\id GAL \h Gálatas \toc1 Carta Tsa Jacuhu̱n Ra Pablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo Ñuu Cayucú Galacia \toc2 Gálatas \toc3 Gá. \mt1 Carta Tsa Jacuhu̱n Ra Pablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo Ñuu Cayucú Galacia \c 1 \s1 Nu tyaá ra Pablo iin carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu cayucú Galacia \p \v 1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tsa tava̱ tyiñu ra Jesucristo. Ñavin nyɨvɨ jaquitsi̱ tsi yu tyin maa ra Jesucristo tan maa Nyoo Jutu yo jaquitsi̱ tsi yu tan tsaha̱ ra tyiñu ihya tsi yu. Tan juvin ra cuví ra tsa janandoto̱ tsi ra Cristo tsa yaha̱ tsihi̱ ra. \v 2 Yuhu tan tsihin tandɨhɨ ra yañi yo tsa yucú tsihin yu, tyaá ndi carta ihya tsa cuenda nyooho nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo tandɨhɨ vehe ñuhu iyó ñuu cayucú Galacia. \v 3 Na̱quihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá Nyoo Jutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo tsi yo coo añima ndo. \v 4 Maa ra Jesucristo nacuhva̱ cuenda ra tsi ra nu cruu tsacatyi cuatyi yo Tan javaha̱ ra tacan tyin maa Nyoo Jutu yo tsa caha̱n tsihin ra. Tyin tacan tan jacacú ra tsi yo nu yucú yo tsihin nyɨvɨ caquiñi iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. \v 5 Yacan cuenda na jacahnu yo tsi maa Nyoo tacan ñi maa. Tan na cuvi tsi tacan. \s1 Nduve ca inga cuhva cuví cacu yo \p \v 6 Iyo xaan cuñí yu tyin nyooho numi xaan nacoo̱ ndo tsi Nyoo. Juvin ra nacana̱ tsi ndo tyin coo vaha ndo tsihin ra tsa cuenda tsa javaha̱ ra Cristo tsa cuenda yo. Tan vityin sɨɨn tuhun tsinú iñi ndo. Cuñí maa ndo tyin cua jacacu yacan tsi ndo. \v 7 Maa tyin nduve ca inga cuhva cuví cacu yo. Vasu ndi maa yɨhɨ́ ra naha jatyañu ra naha tsi ndo. Tan cuñí ra naha jatɨvɨ ra naha tuhun Nyoo tsa jacacú ra Cristo tsi yo. \v 8 Tun iyó yóo caahán tuhun ra Cristo tsihin ndo tan ña nacatsí tahan can tsihin tuhun tsa caha̱n ndi tsihin ndo, na cuhun ñi anyaya. Yoñi jaha, vasu maa ndi cuví, o iin ángel quee̱ andɨvɨ cuví. \v 9 Tsa yaha̱ caha̱n yu tuhun ihya tsihin ndo, maa tyin cuñí yu cahan nyico yu itsi tsihin ndo inga tsaha. Tatun yóo nyɨvɨ caahán tuhun Nyoo tsihin ndo tan sɨɨn cuhva caahán ñi, na jacuhun Nyoo tsi ñi anyaya. \p \v 10 Ña caahán yu tacan tsihin ndo tsa cuenda tsa cuñí yu tsa vaha cahan nyɨvɨ tuhun yu. Tyin yuhu nducú yu tsa coo vaha yu nuu Nyoo. Tyin tun cuñí yu cuví yu nyɨvɨ vaha nuu nyɨvɨ, ñavin ra jahá tyiñu tyiñu ra Cristo cuví yu. \s1 Nacaa quitsaha̱ tsicá ra Pablo tyiñu Nyoo \p \v 11 Cuñí yu tsa coto ndo yañi, tyin tuhun ra Cristo tsa caahán yu tsihin ndo, ñavin tuhun nyɨvɨ cuví tsi. \v 12 Ñavin nyɨvɨ tsaha̱ tuhun ihya tsi yu. Tyin juvin ñi maa ra Cristo jacotó itsi tsi yu. \p \v 13 Nyooho tsiñi̱ ndo nácaa javaha̱ yu quɨvɨ can. Tan tsitó ndo tyin tsinyaa̱ ndaha xaan yu tsi nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo quɨvɨ tsa tsinyii̱ yu cuenda ñi Israel ñuu yu. Tan nducu̱ yu cuhva jandu uvi yu iñi ñi tsinú iñi tsi ra Cristo. \v 14 Tan tsicoo̱ yu cuhva iyó ñi Israel, tan yuhu cuvi̱ ra cuahán ityi nuu ca tan ñavin ca juhva ra yɨhɨ́ tahan tsihin yu tsa iin ñi cuiya ndi. Tyin yuhu cuñi̱ xaan ca yu javaha yu cuhva javaha̱ tsii tsaahnu ndi. \v 15 Maa tyin tsa ndi cumañi ca cacu yu tan Nyoo tsa nacatsi̱ maa ra tsi yu tyin cuñí xaan ra tsi yu. Tan nda tsa tsaa̱ maa quɨvɨ tsa tyaa̱ ra cuhva, tan nacana̱ ra tsi yu. \v 16 Tacan tan janaha̱ ra tsi Sehe ra tsi yu tan nacoto̱ yu tsi ra, tyin tacan tan cuvi cahan yu tuhun ra nácaa jacacú ra tsi yo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tan quɨvɨ can ña nducu̱ yu nyɨvɨ jacuaha tsi yu nácaa taahán tsi javaha yu. \v 17 Tan ndi ña tsaha̱n yu ñuu Jerusalén nu yucú ra tsa tava̱ tyiñu jihna ra Cristo tsa ñaha ca tava tyiñu ra tsi yu. Maa tyin numi ñi tsaha̱n yu nda Arabia. Tacan tan cuanuhu̱ nyico yu inga tsaha nda ñuu Damasco. \p \v 18 Tsa yaha̱ uñi cuiya tan tsaha̱n yu nda Jerusalén, tan nacoto̱ yu tsi ra Pedro. Tan ndoo̱ yu tsihin ra tsahun quɨvɨ. \v 19 Maa tyin ña nyehe̱ yu tsi inga ra tsa tava̱ tyiñu