\id 1PE \h I San Pedro \toc1 Carta Tsa Jihna Ñi Tsa Jacuhu̱n Ra Pedro Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \toc2 I San Pedro \toc3 1 P. \mt1 Carta Tsa Jihna Ñi Tsa Jacuhu̱n Ra Pedro Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ́ Cuenda Nyoo \c 1 \s1 Nu quitsaha̱ tyaá ra Pedro carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo \p \v 1 Yuhu ra Pedro tava̱ tyiñu ra Jesucristo tsi yu na caca yu tyiñu ra. Tyaá yu carta ihya tsa cuenda nyooho tsa iyó ñuu tsa cayucú Ponto, tan Galacia, tan Capadocia, tan Asia tan Bitinia tsa ñavin ñuu ndo cuví. \v 2 Tyin nda tsanaha tan nacatsi̱ vaha maa Nyoo Jutu yo tsi nyooho tyin cuví ndo nyɨvɨ ra. Tan tsa cuenda tsa nacatsi̱ ra tsi ndo, jatyinyee̱ Tatyi Ii ra tsi ndo tan nacuhva̱ ndo tsi ndo tsi ra, tan tyaá yahvi ndo tsi ra Jesucristo vityin, tan ndundɨɨ́ ndo tsihin nɨñɨ ra. Na̱quihin ndo cuaha ca tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá Nyoo tsi yo coo añima ndo. \s1 Cu̱ita iñi ndo tyin cua ñihi yo ñayɨvɨ tsaa coo yo \p \v 3 Ja̱cahnu ndo tsi Nyoo Jutu ra Jesucristo Jutu Mañi yo tyin ndaahvi xaan cuñí ra nyehé ra tsi yo. Tan tsahá ra tsa nacacu tsaa yo inga tsaha tyin janandoto̱ ra tsi ra Jesucristo. Yacan cuenda cuita iñi yo tyin cua ñihi yo ñayɨvɨ tsaa tsa ña cua naa maa. \v 4 Tan tsa cuenda tsa nacacu̱ tsaa yo, Nyoo cua cuhva ra tandɨhɨ tsa cumí vaha ra nda gloria tsi yo. Tan ña cua naa maa tsi, tan ndi ña cua tɨvɨ tsi, tan ndi ña cua ndahva tsi tumaa ndaahvá ita. \v 5 Tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, jahá cuenda ra tsi yo tsihin tunyee iñi ra nda cuanda ndɨhɨ cacu yo. Tan cua janaha ra tsi yo náa cuñí tsi catyi tsa cacú yo nu cua ndɨhɨ tyembu tyin tsa ndatú vaha can tsi yo. \p \v 6 Yacan cuenda sɨɨ cuñí ndo, vasu ndi maa nyehé ndo tandɨhɨ nuu tundoho juhva quɨvɨ vityin. \v 7 Tyin tandɨhɨ maa tundoho can tan taahán tsi nyehe yo can tyin tacan tan coto vaha yo tun nditsa tyin tsinú iñi yo tsi Nyoo. [Tyin tsa tsinú iñi yo cuví tsi tumaa xuhun cuaan.] Tan tumaa tsahmí yo xuhun cuaan tun cuñí yo coto yo tun juvin xuhun cuaan vaha cuví can, tacan cuví can. Tyin tsa tsinú iñi yo cahnu xaan ca cuví can tan ñavin ca xuhun cuaan tyin xuhun cuaan tsindɨhɨ́ ñi maa can. Maa tyin tun ña jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, cua quituvi yo nuu ra tan cua jacahnu nyɨvɨ tsi maa ra tan tsi maa yo quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo Jesucristo inga tsaha. \p \v 8 Nyooho cuñí ndo tsi ra Jesucristo vasu ña nyehé ndo tsi ra. Tan tsinú iñi ndo tsi ra vasu ña nyehé ndo tsi ra vityin. Tan sɨɨ xaan sɨɨ xaan cuñí ndo nda cuanda ña cuví ñihi ndo cuhva catyí ndo najava cuhva tsa sɨɨ cuñí ndo, \v 9 tyin nu ndɨhɨ cua cacu ndo tan yacan cuví tsa cua ñihi ndo jahá tsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo. \p \v 10 Ra ndusu yuhu Nyoo tsa tsicoo̱ taha̱n tsanaha nducu̱ tuhun ra naha nácaa cua cacu yo. Tan nducu̱ ra naha cuhva coto ra naha náa cuví tsi. Tyaa̱ ra naha nu tutu cuenda tsa vaha tsa cua cuhva Nyoo tsi yo. \v 11 Tan Tatyi Ii ra Cristo tsa iyó tsihin