\id ACT \h Hechos \toc1 Hechos \toc2 Hechos \toc3 Hch. \mt1 Hechos \c 1 \p \v 1 Mäguꞌughajpä Teófilo, mänáajøch miic̈h jayøbajt nnäjaayøꞌøyän, mänítøch ngøx̱y cujahy nebiatiä Jesús yaa wiädijty hädaa yaabä naax̱wiin, møød nebiaty yajnähixøøyy, \v 2-4 mänaa jaduhṉ tiägøꞌøyän wädijpä høxtä coonä hänajty ñøcxtägatsaꞌañ tsajpootyp. Cahnä Jesús hänajty yhoꞌogyñä, tǿøyyämä jiamiøød hänajty wyiinguex̱y coo miädiaꞌagy yajwáꞌxäxät wiinduhm̱yhagajpt. Coo Jesús yhoꞌcy, mänit jiujypiøjtägajch. Coo Jesús jaduhṉ yhijxä jaꞌa jiamiøødhajxy, jaduhṉä tøyhajt hajxy miøødhajty coo Jesús hänajty tøø jiaanc̈h jujypiøjtägach. Coo Jesús jaduhṉ jiujypiøjtägajch, mänitä jiamiøød jiaac møødwädijty juxychäguiꞌxxøø. Jaduhṉä Jesús hänajty yajnähixøꞌøy coo Dios hajxy xyhanéhm̱äm jaꞌa miøcmäjaahaam. Coo juxychäguiꞌxxøø yhabejty, mänitä Jesús jaꞌa jiamiøød miøødhamugøøyy maa tuṉ hänajty xiøhatiän Olivostúṉ. Mänitä Jesús tiägøøyy hanehm̱bä jaꞌa Dioshespíritu miäjaahaam. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Coo hajxy jim̱ mnøcxtägátsät Jerusalén, cab hajxy jim̱ mdsohṉdägátsät. Jim̱ hajxy jaduhṉ mjøbhíxøt cooc̈h mijtsä nDeedy jaꞌa yhEspíritu xyajnäguéxät nej mijts tøø nnämaꞌayän. Tøøc̈h mijtsä nDeedy xyhuuc yajwiinwaaṉøøbiä coo hajxy jaduhṉ xyajnäguexaꞌañ. \v 5 Jaꞌa Juan, nøøhaam hijty miäyajnäbety. Tøyhajt jaduhṉ. Pero jaboom juxtøpc mijtsä Dios jaꞌa yhEspíritu xjiaanc̈h yajnäguexaꞌañ. Jaꞌa yhEspírituhaam hajxy jaduhṉ xyajnäbetaꞌañ ―nøm̱ä Jesús jaꞌa jiamiøød ñämaayy, jaꞌa hajxy hänajty tøø yhamugǿꞌøyäbä. \p \v 6 Mänitä Jesús miäyajtøøw̱ä: \p ―Wiindsǿṉ, nej, jaduhṉ miic̈h tøø mwiinmahñdyhatiä coo højtsä nmädsip mgaꞌa yajmäjädáacnädä, højts judíos, møød coo højtsä nhamdsoo mägunaax̱ ngobiernähájnät. \p \v 7 Mänitä Jesús yhadsooyy: \p ―Jaꞌa nDéedyhøc̈hä tøyhajt møød mänaa jaduhṉ yajtøjiadaꞌañ nej mijts myajtøyyän. Jeꞌe cuhdujt nidiuhm̱ møød coo jaduhṉ yajtøjiádät. Pero mijts, caj yhahixøꞌøy coo mijtsä tøyhajt mmøødhádät. \v 8 Coo mijtsä Dioshespíritu xñägädáꞌagät, mänitä mäjaa hajxy xmioꞌowaꞌañ. Mänítøch hajxy jim̱ xmiädiáꞌagät Jerusalén cooc̈h tøø njujypiøjtägach, hóyhøch hänajty tøø nja hoꞌogy. Møød jim̱ hajxy xmiädiáacpät Judea‑naaxooty, møød jim̱ Samaria‑naaxooty, møød jim̱ wiinduhm̱yhagajpt høxtä mäduhṉ̃tiä cajpt quiugøxøꞌøyän. \p \v 9 Mänitä Jesús miädiaacpädøøyy. Jim̱ä Jesús hänajty wyiinheeꞌppedyii jaꞌa jiamiøødhajxy, mänitä Jesús näꞌä nägoobä chajpejty. Mänit hoy tiägøꞌøy jocjooty. Mänitä Jesús yhijxtägooyyä jaꞌa jiamiøødhajxy. \v 10 Jim̱ hajxy hänajty chajheebyñä, mänitä jäyaꞌayhajxy metsc ñäguehx̱tøøꞌxy jim̱ maa Jesús jaꞌa jiamiøødä wyiinduumhajxiän. Nähboobwit hajxy hänajty nämetsc. \v 11 Mänitä Jesús jaꞌa jiamiøødhajxy ñämaayyä: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, jim̱ hajxy mdsooñ Galilea maa Jesús chooñän. Mijtsä mmägunaax̱ yøꞌø. Quipxy hajxy hijty mmøødwädity. Caꞌa hajxy mwiꞌi yuugheeby. Caꞌa hajxy mwiꞌi tiajy mwiꞌi miay. Tøø Jesús jaduhṉ ñøcxnä tsajpootyp. Pero coo yhabáadät, mänit jaduhṉ wyiimbijtägatsaꞌañ neby hajxy tøø mhijxnøcxiän. \p \v 12 Mänitä Jesús jaꞌa jiamiøødhajxy jim̱ chohṉ̃ maa tuṉ hänajty xiøhatiän Olivos. Mänit hajxy ñøcxy Jerusalén. Tuꞌkilómetro hänajty jiäguem̱ä. \v 13 Jueꞌe Jesús jaꞌa jiamiøødhajxy hänajty xiøhaty: Pedro, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Simón jaꞌa Celote, møødä Judas. Nämetsc hajxy hänajty xiøhaty Santiago. Judas jaꞌa piuhyaꞌay jeꞌe jaꞌa tuꞌjäyaꞌaybä. Alfeo jaꞌa Judas jaꞌa tieedyhajxy hänajty xiøhaty. \v 14 Nax̱y hajxy hänajty yhamugøꞌøy Diospaꞌyaax̱pä nägøx̱iä, näguipxy møødä Jesús jaꞌa tiaj María, møødä Jesús jaꞌa piuhyaꞌayhajxy, møødä toꞌoxiøjc‑hajxy, jaꞌa Jesús hänajty quipxy tøø piawädityíijäbä. \p \v 15 Cujaboom cumaax̱c, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy yhamugøøyy. Nämägoꞌx‑cu‑iiꞌx hajxy hänajty. Mänitä Pedro tiänaayyøꞌcy. Mänit miänaaṉ̃: \p \v 16-20 ―Mäguꞌughajpädøjc, jéquiänä David quiujahy salmosjooty jaꞌa Judascøxpä, nebiatiä Dioshespíritu ñajtscapxøøyyä: Pactsacä tiøjc jiadaꞌañ; caj pøṉ jim̱ chänaꞌawaaṉnä. Jaꞌa Judas jaꞌa tiøjc jaduhṉ nänǿøm̱äxä. Jaduhṉ jim̱ miänaam̱bä coogä Judas wiingjäyaꞌay hänajty ñähduuṉduꞌudaꞌañii. Jaanc̈h tøjiajt jaduhṉ jaꞌa Judascøxpä nebiatiä David jecy quiujahyyän. Näguipxy højtsä Judas hijty xmiøødwädíjtäm. Näguipxy højts hijty xmiøødtuuṉmújcäm. Mänitä Judas wyiinmahñdyhajty coo Jesús ñähdúgät. Mänitä Judas jaꞌa jäyaꞌay wioomejch maa Jesús hänajtiän, jaꞌa Jesús hajxy hänajty madsaam̱bä. Coo Judas jaduhṉ haxøøg jiatcøøyy, mänit miäjuuyyä. Mänitä naax̱ hoy jiuy. Mänit hoy quiuhgahnax̱y cuhmänac. Coo miox̱tsäbijty, mänitä tyiinc̈h yhøx̱hänøøm̱bädsøøm̱y. Coo jäyaꞌayhajxy jaduhṉ miädoyhajty, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Jerusalén, coo jaꞌa Judas hänajty tøø yhoꞌogy, mänitä naax̱ hajxy yajxøbejty Acéldama, jaꞌa Judas hänajty tøø jiúyyäbä; jaduhṉ miädiaꞌagytiägøꞌøy yhamdsoo hayuuc‑haambyhajxy, Nøꞌñaax̱. \p \v 21-22 ’Jii højtsä nmäguꞌughajpähájtäm, näguipxy hajxy tøø xmiøødwädíjtäm mänaa Jesús hijty jiijän, mänaa Juan jaꞌa Jesús yajnäbetiän, høxtä coo Jesús chajpejty cøxp. Hahixøøby jaduhṉ coo hajxy tuꞌjäyaꞌay nwiinguéjxämät, jaꞌa Judas nähduuṉduꞌudaam̱bä. Näguipxiä mädiaꞌagy hajxy xmiøødyajwáꞌxämät coo Jesús tøø jiujypiøcy ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \p \v 23 Mänitä jäyaꞌay metsc ñänøøm̱ä. Tuꞌug hänajty xiøhaty Matías. Jatuꞌugpä, tägøøgtuꞌu hänajty xiøhaty: José, Barsabás, Justo. \v 24 Mänitä Pedrohajxy tiägøøyy Diospaꞌyaax̱pä: \p ―Teedy, miic̈h mnajuøøby neby højts nägøx̱iä nwiinmahñdyhatiän. Højts hawáaṉäc mädyii miic̈h tøø mwiimbiy hädaahajxy nämetspä, \v 25 mädyiibä Judas jaduhṉ nähduuṉdúꞌudäp. Coo Judas jaduhṉ quiädiehy, paadiä tiuuṉg yajtägooyy. Paady jiiby yhädaacy haxøøgtuum ―jaduhṉä Dios hajxy piaꞌyaax̱y. \p \v 26 Mänit hajxy yhäyøꞌcy suertehaam mädyii hänajty tuuṉgtägøꞌøwaam̱b. Mänitä Matías piaatä. Mänitä Matías hajxy quiumaayy, jaꞌa hajxy hänajty nämajtuꞌugpä. \c 2 \p \v 1 Coo Pentecostés‑xøø yhabaaty, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy nägøx̱iä yhamugøøyy. \v 2 Jiiby hajxy hänajty tøgooty yhäñaꞌay. Mänit hajxy miädooyy nebiä poj yhamuuyän coo møc piojy. Cøxp jaduhṉ chohṉdaacy. Møc jiiby yhawaaṉdsøøyy tøgooty. \v 3 Mänit hajxy nägøx̱iä ñägädaacä hanidiuhm̱jaty jaꞌa Dioshespíritäm. Jaduhṉ hänajty quiähxøꞌøgy nebiä tootsän, nebiä jøønhaayän. \v 4 Mänit hajxy nägøx̱iä yhadägøøyyä jioottägøøyyä jaꞌa Dioshespíritäm. Mänit hajxy tiägøøyy mädiaacpä wiinghayuucjaty. Jaꞌa Dioshespíritu hänajty jaduhṉ yajmädiaacp. \p \v 5 Tøø judíoshajxy hänajty nämay miech Jerusalén xøøhajpä. Wiinduhm̱yhagajpt hajxy hänajty chooñ. Paady hajxy miejch Jerusalén xøøjooty, quiudiunaam̱biä quiuhdujt hajxy hänajty jaduhṉ neby hajxy hänajty quiuhdujthatiän. \v 6-7 Coo judíoshajxy miädooyy coo poj hänajty møc yhamuuy jiiby tøgooty maa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyän, mänitä judíoshajxy jiiby tiøjtägøøyy. Coo judíoshajxy jaduhṉ miädooyy coo mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty quiapxy miädiaꞌagy wiinghayuucjaty, mänitä judíoshajxy wyiinjuøøyy yhamdsoo hayuuc‑haamby neby hajxy hänajty miädiaꞌaguiän majaty hajxy hänajty chooñ wiinduhm̱yhagajpt. Coo hajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy nägøꞌø nädecypiä. Mänit hajxy ñiñämaayyä: \p ―Yøꞌø jäyaꞌayhajxy xiiby capxpä mädiaacpä, haagä Galilea yøꞌø hajxy chooñ. \v 8 Tii hajxiädaꞌa coo tøø nmädóow̱äm nebiaty hajxy cøjwiinghayuuc tøø nmämíṉ tøø nmägaꞌawǿøyyäm. \v 9 Hix̱, wiinduhm̱yhagajpt hajxy ndsóhṉäm, Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, \v 10 Frigia, Panfilia, Egipto, møød jim̱ Libia, Cirene mäwiingóṉ. Høxtä Roma hajxy näjeꞌe ndsóhṉäm, \v 11 møød Creta, møød Arabia. Näjeꞌe hajxy judíos nmämíṉ nmägaꞌawǿøyyäm. Näjeꞌe jaꞌa judíos quiuhdujt wyiinmahñdy hajxy tøø njøjpøgǿøyyäm neby hajxy quiuhdujthatiän. Coo yøꞌø Galileabä‑jäyaꞌayhajxy jaduhṉ tøø quiapxy tøø miädiaꞌagy wiinghayuucjaty nebiatiä Dios jaꞌa hoy‑yagjuǿøñäbä tøø yajcähxøꞌøgy, jaduhṉ hajxy tøø nwiinjuǿøyyäm jaꞌa nhamdsoo hayuuc‑haamby cøjwiinduum ―nøm̱ä judíoshajxy ñiñämaayyä. \p \v 12 Coo judíoshajxy jaduhṉ wyiinjuøøyy jaꞌa yhamdsoo hayuuc‑haamby, paady hajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy nägøꞌø nädecypiä. Mänit hajxy ñimiäyajtøøw̱ä: \p ―Tii yøꞌø jäyaꞌayhajxy coo quiapxy coo miädiaꞌagy wiinghayuucjaty, yøꞌø hajxy tsohm̱bä Galilea. \p \v 13 Mänit hajxy näjeꞌe yhadsooyy xiꞌigy hanähaty: \p ―Múucäp hajxiädaꞌa. \p \v 14-15 Mänitä Pedrohajxy tiänaayyøꞌcy møødä jiamiøødhajxy jaꞌa nämajtuꞌugpä, jaꞌa hajxy hänajty jaduhṉ Dioswiinguex̱ypä. Mänitä Pedro møc tiägøøyy mädiaacpä: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, nägøx̱iä hajxy njudíoshájtäm mäduhṉ̃tiä hajxy yaa nyajpáatäm, mäduhṉ̃tiä hajxy jäguem̱ mdsooñ, møød mijts yaa tsohm̱bä Jerusalén. Näjeꞌe mijts mmänaꞌañ cooc tyijy højts nmuꞌugyii. Pero cab jaduhṉ tiøyyä. Cab jaduhṉ pøṉ yhuꞌugy jopyñä. \v 16 Coo hajxy tøø mhix̱y tøø mmädoy coo højts tøø ngapxy tøø nmädiaꞌagy wiinghayuucjaty, jaanc̈h tøjiajt jaduhṉ nebiä Joel jecy quiujahyyän jaꞌa Dioscøxpä. Diosquex̱iä Joel hänajty. Jaduhṉä Joel jecy quiujahy: \q1 \v 17 Jaduhṉä Dios miänaaṉ̃: Coo hänajty yhabaadaaṉnä coo naax̱wiimbä hänajty wyiimbidaaṉnä, \q1 mäníthøc̈hä nhEspíritu nguexaꞌañ maa jäyaꞌayhajxy nägøx̱iän, mäduhṉ̃tiä hajxy yaa yhity hädaa yaabä naax̱wiin. \q1 Y mijtsä mnøøx mmajc‑hajxy, mäníthøc̈hä nmädiaꞌagy hajxy xyajwaꞌxaaṉä. \q1 Jaꞌa høxcujc‑hänaꞌc‑hajxy, hoy‑yagjuøøñäjátyhøch hänajty nyajwiinhixaꞌañ. \q1 Jaanä jaduhṉä majjäyaꞌadiøjc‑hajxypä, nyajcumaꞌawáam̱biøch hajxy hänajty hoy‑yagjuøøñäjaty. \q1 \v 18 Coo hänajty yhabaadaꞌañ, mäníthøc̈hä nhEspíritu nyajnäguexaam̱bä jaꞌa nmoonsähajxy, jaꞌa yaꞌaybä, jaꞌa toꞌoxypä. \q1 Mäníthøc̈hä nmädiaꞌagy hajxy xyajwaꞌxáaṉäbä. \q1 \v 19 Nyajcähxøꞌøgáam̱biøc̈hä hijxtahṉd hoy‑yagjuøøñäjatypä jim̱ tsajtcøxp møød hädaa yaabä naax̱wiin. \q1 Hochähgøøñäjátyhøch jaduhṉ nyajcähxøꞌøgaꞌañ nebiä nøꞌtiän, nebiä jøønän, nebiä jøønjocän. \q1 \v 20 Wiingoodsøꞌøwaam̱bä xøø hänajty. \q1 Jaꞌa poꞌo, tsapts hänajty yhanaꞌañ nebiä nøꞌtiän. \q1 Ja ween hänajty quiaꞌa habaadyñä cooc̈hä naax̱wiimbä nyajwiimbidaaṉnä, cooc̈hä nHuuṉg Jesucristo yaa quiädaactägatsaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin. \q1 Mänitä jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä yajtøyhajtyegaꞌañii. \q1 Jadúhṉhøc̈hä nmøcmäjaa hänajty nyajcähxøꞌøgaꞌañ. \q1 \v 21 Pønjatiä Jesucristo hänajty capxpaadaam̱b, jeꞌe hänajty hodiuum mähmøꞌøwaam̱b, \m nøm̱ä Dios miänaaṉ̃. Jim̱ jaduhṉ myiṉ̃ maa Joel jecy quiujahyyän. \p \v 22 ’Mijts israelitas, huuc hamädoow̱hit hajxy hoy. Mnajuøøby hajxy jaduhṉ coo Dios jaꞌa Jesús jaꞌa Nazarettsohm̱bä wyiinguejxy coo jii tiúnät maa mijtsän. Madiuꞌu jaꞌa Jesús hijxtahṉd yajcähxøꞌcy hoy‑yagjuøøñäjatypä maa mijtsä mwiinduumhajxiän. \v 23 Tøø Dios hänajty yajnähdijy coo mijtsä Jesús mmádsät. Mänitä cahwiindøyhänaꞌc hajxy hoy myajcøꞌødägøꞌøy. Mänitä Jesús hoy miøjpahbedyii cruzcøxp. Mänit yhoꞌcy. \v 24 Pero mänitä Dios jaꞌa Jesús yagjujypiøjtägajch. Jaduhṉä Dios hänajty tøø miänaꞌañ coogä Jesús tsipcøxp jiujypiǿgät. \v 25 Hix̱, jaduhṉä David jecy miädiaacy jaꞌa Jesúscøxpä: \q1 Nnajuǿøbiøch jaduhṉ cooc̈h homiänaajä xpiuhbety. \q1 Homiänáajøch jaduhṉ xcwieendähaty, jadúhṉhøch pøṉ xquiaꞌa hadsähgǿꞌøwøt. \q1 \v 26 Páadyhøch jootcujc njaanc̈h tehm̱ ñijiäwøꞌøyii. \q1 Páadyhøc̈hä Dios jootcujc nbaꞌyaꞌaxy. \q1 Cábøc̈hä nhoꞌog ndsähgøꞌøy jeꞌeguiøxpä cooc̈hä njuøhñdy nbädaꞌagy maa Diosän. \q1 \v 27 Xyagjujypiøgáam̱bøch miic̈h jaduhṉ. \q1 Cábøch miic̈h jiiby jutjooty xyajmähmøꞌøwaꞌañ cooc̈h jiiby nbúꞌudsät, \q1 jeꞌeguiøxpä cooc̈h miic̈h xyHuunghaty. \q1 \v 28 Xyagjugyhadáam̱bøch miic̈h cøjxtaꞌaxiøø nej miic̈h homiänaajä mjugyhatiän. \q1 Cooc̈h miic̈h jaduhṉ xmiøødhidaꞌañ tehṉgajnä, páadyhøch jootcujc nnijiäwøꞌøwaꞌañii. \p \v 29 Mänitä Pedro miänáaṉgumbä: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, nmøødhájtämä tøyhajt hajxy jaduhṉ coo David jaduhṉ jecy quiaꞌa nimiädiaacä hamdsoo. Hix̱, coo David jecy yhoꞌcy, mänit hoy ñaax̱tägøꞌøy. Jiiby jaduhṉ yhityñä jutjooty høxtä jädaꞌanäbaadyñä. \v 30 Coo David jaduhṉ jecy miädiaacy, ñajuøøby hänajty jaduhṉ coo yhapä yhoc hänajty tuꞌug wyiinguexáaṉäxä jaꞌa Diósäm, møød coo hänajty yhaneꞌemaam̱bä nebiä David jecy yhanehm̱iän. Tǿøyyämä Dios hänajty miänaꞌañ coo hänajty yajtøjiadaꞌañ coo David jaꞌa yhapä yhoc hänajty tuꞌug wiindsǿṉ tiunaꞌañ. \v 31 Jaduhṉä David tøyhajt jecy miøødhajty coo Dios jaꞌa wyiinguex̱ypä yagjujypiøgaꞌañ coo hänajty tøø yhoꞌogy, møød coo hänajty quiaꞌa mähmøꞌøwaꞌañ jutjooty, møød coo ñiꞌxä quiopc hänajty jiiby quiaꞌa puꞌudaꞌañ. \v 32 Jaꞌa Jesúscøxpä David jecy miädiaacy coo Jesús hänajty jiujypiøjtägatsaꞌañ. Tøø højts nhamdsoo hix̱y coo jiaanc̈h jujypiøjcy. \v 33 Mänitä Jesús jim̱ miøjyaax̱ä maa Tieediä wyiinduumän. Mänit ñämaayyä coo jim̱ yhøxtáꞌagät maa Tieediä yhahooyhaampiän. Mänitä Jesús jaa Tieediä yhEspíritu miooyyä nebiä Tieedy hänajty tøø yajwiinwaaṉøꞌøyiijän. Mänitä Jesús jaꞌa Tieediä yhEspíritu yaghawaꞌxøøyyä. Jeꞌe hajxy jaduhṉ tøø mhix̱y tøø mmädoy. \v 34 Jaꞌa Jesúsäts jim̱ møjyaax̱ä tsajpootyp, caꞌa Diavitä. Hix̱, jaduhṉä David jecy miänaam̱bä: \q1 Jaꞌa høøc̈hä nWiindsǿṉ, jeꞌe jaduhṉ nämaayyä jaꞌa Tiéediäm: \q1 “Miṉ yaa häñaꞌaw maac̈h nhahooyhaampiän. \q1 \v 35 Nmoꞌowáam̱biøch miic̈h cuhdujt jaduhṉ coo mmädsip mgaꞌa yajmäjädáꞌagät.” Jaduhṉä Dios jaꞌa yHuung ñämaayy. \p \v 36 Mänitä Pedro miänáaṉgumbä: \p ―Jaduhṉds jeꞌe, jaꞌa Jesús, jaꞌa mijts mmøjpahbéjtäbä cruzcøxp, jeꞌe jaꞌa Dios jaduhṉ wyiinguejx coo hajxy nWiindsøṉhájtämät, coo hajxy xyajnähwáatsämät. Tøyhajt jaduhṉ. Hahixøøby jaduhṉ coo hajxy nägøx̱iä mmäbǿgät jaꞌa Jesúscøxpä, mijts israelitas. Caꞌa hajxy mgaꞌa mäbøcy ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \p \v 37 Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jiiby hamädoow̱hijpä, coo hajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy tiägøøyy tajpä maabiä hoyhoy. Mänitä Pedrohajxy ñämaayyä møødä jiamiøødtøjc: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, neby jaduhṉ yhahixøꞌøy højts ngudiúnät. \p \v 38 Mänitä Pedro yhadsooyy: \p ―Najtshixøꞌøw