ra Cristo. Intuhun ñi ra Jacobo yañi Jutu Mañi yo, nyehe̱ yu. \v 20 Tan nda nuu Nyoo tan caahán yu tsihin ndo tyin tuhun tsa tyaá yu nu tutu ihya, tsa nditsa cuví tsi. \p \v 21 Tsa yaha̱ tsa tsaha̱n yu ñuu Jerusalén tan tsaha̱n yu nda Siria tan nda Cilicia. \v 22 Tan ra yañi yo tsa yucú vehe ñuhu ra Cristo tsa iyó ñuu tsa cayucú Judea, ña nacotó ra naha tsi yu. \v 23 Maa tyin ñihí tuhun ra naha tsa caahán nyɨvɨ tuhun yu, tyin catyí ñi: “Ra tsa tsinyaa̱ ndaha tsi yo quɨvɨ can, vityin caahán ndɨhɨ ra tsihin nyɨvɨ na tsinu iñi ñi tsi ra Cristo. Tan quɨvɨ can cuñi̱ ra jatɨvɨ ra tuhun ra Cristo”, catyí ñi, ñihí tuhun ra naha. \v 24 Tan jacahnu̱ ra naha tsi Nyoo tsa cuenda tsa javaha̱ Nyoo tsihin yu. \c 2 \s1 Ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu ñuu Jerusalén, ndoó ra naha vaha cuhva jahá tyiñu ra Pablo \p \v 1 Tsa yaha̱ utsi cumi cuiya, tan tsaha̱n yu ñuu Jerusalén inga tsaha tsihin ra Bernabé. Tan tsaha̱n ndɨhɨ tucu ra Tito tsihin ndi. \v 2 Tsaha̱n yu ndacan tyin maa Nyoo janaha̱ tsi yu tyin taahán tsi tsa cuhun yu. Tan ndacan quita̱ sɨɨn yu tsihin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu naha ra. Tan tsaha̱ cuenda yu tsi ra naha nácaa tuhvá yu caahán tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví. Tyin tacan tan coto yu tun ndoo ra naha vaha tsihin cuhva jacuahá yu. Tyin tun ña ndoo ra naha vaha, cuatu xaan jahá tyiñu yu. \v 3 Maa tyin ndoo̱ ra naha vaha. Tan ña jañiñi̱ ra naha tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ra Tito, tan ñavin ra Israel cuví ra. \v 4 Nditsa tyin juhva ra naha cuñi̱ ra naha tsa cunyaa tuñi can tsi ra Tito. Tan ra ican naha ra quɨhvɨ̱ xeehe ra naha nu yucú ndi, tan jaha̱ ra naha tyin yɨhɨ́ ra naha cuenda ra Cristo, maa tyin ña nditsa tyin ra tsacú nducu cuhva iyó nuña yo jaha̱ ra Cristo cuví ra naha. Tan cuñí ra naha tyin taahán tsi tsa cundaca ñaha ley tsahnu tsi yo. \v 5 Maa tyin ndi luxu tan ña tsaha̱ ndi tsa cundaca ñaha ra can naha ra tsi ndi. Tyin ña cuñí ndi tsa jaña ndo tuhun nditsa tsa jacacú ra Cristo tsi yo. \p \v 6 Maa tyin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu, nduve tuhun tsaa tsaha̱ ra naha tsi yu. Tan vasu cahnu tyiñu nyisó ra can naha ra, maa tyin tsa cuenda yuhu, yoñi jaha. Tyin ña cahnu cuví yo nuu Nyoo vasu ndi maa tsa cahnu tyiñu nyisó yo. \v 7 Ra cuví ityi nuu vehe ñuhu naha ra, nduve inga tuhun tsaha̱ cuenda ra naha tsi yu tyin nacoto̱ ra naha tyin maa Nyoo jaquitsi̱ tsi yu tyin cahan yu tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tumaa tsa jaquitsi̱ ra tsi ra Pedro tyin cahan ra tsihin nyɨvɨ Israel. \v 8 Tyin juvin ñi maa Nyoo tava̱ tyiñu tsi ra Pedro tyin cahan ra tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ Israel. Tan tava̱ tyiñu tucu ra tsi yuhu tyin cahan yu tuhun ra tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. \p \v 9 Yacan cuenda ra cuví ityi nuu naha ra, ra Jacobo, ra Pedro tan ra Juan, nacotó ra naha tyin Nyoo tsahá ra tunyee iñi tsi yu tsa cahan yu tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ. Tan tsaha̱ ra naha ndaha ra naha tɨɨ̱n ndi, tsihin ra Bernabé tyin ndoo̱ ra naha vaha tsa cahan ndi tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví, tan maa ra naha cahan tucu ra naha tsihin nyɨvɨ Israel. \v 10 Tan caha̱n ra naha iin tuhun tsihin ndi, na nducuhun iñi ndi tsi nyɨvɨ ndaahvi tan na jatyinyee ndi tsi ñi. Tan yacan cuví tsa nducú xaan yu cuhva javahá yu tandɨhɨ ñi quɨvɨ. \s1 Nu nduxaa̱n ra Pablo tsi ra Pedro tyin ña vaha tsa javahá ra \p \v 11 Maa tyin quɨvɨ tsaha̱n ra Pedro ñuu Antioquía, nuu nuu ra tan cuxaa̱n yu tsi ra tyin ña vaha tsa javahá ra. \v 12 Tyin tsa jihna ñi vaha javaha̱ ra tyin tsatsi̱ ra tsihin ñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Maa tyin tsa tsaa̱ juhva ra Israel naha ra tsa jaquitsi̱ ra Jacobo, tacan tan quitsaha̱ jatsiyó ra tsi ra tan ña cuñí ca ra catsi ra tsihin ñi ican. Javaha̱ ra tacan tyin yuuhví ra coto cuxaan ra tsa tsaa̱ can naha ra tsi ra tyin ndi nyitá iñi ra can naha ra tuñi Nyoo. \v 13 Tacan