ra naha jacoto̱ tsi tsi ra naha náa ndɨhɨ tundoho cua nyehe ra Cristo, tan nácaa cua jacahnu Nyoo tsi ra. Tan nducu̱ xaan ra naha cuhva coto ra naha yóo ra cua cuvi ra Cristo tsa cua tahan tacan, tan ama cua cuvi tuhun tsa catyi̱ Tatyi Ii tsihin ra naha. \v 12 Maa tyin jacoto̱ Nyoo tsi ra naha tyin tyiñu tsa javahá ra naha, ñavin tsa vaha tsi maa ra naha cuví can, tyin tsa vaha tsi maa yo cuví can. Tan tandɨhɨ tsa caha̱n ra naha juvin tsi cuví tuhun tsa jacacú ra Jesucristo tsi yo tsa tsa yaha tsiñi̱ ndo. Tan ra tsa caha̱n tuhun ihya naha ra, maa Tatyi Ii Nyoo jacaha̱n tsi ra naha. Tan ra ángel naha ra cuñí xaan ra naha coto ra naha tuhun ihya. \s1 Nyoo caná ra tsi yo tyin coo yo ñayɨvɨ cuɨtɨ \p \v 13 Yacan cuenda ja̱ha vaha ndo cuenda tsi ndo tsihin tsa javaha ndo. Cuɨtɨ co̱o ndo. Cu̱ita iñi ndo tyin quɨvɨ quitsi ra Jesucristo inga tsaha cuaha tsa vaha cua cuhva Nyoo tsi yo tsa cuenda tsa vaha iñi ra. \v 14 Co̱o ndo tumaa iyó tsa nyihi tsa tyaá yahvi tsi jutu. Ña co̱o ndo tumaa tsicoo̱ ndo quɨvɨ tsa ndi cumañi ca nacoto ndo tsi Nyoo tyin tsanaha tsindaca̱ ñaha tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu ndo tsi ndo. \v 15 Maa tyin vityin co̱o ndo ñayɨvɨ cuɨtɨ tyin maa Nyoo, ra tsa cana̱ tsi ndo, cuɨtɨ iyó ra. \v 16 Tyin tacan catyí ra nu tutu ra: “Cuɨtɨ co̱o ndo tyin maa yu cuɨtɨ iyó yu”, catyí Nyoo. \p \v 17 Tatun tuhvá ndo tsicán tahvi tsi Nyoo tan catyí ndo tsihin ra “Jutu Mañi yu”, ja̱ha cuenda ndo tsi ndo tan ja̱ha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra tsitsi tsa iyó ndo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyin Nyoo jahá ra cuenda cuhva iyó tsa intuhun intuhun yo, an cuvi yo nyɨvɨ cuca, an nyɨvɨ ndaahvi. \v 18 Nyoo nasama̱ ra cuhva tsa ña vaha tsicoo̱ ndo, cuhva tsa janaha̱ tsii tsaahnu ndo tsi ndo. Tan tsitó vaha ndo tyin ñavin tsihin xuhun cuaan o xuhun cuitsin tsa tsindɨhɨ́ ñi maa tyahvi̱ ra tan cacu̱ yo, \v 19 tyin tyahvi̱ ra tsihin nɨñɨ ra Cristo, tan yacan cuví tsa yahvi xaan ca. Ra Cristo cuví ra tumaa iin mbee ticatyi luhlu tsa ña pehe [tsa tuhvá nyɨvɨ Israel jamañí nuu Nyoo], tan tsihi̱ ra vasu ndi maa nduve cuatyi ra. \v 20 Tsa ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ tsinyaa̱ cuhva tyin tyehen cua tahan ra Cristo. Maa tyin ña cuvi̱ tsi tsa numi ñi. Nda cuanda vityin nu cua ndɨhɨ quɨvɨ, cuvi̱ tandɨhɨ can tsa cuenda tsa vaha tsi maa yo. \v 21 Tsa cuenda ra Cristo tan tsinú iñi ndo tsi Nyoo tyin juvin ra janandoto̱ tsi ra Cristo tsa yaha̱ tsihi̱ ra tan jacahnu̱ ra tsi ra. Tan yacan cuenda tsinú iñi ndo tsi Nyoo tan nyitá iñi ndo tyin cua naquihin ra tsi ndo. \p \v 22 Tsihin tunyee iñi Tatyi Iin Nyoo tyaá yahvi ndo tuhun nditsa. Tan tsa ndundɨɨ̱ ndo jaha̱ Nyoo tsa cuenda tsa tyaá yahvi ndo tuhun nditsa can. Tyin tacan tan cuví cuñi tahan ndo tsi ndo tsihin tsa nditsa. Yacan cu̱ñi tahan ndo tsi ndo tsihin tsa nɨɨ iñi ndo, tan tsihin tandɨhɨ tunyee iñi tsa iyó tsi ndo. \v 23 Tyin tsa nacacu̱ tsaa ndo, maa tyin ñavin tumaa cacú nyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tyin jutu ndo cacu̱ ra naha jaha̱ sɨhɨ ra naha tan tsihi̱ ra naha. Tan nyooho vityin nacacu̱ tsaa ndo tsihin Nyoo tsa ña cua cundɨhɨ maa, tyin tacan ñi cua coo maa tsi. \v 24 Tyin catyí tuhun Nyoo tyehen: \q1 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví ñi tumaa cuhu. \q1 Tan tsa cahnu tsa javahá ñi cuví tsi tumaa ita. \q1 Tyin cuhu can na ityí can, tan cucoyó ita can. [Tacan cuví nyɨvɨ, tyin iin yaha ñi tsiihí ñi.] \q1 \v 25 Maa tyin tuhun Jutu Mañi yo tacan ñi iyó maa tsi. \m Tan tuhun ihya cuví tuhun vaha tsa jacacú Nyoo tsi yo tsa caahán ndi tsihin ndo. \c 2 \p \v 1 Yacan cuenda na̱coo ndo tandɨhɨ nuu tsa caquiñi. Ña ja̱ndavi ñaha ndo tsi nyɨvɨ, ña ja̱ha ndo tyin vaha ndo tan ña nditsa, ña nyi̱yo iñi ndo nyehe ndo tsa iyó tsi inga nyɨvɨ, ña ca̱han ca ndo cuendu. \v 2 Ja̱vaha ndo tumaa javahá lee, tyin lee tsa ndi cacú nanducú tsi tsa caxin tsi, tacan taahán tucu tsi nanducu nyooho tuhun Nyoo tyin juvin tsi cua jacuahnu tsi ndo tan nacoto vaha ca ndo tsi Nyoo nda cuanda ndɨhɨ cacu ndo, \v 3 tun nditsa tyin tsitó ndo tyin Jutu Mañi yo, vaha xaan ra cuví ra. \s1 Ra Cristo cuví yuu nyito \p \v 4 Cu̱nyaa naa ndo tsi Jutu Mañi yo. Tyin juvin ra cuví yuu nyito tsa ña cuñí nyɨvɨ cuatyiñu ñi. Maa tyin Nyoo nacatsi̱ ra tsi Jutu Mañi yo tyin juvin ra cuví yuu sɨɨ caá tsa yahvi nyaá tsa cuenda ra. \v 5 Tatun nyaa naa vaha yo tsi ra Cristo, cua cuví yo tumaa iin vehe tyin maa Nyoo cuví ra tumaa ra javahá vehe. Cu̱hva ndo tsa jandu iin Nyoo tsi ndo tsihin ra Cristo tyin tun tsa nyaa naa vaha ndo tsi ra, cua cuvi ndo tumaa ra jutu tsa javahá maa ñi tyiñu Nyoo. Cua jacahnu ndo tsi ra tan sɨɨ xaan cua cuñi ra. \v 6 Tyin catyí tucu nu tutu ra tyehen: \q1 Yuhu nacatsi̱ yu iin yuu tsa tsiñí ñuhu ca tan sɨɨ ca caá, tan tsaqui̱n yu yuu can nu cua javaha yu vehe yu nda Sión. \q1 Tan nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra tsa cuví yuu can, ña cua tahan ñi ticanuu. Tacan catyí Nyoo tuhun ra Cristo nu tutu ra. \m \v 7 Maa tyin tsa cuenda yoo tsa tsinú iñi tsi ra Cristo, ra cuví yuu can, tsiñí ñuhu xaan ra tsi yo. Tan tsa cuenda nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi ra, cuví ra tumaa iin yuu tsa caahán Nyoo tuhun nu tutu ra tan catyí tsi tyehen: \q1 Yuu tsa ña cuñi̱ ra javahá vehe cuatyiñu ra, yacan cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca, catyí tsi. \m \v 8 Tan catyí tucu tsi: \q1 Ra ican cuví yuu tsa cuaha xaan nyɨvɨ cua nañi tsaha tan nduva ñi. \q1 Cuví ra iin cava tsa janduvá tsi ñi, catyí tsi nu tutu Nyoo. \m Nduva nyɨvɨ can tyin tsiñí ñi tuhun Nyoo, tan ña tyaá yahvi ñi itsi tyin tacan nyaá tyin cua javaha ñi. \s1 Nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo \p \v 9 Maa tyin nyooho cuví ndo nyɨvɨ nacatsi̱ maa Nyoo. Tan cuví ndo tumaa jutu tyin javahá ndo tyiñu nuu ra tyin juvin ra ndacá ñaha tsi yo. Tan cuví ndo nyɨvɨ ii ityi nuu ra tan cuví ndo nyɨvɨ maa ra, tacan tan cahan ndo tuhun vaha tsa javahá ra. Tyin juvin ra tava̱ tsi yo nu naa tan tyihi̱ ra tsi yo nu nditsin tan nu sɨɨ caá. \v 10 Tsa ndi cumañi ca cuvi ndo nyɨvɨ Nyoo, nduve yahvi nyaá ndo. Maa