jaꞌa mhaxøøgcuhdujt hajxy. Jøjpøgøøyyä jaꞌa Dios jaꞌa quiuhdujt hajxy. Näbet hajxy jaꞌa Jesucristocøxpä. Jaduhṉä Dios jaꞌa mbojpä mgädieeybä hajxy xyajnähwáatsät. Jaduhṉä yhEspíritu hajxy xmióobiät. \v 39 Pønjatiä Dios jaꞌa nWiindsøṉhájtämbä miøjyaax̱yp, jéꞌegädsä piojpä quiädieeybä yajnähwáatsäxäp, jéꞌegädsä Dios yhEspíritu mioꞌowaam̱by, møød mijts, møødä mhap møødä mhoc‑hajxy, møød pønjaty jäguem̱ tsänaaby. Jaduhṉ hajxy xyajwiinwaaṉǿøyyäm ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \p \v 40 Madiuꞌujä Pedro jiaac mädiaacy. Mänit jiaac tehm̱ miänaaṉ̃: \p ―Yøꞌø cahwiindøjiäyaꞌayhajxy, caꞌa hajxy tehṉgajnä mbahix̱y neby hajxy quiuhdujthatiän, coo hajxy jaduhṉ mnäꞌä padägóyyät ―nøm̱ä Pedro miägapxy yhanehm̱y. \p \v 41 Mänitä Pedro miädiaꞌagy miäbǿjcäxä nädägøøgmil‑jäyaꞌay. Mänit hajxy hoy nägøx̱iä ñäbety. \v 42 Hamuumduꞌjoot hajxy hänajty miäbøcy nägøx̱iä neby hajxy hänajty yajnähixøꞌøyiijän jaꞌa apóstoldǿjcäm. Nax̱y hajxy hänajty yhamugøꞌøy tsajcaagyquiaamiujpä, møød hajxy hänajty Dyiospaꞌyaꞌaxy. Tuꞌugjoot tuꞌugwiinmahñdy hajxy hänajty yhity. Hamiṉ̃ haxøpy hajxy hänajty ñibiuhbedyii. \p \v 43 Madiuꞌujä apóstoldøjcø hijxtahṉd hajxy hänajty yajcähxøꞌøgy hoy‑yagjuøøñäjaty. Jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøbiä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty neby hajxy hänajty yhix̱iän. \v 44 Tuꞌugmädiaꞌagy hajxy hänajty yhity mäduhṉ̃tiä hajxy hänajty miäbøcy. Yajtuuṉmujpy hajxy hänajty tijaty hajxy hänajty miøød. \v 45 Mänit hajxy nägøx̱iä tiägøøyy tooꞌpä tijaty hajxy hänajty miøød. Pønjatiä xädøꞌøñ hänajty yajmaajiajp, mänitä xädøꞌøñ hajxy hänajty mioꞌoyii mäduhṉjaty hajxy hänajty yajmaajiaty. \v 46 Jabom̱‑jabom̱ hajxy hänajty yhamugøꞌøy maa møjtsajtøjcän Diospaꞌyaax̱pä. Jootcujc hajxy hänajty quiaamiucy yhuucmucy maa yhamdsoo tøjc‑hajxiän. Hojioot hajxy hänajty miøød. \v 47 Wyiingudsähgøøbiä Dios hajxy hänajty. Møødä cuꞌug hajxy hänajty wyiingudsähgøøbiä. Jabom̱‑jabom̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty yajmayøꞌøyii jaꞌa Diósäm. Jaduhṉ hajxy hänajty yajnähwaꞌac̈hii. \c 3 \p \v 1 Tuꞌugxøøbä Pedrohajxy hänajty ñøcxy tsajtøgooty møødä Juan. Mänacyxiøø hänajty jeꞌe. Jaduhṉ hajxy hänajty quiuhdujthaty jabom̱‑jabom̱ coo hajxy mänacyxiøø Dyiospaꞌyaꞌaxy. \v 2 Jim̱ä paꞌamjäyaꞌay hänajty tuꞌug yhäñaꞌay maa tsajtøghaawän. Tecymiaꞌadä mähdiøjc hänajty tøø myiṉ̃ tøø quiaꞌay. Jabom̱‑jabom̱ hänajty jim̱ yajmec̈hii maa tsajtøjcän xädøꞌøñyujwaam̱bä. Jim̱ hänajty jabom̱‑jabom̱ ñajtshäñaꞌawøꞌøyii maa tsajtøghaawän, jaꞌa hänajty xøhajpä jaꞌa yajxoṉbä. Pønjaty hänajty jiiby tägøøby, mänitä xädøꞌøñ hajxy hänajty miäyujwaꞌañii jaꞌa paꞌamjäyaꞌay. \v 3 Coo Pedrohajxy hänajty jiiby tiøjtägøꞌøwaꞌañ tsajtøgooty, mänit hajxy yhijxä jaꞌa paꞌamjäyaꞌay. Mänitä xädøꞌøñ hajxy miäyujwaaṉä. \v 4 Mänitä Pedro jaꞌa mähdiøjc ñaax̱cuheebøøyy maa hänajty yhäñaꞌayän. Mänitä Pedro miänaaṉ̃: \p ―Højts wiinheeꞌppéjtäc. \p \v 5 Mänitä Pedrohajxy jiaanc̈h wiinheeꞌppejtä. Jaduhṉä mähdiøjcä yhaa jioot hänajty yagjaty coo xädøꞌøñ hänajty mioꞌowaꞌañii. \v 6 Mänitä Pedro miänáaṉgumbä: \p ―Cab højtsä xädøꞌøñ nnäꞌä møødä tii højts miic̈h nnäꞌä móꞌowäp. Pero ndunaam̱by højtsä mayhajt maa miic̈hcøxpän. Jaduhṉ højts miic̈h nnämaꞌay coo mbädǿꞌøgät, coo myoꞌoyǿꞌøgät. Jaꞌa Jesucristocøxpä højts miic̈h jaduhṉ nnämaꞌay, jaꞌa hijty jim̱ tsohm̱bä Nazaret. \p \v 7-8 Mänitä Pedro jaꞌa mähdiøjcä yhahooguiøꞌø miajtsä. Mänitiä jaꞌa mähdiøjcä tiecy miøgøøyy møødä tiecy‑yoꞌt. Coo Pedro wyidsøꞌcy, mänitä paꞌamjäyaꞌay tiøpxøꞌcy. Mänit yoꞌoyøꞌcy. Mänitä Pedrohajxy jiiby miøødtøjtägøøyyä tsajtøgooty. Tǿpxäp júhyyäp jaꞌa craa tiøjtägøøyy, jaꞌa hänajty tøø miøcpǿquiäbä. Mänit tiägøøyy Dioscapxpaatpä. \v 9 Jiibiä jäyaꞌayhajxy hänajty nämay tsajtøgooty. Mänit hajxy yhijxy coo craa hänajty yoꞌoy, møød coo Dios hänajty quiapxpaady. \v 10 Mänitä craa yhøxcajpä coo hänajty jeꞌe jieꞌejä, jaꞌa hänajty jim̱ tøø xiädøꞌøñyujwáꞌañäbä maa tsajtøghaawän, jaꞌa hajxy hänajty tyijpiä jaꞌa jaanc̈h tehm̱ yajxoṉbä. Mänitä jäyaꞌayhajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy nägøꞌø nädecypiä coo craa hänajty tøø miøcpøcy. \p \v 11 Jim̱ä Pedrohajxy hänajty tiänaꞌay maa hajxy hänajty tyijjiän Pórtico de Salomón, møødä Juan, møødä craa jaꞌa hänajty tøø miøcpǿquiäba. Cabä Pedrohajxy hänajty piuhwaꞌadsaꞌañii. Mänitä jäyaꞌayhajxy jim̱ ñøcxøøyy yagjuǿøyyäp maa Pedrohajxy hänajty tiänaꞌayän. \v 12 Coo Pedro jaduhṉ yhijxy coo jäyaꞌayhajxy hänajty yagjuøꞌøy, mänitä jäyaꞌay ñämaayy: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, israelitadøjc, tii hajxy jaduhṉ coo mwiꞌi yagjuøꞌøy. Tii højts jaduhṉ coo xwyiꞌi yheeby. Coo hädaa craa tøø miäbøcy jaꞌa Jesúscøxpä, paady jaduhṉ tøø yoꞌoyøꞌøgy, caꞌa jieꞌeguiøxpä coo højts mäjaa nmøødä, ni quiaꞌa jeꞌeguiøxpä coo højtsä Dios hoy nwiingudsähgøꞌøy. \v 13-15 Jueꞌe hajxy jecy nhaphájtäm ndeedyhájtäm, jaꞌa Abrahamhajpä, møødä Isaac‑hajpä, møødä Jacobhajpä. Wyiingudsähgøøbiä Abraham jaꞌa Dios hajxy hänajty jegyhajty. Pero coo Dios jaꞌa yHuung Jesús yaa quiejxy hädaa yaabä naax̱wiin, cab hajxy mwiingudsähgøøyy. Mänit hajxy hoy mmach. Mänitä tuuṉgmøødpä hajxy hoy myajcøꞌødägøꞌøy. Mänitä Pilato jaꞌa Jesús jia yaghøxmadsaaṉä. Pero mijts, caj mijts jaduhṉ mmänaaṉ̃ coo Jesús yhøxmadsǿøjät, hoyyä Jesús tii pojpä tii cädieey hänajty quiaꞌa jagä møødä. Mänit mijtsä haxøøghänaꞌc mnäꞌägä nähdujcy coo yhøxmadsǿøjät, jaꞌa hänajty tøø jiäyaꞌay‑yaghóꞌoguiäbä. Mänit hajxy mmänaaṉ̃ coo Jesús yaghoꞌogǿøjät. Coo Jesús jaduhṉ yhoꞌcy, xyajnähwáatsäm hajxy jaduhṉ; jaanä jaduhṉ hajxy xyagjugyhadáaṉäm cøjxtaꞌaxiøø neby jeꞌe jiugyhatiän. Mänitä Dios jaꞌa Jesús yagjujypiøjtägajch. Jaduhṉä Dios jaꞌa Jesús yajmøjtägøøyy. Coo Jesús hänajty tøø jiujypiøcy, mänit højts nhijxy, paady højts tøyhajt jaduhṉ nmøødä. \v 16 Hoorä, hädaa craa, mnajuøøby hajxy hijty coo hijty tiecymiaꞌadä. Mhíjxnäp hajxy jaduhṉ coo tøø choocnä. Paady tøø choꞌogy coo tøø miäbøcy jaꞌa Jesúscøxpä, coo Jesús møcmäjaa miøødä, møødä møccuhdujt. \p \v 17 ’Mäguꞌughajpädøjc, huuc mädow̱ hajxy. Nnajuǿøbiøch jaduhṉ coo mijts hänajty mgaꞌa najuøꞌøy coo Jesús Dyioswiinguex̱iä, paady hajxy myajyaghoꞌcä. Ni jaꞌa mwiindsøṉhajxy hänajty quiaꞌa najuøꞌøy coo jeꞌe Dyiosquex̱iä. \v 18 Jéquiänä Dios jaꞌa profetadøjc ñajtscapxøøyy coo Mesías hänajty tsipcøxp yhoꞌogaꞌañ, jaꞌa Dios hänajty tøø wyiinguéx̱iäbä. Jaduhṉä profetadøjc‑hajxy jiaanc̈h cujahy. Y coo Jesús jaduhṉ jiaanc̈h hoꞌcy, jaduhṉä Dios yajtøjiajty neby hänajty jecy tøø miänaꞌañän. \v 19 Paadiä mhaxøøgcuhdujt hajxy mnajtshixǿꞌøwät. Jøjtägøøyyä jaꞌa Dios jaꞌa miädiaꞌagy hajxy. Jaduhṉä Dios jaꞌa mbojpä mgädieeybä hajxy xyajnähwáatsät. Y jaduhṉä hoybä weenbä hajxy xmióꞌowät. \v 20 Coo yhabáadät, mänitä Dios jaꞌa Jesús yaa quiejxtägatsaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin, jaꞌa tøø wyiinguéx̱iäbä coo mijts xyajnähwáꞌadsät. \v 21 Cahnä yhabaady coo Jesús jim̱ chohṉdägátsät tsajpootyp, coo yaa miänajtägátsät hädaa yaabä naax̱wiin. Jim̱ jaduhṉ yhidaꞌaññä høxtä coonä yhabáadät coo Dios yaghoyøødiägátsät tijaty yaa hijp hädaa yaabä naax̱wiin. Jaduhṉä Dios jaꞌa profetadøjc jecy ñämaayy coo hajxy quiujáayät, jaꞌa Dios hänajty tøø wyiinguéx̱iäbä. \v 22 Hix̱, jéquiänä Moisés jaduhṉ ñämaayy jaꞌa nhaphájtäm jaꞌa ndeedyhájtäm: “Tøøc̈hä Dios xwyiinguex̱y cooc̈hä profeta ndúnät. Coo yhabáadät, mänitä Dios tuꞌjäyaꞌay wyiinguexaꞌañ, jaꞌa højts nmägunáax̱äm. Jaduhṉ jeꞌe tiunaam̱bä profeta nébiøch nduṉ̃än. Nebiaty mijts xyhaneꞌemaꞌañ, mgudiúuṉäbä miädiaꞌagy hajxy. \v 23 Pønjaty hänajty caꞌa mäbøgaam̱b, yajcuhdägoyyáaṉäp hajxy hänajty jaꞌa cúꞌugäm”, nøm̱ä Moisés jecy miänaaṉ̃. \p \v 24 ’Jaduhṉä profetadøjc‑hajxy jecy miädiaacy nägøx̱iä nebiaty jädaꞌahaty jiadyii tiuñii, møødä Samuel, møød hajxy jaac túuṉäbä profeta. \v 25 Jaꞌa hajxy jecy túuṉäbä profeta, mänitä Dios hajxy ñajtscapxøøyyä coo mijtsä Dios xñämaayy coogä Dios jaꞌa Mesías hänajty wyiinguexaꞌañ mijtscøxpä. Jaanä jaduhṉduhm̱bä, jéquiänä Dios yajcuhdujcy møød højtsä nhaphájtäm møød højtsä ndeedyhájtäm coo Mesías hänajty wyiinguexaꞌañ mijtscøxpä. Hix̱, jaduhṉä Dios jaꞌa Abraham jecy ñämaayy: “Jaꞌa miic̈hä mhapä mhoccøxpä tuꞌug, jadúhṉhøc̈hä jäyaꞌay nägøx̱iä ngunuuꞌxaꞌañ wiinduhm̱yhagajpt”, nøm̱ä Dios jecy miänaaṉ̃. \v 26 Y coo Dios jaꞌa yHuung yagjujypiøjtägajch mänaa hänajty tøø yhoꞌoguiän, mijts jayøjp xyajnäguejx. Paady mijts jaduhṉ xyajnäguejxy coo mijts jaduhṉ xquiunúuꞌxät, coo weenä mhaxøøgcuhdujt hajxy jaduhṉ nägøx̱iä mnajtshixǿꞌøwät, ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \c 4 \p \v 1-2 Jim̱ä Pedro jaꞌa cuꞌug hänajty miøødmädiaꞌagyñä tsajtøgooty, mänitä teedyhajxy miädoyhajty møødä saduceodøjc coogä Pedro jaꞌa cuꞌug hajxy hänajty yajnähixøꞌøy coogä Jesús hänajty tøø jiujypiøjtägach mänaa hänajty tøø yhoꞌoguiän. Coogä Jesús jaduhṉ jiujypiøjcy, jadúhṉägä Pedro tøyhajt hajxy hänajty miøødä coogä hoꞌogyjiäyaꞌayhajxy hänajty jiujypiøgaam̱bä. Coo teedyhajxy jaduhṉ miädoyhajty coogä Pedrohajxy hänajty jaduhṉ yajnähixøꞌøy, mänitä teedyhajxy jiaanc̈h tehm̱ jiootmaꞌty møødä saduceodøjc‑hajxy, møødä tsajtøjcueendähajpä wyiindsøṉhajxy. Mänitä Pedrohajxy ñämejtsä møødä Juan. \v 3 Mänitä Pedrohajxy hoy chumyii. Tøø hänajty chuujøꞌøy. Mänit hajxy jiiby yhijty pujxtøgooty tuꞌtsuhm̱. \v 4 Mänitä jäyaꞌayhajxy nämay miäbøjcy jaꞌa Jesúscøxpä, jaꞌa hajxy hänajty tøø miädóyyäbä nebiä Pedrohajxy yajnähixøøyyän tsajtøgooty. Nämägoox̱mil jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ jiajty, haagä yaꞌadiøjc. \p \v 5 Cujaboom, mänitä judíos wyiindsøṉhajxy jim̱ yhamugøøyy Jerusalén, møødä majjäyaꞌadiøjc‑hajxy, møødä cuhdujtyajnähixøøbiädøjc‑hajxy, \v 6 møødä Anás, jaꞌa hänajty tuum̱bä teedywiindsǿṉ, møødä Caifás, møødä Juan, møødä Alejandro, møødä teedywiindsǿṉ jiujy miäguꞌughajxy. \v 7 Mänitä Pedrohajxy yajnøcxä møødä Juan jim̱ maa judíos wyiindsøṉhajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyän. Mänitä Pedrohajxy piädaacä cujc. Mänit hajxy miäyajtøøw̱ä: \p ―Coo mijts hädaa craa tecymiaꞌadpä tøø myajtsoꞌogy, pøṉä quiuhdujthaam, pøṉä miäjaahaam hajxy jaduhṉ myajtsoocy. \p \v 8 Haa jaꞌa Pedro, miøødä Dioshespíritu hänajty jeꞌe. Mänitä Pedro miänaaṉ̃: \p ―Mijts cuꞌugwiindsøṉdøjc, mijts majjäyaꞌadiøjc, \v 9 mijts højts jaduhṉ xmiäyajtøøb neby højts hädaa mähdiøjc tøø nyajtsoꞌogy, hädaa hijty tecymiaꞌadpä. \v 10 Huuc tuṉä mayhajt hajxy, huuc hamädoow̱hit hajxy weeṉ̃tiä neby højts cham̱ nmädiaꞌagaꞌañän maa mijtsä mwiinduumhajxiän. Jaduhṉä tøyhajt hajxy nägøx̱iä mmøødhádät møødä israelitadøjc‑hajxy nägøx̱iä neby hädaa mähdiøjc miøcpøjcy, hädaa hijty tecymiaꞌadpä, hädaa yaa tänaabiä mijtsä mwiinduum. Jaꞌa Jesucristo jaduhṉ yajmøcpøjc, caꞌa yhøjtsä. Nazaret jaꞌa Jesucristo hijty chooñ. Mänit mijts myajmøjpahbejtä cruzcøxp. Mänitä Dios yagjujypiøjtägajch. \v 11 Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa Diosmädiaꞌaguiän: “Jaa tsaa mädyiibä tøjcojpädøjc‑hajxy quiaꞌa cumaayy, jeꞌeds jaduhṉ jayøjp pädaactsohṉä jim̱ tøjteec.” Haa jaa Jesucristo, jaduhṉ jeꞌe miäbaady nebiä tsaajän, jaꞌa jayøjp jim̱ pädaactsóhṉäbä teectuum. Pero mijts, cab hajxy mgumaayy, paady hajxy myajyaghoꞌcä. \v 12 Jaayaꞌay hajxy jaduhṉ xyajnähwaats xyajcuhwáatsäm. Jaꞌa Dios jaduhṉ mänaaṉ coo Jesús hajxy jaduhṉ xyajnähwaats xyajcuhwáatsämät ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \p \v 13 Coo Pedrohajxy hänajty quiapxy hamøj jootmøj, paadiä møjtøjc‑hajxy hänajty yagjuøꞌøy. Hix̱, ñajuøøbiä møjtøjc‑hajxy hänajty coo Pedrohajxy hänajty quiaꞌa høxpøquiä. Mänitä møjtøjc‑hajxy ñajuøøyy coo Pedro jaꞌa Jesús hänajty tøø piawädity, paady hajxy hänajty quiapxy hamøj jootmøj. \v 14 Cabä Pedrohajxy hänajty hoy quiapxhadugaꞌañii, jeꞌeguiøxpä coo hajxy hänajty piuhdänaꞌawøꞌøyii jaꞌa craa jaꞌa hänajty tøø chóꞌoguiäbä. \v 15 Mänitä Pedrohajxy jiiby yhøxquejxpädsøøm̱ä. Mänitä teedyhajxy tiägøøyy yajcapxiøøbiä: \p \v 16 ―Neby hajxiädaꞌa nnäꞌä jatcǿøyyämät maa yøꞌø hänaꞌcøxpän. Mäduhṉ̃tiä cuꞌughajxy yaa chänaꞌay Jerusalén, quiøx̱y hix̱y quiøx̱y mädoy hajxy jaduhṉ coo yøꞌø hänaꞌc yøꞌø tecymiaꞌadpä hajxy tøø yajtsoꞌogy. Neby hajxy jaduhṉ nnäꞌä mänáaṉämät coo jaduhṉ quiaꞌa tøyyä neby yøꞌø hänaꞌc yøꞌø tecymiaꞌadpä hajxy tøø yajtsoꞌoguiän. Pero cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo yøꞌø capxy coo yøꞌø mädiaꞌagy jaduhṉ tehṉgahnä yhawaꞌxǿꞌøwät. \v 17 Hahixøøby jaduhṉ coo hajxy nhadsähgǿøyyämät, jaduhṉä dijuuntä Jesús hajxy tehṉgahnä quiaꞌa ja wiꞌi quiapxpáadät ―nøm̱ä teedyhajxy ñiñämaayyä. \p \v 18 Mänitä Pedrohajxy yajmøjyaax̱ä møødä Juan. Mänit hajxy yhanehm̱ä coo Jesús hajxy quiaꞌa capxpáatnät, coo cuꞌug hajxy quiaꞌa yajnähixǿøñät jaꞌa Jesúscøxpä. \v 19 Mänitä Pedrohajxy yhadsooyy: \p ―Huuc wiinmahñdyhat hajxy waam̱bä Diosädaꞌa miänaꞌañ, pø hahixøøby jaduhṉ coo højts mijtsä mmädiaꞌagy ngudiúuṉämät, cahnä højtsä Dios jaꞌa miädiaꞌagy hänajty ngudiuuṉä. \v 20 Caj pues, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo højts mijtsä mmädiaꞌagy ngudiúuṉämät, cahnä højtsä Dios jaꞌa miädiaꞌagy hänajty ngudiuuṉä. Hoorä, jaduhṉ højtsä Dios tøø xyhaneꞌemy coo højtsä miädiaꞌagy tehṉgahnä ngapxwáꞌxät coo højtsä Jesús tøø nhijxjujypiøcy, coo højts tøø nmädoy nebiatiä Jesús tøø yajnähixøꞌøyän. Paady højts jaduhṉ ngaꞌa hamonaꞌañ ―nøm̱ä Pedrohajxy miänaaṉ̃. \p \v 21-22 Mänitä Pedrohajxy jadähooc yhadsähgøøyyä. Mänit hajxy yhøxmajtsä. Paady hajxy jaduhṉ yhøxmajtsä coo teedywiindsøṉhajxy hänajty quiaꞌa najuøꞌøy nebiä Pedrohajxy ñäꞌä tsaac̈htiunǿøjät. Hix̱, chähgøøbiä teedywiindsøṉä cuꞌug hajxy hänajty jeꞌeguiøxpä coo cuꞌugä Dios hajxy hänajty tehṉgahnä wyiꞌi quiapxpaady coo mähdiøjc tøø choꞌogy, jaꞌa hänajty tøø myiṉ̃ tøø quiáꞌayäbä tecymiaꞌad. Jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøbiä cuꞌughajxy hänajty jaduhṉ, jeꞌeguiøxpä coo mähdiøjc juxychäguiꞌx nax̱y jomøjt hänajty miøødä, jaꞌa tøø chóꞌoguiäbä. \p \v 23 Coo Pedrohajxy yhøxmájtsänä møødä Juan, mänit hajxy jim̱ ñøcxy maa jiamiøødhajxiän. Mänit hajxy quiøx̱y mädiaacy waam̱batiä teedywiindsøṉhajxy hänajty tøø miänaꞌañ, møødä majtøjc‑hajxy. \v 24 Coo jiamiøødhajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy nägøx̱iä tiägøøyy Diospaꞌyaax̱pä: \p ―Diosteedy, miic̈h højts nWiindsøṉhajpy. Miic̈hä tsajt jaduhṉ mhädiuuṉ møød hädaa yaabä naax̱wiin, møødä mejy, møød tijaty jim̱ hijp tsajtcøxp, møød hädaa yaabä naax̱wiin, møød jiiby mejjiooty. \v 25-26 Jaduhṉ miic̈hä David jecy mnajtscapxøøyyä jaꞌa mhEspírituhaam: \q1 Näꞌä nägoobä jäyaꞌayhajxy yhawaꞌandaꞌagy, jaꞌa Dios hajxy caꞌa wiingudsähgøøbiä. \q1 Xiøøbä hajxy ñäꞌä wiinmahñdyhaty, cab hajxy tii yhoyǿøyyäxä. \q1 Mänitä gobiernähajxy yhamugøøyy, jaꞌa hajxy yaa hanehm̱bä hädaa yaabä naax̱wiin. \q1 Mänitä Dios hajxy jia näbädøꞌcy. \q1 Jaanä Mesías jaduhṉ ja näbädǿꞌcäbä, jaꞌa Dios hänajty wyiinguexaam̱biä, \m nøm̱ä David jecy miänaaṉ̃, jaꞌa miic̈h jecy mmoonsähájtäbä, jaꞌa højts jecy nhaphajt ndeedyhájtäbä. \p \v 27 ’Coo Jesús jaduhṉ miajtsä, mänitä Herodeshajxy yaa yhamugøøyy juntahajpä yaa Jerusalén, møødä Poncio Pilato, møødä israelitahajxy, møødä jäyaꞌayhajxy caꞌa israelítabä. Jaduhṉ jiaanc̈h tøjiajty nebiä David jecy jiaanc̈h mänaaṉ̃än. Mänitä Herodes jaꞌa Jesús hajxy ñähwaam̱bejty, hoyyä Jesús hänajty tii cädieey quiaꞌa jagä møødä. Miic̈hä mHuung jeꞌe. Miic̈h jeꞌe mwiinguejx coo Mesías tiúnät. \v 28 Tǿøyyäm miic̈h hänajty jaduhṉ mmänaꞌañ coo Jesús hänajty jaduhṉ tsipcøxp jiadaꞌañ yhabetaꞌañ, paady miic̈h jaduhṉ waam̱b mgaꞌa mänaaṉ̃ coo Jesús jaduhṉ jiaanc̈h jajty jiaanc̈h habejty. \v 29 Hoorä, Diosteedy, mnajuøøby miic̈h jaduhṉ coo højtsä teedywiindsøṉdøjc tøø xjia hadsähgøꞌøy. Højts miic̈h jaduhṉ xmioonsähajp. Højtsä mäjaa jaac móoyyäc, jaduhṉ højts miic̈hä mmädiaꞌagy jaduhṉ hoy njaac yaghawaꞌxǿøyyät hamøj jootmøj. \v 30 Højts jaac puhbéjtäc, jaduhṉ højtsä paꞌamjäyaꞌay nyajmøcpǿgät jaꞌa miic̈hä mHuungä miäjaagøxpä, jaꞌa Jesúshajpä, weenä cuꞌughajxy jaduhṉ jiaanc̈h tehm̱ yagjuøꞌøy nej mijtsä møcmäjaa hajxy mjaanc̈h tehm̱ miøødä ―nøm̱ä Pedro jaꞌa Dios hajxy piaꞌyaax̱y. \p \v 31 Coo Pedrohajxy jaduhṉ Dyiospaꞌyaax̱pädøøyy, mänit jim̱ chäyuuyy maa hajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyøn. Mänitä Dioshespíritu hajxy nägøx̱iä yhadägøøyyä jioottägøøyyä. Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy yajwaꞌxpä hamøj jootmøj. \p \v 32 Tuꞌugjoot tuꞌugwiinmahñdiä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty nägøx̱iä. Mäduhṉjaty hajxy hänajty miøødä cøx̱iä wiinä, tuꞌugmucy hajxy hänajty yajtuuṉmucy. Cab hänajty pøṉ miänaꞌañ coo hänajty nidiuhm̱ jieꞌehaty. \v 33 Haa jaꞌa apóstoldøjc‑hajxy, Diosmäjaamøød hajxy hänajty quiapxy miädiaꞌagy coogä Jesús hänajty tøø jiujypiøcy, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. Jaanc̈h tehm̱ piuhbéjtäp hajxy hänajty nägøx̱iä jaꞌa Diósäm. \v 34 Cab hänajty pøṉ tii yajmaajiaty. Hix̱, pønjatiä naax̱ hänajty møød, møødä tøjc, tiooꞌpy hajxy hänajty. Pønjaty hänajty tøø ñaax̱toogy tøø tiøjtoogy, \v 35 mänitä xädøꞌøñ hajxy hänajty yecy maa apóstoldøjc‑hajxiän. Mänitä mäbøjpädøjcä xädøꞌøñ hajxy hänajty yajniñäwaꞌxøꞌøyii pønjaty hänajty yajmaajiajp. \v 36 Jim̱ä mäbøjpä hänajty tuꞌug xiøhaty José. Chiprenaaxooty hänajty chooñ. Jaꞌa Leví jaꞌa José hänajty jegyhajty tøø yhaphaty tøø tieedyhaty. Bernabé jaꞌa José yajxøbejtä jaꞌa apóstoldǿjcäm. (Jueꞌe Bernabé miädiaꞌagytiägøꞌøy hahebreohaam, “mäjootcapxmøcpøjp.”) \v 37 Jim̱ä José naax̱cam̱ hänajty miøødä. Mänit tiooꞌcy. Mänitä xädøꞌøñ hoy yecy maa apóstoldøjc‑hajxiän. \c 5 \p \v 1 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Ananías. Safira jaꞌa tioꞌoxiøjc hänajty xiøhaty. Mänitä ñaax̱ hajxy jeꞌe piadooꞌpä. \v 2 Tøø hajxy hänajty quiojyquiapxytiuṉ̃ møødä tioꞌoxiøjc coogä xädøꞌøñ hajxy hänajty cujjiä yegaꞌañ maa apóstoldøjc‑hajxiän. Cújjiäc hajxy hänajty miämähmøꞌøwaꞌañ. Coo Ananías jaꞌa Pedro jaꞌa xädøꞌøñ yajnämejch, mänitä Ananías miänaaṉ̃ cooc tyijy jaꞌa xädøꞌøñ hänajty tøø quiøx̱y yecy mäduhṉ̃tiä hänajty tøø tioogy. \v 3-4 Mänitä Pedro miänaaṉ̃: \p ―Ananías, coo miic̈hä mnaax̱ tøø mdoogy, cujjiä xädøꞌøñ tøø mmämähmøꞌøy mäduhṉ̃tiä tøø xquiujuuyyä. Cooc̈h miic̈hä xädøꞌøñ cujjiä tøø xmioꞌoy, jaduhṉ miic̈h tøø mmänaꞌañ cooc̈h tyijy cøx̱iä tøø xmioꞌoy. Coo naax̱ hänajty mgaꞌa toogyñä, mjeꞌehajpyñä hänajtyñä. Coo tøø mdooꞌnä, miic̈h mjeꞌe hijty jeꞌe jaꞌa naax̱tsow̱. Coo jaduhṉ tøø mhøhṉdaꞌagy, mgädiehy jaduhṉ. Jaꞌa Dios miic̈h mja wiinhøønaaṉ, caꞌa yhøjtsä. Jaꞌa møjcuꞌugong miic̈h jaduhṉ xyajcapxtägooyy, paadiä Dioshespíritu jaduhṉ mja wiinhøønaaṉ̃ ―nøm̱ä Ananías ñämaayyä. \p \v 5 Coo Ananías jaduhṉ miädooyy, mänitiä hoꞌogy quiädaayy. Pønjaty jaduhṉ mädoyhajt coo Ananías jaduhṉ yhoꞌcy, mänit hajxy chähgøøbiøjcy. \v 6 Mänitä høxcujc‑hänaꞌc‑hajxy näjeꞌe miejch. Mänitä hoꞌogyjiäyaꞌay hajxy ñähbijty. Mänit hajxy hoy yajnaax̱tägøꞌøy. \p \v 7 Cudägøøghorä, mänitä Ananías tioꞌoxiøjc piamejtspä, jaꞌa hänajty xøhajpä Safira. Cahnä Safira hänajty miädoyhatyñä coo ñihyhap hänajty tøø yhoꞌogy. Mänitä Safira tiøjtägøøyy maa Pedro hänajtiän. \v 8 Mänitä Pedro jaꞌa Safira miäyajtøøyy: \p ―Nej, jaduhṉä mnaax̱ hajxy mjaanc̈h yejquiä, neby hajxy tøø mnägapxiän. \p ―Jaduhṉ ―nøm̱ä Safira yhadsooyy. \p \v 9 Mänitä Pedro miänáaṉgumbä: \p ―Tii hajxy coo mja cojyquiapxytiuuṉ̃ coo hajxy hänajty mhøhṉdaꞌagaꞌañ. Nej, cab hajxy mnajuøꞌøyä coo Dioshespíritu hotyiijä yajcopcøꞌøy. Cab hajxy jaduhṉ hoy mwiinhǿønät. Coo mnihyhap yhøhṉdaacy, paady tøø yhoꞌogy. Xii hänaꞌc‑hajxy jeꞌe tiøjtägøꞌøy, jaꞌa hajxy hoy tøø miäyajnaax̱tägǿꞌøyäbä. Nøcxaam̱b miic̈h yøꞌø hänaꞌc xyajnaax̱tägøꞌøwaam̱bä ―nøm̱ä Safira ñämaayyä. \p \v 10 Tuuṉä Safira jaduhṉ ñäꞌä mädooyy, mänitiä Pedro tiecyquiädaw̱øøyyä hoꞌogy. Coo høxcujc‑hänaꞌc‑hajxy tiøjtägøøyy, mänitä Safira hajxy yhijxy coo hänajty tøø yhoꞌogy. Mänit hajxy yhøxcøøbiädsøøm̱y. Mänit hajxy hoy yajnaax̱tägøꞌøy maa ñihyhapä ñähmøjcän. \v 11 Pønjaty jaduhṉ mädoyhajt nebiä Ananíashajxy hänajty tøø jiaty tøø yhabetiän, mänit hajxy nägøx̱iä chähgøøbiøjcy, møødä mäbøjpädøjc‑hajxy nägøx̱iä. \p \v 12 Mänitä apóstoldøjc‑hajxy jim̱ tiägøøyy mäbaꞌamyajnajxpä cajptooty. Jaanc̈h tehm̱ yhoy‑yagjuøøñä hajxy hänajty tiuṉ̃. Jaduhṉ hajxy hänajty yajcähxøꞌøgy coo Dios mäjaa jiaanc̈h tehm̱ miøødä. Jim̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty yhamugøꞌøyhaty tsajtøgooty maa hänajty xiøhatiän jaꞌa Pórtico de Salomón. \v 13-14 Tehṉgahnä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty miayøꞌøy näyaꞌay‑nädoꞌoxy, jaꞌa hajxy hänajty mäbøjpä jaꞌa Jesucristocøxpä. Haa jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty caꞌa mäbøjpä, cab hajxy hänajty jim̱ ñäꞌägädä nøcxy maa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty nax̱y yhamugøꞌøyän, hoyyä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jiaanc̈h tehm̱ quiumayii jaꞌa cúꞌugäm. Paady hajxy hänajty jim̱ quiaꞌa nøcxaꞌañ, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä, coo hajxy hänajty chähgøꞌøy. \v 15 Coo apóstoldøjcä paꞌamjäyaꞌay hajxy hänajty may yajmøcpøcy, paadiä paꞌamjäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ quiøøñøcxyii tuꞌhaam maa Pedro hänajty ñaxøꞌøwaꞌañän. Jadúhṉägä paꞌamjäyaꞌayhajxy jaduhṉ näjeꞌe miøcpǿgät coogä Pedro yhahapc hajxy ñäꞌä páatät maa hajxy hänajty quioꞌnaꞌayän cøjxcøxp, møød toꞌogyquiøxp. \v 16 Mayyä paꞌamjäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ yajmec̈hii Jerusalén, møød jaꞌa hajxy haxøøgpä caꞌa hoybä møødpä, jaꞌa hajxy hänajty tsohm̱bä Jerusaléncajptpaꞌa mäwiingóṉ. Nägøx̱iä hajxy hänajty yajmøcpøgyii. \p \v 17 Coo teedywiindsøṉhajxy jaduhṉ miädoyhajty coo paꞌamjäyaꞌayhajxy hänajty may tøø wyiꞌi miøcpøcy, mänit hajxy nägøꞌø nädecypiä jiootmaꞌty, møødä saduceodøjc‑hajxy. Hix̱, cabä apóstoldøjc‑hajxy hänajty yajmädsogyii coo hajxy hänajty tehṉgahnä wyiꞌi yajnähixøꞌøy jaꞌa Jesúscøxpä. \v 18 Mänitä apóstoldøjc‑hajxy hoy chumyii. \v 19 Mänitcoodsä Diosmoonsä jaꞌa pujxtøghaaw hoy yaghawaꞌac̈h. Mänitä apóstoldøjc‑hajxy yhøxwoobädsøøm̱ä jaꞌa Diosmóonsäm. \v 20 Mänit hajxy ñämaayyä: \p ―Coo jiobǿꞌøwät, mänit hajxy jim̱ mnǿcxät maa tsajtøjcän. Jim̱ä cuꞌug hajxy myajnähixǿꞌøwät neby hajxy ñähwáꞌadsät, neby hajxy jaduhṉ jiugyhádät cøjxtaꞌaxiøø nebiä Dios jiugyhatiän ―nøm̱ä Diosmoonsä miänaaṉ̃. \p \v 21 Coo jiobøøyy, mänitä apóstoldøjc‑hajxy jim̱ jiaanc̈h nøcxy tsajtøgooty neby hajxy hänajty tøø ñämaꞌayiijän jaꞌa Diosmóonsäm. Mänitä cuꞌug hajxy tiägøøyy yajnähixøøbiä. \p Mänitä teedywiindsøṉhajxy miänaaṉ̃ coo hajxy nägøx̱iä yhamugǿꞌøwät juntahajpä, møødä majtøjc‑hajxy israelítabä. Mänit hajxy miänaaṉ̃ coo tsum̱yhänaꞌc‑hajxy jim̱ yajmedsǿøjät maa junta hajxy hänajty yagjadyiijän. \v 22 Coo policíashajxy jim̱ miejch maa pujxtøjcän, cab pøṉ hänajty jiibiän. Mänitä policíashajxy wyiimbijty. \v 23 Mänit hajxy miänaaṉ̃: \p ―Coo højts jim̱ nmejch maa pujxtøjcän, jeꞌenä hänajty hoy yhaawguiic̈hä. Jim̱ä soldadohajxy hänajty yhadänaꞌayñä maa pujxtøghaawän. Pero coo højts jiiby nja tøjtägøøyy, cab pøṉ hänajty jiibiän ―nøm̱ä policíashajxy miänaaṉ̃. \p \v 24 Coo teedywiindsøṉhajxy jaduhṉ miädooyy, møødä tsajtøjcueendähajpä wyiindsøṉhajxy, møødä møjteedywiindsǿṉ, mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy. Cab hajxy hänajty ñajuøꞌøy tii hänajty jájtäp túuṉäp. \v 25 Mänitä jäyaꞌay tuꞌug miejch maa teedywiindsøṉhajxy hänajty jiuntahatiän. Mänitä craa miänaaṉ̃: \p ―Xim̱ä cuꞌug wyiꞌi yajnähixǿøyyägumbä tsajtøgooty ―nøm̱ä teedywiindsøṉhajxy ñämaayyä. \p \v 26 Mänitä apóstoldøjc‑hajxy hoy wioyii. Jaꞌa tsajtøjcueendähajpähajxy hoy miäwoy møødä policíashajxy. Hahoy haweenä apóstoldøjc‑hajxy jaduhṉ jim̱ yajmejtsä maa junta hänajty jiadyiijän. Hix̱, tsähgøøbiø policíashajxy hänajty coo hajxy ñäꞌä pagaꞌads ñäꞌä pawobǿøjät jaꞌa cúꞌugäm. \v 27 Coo apóstoldøjc‑hajxy jim̱ wioomejtsä maa junta hänajty jiadyiijän, mänit hajxy jim̱ yajnøcxä maa møjteedywiindsøṉä wyiinduumän. Mänitä apóstoldøjc‑hajxy ñämaayyä: \p \v 28 ―Tøø højts mijts nja nämaꞌay coo hajxy mgaꞌa näꞌägädä yajnähixǿøñät jaꞌa dijuuntä Jesúscøxpä. Pero cab højts mijtsä nmädiaꞌagy tøø xquiudiuuṉä. Tøø cuꞌug hajxy jaduhṉ mgøx̱y yajnähixøꞌøy, mäduhṉ̃tiä hajxy yaa chänaꞌay Jerusalén. Y højts mijts jaduhṉ xjia wiꞌi yajnähdsømaam̱b cooc tyijy højtsä dijunto Jesús nyajyaghoꞌcä. \p \v 29 Mänitä Pedrohajxy yhadsooyy møødä jiamiøødhajxy: \p ―Cab yhahixøꞌøy coo højtsä jäyaꞌay miädiaꞌagy ngudiúuṉät, cahnä højtsä Dios miädiaꞌagy hänajty ngudiuuṉä. \v 30 Coo mijtsä Jesús myajyujmänooṉä cruzcøxp, mänitä Dios jaꞌa Jesús yagjujypiøjtägajch, jaꞌa højtsä nhapä ndeedyhájtäm jecy wyiingudsähgǿøyyäbä. \v 31 Mänitä Dios jaꞌa Jesús cuhdujt miooyy coo Jesús jim̱ miähanéꞌemät tsajpootyp maa Dios yhahooyhaampiän. Coo judíos jaꞌa yhaxøøgcuhdujt hajxy ñajtshixǿꞌøwät, jaduhṉä piojpä quiädieeybä hajxy jaduhṉ yajnähwaats yajcuhwáatsäxät Jesúsäm. \v 32 Højtsä tøyhajt nyejpy coo Jesús jiujypiøjtägajch coo hänajty tøø yhoꞌogy. Jaanä jaduhṉä Dioshespíritu tøyhajt yejpä coo Jesús jiujypiøjcy. Pønjatiä Dios jaꞌa miädiaꞌagy jaduhṉ cudiúuṉäp, jeꞌe jaꞌa Dios jaꞌa yhEspíritu miooby ―jaduhṉä Pedrohajxy miänaaṉ̃. \p \v 33 Coo teedywiindsøṉhajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ jiootmaꞌty. Mänit hajxy jaduhṉ jia mänaaṉ̃ coo Pedrohajxy yaghoꞌogǿøjät. \v 34 Jim̱ä fariseo hänajty tuꞌug teedywiindsøṉhagujc. Jueꞌe hänajty xiøhaty Gamaliel. Ley‑yajnähixøøbiä hänajty tiuuṉghajpy. Jaanc̈h tehm̱ wyiingudsähgǿøyyäp hänajty jeꞌe jaꞌa cúꞌugäm. Mänit tiänaayyøꞌcy. Mänit yhanehm̱y coo apóstoldøjc‑hajxy nøcxy yajpädsøm̱yii tuꞌhabaquiä. \v 35 Mänitä Gamaliel jaꞌa jiamiøødtøjc ñämaayy: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, huuc wiinmahñdyhat hajxy hodiägaamby neby yøꞌø hänaꞌc hajxy mdunaꞌañ. \v 36 Huuc jahmiets hajxy nebiä Teudas jecy jiajtiän. Mänit jootmøj ñibiädaacä. Mänit ñiñänøøm̱ä cooc tyijy miøjjäyaꞌay jiaanc̈hjäyaꞌayä. Mänit piaduꞌubøjcä nämädaax̱mägoꞌx jäyaꞌay. Mänitä Teudashajxy tiägøøyy tsiptuum̱bä. Mänitä Teudas yaghoꞌcä. Jaꞌa soldadohajxy jaduhṉ mäyaghoꞌc. Mänitä Teudas jiamiøødhajxy xii yaa ñøcxøøyy. Mänitä tsip jaduhṉ yhamaadiujnä. \v 37 Mänitä tsip wiingpä jadähooc chohṉdáaccumbä mänaa censo hajxy hänajty yajpädøꞌøguiän. Jaꞌa craa Judas jaꞌa tsip jaduhṉ yajtsohṉdaac, jaꞌa hänajty jim̱ tsohm̱bä Galilea. Mänitä cuꞌug may piaduꞌubǿjcäbä. Mänitä Judas yaghóꞌcäbä jaꞌa soldadohajxy. Jaduhṉä Judas jiamiøødhajxy xii yaa ñøcxøøbiä. \v 38 Paady, høxmats yøꞌø hänaꞌc hajxy. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo hajxy nej mdúnät. Hix̱, pø yhamdsoo wiinmahñdy hajxy jaduhṉ yajtuum̱by, cab jaduhṉ yhoyǿꞌøwät; tuꞌumáꞌadäp jaduhṉ. \v 39 Pero pø yøꞌø hänaꞌcä Dios wyiinmahñdy hajxy yajtúuṉäp, cab hajxy jaduhṉ hoy mgapxhadúgät. Hix̱, jaduhṉ quiähxǿꞌøgät nejpiä Dios hajxy hänajty mmädsiphajpiän ―jaduhṉä teedywiindsøṉhajxy ñämaayyä. \p Jiaanc̈h mäbøjc hajxy jaduhṉ nebiä Gamaliel miänaaṉ̃än. \p \v 40 Mänitä apóstoldøjc‑hajxy jadähooc quiuyaaxøøyyä tøgooty. Mänit hajxy wiobhoꞌcä. Mänit hajxy yhanehm̱ä coo Jesús hajxy quiaꞌa capxpáatnät. Mänit hajxy ñajtsmadsøøyyä. \v 41 Xooṉdáacäp hajxy tiøjpädsøøm̱y maa junta hänajty jiadyiijän. Paady hajxy hänajty xiooṉdaꞌagy, hix̱, hahixøøby hänajty jaduhṉ coo hajxy hoc̈hähdiuuṉnä chaac̈hpǿgät jaꞌa Jesúscøxpä. \v 42 Mänit hajxy tiägǿøguiumbä yajnähixøøbiä jaꞌa Jesúscøxpä, tsajtøgooty møød tøgootypaady. Tehṉgahnä hajxy hänajty yajnähixøꞌøy jøjwidsøꞌø. \c 6 \p \v 1 Tehṉgahnä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jiaanc̈h tehm̱ miayøꞌøy. Jaduhṉ hajxy hänajty quiuhdujthaty coo yaamgtoꞌoxy cay huꞌugy hajxy jabom̱‑jabom̱ mioꞌowǿøjät. Cujwaꞌxiä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty quiapxy hagriego. Cujwaꞌxiä hajxy hänajty quiapxy hahebreo. Jaꞌa hajxy hänajty capxpä hagriego, mänit hajxy tiägøøyy mänaam̱bä coo yaamgtoꞌoxy cay huꞌugy hajxy hänajty pedyii quiaꞌa móoyyänä, jaꞌa hajxy hänajty capxpä hagriego. Høxtä yajtsip yajmaꞌadøøby hajxy hänajty jaꞌa yaamgtoꞌoxycøxpä. \v 2 Mänitä apóstoldøjc jaꞌa nämajmetspähajxy miänaaṉ̃ coo mäbøjpädøjc hajxy nägøx̱iä yhamugǿꞌøwät. Mänitä apóstoldøjc‑hajxy miänaaṉ̃: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo højtsä cay huꞌugy njaac yajwáꞌxät tehṉgahnä. Hix̱, cab højtsä Diosmädiaꞌagy jaduhṉ hoy ngapxwaꞌxaaṉnä. \v 3 Paadiä, hahixøøby jaduhṉ coo hajxy mniwyiimbiwǿøjät näjuxtujc coo cay huꞌugy hajxy yajwáꞌxät. Jueꞌe hajxy mwiimbíwäp mädyii hoyhänaꞌc, mädyii Dioshespíritumøød, mädyii jajp najuøøby. \v 4 Y højts jaꞌa nämajmetspä, tehṉgahnä højtsä Dios nbaꞌyaꞌaxaꞌañ. Tehṉgahnä højtsä miädiaꞌagy nyajnähixøꞌøwaaṉä ―nøm̱ä apóstoldøjc‑hajxy miänaaṉ̃. \p \v 5 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy nägøx̱iä cojyquiapxy miähmøøyy pønjaty hajxy hänajty wyiimbiwaam̱by. Jueꞌe hajxy jaduhṉ wiimbiiw̱ä, jaꞌa Esteban, møødä Felipe, møødä Prócoro, møødä Nicanor, møødä Timón, møødä Parmenas, møødä Nicolás. Haa jaꞌa Esteban, hoyyä Diosmädiaꞌagy hänajty jiaanc̈h tehm̱ miäbøcy. Miøødä Dioshespíritu hänajty jeꞌe. Haa jaꞌa Nicolás, Antioquía hänajty chooñ. Coo hänajty tøø miøjjøꞌøy, mänit jaduhṉ tiägøøyy maa judíos quiuhdujthajxiän. \v 6 Mänitä näjuxtujpähajxy jim̱ wioonøcxä apóstolwiinduumhajxy. Coo näjuxtujpähajxy jim̱ miejch, mänit hajxy quiøꞌønähgajpä jaꞌa apóstoldøjc. Mänitä apóstoldøjcä Dios hajxy piaꞌyaax̱y coo näjuxtujpä cuhdujt hajxy mioꞌowǿøjät coo hajxy jaduhṉ tiúnät nebiä apóstoldøjc‑hajxy hänajty tiuṉ̃än. \p \v 7 Tehṉgahnä Diosmädiaꞌagy hänajty yhawaꞌxøꞌøy. Mayøøbyñä jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty tehṉgahnä jim̱ Jerusalén. Mayyä teedywiindsøṉhajxy hänajty miäbøjpä. \p \v 8 Haa jaꞌa Esteban, miøødä Diosmäjaa hänajty jeꞌe. Dioswiinguex̱y hänajty jaduhṉ. Mänit tiägøøyy paꞌamyajnajxpä maa cuꞌugän. Hoy‑yagjuøøñä hänajty jaduhṉ wyiꞌi tiuṉ̃. \v 9 Mänitä judíos jaꞌa Esteban hajxy näjeꞌe tiägøøyy yajcapxiøøbiä nebiatiä Esteban hänajty yajnähixøꞌøy. Tøø hajxy hänajty yhity nebiä cudoogøꞌøybän. Pero tøø hajxy hänajty yhøxmájtsänä. Jim̱ä yhamdsoo tsajtøjc hajxy hänajty miøødä. Jäguem̱baady hajxy hänajty chooñ wiinghagajptjaty, møød jim̱ Cirene, møød jim̱ Cilicia‑naaxooty, møød jim̱ Asia‑naaxooty. \v 10 Pero cab hajxy hänajty miäjädaꞌagaꞌañ jeꞌeguiøxpä coo Esteban hänajty jiaanc̈h tehm̱ jiaty mädiaꞌag. Hix̱, miøødä Esteban jaꞌa Dioswiinmahñdy hänajty nebiaty hänajty mioꞌoyii jaꞌa Dioshespíritäm. \v 11 Mänitä judíoshajxy quiojyquiapxytiuuṉ̃ coo wiinghänaꞌc hajxy miäjúyät coo weenä Esteban ñähwaam̱bedyii cooc tyijy jaꞌa Moisés hänajty haxøøg tøø ñänømyii møødä Dios. \v 12 Coo Esteban jaduhṉ ñähwaam̱bejtä, mänitä cuꞌughajxy hoyhoy jiootmaꞌty, møødä majtøjc‑hajxy, møødä ley‑yajnähixøøbiädøjc‑hajxy. Mänitä Esteban yajmujcä. Mänit miajtsä. Mänit yajnøcxä maa teedywiindsøṉwiinduumhajxiän, maa junta hajxy hänajty yagjadyiijän. \v 13 Mänitä wiinghänaꞌc‑hajxy yajmejtsä maa junta hänajty jiadyiijän. Mänitä Esteban tiägøøyyä nähwaam̱béjtäbä: \p ―Tehṉgahnä yøꞌø craa hädaa tsajtøjc haxøøg ñänøm̱y maa Dios hajxy nwiingudsähgǿøyyämän. Jaduhṉä ley haxøøg ñänøøm̱bä, jaꞌa Moisés jecy quiujáhyyäbä. \v 14 Jaduhṉ højts nmädooyy coo jäyaꞌayhajxy miänaam̱bä cooc tyijy jaꞌa Jesús Nazaretpä hädaa tsajtøjc yajmaꞌadaꞌañ, cooc tyijy jaꞌa cuhdujt yajtägatsaꞌañ, jaꞌa Moisés hajxy jecy xyajmänähgueegǿøyyämbä ―nøm̱ä Esteban ñähwaam̱bejtä. \p \v 15 Mänitä tuuṉgmøødpä Esteban hajxy wyiinheeꞌppejty, mäduhṉ̃tiä hajxy hänajty jim̱ yhäñaꞌay maa junta hänajty jiadyiijän. Haam̱b tsämaam̱bä Esteban wyiin jiøjp hänajty quiähxøꞌøgy nebiä Diosmoonsä wyiin jiøjphajxy quiähxøꞌøguiän, jaꞌa hajxy jim̱ hijpä tsajpootyp. \c 7 \p \v 1 Mänitä teedywiindsøṉä Esteban miäyajtøøyy: \p ―Nej, jaanc̈h tøyhajt jaduhṉä nej miic̈h yøꞌø hänaꞌc xñänøm̱iän. \p \v 2 Mänitä Esteban yhadsooyy: \p ―Majtøjc, puhyaꞌadiøjc, høøc̈hä nmädiaꞌagy hajxy huuc hamädoow̱híjtäc. Jaꞌa Abraham hajxy jecy nhaphajt ndeedyhájtäm. Jim̱ hänajty chänaꞌayñä Mesopotamia‑naaxooty maa Caldeabä‑jäyaꞌayhajxy hänajty chänaꞌayän. Cahnä Abraham hänajty jim̱ jiøbajnax̱yñä maa naax̱ hänajty xiøhatiän Harán. Mänitä Dios tsajpootypä jim̱ ñäguehx̱tøøꞌxy maa Abraham wyiinduumän. \v 3 Mänitä Dios jaꞌa Abraham ñämaayy: “Mdsóonäp yaa maa mnaax̱ maa mgajptän. Mnähguéꞌegäbä mjujy mmäguꞌug. Jim̱ mnǿcxät maac̈h miic̈h nwoonøcxaꞌañän. Mänítøch miic̈h jim̱ nyajnähixǿꞌøwät maa mdsänaadiaacpǿgät”, nøm̱ä Abraham jecy nämaayyä. \v 4 Mänitä Abraham jim̱ jiaanc̈h tsohṉnä Mesopotamia. Mänit jim̱ ñøcxy tsänaadiaacpøjpä Harán‑naaxooty. Pero cab jim̱ jejcy yhijty Harán‑naaxooty. Coo Abraham tieedy yhoꞌcy, mänit jim̱ chóhṉgumbä. Mänitä Dios jaꞌa Abraham yaa wioomejch hädaa yaabä naax̱ hädaa yaabä cajpt maa hajxy jädaꞌahaty nhíjtäm. \v 5 Pero cabä Dios jaꞌa Abraham cuhdujt ñäꞌägä mooyy ni weeṉ̃tiä coo yaa chänaadiaacpǿgät. Jaduhṉä Abraham cuhdujt ñäꞌä mooyyä coo yaa ñäꞌä hahídät. Mänitä Dios jaꞌa Abraham yajwiinwaaṉøøyy coogä cuhdujt hänajty mioꞌowaꞌañ coo yhap yhoc‑hajxy yaa chänáañät coo Abraham hänajty tøø yhoꞌogy, hoyyä Abraham yhuung hänajty quiaꞌa jagä jiijä mänaa jaduhṉ yajwiinwaaṉøøyyän. \v 6 Jaduhṉä Dios jiaac mänaaṉ̃ coogä Abraham yhap yhoc‑hajxy hänajty wiingnaaxooty nøcxy yhadsänaꞌawaꞌañ, møød coog hajxy hänajty yhidaꞌañ nebiä cudoogøꞌøybän mädaax̱mägoꞌxjumøjt, møød coog hajxy tsaac̈htiuṉ̃ yhidaꞌañ. \v 7 Mänitä Dios miänáaṉgumbä: “Coo miic̈hä mhapä mhoc‑hajxy hänajty tøø yagjaamduṉ̃ tøø yajtsaac̈htiuṉ̃, mäníthøc̈hä jäyaꞌay nyajcumädow̱aꞌañ, jaꞌa miic̈hä mhapä mhoc hänajty tøø xjiaamduuṉ tøø xchaac̈htiúuṉäbä. Mänitä mhapä mhoc‑hajxy jim̱ choonaꞌañ. Mänit hajxy yaa myinaꞌañ. Yaac̈h hajxy jaduhṉ xwyiingudsähgøꞌøwaꞌañ.” \v 8 Coo Dios jaꞌa Abraham jaduhṉ yajmøødmädiaacy, yajcuhdujc hajxy jaduhṉ neby hajxy jaduhṉ miädiaaquiän. Mänitä Dios jaꞌa Abraham yhanehm̱y coo Abrahamhajxy yajcircuncidarhádät, møødä yhuunghajxy, møødä yhapä yhoc‑hajxy. Jaduhṉä hijxtahṉd miähmøøyy coo Dios jaꞌa Abraham jaduhṉ miøødyajcuhdujcy. Paadiä, coo Abraham yhuung Isaac jiaanc̈h miiṉ̃ jiaanc̈h cahy, cuductujxøø jaꞌa Abraham jaꞌa yhuung jiaanc̈h circuncidarhajty. Y coo Isaac hänajty tøø miøjjøꞌøy, jaduhṉä yhuung Jacob tiuum̱bä. Y jaꞌa Jacob, jaanä jaduhṉä ñøøx miajc yajpanøcxpä, jaꞌa nämajmetspä, jaꞌa højts jecy nhaphajt ndeedyhájtämbä. \p \v 9 ’Jueꞌe Jacob yhuung hänajty tuꞌug xiøhaty José. Coo José hänajty jiaanc̈h tehm̱ chogyii jaꞌa tiéediäm, paadiä José yhajchhajxy jiootmaꞌty. Mänitä José jim̱ quiudoogøøyyä Egipto‑naaxooty. José yhajchhajxy jaduhṉ jatcøøyy. Pero tehṉgahnä Dios jaꞌa José hänajty cwieendähaty. \v 10 Coo José hänajty hoyhoy tøø chaac̈htiuñii, mänit yajnähwaatsä jaꞌa Diósäm. Mänitä José wiinmahñdy miooyyä. Mänitä Dios miänaaṉ̃ coo José quiumayǿøjät jaꞌa Faraóngäm, jaꞌa hänajty jim̱ tuum̱bä gobiernä Egipto‑naaxooty. Mänitä Faraón jaꞌa José wyiinguejxy coo José jim̱ yhanéꞌemät mäduhṉ̃tiä Egipto‑naax̱, møød jim̱baady maa Faraón tiøjcän. \p \v 11 ’Mänitä yuuxøø hoyhoy jiajtä jim̱ Egipto møød jim̱ Canaán‑naaxooty. Mänit højtsä nhapä ndeedyhajxy jiaanc̈h tehm̱ chaac̈hpøjcy jaꞌa yuugøxpä, coo cay huꞌugy hänajty jim̱ quiaꞌa hijnä. \v 12 Pero coo Jacob jaduhṉ miädoyhajty coo trigo hänajty jim̱ yajpaady Egipto, mänitä ñøøx miajc jim̱ quiejxy trigojuubiä. Coo Jacob yhuunghajxy yhooc̈hohṉ̃ jayøbajt, cabä José choj høxcajpä jaꞌa yhájchäm. \v 13 Coo hajxy miämetsc‑hoocpä yhoodiägajch, mänitä José ñiñägapxä. Mänit yhøxcájpänä. Mänitä Faraón ñajuøøñä coo José yhajchhajxy hänajty jeꞌe. \v 14 Mänitä José quiapxyñäguejxy coo tieedyhajxy jiiby ween miänacy Egipto, møødä jiujy miäguꞌughajxy nägøx̱iä. Jueꞌe hajxy hänajty nägøx̱iä, nädägøøghiiꞌxcumajmocx. \v 15 Mänitä Jacobhajxy jiiby jiaanc̈h hädaacnä Egipto møødä yhuunghajxy. Jiiby hajxy nägøx̱iä yhoꞌtaacy, jaꞌa hajxy jecy nhaphajt ndeedyhájtämbä. \v 16 Cujequiä Jacob piajc‑hajxy yagjødsohṉnájxäxä møødä José piajc. Jim̱ä piajc‑hajxy yajnǿcxäxä maa cajpt hänajty xiøhatiän Siquem. Jim̱ hajxy hoy ñaax̱tägøødiägach maa Abraham jaꞌa naax̱ hänajty tøø jiuyyän. Jaꞌa Hamor yhuungä naax̱ hajxy tooꞌc. \p \v 17 ’Coo hänajty yhabaadaaṉnä coo Dios hänajty yajtøjiadaꞌañ nebiä Abraham hänajty tøø yajwiinwaaṉøꞌøyiijän, tøø højtsä nhaphájtämä ndeedyhájtämhajxy hänajty miayøøñä jim̱ Egipto. \v 18 Mänitä wiinggobiernä jim̱ tiägøøyy tuum̱bä Egipto‑naaxooty. Cabä gobiernä miøjpädaacy nebiä José hänajty tøø tiuṉ̃än. \v 19 Mänit højtsä nhaphájtämä ndeedyhájtämhajxy wyiinhøhṉä. Jaꞌa gobiernä jaduhṉ mäwiinhøhṉ. Mänit hajxy jiaamduuṉä chaac̈htiuuṉä. Mänit hajxy yhanehm̱ä hadsip coo yhuung hajxy yhøxtséenät yhøxcónät, jaꞌa naam̱miṉ̃ jaꞌa naam̱mechpä, coo hajxy jaduhṉ ween yhoꞌogy. \v 20 Mänitä Moisés myiiṉ̃guiahy. Yajxóṉ jiaanc̈h tehm̱ miaaxhuunghajty. Cabä Moisés yhøxtsehṉä nebiä gobiernä hänajty tøø jia haneꞌemiän. Yuꞌuc̈hä Moisés yaghijtä tägøøgpoꞌo tøgooty. \v 21 Coo Moisés hänajty hoy yuꞌuc̈h quiaꞌa hidaaṉnä, mänitä gobiernä tioꞌoxyhuungä Moisés yohbiaaty. Mänit yajtsoocy nebiä hamdsoo huungän. \v 22 Coo Moisés miøjjøøyy, mänitä cuhdujt cøx̱iä yajwiinhixøøyyä nebiä egipcioshajxy hänajty quiuhdujthatiän. Jaanc̈h tehm̱ jiajp jaduhṉ piädsøøm̱y. Jaanc̈h tehm̱ yajxóṉ hänajty quiapxy miädiaꞌagy nebiä jajp nebiä najuøøbiän. Jaanc̈h tehm̱ yhoy hänajty miähaneꞌemy. \p \v 23 ’Coo Moisés jiumøjt juxychäguiꞌx yhabejty, mänit wyiinmaadiaacy coo jaꞌa miägunaax̱ nøcxy quiuhixaꞌañ. \v 24 Jim̱ä Moisés jaꞌa miägunaax̱ hänajty tuꞌug chaac̈htiuñii jaꞌa egipcio‑jäyáꞌayäm. Coo Moisés jaduhṉ yhijxy, mänitä miägunaax̱ ñäwaaṉ̃. Mänitä egipcio‑jäyaꞌay yaghoꞌcy, jaꞌa hänajty mädsaac̈htiuum̱bä. \v 25 Paadiä Moisés jaduhṉ jiatcøøyy, jaduhṉ hänajty tiajy miay coo miägunaax̱hajxy hänajty tøø miäbøcy coo Moisés hänajty tøø wyiinguexyii jaꞌa Diósäm coo miägunaax̱ jaduhṉ yajnähwáꞌadsät. Pero cab hajxy jaduhṉ ñäꞌä mäbøjcy. \v 26 Cujaboom, jim̱ä israelitahajxy hänajty nämetsc ñiguioxyii. Coo Moisés jaduhṉ yhijxy, mänit jia mänaaṉ̃ coo hajxy ñiyhøxmadsǿøjät. Mänit miänaaṉ̃: “Mäguꞌughajpädøjc, jueꞌe mijts jaduhṉ, mduꞌugcunaax̱ mijts jaduhṉ. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo hajxy jaduhṉ mniguioxǿøjät.” \v 27 Mänitä Moisés yhøxjahm̱ä tuꞌjäyaꞌay, jaꞌa hänajty mäjädaꞌagaam̱bä. Mänitä Moisés ñämaayyä: “Pøṉ miic̈h tøø xpiädaꞌagy coo højts miic̈h xyhanéꞌemät. \v 28 Nej, jaduhṉ miic̈h mdaj mmaabiä cooc̈h miic̈h xyaghoꞌogaam̱bä nej miic̈hä egipcio‑jäyaꞌay häxøøyy myaghoꞌquiän.” \v 29 Coo Moisés jaduhṉ miädooyy, mänit piäyøꞌcy. Mänit jim̱ ñøcxy jäguem̱ maa naax̱ hänajty xiøhatiän Madián. Mänit jim̱ tiägøøyy hadsänaabiä. Mänitä jäyaꞌay wyiingpøjcy. Mänitä huung hajxy metsc piaaty. \p \v 30 ’Coo Moisés hänajty jim̱ tøø yhijnä Madián juxychäguiꞌxjumøjt, mänit jim̱ tiägøøyy wädijpä pactuum, jim̱ mädøyyä maa jaꞌa tuṉ hänajty xiøhatiän Sinaí. Mänitä Moisés yhijxy coo jaꞌa wädsats hänajty tioy. Mänitä Diosmoonsä tuꞌug ñäguehx̱tøøꞌxy jøønhaajiooty. Tsajpootyp hänajty tøø chooñ. \v 31 Coo jaꞌa Moisés jaduhṉ yhijxy, mänit jaduhṉ jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy. Mänitä Dios jaꞌa Moisés ñämaayy: \v 32 “Høøc̈h Dioshajp. Høøc̈hä Abrahamhajxy jecy xwyiingudsähgøøyy, møødä Isaac, møødä Jacob, jaꞌa miic̈h jecy mhaphajt mdeedyhájtäbä.” Mänitä Moisés tiägøøyy tsäyuubiä. Jaanc̈h tehm̱ chähgøøby hänajty jaduhṉ. Cab hänajty jim̱ ñäꞌägä møjheebaꞌañ maa hänajty miägapxyiijän. \v 33 Mänitä Moisés ñämáayyägumbä: “Jeṉ yøꞌø mgøꞌøg. Høøc̈h nwiinduum miic̈h yaa mdänaꞌay. \v 34 Tøøc̈h nhix̱y cooc̈hä nguꞌughajxy jim̱ jiaanc̈h tehm̱ chaac̈hpøcy Egipto‑naaxooty. Tøøc̈h nmädoy coo hajxy wyiꞌi jiøꞌøy wyiꞌi xiuuc̈h. Páadyhøch yaa tøø ngädaꞌagy hädaa yaabä naax̱wiin, jaꞌa ngúꞌughøch nyajnähwaꞌads nyajcuhwaꞌadsaam̱by. Miic̈h jim̱ nguexaam̱by Egipto yajnähwaatspä”, nøm̱ä Dios miänaaṉ̃. \p \v 35 Mänitä Esteban jiaac mädiaacy: \p ―Tøø jaꞌa Moisés jaꞌa miädiaꞌagy hänajty quiaꞌa mäbǿjcäxä. Jaꞌa yhamdsoo miägunaax̱hajxy hänajty tøø quiaꞌa mäbøcy. Mänit hajxy miänaaṉ̃: “Pøṉ miic̈h tøø xwyiinguex̱y coo mmøjhádät, coo mmähanéꞌemät.” Hoyyä Moisés hänajty jaduhṉ tøø jia nämaꞌayii, mänitä Dios jaꞌa Moisés wyiinguejxy wiindsøṉhajpä maa jaꞌa quiuꞌugän, coo hajxy jaduhṉ ñähwaꞌads quiuhwáꞌadsät. Jaꞌa Diosmoonsä jaꞌa Moisés jaduhṉ najtscapxøøyyä, jaꞌa hänajty tøø ñäguehx̱tǿøꞌxiäbä maa jaꞌa wädsats hänajty tioyyän. \v 36 Mänitä Moisés jaꞌa hoy‑yagjuøøñäjatypä may yajcähxøꞌcy jim̱ Egipto‑naaxooty. Mänitä miägunaax̱ jim̱ hoy wioobädsøm̱y. Majatiä Moiséshajxy hänajty wiädity, yajcähxøꞌpiä Moisés jaꞌa hoy‑yagjuøøñäjatypä hänajty, møød jim̱ maa jaꞌa Tsaptsmejjiän, møød jim̱ pactuum. Juxychäguiꞌxjumøjt hajxy jim̱ wiädijty pactuum. \v 37 Mänitä Moisés jaꞌa miägunaax̱ ñämaayy: “Nébiøc̈hä Dios tøø xwyiinguex̱iän coo mijts nyajnähwáꞌadsät, jaanä jaduhṉä Dios wiinghänaꞌc wyiinguexaam̱bä, jaꞌa jaac miim̱bä jaꞌa jaac cahbä. Mijtsä mmägunaax̱ jaduhṉ pädsøm̱aam̱b. Nax̱iä miädiaꞌagy hajxy mdehm̱ quiudiúuṉät waam̱baty hänajty miänaꞌanaꞌañ”, nøm̱ä Moisés jecy miänaaṉ̃. \v 38 Hanäguipxiä Moisés jaꞌa miägunaax̱ jim̱ miøødwädijty pactuum, jaꞌa højts nhaphajt ndeedyhájtäm. Coo hajxy jim̱ miejch maa jaꞌa tuṉ hänajty xiøhatiän Sinaí, mänitä Diosmoonsä jaꞌa Moisés jim̱ tuꞌug miägapxy, jaꞌa hänajty jim̱ tsohm̱bä tsajpootyp. Mänitä Moisés jaꞌa Diosmädiaꞌagy ñajtscapxøøyyä. Paady jaduhṉ ñajtscapxøøyyä, coo højts jaduhṉ xyajmänähgueegǿøyyämät. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy, cab jaduhṉ mänaaxøø quiuhdägoyyaꞌañ. \p \v 39 ’Pero cabä Moisés jaꞌa miädiaꞌagy hänajty yajtunáaṉäxä. Jaꞌa højts nhaphajt ndeedyhájtämhajxy hänajty caꞌa cudiunaam̱b. Jaduhṉä jioot hajxy hänajty tøø piädaꞌagy coo hajxy hänajty wyiimbidaꞌañ, coo hajxy hänajty jim̱ ñøcxtägatsaꞌañ Egipto. \v 40 Jim̱ä Moisés jaꞌa piuhyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Aarón. Coo jaꞌa Moisés hänajty tøø ñøcxy tuṉmøjc, mänitä cuꞌugä Aarón hajxy ñämaayy: “Huuc tuṉä mayhajt, højtsä saandä mejtstägøøg hädiúuṉäc, jaduhṉ højts nwiingudsähgǿꞌøwät. Jeꞌe højts jaduhṉ xwyiinwówäp. Jaꞌa Moisés, jaꞌa højts tøø xwioobädsǿøm̱ämbä jim̱ Egipto‑naaxooty, cab jaduhṉ yajnajuøꞌøy neby jaduhṉ tøø jiaty tøø yhabety”, nøm̱ä Aarón ñämaayyä. \v 41 Mänitä saandä hajxy yhädiuuṉ̃ wajhuunghahädiuuṉnax̱y. Mänitä saandä hajxy tiägøøyy wiingudsähgøøbiä. Mänitä animal hajxy tiägøøyy yojxpä jaꞌa saandäcøxpä. Mänitä saandä hajxy wyiinxooṉdaacy, jaꞌa hajxy hänajty hamdsoo tøø yhädiúṉ̃äbä. \v 42 Mänitä Dios jaꞌa tsaanguꞌug piuhwaatsnä. Mänit ñähgueecnä, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa xøø hajxy hänajty tøø tiägøꞌøy wiingudsähgøøbiä møødä poꞌo møødä madsaꞌa. Hix̱, jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa profeta jecy quiujahyyän: \q1 Mijts Israelpäjäyaꞌay, \q1 mänaa hajxy jecy mwäditiän pactuum juxychäguiꞌxjumøjt, \q1 caꞌa yhøøc̈hcøxpä jaꞌa animal hajxy mwiꞌi yojxy, \q1 caꞌa yhøøc̈hä mijts xwyiingudsähgøøyy. \q1 \v 43 Caj pues, caꞌa yhøøc̈hä. \q1 Jeꞌe hajxy mwiingudsähgøøyy jaꞌa saandä hänajty xøhajpä Moloc. \q1 Jeꞌe chajtøjc‑hahädiuuṉnax̱y hajxy mmädajnajxä, møødä saandä Renfán jaꞌa miadsaꞌahahädiuuṉnax̱y. \q1 Hamdsoohaambiä saandä hajxy mhädiuuṉ̃ neby hajxy jaduhṉ mwiingudsähgǿꞌøwät. \q1 Coo hajxy jaduhṉ mjatcøꞌøy, paady mijts nhøxquejxpädsøm̱aꞌañ maa jaꞌa mhamdsoo naax̱hajxiän. \q1 Jäguem̱ mijts nguexaꞌañ Babilonia‑nänax̱y. \m Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän. \p \v 44 ’Hoorä, mänaa højts nhaphajt ndeedyhájtämhajxy jecy wiäditiän pactuum, carpa‑tøbiaꞌcä Dios hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøy. Tsajtøjcä carpa‑tøy hajxy hänajty wiaꞌañ. Hoy ñäꞌä majatiä carpa hajxy hänajty ñäꞌä tøy. Jaduhṉä carpa‑tøy hajxy yhädiuuṉ̃ nebiä Dios jaꞌa Moisés jaꞌa hijxtahṉd jecy yaghijxiän coo jaduhṉ piahädiúnät. \v 45 Jaꞌa nhaphajt jaꞌa ndeedyhájtämhajxy, jaꞌa hajxy jaac púhw̱äbä jaac híꞌcäbä, tehṉgahnä cuhdujt hajxy hänajty jiaac panøcxy coo jaꞌa Dios hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøy carpa‑tøbiaꞌc. Jaduhṉ hajxy hänajty jiaac paduṉ̃ñä mänaa jaꞌa Josué hajxy jim̱ wioonøcxyiijän wiinghagajpt maa jaꞌa wiingjäyaꞌayhajxy hänajty chänaꞌayän. Coo jaꞌa nhaphajt jaꞌa ndeedyhájtämä naax̱ hajxy ñädägøøyy tsiptuum̱bä, jaꞌa Dioscøxpä hajxy miäjädaacy. Jaꞌa miädsiphajxy, cøjxä ñaax̱ hajxy yhøxpäyøꞌøgy. Y coo jaꞌa David cujecy tiägøøyy gobiernähajpä, jeꞌenä jaꞌa nhaphajt jaꞌa ndeedyhájtämä cuhdujt hajxy hänajty jiaac paduṉ̃ coo jaꞌa Dios hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøy carpa‑tøbiaꞌc, jaꞌa hajxy hänajty tøø jiaac tehm̱ piúꞌuyäbä, jaꞌa hajxy hänajty tøø jiaac tehm̱ yhíꞌiguiäbä. \v 46 Jaꞌa David, jaanc̈h tehm̱ quiumaabiädsøøm̱ jaayaꞌay maa jaꞌa Diosän. Mänitä David jaꞌa Dios cuhdujt miäyujwaaṉ̃ coo jaꞌa tsajtøjc yhädiúnät maa jaꞌa Jacob yhap yhoc jaꞌa Dios hajxy jaduhṉ piaꞌyáꞌaxät. \v 47 Caꞌa Diavitä jaꞌa tsajtøjc hädiuuṉ jaꞌa Dioscøxpä. Jaꞌa David jaꞌa yhuung Salomón, jeꞌedsä tsajtøjc jaanc̈h hädiuuṉ. \v 48 Pero jaꞌa Dios tsajpootypä, cab jaduhṉ tiehm̱ yhity tsajtøgooty, jaꞌa jäyaꞌayhajxy yhädiuum̱biä. Jaduhṉä profeta tuꞌug jecy quiujahy coogä Dios miänaaṉ̃: \q1 \v 49 Høøc̈h Dioshajp. Yaac̈h nhäñaꞌay tsajpootyp. \q1 Yaac̈h nmähaneꞌemy. Jiiby naax̱wiin, jíibyhøc̈hä ndecy nyaghity. \q1 Cábøc̈hä tøjc nyajmaajiaty maac̈h nbóoꞌxät. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo mijtsä tøjc xquiójjät. \q1 Tiic̈hä tøjc jaduhṉ nnäꞌä wáꞌanät. \q1 \v 50 Haa caꞌa, høøc̈h cøx̱iä tøø nhuuc hädiuum̱bä mäduhṉ̃tiä yaa tsajpootypä møød jiiby naax̱wiin, \m nøm̱ä Dios miänaaṉ̃. \p \v 51 Mänitä Esteban jiaac miänaaṉ̃: \p ―Jaꞌa mijtsä mhapä mdeedyhajxy jaꞌa jecypiä haampiä, jaanc̈h tehm̱ quiuhxex̱ hajxy hijty, nebiä Diosmädiaꞌagy hajxy caꞌa mäbøjpän. Jaanä jaduhṉ mijtspä, caj mijtsä Diosmädiaꞌagy mmäbøgaam̱bä. Høxtä Dioshespíritupaady hajxy jaduhṉ homiänaajä mmädsiphaty. \v 52 Jaꞌa mijtsä mhapä mdeedyhajxy jaꞌa jecypiä haampiä, quiøx̱y jaamduuṉ quiøx̱y tsaac̈htiuuṉ jaꞌa profetadøjc hajxy jecy, jaꞌa Dios hänajty tøø wyiinguéx̱iäbä coo jaꞌa mädiaꞌagy hajxy yajwáꞌxät coogä Dios jaꞌa yHuung hänajty yaa quiexaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin, jaꞌa pojpä cädieey caꞌa møødpä. Høxtä yaghoꞌcä jaꞌa profetadøjc‑hajxy jaduhṉ. Y coo jaꞌa Dios yHuung yaa jiaanc̈h cädaacy, mänit mijts mgøꞌøyejcy coo yaghoꞌogǿøjät. \v 53 Coo jaꞌa Dios jaꞌa Moisés cuhdujt jecy miooyy, jaꞌa Diosmoonsä jaꞌa Moisés najtscapxøøyyä, jaꞌa jim̱ tsohm̱bä tsajpootyp, mänit mijtsä mhapä mdeedy jaꞌa cuhdujt hajxy jaduhṉ mioodiägajtsä. Hoyyä Diosmoonsä jaꞌa cuhdujt hajxy jia yejcy, cab hajxy jaduhṉ mgudiuṉ̃ ―nøm̱ä Esteban miädiaacpädøøyy. \p \v 54 Coo jaꞌa teedywiindsøṉhajxy jaduhṉ miädooyy nebiä Esteban hänajty miädiaꞌaguiän, mänitä Esteban hajxy jaduhṉ jiaanc̈h tehm̱ miäjootmaꞌty. Høxtä tøøtscädajp hajxy hänajty. \v 55 Pero cabä Esteban jaduhṉ ñäꞌä møjpädaacy. Hix̱, miøødhajpiä Esteban jaꞌa Dioshespíritu hänajty. Mänitä Esteban yuugheeꞌpy tsajpootyp. Mänit jaduhṉ yhijxy coo jim̱ jiaanc̈h tehm̱ yajxoṉä maa jaꞌa Dios yhäñaꞌayän. Mänitä Jesús jaduhṉ yhíjxäbä coo jim̱ yhäñaabiä maa jaꞌa Dios ñähmøjcän yhahooyhaamby. \v 56 Mänitä Esteban miänaaṉ̃: \p ―Huug hix̱ hajxy. Jadúhṉhøc̈hä tsajt nhix̱y nebiä hawaꞌadspän. Xim̱ä Jesucristo yhäñaꞌay Diosnähmøjc maa yhahooyhaampiän. \p \v 57 Mäduhṉ̃tiä jäyaꞌayhajxy hänajty yhamädoow̱hity, mänit hajxy ñidiaatsmoꞌxä; haa caꞌa, cab hajxy hänajty tehṉgahnä miädow̱aaṉnä nebiatiä Esteban hänajty miädiaꞌagy. Mänit hajxy tiägøøyy yaax̱pä jojpä møcjaty. Mänitä Esteban yajmujcä. \v 58 Mänit yajnøcxä cajptpaꞌa hadsip. Jaꞌa hänaꞌcä Esteban hajxy hänajty tøø ñähwaam̱bétiäbä, mänitä jiocxwit hajxy nägøx̱iä yhøxchijy. Jim̱ä høxcujc‑hänaꞌc hänajty tuꞌug piadänaꞌay, jaꞌa hänajty xøhajpä Saulo. Mänitä Saulo ñämaayyä coo jaꞌa jiocxwithajxy cwieendähájtäxät. Mänitä Esteban tiägøøyyä caꞌadshóꞌcäbä. \v 59 Jim̱ä Esteban hänajty quiaꞌadshoꞌogyii, mänit tiägøøyy Diospaꞌyaax̱pä. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Wiindsǿṉ Jesús, tuṉä mayhajt, høøc̈h njuøhñdy jim̱ wiingpǿjcäc tsajpootyp. \p \v 60 Mänitä Esteban jyijcädaacy. Mänit møc yaax̱y: \p ―Dios, caꞌa jaduhṉ mmøjpädaꞌagy nébiøch yøꞌø hänaꞌc xchaac̈htiuṉ̃än, hoy jia møjpoj jia møjcädieeyä. \p Coo jaꞌa Esteban jaduhṉ jiaac tehm̱ quiapxy, mänit yhoꞌnä. \c 8 \p \v 1 Y jaꞌa Saulo, quiumaayy jeꞌeduhṉ coo jaꞌa Esteban yaghoꞌcä. \p Jaꞌa mänitxøøbä jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy tiägøøyyä jaamduuṉ tsaac̈htiúuṉäbä jim̱ Jerusalén. Mänit hajxy xii yaa ñøcxøøyy. Näjeꞌe hajxy miähmøøyy Judea‑naaxooty wiinduhm̱yhagajpt. Näjeꞌe hajxy ñøcxøøbiä Samaria‑naaxooty. Jagooyyä jaꞌa apóstolädøjc‑hajxy jim̱ jiaac mähmøøyy Jerusalén. \v 2 Mänitä dijuuntä Esteban hoy yajnaax̱tägøꞌøyii. Näjeꞌe jäyaꞌayhajxy hoy miäyajnaax̱tägøꞌøy, pønjatiä hojioot hänajty møød. Hoyhoyyä Esteban ñäjøøyy ñäxuuꞌtsä. \v 3 Y jaꞌa Saulo, tehṉgahnä jaꞌa mäbøjpädøjc hänajty jiaamduṉ̃ chaac̈htiuṉ̃ wiinduhm̱yhagajpt. Høxtä jäyaꞌadiøgootypaadiä Saulo hänajty tiägøꞌøy. Pønjaty hänajty yajpaatp tiøgooty, mänit hajxy hänajty yhøxwich yhøxwooñii, jaꞌa yaꞌadiøjc jaꞌa toꞌoxiøjc. \p \v 4 Y jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy, jaꞌa hajxy hänajty tøø chóoñäbä Jerusalén, jeꞌenä jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tehṉgahnä yajwaꞌxy jaꞌa Jesúscøxpä, majaty hajxy hänajty wiädity. \v 5 Høxtáhm̱dsä craa Felipehajpä, coo jim̱ chohṉ̃ Jerusalén, mänit jim̱ ñøcxy Samaria‑cajptooty. Coo jim̱ miejch, mänit jaduhṉ tiägøøyy mädiaacpä jaꞌa Jesúscøxpä, coo hänajty jeꞌe Dyiosquex̱iä. \v 6 Mayyä jäyaꞌayhajxy hänajty yhamugøꞌøy mädiaꞌagyhamädoow̱hijpä waam̱batiä Felipe hänajty miänaꞌañ. Madiuꞌu jaꞌa Felipe hoy‑yagjuøøñäjatypä hänajty yajcähxøꞌøgy, paadiä miädiaꞌagy hänajty jiaanc̈h tehm̱ yhamädoow̱híjtäxä. \v 7 Pønjatiä haxøøgpä caꞌa hoybä hänajty møød, mänit hajxy nämay piaꞌamnajxy. Yáax̱äp jójcäbä haxøøgpä caꞌa hoybähajxy hänajty piädsøm̱y. Jaduhṉä cøꞌømucypiä tecymiucypiähajxy hänajty miøcpøjpä møødä tecymiaꞌadpähajxy. \v 8 Paadiä cuꞌughajxy hänajty jiaanc̈h tehm̱ xiooṉdaꞌagy jim̱ Samaria. \p \v 9-11 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Simón. Tøø jaꞌa magia‑wiinmahñdy hänajty jejcy tiuṉ̃ jim̱ Samaria. Tøø jaꞌa Simón jaꞌa jäyaꞌay hänajty jim̱ may jiaanc̈h tehm̱ wyiinhøøñ. Jaduhṉä Simón hänajty ñiñänømyii cooc tyijy jiaanc̈h tehm̱ miøj jiaanc̈h tehm̱ jiaanc̈hä, jeꞌeguiøxpä cooc tyijy jaꞌa magia hänajty jiaanc̈h tehm̱ jiaty. Madiuꞌu jaꞌa Simón jaꞌa hoy‑yagjuøøñäjatypä hänajty jiaanc̈h tehm̱ yajcähxøꞌøgy, paadiä miädiaꞌagy hänajty jiaanc̈h tehm̱ miäbǿjcäxä nägøx̱iä høxtä jaꞌa møjtøjcpaady: \p ―Yøꞌø Simón, jueꞌedaꞌa yøꞌø, Dioswiinguex̱iädaꞌa yøꞌø, paadiä møcmäjaa jaduhṉ jiaanc̈h tehm̱ miøødä. \p Jaduhṉä Simón hänajty ñänømyii jaꞌa cúꞌugäm. \v 12 Jaduhṉä Felipe hänajty yajnähixøꞌøy coogä Dios yhaneꞌemy jaꞌa miøcmäjaahaam, møød coogä Jesús Dyioswiinguex̱iä. Mänitä jäyaꞌayhajxy may miäbøjcy näyaꞌay nädoꞌoxy. Mänit hajxy nägøx̱iä hoy ñäbety. \v 13 Y jaꞌa Simón, miäbøjc jeꞌeduhm̱bä. Mänit hoy pianäbejpä. Mänitä Simón jaꞌa Felipe tiägøøyy møødwädijpä. Yagjuøøbiä Simón hänajty nebiä Felipe jaꞌa hoy‑yagjuǿøñäbä hänajty yajcähxøꞌøguiän. \p \v 14 Y jaꞌa apóstoldøjc‑hajxy, jaꞌa hajxy hänajty tøø miähmǿꞌøyäbä Jerusalén. Mänit hajxy miädoyhajty coogä cuꞌug jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tøø jiøjpøgøꞌøy jim̱ Samaria. Mänitä Pedrohajxy jim̱ quiejxä møødä Juan. \v 15 Coo hajxy jim̱ miejch Samaria, mänit hajxy tiägøøyy Diospaꞌyaax̱pä jaꞌa mäbøjpädøjcøxpähajxy, weenä Dioshespíritu hajxy nägøx̱iä yhadägøꞌøy jioottägøꞌøyii. \v 16 Hix̱, cahnä Dioshespíritu hänajty pøṉ yhadägøꞌøy jioottägøꞌøyii. Tøø hajxy hänajty jia näbety jaꞌa Jesúscøxpä. Cahnä hajxy hänajty miädoyhatyñä jaꞌa Dioshespíritucøxpä. \v 17 Coo jaꞌa Pedrohajxy Dyiospaꞌyaax̱pädøøyy møødä Juan, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy quiøꞌønähxajjä. Mänit hajxy yhadägøøyy jioottägøøyyä jaꞌa Dioshespíritäm. \p \v 18 Y jaꞌa Simón, coo jaduhṉ yhijxy, mänitä Pedro xädøꞌøñ hajxy jia yajmähawaaṉøøyyä. \v 19 Mänitä Simón miänaaṉ̃: \p ―Høøc̈h yøꞌø mäjaa jaduhm̱bä yaghabǿjcäc. Hix̱, cooc̈h pøṉ jaduhṉ ngøꞌønähxájät, tehm̱ jiaduhṉ jeꞌe yhadägøøyy jioottägǿøyyäbät jaꞌa Dioshespíritäm. \p \v 20 Mänitä Pedro yhadsooyy: \p ―Coo miic̈h jaduhṉ mwiꞌi tiajy mwiꞌi miay coo højts miic̈h jaꞌa Diosmäjaa nyaghabǿgät juyhaam, paady miic̈hä Dios xyajcuhdägoyyaꞌañ møødä mxädøꞌøñ. Hix̱, ñäꞌä yejpiä Dios jaa miäjaa jaduhṉ, caj pøṉ yajmädoogy. \v 21 Caj miic̈h cuhdujt mnäꞌägädä møødä coo højts miic̈h jaꞌa Diostuuṉg xmiøødtúnät, jeꞌeguiøxpä coo miic̈hä mwiinmahñdy quiaꞌa näꞌägädä hoyyä jaꞌa Dioscøxpä. \v 22 Najtshixøꞌøw jaꞌa mhaxøøgwiinmahñdy jaduhṉ. Jím̱bädä Dios xñäꞌä mäméeꞌxät coo mmänuuꞌxtáꞌagät. \v 23 Tøøc̈h miic̈h nhøxcapy coo miic̈hä mhaa mjoot jiaanc̈h tehm̱ yhaxøøgä, møød coo miic̈h haxøøg mjaanc̈h tehm̱ tiajy mjaanc̈h tehm̱ miay mjoodooty mgopcooty. \p \v 24 Mänitä Simón yhadsooyy: \p ―Huuc tuṉä mayhajt hajxy, huuc Diospaꞌyaꞌax hajxy jaꞌa høøc̈hcøxpä, jadúhṉhøc̈hä Dios xquiaꞌa yajcumädów̱ät nébiøch hajxy tøø xyajmøødmädiaꞌaguiän ―nøm̱ä Simón miänaaṉ̃. \p \v 25 Jim̱ä Pedrohajxy hänajty jiaac capxy jiaac mädiaꞌagy jaꞌa Jesúscøxpä møødä Juan, nebiaty hajxy hänajty tøø yhamdsoo yajnähixøꞌøyii jaꞌa Jesúsäm. Mänit hajxy wyiimbijnä, mänit hajxy jim̱ ñøcxtägajch Jerusalén näguipxy møødä Felipe. Tuꞌhaamnøcxpä, nøødänáayyäp tuꞌudänáayyäp hajxy hänajty ñøcxy. Majatiä cajpthuung jim̱ Samaria‑naaxooty, jaduhṉä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty yajwaꞌxy nebiä cuꞌugä piojpä quiädieeybä ñähwaꞌads quiuhwáꞌadsät. \p \v 26 Coo hajxy jim̱ quiooꞌty Jerusalén, mänitä Felipe jaꞌa Diosmóonsäm tuꞌug ñämaayyä, jaꞌa jim̱ tsohm̱bä tsajpootyp: \p ―Nøcxøꞌøw jim̱ jøømboj mänajpä. Jaꞌa møjtuꞌu mbanǿcxäp, jaꞌa jim̱ nøcxpä maa jaꞌa cajpt jaduhṉ xiøhatiän Gaza. \p Jaꞌa møjtuꞌu jaduhm̱bä, pactuum jaduhṉ ñøcxøꞌøy. \v 27-28 Mänitä Felipe jiaanc̈h tuꞌubøjcy. Jaꞌa tuꞌhaamnøcxpä, mänitä Felipe jaꞌa jäyaꞌay tuꞌug piaaty, jaꞌa hänajty tsohm̱bä Etiopía. Tøø jaayaꞌay hänajty yhoy Jerusalén Dioswiingudsähgøøbiä. Quiajptooty hänajty ñøcxnä. Eunuco jeꞌe. Møjtuuṉg hänajty jim̱ miøød maa jaꞌa ñaax̱ maa jaꞌa quiajptän. Xädøꞌøñgwieendähajpä hänajty jim̱ tiuum̱by. Jaꞌa reina mioonsä hänajty jeꞌeduhṉ, jaꞌa hänajty jim̱ mähanehm̱bä Etiopía. Carretajooty jaayaꞌay hänajty ñøcxy nocyhéeꞌpäp. Jueꞌe hänajty quiapxyp, jaꞌa nocy jaꞌa Isaías jecy quiujáhyyäbä, jaꞌa jecy túuṉäbä profeta. \p \v 29 Mänitä Felipe ñämaayyä jaꞌa Dioshespíritäm coo jim̱ miøjwáꞌagät carretawiinduum. \v 30 Coo jaꞌa Felipe jim̱ jiaanc̈h møjwaꞌcy carretawiinduum, mänitä Felipe miädooyy coo jaꞌa Etiopíabä jäyaꞌay jaꞌa nocy hänajty quiapxy, jaꞌa Isaías jecy quiujáhyyäbä. Mänitä Felipe jaayaꞌay miäyajtøøyy: \p ―Nej, mwiinjuøøby miic̈h jaduhṉä nebiaty mgapxiän. \p \v 31 Mänitä jaayaꞌay yhadsooyy: \p ―Cábøch nwiinjuøꞌøy. Cábøch pøṉ nmøødä pǿṉhøch jaduhṉ xquiapxtǿøw̱äp. \p Mänitä Felipe ñämaayyä coo jim̱ piédät carretajooty, coo jim̱ yhøxtáꞌagät maa jaꞌa Etiopíabä jäyaꞌay ñähmøjcän. \v 32 Jaduhṉä jaayaꞌay hänajty quiapxy: \q1 Hadsipä mähdiøjc yajnøcxä maa jaꞌa yaghoꞌtaactän, jaduhṉ nebiä meeg yajnøcxyiijän maa jaꞌa yaghoꞌtaactän. \q1 Cabä mähdiøjc waam̱b ñäꞌägädä capxy; \q1 jaduhṉ hamoṉ̃ yhijty nebiä meeg hamoṉ̃ yhitiän coo ñähmeꞌxyii. \q1 \v 33 Hoc̈hähdiuuṉnä jaꞌa mähdiøjc yaghoꞌcä. \q1 Cab jaduhṉ pøṉ ñähgapxtuuty. \q1 Cabä ñøøxä miajc miøødhajty; hix̱, tøø jaꞌa jiugyhajt hänajty yaa quiøjxnä hädaa yaabä naax̱wiin. \p \v 34 Mänitä Felipe ñämaayyä: \p ―Tuṉä mayhajt, høøc̈h huuc hawáaṉäc, coo jaꞌa Isaías jaduhṉ jecy quiujahy, pøṉ jaduhṉ miädiaac, wiingjäyaꞌay tøgä jeꞌeguiøxpä ―nøm̱ä Etiopíabä jäyaꞌay yajtøøyy. \p \v 35 Mänitä Felipe tiägøøyy capxtøøbä waam̱baty hänajty jaduhṉ miädiaꞌagytiägøꞌøy. Mänit miädiaacy jaꞌa Jesúscøxpä, coo hajxy hoy xñähhoꞌtúutäm. \v 36 Weeṉ̃tiä hajxy jaduhṉ jiaac yohy carretajooty, mänitä nøø hajxy piaaty. Mänitä Etiopíabä jäyaꞌay miänaaṉ̃: \p ―Xii nøø. Nej, cab jaduhṉ yhahixøꞌøyä cooc̈h nnäbétädä. \p \v 37 Mänitä Felipe yhadsooyy: \p ―Hahixøøby jaduhṉ pø tøyhajt jaduhṉ mmäbøcy hamuumduꞌjoot. \p Mänitä Felipe yhadsoow̱ä: \p ―Nmäbǿjpiøch jaduhṉ coo jaꞌa Jesucristo Dyioshuungä. \p \v 38 Mänitä Etiopíabä jäyaꞌay jaꞌa carreta yajyajtänaaxiøjpä. Mänitä Felipehajxy nämetsc quiarretamänajcy, møødä Etiopíabä jäyaꞌay. Mänit hajxy nämetsc ñøødägøøyy. Mänitä Etiopíabä jäyaꞌay ñäbejty. \v 39 Coo hajxy ñøøbädsǿøm̱gumbä, mänitä Felipe wiingtuum yajnøcxä jaꞌa Dioshespíritäm. Cabä Felipe yhijxtägájtsänä jaꞌa Etiopíabä jäyáꞌayäm. Xooṉdáacäp jaꞌa Etiopíabä jäyaꞌay ñøcxnä. \v 40 Y jaꞌa Felipe, mänit jim̱ miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Azoto. Mänit tiägøøyy wädijpä cajpt‑cajpt. Yajwaꞌxypä Felipe jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty nebiä cuꞌugä piojpä quiädieeybä ñähwaꞌads quiuhwáꞌadsät. Mänit jim̱ miejch Cesarea. \c 9 \p \v 1 Y jaꞌa Saulo, tehṉgahnä jaꞌa mäbøjpädøjc hänajty yhadsähgøꞌøy yhajuøꞌøy coo hajxy hänajty yaghoꞌogaꞌañii, pønjaty hänajty mäbøjp jaꞌa Jesúscøxpä. Coo jaꞌa Saulo hänajty jaduhṉ tehṉgahnä jia wiꞌi miähadsähgøꞌøwaꞌañ, paady