\id MAT  
\h SAN MATEO 
\toc1 Tūꞌun é vāꞌa iña Xuva ko e xntée naꞌa San Mateu 
\toc2 SAN MATEO 
\toc3 Mt. 
\mt1 Tūꞌun é vāꞌa iña Xuva ko e xntée naꞌa San Mateu 
\c 1  
\s1 Tatá viꞌi Jesucristu 
\r (Lc. 3:23‑38) 
\p  
\v 1 Xuꞌu é Mateú u ne, iꞌa kakaꞌán u iña táta viꞌi Jesucristu, iꞌxá ika Dāvii, iꞌxá ika Ābraan. 
\p  
\v 2 Xíō iꞌxá Abraan é nani Īsaa; xíō iꞌxá Isaa é nani Jācoo; xíō iꞌxá Jacoo é nani Jūdaa; xíō ení ña dɨ.  
\v 3 Xíō iꞌxá Judaa é nanī Fare ní Zara (dɨꞌɨ ñā ne, Tamaa nani ña); xíō iꞌxá Fare é nani Ēruun; xíō iꞌxá Eruun é nani Āraan;  
\v 4 xíō iꞌxá Araan é nani Aminādaa; xíō iꞌxá Aminadaa é nani Nāsuun; xíō iꞌxá Nasuun é nani Sālmuun;  
\v 5 xíō iꞌxá Salmuun é nanī Boó (dɨꞌɨ ñā né, Raa nani ña); xíō iꞌxá Boo é nani Ōbeé (dɨꞌɨ ñā né, Ruu nani ña); xíō iꞌxá Obee é nani Isāii;  
\v 6 xíō iꞌxá Isaii é nani Dāvii, ña e kúvi rei. Ēni viꞌi rei Davií san ni ñadɨ̄ꞌɨ kií, ñadɨ̄ꞌɨ́ Uriá, ne, xíō iꞌxá ña é nani Salāmuun. 
\p  
\v 7 Xíō iꞌxá Salamuun é nani Robōaan; xíō iꞌxá Roboaan é nani Ābia; xíō iꞌxá Abia é nanī Asa;  
\v 8 xíō iꞌxá Asa é nani Josāfaa; xíō iꞌxá Josafaa é nani Jōraan; xíō iꞌxá Joraan é nani Ūzia;  
\v 9 xíō iꞌxá Uzia é nani Jōtaan; xíō iꞌxá Jotaan é nani Ācaa; xíō iꞌxá Acaa é nani Ezēquia;  
\v 10 xíō iꞌxá Ezequia é nani Manāsee; xíō iꞌxá Manasee é nani Āmuun; xíō iꞌxá Amuun é nani Jōsia;  
\v 11 xío ūun iꞌxá Josia é nani Jecōniá ne, xíō ení ña dɨ. Ntoo ña ntuvi dá xee ñáꞌa, ña ñuú Babiloniá san ne, kueꞌen níꞌi ña ña Israeé san ñuú ña kān é nantōꞌo ña ña. 
\p  
\v 12 Dā rkontûvi xíō iꞌxá Jeconia é nani Salātiee; xíō iꞌxá Salatiee é nani Zorobābee;  
\v 13 xíō iꞌxá Zorobabee é nani Abīuu; xíō iꞌxá Abiuu é nani Eliāquiin; xíō iꞌxá Eliaquiin é nani Āsoo;  
\v 14 xíō iꞌxá Asoo é nani Sādoo; xíō iꞌxá Sadoo é nani Āquiin; xíō iꞌxá Aquiin é nani Elīuu;  
\v 15 xíō iꞌxá Eliuu é nani Lāzaa; xíō iꞌxá Lazaa é nani Mātaan; xíō iꞌxá Mataan é nani Jācoo;  
\v 16 xíō iꞌxá Jacoo é nani Jōseé, dɨvi xɨ̄ɨ Maríā. Maríā sán ne, dɨꞌɨ Jēsuú, dɨvi ñā é kākaꞌan o é Cristu, ña é taxnuu Xuva kō. 
\p  
\v 17 Xío ūxkɨmi úvata ñā nté Abraan un tsi nté Davii. Xíō tuku uxkɨmi úvata ñā nté Davii un tsi da nté kueꞌen niꞌi ña ña Israeé san ñuú Babiloniá ne, xíō tuku uxkɨmi úvata ñā un tsi da nté ntūvi e káku Cristú san. 
\s1 Dā káku Jesucristu 
\r (Lc. 2:1‑7) 
\p  
\v 18 Dukuan ō kúvi da káku Jesucristu: María, dɨꞌɨ Jēsuú ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña e tántaꞌa ña ni Jōseé ne, ntá tsi diꞌna dá kuntoo niꞌi tāꞌan ña ne, kūtuni ña tsí ñuꞌu iꞌxá ña kuenta iña Espíritū Sántū san.  
\v 19 Dōo vaꞌá ñaꞌa xɨɨ ña Joseé san. Ña ni ntío ña é kāꞌan kíni ñaꞌa san iña Maríā. Dukuān né, dē kuení ña é diin diin tsi naxtuvī mii ña ña.  
\v 20 Ntá tsi da nɨɨ kadē kuení ña ne, xée ūun ánje Xuva kō ñuu éni kān, kakaꞌan ña: 
\p —Jōsee, iꞌxá ika Dāvii, ñá ku uꞌvī o é nākiꞌin Maríā é kuvi ña ñadɨ̄ꞌɨ o, tsí iꞌxa é nakāku ña ne, ñuꞌu kuenta iña Espíritū Sántū san.  
\v 21 Nakāku ña uun iꞌxa tií ne, xntēén dɨvī í é Jēsuu, tsí dɨvi ñā é nakakū ñá ña ñuú ña, ña é iō kuetsí i —kaꞌan ánjē san. 
\p  
\v 22 Un ntɨꞌɨ sāꞌa kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko: 
\q1  
\v 23 Kuꞌun īꞌxá uun ñadɨ̄ꞌɨ kuétsī, ña é vāta kiní ñatīí ne, 
\q1 nakāku ña uun iꞌxa tii é kunani ña Emānuee, 
\m kaꞌan ña. Emanueé ne, kani túꞌun: Xuva kō nuu méꞌñu ña kō. 
\p  
\v 24 Dā ntóto Joseé ne, dē ntaa ñá vatā ó kakaꞌan ánje Xuva kō san. Nākiꞌi ñá ñadɨꞌɨ̄ ña,  
\v 25 ntá tsi ña ni kántoo niꞌi tāꞌan ña da nté ita ntíꞌxin ntuvi e káku iꞌxá ña. Xnteē ñá dɨvī í é Jēsuu. 
\c 2  
\s1 Dā ixkoto níꞌni ña e dóo kiꞌin inī í san Jesuu 
\p  
\v 1 Kāku Jesuu ñuú Beleen ntuvi dá inúu rei Heróde ñūú tsikan. Kidáā né, ēka ña e dóo kiꞌin inī í san ñuú e dóo ikā ne, xée ña ñūú Jerusaleen.  
\v 2 Ntátsixeꞌe ñā: 
\p —¿Míꞌi ntu tūví rei iña ñá Israee, ña é dā ve káku san? Īní ntɨ kɨ́mī e kéne e táꞌxi kuenta íña ñá nte ñúú ntɨ kān. Dukuān é vēꞌxí ntɨ é kunūu iní ntɨ ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Dā téku rei Heródē sán ne, dōo dé kuení ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú Jerusaleen.  
\v 4 Kāna ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san nī mastrú leí san, tsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Míꞌi ntu kāku ñá nanī Cristu, ña táxnuu Xuva kō? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 5 Ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñuú Beleen é kāduku ntée ñuú Judea, tsí kuan ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā: 
\q1  
\v 6 Dɨvin, ñūú Beleen é tūvín ñuú Judaa, 
\q1 kaꞌnun vata ntáa é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu 
\q1 mí ntoo ña ntádē kûꞌvé ñuú Judaa. 
\q1 Ntá tsi dií dií ka kuiko ñuꞌu ñāꞌa o, 
\q1 tsí nte ñúu o kan vēꞌxí uun ñaꞌa, 
\q1 ña kada kûꞌvé iña ñaꞌa ko, ñá Israeé san. 
\m Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan ñáꞌa san. 
\p  
\v 7 Kidáā né, kāna xuꞌu Heródē ña dóo kiꞌin inī í san, tsixeꞌe ña ñā nee ntúvi ntiꞌxe é kii díto kɨ́mī san.  
\v 8 Kidáā né, taxnūu ña ña ñuú Beleén san, kakaꞌan ña: 
\p —Kueꞌēn ntó, nantuku vāꞌá nto iꞌxá san. Te nāniꞌi nto í ne, taxnūu nto túꞌūn vata koo é kikunúu ini kó i dɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 9 Dā téku ña é kākaꞌán reí san ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña tsí dɨvī kɨ́mī e íni ña ñuú ña kān né, odo nūú nuu ña, kuéꞌēn da nté xee mí tuví iꞌxá san.  
\v 10 Dā íni ña kɨ́mī sán ne, ñá tē nté kaa diní ña.  
\v 11 Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌi kān né, īní ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ i Māríā ne, ínchɨtɨ ñā mí tuví ne, ínūu iní ña i. Nākaán ña etun ñá ne, xéꞌe ña īꞌxá san doméni e kúvi oro, ni kūtú, nī choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi.  
\v 12 Kidáā ne, xéꞌe Xuva ko ūun xénī é kākaꞌan é ña ku ntiko koó ña mí tuví Heródē. Dukuān ne, tuku itsi kunúꞌu ña. 
\s1 Dá kuēꞌen Jésuu ñuú Egítō 
\p  
\v 13 Dā kunúꞌu ña ne, īní Josee ánje Xuva kō ñuu éni kān. Kaꞌan ánjē san: 
\p —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī né, kueꞌen náneꞌen ñuú Egítō. Ikan kuntōo nto da nté kāꞌán u ni ō. Tsí kiꞌxi rei Heródē é nantuku ña īꞌxá san é kaꞌnī ñá i —kaꞌan ña. 
\p  
\v 14 Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kueꞌen níꞌi ña ña ñūú Egíto, kuān te niñu.  
\v 15 Ikān tsi kantóo ña dā nté xiꞌi Heródē san. Sáꞌā kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko nte kídaā: “Nté ñūu Egítō nákaná u iꞌxá ko”, kaꞌan ña. 
\s1 Dā táxnuu Heródē é kūví ntɨꞌɨ iꞌxa tií san 
\p  
\v 16 Dā kútuni Heródē tsí ña ni de ntáa ña dóo kiꞌin inī í san ne, kūdiin kuéꞌen ña. Taxnūu ña sntadun é kaꞌnī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iꞌxa tii é ntoo ñuú Beleén, ni ñūu é ntoo etsin ikān, iꞌxa é īó uvi kuia í, ō é dií ka kuetsī, vata ō ita ntíꞌxin ntuvi é kaꞌan ña dóo kiꞌin inī í san.  
\v 17 Kidáā né, kūntaá vata ō kaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko nte éma tsi, ñá nani Jerēmia: 
\q1  
\v 18 Dîtó un tsi nte ñuú Ramaa 
\q1 ntákachuꞌu ntáa ña, ntaéku ña. 
\q1 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ Israeé ne, ntaéku nteé ña iꞌxá ña. 
\q1 Ña ni ntío ña ntukaꞌnu iní ña, 
\q1 tsí é xiꞌi ntɨ́ꞌɨ iꞌxá ña, 
\m kaꞌan ña. 
\p  
\v 19 Ntá tsi dā xiꞌi Heródē ne, kéni Josee é xee uun ánje Xuva kō, kakaꞌan ña: 
\p  
\v 20 —Nakuntítsin, kiꞌin īꞌxá san ni dɨꞌɨ ī, kunúꞌu nto ñuú Israee, tsí e xíꞌi ña é ncho kaꞌní iꞌxá san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 21 Nákuntītsí ña ne, kīꞌi ña iꞌxá san ni dɨꞌɨ ī ne, dá kunúꞌu ña ñuú Israee.  
\v 22 Ntá tsi dā téku ña é dɨvi tsi īꞌxá Heródē, ñá nani Arquēlau, nakunúu ña naa ñá ne, úꞌvī ña é ntiko koō ña. Kūtuni ña ñuu éni kān ne, da díta ña itsi ñuú Galilea.  
\v 23 Kuéꞌen ña, kūkuntóo ña ñuu é nani Nazāree. Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Kaꞌan ñáꞌa san tsí nazarenu ña”, kaꞌan ña. 
\c 3  
\s1 Dá kākaꞌan ntódo Juaan Bautista ñuu itsí kān 
\r (Mr. 1:1‑8; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn. 1:19‑28) 
\p  
\v 1 Ntuvi tsikán ne, xée Juaan Baūtista ñuu itsi é nani Jūdea, kakaꞌan ntódo ña,  
\v 2 kakaꞌan ña: 
\p —¡Natɨvi iní nto, tsí e xée ētsin ntuvi é kiꞌxi Xuva ko, kixkadā kúꞌvē ña! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāiá ne, kakaꞌan ñá iñá Juaán san dá kākaꞌan ña: 
\q1 Dîtó tatsin úun ñaꞌa, ña e dóo ntii kākaꞌan ñuu itsí kān: 
\q1 “Nakōo túꞌvē ntó itsi Xuva kō; 
\q1 Ntantaa ntó itsi ña”, kaꞌan ña, 
\m kaꞌan Ísaiá san. 
\p  
\v 4 Ínūú Juaán san doo e kúvi idi kameu. Ñɨɨ íꞌxi ña ne, ñɨɨ kúvi dɨ. Skuntí ini éꞌxi ña ne, īni xiꞌi ñá ntudin ñuñu.  
\v 5 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntoo ñuú Jerusaleén ni ñūú Judeá, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo etsin nú ntūte kaꞌnu é nani Jōrdaán ne, kuéꞌen ñā mí nuu Juaán san.  
\v 6 Natɨ̄vi iní ña kuétsi ñā ne, da ítsi ntute ña ntaꞌa Juaán san nú ntute kaꞌnu san. 
\p  
\v 7 Ntá tsi dā íni Juaán san tsí tɨ̄tɨ́n ña fariseú san nī ña saduceú san xée ñā é kūtsi ntute ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¡Ntōꞌo é tatá koo kúvi nto! ¿Xoó ntu kakaꞌan í ni ntō é kūnu nto é ña níꞌi nto é ntoꞌo nto ntaꞌa Xuva kō?  
\v 8 Vií nto é vāꞌá vata koo e díto é natɨ̄vi iní ntiꞌxe nto.  
\v 9 Ñá ku kaꞌān nto: “Ntɨꞌɨ́ ne, Abraan úva ikā ntɨ”, é kuān o ntákaꞌan nto. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí kuvi vií Xuva kō é ntāda ña xuú san iꞌxá Abraán, tē dɨ́ ntio ña.  
\v 10 É iō tuꞌve kaá ntee é nakɨ̄ɨn ña utun san. Da nēé ka utun é ña taꞌxi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨ̄ɨn ña ne, dá kaꞌmi ña.  
\v 11 Xuꞌú ne, ntute kadáꞌvi ú nto dá kanakutsi ntute ú nto é nātɨvi iní nto kuétsi ntō, ntá tsi ña é dā vé véꞌxi ne, dií ka kaꞌnu ña é xuꞌu. Ntē ña váꞌa u é kuidō ú ntiꞌxen ñā. Dɨvi ñā ne, Espíritū Sántū san ni ñúꞌu dáꞌvi ña nto.  
\v 12 Niꞌi ntaꞌa ña ūtun é kākani ña kɨtɨ trigú ne, dá nākaxnúu ña é vāꞌá ne, dá nātsuꞌun váꞌa ña. Ntá tsi e ña kaidiáꞌvi ne, kaꞌmi ña meꞌñú ñuꞌu é ña kantáꞌva —kaꞌán Juaán san. 
\s1 Dā ítsi ntute Jesuu 
\r (Mr. 1:9‑11; Lc. 3:21‑22) 
\p  
\v 13 Kidáā ne, véꞌxi Jēsuu nte ñúú Galileá, ne, xée ñā nú ntute kaꞌnu Jordaán san, mí nuu Juaán san, vata koo é kūtsi ntute ña ntaꞌa Juaán san.  
\v 14 Ña ni ntío Juaán san é nakūtsi ntute ña ña, ne, kakaꞌan ña: 
\p —Xuꞌu é kantio ko é dɨvi nto nakūtsi ntute nto ko. ¿Vá kūvi ntu é xuꞌú nakūtsi ntute ú nto? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 15 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuan tsī koo, tsi é vāꞌá ō é kāda ntaa o é un ntɨꞌɨ̄ é kāꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, kakaꞌán Juaán san tsí vií ña.  
\v 16 Dā kúvi ítsi ntute Jesuú ne, ntii ña diñɨ ntute kān ne, ura dúꞌva tsi i nákaan e dukún kan ne, īní ña Espíritu Xuva kō, é īnu ña vata kaa paloma, kátavi ntódo ña ña.  
\v 17 Kakaꞌan tátsin nte e dukún kān: 
\p —Sáꞌā é Iꞌxá miī kó e dóo kakuinimá ko. Dōo diní ko ni ñā —kaꞌan tátsín san. 
\c 4  
\s1 Dā íto nteé tóꞌō e ña váꞌā san Jesuu 
\r (Mr. 1:12‑13; Lc. 4:1‑13) 
\p  
\v 1 Kidáā ne, íntēka Espíritū Sántū san Jésuu ñuu itsí kān é kōto nteé tóꞌō e ña váꞌā san ñá te kōꞌxó nteē ña. 
\p  
\v 2 Úvi dīkó ntuvi, úvi dīkó niñu ña ni eꞌxí ña ne, kidáā né, kākɨn ña.  
\v 3 Kidáā ne, xéē tóꞌō e ña váꞌā san ne, kakaꞌan ni ña: 
\p —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, káꞌan ni xūú san na ntūví tañúꞌū —kaꞌan. 
\p  
\v 4 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu: 
\p —É ūve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá te da mii tsī tañúꞌu kāntio ñaꞌa é nīꞌi ña ntuvi iña ña, tsí un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn é kākaꞌan Xúva kō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 5 Kidáā ne, kueꞌen níꞌi tóꞌō e ña váꞌā san ña ñuú Jerusaleen, mí tuvi xúkun Xuva kō. Xntitsī ña míꞌī e dií ka dūkun rkɨ úkūn sán ne,  
\v 6 kakaꞌan ni ña: 
\p —Tē nuu é ntaā i é Iꞌxa Xuva ko kúvin ne, nakōꞌxon kúñu ō, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: 
\q1 Taxnūu ña ánje ñā é kuēnta víi ña o. 
\q1 Kurkāa ña o vata koo é ña nákɨꞌɨ́n xuu. 
\m Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan. 
\p  
\v 7 Kakaꞌan Jésuu ni i: 
\p —Tsí uve naꞌa xtúku kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Ñá ku koto ntēen Tóꞌo o, Xuva ō.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 8 Kuēꞌen níꞌi xtūku tóꞌō e ña váꞌā san ña. Kúxēe ña uun xuku mi dóo dūkún ne, náñēꞌe ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é īó ñuxiví sa. Ñá tē nté kaa váꞌā o.  
\v 9 Kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san ni ña: 
\p —Te nākunchɨ́tɨn nūú ko, te kunuu inī ó ko ne, taꞌxi u é kadā kûꞌven un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san —kaꞌan. 
\p  
\v 10 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni i: 
\p —Kūnun, tóꞌō e ña váꞌā, tsí uve naꞌa kakaꞌan Túꞌun Xuva kō: “Da mii tsi Xuva kō é kunuu inī ó ña, da mii tsi tsīñu ña é vīin.” Kuān ó uve naꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 11 Kidáā né, xtūvi mii tóꞌō e ña váꞌā san ña ne, xéē ánje Xuva kō é viī ñá ña kuenta. 
\s1 Dā éni ntuꞌu Jēsuu dé tsiñu ña ñuú Galilea 
\r (Mr. 1:14‑15; Lc. 4:14‑15) 
\p  
\v 12 Dā téku Jesuu tsí nuu kutū Juaán ne, kuéꞌen ña ñūú Galilea.  
\v 13 Ntāka ña ñuú Nazaree é tuvi ñuú Galileá ne, kuéꞌen ñā é kutuvī ñá ñuú Capernau, é tuví diñɨ míni kaꞌnu san, etsin nú rāxa Zabúluun ni nú rāxa Néftalii.  
\v 14 Dukuan ō kúntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia: 
\q1  
\v 15 Ñuú Zabuluún ni ñūú Neftalií ne, 
\q1 ñuu é ntoo etsin diñɨ míni kaꞌnu kān, 
\q1 uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san, 
\q1 ñuú Galilea, mí ntoo ñaꞌa, ña é ña te ña Israeé san. 
\q1  
\v 16 Ñaꞌa, ña ntoo ikan mí nēé ni kuētsí i ne, 
\q1 īní ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kaꞌnu. 
\q1 Ñaꞌa, ña ntoo ní ntatɨ dóxiꞌí ne, 
\q1 xiꞌí nuu kaꞌnu mí ntoo ña. 
\m Kuan ō kaꞌan Isáia. 
\p  
\v 17 Nté ntūvi tsikan éni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ntódo ña: 
\p —Natɨvi iní nto, tsí dokó sa xee ntúvi é kixkadā kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 
\s1 Kāna Jesuu kɨ́mi ñáꞌa, ña ntátɨɨn tsákā 
\r (Mr. 1:16‑20; Lc. 5:1‑11) 
\p  
\v 18 Dā íka Jesuu úun xo diñɨ míni Galileá san ne, īní ña Simuun, ña é kākaꞌan ña é Pedrú, ni enī ñá, Andree. Ntánakuītá nuu ñá xunu ña nú ntute kān, tsí ntátɨɨn ña tsákā.  
\v 19 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuntīkɨn ntó ko ne, taꞌxi ú nto tsiñu é kāna nto ñaꞌa é kuntīkɨn ñá ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 20 Ura tsí i xtúvī mii ña xunu ñá ne, íntīkɨn ñá ña. 
\p  
\v 21 Kuéꞌēn ká ña, ne, īní ña uvi ñāꞌá ka ñaꞌa, ñá nani Sāntiau ni ení ña Juaan. Ntuvi ña é iꞌxá Zebedeu ña. Ñúꞌu ña tun ntōó ni uva ñā, ntántaváꞌa ña xunu ña mí ntátsin. Kāna Jesuu ñá ne,  
\v 22 ura tsí i xtúvī mii ña tún ntōó ña ni uva ñā ne, íntīkɨn ñá ña. 
\s1 Ñá te da dīi ñaꞌá nakuaꞌa Jésuu 
\r (Lc. 6:17‑19) 
\p  
\v 23 Īka Jesuu kanɨ́ɨ ñūú Galilea, nakuāꞌa ña ñaꞌa san má ūkún ña Israee. Kakaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iña i é kixkadā kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuiꞌi, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kākuvi ñaꞌa san.  
\v 24 Kūtuni ñáꞌa iña ñá kanɨɨ ñūú Siria ne, ntēka ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntákuvi kuiꞌi, o te ūꞌvi kúñu ñā, o te ñūꞌu e ña váꞌā nima ñá, o te kāxiꞌi míi ñā, o tē natɨ́ɨn ña ne, ntaváꞌa ña ña, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña.  
\v 25 Ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña nté ñūú Galilea, nté ñūu é nani Ūꞌxi Ñúú ne, nté Jerusāleen, nté Jūdea, nté ñūu é ntoo uun xo diñɨ ntute kaꞌnu é nani Jōrdaan. 
\c 5  
\s1 Dá kakāꞌan ntódo Jesuu xúku kān 
\p  
\v 1 Dā íni Jesuu tsí ña te da díi ñaꞌá san ne, kuxée ña dɨkɨ ukú san. Dā itúvi ña ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña.  
\v 2 Eni ntuꞌu ñā nakuaꞌa ña ña, kakaꞌan ña: 
\s1 Xoo e dóo vaꞌá ni ī 
\r (Lc. 6:20‑23) 
\p  
\v 3 —Nté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kūtuni i tsí ña kúvi vii ña te ña xntii Xuva ko ña, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 
\p  
\v 4 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña nuu ntaꞌxa nima í, tsi náxnuu kaꞌnu Xuva kō nima ña. 
\p  
\v 5 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ña ntáde kaꞌnu, tsí kanɨɨ ñūxiví sa niꞌi ña kídaā. 
\p  
\v 6 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kanɨɨ̄ nima í ncho kutúꞌve i iña Xuva ko, tsí kuéꞌe ña é kūtuꞌve váꞌa ña. 
\p  
\v 7 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é kantuntāꞌví ini i taꞌan i, tsí ntuntāꞌví ini Xuva ko ñā dɨ. 
\p  
\v 8 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntūntoo nima í, tsi kiní ña Xuva kō. 
\p  
\v 9 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántukū é vāꞌá koo kuntoo ni tāꞌan i, tsí kaꞌan Xúva kō tsí dɨvi ñā é iꞌxā ñá ña. 
\p  
\v 10 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ñāꞌa, ña é ntántoꞌo i tsí kuíntiꞌxe ña Xuva kō, tsí ntáduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. 
\p  
\v 11 ʼNté kuān nte vaꞌá ni ntō dá ntákaꞌan kíni ñaꞌa san íña nto, dá ntádē xení ña ni ntō, dá ntákaꞌan ña dovete e ntáde nto é kīni kaa da ntáde nto é ntio ko.  
\v 12 Kūntoo dínī nto, ñá ku kuntoo ntaꞌxa ntō, tsí niꞌi ntó doméni é vāꞌá kueꞌen e dukún kān, tsí kuān o dé xení ñaꞌa san ni ñá kaꞌán naa Xuva ko, ña intóo kídaā dɨ. 
\s1 Vata ntáa ñɨɨ ni ñūꞌu ntáa o ñuxiví a 
\r (Mr. 9:50; Lc. 14:34‑35) 
\p  
\v 13 ʼDɨvi ntō ne, vata ntáa ñɨɨ ntáa nto ñuxiví a. Ntá tsi tē ña tuví ka díkō ñɨɨ́ san ne, ña kúvi ntūváꞌa ka. Ñá vādá ka mí kaidiáꞌvi i. Kate ó ne, kaka nuu ñaꞌa san. 
\p  
\v 14 ʼVata ntáa ñūꞌu ntáa nto ñuxiví a. Tē uun ñuú tuví dɨkɨ uku kán ne, ña kúvi kutūvi xuꞌu.  
\v 15 Ntē ña kañíi ñaꞌa san kantílīn vata koo é xnuu xuꞌū ña má kɨdɨ. Tsí xkaa iko dukūn ña vata koo é nāxiꞌí nuu kanɨɨ̄ má viꞌi kān.  
\v 16 Vata ntáa ñūꞌu é kaxiꞌí nuu ntáa nto da ntáde ntō é vāꞌa. Kuan kōo vií nto é vāꞌá vata koo é na kīní ñaꞌa ne, na kāꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān. 
\s1 Dá kanakuāꞌa Jesuu ñáꞌa san iñá lei 
\p  
\v 17 ʼÑá ku dē kuení nto te véꞌxī ú é nakuītá u lei Muíseé san ni tūꞌun é kāꞌan ñáꞌa, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Ñá te vēxnákuītá u leí san, tsí véꞌxī ú é na kūntaa é kākaꞌan leí san.  
\v 18 Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí da nté ntɨ̄ꞌɨ e dukún kān, da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa ne, ñá kunāa nté uun letra, nté uun puntu leí san da nté kūntaa ntɨ́ꞌɨ.  
\v 19 Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kuenta leí san, kuān te dií ka lúꞌntī né, kuān ó kanakuāꞌa ña tuku ñaꞌa é kuān koo vií ña dɨ́ ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é kāde ntaá leí san ne, kuān ó kanakuāꞌa ña ñaꞌa san é kuān koo vií ña dɨ́ ne, dōo kaꞌnu ñaꞌa ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 20 Kakaꞌán u ni ntō: ñá kɨ̄ꞌɨn nto mí tuví Xuva ko tē ña dií dií ka váꞌa koo vii nto é kāꞌan Xúva ko vatā ó ntáde ña fariseú san nī mastrú leí san. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu nté koo vií ō dá kākudiin o 
\r (Lc. 12:57‑59) 
\p  
\v 21 ʼIni nto tsí kakaꞌan ñátā san kídaā: “Ñá kaꞌnī ntó ñaꞌa, tsí xoo é kaꞌní i ñaꞌa ne, níꞌi ña e dóo ntoꞌo ña”, kaꞌan ña.  
\v 22 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō né, tē xoó kudiin í ni tāꞌan i ne, níꞌi ña é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i é kīni kaa iña taꞌan i ne, kuéꞌē ña tsiñu i é ntōꞌo ña. Xoo é kākaꞌan i tsí tuntu táꞌan i ne, kɨ́ꞌɨn ñā dôꞌvi kan. 
\p  
\v 23 ʼTē kixtúvī ntó doméni ntaꞌa Xúva kō nú nāa ñá kān ne, kidáa nakaꞌan ntō é iō nuu i é kāꞌan ntée taꞌan nto nto ne,  
\v 24 xtuvī mii ntó doméní san nú nāá san ne, kueꞌēn nto mí tuví taꞌan nto. Diꞌna ntuváꞌa nto ni tāꞌan nto ne, kidáa kuēꞌé nto doméni ntaꞌa Xúva kō. 
\p  
\v 25 ʼTe kɨ̄ꞌɨn niꞌi taꞌan nto nto ntaꞌa ña tsíñu i ne, ntuváꞌa nto ni ña itsi kān, vata koo é ña tsiꞌi kuétsi ña nto ntaꞌa ña tsiñu i san. Tsí dɨvi ñā ne, káꞌan ña nī mau kui nuu ne, xnuu kutu ña ntō.  
\v 26 Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña ntíi nto dā nte ntáꞌvi ntɨꞌɨ nto diuꞌun é katāvi nto. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu dá kaito o tuku ñadɨ̄ꞌɨ 
\p  
\v 27 ʼÉ īni nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Ñá ku kukīdi niꞌi nto ñádɨ̄ꞌɨ é ña te ñádɨ̄ꞌɨ míi ntō”, kaꞌan.  
\v 28 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñaꞌa ntio ña é viī ña é kini kaa ni ñadɨ̄ꞌɨ dá kaito ña ña ne, vata te kīdi niꞌi ña ña, tsí edé kuení ña é viī ña é kīni kaa san ni ña. 
\p  
\v 29 ʼTe ntūxnúu kuāꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, tavá nto, dá nakuitā nto. Dií kaa váꞌā ó te kūnaá ntuxnūú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan.  
\v 30 Te ntāꞌa kuaꞌa nto kade i é viī nto é kīni kaa ne, kaꞌnté nto, dá nakuitā nto. Dií ka váꞌā o é kūnaá ntaꞌa nto é kɨ̄ꞌɨn ntó kanɨɨ̄ kúñu ntō dôꞌvi kan. 
\s1 Nté o kakaꞌan Jésuu é natsoo mii taꞌan ō 
\r (Mt. 19:9; Mr. 10:11‑12; Lc. 16:18) 
\p  
\v 31 ʼKuān ó kakaꞌan ña intóo kídaā dɨ: “Xoó ñatīi é naxtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, da miī é nakatsin ña tutú ña”, kaꞌan ña.  
\v 32 Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō: Tē xoó ñatīí xtuvī mii ña ñadɨꞌɨ́ ña ne, tē ña ni ide ñadɨꞌɨ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí ne, kaxéꞌe ñatīí san itsi é vīí ñadɨꞌɨ̄ ña é kīni kaa. Tē xoó ñaꞌa natántaꞌa niꞌi ña ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, kade ña é kini kaa ni ñā dɨ. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu é ña natekú o Xuva kō 
\p  
\v 33 ʼÉ tēkú nto dɨ dá kakāꞌan ñátā san: “Tē xeꞌé nto xuꞌu nto ni Xuva kō né, da miī é kāda ntaa nto”, kaꞌan ña.  
\v 34 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto da nēé ka nuu i. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi ntō e dukún kān, tsí ikan kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 35 Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūxiví sa, tsí ñuxiví sa nteku ntiꞌi dɨꞌɨn Xuva kō. Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto ñūú Jerusaleen, tsí ikān ñuú Rei, ña e dóo kaꞌnu.  
\v 36 Ñá ku dotō tsí kakuniꞌi nto dɨ̄kɨ nto, tsi nté uun idi nto ña kuvi vií nto é ntukuīꞌxín, o ntuntēe.  
\v 37 Dá ntákaꞌan ntó ne, da mii tsī é kāꞌan nto tsí kuvi ne, o ña kúvi. Tē nteku é kāꞌan ntó ne, kade nto é kanañēꞌe tóꞌō e ña váꞌā san nto é viī nto. 
\s1 Dá kanañēꞌe Jésuú kō dá ñūꞌu iní taꞌan kō 
\r (Lc. 6:29‑30) 
\p  
\v 38 ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌán lei Muísee: “Tē xoó tavā i ntuxnúū ntó ne, tavá nto ntuxnūú ña dɨ. Tē xoó tavā i núꞌu ntō ne, tavá nto núꞌu ñā dɨ”, kaꞌan.  
\v 39 Ntá tsi xuꞌú ne, kakaꞌán u ni ntō tsí ña náā ntó nī ña kini ntáa san. Te kuēꞌé nuu ña vinuu ntó ne, kuéꞌe ntō é na kuēꞌé nuu ña é uun sán dɨ.  
\v 40 Tē xoó kakiꞌni nteē í nto é kuētsi e kuéꞌe nto ña duꞌnu ntó ne, kuéꞌe nto ñā kutuun ntó dɨ.  
\v 41 Tē kade ñaꞌa é kuētsi kuido nto iña ñá uun sīin né, ikā ká kueꞌēn niꞌi nto íña ña.  
\v 42 Te da xōó ka ñaꞌa kaikan ñá nto ne, kuéꞌe ntō nee iña é kaīkan ña. Ñá ku dēvíni nto tē xoó ñaꞌa ncho nakiꞌi nteé ña iña nto. 
\s1 Kuinima ntó ña kadē xení ni ntō 
\r (Lc. 6:27‑28, 32‑36) 
\p  
\v 43 ʼÉ tēkú nto tsí kakaꞌan ñáꞌa: “Kuinima ntó taꞌan nto, ne, ña ku kuinima ntó ña kadē xení ni ntō”, kaꞌan ña.  
\v 44 Ntá tsi xuꞌú kakaꞌán u ni ntō e kuinima ntó ña kadē xení ni ntō. Kaꞌan ntáꞌvī ntó iña ña é kainúu ntiꞌu nto.  
\v 45 Kidáā ne, kuvi ntiꞌxe nto iꞌxá Xuva kō, ña tuví e dukún kān. Tsí kataꞌxi Xuva kō é dadɨɨ tsi kaxiꞌí nuu ngantií san mí ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, ña é kīni ntáa san, ne, kataxnūu ña é dadɨɨ tsi o kakɨɨn daví san mí ntoo ñaꞌa, ña é vāꞌá, nī mí ntoo ñaꞌa, ña é kīni ntáa san dɨ.  
\v 46 Te da mii tsī kuinima ntó ñaꞌa, ña é kakuinima í nto ne, ¿míꞌi ntu nīꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō? Kuān ó de ña ntaído diuꞌún san dɨ.  
\v 47 Te da mii tsi tāꞌan ntó kaꞌan ntó ni ñā ntiusí ne, ¿neé ntu é kāꞌan nto e dóo váꞌā ó kade nto? ¿Ñā ntu te kuán o de ñaꞌā, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō dɨ?  
\v 48 Dɨvi ntō ne, vií nto é vāꞌá ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, vatā ó de Xuva kō, ña tuví e dukún kān. 
\c 6  
\s1 Dá kanañēꞌe Jésuu núu ī é vāꞌa 
\p  
\v 1 ʼDá kāde nto nuu i é vāꞌá ne, ña kú de nto nūu ñaꞌa da ti é kāꞌan ñá tsi dóo vaꞌá ñaꞌa nto. Tsi kidáā ne, ña táꞌxi Xuva kō, ña tuví e dukún kān, doméni é kāduku ntée nto.  