tan inga ra Israel tsa yɨhɨ́ cuenda ra Cristo, ndu ii̱n ra naha tsihin ra Pedro. Tan javaha̱ ndɨhɨ ra naha tsa ña vaha can. Tyin javaha̱ ra naha tumaa javaha̱ ra Pedro vasu tsitó ra naha tyin ña vaha can. Tan nda cuanda ra Bernabé tan ndu ii̱n ra tsihin ra naha. \v 14 Tan nyehe̱ yu tyin ña vaha javahá ra naha. Ñavin tumaa cuhva catyí tuhun ra Cristo. Yacan cuenda caha̱n yu tsihin ra Pedro nuu tandɨhɨ ra yucú ican: “Yooho cuví un iin ra Israel. Tan iyó un tumaa iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. ¿Nacaa tsa cuñí un jañiñi un tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví na coo ñi cuhva iyó ñi Israel? [Tan ndi maa un tan ña javahá un tacan]”, catyi̱ yu tsihin ra. \p \v 15 Maa yo nda ndi cacu̱ yo tan cuví yo ra ñuu Israel ña javahá xaan yo cuatyi tumaa javahá ñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. \v 16 Maa tyin tsitó yo tyin ña cuvi janduvaha yo tsi yo nuu Nyoo tsihin tsa nducú yo cuhva tyaa yahvi yo ley tsahnu tsa tyaa̱ ra Moisés. Tan nduvahá yo nuu Nyoo tsa cuenda tsa tsinú ñi iñi yo tsi ra Jesucristo. Yacan cuenda tsinú iñi yo tsi ra, tyin tacan tan coo vaha yo tsihin ra, tan ñavin tsa cuenda tsa nducú yo cuhva tyaa yahvi yo tsa catyí ley can. Tyin ndi intuhun yo tan ña nduvahá yo nuu Nyoo tsihin tsa nducú yo cuhva javaha yo cuhva catyí ley tsahnu can. \p \v 17 Maa tyin vityin tatun nducú yo cuhva nduvaha yo nuu Nyoo tsa cuenda ra Cristo, cuñí tsi catyi tyin nacoto yo tyin iyó tucu cuatyi yo tumaa iyó cuatyi ñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tatun tacan, ¿a cuñí tsi catyi tyin iyó cuatyi yo jahá maa ra Cristo tyin nacoto yo tyin iyó cuatyi yo? Ñavin tacan. \v 18 Maa tyin tun cua cuita nyico iñi yo ley tsa tsa yaha̱ nacoo̱ yo, yacan nditsa cua coo cuatyi yo. \v 19 Tyin ley can janahá tsi tsi yu tyin taahán tsi cúu yu tsa catyi cuatyi yu, tan yacan cuenda ña nducu ca yu cuhva cacu yu tsihin ley can, tyin tacan tan cuvi coo yu tsa cuenda Nyoo. \v 20 Yuhu, tumaa tsa iin caa ñi tsihi̱ yu nuu cruu tsihin ra Cristo. Tan ñavin ca maa yu iyó, tyin ra Cristo iyó añima yu vityin. Tan cuhva iyó yu vityin, iyó yu tsihin tsa tsinú iñi yu tsi ra tsa cuví ra Sehe Nyoo. Tyin maa ra cuñí ra tsi yu, tan tsihi̱ ra tsacatyi cuatyi yu. \v 21 Ña cuñí yuhu tyaa tsiyo yu tunyee iñi tsa tsaha̱ Nyoo tsi yo. Tyin tun tsatyin cuví cacu yo jaha ley tsahnu, nduve nacatyi tsihi̱ ra Cristo. \c 3 \s1 Naquihín yo Tatyi Ii Nyoo tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo \p \v 1 ¡Náa tsa soho iyó nyooho, nyɨvɨ Galacia! ¿Yóo tsa jatɨvɨ̱ tsi ndo tan ña tyaa yahvi ca ndo tsa nditsa? Catsi xaan tsaha̱ cuenda ndi tuhun ra Jesucristo tsi ndo. Tan cutuñi̱ vaha iñi ndo nacuenda tsihi̱ ra nu cruu. \v 2 Intuhun ñi tsa cuñí yu nducu tuhun yu tsi ndo. ¿A naquihi̱n ndo Tatyi Ii Nyoo tsa cuenda tsa javahá ndo tsa catyí ley ra Moisés, a tsa cuenda tsa tsiñi̱ ndo tuhun ra Cristo tan tsinú iñi ndo tsi ra? \v 3 ¿Nacaa tsa soho xaan iyó ndo vityin? Tan quɨvɨ jihna ñi vaha xaan tyaa̱ yahvi ndo tsi Nyoo tsihin tunyee iñi Tatyi Ii ra. Tan vityin, ¿nácaa cuñí ndo coo ndo tsihin tunyee iñi maa ndo? \v 4 ¿A tsa cuatu ñi nyehe̱ ndo nácaa jatyinyee̱ Tatyi Ii Nyoo tsi ndo nu nyehe̱ ndo tundoho? Ñavin tsa cuatu ñi cuví yacan, cuñí yuhu. \v 5 ¿Nacaa tsahá Nyoo Tatyi Ii ra tsi ndo, tan javahá ra tsa iyo nyehé ndo? Ñavin tsa cuenda tsa nducú ndo cuhva javaha ndo tsa catyí ley tan javahá ra yacan tsihin ndo; javahá ra yacan tyin tsiñí ndo tuhun ra Cristo tan tsinú iñi ndo tsa caahán ra. \p \v 6 Ra Abraham, tsinu̱ iñi ra tsa caha̱n Nyoo tsihin ra, yacan cuenda Nyoo naquihi̱n tsi ra tumaa tsatyin vaha ra. \v 7 Yacan cuenda taahán tsi coto ndo tyin nyɨvɨ tsa nditsa cuví tata ra Abraham, juvin ñi cuví ñi tsa tsinú iñi tsi Nyoo. \v 8 Tan tsanaha ndoo̱ tuhun Nyoo nu tutu. Tan catyí tsi tyin nu cuahán ca tsi quɨvɨ, cua janduvaha Nyoo tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví tsa cuenda tsa tsinú iñi ñi tsi ra. Yacan cuenda catyi̱ Nyoo tsihin ra Abraham tsanaha: “Tandɨhɨ maa nyɨvɨ cua nasoco yu tsi