\id JAS \h SANTIAGO \toc1 Tutu e táxnūu Santiau iña ñá Israee \toc2 SANTIAGO \toc3 Stg. \mt1 Tutu e táxnūu Santiau iña ñá Israee \c 1 \s1 Taxnūu Santiau ntiúsi \p \v 1 Xuꞌu é Santiaú u ne, kade tsiñu ú iña Xuva ko ni Tóꞌo ko Jesūcristu. Taxnūu u túꞌūn saꞌá iña nto, dɨvi ntō e kúvi uxuvi táta ña Israeé nto, da míꞌī ká mi ntántoo nto. Ntiusi nto. \s1 Kataꞌxi Xuva kō e dóo kiꞌin inī ko nté koo vii o \p \v 2 Kuntoo díni nto, táꞌan ko, da ntántoꞌo nto é tūku e túku nuu i. \v 3 Ini nto tsí da ntántoꞌo nto kuenta iña i e ntákuintiꞌxe nto ne, ntákutúꞌve nto é kutíi nto dɨ. \v 4 Na kūtíi ká nto vata koo é kutuꞌve váꞌa nto, vata koo é ntūváꞌa ñaꞌa nto ne, ñá tē nee iñá kunáa nteē ntó nuu Xuva ko. \p \v 5 Tē ñá ini nto nee é vāꞌa é viī ntó ne, kákan nto ntaꞌa Xuva kō. Tsí kantétu ña é kuēꞌé ña é kūtuni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa nee iña é vāꞌa. Ñá kāde víni ña, ntē ña kada tíi ña ni ntō. \v 6 Ntá tsi te kākan ntó ntaꞌa ña ne, kanɨɨ̄ nima ntó kuintiꞌxe nto é nantiko koō ña. Ntē ña ku dé kuení nto te ña nantiko koó ña. Tsí ña ntádē kuení i sán ne, kuān ntáa ña vata kaa ntute ñuꞌu san é kaido ne, kanainu dá kainu tatsín san. \v 7 Tē ña te kánɨɨ nima nto ntákuintiꞌxe nto da ntaíkan nto ntaꞌa Xuva kō ne, ¿míꞌi ntu tāꞌxi ña é ntaíkan nto? \v 8 Tsí uun ñaꞌa, ña é uvi nuu i kade kuení i ne, nuu nuu tsi kanadama ña é viī ña. Tuku vií ña vevií ne, é tūku vií ña uten. \p \v 9 Taꞌan ko, ña e dóo ntāꞌví san ne, kuān té ña nuu áꞌvi ña ñuxiví sa ne, ntá tsi na kutūvi dínī ña, tsi dóo nuu áꞌvi ña nuu Xuva ko. \v 10 Taꞌan ko, ña e dóo kuikā sán ne, na kutūvi dínī ñá te xūvi kaika ña. Tsí vata kaa laa é kaeꞌnu má kūꞌu kan kaa ña. Tsí uun daꞌna tsi véꞌxi ñuxiví sa. \v 11 Laa sán dɨ ne, uun dáꞌna tsi kakene ne, kanakóꞌxo dá kāxiꞌi dií xuku i kaꞌni ngántií san. Ñá vāꞌá ka kídaā. Kuan kōo kuvi ni ña kuiká san dɨ. Tsí uun daꞌna tsi ntɨꞌɨ nuu mii ña nī é iō iña ña. \s1 E ntántoꞌo kō \p \v 12 Nté kui váꞌa ñaꞌa, ña é kakutíi i é kantoꞌo i. Tsí te kutíi ña ne, níꞌi ña ntuvi vāꞌa iña ñá ntaꞌa Xuva kō. Tsí Xuva kō ne, e xéꞌe ñā xuꞌu ña tsí kuntoo ña ni ñā, xoo é kākuinima í ña. \v 13 Te īó uun nuu ī é kīni kaa é ncho víi o ne, ñá ku kadā kuení ko te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi, tsí ña túvi míꞌi kēne ña é viī ña é kīni kaa