\v 2 Dukuān ne, dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, ñá ku kaꞌān ntó ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa vatā ó de ñaꞌa é rkɨ xaa ña ntéku e ntákaꞌan ñá ni ñāꞌa má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ. Kuān ó de ña vata koo é kāꞌan ñáꞌa san tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.  
\v 3 Ntá tsi dá kaxntii nto ña ntāꞌví san ne, nté ña váꞌa tiin niꞌi ntō ña ku ntáa nto ni ñā.  
\v 4 Xntii xuꞌū ntó ña. Tsí ini Xúva kō neé ntáde xuꞌū ntó ne, dɨvi ña taꞌxī ña doméni é kāduku ntée nto. 
\s1 Dā nañéꞌe Jésuu nté koo kaꞌan ntâꞌví ō 
\r (Lc. 11:2‑4) 
\p  
\v 5 ʼDā ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku kaꞌān ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Tsi dóo ntio ña é kuntitsī ña kaꞌan ntâꞌví ña má ūkún kān, méꞌñu itsi kān dɨ́, vata koo é kīní ñaꞌa san ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.  
\v 6 Ntá tsi dá kakāꞌan ntâꞌví nto ne, kukunūu nto mí xoxó ñaꞌa ne, nakadɨ̄ ntó xiꞌí nto. Kidáā ne, diin diin tsi káꞌan ntâꞌví nto ni Xuva kō. Xuva kō ne, ini ña neé é diin diin tsi kade ntó ne, táꞌxi ñā é vāꞌá iña nto. 
\p  
\v 7 ʼDá kakāꞌan ntâꞌví nto ne, ñá ku dotō tsí kaꞌan ntó vatā ó ntáde ñaꞌa, ña é ñá ini Xúva kō. Tsí tē dóo kiꞌin ito kāꞌan ña é dɨvi dɨvi tsī ne, kuétsī é tēkú Xuva ko ñā, kuiní ña.  
\v 8 Ñá ku kuān xkoó de nto, tsí Xuva kō ne, ini ña nee ntɨ́ꞌɨ ntɨꞌɨ kantio nto diꞌna dá kākan ntó ntaꞌa ña.  
\v 9 Duꞌva koo kaꞌan ntâꞌví nto: 
\q1 Xuvā ntɨ é tuví nto e dukún kān, 
\q1 na nakuiko ñuꞌū ntɨ́ dɨvī nto. 
\q1  
\v 10 Kixkada kúꞌvē ntó iñá ntɨ. 
\q1 Vií nto é ntio nto ñuxiví a, vatā tsi ó de nto e dukún kān. 
\q1  
\v 11 Tāꞌxi nto ita é kāꞌxí ntɨ é vīꞌa é uten, vatā ó ntántio ntɨ. 
\q1  
\v 12 Kada kaꞌnu iní nto nī ntɨ kuétsī ntɨ́, vatā ó kade kaꞌnu iní ntɨ ni ñāꞌa, ña e ntáde é kini kaa nī ntɨ. 
\q1  
\v 13 Ñá ku dā váꞌa ntō é ntōꞌo ntɨ́ ntaꞌa tóꞌō e ña váꞌā san, 
\q1 ntá tsi xntii ntō ntɨ é ña vií ntɨ é kīni kaa é ntio i é vīí ntɨ. 
\q1 Tsí dɨvi ntō é kadē kúꞌvē nto; 
\q1 dɨvi ntō e dóo iō nto é viī ntó ne, 
\q1 dɨvi ntō e dóo kaꞌnu nto ntii dañu ntūvi. 
\q1 Kuan tsi koo na kōo. 
\m Kuan kōo kaꞌan ntó ni Xuva kō. 
\p  
\v 14 ʼTsí te kāda kaꞌnu iní nto ni ñāꞌa dá ntáde ña é kini kaa ni ntō né, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ntō dɨ.  
\v 15 Ntá tsi tē ña kada kaꞌnú ini nto ni ñāꞌa dá ntáde ña é kini kaa ni ntō ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ntō dɨ. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu nté koo kuntoo ixu ō 
\p  
\v 16 ʼDá ntaíntoo ixu ntō ne, ñá kū xkuntóo ntaꞌxa ntó vatā ó de ña ntaéni ntaꞌví san. Ntánakoto ntaꞌxa ña vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña ntaéꞌxi ña. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí e dɨ́vi tsi tsīkan doméni é nīꞌi ña.  
\v 17 Ntá tsi dá ntoo ixu ntō né, nekɨ̄n ntó dɨkɨ ntó ne, kɨtɨ nto dɨ,  
\v 18 vata koo é ña kutúni ñáꞌa san é ña ntaéꞌxi nto. Tsí Xuva kō ne, ini ñá nēe é diin diin tsi ntáde ntó ne, niꞌi nto é vāꞌá ntaꞌa ña. 
\s1 Dokuíka īña ko é tuví e dukún kān 
\r (Lc. 12:33‑34) 
\p  
\v 19 ʼÑá ku nātee kuitɨn nto é vāꞌá iña nto ñuxiví a, tsí iꞌa ne, kaduku tɨ ne, ō kakuduꞌxe káa nto ne, ō teꞌú ne, ō kɨꞌɨn duꞌu.  
\v 20 Ntá tsi natee kuitɨn nto é vāꞌá iña nto e dukún kān. Tsí ikān ne, ña túvi kɨtɨ é duku tɨ iña nto, ntē ña téꞌu, ntē xoxó ña duꞌu é kiꞌi dúꞌu ña iña nto.  
\v 21 Tsí dā míꞌī ká ñuꞌu váꞌa é vāꞌá iña ntó ne, ikān tuví nima ntó dɨ. 
\s1 Ñúꞌū é kāxiꞌí nuu kúñu kō 
\r (Lc. 11:34‑36) 
\p  
\v 22 ʼNtuxnúu kō ne, vata kaa ñuꞌu é kāxiꞌí nuu kúñu ko kāa. Te vāꞌá ntuxnūú nto ne, kanɨɨ̄ kúñu nto kāxiꞌí nuu.  
\v 23 Ntá tsi tē ña váꞌa ntuxnūú nto ne, kanɨɨ̄ kúñu nto ñɨnēe. Te ñūꞌú san kuneé ne, kuneé kueꞌen. Ñɨnēé kueꞌen kúñu ntō. 
\s1 Xuva kō né, ō diuꞌún san 
\r (Lc. 16:13) 
\p  
\v 24 ʼÑa kúvi kada tsiñu o ni ūvi ñaꞌa tóꞌo kō é uun kaa tsi. Tsí te ntio ko ñá uun ña ne, ñá uun sán ne, ñá ntīo ko ña. Tsí uun ñaꞌa ña ne, kuiko ñuꞌu o ñā; ñá uun sán ne, ñá kuiko ñuꞌu o ñā. Dukuān ne, ña kúvi kada tsiñu ō é nɨɨ̄ kuéꞌen ini ko īña Xuva kó te dadɨɨ tsi kadā kuení ko nté koo kukuika ō. 
\s1 Kade Xuva ko kuēnta íꞌxá ña 
\r (Lc. 12:22‑31) 
\p  
\v 25 ʼDukuān ne, kakaꞌán u ni ntō: Ñá ku dē kuení nto ntuvi iña nto, míꞌi kīꞌxi é kōꞌo é kāꞌxi nto, míꞌi kīꞌxi doo é kunūu nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi ntuvi iña nto é vata kaa e é kāꞌxi nto? ¿Ñā ntu te dií dií ka nuu áꞌvi kúñu ntō é doo san é kunūu nto?  
\v 26 Koto nto láa, kɨtɨ ntaíko e dukún kān. Ñá tē ntaítu tɨ, ntē ña te ntátaꞌvi tɨ. Ña túvi xāka tɨ mí ñuꞌu váꞌa é kāꞌxi tɨ. Ntá tsi kaxéꞌe Xuva kō, ñá tuví e dukún kān, e ntaéꞌxi tɨ. ¿Vá dií ka ntu nuu áꞌvi a láa san é dɨvi ntō?  
\v 27 ¿Vá kūvi vií ntu nto é kuēꞌnu ká nto te dāva métru, kuān te dóo kutsuꞌun ntō? 
\p  
\v 28 ʼ¿Nté kui kuān nte ntádē kuení nto nēe é kunūu nto? Koto nto itá laa san nté ō ntaéꞌnu má kūꞌu kan. Ntē ña ntáde tsiñu, ntē ña ntákanɨ.  
\v 29 Ntá tsi nté rei Salamuun ña ni xío doo ña e dóo vaꞌá vata kaa laa sán, kuān te dóo kuika ñā.  
\v 30 Tē xeꞌé Xuva kō é kuān nte váꞌa ito laa san é kāntíto vevií ne, utén koko meꞌñú ñuꞌu kán ne, ¿ñā ntu te dií dií ka taꞌxi ña é kunūu nto, ntoꞌo é ña ini kuintíꞌxe ntiꞌxe nto?  
\v 31 Dukuān ne, ñá ku kutsuꞌun ntō, ñá ku kaꞌān nto: “¿Míꞌi ntu kīꞌxi é koꞌo ō, é kāꞌxi o? ¿Míꞌi ntu kīꞌxi é kunuu kutāvi o?” Ñá ku kuān xkoó kaꞌan nto.  
\v 32 Tsí ñaꞌa, ña e ñá ini Xúva kō ne, ntánantuku ña ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i sáꞌa. Ntá tsi ini Xúva kō, ña tuví e dukún kān, tsí ntátaan núu nto un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i sáꞌa.  
\v 33 Ntá tsi diꞌna ntukū nuu iní nto é nantuku ntō é kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vií nto é vāꞌa é ntio ña. Kidáā ne, taꞌxi ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é ntátaan núu nto.  
\v 34 Dukuān ne, ñá ku ntɨꞌɨ inī nto nté koo vií nto uten, tsí utén ne, īó ka ntuvi é ntɨꞌɨ iní nto. Tsí utén utén ne, xée miī é ntɨꞌɨ iní nto nēe é viī nto. 
\c 7  
\s1 Ña kaꞌan ntée o tuku ñaꞌa 
\r (Lc. 6:37‑38, 41‑42) 
\p  
\v 1 ʼÑá ku kāꞌan ntée nto tuku ñaꞌa, vata koo é ña kaꞌan ntée ña nto dɨ.  
\v 2 Tsí vata tsī ó kakaꞌan ntée nto tuku ñaꞌa ne, kuan kōo kaꞌan ntée ña nto dɨ. Vatā ó kakii kúꞌvē ntó ne, kuan koo kuntēkú kūꞌve ntó dɨ.  
\v 3 ¿Nté kui kaiton ntun utsi xákā é nuu ntuxnūú taꞌan o ne, ñá kaīton ntuꞌu é nuu ntuxnúu o?  
\v 4 Te kāꞌán ni tāꞌan o: “Tāꞌxin ntuxnúu o, na nātavá u utsi xákā é nūu san”, koo kaꞌan, ntá tsi ¿míꞌi ntu kūvi kinin é natāvan, tsí ntuꞌu san núu ntuxnúu o?  
\v 5 Dɨvīn é kaeni ntaꞌvín, diꞌna natāván ntuꞌu é nūu ntuxnúu o ne, kidáa kūvi kinin é natāván utsi xákā san é nuu ntuxnūú taꞌan o. 
\p  
\v 6 ʼÑá ku kuēꞌé nto tínā sán nuu i e kúviko san. Tē ñaꞌá ne, tɨɨn tɨ nto. Ntē ña ku xéꞌe nto kutsín san xoꞌo kɨtɨ e áꞌvi san, tsí kaka nuu tɨ. Kidáā né, ntuku kuiꞌī tɨ́ nto. 
\s1 Kakan nto, nantuku ntō né, nakeꞌxen ntō xiꞌi 
\r (Lc. 11:9‑13; 6:31) 
\p  
\v 7 ʼKákan nto ntaꞌa Xuva kō ne, níꞌi ntō. Nantuku ntō né, naniꞌi nto. Nakeꞌxen ntō xiꞌí ne, nakaán ña é kɨ̄ꞌví nto.  
\v 8 Da xōó ka ñaꞌa é kakan ña ne, niꞌi ña. Da xōó ka ñaꞌa é nantuku ñā ne, níꞌi ñā. Da xōó ka ñaꞌa é nakeꞌxen ñā xiꞌí san ne, nakaan. 
\p  
\v 9 ʼ¿Vá iō ntú nto, te kaīkán iꞌxá nto tañúꞌū ne, vá xūu ntu kuéꞌe nto i?  
\v 10 O te kākán tsákā ne, ¿vá kōo ntu kuéꞌe nto i?  
\v 11 Ntōꞌo é kīni kaa nima ntó ne, kaxéꞌe nto é vāꞌá iꞌxá nto. ¿Ñā ntu te dií dií ka taꞌxi Xuva kō, ña tuví e dukún kān, é vāꞌá, tē xoó kakan í ña? 
\p  
\v 12 ʼDa nēé ka nuu i é ntio nto é vīí ñaꞌa ni ntō né, kuan kōo vií nto ni ñā dɨ. Tsi sáꞌa kakāꞌan lei Muísee, ni ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā. 
\s1 Xiꞌi é ña niꞌi 
\r (Lc. 13:24) 
\p  
\v 13 ʼKūkɨ́ꞌvi nto xiꞌi é ña niꞌí san. Tsi dóo nīꞌí xiꞌi é kañeꞌe dôꞌvi kan. Ñá tē neé ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn o itsi tsíkan ne, ñá te da dīi ñaꞌa ntáñeꞌe ña ikān.  
\v 14 Ntá tsi ña te niꞌí xiꞌi mí kuīta ntíꞌxin ō é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Dōó ntii tūꞌun é kɨ̄ꞌɨn o itsí sāꞌá ne, ñá tɨ̄tɨ́n ñaꞌa ntánanīꞌi ña. 
\s1 Kutuni kó te vāꞌá utun san te kíi kɨtɨ i 
\r (Lc. 6:43‑44) 
\p  
\v 15 ʼKuenta tsí vií nto ña e ntákaꞌán naa Xuva ko, ña é ña te nuu é ntaā i ntákaꞌan. Ntio ña é kadā kuení nto é vāta ntáa leꞌntu ntáa ña, ntá tsi nima ñá ne, vata ntáa tína kūꞌu ntáa.  
\v 16 Kutuni ntó nee ñáꞌa ntiꞌxe ña tē íni nto nté o de ña. ¿Vá ntákii ntu tɨntiꞌo xoꞌo iñū? ¿Vá ntákii ntu kɨtɨ ígu tun veñuu?  
\v 17 Te vāꞌá utun sán ne, váꞌā kɨtɨ i. Tē ña váꞌa utun sán ne, ñá vāꞌá kɨtɨ i dɨ.  
\v 18 Te vāꞌá utun sán ne, ña kíi kɨtɨ é ña váꞌā. Tē ña váꞌa utun sán ne, ña kíi kɨtɨ é vāꞌa.  
\v 19 Da nēé ka utun é ña kakíi kɨtɨ vaꞌá ne, nakɨɨn ō né, kaꞌmi ō.  
\v 20 Dukuān ne, kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨ́tɨ i. 
\s1 Ñá te un ntɨꞌɨ ñāꞌa é kūvi kɨ́ꞌvi ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō 
\r (Lc. 13:25‑27) 
\p  
\v 21 ʼKuān te dóo tɨtɨ́n ñaꞌa ntákaꞌan ña e Tóꞌo ñā ko, ntá tsi ña te un ntɨꞌɨ ña xēe ñá ntaꞌa Uva kō. Da mii tsī ña e dé ntaa é kākaꞌan Úvā ko, ñá tuví e dukún kān, é xēe ña.  
\v 22 Ntuvi tsikán ne, ñá te da dīi ñaꞌa káꞌan ñá nī ko: “Tōꞌó ntɨ, ntɨꞌɨ́ ne, káꞌān ntɨ́ kuenta iña ntó ne, nakúnū ntɨ́ é ña váꞌa kuēnta iña nto. Nuu i é dóo naꞌnu é idé ntɨ kuenta iña ntó dɨ”, koo kaꞌan ña.  
\v 23 Kidáā ne, káꞌān ú ni ñā: “Xuꞌú ne, ñá īní u nto. ¡Koo xio nto, tsí ña váꞌā ó ni ide nto!”, koo kaꞌán u ni ñā. 
\s1 Uvi núu i ētɨ́ viꞌi 
\r (Lc. 6:47‑49; Mr. 1:22) 
\p  
\v 24 ʼDá xōó ka ñaꞌa é kātekú i é kākaꞌán u, te kāda ntaa ña túꞌūn é kākaꞌán u ne, vata kaa ña e dóo kiꞌin inī í kaa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú xuú san.  
\v 25 Dá kɨ̄ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute san. Un váꞌa tsi ínu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān, ntá tsi ña ni kɨ́ɨn viꞌí san, tsí ntitsi kutu nú xūú san.  
\v 26 Dá xōó ka ñaꞌa, ña é kātekú i é kākaꞌán u ne, ntá tsi ña káde ntaa ña túꞌūn kó ne, vata ntáa ña tuntu ntáa ña, ña é xntītsí viꞌi i nú ñutɨ.  
\v 27 Dā kɨ́ɨn davi nuꞌú san ne, ēꞌnu ntute. Un váꞌa tsi īnu tatsín ne, dúku nūu tatsín san nú viꞌi ña kān ne, uun ito tsī kɨ́ɨn. Kūnaá kueꞌen viꞌi ña —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 28 Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ñaꞌa san é kuan ō nakuaꞌa ña ña,  
\v 29 tsí nakuaꞌa ña ña vatā ó kanakuāꞌa ñaꞌa, ña e dóo kiꞌin inī i. Ñá te ni nakuaꞌa ña ña vatā ó de mastrú leí san. 
\c 8  
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu ñá kanakóꞌxo kúñu ī 
\r (Mr. 1:40‑45; Lc. 5:12‑16) 
\p  
\v 1 Dá kūntíi Jesuu xúku san ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña.  
\v 2 Xée ūun ñaꞌa, ña kanakóꞌxo kúñu ī, mí tuví ña ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá, kakaꞌan ña: 
\p —Tōꞌó, tē ntio nto ne, kuvi ntaváꞌa nto ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Nákāa Jesuu ntaꞌa ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, dá kakāꞌan ña: 
\p —Ntio ko. ¡Ntuváꞌan! —kaꞌan ña. 
\p Ura tsí i ntuváꞌa ña ne, ntɨ̄ꞌɨ kuiꞌí san.  
\v 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuenta tsí viin. Ñá ku kāꞌan ni ñaꞌa nté o kuvi o, ntá tsi kuēꞌen mí tuví dutú san, nañēꞌen ña kúñu ō. Da kidáa kuēꞌén doméni iña Xuva ko é kākaꞌan lei Muísee, vata koo é kūtuni ñáꞌa san tsi é ntuváꞌan —kaꞌan ña. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu ñá kade tsiñu iña tóꞌō sntadun 
\r (Lc. 7:1‑10) 
\p  
\v 5 Dā xee ñá ñuú Capernaú ne, xéē tóꞌō é uun sientu sntadún san mí tuví ña ne,  
\v 6 kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Tōꞌó, tuví ña kade tsiñu iñá ko nú viꞌī kó kān ne, nautun ña. Ñá tē nté kaa kantoꞌo ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kɨ́ꞌɨ̄n u, dá ntaváꞌā ú ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 8 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌō sntadún san ni ñā: 
\p —Tōꞌó, ñá tē neé nuu áꞌvī u é kɨ̄ꞌɨn nto nú viꞌī kó kān. Te da mii tsī é kaꞌan ntó ne, ntuváꞌa ña.  
\v 9 Xuꞌú ne, īó ña kade kúꞌve iña kó ne, kade ú tóꞌō sntadún san dɨ. Te kāꞌán u ni ūun ñaꞌa é na kɨ̄ꞌɨn ñá ne, kɨ́ꞌɨn ntīꞌxe ña. Te kāꞌán u ni tūku ñaꞌa é kīꞌxi ña ne, kiꞌxi ntiꞌxe ña. Te kāꞌán u nī ña kade tsiñu iñá ko é viī ñá tsiñu tsikán ne, kada ntaa ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 10 Da kúduꞌva Jesuú da téku ña é kākaꞌan tóꞌō sntadún san ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Váta kīní u uun ñaꞌa, ña e dóo kakuintíꞌxe i, nté ña ñuú Israee.  
\v 11 Ne, kaꞌán u ni ntō tsí tɨ̄tɨ́n ñaꞌa kiꞌxi ña da míꞌī ká ñuú ñuxiví san é kuntoo ña, kaꞌxí dadɨɨ ña ni ñata ika ko Ābraan ni Ísaa ni Jácoo nú mēsa mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 12 Ntá tsi ñaꞌa, ñá kuini i é duku ntée ña kuntōo ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuītá nuu Xuva ko ñā mí dií ka ikā, mí dóo nee. Ikān e kueku ña ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 13 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni tóꞌō sntadún san: 
\p —Kunúꞌun. Kuan koo na kūví vata tsī o kuíntiꞌxe o —kaꞌan ña. 
\p Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña kade tsiñu iña ña. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu ñuntɨ́ɨ Pedru 
\r (Mr. 1:29‑31; Lc. 4:38‑39) 
\p  
\v 14 Dá kūkɨ́ꞌvi ña má viꞌī Pedru kán ne, īní Jesuu é tuví ntaa ñuntɨ́ɨ Pedrú san e dóo kaxéꞌe ña kaꞌni.  
\v 15 Kidáā né, tɨɨn ntaꞌa Jēsuu ntáꞌa ña ne, ura dúꞌva tsi i ntikó ña kaꞌni sán ne, dā nakuntítsi ña, de váꞌa ña é kāꞌxi ña. 
\s1 Ñá te da dīi ña nchokuvi ntaváꞌa Jesuu 
\r (Mr. 1:32‑34; Lc. 4:40‑41) 
\p  
\v 16 Dā kuáa vaꞌá ne, xée ñāꞌa san mí tuví Jesuu. Dōó tɨtɨ́n ñaꞌa ntánteka ña ña é ñūꞌu é ña váꞌā nima i. Jesuú ne, uun tsi túꞌun ñā nakuíta ña é ña váꞌā san ne, ntāváꞌa ña ña nchokuví san dɨ.  
\v 17 Kuan ō kúvī vata koo é kūntaa é kākaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: “Mii ñā é ntāꞌa ña kuiꞌi ko ne, mii ñā ído ñā nuu i é ntántoꞌo kō”, kaꞌan ña. 
\s1 Ña é ntio i kuntīkɨn Jésuu 
\r (Lc. 9:57‑62) 
\p  
\v 18 Dā íni Jesuu tsí ña te nté kaa ñaꞌa ntátavi núu ña ña ne, kakaꞌan ña tsí kɨꞌɨn ña, kuita ntiꞌxin ña uun xo diñɨ mínī san.  
\v 19 Xée ūun mastrú leí san, ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Mastrú, kuntīkɨ́n u nto dā míꞌī ka mí kɨ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Xteé san ne, īó mâvi tɨ mí kaintoo váꞌa tɨ. Lāá, kɨtɨ ntaíko e dukún kān né, īó taka tɨ mí kañuꞌu váꞌa tɨ dɨ. Ntá tsi xuꞌú é vēxkúvī ú ñatīí ne, ña túvī mí kutūví daꞌna dɨkɨ́ ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 21 Tuku ña ntɨniꞌi ñā né, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Tōꞌó ntɨ, taꞌxi nto é diꞌna kikuꞌxí u uvā kó ne, da kidáa kuntīkɨ́n u nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuntīkɨ́n ko. Xtuvīn miin ñá ntɨ̄xɨ́ san, na kūꞌxí taꞌan ña ña ntɨ̄xɨ́ niꞌi ñā —kaꞌan ña. 
\s1 Dā teé kadin Jesuu tátsin ni ntūte mínī san 
\r (Mr. 4:35‑41; Lc. 8:22‑25) 
\p  
\v 23 Kidáā ne, ñúꞌu ña tun ntōó san nī ña ntántīkɨn ña.  
\v 24 Un váꞌa tsi ínu tatsín san kídaa, dā nté kūkɨ́ꞌvi ntute san iní tun ntōó san. Ntá tsi kakidi Jésuu.  
\v 25 Kuéꞌēn ña ntántīkɨn ñá ne, nantóto ña ñā, ntákaꞌan ña: 
\p —¡Nakakū ntó ntɨ, Tóꞌō ntɨ, tsí doko sa téni ō! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Nté kui ntaúꞌvī ntú nto? ¿Nté kui ña kueꞌe ntu ntákuintiꞌxe nto? —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, nákuntītsí ña, kakaꞌan ñá ni tātsín san ni ntūte sán ne, kūkadin.  
\v 27 Koó dā kúduꞌva ña ñuꞌu tun ntōó san, ntátsixeꞌe tāꞌan ña: 
\p —¿Neé ntu ñaꞌa ña sāꞌa? Tsí un tsi nte tátsín san ni ntūte san kade ntaa é kākaꞌan ña —kaꞌan ña. 
\s1 Ntuvi ñátīí, ña ntoo ñuú Gadara, ñá ñuꞌu é ña váꞌā nima i 
\r (Mr. 5:1‑20; Lc. 8:26‑39) 
\p  
\v 28 Dā xee ñá uun xo diñɨ ntute san mí tuví ñuu é nani Gādará ne, úvi ñatīi ntíi ña nú ñaña kapūsantu kán ne, xée ētsin ña mí tuví Jesuu. Ñúꞌū é ña váꞌā san nima ñá ntuvi ñá ne, dōo diin ña. Ntaûꞌví ñaꞌa san é kuīta ntíꞌxin ña mí ntoo ña.  
\v 29 Ntákachuꞌu ntáa ñatīí san, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Ntē ntú koo vií nto nī ntɨ́, Iꞌxá Xuva kō? ¿Vēxnántoꞌo ntu nto ntɨ́ diꞌna dá xēe ntúvi ī é ntōꞌo ntɨ? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 30 Daꞌa sán ne, ñuꞌu kutsin, ntaéꞌxi tɨ.  
\v 31 Ntaíkan é ña váꞌā san da xeꞌe ntaꞌa Jésuu: 
\p —Te nakuitā ntó ntɨ ne, taꞌxī nto é kɨ̄ꞌví ntɨ nima kútsín san —kaꞌan. 
\p  
\v 32 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Kuēꞌen —kaꞌan ña. 
\p Ne, ntīi é ña váꞌā san nima ñátīí san, kúkɨ̄ꞌví nima kútsín san. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kutsín san ínu tɨ, kueꞌen tɨ́ xɨꞌntɨ kán, ne, nákōꞌxó nuu tɨ kúñu tɨ̄ nu mínī san. Ikān ténī ntɨɨ́ ntɨɨ̄ tɨ. 
\p  
\v 33 Īnu ña ntáde kuenta kútsín san, kunúꞌu ñā ñuú ña kān ne, kaꞌan ntáa ñá ni ñāꞌa san un ntɨꞌɨ̄ e kúvi, nté ō kúvi ni ñāꞌa, ña é ñūꞌu é ña váꞌā san nima i.  
\v 34 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i sán ne, xée ñā mí tuví Jesuu. Dā íni ña ña ne, ntákaꞌan ñáꞌa san ni Jésuu, na viī ñá da xeꞌe, na ntāka ña ñuú tsikan. 
\c 9  
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu úun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī 
\r (Mr. 2:1‑12; Lc. 5:17‑26) 
\p  
\v 1 Kidáā ne, ínūu Jesuu tún ntōó ne, ítā ntiꞌxin ña mínī sán ne, náxee ña ñuú miī ña.  
\v 2 Kidáā ne, xee níꞌi ñāꞌa san uun ñaꞌa, ñá xiꞌi dáva kúñu ī, ntekú ña chidō. Dā íni Jesuu tsi dóo ntákuintiꞌxe ña vexníꞌi ñā sán ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: 
\p —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsí e dé kaꞌnu iní u ni ō kuétsi ō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Ntá tsi mastrú leí san ne, dē kuení mii ñā: “É kuān ó kakaꞌan ñá sāꞌá ne, dotō tsí kakaꞌan ña túꞌūn é da mii tsi Xuva ko kūvi kaꞌan ña”, dé kuení ña.  
\v 4 Ntá tsi ini Jésuu neé ntádē kuení ña, ne, kakaꞌan ña: 
\p —¿Nté kui dóo kīni o ntádē kuení ntu nto?  
\v 5 ¿Nee iña é dií ka ña ntii tuꞌun é kāꞌán u, te kuinī ntó, ō é kāꞌán u: “Kada ntaa kaꞌnu iní u kuétsi ō”, ō é kāꞌán u: “Nakuntítsin ne, kakan ve”?  
\v 6 Ntá tsi ntio ko é kūtuni nto tsí kuvi vií u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi, é kāda kaꞌnu iní u kuétsi ntō ñuxiví a —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ñá xiꞌi dáva kúñu ī san: 
\p —¡Nakuntítsin ne, nakiꞌin chido ō né, kūnúꞌun nú viꞌi o kān! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Kidáā ne, nákuntītsí ña, kunúꞌu ña nú viꞌi ñā.  
\v 8 Dā íni ñaꞌa san sáꞌā né, dōo uꞌví ña. Ntákaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō é xēꞌé ña é kūvi vií ñaꞌa san vatā o dé Jesuu. 
\s1 Dā kána Jesuu Máteu 
\r (Mr. 2:13‑17; Lc. 5:27‑32) 
\p  
\v 9 Dā ntáka Jesuu íkān ne, kuéꞌēn ká ña. Īní ña uun ñatīi, ñá nani Māteu. Tuví ña mí kaido ña diuꞌun xôó san iña ñá ñuú Roma. Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Kuntīkɨ́n ko —kaꞌan ña. 
\p Nákuntītsí Mateú san ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña. 
\p  
\v 10 Uun ito ne, dá tuví Jesuu má viꞌi kān ne, ñá te da dīi ña ntaído diuꞌun xôó san xee ña, ni tuku ñaꞌa, ña kini ntáa dɨ. Dadɨɨ tsi intóo ña nú mēsa ni Jésuu ni ña ntántīkɨn ña.  
\v 11 Dā íni ña fariseú san ne, tsixeꞌe ñā ña ntántīkɨn Jésuu: 
\p —¿Nté kui ntaéꞌxi dadɨɨ ntú mastru ntó san nī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ña iō kuetsí i san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 12 Dā téku Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ña é vāꞌá o ni ī ne, ña ntántio ña medíkū; mii tsī ña ntánchokuví san.  
\v 13 Kueꞌēn ntó ne, nakuāꞌa nto túꞌūn saꞌa, vata koo é kūtuni nto nee iñá ncho kaꞌan sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi é ntīo kó ne, na ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto.” Kuan ō kaꞌan Xúva kō. Tsí xuꞌú ne, ñá te ñaꞌa é vāꞌa véxnantuku ú, tsí ñaꞌa é iō kuetsí i —kaꞌan ña. 
\s1 Dā tsíxeꞌe ña Jēsuu nté koo vií ña da ntaíntóo ixu ñā 
\r (Mr. 2:18‑22; Lc. 5:33‑39) 
\p  
\v 14 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨ́n Juaán san mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Nté kui ntɨꞌɨ́ nī ña fariseú san ne, ntaíntóo ixū ntɨ, ntá tsi ña ntántīkɨn ntó ne, ña ntáde ña? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 15 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Vá kuntoo ntaꞌxa ntu ña kaxee viko mí tántaꞌa ñaꞌa dá tuví dukuān ña tántaꞌa san ni ñā? Tsi xée ūra i é ntāka ña tántaꞌa san mí ntōo ña ne, kidáā né, kuntoo ixu ñā. 
\p  
\v 16 ʼTe nāteé nuu ō doo tsudé ne, ñá nāxnteé nuu o doo é vāta natɨ́xɨ̄ duꞌnu áta kō mí ntátsin, tsí ntatsin xtuku te natɨxɨ̄ doo xée sán ne, dií dií ka kukueꞌe ntatsin.  
\v 17 Ntē ña tsuꞌun o ntute tɨ́ntiꞌo xee ini tsáꞌa atā e kúvi ñɨɨ, tsí ntatsin ñɨɨ sán ne, katɨ ntɨꞌɨ ntute tɨ. Nté ñɨ̄ɨ san ña kaidiáꞌvi ká i dɨ. Tsí tsuꞌun o ntūte tɨntiꞌo xee ini tsáꞌa ñɨɨ xēé, vata koo é xntii ntuvi nuu i —kaꞌan ña. 
\s1 Íñā diókō Jairu ni ñádɨ̄ꞌɨ́, ña tɨ́ɨn ntaꞌa dōo Jesuu 
\r (Mr. 5:21‑43; Lc. 8:40‑56) 
\p  
\v 18 Da nɨɨ kākaꞌan Jésuu ni ñá ne, xée ūun ñaꞌa ña tsiñu i, inchɨ́tɨ ña nūu Jésuú ne, kakaꞌan ña: 
\p —Dā ve xíꞌi a diókō ko. Ntá tsi te kīꞌxi nto ne, te tɨɨn ntaꞌa nto ī né, ntoto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 19 Nákuntītsí Jesuú ne, kuéꞌen ñā kántīkɨn ñá ña, ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntántīkɨn ñá dɨ.  
\v 20 Kidáā ne, véꞌxi uun ñadɨ̄ꞌɨ́ ata Jesuu. Ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, é ūxuvi kuía é kaetɨ nɨñɨ ña. Xée ētsin ña ata Jésuú ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntēte doo ña.  
\v 21 Tsí dé kuení ña: “Te da mii tsi dūꞌnu ña tɨɨn ntáꞌa ú ne, ntuváꞌa u”, kuini ña.  
\v 22 Xkokōto Jésuu áta ñā ne, īní ña ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ō dáꞌ, naxnuu ini o, tsi é ntuváꞌan, tsi kuíntiꞌxe o ko —kaꞌan ña. 
\p Ne, ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa ña. 
\p  
\v 23 Dā xee Jésuu nú viꞌī ña tsiñu i sán ne, īni ña ña ntánakueku san; tēkú ña é kō da ntákachuꞌu ntáa ñaꞌa san ntaéku ña ne,  
\v 24 kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Koo xio nto. Ñá te ni xīꞌí tun; kūdii kakidí tun —kaꞌan ña. 
\p Da xkuntée ñaꞌa san Jesuu.  
\v 25 Ntá tsi dā kíñuꞌu ña ñaꞌa san kíꞌi kān ne, kúkɨ̄ꞌví ña má viꞌi kān ne, írkāa ña ntaꞌa tún ne, nákuntītsí tun.  
\v 26 Kidáā né, kūtuní un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i é ntoo etsin nté ō kúvi. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu uvi ñáꞌa, ña kuāa 
\p  
\v 27 Dā ntáka Jesuu íkān ne, uvi ñáꞌa, ña kuāá, kuntīkɨn ñá ña, ntákana ña ña: 
\p —¡Ntūntaꞌví ini nto ntɨ́, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 28 Dā ita ntíꞌxin Jesuú san má viꞌi kān ne, xée etsin ña kuāá san mí tuví ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Ntákuintiꞌxe ntu nto e kuvi vií u sáꞌā? —kaꞌan ña. 
\p —Ntákuintiꞌxe ntɨ́ nto, Tóꞌō ntɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 29 Kidáā ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntuxnūu ñá, kakaꞌan ña: 
\p —Na kūví vata tsī ó ntákuintiꞌxe nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 30 Kidáā né, nāxiꞌi ntuxnúu ña. Dōó kaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuenta tsí vií nto vata koo é ña kutúni ñáꞌa san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 31 Ntá tsi ura tsí i dá kunúꞌu ña ne, eni ntuꞌu ñā ntákaꞌan ñá ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú tsikan nté ō dé Jesuu ni ña. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu úun ña ñɨꞌɨ 
\p  
\v 32 Dā ve tsi ntáka Jesuu ni ña ntántīkɨn ñá ne, xee níꞌi ñaꞌa san uun ña ñɨꞌɨ, ña nuu é ña váꞌā nima i.  