jim̱ ñøcxy maa jaꞌa teedywiindsøṉän. \v 2 Mänitä Saulo cuhdujt miooyyä nocyhaam coo jim̱ ñǿcxät Damasco, coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱ yhøxtaꞌawǿøjät wiinduhm̱c̈hajtøjc, majatiä judíoshajxy hänajty yhamugøꞌøyän. Jaduhṉä Saulo hänajty tiajy miay coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ nøcxy chumaꞌañii Jerusalén, yaꞌadiøjcä tioꞌoxiøjcä. \v 3 Mänitä Saulohajxy tiuꞌubøjcy møødä jiamiøød nämetsc nädägøøg. Ja ween hajxy hänajty jim̱ quiaꞌa mech Damasco, mänitä Saulo jøøn møc quiuhjajcädaacä wäditiä. Tsajpootypä jøøn chohṉdaacy. \v 4 Mänitä Saulo quiädaayy. Mänit miädooyy coo jäyaꞌay hänajty tuꞌug quiapxy: \p ―Saulo, Saulo, tiic̈h miic̈h jaduhṉ coo xwyiꞌi miädsibøꞌøy. \p \v 5 Mänitä Saulo yajtøøyy: \p ―Wiindsǿṉ, pøṉ miic̈h jaduhṉ. \p Mänit yhadsoow̱ä: \p ―Jesúshøch høøc̈h. Høøc̈h miic̈h jaduhṉ xwyiꞌi miädsibøøby. Cooc̈h miic̈h jaduhṉ xwyiꞌi miädsibøꞌøy, hamdsoo miic̈h jaduhṉ mnic̈haac̈htiuñii. \p \v 6 Tsähgøøyy tsäyúuyyäbä Saulo yajtǿøgumbä: \p ―Wiindsǿṉ, neby yhahixøꞌøy njatcǿꞌøwädøch. \p Mänit yhadsóow̱ägumbä: \p ―Pädøꞌøg, nøcx cajptooty. Jim̱ hänaꞌc xyhawáaṉät nej mjatcǿꞌøwät. \p \v 7 Y jaꞌa Saulo jiamiøødhajxy, coo hajxy jaduhṉ miädooyy nebiatiä Saulo hänajty tøø miägapxyiijän, jaanc̈h tehm̱ chähgøøyy hajxy jaduhṉ. Hix̱, cab hajxy pøṉ yhijxy. Høxtä hahuum høxtä hawiinds hajxy miähmøøyy. \v 8 Mänitä Saulo jiaanc̈h tänaayyøꞌcy. Coo jaduhṉ jia wiindøøꞌxy, cab jaduhṉ tii yhijxy. Hix̱, tøø hänajty wyiinxooc̈h. Coo hajxy jaduhṉ tiuꞌubøjtägajch, wichhaamä Saulo jim̱ yajmejtsä Damasco. \v 9 Tägøøgxøø jaꞌa Saulo jim̱ yhijty wiinxoods Damasco. Ni quiaꞌa cay ni quiaꞌa huꞌugy hänajty tii. \p \v 10 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay Damasco, jaꞌa hänajty xøhajpä Ananías. Tøø jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty miäbøcy. Mänitä Ananías jaꞌa Jesús wyiinhijxy hagumaꞌayhaam. Mänitä Ananías miägapxä: \p ―Ananías. \p Mänit yhadsooyy: \p ―Wiindsǿṉ, chaac̈h høøc̈h, tisän. \p \v 11 Mänitä Jesús miänaaṉ̃: \p ―Pädøꞌøg. Nøcx jim̱ maa jaꞌa møjtuꞌu jaduhṉ xiøhatiän Tødiuꞌu. Jim̱ä jäyaꞌay tuꞌug chänaꞌay, jaꞌa xøhajpä Judas. Jim̱ä craa tuꞌug yhahity, jaꞌa xøhajpä Saulo. Jim̱ jeꞌe chooñ maa jaꞌa cajpt xiøhatiän Tarso. Diospaꞌyaax̱p jim̱ jadunajtä maa jaꞌa Judas tiøjcän. Coo jim̱ mmédsät, mänitä Saulo myajtǿwät. \v 12 Tøø miic̈hä Saulo xwyiinhix̱y hagumaꞌayhaam coo miic̈h hoy mnähdoṉ̃, jaduhṉ yhijxtägátsät. \p \v 13 Coo jaꞌa Ananías jaduhṉ miädooyy, mänit miänaaṉ̃: \p ―Wiindsǿṉ, tøøc̈h jaduhṉ mayhooc nmädoyhaty nebiä craa Saulo nax̱y jiatcøꞌøy jim̱ Jerusalén. Náx̱iägä mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱ jiaamduṉ̃ chaac̈htiuñii, jaꞌa miic̈hä mmädiaꞌagy hajxy xmiäbǿjcäbä. \v 14 Jadúhṉhøch tøø nmädoyhajpä coogä cuhdujt jim̱ miooyyä coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy yaabä yajnøcxǿøjät jim̱ Jerusalén, coo hajxy jim̱ chúum̱äbät, pønjaty miic̈h jaduhṉ yaa xquiapxpaatp. Jaꞌa teedywiindsøṉä cuhdujt hajxy jaduhṉ yejc. Hoorä, tøø jaꞌa Saulo yaa miejtsnä Damasco ―nøm̱ä Ananías miänaaṉ̃. \p \v 15 Mänitä Jesús jaꞌa Ananías ñämáaguiumbä: \p ―Tsógäm, nøcx cudiúṉ nébiøch miic̈h tøø nhaneꞌemiän. Tøøc̈hä Saulo nyajnähdijy coo miädiáꞌagät jaꞌa høøc̈hcøxpä jim̱ maa jaꞌa israelitahajxiän, møød jim̱ maa jaꞌa caꞌa israelitahajxypän, møød jim̱ maa jaꞌa guiobiernähajxiän. \v 16 Høøc̈hä Saulo nyajnähdijaam̱by mäduhṉ̃tiä jaduhṉ yhahixøꞌøy chaac̈hpǿgät jaꞌa høøc̈hcøxpä. \p \v 17 Mänitä Ananías jiaanc̈h nøcxy maa jaꞌa Saulo hänajty tøø miejtstaꞌaguiän. Coo jaꞌa Ananías tiøjtägøøyy, mänitä Saulo quiøꞌønähgajpä. Mänit ñämaayyä: \p ―Mäguꞌughajpä Saulo, jaꞌa Jesús miic̈h jaduhṉ jim̱ mhijx tuꞌhaammiim̱bä. Jaayáꞌayhøch jaduhṉ yaa tøø xquiex̱y nej miic̈h jaduhṉ mhijxøꞌtägátsät hoy. Y jaduhṉ miic̈hä Dioshespíritu xyhadägøꞌøw xjioottägǿꞌøwät. \p \v 18 Tuuṉä jaꞌa Ananías jaduhṉ ñäꞌä mänaaṉ̃, mänitiä Saulo wyiingahduutä nebiä tsaamghacän. Mänitä yhijxøꞌtägajch. Mänit tiänaayyøꞌcy. Mänit hoy ñäbety. \v 19 Mänit quiaayy yhuucy. Møcpøjc jeꞌe jaduhṉ. Mänit jim̱ jiaac mähmøøyy mejtsxøø tägøøgxøø Damasco maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän. \p \v 20 Mänitä Saulo tiägøøyy mädiaꞌagy‑yajwaꞌxpä wiinduhm̱c̈hajtøjc jim̱ Damasco maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Jaduhṉ hänajty miädiaꞌagy coogä Jesús Dyioshuungä. \v 21 Pønjaty jaꞌa Saulo miädiaꞌagy hänajty hamädoow̱híjtäp, jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøby hajxy hänajty jaduhṉ nebiä Saulo hänajty miädiaꞌaguiän jaꞌa Jesúscøxpä. Mänit hajxy tiägøøyy niñämáayyäbä: \p ―Yøꞌø craa Saulo, jueꞌe yøꞌø, yøꞌø jaꞌa mäbøjpädøjc jim̱ wiꞌi miädsibøøby Jerusalén, pønjatiä Jesús capxpaatp. Paady yøꞌø yaa tøø piejpä Damasco coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy yaa miájtsäbät, møød coo hajxy jim̱ yajnøcxøød Jerusalén hadsip, jaduhṉ hajxy jim̱ nøcxy quiøꞌøyegyii maa jaꞌa teedywiindsøṉhajxiän ―nøm̱ä Saulo ñänøøm̱ä. \p \v 22 Y jaꞌa Saulo, tehṉgahnä hänajty hamøj jootmøj jiaty coo jaꞌa tsaanä cuꞌug hänajty yajwiinxiic yajwiingapxøꞌøy coogä Jesús Dyioswiinguex̱iä. Jaanc̈h tehm̱ homiäbøjnä hänajty miädiaꞌagy. Y jaꞌa judíoshajxy, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Damasco, cabä Saulo hajxy hänajty hoy quiapxhadugaꞌañ, jeꞌeguiøxpä coo Saulo hänajty miädiaꞌagy hamøj jootmøj. \p \v 23 Cujecy, mänitä judíoshajxy jim̱ yhamugøøyy. Mänit hajxy quiojyquiapxytiuuṉ̃ coogä Saulo hajxy hänajty yaghoꞌogaꞌañ. \v 24 Xøømdsuhm̱ä Saulo hänajty miäxojnaꞌayii mäduhṉjatiä tägøꞌøwøødiaactän maa jaꞌa Damasco‑cajpt jiuhmuuꞌtswäditiän. Mänitä Saulo jaduhṉ miädoyhajty cooc hänajty yaghoꞌogaꞌañii. \v 25 Mänitä mäbøjpädøjcä Saulo hajxy coods piädaacy møjcachjooty. Mänit hajxy quiuhdøøñajxy maa jaꞌa cajpt hänajty piquiä yhamuudsøꞌøguiän. Jaduhṉdsä Saulo piäyøꞌcy. \p \v 26 Coo Saulo jim̱ chohṉ̃ Damasco, mänit jim̱ ñøcxtägajch Jerusalén. Coo jim̱ quiooꞌty, mänit jim̱ ñøcxøøyy maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän. Pero jeꞌenä jaꞌa Saulo hajxy hänajty nägøx̱iä jiaanc̈h tehm̱ chähgøꞌøy. Hix̱, cab hajxy hänajty ñajuøꞌøy pø mäbøjp hänajty jeꞌebä. \v 27 Jim̱ä mäbøjpä hänajty tuꞌug xiøhaty Bernabé. Jeꞌe mäbøcypiä, cab hänajty chähgøꞌøy. Mänitä Bernabé jaꞌa Saulo wioonøcxy maa jaꞌa apóstoldøjc‑hajxiän. Mänitä Bernabé jaꞌa apóstoldøjc yajmøødmädiaacy coogä Saulo jaꞌa Jesús hänajty tøø wyiinhix̱y tuꞌhaamnøcxpä jim̱ Damasco‑mäwiingóṉ, møød coogä Jesús jaꞌa Saulo jim̱ miägapxy, møød coogä Saulo tiägøøyy mädiaacpä hamøj jootmøj jim̱ Damasco jaꞌa Jesúscøxpä. Jaduhṉä Bernabé jaꞌa apóstoldøjc yajmøødmädiaacy jaꞌa Saulocøxpä. \v 28 Mähmøøyy jaꞌa Saulo jim̱ Jerusalén. Mänitä Saulo jaꞌa apóstoldøjc tiägøøyy møødwädijpä. Mänitä mädiaꞌagy tiägøøyy yajwaꞌxpä jaꞌa Jesúscøxpä hamøj jootmøj. \v 29 Jim̱ä judíoshajxy hänajty näjeꞌe, hagriego hajxy hänajty yhayuuc‑hajpy. Mänitä Saulo tiägøøyy møødyajcapxiøøbiä jaꞌa Jesúscøxpä. Pero cabä judíoshajxy jaduhṉ yhojiäwøøyy. Mänit hajxy wyiinmaayy coo jaꞌa Saulo hajxy yaghóꞌogät. \v 30 Coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ miädoyhajty coogä Saulo hänajty yaghoꞌogaꞌañii, mänitä Saulo hajxy miøødnøcxy jim̱ Cesarea. Coo hajxy jim̱ miejch, mänitä Saulo hajxy quiejxtägajch Tarso. \p \v 31 Mänitä tsip jaduhṉ yhamaadiujnä jaꞌa mäbøjpädøjcøxpähajxy, mäduhṉjaty hajxy hänajty xii yaa chänaꞌay, møød jim̱ Judea, jim̱ Galilea, jim̱ Samaria. Tehṉgahnä møcmäjaa hajxy hänajty mioꞌoyii jøjwidsøꞌø jaꞌa Dioshespíritäm, paady hajxy hänajty jabom̱‑jabom̱ miayøꞌøy. \p \v 32 Y jaꞌa Pedro, wiinduhm̱c̈hajtøjc hänajty wiädity mäduhṉjatiä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty chänaꞌay. Mänit jim̱ ñøcxøøbiä maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Lida. Jim̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty chänaabiä. \v 33 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug piaꞌamgoꞌnaꞌay, jaꞌa hänajty xøhajpä Eneas. Tuctujcjumøjt hänajty tøø piøgyii. Jueꞌe hänajty jeꞌe, cøꞌømucy tecymiucy. Coo jaꞌa Pedro jim̱ miejch Lida, mänit jim̱ ñøcxy maa Eneas tiøjcän. \v 34 Mänitä Pedro miänaaṉ̃: \p ―Eneas, jaꞌa Jesucristo miic̈h xyajmøcpøgaam̱b. Pädøꞌøg. Pädit yøꞌø mgøjxt. \p Tuuṉä jaꞌa Eneas jaduhṉ ñäꞌä nämaayyä, mänitiä jiaanc̈h pädøꞌcy. \v 35 Mäduhṉ̃tiä jäyaꞌayhajxy hänajty chänaꞌay jim̱ Lida møød jim̱ maa jaꞌa joy hänajty xiøhatiän Sarón, coo hajxy jaduhṉ miädoyhajty coogä Eneas hänajty tøø piaꞌamnax̱y, mänitä Eneas hajxy nägøx̱iä hoy yhix̱y coo tøø jiaanc̈h møcpøcy. Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy mäbøjpä jaꞌa Jesúscøxpä. Mänitä yhamdsoo cuhdujt hajxy ñajtshixøøñä. \p \v 36 Jim̱ä tajjäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Jope. Tabita jaꞌa tajjäyaꞌay hänajty xiøhaty arameo‑ayuuc‑haamby. Hagriegohaamby, jueꞌe hajxy hänajty tyijy Dorcas. Jaduhṉ miädiaꞌagytiägøꞌøy “Gacela.” Hoorä, jaꞌa Dorcas, miäbøjpiä Diosmädiaꞌagy hänajty jeꞌe, paadiä häyoobädøjc hänajty nax̱y piuhbety, pønjaty hänajty tii yajmaajiajp. Jaanc̈h tehm̱ yhoyyä Dorcas hänajty jiäyaꞌayhaty. \v 37 Mänitä Dorcas piaꞌambejty. Mänit yhoꞌcy. Mänitä hoꞌogyjiäyaꞌay hajxy yajtsiiyy. Mänit hajxy hoy piädaꞌagy cøxp nähbettøgooty. \v 38 Jim̱ Jope, wiingóṉ hänajty jim̱ Lida maa jaꞌa Pedro hänajty yhitiän. Hoorä, jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Jope, coo hajxy jaduhṉ miädoyhajty coogä Pedro hänajty jim̱ wiädityñä Lida, mänitä cugapxy hajxy metsc quiejxy coo Pedro paquiä yhuuc nǿcxät jim̱ Jope maa jaꞌa Dorcas hänajty tøø yhoꞌoguiän. \p \v 39 Mänitä Pedro jiaanc̈h panøcxy. Coo hajxy jim̱ miejch Jope, mänitä Pedro wioonøcxä nähbettøgooty maa jaꞌa hoꞌogyjiäyaꞌay hänajty wyijtsnaꞌayän. Piquiä jaꞌa yaamgtoꞌoxy jaꞌa hoꞌogyjiäyaꞌay hajxy hänajty tøø piädaꞌagy. Wiꞌi jiøøby wiꞌi xiuuꞌtsp hajxy hänajty. Mänitä Pedro jaꞌa wit tucxy yaghijxä mädyiijatiä Dorcas hänajty tøø yhädiuṉ̃. \v 40 Mänitä Pedro jaꞌa jäyaꞌay nägøx̱iä yhøxquejxpädsøøm̱y. Mänitä Pedro jyijcädaacy. Mänit Dyiospaꞌyaax̱y. Mänitä hoꞌogyjiäyaꞌay wyiinheeꞌppejty. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Tabita, pädøꞌøg. \p Mänitä Dorcas wyiindøøꞌxøꞌcy. Coo jaꞌa Dorcas jaꞌa Pedro yhijxy, mänitä Dorcas yhäñaayyøꞌcy. \v 41 Mänitä Pedro jaꞌa Dorcas wyidsøꞌcy. Mänitä Pedro jaꞌa mäbøjpädøjc quiuyaaxøøyy tøgooty møødä yaamgtoꞌoxy. Coo hajxy tiøjtägøøyy, mänit hajxy yhijxy coo jaꞌa Dorcas hänajty tøø jiujypiøjnä. \v 42 Mänitä mädiaꞌagy paquiä wiaꞌxy jim̱ Jope cooc jaduhṉ tøø jiujypiøcy. Mänitä jäyaꞌayhajxy may jiaanc̈h mäbøjcy jaꞌa Jesúscøxpä. \v 43 Mänitä Pedro jim̱ jiaac mähmøøyy Jope maxiøø. Jim̱ hänajty miejtstaꞌagy maa jaꞌa Simón tiøjcän, jaꞌa wajhacyajtøøtspä. \c 10 \p \v 1 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay Cesarea, jaꞌa hänajty xøhajpä Cornelio. Soldado‑wiindsǿṉ hänajty tiuum̱by. Italia jaꞌa soldadohajxy hänajty chooñ. Nämayyä soldadohajxy hänajty jim̱ yhity Cesarea. \v 2 Hoyyä Cornelio jaꞌa Dios hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøy møødä yhuung møødä tioꞌoxy. Hojiootä Cornelio hänajty jiaanc̈h tehm̱ miøød. Nax̱iä judíoshajxy hänajty piuhbedyii xädøꞌøñhaam, jaꞌa hajxy hänajty häyoobä. Jabom̱‑jabom̱ä Cornelio hänajty Dyiospaꞌyaꞌaxy. \v 3 Mänacyxiøø hänajty jaduhṉ, jim̱ä Cornelio hänajty tiuṉ̃ xiajy tøgooty, mänitä Diosmoonsä tuꞌug ñäguehx̱tøøꞌxy maa Cornelio hänajtiän. Tsajpootyp jaꞌa Diosmoonsä hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Mänitä Diosmoonsä jaꞌa Cornelio ñämaayy: \p ―Cornelio. \p \v 4 Coo jaꞌa Cornelio jaꞌa Diosmoonsä jaduhṉ yhijxy, chähgøøyy jaduhṉ. Jejcy‑juøøby miäheeꞌpnaayy. Mänit miäyajtøøyy: \p ―Wiindsǿṉ, tii mdsojpy. \p Mänitä Diosmoonsä yhadsooyy: \p ―Xquiumaaby miic̈hä Dios jaduhṉ coo miic̈h tehṉgahnä mbaꞌyaꞌaxy, møød coo miic̈hä häyoobäjäyaꞌay nax̱y mbuhbety. \v 5-6 Jim̱ Jope, jim̱ä jäyaꞌay tuꞌug chänaꞌay mejypiaꞌa, jaꞌa xøhajpä Simón. Jueꞌe Simón tiuuṉghajpy, wajhacyajtøøtsp. Jim̱ä craa tuꞌug yhahäñaꞌay maa jaꞌa Simón tiøjcän. Mejtstuꞌu jaꞌa craa xiøø, Simón møød Pedro. Jim̱ä cugapxy mejtstägøøg mguéxät Jope, weenä Pedro jaduhṉ nøcxy ñämaꞌayii cooc miic̈h yaa miṉ xquiuhix̱y. Jaayaꞌay jaduhṉ xyhawáaṉäp tii miic̈hä Dios xyajmädsojp coo mgudiúnät ―nøm̱ä Diosmoonsä miänaaṉ̃. \p \v 7 Coo jaꞌa Diosmoonsä wyiimbijnä, mänitä Cornelio jaꞌa mioonsä metsc quiuyaaxøøyy møødä soldado tuꞌug. Dioswiingudsähgøøbiä soldado hänajty. Miøødnijiootpáatäbä Cornelio jaꞌa soldado hänajty. \v 8 Mänitä Cornelio quiøx̱y yajmøødmädiaacy waam̱baty hänajty tøø ñämaꞌayii jaꞌa Diosmóonsäm. Mänitä Cornelio jaꞌa mioonsä jim̱ quiejxy Jope nädägøøg møødä soldado. \p \v 9 Cujaboom cujyxiøø, jim̱ hajxy hänajty tiuꞌuyoꞌoyñä. Ja ween hajxy hänajty jim̱ quiaꞌa mech Jope. Y jaꞌa Pedro, mänit jim̱ wyiimbejty tøjnähgøxp Diospaꞌyaax̱pä. \v 10 Jaanc̈h tehm̱ yähóꞌcäbä Pedro hänajty. Jaguiay hänajty jeꞌeduhṉ. Jim̱ä quiay hänajty yaghoyǿøyyäxä. Mänit jaduhṉ wyiinhijxy \v 11 coo jaꞌa tsajt hänajty tøø yhawaꞌac̈h. Mänit jaduhṉ yhijxy coo tii jaduhṉ quiuhdøøñaxyii nebiä poobwit crutypän. Mädaax̱c‑hitä poobwit hänajty xiojtsøꞌøguiä. Jaduhṉ hänajty miänooṉnaꞌay. \v 12 Madiuꞌu animalhajxy hänajty jim̱ quiähxøꞌøgy poobwittøguiøxp, møødä hamädaax̱tecypiähajxy, møødä tsahṉ̃dy, møødä muuxy. \v 13 Mänitä Dios jaꞌa Pedro ñämaayy: \p ―Pedro, pädøꞌøg. Yaghoꞌog yøꞌø animal maybä. Mänit mdsúꞌudsät. \p \v 14 Mänitä Pedro yhadsooyy: \p ―Wiindsǿṉ, caj; cábøch yøꞌø animal jaduhm̱bä mänaa ndsuꞌuc̈h. Hix̱, cab højts nguhdujt jaduhṉ myiṉ̃ coo højts animal hoñäꞌä mädyiibä ndsúꞌudsät. \p \v 15 Mänitä Pedro ñämáayyägumbä: \p ―Tijátyhøch nyajnähdijpy coo hajxy mdsúꞌudsät, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo hajxy mwiingápxät ―nøm̱ä Dios miänaaṉ̃. \p \v 16 Tägøøghoocä Pedro jaduhṉ miägapxä, mänit yhijxy coo jaꞌa poobwit chajpéjcumbä tsajpootyp. \v 17 Wyiꞌi tiajpy wyiꞌi miaabiä Pedro hänajty tiiguiøxpä hänajty jaduhṉ coo tøø wyiinhix̱y. Y jaꞌa Cornelio quiugapxyhajxy, tøø jaꞌa Simón jaꞌa tiøjc hajxy hänajty piáatänä. \v 18 Mänit hajxy møc quiugapxøøyy pø jiibiä Simón Pedro jiaanc̈h hity. \p \v 19 Y jaꞌa Pedro, jeꞌenä hänajty wyiꞌi tiajy wyiꞌi miay tiiguiøxpä hänajty jaduhṉ coo tøø wyiinhix̱y. Mänitä Dioshespíritu jaꞌa Pedro ñämaayy: \p ―Mädow̱, xiiby miic̈h hänaꞌc nädägøøg xyhøxtaꞌay. \v 20 Mänac, nøcx yøꞌø hänaꞌc yajtøjtägøꞌøw. Hoy jaduhṉ coo mbanǿcxät coo hajxy hänajty wyiimbidaꞌañ. Hix̱, høøc̈h yøꞌø hänaꞌc jaduhṉ tøø nguex̱y coo miic̈h jaduhṉ xwioonǿcxät maa jaꞌa quiajpthajxiän. \p \v 21 Mänitä Pedro jiaanc̈h mänajcy. Mänitä Pedro jaꞌa hänaꞌc nädägøøgpä ñämaayy: \p ―Høøc̈h Pedrohajp. Høøc̈h mijts xyhøxtaaby. Tiic̈h mijts xwiaꞌanaꞌañ. \p \v 22 Mänit hajxy yhadsooyy: \p ―Jaꞌa Cornelio højts tøø xquiex̱y, jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ. Jaanc̈h tehm̱ yhojiäyaꞌay jeꞌe. Dioswiingudsähgøøby jeꞌe. Jiaanc̈h tehm̱ chojpiä judíos jaꞌa Cornelio hajxy. Jiaanc̈h tehm̱ quiumaaby hajxy jaduhṉ ―nøm̱ä Pedro ñämaayyä. \p \v 23 Mänitä Pedro jaꞌa hänaꞌc nädägøøgpä ñämaayy coo hajxy tiøjtägǿꞌøwät, møød coo hajxy jim̱ miejtstáꞌagät. Cujaboom hajxy wyiimbijnä näguipxy møødä Pedro. Näjeꞌe jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy pianøcxpä, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Jope. \p \v 24 Cumaax̱c hajxy jim̱ miejch Cesarea. Jim̱ä Cornelio hänajty yhahix̱y, møødä jiujy møødä miäguꞌug, møødä miäguꞌughajpähajxy. \v 25 Coo jaꞌa Pedro jim̱ miejch maa jaꞌa Cornelio tiøjcän, mänitä Cornelio jaꞌa Pedro yajpooꞌxy. Mänitä Cornelio jaꞌa Pedro wyiinjijcädaacy. Wyiingudsähgøꞌøwaam̱biä Cornelio jaꞌa Pedro hänajty jaduhṉ. \v 26 Mänitä Pedro jaꞌa Cornelio ñämaayy: \p ―Tänaayyøꞌøg, caꞌac̈h nDiosä. Näꞌä pajäyaꞌayhájpøch høøc̈h nej miic̈hän. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy cooc̈h miic̈h xwyiingudsähgǿꞌøwät. \p \v 27 Mänitä Cornelio jiaanc̈h tänaayyøꞌcy. Mänit hajxy paquiä miädiaacy. Mänit hajxy tiøjtägøøyy maa jaꞌa Cornelio miäguꞌughajpähajxy hänajty nämay tøø yhamugøꞌøyän. \v 28 Mänitä Pedro miänaaṉ̃: \p ―Højts judíos‑jäyaꞌay, jaduhṉ højts nguhdujt myiṉ̃ coo højts jiiby ngaꞌa tøjtägǿꞌøwät maa jäyaꞌay tiøjc‑hajxiän, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä, nébiøch chaa tøø ndøjtägøꞌøyän. Cooc̈hä Dios jaduhṉ xyajwiinhijxy, jadúhṉhøch tøø xyajwiinjuøꞌøy coo jaduhṉ quiaꞌa hahixøꞌøy cooc̈h pøṉ nbéxät. \v 29 Paady, cooc̈hä Cornelio tøø xyajmøjyaꞌaxyii, páadyhøch jaduhṉ tøø ngaꞌa mänaꞌañ cooc̈h hänajty ngaꞌa minaꞌañ. Huuc tuṉä mayhajt, høøc̈h huuc hawáaṉäc tiic̈h jaduhṉ coo tøø xyajmøjyaꞌaxyii. \p \v 30 Mänitä Cornelio yhadsooyy: \p ―Maaxtøjcy mädägøøyy, yáabiøch hänajty nDiospaꞌyaꞌaxy tøgooty. Mänacyxiøø hänajty jeꞌe. Mänitä jäyaꞌay tuꞌug ñäguehx̱tøøꞌxy høøc̈h nwiinduum. Jaanc̈h tehm̱ yhaam̱bä wyit hänajty. \v 31 Mänítøch xñämaayy: “Cornelio, tøø miic̈hä Dios xmiädoy coo jaduhṉ jabom̱‑jabom̱ mbaꞌyaꞌaxy. Xquiumaaby miic̈hä Dios jaduhṉ coo miic̈hä häyoobädøjc mnäxuuc̈h. \v 32 Capxyñäguex̱ jaꞌa Simón Pedro jim̱ Jope coo ween yaa myiṉ̃. Jim̱ jaduhṉ yhahäñaꞌay maa jaꞌa craa Simónhajpä tiøjcän, jaꞌa wajhacyajtøøtspä. Mejypiaꞌa mädøyyä chänaꞌay. Coo jaꞌa Simón Pedro yaa miédsät, mänit miic̈h jaduhṉ xmiøødmädiaꞌagaꞌañ.” \v 33 Mänítøch hänaꞌc jim̱ njaanc̈h quejxy coo miic̈h nøcxy xwioy. Hoy jaduhṉ coo tøø mmiṉ̃. Paady højts yaa tøø nhamugøꞌøy coo højts miic̈h mgapxy mmädiaꞌagy nhamädoow̱hidáaṉäm nebiaty miic̈hä Dios tøø xñajtscapxøøyyän coo højts jaduhṉ xyajmøødmädiaactägátsät. Xyhijxp højtsä Dios jaduhṉ coo højts hamuumduꞌjoot nmäbøgaꞌañ ―nøm̱ä Pedro ñämaayyä. \p \v 34 Mänitä Pedro tiägøøyy mädiaacpä: \p ―Tøøc̈h nwiinjuøøñä coo højtsä Dios tuꞌcuhdujt xchójcäm. Cabä Dios pøṉ hix̱y heeby piädaꞌagy. Tøyhajt jaduhṉ. \v 35 Pønjatiä Dios jaduhṉ wiingudsähgøøby hamuumduꞌjoot, pønjaty hojioot møød, jeꞌedsä Dios quiumaaby, homiädyii cajptä hajxy jia tsooñ. \v 36-37 Mänaa jaꞌa Juan tiägøꞌøyän mäyajnäbejpä, mänitä mädiaꞌagy jim̱ tiägøøyy yajwaꞌxpä Galilea‑naaxooty cooc jaꞌa Dios jaꞌa Jesucristo hänajty quiexaꞌañ maa jaꞌa israelita‑jäyaꞌayhajxiän, majaty hajxy hänajty chänaꞌay, jaduhṉä piojpä quiädieeybä hajxy ñähwaꞌads quiuhwáꞌadsät. Jaayaꞌay hajxy nägøx̱iä nWiindsøṉhájtäm. \v 38 Nazaret jaꞌa Jesús hänajty chooñ. Mänitä Dios jaꞌa Jesús jaꞌa yhEspíritu miooyy møødä mäjaa. Jaduhṉä Jesús wyiinguejxä coo wiädítät mayhajtuum̱bä. Pønjaty hänajty pǿjcäp, yajpaꞌamnájxäp hajxy hänajty. Pønjatiä haxøøgpä caꞌa hoybä hänajty møød, yajnähwáatsäp hajxy hänajty. Puhbéjtäbä Jesús hänajty jaꞌa Diósäm. \v 39 Højts, hamdsoo højts nhijxy tijatiä Jesús jim̱ tiuuṉ Judea‑naaxooty møød jim̱ Jerusalén. Paady højtsä tøyhajt nmøødä coo tiøyyä. Mänitä Jesús miøjpahbejtä cruzcøxp. Jaduhṉ yhoꞌcy. \v 40-41 Pero cumaax̱cä Dios jaꞌa Jesús yagjujypiøjcy. Mänit højtsä Dios jaꞌa Jesús xyaghijxy coo hänajty tøø jiaanc̈h jujypiøcy. Cabä jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä yhijxy. Jagooyyä højts nhijxy. Paady højtsä Dios xyaghijxy coo højts hänajty jaduhṉ tøø xyajnähdijy. Mänit højtsä Jesús nmøødcaayy nmøødhuucy. \v 42 Mänit højtsä Jesús xwyiinguejxy coo højtsä Diosmädiaꞌagy nøcxy nyajwaꞌxy wiinduhm̱yhagajpt jaꞌa Jesúscøxpä, coo jaꞌa Dios jaꞌa Jesús tøø piädaꞌagy coo jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä yajtøyhajtyegǿøjät, yhoꞌoguiä, jiujyquiä. \v 43 Jaduhṉä profetadøjc‑hajxy jecy quiujahy coogä jäyaꞌayä piojpä quiädieey hajxy yajnähwaꞌac̈h yajcuhwaꞌac̈hii, pønjatiä Jesús jaꞌa miädiaꞌagy mäbǿjcäp. \p \v 44 Cahnä jaꞌa Pedro hänajty miädiaacpädøꞌøyñä, mänit hajxy nägøx̱iä yhadägøøyy jioottägøøyyä jaꞌa Dioshespíritäm, pønjatiä Pedro jaꞌa miädiaꞌagy hänajty hamädoow̱híjtäp. \v 45 Y jaꞌa judíoshajxy, jaꞌa Pedro hajxy hänajty tøø piamec̈híijäbä, jaꞌa hajxy hänajty mäbøjpä, coo hajxy jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíoshajpä yhadägøøyy jioottägøøyyä, mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy. \v 46 Hix̱, miädoow̱ jaꞌa judíoshajxy jaduhṉ coo jaꞌa caꞌa judíospähajxy hänajty wiinghayuuc miädiaꞌagy. Jaduhṉä Dios hajxy hänajty quiapxpaady coo miøjjä coo jiaanc̈hä. \v 47 Mänitä Pedro jaꞌa judíos ñämaayy: \p ―Neby højtsä Dioshespíritu xyhadägøøyy xjioottägǿøyyäm, jaanä jaduhṉ hädaa jäyaꞌayhajxy yaabä tøø yhadägøøyy tøø jioottägǿøyyäbä, hädaa caꞌa judíoshajxypä. Hahixøøby jaduhṉ coo hajxy ñäbéjpät. \p \v 48 Mänitä Pedro jaꞌa jäyaꞌay caꞌa judíospä jiaanc̈h nämaayy coo hajxy ñäbétät jaꞌa Jesucristocøxpä. Mänit hajxy hoy jiaanc̈h näbety. Mänitä Cornelio jaꞌa Pedro ñämaayy coo Pedro jim̱ jiaac hídät mejtsxøø tägøøgxøø maa jaꞌa Cornelio tiøjcän. \c 11 \p \v 1 Mänitä mädiaꞌagy jim̱ wiaꞌxy Judea‑naaxooty wiinduhm̱yhagajpt coogä jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tøø jiøjpøgøꞌøy, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Jaduhṉä apóstoldøjc‑hajxy miädoyhajty møødä mäbøjpädøjc‑hajxy. \v 2-3 Pero coo jaꞌa Pedro jim̱ ñøcxtägajch Jerusalén, mänit ñähojjä: \p ―Tii miic̈hä jäyaꞌay hoy coo tøø mguhix̱y, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Tii hoy coo tøø mmøødcay coo tøø mmøødhuꞌugy. \p Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ mänaaṉ, jaꞌa hajxy hänajty mänaam̱bä coo jaꞌa caꞌa judíoshajxy tsipcøxp yajcircuncidarhájpät nebiä judíoshajxy quiuhdujthatiän. \v 4 Mänitä Pedro quiøx̱y mädiaacy tiiguiøxpä hänajty coo tøø yhoy Cesarea: \p \v 5 ―Jím̱høch hänajty nDiospaꞌyaꞌaxy maa jaꞌa cajpt xiøhatiän Jope, mänítøch nwiinhijxy coo tii hänajty quiuhdøøñaxyii tsajpootyp nebiä poobwit crutypän. Mädaax̱c‑hit hänajty xiojtsøꞌøguiä. Jaduhṉ hänajty miänooṉnaꞌay. Coo jaduhṉ ñaax̱cädaacy maac̈h hänajtiän, \v 6 mänítøch jiiby nguheebøøyy poobwittøjiooty. Mäníthøc̈hä animal madiuꞌu nhijxy møødä hamädaax̱tecypiähajxy, møødä hawaꞌanjatypä, møødä tsahṉ̃dy, møødä muuxy. \v 7 Mäníthøc̈hä Dios xñämaayy: “Pedro, pädøꞌøg. Yaghoꞌog yøꞌø animal. Mänit mdsúꞌudsät.” \v 8 Mänítøch nhadsooyy: “Wiindsǿṉ, caj, cábøch yøꞌø animalduhm̱bä mänaa ndsuꞌuc̈h. Hix̱, cab højts nguhdujt jaduhṉ myiṉ̃ coo højtsä animal hoñäꞌä mädyiibä ndsúꞌudsät.” \v 9 Mäníthøc̈hä Dios jadähooc xñämáaguiumbä: “Tijátyhøch nyajnähdijpy coo hajxy mdsúꞌudsät, cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo hajxy mwiingápxät.” \v 10 Tägøøghóoc‑høc̈hä Dios jaduhṉ xñämaayy, mäníthøc̈hä poobwit nhijxy coo chajpéjcumbä tsajpootyp. \v 11 Mäníthøc̈hä hänaꞌc nädägøøg xñämejch maac̈h hänajty nmejtstaꞌaguiän. Jim̱ hajxy hänajty tøø chohṉdaꞌagy Cesarea. \v 12 Mäníthøc̈hä Dioshespíritu xñämaayy cooc̈h tähooccapx̱iä nbaduꞌubǿgät. Mänítøch njaanc̈h møødnøcxy. Mänit hädaa mäbøjpädøjc‑hajxy nädädujc piaduꞌubøjpä. Jope hajxy chooñ. Coo højts jim̱ nmejch Cesarea, mänit højts jim̱ ndøjtägøøyy maa jaꞌa craa Corneliohajpä tiøjcän. \v 13 Mänit højtsä Cornelio xyajmøødmädiaacy nébiägä Diosmoonsä tsajpootypä ñäguehx̱tøøꞌxiän jaꞌa Cornelio wyiinduum. Mänítägä Diosmoonsä jaꞌa Cornelio ñämaayy: “Jim̱ä craa tuꞌug yhity Jope, jaꞌa xøhajpä Simón Pedro. Capxyñäguex̱ jaꞌa craa jaduhṉ coo yaa myínät. \v 14 Coo yaa miédsät, mänit miic̈h xyhawaaṉaaṉä nebiä mbojpä mgädieeybä hajxy mnähwaꞌads mguhwáꞌadsät, møødä mhuung møødä mdoꞌoxy.” \v 15 Cooc̈h ndägøøyy mädiaacpä, mänitä Corneliohajxy yhadägøøyy jioottägøøyyä jaꞌa Dioshespíritäm, neby højts jayøbajt xyhuuc nägädáacämbän. \v 16 Mänítøch njahmiejtstaacy nebiä Jesús tähooc miänaaṉ̃än: “Jaꞌa Juan, nøøhaam hijty miäyajnäbety. Tøyhajt jaduhṉ. Pero mijts jaduhṉ xyajnäbetaam̱b jaꞌa Dios yhEspírituhaam”, nøm̱ højtsä Jesús xñämaayy. \v 17 Y coo hajxy tøø nmäbǿjcäm jaꞌa Jesucristocøxpä, paadiä Dios jaꞌa yhEspíritu hajxy tøø xmióoyyäm. Hoorä, jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, tøø jaꞌa Dios jaꞌa yhEspíritu mioobiä, neby hajxy tøø xmióoyyämbän. Pǿṉhøch høøc̈h cooc̈hä Dios jaduhṉ nnäꞌä capxhadúgät ―nøm̱ä Pedro miädiaacy. \p \v 18 Coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ miädoyhajty jim̱ Jerusalén, mänit hajxy hamoṉ̃ haducy miähmøøyy. Mänitä Dios hajxy piaꞌyaax̱y coo miøj coo jiaanc̈hä. Mänit hajxy miänaaṉ̃: \p ―Jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, tøø jaꞌa cuhdujt hajxy mióoyyäbä coo jaꞌa Dios hajxy jiøjpøgǿꞌøwät, møød coo jaꞌa yhaxøøgcuhdujt hajxy ñajtshixǿꞌøwät, jaduhṉ hajxy cøjxtaꞌaxiøø jiugyhádät nebiä Dios jiugyhatiän. \p \v 19 Tǿøyyämä Esteban hänajty jim̱ yaghoꞌogyii Jerusalén, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱ tiägøøyyä jaamdúuṉäbä tsaac̈htiúuṉäbä. Coo hajxy jim̱ chohṉ̃, näjeꞌe hajxy jäguem̱baady ñøcxøøyy, Fenicia, Chipre, Antioquía. Coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty yajwaꞌxy jaꞌa Jesucristocøxpä homiaajä, jagooyyä judíos jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty yajnähixøꞌøyii. Pønjaty hänajty caꞌa judíos, cab hajxy hänajty yajnähixøꞌøyii. \v 20 Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ tsohm̱bä Chipre møød Cirene, coo hajxy näjeꞌe miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Antioquía, hopiøṉä Diosmädiaꞌagy yajnähixøøyyä jaꞌa Jesúscøxpä, møødä judíoshajxy, møødä caꞌa judíoshajxypä. Jaduhṉ hajxy yajnähixøøyyä coo jaꞌa Jesús hajxy nWiindsøṉhájtäm. \v 21 Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy, miøødhájtäbä Dios jaꞌa miøcmäjaa hajxy hänajty. Mänitä jäyaꞌay jaꞌa jiecyquiuhdujt hajxy nämay ñajtshixøøyy. Mänitä Dios hajxy jiøjpøgøøyy. \p \v 22 Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy, jaꞌa hajxy hänajty hijpä Jerusalén, coo hajxy jaduhṉ miädoyhajty coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ miayøꞌøy Antioquía, mänitä Bernabé hajxy jim̱ quiejxy. \v 23 Coo jaꞌa Bernabé jim̱ miejch Antioquía, mänit yhijxy coo jaꞌa Dios jaꞌa mayhajt hänajty møj tøø tiuṉ̃, coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty tøø jiaanc̈h mayøꞌøy. Mänitä Bernabé jiaanc̈h tehm̱ xiooṉdaacpøjcy. Mänitä Bernabé jaꞌa mäbøjpädøjc ñämaayy coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy tehṉgahnä miäbǿgät hamuumduꞌjoot jaꞌa Jesucristocøxpä. \v 24 Hojiootä Bernabé hänajty jiaanc̈h tehm̱ miøød. Jiaanc̈h tehm̱ miøødä Dioshespíritu hänajty jeꞌeduhṉ. Hamuumduꞌjootä Diosmädiaꞌagy hänajty miäbøcy. Paadiä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jaduhṉ tehṉgahnä miayøꞌøy, jaꞌa hajxy hänajty mäbøjpä jaꞌa Jesúscøxpä. \p \v 25 Coo jaꞌa Bernabé jim̱ chohṉ̃ Antioquía, mänitä Saulo hoy piaady. Mänit hajxy jim̱ nämetsc ñøcxtägajch Antioquía. \v 26 Tuꞌjumøjtä Bernabéhajxy jim̱ yhijty møødä Saulo maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän. Jim̱ä cuꞌugä Diosmädiaꞌagy hajxy nämay yajwiingapxøøyyä. Jim̱ Antioquía, jim̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy yajxøbejtsohṉä cristianos, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Jesucristo hajxy hänajty tøø jiøjpøgøꞌøy. \p \v 27 Mänitä jäyaꞌayhajxy näjeꞌe jiiby quiädaacy Antioquía. Jerusalén hajxy hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Tøø hajxy hänajty ñajtscapxøøyyä jaꞌa Diósäm. \v 28 Tuꞌjäyaꞌay hänajty xiøhaty Agabo. Tøø jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty yhamugøꞌøy. Mänitä Agabo tiänaayyøꞌcy jäyaꞌayhagujc. Mänit miänaaṉ̃ coogä yuuxøø hänajty jejcy jiadaꞌañii wiinduhm̱yhagajpt. Mänit jaduhṉ jiaanc̈h tøjiajty cujecy mänaa jaꞌa Claudio hänajty jim̱ tiuuṉgmøødän Roma. \v 29 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy quiojyquiapxytiuuṉ̃ jim̱ Antioquía coo jaꞌa xädøꞌøñ hajxy hänajty jim̱ quiexaꞌañ Judea maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱bän. Jaduhṉ hajxy hanidiuhm̱jaty yejcy, mäduhṉ̃tiä xädøꞌøñ hajxy hänajty miøødä. \v 30 Mänitä xädøꞌøñ hajxy jaduhṉ jiaanc̈h quejxy. Jaꞌa Bernabéhajxy jim̱ mänøcx Judea møødä Saulo. Mänitä majjäyaꞌadiøjc jaꞌa xädøꞌøñ hajxy hoy mioꞌoyii, jaꞌa hajxy hänajty tsänaabiä jim̱ Judea. \c 12 \p \v 1 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy näjeꞌe tiägøøyyä jaamdúuṉäbä tsaac̈htiúuṉäbä. Jaꞌa Herodes jaduhṉ jatcøøyy, jaꞌa hänajty tuum̱bä gobiernä jim̱ Judea. \v 2 Mänitä Herodes jaꞌa Santiago yajyaghoꞌcä espadahaam, jaꞌa Juan yhajch. \v 3 Coo jaꞌa Herodes jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa judíoshajxy hänajty xiooṉdaꞌagy jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Santiago hänajty tøø yaghoꞌogyii, mänitä Herodes jaꞌa Pedro yajmajtsä. Jaꞌa xøø hänajty jájtäp mänaa jaꞌa judíos jaꞌa tsajcaagy hajxy hänajty quiayyän, jaꞌa caꞌa tsoomiøødpä. \v 4 Coo jaꞌa Pedro jaduhṉ yajmajch, mänit chuum̱ä. Xøømdsuhm̱ jaꞌa Pedro hänajty cwieendähadyii jaꞌa soldádäm. Tädujc‑horajatiä soldadohajxy hänajty nämädaax̱cjaty yhadänaꞌay. Niguiuwíjtsäp hajxy hänajty. Tøø jaꞌa