña ñihi̱ ca ra cuhva nasama̱ ra tsa tsa yaha javaha̱ ra. 
\p  
\v 18 Nyooho ña taahán tsi javaha ndo tacan tyin tsaa̱ ndo nuu Nyoo, maa tyin ñavin tumaa tsaa̱ nyɨvɨ Israel nuu Nyoo quɨvɨ tsaha̱n ñi yucu Sinaí tsa cuví nyehe yo. Nyehe̱ ñi cayu̱ ñuhu̱, tan ñihi xaan yɨhɨ̱ tatyi xaan, tan naa xaan cuvi̱.  
\v 19 Tan tsiñi̱ ñi ndusu trompeta tan caha̱n Nyoo tsihin ñi. Tan caha̱n ndaahvi ñi tsihin ra na ña cahan ca ra tsihin ñi, tyin yuuhví xaan ñi  
\v 20 tsa cuenda tyin ña cunyee̱ iñi ñi tsa tsaha̱ cuenda ra tsi ñi Tyin catyi̱ ra tyehen: “Nyɨvɨ natuhva tan cuañi tsaha yucu ihya ca̱hñi ndo tsi ñi tsihin yuu o tsihin lanza, tahan ñi nyɨvɨ tan quɨtɨ”, catyí Nyoo tsihin ñi.  
\v 21 Nayuhvi̱ xaan ñi tsa nyehe̱ ñi yacan, nda cuanda ra Moisés tan catyi̱ ra: “Ñihi xaan nɨhɨ́ yu jahá tsa yuuhví yu”, catyí ra. 
\p  
\v 22 Maa tyin nyooho ña nyehe̱ ndo tsa yuuhví can tyin tsaa̱ ndo yucu nañí Sión tsa cuví ñuu Nyoo nyito. Tuhun ihya cuñi tsi catyi ñuu Jerusalén tsa canyií nda gloria, nu iyó cuenda mil ángel.  
\v 23 Ndu iín ndo ican tsihin tandɨhɨ sehe Nyoo tsa iyó sɨvɨ nu libru nda gloria tan jacahnu ndo tsi ra. Natuhva̱ ndo nuu Nyoo, ra cuví juee [tsa jandaa cuatyi] tandɨhɨ nyɨvɨ, tan natuhva̱ ndo nuu tandɨhɨ añima nyɨvɨ vaha tsa janduvaha̱ Nyoo.  
\v 24 Natuhva̱ tucu ndo nuu ra Jesús, ra caahán ndaahvi tsihin Nyoo tsa cuenda yo vityin tsa ndoo̱ Nyoo tuhun tsaa tsihin yo. Tan nɨñɨ ra Jesús tsa tsatɨ̱ tsahá tsa vaha ca tsi yo tan ñavin ca nɨñɨ ra Abel. [Tyin nɨñɨ ra Abel tsica̱n tsi cuatyi tsaha ra yañi ra. Maa tyin nɨñɨ ra Jesús, jahá tucahnu iñi cuatyi yo.] 
\p  
\v 25 Yacan cuenda cuñí tsi jaha yo cuenda tsi yo tan tyaa yahvi yo tsi ra caahán tsihin yo. Tyin tacan tan ña tahan yo tumaa taha̱n juhva nyɨvɨ Israel tsa ña tyaa̱ yahvi tsa caha̱n Nyoo quɨvɨ caha̱n ra yucu Sinaí nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan vihi ca yoo, tun ña tyaa yahvi yo tsi ra nyaá nda gloria tsa caahán tsihin yo vityin, ña cua cuvi maa cacu yo.  
\v 26 Taha̱n tsanaha jacanda̱ Nyoo ñuhu ñayɨvɨ tsihin ndusu ra. Tan catyí ra tyehen vityin: “Cua jacanda yu iin tsaha ca ñuhu ñayɨvɨ, maa tyin ñavin ñuhu ñayɨvɨ ñi, tyin cua jacanda ndɨhɨ yu nda cuanda andɨvɨ.”  
\v 27 Tsa caahán ra tyin cua jacanda ra inga tsaha, cuví cutuñi iñi yo tyin cua catsiyo tandɨhɨ tsa javaha̱ ra tsa cuví nacanda. Tan cua ndoo tsa ña cuví nacanda.  