\v 33 Dā nakuíta Jesuu é ña váꞌā san ne, nākaꞌan ñá ñɨꞌɨ san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: 
\p —¡Nté uun ito vata kíni o é kuan koo kūvi ñuú Israee! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 34 Ntá tsi ña fariseú san ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Kūdii tóꞌō e ña váꞌā san kaxeꞌe é kūvi vií ña sāꞌá nakuitā ñá é ña váꞌā san —kaꞌan ñá iña Jésuu. 
\s1 Dā ntúntaꞌví ini Jesuu ñáꞌa san 
\p  
\v 35 Īka Jesuu un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú kuetsi ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú naꞌnu, kanakuāꞌa ña má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san, kakaꞌan ntódo ña túꞌūn é vāꞌá san iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Kantaváꞌa ña da nēé ka nuu i kuíꞌi e ntákuvi ñaꞌa san.  
\v 36 Dā íni ña é ña te da díi ñaꞌá san ne, ntūntaꞌví ini ña ña tsi dóo ntántoꞌo ña é xoxo káde i ña kuenta. Vata ntáa leꞌntu é xoxo páxtu tɨ ntáa ña.  
\v 37 Jesuú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 
\p —Dōó iō ñáꞌa é vāta tekú ña túꞌun Xuva kō, ntá tsi ña tɨtɨ́n ñaꞌa ña ntákaꞌan ntódo san. Vata ntáa matu e dóo kuáan ne, xōxó kueꞌe ñáꞌa é taꞌvi ñā.  
\v 38 Dukuān ne, kákan ntō Tóꞌo ītú san na taxnūu ña ñaꞌa, ña ntáde tsiñu, e kitáꞌvi ña ītú san —kaꞌan ña. 
\c 10  
\s1 Dā nákaxnuu Jesuu úxuví pustru ña 
\r (Mr. 3:13‑19; Lc. 6:12‑16) 
\p  
\v 1 Kāna Jesuu úxuvi ñáꞌa, ña é vīí pustru ñá ne, xéꞌe ñā é kuvi nakuitā ña é ña váꞌā san, é kūvi ntaváꞌa ña ñaꞌa san un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é ntákuvi ña. 
\p  
\v 2 Duꞌva nanī pustru, ña é uxuví san: ña é kuvi ūun ne, Simuun ña (Pedru nani ñá dɨ), ni enī ñá, Andree; ni Sāntiaú, ni enī ñá, Juaan, ntuvi íꞌxá Zebedeu;  
\v 3 Felipe, ni Bártulu, ni Tūmaá, ni Māteu, ñá kaido diuꞌun xôo; ni Sāntiau, iꞌxá Alfeú, ni Tādeú,  
\v 4 ni Sīmuun, ñá kaduku ntée ña uve taꞌan Zelote, ni Júda Iscāriote, ña é dīko Jésuu. 
\s1 Taxnūu Jesuú pustru ña é na kikaꞌan ntódo ña 
\r (Mr. 6:7‑13; Lc. 9:1‑6) 
\p  
\v 5 Taxnūu Jesuu ña é uxuvi ñáꞌa san ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñá ku ñeꞌē nto mi ña ntákuintiꞌxe ña Xuva kō; ntē ña ku ñeꞌé nto mí ntoo ña Samariá san dɨ.  
\v 6 Ntá tsi kueꞌēn nto mí ntoo ña Israee, ña é vāta ntáa a leꞌntu é kunaa ntáa ña.  
\v 7 Da nɨɨ̄ ntaíka nto ne, káꞌan ntōdó nto tsí é xee étsin ntuvi dá kani ntuꞌu Xuva ko kadā kúꞌvē ña.  
\v 8 Ntaváꞌa nto ña nchokuvi; nantōto nto ña xiꞌi; ntaváꞌa nto ña é ntee kuiꞌi é kānakóꞌxo kúñu ī; nakūnu nto é ña váꞌā san. Dómēni níꞌi nto é kūvi vií nto sáꞌā. Dukuān ne, ña kíꞌi nto xāꞌví i nee é viī nto. 
\p  
\v 9 ʼÑa kuído nto ōro, nté diuꞌun kuiꞌxin, nté diuꞌun kuaan,  
\v 10 nté itɨ̄n nto é kūꞌun iña ntó itsi kān. Nté ña kuniꞌi nto uun naꞌa dúꞌnu nto, nté ntiꞌxen nto é nādama nto, nté tatun ntō, tsí ña ntáde tsiñu ne, da miī é nīꞌi ña é kaꞌxī ña. 
\p  
\v 11 ʼDa nēé ka ñuú, tē lúꞌnti te kāꞌnu, mí xēe ntó ne, ntuku ntō xoó ñaꞌa, ña é vāꞌá ne, kuntoo nto ni ña dā nté ntāka nto ñuú tsikan.  
\v 12 Te kūkɨ́ꞌvi ntō má viꞌi kān ne, káꞌan nto ni ñā Ntiusi.  
\v 13 Te vāꞌá ntiꞌxe ñaꞌa sán ne, káꞌan nto, na kuēꞌé Xuva kō é kūntoo váꞌa ña. Tē ña váꞌa ñaꞌa ña ne, ñá kuntoo váꞌa ña.  
\v 14 Tē ña taꞌxi ña é kuntōo nto ne, o ña kuintíꞌxe ña é ntákaꞌan ntó ne, nakɨdɨ nto ntiꞌxen nto xákā ñuú san te ntaka nto ikān.  
\v 15 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dií ka váꞌa kōo iña ñuú Sodoma ni ñuú Gomora é kōo iña ñuú tsikan ntuvi tē xeꞌé Xuva kō é ntōꞌo ña. 
\s1 Nuu i é ntoꞌo kō 
\p  
\v 16 ʼ¡Koto nto! Kataxnūu ú nto é kɨ̄ꞌɨn ntó vatā ó kañeꞌe a léꞌntu méꞌñū tína kūꞌú san. Kantio e dóo ntíto víí nto vatā ó de koó san, ntá tsi vií nto vata kaa paloma, é ña te díin tɨ.  
\v 17 Kuenta tsí vií nto, tsí ñaꞌa sán ne, kɨꞌɨn níꞌi ña nto nūu ña tsíñu i sán ne, kani ña nto ntuku iní viꞌi mi ntánataká nuu ña Israeé san.  
\v 18 Ntada ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu naꞌnu i san ni ntāꞌa reí san kuenta iñá ko vata koo é kāꞌan ntó kuenta iñá ko ni ña, ni ñāꞌa, ña e ñá ini Xúva kō.  
\v 19 Ntá tsi te ntāda ña nto kuenta ntáꞌa ña tsiñu i sán ne, ñá ku itsuꞌun ntō nee é kāꞌan nto. Tsí taꞌxi Xuva kō nté koo kaꞌan ntó ura tsíkan.  
\v 20 Ña te míi ntō é kāꞌan nto kídaā, tsi Espíritū Sántū san taꞌxi ña túꞌūn é kāꞌan nto. 
\p  
\v 21 ʼÑatīí san ne, ntada ña kuenta éní ña ntaꞌa ñaꞌa e kaꞌní ña ña ne, uva īꞌxá san ne, kuan kōo vií ña ni iꞌxā ñá dɨ; iꞌxá san ne, kiꞌi nchuꞌvi ñá uva ñā ne, kaꞌní ña ña.  
\v 22 Ñá ntīo kueꞌen ñaꞌa san nto kuenta iñá ko. Ntá tsi xoó ñaꞌa kutíi ña dā nté nainu xtuku ú ne, nakáku ña.  
\v 23 Dā ntádē xení ña ni nto ūun ñuú ne, kunu nto kueꞌēn ntó tuku ñuu. Tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, ñá kunēꞌé nto xee nto un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuu é ntoo ñuú Israee díꞌna dá nainu xtúku ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. 
\p  
\v 24 ʼNté uun ña kanakuāꞌa san é dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é mastru ñá ne, nté uun ña kade tsiñu san é dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña e tóꞌo ñā.  
\v 25 Vata ō kúvi mastrú san ne, kuan kōo kuvi ña ntántīkɨn ñá dɨ. Vata ō kúvi tóꞌo ñā ne, kuan kōo kuvi ña kade tsiñu iña ñá dɨ. Tē ntákaꞌan ñáꞌa tsí xuꞌú e tóꞌō e ña váꞌā sán u ne, kuan tsi kōo kaꞌan ñá iña ntó dɨ. 
\s1 Xoo é uꞌvī ko 
\r (Lc. 12:2‑7) 
\p  
\v 26 ʼÑá ku uꞌvī ntó ñaꞌa. Tsí ña tuví nee iña é tuvi xuꞌú vevii é ña tuvi dîtó rkontûvi; ña túvī nee é ntáde xuꞌu o vevii é ña kutúni ñaꞌa san.  
\v 27 Nēe é kākaꞌán u ni ntō dá nēé ne, káꞌan nto ni ñāꞌa sán ntuvi a. Nēe é tekú nto é kākaꞌan xúꞌu ú ni ntō ne, kachuꞌu ntó nte dɨkɨ viꞌi nto kan.  
\v 28 Ñá ku uꞌvī ntó ñaꞌa, ña é kūvi kaꞌní da miī kúñu kō, ntá tsi ña kuvi kaꞌní ña nima ko. Xuva kō é uꞌvī ntó ña, tsí dɨvi ñā é kuvi nantɨ̄ꞌɨ ña nima kó nī kúñu kō dôꞌvi kan. 
\p  
\v 29 ʼKūdii uun séntavu ntádiko ña uvi a láā skuaán san. Ntá tsi nté uun tɨ ña kuví tɨ, te Xuva kō ña ntío ña.  
\v 30 Ntōꞌó ne, un tsi nté idi dɨkɨ nto ntántéꞌvi.  
\v 31 Dukuān ne, ñá ku uꞌvī nto, tsí dií dií ka nuu áꞌvi nto é vāta ntáa a láā sán, kuān te tɨtɨ́n tɨ. 
\s1 Ña ntákaꞌan é ini Jesuu 
\r (Lc. 12:8‑9) 
\p  
\v 32 ʼUn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ntákaꞌan nuu ñaꞌa san e ini ña kó ne, káꞌān ú ni Uvā kó, ña tuví e dukún kān, tsí ini ú ña dɨ.  
\v 33 Ntá tsi tē xoó ñaꞌa kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san e ñá ini ñá ko ne, káꞌān ú ni Uvā kó, ña tuví e dukún kān, tsi ñá īni ú ña dɨ. 
\s1 Ntánāa ñaꞌa kuenta iña Jésuu 
\r (Lc. 12:51‑53; 14:26‑27) 
\p  
\v 34 ʼTē kuiní nto ne, véꞌxī u é kūntoo váꞌa ñaꞌa ñuxiví a. Ñá te vēꞌxí u é kūntoo váꞌa ña, tsi véꞌxī u é na nāa núu ña.  
\v 35 Tsi véꞌxī u é na nāa núu iꞌxá ni uva ī, é nāa núu dióko ña ni dɨꞌɨ̄ ña, é nāa núu énu ña ni ñuntɨɨ ñā.  
\v 36 Kiꞌi nchuꞌvi ña ñaviꞌi mii ñā. 
\p  
\v 37 ʼTē xoó ñaꞌa é dií ka ntio ña dɨꞌɨ ña ni uva ñā é xūꞌú ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko. Ne, tē xoó ñaꞌa é dií ka ntio ña iꞌxá ña ō dióko ñā é xūꞌú ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko.  
\v 38 Tē xoó ñaꞌa ña ntío ña kuví ña kuenta iñá ko dá kantīkɨn ñá ko ne, ñá tē neé nuu áꞌvi ña é kuntīkɨn ñá ko.  
\v 39 Tē xoó ñaꞌa dóo ntio ña é koo é vāꞌá ntuvi iña ña ñuxiví a ne, ñá nīꞌi ña é vāꞌá e dukún kān. Ntá tsi tē xoó ñaꞌa nakunáa ña ntuvi iña ña ñuxiví a kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña e dukún kān. 
\s1 Dómēni é duku ntée o 
\r (Mr. 9:41) 
\p  
\v 40 ʼTē xoó ñaꞌa kade ña ni ntō é vāꞌá ne, dɨvī ú kade ña nī ko é vāꞌá dɨ. Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña nī kó ne, váꞌā ó de ña nī ña táxnūu kó dɨ.  
\v 41 Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña ni ūun ñaꞌa kuenta iña i é kākaꞌan ñá naa Xuva kó ne, níꞌi ña é vāꞌá vata kaa doméni é kāduku ntée ña ntákaꞌán naa Xuva ko. Tē xoó ñaꞌa e váꞌā ó de ña ni ūun ñaꞌa, tsi dóo vaꞌá ñaꞌa ña ne, níꞌi ña é vāꞌá vata kaa doméni é kāduku ntée ña é vāꞌá ñaꞌa san.  
\v 42 Tē xoó ñaꞌa kuéꞌe ña uun eꞌxin ntute vīꞌxin é kōꞌo uun á na kuetsi, na kantīkɨ́n ko ne, nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí niꞌi ntiꞌxe ña doméni —kaꞌan Jésuu. 
\c 11  
\s1 Dā táxnūu Juaan Bautista ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuu 
\r (Lc. 7:18‑35) 
\p  
\v 1 Dā kúvi teé tsiñu Jesuu úxuvi ñáꞌa pustru ñá ne, ntaka ña ikan, kūkaꞌan ntódo ña taꞌán ñuu taꞌán ñuú, kanakuāꞌa ña ñaꞌa san. 
\p  
\v 2 Da nɨɨ nuu kutū Juaán ne, kūtuni ña un ntɨꞌɨ̄ nuu i é kade Cristú ne, taxnūu ña ña ntántīkɨn ña  
\v 3 é tsixeꞌe ña Jēsuu té dɨvi ntiꞌxe ñā é kāꞌan ñátā san kídaā tsí kiꞌxi ña, o te kuntetū ká ña tuku ñaꞌa. 
\p  
\v 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kueꞌēn nto mí tuví Juaán ne, káꞌan nto ni ñā nuu i é ntátekú nto ni nūu i é ntaíni nto.  
\v 5 Káꞌan ntō tsi náxiꞌí ntuxnūú ña kuāá, tsi nákaka ña xnéꞌe, tsí ntuváꞌa ñá kanakóꞌxo kúñu ī, tsi nátekú ña loꞌō, tsi ntóto ña xiꞌi, tsí kakaꞌan ntódo u túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko ni ñá ntāꞌví san.  
\v 6 ¡Nté kuān nte váꞌā ó ni ñaꞌa, ña é ña kákukaꞌan núu i ko! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Dā kunúꞌu ña ntántīkɨ́n Juaán san ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ñāꞌa, ña e dóo tɨtɨ́n, ña ntántoo san, kuenta iñá Juaan: 
\p —¿Nee iñá ntu ixkoto nto má kūꞌu kan? ¿Vá ixkoto ntú nto choo é kākantá nuu da kainu tatsín san?  
\v 8 ¿Nté kui ñeꞌe ntu nto? ¿Ō é kōto ntu nto uun ña kuika, ña é nuu doo e dóo vaꞌa? Ña kuān ntáa sán ne, nú viꞌī reí san ntoo ña.  
\v 9 ¿Nté kui ñeꞌe ntu nto? ¿Ō é kīni ntó uun ñaꞌa, ña kakaꞌán naa Xuva ko? Juaán ne, kakaꞌan ntíꞌxe ña naa Xuva ko ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é da xōó ka ñaꞌa, ña e ntákaꞌán naa Xuva ko.  
\v 10 Tsí uve naꞌa túꞌun Xuva ko, kākaꞌan íña ña: 
\q1 Iꞌa taxnūu ú maú ko é kodo nuū ña, 
\q1 é nakōo túꞌve ña itsi mí kɨ̄ꞌɨn, 
\m kaꞌan.  
\v 11 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí xoxó ñaꞌa, ña e káku ñuxiví a, e dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é Juaan Bautista. Ntá tsi xoo ñaꞌa é dií ka lúꞌnti ñā mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, dií ka kaꞌnu ñaꞌa ña é Juaán san. 
\p  
\v 12 ʼNté ntūvi dá eni ntuꞌū Juaan kakaꞌan ntódo ña ne, un tsi da nté vevií ne, ncho vií ñaꞌa san dúꞌxen ni ñāꞌa, ña ntáduku ntée Xuva kō. Ña ntákudiin san ne, ncho nantɨ̄ꞌɨ ña ña.  
\v 13 Un tsi da nté xeé Juaán san ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaa, nī lei Muísee ne, ntákaꞌan ñá nté koo kuvi ntuvi dá kixkadā kûꞌvé Xuva kō.  
\v 14 Tē ntio nto é kuīntiꞌxe nto ne, tsí Juaán san ne, dɨvi ñā é Elia ña.  
\v 15 Xoo é kātekú i ne, na kīni ña. 
\p  
\v 16 ʼ¿Nee iñá ntu é natee taꞌan o ñaꞌa san, ña ntántoo vevii, ña é ñá ncho tekú i? Vata ntáa iꞌxá e ntánadɨkɨ nu âꞌví kān ntáa ña, iꞌxa é ntákaꞌan níꞌi tāꞌan i:  
\v 17 “Nakuékū ntɨ choo iña viko ña tántaꞌa san ne, ñá ni iteꞌe ntō; īta ntaꞌxa ntɨ́ vatā ó kaita ña da kaíntuꞌxi ñaꞌa ne, ña ni éku ntō”, kaꞌan na.  
\v 18 Tsí kiꞌxi Juaán san ne, ntē ñá ini xiꞌi ñá ne, ntē ñá ini eꞌxi ñá ne, ntákaꞌan ñaꞌa san tsí nuu é ña váꞌā nima ña.  
\v 19 Vevií ne, xéē ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kaeꞌxí u ne, kaxiꞌi ú ne, ntákaꞌan ña tsi dóo ini eꞌxí u, dóo ini xiꞌi ú dɨ ne, ntákaꞌan ña tsí xuꞌú ne, dōo váꞌa tiin ú nī ña ntaído diuꞌun xôó san nī ña kini ntáa san. Ntá tsi kutuni ko tsi dóo kiꞌin īní ntiꞌxe Xuva kō da ntaíni o nté o de ña ntántīkɨn ña —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Ñuu mí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san 
\r (Lc. 10:13‑15) 
\p  
\v 20 Kidáā né, eni ntuꞌu Jēsuu kade tíi ña nī ña ñuú i san, mí dóo kiꞌin itó ede ña nuu i é dóo naꞌnu, tsí ña ni nátɨvi īní ña kuétsi ña. Kakaꞌan ña: 
\p  
\v 21 —¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña ñuú Coraziin! ¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ña ñuú Betsaida! Tē dɨ́ ni īni ña ñuú Tiru ni ñá ñuú Siduun núu i e dóo naꞌnu é īni nto ne, nté ēmá tsi é nātɨvi iní kueꞌen ñá ne, ínūu ña doo lakɨ́ ne, dáꞌvi ñā dɨkɨ ña xáā vátā xkoó ini ña dá ntoo ntaꞌxa ña.  
\v 22 Ntá tsi kakaꞌán u ni nto, tē xee ntúvī é xntēkú kūꞌvé Xuva kō ne, níꞌi ntō e dií dií ka ntoꞌo nto é vāta káa ñuú Tiru ni Síduun, tsí ña ni kuintíꞌxe nto ko.  
\v 23 Dɨvi ntō, ña ñuú Capernaú ne, dōó kuika ntō né, dōo ntáde naꞌnu ñaꞌa nto. Ntá tsi nakuītá nuu ña nto dôꞌvi kan, tsí ña ni kuintíꞌxe nto ko. Tē dɨ́ ni īni ña ñuú Sodoma núu i e dóo naꞌnu é īni ntó ne, tuvi dukuan ñuú tsikan nté vevii.  
\v 24 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí dií ka donchuꞌvi koo ntoꞌo nto, é vatā o kúvi ñūú Sodomá tē xee ntúvī é xntēkú kūꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Kiꞌxi nto nī kó ne, níꞌi nto dāꞌna 
\r (Lc. 10:21‑22) 
\p  
\v 25 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu: 
\p —Ntadiáꞌvi nto, Xuvā ko, Tóꞌō e dukún kān ni ñūxiví a dɨ, tsí xnuu xuꞌū ntó nuu i é nuu é ntaā í san é ña kiní ña dóo kiꞌin inī í san nī ña dóo tuꞌvé i sán dɨ ne, nañēꞌe ntó ña ntāꞌví san.  
\v 26 Kuán ō dé nto, tsí kuan ō ntío nto é viī nto —kaꞌan ñá ni Xuva kō. 
\p  
\v 27 Kakaꞌan xtúku Jesuu: 
\p —É taꞌxi Xuva kō é un ntɨꞌɨ nuu i ntāꞌa ko. Xōxó ñaꞌa é īni ntíꞌxe ña xoo é Iꞌxá Xuva ko, da mii Uvā kó ini ña. Xōxó īni i xoo é Xuva kō, da mii tsi Iꞌxā ñá, ni da xōó ka ñaꞌa é ntio Iꞌxá ña é kūtuni ña.  
\v 28 Kiꞌxi nto, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto e ntákuitā nto kuenta iña tsíñu e ntáde nto, ni kuēnta iña i e ntántoꞌo nto ne, taꞌxi u é kūntoo daꞌna nto.  
\v 29 Kuntīkɨn ntó ko ne, nakuāꞌa ú nto. Tsí ña te díin u, ñá te kaꞌnu ñāꞌa ú ne, níꞌi nto dāꞌna.  
\v 30 Ñá vīꞌxín kaa itsi ko, ntē ña ntii tuꞌún tsiñu é tāꞌxi ú nto dɨ —kaꞌan ña. 
\c 12  
\s1 Dā tɨ́ɨn pustrú san xoko trigu ntúvi dá iō dáꞌna 
\r (Mr. 2:23‑28; Lc. 6:1‑5) 
\p  
\v 1 Kidáā ne, ítā ntiꞌxin Jesuu má trigu kán ntuvi dá iō dáꞌna. Ntákakɨn ña ntántīkɨn ñá ne, tɨ̄ɨn ña xoko trigú san ne, da éꞌxi ña.  
\v 2 Ntá tsi dā íni ña fariseú san ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: 
\p —Uun ō ntáde ña ntántīkɨn nto é dóo xií kaa é vīi o ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Vāta nakuaꞌa ntu nto nte o dé Davii da kákɨn ña kídaa, ni ña ntɨniꞌi ñā?  
\v 4 Kúkɨ̄ꞌví ña má viꞌi Xuva kō né, ēꞌxí ña tañúꞌu kuiko e dóo xií kaa é kaꞌxī ña, tsí da mii tsi dūtú san ntaéꞌxí ña tañúꞌu tsikan.  
\v 5 ¿Ō vata nakuaꞌa ntu nto mí uve naꞌa kakaꞌan léi Muísee? É dūtú san ntáde tsiñu ña ini ukún kaꞌnu kān ntuvi dá iō dáꞌna ne, ña túvi nēe nuu i é kīni kaa ntáde ña.  
\v 6 Kakaꞌán u ni ntō tsí iꞌa tuví e dií ka kaꞌnu é xukún kaꞌnu san.  
\v 7 Ñá īni nto neé ncho kaꞌan Xúva kō dá kakāꞌan ña sáꞌā: “Ñá tē doméni é ntio ko, tsi é ntio kó ne, na ntūntaꞌví ini nto taꞌan nto”, kaꞌan ña. Tē dɨ́ ni ñeꞌe dɨkɨ ntíꞌxe nto sáꞌā ne, ñá ni kāꞌan ntée nto ñaꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī.  
\v 8 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, xuꞌu é kadē kûꞌvé u ntuvi dá iō dáꞌna dɨ —kaꞌan ña. 
\s1 Ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i 
\r (Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11) 
\p  
\v 9 Ntāka Jesuu íkān ne, kúkɨ̄ꞌví ña iní viꞌī mí ntánataká nuu ña Israee.  
\v 10 Ikān tuví uun ñatīí, ña é itsi ntáꞌa i. Tsixeꞌe ñāꞌa san Jésuu: 
\p —¿Ña xíi kaa ntu é ntaváꞌa o ñaꞌa ntuvi dá iō dáꞌna? —kaꞌan ña. 
\m Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é nīꞌi ña é tsiꞌi kuétsi ña ña. 
\p  
\v 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Xoó ñaꞌa nto, te ūun kudii á leꞌntu nto īó tɨ ne, te kōꞌxó nuu tɨ xavi ntuvi dá iō dáꞌna ne, ¿ñā ntu natavá nto tɨ?  
\v 12 ¿Ñā ntu te dií ka nuu áꞌvi ñaꞌa san é a leꞌntu? Dukuān ne, ñá te xīi kaa é vīi o é vāꞌá ntuvi dá iō dáꞌna —kaꞌan ña. 
\p  
\v 13 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñatīí san: 
\p —Nakaan ntaꞌa o —kaꞌan ña. 
\p Nákaa ntiꞌxe ña ntaꞌa ña ne, ntuváꞌa vata tsi kaa ntaꞌa ña é uun san.  
\v 14 Kidáā ne, ntíi ña fariseú san ne, natíin ña nté koo kaꞌní ña Jesuu. 
\s1 É kāꞌan Ísaia iña Jésuu 
\p  
\v 15 Kūtuni Jesuu nté ō dé ña fariseú san. Ntáka ña ikān ne, ñá te da dīi ñaꞌa intíkɨn ñá ña ne, ntaváꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nchokuví san.  
\v 16 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san é ña káꞌan ña nte o dé ña.  
\v 17 Kuan ō kaꞌan ñá vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Isāia: 
\q1  
\v 18 Iꞌa tuví ña kade tsiñu iñá ko, ña e nákaxnúu ú, 
\q1 dɨvi ñā e dóo ntio ko, e dóo diní ko ni ñā. 
\q1 Taxnūu ú Espíritū Sántū kó ni ñā ne, 
\q1 kaꞌan ntódo ña dá kanɨɨ ñūxiví san nté koo niꞌi ña é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō. 
\q1  
\v 19 Ñá nāa núu ña, ntē ña káchuꞌū ña. 
\q1 Ntē xoxo tekú i tátsin ña itsi kān. 
\q1  
\v 20 Ntē ña káꞌnu ka ña choo é tāꞌnu, 
\q1 ntē ña nantáꞌva ña metsa é dā vé kakene uꞌme 
\q1 un tsi da nté kūvi vií ña é kōo é vāꞌa. 
\q1  
\v 21 Kuenta iña ñá ne, kuntetu dá kanɨɨ ñūxiví san é niꞌi i é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō, 
\m kaꞌan Ísaia. 
\s1 Dā ntákaꞌan ñáꞌa san é nuu é ña váꞌā san nima Jésuu 
\r (Mr. 3:19‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10) 
\p  
\v 22 Xee níꞌi ña uun ñatīi mí tuví Jesuu. Ñatīí san ne, skuaa ña ne, ñɨꞌɨ ñā dɨ, tsí nuu é ña váꞌā nima ña. Ntaváꞌa Jesuu ñá ne, nakaꞌan ñá ne, nākoto ña.  
\v 23 Koó dā kúduꞌva un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Vá ña sāꞌá ntu é iꞌxá ika Dāvii? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Ntá tsi dā téku ña fariseú san ne, kaꞌan ña: 
\p —Kūdii Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san, kaxéꞌe é kākuvi kade ña kanakunu ña é ña váꞌā san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Ini Jésuu nee é ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Da nēé ka ñuu mi ntánāa míi ñā ne, kunaa. Uun ñuú, ō uun ñaviꞌi é kuvi ña uvi dava ña ne, ñá kūtíi ña, tsí kīi nteé xio taꞌan mii ñā.  
\v 26 Te miī tóꞌō e ña váꞌā san kanakūnu é ña váꞌa nīꞌi i ne, ntánāa míi i. ¿Nté ntu koo niꞌi ntii i é viī í, kuan?  
\v 27 Dɨvi ntō ne, ntákaꞌan nto é kanakūnu u é ña váꞌā san kuenta iña Belsébuu, tóꞌō e ña váꞌā san. ¿Xoó ntu kuenta iña í kanakūnu ña ntántīkɨn nto é ña váꞌā san? Ña ntántīkɨn ntó san ne, dɨvi ñā é ini ña tsí ña te kuenta iña tóꞌō e ña váꞌā san é kūvi nakunu o é ña váꞌā san.  
\v 28 Xuꞌú ne, kuenta iña Espíritu Xuva kō san é kanakūnu ú e ña váꞌā san. Dukuān ne, e xée Xuva kō mí ntoo nto é kadē kúꞌvē ñá iña nto ve. 
\p  
\v 29 ʼ¿Xoó ntu kuvi kɨ́ꞌvi i má viꞌi ña dóo xení i é kiꞌi dúꞌu iña ñá tē ña diꞌna kiꞌní ña ña? Kidáā ne, kuvi ntada ixu ña viꞌi ña. 
\p  
\v 30 ʼXoo é ña kákuiniꞌi ī kó ne, ñá kañēꞌe ñá da xeꞌé ko. Xoo é ña kánatee kuitɨn i iñá ko ne, katsoo xaa ña. 
\p  
\v 31 ʼTsíkān é kākaꞌán u ni ntō tsí kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñāꞌa san kuétsi ña, da nēé ka nuu i é viī ña, é kāꞌan ña, ntá tsi te kāꞌan kíni ña iña Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā.  
\v 32 Xoo é kāꞌan ntée i ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuvi kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā, ntá tsi xoo é kāꞌan ntée i Espíritū Sántū sán ne, ñá kada kaꞌnū iní Xuva ko ni ñā nté vevii, nté ntūvi é vēꞌxi. 
\s1 Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i 
\r (Lc. 6:43‑45) 
\p  
\v 33 ʼTe vāꞌá utun sán ne, váꞌā kɨtɨ i. Tē ña váꞌa ūtun sán ne, ña váꞌā kɨtɨ i. Kutuni ko nté kaa utun san te kīi kɨtɨ i.  
\v 34 ¡Tatá koo nto! ¿Nté koo kuvi kaꞌan nto é vāꞌa dá ña váꞌā nima nto? Da nēé ka é nuu tsitu nima kó ne, dɨvī é kākaꞌan xúꞌu kō.  
\v 35 Ña é vāꞌá ñaꞌa ne, váꞌā nima ñá ne, váꞌā ó kakaꞌan ña. Ña é ña váꞌa ñāꞌa ne, nuu tsitu nima ñá é kīni kaa, ne, kakaꞌan ñá é kīni kaa.  
\v 36 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō, tsí dɨvi ntūvi é taꞌxi Xuva kō é ntōꞌo nto ne, káꞌān un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa nté kui kuan ō kaꞌan ñá da nēé ka túꞌūn é dotō tsí kaꞌan ña.  
\v 37 Tsi kídaā ne, káꞌan Xuva ko te vāꞌá nto, o tē ña váꞌa nto kuenta iña i é kāꞌan nto —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Ña kini ntáa san ntaíkan ña nuu i é dóo kaꞌnu 
\r (Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32) 
\p  
\v 38 Kidáā ne, nantíko kōó mastrú leí san nī ña fariseú san, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: 
\p —Mastrú, ntio ntɨ é viī ntó uun nuu i é dóo kaꞌnu —kaꞌan ña. 
\p  
\v 39 Ntá tsi nantiko koó ña, kakaꞌan ña: 
\p —Koó da ña kini ntáa san, ña é ña ntákuintiꞌxe i san, ntio ña nuu i e dóo kaꞌnu. Ntá tsi ñá kīní ka ña nuu i e dóo kaꞌnu, mii tsī nuu i é idé ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jōnaa.  
\v 40 Tsí vata ō kúvi Jonaá san é uni ntúvi, uni níñu inúu ña ini iꞌxi tsáka kaꞌnu sán ne, kuan koo kunūu ntúꞌxi u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi.  
\v 41 Viꞌi a vé ne, xée ntūvi é kāꞌan Xúva ko xōo e váꞌa i ne, xoo é ña váꞌa i, ña ntántoo ntuvi sāꞌa. Kidáā ne, ña ñuú Nínive san ne, káꞌan ntēé ña ña. Tsí ña ñuú Nínive sán ne, nātɨvi iní ña da téku ña é kākaꞌan ntódo Jonaa. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Jonaa.  
\v 42 Uun ká tuku ne: Ñadɨ̄ꞌɨ, ñá é īdé reina ñuú Sebá ne, nákuntītsí ña é kāꞌan ntée ña ña ntántoo vevii. Tsí dɨvi ñā é kīꞌxi ña uun ñuú e dií ka ikā vata koo é tekū ña túꞌūn e dóo kiꞌin inī i, é kākaꞌan rei Salamuun. Vevií ne, iꞌa xee ú e dií ka kaꞌnu ñaꞌa u é Salamuun. 
\s1 É ña váꞌā é kantiko kōo 
\r (Lc. 11:24‑26) 
\p  
\v 43 ʼTe ntīí uun é ña váꞌā san nima ñáꞌa ne, dotō tsí kaika ñuú itsi, kanantukū míꞌi kūtuví daꞌna, ntá tsi ña kaníꞌi.  
\v 44 Kidáā né, kadē kuení i: “Ntiko kōó u nú viꞌī kó kān mí ntáka u”, dé kuení i. Dā náxeé ne, ixu dukuān. É ntūntoo ne, kaníne ve.  
\v 45 Kɨ́ꞌɨ̄n né, kuntēka ká uꞌxe é ña váꞌā e dií dií ka kini ntáā é dɨvī. Kɨ́ꞌvī ntɨꞌɨ nima ñáꞌa sán ne, ikan kuntōo. Kidáā ne, dií dií ka kini koo kuvi ni ñāꞌa san é dīꞌna. Kuan kōo kuvi ñaꞌa, ña é kīni ntáa, ña ntántoo vevii —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Dɨꞌɨ Jēsuu ni ení ña 
\r (Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21) 
\p  
\v 46 Kakaꞌan dúkuan Jesuu ni ñáꞌa sán da xée dɨꞌɨ ña ni enī ñá ne, ntáñɨ̄ ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ñā.  
\v 47 Uun ñaꞌa ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Dɨꞌɨ nto ni enī ntó ne, ntáñɨ̄ ntée ña kíꞌi kān e ncho kaꞌan ñá ni ntō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 48 Ntá tsi nantíko koō ñá, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Xoó ntu é dɨꞌɨ̄ ko? ¿Xoó ntu é ení ko? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 49 Kāta nteé ña ntaꞌa ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ña: 
\p —Ña sāꞌa é dɨꞌɨ̄ kó ni ēní ko.  
\v 50 Tsí da xōó ka ñaꞌa, ña é kade é ntio Uvā kó, ña é tuví e dukún kān né, dɨvi ñā é ēní ko, dɨvi ñā é tāꞌan kó, dɨvi ñā é dɨꞌɨ̄ kó dɨ —kaꞌan ña. 
\c 13  
\s1 Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu iña ñá kaeté xaa ntɨ́kɨn 
\r (Mr. 4:1‑9; Lc. 8:4‑8) 
\p  
\v 1 Dɨvi tsi ntūvi tsikan kíi Jesuu nú viꞌī sán ne, kuéꞌen ña kukūtúvi ña diñɨ mínī san.  
\v 2 Un váꞌa tsi tɨ̄tɨ́n ñaꞌa nátaká nuu ña mí tuví ña. Dukuān ne, ínuu ña tun ntōó san ne, ikan tsī itúvi ña. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san ntáñɨ̄ ñá diñɨ ntute san.  
\v 3 Ñá te da dīi núu i e ntáa ña ni ñāꞌa san é kanakuāꞌa ña ña. Kakaꞌan ña: 
\p —Uun ntuvi ne, uun ñaꞌa kúkāté xaa ña ntɨkɨn.  
