\id TIT \h TITO \toc1 Tutu e táxnūu San Pablu iña Títo \toc2 TITO \toc3 Tit. \mt1 Tutu e táxnūu San Pablu iña Títo \c 1 \s1 Taxnūu Pablu tutú iña Títo \p \v 1 Xuꞌu é Pablú u ne, kade tsiñu ú iña Xuva ko; pustru Jesúcristú u. Taxnūu ña kó vata koo é na kuīntiꞌxe ñaꞌa, ña é nakaxnúu Xuva kō, vata koo é na kūtuni ña tsí nchuꞌun é nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe kō, \v 2 e ntantétu ō é nīꞌi ko é vāꞌá ntaꞌa Xuva ko ntii dañu ntūvi. E táꞌxi Xuva ko xūꞌu ña nte díꞌna dá iñɨ ntuꞌu ñúxiví san tsí kuān koo kuvi ne, ñá te da kakāꞌan ña. \v 3 Vevií ne, e xée ntūvi e xtúvī ñá ne, tāꞌxi ña é kūtuni ko túꞌūn vaꞌá san iña ña, iña Xuva ko, ña é nakáku kō, dɨvi tūꞌun e xtúvī ñá ntaꞌa ko é kāꞌan ntódo ú ni ñāꞌa. \v 4 Taxnūu ú tutu sáꞌa īña o, Tito. Iꞌxá mii ntīꞌxe ko kúvin, tsí nañéꞌe ú o é dadɨɨ tsi kuintiꞌxe o nī ko. Na naxnuu viko Xuva kō ó, nī Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é nakáku kō; na tāꞌxi ña é vāꞌá koo kutūvin. \s1 Tsiñu é kāde Tito ñuú Creta \p \v 5 Xtuvī míi ú o ñuú Creta vata koo é vīin é kākunaá ka ikān, vata koo é kadā kûꞌvén xoo é viī í ñatā ña ntádē kûꞌvé ini ukun iña é un é un ñuú san vatā ó kakaꞌán u é vīin. \v 6 Ña é vīí ñatā ne, váꞌa koo na viī ñá vata koo é ña kaꞌan kíni ñaꞌa san íña ña. Uun tsi ñadɨꞌɨ̄ ñá koo. Iꞌxá ña ne, na kuintiꞌxe i Xuva kō dɨ; ña kúvī é dotō tsí vii, vata koo é ña tuví nēe núu i é kīni kaa; iꞌxa e dóo koñuꞌū. \v 7 Ña odo nūú ini ukún ne, da miī é viī ña é vāꞌa, tsí kade ña kuenta íña Xuva ko. Ña kúvi vīí kaꞌnu ña. Ña kúvī é kūdiin ña é da nuu da kuií tsi. Ñá ku de kɨꞌvi ñā. Ñá ku nāa núu ña. Ñá ku kuīnima ñá diuꞌun. \v 8 Váꞌa koo na viī ñá nī ña kaxee víꞌi ña. Na kuīnima ña é vāꞌa. Na kadā kuení vaꞌā ñá nté koo vií ña. Váꞌa koo na kadā kúꞌvē ña. Na kāda ntaa ña é kākaꞌan Xúva kō. Ñá ku dotō tsi íde ña da nēé ka é ntio ña. \v 9 Ñá ku xtuvī mii ña é kuīntiꞌxe ña túꞌūn vaꞌá san vatā o nakuaꞌá ntɨ ña, vata koo é kūvi kuéꞌe ña itsi vāꞌá ni tūku ñaꞌa, vata koo é na kūvi vií ña é tɨ̄ɨn dɨkɨ ñáꞌa san túꞌūn é kākaꞌan ñá, tē xoó kakaꞌan ntée i túꞌūn vaꞌá san. \p \v 10 Tsi dóo īó ñaꞌa, ña é ña ncho kuintiꞌxe i. Dotō tsi ntákaꞌan ñá, ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa. Dií dií ka ntáde ña Israeé san, tsí ntákaꞌan ña tsí da miī é kāꞌnte o kúñū é ixi ko. \v 11 Kantio é na ntādɨ́ xuꞌu ña, tsi ntánateñu núu ña ña kuíntiꞌxe i san ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaviꞌi ña é dotō tsí ntánakuāꞌa ña túꞌūn é ña kaidiáꞌvi é da mii kuēꞌen tsí diuꞌun ntío ña. \p \v 12 Uun ñaꞌa ña, ña véꞌxi ñuú Cretá ne, kakaꞌan ñá naa xuva ñá ne, kakaꞌan ntée ña ña ñuú ña: “Ña ñuú Cretá san ne, koó dā ña vete ña. Dōó kinī ntáa ña. Dōo diin ña. Da mii kuēꞌen tsi ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña. Dōó duꞌxen ñā é kāda tsiñu ña.” Kuan ō kaꞌan ñá ñuú Cretá san. \v 13 Nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. Dukuān