\id 2CO \h 2 CORINTIOS \toc1 Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Corintu \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt1 Tutu é kuvi ūvi e táxnūu San Pablu iña ñá ñuú Corintu \c 1 \s1 Taxnūu Pablu túꞌun īña ña kuíntiꞌxe i, ñá ntoo ñuú Corintu \p \v 1 Xuꞌu é Pablú u ne, pustrú u iña Jesúcristu, tsí kuān o e ntío Xuva kō. Ntuví u ení ko Timoteu táxnūu ntɨ́ tutú saꞌá iña ña kuíntiꞌxe i Xuva kō, ña ntánataká nuu ini ukun ñuú Corintu, ni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntáduku ntée Xuva ko da kanɨɨ ñūú Acaya. \v 2 Na naxnuu viko Xuva ko ntō. Na tāꞌxi ña é kuntōo váꞌa nto, dɨvi ña nī Tóꞌo ko Jesūcristu. \s1 Nté ō ntóꞌo Pablu \p \v 3 Káꞌan o ni Xuva ko, uvā Tóꞌo ko Jesūcristu, tsi dóo vaꞌá ña. Tsí dɨvi ñā é uva ko ñā e dóo kantuntaꞌví ini ña kō, é kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní kō é vīꞌa é uten. \v 4 Xuva kō ne, kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní ko da nēé ka nuu i e ntántoꞌo kō vata koo é kūvi natsuꞌun kaꞌnu o iní taꞌan ko, ña e ntántoꞌo i dɨ, vata tsī ó de Xuva ko ni kō. \v 5 Tsí kuān te dóo ntántoꞌo ntɨ́ kuenta iña i e ntántīkɨ́n ntɨ Cristú ne, ntá tsi dɨvi tsi ñā dóo kanatsuꞌun kaꞌnu ña iní ntɨ dɨ. \v 6 Tē ntántoꞌo ntɨ́ ne, ntántoꞌo ntɨ́ vata koo é nākuꞌun kaꞌnu iní nto, vata koo é nākáku nto. É nátsuꞌun kaꞌnu Xuva kō iní ntɨ vata koo é nātsuꞌun kaꞌnu ntɨ́ iní nto dɨ vata koo é kutíi nto é ntoꞌo nto vatā o ntántoꞌo ntɨ. \v 7 Dōó kaꞌnu kuiní ntɨ ni ntō tsí iní ntɨ tsí te kuān o ntántoꞌo nto vatā o ntántoꞌo ntɨ́ ne, kuan tsī ó kanatsuꞌun kaꞌnu Xuva ko inī ntó vata tsī ó de ña nī ntɨ. \p \v 8 Ntio ntɨ é kūtuni ntó, taꞌan ko, nté ō ntóꞌo ntɨ́ ñuú Asia. Un váꞌa tsi ntóꞌo ntɨ íkān. Dókō sá ña ni kutíi ntɨ. Tsí kūví ntɨ, kuíni ntɨ. \v 9 Ntá tsi kutuní ntɨ tsí da miī é kūví ntɨ, vata koo é kūtuní ntɨ tsí ña te mií ntɨ īó ntɨ é vīí ntɨ, tsí Xuva kō é iō ña é viī ña, tsí dɨvi ñā é kanantōto ña ña xiꞌi. \v 10 É nakākú Xuva kō ntɨ́ diꞌna dá dokó sa nī xiꞌí ntɨ ne, kuān koo vií xtukú ña. Iní ntɨ tsí nakāku xtúku ña ntɨ́ tē xeé doxiꞌi e dóo ntii īni í, \v 11 te dɨvi nto xntii ntō ntɨ́ é kāꞌan ntâꞌví nto kuenta iñá ntɨ. Te tɨ̄tɨ́n ñaꞌa kaꞌan ntâꞌví ña iñá ntɨ ne, tɨ̄tɨ́n ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō tsi niꞌí ko é vāꞌá ntaꞌa ña. \s1 Nté kui ña ni ñéꞌe Pablu ñuú Corintu \p \v 12 Īó uun nuu i e dóo kaꞌnu kuiní ntɨ: tsi ñá te nēe kuetsí ntɨ tsí ña ni idé ntɨ nuu i é kīni kaa ñuxiví sa. Tsi dé ntaá ntɨ é kāꞌán ntɨ ni ntō é nuu é ntaā i. Tsi da xe dóo vaꞌá Xuva kō né, xntii ñā ntɨ é kuān o dé ntɨ, tsí ña kúvi vīí ntɨ nuu i é vāꞌá tē dɨ́ ña Xuva kō kaxntíi ña ntɨ. \v 13 Dā ntátaxnūu ntɨ́ tutú ntaꞌa nto ne, ñá te tūꞌun e dóo xūꞌu ntákaꞌán ntɨ ni ntō, tsi ntáñeꞌe dɨkɨ nto túꞌūn é ntákaꞌán ntɨ. Ntio ko é na kɨ̄ꞌɨn dɨkɨ váꞌa nto, \v 14 vatā o kueꞌen dɨkɨ kúdii nto un siin e ntákaꞌán ntɨ ni ntō, vata koo é kaꞌnu kuinī ntó kuenta iñá ntɨ ne, kaꞌnu kuiní ntɨ kuenta iña ntó dɨ, tē xee ntúvi é nainu xtúku Tóꞌo ko Jēsuu. \p \v 15 Tsí iní u sáꞌā ne, diꞌna mí ntoo nto kɨ̄ꞌɨn u kíkoto niꞌni ú nto, kuíni kó, vata koo e dóo diní nto uvi íto é kōto niꞌni ú nto. \v 16 Tsi ntío ko é kuīta ntíꞌxin u mí ntoo nto te kuēꞌén u itsi ñuú Macedoniá ne, te kuīta ntíꞌxin xtúku ú da xkókoo ú, vata koo é xntii ntō kó te kuēꞌen xtúku ú itsi ñuú Judea. \v 17 ¿Ña váꞌa ntū ó ni dē kuení ko, te kuinī nto? ¿Ntákuintiꞌxe ntu nto te dotō tsí kaxéꞌe ú xuꞌu ko é vīí u, o tē ña vií u, vata tsī ó de ña é ña ntántīkɨn Xúva kō? \v 18 Kutuni Xúva kō tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán ntɨ ni ntō, ñá te dotō tsí kakaꞌán ntɨ. \v 19 Ntuní ntɨ Silvanu ni Timóteú ne, ntákaꞌan ntódo ntɨ́ ni nto īña Jesúcristu, Iꞌxá Xuva kō. Dɨvi ñā ne, kakaꞌan ña é nuu é ntaā i, ñá te dotō tsí kakaꞌan ña. \v 20 Tsí dɨvi ñā ne, dē ntaa ntɨ́ꞌɨ ña é un ntɨꞌɨ̄ e táꞌxi Xúva kō xuꞌu ña. Dukuān ne, ntákaꞌan ō “Kuan tsi koo na kōo” da ntákaꞌan o tsí dóo kaꞌnu Xuva kō. \v 21 Xuva kō ne, é tāꞌxi ña é kuve taꞌan kūtu o Cristu. Mii ñā nákaxnúu ña kō. \v 22 É xntēé naꞌa ñá ko vata koo é kūtuni ko tsi ntáduku ntée o ñā. Tsi táꞌxi ña Espíritū Sántū san é kunūu ña nima ko vata kaa uun káa é ntēé naꞌa nima ko. \p \v 23 Ntá tsi ña ni nákuita ntiꞌxin ú ñuú Corintu vatā ó kakaꞌán u, tsí ña ni ntío ko é kuntōo ntáꞌxa nto kuenta iñá ko. Ini Xúva kō tsí nuu é ntaā i. \v 24 Tsi ñá te ntɨ̄ꞌɨ ntádē kûꞌvé ntɨ nté koo kuintiꞌxe nto Xuva kō, tsi é ūve táꞌan kutu nto ñā. Ntá tsi ntio ntɨ́ xntiī ntɨ́ nto e dií dií ka kuntōo díni nto ntaꞌa Xuva kō. \c 2 \p \v 1 Dukuān ne, ña ni ntíō kó kɨꞌɨn xtúku u kíkoto níꞌni ú nto tē dóo kuntoo ntaꞌxa nto. \v 2 Tsí te xūꞌú vii u é kuntoo ntaꞌxa nto ne, ¿xoó ntu vii i é nakunuu dîní nimá ko, tē ña dɨvi nto? \v 3 Dukuān e táxnūu ntɨ́ tutú san iña nto, vata koo é ña kutuví ntaꞌxa ú kuenta iña nto te xee ú mí ntoo nto, tsí ntio kó kutūvi dîní u kuenta iña nto. Tsí te kutūvi dîní u ne, dadɨɨ kūntoo dîni ó ni ntō. \v 4 Dā dé vaꞌá u tutú san ne, dōo dé kuení ko, dōo ntɨ́ꞌɨ iní ko. Un tsi nte éku u. Ntá tsi ña ni de váꞌā ú tutú san é na kūntoo ntaꞌxa nto, tsí vata koo é kūtuni nto tsí ña te nté kaa kuinimá ko nto. \s1 É kāda kaꞌnu iní ña nī ña edé kīni kaa \p \v 5 Ntá tsi te ūun ñaꞌa dé ña é kutūví ntaꞌxa ú ne, ñá te miī tsú kutuví ntaꞌxa u, tsí iō ntó é kūntoo ntaꞌxa nto kuénta iña i é edé ña dɨ. Káꞌān ú tsi “iō ntó” vata koo é ña káꞌan ú te un ntɨꞌɨ ntō. \v 6 E xée ō tsi é nantōꞌo nto ña, dókō sá un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto. \v 7 Vevií ne, dií ka váꞌā ó te kāda kaꞌnu iní nto ni ñā, te nāxnuu kaꞌnu nto iní ña vata koo é ña kutuví kueꞌen ñá dontɨ́ni. \v 8 Dukuān ne, kaikán u ntaꞌa nto te kuēꞌé nto é kūtuni ña tsí ntio nto ña. \v 9 Diꞌna táxnūu ú tutú kuenta iña núu i sáꞌa é kōto ntee ú nto te kāda ntaa nto é un ntɨꞌɨ̄ é kāꞌán u ni ntō. \v 10 Da xōó ka ñaꞌa é kāda kaꞌnu iní nto ni ñā ne, kada kaꞌnu iní u ni ñā dɨ. Da nēé ka nuu i é dé kaꞌnu iní u ni ñāꞌa nuú Cristú ne, dē kaꞌnu iní u ni ña kuēnta iña nto, \v 11 vata koo é ña kuvi vii é ña váꞌā san ni ko. Tsí ini váꞌa ō nté xkoó de. \s1 Dōo ntɨ́ꞌɨ iní Pablu ñuú Troa \p \v 12 Dā xeé u ñuú Troa é kāꞌan ntódō ú kuenta iñá Cristú ne, dōo váꞌa niꞌi itsi é kada tsiñu ú iña Tóꞌo kō. \v 13 Ntá tsi ña dîní nuu nimá ko, tsí ña ni naníꞌi ko taꞌan kō Tito. Dukuān ne, nakuéꞌe ú ña ntoo ikān dokaꞌnú iní ne, dá kuēꞌén u ñuú Macedonia. \s1 É kāxéꞌe Xuva kō é kūvi vií ña \p \v 14 Ntá tsi ntadiáꞌvi Xuva kō tsí nguentúvi kataꞌxi ña é kūvi vií ntɨ, tsi kúvi dé Cristú ne, ntántīkɨ́n ntɨ ña. Dā míꞌī ka ntáñeꞌé ntɨ ne, ntaíníꞌi ntɨ túꞌun īña ña vata koo é kūtuni ñáꞌa xoo ñáꞌa é dɨvi ñā. Dukuān ó kaika túꞌūn iña ña dá kanɨɨ ñūxiví sa, vatā ó kaika diko i e dóo váꞌa ñeꞌe. \v 15 Ntɨꞌɨ́ ne, vata kaa díkō kutu é kaxéꞌe Cristu ntáꞌa Xuva kō ntáa ntɨ, uun díkō i é kaika méꞌñū ña ntánakáku san nī ña ntákunaá san. \v 16 Dā íni ña ntákunaá san ne, kutuni ña é nīꞌi ña dóxiꞌi. Dā íni ña ntánakáku sán ne, kutuni ña é nīꞌi ña ntuvi íña ña. ¿Xoó ntu kuvi vií i nuu i sáꞌa? Mii tsi Xuva ko tāꞌxi ña é kūvi vií ntɨ. \v 17 Ntɨꞌɨ́ ne, ñá tē ntaíka ntɨ ntádikō ntɨ túꞌun Xuva ko vatā ó de ña nguīi. Ñá tē ntánadama ntɨ́ túꞌun ñā, tsi ntákaꞌan ntaá ntɨ túꞌun Xuva kō, ñá tē ntaéni ntaꞌví ntɨ ñaꞌa. Tsí mii Xuva kō táxnūu ña ntɨ́ ne, é kūve taꞌan ntɨ́ nī Cristu. \c 3 \s1 Tūꞌún xee é naxtūví Xuva kō \p \v 1 ¿Ō ntádē kuení ntu nto tē ntákaꞌan xtúku ntɨ́ ni ntō tsi dóo vaꞌá ntɨ? ¿Ō ntio ntu nto é kuīdo ntɨ́ tutú sa xeé ntɨ mí ntoo nto vata koo é kūtuni nto xoó ñaꞌa ntɨ? ¿Ō kantio ntu é kākán ntɨ nto tutú sa, vatā ó de tuku ñaꞌa? \v 2 ¡Ñāꞌá ni san! tsí dɨvi ntō e kúvi nto tutú san é niꞌi ntɨ. Tsí dɨvi ntō ne, vata kaa uun tutu é ntēé naꞌa nimá ntɨ é kīni un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa san, nakuaꞌa ña. \v 3 Tsí ntoꞌó ne, vata kaa uun tutu é de váꞌa Cristu é nīꞌí ntɨ. Ñá te tīnta ni xéꞌe, tsí Espíritu Xuva kō, ña kantíto ntii dañu ntūvi. Ñá te āta xúu ni kanteé naꞌa, tsí nima ñáꞌa san é kānteé naꞌa. \p \v 4 Dōo ntaíntée ini ntɨ́ Xuva ko kuēnta iñá Cristu. \v 5 Tsí ña te mií xntɨ iní ntɨ nté koo vií ntɨ, tsí nee iña é ncho vií ntɨ ne, véꞌxi ntaꞌa Xuva kō. \v 6 Dɨvi ña nañēꞌe ñá ntɨ nté koo vií ntɨ tsiñu kuenta iña túꞌūn xeé san e xtúvī ña. Tūꞌún xeé san ne, ñá te tūꞌun é ntēé naꞌa é kada ntaa o vatā ó lei Muísee, tsí ntuvi iña ko é vēꞌxí ntaꞌa Espíritū Sántū. Tsi túꞌūn é ntēé naꞌá san ne, kakaꞌan tsí niꞌi ko dóxiꞌí san tē ña ni de ntáa o, ntá tsi Espíritū Sántū sán ne, kataꞌxi ña ntuvi vāꞌá iña ko. \p \v 7 Tūꞌun e xtúvi Xuva kō kídaā ne, áta xūu tsí kanteé naꞌa. Ntá tsi un tsi kaxiꞌí nuu kaꞌnu nuu Muísee da kíꞌi ña túꞌūn san. Ntē ña ni kutíi ña Israeé san koto ña nuu ña, tsi dóo kaxiꞌí nuu. Ntá tsi da kuīí da kuiī tsi kantaꞌva ntúve ī san. Te kuān o xiꞌí nuu kaꞌnu da xée túꞌūn é nīꞌi kó doxiꞌí san ne, \v 8 ¿nté ntu kaa dií dií kaꞌnu túꞌūn e táꞌxi Espíritū Sántū san? \v 9 Tē dóo kaꞌnu kúvi dá xee lei é nīꞌi kó doxiꞌí ne, dií dií ka kaꞌnu kuvi dá xee túꞌūn é kāꞌan Xúva kō tsi ntɨ́ꞌɨ kuétsi kō. \v 10 Lei e xtúvi ñá diꞌna ne, dōó kaꞌnu, ntá tsi vevií ne, ña káꞌnū ka vata kaa túꞌūn xeé san. \v 11 Tē dóo kaꞌnu kúvi da xtúvi ña lei é ña naꞌa ni idiáꞌvi ne, da dií dií ka kaꞌnu kuvi dá xee túꞌūn e ntíi dañu ntūvi kaidiáꞌvi. \p \v 12 Nuu é ntaā i tsí iní ntɨ tsí kuān koo kuvi. Dukuān é ntákaꞌan ntaá ntɨ ni ntō. \v 13 Ñā ntáde ntɨ́ vatā o dé Muisee. Tsí Muiseé ne, dávī nuu ña nuu ña dóo san vata koo é ña kiní ña Israeé san tsí kanainu kudii é kāxiꞌí nuu nuu ña. \v 14 Ña Israeé san ne, kúkaꞌxi dɨ̄kɨ ña; ñá ntáñeꞌe dɨkɨ ña. Kuan tsī ó ntee doó san nuu ña vata koo é ña kɨ́ꞌɨn dɨkɨ ña da ntánakuāꞌa ña túꞌun āta san e xtúvi Xuva ko ntāꞌa Muisee, tsí mii tsī Cristu kuvi vií ña nakiꞌi ña doó san é nteé nuu ña vata koo é kɨꞌɨn dɨkɨ vaꞌá ña. \v 15 Vata da e ntánakuāꞌa ña lei Muíseé san vevií ne, vatā ó te kanteé doó san nuu ña vata koo é ña kɨ́ꞌɨn dɨkɨ ña. \v 16 Ntá tsi tē xoó ñaꞌa xkokoō ñá ne, nakuntíkɨn ña Tóꞌo kō ne, nakiꞌi ña doó san é ntee nuu ña. \v 17 Uun tsi Xúva ko ni Ēspíritū Sántū sán ne, xoo ñáꞌa é nuu Espíritū Xúva kō nima ñá ne, ntaíka xaa ña. \v 18 Un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ o é ña katavi núu ka doó san nuu ko ne, nāxiꞌí nuu ko vata koo é kīni ó Xuva kō nté kaa ña e dóo vaꞌá ña. Dukuān ne, ntánadama ntɨ́ utén uten é ntūvi ntɨ́ vata kaa Cristu, tsí utén utén kanataꞌxi ká ña kō e dóo vaꞌá iña ña. Sáꞌā é vēꞌxí ntaꞌa Tóꞌo kō Espíritū Sántū san. \b \c 4 \p \v 1 Dukuān ne, ña ntánatɨvi iní ntɨ, tsi dóo váꞌā o dé Xuva kō da táꞌxi ña tsiñu sāꞌa é vīí ntɨ. \v 2 Ntɨꞌɨ́ ne, ñá vīí ntɨ uun nuu i é kini kaa vatā ó de ña é kade xūꞌu, é kauꞌvī ña é vīi ditó ña. Ñá tē ntaéni ntaꞌví ntɨ ñaꞌa; ña ntánadama ntɨ túꞌun Xuva kō. Tsi ntɨꞌɨ́ ne, ntákaꞌan ntáa ntɨ́ ni ñāꞌa é nuu é ntaā í vata koo é kūtuni ntɨ́ꞌɨ ña tsí da mii tsī é vāꞌa e ntáde ntɨ. Ini Xúva kō tsí nuu é ntaā i e ntáde ntɨ. \v 3 Tē kuiní ñaꞌa te dóo xūꞌu ntákaꞌán ntɨ túꞌūn vaꞌá san ne, ntá tsi ña te un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ ña, tsí mii tsī ña ntákunaá san é ña ntátekú ña túꞌūn e ntákaꞌán ntɨ. \v 4 Tsí dɨvi ñā é ña ntákuintíꞌxe i Xuva kō ne, kūneé nuu ña. Tsi é ña váꞌā san é kadē kûꞌvé ñuxiví sa ne, ēdɨ́ nuu nuu ña vata koo é ña kiní ña tsi dóo vaꞌá túꞌūn vaꞌá san iñá Cristu, ña e dóo vaꞌa. Tsí te kīni ñá Cristú ne, kiní ña nté kaa Xuva kō dɨ. \v 5 Dā ntákaꞌan ntódo ntɨ́ ne, ñá te kuēnta iña mií ntɨ ntákaꞌan ntódo ntɨ, tsí kuenta iña Jesúcristu, tsí dɨvi ñā e Tóꞌo ko ñā. Ntɨꞌɨ́ ne, kūdii ña ntáde tsiñu iña nto ntɨ́ kuenta iña Jésuu. \v 6 Mii tsi Xuva kō, ña é de kûꞌve é xiꞌí nuu ñuꞌú san mí nēé san ne, dɨvi tsi ñā naxiꞌí nuu ña nimá ntɨ vata koo é kuenta iña ñúꞌu san ne, kutuni ko tsi dóo kaxiꞌí nuu kaꞌnu Xuva ko te kinī ó Cristu. \s1 ¿Nté koo kuntoo o e ntákuintiꞌxe ko Xuva kō? \p \v 7 Ntá tsi nuu i e dóo nuu aꞌvi e táꞌxi Xuva kō ne, nuu kúñū ntɨ. Kūñú ntɨ ne, vata kaa kɨ́dɨ̄ é kudii ntéꞌu kúvi, ntá tsi é nuu iní i ne, dōo nuu áꞌvi i vata koo é kīni ñáꞌa tsí ña te míī ntɨ́ kuvi vií ntɨ, tsí Xuva kō é kūvi vií ña. \v 8 Kuān te tɨtɨ́n nuu i ntántoꞌo ntɨ́ ne, kūtíi ntɨ. Kuān té ntántɨꞌɨ iní ntɨ nté koo vií ntɨ, ntá tsi īó ka choꞌo i nté koo vií ntɨ, kuiní ntɨ. \v 9 Kuān te dóo ntántukū nuu iní ñaꞌa san nté koo vií ña nī ntɨ, ntá tsi ña kaxtuví mii Xuva kó ntɨ, tsí kainuu méꞌñu kainuu dáva ña ntɨ. Kuān te ntánantāva ña ntɨ ñúꞌu kān, ntá tsi ña te ntáxiꞌi kueꞌén ntɨ. \v 10 Dā míꞌī ka ntáñeꞌé ntɨ ne, ntaíka niꞌī ntɨ́ doxiꞌí ntɨ kuenta iña Jésuu váta koo é kīní ñaꞌa sán ntɨ ne, kutuni ña tsí kantíto Jesuu. \v 11 Dá īó ka ntuvi iñá ntɨ ne, utén utén ntántuvi kuentá ntɨ ntaꞌa doxiꞌí san kuenta iña Jésuu váta koo é kīní ñaꞌa tsí kantíto Jesuu, tsi é nīꞌí ntɨ ntuvi vāꞌá iñá ntɨ kuenta iña ñá, kuān te xiꞌí kúñū ntɨ. \v 12 Dukuān ne, ntaxéꞌe ntɨ kúñū ntɨ dóxiꞌí san vata koo é nīꞌi nto ntuvi íña nto. \p \v 13 Īó mí ūve naꞌa túꞌūn é kākaꞌan ña é itúvi ntuvi díꞌna, kakaꞌan ña: “Kuīntiꞌxe kó ne, dukuān é kākaꞌán u”, kaꞌan ña. Ntɨꞌɨ́ ne, dadɨɨ kuíntiꞌxe ntɨ́ ni ña tsīkán ne, dukuān e ntákaꞌán ntɨ dɨ. \v 14 Tsí iní ntɨ tsí Xuva kō ne, nantóto ña Tóꞌo ko Jēsuu dá xiꞌi ñá ne, kuan koo nantōto ña ntɨ́ dɨ ne, dá nakīꞌi ña kó ni ntō, é kuntoo dadɨɨ o ni ñā. \v 15 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ é ita ntíꞌxin ntɨ́ ne, e kúvi kuenta iña nto. Tsí tē kútɨ̄tɨ́n ñaꞌa naxnuu viko Xuva ko ñā né, dōo kútɨ̄tɨ́n ka ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva kō ne, kaꞌan ñá tsi dóo kaꞌnu Xuva kō. \p \v 16 Dukuān ne, ña ntánatɨvi iní ntɨ. Kuān té ntánatɨvi kúñū ntɨ, ntá tsi utén utén ntánakuꞌun váꞌa nimá ntɨ. \v 17 Kuān té ntántoꞌo ntɨ́ vevií ne, ntá tsi ñá tē nté sa ntii tūꞌun, tsí da kuíta ntiꞌxin. Ntá tsi kani túꞌun tsí dɨvī é nīꞌí ntɨ ntuvi vāꞌá kueꞌen iñá ntɨ ntaꞌa Xuva kō é kutūví ntii dañu ntūvi. \v 18 Ntá tsi ña ntáde ntɨ́ kuenta nee e dîto, tsí nee e dîtó san ne, ña te nguentúvi kaxntīi; nee é ña dîtó san ne, dɨvī é kaxntii ntii dañu ntūvi. \c 5 \p \v 1 Kūñú kō é īó ñuxiví sa ne, vata kaa uun viꞌi mí kuntoo taan ō kaa. Tē ntɨ́ꞌɨ kúñu kō ne, ini o tsí ntoo váꞌa viꞌi vāꞌá ko īña Xuva ko e dukún kān, mí kuntoo o ntii dañu ntūvi. Tsí ña te ñaꞌa ni de váꞌa ña, tsí mii Xuva kō de váꞌa ña. \v 2 Dá ntōo ká o ñuxiví sa ne, ntáxkoo kani ō e dóo ntio ko é kuntoo o viꞌi vāꞌá kō é taꞌxi Xuva ko tē xeé o ntaꞌa ña e dukún kān. \v 3 Nakūꞌún o viꞌi vāꞌá san é kūtavi núu o vata kaa duꞌnu vata koo é ña kuntɨɨ́ nima ko te xiꞌi o. \v 4 Dá ntōo ká o nī kúñu kō ñuxiví sa ne, ntáxkoo kani ō tsi dóo ntántɨꞌɨ iní kō. Ntá tsi ña te ntío kō é nakuīta o kúñu kō, tsí ntio ko kúñū xeé kō é nīꞌi ko ntaꞌa Xúva kō. Ntio kō é nadama o ntūvi iña ko é kantɨꞌɨ ntuvi iña ko é ña kantɨ́ꞌɨ ntii dañu ntūvi. \v 5 Xuva kō de kúꞌvē ñá ko kuēnta iña i sáꞌa: é ntio ñā é nīꞌi ko ntuví vaꞌá iña kó ne, dɨvi ñā táꞌxi ña Espíritu ñā vata koo é koo ntaá ini ko é nīꞌi ko. \p \v 6 Dukuān ne, ñá tē nguentuvi ntaíntée ini ntɨ, kuān té kuví ntɨ, tsí iní ntɨ tsi dá ntōo ká ntɨ ñuxiví sa ne, dōó ikā ntoo ntɨ mí tuví Xuva kō. \v 7 Ntá tsi ntaíka ntikɨ́n ntɨ Xuva ko, kuān te ña ntaíní ntɨ ña. \v 8 Dukuān ne, ntaíntée ini ntɨ, kuān te na kuví ntɨ, tsi dií dií ka váꞌā ó te tsoo miī ntɨ kúñū ntɨ́ ne, dá kɨ̄ꞌɨ́n ntɨ ntaꞌa Xuva kō, kíkuntóo dadɨɨ ntɨ́ ni ñā. \v 9 Dukuān né, kuān te ntóo ká ntɨ nī kúñū ntɨ́, kuān te tsoo míi ntɨ kúñū ntɨ́ ne, ntá tsi ntántɨꞌɨ nuu iní ntɨ é vīí ntɨ nēe é ntio Xuva kō. \v 10 Tsí da miī é naxee o un ntɨɨ́ ntɨɨ o kuntāñɨ ó nuú Cristu vata koo é nīꞌi ko nee é dūku ntée o, te vāꞌá ne, o tē ña váꞌa, vatā o de kúñu kō da intóo o ñuxiví sa. \s1 Tūꞌun é ntuváꞌa o ni Xuva kō \p \v 11 Dukuān ne, da xé iní ntɨ tsi dóo donchuꞌví ide Xuva kō ne, ntántɨꞌɨ nuu iní ntɨ ntákaꞌán ntɨ ni ñaꞌa te kuīntiꞌxe ña ña. Ini Xúva kō nté ntaa ntɨ́ ne, ntio ntɨ é kūtuni ntó dɨ, te vāꞌá ntɨ ne, o tē ña váꞌa ntɨ. \v 12 Ñā ncho kaꞌan túkū ntɨ́ ni ntō e dóo vaꞌá ntɨ, ntá tsi ntio ntɨ é vāꞌá kuini nto kuenta iñá ntɨ vata koo é kuvi nantiko koō nto e ntákaꞌan ñáꞌa, ña e dóo kaꞌnu kuiní i iña tuku ñaꞌa te vāꞌa íto ña, ntá tsi ña ntáde ña kuenta te vāꞌá nima ñá ne, o tē ña váꞌa. \v 13 Tē ntákulukú ntɨ, kuiní nto ne, kuenta iña Xuva ko; te vāꞌá ntɨ ne, kuenta iña nto. \v 14 E dóo kuínima Cristú ntɨ ne, kade kúꞌvē ña ntuvi iñá ntɨ un tsi nte da kútuní ntɨ tsí mii ñā é xiꞌi ñá kuenta iña ko un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ o. \v 15 Vata tsi tē kuédadɨɨ xiꞌi o ni ña un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ o, vata koo é xoꞌō é ntoo ká ō ne, ñá vīí ka ō é ntáde kueni mii ko, tsí vii o nee é ntio Xuva kō, tsí dɨvi ñā xiꞌi ñá naa ko ne, ntá tsi ntoto xtuku ña kuenta iña ko. \v 16 Vevií ne, ña ntaíní ka ntɨ́ ñaꞌa nté ito ña vatā o dé ñaꞌa ñuxiví sa. Kuān o íni ntɨ́ Cristu kídaa ñūxiví sa, ntá tsi ña kuán o kaíní ka ntɨ́ ña vevii. \v 17 Dukuān né, te xōo ñáꞌa é kuvi uun tsi ña nī Cristú ne, é tūku ñáꞌa ntuvi ña ve. É itā ntíꞌxin é ātá san ne, é ntūxée nima ñá vevii. \p \v 18 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ nuu i sáꞌā né, ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi, tsí dɨvi ñā táꞌxi ña é ntūváꞌa ntɨ́ ni ña kuēnta iñá Cristú ne, dɨvi ñā tée tsiñu ña ntɨ é kāꞌán ntɨ ni ñāꞌa san é ntūváꞌa ña ni Xuva kō. \v 19 Da xe é xiꞌí Cristu kuénta iña kó ne, xéꞌe Xuva kō é ntūváꞌa ñaꞌa ñuxiví sa ni ñā, é ña dáꞌvī ká ña ña kuétsi ñā. Tēe tsiñu ña ntɨ é kuēꞌé ntɨ é kūtuni ñáꞌa san nté koo ntuváꞌa ña ni ñā. \v 20 Ntɨꞌɨ́ ne, náā Cristu véꞌxi ntɨ. Vata tsi te mii Xuva ko kākaꞌan ña é ntákaꞌán ntɨ ni ñāꞌa kuenta iñá Cristú tē ntuváꞌa ña ni Xuva kō. \v 21 Cristú ne, ña túvi kuēꞌen tsi kuétsi ñā. Ntá tsi Xuva kō ne, dáꞌvi ña ña kuētsí ko ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ o dá xiꞌi ñá kuenta iña ko vata koo é ña kōó ka kuétsi kō ne, vii ō é vāꞌa é ntio Xuva kō. \c 6 \p \v 1 Ntɨꞌɨ e ntáde tsiñu dadɨɨ ntɨ́ ni Xuva kō ne, ntaíkán ntɨ ntaꞌa nto tē ña te é ntaā i é nīꞌi ntó doméni e táꞌxi Xuva ko ntō. \v 2 Tsí Xuva ko kākaꞌan ña túꞌūn é ntēé naꞌá san: \q1 Ura váꞌa téku ko é kākaꞌan; \q1 ntuvi dá nakáku ú o ne, xntiī ú o, \m kaꞌan ña. Vevií ne, ura váꞌa; vevií ne, ntuvi é nakakū ñá kō. \p \v 3 Ñá te kaēdɨ́ nuu ntɨ́ itsi é kuntīkɨn ñáꞌa Xuva kō, tsí ña ntío ntɨ é kāꞌan kíni ñaꞌa san kuenta iña tsiñu e ntáde ntɨ́ iña Xuva ko. \v 4 Ñáꞌā, tsí da nēé ka nuu i e ntáde ntɨ́ ne, ntáde ntɨ é vāꞌá vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí nuu é ntaā i é kāde tsiñu ú iña Xuva ko da íni ña tsi ntákutíi ntɨ́ nimá ntɨ kuān te dóo ntántoꞌo ntɨ́, kuān te ntákunáa nteé ntɨ, kuān te ió nuu i e dóo ntii tuꞌun. \v 5 Tsí kutíi ntɨ́ nimá ntɨ da káni ña ntɨ́ xoꞌo ne, tsuꞌun kutu ñā ntɨ́ viꞌi utun, dā nátaká nuu ña é ncho vií ña duꞌxen nī ntɨ́, dā un váꞌa tsi ntiī dé tsiñu ntɨ. Ntē ña ni kidí ntɨ ne, intóo ntité ntɨ dɨ. \v 6 Kūtuni ñá da íni ña tsí ña ini dé ntɨ é kīni kaa, tsí ini vaꞌá ntɨ túꞌun Xuva kō, tsi dóo ntákutíi ntɨ́ nimá ntɨ, tsi ntáde ntɨ é vāꞌá ni tāꞌan ntɨ́, tsi é nuu Espíritū Sántū nimá ntɨ, tsí kanɨɨ̄ nimá ntɨ ntákuinima táꞌan ntɨ, \v 7 tsi ntákaꞌán ntɨ túꞌūn é nuu é ntaā í, tsi táꞌxi Xuva ko ntiī ntɨ é kūvi vií ntɨ. Da mii kuēꞌen tsi é vāꞌa e ntáde ntɨ́ da ntánāá ntɨ kuenta iña túꞌun Xuva kō, da ntánadaꞌān ntɨ kúñū ntɨ́ dɨ. \v 8 Un véꞌxi ne, dōo ntáde kaꞌnu ñaꞌa sán ntɨ; un véꞌxi ne, ntánakuitā ñá ntɨ. Un véꞌxi ne, váꞌā o ntákaꞌan ñá iñá ntɨ; un véꞌxi ne, ntákaꞌan kíni ña. Un véꞌxi ne, ntákaꞌan ña tsí ña veté ntɨ; ntá tsi nuu é ntaā i e ntákaꞌán ntɨ. \v 9 Un véꞌxi ne, ntákaꞌan ña tsi ñá ini ñá ntɨ; ntá tsi ña te da díi ñaꞌa ini vaꞌá ña ntɨ. Un véꞌxi ne, dókō sa ntáxiꞌí ntɨ; ntá tsi ntánakáku ntɨ́, ntoo dukuān ntɨ, ntaíní nto ntɨ. Un véꞌxi ne, ntániꞌí ntɨ é ntōꞌo ntɨ; ntá tsi ña ntaéꞌní kueꞌen ñá ntɨ. \v 10 Kuān te ntóo ntaꞌxa ntɨ, ntá tsi nguentúvi tsi dóo diní ñuꞌu nimá ntɨ. Kuān te ntâꞌví ntɨ, ntá tsi dóo tɨ̄tɨ́n ñaꞌa ntáde kuika ntɨ́ ña. Kuān té ña tuví nee īó ntɨ ne, ntá tsi é un ntɨꞌɨ īó iñá ntɨ. \p \v 11 Ntōꞌó taꞌan ntɨ́, ña ñuú Corintú ne, e ntákaꞌán ntɨ ni nto ntánɨɨ̄ nimá ntɨ. \v 12 Ñá te ntɨ̄ꞌɨ é ña ntío ntɨ́ nto, tsí dɨvi ntō é ña ntío nto ntɨ. \v 13 Kakaꞌán u ni nto vata kaa uva īꞌxa é kākaꞌan ñá ni iꞌxā ñá ne, vií nto da xeꞌe, kuinima ntó ntɨ dadɨɨ vatā o ntákuinimá ntɨ nto. \s1 Xoꞌō ne, vata kaa viꞌi Xuva ko mí tuví ña ntáa ō \p \v 14 Ñá ku kini nuu nto ni ñāꞌa, ña é ña ntákuintíꞌxe i Xuva kō, tsi ¿nté ntu koo kuntoo dadɨɨ é vāꞌá san nī é ña váꞌā san? ¿Vá kāxiꞌí ntu é nēé san mí īó ñuꞌú san dɨ? \v 15 ¿Nté ntu koo kudadɨɨ Cristu ni tóꞌō e ña váꞌā san? ¿Nté ntu koo kudadɨɨ ña kakuintiꞌxe i san nī ña é ña kákuintiꞌxe i? \v 16 Ña kúvi kuntōo santu e ntúváꞌa nāa ini ukún Xuva kō. Xoꞌō ne, vata kaa uun xúkūn mí tuví Xuva kō, ña kantítō san, ntáa ō. Tsí mii Xuva kō ne, kakaꞌan ña: \q1 Tuví u ni ñā ne, kaika ú ni ñā; \q1 xuꞌú kuvi ú Xuva ñā ne, \q1 dɨvi ña kūvi ña ñaꞌa ko, \m kaꞌan ña. \v 17 Dukuān ne, kakaꞌan xtúku Xuva ko ni kō: \q1 Ntii ntō méꞌñū ñaꞌa san, nakuntóo xio nto; \q1 ñá ku tɨɨn ntaꞌa nto nēe é ña váꞌa. \q1 Kidáā ne, xuꞌú nakuidó u nto. \q1 \v 18 Kuvi ú Uva ntō ne, \q1 kuvi nto iꞌxá ko dɨ, \q1 kaꞌan Xúva kō, ña e dóo iō i é vīi. \c 7 \p \v 1 Ntōꞌó taꞌan ntɨ́ e dóo ntio ntɨ́ ne, sáꞌā xeꞌé Xuva ko xūꞌu ña é viī ña. Dukuān ne, ntada ntoo tsi mii ō kúñu ko ni nīma ko nee é kīni kaa. Kuiko ñuꞌu o Xuva kō, na ūꞌvi ko ña, tsi dóo kaꞌnu ña. Kada ntaa ntɨ́ꞌɨ ō nee é kākaꞌan ña. \s1 Nadama ña ñuú Corintu nee e ntáde ña \p \v 2 Nakiꞌi nto ntɨ ntánɨɨ̄ nima nto. Ñá tē neé ni īde ntɨ́ ni ntō é kīni kaa. Ñá ni nakunāá ntɨ nto. Ñá ni enī ntâꞌví ntɨ nto. \v 3 Ñá te kāde tíi ú ni ntō é kuetsí nto. Tsi é īni nto é kākaꞌán u ni nto dīꞌna tsí kudadɨɨ nima ko é dadɨɨ kuntoo ō, é dadɨɨ kuví ō. \v 4 Dōó īó ko é kāꞌán u ni ntō. Dōo váꞌa kakuiní ko ni ntō. Dōó kanakunuu kaꞌnu iní ko kuenta iña nto. Kuān te dóo tɨtɨ́n nuu i e ntántoꞌo ntɨ, ntá tsi dínī kueꞌen túvi u. \p \v 5 Nté dā xeé ntɨ ñuú Macedonia ne, ñá ntaíntóo daꞌna ntɨ; kiꞌin itsī ntántoꞌo ntɨ mi ntáñeꞌé ntɨ: ntánāa ntée ña ntɨ́ ne, ntaúꞌví ntɨ dɨ. \v 6 Ntá tsi Xuva kō ne, kanaxnuu kaꞌnu ña iní ña ntoo ntaꞌxa san ne, dɨvi ñā náxnuu kaꞌnu ña iní ntɨ dá xee Títo. \v 7 Dōo diní ntɨ tsí xee ña, ntá tsi dií dií ka diní ntɨ tsí kakaꞌan ña tsí dɨvi ntō náxnuu kaꞌnu nto iní ña ne, kakaꞌan ñá tsi dóo ntio nto é kinī ntó ko, e dóo ntoo ntaꞌxa nto kuenta iña i é kākaꞌán u ni ntō, e dóo ntántɨꞌɨ iní nto ko. Dā tékū ko sáꞌā ne, dií ka nakunuu dínī kueꞌén nimá ko. \p \v 8 Kuān te kúntaꞌxa iní nto kuenta iña tutu e táxnūu ú ne, ñá kānatɨvi iní ka ko é taxnūu ú, kuān te nátɨvi iní ko diꞌna dá kūtuní ko tsi kúntaꞌxa iní nto kuenta iña i; ntá tsi ña naꞌa tsi. \v 9 Vevií ne, dōo diní ko kuenta iña nto. Ñá tē dîní ko é kūntaꞌxa iní nto, ntá tsi dîní ko tsí idiáꞌvi é kūntaꞌxa iní nto, tsi kídaā nakuíta nto é kīni kaa san. Kūntaꞌxa iní nto vatā ó ntio Xuva ko ne, dukuān ñá tē nee é kini kaa ni īde ntɨ́ ni ntō. \v 10 Tsí te kūntaꞌxa iní ko vatā ó ntio Xuva kō ne, natɨvi iní ko kuetsí kō; kidáā ne, naniꞌi ko ntuví vaꞌá iña ko. Kidáā ne, ñá kuntaꞌxa iní ka kō, tsi e nániꞌi ko ntuvi iña ko. Ntá tsi te kūntaꞌxa iní ko vatā ó de ñaꞌa ñuxiví sa ne, ñá ntūváꞌa ō, tsí kuvi o dóntɨ́ni. \v 11 ¡Kiní nto ve nté ō kúvi da intóo ntaꞌxa nto vatā o ntío Xuva kō! tsi dóo dé kuení nto ne, dōo xió ntii nto é nadaꞌan mii nto kúñu ntō dɨ. Dōó dutsi kuíni nto é kākaꞌán u ni ntō ne, úꞌvī ntó dɨ. Dōó ntio nto é kinī túku nto kó ne, ntánɨɨ̄ nima nto é ntio nto é viī nto é vāꞌa, tsí xeꞌé nto é ntōꞌo ña é ede é kīni kaa san. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ dé nto vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí ña tuví nee kuetsí nto nuu i sáꞌa. \v 12 Dukuān né, dā táxnūu diꞌna ú tutú san ne, ñá te kuēnta iña ña é ede é kīni kaa sán, ntē ña te kuénta iña ña e ntóꞌo i, tsí kuenta iña ntó, vata koo é kūtuni ntó nuu Xuva ko tsi ntánɨɨ̄ nima nto ntántɨꞌɨ iní nto ntɨ. \v 13 Dukuān né, dōó kaꞌnu kuiní ntɨ. \p Dā dií dií ka nakúꞌun kaꞌnu iní ntɨ da íni ntɨ́ e dóo diní tuvi Títo kuenta iña nto. Tsí un ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto nátsuꞌun kaꞌnu nto iní ña vata koo é ña kutsúꞌun ká ña kuenta iña nto. \v 14 Kidáā ne, é kākaꞌán u nī Tito e dóo vaꞌá ñaꞌa nto, kuiní ko. Tsí nuu é ntaā i é un ntɨꞌɨ̄ é kākaꞌán ntɨ ni ntō ne, kuan tsi ō é nuu é ntaā í vatā ó kakaꞌán ntɨ nī Titó san dɨ. \v 15 Tsí dā dií dií ka ntío ña nto dá kanakaꞌan ñā nté ō dé nto e dóo dé ntaa nto é kākaꞌan ñá ni ntō, e dóo váꞌā o nákiꞌi nto ña, e dóo ntaíko ñuꞌu nto ñā. \v 16 ¡Dōo diní ko ni ntō tsí ini váꞌa ú tsi ntáde ntaa ntɨ́ꞌɨ nto nēe é kākaꞌán u ni ntō! \c 8 \s1 Kuéꞌē diuꞌun táxnūu ña doméni \p \v 1 Kuan vīꞌa vé, ntōꞌó taꞌan ntɨ́, ntio ntɨ é kūtuni nto nté sa váꞌā o dé Xuva ko nī ña kuíntiꞌxe i, ña ntánataká nuu ini ukún ñuú Macedonia. \v 2 Tsí kuān te dóo kaꞌnu nuu i é ntántoꞌo ña ne, ntá tsi dóo diní ntoo ña; kuān te dóo ntaꞌvi kueꞌen ña, ntá tsi dóo kueꞌe é xeꞌé ña doméni, vata tsi tē dóo īó iña ña. \v 3 Xuꞌú kantada ntaa u. Iní u tsí xeꞌé ña vata kaa é iō íña ñá ne, dií ka kueꞌé xeꞌé ña dɨ, tsí mii ñā ntío ña é kuēꞌé ña. \v 4 Dōo ikan ñá da xeꞌe te kuéꞌe ntɨ́ itsi é xntii ña taꞌan kō ña ntáduku ntée Xuva kō dɨ. \v 5 Ne, dií ka kueꞌé edé ña vata kaa e ntantétu ntɨ, tsí ña te da míi tsi é xeꞌé ña iña ña, tsí diꞌna ntáda ñā kuenta kúñu ña ntaꞌa Xuva kō ne, da ntáda ña kuenta ntáꞌa ntɨ́ dɨ, vatā ó ntio Xuva kō. \v 6 Dukuān ne, ntaíkán ntɨ da xeꞌe ntáꞌa Tito te naīnú kava nto ni ña tsiñu vāꞌa e xtúvī ñá diꞌna, natakā ñá nee e ntío nto kuéꞌe nto. \v 7 Dɨvi ntō né, dōo váꞌā ó ntáde nto é un ntɨꞌɨ̄ e ntáde nto; tsi dóo váꞌā ó ntákuintiꞌxe nto; dóo váꞌā ó ntákaꞌan nto; dōo íni nto; dōo ntántɨꞌɨ iní nto é viī ntó nēe e ntío Xuva ko ne, dōo ntákuinima ntó ntɨ vatā o nañéꞌe ntɨ́ nto. Dukuān ne, ntio ntɨ é koo ntii ntō é vāꞌá koo vii nto tsiñu sāꞌá dɨ, e ntánɨɨ̄ nima nto kuéꞌe nto iña nto. \p \v 8 Ñá te kataxnūu ú ntō é kāꞌán u ni ntō nté koo vií nto; mii tsī é ntio ko é kinī nto é vāꞌa e ntáde ña nguiī san vata koo é kūtuni ntó tē nuu é ntaā i e ntánɨɨ̄ nima ntó ntákuinima nto. \v 9 Ini ntó tsi Tóꞌo ko Jesūcristú ne, dōo váꞌā o dé ña ni kō; dōó kade ña da xeꞌe. Dɨvi ñā né, dōó iō iña ñá e dukún kān, ntá tsi tsóo mii ntɨ̄ꞌɨ ña iña ña, e ntúntaꞌvī ñá kuenta iña nto, vata koo é dɨvi ntō ne, naniꞌi nto e dóo nuu áꞌvi i kuenta iña ña. \p \v 10 Ntá tsi é vāꞌá mii nto te kuīntiꞌxe nto itsi ko é kākaꞌán u ni nto kuēnta iña núu i sáꞌa: Váꞌā ó te naīnú kava nto tsiñu sāꞌá e dóo váꞌā o éni ntuꞌu ntō nte kuia ntɨ́ꞌɨ ko kān; tsí diꞌna nto éni ntuꞌu ntō; diꞌna nto ntío nto é viī nto. \v 11 Viꞌa ve ne, kueꞌēn ntó dā nté koo é nantɨ̄ꞌɨ nto; ntánɨɨ̄ nima ntó vií nto vata tsī o éni ntuꞌu ntō nte nuu i kan, kuéꞌe ntō nee é iō iña nto. \v 12 Tsí te ūun ñaꞌa ntio ña é kuēꞌé ntiꞌxe ña doméni ntaꞌa Xúva kō ne, kanakiꞌi ña da nēé ka é īó iña ña. Dɨvi ñā ne, ñá kaīkan ñá nēe é ña tuvi íña ko. \p \v 13 Ñá te kakāꞌán u te mii ntō tanúu nto vata koo é tuku ñaꞌa kuntoo váꞌa ña. \v 14 Tsí kakaꞌán u tsí dií ka váꞌā ó te kudadɨɨ nto ni ñā. Vevii é ntekú ka īo iña ntó ne, xntii nto ña tē ntátaan núu ña; dɨvi ñā né, xntii ña ntō da ntátaan núu nto dɨ. Kidáā né, kudadɨɨ nto ni ña, \v 15 vatā ó kakaꞌan túꞌūn é ūve naꞌá san: “Xoó ñaꞌa é kuēꞌé natāká ña ne, ñá ni ntōó ka iña ña; xoó ñaꞌa é ña kuéꞌe ni nataká ne, ñá ni kūnáa ntēé iña ña”, kaꞌan. \s1 Tito ni taꞌan ña \p \v 16 Ntadiáꞌvi Xuva kō, tsí xeꞌé ña é kuan tsī ó kuvi nima Títo é kantɨꞌɨ iní ña vata tsī ó kantɨꞌɨ iní ko kuenta iña nto. \v 17 Dōo xkúntee iní ña dá tsixeꞌē ntɨ́ ña tē ncho kɨꞌɨn ña, tsí mii ñā dóo ntio ña é kɨ̄ꞌɨn ña mí ntoo nto. \p \v 18 Taxnūu ntɨ́ uun taꞌan ko nī Tito é dādɨɨ kɨꞌɨn ñá ni ñā, uun ñaꞌa e dóo váꞌa ntákaꞌan ñá ñuꞌu ini ukún san íña ña, tsi dóo váꞌā ó kakaꞌan ña túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko. \v 19 Ñá te da mii tsi sāꞌa, tsí ña ñuꞌu ini ukún san nakaxnúu ña ña é kāka dadɨɨ ntɨ́ ni ñā é xntii ñā ntɨ é kuīdo ntɨ́ nēe e kintído ntɨ́ iña ña ntátaan núu i san, vata koo é kāꞌan ñaꞌa san tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, vata koo é kūtuni ña tsi dóo ntio ko é xntii taꞌan ō. \v 20 Kɨ́ꞌɨn dādɨɨ ntɨ́ ni ñā, tsí ña ntío ntɨ é kāꞌan kíni ñaꞌa kuenta iñá ntɨ tsí kuēꞌe e kintído ntɨ. \v 21 Dōo ntántɨꞌɨ iní ntɨ é vīí ntɨ nēe é vāꞌá kuenta iña Xuva ko ni ñaꞌá san. \p \v 22 Uun ká tuku taꞌan kō táxnūu ntɨ́ ña é kɨ̄ꞌɨn dádɨɨ ña. É kiꞌin ito īní ntɨ tsí kade ntaa ña é un ntɨꞌɨ̄. Vevií ne, dií dií ka ncho vií ña tsiñu sāꞌa, tsí kanuu iní ña tsi ntáde ntaa nto é un ntɨꞌɨ̄ dɨ. \v 23 Tē xoó ñaꞌa tsixeꞌe ña nēe ñáꞌa Titó ne, káꞌan nto tsí taꞌan ko ñā, tsí dadɨɨ ntáde tsiñu ntɨ́ ni ña kuēnta iña nto. Te katsixeꞌe ña tāꞌan ko ña nguií san ne, káꞌan ntō tsí ña ñuꞌu ini ukún san táxnūu ña ña, tsí dɨvi ñā né, dōo ntaíko ñuꞌu ñā Cristu. \v 24 Dukuān né, nañeꞌē ntó ña tsí nuu é ntaā i e ntákuinima ntó ña; nañeꞌē ntó ña tsí nuu é ntaā i é vāꞌá ñaꞌa nto, vatā o ntákaꞌán ntɨ ni ñā, vata koo é kūtuni ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa, ña ñuꞌu ini ukún san. \c 9 \s1 É xntii o taꞌan kō \p \v 1 Ntá tsi ña kantío nto é kāꞌan túku ú ni nto kuēnta iña i é xntii taꞌan ō, ña ntántīkɨn Xúva kō, \v 2 tsi é īní u tsi dóo ntío nto é xntii nto tāꞌan nto. Dōó kaꞌnu kuīní ko é kākaꞌán u ni ña ntoo da kanɨɨ ñūú Macedonia tsí dɨvi ntō, ña ñuú Acayá ne, é iō tuꞌvé nto nte kuia ntɨ́ꞌɨ ko kān é xntii taꞌan ntō. Tɨ̄tɨ́n ña ntio ña é kuān koo vií ña dɨ, tsi íni ña tsi dóo diní nto e ntáde nto. \v 3 Taxnūu ú taꞌan kō san ve, vata koo é nāniꞌi é ntaā i é kākaꞌán u iña nto kuenta iña núu i sáꞌa, te ntaā i é iō tuꞌvé nto, vatā ó kakaꞌán u ni ñā. \v 4 Tsí te kūnteká u ña ñuú Macedonia, kɨꞌɨn niꞌi ú ña mí ntoo ntō ne, te vāta tsoo túꞌve nto doméní san ne, dōó kukaꞌan nuú ntɨ e ntákaꞌan vétē ntɨ́ ni ña kuēnta iña nto ne, dɨvi ntō né, dōó kukaꞌan nuu ntó dɨ. \v 5 Dukuān ne, kantio é kākán u ntaꞌa taꞌan kō sán te diꞌna ña kɨ́ꞌɨn ña, kíkoto níꞌni ña nto te xntii ñā nto é tsōo túꞌvē nto doméní san vata ō xeꞌé nto xuꞌu nto díꞌna. Kidáā ne, é iō tuꞌvé doméní san tē xeé ntɨ, vata koo é ña te dava ó ini nto, tsí mii ntō e dóo diní nto é kuēꞌé nto. \p \v 6 Sáꞌa nanūꞌu ntó iní nto: Xoo é ñā kueꞌe kaíꞌxi i ne, ñá kuēꞌe kánaniꞌí i dɨ; xoo é kuéꞌe kaíꞌxi i ne, kuéꞌe kānaniꞌí i. \v 7 É un é un nto ne, kuéꞌe nto nēe e ntádē kuení nima nto é kuēꞌé nto; ñá te kuētsi é kueꞌé nto, tsí Xuva ko kakuīnima ña xoo é kaxéꞌe i é dodíni i. \v 8 Xuva kō né, kuvi taꞌxi ña é un ntɨꞌɨ nēe é vāꞌa é ntio nto, vata koo é nguentúvi xee táꞌan é un ntɨꞌɨ īña nto, vata koo é xkōó ka iña nto é viī ntó da nēé ka tsiñu vāꞌa. \v 9 Túꞌūn é ūve naꞌa sán ne, duꞌvā ó kakaꞌan: \q1 Dōo kueꞌe tsíꞌi ña ntaꞌa ña ntāꞌví san; \q1 tsiñu vāꞌa é edé ña ne, tuví ntii dañu ntūvi, \m kaꞌan. \v 10 Mii Xuva kō é kātaꞌxi ña tsɨ́kɨ̄n i é kūꞌxí ō é kūvi é kāꞌxi ó ne, dɨvi ña tāꞌxi ña é un ntɨꞌɨ̄ e ntántio nto é kūꞌxi nto. Mii ñā ntio ña é kuēꞌnu dɨ́ vata koo é kuēꞌe níꞌi kuenta iña tsiñú vaꞌa é edé nto. \v 11 Dɨvi ntō ne, un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ koo iña nto ve, vata koo é kuēꞌe tsiꞌi nto é kintído ntɨ. Kidáā né, dōó tɨtɨ́n ñaꞌa nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña nto. \v 12 Tsi dá kaxntii nto tāꞌan nto, ña ntántīkɨn Xúva kō ne, ñá te da mii tsī é xntii nto ñā e ntátaan núu ña, tsí nakuéꞌe ña sintiáꞌvi ntaꞌa Xuva ko kuēnta iña i e xntíi nto ñā. \v 13 É kuān ó ntáxntii nto ñā ne, káꞌan ña tsi dóo kaꞌnu Xuva kō, tsí kutuni ña tsí nuu é ntaā i é ntaíko ñuꞌu nto túꞌūn vaꞌá iña Cristu, tsi ñá ni de víni nto iña nto é xeꞌé nto ña ni ūn ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nguiī sán dɨ. \v 14 Dɨvi ñā ne, kaꞌan ntáꞌvī ñá iña ntó dɨ e dóo ntio ña nto, tsi dóo váꞌā o dé Xuva ko ni ntō e táꞌxi ña é viī nto é vāꞌá ni ñā. \v 15 ¡Ntadiáꞌvi Xuva kō tsi táꞌxi ña uun doméni e dóo vaꞌá kueꞌen, é ntē ña kuvi káꞌan ō nté kaa dií dií é vāꞌa! \c 10 \s1 É kadē kûꞌvé Pablu, tsí pustru ña \p \v 1 Xuꞌu é Pablu ú ne, káꞌān ú ni nto kuēnta iña Cristú, dɨvi ñā e dóo kakuinima ñá kō, e dóo váꞌā ó de ña ni kō. Xuꞌú ne, tē dóo ntāꞌví u dá itúvi ú ni ntō, kuiní nto, ntá tsi dá tuvi iká u ne, ñá kaūꞌví ko é kāꞌán u ni ntō. \v 2 Káꞌān ú ni nto tē ña tsiꞌi ñúꞌū ntó ko é vīí kaꞌnu ú ni nto, iō ntó, tē náxeé u mí ntoo nto. Tē ñaꞌá ne, kuān koo vií u ni da xōó ka ñaꞌa iña nto e ntákaꞌan ña tsi ntáde ntɨ́ vatā ó ntio kúñū ntɨ. \v 3 Kuān te ntáde ntɨ́ duꞌxen é ntoo ká ntɨ nī kúñū ntɨ́ ñuxiví sa ne, ntá tsi ña ntanáā ntɨ́ vatā o ntánāá ña ntoo ñuxiví sa. \v 4 Tsí nuu i e ntánāa núu niꞌi ntɨ́ san ne, ñá te īñá ñuxiví sa, tsí ntaꞌa Xuva ko vēꞌxi. Tsí Xuva kō né, dōó ntii inī ña é nantɨ̄ꞌɨ ñá da nēé ka nuu i é kīni kaa, e dóo kaꞌnu. \v 5 Da nēé ka e ntádē kuení mii ñāꞌa san é ña te nuu é ntaā í ne, da nēé ka nuu i é kāꞌnu ncho vii, é kaēdɨ́ nuu itsi i é kīní ñaꞌa san Xuva kō; da nēé ka e ntádē kuení ñaꞌa sán ne, ntántada ntɨ́ kuenta ntáꞌa Cristu vata koo é na kuīntiꞌxe ña ña. \v 6 É iō tuꞌvé ntɨ é kuēꞌé ntɨ é ntoꞌo da xōó ka ñaꞌa, ña é ña kákuintiꞌxe i é kākaꞌán Cristu, te xee ntúvi é uun ito tsi kuintiꞌxe váꞌa nto. \p \v 7 Da mii tsī e ntaíto nto ñaꞌa san nté ito ña. Tē xoó ñaꞌa kaintée ini ña é kāduku ntée ña Cristú ne, na viī ñá kuenta tsí ntɨꞌɨ́ ne, ntáduku ntée ntɨ́ Cristú dɨ. \v 8 Kuān te ntéku kudii é kākaꞌán u kuenta iña tsiñú ntɨ ne, ntá tsi ña kakukaꞌan nuú ko, tsí Xuva kō táꞌxi ña tsiñu ntɨ é xntiī ntɨ́ nto vata koo é kuēꞌnu váꞌa nto; ñá tē ntánakōꞌxó ntēé ntɨ nto. \v 9 Ñá te kataxnūu ú tutú san é ncho naūꞌví u nto. \v 10 Ntákaꞌan ñáꞌa tsi dóo ntii kakaꞌán u dá kataxnūu ú tutú san ntaꞌa nto, ntá tsi da xe dóo ntāꞌví ito u dá tuví dadɨɨ ú ni ntō, e dóo ntāꞌví túꞌūn ko, ntákaꞌan ña. \v 11 Ntio ko é kūtuni ñá tsīkan, tsí dɨvi tsī é kākaꞌán ntɨ ni ñā da de váꞌa ntɨ́ tutú san da intóo ikā ntɨ́ ne, dɨvi tsi vīí ntɨ dɨ te nākuntóo dadɨɨ ntɨ́ ni ntō. \p \v 12 Ñá ntīo ntɨ é kāꞌan ntɨ́ vatā o ntákaꞌan túku ñaꞌa é ntánakate ntoo mii ñā kúñu ñā. Ñá tē ntádē ntɨ́ kuenta te vií ntɨ vatā ó ntáde ña. Tsí dɨvi ñā ne, ntáde tuntu ña é ntákiꞌi kúꞌve míi tsi ñā, é ntánantii niꞌni taꞌan ña. \v 13 Ntá tsi ntɨꞌɨ́ ne, ñá vīí kaꞌnu ntɨ́ nee iña é ña káduku ntée ntɨ, tsí mii Xuva ko kākaꞌan ña mí xee táꞌan tsiñu e ntáde ntɨ́ ne, dɨvi ñā táꞌxi ña itsi é xēé ntɨ un tsi nte mí ntoo nto. \v 14 Ñá tē ntaíta ntíꞌxin ntɨ́ mi é ntio Xuva ko é xēé ntɨ, tsí Xuva ko kākaꞌan ña é xēé ntɨ mí ntoo nto. Tsí diꞌna ntɨ́ xēé ntɨ ñuú nto kān é xēe níꞌi ntɨ túꞌūn vaꞌá iñá Cristu. \v 15 Ñá tē ntáde kaꞌnu ntɨ ntákaꞌán ntɨ kuenta iña tsiñu é edé tuku ñáꞌa é vata te ntɨ̄ꞌɨ́ edé ntɨ. Ntá tsi é ntio ntɨ é dií ka váꞌa koo kuintiꞌxe nto, vata koo é dií ka kueꞌe kada tsiñu ntɨ́ ni ntō, vata tsī ó kakaꞌan Xúva kō é vīí ntɨ. \v 16 Kidáā ne, kuvi kɨꞌɨ́n ka ntɨ́ ñuu é dií ka ikā é ñuū ntó, kikaꞌan ntódo ká ntɨ túꞌūn vaꞌá san. Ntá tsi ñá ncho nákiꞌi núu ntɨ́ tsiñu é edé tuku ñáꞌa, vata koo é ña káꞌan ñáꞌa tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ntɨ́, vata te ntɨ̄ꞌɨ éni ntuꞌū ntɨ ntáde tsiñu ntɨ́ ikān. \p \v 17 Tē xoó ncho kada kaꞌnu i ne, na kadā kaꞌnu ña kuenta iña Xuva ko. \v 18 Tsí ña e dóo vaꞌá ntiꞌxe ne, ña te míi ña kakāꞌan ña e dóo vaꞌá ña, tsí Xuva ko kākaꞌan ña e dóo vaꞌá ña. \c 11 \s1 Pablú ni ñāꞌa, ña é ña té pustru ntíꞌxe \p \v 1 Tē dɨ́ kūtíi nto nima nto ní ko te kāꞌán u vata kaa uun ña tuntu. Na kūtíi nto nima nto ní ko. \v 2 Tsi dóo kakukuiñú ko nto, dɨvi dokuīñu é vēꞌxí ntaꞌa Xuva kō, tsi é xeꞌé u xuꞌu ko é ntāda ú nto kuenta ntáꞌa Cristú ne, é kūvi nto vata kaa uun ñadɨꞌɨ kuétsi, ña e dóo vaꞌá, ña é vāta kiní ñatīi. \v 3 Ntá tsi kadē kuení ko te kuān koo vií ñaꞌa kani ntaꞌví ña nto vatā o dé koó san e kúvi dé tɨ éni ntāꞌví tɨ Eva e dóo kiꞌin inī tɨ nté koo kaꞌan tɨ. Kidáā né, xtuvī mii nto e ntánɨɨ̄ nima nto e ntákuinima ntó Cristu, é da mii tsi ñā é kuinima ntó ña. \v 4 Tsi ntoꞌó ne, dōo vaꞌa ntákutíi nto nima ntó te da xōó ka ñaꞌa xee ña e dóo kadaka nchuꞌūn é kākaꞌan ña iña Jésuu. Kuān té ña te kakáꞌan ña vatā ó ntákaꞌán ntɨ ne, ntá tsi dóo diní nto ntánakiꞌi nto tuku espíritū é ñā te dɨvi Espíritu Xuva kō é nuu nima nto díꞌna. Dōo vaꞌa ntaíni nto tuku nchuꞌun e dóo kadaka, é ñā te dɨvi túꞌūn vaꞌá iña Xuva ko e kíꞌi nto díꞌna. \v 5 Xuꞌú ne, ñá te dutsī ká u é ña tsīkan, ña e ntákaꞌan é dɨvi ñā é pustru, ña e dóo kaꞌnu. \v 6 Kuān té ña kakuvi kakaꞌan váꞌa ú ne, ntá tsi ini váꞌa ú iña Xuva ko. É īni nto sáꞌa, tsi dóo ntánañēꞌé ntɨ nto da nēé ka nuu i é edé ntɨ. \p \v 7 ¿Ō dóo ntu kini kaa dé u é ña ni kíꞌi u xáꞌvī ko dá nakuāꞌa ú nto túꞌūn vaꞌá san iña Xuva ko, é ntuntaꞌvi míi u dá kāda kaꞌnu ú nto? \v 8 Tsí kaido ú diuꞌun iña ñá ñuꞌu ini ukún xio ñuu é vata kaa te xāꞌví ko vata koo é dɨvi ntō ña ntáꞌvi nto ko é xntiī ú nto. \v 9 Dā itúvī ú ni ntō ne, dōo táan nuu ko, ntá tsi nté uun nto ña ni ngunúū ú nto te xntii ntō ko é kātaan núu ko, tsí taꞌan ko ña véꞌxi ñuú Macedoniá ne, xntii ñā kó nēe é kātaan núu ko. Dukuān né, dōo dé u kuenta vata koo é ña natekú duꞌxén u ntó ne, kuān tsi koo vií u nguentúvi. \v 10 Nuu é ntaā í vatā ó kakaꞌán u, tsí kantīkɨ́n u Cristu. Kutuni Xúva kō tsi nté uun ñaꞌa ña kuvi nakadɨ́ ña xuꞌu ko é kāꞌán u tsí ña ni kíꞌi u diúꞌun ntō da xntíī ú nto ne, kuān tsi koo kaꞌán u ni ña ntoo kanɨɨ̄ ñuú Acayá dɨ. \v 11 ¿Nté kui kuān ó kakaꞌán u? ¿Ō ña ntío ntu kó nto? Ntá tsi Xuva kō ini ña tsi dóo ntio kó nto. \p \v 12 Kuān tsi koo vií ka ú vatā o dé u, é ña kíꞌi ú xaꞌvī ko é edé tsiñu u, vata koo é ña kuéꞌe u é vīí kaꞌnu ña e ntáde tsiñu vatā o ntáde tsiñu ntɨ. \v 13 Tsí ña kuān ó ntáde sán ne, ñá tē dɨ́vi ñā é pustru é nuu é ntaā í ña, tsí da ti tsi ntaéni ntaꞌví ña ñaꞌa e ntákaꞌan ña é pustrú Cristu ña. \v 14 Ña túvī nee iña é da kuduꞌva kō, tsí mii tsī tóꞌō e ña váꞌā sán ne, kaeni ntaꞌví ñaꞌa é kānadama kúñu ī é ntūvi vata kaa ánjē vaꞌa. \v 15 Dukuān ne, ñá tē neé kaꞌnu nuu i te ña ntáde tsiñu iña i ntánadama ña kúñu ñā é ntūvi ña vata ntáa ña ntáde tsiñu iña Xuva ko, ña e dóo vaꞌa. Ntá tsi uun ntuvi niꞌi ña é ntoꞌo ña ntaꞌa Xuva kō é kuān ó ntáde ña. \s1 Da ntóꞌo Pablu da dé ña pustru \p \v 16 Uun ito ká tuku kaꞌán u ni nto tē nté uun nto ña kadá kuení nto te kākulukú u. Te kuān o ntádē kuení nto ne, ntá tsi kiní nto nēe e káꞌan ña lukú sa ni ntō, ña é kākaꞌan míi, ña é kade kaꞌnu miī. \v 17 É kuān ó kakaꞌán u ne, ñá te kakāꞌán u vatā ó ntio Xuva kō, tsí kakaꞌán u vatā ó kakaꞌan ña lúku, ña é kadē kuení i é ncho vií kaꞌnu. \v 18 Da xe dóo iō ñá ncho kada kaꞌnu ñuxiví sa ne, xuꞌú ne, kuān koo kada kaꞌnú u dɨ. \v 19 Tsí ntoꞌo e dóo ini ntó ne, dōo váꞌā ó ntádē kuení nto nī ña lukú san. \v 20 Ntōꞌó ne, dōo váꞌā ó ntádē kuení nto ni tūku ñáꞌa, kuān te kátee tsiñu kuétsi ña nto, kuān te kánantɨ̄ꞌɨ́ ña nto, kuān te katɨ́ɨn ña ntō é viī nto é kāꞌan ñá, kuān te dóo kaꞌnu ncho vií ña ni ntō, kuān te kaxeꞌé nuu ña vinuu nto. \v 21 Xuꞌú ne, kakukaꞌan nuú ko é kāꞌán u e ña kákene iní ntɨ é kuān koo vií ntɨ ni ntō. \p Ntá tsi da nēé ka nuu i é ña kaúꞌvī ña é kāꞌan ña e dóo vaꞌá iña ñá ne, xuꞌú dɨ ne, ñá kaūꞌví ko é kuān koo kaꞌán u vatā ó kakaꞌan ña lukú sa. \v 22 Ña tsīkán, ¿hebreu ntú ña? Kuān xuꞌú dɨ, tsí ña hebreu ú dɨ. ¿Tātá Israee ntú ña? Xuꞌú dɨ. ¿Iꞌxá Abraan ntú ña? Dɨvī ú dɨ. \v 23 ¿Ña kade tsiñu iña Cristu ntú ña? Xuꞌú ne, dií dií ka dɨvī u é dɨvi ña, kuān te vata ó kakaꞌan ñá luku ú nee é kākaꞌán u. Ntá tsi dií dií ka éde tsiñu u é ña tsīkan. Dií dií ka kiꞌin itō inúu kutū ú viꞌi utun. Dií dií ka kiꞌin itō éꞌni ña ko é ña tsīkán ne, e dóo kiꞌin itō é dokó sa kaxiꞌí u dɨ. \v 24 Úꞌun īto éꞌni ña Israeé san ko. Kāni ña kó xoꞌo. Oko xeꞌun kɨ́mi é uun ito xéꞌe ña ko. \v 25 Úni īto káni ña kó utun. Uun ito ká tuku ne, xuu káni ña ko. Úni īto nántatsin tun ntōo é kaxkaniꞌī u nú ntute ñuꞌu kān. Uun ntuvi, uun niñu inúu ntoꞌo u méꞌñu ntute ñuꞌū san. \v 26 E dóo kiꞌin itō ñéꞌe ú ne, é dōo íní u tsi dóo donchuꞌvi nú ntute kaꞌnu sán ne, dōo donchuꞌví nī ña duꞌú dɨ; dōo donchuꞌví nī ña ñuú ko é ncho kaꞌní ña kó, nī ña tuku ñuú san dɨ. Iní u e dóo donchuꞌví ñuú kaꞌnu san nī má kūꞌú san, ni ntute ñuꞌū sán dɨ ne, dōo donchuꞌví ni tāꞌan ko, ña é ña te nuu é ntaā i e ntákuintiꞌxe i Xuva kō. \v 27 Dōo ntóꞌo ko é dé tsiñu ú ne, dōó kiꞌin itō ña ni kídi ú ne, dōo ntóꞌo ko e dóo kákɨn kó ne, dōo itsí ko ntute dɨ. Un véꞌxi ne, ítūví ntité u ne, dōo ntóꞌo ko é vīꞌxin é ña tuvi dúꞌnú ko. \p \v 28 Uun ká tuku nuu i sáꞌa ne: utén uten dóo kaexnúu kó e dóo kantɨꞌɨ iní ko un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ñuꞌu ini ukún san. \v 29 Tē xoó ña tuvi ntíi i ne, vata tsī ó kantoꞌo kó dɨ. Tē xoó kakóꞌxo i uun nuu i ne, xuꞌú e dóo uꞌvi kakúvi kó kuenta iña i. \v 30 Te kāntio é kāda kaꞌnu ú ne, kada kaꞌnu ú kuenta iña i é ña ni kuvi vií u é ña tuvi ntíi ko. \v 31 Xuva kō, ña é Uva Tóꞌo ko Jesūcristu, ña é kāꞌan o tsi dóo vaꞌá ña ntii dañu ntūvi ne, dɨvi ña īni ña tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u. \v 32 Dā itúvi ú ñuú Damascú ne, ña odo nūú iña rei, ñá nani Āretá ne, tēe tsiñu ña ña é vīí kuenta xiꞌí ñuú san é tɨ̄ɨn ña ko é xnuu kutu ñā ko. \v 33 Ntá tsi ini xika núu ú, nanúu ñá ko ata ntóꞌo kān é kāntiꞌu núu diñɨ ñuú san. Dukuān né, ntīi niꞌni ú ntaꞌa ña. \c 12 \s1 E xéꞌe Xuva kō é kīní Pablu \p \v 1 É īní u tsí ña tuví neé kaniꞌí ko é kāda kaꞌnu u, ntá tsi xuꞌú ne, káꞌān ú nee e táꞌxi Xuva kō é kūtuní ko, é kīní u dɨ é vatā ó kuvi te kakénī ko. \v 2 Iní u uun ñaꞌa, ña e kuíntiꞌxe i Cristú ne, é kūvi uxkɨmi kuíā e nádita ña ñā é xee ña é kuvi ūni é dukún kān mí tuví Xuva kō. Ntá tsi ña iní u te kanɨɨ̄ kúñu ñā ñeꞌe ñá ne, o da mii tsī nima ña. Xuva ko īni ña. \v 3 Iní u tsí ña tsīkán ne, (kuān te kanɨ́ɨ kúñu ña, kuān té nima tsí ña ne, mii tsi Xuva ko īni ña) ne, \v 4 nadíta ña ña mí e dóo váꞌā o mí tuví Xuva kō. Ikān téku ña túꞌūn e dóo xūꞌú kaa, e dóo xii kaa, e nté uun ñaꞌa ña kuvi káꞌan ña é tēkú tuku ñaꞌa. \v 5 Kuenta iña ñá tsīkán ne, kada kaꞌnu ú, ntá tsi ña kada káꞌnu ú kuenta iña mií ko. Da mii tsi kāda kaꞌnu ú kuenta iña i é ña ni kuvi vií u é ña tuvi ntíi ko. \v 6 Ntá tsi kuān te ntío ko kada kaꞌnu ú ne, ñá te vatā ó kakaꞌan ña tuntu ó kakaꞌán u, tsí da miī é nuu é ntaā i é kākaꞌán u. Ntá tsi ña kuān koo vií u vata koo e nté uun ñaꞌa ña kadá kuení ña te dóo kaꞌnu u. Tsi é īni ña nté kaa u é tēkú ña nté o kakaꞌán u dɨ. \v 7 É ña ntío Xuva kō é kāda kaꞌnu ú kuenta iña i e táꞌxi ña é kūtuní ko é vāꞌa é īní u ne, tāꞌxi ña é kāntoꞌo kó, vatā ó kuvi te īñu niꞌni ntído kúñū ko. Vata kaa iña é ña váꞌā san é kanantōꞌo ko vata koo é ña kuntekú ka é kāde kaꞌnu u. \v 8 E úni īto ikán u ntaꞌa Tóꞌo ko te nākiꞌi ña é kāde i é kāntoꞌo kó san, \v 9 ntá tsi kakaꞌan ñá nī ko: “Ñáꞌā, tsi é xéē ó iña o e dóo kakuinimá ko o. Kutuni ñáꞌa tsi dóo īó ko é vīi u é xntiī ú o ntuvi da ña tuvi ntíi o”, kaꞌan ña. Dukuān né, dōo diní ko é kāda kaꞌnu ú kuenta iña i é ña tuvi ntií ko vata koo é kūtuni ñáꞌa tsí dɨvī Cristu e dóo iō ñá é viī ña. \v 10 Dukuān ne, kaitúvi díni u dá ña tuvi ntíi kó, da ntákaꞌan kíni ñaꞌa san iñá ko dɨ; dá kātaan núu ko, dá ntáde xení ñaꞌa san ní ko, da nēé ka nuu i é kāntoꞌo kó kuenta iñá Cristu. Tsí iní u tsí da ña tuvi ntíi kó ne, kidáa kataꞌxi Xuva ko ntiī ko é vīí u. \s1 E dóo kantɨꞌɨ iní Pablu ña ñuꞌu ini ukun ñuú Corintu \p \v 11 Xuꞌú ne, kakaꞌan ntíꞌxe ú vatā ó kakaꞌan úun ña tuntu é kade kaꞌnu miī ú kuenta iña mií ko. Ntá tsi dɨvi kuētsí nto é kuān ó kakaꞌán u. Dií ka váꞌa o tē dɨ́ dɨvi nto ni kāꞌan ntó kuenta iñá ko. Tsí ña te dií ka dutsī u é vata kaa ña tsīkán, pustru e dóo kaꞌnu ñaꞌa ña, kuiní ña, kuān té ña váda kaidiáꞌvi ko. \v 12 Tsi dóo kutíi ú nima ko dá itúvi ú ni ntō ne, tɨtɨ́n nuu i íni nto, nī dóxo kāꞌnu, vata koo é kūtuni nto tsí nuu é ntaā i é pustrú u iña Xuva ko. \v 13 ¿Míꞌi ntū ña ni idé u dadɨɨ ni nto vatā ó de ú nī ña ñuꞌu ini ukún xio ñuu? Ntá tsi kada kaꞌnu iní nto nī ko é ña ni natēkú duꞌxén u nto é xntii ntō kó nee iña é kātaan núu ko. \p \v 14 É iō tuꞌvé ko é kɨ̄ꞌɨ́n u, kíkoto níꞌni ú nto é kūvi uni íto. Ntá tsi ñá nateñu nūu ú nto, tsí ña te íña nto e ntío ko, tsí miī nto é ntio kó nto. Tsí uva iꞌxá san, ña é dūku ntée é nātsoo váꞌa ña iña ña é kūvi iña iꞌxá ña, ñá te iꞌxā ña é dūku ntée é nātsoo váꞌa é kūvi iña ña. \v 15 Xuꞌú ne, dōo diní ko te nantɨ̄ꞌɨ ú nee iña é īó iñá ko kuenta iña ntó, kuān té nte ntuvi iñá ko nantɨꞌɨ̄ ú vata koo é dɨvi nto nāniꞌi nto ntuví vaꞌá iña nto. Ntá tsi dā dií dií ka ntio kó nto ne, dɨvi ntō né, vata te kantudutsī é ntio nto kó, kuiní ko. \p \v 16 Ini nto tsi nté uun nuu i ña ni nateñu núu ú nto. Ntá tsi īó ñaꞌa ntákaꞌan ña tsi dóo iní u nté koo vií u é kūvi kani ntaꞌví u nto. \v 17 ¿Vá eni ntāꞌví ntu ú nto ntaꞌa ña e táxnūu u mí ntoo nto? \v 18 Xuꞌú ne, íkān ú ntaꞌa Títo te kɨ̄ꞌɨn ña, kíkoto níꞌni ña nto mí ntoo nto ne, taxnūu ú uun ká tuku taꞌan ko é kɨ̄ꞌɨn ñá ni ñā. ¿Vá eni ntaꞌví ntu Titó san nto? ¿Ñā ntu te dadɨɨ́ tsi ntáde ntɨ́ ni ñā? ¿Ñā ntu te uun tsi nimá ntɨ ni ñā? \p \v 19 Tē ntádē kuení nto tē ntánadaꞌān ntɨ́ kúñū ntɨ́ nuu nto, dá kuān ó ntákaꞌán ntɨ ni ntō. Ntá tsi ña te kuan ō. Tsí ntɨꞌɨ́ ne, nuu Xúva ko ntákaꞌán ntɨ e ntántīkɨ́n ntɨ Cristu. É kuān o ntákaꞌán ntɨ ni ntō ne, vata koo é xntiī ntɨ́ nto e dií ka kueꞌnu nto te kutúꞌve nto iña Xuva ko. Tsí dɨvi ntō táꞌān ko e dóo ntio kó nto. \v 20 Kadē kuení ko nté koo kuvi te nániꞌi taꞌan ko: tē ña vií nto vatā ó ntio kó, tē ña vií u vatā ó ntio nto dɨ. Kadē kuení ko te iō ña é nāa núu ña, te iō ña é kūneꞌu iní ña, te kūdiin ñá dɨ, tē ntio ña é vīi mii ñá kuenta iña mii ñá, te kāꞌan kíni ña iña taꞌan ñá, te kāꞌan véte ña, te kāda kaꞌnu ña, te kuān sá koo vii ña da nēé ka é ntio ña. \v 21 Kaūꞌví ko tē dá kɨ̄ꞌɨn xtúku ú mí ntoo nto ne, taꞌxi Xuva kō é kūkaꞌan nuu xtukú ko kuénta iña ntó, te kutūví ntaꞌxa ú kuenta iña ntó, iō ntó, ña e dóo iō kuetsí i nte díꞌna. Váta nātɨvi iní ña e dóo dé ña nuu i é kīni kaa, e dóo dé ña é kini kaa ni ñadɨ̄ꞌɨ́ san, é edé ña da nēé ka é ntio nima kíni kaa ña. \c 13 \s1 Nté koo vií ña \p \v 1 E sáꞌa kūvi uni íto é kɨ̄ꞌɨ́n u, kikoto niꞌní u nto. Kakaꞌan túꞌun Xuva kō: “Tē xoó ntio i é tsiꞌi kuétsi uun ká tuku ñaꞌa ne, da miī é kāntio uvi, uni ñaꞌa é ntāda ntaá ña”, kaꞌan. \v 2 É kākaꞌán u ni ñā é iō kuetsí i diꞌna, nī é un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña nguiī san dá ñeꞌé u é kuvi ūvi íto ne, kuān te ika túví u mí ntoo nto vevii, ntá tsi kāꞌán u vata tsī o é kākaꞌán u dá kixkoto niꞌní u nto é kuvi ūvi íto ne, te kɨ̄ꞌɨn xtúku u mí ntoo nto ne, ñá ntuntāꞌví ini kó ña; da miī é nantōꞌo ú ña. \v 3 Kidáa kutūni nto tsí nuu é ntaā i é kākaꞌán u naá Cristu. Dɨvi ñā ne, ñá te vītá ini ña ni ntō, tsi dóo iō ña é viī ñá ni ntō. \v 4 Ini nto tsí dā xiꞌi ñá ntiká krusí ne, vata te ña tuvi ntíi ñā, ntá tsi xeꞌé Xuva ko ntīi ña é ntōto xtuku ña ne, kantíto ña vevii. Ntɨꞌɨ́ ne, ña túvi ntīi ntɨ́ dɨ, vata kaa ña é ña tuvi ntíi ña kídaā dá xiꞌi ña, ntá tsi dā kúdadɨɨ ntɨ́ ni ñā ne, kataꞌxi Xúva ko ntīi ntɨ́ vata koo é vāꞌá koo vií ntɨ kuenta iña nto. \p \v 5 Kadā kuení mii nto te vāꞌá ō ntákuintiꞌxe nto. Koto ntee mii nto. ¿Ñā ntu ntákutuni nto te tūví Jesucristu ni ntó, o ñā ntu te nuu é ntaā i é iña ña nto? \v 6 Ntio ko é kūtuni ntó dɨ tsí ntɨꞌɨ́ ne, nuu é ntaā i é ntántīkɨ́n ntɨ Cristu. \v 7 Ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ ni Xuva ko vāta koo é ña vií nto nuu i é kīni kaa. Ñá te kuān o ntáde ntɨ́ kuenta iña mií ntɨ, vata koo é kāꞌan ñaꞌa tsi dóo váꞌā o nakuaꞌá ntɨ nto, ntá tsi ntio ntɨ é vāꞌá koo vií nto, kuān te ña ni idiáꞌvi ntɨ́, kuiní ñaꞌa san. \v 8 Ña kúvi nakuītá ntɨ nee é nuu é ntaā i. Da miī é vīí ntɨ kuenta iña i é nuu é ntaā i. \v 9 Dōo diní ntɨ tē ña kantio é ntɨ̄ꞌɨ́ koó ntiī ká ntɨ, tsí dɨvi nto kūvi vií nto é un ntɨꞌɨ̄. Ntákaꞌan ntâꞌví ntɨ iña nto vata koo é vāꞌá koo vií kueꞌen nto. \v 10 Taxnūu ú tutú saꞌa diꞌna dá kɨ̄ꞌɨ́n u mí ntoo nto vata koo é ña kantío é kāda tii ú ni nto te kɨ̄ꞌɨ́n u. Tsí tsiñu e táꞌxi Xuva kō é vīí u kuenta iña ntó ne, ñá tē é nakōꞌxó u nto, tsí vií u é xntiī ú nto é kuēꞌnu váꞌa nto. \p \v 11 É nantɨꞌɨ̄ u é kākaꞌán u ni nto, táꞌān kó ne, káꞌān ú ni ntō é vāꞌa váꞌa tsi koo kuntōo nto. Ntuku nto nēe e váꞌa ntuvi iña nto. Kaꞌnu tsi víi nto nima nto. Uun tsi kadā kuení nto ni tāꞌan nto ne, váꞌa tsi koo kuntoo nto ni tāꞌan nto. Kidáā né, Xuva kō, ña é tāꞌxi é kuntōo váꞌa ō, é kuinima táꞌan ko ne, kunūu méꞌñu kūnuu dava ña nto. \v 12 Kuéꞌe ntō ntiusi táꞌan nto. \v 13 Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ña ntántīkɨn Xúva ko taxnūu ña ntiusi nto. \p \v 14 Tōꞌó ko Jesūcristú na tāꞌxi ña nto é vāꞌa. Xuva ko na kuīnima ñá nto. Espíritū Sántū sán na kunūu méꞌñu ña nto ūn ntɨɨ́ ntɨɨ̄ nto. Kuan tsī koo é kāꞌán u ni ntō.