\v 4 Da nɨɨ̄ kaeté xaa ña ntɨkɨn sán ne, īó ne, kóꞌxo itsī san. Xéē láā sán ne, ēꞌxí tɨ.  
\v 5 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí dóo xuu mí ña túvi kuēꞌe ntéꞌu. Váta tsī e náꞌa ne, kēne xuku i, tsí ña túvī mí kɨ̄ꞌɨn xóꞌo i.  
\v 6 Ntá tsi da dóo naíꞌnī ne, xiꞌi dîí xuku i. Tsí ña ni naniꞌi xoꞌo i ntéꞌu ne, ítsī.  
\v 7 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxō mí kaa xuku íñū. Xíꞌi nūu xuku váꞌā san, tsí un tavi nuu tsi xuku íñū san da éꞌnu.  
\v 8 Īó ntɨkɨn sán ne, kóꞌxo ñuꞌu vāꞌá ne, kīi kɨtɨ i. Īó e kíi uun sientu kɨ́tɨ i é uun ditsin í ne, īó ne, kii te ūni díko ne, īó e kíi te ōko uꞌxi.  
\v 9 Xoo e katéku í ne, na kīni —kaꞌan ña. 
\s1 Nté kui nteé nteé tsi kakaꞌan ña 
\r (Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10) 
\p  
\v 10 Kidáā ne, véꞌxī ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Nté kui kuān ó kantaa ntu nto ni ñāꞌa san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ntōꞌó ne, ntáduku ntée nto é kūtuni nto nuu i é iō xuꞌu iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō, ntá tsi ña ntáduku ntée tuku ñaꞌa san.  
\v 12 Tsí xoo ñáꞌa, ña é iō iña í ne, níꞌī ká ña ne, kuéꞌē ká koo iña ña. Ntá tsi xoó ñaꞌa, ña é ña tuvi íña í ne, nakiꞌi ka é iō iña ña.  
\v 13 Dukuān né, kuān ó kantaa ú ni ñāꞌa san, tsí kuān te ntaíto ña ne, ña ntaíni ña. Kuān te ntátekú ña ne, ña ntaíni ña. Ña ntaéni túꞌun ñā.  
\v 14 É kūntaa ntíꞌxe vatā ó kakaꞌan Ísaia, ña é kaꞌán naa Xuva ko, dá kakāꞌan ña kídaā: 
\q1 Kuān te tekú ña, ntá tsi ña kɨ́ꞌɨn dɨkɨ ña; 
\q1 kuān te koto ña, ntá tsi ña kiní ña. 
\q1  
\v 15 Tsí ña sāꞌá ne, é ntukaꞌxī nima ñá ne, 
\q1 vata te neé nuu ntído loꞌxo ña ne, 
\q1 kantiꞌu núu ña, 
\q1 vata koo é ña kiní ña, 
\q1 vata koo é ña tekú ña, 
\q1 vata koo é ña kani tútun ña, 
\q1 vata koo é ña káꞌān ñá nī ko é ntaváꞌa ú ña, 
\q1 kuan ō kaꞌan Xúva kō, 
\m kaꞌan Ísaia. 
\p  
\v 16 ʼNtá tsi ntoꞌó ne, dōo diní nto tsi ntaíní nto ne, ntátekú nto.  
\v 17 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña te da díi ña ntákaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, un váꞌa tsi ncho kini ña é ntaíni nto vevii, ntá tsi ña ni iní ña. Ncho tekú ña é ntátekú nto, ntá tsi ña ni tekú ña. 
\s1 Kakaꞌan Jésuu neé kani túꞌun īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san 
\r (Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15) 
\p  
\v 18 ʼKini nto sáꞌa īña ñá kaeté xaa ntɨkɨn san.  
\v 19 Te tēkú ñaꞌa túꞌun īña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō né, tē ña kani tútun ña ne, kiꞌxi tóꞌō e ña váꞌā san ne, nakiꞌi nuu túꞌūn é īnúu nima ñá, vatā ó de láā sán ni ntɨ̄kɨn é kōꞌxó itsi san.  
\v 20 Dɨvi ntɨ̄kɨn é kōꞌxo mi dóo xuú ne, vata kaa túꞌūn vaꞌá san kaa, e ntátekú ñaꞌa san ne, ura tsí i xkúntee iní ña.  
\v 21 Ntá tsi da ñā ni kuintíꞌxe váꞌa ña ne, ña náꞌa tsī kutíi ña. Tē ntákaꞌan ntée ñaꞌa san ña ne, tē ntáde xení ña ni ñā kuenta iña i e kuíntiꞌxe ña ne, ura tsí i xtuvī mii ña e kuíntiꞌxe ña.  
\v 22 Ntɨ̄kɨn é kōꞌxó nuu mí kaa xuku íñu sán ne, vata kaa da ntátekú ñaꞌa san túꞌūn vaꞌá san kaa, ntá tsi dií dií ka ntio ña é īó ñuxiví sa. Ntánantuku ñā diuꞌun é kukuika ñā ne, ntákunáa inī ña túꞌūn vaꞌá san. Ña kaidiáꞌvi ká i iña ña.  
\v 23 Ntɨkɨn é kōꞌxó nuu ñuꞌu vāꞌá san ne, vata kaa te téku uun ñaꞌa ne, kuintiꞌxe ña. Kade ña é kākaꞌán ne, iō ntúvi vāꞌá iña ña. Vata kaa ditsin utun váꞌā san kaa, e kíi uun sientu kɨ́tɨ i, o te ūni díko, o te ōko uꞌxi —kaꞌan ña. 
\s1 Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu íña xuku é ña váꞌā má trīgu 
\p  
\v 24 Ntāa xtuku Jesuu nuu i sáꞌa, kakaꞌan ña: 
\p —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn trigu máña ña kan, kāa.  
\v 25 Ntá tsi da nɨɨ̄ ntákidi ñáꞌa san ne, xée ūun ñaꞌa, ña kakuneꞌu iní i ni ñā né, ēté xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san má trīgú san ne, da ínu ña.  
\v 26 Dā kéne xuku trigú san ne, ntaꞌá kɨtɨ i ne, kēne xuku é ña váꞌā sán dɨ.  
\v 27 Xéē ña ntáde tsiñu iña tóꞌo vīꞌi sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: “¿Ñá te ntɨkɨn vāꞌá ntu éte xaa nto máña nto kān? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña.  
\v 28 Kakaꞌan tóꞌo vīꞌi sán ni ñā: “Á tē ñá kakuneꞌu iní i nī ko éte xaa ña ntɨkɨn é ña váꞌā san”, kaꞌan ña. Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ntáde tsiñu san ni ñā: “¿Ntio ntu nto é tūꞌun ntɨ́ xuku é ña váꞌā san?”, kaꞌan ña.  
\v 29 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo ñā: “Ñáꞌā, tsí dā ná tūꞌun nto xuku trigú san ni xūku é ña váꞌā san.  
\v 30 Na kueꞌnu miī ntuvi nuu i da nté xēe ntúvi é taꞌvi ō. Kidáā ne, káꞌān ú ni ña kataꞌvī sán te dīꞌna tuꞌun ña xuku é ña váꞌā sán ne, na ntada ña dōko í dá kāꞌmi ña. Kidáā né, na tsūꞌun váꞌa ña kɨtɨ trigú san ini xaká ko”, kaꞌan ña —kuan ō kaꞌan Jésuu. 
\s1 Nteé nteé tsi kantaa Jesuu iña ntɨkɨn kúli 
\r (Mr. 4:30‑32; Lc. 13:18‑19) 
\p  
\v 31 Ntāa xtuku Jesuu úun nuu i, kakaꞌan ña: 
\p —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa, ña e éte xaa ntɨkɨn kuli mâña i kan, kaa.  
\v 32 Dií ka kuetsi ntɨ̄kɨn kúlí san é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ntɨkɨn, ntá tsi dā kúnaꞌnu ne, dií ka naꞌnu xuku i; vata ntáa utun ntáa. Ntáxee láā, kɨtɨ ntaíko e dukún kān ne, ikān ntáde váꞌa tɨ taka tɨ má ntaꞌa i kān —kaꞌan ña. 
\s1 Nteé nteé tsi kantaa ña iña uꞌxen íā 
\r (Lc. 13:20‑21) 
\p  
\v 33 Ntāa xtuku ña uun nuu i, kakaꞌan ña: 
\p —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uꞌxen íā kaa, é kānadaká ñadɨ̄ꞌɨ́ san uni xkuꞌve árina váta koo é nāneñu uꞌxen san —kaꞌan ña. 
\s1 Nté kui kuān ó kantaa Jesuu núu i sáꞌa 
\r (Mr. 4:33‑34) 
\p  
\v 34 Nteé nteé tsi kakaꞌan Jésuu ni ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san. Da mii kuēꞌen tsí nuu i sáꞌa kantaa ñá ni ñā dá kakāꞌan ñá ni ñā kuenta iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 35 Kuān o dé ña vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā: 
\q1 Ntaa ú ni ntō nuu i sáꞌa, 
\q1 káꞌān ú nuu i é iō xuꞌu un tsi nte dá dé kûꞌvé Xuva ko ñūxiví san, 
\m kaꞌan ña. 
\s1 Kakaꞌan Jésuu nee iñá ncho kaꞌan iña xuku é ña váꞌā san é kāa má trigu 
\p  
\v 36 Kidáā né, ntāka Jesuu mí dóo ntoo ñaꞌa sán ne, kɨ́ꞌvi ñā má viꞌi kān. Xéē ña ntántīkɨn ñá ne, ntaíkan ña é kāꞌan ñá nee iñá ncho kaꞌan é ntāa ña iña xuku é ña váꞌā san e éꞌnu máña ña kān.  
\v 37 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Ña éte xaa ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata kaa xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí kaa ña.  
\v 38 Mâña ñá kān né, vata kaa kanɨɨ ñūxiví san kaa. Ntɨkɨn vāꞌá san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée Xuva kō ntáa. Ntɨkɨn é ña váꞌā san ne, vata ntáa ña ntáduku ntée tóꞌō e ña váꞌā san ntáa.  
\v 39 Ña kakuneꞌu iní i nī kó ne, vata kaa ña éte xaa ntɨkɨn é ña váꞌā san kaa ña ne, tōꞌo é ña váꞌā san ña. Ntuvi é taꞌvi ō ne, vata kaa ntuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa kaa. Ña ntátaꞌvi sán ne, vata ntáa ánje Xuva kō ntáa ña.  
\v 40 Vata ō ntáda ña dōko i é ña váꞌā sán ne, ēꞌmi ña né, kuan koo kuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa.  
\v 41 Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, taxnūu ú ánjē ko mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, nakuitā ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntáde é vīí tuku ñaꞌa é kini kaa, nī ña é ntáde miī é kīni kaa san.  
\v 42 Katé nuu ña ña iní ñuꞌu dūꞌxé san. Un váꞌa tsi kueku ñaꞌa sán ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā.  
\v 43 Kidáā ne, xoó ñaꞌa, ña ntáde é ntio Xuva kō ne, xiꞌí nuu kaꞌnu ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō, vatā ó kaxiꞌí nuu ngántií san. Xoo é kātekú i ne, na kīni i. 
\s1 Kantaa Jesuu úun nuu i é vāꞌa é nuu ntúꞌxi 
\p  
\v 44 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun nuu i e dóo vaꞌa é nuu ntúꞌxi má ñuꞌu kan kāa. Nāniꞌi uun ñaꞌa ne, ikan tsī náxnuu ntúꞌxi xtuku ña. Ñá tē nté kaa diní ña. Kɨ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña ñuꞌu san. 
\s1 Kantaa Jesuu íña kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i é kaēꞌnu ini tsɨꞌxɨ 
\p  
\v 45 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ña kadiko kaa, ña é kanantukū kɨtɨ e dóo nuu áꞌvi i, e dóo vaꞌa.  
\v 46 Uun tsi kɨtɨ e dóo vaꞌa, é nuu áꞌvi kueꞌen nāniꞌi ñá ne, kɨ́ꞌɨn ñā né, nadiko ntɨ̄ꞌɨ ña é īó iña ñá ne, dá kuīin ña tɨ. 
\s1 Kantaa Jesuu íña xunu 
\p  
\v 47 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa xunu kaa, é kanakuītá nuu ñaꞌa san ini míni kān é tavā ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu tsákā san.  
\v 48 Dā tsítū ne, nantíi ña diñɨ ntute kān. Ikān intóo ña nakaxnúu ña tɨ. Tsāká vāꞌá san ne, nātsuꞌun ña tɨ ini xiká san. Kɨtɨ é ña váꞌā san ne, ēte ñá tɨ.  
\v 49 Kuan koo kuvi tē ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa dɨ. Kiꞌxi ánje Xuva kō ne, nakaxnúu ña xoo é vāꞌá i, xoo é ña váꞌa i.  
\v 50 Nakuitā ñá xoo é ña váꞌa i méꞌñu ñūꞌu duꞌxé san. Ikān dóo kueku ñaꞌa san ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Núu ī e dóo vaꞌa é xēé nī é ata 
\p  
\v 51 —¿Ntáñeꞌe dɨkɨ ntɨ́ꞌɨ ntu nto un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa? —tsixeꞌe Jēsuu ña. 
\p —Ntáñeꞌe dɨkɨ́ ntɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 52 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ mastrú lei, da ntánakuaꞌa ña iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa tóꞌo vīꞌi san kaa ña. Tsi tóꞌo vīꞌi sán ne, kanatava ña é xēé nī é atā san mí ñuꞌu váꞌa iña ña dá ntio ña —kaꞌan ña. 
\s1 Dá tūví Jesuu ñuú Nazaree 
\r (Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30) 
\p  
\v 53 Dā kúvi ntáa Jesuu sáꞌā né, ntaka ña ikān.  
\v 54 Kuéꞌen ña ñūu míi ñā ne, nakuáꞌa ña ñaꞌa má viꞌī mi ntánataká nuu ña Israeé san. Koó dā kúduꞌva ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Míꞌi ntū nakuaꞌa ñá sāꞌa e dóo ini ña, e dóo kade ña nuu i é dóo kaꞌnu san?  
\v 55 ¿Ñā ntu te dɨvi ña é iꞌxá ña kade vaꞌa utun? ¿Ñā te María ntu dɨꞌɨ ñā? ¿Ñā ntu te ení ña Santiau ni Jósee ni Símuun ni Júdā?  
\v 56 ¿Ñā te dɨvi taꞌan ña taꞌnú ntoo ñuú ko ā dɨ? ¿Míꞌi ntu vēꞌxi é dóo kiꞌin īní ña sāꞌá kuan? —kaꞌan ñáꞌa san. 
\p  
\v 57 Ncho kudiin ñáꞌa san ni ñā, ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ña kakaꞌán naa Xuva kó ne, ntaíko ñuꞌu ñāꞌa san ña; ntá tsi ña ñuú mii ña nī ñaviꞌi ña ne, ña ntaíko ñuꞌu ña ñā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 58 Ñá kuēꞌe núu ī e dóo naꞌnu ide ña ikān, tsí ña ni kuintíꞌxe ñaꞌa san ña. 
\c 14  
\s1 Dā xiꞌi Juaán Bautista 
\r (Mr. 6:14‑29; Lc. 9:7‑9) 
\p  
\v 1 Ntuvi sāꞌá ne, Heródē, ña é de kuꞌvé iña ñuú Galileá ne, tēkú ña iña Jésuu.  
\v 2 Kakaꞌan ñá nī ña ntáde tsiñu iña ña: 
\p —Ña tsīkán ne, á tē Juaan Bautista ña. Á tē ntóto ñā e xiꞌi ña. Dukuān é kūvi ide ña nuu i e dóo kaꞌnu san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Tsí Heródē sán ne, tɨ̄ɨn ña Juaán ne, kīꞌní ña ña ne, xnuu kutu ña ñā kuenta iña Heródia, ñadɨ̄ꞌɨ́ ení ña, ñá nani Fēlipe.  
\v 4 Tsí kakaꞌán Juaan ni Heródē: 
\p —Dōo xii kaa é nakiꞌi nto ñadɨ̄ꞌɨ́ ení nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 5 Heródē sán ne, ntīo ña é kāꞌní kueꞌen ñá Juaán san, ntá tsi uꞌví ña ñaꞌa san, tsi dé kuení ñaꞌa san tsí Juaán san ne, ña kakaꞌán naa Xuva ko.  
\v 6 Ntá tsi dā xee víko é kāku Heródē ne, ítēꞌe dióko Herōdia nuu ñaꞌá san, ña vexkáꞌxi viko san. Ñá tē nté kaa dīní Heródē san kídaā ne,  
\v 7 xéꞌe ña xuꞌu ña nī dioko Herodia tsí nuu é ntāa ntíꞌxe i é kuēꞌé ña tún da nēé ka é kākán tun.  
\v 8 Tsiꞌi dɨꞌɨ̄ tún dɨkɨ́ tun nēe é kākán tun ne, kakaꞌán tun: 
\p —Tāꞌxi nto kó dɨkɨ́ Juaan Bautista vevíi. Xntekū nto nú kōꞌo —kaꞌán tun ni Hērode. 
\p  
\v 9 Kidáā né, kūntaꞌxa iní rei Heródē san. Ntá tsi kakaꞌan ñá te kuan kōo kuvi, tsí méꞌñū ñaꞌá san xeꞌé ña xuꞌu ña.  
\v 10 Taxnūu ña é na kāꞌnté tuꞌun ña dɨkɨ́ Juaán san viutun kān.  
\v 11 Xntekū ñá dɨkɨ́ Juaan nú kōꞌo ne, xéꞌe ñā tún, dā nakuéꞌē tún dɨꞌɨ̄ tun. 
\p  
\v 12 Dā xeé ña ntántīkɨ́n Juaán san ne, nākiꞌi ña kúñu ñā ne, ixkúꞌxi ña ñā. Kidáā ne, kuéꞌen ña kūkoto ñá Jēsuu nté ō kúvi. 
\s1 Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxí uꞌun míil ñāꞌa 
\r (Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17; Jn. 6:1‑14) 
\p  
\v 13 Dā téku Jesuu nté ō kúvi Juaan Bautistá san ne, ínuu ña tun ntōó ne, kuéꞌen ñā mí xoxó ñaꞌa. Ntá tsi dā kútuni ñáꞌa sán ne, kuéꞌen ña kūntikɨn ñá ña. Ntaíka ña dɨ́ꞌɨn ñā.  
\v 14 Dā ntíi Jesuu tún ntōó san ne, īní ña tsí ña te nté kaa tɨtɨ́n ñaꞌa. Ntúntāꞌví ini ña ña ne, ntaváꞌa ña ña nchokuví san, ña é ntēka ñaꞌa san.  
\v 15 Dā kuáa ne, xéē ña ntántīkɨn ñá ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Xoxó kantoo i iꞌa. É kuāá ve. Taxnūu nto ñaꞌa san é na kɨ̄ꞌɨn ña ñúu kuetsī san vata koo é kuīin ña é kāꞌxí ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 16 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá kuētsi é kɨ̄ꞌɨn ña. Dɨvi nto kuēꞌé xnto é kāꞌxí ña —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 17 Kidáā ne, nantíko koō ña, ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Úꞌun kūdii tañúꞌu īó ni ūvi kudii a tsákā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Tāꞌxi nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 19 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san é na kuntōo ña nu ité sān. Kīꞌi ña uꞌun tañúꞌū sán ni ntūvi a tsákā sán ne, īto ña e dukún kān ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō né, kātsin dava ña tañúꞌū sán ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ña é na tsīꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san.  
\v 20 Ēꞌxí ntaꞌa ñaꞌa san, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña. Kidáā ne, natákā ñá taꞌvi ī é ntoó ka ne, natsuꞌun tsitu ña ūxuví ka xika.  
\v 21 Ñá te da ūꞌun míil ñatīí san éꞌxi ña. É ntē ña ni kaꞌvi ña ñadɨꞌɨ́ san, nté īꞌxá san. 
\s1 Dá īka Jesuu nú ntūte kan 
\r (Mr. 6:45‑52; Jn. 6:16‑21) 
\p  
\v 22 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntántīkɨn ña é kūꞌun ña iní tun ntōó san e kɨ́ꞌɨn ña uun xo diñɨ ntute san. Dɨvi ñā ne, ítūví ka ña da nté ntaka ntɨꞌɨ ñaꞌa san.  
\v 23 Dā nátaxnūu ña ñaꞌa san kunúꞌu ñā ne, kúxee ña xuku kān vata koo é da mii tsi ñā kaꞌan ntâꞌví ña. Dā kuáa ne, ínuu mii ña ikān né,  
\v 24 dōo kuíka tun ntōó san méꞌñū mínī san. Un váꞌa tsi kanaduku ntúte san ata tún ntōó e dóo kainu tatsín san.  
\v 25 Dá vēꞌxi túvi ne, kuéꞌen Jēsuu mí ñūꞌu ña, kaika ña nú ntūte san.  
\v 26 Ntá tsi dā íni ña ntántīkɨn ñá ña tsí kaika ña nú ntūte sán ne, ñá tē nté kaa ntaúꞌvī ña. Ntákachuꞌu ntáa ña, ntákaꞌan ña: 
\p —¡Un kaa ña ntɨ̄xɨ! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 27 Ntá tsi ura tsí i kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¡Ñá ku uꞌvī nto, tsí xuꞌu! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 28 Kakaꞌán Pedru ni ña: 
\p —Te dɨvi ntiꞌxe ntō, Tóꞌō, káꞌan ntō é na kīꞌxi u mí kaika nto nú ntūte san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 29 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Kiꞌxin ni —kaꞌan ña. 
\p Pedrú ne, ntīi ña tún ntōó san ne, īka ña nú ntūte san é kɨ̄ꞌɨn ña mí ntitsí Jesuu.  
\v 30 Ntá tsi dā íni ña tsi dóo kainu tatsín san ne, úꞌvī ñá ne, iñɨ ntuꞌu kūkií ntoꞌo ña iní ntute san. Un ntíi tsī kána ña: 
\p —¡Xntii ntō ko, Tóꞌō! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 31 Ura tsí i nakurkáa Jesuu ntáꞌa ña ne, nātava ña ña. Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¡Nté ō ntú iña o é ña kákuintiꞌxe o! ¿Nté kui ña ni kuintíꞌxe ntu o? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 32 Dā nakúꞌun ña ntuvi ñá tun ntōó san ne, kūkadin tatsín san.  
\v 33 Ñá ñuꞌu iní tun ntōó san ne, nákunchɨtɨ ña nūu Jésuu, ntákaꞌan ña: 
\p —¡Nuu é ntaā i tsí Iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ntō! —kaꞌan ña. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu ñá nchokuvi ñuú Genesaree 
\r (Mr. 6:53‑56) 
\p  
\v 34 Dā kúvi ita ntíꞌxin ña ntute sán ne, xée ña ñūu é nani Genesāree.  
\v 35 Dā íni ñaꞌa san, ña ntántoo ikān, e véꞌxi Jesuú ne, taxnūu ña túꞌun īña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú tsikán ne, ntēka ñaꞌa san ña ntánchokuví san, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña.  
\v 36 Īkan ña Jesuu é kuān te ntete dóo ña na tɨɨn ntáꞌa ñā. Ña é tɨɨn ntaꞌā sán ne, ntūváꞌa ña. 
\c 15  
\s1 Nee iña é kade i é kānatɨ́vi ñaꞌa sán nuu Xuva ko 
\r (Mr. 7:1‑23) 
\p  
\v 1 Kidáā ne, xéē ña fariseu ní mastrú leí san, ña ntoo ñuú Jerusaleén, nte mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p  
\v 2 —¿Nté kui ña ntáde ntaa ña ntántīkɨn ntó vatā xkoó ini ñáta kō? Tsí ña ntántaꞌa ña dá ntaéꞌxi ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Nté kui dɨvi ntō ne, ña ntáde ntaa nto é kākaꞌan Xúva kō, é ntio nto kuntīkɨn ntó vatā xkoó ini míi ntō?  
\v 4 Tsí kakaꞌan Xúva kō: “Kuiko ñuꞌu nto uva nto ni dɨꞌɨ ntō”, kaꞌan ña. Káꞌan xtūku ña dɨ: “Xoo é kāꞌan kíni i iña uva i ni iña dɨꞌɨ í ne, da miī é kūvi i”, kaꞌan ña.  
\v 5 Ntá tsi ntōꞌó ne, ntákaꞌan nto tsí kuvi kaꞌan ñáꞌa san ni uva ña ni dɨꞌɨ ñā: “Ña kúvi xntīi ú nto, tsí iñá ko ne, nākuéꞌe ú ntaꞌa Xuva kō.”  
\v 6 Te kuan kōo kaꞌan ñá ne, ñá kantīo é xntii ña uva ñā nté dɨꞌɨ ñā, kaꞌan nto. Dukuān ne, ntáde nto vatā xkoó ini ñáta ntō e ntánakuitā nto é kākaꞌan Xúva kō.  
\v 7 Ntákaꞌan ntó tsi ntáde ntaa nto é kākaꞌan Xúva kō, ntá tsi ña ntáā. Dōo váꞌā o kaꞌan Ísaia kuénta iña nto dá kakāꞌan ñá naa Xuva ko: 
\q1  
\v 8 Ña sāꞌá ne, kūdii rkɨ xaa ña ntéku da ntákaꞌan ñá e dóo ntánuu iní ña ko, 
\q1 ntá tsi ña te ntánɨɨ̄ nima ñá e ntánuu iní ña ko. 
\q1  
\v 9 E ntaā í e ntánuu iní ña ko, 
\q1 tsi e ntánakuāꞌa ñá ne, da mii tsī e ntákaꞌan ñáꞌa san. 
\m Kuan ō kaꞌan ña —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 10 Kidáā né, kāna ña ñaꞌa sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Kini nto né, na kɨꞌɨn dɨkɨ nto:  
\v 11 Ñá te dɨ̄vi é kakɨꞌvi ini xúꞌu ko kān kade i é kakudentū nima ko, ntá tsi nee iña é ntii xuꞌu kō né, dɨvī é kade i é kakudentū nima ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 12 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví ña ne, tsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Kútuni ntú nto é kūdiin ñá fariseú san da téku ña é kākaꞌan nto? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 13 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Da nēé ka utun é ña ni íꞌxi Uvā kó ne, nātuꞌun ña uun tsi nte xóꞌo i.  
\v 14 Na koo mii nto ñā. Vata ntáa ña kuāa ntáa ña é dotō tsi ntántēka ña ñaꞌa. Te uun ña kuāá nteka ña ña kuāa niꞌi ña ne, ntuvi tsí ña kóꞌxo nuu ña xaví san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 15 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni ña: 
\p —Káꞌan nto nī ntɨ́ nee iñá ncho kaꞌan núu i sáꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 16 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Vāta tekú kueꞌen xntú nto?  
\v 17 ¿Ñá ini ntú nto tsí da nēé ka é kākɨ́ꞌvi xuꞌu kō ne, kaita ntiꞌxin iꞌxí ko kān ne, da kidáa ntīi xtuku kúñu kō?  
\v 18 Ntá tsi nēe é kīni kaa é kakii xuꞌu kō né, ntē nima ko kakéne ne, dɨvī é kade i é kakudentu ō.  
\v 19 Tsi nté nima ko kakéne é kinī ó kadā kuení kō, é kāꞌni o ñaꞌa, é kadā xení o ni ñadɨ̄ꞌɨ́ tuku ñaꞌa, é kadā xení o ni ñadɨ̄ꞌɨ́, ña vata tántaꞌa, e kiꞌi dúꞌu ō, é kāꞌan ó dovete, é kāꞌan kíni o iña ñaꞌa.  
\v 20 Sáꞌa kāde i e ntákudentū ñaꞌa sán nuu Xuva ko. Ntá tsi te ña ntaꞌa o da kaꞌxi o vatā xkoó ini ntó ne, ña te dɨ́vi ī é kade i é kakudentu ō nuu Xuva ko. 
\s1 Ñadɨ̄ꞌɨ́, ña véꞌxi tuku ñuu, kuíntiꞌxe ña Jesuu 
\r (Mr. 7:24‑30) 
\p  
\v 21 Ntāka Jesuu íkān ne, kuéꞌen ña ētsin ñuú Tiru ni ñuú Siduun.  
\v 22 Ikān tuví uun ñadɨ̄ꞌɨ́, ña véꞌxi ñuú Canaán ne, ñéꞌe ñā mí tuví Jesuú ne, kakaꞌan ña: 
\p —¡Ntuntāꞌví ini nto ko, Tóꞌō, Iꞌxá Davii! ¡Un váꞌa tsi kantoꞌo diókō kó kuenta iña é ña váꞌā san é nuu nimá tun! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 23 Nté uun túꞌūn ña ni káꞌan Jésuu ni ña. Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā é na nakunu ña ñadɨ̄ꞌɨ́ san. Kaꞌan ña: 
\p —Nakūnu nto ña, tsi dóo duꞌxen kaꞌān ña é ntīkɨn ñá kō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Taxnuu Xuva kō ko é xntiī ú da mii tsī ña kúnaa, ña ntáduku ntée tatá ña Israee —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Ntá tsi xée etsin ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, ínchɨtɨ ña nūu ña ne, kakaꞌan ña: 
\p —¡Vií nto da xeꞌe, Tóꞌo, xntii ntō ko! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá vāꞌá ō é nakiꞌi o tañúꞌū é kāꞌxí iꞌxá kō dá kuēꞌé ō tínā san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 27 Ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, kakaꞌan ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌan nto, Tóꞌō, ntá tsi tínā sán ne, ntaéꞌxi tɨ utsi i é kākoꞌxo má mēsa tóꞌo tɨ̄ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 28 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Dōo váꞌā ó kakuintiꞌxe o. Kuan koo na kuvi vatā ó ntio o —kaꞌan ña. 
\p Ura dúꞌva tsi i ntuváꞌa dióko ñā. 
\s1 Dōó tɨtɨ́n ña nchokuvi ntaváꞌa Jesuu 
\p  
\v 29 Ntāka Jesuu íkān ne, kuéꞌen ña dīñɨ míni Galileá san. Kúxee ña xuku kān né, ikān itúvi ña.  
\v 30 Ñá te da dīi da díi ñaꞌa xée ña mí tuví ña ne, ntēka ña ña xnéꞌe, ña niꞌi kuiꞌí i, ña kuāá, ña ñɨꞌɨ̄, ni tɨ̄tɨ́n ka ña ntánchokuví san. Tsōo ña ñaꞌa san nú dɨ̄ꞌɨ́n Jesuú ne, ntaváꞌa ña ña.  
\v 31 Koó dā kúduꞌva ñaꞌa san da íni ña e ntákaꞌan ñá ñɨꞌɨ̄ san, e ntuváꞌa ña niꞌi kuiꞌí i san, e nakaka ña xneꞌé san, e nakiní ña kuāá san. Ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu Xuva ña Israeé san. 
\s1 Dā xeꞌé Jesuu é kāꞌxí kɨmi míil ñaꞌa 
\r (Mr. 8:1‑10) 
\p  
\v 32 Kidáā ne, kāna Jesuu ñá ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Kantuntaꞌví ini kó un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san tsi é īta ntíꞌxin uni ntúvi e ntántoo ña iꞌa nī ko. Ña túvī ka é kaꞌxī ña. Ñá ntīo kó nataxnūu ú ña é kuan tsī koo, tsi ntákakɨn ña, tsí dā ná koo vita ña itsi kān dókō —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 33 Ntákaꞌan ñá ntántīkɨn ña: 
\p —¿Míꞌi ntu kikīꞌi o tañúꞌū iꞌa mí xoxo ntoo i? ¿Nté ntu koo xee táꞌan é kaꞌxī ña, é ñā te da díi ñaꞌá san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 34 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Tɨtɨ̄n ntú tañúꞌū niꞌi nto? —kaꞌan ña. 
\p Nantíko koō ña, ntákaꞌan ña: 
\p —Úꞌxe kūdii tañúꞌu ni ūvi kudii a tsákā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 35 Kakaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san é na kuntoo ña ñuꞌu kān.  
\v 36 Kīꞌi ña e uꞌxé tañúꞌū sán nī tsákā sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō. Kidáā ne, taꞌvi dāva ñá ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ña é na tsīꞌi ña ntaꞌa ñaꞌa san.  
\v 37 Ēꞌxí ntaꞌā ñá, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña. Dā kúvi ne, natáka ña é ntoó ka ne, úꞌxe xīka nátsuꞌun tsītu ká ña taꞌvi ī.  
\v 38 Ñá te da kɨ̄mi míil ñatīí san éꞌxi ña ne, ntē ña ni intéꞌvi ñadɨ̄ꞌɨ́ san, nté iꞌxá san dɨ.  
\v 39 Nataxnūu ña ñaꞌa san kídaā ne, nákunūu Jesuu tún ntōó san ne, da kuéꞌen ña ñūú Madala. 
\c 16  
\s1 Dā íkan ña fariseu ni ñá saduceú san uun nuu i e dóo kaꞌnu 
\r (Mr. 8:11‑13; Lc. 12:54‑56) 
\p  
\v 1 Xéē ña fariseú san nī ña saduceú san é ncho koto nteé ña Jesuu. Ntaíkan ña te nañēꞌe ñá ña uun nuu i e dóo kaꞌnu é vēꞌxí e dukún kān.  
\v 2 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Da kakuáā ne, ntákaꞌan nto: “Váꞌa iñɨ̄ teváā, tsi dóo dito xntɨvi e dukún kan”, xkoó kaꞌan nto.  
\v 3 Tévāá ne, ntákaꞌan nto: “Dōo xóo iñɨ̄ vevii, tsi dóo ñuꞌu viko xéꞌe i kan”, kaꞌan nto. Te īni nto nté iñɨ̄ da ntaíto nto e dukún kān, ¿nté kui ñá ini ntu nto nté koo kuvi ñuxiví sa, da ntaíto nto nté o kakuvi vevii?  
\v 4 Ña kini ntáa, ña ntáde é kīni kaa sán ne, dɨvi ñā ntaíkan ña nuu i e dóo kaꞌnu, ntá tsi ña kuéꞌē ká Xuva ko nūu i é ntio ña, tsí da mii nūu i váta ō kúvi Jonaá san —kaꞌan ña. 
\p Kidáā né, ntāka Jesuu íkān né, tsoo mii ña ñā. 
\s1 Uꞌxen íā iña ñá fariseu 
\r (Mr. 8:14‑21) 
\p  
\v 5 Dā xee ñá ntántīkɨn ña uun xo diñɨ ntute sán ne, kūtuni ña tsí kunánī ña é kuīdo ña tañúꞌū.  
\v 6 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kini nto ne, kuenta tsí vií nto ni ūꞌxen íā iña ñá fariseu ni ñá saduceú san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Kidáā ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: 
\p —Kuan ō kaꞌan ñá, tsi ña ni ído ō tañúꞌū san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 8 Īni Jesuu née iña ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ña: 
\p —¡Mpá! ¿Nté kui ña ntákuintiꞌxe váꞌa ntu nto? ¿Nté kui ntaítsuꞌun ntu nto tē ña ni ido nto tañúꞌū san?  
\v 9 ¿Vāta kutúni ntú nto? ¿Ñā ntu nakaꞌan nto tsí uꞌun tañúꞌū san éꞌxi uꞌun míil ñāꞌa sán ne, tɨ̄tɨ́n xiká ka ñuꞌu taꞌvi ī e ntóo ka é natāká nto?  
\v 10 ¿Ntē ña ntu nakaꞌan nto e uꞌxe tsi tañúꞌū san e éꞌxi kɨmi míil ñāꞌa sán ne, tɨ̄tɨ́n xiká ka ñuꞌu taꞌvi ī e ntóo ka é natāká nto?  
\v 11 ¿Nté kui ña kañeꞌe dɨkɨ ntu nto e ña te iña tañúꞌu ntīꞌxe san kakaꞌán u? Kuenta tsí vií nto ni ūꞌxen íā iña ñá fariseu ni ñá saduceú san —kaꞌan ña. 