ñi tsa cuenda un”, catyi̱ Nyoo tsihin ra. \v 9 Yacan cuenda ñi tsa tsinú iñi tsi ra Cristo, Nyoo nasocó ra tsi ñi iin caa ñi tsihin ra Abraham, tyin tsinu̱ iñi tucu maa ra. \p \v 10 Nyɨvɨ tsa nyitá iñi ley tsa tyaa̱ ra Moisés, cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi. Tyin tuhun Nyoo catyí tsi. “Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tandɨhɨ ley tsa nyaá nu libru ley Nyoo, cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi.” \v 11 Tan nditsa tyin yoñi nduvahá jaha Nyoo tsa cuenda tsa nyitá iñi ñi ley can. Tyin tuhun Nyoo catyí tsi: “Ra tsa nduvaha̱ nuu Nyoo tsa cuenda tsa tsinú iñi ra, juvin ra cua coo ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa”, catyí tuhun Nyoo. \v 12 Tan ley ra Moisés ña catyí tsi tun taahán tsi tsinu iñi yo. Tyin catyí ley can: “Nyɨvɨ javahá tsa catyí ley ihya, coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa cuenda can”, catyí tsi. \p \v 13 Ley can catyí tyin taahán tsi cúu yo tsa cuenda cuatyi yo, tan ña ndacá ñaha ca tsi tsi yo tyin ra Cristo tsa tava̱ nuña ra tsi yo. Tan maa ra naquihi̱n tandɨhɨ cuatyi yo. Tyin catyí tuhun Nyoo: “Tandɨhɨ maa ra tsa ticaá nu yutun, tatsí tuñi Nyoo tsi ra.” \v 14 Tacan cuvi̱ tyin tsa cuenda ra Cristo Jesús tan nasocó Nyoo tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví, tumaa catyi̱ ra tsihin ra Abraham tyin cua nasoco ra tsi ra. Tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, naquihín yo Tatyi Ii tsa catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. \s1 Ley tsahnu janahá tsi tsi yo tyin iyó cuatyi yo, maa tyin ña jacacú tsi tsi yo \p \v 15 Yañi, cua cahan yu iin cuhva tsihin ndo, cuhva iyó yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tatun iin ra tan catyí ra tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra tsi inga ra, tan tatun tsa yaha̱ tyihi̱ ra firma ra, yoñi ca cuví quihin nyaa can. Tan yoñi ca cuví natyiso juhva ca sɨquɨ can. \v 16 Tan Nyoo catyi̱ ra tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra tsi ra Abraham tan tsi inga ra tsa cuví tata ra. Ña catyí tsi nu tutu Nyoo tun cuhva ra tsi tandɨhɨ ra cuví tata ra, tyin intuhun ñi ra cua cuhva ra. Tan juvin ra can cuví ra Cristo. \v 17 Tsa caahán yu, cuví tsehe: Nyoo natuhu̱n tahan ra tsihin ra Abraham. Tan ndoo̱ vaha ra tuhun tsihin ra. Tacan tan yaha̱ cumi cientu oco utsi cuiya tan tsaa̱ ley tsa tyaa̱ ra Moisés. Maa tyin ña cuvi̱ canɨ ley can tuhun tsa ndoo̱ Nyoo tsihin ra Abraham. Tan ña cuvi̱ casɨ tsi nu naquihín yo tsa catyi̱ Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. \v 18 Tun tsatyin tsa cuenda ley ra Moisés tan naquihín yo tsa taahán tsi tsi yo, cuatu xaan ndoo̱ Nyoo tuhun tsihin yo. Maa tyin tsitó yo tyin ñihi̱ ra Abraham tsa ñihi̱ ra tyin tsaha̱ Nyoo tsa catyi̱ ra tyin cuhva ra tsi ra. \p \v 19 Tatun tacan, ¿nacuenda vaha ley ra Moisés? Tsa jihna ñi Nyoo catyi̱ ra tyin cuhva ra tsa vaha tsi ra Abraham. Yaha̱ can tan tsaha̱ ra ley can tsi ra Moisés tan janahá tsi tyin iyó cuatyi yo. Tan ángel Nyoo tsaha̱ cuenda ley can tsi ra Moisés. Tan ra Moisés tsaha̱ cuenda can tsi nyɨvɨ. Tan ndoo̱ tsi nda cuanda quɨvɨ tsa quitsi̱ ra Cristo, ra cuví tata ra Abraham. Juvin ra cuví ra tsa catyi̱ Nyoo tyin cua cuhva tsa vaha tsi yo. \v 20 Tan juvin ñi maa Nyoo caha̱n tsihin ra Abraham quɨvɨ can. Tan ña tsiñí ñuhu tsa nducu sɨɨn ra iin ra nacatyi tuhun tsihin ra Abraham. \p \v 21 ¿A cuñí tsi catyi tyin ley tsa tyaa̱ ra Moisés ña nacatsí tahan tsi tsihin tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo? Ñavin. Tun tsatyin cuvi coo yo ñayɨvɨ nyito jaha ley can, cuvi nduvaha yo nuu Nyoo tsa cuenda tsi. Maa tyin ña cuvi. \v 22 Tyin catyí nu tutu Nyoo tyin iyó cuatyi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tyin tacan tan nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra Jesucristo cuví ñihi ñi ñayɨvɨ nyito tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. \p \v 23 Tsa ndi cumañi ca tsinú iñi yo tsi ra Cristo, ley can yɨhɨ̱ ndaha tsi yo tumaa tsa tsinyii̱ yo vehe caa. Tacan