\v 28 Nu ndacá ñaha Nyoo nu tsahá ra cunyecu yo tsihin ra, ña cuví nacanda can. Na cuhva yo tyahvi nyoo tsi ra tsa cuenda yacan tan na jacahnu yo tsi ra tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo, tan tyaa yahvi yo tsi ra, tyin yacan cuví tsa taahán iñi ra.  
\v 29 Tyin Nyoo yo cuví ra tumaa ñuhu̱ tsa tsahmí, tan cua janaa ra tandɨhɨ maa tsa ña vaha. 
\c 13  
\s1 Na coo yo cuhva taahán iñi Nyoo 
\p  
\v 1 Ña ja̱ndɨhɨ ndo tsa cuñí ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo tyin cuví ñi tumaa nyɨvɨ ndo.  
\v 2 Ña na̱a iñi ndo tyaa nuu vaha ndo tsi nyɨvɨ tsaá vehe ndo, tyin tun javaha yo tacan nda cuanda cua cuhva yo nu coo ángel Nyoo, vasu ndi maa ña tsitó yo tun ángel cuví ra naha tumaa javaha̱ juhva nyɨvɨ. 
\p  
\v 3 Ña na̱a iñi ndo tsi nyɨvɨ yucú vehe caa tumaa tsatyin yucú ndɨhɨ ndo tsihin ñi. Ndu̱cuhun iñi ndo tsi nyɨvɨ nyehé tundoho jahá nyɨvɨ. Cu̱ndaahvi iñi ndo tsi ñi tan ja̱tyinyee ndo tsi ñi. Tyin tsitó ndo nácaa cuñí yo tun nyehe yo tundoho. 
\p  
\v 4 Nyooho nyɨvɨ tsa tsa tindaha̱, ja̱ha tahan ndo tsa ñayɨvɨ tsi iin ndo tan tsi inga ndo. Tan co̱o vaha ndo tyin Nyoo cua tatsi tuñi ra tsi rayɨɨ tsicá nuu tsihin naha tan rayɨɨ iyó ñasɨɨhɨ tun coo ra tsihin inga ñaha. Tan juvin ñi cua tatsi tuñi tucu ra tsi ñaha tsicá nuu tsihin rayɨɨ tan ñaha tsa iyó yɨɨ tun coo ña tsihin inga rayɨɨ. 
\p  
\v 5 Ña ca̱ca iñi ndo nácaa javaha ndo tan cuvi coo cuaha ca xuhun tsi ndo. Ndo̱o ndo vaha tsihin tsa iyó tsi ndo, tyin catyí Nyoo tyehen: “Tandɨhɨ ñi tsaha nyaá yu tsihin un, tan ña cua nacoo ihñi maa yu tsi un”, catyí ra.  
\v 6 Tsa cuenda yacan cuví caahán yo tyehen tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo: 
\q1 Jutu Mañi yu juvin un jatyinyeé tsi yu, 
\q1 Yacan cuenda ña yuuhví yu tun javahá nyɨvɨ náa javahá ñi tsi yu. 
\p  
\v 7 Ndu̱cuhun iñi ndo tsi ra cuví ityi nuu vehe ñuhu, ra tsa caahán tuhun Nyoo tsihin ndo. Nye̱he ndo tyin vaha iyó ra naha nuu Nyoo, tan cu̱anyicun ndo cuhva vaha tsinú iñi ra naha tsi Nyoo. 
\p  
\v 8 Ra Jesucristo ña nasamá ra. Juvin ra iyó nda tsanaha, tan juvin ra iyó vityin. Tan juvin ra cua coo yoso cuahán quɨvɨ.  
\v 9 Ña cu̱hva ndo jandavi ñaha nyɨvɨ tsi ndo tsihin tsa sɨɨn sɨɨn tsa jacuahá ñi. Vaha ca jandu iin ndo iñi ndo tsihin tsa vaha tsa tsahá Nyoo coo añima yo, tyin vaha ca yacan tan ñavin ca tsa jacuahá ñi ican. Tyin ñi ican jacuahá ñi maa ñi maa tsa cuenda náa tsatsí yo. Tan ña jatyinyeé can ndi tsi maa ñi. 
\p  
\v 10 Tsatɨ̱ nɨñɨ ra Cristo nu cruu tsa cuenda yo. Tan ra jutu tsa nyitá iñi ley tsahnu naha ra ña cuví jatyinyee ra Cristo tsi ra naha.  
\v 11 Ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu cuenda nyɨvɨ Israel tsindacá ra naha nɨñɨ quɨtɨ tsitsi Vehe Ii Xaan tsa cuenda cuatyi nyɨvɨ, maa tyin cuñu tɨ tuhvá can cayú ityi tsata ñuu.  