\p  
\v 12 Kidáā né, kūtuni ña tsí ña te kakáꞌan ña iña uꞌxen íā é kaidáka tañúꞌū san, tsí kakaꞌan ñá iña nuu i é ntánakuāꞌa ña fariseu ni ñá saduceú san. 
\s1 Dá kakāꞌán Pedru tsí Jesuu é Cristu ña 
\r (Mr. 8:27‑30; Lc. 9:18‑21) 
\p  
\v 13 Dā xee Jésuu ñuú é nani Cesārea Filipú ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 
\p —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ¿neé ntu ñaꞌa ú, te kāꞌan ñáꞌa san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 14 Nantíko koō ña, ntákaꞌan ñá: 
\p —Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Juaan Bautista nto. Iō ñá ne, ntákaꞌan ña tsí Elia nto. Īo xtúku ña ne, ntákaꞌan ñá tsi Jeremia ntó, ō tuku ñaꞌa ña kakaꞌán naa Xuva ko nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 15 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ntōꞌó ne, ¿xoó ñaꞌa ntu ú, te kuinī nto? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 16 Kakaꞌan Símuun Pedru: 
\p —Cristu ntó, Iꞌxá Xuva kō ña kantíto san nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 17 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nté kuān nte váꞌā ó ni o, Sīmuun, iꞌxá Jonaa. Sáꞌā ne, ña te ñáꞌa ni nañēꞌe ñá o, tsí mii tsi Uvā kó, ña tuví e dukún kān.  
\v 18 Kakaꞌán u ni ō tsí dɨvīn é Pedrú ne, dɨvī ó ne, xúu nchó kaꞌan. Nú xūu saꞌá xntītsí u xúkūn ko. Ña kúvi vīí doxiꞌí san nī ñaꞌa, ña ntákuintiꞌxe i ko.  
\v 19 Taꞌxí u o ntakāá iña i mí kadē kûꞌvé Xuva kō e dukún kān. Da xōó ka ñaꞌa, ña é īó kuetsí i ñuxiví a ne, káꞌān tsí ña kúvi kɨ́ꞌvi ña e dukún kān. Kuan kōo vií Xuva kō e dukún kān dɨ. Da xōó ka ñaꞌa, ña é ntuváꞌa ni Xuva ko ñuxiví a ne, káꞌān tsí kuvi kɨ́ꞌvi ña e dukún kān. Kuan kōo vií Xuva ko ni ñā e dukún kān dɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 20 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña é ña ku kaꞌán kueꞌen tsí ña ni da xōó ka ñaꞌa é Cristu ña. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu é kuvī ña 
\r (Mr. 8:31‑9:1; Lc. 9:22‑27) 
\p  
\v 21 Nté ntūvi tsikán ne, eni ntuꞌu Jēsuu kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña é kantio é kɨ̄ꞌɨn ñá ñuú Jerusaleen. Ikān ne, ñá te da dīi núu ī dóo ntoꞌo ña ntaꞌa ñatā sán nī tóꞌō dutú nī mastrú leí san. Kaꞌní ña ña ne, te kūvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku ña, kaꞌan ña.  
\v 22 Kidáā ne, kuéꞌen xīo Pedrú san ni ñā né, ikān de tíi ña ni Jēsuu, kákaꞌan ña: 
\p —Ñá te sāꞌá e ntio Xuva ko, Tóꞌō. Ñá te kuan kōo kuvi nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 23 Ntá tsi xkokoto Jēsuú ne, kakaꞌan ñá nī Pedru: 
\p —¡Ñá kuān xkoó kaꞌan, tsí kakaꞌan vátā ó kakaꞌan tóꞌō e ña váꞌā san! Ñá ku koton ntēén ko. Ñá te vatā ó kade kuení Xuva kō é kadē kuení o, tsí vata tsī ó de ñaꞌa san káden —kaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña ntántīkɨn ña: 
\p —Tē xoó ncho kuntīkɨn í ko ne, ñá vīí ka ña é ntio mii ña, ntá tsi na kuntīkɨn ñá ko, kuān te na kuví ña.  
\v 25 Tē xoó ntio i é nakāku ntuvi iña í ne, kunaá ña ntii dañu ntūvi. Ntá tsi tē xoó nakunaa i ntuvi iña i kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi.  
\v 26 ¿Neé ntu niꞌi ñatīí san te nīꞌi ña dá kanɨɨ ñūxiví sa, te nākunaá ña é tduiña ña? ¿Nté ntu kaa ntáꞌvi ñatīí san é tduiña ña?  
\v 27 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, kiꞌxi ú nī ánjē ko. Dōó kaꞌnu ñaꞌa ú, vatā ó kaꞌnu Uva kō. Kidáā ne, ntanáa ú ni ñāꞌa nee iñá idé ña xé un xé un ñā.  
\v 28 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Iō ñáꞌa e ntáñɨ̄ ñá iꞌa vevií ne, ña kúvī ñá da nté kinī ña é kixkadā kûꞌvé u ñuxiví sa —kaꞌan Jésuu. 
\c 17  
\s1 Dā nádama kúñu Jēsuu 
\r (Mr. 9:2‑13; Lc. 9:28‑36) 
\p  
\v 1 Dā kúvi iñu ntúvi ne, ntēká Jesuu Pedrú san ni Sāntiau, ni ení ña, ñá nanī Juaan, kueꞌen níꞌi ña ña ūun xuku e dóo dūkún ne,  
\v 2 nuu tsi ña ne, nadama kúñu Jēsuu. Nuu ña ne, xiꞌí nuu vatā ó kaxiꞌí nuu ngántii san ne, dóō é nuu ñā né, ntukuiꞌxīn kueꞌen.  
\v 3 Ura tsíkan ntii dîtó Muisee ni Élia, ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu.  
\v 4 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru ni Jésuu: 
\p —Dōo váꞌā o tsí ntoo ntɨ́ iꞌa, Tóꞌō. Tē ntio nto ne, xntītsí ntɨ uni á viꞌi íꞌa, uun iña nto, uun iña Muísee ne, uun iña Éliá dɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 5 Da nɨɨ kākaꞌán Pedrú san ne, xée ūun viko e dóo kaxiꞌí nuu mí ntoo ña ne, távi nūu ña. Kakaꞌan tátsin Xúva kō méꞌñū vikó san: 
\p —Ña sāꞌá ne, Iꞌxá miī kó, ña e dóo ntio ko. Dōo diní ko ni ñā. Kini nto é kākaꞌan ña —kaꞌan tátsín san. 
\p  
\v 6 Dā téku ña ntántīkɨn ñá san sáꞌā ne, nántūvé ña kúñu ña ñuꞌu kān né, dōo uꞌví ña.  
\v 7 Ntá tsi véꞌxi Jēsuú ne, tɨɨn ntaꞌa ña ñā ne, kakaꞌan ña: 
\p —¡Nakuntáñɨ̄ nto! ¡Ñá ku uꞌvī nto! —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 8 Dā íto ña ne, xōxó ka ña nguiī san. Da mii tsi Jēsuu ntítsi ña. 
\p  
\v 9 Dá kūntíi ña xuku sán ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá ku kaꞌān ntó ni da xōó ka ñaꞌa nee e íni nto da nté nantōto ú rkontûvi é xiꞌí u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan ña. 
\p  
\v 10 Ntátsixeꞌē ña ntántīkɨn ña: 
\p —¿Nté kui ntákaꞌán ntu mastrú leí san é dīꞌna Eliá san kíꞌxi ña? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 11 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nuu é ntaā i tsí diꞌna Elia kíꞌxi ña ne, xtūví tuꞌvē ña é un ntɨꞌɨ̄.  
\v 12 Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsi e kíꞌxi Elia, ntá tsi ña ni kutúni ñáꞌa san te dɨvi ñā né, ide ña ni ña da nēé ka é ntio ña. Kuan kōo ntoꞌo kó ntaꞌa ña dɨ, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 13 Kidáā ne, kutuni ña ntántīkɨn ña tsí kakaꞌan ñá iña Juaan Baútista. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu úun na kudii, ná kaxiꞌi míī 
\r (Mr. 9:14‑29; Lc. 9:37‑43) 
\p  
\v 14 Dā xeé ña mi dóo ntoo ñaꞌa ne, véꞌxi uun ñatīi mí tuví Jesuu. Ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, kakaꞌan ña: 
\p  
\v 15 —Tōꞌó, ntuntāꞌví ini nto iꞌxá ko, tsí kaxiꞌi míi nā ne, xntii nto nā. Dōó kantoꞌo na. Nuu nuu tsi kantava nuu na nchúꞌun kān ne, kakoꞌxó nuu na nú ntute kān dɨ.  
\v 16 E kíxniꞌi ú na é ntāváꞌa ña ntántīkɨn ntó na, ntá tsi ña ni kuvi vií ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 17 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —¡Nté o ntu! ¿Nté kui ña ntákuintiꞌxe ñaꞌa sán ko, ña e ntáde é kīni kaa? ¿Tɨ̄tɨ́n ka ntu ntuvi kutíi ú ni ntō? Kixníꞌi nto na īꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 De tíi Jesuu ni é ña váꞌā san ne, ntīi é ña váꞌā san é nuu nima na. Ura dúꞌva tsi ntuváꞌa na. 
\p  
\v 19 Kidáā ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Nté kui ña ni kuvi vií ntu ntɨ é nakūnu ntɨ́ e ña váꞌā san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Tsí ña te kanɨɨ̄ nima ntó ntákuintiꞌxe nto. Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí kuān te un síin kueꞌen tsi ntákuintiꞌxe nto ne, kuān te vata kaa uun kudii ntɨkɨn kulí san é kuintiꞌxe nto ne, kuvi kaꞌan ntó ni xūku san: “Kuēꞌén ikān”, ne, kɨ́ꞌɨ̄n. Ña túvī neé kueꞌen tsi é ña kuvi vií nto.  
\v 21 Ntá tsi e ña váꞌa vāta kaa sáꞌa ne, ña ntíi tē ña kuntóo ixu ō né, tē ña dóo kaꞌan ntâꞌví ō dɨ —kaꞌan Jésuu. 
\s1 É kūvi uvi íto kakaꞌan Jésuu é kūví ña 
\r (Mr. 9:30‑32; Lc. 9:43‑45) 
\p  
\v 22 Dá ntoo ña ñuú Galileá ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, ntuvi ú kuenta ntáꞌa ñaꞌa san.  
\v 23 Kaꞌní ña kó ne, te kūvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku u —kaꞌan ña. 
\p Dōo kántoo ntaꞌxa ña ntántīkɨn ña. 
\s1 Dā ntáꞌvi Jesuu ni ña ntántīkɨn ña diuꞌun xôo iña xúkūn 
\p  
\v 24 Dā xee Jésuu ñuú Capernau ni ña ntántīkɨn ñá ne, véꞌxi ña ntaído diuꞌun xôo iña xúkūn san mí tuví Pedrú san ne, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Ña kantáꞌvi ntu mastru ntó diuꞌun xôó san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Kakaꞌán Pedrú san: 
\p —Kantáꞌvi ña —kaꞌan ña. 
\p Dā kɨ́ꞌvi Pedrú san má viꞌi kān ne, diꞌna kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Nté ntu de kuéni o, Simuun? ¿Xoó ntu ntaꞌa i ntaído rei ñúxiví san diuꞌun xôó ni diūꞌun iña ñuꞌú san? ¿Ntaꞌa ña ñuú mii ñā né, ō ntaꞌa ña tuku ñuú san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Kakaꞌán Pedru: 
\p —Ntaꞌa ña tuku ñuu —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Dukuān ne, ñá kantio é ntáꞌvi ña ñuú mii ñā.  
\v 27 Ntá tsi vata koo é ña kudíin ña ne, kueꞌēn nu míni kān ne, nakuitan xuꞌve é kantīkɨn kaa xuꞌu tsákā san. Tavan da nēé ka tsákā, kɨtɨ é tɨɨn diꞌna. Dá ntɨ̄kán xuꞌu tɨ ne, naníꞌi o uun diuꞌun kuetsi. Kiꞌin ne, da ntaꞌvin diuꞌun xôo ó ne, íñā kó dɨ —kaꞌan ña. 
\c 18  
\s1 ¿Xoó ntu é dií ka kaꞌnu i? 
\r (Mr. 9:33‑37; Lc. 9:46‑48) 
\p  
\v 1 Ntuvi tsikán ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Xoó ntu é dií ka kaꞌnu i mí kadē kûꞌvé Xuva kō? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 2 Kāná Jesuu úun iꞌxá san ne, xtuvī ñá i méꞌñū ñaꞌa san.  
\v 3 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni nto: Tē ña nadáma nto nima nto é kuintiꞌxe nto vatā ó de a iꞌxá kuetsī sán ne, ña kúvi kɨ̄ꞌví nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 4 Xoó ñaꞌa, ña é ña káde kaꞌnu vata kaa iꞌxa saꞌá ne, dɨvi ñā é dií ka kaꞌnu ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 5 Xoó ñaꞌa é kiꞌi ña uun iꞌxá vata kaa sáꞌa kuēnta iñá ko ne, vata te xūꞌu kíꞌi ña ko. 
\s1 Dōo xií kaa é vīi o é kīni kaa 
\r (Mr. 9:42‑48; Lc. 17:1‑2) 
\p  
\v 6 ʼNtá tsi da xōó ka ñaꞌa é kuēꞌé ña itsi é vīi é kini kaa da nēé ka iꞌxá san é kakuintiꞌxe i kó ne, dií ka váꞌā ó te kunūꞌni uun xuu xodo kaꞌnu dúkun ñá ne, na kunuu ntoꞌo mii ñā má ntute ñuꞌu kān.  
\v 7 ¡Ntāꞌvi ide ñá ñuxiví a tē kade ña é vīí tuku ñaꞌa kuétsī! Kuan tsi īó nuu i é kīni kaa, ntá tsi ¡ntāꞌvi ide ñaꞌa san, ña é kaxéꞌe itsi é vīí taꞌan ña é kīni kaa san! 
\p  
\v 8 ʼTe ntāꞌa nto, o te dɨ̄ꞌɨ́n nto kade i é viī nto é kīni kaa san ne, kaꞌnté nto ne, nakuitā nto. Dií ka váꞌā ó te uꞌntu nto xēe ntó e dukún kān, te kāka xnéꞌe nto, é xēe niꞌi nto ntuvi ntáꞌa nto, ntuvi dɨ́ꞌɨn ntō dôꞌvi kan mi dóo kaiꞌxi ñúꞌú san.  
\v 9 Te ntūxnúu nto kade i é viī nto é kīni kaa sán ne, tavá nto ne, nakuitā nto. Dií ka váꞌā ó te xēe ntó e dukún kan ni ūun tsi ntuxnúu nto, é xēe niꞌi nto ntuvi ntúxnūu nto dôꞌvi kan mi dóo kaiꞌxi ñúꞌú san. 
\s1 Kuenta iña á leꞌntu é kúnaa 
\r (Lc. 15:3‑7) 
\p  
\v 10 ʼKoto ntó tē ña kadá kuení nto tē ña nuu áꞌvi iꞌxá san. Tsí kakaꞌán u ni ntō tsí e dukún kān ne, ánjē san é kade ña i kuentá ne, utén utén ntoo ña ntaꞌa Xuva kō, ña é tuví e dukún kān.  
\v 11 Tsí xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, véꞌxī u é nakākú u ñaꞌa, ña ntákunaá san. 
\p  
\v 12 ʼ¿Nee iñá ntu ntádē kuení nto? Te ūun ñaꞌa né, īó uun sientu á leꞌntu ña ne, uun xtɨ kunaa tɨ ne, ¿ñā ntu te tsoo míi ña kɨtɨ kɨmi díko xeꞌun kɨmí san má kūꞌu kan dá kɨ̄ꞌɨn ña kínantúku ña kɨ̄tɨ uun, kɨtɨ kunaá san?  
\v 13 Te nāniꞌi ña tɨ́ ne, nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí dií dií ka diní ña ni kɨ̄tɨ nániꞌi ña san é kɨtɨ kɨmi díko xeꞌun kɨmí, kɨtɨ ña ni kunáa san.  
\v 14 Kuān ó ni Uva kō, ña tuví e dukún kān. Ñá ntīo ña é kūnaa nté uun iꞌxá san. 
\s1 Nté koo kada kaꞌnu iní o ni taꞌan kō 
\r (Lc. 17:3) 
\p  
\v 15 ʼTē kade taꞌan nto é kini kaa ni ntō né, kueꞌēn ntó mí tuví ña ne, káꞌan nto ni ñā nte o dé ña, da mii xnto ni ñā. Te kīni ña é kākaꞌan ntó ne, é ntūváꞌa nto ni tāꞌan nto.  
\v 16 Ntá tsi tē ña kini ña é kākaꞌan ntó ne, kuntēka nto uun ne, ō uvi ñaꞌá ka ñaꞌa vata koo é kīni ña.  
\v 17 Tē ña ntío ña kini ña e ntákaꞌan ñá tsīkán ne, káꞌan nto nī ña ntákuintiꞌxe i san, ña ntánataká nuu má ūkún kān. Tē ña ntío ña kini ña ña ntákuintiꞌxe i sán ne, ña kú de ká nto ña kuenta. Vií xnto kuenta tsí vata ntáa ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i, nī ña ntaído diuꞌun xôó san. 
\p  
\v 18 ʼNuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Da xōó ka ñaꞌa é kāꞌan ntó ni ñā ñuxiví a e ña kuvi kɨꞌɨn ña mí tuví Xuva kō ne, kuan tsi kōo kaꞌan Xúva ko ni ñā e dukún kān dɨ. Da xōó ka ñaꞌa é kāꞌan ntó ni ñā ñuxiví a é kūvi kɨꞌɨn ña mí tuví Xuva kō né, kuan kōo kaꞌan Xúva ko ni ñā e dukún kān dɨ. 
\p  
\v 19 ʼSáꞌa kākaꞌan xtúku ú ni ntō tsí te ūun tsi ntáde nto nima ntó uvi ñáꞌa nto da ntaíkan ntó ntaꞌa Xuva kō ne, Xuva kō, ña tuví e dukún kān ne, taꞌxi ña é ntaíkan nto.  
\v 20 Dā míꞌī ka mí nataká nuu uvi uni ñáꞌa kuenta iñá ko ne, ikān tuví u méꞌñu ñā dɨ —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 21 Kidáā ne, xéē Pedru, kakáꞌan ñá ni Jēsuu: 
\p —Tōꞌó, ¿kiꞌin ito ntū kada kaꞌnu iní u ni tāꞌan ko dá kadē xení ña nī ko? ¿Vá ūꞌxe íto ntu? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñá kāꞌán u ni o te da mii tsī é ūꞌxe íto, tsí un tsi nté kɨ̄mí sientu kɨmi díko uꞌxi íto. 
\s1 Kuenta iña ñá kade tsiñu é ña ni ntío ña kada kaꞌnú ini ña ni tāꞌan ña 
\p  
\v 23 ʼKuvi kaꞌan ó tsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun rei é iō tɨtɨ́n ña ntáde tsiñu iña ñá kaa. Ntio ña natava ñá kuenta ñá ntáde tsiñu iña ña.  
\v 24 Dā éni ntuꞌu ña tāvá ña kuentá san ne, xee níꞌi ña uun ñaꞌa, ña tanūu diuꞌun é vāta kaa uvi diko uun kuía xáꞌvi ñā.  
\v 25 Ña ni kúvi ntanáa ña. Dukuān ne, kakaꞌan tóꞌo ñā é diko ña ñā, ni ña dɨꞌɨ̄ ñá, ni iꞌxā ñá, ni un ntɨꞌɨ̄ é īó iña ña, vata koo é na ntūnaa é tanūu ña.  
\v 26 Nákunchɨtɨ̄ ña kade tsiñu san núu ñá ne, íkan ña dā xeꞌe, kakaꞌan ña: “Na kūtíi ká nto nī ko, Tóꞌō. Ntanáa ntɨꞌɨ u é tanūu u”, kaꞌan ña.  
\v 27 Ntūntaꞌví ini tóꞌo ñā ñá ne, nangava ña ñā né, nakadɨ̄ ñá kuenta ña.  
\v 28 Dā ntíi ña kade tsiñu san viꞌi tóꞌo ñā né, tāꞌán ña uun ñaꞌa, ña é kade tsiñu dadɨɨ ni ñā. Ña sāꞌá ne, tanūu ña diuꞌun taꞌan ña é vāta kaa uun sientu ntúvi xáꞌvi ñā. Ñaꞌa, ña é tanūu ña iña í san ne, írkāa ña dukun ña é nakuēꞌne ña ña ne, kakaꞌan ña: “Ntáꞌvīn ko é tanūun”, kaꞌan ña.  
\v 29 Nákunchɨtɨ ña tanūu san núu ñá ne, kaikan ña kakaꞌan ña: “Na kūtíī ká nto nī kó, tsi ntáꞌvi ntɨ̄ꞌɨ́ u”, kaꞌan ña.  
\v 30 Ntá tsi ña ni ntío ña tsikán ne, tsiꞌi kuétsi ña ñā ne, xnuu kutu ña ña dā nte ntáꞌvi ña é ita nūu ña.  
\v 31 Dā íni ña ntáde tsiñu, ña nguiī san, nté ō kúvi ne, dōo dé kuení ña. Kuéꞌen ñā ne, káꞌan ña nī tóꞌo ñā nté ō kúvi.  
\v 32 Kidáā né, kāna tóꞌo ña ña kuān ó de sán ne, kakaꞌan ñá ni ñā: “Ñá tē nté kaa kinī ó kaden. Xuꞌú ne, nakādɨ́ u kuenta ó tsi íkān kó da xeꞌe.  
\v 33 ¿Nté kui ña ni ntuntaꞌví ini ntu o taꞌan o, vatā o dé u ni ō?”, kaꞌan ña.  
\v 34 Kūdiin kuéꞌēn tóꞌo ña ni ñā né, ntāda ña ña kuenta ntáꞌa maú san é xnuu kutu ña ña dā nté ntanáa ntɨꞌɨ ña é tanūu ña —kaꞌan Jésuu ni ña. 
\p  
\v 35 Da kidáā ne, kakaꞌan ña: 
\p —Kuān koo vií Uva kō, ña tuví e dukún kan, ni nto tē ña kada kaꞌnú ini nto kanɨɨ̄ nima ntó ni tāꞌan nto dɨ —kaꞌan Jésuu. 
\c 19  
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu iña ña ntánatsoo mii tāꞌan 
\r (Mr. 10:1‑12; Lc. 16:18) 
\p  
\v 1 Dā kúvi kaꞌan Jésuu sáꞌā né, ntāka ña ñuú Galileá ne, kuéꞌen ña ñūú Judea é tuví uun xo diñɨ ntute kaꞌnu Jordaán san.  
\v 2 Ñá te da dīi da díi ñaꞌa ntīkɨn ñá ña ne, ikān ntaváꞌa ña ña. 
\p  
\v 3 Véꞌxī ña fariseú san mí tuví Jesuu é kōto nteé ña ña ne, tsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Kākaꞌan ntú lei Muísee é xīi kaa é natsoo miī ntɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ ntɨ dá nēé ka nuu i kuvi? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Vāta nakuáꞌa ntu nto túꞌun Xuva kō mí kākaꞌan tsí dɨvi ñā é dēváꞌa ña ñaꞌa ne, dē kúꞌvē ñá ñatīí ni ñadɨ̄ꞌɨ é kuntōo dadɨɨ ña?  
\v 5 Dukuān né, xtuvī mii ñátīí san uva ña ni dɨꞌɨ ñā é kuntōo dadɨ́ɨ ña ni ñadɨꞌɨ̄ ña. Uun tsi kúñū kúvi ña ntuvi ña.  
\v 6 Viꞌi a vé ne, ñá te ūvi ñáꞌa ká ña, tsí uun sá ña. Dukuān ne, ña váꞌā o é nantii ntee taꞌan ñāꞌa san neé e teé taꞌan Xuva kō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Ntátsixeꞌe ña Jēsuu: 
\p —¿Nté kui kakaꞌan ntú Muisee é kuvi natsoo miī ntɨ́ ñadɨ̄ꞌɨ́ ntɨ kuan? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 8 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Dā xe dóo kaꞌxi nima ntó ne, dukuān e táꞌxi Muisee é natsoo mii nto ñadɨꞌɨ̄ nto, ntá tsi ña te kuán o ni ntio Xuva ko nte ntúvi diꞌna.  
\v 9 Kakaꞌán u ni ntō tsí da xōó ka ñaꞌa é natsoo mii ña ñadɨꞌɨ̄ ña, ntá tsi tē ña te neé ni ide ñadɨ̄ꞌɨ́ san é kini kaa ni tuku ñatīí san ne, tē natántaꞌa ñatīí san ni tuku ñadɨ̄ꞌɨ́ ne, kade ña kuētsi —kaꞌan ña. 
\p  
\v 10 Ntákaꞌan ña ntántīkɨn ña: 
\p —Te kuan kōo kuvi uun ñatīí ni ñadɨꞌɨ̄ ñá ne, dií ka váꞌā ó ē ña tántaꞌa ō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 11 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá te ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa é kūtíi ña é nīꞌi ña sáꞌā, tsí mii tsi ñā é xeꞌe Xúva kō é kuan koo kuntōo ña.  
\v 12 Īó ñatīi é ña kuvi kóo iꞌxá ña, tsi e dúkuan kāa ña da káku ña. Iō túku ñatīí ne, ñaꞌa san ide ña e ña kuvi koo iꞌxá ña. Iō túku ñatīí ne, ña ntío ña tántaꞌa ña kuenta iña tsiñu e ntáde ña iña Xuva ko. Xoo kutíi i e kuintíꞌxe i sáꞌā né, na kuīntiꞌxe i —kaꞌan ña. 
\s1 Dā náxnuu viko Jesuu ún ntɨꞌɨ īꞌxá san 
\r (Mr. 10:13‑16; Lc. 18:15‑17) 
\p  
\v 13 Kidáā ne, xee níꞌi ña īꞌxá san mí tuví Jesuu é tɨɨn ntaꞌa ñā í, é kāꞌan ntâꞌví ña iña i. Ña ntɨniꞌi Jēsuú san ne, de tíi ña ni ñā ntánteka iꞌxá san,  
\v 14 ntá tsi kakaꞌan Jésuu: 
\p —Kuéꞌe ntō itsi é na kīꞌxi iꞌxá san mí tuví u. Ñá ku kādɨ́ nuu nto i, tsí ñaꞌa é īó nima í vatā ó nima íꞌxá san ne, dɨvi ñā é kāduku ntée ña mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 15 Dā kúvi tɨ́ɨn ntaꞌa ntɨꞌɨ ña ī ne, da kidáā ntáka ña. 
\s1 Uun ñatīí kuetsī, ña kuika, kátsixeꞌe ña Jēsuu 
\r (Mr. 10:17‑31; Lc. 18:18‑30) 
\p  
\v 16 Xée uun ñatīi mí tuví Jesuú ne, tsixeꞌe ñā: 
\p —Mastrú, ¿neé ntu nuu i é vāꞌá kantio é vīí u vata koo é nīꞌí ko ntuví vaꞌá iñá ko ntii dañu ntūvi? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 17 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Nté kui katsixeꞌēn kó iña é vāꞌa? Da mii Xuva kō é vāꞌá ña. Te ntio o ntuvi vāꞌá iña o ntii dañu ntúvi ne, kadan ntaan é kākaꞌan Xúva kō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 Kidáā ne, kakaꞌan ña: 
\p —¿Neé ntu é kāda ntaa u? —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan Jésuu: 
\p —Ñá ku ēꞌnín ñaꞌa. Ñá ku nakiꞌin ñadɨ̄ꞌɨ ñáꞌa. Ñá ku kīꞌin dúꞌun. Ñá ku kāꞌán dovete.  
\v 19 Kuikon ñuꞌun uva o ni dɨꞌɨ ō. Kuinima ó taꞌan o vatā ó kakuinima míi ō kúñu ō —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 20 Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —É un ntɨꞌɨ sāꞌá kade ntaa ú ntē da ku lúꞌntī u. ¿Neé ka ntu é kākunaa? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Tē ncho viin é un ntɨꞌɨ̄ é vāꞌá ne, kuēꞌén, nadikon īña o ne, kuéꞌēn diuꞌún san ña ntāꞌví san vata koo e níꞌi o nuu i é vāꞌa é dukún kān. Kidáā né, kixntikɨ̄n ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Dā téku ña é kākaꞌan Jésuú ne, kuntaꞌxa iní ña, tsi dóo kuika ña. Kuan tsi ō ntaka ña. 
\p  
\v 23 Kakaꞌan Jésuu ni ñá ntántīkɨn ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Tsi dóo ntii tuꞌun é xee ñá kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō.  
\v 24 Kakaꞌán xtuku ú ni ntō tsí dií ka ña ntii tuꞌun é kɨ̄ꞌví uun kameu xávī xɨ́kɨ natee ō san é kɨ̄ꞌví uun ña kuiká san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Dā téku ña ntántīkɨn ñá sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntákaꞌan ña: 
\p —¿Xoó ntu kūvi nakáku i kuan? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Īto Jesuu ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñaꞌa sán ne, ña kúvi nakākú mii ña nima ñá, ntá tsi Xuva kō ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ kuvi vií ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 27 Kidáā ne, kakaꞌán Pedru: 
\p —Ntɨꞌɨ́ ne, é xtuvī mii ntɨꞌɨ́ ntɨ é kuntīkɨ́n ntɨ nto. ¿Nee iñá ntu niꞌi ntɨ? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 28 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ikan ñūxiví xēé san ne, kutūví u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, nú teu kaꞌnú ko ne, dɨvi ntō e ntántīkɨn ntó ko ne, kuntōo nto uxuvi teu naꞌnú san dɨ, kadā kúꞌvē nto iñá uxuvi táta ña Israeé san.  
\v 29 Da xōó ka ñaꞌa, ña é xtuvī mii i viꞌi i, ō ení ña, ō taꞌan ñá, o uva ñā, o dɨꞌɨ ñā, ō iꞌxá ña, o ñūꞌu ña kuenta iñá ko ne, níꞌi ña ūun sientu íto ká xtuku. Níꞌi ña ntuvi vāꞌá iña ña ntii dañu ntúvi dɨ.  
\v 30 Ntá tsi tɨtɨ́n ñaꞌa, ña é odo nūu vevií ne, nte áta i kan kuntōo ña te kúvi ne, ña é ntoo ata i kān vevií ne, kodo nuū ñá kídaā. 
\c 20  
\s1 Kuenta iña ñá ntáde tsiñu 
\p  
\v 1 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa tóꞌo vīꞌí san kaa. Tévāá tsi kañeꞌe ñá, kaixntuku ñā xoó kada tsiñu i matú ña.  
\v 2 Kakaꞌan ñá ni ñāꞌa san tsi ntáꞌvi nɨɨ ña ña ntūvi é kāda tsiñu ña ne, taxnūu ña ña matú ña.  
\v 3 Kaeku ɨɨn teváa ne, īní ña tsi ntâñɨ́ ka tuku ñaꞌa nú āꞌví kān é ña te neé ntáde ña.  
\v 4 Kakaꞌan ñá ni ñā: “Kūkada tsiñu nto matú ko kān ne, ntáꞌvi vaꞌa ú nto”, kaꞌan ña. Ne, kuéꞌen ña kūkada tsiñu ña.  
\v 5 Kuan tsī ó de ña dá kii xtúku ña da káꞌñu ntuvi ne, kaeku uni kuáa dɨ.  
\v 6 Dā kaéku uꞌun kuáa ne, kii xtūku ña ne, níꞌī ká ña ñaꞌa, ña é ña tuví nee é vii. Kakaꞌan ñá ni ñā: “¿Nté ntū ó de nto iꞌa? ¿Nté kui ña ntáde tsiñu ntu nto?”, kaꞌan ña.  
\v 7 Ntákaꞌan ñá ni ñā: “Ñá ni nīꞌí ntɨ xoó taꞌxi i ntɨ́ tsiñu”, kaꞌan ña. Kakaꞌan tóꞌo ī sán ni ñā: “Kueꞌēn ntó matú ko kan kūkada tsiñu nto dɨ”, kaꞌan ña.  
\v 8 Dā kúneé ne, kakaꞌan tóꞌo tsīñu sán ni ña odo nūú nuu tsiñú san: “Kūkaná nto ña ntáde tsiñu sán ne, ntáꞌvi nto ñā, diꞌna ña é xeé rkontuvi. Nté ata i na ntīi ña xee nte díꞌna”, kaꞌan ña.  
\v 9 Ña xee kaéku uꞌun kuáa ne, níꞌi ña xāꞌví ña é uun ntúvi.  
\v 10 Ña xee díꞌna ne, dií ka kueꞌe níꞌi ña, kuíni ña. Ntá tsi kuédadɨɨ tsi niꞌi ña é un é un ñā.  
\v 11 Dā ntuáꞌvi ña ne, káꞌan ntēé ña tóꞌo tsīñu san,  
\v 12 ntákaꞌan ña: “Uun ura kúdii dé tsiñu ñaꞌa san, ña xeé rkontuvi é ntɨꞌɨ́ ne, dadɨɨ tsi o ntuáꞌvī ntɨ́ ni ñā. Ntɨꞌɨ́ ne, nɨɨ ntuvī dé tsiñu ntɨ. Dōo ntóꞌo ntɨ́ kaꞌni san”, kaꞌan ña.  
\v 13 Kakaꞌan tóꞌo tsīñu san ni ña: “Ñá te kāde u é kini kaa ni ntō. ¿Ña ni káꞌan ntú nto nī ko tsi váꞌā o xaꞌví nto dá kākaꞌán u ni ntō?  
\v 14 Kūniꞌi nto xáꞌvi ntō né, kueꞌēn nto. Xuꞌú ne, ncho vii ú nī ña xee da rkontuví san vatā o dé u ni ntō.  
\v 15 ¿Vá ña kuvi ntu vií u é ntio kó nī diuꞌún ko? ¿Ō ntákuneꞌu iní ntu nto tsí ña kade víni u?”, kaꞌan ña.  
\v 16 Kuan kōo kuvi ni ña véꞌxi ata i kán dɨ; diꞌna ña kodo núu ña ne, ña é odo nūú diꞌna ne, kuntōo ña nte ata i kan. Tsí kuān te tɨtɨ́n ñaꞌa kana ú ña ne, ñá tɨ̄tɨ́n ña kuéꞌe u é kodo nuū ña —kaꞌan Jésuu. 
\s1 É kūvi uni íto kakaꞌan Jésuu é kuvī ña 
\r (Mr. 10:32‑34; Lc. 18:31‑34) 
\p  
\v 17 Dá kuēꞌen Jésuu itsi Jerusaleén ne, nakana xio ña uxuvi ñáꞌa ña ntɨniꞌi ñā ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p  
\v 18 —Kiní nto, tsí kɨꞌɨn o ñuú Jerusaleen. Ikān ntada ña kó kuenta ntáꞌa tóꞌō dutú san nī mastrú leí san. Káꞌan ñā tsí kuví u, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi.  
\v 19 Ntada ña kó kuenta ntáꞌa ña tuku ñuú vata koo é kīni dɨ́kɨ ña ko ne, natii nuu ña kó xoꞌo. Xnteē ñá ko ntiká krusi kán dɨ. Ntá tsi ntoto xtuku ú te kuvi ūni ntúvi —kaꞌan ña. 
\s1 Dɨꞌɨ Sāntiau ní Juaán ne, íkan ña da xeꞌe 
\r (Mr. 10:35‑45) 
\p  
\v 20 Kidáā ne, xée dɨꞌɨ īꞌxá Zebedeú san mí tuví Jesuu, xee níꞌi ña iꞌxā ña. Nakunchɨtɨ ña nūu ña ne, íkan ña da xeꞌe.  
\v 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Nee iñá ntu ntio nto? —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Káꞌan nto na kadā kûꞌvé dadɨɨ ntuvi iꞌxá ko ni ntō mí kadā kúꞌvē nto; uun chí ne, diñɨ kuaꞌa nto ne, uun chí ne, diñɨ datsin nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá īni nto nee é kaikan nto. ¿Kūtíi ntu ntō é ntōꞌo nto é vāta koo ntoꞌo ko? —kaꞌan ña. 