tyin vityin nyɨvɨ Nyoo cuví ndo. Quɨvɨ can yoñi cundaahvi̱ iñi tsi ndo, maa tyin vityin Nyoo cundaahví iñi ra tsi ndo. \s1 Nu catyí ra Pedro tyin coo yo, tan javaha yo tyiñu nuu Nyoo \p \v 11 Yañi, cuñí xaan yu tsi ndo, tan caahán ndahvi yu tsihin ndo tumaa tsa ñavin ca ra ñuhu ñayɨvɨ cuví ndo, tyin nda gloria cuví ñuu ndo. Yacan cuenda ña ja̱vaha ndo cuhva cuñí cuñu ñuhu ndo. Tyin cañí tahan cuñu ñuhu ndo tsihin añima ndo. \v 12 Ja̱ha cuenda ndo tsi ndo nu iyó ndo tyañu nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo. Tyin vasu caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨ ndo, tan catyí ñi tyin ña vaha ndo, maa tyin quɨvɨ quitsi nyehe Nyoo tyiñu javahá yo cua nyehe ñi tyin vaha tsa javahá ndo tan cua jacahnu ñi tsi Nyoo. \p \v 13 Tya̱a yahvi ndo tsi ra cumí tyiñu nu iyó ndo tsa cuenda tsa cuñí ndo tsi Nyoo. Tya̱a yahvi ndo tsi ra cumí tyiñu, a cuví ra rey cahnu ca, \v 14 a iin ra jaquitsi̱ ra rey tyin tatsi tuñi ra tsi ra iyó cuatyi naha ra tan naquihin ndaahvi ra tsi yoo tsa javahá tsa vaha. \v 15 Tyin Nyoo cuñí ra tsa javaha yo maa ñi maa tsa vaha tyin tacan tan ña ñihi ca nyɨvɨ soho tan nyɨvɨ ña tsitó náa cahan ñi sɨquɨ yo. \p \v 16 Co̱o ndo tumaa iyó nyɨvɨ tsa iyó nuña, maa tyin ñavin tsa tacan coo nuña ndo tan javaha ndo tsa ña vaha. Ja̱vaha ndo tyiñu nuu Nyoo tyin cuví ndo musu ra. \v 17 Ja̱ha ndo tsa ñayɨvɨ tsi tandɨhɨ ñi nyɨvɨ. Cu̱ñi ndo tsi ñi yɨhɨ́ cuenda Nyoo. Ja̱ha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra ndacá ñaha, tyin Nyoo nyehé ra tandɨhɨ tsa javahá yo. \s1 Uvi taahan cuhva nyehé yo tundoho \p \v 18 Nyooho tsa cuví musu, cu̱hva ndo tsa cundaca ñaha tsitoho ndo tsi ndo, tya̱a yahvi ndo tsi ra naha, vasu xaan ra naha a vasu vaha iñi ra naha. \v 19 Tyin tatun cunyeé iñi yo nyehé yo tundoho tsa janyehé nyɨvɨ tsi yo tsa cuenda tsa javahá yo tsa vaha nu Nyoo, cua tsaa can nuu ra. \v 20 Maa tyin tatun tatsí tuñi nyɨvɨ tsi ndo tsa cuenda tsa javahá ndo tsa ña vaha tan cunyee iñi ndo nyehe ndo tundoho, nduve náa catyi. Maa tyin tatun ña cundɨhɨ iñi ndo tan cunyee iñi ndo nyehé ndo tundoho tsa cuenda tsa javahá ndo tsa vaha, yacan cuví tsa vaha nuu Nyoo. \v 21 Tumaa tsa nyehe̱ maa ra Cristo tundoho tsa cuenda yo, tacan taahán tsi cunyee iñi yo nyehe yo tundoho tyin tsa cuenda yacan cana̱ Nyoo tsi yo. \v 22 Ra Cristo ndi intuhun cuatyi ña javaha̱ ra. Tan ndi iin tsaha tan ña jandavi̱ ñaha ra tsi nyɨvɨ. \v 23 Quɨvɨ jacuñi̱ nyaa ñi tsi ra, ña jacuñi̱ nyaa ra tsi ñi. Quɨvɨ tsa janyehe̱ ñi tundoho tsi ra ña jayuhvi̱ ra tsi ñi. Tyin intuhun ñi maa Nyoo cuví ra tuhvá jacutuñi tsi nyɨvɨ tsihin tsa ndaa tan tsihin tsa nditsa. Yacan cuenda natyaa̱ ra tsi ra ndaha Nyoo. \v 24 Tyin cuhva tsa ticaá ra Cristo nu cruu can, tsicoso̱ tandɨhɨ cuii maa cuatyi yo tsata ra. Tacan cuvi̱ tyin tacan tan ña javaha ca yo cuatyi, tan coo yo ñayɨvɨ cuɨtɨ. Tyin tsihin tsa ñicueehe̱ ra, tan nduvaha̱ yo. \v 25 Tyin quɨvɨ can tsica̱ nuu yo cuvi̱ yo tumaa mbee tsa ndoo̱ ihñi, tsa nduve tsitoho. Maa tyin vityin nacuhva̱ cuenda yo tsi yo tsi ra Cristo, tan jahá cuenda ra