\v 12 Tacan tucu ra Jesús, tava̱ tyiñu Nyoo tsi ra tsa nyehe ra tundoho tan cúu ra ityi tsata ñuu Jerusalén, tyin tacan tan janduvaha ra tsi yo tsihin nɨñɨ ra.  
\v 13 Na cunyicun yo tsi ra Cristo tan ña nducahan nuu yo vasu ndi maa vacu nducu nyɨvɨ tsi yo.  
\v 14 Tyin tsa cuenda yoo nduve ñuu tsa ña cua cundɨhɨ maa nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda nanducú yo iin ñuu tsa cua quitsi, tsa yaha naa ñuhu ñayɨvɨ ihya.  
\v 15 Yacan cuenda vityin tsa iyó ra Cristo añima yo, taahán tsi jañiñi yo tsi yo tan jacahnu yo tsi Nyoo tsihin tsa cata yo yaa ra, tan tsihin tsa caahán yo.  
\v 16 Ña naa iñi ndo javaha ndo tsa vaha. Tan ja̱tyinyee tahan ndo tsi ndo tsihin tsa iyó tsi ndo, tyin yacan cuví tsa taahán iñi Nyoo. 
\p  
\v 17 Tya̱a yahvi ndo tsi ra jaquihín ityi tsi ndo naha ra; cu̱hva ndo tsi ndo cundaca ñaha ra naha tyin juvin ra naha jahá cuenda añima ndo. Tan coo quɨvɨ cua cuhva cuenda ra naha tyiñu jahá ra naha tsi Nyoo. Ndu̱cu ndo cuhva javaha ndo tsa vaha, tyin tacan tan sɨɨ cua cuñi ra naha cuhva cuenda ra naha tsi ndo tsi Nyoo. Maa tyin tun ña javahá ndo tsa vaha, cua cuhva cuenda ra naha tsi ndo tsi Nyoo tsihin tucuiihya iñi, tan ña cua quita vaha ndo nuu ra. 
\p  
\v 18 Nda̱can tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda ndi tyin tsitó ndi tyin vaha cuahán ndi tsihin ra, tyin maa ñi maa tsa vaha cuñí ndi javaha ndi.  
\v 19 Tan tsicán yu tsa ndacan tahvi tucu ndo tsa cuenda yu na cuhva Nyoo quitsi yu inga tsaha tsa numi ñi nu yucú ndo tan cunyii yu tsihin ndo. 
\s1 Nu ndɨhɨ̱ caha̱n ra tan tsahá ra nacumi tsi ñi 
\p  
\v 20 Jutu Mañi yo Jesucristo tsa janandoto̱ Nyoo, ra tsahá tsa taxin coo añima yo, juvin ra jahá cuenda tsi yo tsa cuví yo tumaa mbee jana ra. Tsihin nɨñɨ ra Cristo tsa tsatɨ̱, ndoo̱ Nyoo tuhun tsaa tsa ña cua cundɨhɨ maa tsihin yo.  
\v 21 Tandɨhɨ tsa cuñí Nyoo javahá ra tsihin tandɨhɨ yo, maa ra Jesucristo javahá can jahá ra. Tan na javaha ra tsihin yo tsa cuñí ra javaha ra. ¡Na jacahnu yo tsi ra Cristo yoso cuahán quɨvɨ! ¡Na cuvi tsi tacan ñi! 
\p  
\v 22 Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo; ja̱nyee ndo iñi ndo tan ja̱vaha ndo tsa tsahá cuenda yu tsi ndo tsihin tsa taxin iyó añima ndo, tyin ña cuaha xaan tuhun tyaa̱ yu tsa cuenda ndo.  
\v 23 Cuñí yu tsa coto ndo tyin ra Timoteo, yañi yo, tsa quita̱ ra vehe caa. Tatun yatyi tsaa ra, cua quitsi ra tsihin yu na quitsi yu quitsi nyehe yu nu yucú ndo. 
\p  
\v 24 Cu̱hva ndo nacumi tsi tandɨhɨ ra jaquihín ityi tsi ndo, tan tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra Cristo. Nyɨvɨ Italia nu nyií yu, tsahá ñi nacumi tsi ndo. 
\p  
\v 25 Tan na nasoco Nyoo tsi tandɨhɨ ndo. Na cuvi tsi tacan ñi.