cuvi̱ nda cuanda janaha̱ Nyoo tsi yo nácaa tan tsinu iñi yo tsi ra. \v 24 Tan ley can cuví tsi tumaa iin nyɨvɨ jahá cuenda tsa nyihi. Tyin jaha̱ cuenda tsi tsi yo nda cuanda quɨvɨ quitsi̱ ra Cristo. Tan cuvi̱ tsinu̱ iñi yo tsi ra tan nduvaha̱ yo nuu Nyoo. \v 25 Tan vityin tsa tsaa̱ quɨvɨ tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo, yacan cuenda ña jahá cuenda ca ley can tsi yo. \p \v 26 Tyin tandɨhɨ yo cuví yo sehe Nyoo tyin tsinú iñi yo tsi ra Cristo Jesús. \v 27 Tan tandɨhɨ yo tsicoondutya̱ yo tan ndu ii̱n yo tsihin ra Cristo, tan nanduvi̱ yo tumaa maa ra. \v 28 Ña ñiñi xaan ca tsa cuví yo nyɨvɨ Israel, a cuví yo nyɨvɨ Grecia; a cuví yo musu, a ñavin musu cuví yo; a cuví yo rayɨɨ, a ñaha. Yoñi ca caahán tuhun yacan, tyin tsa iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo, intuhun ña nyɨvɨ cuví yo tsihin ra. \v 29 Tan tatun cuenda ra Cristo yɨhɨ́ ndo, nditsa tsa tata ra Abraham cuví ndo. Tan ñihí ndo tsa catyi̱ Nyoo tsihin ra Abraham tyin cuhva ra tsi ra. \c 4 \p \v 1 Cua cahan yu iin cuhva tsihin ndo. Tatun iin ra luhlu tan tsihi̱ jutu ra, tan nacoo̱ jutu ra tandɨhɨ tsa cuca ra tsi ra, ra luhlu can cua cutyiñu ra can nda cuahnu ra. Tan tsitsi tsa ndi cumañi ca cuahnu ra, cuví ra tumaa iin musu ñi. Vasu tsii maa ra cuví tandɨhɨ tsa cuca jutu ra. \v 2 Iyó ra jahá cuenda tsi ra nda cuanda tsaa cuiya ra tsa catyi̱ jutu ra tyin cua naquihin ra ndaha tyiñu tsa nacoo̱ ra tsi ra. \v 3 Tan tacan cuvi̱ maa yo. Tsa ndi cumañi ca quitsi̱ ra Cristo, cuvi̱ yo musu cuhva iyó nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. \v 4 Maa tyin quɨvɨ taha̱n tsi, Nyoo jaquitsi̱ ra tsi Sehe ra. Tan jacacu̱ iin ñaha tsi ra. Tan tsindaca̱ ñaha ley tsahnu Nyoo tsi ra. \v 5 Jaquitsi̱ Nyoo tsi ra tyin jacacu ra tsi yo tsa ña quɨhɨ ndaha ca ley tsi yo. Tyin tacan tan naquihín cuenda Nyoo tsi yo tumaa sehe ra. \p \v 6 Tan tsa cuenda tsa nanduvi̱ yo sehe ra, Nyoo jaquitsí ra Tatyi Ii ra Cristo cunyaa añima yo. Tan tsa cuenda Tatyi Ii ra caná tsaa yo tsi Nyoo tan catyí yo: “Tyatya”. \v 7 Yacan cuenda sehe Nyoo cuví yo tan ña cuví ca yo tumaa iin musu. Tan tsa cuenda tsa cuví yo sehe Nyoo, tsahá ra tsa cuca ra tsi yo tsa cuenda ra Cristo. \s1 Tsicá iñi ra Pablo tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo \p \v 8 Tan quɨvɨ tsa ñaha ca nacoto ndo tsi Nyoo, cuvi̱ ndo musu tsitoho tsa ñavin Nyoo cuví. \v 9 Maa tyin vityin tsa nacotó ndo tsi Nyoo. Vaha ca catyi yu, maa Nyoo nacotó ra tsi ndo. ¿Nacaa tsa cuñí ndo quihin nyico ndo tuhun ndaahvi tsa nduve tunyee iñi iyó tsi, tan cuvi nyico ndo musu? \v 10 Nyooho ndi jacahnú ca ndo quɨvɨ vico, quɨvɨ nduyutyá yoo, tan vico tandɨhɨ ñi cuiya. \v 11 Yuuhví xaan yu coto iin tsa cuatu ñi cuví tyiñu jaha̱ yu tsihin ndo. \p \v 12 Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo co̱o ndo tumaa iyó maa yu. Tyin yuhu ña yɨhɨ́ ndaha ca ley tsahnu tsi yu. Tumaa tsa ña yɨhɨ̱ ndaha ley tsahnu tsi maa ndo. Tan tsa tacan iyó yu, ña cuñí yu tsa caca iñi ndo tyin jatɨvɨ̱ ndo tsi yu. \v 13 Tan tsa tsitó ndo tyin quɨvɨ quitsi̱ jihna yu ñuu ndo iyó iin cuehe tsi yu, yacan cuenda ndoo̱ yu juhva quɨvɨ tsihin ndo, tan caha̱n yu tuhun ra Cristo tsihin ndo. \v 14 Tan vasu ndi maa tsa cuuhví yu tsihin cuehe can vaha naquihi̱n cuenda ndo tsi yu tan ña tyaa̱ tsiyo ndo tsi yu. Naquihi̱n cuenda ndo tsi yu tumaa tun cuví yu iin ángel tan tumaa tun ra Cristo cuví yu. \v 15 Tan vityin ¿numaa cuahán tsa sɨɨ xaan cuñi̱ ndo tsihin yu quɨvɨ can? Tyin yuhu cuví yu tsandaa tyin quɨvɨ can, nda cuanda cuñi̱ ndo tava ndo tinuu ndo tan cuhva ndo tsi yu, tun tsatyin cuvi̱ nduvaha yu tsihin yacan. \v 16 Tan vityin, ¿a nanduvi̱ yu ra xaan iñi tsi ndo tsa cuenda tsa caahán yu tsa nditsa tsihin ndo? Ñavin. \p \v 17 Nyɨvɨ can, cuñí xaan ñi tsi ndo catyí ñi. Maa tyin ña nditsa ñi. Caahán ñi tacan tyin cuñí ñi tsa cunyicun ndo tsi ñi tan ña tsinu ca iñi ndo tuhun caahán yu. \v 18 Vaha tsa cuñi yo tsi nyɨvɨ, maa tyin cuñi yo tsi ñi tsihin tsa vaha, tan ña cuñi yo tsi ñi tañi ñi cuhva tsa tyin nyií ñi yu tsihin