añima yo. Cuví ra ityi nuu tsihin yo. \c 3 \s1 Nacaa taahán tsi coo nyɨvɨ tindaha \p \v 1 Tacan tucu nyooho, ñiñaha tsa iyó yɨɨ. Tya̱a yahvi ndo tsi yɨɨ ndo tyin tatun ña tsinú iñi ra tsi ra Cristo, cua tsinu ndɨhɨ iñi ra tsi ra Cristo tsihin cuhva javahá ñi ndo tyin nyehe ra tyin vaha tsahá ndo tsa quɨhɨ ndaha ra tsi ndo. Tan ña cuñí tsi cuaha xaan cahan ndo tsihin ra, \v 2 tyin nyehé ra tyin catsi iyó ndo tan jahá ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra. \v 3 Ña ca̱ca xaan iñi ndo janduvaha ndo tsi ndo ityi tsata ñi, tyin ña ñiñi xaan cuñí tsi tsa iyo xaan janduvaha ndo jiñi ndo, tan cuatyiñu ndo tsa cuví xuhun cuaan tan cunditsi ndo jahma xiñu xaan. Ña ndu̱cu ndo tandɨhɨ yacan. \v 4 Maa tyin ja̱ndutyaquɨ ndo tsi ndo tsihin tsa quitá añima ndo tyin tun cuɨtɨ iyó yo tan vita iñi yo, tan taxin iyó yo, yacan cuví tsa sɨɨ ca caá nuu Nyoo. Tan ña cua tɨvɨ maa can. \v 5 Tyin tsihin tsehe ndutyaquɨ̱ ñiñaha tsa nacoto̱ tsi Nyoo, ñi tsa tsicoo̱ taha̱n tsanaha. Nyita̱ iñi ñi tsi Nyoo tan tyaa̱ yahvi ñi tsi yɨɨ ñi. \v 6 Tumaa ña Sara, tyaa̱ yahvi ña tsi ra Abraham yɨɨ ña. Tan catyí ña: “Tata”, tsihin ra. Tatun nyooho tan javahá ndo tsa vaha tan ndi luxu maa tan ña nayuhvi ndo, cua cuvi ndo tumaa maa ña. \p \v 7 Tan tacan tucu nyooho, ra iyó ñasɨɨhɨ naha ra, cu̱tuñi iñi ndo cuhva coo ndo tsihin ñasɨɨhɨ ndo. Ja̱ha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ñi tsa cuenda tsa vita ca cuñu ñuhu ñi tan ñavin ca cuñu ñuhu nyooho tan tsa cuenda tyin iin caa ñi tsahá ra tumañi iñi tsi ndo, tan yacan cuví ñayɨvɨ iyó ndo. Ja̱vaha ndo tyehen tyin tacan tan tɨɨn cuenda Nyoo tuhun caahán ndo tsihin ra. \s1 Nu tsahá cuenda ra Pedro nácaa taahán tsi coo yo \p \v 8 Nu ndɨhɨ tuhun, iin ñi cuhva ca̱ca iñi tandɨhɨ ndo. Cu̱ndaahvi tahan iñi ndo tsi ndo. Cu̱ñi tahan ndo tsi ndo tumaa tsa cuñí ndo tsi yañi ndo tsa cacu̱ tsihin ndo. Vita ca̱han ndo tsihin tahan ndo, tan ña cahnu ja̱ha ndo tsi ndo; cu̱vi ndo nyɨvɨ vaha. \v 9 Ña ja̱vaha ndo tsa ña vaha tsihin nyɨvɨ tsa javahá tsa ña vaha tsihin ndo. Ña ca̱han ndo tsi ñi tatun caahán ñi tsi ndo, tyin Nyoo cana̱ ra tsi ndo tyin javaha ndo tsa vaha tsihin ñi tyin tacan tan cua nasoco ra tsi ndo. \v 10 Tyin tuhun Nyoo catyí tsi tyehen: \q1 Nyɨvɨ tsa cuñí coo ñayɨvɨ tsihin tsa sɨɨ, \q1 cuñí tsi jaha ñi cuenda yaa ñi, tan ña cahan ñi tsa ndavaha ñi, \q1 tan ndi ña cahan ñi cuendu. \q1 \v 11 Ja̱ndɨhɨ ndo tsa javahá ndo tsa ña vaha, tan ja̱vaha ndo tsa vaha. \q1 Ndu̱cu ndo cuhva coo taxin ndo, tan co̱o ndo tacan. \q1 \v 12 Tyin Jutu Mañi yo jahá cuenda ra tsi nyɨvɨ vaha. \q1 Tatun caahán ñi tsihin ra, tyaá soho ra tsa caahán ñi. \q1 Maa tyin nyɨvɨ javahá tsa ña vaha, ña cuñí ra nyehé ra tsi ñi. \p \v 13 Ndi intuhun maa nyɨvɨ tan ña cuvi javaha ñi tsa ña vaha tsihin ndo tatun nyooho tan maa ñi tsa vaha nanducú ndo. \v 14 Cu̱sɨɨ iñi ndo vasu ndi maa nyehé ndo tundoho tsa cuenda tsa javahá ndo tsa vaha. Tan ña na̱yuhvi ndo tun jayuhvi nyɨvɨ tsi ndo. \v 15 Ja̱cahnu ndo tsi ra Cristo tsitsi añima ndo. Cu̱hva ndo tsa cundaca ñaha ra tsi ndo. Ca̱ca iñi