né, ntē ña katáꞌxi ña é vīi o é kīni kaa dɨ. \v 14 Tsí nima kíni kaa ko kaikan e dóo ncho vii o é kīni kaa san. \v 15 Te kuintiꞌxe kō é kaīkan níma kó san ne, vií ntiꞌxe ō é kīni kaa san. Kidáā né, tē kuíni kō é vīi o é kīni kaa san ne, níꞌi kō doxiꞌí san. \p \v 16 Ntōꞌo táꞌān ko e dóo ntio ko, ñá ku kanī ntaꞌví mii ntō nima nto. \v 17 É un ntɨꞌɨ nuū i e dóo vaꞌa, nuu i é nuu é ntaā í ne, dɨvi tsī é vēꞌxi e dukún kān. Xuva ko kataxnūu ña é vāꞌá mii kō. Tsí dɨvi ñā ede kúꞌvē ña ñuꞌu é kāxiꞌí nuu e dukún kān. Ñúꞌū sán ne, kanadama, ntá tsi Xuva kō ne, ña kanadama ña nté un siin. \v 18 Tsí mii ñā ntío ña é nakáku ña kō da kuíntiꞌxe ko tūꞌun é nuu é ntaā i iña ña é ntio ña é kuvi ō vata ntáa iꞌxa nuu i íña ña. \s1 Xoo é ntio ntiꞌxe i Xuva kō \p \v 19 Kutuni nto sáꞌa, taꞌan ko, ña e dóo ntio kó ne, ntíto vií nto, un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto, dá ntaíni nto ne, ñá ku dotō tsí kaꞌan nto. Ñá te ūra tsí kudiín nto dɨ. \v 20 Tsí te kūdiin ó ne, ñá ntáde o é vāꞌa é ntio Xuva kō. \v 21 Dukuān né, xtūví xio nto da nēé ka nuu i é kīni kaa san. Mii tsī é kuintiꞌxe nto túꞌūn e xnúu Xuva kō nima nto. Dɨvi tsī é kaidiáꞌvi é nakáku ō. \p \v 22 Ntá tsi ña te da mii tsī é kini nto é kākaꞌan túꞌun Xuva kō, tsí kada ntaa nto. Te da mii tsī e ntaíni nto ne, ntaéni ntaꞌví mii ntō kúñu ntō. \v 23 Xoó ñaꞌa é da mii tsī e kaíni ña túꞌun Xuva kō ne, ntá tsi ña káde ntaa ña vatā ó kakaꞌán ne, vata tsi kaa ña é kaito nuu speju kaa ña. \v 24 Tsí kainí ña nuu ña, ntá tsi dá kaxkokoō ñá ne, ura tsí i kakunaá ini ña nté ito ña. \v 25 Ntá tsi utén utén nakuāꞌa nto túꞌūn e dóo vaꞌá san iña Xuva ko, túꞌūn é nakākú kō é kīni kaa san. Xoó ñaꞌa é ña kunáa ini ña túꞌūn é nakuāꞌa ña, tsí kade ntaa ña é kākaꞌán ne, naxnuu viko Xuva ko ñā. \p \v 26 Xoó ñaꞌa é kākaꞌan ña tsí kantīkɨn ñá Xuva kō, ntá tsi ña káde ña kuenta é kākaꞌan ñá ne, ¿míꞌi ntū nuu é ntaā i é kakuintiꞌxe ña Xuva kō? Da miī é kaeni ntāꞌví mii ñā kúñu ñā. \v 27 Te nūu é ntaā í ntákuintiꞌxe ko Xuva kō né, viī o é vāꞌá, viī o é ntio ña dɨ. Xntii ō á iꞌxa kií san ne, xntii o ña dɨ̄ꞌɨ ntâꞌví san dɨ nēe e ntátaan núu ña. Ñá viī o é kīni kaá vatā ó de ñaꞌa, ña é ña ntákuintiꞌxe i Xuva kō. \c 2 \s1 Dadɨɨ tsi vii o nī dá xōó ka ñaꞌa \p \v 1 Ntōꞌo, táꞌān ko e ntákuintiꞌxe nto Tóꞌo ko Jesūcristu, ña