\p Ntuvi ñátīí san ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Kuvi vií ntɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ntoꞌo ntiꞌxe nto vata koo ntoꞌo ko, ntá tsi ña te xúꞌú kaduku ntée u é kuēꞌé u xoó kutūvi í diñɨ kuaꞌa kó, ō xoó kutūvi í diñɨ datsin ko, tsí Xuvā ko e dé kuꞌvē ña xoo é kuntoo dadɨɨ i nī ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Dā kútuni uꞌxi ñáꞌa ña nguiī sán ne, kūdiin ñá nī Juaan ni Sántiaú san.  
\v 25 Ntá tsi kána Jesuu ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Īni ntó tsi tóꞌō ña é ña te ñá Israeé ne, dōo ntáde naꞌnu ña ni ñāꞌa ña. Dōó ntii ntádē kúꞌvē ña.  
\v 26 Ñá ku kuān xkoó de nto. Da xōó ka ñaꞌa nto é ncho vií kaꞌnu nto ne, xntii nto tāꞌan nto.  
\v 27 Da xōó ka ñaꞌa nto é ncho kodo nuū ntó ne, xntii nto tāꞌan ntó,  
\v 28 vatā ó de ú, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīi. Ñá te vēꞌxi u é xntii ñāꞌa sán ko, tsí véꞌxī u é xntīi ú ña ne, é kuēꞌé u ntuvi iñá ko kuenta iña ña —kaꞌan ña. 
\s1 Dā ntaváꞌa Jesuu uvi ñá kuāa 
\r (Mr. 10:46‑52; Lc. 18:35‑43) 
\p  
\v 29 Dā ntáka ña ñuú Jericoó ne, ñá te da dīi da díi ñaꞌa ntántīkɨn ñá Jesuu.  
\v 30 Uvi ñá kuāa san ntántoo ña diñɨ itsi san. Dā téku ña tsi kuítā ntiꞌxin Jesuú ne, un ntii tsī ntákaꞌan ña: 
\p —¡Ntuntāꞌví ini nto ntɨ́, Iꞌxá ika Dāvii, ña táxnuu Xuva kō é kadā kúꞌvē ntó iñá ntɨ! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 31 Ntáde tíi ñaꞌa san ni ña, ntákaꞌan ña é diin diin tsi kuntōo ña. Ntá tsi da dií dií ka ntii ntákaꞌan ña: 
\p —¡Ntuntāꞌví ini nto ntɨ, Tóꞌō, Iꞌxá ika Dāvii! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 32 Íntītsí Jesuú ne, kāna ña ña. Kakaꞌan ña: 
\p —¿Nee iñá ntu é ntio nto é vīí u ni ntō? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 33 Ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Nakaán nto ntuxnūú ntɨ, Tóꞌō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 34 Ntuntāꞌví ini Jesuu ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña ntūxnúu ñā ne, ura tsí i náxiꞌí ntuxnūú ña. Kidáā ne, íntīkɨn ñá ña. 
\c 21  
\s1 Dā xee Jésuu ñuú Jerusaleen 
\r (Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn. 12:12‑19) 
\p  
\v 1 Dā xee étsin ña ñuú Jerusāleen, dá ntoo ña ñuú Befagee mí tuví xuku Olivú san ne, taxnūu Jesuu úvi ñaꞌa ña ntántīkɨn ña,  
\v 2 kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Kueꞌēn ntó ñuu é tuví daꞌa san. Ikān ne, naniꞌi nto uun búru é ntee tɨ́ɨn tɨ ni iꞌxā tɨ. Nantuté nto tɨ ne, dá kixniꞌi nto tɨ̄.  
\v 3 Te tsixeꞌe ñāꞌa san nto nté kui kánantute nto tɨ́ ne, káꞌan ntō tsi tóꞌo nto kāntio ña tɨ. Tē kúvi dé tsiñu niꞌi ña tɨ ne, ura tsí i nataxnūu ña tɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 4 Kuan ō kúvi vata koo é kūntaa é kākaꞌan ña é kaꞌán naa Xuva ko kídaā: 
\q1  
\v 5 Káꞌan nto nī ña ñuú Siuun: 
\q1 “Koto nto, tsi véꞌxi reí nto mí ntoo nto. 
\q1 Ñá te kāꞌnu ñaꞌa kade ña; 
\q1 ntekú ña buru, 
\q1 uun a búru, kɨtɨ é vāta xoo kuntéku í tɨ, 
\q1 iꞌxá buru ntíi, kɨtɨ kaido san.” 
\q1 Kuan kōo kaꞌan nto, 
\m kaꞌan ña. 
\p  
\v 6 Kuéꞌēn ña ntántīkɨn ñá ne, de ntaa ña vatā ó kakaꞌan Jésuu.  
\v 7 Kueꞌen níꞌi ña būrú san ni iꞌxā tɨ́ ne, tsodo ña dōo ña áta iꞌxá tɨ ne, ikān intéku Jesuu tɨ.  
\v 8 Ñá te da dīi ñaꞌa ntáñɨ̄ ñá ikān né, tsōo ña doo ñá itsi kān. Iō ñá ne, katsin ña ntáꞌa utun ne, tsoo ña itsi san.  
\v 9 Ñá te da dīi ñaꞌa odo nuú ña nuu ñá ne, ñá te da dīi ñaꞌa véꞌxi ña atā ñá dɨ. Un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña ntákaꞌan ña: 
\p —¡Dōo váꞌa Iꞌxá ika Dāvii, ña táxnuu Xuva kō! ¡Na xnuu viko Xuva ko ñā, ña é vēꞌxí kuenta iña ña! ¡Dōo káꞌnu Xuva kō, ña tuví e dukún kān! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 10 Dā xee ñá ñuú Jerusaleén ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuú i san ne, itsuꞌun ñā, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Xoó ñaꞌa ntu ña sāꞌa? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 11 Ntákaꞌan ñáꞌa san, ña vexníꞌi ña: 
\p —Ña sāꞌá ne, ña é kākaꞌán naa Xuva ko, ñá nani Jēsuu, ñá vēꞌxi ñuú Nazaree é tuví ñuú Galilea —kaꞌan ña. 
\s1 Dā ntántoo Jesuu ini ukún kaꞌnu 
\r (Mr. 11:15‑19; Lc. 19:45‑48; Jn. 2:13‑22) 
\p  
\v 12 Kúkɨ̄ꞌví Jesuu má ūkún Xuva kō ne, nakúnu ña ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña e ntádikō, ña e ntáñii kɨtɨ é kuēꞌé ña doméni iña Xuva ko. Ini ukún san ntoo ña. Nantáva Jēsuu mesa ñáꞌa, ña ntánadama diuꞌún san, ni sīa ña ntádiko pāloma.  
\v 13 Kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —É ūve naꞌa túꞌun Xuva kō: “Viꞌi kó ne, viꞌi mí kaꞌan ntâꞌví ñaꞌa”, kaꞌan. Ntá tsi ntōꞌó ne, ntáde nto mâvi ñá duꞌu —kaꞌan ña. 
\p  
\v 14 Dá tūví Jesuu má ūkún kān ne, véꞌxi ña kuāá san nī ña xneꞌé ne, ntāváꞌa ña ña.  
\v 15 Ntá tsi kúdiin tóꞌō dutú san nī mastrú leí san dā íni ña nté ō dé Jesuu nuu i e dóo naꞌnu san. Īní ña tsí un ntii tsī ntákaꞌan iꞌxá san má ūkún kān: “¡Dōó kaꞌnu Iꞌxá ika rei Dāvii!” Kuān o ntákaꞌan iꞌxá san.  
\v 16 Ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: 
\p —¿Ña katéku ntu nto tsí dovéte ntákaꞌan iꞌxá san iña nto? —kaꞌan mastrú leí san. 
\p Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Katekú ko nté ō ntákaꞌan. Vāta kiní ntu nto mí kakāꞌan túꞌun Xuva kō: 
\q1 Iꞌxá kuetsī sán ni īꞌxá ɨkɨn ne, 
\q1 xéꞌe Xuva kō é kāta é vāꞌá kueꞌen Xúva kō. 
\m Kuan ō kaꞌan —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 17 Kidáā né, ntāka Jesuu mí ntoo ña ne, kuéꞌen ña ñūú Betania mí itúvi ña uun ñúu. 
\s1 Dā kúdiin Jésuu ni tun ígū é ña ni kii kɨ́tɨ i 
\r (Mr. 11:12‑14, 20‑26) 
\p  
\v 18 Tévāá, dā ntíko kōo ñá ñuú Jerusaleén ne, kakakɨn Jesuu.  
\v 19 Īní ña uun tun ígu dīñɨ itsi san. Kuéꞌen ñā mí ntitsí ne, da mii xūku í uve. Kakaꞌan ña: 
\p —¡Ña kóō ká kɨtɨ o! —kaꞌan ña. 
\p Ura dúꞌva tsi i ítsi ūtun san.  
\v 20 Koó dā kúduꞌva ña ntántīkɨn ña da íni ña utun san. Ntákaꞌan ña: 
\p —¿Nté ō ntu é uun daꞌna tsi ítsi tun ígū san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 21 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Te kuintiꞌxe nto Xuva ko, tē ña kadá kuení nto é ña kuvi vií ña ne, ñá te sāꞌá tsi é kūvi vií nto, vatā o dé u nī tun ígū san. Tsí kuvi kaꞌan ntó ni xūku sáꞌā dɨ: “Kuēꞌén, kōꞌxón nuun ntute ñuꞌu san.” Te kuan kōo kaꞌan ntó ne, kuan kōo kuvi.  
\v 22 Da nēé ka é kakan ntó ntaꞌa Xuva kō dá ntákaꞌan ntâꞌví nto ne, te kanɨɨ inī ntó ne, níꞌi ntō —kaꞌan ña. 
\s1 Xoo de kúꞌvē i é kūvi vií Jesuu núu i é kade ña 
\r (Mr. 11:27‑33; Lc. 20:1‑8) 
\p  
\v 23 Dá kūkɨ́ꞌvi Jesuu má ūkún kān ne, véꞌxī tóꞌō dutú san ni ñatā san mí tuví Jesuu dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Nté o ntu é kūvi vií nto nuu i é kade nto? ¿Xoó ntu de kúꞌvē i é viī nto sáꞌā? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Tsixēꞌé u nto uun nuu í dɨ. Te nantiko koō ntó ne, kidáa kāꞌán u ni ntō nté ō kúvi é kūvi vií u nuu i sáꞌa.  
\v 25 ¿Xoó ntu de kúꞌvē i é nakūtsi ntute Juaan ñáꞌa san? ¿Xuva ntu kō de kúꞌvē ñá, o kūdii ñaꞌa ntú san de kúꞌvē ña? —kaꞌan ña. 
\p Ntákaꞌan míi tóꞌō dutú san ni ñatā san: 
\p —Te kāꞌan o tsí Xuva kō de kúꞌvē ñá ne, kidáā ne, tsixeꞌe ña kō nté kui ña ni kuintíꞌxe kō Juaan.  
\v 26 Ntá tsi te kāꞌan o tsí kūdii ñaꞌá san de kúꞌvē ñá ne, uꞌvī kó te kūdiin ñaꞌá san ni kō tsí ñá kaꞌán naa Xuva kó Juaán san, kuiní ña —kuan ō dé kuení ña. 
\p  
\v 27 Dukuān ne, ntákaꞌan ñá ni Jēsuu: 
\p —Ñá iní ntɨ —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ntē ña kaꞌán u dɨ xoó de kúꞌvē i é vīí u sáꞌā —kaꞌan ña. 
\s1 Núu i īña úvi iꞌxá san 
\p  
\v 28 Kakaꞌan Jésuu: 
\p —¿Nee iñá ntu kadē kuení nto iña nuu i sáꞌa? Uun ñatīí ne, xío ūvi iꞌxá ña. Kuéꞌen ñā mí tuví iꞌxá nuu í san ne, kakaꞌan ña: “Ō daꞌ, kukutun vevíi”, kaꞌan ña.  
\v 29 Kakaꞌan na: “Ñá kɨ̄ꞌɨ́n u”, kaꞌan na. Ntá tsi dā ku e víꞌi ne, nātɨvi iní na ne, kuéꞌen nā.  
\v 30 Kidáā ne, kuéꞌen uva nā mí tuví iꞌxa é kui ūví ne, dadɨɨ tsi o kakaꞌan ñá ni nā. Na sāꞌá ne, kakaꞌan na: “Kɨ́ꞌɨ̄n ú, ūva”, kaꞌan na, ntá tsi ña ni ñéꞌe na.  
\v 31 ¿Neé ntu naꞌa dé ntaa na é ntio uva nā, kuan? —kaꞌan Jésuu. 
\p —Iꞌxa nuu í san —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí diꞌna xee ña ntaído diuꞌun xôó san ni ñadɨ̄ꞌɨ́ kini ntáa san mí kadē kûꞌvé Xuva kō é dɨvi ntō.  
\v 32 Tsi dá kīꞌxi Juaan Bautistá ne, kakaꞌan ñá ni ntō nté koo vií nto é vāꞌa, ntá tsi ña ni kuintíꞌxe nto ña. Da mii tsī ña ntaído diuꞌun xôó san ni ñadɨ̄ꞌɨ kini kaa san kuíntiꞌxe ña ña. Kuān te íni nto nté ō dé ña kini ntáa san ne, ñá ni nātɨvi iní nto, ntē ña ni kuintíꞌxe nto é kākaꞌan Juaán san —kaꞌan Jésuu—. 
\s1 Nuu i iña ñá ntáde tsiñu, ña kini ntáa 
\r (Mr. 12:1‑12; Lc. 20:9‑19) 
\p  
\v 33 ʼKini tuku nto nuu i sáꞌa. Uun tóꞌo vīꞌi ne, íꞌxi ñā xoꞌo tɨntiꞌo. De váꞌa ña xaku diñɨ i kān. Ēte nuu ña xavi mí kādin ñá tɨntiꞌó san ne, xntitsī ñá uun viꞌi dūkun mí kotō dítō ña. 
\p ʼKidáā ne, tsuꞌun nteé ña tuku ñaꞌa é viī ñá kuentá ne, dá kueꞌēn ñá tuku ñuu.  
\v 34 Dā xee ntúvi é tɨ̄ɨn ña kɨtɨ i ne, taxnūu ña ña ntáde tsiñu iña ña e kínakuido ñá vata kaa é kāduku ntée ña mí ñūꞌu ña ñuꞌu ntee é tātá san.  
\v 35 Ña ñuꞌu ntee é tātá san ne, tɨ̄ɨn ña ña ntáde tsiñu san. Uun ñaꞌa ñā né, nákāꞌxí vaꞌa ñá ña. Uun ña ne, ēꞌní kueꞌen ñá ña. Uun ña ne, xeꞌe xúu ña ñā.  
\v 36 Taxnūu xtuku tóꞌo ī sán dií ka tɨtɨ́n ña ntáde tsiñu iña ña e ña táxnūu diꞌna ña. Kuan tsi ō dé xtuku ña ñuꞌu nteé xoꞌo tɨntiꞌó san ni ñā. 
\p  
\v 37 ʼDa rkontûví ne, taxnūu ña iꞌxá mii ñā, tsí da miī é kuiko ñūꞌu ñaꞌa san iꞌxá mii ña, kuíni ña.  
\v 38 Ntá tsi dā íni ña ñuꞌu ntee xoꞌo tɨntiꞌó san tsi véꞌxi mii īꞌxa tóꞌo ñā ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: “Na sāꞌá ne, na kiꞌi na iña uva na tē xiꞌi ña. Kɨ́ꞌɨn ō ne, kaꞌní o nā. Kidáā ne, níꞌi ko īña uva na”, kaꞌan ña.  
\v 39 Tɨ̄ɨn ña na ne, nákuitā ñá na ata ī mí kaeꞌnu xoꞌo tɨntiꞌó san ne, eꞌní ña na —kaꞌan ña. 
\p  
\v 40 Kidáā né, katsixeꞌe Jēsuu: 
\p —Tē xee míi tóꞌō xoꞌo tɨntiꞌó san ne, ¿nté koo vií ntu ña nī ña ñuꞌu ntee é tatā ña? —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 41 Ntákaꞌan ñátā san ni tóꞌō dutú san: 
\p —Uun ito tsi kaꞌní kueꞌen ña ña ñuꞌu ntee, ña é kīni ntáa san. Kidáā ne, kuéꞌe ñā é tātá san ntaꞌa tuku ñaꞌa, ña é nakuéꞌe i ña kɨtɨ tɨntiꞌó san ntuvi te tɨ̄ɨn ña tɨ, vata kaa é kāduku ntée ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 42 Kakaꞌan xtúku Jesuu ni ña: 
\p —Vāta nakuaꞌa ntu nto mí ūve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: 
\q1 Xuu é nakuītá ña ntádamá san ne, 
\q1 dɨvi kūvi xuu kuꞌve etɨ́ viꞌi san. 
\q1 Sáꞌā né, Xuva kō de kúꞌvē ñá ne, 
\q1 íña kō né, dōo váꞌā o dé ña, 
\m kaꞌan.  
\v 43 Dukuān ne, kakaꞌán u ni ntō tsí nakiꞌi Xuva ko tsīñu nto ne, nakuéꞌe xio ña tuku ñaꞌa, ña é īni de ntáa é ntio ña.  
\v 44 Kuenta iña xuú san ne, da xōó ka ñaꞌa, ña é nākɨꞌɨ́ xuú san ne, táꞌnu kueꞌen ñā. Ntá tsi da xōó ka ñaꞌa, ña é kōꞌxó ntōdó xuú san ne, tádin kuēꞌen ñá dɨ —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 45 Dā téku tóꞌō dutú san nī ña fariseu núu i sáꞌa ne, kueꞌen dɨ́kɨ ña é kākaꞌan Jésuu íña ña.  
\v 46 Ntá tsi kuān té ncho tɨɨn ña Jesuú ne, úꞌvī ñá un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san, tsi ntádē kuení ñaꞌa san tsí Jesuú ne, ñá kaꞌán naa Xuva ko. 
\c 22  
\s1 Núu i īñá viko é kātantáꞌa ñaꞌa 
\p  
\v 1 Ntāa xtuku Jesuu núu i sáꞌa ni ñā. Kakaꞌan ña: 
\p  
\v 2 —Mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun rei, ña é dé kaꞌnu viko dá tántaꞌa iꞌxá ña.  
\v 3 Taxnūu ña ña ntáde tsiñu iña ña é kāna ña ñaꞌa san é kāꞌan ñá ni ña te kīꞌxi ña viko san. Ntá tsi ña ni ntío ñaꞌá san kiꞌxi ña.  
\v 4 Taxnūu xtuku ña tuku ñaꞌa, ña ntáde tsiñu iña ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: “Kūkaná nto ñaꞌa san, ña é kāꞌan niꞌí u nte díꞌna. Káꞌan ntō tsi é iō tuꞌve é kāꞌxi o. Ēꞌní u duntɨkɨ́ ko ni kɨ̄tɨ e dóo váꞌā ó ni ī. É iō tuꞌvé ntɨꞌɨ́ ve. Na kīꞌxi xña viko e tántaꞌa iꞌxá ko”, kaꞌán reí san.  
\v 5 Ña ni íde ñāꞌa san kuéntá ne, xío kuēꞌen ña. Uun ña ne, kukútu ñā ne, uun ña ne, kudíko ñā.  
\v 6 Ña nguiī sán ne, tɨ̄ɨn ña ña ntáde tsiñu iña reí san ne, dē xení ña ni ñā né, ēꞌní ña ña.  
\v 7 Un váꞌa tsī kúdiin reí san ne, taxnūu ña sntadun ña é kaꞌnī ñá ña éꞌni ña ntáde tsiñu iña ñá ne, é na kāꞌmi ña ñuú ña.  
\v 8 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntáde tsiñu iña ña: “Iō tuꞌvé viko e tántaꞌa iꞌxá ko, ntá tsi ña e kána ú ne, ñá ni de ntāa ña é kīꞌxi ña.  
\v 9 Dukuān né, kueꞌēn ntó itsi kān ne, káꞌan nto ni da xōó ka ñaꞌa é nīꞌi nto é kīxkaꞌxí ña, kuān te tɨtɨ́n ña”, kaꞌán reí san.  
\v 10 Kuéꞌēn ña ntáde tsiñu iña ñá itsi kān ne, xee níꞌi ña ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña é niꞌi ña, kuān te váꞌa ñaꞌa ña, kuān té ña váꞌa ñaꞌa ña. Dā xee un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa sán ne, tsitu kuēꞌen ñáꞌa san viꞌi mí kākuvi viko san. 
\p  
\v 11 ʼNtá tsi dā xee reí san é kōto ña ña xee sán ne, īni ña é tuví uun ñaꞌa, ña é ña tuvi dúꞌnu váꞌa i iña vikó san.  
\v 12 Kakaꞌan ñá ni ñā: “O dee, ¿nté kui táꞌxi ntu ña é kɨ̄ꞌví nto iꞌa, tsí ña te núu nto doo váꞌa nto iña vikó san?”, kaꞌan ña. Ntá tsi nté uun ña ni káꞌan ña.  
\v 13 Kidáā ne, kakaꞌan reí san nī ña ntáxntii ñā: “Kiꞌní nto ntaꞌa ña sāꞌá ni dɨ̄ꞌɨ́n ña dɨ́ ne, nakene iko nto ñā kíꞌi kān mi dóo nee. Ikān dóo kueku ñaꞌa san ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā”, kaꞌán reí san.  
\v 14 Tsí kuān te tɨtɨ́n ñaꞌa kana ú ña ne, ñá te tɨtɨ̄n ñá nakaxnúū ú ña —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Nuu i iña diuꞌun xôó san 
\r (Mr. 12:13‑17; Lc. 20:20‑26) 
\p  
\v 15 Kidáā né, ntāka ña fariseú san ne, ntántukū nuu iní ña nté koo vií ña é nadāna ña Jesuu núu i é kākaꞌan ñá ni ñā.  
\v 16 Taxnūu ña ña ntántīkɨn ñá nī ña ntántīkɨ́n Heródē san mí tuví Jesuu. Ntákaꞌan ña: 
\p —Mastrú, iní ntɨ tsi nuu é ntaā i é kākaꞌan nto, tsí kanakuāꞌa ntiꞌxe nto iña Xuva ko. Ñá kāde nto kuenta née iñá ntádē kuení ñaꞌa san. Ntē ña kaúꞌvī ntó ña, kuān te naꞌnu ñáꞌa ña.  
\v 17 Káꞌan nto vē, nee iñá kadē kuení nto. ¿Vāꞌá ntu o é kuēꞌé ō diuꞌun xôó san ntaꞌa ña tsiñu naꞌnu i ñuú Romá san ne, ō ñaꞌa? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 Ntá tsi ini Jésuu tsi dóo kinī o dé kuení ña iña ñá ne, kakaꞌan ña: 
\p —¿Nté kui ntaíto nteé nto ko, ntōꞌo e ntaéni ntaꞌví nto ñaꞌa?  
\v 19 Nañēꞌe ntó ko diuꞌun e ntáꞌvi nto diuꞌun xóō nto —kaꞌan ña. 
\p Xéꞌe ña ña ūun diuꞌun é kōto nteé ña.  
\v 20 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Xoó ntu nuu i é ntee íꞌa? ¿Xoó ntu dɨvī í e ntée naꞌá san? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 21 Ntákaꞌan ña: 
\p —Íña ña tsiñu naꞌnu i ñuú Romá san —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nakuéꞌe nto ntaꞌa ña tsiñu naꞌnu i san nee é kāduku ntée ña ne, nakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva ko nēe é kāduku ntée ña dɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Dā téku ña sáꞌā ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntaka ña ikān ne, kúnūꞌú ña. 
\s1 Ntátsixeꞌē ña saduceu te ntoto xtúku o tē xiꞌi o 
\r (Mr. 12:18‑27; Lc. 20:27‑40) 
\p  
\v 23 Ntuvi tsikán ne, xéē ña saduceú san mí tuví Jesuu. Ña sāꞌá ne, ña ntóto xtuku o tē xiꞌi o, kuíni ña. Tsixeꞌe ña Jēsuu: 
\p  
\v 24 —Mastrú, káꞌān Muísee tsí te kūví uun ñatīí ne, ñá ni xīó iꞌxá ña ne, kuétsī e tántaꞌa ení ña ni ñadɨ̄ꞌɨ kií san vata koo é kōo iꞌxá ña kuenta iña ení ña.  
\v 25 Viꞌi a vé ne, ña ntoo niꞌī ntɨ́ ne, xío ūꞌxe ñáꞌa ení ña. Iꞌxa nuu í san ne, tántaꞌa ña, ntá tsi xiꞌi ñá diꞌna dá kōo iꞌxá ña. Kidáā ne, tántaꞌa xtuku ení ña ni ñadɨ̄ꞌɨ kií san.  
\v 26 Kuan ō kúvi nī ña é kuvi ūví san dɨ, nī ña é kuvi ūní san, dā nte tántaꞌa ñadɨ̄ꞌɨ kií san nī ña é kuvi ūꞌxe san.  
\v 27 Dā xiꞌi ntɨ́ꞌɨ ña ne, kidáā ne, xíꞌi ñadɨ̄ꞌɨ́ san dɨ.  
\v 28 Dukuān né, te ntoto xtuku ō né, ¿Xoó ntu kuvi ntiꞌxe ñadɨ̄ꞌɨ i é ūꞌxe ñáꞌa san? Tsí un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña tántaꞌa niꞌi ña ñā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 29 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ntádana nto, tsi ñá ini nto nté o kakaꞌan túꞌun Xuva kō, ntē ñá ini nto e dóo kaꞌnu Xuva kō.  
\v 30 Tsí te ntoto xtuku ō ne, ña tántaꞌa ká ñaꞌa, tē tií, te ñadɨ̄ꞌɨ. Tsí vata ntáa ánje Xuva kō ntáa ō e dukún kān.  
\v 31 Kuenta iña í te ntoto xtuku ō né, vāta ntu nakuaꞌa nto mí kakaꞌan túꞌun Xuva kō:  
\v 32 “Xuꞌú ne, Xuva Ābraan, Xúva Īsaa, Xúva Jācoó san u”, kaꞌan ña. Xuva kō ne, ñá te Xuvā ñá xiꞌí san ña, tsí Xuvā ña ntantíto san ña —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 33 Dā téku ña ntâñɨ íkān ne, koó dā kúduꞌva ñā nuu i é nañeꞌe ña ña. 
\s1 Tūꞌun é dií ka kaꞌnu é kāꞌan Xúva kō é kāda ntaa o 
\r (Mr. 12:28‑34) 
\p  
\v 34 Dā téku ña fariseú san tsí ña tuví nee iña é kūvi kaꞌan ñá saduceú san dá kaꞌan Jésuu iña ñá ne, nátaká nuu ña fariseú san.  
\v 35 Uun ñaꞌa, ñá ini váꞌa leí san ne, īto nteé ña Jesuu, kakáꞌan ña: 
\p  
\v 36 —Mastrú, ¿neē ntú tuꞌun e dií ka kaꞌnu é kāꞌan Xúva kō? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 37 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —“Kuinima nto Tóꞌo nto Xuva ko kanɨɨ̄ nima ntó, kanɨɨ̄ é tduiña nto, kanɨɨ ūꞌxen dɨkɨ nto.” Kuan ō kaꞌan Xúva kō.  
\v 38 Sáꞌā e túꞌūn e dií ka kaꞌnu é dīꞌna kada ntaa o.  
\v 39 Dókō sá dadɨɨ ni tūꞌun é kuvi ūví san. Kakaꞌan: “Kuinima ntó taꞌan nto vatā ó kakuinima míi nto kúñu ntō”, kaꞌan.  
\v 40 Te kāda ntaa ntó ntuvi nuu i sáꞌa ne, kuan kōo kada ntaa nto un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ lei Muísee ni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ túꞌūn e ntákaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva kó san dɨ —kaꞌan Jésuu. 
\s1 ¿Xoó ntu iꞌxá i Cristu? 
\r (Mr. 12:35‑37; Lc. 20:41‑44) 
\p  
\v 41 Dá ntōo ká ña fariseú san ne,  
\v 42 tsixeꞌe Jēsuu ña: 
\p —¿Nee iñá ntu ntádē kuení nto iña Cristu, ña táxnuu Xuva kō? ¿Xoó ntu iꞌxá i ña? —tsixeꞌe ñā. 
\p Nantíko kōó ña fariseú san, kakaꞌan ña: 
\p —Iꞌxá ika Dāvii ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 43 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Te īꞌxá ikā ñá ña ne, ¿nté kui kakaꞌan ntú Davii é Tóꞌo ña ña, vata ō xeꞌe Espíritū Sántū san ña é kāꞌan ña? Tsí kaꞌan Dávii kídaā: 
\q1  
\v 44 Kakaꞌan Xúva ko nī Tóꞌō ko: 
\q1 “Kutūvín diñɨ kuaꞌa ko é xntiīn kó 
\q1 dā nté kūvi vii ú nī ña ntaínchuꞌvi o.” 
\m Kuan ō kaꞌan Dávii.  
\v 45 Te kāꞌan Dávii tsi Tóꞌo ña ñā ne, ¿nté ntu koo kaꞌan ña tsí iꞌxá ña ña dɨ? —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 46 Nté uun ña ña ni kuvi nantiko koó ña nté uun túꞌūn. Nté ntūvi tsikán ne, ña ni ntío ká ñaꞌa san tsixéꞌē ká ña ña. 
\c 23  
\s1 Dā tsíꞌi kuétsi Jesuu ña faríseu ni mastrú lei 
\r (Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47) 
\p  
\v 1 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa sán, nī ña ntántīkɨn ña: 
\p  
\v 2 —Mastrú leí san nī ña fariseú san ne, ntánakuāꞌa ña ntó nēe é ncho kaꞌán lei Muíseé san.  
\v 3 Dukuān ne, kini nto é ntákaꞌan ñá ne, vií nto vatā ó ntákaꞌan ña, ntá tsi ña vií nto vatā ó de ña, tsí ña ntáde ña vatā ó ntánakuāꞌa ña nto.  
\v 4 Dōo ntátee tsiñu ña ñaꞌa núu i e dóo ntii tūꞌun e ña kutíi ñaꞌa san, ntá tsi mii ñā ne, ña ntío ña tɨɨn ntaꞌa ñā nté un siin.  
\v 5 Un ntɨꞌɨ̄ e ntáde ña ne, ntáde ña vata koo é kīni ñaꞌa san. Ntátsuve ña tūtú e dóo nīꞌí xteén ña ni ntāꞌa ña, tutu é ūve naꞌa túꞌun Xuva kō. Ñá tē nté kaa nani ntete duꞌnu ña.  
\v 6 Ncho kuntōo ña míꞌī e dií ka váꞌā ó viꞌi viko sán ne, ncho kuntōo ña sia é ntoo un tsi nte núu i kan ini ukún kān.  
\v 7 Ntio ña é kāꞌan ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa ntiusi ni ña nú āꞌví kān ne, é kāꞌan ún ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa tsí mastru ñá ña. 
\p  
\v 8 ʼNtá tsi ña ku kaꞌán ñaꞌa tē mastru ñá nto, tsí uun tsi Mastru nto. Un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ntó ne, taꞌan nto.  
\v 9 Ñá ku kaꞌān ntó Uva nto ni da xōó ka ñaꞌa ñuxiví a, tsí uun tsi Uva ntō, ña é tuví e dukún kān.  
\v 10 Ñá ku dā váꞌa nto é kāꞌan ñáꞌa san e tóꞌo ña ntō, tsí mii tsī ú e Tóꞌo ntō, xuꞌu é nāni ú Cristu.  
\v 11 Ntōꞌo é dií ka naꞌnu ñaꞌa nto ne, kada tsiñu nto iña táꞌan nto.  
\v 12 Ntoꞌo e ntáde naꞌnu ñaꞌa nto ni tāꞌan nto ne, vií Xuva kō é nainu xuvi ntō. Ntōꞌo é ña ntáde naꞌnu ñaꞌa nto ne, Xuva kō taꞌxi ña é ntunaꞌnu ñaꞌa nto. 
\p  
\v 13 ʼNtá tsi ¡ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Tsí ntánakadɨ núu nto itsi mí kadē kûꞌvé Xuva kō. Nté mii ntō ña ntío nto é kuīta ntíꞌxin nto ne, ntē ña ntaxéꞌe nto itsi é kuīta ntíꞌxin tuku ñaꞌa, ña e dóo ncho kuíta ntiꞌxin. 
\p  
\v 14 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Ntánakiꞌi nto viꞌi ñadɨ̄ꞌɨ kií san ne, dōó naꞌa ntákaꞌan ntâꞌví nto vata koo é tēe xuꞌu nto e ntáde nto. Dukuān ne, dií dií ka niꞌi nto é ntōꞌo nto. 
\p  
\v 15 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú leí nī ña fariseu!, tsi úvi nuu i ntáde nto. Ña túvī míꞌī é ña kɨ́ꞌɨn nto vata koo é viī nto é kuintiꞌxe kuān té uun kúdii ñaꞌa vatā o ntákuintiꞌxe nto. Kidáā, dá kakuīntiꞌxe ña ne, ntáde nto é kūvi ña é dií dií ka kini kaa é dɨvi ntō. Dadɨɨ kɨꞌɨn ntó ni ñā dôꞌvi kan. 
\p  
\v 16 ʼ¡Ntāꞌvi ide nto! tsí ntōꞌó ne, vata ntáa ña kuāa ntáa nto, ña é dotō tsí kanañēꞌe túku ñaꞌa nté koo kɨ̄ꞌɨn ña. Ntákaꞌan nto: “Tē xoó ñaꞌa kakuniꞌi ñā xúkūn sán ne, ñá tē neé kaidiáꞌvi. Ntá tsi te kakuniꞌi ña ōro é naxeꞌe ini ukún san ne, da miī é viī ña é kākaꞌan ña”, xkoó kaꞌan nto.  
\v 17 ¡Ña kuāá tuntu! ¿Nee iñá ntu é dií ka nuu áꞌvi: ōró san ne, o xūkún san é kāde i e kúviko oro san?  
\v 18 Ntákaꞌan nto: “Tē xoó ñaꞌa kakuniꞌi ña nāá san ne, ñá tē neé kaidiáꞌvi. Ntá tsi te kakuniꞌi ñā doméní san é ntēku nú nāá san ne, da miī é viī ña é kākaꞌan ña”, xkoó kaꞌan nto.  
\v 19 ¡Ña kuāa! ¿Nee iñá ntu é dií ka nuu áꞌvi: doméní san ne, ō nú nāá san mí kade i e kúviko doméní san?  
\v 20 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ña nāá san ne, kakuniꞌi ña nāá san nī é un ntɨꞌɨ̄ é ntekú nuu i kan.  
\v 21 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ña xūkún san ne, kakuniꞌi ña Xuva kō dɨ, tsí tóꞌo xūkún san ña.  
\v 22 Xoó ñaꞌa é kakuniꞌi ñā é dukún kān ne, kakuniꞌi ña Xuva kō dɨ, tsí ikān tuví ña, kadē kúꞌvē ña. 
\p  
\v 23 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu!, tsi úvi nuu i é ntáde nto. Tsi ntánakuéꞌe nto ntaꞌa Xuva ko uun taꞌvi ī é uꞌxi xuku mínū ngatsí, ni ānií, ni kōminú san, ntá tsi ña ntáde nto kuenta née iña é dií ka nuu áꞌvi é kākaꞌan leí san, mí kākaꞌan é vīi o é vāꞌá ni taꞌan kō, é ntuntāꞌví ini ko ñā, é kuintiꞌxe ko Xuva kō. Ña xtúvī mii nto é viī ntó tsikan, ntá tsi kantio é viī nto sáꞌā dɨ.  