ndo tuhun Nyoo tyin tatun ndaca tuhun nyɨvɨ tsi ndo nacuenda tsinú iñi ndo tsi ra, cuvi cuhva cuenda ndo tsi ñi. Tan ja̱vaha ndo can tsihin tsa ña cahnu jahá ndo tsi ndo tan ja̱ha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ñi. \v 16 Catsi co̱o ndo tyin tun catsi iyó ndo ña cua nducahan nuu ndo nuu Nyoo. Tan tatun caahán nyɨvɨ ndavaha ñi sɨquɨ ndo tsa cuenda tyin vaha cuahán ndo tsihin ra Cristo, juvin ñi maa ñi tan cua nducahan nuu ñi tsa cuenda tsa caha̱n ñi sɨquɨ ndo. \v 17 Vaha ca nyehé yo tundoho tsa cuenda tsa javahá yo tsa vaha tatun Nyoo cuñí, tan ñavin ca tsa nyehe yo tundoho cuenda tsa ña vaha. \v 18 Tyin ra Cristo nyehe̱ ra tundoho tan tsihi̱ ra iin tsaha ñi tsa cuenda cuatyin tandɨhɨ yo. Ra vaha cuví ra maa tyin nyehe̱ ra tundoho tan tsihi̱ ra tsa cuenda yo tsa cuví yo nyɨvɨ caquiñi, tyin tacan tan cuvi tsaa yo nu nyaá Nyoo. Tsihi̱ cuñu ñuhu ra, maa tyin nandoto̱ nyico ra tsihin Tatyi Ii ra. \v 19 Tacan tan tsihin Tatyi Ii ra tsaha̱n ra tsicaha̱n ra tsihin añima nyɨvɨ tsa yucú anyaya. \v 20 Tan ñi ican cuví ñi tsa ña tyaa̱ yahvi tsi Nyoo quɨvɨ tsicoo̱ ra Noé taha̱n tsanaha, tyin nɨɨ tsinú yutun ndoo tacan tsa ndatu̱ Nyoo tsa ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi. Maa tyin ña cuaha ñi cacu̱ quɨvɨ cuu̱n savi cahnu tsa tsahñi̱ ndutya ñuhu tsi ñi. Una taahan ñi ñi cacu̱ tsitsi yutun ndoo tyin nandaa̱ yutun ndoo can nu ndutya ñuhu. \v 21 Tan tacan tucu maa yo tumaa tsa cacu̱ ñi ican, tacan cacu̱ yo quɨvɨ tsicoondutya̱ yo. Maa tyin ñavin nyahyu yo nacatya̱ ndutya can tsa tsicoondutya̱ yo. Yacan cuñí tsi catyi tsa tsicán tahvi yo tsi Nyoo na nacatya ra añima yo tan cacu̱ yo jaha̱ tsa nandoto̱ ra Jesucristo. \v 22 Tan nandaa̱ ra nda gloria, tan nyaá ra xiin cuaha Nyoo vityin. Ndacá ñaha ra tsi ángel tan tandɨhɨ tatyi ña vaha tsa ndacá ñaha tsi nyɨvɨ. \c 4 \s1 Ja̱ha tyiñu ndo nuu nyɨvɨ yɨhɨ́ tuhun Nyoo tsihin ndo nácaa tsahá maa Nyoo tsi ndo. \p \v 1 Yacan cuenda ja̱nyee ndo iñi ndo nyehe ndo tundoho tumaa nyehe̱ ra Cristo tundoho tsihin cuñu ñuhu ra. Tyin nyɨvɨ tsa nyehé tundoho tsihin cuñu ñuhu ñi, ña javahá ca ñi tsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhu ñi. \v 2 Tyin tacan tan tandɨhɨ quɨvɨ coo ñi cua javaha ñi cuhva cuñí Nyoo, tan ñavin cuhva cuñí cuñu ñuhu ñi. \v 3 Vityin tsindɨhɨ̱ tsa javahá ndo tsa caquiñi tsa taahán iñi nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo. Tsicoo̱ ndo cuhva cuñí ndo, cuaha tsa caquiñi javaha̱ ndo, tan javaha̱ ndo tsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhu ndo. Javaha̱ ndo vico tan tsiñi̱ ndo. Tan jacahnu̱ ndo tsitoho tsa ña taahán tsi jacahnú ndo. \v 4 Tan vityin tsa ña cutahán ca ndo tsihin ñi tan ña javahá ca ndo tsa caquiñi tsa javahá ñi, iyo cuñí ñi. Tan caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨ ndo. \v 5 Maa tyin tandɨhɨ tsa caahán ñi tan tsa javahá ñi cua nacuhva cuenda ñi can tsi ra cua jacutuñi tsi nyɨvɨ nyitó tan nyɨvɨ tsihi̱. \v 6 Yacan cuenda jacoto̱ ra Cristo tuhun vaha tsi ndɨyɨ. Tyin tacan tan cuvi coo añima ñi tumaa iyó Nyoo, vasu ndi maa tsihi̱ ñi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tumaa tsiihí tandɨhɨ ca nyɨvɨ. \p \v 7 Tsa yatyin cuii cundɨhɨ tandɨhɨ maa tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda catsi co̱o ndo tan ña ja̱ndɨhɨ ndo tsa ndacan tahvi ndo tsi Nyoo. \v 8 Tsa jihna ñi taahán tsi tsa cuñi tahan ndo tsi ndo, tyin tatun cuñí tahan yo tsi yo, cuaha tsaha cua jaha yo tucahnu iñi tsi ñi. \v 9 Tatun tsaá iin nyɨvɨ vehe ndo, vaha tya̱nuu ndo tsi ñi tan ña caca iñi ndo tyin jatyañu ñi tsi ndo. \v 10 Tan cuñí tsi tsa jaha tyiñu intuhun intuhun ndo nuu nyɨvɨ tahan ndo nácaa tsahá maa Nyoo tsi ndo. Tyin sɨɨn sɨɨn tsa tsahá Nyoo tsi tsa intuhun intuhun yo. Tan taahán tsi cuatyiñu yo can tsihin tahan yo. \v 11 Tatun tsaha̱ Nyoo tuhun cahan un tsihin nyɨvɨ, ca̱han, maa tyin maa ñi tuhun tsa tsaha̱ ra tsi un. Tatun tsaha̱ ra tyin javaha un tyiñu nuu nyɨvɨ, ja̱vaha tsihin tunyee iñi tsa tsahá maa ra. Tandɨhɨ tsa catyí Nyoo tyin javaha ndo, ja̱vaha ndo can, tyin tacan tan jacahnu nyɨvɨ tsi Nyoo tsa cuenda ra Jesucristo. Tyin intuhun ñi maa Nyoo taahán tsi jacahnu yo. Tan na cundaca ñaha ra tsihin tunyee iñi ra tacan ñi maa. Tan na cuvi tsi tacan. \s1 Sɨɨ cu̱ñí ndo tun nyehé ndo tundoho tsa cuenda ra Cristo \p \v 12 Yañi tsa cuñí xaan yu, ña iyo xaan cuñi ndo tatun vatsí tundoho ñihi sɨquɨ ndo. Ña cu̱ñi ndo tyin ña taahán tsi nyehe ndo tundoho. \v 13 Cu̱ sɨɨ iñi ndo tyin cuvi nyehe ndo tundoho tumaa nyehe̱ ra Cristo tundoho. Tyin tacan tan quɨvɨ quitsi nyico ra Cristo inga tsaha, sɨɨ cua cuñi ndo nyehe ndo tsa cahnu cuví ra. \v 14 Tatun caahán nyɨvɨ ndavaha ñi sɨquɨ ndo tyin nyicún ndo tsi ra Cristo, sɨɨ cu̱ñi ndo, tyin nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin ndo. Maa ñi caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨ ra Cristo, maa tyin nyooho jacahnú ndo tsi ra. \v 15 Tatun nyehé ndo tundoho tsa cuenda yacan, vaha, tan ñavin ca tsa nyehé ndo tundoho tsa cuenda tsa tsahñi̱ ndo, o tsa suhu̱ ndo, o javaha̱ ndo tsa ña vaha, o tsa tyihi̱ ndo tsi ndo nu ña taahán tsi. \v 16 Maa tyin tun nyehé ndo tundoho tsa cuenda tsa yɨhɨ́ ndo cuenda ra Cristo, ña ndu̱cahan nuu ndo. Ja̱cahnu ndo tsi Nyoo, tyin tsahá tsi cuhva tsa nyehe ndo luxu tundoho tsa cuenda ra. \p \v 17 Tyin tsa tsaa̱ quɨvɨ tsa quitsaha̱ jacutuñi Nyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan jihna ca yoo tsa yɨhɨ́ cuenda ra cua cutuñi. Tatun tyehen tatsí tuñi Nyoo luxu ñi tsi yoo, ¿nácaa cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tuhun caahán ra? \v 18 Tatun yɨɨ cacú añima nyɨvɨ vaha, ¿nácaa cua cacu añima ñi quiñi iyó, ñi ña vaha? \v 19 Yacan cuenda tatun nyehé ndo tundoho cuhva cuñí Nyoo, cuñí tsi tsa ja̱ñihi ca ndo javaha ndo tsa vaha. Tan tya̱a cuenda ndo añima ndo ndaha ra tyin maa ra javaha̱ tsi yo, tan cua javaha ra tumaa caahán ra. \c 5 \s1 Nu tsahá cuenda ra Pedro tsi yo nácaa coo yo \p \v 1 Yacan cuenda tsahá cuenda yu tsi ra tsahnu yucú vehe ñuhu tsihin ndo, tyin ra tsahnu cuví tucu maa yu. Tan cuví yu tsandaa tyin nyehe̱ yu tandɨhɨ tundoho tsa taha̱n ra Cristo. Tan cua cutahan yu tsihin tandɨhɨ ca ra naha quɨvɨ quitsi ra Cristo inga tsaha tsihin tsa cahnu cuví ra. \v 2 Ja̱ha cuenda ndo tsi nyɨvɨ yɨhɨ́ tuhun Nyoo tsa yɨhɨ́ ndaha ndo, tumaa jahá cuenda vaha iin ra mbee jana ra. Ja̱vaha ndo can tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo tan ñavin tsihin tsa ñiñi, maa tyin cuhva cuñí Nyoo. Ña ja̱vaha ndo can tsa cuenda tsa cuñí ndo xuhun. Tandɨhɨ tyiñu javahá ndo, ja̱vaha ndo can tsihin tsa cacu iñi ndo. \v 3 Tyin tun vaha iyó ndo nyehé ñi, tacan cua coo ndɨhɨ ñi tyin nyehe ñi tyin ña ndacá ñaha ñihi ndo tsi ñi. \v 4 Tacan tan quɨvɨ cua quitsi ra cuví ityi nuu tsihin nyooho tsa jahá cuenda mbee jana Nyoo, cua cuhva ra tsa sɨɨ caá tsa ña cua tɨvɨ maa tsi ndo. \p \v 5 Tacan tucu nyooho, ra cuatyi tan ñi cuatyi, tya̱a yahvi ndo tsi ra tsahnu naha ra. Tan tandɨhɨ ndo ndaahvi ja̱ha ndo tsi ndo tan tya̱a yahvi tahan ndo tsi ndo. Tyin catyí nu tutu Nyoo tyehen: \q1 Nyoo ña cuñí ra nyehe ra tsi nyɨvɨ tsa yaa xaan, \q1 Maa tyin jatyinyeé ra tsi ñi tsa ña yaa. \p \v 6 Yacan cuenda ndaahvi ja̱ha ndo tsi ndo nuu Nyoo. Cu̱hva ndo tsi ndo cundaca ñaha ra tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra, tyin tacan tan cuvi jacahnu ra tsi ndo quɨvɨ cua tahan tsi. \v 7 Tya̱a cuenda ndo tandɨhɨ tsa tsicá xaan iñi ndo ndaha Nyoo tyin maa ra jahá cuenda tsi ndo. \p \v 8 Catsi cu̱hun iñi ndo tan ja̱ha vaha ndo cuenda ndáa tsa vaha tan ndáa tsa ña vaha, tyin nu ña vaha, nu xaan iñi tsi yo, tsicá nuu nu nanducú nu yóo jaha canaa nu tumaa tsicá nuu ndicaha xaan nanducú tɨ tsa catsi tɨ. \v 9 Ñihi cu̱nyecu ndo tsihin tsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo tyin tacan tan cuvi jaha ndo tsi nu ña vaha. Tyin juvin ñi tundoho tsa nyehé nyooho tan nyehé tucu tandɨhɨ ca nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda ra Cristo tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ. \v 10 Maa tyin Nyoo jatyinyeé ra tsi yo, tan tsa yaha nyehe ndo tundoho juhva quɨvɨ, Nyoo cua jacutsa ca ra tsi ndo, ñihi cu̱nyecu ndo tsihin tsa tsinú iñi ndo, tan cua cuhva ca ra tunyee iñi tsa iyó tsi ra tsi ndo. Tan juvin Nyoo cuví ra tsahá tandɨhɨ tsa vaha tsi yo, tan maa ra cana̱ tsi yo tyin ndu iin yo tsihin ra Cristo tyin coo yo nu sɨɨ caá tsihin ra tacan ñi maa. \v 11 Na jacahnu yo tsi ra tan na cundaca ñaha maa ra tacan ñi maa. Tan na cuvi tsi tacan. \s1 Nu tsahá ra Pedro nacumi tsi nyɨvɨ nu ndɨhɨ ña \p \v 12 Jaquitsí yu carta ihya tsi ndo tsihin ra Silvano, yañi yo. Tyin tsitó yu tyin nɨɨ xaan iñi ra nyicún ra tsi ra Cristo. Tan tsahá cuenda yu juhva tsi ndo nu carta ihya tyin tsa vaha tsa ñihi̱ ndo janahá tsi tyin nditsa tsa cuñí xaan Nyoo tsi yo. Yacan cuenda ña na̱coo ndo itsi. \p \v 13 Nyɨvɨ yɨhɨ́ cuenda Nyoo ñuu Babilonia tsa nacatsi̱ Nyoo tumaa nacatsi̱ ra tsi nyooho, jaquitsí ñi nacumi tsi ndo. Tan ra Marcos, sehe yu tsa cuenda Jutu Mañi yo, jaquitsí ndɨhɨ ra nacumi tsi ndo. \p \v 14 Cu̱ñi tahan ndo tsi ndo tan cu̱hva tahan ndo nacumi tsi ndo. \p Na coo ca tsa taxin añima tandɨhɨ nyooho tsa iin ñi cuví tsihin ra Jesucristo. \p Tan na cuvi tsi tacan ñi.