ndo. \v 19 Nyooho ra cuatyi sehe yu, nyehé nyico yu tundoho tan tsa uhvi tsa catyi ndo. Tumaa nyehé iin ñaha tundoho tun cua cacu sehe ña. Tacan nyehé yu tundoho. Tan ndi nyaá ca cua nyehe yu tundoho nda cuanda cuahnu ndo tsihin tunyee iñi maa ra Cristo. \v 20 Vaha xaan tun tsatyin cuvi cunyii yu tsihin ndo vityin ihya. Tyin tacan tan cuvi nasama yu cuhva cahan yu tsihin ndo. Tyin vityin ña tsitó yu náa caca iñi yu tsa cuenda ndo. \s1 Na coo yo tsa cuenda Nyoo tan ñavin tsa cuenda ley tsahnu \p \v 21 ¿A ñaha ca cahvi ndo tsa caahán ley tsa tsaha̱ Nyoo tsi ra Moisés? tyin cuñí ndo cundaca ñaha can tsi ndo, ca̱tyi tuhun ndo tsihin yu tun ñaha ca cahvi ndo can. \v 22 Catyí tsi tyin ra Abraham tsicoo̱ uvi taahan sehe ra. Tsicoo̱ iin sehe ra tsihin ña Agar tsa cuvi̱ musu ñasɨɨhɨ ra. Tan tsicoo̱ inga sehe ra tsihin ña Sara ñasɨɨhɨ vaha maa ra. \v 23 Cacu̱ sehe ñaha tsa cuvi̱ musu can tumaa cacú tandɨhɨ ca maa lee. Maa tyin sehe ñasɨɨhɨ ra Abraham cacu̱ ra tumaa catyi̱ maa Nyoo tsihin ra tyin cua cuvi. \v 24 Tan tuhun can iyó tsa cuñí tsi catyi tsi tsihin yo. Nduvi taahan ñi ñaha can cuví ñi tumaa nduvi taahan tuhun tsa ndoo̱ Nyoo tuhun tsihin yo. Intuhun tuhun can cuví cuenda yucu Sinaí. Tan nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ley can cuví ñi tumaa ña Agar, tyin iin musu ñi cuvi̱ ña tsihin sehe ña. \v 25 Tumaa ña Agar, tan tumaa yucu Sinaí tsa canyií Arabia, tacan cuví ñuu Jerusalén nda quɨvɨ vityin. Tyin nyɨvɨ ñuu can yɨhɨ́ ndaha ley tsahnu tsi ñi. Tan cuví ñi tumaa musu ley can. \v 26 Maa tyin nda gloria iyó inga Jerusalén, tsa cuví ñuu yoo. Tan ñuu can iyó nuña tsi. Yacan cuenda yoo iyó nuña yo tyin ñuu can cuví tumaa sɨhɨ yo. \v 27 Tan catyi tuhun Nyoo tyehen: \q1 Cu̱sɨɨ iñi yooho, ñaha tsa ña cuví coo sehe. Yooho tsa nduve sehe iyó. \q1 Ca̱na tsaa tsihin tsa sɨɨ cuñí un, tyin ña tsito̱ un tsa uhvi cacu̱ sehe un. \q1 Cusɨɨ iñi tyin cua cuhva cuaha ca yu sehe un \q1 tan ñavin ca ñaha iyó yɨɨ, catyí tuhun Nyoo. \p \v 28 Yañi, yoo cuví yo tumaa ra Isaac, sehe ra Abraham tyin cacu̱ ra cuhva catyi̱ maa Nyoo tsihin jutu ra. \v 29 Ra sehe ñaha tsa cuvi̱ musu can, xaan iñi ra tsi ra Isaac sehe ñasɨɨhɨ ra Abraham. Tacan cuví tucu vityin ihya. Ra tsa cuñí tyin javaha yo tsa catyí ley, xaan iñi ra naha tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ cacu̱ tsaa tsihin Tatyi Ii Nyoo. \v 30 Tan ¿náa catyí tuhun Nyoo? Catyí tsi: “Ta̱va tsiyo tsi ñaha tsa cuví musu can tsihin sehe ña, tyin ña cuvi naquihin sehe ña tsa taahán tsi tsi sehe ñaha tsa ñavin musu cuví”, catyí tuhun Nyoo. \v 31 Yacan cuenda, yañi, ña cuvi yo tumaa cuvi̱ sehe ñaha tsa cuvi̱ musu can. Tyin cuví yo tumaa cuví sehe ñasɨɨhɨ ra Abraham, tyin ñavin musu cuví yo. [Tan Nyoo naquihín cuenda ra tsi yo tyin tsinú iñi yo tsi ra tan ñavin tsa cuenda tsa tyaá yahvi yo ley tsahnu.] \c 5 \s1 Na tyaa yahvi yo tuhun ra Cristo tan ña cuhva yo cundaca ñaha ley tsahnu tsi yo \p \v 1 Ra Cristo tsa yaha̱ jacacu̱ ra tsi yo ndaha ley tsahnu can. Yacan cuenda ja̱ha ndo cuenda tsi ndo, coto nanduvi ndo musu inga tsaha. \p \v 2 Tya̱a soho ndo, yuhu ra Pablo caahán tsihin ndo. Tatun cuhva ndo tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ndo tan cuñi ndo tyin cua jacacu yacan tsi ndo, ña cua cuvi jatyinyee ra Cristo tsi ndo. \v 3 Cuñí yu cahan yu tsihin ndo inga tsaha tuhun ihya: Tandɨhɨ ra tsa cuñí cacu tsihin tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ra naha, cuñí tsi javaha ra naha tandɨhɨ maa tsa catyí ley ra Moisés. \v 4 Tandɨhɨ nyooho tsa nducú nduvaha nuu Nyoo tsihin tsa javaha ndo cuhva catyí ley can, tsa quita̱ tsiyo ndo nuu ra Cristo. Tan jaña̱ ndaha ndo tsa vaha tsa tsahá Nyoo tsi ndo. \v 5 Maa tyin yoo tsihin tsa jatyinyeé Tatyi Ii Nyoo tsi yo tan tsinú iñi yo tsi ra Cristo, tan nyitá iñi yo nduvahá yo nuu Nyoo. \v 6 Tyin tatun iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo Jesús, yoñi jaha tun nyaá tuñi Nyoo tsi yo, o nduve. Tyin cahnu ca cuví tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo. Tan tsihin tsa tsinú iñi yo cuvi coo yo, tan cuñí tahan ca yo tsi yo. \p \v 7 Nyooho vaha xaan cuahán ndo quɨvɨ can. ¿Tan vityin yóo jandu uvi iñi ndo? Tan ña tyaá yahvi ca ndo tsa nditsa. \v 8 Tuhun tsa janahá ñi can, ñavin tuhun Nyoo, ra tsa cana̱ tsi yo, cuví can. \v 9 Tyin tumaa ndaá yutsan paan jahá luxu ñi yutsan iya, tacan cuví iin nyɨvɨ caquiñi, cuaha ca nyɨvɨ cuvi jatɨvɨ ñi. \v 10 Nyoo cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ jandu uvi iñi ndo. Nduve cuenda ra yóo ñi cuví ñi. Maa tyin yuhu tsitó vaha yu tyin Jutu Mañi yo cua jatyinyee ra tsi ndo tan ña cua tyaa iñi ndo inga cuhva tsa ña janaha̱ yu tsi ndo. \p \v 11 Tan tsa cuenda yuhu, yañi, tun tsatyin catyí yu tyin ra tsinú iñi tsi ra Cristo cuñí tsi tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ra, ra Israel can naha ra ña cua cunyaa ndaha ra naha tsi yu. Tan ña ndasɨ cua cuñi ra naha tsa caahán yu tuhun ra Cristo, ra tsa tsihi̱ nu cruu tsacatyi cuatyi yo. \v 12 Maa tyin ra tsa cuñí jandu uvi iñi tsi ndo, vaha taxin ca na quita tsiyo ra naha nu yucu ndo, tyin tacan tan ña cua cuvi ca jandu uvi iñi ra naha tsi ndo. \p \v 13 Nyooho, yañi, cana̱ Nyoo tsi ndo tsa ña cundaca ñaha ca ley tsi ndo. Tan ñavin tsa cuenda tsa iyó nuña ndo tan cuví javaha ndo náa ndɨhɨ tsa cuñí cuñu ñuhu ndo. Maa tyin taahán tsi tsa ja̱tyinyee tahan ndo tsi ndo tsa cuenda tsa cuñí tahan ndo tsi ndo. \v 14 Tyin iyó iin ley Nyoo, tan catyí tsi: “Cu̱ñi tahan ndo tsi ndo tumaa cuñí ndo tsi maa ndo”, catyí tsi. Tan tatun nditsa tsa cuñí tahan yo tsi yo, tsa javahá ndɨhɨ yo tandɨhɨ ca tsa caahán ley tsahnu. \v 15 Ja̱ha ndo cuenda tyin tatun caahán nyaa tahan ndo tsi ndo tan ndasɨ cuñí ndo nyehe tahan ndo tsi ndo, cua tɨvɨ nu yucú ndo. \s1 Cuhva cuñí cuñu ñuhu yo tan cuhva iyó yo tsihin Tatyi Ii Nyoo \p \v 16 Tsa cuñí yu cahan yu tsihin ndo cuví tuhun ihya: Co̱o ndo tsihin tunyee iñi Tatyi Ii Nyoo. Tacan tan ña cua javaha ca ndo tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu ndo. \v 17 Tyin tsa javahá yo tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu yo, ñavin cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo javahá yo. Tyin Tatyi Ii Nyoo cuñí tsi tsa javahá yo tsa vaha. Tan cuñu ñuhu yo ña cuñí tsi javahá tsi cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo. Tsa cuñí Tatyi Ii Nyoo cañí tahan can tsihin tsa cuñí cuñu ñuhu yo. Yacan cuenda yɨɨ javaha yo tsa cuñí yo javaha yo. \v 18 Maa tyin tatun tsahá yo tsi yo tsa jaquihin ityi Tatyi Ii Nyoo tsi yo, ña cua cundaca ñaha ca ley tsahnu tsi yo. \p \v 19 Ña yɨɨ nacoto yo tsi nyɨvɨ javahá cuhva cuñí cuñu ñuhu ñi. Yɨhɨ́ rayɨɨ, iyó ñasɨɨhɨ ra naha tan iyó inga ñaha tsi ra naha. Tan yɨhɨ́ ñiñaha iyó yɨɨ ñi tan iyó inga rayɨɨ tsi ñi. Tan yɨhɨ́ rayɨɨ quixí ra tsihin ñaha tan ña cuñí ra tindaha ra tsihin ña, tan juvin ñi tacan javaha juhva ñiñaha. \v 20 Yɨhɨ́ ñi jacahnú ñi tsitoho. Yɨhɨ́ ñi tasɨ ñi. Yɨhɨ́ ñi ndasɨ cuñí ñi nyehe ñi nyɨvɨ. Yɨhɨ́ ñi cañí tahan ñi. Yɨhɨ́ ñi cuiñu ñi. Tan yɨhɨ́ ñi iin yaha ñi cuxaan ñi. Yɨhɨ́ ñi tsicá iñi ñi maa ñi tsa vaha tsi maa ñi. Tan yɨhɨ́ ñi natahví sava ñi nu yucú ñi tyin cañí tahan ñi. Tan tacan tan quita sɨɨ́n ñi. \v 21 Tan yɨhɨ́ ñi nyiyó iñi ñi tsa iyó tsi inga nyɨvɨ. Tan yɨhɨ́ ñi tsahñí tahan ñi. Tan yɨhɨ́ ñi tuhva ñi tsiñi. Tan yɨhɨ́ ñi cuaha xaan tsatsí ñi. Tan javahá ñi cuaha ca tsa javahá ñi. Tan caahán yu tsihin ndo tumaa tsa caha̱n yu tsihin ndo quɨvɨ can. Tyin tandɨhɨ ñi tsa javahá yacan, ña cua cuvi naquihin cuenda ñi nu ndacá ñaha Nyoo. \p \v 22 Maa tyin tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo, cuví tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ, tsa sɨɨ cuñí yo, tsa taxin cuñí añima yo, tsa nyee xaan iñi yo, tsa vaha iñi yo, tsa vaha nyɨvɨ cuví yo, tsa ña cundɨhɨ iñi yo javahá yo tsa vaha tsihin nyɨvɨ, tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo. \v 23 Tan inga tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo, yacan cuví tsa ndaahvi jahá yo tsi yo, tsa ña javahá yo cuhva cuñí cuñu ñuhu yo. Tatun javahá yo tandɨhɨ tsa vaha ihya, ndi