\v 24 ¡Vata ntáa ña kuāa ntáa nto é dotō tsi ntánañeꞌe nto tuku ñaꞌa nté koo kɨ̄ꞌɨn ña! ¡Ntōꞌó ne, ntákaꞌan ntée nto ñaꞌa, ña é ña kuéꞌe nuu i é kīni kaa ntáde, ntá tsi dɨvi ntō ne, dií dií ka kueꞌe kuétsi ntō! 
\p  
\v 25 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! ¿Nté kui ata tásá xntu san ni ata kóꞌó san ntánakate nto? Tsi iní i kān ne, dentu kueꞌen kuenta iña í e dóo dúꞌu nto, e dóo ntio nto é un ntɨꞌɨ̄.  
\v 26 ¡Fariseu kuaa! Diꞌna nakate nuu nto tásá san ni kōꞌó san dɨ ne, kidáā ne, ntoo atá i dɨ. 
\p  
\v 27 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! Vata ntáa nú ñañā é naxeꞌe dúꞌxe kuīꞌxin ata i ntáa nto. Dōo tí ntaa é koto ō ne, ntá tsi iní i kān ne, ñuꞌu tsitu xɨkɨ tēꞌú ni nūu i é dentū.  
\v 28 Kuān ntáa nto dɨ, tsi dóo vaꞌá nto, kuiní ñaꞌá san, ntá tsi dóo vete nto, tsí ñuꞌu tsitū nima nto é kīni kaa, e úvi nuu i ntáde nto. 
\p  
\v 29 ʼ¡Ntāꞌvi ide ntó, ña vete, mastrú lei ni ña fariseu! Ntáde váꞌa nto ñañā ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā ne, ntántakutu nto ñaña ñāꞌa, ña e dóo vaꞌá ñaꞌa san.  
\v 30 Ntákaꞌan nto: “Tē dɨ́ ni kántoo ntɨ́ ntuvi dá ntoo uva ikā ntɨ́ ne, ña ni xntíī ntɨ́ ña é kaꞌnī ñá ña ntákaꞌán naa Xuva ko san.” Kuān ó ntákaꞌan ntó, kuān té ña ntáa.  
\v 31 É kuān ó ntákaꞌan ntó ne, ntákaꞌan nto tsí iꞌxá ntiꞌxe nto ña éꞌni ña kaꞌán naa Xuva ko san, tsí dé nɨɨ̄ kueꞌen ñáꞌa nto dɨ.  
\v 32 Ntōꞌó ne, nantɨ̄ꞌɨ ntó nēe e éni ntuꞌu uva ata ntō. 
\p  
\v 33 ʼ¡Ntōꞌó ne, vata ntáa iꞌxá e ña váꞌā ntáa nto, vata ntáa tatá koo ntáa nto! ¿Nté ntu koo nakáku nto te kāꞌan Xúva kō é kɨ̄ꞌɨn nto dôꞌvi kan?  
\v 34 Dukuān né, taxnūu ú ña kaꞌán naa ko mí ntoo nto, nī ña e dóo kiꞌin inī í, nī mastrú san. Iō ñá ne, kaꞌní nto ña. Iō ñá ne, xnteē ntó ña ntiká krusi kan. Iō ñá ne, natii nuu nto ña xoꞌo má viꞌī mi ntánataká nuu nto. Iō ñá ne, kadā xení nto ni ñā da míꞌī ká ñuú mí kɨ̄ꞌɨn ña.  
\v 35 Kaxntēé naꞌa Xúva ko kuēnta ntó kuenta iña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña é vāꞌá ñaꞌa, ña é xiꞌi, uun tsi nté iꞌxá Adaán san, ñá nani Ābee, ña é ña ni ide núu ī é kīni kaa ne, uun tsi da nté Zacaria, íꞌxá Berequia, ña e éꞌní nto méꞌñū má viꞌī mí kuviko nī nú nāa Xuva ko.  
\v 36 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí niꞌi ña ntántoo vevii é ntōꞌo ña kuenta iña i é un ntɨꞌɨ nūu i sáꞌa. 
\s1 Dā éku Jesuu kuénta iña ñuú Jerusaleen 
\r (Lc. 13:34‑35) 
\p  
\v 37 ʼ¡Ña ntáꞌvi ide ntu nto, ñuú Jerusaleen! Kaeꞌní nto ña ntákaꞌán naa Xuva ko. Kaxéꞌe xuu nto ña é taxnuu Xuva kō é kāꞌan ñá ni ntō. Dōó kiꞌin itō ntío ko é nātee taꞌan ntɨꞌɨ ú nto vatā ó kanatsiꞌi tsúꞌūn san á iꞌxá tɨ má ntīꞌxin tɨ, ntá tsi ña ni ntío nto.  
\v 38 Kiní nto ve, tsí ña kuntóo ká ñaꞌa ñuú nto kān.  
\v 39 Tsí kakaꞌán u ni ntō tsi nté uun itó ka ña kiní nto kó dā nté kāꞌan nto: “Dōó kaꞌnu ñaꞌa, ña é vēꞌxí naa Xuva ko”, koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu. 
\c 24  
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu é nakatsīn ñaꞌa úkūn ñá Israeé san 
\r (Mr. 13:1‑2; Lc. 21:5‑6) 
\p  
\v 1 Ntīi Jesuu má ūkún kān. Kuéꞌēn ká ña itsi kān dá xee ña ntántīkɨn ña, ntákaꞌan ñá e na kōto ña úkūn sán e dóo váꞌā o.  
\v 2 Ntá tsi kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —¿Ñā ntu kaíni nto é un ntɨꞌɨ sāꞌa? Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí ña tuvi nté uun xuu é ōdo ntiꞌi taꞌan vevii é ña nakátsin ñaꞌa san rkontûvi —kaꞌan ña. 
\s1 ¿Nté ntu koo kuvi diꞌnā dá ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví san? 
\r (Mr. 13:3‑23; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24) 
\p  
\v 3 Dá tūví Jesuu tɨ́ꞌɨ i é nani Ōlivú ne, xée ētsin ña ntántīkɨn ña, tsíxeꞌe ña ñā: 
\p —Káꞌan nto vē: ¿Amá ntu kuvi sáꞌā? ¿Nté ntu koo kuvi te xee ntúvi e nainu nto, te ntɨꞌɨ ñuxiví sa? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 4 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuenta tsí vií nto e ña xoxo kaní ntaꞌví i nto.  
\v 5 Tsi dóo tɨtɨ́n ñaꞌa kaꞌan ña é dɨvi ñā é Cristu ña. Kaꞌan ña: “Xuꞌu é Cristú u”, koo kaꞌan ña. Ñá te da dīi ñaꞌa kaní ntaꞌví ña.  
\v 6 Tekú nto tsi é xio xío kakuvi duꞌxēn. Ntá tsi koto nto tē ña kuꞌví nto. Tsí kantio é kuān koo kuvi. Ntá tsi vata xée ntuvi e ntɨ́ꞌɨ ñuxiví sa.  
\v 7 Tsí nāa uun ñuú ni tūku ñuu. Ña tsiñu naꞌnu i sáꞌā ne, naa ñá ni tūku ña tsiñu i. Kutamá ne, táan dā míꞌī ká ñuu.  
\v 8 Te kūvi sáꞌā né, dā ve kaiñɨ ntuꞌu é ntōꞌo ñaꞌa san. 
\p  
\v 9 ʼKidáā ne, ntada ñá nto kuenta ntáꞌa ñaꞌa, ña é kadā xení ni ntō, é kaꞌnī ñá nto. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san kuneꞌu iní ña ni nto kuēnta iñá ko.  
\v 10 Ntuvi tsikán ne, dōó tɨtɨ́n ñaꞌa xtuvī mii ña e ntákuintiꞌxe ña ko. Káꞌan ntēé taꞌan ña. Kuneꞌu iní ña ni tāꞌan ña.  
\v 11 Dōó tɨtɨ́n ñaꞌa kiꞌxi ña é kāꞌan ñá tsi naa Xuva ko kakaꞌan ñá ne, ñá te da dīi ñaꞌa kaní ntaꞌví ña.  
\v 12 Tsi dóo kukueꞌe é kīni kaa e ntáde ña ne, xtuvī mii ña é kākuinima ñá taꞌan ña.  
\v 13 Ntá tsi xoó ñaꞌa é kūtíi ñā da nté tē ntɨ́ꞌɨ ntuvi tsikán ne, nakáku ña.  
\v 14 Túꞌūn vaꞌá iña mí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, káꞌān ntodó ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví, vata koo é kīni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa. Kidáā ne, ntɨꞌɨ ñuxiví sa. 
\p  
\v 15 ʼUun ntuvi ne, kūví vata ō kaꞌan Dániee, ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā. Kiní nto tsí kuntitsi uun nuu i e dóo kīni kaa, nuu i é ña ntío kueꞌen Xúva ko, mēꞌñú i mí dóo kuikó san. (Xoó ntánakuāꞌa i né, na kɨ̄ꞌɨn dɨkɨ ña.)  
\v 16 Kidáā ne, ña ntántoo ñuú Judeá ne, na kūnu ña kɨꞌɨn ñá nte xúku kān.  
\v 17 Xoó ñaꞌa, ña ntoo daꞌna dɨkɨ viꞌi i kán ne, ñá kunēꞌé ña nuu ña má viꞌi ña kān é kīꞌi ña iña ña.  
\v 18 Xoó ñaꞌa, ña é ñuꞌu mâtú i kān ne, ñá kunēꞌé ña kínakiꞌí ña kutuun ña.  
\v 19 ¡Ntāꞌvi ide ñá ñuꞌu iꞌxá i ntuvi tsikán, nī ñá e ntánatsitsi iꞌxá i!  
\v 20 Kákan nto ntaꞌa Xuva kō e ña kantío é kūnu nto ntuvi víꞌxin, nté ntūvi dá iō dáꞌna.  
\v 21 Kidáā ne, un váꞌa tsi ntoꞌo ñaꞌa san. Váta kīní ñaꞌa e dóo ntoꞌo ña nuu i é kīni kaa sáꞌa nte ntúvi é iñɨ ntuꞌu ñūxiví sa. Nté uun ito ka ñá kuan kōo kuvi dɨ.  
\v 22 Tē ña nantɨꞌɨ Xuva ko ntuvi tsíkán ne, nté uun ñaꞌa ña nakáku ña. Ntá tsi nainu Xúva ko ntūvi tsikan da xe dóo kakuinima ñá ña nákaxnúu ña. 
\p  
\v 23 ʼTe kākaꞌán uun ñaꞌa ni ntō kídaā: “Koto nto, tsí iꞌa tuví Cristu”, o te kākaꞌan ña: “Ikān tuví ña”, ne, ñá ku kuintīꞌxe nto ña.  
\v 24 Tsí kiꞌxi ña veté ne, kaꞌan ña tsí Cristu ña. Tuku ña veté san ne, kaꞌan ña tsí kakaꞌan ñá naa Xuva ko. Vií ña nuu i é kīní ñaꞌa san ne, vií ña nuu i e dóo naꞌnu é kāni ntaꞌví ña ñaꞌa san. Tē dɨ́ kuvi ne, un tsi nte ñá ntákuintiꞌxe i ko kaní ntaꞌví ña ña.  
\v 25 Koto nto, tsi é diꞌna kakaꞌán u ni ntō é kuān koo kuvi.  
\v 26 Dukuān né, te kākaꞌan ñá ni ntō: “Koto nto tsí tuví ña má kūꞌu kan”, ne, ñá ku ñeꞌē nto. Te kākaꞌan ña: “Tuví ña má viꞌi kān”, ne, ñá ku kuintīꞌxe nto.  
\v 27 Tsí vatā ó kaxiꞌí nuu nté uun diñɨ i e dukún kān un tsi nté tuku diñɨ i kān né, kuan kōo xiꞌí nuu kaꞌnu ú ne, da née inī xnto nainu ú, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi.  
\v 28 Dā míꞌī ká tuví kúñu tēꞌú ne, ikān ntátaká nuu skuilú san. 
\s1 Nté koo nainu Jesucristu 
\r (Mr. 13:24‑37; Lc. 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36) 
\p  
\v 29 ʼUra tsí i tē ntɨ́ꞌɨ e dóo ntántoꞌo ñaꞌa ntuvi tsikán ne, kuneé ngantií san; ntē ña xiꞌí nuu ká xoó san. Kóꞌxō kɨ́mī san e dukún kān ne, kantá nuu e dukún kān.  
\v 30 Kidáā ne, ntii díto nuu i e dukún kan īña kó, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi. Kidáā ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa ñuxiví sa ne, uꞌvī ña. Kiní ña tsi véꞌxī ú, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, méꞌñū viko é ñuꞌu e dukún kān. Kiní ña tsi dóo iō ntii kó, tsi dóo kaꞌnu u.  
\v 31 Taxnūu ú ánjē kó e dóo ntii nakuēku ña trunpetá ne, natee taꞌan ña ñaꞌa, ña é nakaxnúu ú, dā míꞌī ka mí ntoo ña da kanɨɨ ñūxiví sa. 
\p  
\v 32 ʼKoto nto tun ígū sán ne, kiní nto: Dá dā vé ute ntaꞌa utun san, dá dā vé kakene xuku í ne, ini nto tsí dokó sa xee ntúvi kaꞌni.  
\v 33 Kuan kōo kuvi dɨ́ te inī ntɨꞌɨ ntó nuu i tsíkan. Kutunī nto tsí é ntītsí nteé u xiꞌi nto.  
\v 34 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí ña kuví ñaꞌa, ña ntántoo ntuvi sáꞌa, dā nté kuvi ntɨꞌɨ nuu i sáꞌa.  
\v 35 E dukún kan ni ñūxiví sa ne, kunaa, ntá tsi túꞌūn kó ne, ñá kunāa kueꞌen. 
\p  
\v 36 ʼNtá tsi nté uun ñaꞌa ñá ini ña neé ura kuvi sáꞌā, nté ánje Xuva kō, ña ntoo e dukún kān, nté xuꞌu é Iꞌxā ñá ko ñá iní u. Da mii Uvā kó ini ña. 
\p  
\v 37 ʼVata ō kúvi ntuvi dá ītúvi ña ata ika ko Nōeé ne, kuan kōo kuvi te nainú u dɨ, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi.  
\v 38 Tsi kidáā ne, ntuvi diꞌna dá nakuntéku ntute ñuxiví san ne, ntaéꞌxī ña ntáxiꞌi ña ne, ntatántaꞌa ña. Kuan ō dé ña da nté xee ntúvi é kɨ̄ꞌví Noee íni arká san.  
\v 39 Ñá ni kutūni ña nté koo kuvi ña dā nté xee ntúte san é natavi núu ña un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña. Kuan kōo kuvi te nainú u dɨ, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi.  
\v 40 Kidáā ne, uvi ñáꞌa ñatīí san ne, ntaítu ña. Uun ña kɨ́ꞌɨn ña nī kó ne, uun ña kutuvī mii ña.  
\v 41 Úvi ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, ntántiko ña. Uun ña kɨꞌɨn ñá nī kó ne, uun ña kutuvī mii ña. 
\p  
\v 42 ʼKoto nto ve, tsi ñá ini ntó nee ntúvi, neé ura nainú u, xuꞌu é Tóꞌo ntō ko.  
\v 43 Ntá tsi kuenta tsí vií nto. Tē dɨ́ īni tóꞌo vīꞌi san neé ura kíꞌxi ña duꞌú san niñú a ne, koo túꞌvē ñá ne, ñá kuēꞌé ña é kiꞌi dúꞌu ña duꞌú san iña ña.  
\v 44 Dukuān ne, koo túꞌvē nto ve. Tsí ura dá ña kantétu nto ne, ura í tsikan naínú u. 
\s1 Ña é kāde tsiñu váꞌa nī ña é ña káde tsiñu váꞌa 
\r (Lc. 12:41‑48) 
\p  
\v 45 ʼXoó ñaꞌa, ña kade tsiñu e dóo ini de ntáa ña, ña e dóo kiꞌin inī í ne, kaꞌan tóꞌo ñā é kuvi kodo nuū ñá iña viꞌi ña, é kuēꞌé ña é kāꞌxí ña ntáde tsiñu niꞌi ña te xee úra i.  
\v 46 ¡Nté kuī váꞌa nī ña é kade tsiñu te kāde ntaa ñá tē xee tóꞌo ñā!  
\v 47 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsi kuéꞌe tóꞌo ñā é kūnteé ntaꞌa ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ iña ña.  
\v 48 Ntá tsi te ña kade tsiñu san kini kaa ña ne, kadē kuení ña te kukuií ka tóꞌo ñā ne,  
\v 49 kade xení ña nī ña ntáde tsiñu niꞌi ñā né, da mii kuēꞌen tsi e ntáxiꞌi ntaéꞌxi ña nī ña kɨꞌvi niꞌi ñá ne, kidáā ne, da née inī ñá naxee tóꞌo ña  
\v 50 ūun ntuvi dá ña kantétu ña.  
\v 51 Kidáā ne, taꞌxi tóꞌo ña ñā. Káꞌan ñā tsí niꞌi ña é ntōꞌo ña é kāduku ntée ña vete. Ikān né, dōó kueku ña ne, nakaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā. 
\c 25  
\s1 Kuenta iña úꞌxi ñádɨ̄ꞌɨ kuétsī 
\p  
\v 1 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uꞌxi ñádɨ̄ꞌɨ kuétsī é kuēꞌen niꞌí tun kantílīn tun é kuēꞌén tun é nāniꞌi taꞌán tun ña da vé tántaꞌa san.  
\v 2 Úꞌun ñāꞌa tún ne, ña túvi dɨ̄kɨ́ tun nté koo vií tun. Úꞌun ñāꞌa tún ne, dōó iō dɨkɨ́ tun é vīí tun.  
\v 3 Taꞌnu é ña tuvi dɨ́kɨ í san ne, dā kueꞌen niꞌí tun kantílīn tún ne, ña ni ídō tún asete.  
\v 4 Ntá tsi taꞌnu íō dɨkɨ í ne, odō tún tsáꞌa āseté tun ni kāntílīn tun.  
\v 5 Da nɨɨ kākukuii ña da vé tántaꞌa sán ne, kídī tun.  
\v 6 Dā kú dava ñúu ne, kakaꞌan ñáꞌa: “Koto nto tsi véꞌxi ña da vé tántaꞌa san. Kueꞌēn ntó te nāniꞌi taꞌan nto ña”, kaꞌan ña.  
\v 7 Nákuntāñɨ́ tun, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ tun, vata koo é tsoo túꞌve tún kantílīn tun.  
\v 8 Kidáā ne, ntákaꞌan táꞌnu é ña tuvi dɨ́kɨ í san ni tāꞌnu e dóo iō dɨkɨ í san: “Tāꞌxi kudii nto áseche nto, tsí kantaꞌva míī kanchílīn ntɨ”, kaꞌán tun.  
\v 9 Ntá tsi nantiko koó taꞌnu íō dɨkɨ í san: “Á chē ña xee táꞌan iñá ntɨ che tāꞌxi ntɨ́ nto. Dií ka váꞌā ó che kuēꞌen ntó, kūkuiín nto iña mii nto nu âꞌví kān”, kaꞌán tun.  
\v 10 Da nɨɨ kuēꞌen tún kūkuiín tun ne, kidáā xeé ña da vé tántaꞌa san. Taꞌnu é iō tuꞌvé i ne, kúkɨ̄ꞌví tun má viꞌi kān mí kakūvi viko sán ne, nakādɨ tóꞌo vīꞌi sán xiꞌí san.  
\v 11 Dā rkontûví ne, xée tāꞌnú nguiī sán ne, ntákaꞌán tun: “¡Nakaán nto xiꞌi nto, tóꞌo vīꞌi!”, kaꞌán tun.  
\v 12 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo vīꞌi san: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí ña iní u nto”, kaꞌan ña —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 13 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuntōo túꞌve ntó ve, tsí ña ini nto nee ntúvi, neé ura é naínú u. 
\s1 Kuenta iña diúꞌun 
\p  
\v 14 ʼMí kadē kûꞌvé Xuva kō ne, vata kaa uun ñaꞌa kaa, ña é dā ve kɨꞌɨn túku ñuu. Kāna ña ña ntáde tsiñu iña ñá ne, xéꞌe ñā é kuēnta víi ña iña ña. 
\p  
\v 15 ʼXéꞌe ña ūun ña kade tsiñu san uꞌun míil diuꞌún san. Uun ñaꞌa ñā né, uvi míil. Ña kuvi ūní san ne, xéꞌe ña ña ūun míil. Xéꞌe ñā é un é un ña vata tsi kaa kutíi ña kuenta víi ña. Kidáā ne, kuéꞌen ñā.  
\v 16 Ña é niꞌi í uꞌun míil sán ne, ura tsí i kueꞌen ñá ne, dé tsiñu niꞌi ña é uꞌun míil sán ne, níꞌi ka xtūku ña uꞌun míil ka.  
\v 17 Kuan tsī o dé ña é nīꞌi i uvi míil sán dɨ. Níꞌī ká xtukú ña uvi míil ká dɨ.  
\v 18 Ntá tsi ña é niꞌi i uun míil sán ne, ēte ña xavi ne, íꞌxi ñā diuꞌun tóꞌo ñā. 
\p  
\v 19 ʼDā kú naꞌa ne, nāxee tóꞌō ña ntáde tsiñu san ne, nadita ñá kuenta.  
\v 20 Ña é nīꞌi i é uꞌun míil sán ne, nāxee ñá ne, nākuéꞌe ñā tóꞌo ña ūꞌun míil ká xtuku é nīꞌi ña. Kakaꞌan ñá nī tóꞌo ñā: “É ūꞌun míil e táꞌxi nto kó ne, iꞌa niꞌi xtuku ká u uꞌun míil ká iña nto”, kaꞌan ña.  
\v 21 Kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dōo váꞌā o den, e dén ntaan. Tsí da xe dén ntaan un sīin e táꞌxī ú o ne, kuéꞌē ká xtuku táꞌxī ú o é kadān kuꞌven. Kiꞌxin nī kó, kutūvin dînín nī ko”, kaꞌan ña.  
\v 22 Ña é nīꞌi i uvi míil sán ne, nāxee ñá dɨ. Kakaꞌan ñá nī tóꞌo ñā: “É ūvi míil e táꞌxi ntō kó ne, iꞌa niꞌi ká u uvi míil ká xtuku, é nīꞌí ko”, kaꞌan ña.  
\v 23 Kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dōo váꞌā o dén, e dén ntaan. Tsi dén ntaan é un siin e táꞌxī ú o ne, kuéꞌē ká xtuku táꞌxī ú o é kadān kúꞌvēn. Kiꞌxin nī kó, kūtuvin dínin nī ko”, kaꞌan ña.  
\v 24 Ña é nīꞌi i uun míil sán ne, xée ñā dɨ. Kakaꞌan ñá ni tōꞌó ña: “Iní u tsi dóo diin nto. Katava nto mí ña ni íꞌxi nto ne, kataꞌvi nto mí ña ni itu nto.  
\v 25 Dukuān ne, ûꞌví ko ne, ixkúꞌxī ú diuꞌun nto. Uꞌun nto diuꞌun nto”, kaꞌan ña.  
\v 26 Ntá tsi kakaꞌan tóꞌo ña ni ñā: “Dɨvīn né, dōo kini iden, dōó duꞌxen ō. Inin tsí katāvá u mí ña ni íꞌxī ú ne, kataꞌvī ú mí ña ni itú u.  
\v 27 ¿Nté kui ña ni xtuvín ntun diuꞌún ko mí kueꞌnu iꞌxá i, vata koo é te ntiko kōó u ne, naniꞌí ko diuꞌún ko ni īꞌxa i?”, kaꞌan ña.  
\v 28 Kidáā ne, kakaꞌan ñá ni ña ntoo ikān: “Nakiꞌi nto é uun míil é nīꞌi ñá ne, kuéꞌe nto ñā é nīꞌi i uꞌxi míil san.  
\v 29 Tsí da xōó ka ñaꞌa é īo iña ñá ne, níꞌī ká ña; kukuika ñā. Ntá tsi ña é ña kuéꞌe īó iña í ne, nakiꞌi ká ña é īó iña ña.  
\v 30 Ña é ña váꞌā ó kade tsiñu sán ne, kiñuꞌu nto ña kíꞌi kān mi dóo nee. Ikān né, dōó kueku ña ne, kaꞌxí kaꞌñɨ̄ ña núꞌu ñā”, kaꞌan ña. 
\s1 Nté koo xntēkú kūꞌvé Xuva kō iña ñaꞌa dá kanɨɨ ñūxiví sa 
\p  
\v 31 ʼTē naínú u, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, dōó kaꞌnu ñaꞌa u. Kiꞌxi ú ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ánjē kó ne, kutūví u nú tēú ko e dóo kaꞌnu u.  
\v 32 Nataká nuu un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuxiví san nuú ko ne, tsoo xio ú ña, é un é un ña, vatā ó katsoo xio paxtú san ndiꞌu ñá ni lēꞌntu ña.  
\v 33 A leꞌntú san ne, tsoo ú tɨ diñɨ kuaꞌa kó ne, ndiꞌu sán ne, tsoo ú tɨ diñɨ datsin ko.  
\v 34 Kidáā ne, xuꞌu é Rei ú kaꞌán u nī ña ntoo diñɨ kuaꞌa ko: “Kiꞌxi nto, tsi dóo ntio Uva kó nto. Kuntōo nto mí kadē kûꞌvé Xuva kō tsi é īó tuꞌve iña nto un tsi nte díꞌna dá de kúꞌvē ñá ñuxiví san.  
\v 35 Tsí dā kákɨ̄n kó ne, taꞌxī nto é kāꞌxí u. Dā itsí ko ne, taꞌxī nto é kōꞌo u. Kuān te xio ñuú véꞌxī ú ne, dōo diní nto é kutūví u ni ntō.  
\v 36 Dá kantɨ̄ɨ́ u ne, taꞌxī nto doo é kunūu u. Dá nchokuví u ne, īxkoto niꞌni nto ko. Dá inuu kutu ú ne, īxkoto niꞌni nto ko”, koo kaꞌán u.  
\v 37 Kidáā ne, káꞌān ña é vāꞌá ñaꞌa san ní ko: “¿Amá ntu ini ntɨ e kákɨn ntō ne, tāꞌxí ntɨ é kāꞌxi nto? ¿Amá ntu ini ntɨ e itsi ntó ne, tāꞌxí ntɨ é kōꞌo nto?  
\v 38 ¿Amá ntu ini ntɨ́ e xio ñuú veꞌxi nto ne, tāꞌxí ntɨ mí kutuvī nto? ¿Amá ntu ini ntɨ e kantɨɨ́ nto ne, tāꞌxí ntɨ doo é kunūu nto?  
\v 39 ¿Amá ntu íni ntɨ é nchokuví nto, o nuu kutu ntō ne, ixkóto nīꞌni ntɨ́ nto?”, koo kaꞌan ña.  
\v 40 Kidáā ne, xuꞌu é Reí u ne, káꞌān ú ni ñā: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí da kuān ó de nto ni tāꞌan nto, ña é dií ka dutsi ne, vata te xūꞌu kuán o de nto nī ko”, koo kaꞌán u. 
\p  
\v 41 ʼKidáā ne, xuꞌu é Reí u ne, káꞌān ú nī ña ntoo diñɨ datsin kó: “Kunu nto nuú ko, ña kini ntáa. Kueꞌēn nto mí kaiꞌxi ñúꞌu ntii dañu ntūvi, é de kûꞌvé u iña tóꞌō e ña váꞌā san nī ánje ī.  
\v 42 Tsí dā kákɨn kó ne, ña ni táꞌxi ntō é kāꞌxí u. Dā itsí ko ne, ña ni táꞌxi ntō é kōꞌo u.  
\v 43 É xīo ñuú véꞌxī ú ne, ña ni táꞌxi ntō mí kutūví u. Íntɨ̄ɨ́ u ne, ña ni táꞌxi nto dōo é kunūu u. Nchokuví u ne, ínuu kutū ú ne, ñá ni īxkoto níꞌni nto ko”, koo kaꞌán u.  
\v 44 Kidáā né, tsixeꞌe ñāꞌa sán ko: “¿Amá ntu kákɨn ntō? ¿Amá ntu itsi nto? ¿Míꞌi ntū é xio ñuú veꞌxi nto? ¿Amá ntu kantɨ́ɨ nto, ō é nchokuví nto, o inuu kutu ntō ne, ña ni xntíi ntɨ́ nto?”, koo kaꞌan ña.  
\v 45 Kidáā ne, káꞌān ú ni ñā: “Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí te ña ni xntii nto taꞌán nto, ña é dií ka ntāꞌví san ne, ña ni xntíi nto kó dɨ”, koo kaꞌán u.  
\v 46 Kidáā ne, kɨ́ꞌɨn ñā mí nīꞌi ña é ntoꞌo ña ntii dañu ntūvi. Ntá tsi ña é vāꞌá san ne, kuntoo ña ni Xuva ko ntii dañu ntūvi —kaꞌan ña. 
\c 26  
\s1 Dā ntúkū nuu iní ña nté koo tɨɨn ña Jesuu 
\r (Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2; Jn. 11:45‑53) 
\p  
\v 1 Dā kúvi kāꞌan Jésuu sáꞌā ne, kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 
\p  
\v 2 —Ini nto tsí uvi ntúvi ve xee viko dá nātavá Xuva kō ña Israee ñuú Egítō. Kidáā ne, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ntada ñá ko kuenta ntáꞌa ñaꞌa san é naxnteē ñá ko ntiká krusi kan —kaꞌan ña. 
\p  
\v 3 Ntuvi tsikán ne, nataká nuu tóꞌō dutú san ni ñatā san má viꞌi kāꞌnu dutu ñá odo nūu, ñá nani Caīfaa.  
\v 4 Nātíin ña ni tāꞌan ña nté koo tɨɨn xuꞌū ñá Jesuu é kāꞌní ña ña.  
\v 5 Ntá tsi ntákaꞌan ña: 
\p —Ñá vīi o méꞌñū vikó san vata koo é ña kudíin ñaꞌá san ni kō —kaꞌan ña. 
\s1 Dā daꞌví ñadɨ̄ꞌɨ́ san choꞌo vîdin dɨ́kɨ Jésuu 
\r (Mr. 14:3‑9; Jn. 12:1‑8) 
\p  
\v 6 Dá tūví Jesuu ñuú Betania, má viꞌi Sīmuun (ña é kānakóꞌxo kúñu ī kídaā) ne,  
\v 7 xée uun ñadɨ̄ꞌɨ mí tuví ña, niꞌi ntaꞌa ña ūun xuxu choꞌo vîdin e dóo nuu áꞌvi. Dáꞌvi ña dɨ̄kɨ Jésuu chóꞌo vídin san da túvi ña nú mēsa kan.  
\v 8 Ntá tsi kudiin ña ntántīkɨn ña da íni ña ne, kakaꞌan ña: 
\p —¿Nté kui doto xntu kanatɨvi ñá choꞌo vîdín san?  
\v 9 Tē dɨ́ ni diko ñā né, dōo kueꞌé diuꞌun níꞌi ña. Kidáā ne, kuvi kuéꞌe ña diuꞌún san ñá ntāꞌvi —kaꞌan ña. 
\p  
\v 10 Ntá tsi tēkú Jesuu nee iña ntádē kuení ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñá ku natēku duꞌxen ntó ña, tsí nuu i é vāꞌá kade ña nī ko.  
\v 11 Ña túvī nté uun ntuvi é ña kuntóo ña ntāꞌví san ni ntō, ntá tsi xuꞌú ne, ñá nāꞌá ka kutuví u ni ntō.  
\v 12 Dā daꞌví ña kúñū kó choꞌo vîdín san ne, kaxtūví tuꞌve ñá ko é kuntūꞌxí u.  
\v 13 Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō tsí dā míꞌī ká e ntákaꞌan ntódo ña túꞌūn vaꞌá san kuenta iñá ko kanɨɨ ñūxiví sa ne, káꞌan ñāꞌa nté ō dé ñadɨ̄ꞌɨ́ saꞌá ne, nakaꞌan ña ñā —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Dā diko Júda Jēsuu 
\r (Mr. 14:10‑11; Lc. 22:3‑6) 
\p  
\v 14 Kidáā ne, uun ñaꞌa ñā é uxuvi ñáꞌa san, ñá nanī Júda Iscārioté ne, kuéꞌen ñā mí ntoo tóꞌō dutú san,  
\v 15 kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Nté ntu kaa taꞌxi nto kó te ntāda ú kuenta Jésuu ntáꞌa nto? —kaꞌan ña. 
\p Xéꞌe ña ña ōko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín ne,  
\v 16 nté ūra tsikan ntúkū nuu iní ña nté koo ntada ña kuenta Jésuu. 
\s1 Dā éꞌxi dadɨɨ Jesuu ni ñá ntántīkɨn ña 
\r (Mr. 14:12‑25; Lc. 22:7‑23; Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26) 
\p  
\v 17 Dā kíi ūun viko da nátava Xuva kō ña Israee ñuú Egítō sán ne, xéē ña ntántīkɨn ña mí tuví Jesuú ne, ntákaꞌan ña: 
\p —¿Míꞌi ntū ntio nto é xtūví tuꞌvé ntɨ é kāꞌxi ntó iña vikó sāꞌa? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kueꞌēn ntó ñuú Jerusaleen, nú viꞌī ña tsikán ne, káꞌan nto ni ñā: “Kakaꞌan Mástrú san: É dokó sa xee ura iñá ko. Iꞌa nú viꞌi nto kān kaꞌxí u iña vikó san nī ña ntántīkɨ́n ko”, koo kaꞌan nto —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 19 Kuan ō dé ña ntántīkɨn ñá vata ō kaꞌan ñá ne, ikan xtūví tuꞌvē ña é kāꞌxi ñá iña vikó san. 
\p  
\v 20 Dā kuáā ne, íntōo dadɨɨ Jesuu ní uxuvi ñáꞌa, ña ntántīkɨn ña.  
\v 21 Da ntaéꞌxi ña ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō, tsí uun nto ne, díko ntō ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Ñá tē nté kaa íntoo ntaꞌxa ña ne, é un é un ña ntátsixeꞌe ña ñā: 
\p —¿Vá dɨvi ntū u, Tóꞌō? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 23 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ña é dadɨɨ tsi xnuu ntóꞌo tañúꞌu i ini koꞌó san nī kó ne, dɨvi ñā e díko ñá ko.  
\v 24 Xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, kuví u vatā ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō, ntá tsi ntāꞌvi ide ña é dīkó ko. Dií ka váꞌā ó tē dɨ́ ña ni kaku ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Júdā, ña é dikō ñá ne, tsixeꞌe ñā: 
\p —¿Vá xūꞌú ntu, Tóꞌō? —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Kuān ó kakaꞌan —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Da nɨɨ̄ ntaéꞌxī ñá ne, kīꞌi Jesuu tañúꞌū sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, kátsin dava ña ne, xéꞌe ñā ña ntántīkɨn ñá, kakaꞌan ña: 
\p —Kiꞌi ntó, kaꞌxí nto. Sáꞌā ne, kúñū kó —kaꞌan ña. 
\p  
\v 27 Kīꞌi ña eꞌxin sán ne, nākuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, xéꞌe ña ña, kakaꞌan ña: 
\p —Koꞌo nto, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ntó,  
\v 28 tsi sáꞌā ne, nɨ́ñɨ̄ ko é xēꞌé u xuꞌu kó é kātɨ ú kuenta iña dóo tɨtɨ́n ñaꞌa san vata koo é nakate Xuva kō kuetsí ña.  
\v 29 Kakaꞌán u ni ntō tsí ña koꞌó ka ú ntute tɨntiꞌó sa dā nté koꞌō dadɨɨ ú ni ntō ntute tɨntiꞌó xēé san mí kadē kûꞌvé Xuva kō —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Dá kakāꞌan Jésuu tsí kaꞌan Pedru tsí ña íni ñá ña 
\r (Mr. 14:26‑31; Lc. 22:31‑34; Jn. 13:36‑38) 
\p  
\v 30 Dā kúvi íta ña nchuꞌun iña Xuva kó ne, ntīi ña, kueꞌen ña xuku Olívu.  