e dóo vaꞌá kueꞌén ne, ñá ku nāntii niꞌni nto nté uun ñaꞌa san. \v 2 ¿Nté koo vií nto te xēe úun ñaꞌa míꞌi ntánataká nuu nto, ña é nuu ntaꞌa i diꞌi e kúvi oró ne, ni dōo é ña te nté kaa vaꞌá ne, dadɨɨ tsi xee úun ña ntāꞌví, ña é nuu doo tsude? \v 3 Te kinī ntó ña é nuu doo váꞌa sán ne, tē kaꞌan ntó ni ñā: “Kutuvī ntó iꞌa mí vaꞌā ó sa”, ne, te kāꞌan ntó ni ña ntāꞌví san: “Ikan kuntītsin, o kutūvín ñuꞌu san”; \v 4 te kuān koo kaꞌan ntó ne, ntádē kúꞌvē nto tsí īó ñaꞌa sán ne, dií ka nuu áꞌvi ña é ña nguiī san. Ñá vāꞌá o é kuān koo kada kuení nto. \p \v 5 Kini nto, taꞌan ko e dóo ntio ko, tsi é nakaxnúu Xuva ko ña ntāꞌví san é dií ka kuintíꞌxe ña, é nīꞌi ña é vāꞌa iña Xuva ko. Tsí kuan ō kaꞌan Xúva kō é kuēꞌé ña iña ña, da xōó ka ñaꞌa, ña é mēni í ña. \v 6 Ntá tsi dɨvi ntō ne, ntáde xení nto ni ña ntāꞌví san. Ntá tsi ¿ñā ntu te ña kuiká san e ntáde xení ña ni ntō? ¿Ñā ntu te dɨvi ña e ntáñuꞌu ña nto, ntáñeꞌe niꞌi ña nto ntaꞌa ña tsíñu i san? \v 7 ¿Ñā ntu te dɨvi ña e ntákaꞌan kíni ña iña Cristu, ña e nteé kɨmi nto? \p \v 8 Ntoꞌó ne, váꞌā ó de nto tē ntáde ntaa ntíꞌxe nto lei é odo nūu mí kākaꞌan túꞌun Xuva kō é na kuīnima kó taꞌan ko vatā o ntákuinima ko kúñu kō. \v 9 Ntá tsi tē dií ka vaꞌa ntáde nto ni ūun ñaꞌa é tuku ñaꞌa sán ne, iō kuetsí nto, tsi ña ntáde ntaa nto é kākaꞌán lei Xúva kō. \v 10 Tsí te ūun ñaꞌa kade ntaa ntɨ́ꞌɨ ña leí san ne, ntá tsi te ūun tsi nuu i é kakóꞌxo nteē ñá ne, vata tsi te kākóꞌxo nteē ña é un ntɨꞌɨ̄ é kākaꞌán leí san. \v 11 Tsí mii tsi Xuva kō xtúvi ña é ña kuvi kiní dɨkɨ́ o ñadɨ̄ꞌɨ ñáꞌa ne, dɨvi ñā xtúvi ña é ña kaꞌní o ñaꞌa. Tē ña kaíni dɨkɨ́ nto ñadɨ̄ꞌɨ ñaꞌa sán ne, ntá tsi kaeꞌní nto ñaꞌa ne, kidáā ne, kakóꞌxo nteē nto é kākaꞌán leí san. \v 12 Dukuān ne, váꞌā koo kaꞌan ntó ne, váꞌā koo vií nto dɨ vata kaa ñaꞌa, ña é kɨ̄ꞌɨn ntáꞌa ña kaxntēkú kūꞌve kuenta iñá leí san é nakáku ō. \v 13 Tē ña ni ntuntaꞌví ini ko ñaꞌa vevii ne, ñá ntuntāꞌví ini Xuva ko kō te xee o ntaꞌa ña é xntēkú kūꞌve iña ko kídaā. Ntá tsi tē ntúntaꞌví ini ko ñaꞌa san vevií ne, níꞌi kō é vāꞌá ntaꞌa Xuva kō kídaā. \s1 Ñá te da mii tūꞌún kaꞌan o \p \v 14 Ntōꞌó taꞌan ko, ¿neé ntu kaidiáꞌvi i te uun o kākaꞌan o é kakuintiꞌxe ko Xuva kō, ntá tsi ña káde ō é vāꞌa? ¿Kūvi ntu nakáku ō é kuān ó kakaꞌan o? \v 15 Te ūun taꞌan ko kataan núu ña é ña tuvi