né, ntii kāꞌan ni ña vata koo é na kuīntiꞌxe váꞌa ña. \v 14 Káꞌan ni ña tē ña ku de ña kuénta dovete e ntákaꞌan ña Israeé san, ntē ña ku kuintíꞌxe ña túꞌūn e ntákaꞌan ñáꞌa ni ñā, ña é ña ntío i túꞌun Xuva kō. \p \v 15 Kuenta iña ña é vāꞌá ne, váꞌā é un ntɨꞌɨ nuū i. Ntá tsi kuenta iña ña é kīni ntáa, ña é ña ntío i é kuīntiꞌxe i ne, ña túvī nee iña é vāꞌá iña ña. Tsí ña váꞌa dɨkɨ ña; nté nima ñá ña váꞌa. \v 16 Ntákaꞌan ña tsí ini ñá Xuva kō, ntá tsi kútuni ko tsi ñá ini ntíꞌxe ña ña, tsí da miī e ntáde ña é kīni kaa. Ñá ntīo ña kada ntaa ña é ntio Xuva kō; ntē ña ntaidiáꞌvi ña é viī ñá da nēé ka nuu i é vāꞌa. \c 2 \s1 Nchúꞌūn é nuu é ntaā i \p \v 1 Ntá tsi dɨvīn né, nakuāꞌan ñaꞌa nchúꞌūn é nuu é ntaā i. \v 2 Káꞌan ni ñatā sán tē ña ku de kɨ́ꞌvi ñā; ntē ña káꞌan dɨkɨ́ ña, vata koo é na kuiko ñuꞌu ñāꞌa san ña. Na kadā kuení vaꞌā ña nté koo vií ña, nté koo kaꞌan ña. Na kuīntiꞌxe váꞌa ña. Na kuīnima ñá taꞌan ña. Na kūtíi ña nima ñá ni ñāꞌa san. \v 3 Káꞌan ni ñadɨ̄ꞌɨ átā sán dɨ te na kuiko ñuꞌu ñā; ntē ña ku kaꞌan kíni ña iña ñaꞌa; ntē ña ku de kɨ́ꞌvi ñā. Na nañēꞌe ñá ñaꞌa san nté koo é vāꞌá koo vií ña. \v 4 Na nañēꞌe ñá ñadɨ̄ꞌɨ kuétsī san nté koo kuinima ñá xɨɨ ña ni iꞌxā ña. \v 5 Na nañēꞌe ñá ña é vāꞌá koo na kadā kuení ña nté koo vií ña, é na viī ñá da mii kuēꞌen tsí nuu i é vāꞌa, é kuēnta vií ña viꞌi ña, é na ntuntāꞌví ini ña ñaꞌa, é na kuīntiꞌxe ña é kākaꞌan xɨ́ɨ ña, vata koo é xoxo kuvi káꞌan kíni i iña túꞌun Xuva kō. \p \v 6 Kuan tsī koo kaꞌan ni na kuétsī sán dɨ te na kadā kuení vaꞌā na nté koo vií na. \v 7 É un ntɨꞌɨ̄ é vīín ne, nañēꞌen ñáꞌa san nté koo vií ña é vāꞌa. Dá kanakuāꞌan ñaꞌa sán ne, kanɨɨ̄ nima ó kaꞌan ni ña; ñá ku kāꞌan dɨkɨ́n ni ñā dá kanakuāꞌan ña. \v 8 Váꞌā koó kaꞌan, váta koo é ña kuvi kaꞌan ntée ñaꞌa o. Kidáā ne, kukaꞌan nuu ña, ña é ña kákuintiꞌxe i, tsí ña tuví nee núu i é kūvi kaꞌan ntée ña o. \p \v 9 Káꞌan nī ña ntáde tsiñu san te kāda ntáa ña é kākaꞌan tóꞌo ñā; na viī ñá tsiñu vāꞌa vata koo é dîni tóꞌo ñā é un ntɨꞌɨ̄ é kāde ña. Ñá ku nantiko koō ñá kaꞌan ñá te kākaꞌan tóꞌo ña ni ñā. \v 10 Ñá ku kīꞌi dúꞌu ña, tsí kanɨɨ̄ nima ñá na viī ñá da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa, vata koo é na kūtuni ñáꞌa tsi dóo vaꞌa túꞌun īña Xuva ko, ña é nakáku kō. \p \v 11 Tsi e táxnuu Xuva kō e dóo vaꞌá iña ñá, vata koo é nakáku un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa. \v 12 E dóo váꞌā o dé Xuva ko ni kō né, kuān ó kanañeꞌē ñá kō é xtuvī mii o é kīni kaa, é ña kuínima ko é īó ñuxiví san. Ntá tsi na kadā kuení vaꞌā ko nté koo vii o é vāꞌa é ntio Xuva kō vevii é kuntoo o ñūxiví sa. \v 13 Nɨɨ dukuān ntantétu o tē xee ntúvī é vāꞌá kueꞌen da kiꞌxi xtúku Xuva kō, ña e dóo kaꞌnu, ni Jesūcristu, ña é nakáku kō. \v 14 Dɨvi ñā xeꞌé ña ntuvi iña ñá kuenta iña ko vata koo é nakakū ñá ko da nēé ka nuu i é kīni kaa, vata koo é na ntāntoo ña nima ko é kuvi o īña mii ña, é