\v 31 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto kunu nto kó niñú ve. Tsí kuān ó uve naꞌa túꞌun Xuva kō é kākaꞌan: “Kaꞌní u paxtú san ne, kaka xaa un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ a leꞌntu san”, kaꞌan túꞌun Xuva kō.  
\v 32 Ntá tsi te ntoto xtuku ú ne, kɨ́ꞌɨ̄n ú, kodo nūú u ñuú Galilea —kaꞌan ña. 
\p  
\v 33 Pedrú ne, kakaꞌan ñá ni Jēsuu 
\p —Kuān té un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ñá kunu ña nto ne, ñá kuan koo vīí u —kaꞌán Pedru. 
\p  
\v 34 Jesuú ne, kakaꞌan ñá ni ñā. 
\p —Nuu é ntaā í kakaꞌán u ni ō tsí niñú ve ne, diꞌna dá kāna lɨ́ꞌxɨ̄ sán ne, é uni īto kaꞌan tsí ña inín ko —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 35 Kakaꞌan xtúku Pedru ni ña: 
\p —Kuān te kuví u ni ntō ne, ñá kāꞌán u e ñá iní u nto —kaꞌan ña. 
\p Kuan ō kaꞌan un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntántīkɨn ñá dɨ. 
\s1 Dá kūkaꞌan ntâꞌví Jesuu má utun mí é nani Getsemānii 
\r (Mr. 14:32‑42; Lc. 22:39‑46) 
\p  
\v 36 Kidáā ne, kueꞌen níꞌi Jēsuu ña mí é nani Getsemānii. Kakaꞌan ñá nī ña ntántīkɨn ña: 
\p —Kuntōo nto iꞌa, na kɨ̄ꞌɨ́n u daꞌa san, kikaꞌan ntâꞌví u —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 37 Ntēka ña ntuvi íꞌxá Zebedeú san nī Pedru. Dōo kúntaꞌxa iní ña. Dōo dé kuení ña.  
\v 38 Kidáā ne, kakaꞌan ñá nī ntuni ñáꞌā san: 
\p —Dóko sā ña kutií u e dóo nuu ntaꞌxa nimá ko. Kuntōo nto iꞌa ne, kuntitō ntó nī ko —kaꞌan ña. 
\p  
\v 39 Kuéꞌēn ká ña un sīin ne, nakani ɨtɨ ña da nté tantée xteen ña ñuꞌu kān ne, dá kakāꞌan ntâꞌví ña, kakaꞌan ña: 
\p —Ūvá, te kūvi né, tāꞌxi nto é ña ntoꞌó ko. Ntá tsi ña te é ntio mii ko, tsí nté koo é ntio nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 40 Nāxee ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, ntákidi ña. Kakaꞌan ñá nī Pedru: 
\p —¿Nté uun urá ntu ña ni kutii nto kuntito nto nī ko?  
\v 41 Kuntito nto ne, kaꞌan ntáꞌvī ntó vata koo é ña vií nto é kīni kaa. Nima ntó ne, ncho vii é vāꞌa, ntá tsi kúñu ntō ne, ñá kākutíi i —kaꞌan ña. 
\p  
\v 42 Dā kúvi uvi íto kueꞌen ñá kūkaꞌan ntâꞌví ña ne, kakaꞌan ña: 
\p —Uva, tē ña kuvi kuíta ntiꞌxin sáꞌā é ña ntoꞌó ko ne, na kuān koo kuví vatā ó ntio nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 43 Dā náxee xtúku ña ne, ntákidi xtuku ntuni ñá ntántīkɨn ña, tsí kantadɨ́ mii ntuxnūú ña maꞌna.  
\v 44 Tsoo mii xtūku ña ña ne, dá kuēꞌen ñá, kukaꞌan ntâꞌví xtuku ña é kūvi uni íto. Kuan tsī o kakaꞌan ntâꞌví xtuku ña.  
\v 45 Kidáā ne, naxeé xtuku ña mí ntoo ña ntántīkɨn ñá ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —¿Ntákidi dúkuan ntu ntō? ¿Ntoo daꞌna ntu nto? Koto nto tsi e xée ūra í ve é xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīí ne, ntada ña ko kuenta ntáꞌa ña kini ntáa san.  
\v 46 Nakuntáñɨ̄ nto, kɨ́ꞌɨn ō, tsi é xee ña é dikó ko —kaꞌan ña. 
\s1 Nté ō tɨ́ɨn ña Jesuu 
\r (Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53; Jn. 18:2‑11) 
\p  
\v 47 Da nɨɨ kākaꞌan dúkuan ñā ne, xéē Júdā, uun ñaꞌa ña é uxuvi ñáꞌa san. Ñá tē nté kaa ñaꞌa ntéka ña, ña odo káa ni ūtun. Véꞌxi ña kuēnta iña tóꞌō dutú san ni ñatā san.  
\v 48 Ña é diko ñá ne, é kāꞌan ñá ni ñāꞌa san: 
\p —Xoó ñaꞌa, ña é kaꞌxí u xuꞌu i ne, dɨvi ña tɨ̄ɨn nto ña —kaꞌán Júdā. 
\p  
\v 49 Ura tsí i xee ña mí tuví Jesuu, kakáꞌan ña: 
\p —Soꞌo ntō dá, Mastru —kaꞌan Júdā. 
\p Ne, ēꞌxí ña xuꞌu ña.  
\v 50 Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Viín nee iña é vēꞌxin é vīin —kaꞌan ña. 
\p Kidáā ne, xée ñāꞌa sán ne, tɨ̄ɨn ña Jesuu é kɨꞌɨn niꞌi ña ñá nuu ña tsiñu naꞌnu i san. 
\p  
\v 51 Uun ñaꞌa, ña ntántīkɨn Jésuú ne, tāvá ña káa ñā ne, ēꞌní ña ña kade tsiñu iña dutu ñá odo nūú san. Nákuītá tuꞌun ña loꞌxo ña.  
\v 52 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Nāxnuu váꞌan káa o. Xoó ñaꞌa é naā ñá nī káā ne, káā kuvi niꞌi ñá dɨ.  
\v 53 ¿Vá ña kuvi ntu káꞌān ú ni Uvā kó, kuiní nto ne, ura dúꞌva tsi i táxnūu ña uni diko uꞌxi míil ánje ñā?  
\v 54 Ntá tsi tē dɨ́ kuan kōo ne, ¿nté ntu koo kuntaa vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō é da miī é kuān koo kuvi? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 55 Ura tsíkán ne, kakaꞌan Jésuu ni ñáꞌa san: 
\p —¿Vēꞌxí ntu nto é tɨ̄ɨn nto uun ña duꞌu, é kuan o odo ntō káa nto ni ūtun san é vēxtɨ́ɨn nto ko? Utén utén tuví u má ūkún nto kān ne, ña ni tɨ́ɨn nto ko.  
\v 56 Ntá tsi kuan kōo kuví vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō, vata koo é kūntaa é kākaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā —kaꞌan Jésuu. 
\p Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntántīkɨn Jésuú ne, inu ña ne, xtuvī mii ña ña. 
\s1 Dā ntitsí meꞌñu Jesuu núu dutu ñá odo nūú san 
\r (Mr. 14:53‑65; Lc. 22:54‑55, 63‑71; Jn. 18:12‑14, 19‑24) 
\p  
\v 57 Ña e tɨ́ɨn Jesuú ne, kueꞌen níꞌi ña ña mí tuví dutu ñá odo nūú san, ñá nani Caīfaa. Ikān ntoo mastrú lei ni ñátā, ña ntádē kûꞌvé san dɨ.  
\v 58 Ntá tsi ntīkɨn íka Pedrú san ña dá ntē xee ña nu kíꞌi kān nú viꞌī dutu ñá odo nūú san. Kúkɨ̄ꞌví ña iní i kān né, ikān itúvi ña nī sntadún san vata koo é kōto ntodo ña nté koo kuvi Jesuu. 
\p  
\v 59 Dutu ñá odo nūú san ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña tsiñu i sán ne, ntuku ñā ña é dāꞌví dovete ata Jesuu, vata koo é kāꞌan ña é na kuvī ña.  
\v 60 Ntá tsi kuān te tɨtɨ́n ña vete xee ña ne, ñá tē kuédadɨɨ ni kāꞌan ñá vata koo é kuēꞌé ña ña doxiꞌí san. Kidáā ne, xée ūvi ñaꞌá ne,  
\v 61 ntákaꞌan ña: 
\p —Ñatīí saꞌá ne, kakaꞌan ña: “Kuvi nanūu u xúkun Xuva kō sán ne, úni ntūvi tsí naxntītsi xtúku u”, kaꞌan kú ña —kaꞌan ñáꞌa san. 
\p  
\v 62 Nákuntītsí dutu ñá odo nūú san ne, kakaꞌan ña: 
\p —¿Ña tuvi ntu é nantiko koō nto? ¿Nee iñá ntu sáꞌā é ntákaꞌan ñáꞌa san iña nto? —kaꞌan dútu ñá odo nūú san ni Jēsuu. 
\p  
\v 63 Ntá tsi nte un siin ña ni káꞌan Jésuu. Kidáā ne, kakaꞌan dútu ñá odo nūú san ni Jēsuu: 
\p —Kakaꞌán u ni ntō nuu Xuva ko, ña kantíto san, kaꞌan ntó nī kó tē Cristu ntíꞌxe nto, te Īꞌxá Xuva ko ntō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 64 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —É kākaꞌan ntú ku nto. Ntá tsi kakaꞌán u ni ntō tsí viꞌi a vé ne, kiní nto ko, xuꞌu é vēxkúvī ú ñatīi, te tuví u diñɨ kuaꞌa Xuva kō, ña e dóo ntii inī í san. Kiꞌxi ú méꞌñū viko e dukún kān —kaꞌan Jésuu. 
\p  
\v 65 Kidáā né, kūdiin dútu ñá odo nūú san ni ñā ne, ntata ña dōo ñá vatā xkoó ini ñá ne, kakaꞌan ña: 
\p —¡Dōó kinī ó kakaꞌan ña tsí dadɨɨ ña ni Xuva kō! ¿Vá kāntio ká ntu ko ñāꞌa, ña é ntada ntaa? É tekū nto tsi dóo kinī ó kakaꞌan ñá iña Xuva ko.  
\v 66 ¿Nté o kadē kuení nto? —kaꞌan ña. 
\p Nantíko kōó ña nguiī san, ntákaꞌan ña: 
\p —Iō kuetsí ña. Kuétsī é kuvī ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 67 Kidáā né, tɨ̄ꞌvi dɨɨ́ na nuu ñá ne, ēꞌní ña ña ne, xéꞌē nuu na vinuu ña.  
\v 68 Ntákaꞌan na: 
\p —Káꞌan ntō ve, Cristu: ¿Xoó ntu éꞌni i nto? —kaꞌan na. 
\s1 Dá kakāꞌán Pedru e ñá ini ñá Jesuu 
\r (Mr. 14:66‑72; Lc. 22:56‑62; Jn. 18:15‑18, 25‑27) 
\p  
\v 69 Kuan tsi ō itúvi Pedrú san nu kíꞌi kān. Xée ūun taꞌnu kade tsiñu nú viꞌī dutú san mí tuví ña ne, kakaꞌán tun: 
\p —Dɨvi ntō né, dadɨɨ tsi kaika nto ni Jēsuu, ña véꞌxi ñuú Galileá san —kaꞌán tun. 
\p  
\v 70 Ntá tsi núu un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san kakáꞌan ña: 
\p —Ñá īní u nee é kākaꞌan nto —kaꞌán Pedru. 
\p  
\v 71 Dā ntíi ña xiꞌi kán ne, é tūku taꞌnu kade tsiñu íni tún ña ne, kakaꞌan tún nī ña ntâñɨ étsin san: 
\p —Ña sāꞌá ne, dadɨɨ kaika ña ni Jēsuu, ña véꞌxi ñuú Nazaree —kaꞌán tun. 
\p  
\v 72 Kakaꞌan xtúku Pedru e ñá ini ñá ña. Kakaꞌan ña: 
\p —Ni Úva kō, ñá īní u ña sāꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 73 Dā ku e víꞌi ne, xéē ña ntâñɨ́ san ne, ntákaꞌan ñá nī Pedru: 
\p —Nuu é ntaā i é ntoꞌo ne, kaduku ntée nto ña tsikan, tsí kakaꞌan ntó vatā ó kakaꞌan ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 74 Kidáā ne, kakaꞌan ña é na kuēꞌé Xuva ko ñā é na ntōꞌo ñá tē ña nuu é ntaā i é kākaꞌan ña. Kakaꞌan ña: 
\p —Nuu é ntaā i, ñá īni ntíꞌxe ú ña tsīkan —kaꞌan ña. 
\p Ura dúꞌva tsi i kána lɨ́ꞌxɨ̄ san.  
\v 75 Kidáā né, nakaꞌān Pedru é kākaꞌan Jésuu ni ña: “Diꞌna dá kāna lɨ́ꞌxɨ̄ sán ne, úni īto kaꞌan e ñá inín ko”, kaꞌan ña. Kidáa ne, kīi Pedrú ne, ēkú kueꞌen ña. 
\c 27  
\s1 Dā ntáda ña kuenta Jésuu ntáꞌa Pilatu 
\r (Mr. 15:1; Lc. 23:1‑2; Jn. 18:28‑32) 
\p  
\v 1 Dā tuví ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ tóꞌō dutú san ni ñatā sán ne, nātaká nuu ña é kāꞌan ña é na kūví Jesuu.  
\v 2 Kīꞌní ña ña ne, kueꞌen níꞌi ña ña nūu Pílatu, ña tsiñu kaꞌnu i iña ñuú Roma. 
\s1 Dā xiꞌi Júdā 
\p  
\v 3 Júdā, ña é diko Jésuu, dā kútuni ña tsí kuví Jesuú ne, nātɨvi iní ña ne, ntāda xtuku ña kuenta é ōko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín san ntaꞌa tóꞌō dutú ni ñatā san.  
\v 4 Kakaꞌan ña: 
\p —Ēdé u kuétsī, tsí ña té nee é kini kaa ni īdé ña é kuvī ña —kaꞌan ña. 
\p Ntá tsi ntákaꞌan ñá ni ñā: 
\p —Ñá tē neé kuenta iñá ntɨ. Kuenta iña míi ō —kaꞌan ña. 
\p  
\v 5 Ēté xaa Júdā sán diuꞌún san má ūkún kān né, ntīi ña, kueꞌen ñá ne, nakuéꞌne mii ñā kúñu ñā. 
\p  
\v 6 Ntá tsi nátaka tóꞌō dutú san diuꞌún san ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Dōo xií kaa é xnūu o diuꞌun sáꞌa ini etun mí ñuꞌu é kāxéꞌe ñaꞌa san doméni iña Xuva ko, tsí nɨñɨ é īnuu áꞌvi sáꞌā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 7 Ēdé kuení ña ne, ñīi ña ñuꞌu iña ñá kade váꞌa kɨ́dɨ̄ nteꞌú san mí kuntūꞌxí ña véꞌxi xio ñuu.  
\v 8 Dukuān ne, kakaꞌan ñá Ñuꞌú Nɨñɨ ñuꞌú san un tsi nté vevii.  
\v 9 Kuan ō kúntaa vata ō kaꞌan ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Jerēmia, dá kāꞌan ña: “Kīꞌi ña é oko uꞌxí diuꞌun kuiꞌxín san, (dɨvi xāꞌví e ntákaꞌan ña Israeé san tsi ntáꞌvi ña iña ñá ne),  
\v 10 xéꞌe ñā diuꞌún san é ñīi ña ñuꞌu ña kade váꞌa kɨ́dɨ̄ sán, vata ō kaꞌan Xúva ko nī ko.” Kuan ō kaꞌan ña. 
\s1 Dā kantítsi mēꞌñú Jesuu nuu Pílatu 
\r (Mr. 15:2‑5; Lc. 23:3‑5; Jn. 18:33‑38) 
\p  
\v 11 Íntītsí meꞌñu Jesuu núu ña tsiñu naꞌnu i ne, tsixeꞌe ña tsiñu i san ña: 
\p —Dɨvi ntō ne, ¿vá Rei iña ñá Israee ntú nto? —kaꞌan ña. 
\p Kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —É kākaꞌan ntú ku nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 12 Da nɨɨ̄ ntátsiꞌi kuetsi tóꞌō dutú san ni ñatā san ñá ne, ñá ni kāꞌan kuéꞌen tsi ña.  
\v 13 Kidáā ne, kakaꞌan Pílatú san ni ñā: 
\p —¿Ña katéku ntu nto e dóo tɨtɨ́n nuu i ntátsiꞌi kuetsi ña nto? —kaꞌan Pílatú san. 
\p  
\v 14 Ntá tsi nté uun túꞌūn ña ni káꞌan ña. Koó dā kúduꞌva ña tsiñu naꞌnu i san. 
\s1 Dá kakāꞌan ña tsí kuví Jesuu 
\r (Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25; Jn. 18:38‑19:16) 
\p  
\v 15 Dá kakuvi viko sāꞌá ne, kanantíi ña tsiñu naꞌnu i san da xōó ka ñaꞌa, ña ñuꞌu kutu san, ña é ntio ñaꞌa san.  
\v 16 Ntuvi tsikán ne, nuu kutu uun ñatīi, ña é īní un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ñá nani Barābaa.  
\v 17 Dā nátaká nuu ñaꞌa sán ne, kakaꞌan Pílatú san ni ñā: 
\p —¿Xoó ñaꞌa ntu ntio nto é nantīi ú ña: Barabaá san ne, o Jēsuu, ña e ntákaꞌan ñáꞌa tsí Cristu ñá, ña vexnákakū nto? —kaꞌan ña. 
\p  
\v 18 Tsí ini ña é ñaꞌa sán ne, doneꞌu ini ntáda ña kuenta Jésuu. 
\p  
\v 19 Da nɨɨ̄ tuví Pilatu kádē kúꞌvē ñá ne, taxnuu ñadɨꞌɨ̄ ña túꞌūn, kakaꞌan ña: “Ñá ku kiꞌnin nūun iña ñá saꞌa, ña e dóo vaꞌá ñaꞌa san, tsi dóo kantoꞌo kó vevii e dóo kinī o kénī kó kuenta iña ña”, kaꞌan ña. 
\p  
\v 20 Ntá tsi tóꞌō dutú san ni ñatā san tsíꞌi ña dɨkɨ ñaꞌa san é na kākan ña é ntīi Barabaá san ne, na kūví Jesuu.  
\v 21 Kakaꞌan xtúku ña tsiñu naꞌnu i san ni ñā: 
\p —¿Xoó ntu é ntuvi ñá saꞌá ntio nto é nantīi u? —kaꞌan ña. 
\p Ntákaꞌan ñáꞌa san: 
\p —¡Barabaa! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 22 Kakaꞌan Pílatú san ni ñā: 
\p —¿Nté ntu koo vií u ni Jēsuu, ña é ntákaꞌan nto é Cristu ña? —kaꞌan ña. 
\p Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san ntákaꞌan ña: 
\p —¡Naxnteē ntó ña krusi! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 23 Kakaꞌan Pílatú san ni ñāꞌa san: 
\p —¿Nté kui? ¿Neé ntu nuu i é kīni kaa é idé ña? —kaꞌan ña. 
\p Ntá tsi dií dií ka ntii ntákaꞌan ña: 
\p —¡Naxnteē ntó ña krusi! —ntákachuꞌu ña, ntákaꞌan ña. 
\p  
\v 24 Dā íni Pilatú san tsí ña kuvi vií ña, tsí e éni ntuꞌu ñāꞌa san kudiin ñá ne, kīꞌi ña ntute né, ntaꞌa ñā nuu ñaꞌá san. Kakaꞌan ña: 
\p —Ña túvi kuētsí ko te kūví ñatīí sāꞌa. Mii nto ini nto nté koo vií nto ni ñā —kaꞌan ña. 
\p  
\v 25 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Kuenta iña míi ntɨ é kuvī ñá, dɨvī ntɨ́ ni īꞌxá ntɨ —kaꞌan ña. 
\p  
\v 26 Kidáā ne, nantii ña Barābaa, tsí kuan ō ntío ñaꞌa san. Dā kúvi natií nuu ña Jesuu xóꞌō ne, da táxnūu ña ña é naxnteē ñá ña ntiká krusi kan. 
\p  
\v 27 Kidáā ne, sntadun ñá tsiñu naꞌnu i san ne, kueꞌen níꞌi ña Jēsuu má viꞌī méꞌñu kān. Nātaká nuu un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ sntadun, ñá ntoo ikān, mí tuví Jesuu.  
\v 28 Nantɨ́ɨ̄ ñá ña ne, xnūu ña ña doo kueꞌe.  
\v 29 Dēváꞌa ña leꞌé iñū né, xntekū ñá dɨkɨ Jésuu. Xniꞌnī ña uun chɨɨn ntaꞌa kuaꞌa ña ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, da narkɨ́nteē ñá ña, ntákaꞌan ña: 
\p —¡Na kutūví vaꞌā ntó, Rei iña ñá Israee! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 30 Tɨ̄ꞌvi dɨɨ́ ña nuu ñá ne, kīꞌí ña chɨ̄ɨn é niꞌi ntaꞌa ñā ne, da káni ña dɨkɨ Jésuu.  
\v 31 Dā kúvi narkɨ́nteē ñá ña ne, nākiꞌi ña doo kueꞌé san ne, naxnūu xtuku ña ña doo mii ña. Kidáā ne, kueꞌen níꞌi ña ñā é naxnteē ñá ña ntiká krusi kan. 
\s1 Dā náxnteē ñá Jesuu ntíkā krusi 
\r (Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43; Jn. 19:17‑27) 
\p  
\v 32 Dá kuēꞌen ña ítsi kān né, tāꞌán ña uun ñatīi, ña véꞌxi ñuú Cirene, ñá nani Sīmuun. Ēde ña ña kuétsi é kuīdo ña krusi Jésuu. 
\p  
\v 33 Dā xee ña mí nani Gōlgota, é kāni túꞌun Xɨkɨ Dɨkɨ́ Ntɨxɨ ne,  
\v 34 xéꞌe ña ntute tɨntiꞌo é kādaká rkave é kōꞌo ña. Dā íto nteé ña ne, ña ni ntío ña koꞌo ña. 
\p  
\v 35 Dā kúvi naxnteē ñá ña ntiká krusi kán ne, nādɨkɨ́ sntadún san xoo é nīꞌi i doo Jésuu, é un é un ña. Kuan ō dé ña vatā ó uve naꞌa kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Kātsin dava ña doó ko. Nadɨkɨ ña xoo é nīꞌi i dúꞌnú ko”, kaꞌan.  
\v 36 Kidáā ne, íntōo ña é kuēnta víi ña ña ikān.  
\v 37 Xnteē ñá uun taꞌvi rkunu dɨ̄kɨ́ krusi kan é kākaꞌan neé kuetsi é idé ña. Taꞌvi rkunū sán ne, kakaꞌan: “Ña sāꞌá ne, Jesuu, Rei iña ñá Israee”, kaꞌan. 
\p  
\v 38 Xnteē ñá uvi ñaꞌa ña duꞌú ntiká krusi kán ni ñā ntuvi tsikán dɨ. Uun ñaꞌa ña ne, diñɨ kuaꞌa ña ne, uun ñaꞌa ña diñɨ datsin ña.  
\v 39 Da xōó ka ñaꞌa, ña é īta ntíꞌxin ne, nārkɨ́nteē ñá ña, nakuíko ña dɨ̄kɨ ñá ne,  
\v 40 ntákaꞌan ña: 
\p —Ntōꞌo é kānakatsin nto xúkūn sán ne kanaxntitsi xtúku nto té kuvi ūni ntuvi ne, ¡nakākú mii nto kúñu nto vē! Te nuu é ntaā i é Īꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ntō né, ¡nāntii ntee mii nto kúñu ntō ntiká krusí san! —kaꞌan ña. 
\p  
\v 41 Kuan ō dé tóꞌō dutú san, nī mastrú leí san, ni ñatā sán dɨ. Nārkɨ́nteē ñá ña, ntákaꞌan ña: 
\p  
\v 42 —Ña sāꞌá ne, nakakū ñá tuku ñaꞌa, ntá tsi ña kuvi nakakú mii ñā kúñu ñā. Kakaꞌan ña tsí Rei iña ñá Israeé san ña. Te ntīi ntee mii ña krusí san ve ne, kuintiꞌxe ntɨ́ ña.  
\v 43 Kakaꞌan ñá tsí kakuintiꞌxe ña Xuva kō. Na nakākú Xuva ko ña ve, tē ntio ntiꞌxe ña ña. Tsí kakaꞌan ña é Iꞌxá Xuva ko ñā —kaꞌan ñáꞌa san. 
\p  
\v 44 Ña duꞌú san é uve dadɨɨ ña ni ñā ntiká krusi kán ne, nārkɨ́nteē ñá ña dɨ. 
\s1 Dā xiꞌi Jésuu 
\r (Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49; Jn. 19:28‑30) 
\p  
\v 45 Kūneé da kanɨɨ ñūxiví san da káꞌñu ntuvi un tsi da nté kaeku uni kuáa.  
\v 46 Ura tsikán ne, dōó ntii kaꞌan Jésuu, kakaꞌan ña: 
\p —Elii, Elii, ¿lama sabatani? (é kani túꞌun: Xuvā kó, Xuvā kó, ¿nté kuī xtúvī mii ntu ntó ko?) —kuan ō kaꞌan ña. 
\p  
\v 47 Tēkú ña ntáñɨ étsin ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Kakana ña ñá kaꞌán naa Xuva ko kídaā, ñá nani Ēlia —kaꞌan ña. 
\p  
\v 48 Ura tsí i kueꞌen úun ñaꞌa ne, koó da kaīnu ña, kúkiꞌí ña uun doo é xnuu ntoꞌo ña ntɨdi íā né, xntekū ñá dɨkɨ chɨ́ɨn sán ne, xéꞌe ñā é kōꞌo Jesuu.  
\v 49 Ntá tsi ña nguiī sán ne, ntákaꞌan ña: 
\p —Nakoo mii nto ñā. Koto o tē kiꞌxi Eliá san é nakakū ñá ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 50 Kidáā ne, kachuꞌu ntáa Jesuú ne, xíꞌi ñā.  
\v 51 Ura dúꞌva tsi í ne, ntáta ntāa dôxi é rkaa iko īni ukun kan, nte dɨ́kɨ í un tsi nte xéꞌe i kān. Táān ne, ntɨ́ka xūú san.  
\v 52 Nakaan ñáña ñāꞌa sán ne, tɨtɨ́n ña kuíntiꞌxe i, ña é xiꞌi sán ne, ntōto ña.  
\v 53 Ntīi ña nú ñaña ñā da ntóto Jesuú ne, kuéꞌen ñāꞌa san ñuú Jerusaleen. Tɨtɨ́n ñaꞌa íni ña ña. 
\p  
\v 54 Dā íni tóꞌō sntadún san ni ña ntoo niꞌi ñā, ña ntáde Kuenta Jésuu, tsí taán ne, dā íni ña kuán ō kúvi ne, koó dā kúduꞌva ña. Ntákaꞌan ña: 
\p —Iꞌxá Xuva ntiꞌxe ko ña sāꞌa —kaꞌan ña. 
\p  
\v 55 Tɨtɨ́n ñadɨ̄ꞌɨ́, ña véꞌxī nté ñūú Galilea, ñá ntántīkɨn Jésuu é xntii ña ñā ne, ntáñɨ ika ñā, ntaíto dítō ña.  
\v 56 Maria Madálena ni María, dɨꞌɨ Sāntiau ni Jóseé san, ni dɨꞌɨ īꞌxá Zebedeú san ne, ntâñɨ́ dadɨɨ ña ni ñadɨ̄ꞌɨ, ñá nguiī san. 
\s1 Dā intúꞌxi Jesuu 
\r (Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56; Jn. 19:38‑42) 
\p  
\v 57 Dā kuáā ne, xée ūun ña kuika, ña ñuú Arimatea, ñá nani Jōsee, ñá kantīkɨn Jésuu.  
\v 58 Kuéꞌen ñā mí tuví Pilatú ne, ntákan ñā kúñu Jēsuu. Kidáā ne, kakaꞌan Pílatú san é nākuéꞌe ña ña.  
\v 59 Nākiꞌi Joseé san kúñu ñā ne, dá xnuu taꞌán ña ña doo xee e dóo vaꞌá ne,  
\v 60 xnuu ñá ña ini ñaña mii ñā é dā ve éte nuu ña ini xuú san. Ēdɨ́ nuu ñá uun xuu kaꞌnu xiꞌi ñáña sán ne, dā ntaka ña.  
\v 61 Ntá tsi Maria Madálena ni Maria ñá uun sán ne, ñūꞌu nteé ña nú ñañā san. 
\s1 Dā idé sntadún san kuenta nú ñaña Jēsuu 
\p  
\v 62 Tévāá duꞌva tsi ntuvi dá iō dáꞌna ne, nātaká nuu tóꞌō dutú san nī ña fariseú san mí tuví Pilatú ne,  
\v 63 ntákaꞌan ña: 
\p —Ntánakaꞌán ntɨ tsí kaꞌan ñá veté san dá kāntíto dukuan ñā tsí te kuvi uni ntúvi ne, ntoto xtuku ña.  
\v 64 Dukuān ne, káꞌan nto na nākadɨ́ vaꞌā ñá ñañā san da nté tē kúvi uni ntúvi, vata koo é ña kɨ́ꞌɨ̄n ña ntántīkɨn ñá ne, natava ña kúñu ñā. Kidáā ne, kuvi kaꞌan ñá ni ñāꞌa san tsí e ntóto tóꞌo ñā é xiꞌi ña. Dií dií ka kini kaa dovete sáꞌa é vata kaa dovete é kāꞌan diꞌna ña é ntōto ña —kaꞌan ña. 
\p  
\v 65 Kakaꞌan Pílatu ni ña: 
\p —Dikan ntâñɨ́ sntadun é kuēnta víi ña. Kueꞌēn ntó ni ña, nakadɨ̄ kutu ntó te kūvi vií nto —kaꞌan ña. 
\p  
\v 66 Kuéꞌen ñā né, nakadɨ̄ kutu ñá ñañā san. Ēdɨ́ nuu ña xume ntíkō diñɨ i mí ntee táꞌan xuú san ni ñañā san. Ñūꞌu ntee sntadún san é kuēnta víi ña. 
\c 28  
\s1 Dā ntóto Jesuu 
\r (Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12; Jn. 20:1‑10) 
\p  
\v 1 Dā ita ntíꞌxin ntuvi dá iō dáꞌna, dá tuvi é kuvi ūun ntuvi vité san ne, kuéꞌen María Madālena ni María ñá uun san é kūkoto ntodo ñá ñañā san.  
\v 2 Kidáā ne, un váꞌa tsi taan. Tsi ntíi uun ánje Xuva kō nte e dukún kān. Kīꞌxi ña, náxtixio ña xuú san ne, dā itúvi ntiꞌi ña.  
\v 3 Núu ñā ne, vata kaa dá kāxiꞌi núu kaa ne, kuiꞌxīn kueꞌen dóo ña vata katsi.  
\v 4 Ñá tē nté kaa uꞌví sntadún san dá ini ña ña. Koó dā ntanɨ́ꞌɨ ña ne, vata dɨ́ tē xiꞌi ña.  
\v 5 Ntá tsi kakaꞌan ánje Xuva ko ni ñadɨ̄ꞌɨ́ san: 
\p —Ñá ku uꞌvī nto, tsí iní u e ntánantuku nto Jēsuu, ña intée ntiká krusí san.  
\v 6 Xóxō ña, tsí e ntóto ña vata ō kaꞌan ña. Kiꞌxi nto, koto nto míꞌi īnúu ña ne,  
\v 7 Kuēꞌen náneꞌe nto, kūkoto ntó ña ntántīkɨn ñá tsi e ntóto ña é xiꞌi ña. Dīꞌna ña kɨ́ꞌɨn ña é ntōꞌó ñuú Galilea. Ikan nāniꞌi taꞌan nto ña. Sáꞌa tsī é kāꞌán u ni ntō —kaꞌan ánjē san. 
\p  
\v 8 Ura tsí i ntáka ñadɨ̄ꞌɨ́ san nú ñaña kān. Úꞌvī ña, ntá tsi dóo diní ña dɨ. Koó dā ntaínu ñā kueꞌen ña é kāꞌan ñá nī ña ntántīkɨn Jésuu.  
\v 9 Da née ini tsí ña nániꞌi taꞌan ña Jesuú ne, kakaꞌan ñá ntiusi ni ña. Kuéꞌen etsin ñadɨ̄ꞌɨ́ san mí ntitsí Jesuú ne, ínchɨtɨ ña nūu ñá ne, tɨɨn ntaꞌa ña dɨ̄ꞌɨ́n ña, da ntákaꞌan ña e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña.  
\v 10 Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: 
\p —Ñá ku uꞌvī nto. Kueꞌēn ntó, kukoto ntó taꞌan ko, na kɨ̄ꞌɨn ñá ñuú Galileá ne, ikan kinī ñá ko —kaꞌan Jésuu. 
\s1 Dovéte e ntáa sntadún san 
\p  
\v 11 Da nɨɨ kuēꞌen ñádɨ̄ꞌɨ́ san itsi kān né, īó sntadún san é kuēꞌen ña ñuú Jerusaleen, kúnakoto ñá tóꞌō dutú san un ntɨꞌɨ̄ é kúvi.  
\v 12 Dā xee un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñatā san e kána ña ne, natíin ña ni ñā. Dōo kueꞌe diuꞌun xeꞌé ña sntadún san ne,  
\v 13 ntákaꞌan ña: 
\p —Káꞌan nto ni ñāꞌa san: “Xéē ña ntántīkɨn ña niñú ne, kīꞌi dúꞌu ñā kúñu ña da nɨɨ̄ ntákidí ntɨ”, koo kaꞌan nto.  
\v 14 Te tēkú tóꞌo ntō e ntákaꞌan ntó ne, káꞌān ntɨ́ ni ñā vata koo é ña kuéꞌe ña é ntōꞌo nto —kaꞌan ñá nī sntadún san. 
\p  
\v 15 Kīꞌi sntadún san diuꞌún san ne, ide ña vata ō kaꞌan tóꞌō dutú san. Kuan tsī ó ntákaꞌan ñá Israeé san un tsi nté vevii. 
\s1 Dā teé tsiñu Jesuu ñá ntántīkɨn ña 
\r (Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49; Jn. 20:19‑23) 
\p  
\v 16 Kidáā ne, kuéꞌen ūꞌxi ɨ́ɨn pustrú san ñuú Galilea. Kuéꞌen ña xūku mí taxnūu Jésuu ña.  
\v 17 Dā íni ña ña ne, ínūu iní ña ña. Ntá tsi iō ñá e ña ni kuintíꞌxe ña te dɨvi ntīꞌxe ña é Jēsuu ña.  
\v 18 Xée Jēsuu mí ntoo ña ne, kakaꞌan ñá ni ñā: 
\p —É taꞌxi Xuva kō é kadā kûꞌvé u un ntɨꞌɨ̄ é tuví ñuxiví a nī e dukún kān dɨ.  
\v 19 Dukuān é kākaꞌán u ni ntō é kueꞌēn ntó kanɨɨ ñūxiví sa ne, káꞌan nto vata koo é kuīntiꞌxe ñaꞌa san un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñuú san túꞌūn kó ne, nakūtsi ntute nto ña kuenta iña Xuva ko, kuenta iñá ko, xuꞌu é Iꞌxā ñá, ni kuēnta iña Espíritū Sántū san.  
\v 20 Nakuāꞌa nto ñá na kāda ntaa ña é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ vatā ó kakaꞌán u ni ntō. Kunūu meꞌñu ú nto ntii dañu ntūví un tsi da nté ntɨ̄ꞌɨ ñuxiví sa. Kuan tsi koo na kōo —kaꞌan Jésuu.