intuhun ley tan ña cua cuvi catyi tsi tyin iyó cuatyi yo. \v 24 Tan yoo tsa yɨhɨ́ cuenda ra Cristo Jesús, tsa yaha̱ jandɨhɨ̱ yo tuhun tsa javaha̱ yo tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu yo. \v 25 Tan tumaa tsa iyó yo ñayɨvɨ nyito tsa cuenda Tatyi Ii Nyoo, tacan cuñí ndɨhɨ tucu tsi tsa tyaá yahvi yo tsa janahá ra tsi yo. \p \v 26 Na ña cahnu jaha yo tsi yo. Tan ña jacañi tahan yo tsi nyɨvɨ. Tan na ña nyiyo iñi yo tsa tsii inga nyɨvɨ. \c 6 \s1 Taahán tsi jatyinyee tahan yo tsi yo \p \v 1 Yañi, tatun nyehé ndo javahá iin ra yañi yo cuatyi, nyooho tsa ñihi nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin, ja̱tyinyee ndo tsi ra na nduvaha ra inga tsaha. Maa tyin cuñí tsi cahan vii ndo tsihin ra tsihin tsa vita iñi ndo. Tan cuñí tsi jahá xaan ndo cuenda tsi ndo coto nducu cuhva ndɨhɨ nu ña vaha tsi ndo. \v 2 Na jatyinyee tahan yo tsi yo náa tundoho taahán yo. Tyin tatun javahá yo tacan, cuñí tsi catyi tyin tyaá yahvi yo tsi ra Cristo. \p \v 3 Tatun ndáa yo cuñí maa yo tyin cahnu nyɨvɨ cuví yo, tan nduve náa cuví yo, juvin ñi tsi maa yo jandaví ñaha yo. \v 4 Na jaha jihna yo cuenda tatun vaha tsa javahá yo. Tacan tan coto yo tatun vaha javahá yo tan cusɨɨ iñi yo. Tan ña taahán tsi nyehe yo náa javahá inga nyɨvɨ. \v 5 Tyin intuhun intuhun maa yo tan taahán tsi cunyee iñi yo cuiso yo tsa taahán tsi tsi yo. \p \v 6 Tan cuñí tsi tsa jatyinyeé ndo tsi ra jacuahá tuhun Nyoo tsi ndo. Cu̱hva ndo náa tsiñí ñuhu tsi ra. \p \v 7 Tan ña jandavi ñaha ndo tsi juvin ñi maa ndo. Tyin Nyoo yoñi cuví vacu nducu tsi ra. Tyin tandɨhɨ tsa tatsí nyɨvɨ, yacan cua naquihin ñi. Tyin tatun javahá ñi tsa vaha, tsa vaha cua naquihin ñi. \v 8 Tacan tucu tatun iin nyɨvɨ tan javahá ñi tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu ñi, juvin ñi maa tsa javahá ñi cua jatɨvɨ tsi ñi. Maa tyin tatun javahá ñi cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo, Tatyi Ii Nyoo cua cuhva ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa coo ñi. \v 9 Yacan cuenda ja̱nyee ndo iñi ndo javaha ndo tsa vaha. Tyin tatun ña jandɨhɨ yo tsa javahá yo tacan, cua naquihin yo tsa vaha na tahan tsi quɨvɨ. \v 10 Yacan cuenda tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuvi javaha yo tsa vaha, na javaha yo itsi tsihin tandɨhɨ ñi nyɨvɨ. Tan tsa jihna ñi taahán tsi ja̱vaha yo tsa vaha tsihin nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo. \s1 Sɨɨ xaan cuñí ra Pablo tyin nyehé ra tundoho tsa cuenda ra Cristo \p \v 11 Nye̱he ndo tsa nahnu letra tyaá yu tsihin ndaha yu nu tutu ihya vityin. \v 12 Ra tsa jañiñí tsi ndo tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ndo, tacan javahá ra naha tyin cuñí ra naha na catyi nyɨvɨ tyin vaha xaan ra naha. Tan ña cuñí ra naha nyehe ra naha tundoho tsa cuenda ra Cristo, ra tsa tsihi̱ nu cruu tsa cuenda yo. \v 13 Tyin ndi maa ra tsa nyisó tuñi Nyoo tan ña tyaá yahvi ra naha tandɨhɨ tsa caahán ley. Cuñí ra naha tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi nyooho. Tyin tacan tan cuví jacahnu ra naha tsi maa ra naha tyin javahá ndo cuhva caahán ra naha. \v 14 Maa tyin yuhu ña cuñí yu cu iyo iñi yu tsi yu tsa cuenda náa ndɨhɨ tuhun. Maa tyin cu iyo iñi yu tyin tsihi̱ Jutu Mañi yo Jesucristo nu cruu tsa cuenda yu. Tan maa ra ndacá ñaha tsi yu, tan ña cuñí ca yu tsa iyó ñuu ñayɨvɨ ihya tyin ña ndaca ñaha ca yacan tsi yu. \v 15 Tyin tatun nyicún yo tsi ra Cristo Jesús, ña ñiñi xaan ca tsa cunyaa o tsa ña cunyaa tuñi Nyoo tsi yo. Tyin tsa ñiñi ca cuví, tsa nanduví yo iin nyɨvɨ tsaa tsa cuenda ra. \v 16 Tandɨhɨ nyooho tsa iyó tacan, na̱quihin ndo tsa taxin coo añima ndo. Tan na cundaahvi iñi Nyoo nyehe ra tsi tandɨhɨ ndo, tyin nditsa tsa cuví ndo nyɨvɨ cuenda ra. \p \v 17 Vityin tan nu cuahán tsi ityi nuu, ndi intuhun ndo tan ña cua cuhva ca ndo tɨsɨhɨ tsi yu. Tyin tandɨhɨ paa tsa nyecú cuñu ñuhu yu, cuñí tsi catyi tsi tyin nditsa tsa cuví yu iin ra tsicá tyiñu Jutu Mañi yo Jesús. \p \v 18 Yañi, na nasoco Jutu Mañi yo Jesucristo tsi tandɨhɨ ndo. \p Tan na cuvi tsi tacan ñi.