dóo kunúu ña, é ña tuvi é kāꞌxi ñá ne, \v 16 te iō ntó kaꞌan ntó ni ñā: “Vaꞌa váꞌa tsi koo kueꞌēn nto. Xuva ko na tāꞌxi ña doo é kunūu kutavi nto. Na tāꞌxi ña é kōꞌo é kāꞌxi ntó dɨ.” Te kuan kōo kaꞌan ntó ne, ntá tsi ña kaxéꞌe nto é kataan núu ña é kunūu ña, nte é kāꞌxi ñá ne, ¿neé ntu kaidiáꞌvi i? \v 17 Te xoꞌō ntákaꞌan o tsi ntákuintiꞌxe kō ne, ntá tsi ña ntáde ō é vāꞌá ne, ¿míꞌi ntu kaidiáꞌvi i e ntákuintiꞌxe kō? \p \v 18 Ntá tsi te iō ñáꞌa é kāꞌan ña: “Dɨvi ntō né, kakuintiꞌxe nto Xuva kō. Xuꞌú ne, kade ú nuu i é vāꞌa. ¿Nté ntu koo nañēꞌe ntó ko tsí kakuintiꞌxe nto tē ña káde nto é vāꞌa? Tē kade u é vāꞌá ne, kutuni nto tsí kakuintiꞌxe ko é nuu é ntaā i”, koo kaꞌan ña. \v 19 Kakuintiꞌxe ntō tsí uun tsi Xuva kō. Váꞌā ó ni. Ntá tsi kuān o ntákuintiꞌxe é ña váꞌā sán dɨ ne, ntanɨ́ꞌɨ, tsi ntaúꞌví i. \v 20 ¿Nté kuān nte túntu ntú nto? ¿Na nūꞌu ntó iní nto tsí ña kaidiáꞌvi i te da mii tsī é ntákuintiꞌxe kō ne, ntá tsi ña ntáde ō é vāꞌa? \v 21 Uva ata ika ko Ābraán ne, ¿ñā ntu te kakáꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña é xntéku ña nú nāa kan iꞌxá ña, Isaa, vata kaa uun doméni iña Xuva ko? \v 22 Íni nto vē tsí nuu é ntaā i e kuíntiꞌxe Abraán san, tsi dé ntaa ña e kuíntiꞌxe ña. Kutuni ko tsí da ide ña é vāꞌá ne, dií dií ka kuintíꞌxe ña dɨ. \v 23 Kuan ō kúntaa vatā ó kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Abraán ne, kuintiꞌxe ña Xuva kō ne, kaꞌan Xúva kō tsi dóo vaꞌá ña”, kaꞌan. Kakaꞌan Xúva kō tsí Abraán san ne, kuvi ña ña váꞌa tiin niꞌi ñā. \p \v 24 Ini ntó ve, tsí kakaꞌan Xúva kō tsi vaꞌá ñaꞌa, ña é ña te da míi tsī é kākaꞌan ña tsí kakuintiꞌxe ña, tsí kade ña é vāꞌá dɨ. \v 25 Kuan ō dé Raá san, ñadɨ̄ꞌɨ, ña e íka luku kídaā. Kakaꞌan Xúva kō tsi vaꞌá ñaꞌa ña, tsi dóo váꞌā o dé ña da tsúꞌun xuꞌu ña mau iña ñá Israeé san ne, xio itsi táxnūu ña ña da nchó kaꞌní ñaꞌa sán ña. \v 26 Tē ña kantíto nima kó ne, ñá vādá mi kaidiáꞌvi kúñu kō dɨ. Dadɨɨ tsi, tē ña káde ō é vāꞌá san ne, ñá vādá mi kaidiáꞌvi i e kuíntiꞌxe kō. \c 3 \s1 Xaa kō \p \v 1 Ntōꞌó taꞌan miī ko, ñá tē nté sa tɨtɨ́n nto é viī ntó mastru iña túꞌun Xuva kō, tsí ini o tsí dií ka táꞌxi Xuva kō é ntoꞌo ko, xoꞌō é mastru ó, tē ña ntáde ntaa o. \v 2 Un ntɨꞌɨ ō ntákoꞌxo ntee ō. Te iō ña é ña kakóꞌxo nteē ña é kāꞌan ñá ne, váꞌā kueꞌen ña. Ntē ña kakóꞌxo nteē ña é kīni kaa sán, \v 3 vatā ó de ō dá kaxnuu ō káa xuꞌu idú san vata koo é viī tɨ é ntio kō ne, ña kúvi kɨ̄ꞌɨn tɨ mí ntio tɨ. \v 4 Koto nto tun ntōó san dɨ. Ñá te nté kaa naꞌnu. Un váꞌa tsi ntii ntaíka dá kainu tatsín san. Ntá tsi ña kanakāka sán ne, vava kaa kudii á utun é ntee étɨ i kan kanakāka nuu ña vata koo é kɨ̄ꞌɨn da míꞌī ká mí ntio ña. \v 5 Kuān ó kuvi ni xaa kō dɨ. Kuān té dɨvi á taꞌvi ī é dií ka lúꞌntī é kanɨɨ̄ kúñu kō ne, ntá tsi dóo kaꞌnu ncho vii. Kuān té un siin kudii ngɨ́ñūꞌú ne, ñá tē nté kaa kueꞌe koko níꞌni. \v 6 Xaa kō sán ne, vata kaa ñuꞌú san kaa. Ña túvī neé ka taꞌvī kúñu kō e dóo kini ide. Tsí dɨvi kade ī é katɨ̄ví kanɨɨ̄ kúñu kō. Kade i é tɨ̄ví ko ni taꞌan kō dɨ. Kakaꞌan xáa kō é kīni kaa é vēꞌxi dôꞌvi kan. \v 7 Da nēé ka kɨtɨ ne, da nēé ka láa, da nēé ka kóo, da nēé ka kɨtɨ ntute ne, kuvi kutóꞌo tɨ́ ne, kuān o ntádē tóꞌō ñá tɨ. \v 8 Ntá tsi xaa kō sán ne, xoxó kuvi kada tóꞌo i. Ñá kākukadin xáa kō é kakaꞌan é kīni kaa. Kuān kaa xaa ko vata kaa koo é ñuꞌu tsitu xūꞌu tɨ ntɨdi tɨ. \v 9 Xaa kō sán ne, kakaꞌan tsi dóo vaꞌá Xuva kō né, dadɨɨ tsi ūra í kakaꞌan kíni iña ñaꞌa, ña é ede kûꞌvé Xuva kō é vata kaa mii ñā. \v 10 Uun tsi xuꞌu ko kākii túꞌūn é vāꞌá ni tūꞌun é kīni kaa. Ntōꞌo táꞌan miī ko, sáꞌā ne, ña te kuan kóo. \v 11 Mí kākene ntute ne, ¿vá kūvi ntu é ikan tsi kēne ntute vidin sán ni ntūte uvé san dɨ? \v 12 ¿Vá kūvi ntu kii tɨneꞌú san utun ngóñūꞌú san? ¿Vá kūvi ntu kii ngoñuꞌú san xoꞌo tɨntiꞌó san? Dukuān dɨ́, ña kuvi kii ntute vidin mí kakii ntute veñɨɨ́ san. \s1 Xoo e dóo kiꞌin īni ntíꞌxe i \p \v 13 Te iō nto e dóo kiꞌin inī ntó, e dóo tūꞌvé nto ne, kutuni ko xoo e dóo kiꞌin inī í tē íni o tsí kade ña e dóo vaꞌá ne, ñá kāde kaꞌnu ña. \v 14 Ntá tsi tē dóo ntákuneꞌu iní nto, tē dóo ncho niꞌi nto iña mii ntó ne, ñá ku kāꞌan nto e dóo kiꞌin inī nto. Káꞌan ntō é nuu é ntaā i. Ñá ku kāꞌan ntó dovete. \v 15 Tsi é kiꞌin inī ntó san ne, ñuxiví san véꞌxi, ñá te ntaꞌa Xuva ko ni kīꞌxi. Tsí kuān ó de ña ñuxiví sa dɨ. Tsí nuu i sáꞌā ne, nima kíni kaa nto véꞌxi, tsi tóꞌō e ña váꞌā san kataꞌxi é kuān koo kada kuení nto. \v 16 Da míꞌī ka ntákuneꞌu iní ñaꞌa, da míꞌī ká ntio ña iña mii ña ne, ntánaā ña. Ntáde ña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i é kīni kaa. \v 17 Ntá tsi te ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi e dóo kiꞌin inī kó ne, ña túvī nté uun nuu i é kīni kaa. Te kuntīkɨn o tsíkan ne, dōo váꞌa koo kuntoo o ni taꞌan kō, dōo váꞌa koo vii o ni ñā nee iña é kākaꞌan táꞌan kō. Ntuntāꞌví ini ko ñā. Nɨɨ̄ kueꞌén ini ko vīi o é vāꞌá ni da xōó ka ñaꞌa. \v 18 Xoo é ntio i é kuntōo váꞌa i ne, na viī ña é vāꞌá vatā ó ntio Xuva kō ne, kidáā ne, níꞌi ntīꞌxe ña é vāꞌá koo kuntōo ña. \c 4 \s1 E dóo ncho kuntīkɨn ó ñuxiví san \p \v 1 ¿Míꞌi ntu vēꞌxí duꞌxēn san? ¿Nté kuī ntánāa tsí mii ntu nto ni tāꞌan nto? Tsí dɨvī é ntio nima kíni ntaa nto. \v 2 Īó nuu i e dóo ntio nto, ntá tsi ña tuvi íña nto. Dukuān ne, ntaéꞌni nto ñaꞌa san é ntákuneꞌu iní nto ni ñā, ntá tsi ña ntániꞌi nto é ntio nto. Dukuān ne, ntánāa nto ne, ntáde nto duꞌxēn. Ntá tsi ña kuvi níꞌi nto é ntio nto, tsí ña ntaíkan nto ntaꞌa Xuva kō. \v 3 Kuān te ntaíkan nto ne, ntá tsi ña ntániꞌi nto, tsí ña váꞌa o ntaíkan nto. Da ti tsi é nantɨꞌɨ nto nee iña é ntio nima kíni ntáa nto. \v 4 Ntōꞌo é ña ntáde ntaa nto é kuntīkɨn ntó Xuva kō ne, ¿ñá ini ntú nto tsí tē ntántīkɨn nto é kīni kaa sán ne, ntáxtuvī mii nto Xuva ko? Xoó ñaꞌa, ña e dóo ntio i nee iña é ña váꞌa ne, kainchuꞌvi ñá Xuva kō. \v 5 Ñá te dōto tsi kakaꞌan túꞌun Xuva kō tsí Espíritu ñā e táꞌxi ña é kunūu nima kó ne, dōó kakukuiñū ñá ko te tūku nuu i ntántīkɨn o, tsi dóo kakuinima ñá kō. \v 6 Ntá tsi dií dií ka kaxntii Xuva ko kō é vīi o é vāꞌa. Dukuān ne, kakaꞌan túꞌun ñā: “Ñá kaxéꞌe Xuva kō é kūvi vii ñaꞌa, ña é ncho vií kaꞌnu, ntá tsi dóo diní ña kaxntii ña ñāꞌa, ña é ña káde kaꞌnu san”, kaꞌan. \v 7 Dukuān ne, kuéꞌe ntō é na kadā kûꞌvé kueꞌen Xúva ko īña nto. Ntá tsi ñá ku dā váꞌa nto é kadā kûꞌve tóꞌō e ña váꞌā san iña nto nté koo vií nto ne, kidáā né, kunu. \v 8 Kunuu inī ntó Xuva kō né, kunūu méꞌñu ña ntō. Nakate nto ntaꞌa nto, dɨvi ntō é iō kuetsí nto. Ntantoo nto nima ntó, dɨvi ntō é uvi ítsi ntaíka nto. \v 9 Na kūntaꞌxa nima nto. Kueku nto ve kuenta iña kuétsi ntō. Tē xkuntée nto é kīni kaa san kídaā ne, kueku nto vevii. Tē dóo diní nto kídaā ne, kuntōo ntaꞌxa kueꞌen ntó ve. \v 10 Na ntuntaꞌvī ntó nuu Xuva kō né, dɨvi ña nantaa dukūn ñá nto. \s1 É ña káꞌan o xoo e váꞌa i, xoo é ña váꞌa i \p \v 11 Ntōꞌó taꞌan ko, ñá kū kaꞌan kíni nto iña taꞌan nto. Tsí tē xoó ñaꞌa kakaꞌan ña é kīni kaa iña taꞌan ñá ne, xoó kakaꞌan ntée ña ña ne, kakaꞌan ntée ña lei Xúva kō san. Kaxntēkú kuꞌvē ñá leí san te vāꞌá ne, o tē ña váꞌa. Te kuān o kade nto ne, ñá te kāde ntaa nto é kākaꞌán leí san, tsí mii xntō kade nto ña é kaxntēkú kūꞌve íña leí san naa i é kāda ntaa nto. \v 12 Ntá tsi uun tsi ña e táꞌxi leí san. Uun ñaꞌa tsi ña é kadē kûꞌvé dɨ. Tsí dɨvi ñā ne, kuvi nakáku ña ko, ō kuvi nakunáa ña kō dɨ. Ntá tsi dɨvīn ne, ¿xoó ntu ñaꞌan é kuvi xntēkún kūꞌvén taꞌan o? \s1 Ña ini o nté koo kuvi uten \p \v 13 Koto nto ve, dɨvi ntō e ntákaꞌan nto: “Vevií ne, ō utén kɨꞌɨn ntɨ́ ñuú tsikán ne, ikan kuntōo ntɨ́ uun kuia. Ikan dīko ntɨ́ vata koo é kuēꞌe diuꞌun níꞌi ntɨ”, kaꞌan nto. \v 14 Ñá kuān xkoó kaꞌan nto, tsi ñá ini nto nté koo kuvi uten. Vata ntáa viko nuꞌú san ntáa ntuvi iña nto. Uun dáꞌna tsi ñuꞌu vikó san ne, dá kantava. \v 15 Dií ka váꞌā ó te kāꞌan nto: “Te Xuva kō ntio ña ne, kuntōo ntɨ́ ne, vií ntɨ sáꞌa ne, ō vií ntɨ́ tsikan”, koo kaꞌan nto. \v 16 Vevií ne, dōo ntáde kaꞌnu nto kuenta iña i e ntádē kuení mii ntō é viī nto. Ña váꞌa ō é kuān koo kaꞌan o. \v 17 Xoó ñaꞌa é īni ña nee iña é vāꞌá vii ña ne, ntá tsi ña káde ña ne, iō kuetsí ña. \c 5 \s1 Nté koo kuvi nī ña kuiká san \p \v 1 Koto nto ve, xoo e dóo kuika i. Kueku nto ne, kachuꞌu ntáa nto é vēꞌxi é ntōꞌo nto ve. \v 2 Nuu i é dokuika nto ne, e téꞌu ve. E dúku rkídin san dóo nto. \v 3 É kúdī kaá kuaán nto nī diuꞌún kuīꞌxín nto. Dɨvi ntāda ntaa nté ō ntíꞌxe nima nto. Kunaá nto kuenta iña i vata tsi koo te ñuꞌú san iꞌxi nto. Tsí ña te nté kaa dokuika e ntánatee váꞌa nto vevii, é kuān sá kaa ntuví sāꞌa. \v 4 Ini nto ve, tsi xáꞌvī ña kade tsiñu iñá nto kaikan kuetsi kuenta iña nto, é ña ni ntáꞌvi nɨɨ nto ña dā ixkadá tsiñu ña iña nto. Xuva kō, ña é kadē kûꞌve iña un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ne, tēkú ña tsi dóo uꞌvi ntákuvi ña ntáde tsiñu iña nto, ña e éni ntaꞌví nto. \v 5 Ñá tē nté kaa váꞌa o intóo nto ñuxiví sa. Da mii kuēꞌen tsi dodíni idé nto. Ēꞌxí vaꞌā ntó vata kaa kɨtɨ kaeꞌxi déꞌen diꞌna dá kaꞌnī ñá tɨ. \v 6 Dɨvi ntō né, dōto tsi tsiꞌi kuétsi nto ña e dóo vaꞌá ñaꞌa. Xéꞌe ntō doxiꞌí ña, ña é ña tuvi kuétsi ī né, ntē ña ni nadáꞌan ña kúñu ñā. \s1 É kūtíi o kuntetu ō ne, é kāꞌan ntâꞌví ō \p \v 7 Ntá tsi dɨvi nto, tāꞌan kó, na kūtíi nto kuntetu nto da nté nainu xtuku Tóꞌo kō, vata tsī ó de ña kaiꞌxi tsɨ́kɨn san é kākutíi ña kantétu ña é tɨɨ̄n ña kɨtɨ i san da nté tē xee ntúvi daví san. \v 8 Na kūtíi ntō dɨ. Ñá xtuvī mii nto é kuintiꞌxe nto, tsi é vevií nainu xtuku Tóꞌo kō. \p \v 9 Ení ko, ñá kāꞌan ntée nto taꞌan nto vata koo é ña táꞌxi Xuva ko ntō é ntōꞌo nto. Tsí doko sa xée ña é tāꞌxi ña. \v 10 Koto nto nté ō kutíi ña kaꞌán naa Xuva ko kídaā da dóo ntóꞌo ña. \v 11 Xoꞌō ne, ntákaꞌan o tsi dóo diní ña, xoo é kākutíi e ntóꞌo i. É tēkú nto nté ō kutíi ñá nanī Joó san. Ini nto tsi náxnuu viko Xuva ko ñā da kúvi ntóꞌo ña. Tsí Xuva kō ne, dóo kantuntaꞌví ini ña kō ne, kataꞌxi ña ko é vāꞌá dɨ. \p \v 12 Na tēkú vaꞌā nto sáꞌā, taꞌan ko. Ñá ku natekū nto Uva kō, nté e dukún kān, nté ñūꞌu san. Na kuinī nto é kāꞌan nto é nuu é ntaā í vata koo é dá kāꞌan nto tsí nuu é ntaā í ne, na kūntaa ntíꞌxe. Te kāꞌan nto tsí ñaꞌa ne, kuan kōo ntiꞌxe é ñaꞌa, vata koo é ña taꞌxi Xuva ko nto é ntōꞌo nto. \p \v 13 Te iō ntó e dóo ntántoꞌo nto ne, kaꞌan ntáꞌvi nto. Te iō ntó e dóo diní nto ne, kata nto nchuꞌún Xuva kō. \v 14 Te iō ntó e dóo vitá o ini nto ne, kana nto ñatā, ña ntákuintiꞌxe i san, na kāꞌan ntâꞌví ña iña ña nchokuví san. Na nakūtsi nuu ña ña asete kuenta iña Xuva ko. \v 15 Te kākuintiꞌxe váꞌa ña kakaꞌan ntâꞌví san ne, ntuváꞌa ña nchokuví san, tsí Xuva ko naxntitsī ñá ña. Te iō kuetsí ña ne, kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ñā. \v 16 Dukuān ne, káꞌan nto ni tāꞌan nto nee iña é kuētsí nto. Kaꞌan ntáꞌvī ntó iña taꞌan ntó ne, na kāꞌan ntâꞌví ña iña nto dɨ, vata koo é ntuváꞌa nto. Tsi ñá te nté kaa kaidiáꞌvi te kanɨɨ̄ nima ñá kakaꞌan ntâꞌví ña, ña e dóo vaꞌá nuu Xuva ko. \v 17 Ña é kāꞌan naa Xuva ko kídaā, ña é nani Ēliá ne, ñatii vata tsi ntáa o xoꞌō. Kanɨɨ̄ nima ñá kaꞌan ntâꞌví ña kídaā é ña kɨɨn dávi ne, uni kuía ntē dáva é ña nī kɨɨn kuéꞌen tsi daví san. \v 18 Kidáā ne, kaꞌan ntâꞌvi xtúku ña é na kɨ̄ɨn daví san ne, taxnuu Xuva ko dāví san. Kidáā né, ēꞌnu é tātá ñaꞌa san. \p \v 19 Ntōꞌo táꞌān kó, te iō nto é ntákudana nto itsi é nuu é ntaā í san ne, te tūku ñaꞌa kanantiko koō ñá nto é kuintīꞌxe xtuku ntó ne, \v 20 dɨvi ñā é kanantiko koō ñá ña é iō kuetsí i, ña é kaika itsi kini kaa ne, na kūtuni ña tsí kanakáku ña ña doxiꞌí san ne, ñá kunāá ka ña, tsí kada kaꞌnu iní Xuva ko ni ña, kuān te dóo kueꞌe kuétsi ñā.