nɨɨ̄ kueꞌén ini kō é vīi o é vāꞌa. \p \v 15 Sáꞌa kāꞌan. Sáꞌa nakuāꞌan ñaꞌa san. Nāxnuun kaꞌnun nima ñá ne, kadan tíin ni ñā, tsí dɨvi tsīñu e teé tsiñu Xuva ko ō é vīin. Ñá dā váꞌa o é na nāntii niꞌni ña o. \c 3 \s1 Nté koo vií ña kuíntiꞌxe i \p \v 1 Na nākaꞌan ña kuíntiꞌxe i sán te na kɨ̄ꞌví dɨkɨ ña é kākaꞌan ñá tsiñu naꞌnu i san ni da xōó ka ña tsiñu i, te na kāda ntaa ña é kākaꞌan ñá, te na kōo túꞌve ña é viī ñá da nēé ka tsiñu é vāꞌa. \v 2 Káꞌan ni ña tē ña ku kaꞌan kíni ña iña dá xōó ka ñaꞌa, te vāꞌá koo na kuntōo ña, é vāꞌá koo na viī ñá ni tāꞌan ña, na kuiko ñuꞌu ñā. \p \v 3 Tsí xoꞌō né, dōó tuntu o, dōó loꞌo ō kídaā dɨ. Ntaíka ō ntákunaa o. Ide o da nēé ka é ntio nima kíni kaa kō. Utén uten edé o é kīni kaa. Dē néꞌu iní o ni taꞌan kō xé un xé un ō. Ña ni ntío ñaꞌa san kó ne, ña ni ntío ko ñā dɨ. \v 4 Ntá tsi Xuva kō, ña é nakáku kō ne, náñēꞌe ñá kō tsi dóo ncho vií ña é vāꞌá ni kō, tsi dóo kuinima ñá kō ne, \v 5 nákakū ñá kō. Ña túvi nēe nuu i é vāꞌa é ēdé o vata koo é nakakū ñá kō, tsí mii ñā ntúntaꞌví ini ña kō. Nākate ña nima kó da nakáku ña kō. Ntuvi xēe táꞌxi ña ko kuenta iña Espíritū Sántū. \v 6 Ntekú ka táꞌxi ña kō Espíritū Sántū san kuenta iña Jesúcristu, ña é nakáku kō. \v 7 Dōo váꞌā o dé Jesucristu ni kó vata koo é kuvi kuntetu ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko ntii dañu ntúvi. \p \v 8 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ō ne, ntio ko é nɨ̄ɨ kuéꞌen ini o kāꞌan ni ña kuíntiꞌxe i Xuva kō sán vata koo é kōto váꞌa ña nté koo vií ña nuu i é vāꞌa. Sáꞌā e dóo vaꞌá, e dóo kaidiáꞌvi i é vīi o un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ o. \v 9 Ntá tsi ña ku kinin núun te tsixeꞌe ñāꞌa nuu i é tūntu, te ncho nāa núu ña kuenta iña ñáta ñā, ña intóo kídaa, kuēnta iña i nté o kakaꞌán lei Muísee. Núu i tsīkán ne, ñá tē neé nuu áꞌvi kueꞌén te nāa núu ō. \p \v 10 Te īó ñaꞌa kakini nteē ñá ña kuíntiꞌxe i sán ne, diꞌna kuéꞌen ña itsi te ūvi íto ne, tē ñá ncho tēkú ña ne, kidáā ne, ña kún den ká ña kuenta. \v 11 Inin tsí ña kuan ntáa sán ne, dōó kinī o ntáde ña. Kuétsi mii ña te kūnaá ña. \s1 Nté koo vií Tito \p \v 12 Ama táxnūu ú Artemá ō Tiquicu mí tūvín ne, koon ntiin kuēꞌen mí tūví u ñuú Nicopoli. Ikan kutūví u dá ntūvi víꞌxin san. \v 13 Da nēé ka é kūvin viín ne, xntiīn Zena, ñá kanadaꞌān sán, ni Āpolo, vata koo é ñā té neé kūnaá nteē ñá itsi kān mí kɨ̄ꞌɨn ña. \v 14 Nakuāꞌan vata koo é na kūtúꞌve taꞌan kō e dóo vaꞌá na viī ña, é na xntii ña tāꞌan ña, ña ntátaan núu i, vata koo é na kādiáꞌvi ña. \s1 Iꞌa ntɨ́ꞌɨ é ūve naꞌa tutú san \p \v 15 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña é ntoo dadɨɨ ntɨ́ ni ī né, taxnūu ña ntiusi íña o. Káꞌān ntiusi ni ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ taꞌan ko, ña ntákuinima í ko tsí dadɨɨ tsi kuíntiꞌxe kó ni ñā. Xuva ko na nāxnuu viko ña nto un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto.