\id ROM \h ROMANOS \toc1 Tutu Nì Tiaa San Pablo nùù Nèhivì xí Dios Ndoó Ñuu Roma \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 Tutu Nì Tiaa San Pablo nùù Nèhivì xí Dios Ndoó Ñuu Roma \c 1 \p \v 1 Yùhù nduí Pablo, iin nècuàchì xinúcuáchí nùù Jesucristu. Divi mii‑yá nì cachi‑yà xìˊ ñà‑cùhìn chuun xi‑ya; mii‑yá nì nacàxin‑ya yùhù ñà‑cachitnùhi razón ndiaha xí Dios inicutu. \v 2 Te divi razón mà nduú stná palabra nì cachitnùhu‑ya sànaha na ní dàtnúù‑yà ini nècuàchì nì sacahàn cuenta xi‑ya, te nì tiaa‑ne ñà‑yùcán nùù tutu ìì. \v 3-4 Cunaha‑nsiá, cáhàn palabra mà sàhà Dèhemanì‑yá, te cacháˋ ñà‑ndùú‑yá iin descendencia xi rey David, vàchi iin nècuàchì ñuhìví yohó nì sanduu xìì‑yá, cacháˋ. Doco (diín lugar nì quixi) anima ìì‑yá, vàchi Dèhemanì Dios nduú‑yá, te icúmí‑yâ poder, ináhá vâha‑nda ñà‑jaàn, vàchi mate ní xìhì‑yà, doco nì natiacu‑yà. \v 5 Te divi nùù mii‑yá sànì nìhìtáhvì nsiùhù cacanuu‑nsi chuun xi‑ya ñà‑càhàn‑nsì xì nèhivì nsidanicuú ñuu, áma sáà stná‑nè cunini‑ne ley xi‑ya, te cunindisá‑néyà, dandu más gà tnùñuhu xí‑yá quee. \v 6 Te mii‑nsiá, ducán nì xinindisá stná‑nsià, vàchi nì cana stná Jesucristu mii‑nsiá (ñà‑cunchicùn‑nsiàyà). \v 7 Te vichi tiaí tutu yohó nùù nsidaa mii‑nsiá nècuàchì ndoó ñuu Roma. Cunaha‑nsiá, ñà‑mànì guá‑nsià nùù Yua‑nda Dios, ñàyùcàndùá nì cana‑yansià sàhà‑ñá cunduu stná‑nsià nèhivì ìì xí‑yá. \p Te vichi xícàn tàhví sàhà‑nsiá nùù mii‑yá xì nùù Stoho‑ndà Jesucristu ñà‑nì cuáha‑yansià gracia, te contentu ni cúndóó‑nsiá quida‑ya. \s1 Nansa nì cachi Pablo ñà‑cùní‑nè cùhùn‑nè ñuu Roma nàcòtò‑nè nèhivì xí Dios ndoó yucán \p \v 8 Primeru cuàhìn cachì ñà‑yòhó: yùhù ndácùcahín Jesucristu, te naquímánìˊ (Yua‑nda) Dios sàhà nsidaa‑nsiá ñà‑ndiaha guá xiníndísâ‑nsiá mii‑yá. Te vichi dècuèndè inicutu ñuhìví sànì xinitnùhu‑ne sàhájàn. \v 9 Yùhù, xì nsidaa anímè xinúcuáchî nùù‑yá, cachítnùhi razón ndiaha sàhà Dèhemanì‑yá. Te mii‑yá, ináhá‑yâ ñà‑ndáà nduá nsinúú cuáhà inì mii‑nsiá, te xícàn tàhví sàhà‑nsiá nùù‑yá. \v 10 Te xícàn tàhvì stnáì áma cóó iin quìvì nìhí tiempu sàì nàcòtì mii‑nsiá, nú ducán cuní stná mii‑yá. \v 11 Vàchi cuàhà gá cuníˋ sàì sàhà‑ñá nìhìtáhvì gá‑nsià más ñà‑ndùá cui chindee xi anima‑nsià, dandu chicá nacuàhandee inì‑nsia. \v 12 Te ò ni cachí‑ndà, ñà‑cùní‑ndà chindee stnaha‑nda ñà‑chicá cunindisá víi‑ndayá, vàchi nsidaa‑nda, iin‑ni xiníndísá‑ndáyâ. \p \v 13 Ñánì, cuníˋ cundaà ini‑nsià ñà‑cuàhà gá xichi nacání inì sàì ndé ndoó‑nsiá, doco siempre iá ñà‑sàdí nùí. Doco vichi ndisa, (vihini sàì), vàchi stná ndé ndoó‑nsiá cuníˋ quida stnáì chuun ìì xí Dios, nacua sànì quide dava ga ñuu, sàhà‑ñá ducán quee stná cuàhà ñà‑vàha xi mii‑nsiá. \v 14 Vàchi ndiá ìqué (cachitnùhi razón ndiaha xí‑yá) xì nsidanicuú nèhivì, a xínduu‑ne nècuàchì ñuu ndé cáhàn‑nè dàhàn griegu, te ò ndéni ñuu nì cui, doco icúmî càhìn xì nsidaa‑né, a nchichí‑nè, te ò mà nchìchí‑nè. \v 15 Ñàyùcàndùá, nùù yùhù, dispuestu iéˋ sàì cachitnùhu stnáì xì mii‑nsiá nècuàchì Roma ñà‑ndùú razón ndiaha. \s1 Cahnú poder xi razón ndiaha xí Dios \p \v 16 Yùhù, có‑cùcáhán nùí cachitnùhi razón ndiaha xí Cristu, vàchi cunaha‑nsiá, sàhà palabra jaàn vàtùni càcu anima‑ndà quida poder xi‑ya, nú sànì xinindisa‑ndayá, mate nécuàchì ndéni ñuu nì cui ni cúndúú‑ndá. Doco dihna xiñuhu (cunitnùhu) nècuàchì raza Judea, dandu stná nèhivì dava ga ñuu ñuhìví. \v 17 Vàchi divi sàhà razón ndiaha ma datúi Dios nansa cui ndee vàha‑nda nùù‑yá nú ni cúníndísâ vàha‑ndayá, vàchi cuisì‑ní ñà‑jaàn nduá ndiaá, nacua cachí stná tutu ìì: “Nú sànì ndee vàha‑nda nùù‑yá ñà‑xìníndísá‑ndáyâ, dandu vida ndiaha nìhìtáhvì stná‑ndà”. \s1 Nsidaa nèhivì, iá cuàchi‑ne, cachí Pablo \p \v 18 Sànì cundaà ini‑ndà fuerte icúmí quixi castigu xi Dios dìquì nsidaa nèhivì có‑quìdá víi, vàchi quini quidá‑né, te cuehé gà‑nè, có‑sâha‑ne cuìtià palabra ndàcuisì xí‑yá, \v 19 mate sá‑ìnáhá vâha‑ne sàhà ñà‑ndùá cui cundaà ini‑ndà sàhà‑yá, vàchi sànì dàtúi‑yañà nùù‑ndà. \v 20 Vàchi dècuèndè nì sàcòo ñuhìví náhà claru ñà‑ndùá cui cundaà ini‑ndà sàhà‑yá; mà úhì cundehè‑ndà nsidaa ñà‑ndùá nì quidavàha‑ya, te cundaà ini‑ndà. Náhà xìcà icúmí‑yâ poder ndisa nicanicuahàn, te claru cundáà stná ini‑ndà ñà‑mii‑yá nduú‑yá Dios. Ñàyùcàndùá, còò ni‑iin ñà‑dìsáhà‑xí (nacuaà nèhivì‑yá). \v 21 Vàchi na nísa inaha‑néyà antes, cónì càhvì ndisa‑neyà nacua ndiá ìcà‑né, ni cónì náquímánì stná‑nèyà. Cuisì inì‑ni mii‑né nì chitnùní ndevàha ini‑nè nansa quida‑ne, mànìcùí gá mànìhì tnúnî ini‑nè nansa quida viì‑né. \v 22 Ñà‑nchìchí guâ‑nè càhàn‑né, ñà‑yùcán nì tùi‑ne nduú‑né nècuàchì neciu. \v 23 (Te ñà‑neciu guá‑nè), nì nandòdó‑né ñà‑ndiaha guá iá‑yà, te cahan‑né iin figura iá nahi nèhivì nduú Dios, mate néhivì, xíhì‑nè, doco mii‑yá, itiácú‑yà nicanicuahàn. Te nì quidavàha stná‑nè figura laa, xì stná quisì nahnú, xì quisì cuàtì, (te nì cahvi‑néñà). \p \v 24 Ñàyùcàndùá, nì cuhuun ini Dios sàhà‑né, te nì cachi‑yà ni cúhùn‑nè ichì sìquini nì nchihò ini‑nè. Te ducán ndisa nì quida‑ne, (yáha ga quini) nì quida‑ne xì iquìcúñú‑nè, cónì chívàha ga‑nè tnùñuhu xí‑né. \v 25 Nì nacuaà dahuun‑ne palabra ndàcuisì xí‑yá, te ñà‑ndùú tnùhu nì candisá‑né. Màdì mii‑yá ana nì quidavàha xi ñuhìví nì càhvì‑né; còó, cuisì‑ní ñà‑ndùá nì quidavàha‑ya ñuhìví yohó nì cahvi‑né; cuisì ñà‑jaàn nduá nì xinucuachi‑né nùù‑xí, màdì nùù mii‑yá ndiaha itiácú nicanicuahàn, amén. \p \v 26 Ñàyùcàndùá, nì nacoo dahuun‑yanè. Dandu chicá quini nì quida ndevàha‑ne xì mii‑né. Dècuèndè stná nècuàchì ñahà, cónì nándàhà gá‑ña xì nècuàchì tiàa nacua quidá nècuàchì ñahà. Còó, entre mii‑ñá nìsa quida‑ñà cuàchi. \v 27 Te ducání stná tiàa, dava ga stná‑te, cónì nándàhà gá stná‑te xi ñahà. (Ndahví‑te), vàchi entre mii‑té nì naxihò stnahá‑te, te nì quida‑tè cuàchi. Doco sàhà ñà‑yùcán nì nìhì stná ìcà‑té (cuèhè), vàchi ñà‑yùcán nduú castigu xi‑tè nacua xiñuhu coo xi‑té ñà‑nì quee‑tè ichì váha. \p \v 28 Te‑ñà cónì cúdíì gá ini‑nè cunihnu ini‑nè mii‑yá, ñàyùcàndùá, nì nacoo dahuun stná‑yànè, te sàhámà nì cuchicuehe dahuun sàxìnítnùní‑nè. Cuisì ñà‑có‑ndìá ìcà‑né quida‑ne nduá nchícùn‑nè vichi. \v 29 Vàchi chitu anima‑nè nsidanuu ñà‑chìcuéhè. Ñàyùcàndùá quidá ndevàha‑ne cuàchi xi nècuàchì ñahà. Yáha ga có‑quìdá víi‑né. Xího‑né cuàhà iñàha, te cúmbìdia stná ini‑nè. Te tùha stná‑nè cahnì stnahá‑né, vàchi náâ stnahá‑né ñà‑malu guá‑nè, te dana ga stná‑nè; dandahví stnahá stná‑nè, te cáhàn ndiaa stnahá‑né, \v 30 vàchi quini ga cáhàn‑nè dìquì ñanìtnaha‑ne. Có‑xìñùhù‑né Dios, vàchi cuadú gà‑nè, mii‑né nduú‑né mii‑né cahan‑né. Ndiaha gá‑nè cahan‑né, doco maña gà‑nè. Có‑ìníní‑né ñà‑ndùá cachí yuadíhí‑nê. \v 31 Ni có‑sâà‑nè cundaà vàha ini‑nè, te có‑quìdá stná‑nè cumplir nú sànì cachi‑nè iñàha. Mà túha‑ne cuhi stnahá ini‑nè. Nicanicuahàn chuhún ini‑ne sàhà iin ñanìtnaha‑ne, te mà túha‑ne cundehè ndahví stnahá‑né. \v 32 Te mate ináhá vâha‑ne ñà‑ìcúmí Dios nsidandaà‑yà sàhà cuàchi quidá‑némà, doco có‑ndùlócô‑nè, mate ináhá‑nê ñà‑xìñùhù cui‑nè sàhà falta mà, doco iin‑ni quidá‑néà, ndè cudíì gá stná ini‑nè nú quidá stná nèhivì dava ga ducán. \c 2 \s1 Palabra xiñuhu cachi‑ndà xì ana tuxí inì‑xi chicá vàha‑ne nùù ñanìtnaha‑ne \p \v 1 Ñàyùcàndùá, (nú iá iin nèhivì), ndéni nèhivì ni cúndúú‑né, te xítnùhu‑ne ñanìtnaha‑ne, dandu vàtùni cachi stná‑ndà dohó xì‑né: “Mii‑ní, iá stná cuàchi‑ní; ñàyùcàndùá có‑xìñùhù cuitnùhu‑ní ducán; iá‑nî xítnùhu‑ní ñanìtnaha‑ní, doco cunaha‑ní, xidá cuàchi stná mii‑ní quida‑ní, vàchi nacua quidá mii‑né, ducán quidá stná mii‑ní. \v 2 Te sà‑ìnáhá‑ndá, palabra ndàcuisì cundua na nsidandaà Dios sàhà cuàchi nèhivì có‑quìdá víi. \v 3 Ñàyùcàndùá, ¿a tuxí inì‑ní cui càcu‑ní nùù castigu mà? (Mà cúí), vàchi mate xítnùhu‑ní nècuàchì quidá xi cuàchi ma, doco ducán quidá stná mii‑ní. \v 4 Cunaha‑ní, mànì gá quidá Dios xì‑ndà, vàchi ndee cahnú ini‑yà sàhà‑ndà. Te ¿a cahíchì inì‑ní ñà‑quìdá‑yá ducán? ¿A có‑cùndáà inì‑ní ñà‑ndùá dìsáhà‑xí quidá ndiaha guá‑yà ducán? Pues divi sàhà‑ñá ni sáà‑ndà naxicocuíìn ini‑ndà sàhà cuàchi‑nda nduá. \v 5 Doco (mii‑ní, còó), ndee gá inì‑ní, có‑cùù‑ní arrepentir, ñàyùcàndùá cáyà, te cáyà castigu nìhì‑ní quìvì juiciu, dandu quìvì mà icúmí nèhivì cundaà ini‑nè cuisì nsidándáà Dios nacua ndiá ìcà‑yá quida‑ya, \v 6 te cuàha‑yàndó (castigu, ò cuàha‑yàndó iin ñà‑vàha), según nansa nì quida iin iin‑nda. \v 7 Dandu nèhivì iin‑ni quida‑xi chuun viì, nìhì‑né vida ndiaha nicanicuahàn, vàchi sàhà ñà‑ndùá quidá‑némà nandúcú‑nê nansa quee tnùñuhu ndiaha xí‑né (nùù‑yá), vàchi cuní‑nè ndee vàha‑ne nùù‑yá, te cundoo stná‑nè nùù‑yá nicanicuahàn. \v 8 Doco nèhivì có‑nchîcùn palabra ndàcuisì, iin castigu fuerte nìhì‑né ñà‑cùdúchí guâ ini‑yà sàhà‑né, vàchi cuisì‑ní nì nacani ini‑nè quida‑ne ñà‑ndùú gustu xi mii‑né. \v 9 Cuàhà tnùndoho fuerte cucumi nsidaa nècuàchì có‑quìdá víi ma, te yáha ga nacani cuaá ini‑nè sàhájàn. Dihna nècuàchì raza Judea ndundaà sàhà‑xí, dandu después nsidaa gá nèhivì inga raza. \v 10 Doco nèhivì quidá víi ma, nìhì‑né cundoo ndiaha‑né, vàchi nìhì‑né natùi‑ne nùù Dios, dandu mànì gá cundoo‑ne. Dihna nècuàchì raza Judea nìhìtáhvì ducán, dandu después nèhivì raza dava ga”. \p \v 11 Pues ducán nduá, vàchi cunaha‑nsiá, iin‑ni indéhe Dios nsidanicuú nèhivì ñuhìví. \v 12 Nèhivì tàcùní ley xi‑ya, nú quida‑ne cuàchi, dandu icúmí‑nê ndañuhu‑né, te quìvì cuu xi‑né ducán, mà chíndéé ley mà‑né. Daaní stná nèhivì ináhá vâha ley xi‑ya, divi nacua cachí ley mà, ducán icúmí cuu xi‑né quìvì ndundaà sàhà‑né. \v 13 Vàchi nú ni quidá ndisa nèhivì cumplir ley xi‑ya, dandu vàtùni ndee vàha‑ne nùù‑yá. Doco nú cuisì iníní uun‑neà, dandu mà cúndiáàmà. \v 14 Vàchi dava nèhivì, tàcùní‑nè ley xi‑ya, doco tùha‑ne quida‑ne cumplir ñà‑ndùá cacháˋ, vàchi inì‑ni mii‑né nacání ini‑nè quida‑ne ducán. Ñàyùcàndùá, divi ñà‑jaàn cunduu na iin ley xi‑ne. \v 15 Vàchi cuisì ñà‑cundehè‑ndàné nansa quidá‑né, te cundaà ini‑ndà ñà‑ini anima‑nè sánìhì ini‑nè nansa iá ley xi‑ya. Ináhá vâha‑ne iá iin ley chivàha‑nda. Te stná sàxìnítnùní‑nè, ducání cachí stnáˋ xì‑né. Vàchi dava xichi dandohó sàxìnítnùní‑ndà ndohó, te dava xichi cacháˋ xì‑ndà ñà‑còò cuáchi‑nda. \p \v 16 (Pues cunaha‑nsiá, nsidaa ñà‑jaàn, claru icúmíâ tùia) quìvì nsidandaà Yua‑nda Dios sàhà nsidaa ñà‑ìá dèhé ini anima nèhivì. Te divi ndahà Jesucristu icúmí‑yâ nacoo‑ya juiciu mà, nacua cachí razón ndiaha cachítnùhi xì nèhivì. \s1 Nansa nì quida nècuàchì raza Judea, cónì chívàha stná‑nè ley xi‑ya \p \v 17 (Vichi cuàhìn càhìn sàhà) nèhivì raza‑nsì. Nècuàchì raza Judea nduá danani nèhivì raza‑nsì. Te cuàhà nèhivì raza mà, yáha ga nihnú ndéé ini‑nè ñà‑ìcúmí‑nê ley ìì xí Dios; ñàyùcàndùá chicá ndiaá‑nè cahan‑né, vàchi mii‑yá càhvì‑né, \v 18 te ináhá‑nê ñà‑ndùá dandacú‑yá quida‑nda. Te sàhà‑ñá dàcuàhá cuáhà‑né ley ìì mà, ñàyùcàndùá cundáà ini‑nè índù iñàha nduú chuun viì, te índù ñá‑còó. \v 19 Sàhámà quidá‑né cuenta ñà‑mii‑né icúmí nacani xi nsidaa nèhivì nansa iá ichì váha cahan‑né; xiñuhu danátnûù ini‑nè nsidaa nècuàchì xicá ichì ñáa, tuxí ini‑nè. \v 20 Cuisì mii‑né cui dacúndéhe xi tè‑neciu iin ichì víi, vàchi maestru nduú‑né cahan‑né. Nahi méè có‑ìnáhá xínduu nècuàchì dava ga, cahan‑né, te ñàyùcàndùá, cuní‑nè chinaha‑nè nècuàchìmà, vàchi tuxí ini‑nè ñà‑sàhà ley dacuahá‑né mà vàtùni mànìhì ini‑nè nsidanicuú iñàha, te cundaà stná ini‑nè sàhà nsidaa ñà‑ndùú ñà‑ndáà. \v 21 Pues vichi, nú ducán cudíì guá ini‑nè dacuahá‑né nèhivì dava ga, ¿a có‑xìñùhù dacuahá stná‑nè mii‑né? Vàchi cachí‑nè xì nèhivì ñà‑màsà quídá cuíhná‑né, doco ¿a ndísá có‑xìdá cuíhná stná mii‑né? \v 22 Te cachí stná‑nè xì nèhivì ñà‑màsà cáhàn‑nè xì inga nèhivì cónì nándàhà xì‑né, doco ¿a ndísá có‑quìdá stná‑nè ducán? Cahíchì ini‑nè ñà‑ndùú yùù yócò, doco ¿a có‑xìdá cuíhná stná‑nè ñà‑cuìcà iá veheñùhu? \v 23 Ndee cáhàn‑nè sàhà‑ñá sà‑ìcúmí‑nê ley ìì xí Dios, doco có‑chîvàha ndisa‑neà, te cuní cachàmà na ian cahíchì ini‑nè mii‑yá nduá. \v 24 Pues, divi ducán cachí stná tutu ìì ndé cacháˋ: “Sàhà modo ndahví xi nècuàchì raza‑ndà, ñàyùcàndùá sácùndiaa quini tè‑inga raza Dios xi‑nda”. \p \v 25 Cunaha‑nsiá, ñà‑ìtúú seña xi‑ya ìcà‑ndà, vàtùni cundiaa mà nú chívàha ndisa‑nda ley xi‑ya; doco nú còó, dandu davani queámà na ian còò ni‑iin seña mà ìcà‑ndà. \v 26 Ñàyùcàndùá, nècuàchì (inga raza) còò seña ìcà‑xí, nú ni chívàha‑ne ley xi‑ya, dandu vàtùni quida stná‑ndà cuenta na ian itúú ndisa seña mà ìcà‑né. \v 27 Cunaha‑nsiá, mate còò seña mà ìcà‑né, te chívàha stná‑nè ley mà, ñà‑jaàn datúi claru ñà‑có‑quìdá víi nècuàchì raza‑nsì Judea, vàchi có‑chîvàha‑ne ley mà, mate icúmí‑nê tutu ìì, te itúú stná seña mà ìcà‑né. \v 28 Ñàyùcàndùá, ¿ana cachi‑ndà nduú ndisa nècuàchì raza Judea? ¿A sáhà descendencia xi‑ne nduá? Còó. Te ñà‑ìtúú seña xi Dios, ¿a cuísi sàhà ìcà‑ndà nduájàn? Còó. \v 29 Chuun xi anima‑ndà nduá, te ini anima‑ndà nduú ndisa‑nda nècuàchì raza Judea. Te ducání stná ñà‑dúcùn‑ndà seña xi‑ya, cuisì ini anima‑ndà nduú ñà‑ndiàá. Iin ñà‑nìhnú vàha ini‑ndà nduá, màdì iin ley nì tiaa nùù tutu. Te nú iá (viì ndisa) anima‑ndà ducán, dandu icúmí‑ndá ndee vàha‑nda, doco nùù Dios, màdì nùù nèhivì. \c 3 \p \v 1 Nú ducán nduá, dandu ¿índù chuun cachí‑ndà ndiaha gá iá ñà‑ndùù‑ndà nèhivì raza Judea, te itúú seña xi Dios ìcà‑ndà? \v 2 Pues cuàhà gá ventaja nduá, te cuàhà modo chindéâ. Primeru, cuàhà gá nduá ñà‑nì nìhìtáhvì nèhivì raza mà cucumi‑né tutu ìì cachítnùhu palabra xi‑ya. \v 3 Vàchi mate có‑xìníndísâ dava‑ne, doco có‑cùní cachàmà ñà‑nacuaà Dios ñà‑ndùá nì cachi‑yà. \v 4 Còó, vàchi mate nsidaa nèhivì, tnuhu‑né, doco mii‑yá, icúmí‑yâ quida ndisa‑ya cumplir ñà‑ndùá nì cachi‑yà. Te ducán cachí stná nùù tutu ìì (ndé cáhàn nèhivì xì‑yá, cachí‑nè): “Claru icúmí tùi ñà‑cuisì mii‑ní cachí xì ñà‑ndùú ñà‑ndáà, te nú daquée cuàchi nèhivì dìquì‑ní, dandu divi mii‑ní icúmí‑nî cundee‑ní nùù‑né”. \p \v 5-6 Mate chicá náhà claru ndiaha gá iá Dios (na xiní‑ndà ñà‑quini guá quidá nèhivì cuáchi), doco ¿a sáhámà cui cachi stná‑ndà ñà‑có‑quìdá víi‑yá na sáha‑yàndó castigu sàhà cuàchi‑nda? Còó, màsà nunca cachi‑ndà ducán. Cuisì nì cachì palabra jaàn sàhà‑ñá divi ducán (tuxí ini dava) nèhivì. Doco còó, mà cúí cachi ndisa‑nda ducán, vàchi nú ducán ni cúndúá, mà cúí nìhì Dios nansa nsidandaà‑yà sàhà cuàchi‑nda ni cuí. \v 7 Doco cachí dava nèhivì ñà‑chicá quee tnùñuhu xí Dios nú ni cachí‑nè iin tnùhu, vàchi tuxí ini‑nè ñà‑sàhájàn chicá nsinuu ini‑ndà ndàà cuisì ini Dios. Doco nú ducan ni cúndúá ñà‑quee tnùñuhu xí‑yá sàhà cuàchi‑nda, dandu có‑ndìá ìcà‑yá nsidandaà‑yà sàhà cuàchi‑nda ni cuí. \v 8 Te nú ducán nduú stná, ¿amádi chicá ndiaha ñà‑quida cuahà‑ndà ñà‑có‑ndiàá, dandu chicá quee viá ni cuí? (Doco còó, màsà cáchí‑ndà ducán, mate) cachí dava nèhivì ñà‑divi ducán chináhá nsiùhù, daquée cuàchi‑ne dìquì‑nsí. Doco nècuàchìmà, icúmí‑nê ndoho‑ne sàhà (ñà‑dàquée cuàchi‑ne ducán), vàchi divi nduá xiñuhu coo xi‑né. \s1 Nsidanicuú nèhivì, iá cuàchi‑ne \p \v 9 Pues, ¿índù ñà‑cachi‑ndà vichi? ¿A ndísá chicá ndiaha nècuàchì (raza Judea)? Còó, vàchi sànì cundaà vàha ini‑ndà, nèhivì cuáchi nduú nsidanicuu‑nda, nahi nèhivì inga raza, te ducán stná nècuàchì raza‑nsì Judea. \v 10 Vàchi ducán cachí stná nùù tutu ìì: \q1 Còò ni‑iin ana nihnú ndàcuisì inì‑xi; \v 11 còò ni‑iin ana sáà cundaà inì‑xi, còò ni‑iin nandúcú ndisa nansa iá ichì Dios. \v 12 Nsidaa nèhivì, sànì tùcù‑nè ichì malu; nsidaa‑né sànì cuchicuehe anima‑nè. Ni‑iin‑ne có‑quìdá víi‑né. \v 13 Te (ñà‑quini guá) cáhàn‑nè, ducán nduá nahi dico ndé nì nuna yavi xi nsìi. Te tùha ga stná‑nè dandahví stnahá‑né. Ducán iá palabra xi‑ne nahi venenu xi iin còò dàná. \v 14 Cuàhà gá xícàn tàhvì chìhán‑nè dìquì ñanìtnaha‑ne, te cáhàn ndiaa stná‑nè dìquì nècuàchìmà. \v 15 Yàchì gà nacání ini‑nè cahnì stnahá‑né. \v 16 Te ndéni nì cui ni yáha‑ne, yucán xiní nèhivì tnùndoho. \v 17 Vàchi mà túha‑ne cunchicùn‑nè ichì ndé cundoo manì‑ndà. \v 18 Te có‑yûhî stnâ‑nè Dios, vàchi có‑nìhnú ini‑nèyà. \p \v 19 Pues ináhá‑ndá, nsidaa ñà‑ndùá cachí ley sànaha ma, sàhà‑ñá cunini nèhivì ndoó tìxi ley mà nduá, te ducán (nducahan‑ne), te cadi‑nè yuhù‑né, vàchi iá stná cuàchi‑ne, nacua iá cuàchi nsidanicuú nèhivì ñuhìví. \v 20 Ñàyùcàndùá, ni‑iin‑nda mà sáà‑ndà ndee vàha‑nda nùù Dios sàhà cuisì ñà‑chivàha‑nda ley sànaha ma, vàchi chuun quidá ley mà, cuisì nduá ñà‑cundaà ini‑ndà iá ndisa cuàchi‑nda. \s1 Nú xiníndísá‑ndá mii‑yá, icúmí càcu anima‑ndà \p \v 21 Doco vichi cunaha‑nsiá, iá ndisa nansa ndee vàha‑nda nùù‑yá, te còò ni‑iin ley chivàha‑nda sàhámà. Mà úhì cundaà stnà ini‑ndà ñà‑jaàn nú ni cahvi‑nda tutu nduú ley xi‑ya, xì stná tutu nì tiaa nècuàchì profeta. \v 22-23 Vàchi nú sànì xinindisa‑nda Jesucristu, dandu icúmí‑ndá ndee vàha‑nda nùù‑yá, nsidanicuú ndohó nècuàchì nchícùn xì‑yá. Vàchi iin‑ni indéhe Dios nsidaa nèhivì sàhà ñà‑iin‑ni iá cuàchi nsidaa‑né, te iin‑ni có‑sâà stná‑nè tavà‑né tnùñuhu xí‑yá. \v 24 Doco sàhà‑ñá nì dànáà Jesucristu sàhà‑ndà, ñàyùcàndùá uun‑ni sáhatahvì‑yándô gracia xi‑ya, te sàhájàn vàtùni ndee vàha‑nda nùù‑yá, te càcu dahuun anima‑ndà. \v 25 Vàchi nì chitnùní ini Yua‑nda Dios ñà‑cunduu Jesucristu ana icúmí cui, te cuìtià nìì‑yá, dandu nsidaa ana cahvi xi ñà‑ndùá nì quida‑ya, mà nsínúú gá ini (Yua‑nda) Dios sàhà cuàchi‑ne. Te sàhájàn cundaà stná ini nèhivì ñà‑vàtùni nì quida‑ya xì nèhivì sànaha na ní dàyáha uun‑ya cuàchi‑ne, te nì quidandee gá ini‑yà sàhà‑né. \v 26 Daaní, inga ñà‑dìsáhà‑xí nì xìhì‑yà nduú stná ñà‑cundaà ini nèhivì ñà‑ndiaha gá quidá stná‑yà tiempu vichi. Te mate ñá‑ndáà cuisì cundua na nsidandaà‑yà sàhà‑ndà, doco nú cahvi‑nda xi Jesús, dandu vàtùni ndenihi‑yàndó na ian nduu‑nda nèhivì còò falta xi. \p \v 27 Daaní, nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà sàhà nèhivì ndeníhí vàha guá xì mii‑xí? Pues, có‑ndùá ñà‑cachi gà‑nè ducán. ¿Índù chuun? ¿A sáhà‑ñá cónì chívàha viì‑né ley ìì? Còó, divi sàhà‑ñá mà cúndiáá gà ni‑iñàha nùù‑yá, cuisì ñà‑cunihnu vàha ini‑ndàyá. \v 28 Ñàyùcàndùá, vichi sànì cundaà ini‑ndà nansa quida‑nda, te ndee vàha‑nda nùù‑yá. Divi ñà‑cunihnu vàha ini‑ndà mii‑yá nduá xiñuhu, màdì ñá‑chivàha‑nda ley (sànaha ma). \p \v 29 ¿A cuísi Dios xi nèhivì raza Judea nduú‑yá? (Còó.) ¿A có‑ndùú stná‑yà Dios xi nsidaa gá nèhivì ñuhìví? Jaan, vàchi Dios xi stná mii‑né nduú‑yá. \v 30 Vàchi imindaa Dios iá, te vàtùni ndee vàha nsidaa nèhivì nùù‑yá nú ni cúníndísâ‑néyà, có‑quìdá a nduú‑né nècuàchì raza Judea, te ò nèhivì inga raza. \v 31 Doco nú cachí‑ndà cuisì cundiaa ñà‑cunihnu vàha ini‑ndàyá, dandu ¿a ducán queá na ian có‑ndiàá gà ley nì sàha‑ya? Còó, màdì ducán nduá. Dècuèndè chicá más icúmí cundiaa ley mà, nú ducán. \c 4 \s1 Nansa nì quida Abraham sànaha \p \v 1 Doco ¿nansa cachi‑ndà sàhà xìì‑ndà Abraham sànaha? ¿Nansa iá ñà‑ndùá nì nìhìtáhvì‑né? \v 2 Pues nú sàhà obra xi mii‑né nì nìhì‑né ndee vàha‑ne nùù Dios nì cùí, dandu vihini ndenihi ndiaha‑né mii‑né sàhájàn, doco nùù mii‑yá, còó, mà cúí. \v 3 Doco ¿nansa cachí tutu ìì sàhà‑né? Dohó cacháˋ: “Ñà‑nì xinindisá Abraham Dios, ñàyùcàndùá nì nìhì‑né nì ndee vàha‑ne nùù‑yá”, cacháˋ. \p \v 4 Pues, ni cachí‑ndà iá iin ana quidáchúûn nùù‑ndà. ¿A cutáhvì‑né ñà‑ndùú raya xi‑ne? Còó, vàchi ñà‑ìníhícá‑ndá nùù‑né nduá. \v 5 Doco (tucu iá xì ichì Dios), vàchi mate còò obra ni quida‑nda, doco nú xiníndísá‑ndá mii‑yá, dandu vàtùni quida‑ya cuenta vàha ndisa‑nda. Vàchi nùù mii‑yá iá nansa ndenihi vàha‑yàndó, mate néhivì cuáchi nduu‑nda. \v 6 Daaní, ducán stná David sànaha, nì cachi‑nè ñà‑ndiaha guá iá xì nèhivì níhìtáhvì ndee vàha nùù‑yá mate còò obra xi‑ne. \v 7 Ñà‑yòhó nduá nì cachi David mà: \q1 Nansicáhán nèhivì nú sànì xicahnú ini Stoho‑ndà Dios sàhà falta xi‑ne, te sànì cuxio cuàchi‑ne. \v 8 Nansicáhán‑nê nû cô‑ìtníí gá‑yà cuenta sàhà cuàchi‑ne. \p \v 9 Pues vichi, nú ducán nduá, ¿a vátùni nìhìtáhvì stná nècuàchì nsidanicuú raza, te ò cuísi nèhivì iá seña xi‑ya ìcà‑xí? Pues iin casu mà nduú stná Abraham yucán. Sànì cachi‑ndà nì ndee vàha‑ne nùù‑yá sàhà cuisì‑ñá nì xinindisá‑né mii‑yá. \v 10 Doco ¿índù ñà‑dìsáhà‑xí nì ndee vàha‑ne nùù‑yá? ¿A sáhà ñà‑ìtúú seña mà ìcà‑né? Còó, vàchi tàyóo ñà‑jaàn (na ní ndee vàha‑ne nùù‑yá). \v 11 Dècuèndè después, dandu nì sàcùnaha‑né ñà‑màcùtuu seña mà, te cunduamà iin ñà‑cundaà ini‑ndà sànì ndee vàha ndisa‑ne nùù‑yá sàhà‑ñá nì xinindisá‑né mii‑yá. Vàchi tàñáha ga màcùtuu seña mà ìcà‑né, te sàxìníndísâ‑néyà. Te sàhà‑ñá nì quida‑ne ducán, ñàyùcàndùá ndohó, quidá stná‑ndà cuenta na ian nduú stná‑nè yua nsidaa nècuàchì xiníndísá‑xí‑yá, mate còò ni‑iin seña mà ìcà‑né, doco xiníndísâ‑né, te ducán ndeé vàha stná‑nè nùù‑yá. \v 12 Daaní, stná nècuàchì iá seña mà ìcà‑xí, yua stná mii‑né nduú stná nècuàchìmà. Doco màdì cuísi sàhà seña mà nduú nècuàchìmà yua‑né. Còó; sàhà‑ñá nì xinindisá stná‑nè mii‑yá nduú stná mà, vàchi davani nì quida stná‑nè nacua nì quida nècuàchìmà na táyôo seña mà ìcà‑né. \s1 Cuàhà ñà‑ndiaha íì nì quida Dios comprometer, doco cuisì‑ní nèhivì xiníndísâ nìhìtáhvì xán \p \v 13 Sànaha nì quida stná Dios comprometer xì Abraham mà ñà‑nìhìtáhvì‑né cucumi‑né ñuhìví yohó, mii‑né xì descendencia xi‑ne. Doco ñà‑yùcán nì sanduu sàhà‑ñá nì xinindisá‑né mii‑yá, te ducán nì ndee vàha‑ne nùù‑yá, màdì sáhà iin estilu nì chivàha‑ne. \v 14 Vàchi nú cuisì ana chívàha xi estilu sànaha nìhìtáhvì, dandu mà cúndiáá gà ñà‑xìníndísá‑ndáyâ, ni mà níhìtáhvì gá stná‑ndà ñà‑ndiaha íì nì quida‑ya comprometer. \v 15 Vàchi nú sàhà ley sànaha ni cúndúá, dandu cuisì ñà‑ndoho‑nda cunduu stná. Doco nú còò ni‑iin ley, dandu còò stná necesidad cutnii‑ya cuenta sàhà cuàchi‑nda. \p \v 16 Sàhà ñà‑jaàn cuisì ñà‑cunihnu vàha ini‑ndà mii‑yá nduú ñà‑ndiàá, vàchi modo jaàn vàtùni dacútâhvì stná‑yàndó gracia xi‑ya, te ducán nìhìtáhvì stná nsidanicuú ana nduú descendencia xi Abraham, nahi nèhivì nchícùn ley sànaha, te ducán stná ndohó ana xiníndísâ nahi Abraham mà. Vàchi ducán cui quida stná‑ndà cuenta ñà‑ndùú stná nècuàchìmà xìì nsidanicuu‑nda. \v 17 Pues ducán nì cachi stná Dios nùù tutu ìì (na ní càhàn‑yà xì‑né), cachí‑yà: “Cuàhà gá descendencia xi‑ní cundoo; cuàhà ñuu cunduu‑ne”. Ñàyùcàndùá, xìì‑ndà nduú stná Abraham mà nùù Dios. Vàchi nì xinindisá vàha‑ne mii‑yá, divi mii‑yá tùha danátiácú xì nsìi, te cuisì càhàn‑yà, te màcòo ndéni iñàha nì cui, mate antes tàyóo ni‑ian. \p \v 18 Te Abraham mà, mate còò tnùndé ini xi‑ne (cahan‑nda), doco iin‑ni nì xinindisá‑né mii‑yá, nihnú ini‑nè iá ndisa tnùndé ini coo iin dèhe‑ne, te nducuahà descendencia xi‑ne, te sàà‑nè cunduu‑ne cuàhà raza, nacua nì cachi Dios xì‑né. \v 19 Iin‑ni nì xinindisá‑né ducán, mate ináhá‑nê yáha ga sàsàhnú‑né. Vàchi sà‑ìtúú xìnu‑ne 100 cuìà, te ináhá stná‑nè ñà‑mà cúí gá coo dèhe (ñahàdìhí‑nè) Sara. \v 20 Doco nì xinindisá vàha‑ne ñà‑ndùá nì cachi Dios xì‑né, cónì ía‑ne xì duda, vàchi iin‑ni nihnú ndàcuisì ini‑nè mii‑yá; te nì naquimanì stná‑nèyà, \v 21 vàchi nì xinindisá‑né ñà‑vàtùni quida ndisa‑ya cumplir ñà‑ndùá nì cachi‑yà xì‑né. \v 22-23 Te sàhà ñà‑nìhnú ini‑nè ducán, ñàyùcàndùá nì ndee vàha‑ne nùù‑yá. \p Divi ñà‑jaàn nduá cachí stná tutu ìì, doco màdì cuísi sàhà Abraham cáhàn palabra mà. \v 24 Còó, sàhà stná ndohó cáhàn, vàchi stná ndohó, vàtùni ndee vàha stná‑ndà nùù‑yá nú ni cúníhnú vàha stná ini‑ndà mii‑yá ana nì dànátiácú xì Stoho‑ndà Jesús, (divi Yua‑nda Dios). \v 25 Vàchi mii‑yá nduú ana nì chitnùní inì‑xi ñà‑cui Jesús sàhà cuàchi‑nda, te después natiacu‑yà sàhà‑ñá nìhì‑ndà nanduu‑nda nèhivì vàha nùù‑yá. \c 5 \s1 Nansa iá ñà‑ndiaha íì nìhìtáhvì‑ndà nú sànì ndee vàha‑nda nùù Dios \p \v 1 Vichi ndisa sànì ndee vàha‑nda nùù‑yá ñà‑sànì xinindisa‑ndayá. Ñàyùcàndùá, ndiaha gá sàndòò‑ndà nùù‑yá nì quida Stoho‑ndà Jesucristu. \v 2 Te sàhà ñà‑nìhnú ini‑ndà mii‑yá ducán, ñà‑jaàn nì cundiatú cuàhà anima‑ndà, vàchi (nsìquívì) níhì‑ndà gracia xi‑ya, te cudíì gá stná ini‑ndà ndiatu‑nda sàà quìvì cundoo‑nda xi‑yá gloria xi‑ya. \v 3 Doco màdì sáhà cuisì ñà‑jaàn cudíì ini‑ndà. Còó, vàchi cudíì stná ini‑ndà nú icúmí‑ndá yàha‑nda tnùndoho, vàchi sàhájàn cutùha‑nda quidandee ini‑ndà. \v 4 Daaní, nú sàvàtùni quidandee ini‑ndà, dandu ñà‑cudiì ini Dios sàhà‑ndà queamà; daaní, nú ducán, dandu chicá sàà‑ndà cunaha‑nda iá ndisa consuelu xi‑nda nùù‑yá. \v 5 Te nú ducán nihnú ndisa ini‑ndà, dandu seguru nìhì‑ndà consuelu mà, mà dándáhvî‑yàndó. Vàchi sànì sàhatahvì‑yándô Espíritu Ìì xí‑yá, te divi Espíritu Ìì nduú ana chináhá xì‑ndà ñà‑cuàhà guá cuú ini Dios sàhà‑ndà. \p \v 6 Vachi ndohó, na táñâha ga cucumi‑nda ni‑iñàha chindee xi‑nda, dandu meru hora vàha ma nì xìhì Cristu sàhà‑ndà, mate nècuàchì có‑quìdá víi nduu‑nda. \v 7 Vàchi iin nèhivì ñuhìví, ùhì candisá‑né cui‑nè sàhà iin ñanìtnaha‑ne, mate néhivì vàha ni cúndúú nècuàchìmà. Doco vihini coo iin tiàa cuàhandee inì‑xi cui sàhà inga nèhivì nú vàha ndisa ini nècuàchìmà. \v 8 Doco Cristu, mate iá va cuàhà cuàchi‑nda, nì sàha‑ya nì xìhì‑yà cuenta xi‑nda. Sàhà ñà‑jaàn vàtùni cundaà ini‑ndà cuú ndisa ini Dios sàhà‑ndà. \v 9 Te vichi sànì ndee vàha‑nda nùù‑yá ñà‑nì xìhì‑yà ducán, te nì xìtià nìì‑yá. Ñàyùcàndùá, vichi, chicá más icúmí‑yâ dacácu‑ya anima‑ndà nùù castigu xi‑nda, vàchi ñà‑sànì ndòo vàha‑nda nùù‑yá nduá. \v 10 Vàchi antes, na ian xiní ùhì‑ndàyá nì sandua, doco sàhà ñà‑nì xìhì Dèhemanì‑yá sàhà‑ndà, ñàyùcàndùá nì nàcùndoo vàha‑nda nùù‑yá. Te nú ducán nduá vichi, dandu chicá mà úhì càcu dahuun‑nda nùù‑yá, vàchi sànì natiacu Dèhemanì‑yá, te itiácú‑yà. \v 11 Te yáha ga cudíì stná ini‑ndà sàhà‑yá vichi, vàchi sacahvi‑ndayá ñà‑nì chindee Stoho‑ndà Jesucristu ndohó, te nì nìhì anima‑ndà nì nàcùndoo vàha xi‑yá. \s1 Nansa nì quida Adán, xì nansa nì quida Cristu \p \v 12 Cunaha‑nsiá, sàhà ñà‑nì quida imindaa tiàa Adán, ñà‑jaàn nduá nì sàcòo cuàchi ñuhìví. Daaní, sàhà stná cuàchi nì quida‑ne mà, ñàyùcàndùá nì xìhì‑nè, te nì quesaha xíhì stná nsidaa gá nèhivì nchícùn gà, vàchi nì quida stná‑nè falta. \v 13 Vàchi (tiempu yucán), mate táyôo ley xi Dios nùù nèhivì ñuhìví, doco divi cuàchi nduá nìsa quida‑ne. Ñà‑ndáà nduá, có‑ìtníí Dios cuenta sàhà cuàchi‑nda nú còò ni‑iin ley. \v 14 Doco dècuèndè tiempu xi Adán xì dècuèndè tiempu xi Moisés, iin‑ni nì xìhì stná nsidaa nèhivì, mate có‑ndùdává cuàchi nì quìdá‑né xì cuàchi nì quida Adán mà. \p Te Adán mà, mate iyuhu ndudává chuun nì quida‑ne xì chuun nì quida Jesús na ní quesaa‑yà ñuhìví, \v 15 doco có‑ndùdává cuáhà‑ñá. Vàchi tnùmanì níhì‑ndà nùù mii‑yá, tucu iá nùù ñá‑ndùá nì quida Adán, vàchi sàhà cuàchi nì quida imindaa nècuàchìmà, cuàhà sàstnùhù nèhivì nì quesaha xíhì. Doco iá stná imindaa ana nì nanduu tiàa nì quida chicá ndiaha, divi nduú Jesucristu, vàchi sàhà gracia xi‑ya nì sàhatahvì‑yá cuàhà nèhivì tnùmanì ndiaha xí‑yá, te cáyà cáyà gracia mà nùù‑ndà. \p \v 16 Te ñà‑ndùá nì cuu na ní quida mindaa tiàa ma cuàchi, có‑ndùdává stná xì ñà‑ndùá nì cuu na ní sàhatahvì Dios ndohó, vàchi cuisì imindaa cuàchi nì sandua, doco icúmí nèhivì ndoho‑ne. Te vichi, mate cuáhà cuàchi‑nda iá, doco ndiaha gá sànì nìhìtáhvì‑ndà nùù‑yá, te ndeé vàha‑nda nùù‑yá. \v 17 Doco (tiempu xi Adán mà) nì quesaha xíhì nèhivì; fuerza nìsa xihì‑nè sàhà ñà‑ndùá nì quida mindaa nècuàchìmà. Doco nú sàhà imindaa‑né nì cuu xi nèhivì ducán, dandu náhà xìcà chicá ndiaá ñà‑ndùá nì quida imindaa Jesucristu, vàchi sàhà mii‑yá vàtùni nìhì‑ndà vihi gracia; nìhì‑ndà tnùmanì xì‑ndà ñà‑ndee vàha‑nda nùù‑yá, te ducán seguru cundee‑nda (nùù ñà‑có‑ndiàá), te cutiacu ndiaha‑nda quida‑ya. \p \v 18 Ñàyùcàndùá, nacua nì ìa imindaa ana nì quida xi iin falta sànaha, te ducán nì quixi tnùndoho nùù nsidaa nèhivì, pues ducán iá stná xì obra vàha nì quida imindaa mii‑yá; sàhà obra mà vàtùni nìhì nsidaa nèhivì ndee vàha‑ne nùù‑yá, dandu cutiacu ndiaha‑né. \v 19 Imindaa nèhivì sànaha cónì íníní xí‑yâ, ñàyùcàndùá, nì nanduu nsidaa descendencia xi‑ne nèhivì cuáchi. Te ducání stná (Jesús), imindaa mii‑yá nì sanini viì xì (ñà‑ndùá cachí Dios), te ducán nì nìhì cuàhà stná‑ndà nanduu‑nda nèhivì nihnú ndàcuisì inì‑xi. \p \v 20 Nì sàha Dios ley xi‑ya sàhà (ñà‑cunahà claru) cuàhà cuàchi quidá nèhivì. Te ndisa, cuàhà gá nì cucuahà cuàchi‑ne, doco cunaha‑nsiá, divi sàhámà chicá más sànì sàhatahvì Dios vihi gá gracia xi‑ya. \v 21 Ducán quidá‑yá sàhà‑ñá cui cundee gracia mà, vàchi antes na ian nì cundee cuàchi nùù nèhivì, te nì xìhì‑nè. Doco vichi icúmí cundee stná gracia xi‑ya, dandu nanduu‑nda nèhivì nihnú ndàcuisì inì‑xi, te cutiacu‑ndà nicanicuahàn. Te Stoho‑ndà Jesucristu nduú ana quìdà‑xì nsidaájàn. \c 6 \s1 Nansa cundee‑nda nùù cuàchi‑nda, te nìhì‑ndà quida viì‑ndà nacua cuní Jesucristu \p \v 1 Nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà? ¿A chicá vàha quida ga‑ndà más cuàchi sàhà‑ñá nìhì gá‑ndà más gracia? \v 2 Còó, mà váha, vàchi ¿nansa cui quida ga‑ndà ducán, nú na ian sànì xìhì‑ndà nùájàn nduá? Còò ni‑iin ñà‑dìsáhà‑xí quida ga‑ndà ducán. \v 3 Amádi sá‑ìnáhá‑nsiâ nansa nì cuu na ní cuhiì‑ndà, nì sacatnahá anima‑ndà xì anima Cristu. Pues nú ducan, dandu sàhà ñà‑jaàn xiñuhu quida stná‑ndà cuenta na ian nì xìhì stná‑ndà na ní xìhì mii‑yá, \v 4 te na ian nì cutnahá stná‑ndà xì‑yá na ní ndùxin‑ya. Ñàyùcàndùá, ducán queá na ian nì xìhì stná‑ndà. Daaní, ñà‑nì natiacu‑yà nì quida poder ndiaha xí Yuamánì‑yá, divi ducání stná ndohó, sànì nìhì stná‑ndà iin vida saa nùù‑yá. \p \v 5 Cunaha‑nsiá, nú (ducan quida‑nda cuenta) na ian iin‑ni nì xìhì stná‑ndà xì mii‑yá, dandu seguru icúmí sàà stná‑ndà natiacu‑ndà nahi mii‑yá. \v 6 Te ináhá stná‑ndà, nú nihnú ini‑ndà nì xìhì‑ndà xì‑yá nchìca cruz, dandu sànì cuxio stná sàxìnítnùní nì sa‑icumi‑nda antes. Ducan quida‑nda sàhà‑ñá màsà níhì gá cuàchi‑nda cundeá nùù‑ndà, ni màsà dándácû gá stná‑mà nùù‑ndà. \v 7 Vàchi nú na ian sànì xìhì‑ndà nduá, dandu mà cúí dandacú gá cuàchi‑nda nùù‑ndà ñà‑quida‑ndañá. \v 8 Ñàyùcàndùá, nú (quida‑nda cuenta) sànì xìhì stná‑ndà xì mii‑yá, dandu xiníndísâ stná‑ndà icúmí‑ndá cutiacu‑ndà cundoo‑nda xi‑yá. \v 9 Ináhá‑ndá nì xìhì‑yà, doco vichi sànì natiacu‑yà. Te mà nunca sàà gà‑yà cui‑yà. Còò gá nansa cui‑yà. \v 10 Te na ní xìhì‑yà, iin xichi‑ni nì xìhì‑yà sàhà cuàchi‑nda. Doco vichi ñà‑sànì natiacu‑yà nduá, te itiácú (ndiaha‑yá), iá‑yà nùù Yua‑nda Dios nicanicuahàn. \v 11 Te ducán stná ndohó, xiñuhu cunihnu ini‑ndà na ian sànì xìhì stná‑ndà sàhà‑ñá màsà quídá gá‑ndà cuàchi. Te ni cúníhnú stná ini‑ndà itiácú ndisa‑nda nùù Dios quidá Stoho‑ndà Jesucristu. \p \v 12 Ñàyùcàndùá, mientras itiácú‑ndà xì iquìcúñú‑ndà ñuhìví yohó, màsà cuáha‑nda cundee cuàchi‑nda nùù‑ndà ñà‑quida‑nda ndéni cuàchi quini nì cui. \v 13 Màsà cuáha‑nda quida‑nda ni‑iin cuàchi, ni ndahà‑ndà, ni sàhà‑ndà, ni‑iin xaan xi‑nda. Còó, vàchi có‑quèé víámà. Xiñuhu quida‑nda cuenta na ian sànì natiacu‑ndà, te vichi ni dáyâha‑nda mii‑nda ndahà Dios. Cuisì mii‑ní‑yá ni cuáha‑nda cuichuun‑xi‑nda, dandu cuisì ñà‑vàha cunduu ñà‑quida‑nda. \v 14 Vàchi mà dándácû gá cuàchi‑nda nùù‑ndà, vàchi màdì ley sànaha nduá nchícùn‑ndà vichi, cuisì gracia xi‑ya nduá nihnú ini‑ndà. \s1 Iin ejemplu nacání nansa nìsa ìa xi‑nda na táñâha ga cunucuachi‑nda nùù Dios \p \v 15 Doco nú cuisì gracia xi‑ya nduá nihnú ini‑ndà, ¿a libre iá‑ndà quida ndevàha‑nda cuàchi sàhà‑ñá còò gá ley sànaha ma nùù‑ndà? Còó, mà nunca. \v 16 Vàchi sà‑ìnáhá‑nsiâ nansa iá na sáà‑ndà ndahà iin lamú, pues divi peón xi temà icúmí‑ndá cunduu‑nda, te cunucuachi‑nda nùù‑té. Te ducání iá stná xì anima‑ndà, vàchi nú ni quida‑nda cuàchi, dandu ndahà ñà‑jaàn iá‑ndà, te ducán icúmí‑ndá sàà‑ndà cui‑ndà. Doco nú Dios xinúcuáchí‑ndá nùù‑xí, dandu sàà‑ndà cunihnu ndàcuisì ini‑ndà. \v 17 Antes lamú xi‑nsia nì sanduu cuàchi‑nsia, doco ansivéhé Dios, xì nsidaa voluntad xi‑nsia nì xinindisá‑nsiá dàñùhù nì sàcùnaha‑nsiá. \v 18 Te vichi sànì quee‑nsia libre nùù cuàchi‑nsia; cuisì ñà‑ìá viì xinúcuáchí‑nsiâ nùù‑xí. \v 19 Pues ejemplu mà nacání xì‑nsiá sàhà (peón quidáchúûn) ñuhìví yohó, vàchi cuàhà xichi ùhì cundaà ini‑ndà. Ñàyùcàndùá, dohó cachíˋ xì‑nsiá: nacua nìsa cudiì guá inì‑nsia cunchicùn‑nsià ñà‑ìá sìquini, te yáha ga nìsa quida ndevàha‑nsia, pues vichi xiñuhu cudiì stná inì‑nsia cunchicùn‑nsià cuisì chuun iá viì, dandu nìhì‑nsiá cunduu‑nsia nèhivì ìì xí‑yá. \v 20 Vàchi cunaha‑nsiá, na nísa ndoo‑nsia nùù ndahà cuàchi‑nsia, cónì sá‑íníní‑nsiá ley xi ichì víi. \v 21 Doco còò ni‑iñàha ni níhì‑nsiá nùù inga ichì mà, vàchi cuisì‑ní ñà‑dandáñúhú‑xí‑ndá nduámà. Te dècuèndè vichi nducáhán vá‑nsiá sàhà ñà‑ndùá nìsa quida‑nsia antes mà. \v 22 Ndahà cuàchi‑nsia nì sandoo‑nsia, doco vichi sànì cuxio‑nsia nùájàn, te xinúcuáchí‑nsiâ nùù Dios; sànì dàhíì stná‑yà sàxìnítnùní‑nsià, te fin xi‑nsia cunduu ñà‑cutiacu‑nsià nicanicuahàn. \v 23 Vàchi nú cuàchi‑nda nduá xinúcuáchí‑ndá nùù‑xí, dandu cuisì ñà‑ndañuhu‑nda cundua nìhì‑nda. Doco ñà‑ndùá cutáhvì uun‑nda nùù Dios nduú ñà‑cutiacu ndiaha‑nda nicanicuahàn quida Stoho‑ndà Jesucristu. \c 7 \s1 Inga ejemplu ñà‑cundaà ini‑ndà nansa nìsa ìa xi‑nda na táñâha ga cunucuachi‑nda nùù Dios \p \v 1 Ñánì, dava‑nsia sà‑ìnáhá‑nsiâ nansa cachí ley xi Dios. Pues nú ducán, dandu mà úhì cundaà stná ini‑nsià palabra cuàhìn cachì yohó. Sà‑ìnáhá‑nsiâ (ñà‑cuisì‑ní) dècuèndè quìvì cui‑ndà dandacú ley mà nùù‑ndà. \v 2 Vàchi nú sànì nandàhà iin nècuàchì ñahà, dandu iin‑ni icúmí‑nê coo‑ne xì iì‑né mientras itiácù‑va nècuàchìmà, cachí ley mà; doco nú sànì xìhì nècuàchìmà, dandu mà cúndiáá gà ley xi‑ne. \v 3 Doco mientras itiácù‑va‑ne, còò permisu coo nècuàchì ñahà mà xì inga tiàa, vàchi nú ducán, dandu cuàchi nduá. Doco nú sànì xìhì iì‑némà, dandu libre iá‑nè nandàhà‑né xì inga nècuàchì tiàa, te mà cúndúá cuàchi, cachí ley mà. \p \v 4 (Pues ejemplu nduú stná nsidaájàn), ñánì, vàchi sàhà ñà‑quìdà‑ndà cuenta nì xìhì stná‑ndà xì Cristu, ñàyùcàndùá, (ináhá‑ndá) có‑dàndàcú gá ley sànaha ma nùù‑ndà. Libre iá‑ndà vichi, vàtùni cundoo‑nda xi inga stoho‑ndà, divi Stoho‑ndà Señor nì natiacu, te ducán chindee‑yándô quida‑nda cuàhà ñà‑vàha, te cudiì ini‑yà. \p \v 5 Antes puru ñà‑cùdíì ini mii‑nda nìsa xihò‑ndà quida‑nda; doco na ní cundaà stná ini‑ndà nansa cachí ley (xi Dios ñà‑màsà quídá‑ndá ducán), dandu chicá más nì cuni‑ndà quida ndevàha‑nda cuàchi, te sàhájàn cuàhàn‑ndà cui‑ndà nì cùí, (te ndañuhu‑nda). \v 6 Doco vichi sànì cuxio‑nda nùù ley sànaha ma, vàchi quida‑nda cuenta na ian sànì xìhì‑ndà, te có‑dàndàcú gá ley mà nùù‑ndà, vàtùni cunucuachi‑nda (nùù Dios) vichi, vàtùni cunihnu ini‑ndà iin‑ni ichì sàà ndé (cahvi‑nda mii‑yá) ini anima‑ndà, màdìá cunchicùn cuisì gá‑ndà nacua cachí tutu (nduú ley sànaha ma). \s1 Nansa iá cuàchi ñuhú ini anima‑ndà, te quidá quinia xì‑ndà \p \v 7 Pues, nú ducán nduá, dandu ¿a cuáchi nduú ñà‑càchí ley mà? Còó, màsà nunca cachi‑ndà ducán. Vàchi còò nansa cundaà ini‑ndà índù iñàha có‑ìá viì nú màsà cáchítnùhu ley mà. Por ejemplu, nú màsà cáchí ley mà ñà‑mà váha xihò‑ndà (ñà‑ìcúmí ñanìtnaha‑nda), dandu yùhù mà cúndáà inì (cuàchi nduá) ñà‑xihò‑ndà ni cuí. \v 8 Doco na ní inini nansa cachí ley mà, dandu cuàchi (iá ini anímè), más gà nì dàxíhoá yùhù, te sàhà ley mà vihi gá nì cucuahà deseu xi ñà‑xíhoé. Vàchi nú có‑cùndáà ini‑ndà sàhà ley mà, dandu (chicá dadí iá) cuàchi‑nda na ian sànì xìhà. \v 9 Antes nì ìa iin tiempu nìsa cudiì gá inì iéˋ ñuhìví, te còò ni‑iñàha ni sándúú ley mà nùí. Doco nì sàà iin quìvì nì cundaà inì sàhà‑ñá, dandu na ian nì natiacu cuàchi iá ini anímè. Te (nì cuhuun inì) na ian nì xìhì. \v 10 Te (nì cundaà inì) sàhà ley mà ñà‑mate ní sàcòa sàhà‑ñá chindeá‑ndó cutiacu ndiaha‑nda ni cuí, doco vichi divi sàhájàn cuàhìn ndañuhí nì cùí. \v 11 Vàchi cuàchi (iá ini anímè), sàhà‑ñá ináhî nansa cachí ley mà, ñàyùcàndùá nì dàndàhvíà yùhù, te (nì cundeá nùí), na ian nì sahnìá yùhù. \p \v 12 Ñàyùcàndùá, (ináhá‑ndá), ìì ndisa ley xi‑ya, te ìì ndisa stná ñà‑ndùá dandacuá, vàchi ndiaha gá cacháˋ; vàha ndisa‑ña. \v 13 Pues nú ducán nduá, dandu ¿a tuxí ini‑ndà ñà‑sàhà ley vàha ma (nì cuchicuehe) anímè, na ian nì xìhà? Còó, màsà cáchí‑ndà ducán. Divi cuàchi nduá nì quida quini xi anímè, (màdì ley mà). Te ducán nì cuu sàhà‑ñá cunahà claru divi cuàchi nduá quidá quini, vàchi mate ley vàha ndisa nduú ley xi‑ya, doco sàhà divi ley mà nì ndudana cuàchi (ini anímè), te vihi gá nì nàcùnihnu quini inì. Ñàyùcàndùá, sàhà ñà‑nì ndudana cuàchi ducán sàhà iin ley vàha, chicá sànì nàcùnahà claru ñà‑yáha ga quini iá ñà‑quida‑nda cuàchi. \p \v 14 Ináhá‑ndá, ndudu ìì nì cachi Espíritu Ìì xí Dios nduú ley xi‑ya; doco yùhù, còó; ducání nduí iin tiàa chicuéhè, màdì libre iéˋ quide ñà‑ìá viì, cutu cuáchi nduá quidé. \v 15 Vàchi ni có‑cùndáà vàha inì nansa iá ñà‑ndùá quidé, vàchi ñà‑cùdíì inì sàhà‑xí, có‑quìdéà. Te ñà‑có‑cùníˋ quide, ñà‑yùcán nduá quidé. \v 16 Te nú ducán nduá quidé, dandu náhà xìcà, ley vàha ndisa nduú ley mà. \v 17 Ñàyùcàndùá, màdì ndisa yùhù quìdà xì cuàchi ma, còó. Ñà‑ndùú ñà‑chìcuéhè ñuhú ini anímè, divi nduá quìdà xì ñà‑jaàn. \v 18 Yùhù ináhî, inii mií nacua nduí nèhivì, còò ni‑iin ñà‑vàha. Mate cudíì inì quide ñà‑ìá viì, doco có‑nàníhìˊ nansa quida ndiseà. \v 19 Vàchi chuun viì cuníˋ quide, có‑quìdéà; te chuun quini có‑cùníˋ quide, ñà‑yùcán nduá quidé. \v 20 Ñàyùcàndùá, nú có‑cùníˋ quidé ñà‑ndùá quide, dandu màdì yúhù ndisa nduú ana quìdà xì (ñà‑có‑ndiàámà). Divi cuàchi iá ini anímè quìdà xán. \v 21 Ñàyùcàndùá, sànì cundaà inì, ducán iá xìˊ; na quívì cuníˋ quide iin chuun viì, dandu sadí ñà‑chìcuéhè iá ini anímè nùí. \v 22 Ñà‑ndáà nduá, ini anímè cudíì inì sàhà ley xi Dios. \v 23 Doco ñà‑ìá stná inga ley (chicuéhè) ini ndahàsáhìˊ, ñà‑yùcán nduá sadí xì nùù ñà‑vàha nacání inì quide, te cundéâmà nùí ñà‑quide cuàchi cuní cuerpu xi quide. \p \v 24 ¡Ndahví ndise! ¿Ana dacácu xí nùù iquìcúñú malu icúmî? Vàchi sàhà ñà‑yòhó cuàhàn ndañuhu dahuin nì cùí. \v 25 Doco ¡ansivéhé Dios, vàchi sàhà Stoho‑ndà Jesucristu (vàtùni càcui)! Ñàyùcàndùá, ini anímè xinúcuáchî nùù mii‑yá nacua cachí ley xi‑ya, doco iquìcúñúì, còó, cutu ñá‑ndùú cuàchi (cuníà) quide. \c 8 \s1 Nansa cutiacu‑ndà vida ndiaha quida Espíritu Ìì xí Dios \p \v 1 Vichi sàhà nsidaa ñà‑jaàn, mà cóó gá ni‑iin castigu xi‑nda nú nduú ndisa‑nda nèhivì xí Jesucristu. Te có‑ndùlócô gà‑ndà sàhà ñà‑ndùá xího‑nda, cuisì‑nì nìhnú ini‑ndà sàhà ñà‑ndùá cachí Espíritu Ìì xí Dios. \v 2 Vàchi ñà‑ìá‑ndà ndahà Yà‑ìì mà, ñàyùcàndùá sàhà Jesucristu níhìtáhvì‑ndà vida ndiaha. Te ducán sànì quee dahuun stná‑ndà libre nùù ndahà cuàchi‑nda; mà cúí gá cahnìándô. \v 3 Doco ley sànaha ma, mànìcùí (chindeándô), vàchi mà sáà nèhivì chivàha viì‑néà, ñàyùcàndùá, mii Dios (nì chindee‑yándô), nì dàquìxí‑yá Dèhemanì‑yá, nì nanduu‑ya iin tiàa nahi nsidaa ndohó nèhivì cuáchi, (dandu nì dànáà‑yá) sàhà cuàchi‑nda sàhà‑ñá màsà dándácû gáˋ mà nùù‑ndà ñuhìví yohó. \v 4 Ducán, dandu vàtùni quida ndisa‑nda nsidaa ñà‑vàha cachí ley xi‑ya, vàchi có‑ndùlócô gà‑ndà sàhà ñà‑sìquini xího nèhivì ñuhìví, cuisì‑ní ñà‑ndùá cachí Espíritu Ìì xí Dios nduá nihnú ini‑ndà. \p \v 5 Vàchi nèhivì tùha cunchicùn ñà‑ndùá cudíì ini mii‑né, cuisì‑ní ñà‑jaàn nduá nihnú ini sàxìnítnùní‑nè. Doco nèhivì nchícùn xì ñà‑cùdíì ini Espíritu Ìì xí Dios, cuisì‑ní chuun xi Yà‑ìì mà nduá nihnú ini‑nè. \v 6 Vàchi nú cuisì‑ní ñà‑xího‑nda nduá nihnú ini‑ndà, dandu icúmí‑ndá sàà‑ndà cui dahuun‑nda. Doco nú ndudu ìì xí Espíritu xi Dios nduá nihnú ini‑ndà, dandu cutiacu ndiaha ndisa‑nda, te contentu cundoo‑nda quida‑ya. \v 7 Cunaha‑nsiá, nú cuisì ñá‑cùdíì ini mii‑ni‑nda nduá nihnú ini‑ndà, dandu na ian xiní ùhì‑ndà Dios nduá, vàchi nú ducán, dandu có‑ìá gà‑ndà sujetu nùù ley xi‑ya, te ni mà cúí cunchicùn viì‑ndà ley mà. \v 8 Ñàyùcàndùá, nèhivì nihnú inì‑xi cuisì ñà‑ndùú gustu xi mii‑né, mà cúí natùi‑ne nùù Dios. \p \v 9 Doco mii‑nsiá, có‑nìhnú gà inì‑nsia ñà‑ndùú gustu xi mii‑nsiá, nú ndisa inácáá Espíritu Ìì xí Dios anima‑nsià; còó. Ñà‑ndùá cachí Espíritu Ìì nduá nihnú ini‑nsià. Doco cunaha‑nsiá, nú iá iin nèhivì còò Espíritu Ìì xí Cristu anima‑xi, có‑ndùú ndisa‑ne iin nèhivì xí mii‑yá. \v 10 Doco nú iá Cristu ini anima‑ndà, dandu ñà‑sànì ndee vàha‑nda nùù‑yá nduá, te ducán itiácú ndisa anima‑ndà nùù‑yá, mate quida‑nda cuenta na ian sànì xìhì iquìcúñú‑ndà sàhà cuàchi nì quida‑nda. \v 11 Cunaha‑nsiá, Yua‑nda Dios nduú ana nì dànátiácú xì Jesucristu, te ñà‑ìá Espíritu Ìì xí‑yá ini‑ndà, ñàyùcàndùá mate ni cuí‑ndà, doco icúmí stná‑ndà natiacu‑ndà quida‑ya, vàchi inácáá Yà‑ìì mà ini‑ndà. \p \v 12 Ñà‑jaàn nduá dìsáhà‑xí có‑xìñùhù quida ga‑ndà nansa ni nì cui nacua cudíì ini mii‑nda quida‑nda. Còó, ñánì. Màsà cúndóó‑ndá quida‑nda ducán. \v 13 Vàchi nú ni quida‑nda cuisì ñà‑ndùá cudíì ini mii‑nda, dandu icúmí‑ndá ndañuhu‑nda. Ñàyùcàndùá, ni cuáha‑nda chindee Espíritu Ìì ndohó, dandu nìhì‑ndà dandáñúhú dahuun‑nda chuun (sìquini) cuní‑ndà quida‑nda, te nú ni níhì‑ndà ducán, dandu vida ndiaha nìhìtáhvì‑ndà. \v 14 Vàchi nsidaa ana nihnú ini xì Espíritu Ìì xí Dios ñà‑dacúndéhe‑yánè ichì cunchicùn‑nè, divi xínduu dèhe ndisa‑ya. \p \v 15 Nùù mii‑yá sànì nìhì‑ndà Espíritu Ìì xí‑yá, doco Yà‑ìì mà, có‑ndùú‑yá iin ana dandacú ndéé nùù‑ndà, te ò dayúhî xì‑ndà. Còó, siempre chindéé‑yândô ñà‑cunihnu ini‑ndà nduú ndisa‑nda dèhe Dios, te ducán cui cachi‑ndà xì‑yá: “¡Yuamánìˊ!” vàchi yua‑nda nduú‑yá. \v 16 Te divi ducán cachí stná Yà‑ìì mà xì‑ndà ini anima‑ndà, ñà‑ndùú ndisa‑nda dèhe‑ya; te stná anima‑ndà, ducán cachí stná xì‑ndà. \v 17 Te nú dèhe‑ya xínduu‑nda, dandu icúmí stná‑ndà ndutahvì‑ndà ñà‑cuìcà‑yá nùù‑yá, vàchi icúmí‑ndá cutnaha‑nda xi Cristu nìhìtáhvì stná‑ndà nahi mii‑yá, nú ni ndohó stná‑ndà sàhà‑yá. Vàchi nú ni ndoho‑nda sàhà‑yá, dandu icúmí stná‑ndà sàà‑ndà cundoo ndiaha‑nda nùù‑yá. \v 18 Vàchi iyuhu nduá icúmí‑ndá ndoho‑nda tiempu vichi, cachí yùhù, daaní, después, yáha ga chicá ndiaha cunduu ñà‑ndùá nìhìtáhvì‑ndà. \v 19 Te nsidanicuú ñà‑ndùá nì quidavàha Dios, ducán iá na ian ndiatú stná, vàchi cuàhà gá cuníà sàà tiempu cunahà claru ana xínduu ndisa dèhe‑ya. \v 20 Vàchi nsidaa ñà‑ndùá nì quidavàha‑ya ñuhìví yohó, nì sàà nì cuchicueha. Doco màdì sáhà ñà‑cùní miá nì cùú ducán, còó; sàhà‑ñá ducán nì chitnùní ini mii‑yá. Te vichi (sànì sàha‑yàndó iin) tnùndé ini, \v 21 divi ñà‑quee libre stná ñuhìví yohó, mà cúndúú gáˋ iin lugar nì cuchicuehe; vàchi icúmí cununa ndisa ñuhìví, dandu cundoo ndiaha nsidaa ana nduú dèhe‑ya. \v 22 Te ináhá‑ndá, ndè vichi ndohó ñuhìví yohó na ian ndohá sàhà ñà‑vàxi inga ñuhìví saa. \v 23 Te màdì cuísi ñuhìví nduá quidá ducán; còó, ndè mii stná‑ndà, na ian nsíhi ini‑ndà ndiatu‑nda cuu ducán. Doco vichi iá iin ñà‑ndiaha sànì nìhìtáhvì‑ndà, divi ñà‑cucumi‑nda Espíritu Ìì xí‑yá, vàchi divi‑ya nduú tnùmanì primeru xi‑nda nùù‑yá. Ñàyùcàndùá ndiatú cuísi‑nda ndè cachi sàà tiempu cachi vate‑yá xì nsidaa nèhivì ñà‑divi dèhe‑ya xínduu‑nda, dandu quee ndisa‑nda libre, (mà quídá gá‑ndà cuàchi). \v 24-25 Vàchi na ní càcu anima‑ndà, divi tnùndé ini jaàn nduá nì nìhì‑ndà. Ñàyùcàndùá, cuéyàà‑ni ni cúndiátú‑ndá dècuèndè cachi cuni‑ndàñá, vàchi nú tnùndé ini ndisa nduá, dandu ñà‑tàñáha ga nìhì‑ndà nduá, vàchi nú sànì nìhì‑ndà iñàha, dandu mà cáchí gà‑ndà xán nduá tnùndé ini. \p \v 26 (Ináhá‑ndá), mà fuerte anima‑ndà, doco Espíritu Ìì xí Dios, chindéé‑yâ ndohó, vàchi có‑cùndáà ini‑ndà nansa càcàn tàhvì‑ndà nùù Yuandiaha‑nda modo ndiá ìcà‑ndà, doco Yà‑ìì mà, cáhàn nihni‑ya sàhà‑ndà nùù Yua‑nda Dios, mate ndohó, cuisì‑nì sácàn ini‑ndà quidá‑yá, te ni có‑sâà‑ndà cachi claru‑ndà ni‑iin palabra. \v 27 Doco mii‑yá, indéhe váha‑ya nansa iá anima iin iin nèhivì, te ináhá stná‑yà nansa nihnú ini Espíritu Ìì xí‑yá, vàchi Yà‑ìì mà, cuisì ñà‑ndùá cuní Yuandiaha‑nda nduá xícàn tàhvì‑yá sàhà‑ndà. \s1 Na xínu tiempu icúmí‑ndá cundee‑nda nùù nsidaa tnùndoho \p \v 28 Ináhá stná‑ndà ñà‑yòhó: nsidanicuú iñàha cuú xi‑nda, ñà‑chindee xi‑nda sàhà ñà‑vàha xi‑nda nduá, nú cuú ini‑ndà sàhà Dios, te nduu‑nda ana nì chitnùní ini‑yà cana‑ya ladu xi‑ya. \v 29 Vàchi nsidaa nèhivì sà‑ìnáhá‑yâ dècuèndè antes, divi nì chitnùní ini‑yà sàà‑nè cunduu‑ne nahi Dèhemanì‑yá (Jesús), te ducán cundoo cuàhà gá dèhe‑ya, te Jesús cunduu dèhe‑ya primeru. \v 30 Daaní, nsidaa ana nì chitnùní ini‑yà cunduu nèhivì xí‑yá ducán, divi nduú ana nì cana‑ya. Te nèhivì nì cana‑ya, divi nì nìhì stná nì ndee vàha nùù‑yá. Te nsidaa ana nì ndee vàha nùù‑yá ducán, divi nì nìhìtáhvì stná tnùñuhu ndiaha xí‑yá. \p \v 31 Pues nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà vichi? (Dohó cachi‑ndà): nú Dios iá sàhà‑nda, dandu còò ni‑iñàha cundee nùù‑ndà. \v 32 Vàchi cunaha‑nsiá, ni Dèhemanì‑yá cónì cùhí ini‑yà; nì sàhatahvì‑yándô nì xìhì‑yàmà sàhà nsidaa‑nda. Ñàyùcàndùá seguru icúmí‑yâ cuàha stná‑yàndó nsidaa ñà‑ndùá xiñuhu gá‑ndà. \v 33 Te vichi, ¿a iá ana cui dacuidá cuàchi dìquì‑ndà nú sànì nacàxin‑yàndó? (Còó, mà cúí), vàchi sàndèníhí vàha‑yandó. \v 34 Te ¿a iá stná ana cui dacúnsídá cuàchi xi‑nda? Còó, vàchi divi Cristu nì xìhì cuenta xi‑nda, te nì natiacu‑yà, dandu nì sàcòo‑ya ladu cuàhá Yuamánì‑yá Dios, te ndè cáhàn nihni stná‑yà sàhà‑ndà. \v 35 Daaní, ¿a iá stná ana cui dacúxíó xí‑ndá nùù Cristu ñà‑màsà cúú gá ini‑yà sàhà‑ndà? Còó, mà níhìndèè‑né ducán, mate cuáhà tnùndoho ni coó, te ò cuáhà vida ni yáha‑nda, te ò ni quidá quíní nèhivì xì‑ndà. Doco còó, mà níhì‑né ducán, mate ni coó tnama, ò nì yáha ndahví‑ndà, ò núù cuàhà peligru iá‑ndà, te cuní nèhivì cahnì‑néndô, doco iin‑ni cuú ini Dios sàhà‑ndà. \v 36 Vàchi, ducán cachí stná tutu ìì (ndé cáhàn nèhivì xì‑yá, cachí‑nè): \q1 Sàhà ñà‑ndùú‑nsí nèhivì xí mii‑ní, ñàyùcàndùá ndui te ñuú nchícùn nèhivì nsiùhù ñà‑cahnì‑né nsiùhù, quidá‑né cuenta na ian riì nduú‑nsí cundaca‑ne nsiùhù cùhùn ndé cui‑nsì. \m Ducán cacháˋ. \v 37 Doco cunaha‑nsiá, nsidaa tnùndoho ma, sànì cundee dahuun‑nda nùá, vàchi cuú ini‑yà sàhà‑ndà, te chindéé‑yândô. \v 38-39 Te yùhù, ináhá vâhi iin‑ni icúmí‑yâ cuu ini‑yà sàhà‑ndà mate ni cuní‑ndà cuàhà vida, te ò ni sáà‑ndà cui‑ndà, te ò ndéni iñàha nì cui ni quidá iin ángel, ò iin ana dandacú, ò iin ñà‑malu, doco iin‑ni icúmí‑ndá cundoo‑nda nùù‑yá; mate ni coó cuáhà tnùndoho quìvì vichi, ò tnaa idá, doco cunaha‑nsiá, còò ni‑iin ana ndoó ansivi, ò andea, ò ndéni nì cui, mà cúí dacúxíóàndó nùù ndahà‑yá, vàchi cuú ini‑yà sàhà‑ndà, te sàhà Stoho‑ndà Jesucristu (sànì indehè ndàhví‑yàndó). \c 9 \s1 Icúmí Dios chindee‑yá nèhivì raza Israel \p \v 1 Nèhivì xí Cristu nduí, te ináhá‑yâ ñà‑ndáà nduá (cuàhìn cachì xì‑nsiá); te icúmî cachi ndàì xì‑nsiá, vàchi inácáá stná Espíritu Ìì xí Dios inì, ñàyùcàndùá, ináhî ini anímè ñà‑ndáà nduá cuàhìn cachì yohó. \v 2 Cunaha‑nsiá, cuàhà gá tnùnsí ini iéˋ, te nicanicuahàn iá ñà‑ndùá dandoho‑xí, \v 3 vàchi (nacání inì) sàhà ñanìtnahi, divi nèhivì raza xi. Dispuestu iéˋ nìhìchìhén, te ndañuhí nùù Cristu nì cùí (sàhà‑ñá ni sáà tnahi càcu‑ne nùù‑yá). \v 4 Vàchi divi descendencia xi xìì‑nsí Israel nduú stná‑nè, te quidá stná‑yà cuenta na ian dèhe‑ya nduú stná‑nè; mahì mii‑né nìsa itnuù ndiaha‑yá. Dècuèndè nì ndatnuhu sahnú stná‑yà xì‑né, te nì saquin‑yà iin tratu, nì sàha‑yanè ley ìì xí‑yá. Te nì cachitnùhu stná‑yà nansa cunucuachi‑né nùù‑yá na cahvi‑néyà. Te cuàhà gá ñà‑ndiaha íì nì quida‑ya comprometer xì‑né. \v 5 Te yohòtéhè primeru‑nè, divi yohòtéhè xìì‑nsí, (cuàhà gá fama‑nè) nì sàcòo; te iin nèhivì ñuu‑nsì nì sanduu stná dihi Cristu. Te Cristu, nicanicuahàn naquimanì‑ndà mii‑yá, vàchi Dios nduú‑yá, te dandacú‑yá nùù nsidanicuú iñàha, amén. \p \v 6 Doco nsidaa ñà‑ndùá nì cachi Dios (sàhà raza‑nsì mà), màsà cúníhnú ini‑ndà sànì yàha uan. Vàchi màdì nsidaa descendencia xi xìì‑nsí Israel nduú ndisa nèhivì ìì xí raza mà. \v 7 Mate descendencia xi Abraham nduú‑né, doco có‑cùní cachàmà ñà‑ndùú ndisa stná‑nè cuenta xi Abraham, vàchi nì cachi Dios xì nècuàchì sàhnù‑mà ñà‑cuisì descendencia xi dèhe‑ne Isaac cunduu nècuàchì nìhìtáhvì. \v 8 Te palabra jaàn cuní cachi ñà‑còò ni‑iin nèhivì cunduu dèhe ndisa Dios sàhà cuisì raza‑nè. Còó, dèhe‑ya nduú nsidaa ana nì saquin‑yà iin compromisu sàhà‑xí. \v 9 Vàchi (ducán nduú modó nì quesaa dèhe Abraham); vàchi nì ìa iin palabra nì cachi sahnú‑yá xì nècuàchìmà, divi ñà‑yòhó: “Iin quìvì señaladu icúmî quixi, te daa sá‑ìá dèhe (ñahàdìhí‑nî nani) Sara”. \p \v 10 Doco cunaha‑nsiá, màdì cuísi ñà‑jaàn nduá iá, vàchi iá stná ñà‑ndùá nì cuu xi Rebeca, ñahàdìhí xìì‑nsí Isaac. Na ñuhú dèhe‑ne nduú cuatí, \v 11-12 nì cachi Dios xì‑né: “Dèhe‑ní cacu primeru icúmí cunucuachi nùù luchi nchícùn gà”. Doco (na ní cachi‑yà ducán), tàñáha ga tùinuù méè mà, tàñáha ga quida‑tè ni‑iñàha, ni‑iin ñà‑vàha, te ni‑iin stná ñà‑có‑ìá vàha. Doco ñà‑jaàn nì cachi‑yà sàhà‑ñá cunahà claru có‑nâcàxin‑ya ni‑iin nèhivì sàhà obra quidá‑né, cuisì sàhà‑ñá ducán chítnùní ini‑yà quida‑ya. \v 13 Te ducán nì cachi stná‑yà nùù tutu ìì: “Jacob cuú inì sàhà‑xí, doco Esaú, còó, có‑xìñùhí‑te”, nì cachi‑yà. \p \v 14 Doco nú ducán nduá, ¿a ñá‑cô‑quìdá víi Dios nduámà? Còó, ¡màsà nunca cachi‑ndà ducán! \v 15 Vàchi dohó nì cachi stná‑yà xì Moisés: “Cuisì yùhù icúmî cachì ana cundehè ndahvíˋ, te ana cuàhìn cuhi inì”. \v 16 Ñàyùcàndùá, màdì ñá‑ndùá cuní nèhivì quida‑ne nduú ñà‑cundiaa, ni màdì stná ñà‑ndùá sáhandee íní‑nè quida‑ne; còó, cuisì cundiaa ñà‑cundehè ndahví‑yànè. \v 17 Vàchi nùù tutu ìì itándiaa palabra yohó nì cachi Dios xì rey ñuu Egipto nani Faraón: “Yùhù, sànì chitnùní inì cunduu‑ní iin rey, doco ¿índù chuun? Cuisì sàhà‑ñá cundeí nùù‑ní xì poder cahnú xí, dandu cundaà ini nèhivì inicutu ñuhìví sàhí, nansa iá poder xi”, nì cachi‑yà. \v 18 Ñàyùcàndùá, nú ducán cuní‑yà, vàtùni cundehè ndahví‑yà iin nèhivì, te inga‑nè nsidacaxin‑yá anima‑xi. \p \v 19 Doco (sàhà ñà‑jaàn) vihini cachi stná iin nèhivì: “Nú ducán quidá Yua‑nda Dios, dandu có‑ndìá ìcà‑yá cutnii‑ya cuenta sàhà cuàchi‑nda, vàchi mii‑yá nduú‑yá mii‑yá, te ¿ndíà quida ndohó?” \v 20 Doco còó, màsà cáchí‑ndà ducán, vàchi có‑ndùdává‑ndá xí mii‑yá, te ¿índù chuun cachí‑ndà ducán xi‑yá? Vàchi ni cachí‑ndà iá iin quìdi nì quidavàha iin nèhivì. ¿A vátùni nú ni cacháˋ xì‑né: “¿Índù chuun dohó nì quidavàha‑ní yùhù?” Còó, \v 21 vàchi icúmí tiàa ma derechu quidavàha‑neà nansa ni cúdíì ini‑nè. Vàtùni tnii‑ne chii barru, te tavà‑né iin quìdi finu, dandu quihin stná‑nè inga iyuhá, te quidayucun stná‑nè inga quìdi chicá corriente. \p \v 22 Pues ducán stná xì mii‑yá, mate cuní‑yà dacuní‑yà nèhivì (xicá ichì malu) ñà‑fuerte guá castigu xi‑ya, te ñà‑càhnù‑guá poder xi‑ya, doco caní tiempu nì quidandee ini‑yà sàhà‑né mate ndiá ìcà‑né nìhì‑né castigu, te xínduu‑ne cuisì ana icúmí ndañuhu yàchì quida‑ya, (nahi quìdi corriente mà). \v 23 Doco ndohó, còó, (tucu iá), vàchi na iin quìdi finu nduu‑nda nùù‑yá, te cuní‑yà cundaà stná ini nèhivì ñà‑ndiaha guá quidá‑yá xì ana indéhe ndahví‑yà. Te divi nècuàchì cundiátû mà nduú ndohó nècuàchì nì chitnùní ini‑yà nìhìtáhvì xì tnùñuhu ndiaha xí‑yá. \v 24 Ñàyùcàndùá, nì cana‑ya nsidanicuú ndohó, màdì cuísi nèhivì raza Judea. \v 25 Vàchi dohó cachí stná tutu nì tiaa Oseas sànaha ndé cachí Dios palabra yohó: \q1 Nèhivì yucán, mate sánì cachì xì‑né có‑ndùú‑né nèhivì xí, doco después icúmî cachì xì‑né ñà‑ndùú‑né nèhivì xí. Cónì sácúú inì sàhà‑né antes, doco icúmî sàì cachì ñà‑mànì gá‑nè nùí. \v 26 Vàchi nèhivì ñuu ndé nì cachì ñà‑có‑ndùú‑né nèhivì xí, pues divi‑ne cunduu‑ne dèhe ndisa yùhù ana nduú Dios vivu. \m \v 27 Doco nècuàchì Israel, dohó nì tiaa Isaías sàhà‑né: “Mate cuáhà gá nècuàchì Israel ndoó nahi ñusì cuàtì ndoó yuhù mar, doco sacu‑nè icúmí càcu, \v 28 vàchi ñà‑ndùá sànì cachi Stoho‑ndà Señor quida‑ya ñuhìví yohó, yàchì icúmí‑yâ daxínu dahuun‑yañà”. \v 29 Daaní, ñà‑yòhó nì cachi stná Isaías mà: \q1 Ansivéhé Stoho‑ndà Señor, vàchi dandacú‑yá nùù nsidanicuú iñàha; te nú mà dácâcu‑ya iin ùì‑ndà nì cùí, dandu (nsihi dahuun‑nda) na ian nì cuu xi nèhivì ñuu Sodoma xì nèhivì ñuu Gomorra. \p \v 30 Nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà sàhà nècuàchì có‑ndùú raza Israel? (Pues dohó cachi‑ndà): mate cónì sánándúcú‑nê nansa cui ndee vàha‑ne nùù‑yá, doco vichi vàtùni nìhìtáhvì‑né ducán nú ni cúníndísâ‑néyà. \v 31 Doco nècuàchì Israel, mate nchícùn‑nè iin ley tuxí ini‑nè ñà‑ndee vàha‑ne nùù‑yá, doco còó, cónì níhì‑né natùi‑ne nùù‑yá ducán. \v 32 Te ¿índù chuun? Pues divi sàhà‑ñá cuní‑nè nìhìtáhvì‑né sàhà cuisì obra quidá‑né, te màdì sáhà ñà‑nìhnú ini‑nèyà. Vàchi (na ní cuduchi ini‑nè sàhà Jesús), dandu nì cuu xi‑né na iin nèhivì nì saquìhi sàhà‑xí iin yùù, te nì sàcasàn‑né. \v 33 Vàchi divi ducán nì cachi Dios nùù tutu ìì, (ndé cachí‑yà): \q1 Cuàhìn techuín iin ana sàà ñuu Sión, (divi nduú Jerusalén), te cunduu‑ya na iin yùù cahnú caquìhi sàhà nèhivì, te ndua‑nè, vàchi nèhivì ñuu mà, icúmí‑nê cuduchi ini‑nè sàhà‑yá. Doco nèhivì cunindisa‑xi‑yá, mà sáà‑nè naxicocuíìn ini‑nè. \c 10 \s1 Ndéni nèhivì ní cui, nú ni cúníndísâ‑né Jesús, vàtùni càcu‑ne \p \v 1 Ñánì, xì nsidaa anímè cuníˋ càcu nèhivì raza xi Israel nùù Dios, te ñà‑jaàn nduá siempre xícàn tàhví nùù‑yá. \v 2 Pues ñà‑ndáà nduá, sáhandee ini‑nè cahvi‑néyà, doco tà cúndáà vàha ini‑nè nansa ndiá ìcà‑né quida‑ne. \v 3 Cuní‑nè ndee vàha‑ne nùù‑yá, doco sànì nacuaà‑né modo nì cachi‑yà quida‑ne ducán, te modo xi mii‑né cuní‑nè quida‑neàmà. Ñàyùcàndùá, ducán queá na ian sànì cahíchì ini‑nè ichì mii‑yá. \v 4 Vàchi cunaha‑nsiá, nú ichì Cristu xiníndísá‑ndá, te ducán sànì ndee vàha‑nda nùù‑yá, dandu còò cá necesidad cunchicùn gà‑ndà ley sànaha. \p \v 5 Daaní, Moisés, nì tiaa stná‑nè iin palabra sàhà nèhivì nchícùn ley mà, te sàhámà cuní‑nè ndee vàha‑ne nùù‑yá nì cùí. Dohó nì cachi Moisés: “(Cuisì) nú quida ndisa‑nda cumplir nsidaa ñà‑ndùá cachí ley mà, dandu nìhì‑ndà cutiacu ndiaha‑nda”. \v 6 Doco nú sàhà fe xi‑nda cuní‑ndà ndee vàha‑nda nùù‑yá, (dandu ni cúníní‑nda palabra yohó) cachí stná ley mà: “Màsà cútúxí ini‑ndà mii‑nda icúmí‑ndá nana‑nda ndè gloria ―na ian cuàhàn‑ndà cundaca‑nda Cristu nuu ndè ñuhìví yohó― còó; \v 7 ni màsà cútúxí stná ini‑ndà ñà‑ìcúmí‑ndá nuu cunú‑ndà ndè tìxi ñuhìví”, na ian cuàhàn‑ndà danátiácú‑ndà Cristu, te cundaca‑ndayá naxìnu yohó. Còó. \v 8 Pues ¿nansa ndisa cachí palabra mà (quida‑nda)? Divi dohó cacháˋ: “Yatni uun iá palabra xi‑ya, mà úhì càhàn‑níà, mà úhì cunihnu vàha inì‑níà ini anima‑ní”. Te divi palabra mà nduá cachítnùhu‑nsi xì nèhivì na cachí‑nsì xì‑né xiñuhu cunindisá‑né mii‑yá. \v 9 Vàchi nú cachí vate‑nda ñà‑mii Jesús nduú Stoho‑ndà Señor, te ini anima‑ndà xiníndísá‑ndá ñà‑nì natiacu‑yà nì quida Dios, dandísá, càcu anima‑ndà nùù‑yá. \v 10 Vàchi ini anima‑ndà nduú lugar ndé xiníndísá‑ndáyâ, te ndee vàha‑nda nùù‑yá; te xì yuhù‑ndà cachí vate‑nda (ñà‑nchícùn‑ndà mii‑yá), dandu xì ñà‑jaàn nìhì‑ndà salvación xi‑nda. Palabra yohó nduá cachítnùhu‑nsi xì nèhivì. \p \v 11 Vàchi dohó cachí tutu ìì: “Ni‑iin nèhivì, mà sáà‑nè naxicocuíìn ini‑nè ñà‑nì xinindisá‑né mii‑yá”. \v 12 Vàchi iin‑ni ndiaá nsidaa‑nda nùù‑yá, nahi nècuàchì raza Judea, te ducán stná nèhivì inga ñuu. Vàchi imindaa Stoho‑ndà Señor iá‑yà nùù nsidaa‑nda, te ndiaha gá sáhatahvì‑yándô gracia xi‑ya na ndácùcahan‑ndayá. \v 13 Vàchi nsidaa ana ndacùcahan xi quìvì‑yá, icúmí‑nê càcu‑ne. \v 14 Doco (náhà xìcà), nú tàñáha ga cunindisá nèhivì‑yá, mà ndácùcahan‑néyà. Te‑ni còò stná nansa cunindisá‑néyà nú tàñáha ga cunitnùhu‑ne sàhà‑yá. Te‑ni còò stná nansa cunitnùhu‑ne sàhà‑yá nú còò ana cachitnùhu xi‑né. \v 15 Te ni mà cácánúú stná ana cachítnùhu sàhà‑yá nú còò ana techuun‑xi‑né. Ñàyùcàndùá, dohó cachí stná tutu ìì: “Na ndiaha mánì iá nú sànì quesaa ana cachitnùhu xi‑nda razón ndiaha xí mii‑yá”. \p \v 16 Doco màdì nsidaa nèhivì raza Israel nì càhvì xì razón ndiaha ma. Vàchi (dohó) nì cachi stná Isaías (xì Dios): “Sacu nèhivì nì xinindisa‑xi ñà‑ndùá nì cachi‑nsì xì‑né (sàhà mii‑ní), Stoho‑nsì Señor”. \v 17 Ñàyùcàndùá, sànì cundaà ini‑ndà, dihna icúmí‑ndá cunini‑nda (palabra), dandu nìhì‑ndà cunindisa‑nda. Te ñà‑ndùá cunini‑nda, divi razón xi Cristu nduá. \p \v 18 Doco amádi sànì inini nèhivì raza Israel. Jaan. Ñà‑ndáà nduá sànì inini‑ne palabra mà, vàchi (cachí tutu ìì): \q1 Inicutu sànì tiacutnùhu‑ne palabra (sàhà‑yá). Dècuèndè ndè chicá xica sànì xinitnùhu‑ne. \m \v 19 Doco ¿a sáhà ñà‑cónì cúndáà ini nèhivì Israel, ñàyùcàndùá (cónì xìníndísâ‑né)? (Pues cunini‑nsia palabra) nì tiaa Moisés, (ndé cáhàn Dios xì nèhivì Israel, cachí‑yà): \q1 Mii‑nsiá, có‑nàcúní‑nsià nèhivì inga ñuu ñà‑ndùú‑né ñuu ndisa, doco (ñà‑cuàhà guá gracia) cuàhìn quide sàhà‑né, icúmí‑nsiâ cumbìdia inì‑nsia sàhà‑né. Te mate ni có‑sâà nèhivì ñuu mà cundaà vàha ini‑nè vichi, (doco icúmî chindeí‑nè), dandu cuìdà ini mii‑nsiá sàhà‑né, nì cachi Dios. \m \v 20 Daaní, después nì tiaa stná Isaías inga palabra xi‑ya. Ndee ní càhàn‑yà, te dohó nì cachi‑yà: \q1 Nèhivì cónì nándúcú xî antes, sànì nìhìtáhvì‑né cahvi víi‑né yùhù vichi. Mate antes cónì sándúlócô‑nè sàhí, doco vichi sànì dàtnúì sàxìnítnùní‑nè. \m \v 21 Doco sàhà nècuàchì raza Israel, dohó cachí‑yà: “(¡Ndahví‑nè!) vàchi ndui te ñuú iín cáhìn xì‑né, te caná stnáì‑nè, doco có‑ìníní‑né, cutu cáhàn‑nè dìquì palabra xi”. \c 11 \p \v 1 Pues nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà? ¿A ñá‑sànì nacoo nihni Dios nèhivì xí‑yá (Israel) nduá vichi? Còó, màsà cáchí‑ndà ducán. Vàchi cunaha‑nsiá, yùhù nduú stnáì iin nèhivì Israel. Yohòtéhè stnáì nduú Abraham, te descendencia xi xìì‑nsí Benjamín nduú stnáì. \v 2 Vàchi nèhivì raza‑nsì Israel, dècuèndè chicá sànaha sànì cachi Dios ñà‑nèhivì xí mii‑yá nduú‑né. Ñàyùcàndùá, màdì‑ñá sànì nacoo nihni‑ya nèhivì xí‑yá nduá. \s1 Mà nunca sàà ndañuhu nèhivì raza Israel \p Amádi sá‑ìnáhá‑nsiâ nansa cachí tutu ìì ndé cáhàn Elías, xícàn tàhvì‑né nùù Dios, nacání‑né xì‑yá ñà‑cuàhà guá cuàchi nèhivì Israel iá. Pues divi palabra yohó nì cachi‑nè xì‑yá: \v 3 “Nsiùhù nècuàchì cáhàn cuenta xi‑ní, sà‑cuàhà‑nsí sànì sahnì nèhivì, te sànì dàndùtù stná‑nè nsidaa lugar ndé cahvi‑nsí mii‑ní, Stoho‑nsì Señor: làcà mindaí ndói, te nchícùn stná‑nè ñà‑cahnì‑né yùhù”. \v 4 Doco ¿ndíà nduá nì cachi Dios xì Elías mà? Dohó nì cachi‑yà: “Còó, vàchi sànì chitnùní inì ñà‑cundoo ùsà gà mil nèhivì‑xí mà cáhví xí yùù yócò nani Baal, ni mà sáà stná‑nè cuitasisi‑né nùá”, nì cachi‑yà. \v 5 Te ducání iá stná tiempu vichi. Sàhà gracia xi‑ya ndoó stná dava nèhivì Israel xiníndísâ xí‑yâ vichi, mate sacu xínduu‑ne, doco sànì nacàxin‑yanè. \v 6 Te nú cuisì sàhà gracia xi‑ya nduá, dandu mà cúí cunduu stná sàhà obra nì quìdá‑né. Vachi nú ni cúndiáá obra xi‑ne nùù‑yá nì cùí, dandu mà cúndiáá gà stná gracia xi‑ya. \v 7 Te nú ducán nduá, dandu ¿nansa cachi‑ndà vichi? Pues dohó cachi‑ndà: cuàhà gá nèhivì Israel cónì níhì‑né (ñà‑ndiaha íì) nìsa nanducu guá‑nè; cuisì nèhivì nì nacàxin Dios nì nìhìtáhvì xán. Dandu cuàhà gá dava nècuàchì Israel mà, nì yàha nì nducaxin anima‑nè. \v 8 Te dohó cachí stná nùù tutu ìì: “Sànì chitnùní ini Dios cucumi nèhivì mà iin anima mà ndúlócô gà, na ian quídì‑nè, quidámáxìní‑nè, na ian cuaá‑nè, te ò doho stná‑nè, tè dècuèndè quìvì vichi, ducán iá xì‑né”, cachí tutu mà. \v 9 Daaní stná David sànaha, dohó nì cachi stná‑nè: \q1 Ni sáà nèhivì (malu mà) yàha‑ne tnùndoho na meru ndoó‑né quidá‑né vicò xí‑né, te yàchì nì cúndúámà; te ni sáà stná‑nè yàha‑ne cuàhà vida, dandu nacuitacùhá sàhà cuàchi‑ne. \v 10 Te màsà sáà stná‑nè cundaà vàha ini‑nè; còó. Ni sáà‑nè cunsida‑ne (castigu xi‑ne) nicanicuahàn, nì cachi David. \p \v 11 Ñàyùcàndùá, vichi ndisa iá falta xi nècuàchì Israel. Doco, ¿a sánì ndañuhu dahuun‑ne ñà‑nì quida‑ne ducán? Còó, vàchi cunaha‑nsiá, sàhà‑ñá nì quida‑ne falta mà, ñà‑jaàn nduá dìsáhà‑xí sànì nìhì stná nsidaa nèhivì inga raza nansa càcu anima‑nè. Daaní, después vihini naxicocuíìn stná ini nècuàchì Israel na indéhe‑né ñà‑sànì càcu nèhivì inga raza mà. \v 12 Cunaha‑nsiá, sàhà‑ñá nì quida nècuàchì Israel mà falta, ñàyùcàndùá cuàhà gá ñà‑ndiaha íì sànì ndòo nùù dava ga nèhivì ñuhìví. Doco nú sàhà falta xi nècuàchìmà sànì nìhìtáhvì nèhivì dava ga, dandu chicá más ndiaha nàcòo na sáà quìvì nàcùndoo vàha nècuàchìmà xì Dios. \s1 Nansa nì nìhìtáhvì nèhivì nsidanicuú raza coo nansa càcu‑ne \p \v 13 Vichi cuàhìn càhìn xì mii‑nsiá nècuàchì có‑ndùú nèhivì Israel. Yùhù, nùù Dios sànì nìhí chuun cacanui cachítnùhi palabra xi‑ya xì mii‑nsiá. Te ndisa iin chuun ndiaha nduá, cachíˋ. \v 14 Te cuníˋ quida viìˊ chuun yohó sàhà‑ñá cundehè stná nèhivì raza xi, áma ndúdíì stná ini dava‑ne (cunindisá stná‑nè), te càcu‑ne. \v 15 Vàchi nú (sàhà cuàchi‑ne) nì cuxio‑ne nùù Dios, te sàhámà nì nìhì dava ga nèhivì ñuhìví nì nàcùndoo vàha‑ne nùù‑yá, dandu (chicá más ndiaha) icúmí nàcòo nú sànì nandudiì tu ini Dios sàhà‑né. (Ndiaha gá ndisa) queamà na ian nì xìhì iin nèhivì, te nì natiacu‑nè. \p \v 16 Cunaha‑nsiá, cachí estilu sànaha sàhà pan primeru ñà‑ndùá pan ìì dócò‑ndà nùù Dios. Te nú ducán nduá, dandu náhà xìcà ìì stná dava ga yusàn nì cuàha pan mà. Te nahi seña jaàn nduú palabra yohó (sàhà nèhivì Israel, vàchi nú ìì yohòtéhè‑né sànaha, dandu ìì stná nsidaa gá descendencia xi nècuàchìmà vichi). Te ducán iá stná nahi yohò iin yutnù; nú iá vàha yohò‑nú, dandu nsidaa stná rama‑nu iá vàha. \s1 Nahi chiò yutnù nì natnìi tnahá nduú nèhivì có‑ndùú raza Israel, cachí Pablo, vàchi sànì nìhìtáhvì stná‑nè ñà‑ndiaha íì nìsa icumi cuisì nècuàchì Israel antes \p \v 17 Vàchi nècuàchì raza‑nsì Israel, na iin yutnù tàtá olivo, ducán nduú stná‑nè, te nsidaa nèhivì inga raza, nahi chìò inga yutnù yùcù, ducán nduú‑né. Daaní, ni cachí‑ndà ní tàhndè iin ùì rama yutnù tàtá, te nì natnìi tnahá xi iin ùì ndahà yutnù yùcù. Pues divi ducán nduá sànì quida Dios xì mii‑nsiá nècuàchì inga raza; vàchi rama yutnù yùcù nì natnìi tnahama, sà‑ìtiácúà sàhà ñà‑vàha dananá yohò yutnù tàtá mà; dítâ fuertéà tècuìí nùù yohò‑núma. (Te divi ducán iá stná xì mii‑nsiá, sànì nìhìtáhvì stná‑nsià ñà‑ndiaha íì xí nècuàchì Israel.) \p \v 18 Doco màsà cútúxí inì‑nsia chicá ndiaá‑nsià nùù nèhivì Israel mà, vàchi divi sàhà nècuàchìmà sànì nìhìtáhvì‑nsiá ñà‑ndiaha íì mà, nacua iá xì chìò cuàtì yutnù nì natnìi tnahama, divi sàhà yohò yutnù mà itiácúà, màdì‑ñá sàhà chìò cuàtìmà itiácú yohò‑nú. \p \v 19-20 Doco vihini cachi‑nsià palabra yohó: “(Chicá ndiaá nsiùhù) nùù nècuàchì Israel, vàchi (nì quindiaa Dios‑nè nùù lugar xi‑ne sàhà‑ñá quìhvi nsiùhù), na ian nì tàhndè chìò yutnù finu mà sàhà‑ñá coo lugar quìhvi chìò yutnù yùcù”. Pues ñà‑ndáà nduá nì cuxio dava nècuàchì (Israel nùù Dios). Doco ¿índù chuun? Cuisì sàhà‑ñá cónì sáníhnú gà ini‑nè mii‑yá. Ñàyùcàndùá, mate núù mii‑yá ndoó‑nsiá vichi, doco cuisì sàhà‑ñá iin‑ni nihnú vàha ini‑nsiàyà nduá. Màsà cútúxí ini‑nsià chicá ndiaá‑nsià. Còó, chicá xiñuhu ñà‑caquin‑nsià cuidadu. \v 21 Vàchi (nècuàchì Israel mà, cónì quìdá víi‑né, te sàhájàn) nì cuxio‑ne nùù‑yá nacua nì cuu xi chìò yutnù tàtá nì tàhndè mà; ñàyùcàndùá, ducán stná mii‑nsiá ana nì quìhvi después, cuidadu cundoo‑nsia còtó dacúxíó stná Dios mii‑nsiá. \p \v 22 Sàhà nsidaa ñà‑jaàn, vàtùni cundaà vàha ini‑ndà nansa iá modo xi Dios; iá ndisa gracia xi‑ya, doco iá stná nansa sáha‑ya castigu. Vàchi nècuàchì raza nì tùcù inga ichì mà, cónì dácâcu‑yanè, doco mii‑nsiá, còó; mànì gá nì quida‑ya xì‑nsiá. Doco iin‑ni xiñuhu quida‑nsia seguir cunchicùn‑nsià gracia xi‑ya, vàchi nú coó, dacúxíó stná‑yà mii‑nsiá nùù‑yá. \v 23 Daaní, nècuàchì nì cuxio antes mà, nú ni nácúníndísâ‑né mii‑yá, vàtùni (nàcùndoo vàha stná‑nè xì‑yá), te ducán queamà na ian nì natnìi tnahá tú chìò yutnù nì tàhndè mà, vàchi Dios, icúmí‑yâ poder quida‑ya ducán. \v 24 Vàchi mii‑nsiá, mate nécuàchì inga raza nduú‑nsiá, doco sànì nìhìtáhvì‑nsiá cuàhà ñà‑vàha xi nècuàchì Israel mà. Te ducán queámà na ian nì tàhndè chìò yutnù yùcù olivo, te nì natnìi tnahá‑nu xi iin yutnù tàtá. Pues nú sànì nìhìtáhvì mii‑nsiá ducán, dandu chicá mà úhì nansìhvi tu nèhivì raza Israel mà lugar primeru xi‑ne, vàchi queámà na ian danátnìi tnaha tu‑nda chìò yutnù finu ìcà mismo mii yutnù ndé nì tàhndèà. \p \v 25 Ñánì, cuníˋ cundaà inì‑nsia sàhà iin chuun nìsa ìa dèhé antes còtó cachi‑nsià ñà‑chicá nchichí‑nsià. Vàchi cunaha‑nsiá, cuàhà nècuàchì Israel, quidámáxìní‑nè vichi, te ducán icúmí coo ndè cachi sàà cuacatnahá nadaa ga nèhivì inga raza quìhvi ichì mii‑yá. \v 26 Daaní, icúmí càcu stná nsidaa nècuàchì raza Israel, nacua cachí Dios nùù tutu ìì: \q1 Mahì nèhivì ñuu Sión descendencia xi Jacob, yucán icúmí quee mii‑yá ana dacácu xi‑né, dandu dandáñúhú‑yâ nsidaa ñà‑có‑ndiàá nì quida‑ne. \v 27 Te nú sànì cuxio nsidaa cuàchi‑nemà, dandu cundaà ini‑nè sànì quida ndise cumplir palabra nì càhàn sàhnúí xì‑né antes. \p \v 28 Cunaha‑nsiá, sàhà‑ñá (cahíchì ini) nèhivì Israel razón ndiaha xí Dios vichi, ñàyùcàndùá na ian xiní ùhì‑nèyà nduá, doco ñà‑vàha xi mii‑nsiá sànì queamà. Doco nècuàchìmà, mànì cuáhà vá‑né nùù‑yá sàhà xìì‑né, vàchi nì cachi‑yà xì xìì‑né icúmí‑yâ nacàxin‑ya descendencia xi‑ne. \v 29 Te mà túha Dios naquihin‑ya ñà‑ndùá sànì sàhatahvì‑yándô; ni mà túha stná‑yà naxicocuíìn ini‑yà nú sànì chitnùní ini‑yà cana‑yàndó. \v 30 Antes cónìsá íníní‑nsiá mii‑yá, doco vichi sàhà‑ñá cónì íníní nècuàchì Israel, ñàyùcàndùá mii‑nsiá nì indehè ndàhví‑yà vichi. \v 31 Te ducání iá stná xì mii‑né, mate có‑ìníní‑néyà vichi, doco ¿índù fin cucumiámà? Divi sàhà‑ñá nacundehè ndàhví‑yànè nacua nì indehè ndàhví stná‑yà mii‑nsiá. \v 32 Ñàyùcàndùá, nùù mii‑yá iin‑ni xínduu nsidanicuu‑nda nèhivì cuáchi có‑ìníní xí‑yâ. Te divi sàhájàn vàtùni iin‑ni cundehè ndàhví stná‑yà nsidanicuu‑nda. \s1 Nchichí gà nì quida Dios nsidaa obra xi‑ya \p \v 33 ¡Na cuahà guá obra ndiaha sànì quida Dios! Te nchichí sàstnùhù stná‑yà, ináhá‑yâ nsidanicuú iñàha. Te ináhá‑yâ ñà‑ndùá cachí‑yà, xì ñà‑ndùá quidá‑yá, mate nèhivì, có‑sânìhì ini‑nè. \v 34 Vàchi còò ni‑iin ana cundáà ndisa inì‑xi nansa nihnú ini Stoho‑ndà Señor. Te ni còò stná ana chicá nchichí, te ducán sáha‑xi‑yá conseju. \v 35 Ni còò stná ana xícàn tòó‑yá iñàha nùù‑xí, te cunihica‑yá nùù‑né; còó. \v 36 Vàchi mii‑yá nì quidavàha xi nsidanicuú iñàha, te sàhà poder xi‑ya iá ìì nsidaa ñà‑jaàn ñuhìví yohó. Te cuisì sàhà (ñà‑nì quèé gà más tnùñuhu) xí‑yá, ñàyùcàndùá nì sàcòo nsidaámà, ansivéhé cahnú‑yá nicanicuahàn. Amén. \c 12 \s1 Nansa cuní Dios quida‑nda xi vida xi‑nda \p \v 1 Pues vichi, sàhà‑ñá cuàhà guá sànì cuhi ini‑yà ndohó, ñàyùcàndùá, sacúndáhvîˋ nùù‑nsiá ñà‑dayáha dahuun‑nsia mii‑nsiá ndahà‑yá, ñánì. Vàchi nú ducán, dandu queamà na ian mii‑nda nduu‑nda promesa sáhatahvì‑ndàyá, doco iin ñà‑ìtiácú. Te ñà‑jaàn nduú stná meru promesa ìì cudíì ini‑yà sàhà‑xí, vàchi divi nacua ndiá ìcà‑ndà cahvi viì‑ndàyá ini anima‑ndà nduájàn. \v 2 Doco modo chicuéhè nihnú ini nèhivì ñuhìví yohó, màsà cúnchícùn gà‑ndàñá. Xiñuhu ndusaa dahuun sàxìnítnùní‑ndà sàhà‑ñá dàma modo xi‑nda, vàchi nú ni nácùnihnu ndiaha ini‑ndà, dandu sàà‑ndà cundaà vàha ini‑ndà nansa cuní‑yà quida‑nda, vàchi cuàhà obra vàha cudíì ini‑yà quida‑nda, xì cuàhà ñà‑ìá viì. \p \v 3 Yùhù sànì nìhìtáhvìˊ gracia nùù‑yá (ñà‑quide chuun ndiaha xí‑yá). Ñàyùcàndùá, cachíˋ xì nsidaa‑nsiá ñà‑mà váha ndanihi vàha‑nda mii‑nda más gà nùù ñà‑ndùá ndiá ìcà‑ndà. Xiñuhu nacani sahnú ini‑ndà sàhà mii‑nda según nansa nì sàhatahvì‑yá iin iin‑nda cunindisa‑ndayá, (te ducán cunucuachi‑nda nùù‑yá). \v 4 Na ian indéhe‑nda iquìcúñú‑ndà, cuàhà ñà‑ndùá icúmíâ, doco iin ian xì chuun quidá. \v 5 Pues ducání iá stná ndohó. Sàhà‑ñá nchícùn‑ndà Cristu, iin‑ni iquìcúñú xínduu nsidaa‑nda, mate cuáhà‑ndà, vàchi iin‑ni chindéé stnaha‑nda iin‑nda xi inga‑ndà nahi cuerpu‑ndà. \p \v 6 Ñàyùcàndùá, iin iin‑nda sànì nìhìtáhvì‑ndà iin ñà‑vàha cui quida‑nda según nansa nì sàhatahvì‑yándô gracia xi‑ya. Ñàyùcàndùá, nú sànì nìhìtáhvì‑ndà càhàn‑ndà iin razón ndiaha quixí nùù‑yá, dandu divi ñà‑jaàn nduá ni cúnsìhi ini‑ndà quida‑nda nacua sáà‑ndà xiníndísá‑ndá. \v 7 Te ò nú sànì nìhìtáhvì‑ndà cunucuachi‑nda nùù ñanìtnaha‑nda, dandu divi ñà‑jaàn ni quidá stná‑ndà. Daaní, nú ñà‑chinaha‑ndà ñanìtnaha‑nda nduá nì nìhìtáhvì‑ndà, dandu divi ducan ni quida‑nda. \v 8 Daaní, nú nì nìhìtáhvì‑ndà danácuàhandee stnahá ini‑ndà, dandu divi ducan ni quidá ndisa stná‑ndà. Te ò nú chuun nì nìhìtáhvì‑ndà nduú ñà‑dacútâhvì‑ndà ñanìtnaha‑nda iñàha, dandu divi ñà‑jaàn ni quidá stná‑ndà, doco màdì sáhà‑ñá ndanihi vàha nèhivì‑ndó. Còó. Te ò nú nì nìhìtáhvì‑ndà ñà‑cunuù‑ndà (chuun xi Dios), dandu ñà‑jaàn ni quidá stná‑ndà, doco vivìí‑ni ni quida‑ndañá. Daaní, nú chuun nì nìhìtáhvì‑ndà nduú ñà‑cundehè ndàhví stnaha‑nda, dandu ni cúdíi ini‑ndà quida‑nda ducán. \s1 Nansa ndiá ìcà‑ndà quida‑nda nú sànì quihin‑nda ichì Jesús \p \v 9 Nsidaa‑nda, icúmí‑ndá cuu stnahá ini‑ndà sàhà‑ndà, doco màsà dánánî uun‑nda. Te ni loho màsà cúú ini‑ndà sàhà ñà‑có‑ìá vàha. Còó; cuisì ñà‑ìá viì nì cúnchícùn‑ndà. \v 10 Te xiñuhu stná ñà‑cuni mànì stnàhà‑ndà, vàchi iin‑ni ñaní xínduu‑nda; te siempre xiñuhu quidañuhu stnaha‑nda, te ni nácóó stná‑ndà ñanìtnaha‑nda ni queé tnùñuhu xí mii‑né, (màdì ndohó). \p \v 11 Màsà cúdúsán‑ndá; còó. Ni cuáhandee ini‑ndà quida‑nda ñà‑ndùá quìdà‑ndà. Xì nsidaa anima‑ndà ni cúnúcuáchí‑ndá nùù Stoho‑ndà Señor. \v 12 Te iin‑ni ni cúdíi stná ini‑ndà sàhà tnùndé ini ndiatu‑nda nùù‑yá. Te nú yáha‑nda tnùndoho, dandu iin‑ni ni quidándéé stná ini‑ndà, te nicanicuahàn nì cácàn tàhvì‑ndà nùù‑yá. \v 13 Te nú iá ñà‑ndùá xiñuhu iin nèhivì xí Dios, dandu ni chíndéé‑ndánê. Te siempre ni quidáñúhú‑ndá nècuàchì sáà visita vehe‑nda. \p \v 14 Daaní, nèhivì quidá quíní xí‑ndá, ni cácàn tàhvì‑ndà sàhà‑né, màdì‑ñá càcàn chìhán‑ndà dìquì‑né. \p \v 15 Ni cúndóó díi‑nda xi nècuàchì cudíì inì‑xi, te ò nú tnùnsí ini ndoó‑né, dandu stná ndohó ni cúndóó stná‑ndà tnùnsí ini. \p \v 16 Iin‑ni ni cúndóó mánì nsidaa‑nda. Màsà cútúxí ini‑ndà mii‑nda nduu‑nda mii‑nda; còó. Xiñuhu ñà‑cunihnu ndahvi ini‑ndà. Màsà cúníhnú ini‑ndà nchichí gà‑ndà. \v 17 Te nú sànì quida quini nèhivì xì‑ndà, màsà nácání ini‑ndà naxicocuíìn‑ndà quida stná‑ndà xì‑né nacua nì quida mii‑né xì‑ndà. Siempre ni cuáhandee stná ini‑ndà quida viì‑ndà xì nsidaa nèhivì. \v 18 Dècuèndè ñà‑ndùá sáà‑ndà quida‑nda, ducán xiñuhu cundoo manì‑ndà xì nsidanicuú‑né. \v 19 Ñani màní, màsà náchítácùhá‑ndà ñà‑ndùá quidá nèhivì xì‑ndà. Nùù Dios ni ndóo nsidaájàn, vàchi dohó cachí‑yà nùù tutu ìì: “Cuisì yùhù icúmí nachitacùhá xì sàhà nsidaa iñàha. Nsidaa ana iníhícá, icúmí‑nê danáà‑né quide, cachí Stoho‑ndà Señor”. \v 20 Daaní, dohó cachí stná tutu ìì: “Nú iá iin ana xiní ùhì xì‑ndà, te xíhì‑nè doco, ò xíhì‑nè tècuìí, dandu ni dácúxí‑ndánê, te ni cuáha stná‑ndàné tècuìí coho‑ne. Vàchi nú ducan ni quida‑nda, dandu icúmí‑nê nducahan‑ne”. \p \v 21 Màsà cuáha‑nda quida stná‑ndà nacua quidá nèhivì malu xì‑ndà; còó. Ni quidá víi‑nda xi‑né, vàchi sàhájàn ñà‑sànì cundee‑nda nùù‑né nduá. \c 13 \p \v 1 Nsidaa‑nda ni cúníní‑ndá nècuàchì xídandacú, vàchi Dios nduú ana nì chitnùní inì‑xi cundoo ana dandacú nsidanicuú lugar. Nècuàchì icúmí cargu vichi, nùù mii‑yá nì nìhì‑né chuun ma. \v 2 Ñàyùcàndùá, iin nècuàchì cahíchì ini xì autoridad, divi ley xi mii‑yá nduá cahíchì stná ini‑nè. Te nsidaa ana có‑ndùlócô (sàhà ley mà), tnùndoho nduá icúmí‑nê nìhì‑né. \v 3 Vàchi chuun xi nècuàchì dandacú, có‑ndùá ñà‑dayúhî xì‑ndà te nú quidá víi‑nda. Còó. Cuisì nècuàchì có‑quìdá víi icúmí‑nê dayúhî‑nè. Te nú có‑cùní‑ndà dayúhî‑nèndó, dandu cuisì ñà‑ìá viì ni quida‑nda, dandu icúmí nècuàchìmà cudiì ini‑nè sàhà‑ndà. \v 4 Vàchi ducán queá na iin chuun xi Dios nduá quidá‑né sàhà ñà‑vàha xi‑nda. Doco nú có‑quìdá víi‑nda, chicá vàha ni yúhî‑ndà, vàchi autoridad mà, icúmí‑nê derechu dandohó‑nèndó, te vàtùni quida‑neà. Vàchi na ian nùù Dios xinúcuáchí‑nê na dandohó‑né ana có‑quìdá víi. \v 5 Ñàyùcàndùá, xiñuhu cunini‑ndané, doco màdì cuisì sàhà‑ñá yúhî‑ndà nìhì‑ndà castigu, còó; sàhà stná ñà‑màsà cúnsídá cuàchi‑nda (nùù Dios). \v 6 Ñà‑jaàn nduá dìsáhà‑xí chíyàhvi stná‑ndà renta nùù ñuu‑ndà. Vàchi autoridad xi‑nda, na ian nùù Dios xinúcuáchí‑nê, te ñà‑jaàn nduú chuun xi‑ne. \p \v 7 Ñàyùcàndùá, xiñuhu danáà‑ndà ñà‑ndùá iníhícá‑ndá nùù iin iin nèhivì. Nècuàchì xícàn dìhùn sàhà ñuu‑ndà, ni cuáha‑ndané, xì stná nècuàchì xícàn renta. Te nsidaa ana xiñuhu quidañuhu‑nda, ni coó tnùñuhu xi‑nda nùù‑né. \v 8 Ni‑iñàha màsà cúníhícá‑ndá nùù nèhivì. Doco ñà‑ndùá iníhícá ndisa‑nda nduú ñà‑cuu ini‑ndà sàhà‑né. Te nú ni quida‑nda ñà‑jaàn, dandu ñà‑sànì quida‑nda cumplir nsidaa ñà‑ndùá cachí ley ìì nduá. \v 9 Vàchi dohó cachí ley mà: màsà cáhàn‑ndà xì inga ana có‑ndùú nècuàchì vehe‑nda, te màsà cáhni stnaha‑nda, ni màsà quídácuíhná‑ndá; ni màsà cáhàn‑ndà iin tnùhu sàhà ñanìtnaha‑nda; ni màsà xího stná‑ndà ñà‑ndùá icúmí nècuàchìmà. Te iá gà más ñà‑ndùá cacháˋ, doco nsidaa palabra jaàn, iin cuisì palabra‑ni nduá, vàchi ñà‑ndùá cuní cachàmà nduú ñà‑cuu stnahá ini‑ndà sàhà‑ndà nacua cuú ini‑ndà sàhà mii‑nda. \v 10 Te nú ducán quida‑nda xi ñanìtnaha‑nda, dandísá (ñà‑quìdá víi‑nda xi‑né nduá), vàchi còò dañu quìdà‑ndà xì‑né. Ñàyùcàndùá, nú cuú stnahá ini‑ndà sàhà‑ndà, dandísá ñà‑sànì quida viì‑ndà cumplir ley ìì nduú stná. \p \v 11 Nsidaámà xiñuhu quida‑nda, vàchi ináhá‑ndá nansa vàxi tiempu vichi, meru tiempu (ñà‑quida viì‑ndà) nduá; ñàyùcàndùá màsà cúndóó‑ndá quidámáxìní‑ndà, vàchi vichi chicá sàcùyátní quìvì càcu dahuun‑nda, mà cuéé cuàhà gáˋ na ian (nìsa nihnu ini‑ndà) na quívì nì xinindisa‑nda mii‑yá. \v 12 Te vichi sà‑ìtúú tiempu danátnûù (Dios ini anima cuàhà nèhivì) inicutu, vàchi tiempu vichi (na xicá‑né ichì) ñáa, yàchì icúmíâ yàha. Ñàyùcàndùá, ni nácóó dahuun‑nda nsidaa ñà‑ndùú chuun xi ichì ñáa ma, te ni cútùha‑nda quida‑nda chuun vàha ñà‑cui chindee xi‑nda caca‑nda ichì ndé datnúù‑yàndó. \v 13 Xiñuhu cacanuu viì‑ndà nacua datnúù‑yà ini‑ndà. Te nacoo dahuun stná‑ndà ñà‑xíni‑nda, xì‑ñá quìdà‑ndà escándalo, te màsà cáhàn stná‑ndà xì nèhivì cónì nándàhà xì‑ndà. Ni màsà quídá ndevàha stná‑ndà ñà‑ìá quini; ni màsà náâ stnahá stná‑ndà, te màsà cúmbìdia stnahá ini‑ndà sàhà‑ndà. \v 14 Cuisì nacua nihnú ini Stoho‑ndà Jesucristu, ducan ni cúníhnú stná ini‑ndà, te ñà‑jaàn nduá icúmí chindee xi‑nda. Ni‑iyuhu màsà cúníhnú ini‑ndà ñà‑ndùú ñà‑chìcuéhè nihnú ini nèhivì ñuhìví, còtó sàà‑ndà quida stná‑ndà ñà‑jaàn. \c 14 \s1 Màsà cuítnùhu‑nda ñanìtnaha‑nda \p \v 1 Dava nèhivì, mate xiníndísâ stná‑nè mii‑yá, doco có‑sâà‑nè cundaà ini‑ne (nansa iá nsidaa ley xi‑ya). Doco ndohó, xiñuhu quidañuhu‑ndané, te càhàn‑ndà xì‑né, doco màsà náâ‑ndà xì‑né sàhà ñà‑có‑quìdá‑né nacua quidá ndohó. \v 2 Vàchi dava‑nda, nsidanicuú comida xixi‑nda; iá viá, cachí‑ndà. Doco dava nèhivì, có‑sâà‑nè cundaà ini‑nè, ñàyùcàndùá có‑sàxí‑né ni‑iin cuñu, cuisì inga iñàha. \v 3 Pues nècuàchì xixí nsidanicuú iñàha, mà váha cahíchì ini‑nè iin ñanìtnaha‑ne có‑sàxí cuñu. Te nècuàchì có‑sàxí cuñu mà, màsà cuítnùhu‑ne ñanìtnaha‑ne saxí xi cuñu, vàchi iin‑ni sànì ndee vàha stná nècuàchìmà nùù Dios. \v 4 Vàchi nú xítnùhu tnaha‑nda ducán, dandu queámà na ian quida‑nda na xítnùhu‑nda ana quidáchúûn nùù inga nèhivì, te (ináhá‑ndá) có‑quèé víámà. Cuisì lamú xi nècuàchìmà icúmí cachi a quidá víi peón xi‑ne, á coó. (Ñàyùcàndùá, màsà cuítnùhu‑nda inga ana xinúcuáchí nùù Dios), vàchi ádi vátùni sàà‑nè quida viì‑né, vàchi icúmí‑yâ chindee‑yánè. \v 5 Dava nèhivì, quìvì señaladu nduá nsidácáhnû‑né, doco dava ga‑nè, iin‑ni nihnú ini‑nè nsidaa quìvì ndiaá. Pues cada iin iin‑nda ni cúnáhá‑ndá nansa cuní‑ndà quida‑nda. \v 6 Nècuàchì chívàha xi iin quìvì señaladu, sàhà‑ñá nihnú vàha ini‑nè Stoho‑ndà Señor nduá. Te ducání stná nècuàchì có‑chîvàha iin quìvì señaladu, nicanicuahàn nihnú vàha stná ini‑nè mii‑yá. Te nècuàchì xixí nsidanicuú stná comida, nùù Stoho‑ndà Señor xixí‑néà, te naquímánì stná‑nèyà sàhà‑ñá. Daaní, nèhivì có‑xìxí ndéni comida nì cui, divi nùù stná mii‑yá có‑xìxí‑néà, doco naquímánì stná‑nèyà (sàhà ñà‑ndùá xixí‑né). \p \v 7 Vàchi màdì micuísi‑nda ndoo‑nda ñuhìví yohó, te màdì inì‑ni mii‑nda cachí‑ndà cui‑ndà. \v 8 Vàchi nú itiácú‑ndà ñuhìví yohó, divi nùù Stoho‑ndà Señor ndoo‑nda; te na sáà quìvì cui‑ndà, mii‑yá dandacú‑yá sàhà stná mà. Ñàyùcàndùá, a ducán itiácú‑ndà te ò ní xìhì‑ndà, iin‑ni nduu‑nda nèhivì xí Stoho‑ndà Señor. \v 9 Vàchi Cristu, divi sàhà ñà‑nì sáà‑yà cusahnú‑yá nùù nsidaa nsìi, xì stná nècuàchì itiácú, sàhà ñà‑jaàn nduá nì xìhì‑yà, te nì natiacu‑yà nì ndanchito‑ya. \p \v 10 Ñàyùcàndùá, mà váha cuitnùhu‑nda ñanìtnaha‑nda; mà váha cahíchì stnahá stná ini‑ndà. Vàchi nsidanicuu‑nda, icúmí‑ndá màcuìta stná‑ndà nùù‑yá, dandu cachi‑yà xì‑ndà a ní quida viì‑ndà, á coó. \v 11 Vàchi ducán cachí stná tutu ìì ndé cáhàn Stoho‑ndà Señor, cachí‑yà: \q1 Nicanicuahàn itiácuì, ñàyùcàndùá seguru nduá yohó cachíˋ vichi: icúmí nsidanicuú nèhivì màcuìtasisi‑né nùí, te cachi‑nè (divi Dios nduí). \m \v 12 Ñàyùcàndùá, vàtùni cundaà ini‑ndà, iin iin‑nda icúmí‑ndá nacuàha‑nda cuenta nùù‑yá. \s1 Cuidadu ni cúndóó‑ndá sàhà ñà‑ndùá quida‑nda, còtó sàhà ndohó sàà iin ñanìtnaha‑nda cuida cuàchi‑ne \p \v 13 Ñàyùcàndùá, màsà cuítnùhu ga‑ndà ñanìtnaha‑nda. Doco iá ndisa ñà‑ndùá xiñuhu quida‑nda: xiñuhu cundoo‑nda cuidadu ñà‑màdí sàhà ndohó cuida cuàchi iin ñanìtnaha‑nda. \v 14 Vàchi yùhù ináhî, còò ni‑iñàha iá ñuhìví yohó nsidá cuàchi‑xi inì‑ni miá. Te ducán cachí stná palabra nì cachi Stoho‑ndà Jesús xì‑ndà. Doco nú mii‑nda dacuidá cuàchi‑nda iñàha, dandu na ian iá ndisa cuàcha nùù‑ndà. \v 15 Ñàyùcàndùá, nú cudúchí ini iin ñanìtnaha‑nda sàhà iin ñà‑ndùá xixi‑nda (ñà‑tùxí ini‑nè cuàchi nduá), dandu màsà cúxí gá‑ndà ñà‑jaàn, vàchi nú ducán, dandu có‑quìdá víi‑nda, na ian có‑cùú gà ini‑ndà sàhà nècuàchìmà nduá. Ñàyùcàndùá, cuidadu ni cúndóó‑ndá ñà‑màsà sáà ndañuhu anima iin ñanìtnaha‑nda sàhà ñà‑cùdíì guá ini‑ndà cuxi‑nda, vàchi sàhà stná nècuàchìmà nì xìhì Cristu. \p \v 16 Vàtùni iá nsidaa ñà‑ndùá quida‑nda cahan‑nda, doco cuidadu ni cúndóó‑ndá còtó cachi iin ñanìtnaha‑nda quini iá ñà‑ndùá quida‑nda. \v 17 Vàchi ley xi rey xi‑nda Dios, có‑ndùá iin ley sàhà ñà‑xìxì‑ndà ò ñà‑xìhì‑ndà. Còó, vàchi nùù mii‑yá ñà‑ndiàá ndisa nduú ñà‑quida viì‑ndà, xì ñà‑cundoo manì‑ndà, xì ñà‑cudiì stná ini‑ndà quida Espíritu Ìì xí‑yá. \v 18 Vàchi nú ñà‑jaàn quida‑nda, dandu divi ñà‑xìnúcuáchí‑ndá nùù Cristu nduá, te cudíì stná ini Yua‑nda Dios sàhà‑ndà, dècuèndè nùù stná nèhivì icúmí‑ndá ndee vàha stná‑ndà. \p \v 19 Ñàyùcàndùá, xiñuhu nacani cuàhà ini‑ndà nansa cundoo manì‑ndà xì ñanìtnaha‑nda, te nanducu stná‑ndà nansa nacuàhandee ini‑ndàné. \v 20 Te (cuidadu ni cúndóó stná‑ndà) sàhà ñà‑ndùá xixi‑nda, còtó sàhájàn dandáñúhú‑ndá obra xi Dios (ini anima inga nèhivì). Ináhî, iá permisu caxì‑ndà, ò cuxi‑nda ndéni iñàha nì cui. Doco mà váha caxì‑ndàñá nú tuxí ini inga‑nè nduá cuàchi, màdí sàhà ndohó cuàhandee ini‑nè caxì stná‑nèà. \v 21 Chicá vàha màsà cáxi‑nda iin cuñu, ò coho‑nda iin vinu, ò ndéni iñàha nì cui nú tuxí ini iin ñanìtnaha‑nda cuàchi nduá, te vihini quida stná‑nè ducán ñà‑mà fuerte anima‑nè. \v 22 Mate ináhá‑ndá iá vàha caxì‑ndà ndéni iñàha nì cui, doco inì‑ni mii‑ní‑ndá ni chívàha‑nda ñà‑jaàn, chicá vàha, dandu cuisì mii‑nda xi Dios cunaha‑nda sàhà‑ñá. \p Nú còò ni‑iin duda, te ináhá‑ndá màdì cuáchi nduá quida‑nda, dandu nansicáhán‑ndá. \v 23 Doco nú iá‑ndà xì duda, te có‑ìnáhá ndisa‑nda a cuáchi nduá ñà‑caxì‑ndà iñàha, ò á coó, dandu iin falta cundua nú ni caxí‑ndañá, vàchi có‑xìníndísâ ndisa‑nda iin ñà‑vàha nduá. Vàchi cunaha‑nsiá, nsidaa ñà‑ndùá quida‑nda, te có‑xìníndísá‑ndá nduá iin chuun viì, dandu cuàchi cundua. \c 15 \s1 Màsà quídá‑ndá cuisì ñà‑cùdíì inì‑ni mii‑nda, sino que ñà‑cunduu ñà‑vàha xi ñanìtnaha‑nda \p \v 1 Ñàyùcàndùá, ndohó tè‑sà‑xìníndísâ fuerte, ndiá ìcà‑ndà quidandee ini‑ndà sàhà ñanìtnaha‑nda nú tàñáha ga cunindisá vàha‑ne. Te xiñuhu ñà‑chindee stná‑ndàné, màdì‑ñá quida‑nda cuisì ñà‑cùdíì inì‑ni mii‑nda. \v 2 Vivìí‑ni ni quida‑nda xi ñanìtnaha‑nda sàhà‑ñá cundua ñà‑vàha xi‑ne, te cundoo‑ne contentu, vàchi nú ducán, dandu chicá icúmí‑nê nacuàhandee ini‑nè. \v 3 Vàchi ni stná Cristu, cónì quìdá‑yá cuisì ñà‑ndùá nì cúdíì inì‑ni mii‑yá. Vàchi dohó cachí stná nùù tutu ìì, (ndé cáhàn Cristu xì Yuamánì‑yá), cachí‑yà: “Ñà‑ndùá nì canàhá nèhivì dìquì mii‑ní, yùhù nì nacuida xi nsidaájàn”. \p \v 4 Cunaha‑nsiá, nsidaa palabra nì tiaa nècuàchì sànaha nùù tutu ìì, sàhà‑ñá dacuahá stná ndohó nduá, te ducán dandu chicá cutùha‑nda cucumi‑nda paciencia, te nacuàhandee stná ini‑ndà, vàchi nú ducán, dandu chicá nsinuu ini‑ndà ñà‑ìá ndisa tnùndé ini ndiaha xi‑nda. \v 5 Pues divi Dios nduú ana chindéé xí‑ndá quidandee ini‑ndà ducán, te nácuàhandee stná ini‑yàndó. Ñàyùcàndùá, nùù mii‑yá xícàn tàhví ñà‑nì cúndóó mánì nsidaa‑nsiá nacua cuní Jesucristu quida‑nda. \v 6 Te xícàn tàhvì stnáì ñà‑iin‑ni ni cúníhnú vàha ini nsidaa‑nsiá, te iin‑ni ni náquímánì stná‑nsià mii‑yá ana càhvì Stoho‑ndà Jesucristu, divi Yuamánì‑yá. \v 7 Te (ináhá stná‑ndà) cónì cáhîchì ini‑yà ni‑iin‑nda. Ñàyùcàndùá, xiñuhu‑ñá cahvi stnaha‑nda iin‑nda xi inga‑ndà, dandu chicá quee tnùñuhu xí‑yá. \s1 Nansa nì chitnùní ini Dios ñà‑cunitnùhu nèhivì nsidanicuú ñuu razón ndiaha xí‑yá \p \v 8 Nsidaa palabra jaàn, ñà‑yòhó nduá cuní cachà: nì quixi Cristu (ñuhìví yohó) ñà‑quida‑ya chuun ndiaha xí‑yá sàhà raza‑nsì Israel sàhà‑ñá cuu ndisa ñà‑ndùá nì cachi Dios xì xìì‑nsí sànaha, te sàhà ñà‑cundaà stná ini nèhivì ñà‑mà túha‑ya dandahví‑yàndó. \v 9 Daaní, nsidaa stná nèhivì inga raza, nì indehè ndàhví stná‑yà mii‑né, te vichi vàtùni naquimanì stná‑nèyá sàhámà. Vàchi dohó cachí tutu ìì: \q1 Icúmî naquimanìˊ mii‑ní (Dios), te cunini stná nèhivì nsidanicuú ñuu; cuàhìn nacuatui alabanza xi‑ní, te taví tnùñuhu xí‑nî. \m \v 10 Daaní, nùù inga xaan xí tutu ìì mà dohó cachí stná: \q1 Vàtùni cudiì stná ini mii‑nsiá nèhivì nsidanicuú ñuu, nacua cudíì ini nèhivì meru ñuu nì nacàxin‑ya. \m \v 11 Daaní, inga xaan dohó cachí stná: \q1 Nsidaa mii‑nsiá nècuàchì inga ñuu, te inga raza, ni náquímánì‑nsiá Dios, te ndanihi cahnú stná‑nsiàyà. \m \v 12 Daaní, stná Isaías, nì tiaa stná‑nè iin palabra, te dohó cacháˋ: \q1 Icúmí quesaa iin descendencia xi Isaí, te chuun xi‑ya cunduu ñà‑cusahnú‑yá nùù nèhivì nsidaa ñuu, te icúmí‑nê cahvi‑ne xì‑yá, nì cachi Isaías. \p \v 13 Pues Dios nduú ana sáha xi‑nda tnùndé ini ndiaha xi‑nda; ñàyùcàndùá xícàn tàhví sàhà nsidaa mii‑nsiá nècuàchì xiníndísá‑xí‑yâ ñà‑nì cúndóó‑nsiá contentu, te ni yáha vàha stná‑nsià quida‑ya, dandu chicá más icúmí coo tnùndé ini xi‑nsia quida ndudu ìì xí Espíritu Ìì xí‑yá. \p \v 14 Ñánì, có‑ìéˋ xì duda sàhà‑nsiá; ináhî, vàha ndisa ini‑nsià, te cundáà vàha stná inì‑nsia (sàhà ichì‑yá), vàtùni dacuahá tnahá stná‑nsià ichì váha. \v 15 Doco nùù tutu yohó tiaí iin palabra nùù‑nsiá, te mate ní càhàn ndeí xì‑nsiá iyuhu, doco cuisì ñá‑nì dànsínúú inì mii‑nsiá (sàhà ichì‑yá) nduájàn. Vàchi (chuun quide ducán) nduá nì nìhìtáhvìˊ nùù‑yá na ní quida‑ya gracia sàhí \v 16 ñà‑cundui iin ana cunucuachi nùù‑yá, te cacanui mahì nèhivì nsidaa ñuu cachítnùhi xì‑né ñà‑ndùú razón ndiaha xí Jesucristu. Vàchi cuníˋ sàà cuàhà‑né nùù‑yá na ian ni cúndúú‑né promesa dóquìˊ nùù‑yá, dandu cudiì stná ini‑yà sàhà‑né ñà‑sànì nduhiì stná anima‑nè nì quida Espíritu Ìì. \p \v 17 Vichi sàhà‑ñá nì chindee Jesucristu yùhù, ñàyùcàndùá vàtùni cudiì inì sàhà chuun xi‑ya sànì quide. \v 18 Doco iin chuun nì quida inga nèhivì, còó, mà cáhìn sàhámà, cuisì sàhà chuun nì chindee‑yá yùhù, te nì cachitnùhi xì nèhivì sàhà‑yá. Te cuàhà stná ñà‑ndùá nì quide, te ducán nì xinindisá cuàhà nèhivì inga ñuu. \v 19 Cuàhà milagru ndiaha nì quide, xì cuàhà seña fuerte, te cuàhà gá nì chindee stná ndudu ìì xí Espíritu xi‑ya. Ñàyùcàndùá, inicutu sànì cachitnùhi razón ndiaha xí Cristu ndè ñuu Jerusalén xì dècuèndè ladu Ilírico. \v 20 Vàchi ñà‑ndùá siempre cuníˋ nduá cùhìn ñuu ndé tàcùní nèhivì palabra xi Cristu, te cachitnùhi xì‑né ñà‑ndùú razón ndiaha. Có‑cùníˋ cùhìn ndé sà‑ìá ana quìdà xì chuun ìì mà. \v 21 Còó, vàchi cuníˋ coo nacua cachí tutu ìì: \q1 Nècuàchì ñuu ndé tàñáha ga sàà razón sàhà‑yá, icúmí‑nê cunitnùhu‑ne. Mate vichi tàñáha ga cunini‑ne palabra mà, doco icúmí‑nê sàà‑nè cundaà ini‑nè. \p \v 22 Cunaha‑nsiá, divi sàhà chuun jaàn tàñáha ga sàì ndé ndoó‑nsiá, mate ní cunì sàì cuàhà xichi ni cuí. \v 23 Doco vichi, còò cá chuun icúmî ladu yohó, te sàcàní cuìà cuàhà gá cuníˋ sàì nàcòtì mii‑nsiá. \v 24 Ñàyùcàndùá, quìvì quide disponer cùhìn ladu España, dandu yàhi. Daaní, nú sànì sandoo chii‑nda contentu, dandu iin ñà‑vàha cundua nú ni chíndéé‑nsiâ yùhù ñà‑naquihin tui ichì cùhìn ladu España. \v 25 Doco vichi cùhìn ñuu Jerusalén cunihi iyuhu ñà‑chindee xi nèhivì xí Dios ndoó yucán. \v 26 Vàchi nèhivì ladu Macedonia xì ladu Acaya, nì nacani ini‑nè nì dàcuátnáhâ‑né iin ñà‑chindee xi nècuàchìmà, vàchi dava nècuàchìmà, ndahví yáha‑ne. \v 27 Ñàyùcàndùá, nì cudiì ini nècuàchì xìcà mà nì dàcútâhvì tnàhá‑né, vàchi ducán ndiá ìcà‑né quida‑ne, vàchi divi nùù nèhivì ñuu Jerusalén mà nì quixi palabra vàha xiníndísâ‑né, nacua mii‑né, (te ducán stná nsiùhù xì nsidaa stná mii‑nsiá hermanu) ndoó inga ñuu. Ñàyùcàndùá, ndiá ìcà‑ndà chindee‑nda sàhà necesidad icúmí nècuàchì ñuu Jerusalén mà. \p \v 28 Daaní, nú sànì dàxínui chuun nacoi ñà‑ndùá nì cutahvì nécuàchìmà, dandu quihin tui ichì cùhìn ladu España, te ichì mà icúmî yàha stnáì ndé ndoó‑nsiá. \v 29 Te nú sànì sàì, ináhî ñà‑ìcúmí Cristu dachitu‑yá anima nsidaa‑nda ñà‑ndiaha íì icúmí palabra xi‑ya. \p \v 30 Ñánì, yùhù ináhî, iin‑ni nchícùn nsidaa‑nda Stoho‑ndà Jesucristu, te cuú stnahá stná ini‑ndà sàhà‑ndà quidá Espíritu Ìì. Ñàyùcàndùá, sacúndáhvîˋ nùù‑nsiá ñà‑iin‑ni ni cácàn tàhvì‑nsiá sàhí nùù Dios, nacua quidá yùhù, xícàn tàhvì stnáì nùù‑yá. \v 31 Càcàn tàhvì‑nsiá sàhí ñà‑nì cácui nùù ndahà nèhivì có‑xìníndísâ ndoó ñuu Judea. Daaní, sàhà chuun cùhìn ñuu Jerusalén ñà‑nacoi ñà‑chindee xi nèhivì xí Dios yucán, càcàn tàhvì stná‑nsià nùù‑yá sàhà ñà‑nì cúdíì ini nècuàchìmà sàhà ñà‑ndùá cunihi cùhùn. \v 32 Dandísá vàtùni cudiì stná inì na sàì ndé ndoó‑nsiá, nú cuní‑yà sàì, te después coo chií xì‑nsiá quetatuì. \v 33 Pues vichi ni cúndóó‑nsiá xì Dios, te ni yáha vàha‑nsia quida‑ya. Amén. \c 16 \s1 Ñà‑ndùá nì cachi Pablo na ní casàhú‑nè xì nsidaa nèhivì ináhá‑nê ñuu Roma \p \v 1 Yùhù quidé recomendar doña Febe, vàchi vàha ndisa‑ne, na iin cùha‑nda nduú‑né, te nduú stná‑nè iin ana xinúcuáchí nùù nèhivì xí Dios natácá ñuu‑nè Cencrea. \v 2 Ñàyùcàndùá, nacuna‑nsia yehè‑nsiá nùù‑né nacua ndiá ìcà‑ndà quida‑nda xi nèhivì xí‑yá, vàchi iin‑ni nchícùn stná‑nè Stoho‑ndà Señor. Te nú iá necesidad icúmí‑nê sàhà iin chuun xi‑ne, dandu chindee‑nsiánè, vàchi cuàhà gá sànì chindee stná‑nè nèhivì dava ga, xì stná yùhù. \p \v 3 Cásàhúì xì Priscila xì Aquila; nècuàchì nìsa cutnahá stná xìˊ quidá‑nsí chuun xi Jesucristu nduú‑né. \v 4 Dècuèndè cuàhàn‑nè cui stná‑nè sàhí nì cùí, ñàyùcàndùá yùhù naquímánìˊ mii‑né; te màdì cuísi yùhù, ndè stná nsidaa nèhivì cahvi xi Dios cuàhà gá ñuu, naquímánì stná‑nè nècuàchìmà. \v 5 Te cásàhú stnáì xì nsidaa gá nèhivì natácá vehe nècuàchìmà cahvi xi‑yá. \p Daaní, cásàhú stnáì xì Epeneto, vàchi mànì gá‑nè nùí; nècuàchì primeru nì xinindisa‑xi Cristu ladu Acaya nduú‑né. \v 6 Te cásàhú stnáì xì María. Ináhî, cuàhà gá quidá nècuàchìmà chuun (xi Dios) jaàn ndé ndoó‑nsiá. \v 7 Te cásàhú stnáì xì nècuàchì ñuì nani Andrónico xì Junias. Ndúì‑nè iá fama‑nè nùù nsidaa gá nècuàchì apóstol. Te cunaha‑nsiá, tàñáha ga sàì tenchicuìn ichì Cristu, doco sà‑xìníndísâ‑né mii‑yá. Daaní, después iin‑ni nì sandiadi stná‑nsì vehecàa. \p \v 8 Daaní, cásàhú stnáì xì Amplias, vàchi iin‑ni iá stná‑nè nùù Stoho‑ndà Señor, te cuú ndisa inì sàhà‑né. \v 9 Te cásàhú stnáì xì Urbano, vàchi iin‑ni nìsa cutnahá‑nsí quidá‑nsí chuun xi Cristu. Daaní, cásàhú stnáì xì Estaquis, vàchi mànì stná nècuàchìmà nùí. \v 10 Te cásàhú stnáì xì Apeles. Iin nèhivì seguru xi Cristu nduú stná‑nè. Te cásàhú stnáì xì nsidaa nèhivì vehe Aristóbulo. \v 11 Daaní, cásàhú stnáì xì nècuàchì ñuì nani Herodión. Te cásàhú stnáì xì nsidaa nèhivì vehe Narciso xiníndísâ stná xì Stoho‑ndà Señor. \v 12 Daaní, cásàhú stnáì xì Trifena xì Trifosa. Divi chuun xi Stoho‑ndà Señor xíquida stná nècuàchìmà. Te Pérsida, cuàhà gá obra xi mii‑yá quidá stná‑nè, te mànì cuáhà stná‑nè nùù nsidaa‑nda, ñàyùcàndùá cásàhú stnáì xì‑né. \v 13 Daaní, cásàhú stnáì xì Rufo. Iin nèhivì vàha ndisa xi Stoho‑ndà Señor nduú stná‑nè. Stná dihi Rufo, cásàhú stnáì xì‑né, vàchi na iin dihi mií nduú stná nècuàchìmà, cunaha‑nsiá. \v 14 Daaní, cásàhú stnáì xì Asíncrito, xì Flegonte, xì Hermas, xì Patrobas, xì Hermes, xì nsidaa stná ñani‑ndà ndoó vehe‑ne. \v 15 Daaní, stná Filólogo, xì Julia, xì Nereo, xì cùha‑ne, cásàhú stnáì xì nsidaa‑né, xì stná Olimpas xì nsidaa gá nèhivì xí Dios cutnáhâ xí‑nê. \v 16 Te nsidaa‑nsiá, nacasàhú tnahá víi‑nsiá ñà‑xínduu‑nsia nèhivì ìì xí mii‑yá. Daaní, nsidaa nèhivì natácá cahvi xi Cristu (cuàhà ñuu ladu yohó), cásàhú stná‑nè xì‑nsiá. \p \v 17 Yùhù sacúndáhvîˋ nùù‑nsiá, ñánì: cuidadu ni cúndóó‑nsiá sàhà nècuàchì cuní datáhndè dava xi‑nsiá, te datúcù‑nènsià iin ichì cónì dàcuàhá‑nsiá. Nacoo dahuun‑nsia nsidaa nècuàchìmà. \v 18 Vàchi nèhivì quidá ducán, màdì nùù Stoho‑ndà Jesucristu xinúcuáchí‑nê, cuisì‑ní gustu sìquini xi mii‑né nduá quidá‑né. Viì gá cáhàn‑nè, te palabra vico xichúûn‑né, ñàyùcàndùá mà úhì dandahví‑nè nèhivì mà‑fuerte inì‑xi. \p \v 19 Doco mii‑nsiá, sà‑quìdá víi‑nsiá, te cuàhà gá xaan sànì xìtià stná cuentu nansa tùha‑nsia cunini viì‑nsiá (palabra xi Dios). Te yùhù, yáha ga cudíì inì sàhájàn, doco cuníˋ ñà‑más gà ni cúndáà vàha inì‑nsia nansa quida viì‑nsiá. Doco iin chuun malu, còó; ni‑iyuhu có‑cùníˋ mànìhì tnùní ini‑nsià sàhájàn. \v 20 Te Dios, yàchì icúmí‑yâ (cundee‑yá nùù) ñà‑malu na ian cuànihni‑ya dìnì‑sí, te ndòo‑sì tìxi‑xi cundehè‑nsiá, vàchi mii‑yá, tùha‑ya cuàha‑yàndó paz. \p Vichi ni cúcúmí‑nsiâ cuàhà gracia xi Stoho‑ndà Jesucristu. \p \v 21 Yohó iá stná Timoteo, iin nècuàchì cutnáhâ xìˊ quidá‑nsí chuun ìì xí‑yá, te cásàhú stná‑nè xì‑nsiá. Te cásàhú stná (ùnì) nècuàchì ñuì nani Lucio, xì Jasón, xì Sosípater. \p \v 22 Yùhù nani Tercio, te nduí ana nì tiaa xi (palabra xi Pablo) nùù carta yohó, te cásàhú stnáì xì nsidaa‑nsiá, vàchi iin‑ni xiníndísâ stná‑nsià Stoho‑ndà Señor. (Pues vichi tucutu cachi Pablo iin palabra.) \p \v 23 Daaní, cásàhú stná Gayo xì‑nsiá, nècuàchì dìvéhé‑xí ndé iéˋ. Te divi yohó nduú stná lugar ndé natácá nèhivì cahvi xi Dios. Daaní, cásàhú stná Erasto, nècuàchì nduú tesoreru ñuu yohó; te cásàhú stná inga ñani‑ndà nani Cuarto. \v 24 Vichi ni cúcúmí nsidaa‑nsiá cuàhà gracia xi Stoho‑ndà Señor. Amén. \s1 Ultimo palabra xi carta yohó ndé naquímánì Pablo mii‑yá \p \v 25 Vichi ni‑ndáníhí cahnu‑nda mii‑yá. Vàtùni nacuàhandee ini‑yàndó nacua cachí razón ndiaha cachítnùhi xì nèhivì, divi palabra nì xinitnùhu‑nsia sàhà Jesucristu; te divi nduú stná palabra nìsa ìa dèhé caní cuìà dècuèndè sànaha. \v 26 Doco vichi sànì tùi vateá, vàchi mii‑yá ana itiácú nicanicuahàn, sànì dàtnúù‑yà ini‑ndà sàhà razón xi‑ya nì tiaa nècuàchì profeta sànaha. Te vichi dandacú‑yá ñà‑nì cuítià palabra mà inicutu sàhà‑ñá cunitnùhu nèhivì nsidanicuú ñuu, dandu cunindisá stná‑nèyà, te cunini‑neyà. \p \v 27 Mindaa‑ní míí‑yâ nduú Dios, te mindaa‑ní míí‑yâ nduú stná ana nchichí ndisa. Te vichi sàhà Jesucristu ni náquímánì‑ndàyá nicanicuahàn. Amén.