Herodes hänajty wyiinmay coo jaꞌa Pedro hänajty xøønax̱y yajtøyhajtyegaꞌañii cuꞌughagujc. \v 5 Hoyyä Pedro hänajty jia tsum̱iä, tehṉgahnä mäbøjpädøjc jaꞌa Dios hajxy hänajty piaꞌyaꞌaxy jaꞌa Pedrocøxpä, coo yhøxmadsǿøjät. \p \v 6 Cujaboomä Herodes jaꞌa Pedro hänajty yajnøcxaꞌañ cuꞌughagujc, jim̱ä Pedro hänajty miaꞌay pujxtøgooty. Coods hänajty jaduhṉ. Soldadohagujc hänajty miaꞌay. Cøꞌøxoch hänajty jaduhṉ mejtsnax̱. Jim̱ä soldadohajxy hänajty yhadänaꞌay pujxtøghaawjooty. \v 7 Mänitä Diosmoonsä tuꞌug näguehx̱tøøꞌxy jaꞌa Pedro wyiinduum. Mänitä jøøn jiiby yagjajøøyy pujxtøgooty. Mänitä Diosmoonsä jaꞌa Pedro jiahm̱yuꞌxy. Mänitä Pedro ñämaayyä: \p ―Tsógäm, pädøꞌøg. \p Mänitä Pedro jaꞌa cadena quiøꞌøgahduutä. \v 8 Mänitä Diosmoonsä miänáaṉgumbä, jaꞌa hänajty jim̱ tsohm̱bä tsajpootyp: \p ―Niwiøhṉdaꞌadsøø. Pägøꞌøw yøꞌø mgøꞌøg. \p Coo jaꞌa Pedro jaduhṉ quiudiuuṉ̃, mänit ñämáayyägumba: \p ―Pägøꞌøw yøꞌø mjocxwit. Høøc̈h pajáam̱äc. \p \v 9 Mänitä Pedro jaꞌa Diosmoonsä jiaanc̈h paduꞌubøjcy. Cabä Pedro hänajty ñajuøꞌøy pø tøyyä jaꞌa Diosmoonsä jiaanc̈h hijxy, tøgä ñäꞌä wiinhijx jaduhṉ. \v 10 Mänitä Pedrohajxy jim̱ ñajxy maa jaꞌa soldado jayøjpä hänajty yhadänaꞌayän. Mänit hajxy ñajxy maa jaꞌa miämetspän. Coo hajxy jim̱ miejch maa tehm̱ piujxtøghaawän, mänit yhawaach hamdsoo. Coo hajxy piädsøøm̱y, mänit hajxy weeṉ̃tiä jiaac nøcxy. Mänitä Diosmoonsä yhadägoyyøøñä. Nidiuhm̱ä Pedro jaduhṉ miähmøøyy. \p \v 11 Mänitä Pedro wyiinmahñmejtsnä. Mänit miänaaṉ̃ quiopcooty: \p ―Tøyhajt jaduhṉ cooc̈hä Dios jaꞌa mioonsä tøø xyajnäguex̱y. Tøøc̈h jaduhṉ xyajnähwaꞌac̈h jaꞌa Herodescøxpä møødä judíoshajxy. \p \v 12 Mänitä Pedro jim̱ ñøcxy maa jaꞌa María tiøjcän, jaꞌa Juan jaꞌa tiaj. Jaduhṉä Juan hajxy hänajty tyijpä Marcos. Tøø jäyaꞌayhajxy hänajty may yhamugøꞌøy tøgooty Diospaꞌyaax̱pä. \v 13 Coo jaꞌa Pedro jim̱ miejch, mänitä tøghaaw quiojxnojcy. Mänitä quix̱y tuꞌug jim̱ miejch maa jaꞌa tøghaawän, jaꞌa hänajty xøhajpä Rode. Miädow̱aam̱biä Rode hänajty jaduhṉ pøṉä tøjc cojxnojp. \v 14 Coo jaꞌa Rode jaꞌa Pedro yoꞌmädooyy, mänitä Rode päyøꞌøguiä wyiimbijty xooṉdáacäp. Cabä Rode jaꞌa tøjc ñäꞌä yaghawaach. Mänit hoy ñägapxy coogä Pedro hänajty jim̱ tiänaꞌay tøguuy. \v 15 Mänitä Rode ñämaayyä: \p ―Tøø miic̈hädaꞌa mguhhiṉ̃. \p Pero tehṉgahnä Rode hänajty miänaꞌañ cooc hänajty jieꞌejä jaꞌa Pedro. Mänit hajxy yhadsooyy: \p ―Caꞌadaꞌa yøꞌø jieꞌejä. Jaꞌa yhaañämädah yøꞌø. \p \v 16 Jim̱ä Pedro jaꞌa tøghaaw hänajty tehṉgahnä jia wiꞌi quiojxnocy. Coo hajxy hoy yaghawaꞌac̈h, mänit hajxy yhijxy coo hänajty jiaanc̈h jeꞌejä. \v 17 Mänitä Pedro seña tiuuṉ̃ quiøꞌøhaam coo hajxy yhamónät. Mänit jaduhṉ miädiaacy neby hänajty tøø yajpädsøm̱yii pujxtøgooty jaꞌa Diósäm. Mänit jiaac mänaaṉ̃: \p ―Nøcxä Santiago hajxy hawaaṉä møødä mäbøjpädøjc cooc̈h tøø nnähwaꞌac̈h. \p Coo jaꞌa Pedro jaduhṉ miädiaacpädøøyy, mänit wiingtuum ñøcxnä. \p \v 18 Coo jiobøøñä, mänitä soldadohajxy jiaanc̈h tehm̱ yagjuøøyy coo jaꞌa Pedro hänajty quiaꞌa jiibiän pujxtøgooty. \v 19 Mänitä Herodes yhanehm̱y coo jaꞌa Pedro yhøxtaꞌawǿøjät. Coo jaꞌa Pedro maa quiaꞌa yajpaaty, mänitä soldadohajxy yajnähdsøøm̱ä, jaꞌa hajxy hänajty tøø yhadänáꞌayäbä maa jaꞌa pujxtøjcän. Mänitä Herodes yhanehm̱y coo jaꞌa soldadohajxy yaghoꞌogǿøjät. Mänitä Herodes jim̱ chohṉ̃ Judea. Mänit jim̱ ñøcxy tsänaabiä Cesarea. \p \v 20 Mänitä Herodes jaꞌa cuꞌug jiaanc̈h tehm̱ miäjootmaꞌty, jaꞌa hajxy hänajty tsänaabiä jim̱ Tiro møød jim̱ Sidón. Mänitä cuꞌughajxy nägøx̱iä quiojyquiapxytiuuṉ̃ coo hajxy nägøx̱iä jim̱ ñǿcxät jaꞌa Herodes wyiinduum. Jim̱ä Herodes jaꞌa mioonsä hänajty tuꞌug xiøhaty Blasto. Møjtuuṉgä Blasto hänajty jim̱ miøød maa jaꞌa Herodes wyiinduumän. Mänitä cuꞌugä Blasto hajxy miäjuuyy coo jaꞌa Blasto jaꞌa cuꞌug piuhbédät, weenä tsip jaduhṉ ñax̱y miay. Hix̱, jim̱ä cuꞌughajxy hänajty tiuuṉdaacthaty maa jaꞌa Herodes ñaaxootiän. \v 21 Coo hajxy hänajty tøø yajcuhducy mänaa hajxy hänajty jim̱ yhamugøꞌøwaꞌañän maa jaꞌa Herodes wyiinduumän, mänitä Herodes jaꞌa reewyit piägøøyy. Mänit jim̱ yhøxtaacy maa jaꞌa yhäñaabiejtän, maa jaꞌa cuꞌughajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyän. Mänitä Herodes jaꞌa cuꞌug tiägøøyy møødmädiaacpä. \v 22 Mänitä cuꞌughajxy tiägøøyy yaax̱pä: \p ―Yøꞌø craa xim̱ capxpä, jueꞌe yøꞌø, Diosädaꞌa yøꞌø; caꞌadaꞌa yøꞌø jiäyaꞌayä neby højtshájtäm. \p \v 23 Tuuṉä hajxy jaduhṉ ñäꞌä mänaaṉ̃, mänitä jaꞌa Diosmoonsä jaꞌa Herodes yajpaꞌambejty. Paady jaduhṉ yajpaꞌambejtä jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios hänajty tøø quiaꞌa wiingudsähgøꞌøy. Mänitä Herodes tiøøngcuhdsuꞌtsä. Mänit yhoꞌnä. \p \v 24 Pero jaꞌa Diosmädiaꞌagy, tehṉgahnä hänajty jaduhṉ wiaꞌxy wiinduhm̱yñaax̱ wiinduhm̱yguiajpt. \p \v 25 Hoorä, coo jaꞌa Bernabé møødä Saulo jaꞌa majjäyaꞌadiøjc jaꞌa xädøꞌøñ hajxy hänajty tøø mioꞌoy jim̱ Jerusalén, mänit hajxy wyiimbijnä. Mänit hajxy ñøcxtägajch jim̱ Antioquía. Quipxiä Juan Marcos pianøcxy. \c 13 \p \v 1 Jim̱ Antioquía, jim̱ä jäyaꞌayhajxy hänajty may tøø yhamugøꞌøy Jesúswiingudsähgøøbiä. Näjeꞌe hajxy hänajty tiuṉ̃ Diosmädiaꞌagy‑yajwiingapxøøbiä. Näjeꞌe hajxy hänajty tiuum̱bä yajnähixøøbiä. Jaꞌa hajxy hänajty jaduhṉ tuum̱bä, jueꞌe hajxy hänajty xiøhaty: Bernabé, Simón jaꞌa hum̱ybiä, Lucio jaꞌa Cirene‑tsohm̱bä, Saulo, møød Manaén. Quipxiä Manaén jaꞌa Herodes hänajty tøø miøødmuutsc‑haty, jaꞌa hänajty jim̱ tøø guiobiernähátiäbä Galilea. \v 2 Jiibiä Dios hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøy jaguiay jayhuꞌugy maa jaꞌa chajtøjc‑hajxiän. Mänit hajxy ñämaayyä jaꞌa Dioshespíritäm: \p ―Tøøc̈hä Bernabé møødä Saulo nyajnähdijy cooc̈hä nduuṉg hajxy xtiúuṉät. Mwiinguéxäp hajxy jaduhṉ. \p \v 3 Coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ Dyiospaꞌyaax̱pädøøyy, mänitä Bernabéhajxy quiøꞌønähgajpä møødä Saulo. Mänitä Bernabéhajxy tiuꞌubøjnä møødä Saulo. \p \v 4 Mänitä Bernabéhajxy wyiinguejxä jaꞌa Dioshespíritäm coo hajxy wiädítät Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxpä. Mänit hajxy jiiby yhädaacy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Seleucia. Mänit hajxy hoy biarcotägøꞌøy. Mänit hajxy ñøcxy mejyhawiimb maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Chipre, jaꞌa mejyhagujpä. \v 5 Coo hajxy jim̱ miejch, mänit hajxy jim̱ biarcomänajcy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Salamina. Mänit hajxy tiägøøyy Diosmädiaꞌagy‑yajwiingapxøøbiä maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Jim̱ä Juan Marcos hänajty piawädijpä näꞌä jamiøød. \p \v 6 Coo jaꞌa Bernabé jaꞌa cajpthuung hajxy hänajty tøø quiøx̱y hawädity jim̱ Chipre, mänit hajxy miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Pafos. Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug wiädijpä, jaꞌa hänajty xøhajpä Barjesús. Judío hänajty jeꞌe. Wiinmahñmøød hänajty jeꞌe. Jaduhṉ hänajty yhøhṉdaꞌagy cooc tyijy hänajty jeꞌe Dyiosquex̱iä. \v 7 Hoyyä Barjesús jaꞌa Sergio Paulo hänajty miøødnimiäguꞌughadyii, jaꞌa hänajty tuum̱bä gobernador. Coo jaꞌa Sergio Saulo jaduhṉ miädoyhajty coo jaꞌa Bernabé jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty miäwädity, mänitä Bernabéhajxy miøjyaax̱ä møødä Saulo. Miädow̱áam̱biägä Sergio Paulo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty. \v 8 Haa jaꞌa Barjesús, Elimas hänajty xiøhaty hagriegohaam. Hoorä, coo jaꞌa Elimas jaduhṉ miädoyhajty coogä Sergio Paulo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty miädow̱aꞌañ, cabä Elimas jaduhṉ yhojiäwøøyy. Mänitä Elimas jaꞌa Sergio Paulo jia jøjcapxøøyy coo quiaꞌa mäbǿgät. \v 9 Haa jaꞌa Saulo, mejtstuꞌu hänajty jeꞌe xiøhajpä møødä Pablo. Hoorä, miøødä Pablo jaꞌa Dioshespíritu hänajty. Mänitä Pablo jaꞌa Elimas wyiinheeꞌppejty. \v 10 Mänit yhojy: \p ―Møjcuꞌuhuung, mjaanc̈h tehm̱ yhøhṉdaacp miic̈h. Jaanc̈h tehm̱ yhaxøøg miic̈hä mwiinmahñdy. Caj miic̈h myajmädsocy coo jäyaꞌayhajxy hoy quiuhdujthádät. Tii miic̈h jaduhṉ coo mwiꞌi miänaꞌañ cooc tyijy jaꞌa Diosmädiaꞌagy quiaꞌa tøyyä. \v 11 Xyajcumädow̱aam̱b miic̈hä Dios. Xyajwiinxoodsaam̱b miic̈h jaduhṉ. Jejcy miic̈h wiinds mmähmøꞌøwaꞌañ. Caj miic̈hä jajpä mdsoj hixaꞌañ, ―nøm̱ä Elimas ñämaayyä. \p Mänitä Elimas jiaanc̈h wiinxooꞌch. Hobiänejpiä hänajty tiooṉdaꞌay maa ñøcxǿꞌøwät. Yhøxtaaby hänajty jaduhṉ pøṉ jaduhṉ wiinwídsäp. \v 12 Coo jaꞌa Sergio Paulo jaduhṉ yhijxy nebiä Elimas hänajty tøø jiaty tøø yhabetiän, mänit yagjuøøyy. Mänitä Diosmädiaꞌagy jiaanc̈h mäbøjcy coo tiøyyä. \p \v 13 Mänitä Pablohajxy jim̱ biarcotägǿøguiumbä, møødä Bernabé, møødä Juan Marcos. Mänit hajxy miejyñájxcumbä. Mänit hajxy miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Perga, jim̱ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Panfilia. Jim̱ä Juan Marcos wyiimbijnä nidiuhm̱. Mänit yhädaacnä Jerusalén. \v 14 Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ chohṉ̃ Perga, møødä Bernabé, mänit hajxy jiaac nøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Antioquía, jim̱ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Pisidia. Coo jaꞌa pooꞌxxiøø yhabaaty, mänitä Pablohajxy chajtøjtägøøyy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Mänit hajxy jiiby yhäñaaguiädaacy. \v 15 Jaꞌa hänaꞌc‑hajxy hänajty jiiby tuum̱bä tsajtøgooty, mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy quiapxy maa jaꞌa Moisés jecy quiujahyyän, møød maa jaꞌa profetahajxy jecy quiujahyyän. Mänitä Pablohajxy ñämaayyä: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, pø jii mijts mädiaꞌagy hajxy mmädiaꞌagaꞌañ, huuc capx hajxy, weenä cuꞌughajxy miädoy. \p \v 16 Mänitä Pablo tiänaayyøꞌcy. Mänitä quiøꞌø chajtsihy, weenä cuꞌughajxy jaduhṉ yhamädoow̱hity. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Huuc hamädoow̱hit hajxy nägøx̱iä, mijts israelitashajxy, møød mijts caꞌa israelítabä. Mhaagä wiingudsähgøøbiä Dios hajxy. \v 17 Højts israelítabä, Dios højts nDioshajpy. Jegyhajty højtsä nhapä ndeedyhajxy hijty jim̱ yhadsänaꞌay maa jaꞌa naax̱ xiøhatiän Egipto. Mänit hajxy jaduhṉ yajnähdijjä jaꞌa Diósäm coo hajxy hänajty quiuꞌughadaꞌañii jaꞌa Diósäm. Mänit hajxy jim̱ Egipto yhøxwoobädsøøm̱ä jaꞌa Diósäm. Jaduhṉä Dios jaꞌa miäjaa yajcähxøꞌcy. \v 18 Coo hajxy jim̱ wioomejtsä pactuum maa hänajty pøṉ quiaꞌa tsänaꞌayän, jim̱ hajxy miähmøøyy juxychäguiꞌxjomøjt. Mieeꞌxtujpiä Dios hänajty jaduhṉ, hoyyä miädiaꞌagy hänajty quiaꞌa jagä yajtúuṉäxä. \v 19 Mänitä israelitashajxy jim̱ ñøcxy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Canaán. Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ tsänaabiä, jaꞌa näjuxtujc‑hagajptpä, cøjx hajxy yajcuhdägoyyii jaꞌa Diósäm. Mänit højtsä nhapä ndeedyhajxy ñaax̱paatnä. \v 20 Mädaax̱mägoꞌxjomøjt ja cupc hänajty tøø yhity coo hajxy hänajty tøø chooñ Egipto. \p ’Mänitä Dios miänaaṉ̃ coo cuduuṉg hajxy miøødhádät. Jaduhṉ hajxy jejcy miøødhajty. Jaꞌa Samuel, jeꞌeds jaac tehm̱ tiuuṉ cuduuṉg. \v 21 Mänitä cuꞌughajxy miänaaṉ̃ coo gobiernä hajxy mioꞌowǿøjät, coo hajxy jaduhṉ yhaneꞌemǿøjät. Mänitä Dios jaꞌa Saúl yajnähdijy coo jeꞌe tiúnät gobiernä, jaꞌa Cis yhuung. Benjamín jaꞌa Cis hänajty jegyhajty tøø yhaphaty tøø tieedyhaty. Juxychäguiꞌxjomøjtä Saúl jaduhṉ tiuuṉ̃ gobiernä. \v 22 Mänitä Dios miänaaṉnä coo Saúl jaduhṉ quiaꞌa túuṉnät gobiernä. Jaduhṉ miänaaṉnä coo David jaduhṉ ween tiuuṉnä gobiernä: “Njaanc̈h tehm̱ quiumáabiøc̈hä David jaduhṉ, jaꞌa Isaí yhuung. Cøxaam̱b jaduhṉ quiudiunaꞌañ waam̱bátyhøch nnämaꞌawaꞌañ”, nøm̱ä Dios jaꞌa David jecy ñänøøm̱y. \v 23 Mänitä Jesús cujecy jiaac mejch. Jaꞌa Jesús jaꞌa David jecy yhaphajt tieedyhajt. Paadiä Dios jaꞌa Jesús quiejxy coo jaꞌa israelitashajxy jaduhṉ ween miṉ yajnähwaꞌac̈hii. Jéquiänä Dios hajxy jaduhṉ yajwiinwaaṉøøyyä coogä yajnähwaatspä hänajty quiexaꞌañ. \v 24 Cahnä Jesús hänajty tiägøꞌøyñä wädijpä, jim̱ä Juan jaꞌa israelitas jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty yajwiingapxøꞌøy coo jaꞌa yhaxøøgcuhdujt hajxy nägøx̱iä ñajtshixǿꞌøwät, møød coo jaꞌa Dios hajxy hamuumduꞌjoot wyiingudsähgǿꞌøwät, møød coo hajxy ñäbétät. \v 25 Coo jaꞌa Juan hänajty tiuum̱bädøꞌøwaaṉnä, mänit miänaaṉ̃: “Jadúhṉhøch mijtsädaꞌa xñänøm̱y cooc tyijy høøc̈h nGristo. Caꞌac̈h njeꞌejä. Jím̱høc̈hä njamiøød tuꞌug jiaac medsaꞌañ. Maas møcmäjaamøød jeꞌe miedsaꞌañ queec̈h høøc̈h. Cábøch cuhdujt jaduhṉ njaty møødä nebiä cuhdujt jeꞌe miøødän jaꞌa jaac medsaam̱bä.” \p \v 26 ’Mäguꞌughajpädøjc, højtsä Abraham jecy nhaphajt ndeedyhájtäm; møød mijts caꞌa judíospä, mwiingudsähgøøbiä Dios hajxypä. Nägøx̱iä jaꞌa Dios hajxy tøø xyajnähdíjjäm coo hajxy nägøx̱iä xyajnähwaꞌadsáaṉäm. \v 27 Coo jaꞌa Jesús quiooꞌty Jerusalén, cabä cuꞌughajxy hänajty ñajuøꞌøy coo hänajty jeꞌe Dyiosquex̱iä. Ni jaꞌa teedywiindsøṉhajxy hänajty quiaꞌa najuøøbiä. Coo jaꞌa Jesús hajxy yajyaghoꞌcä, jaduhṉä Diosmädiaꞌagy hajxy yajtøjiajty nej myiṉ̃än cujaay coo jaꞌa Diosquex̱y hänajty yaghoꞌogaꞌañii. Jaꞌa profetadøjc‑hajxy jaduhṉ jecy cujahy, jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty jegyhajty mäwädijpä. Hoyyä cuꞌugä Diosmädiaꞌagy hänajty jia mädoy wiingusábadohaam nebiä profetadøjc jaꞌa Diosquex̱y hajxy hänajty jia mädiaꞌaguiän, cabä cuꞌughajxy hänajty ñajuøꞌøy coo jaꞌa Jesús hänajty Dyiosquex̱iä. \v 28 Jaduhṉä cuꞌughajxy hänajty tehṉgajnä ñäꞌägä mänaaṉ̃ cooc tyijy jaꞌa Jesús hänajty hanax̱iä tøø quiädieey. Pero cab hänajty jaduhṉ ñäꞌä tǿyyäbä. Hoy hänajty quiaꞌa jagä tøyyä, tehṉgajnä cuꞌug jaꞌa Pilato hajxy jaduhṉ ñämaayy coo jaꞌa Pilato jaꞌa Jesús yajyaghoꞌogǿøjät. \v 29 Coo jaꞌa Jesús jaduhṉ jiaanc̈h hoꞌcy, cøjx jaduhṉ tiøjiaty nebiaty jim̱ miädiaꞌagyiijän maa jaꞌa Diosmädiaꞌagy myiṉ̃än. Mänit yajmänajcä cruzcøxp. Mänit hoy yajnaax̱tägøꞌøyii. \v 30 Mänitä Dios jaꞌa Jesús yagjujypiøjtägajch. \v 31 Mayhoocä Jesús jaduhṉ jiaac hijxä jaꞌa jiamiøødhajxy, jaꞌa hajxy hänajty quipxy tøø piadsohṉdáꞌaguiäbä jim̱ Galilea. Quipxiä Jesús hajxy piagooꞌty Jerusalén. Hoorä, jädaꞌahatiä Jesús hajxy miädiaacpä maa jaꞌa judíoshajxiän coogä Jesús Quiäristo. \p \v 32 ’Paady højts mijts jaduhṉ nyajwiingapxøꞌøy jaꞌa Jesúscøxpä. Jequiän højts nhap ndeedyhajxy yhawáaṉäxä jaꞌa Diósäm coogä Dios jaꞌa yajnähwaatspä hänajty quiexaꞌañ. \v 33 Coo jaꞌa Jesús hajxy tøø xñähhoꞌtúutäm, møød coo jiujypiøjtägajch, jaduhṉä Jesús hajxy tøø xjiaanc̈h yajnähwáatsäm. Jaduhṉä Dios jaꞌa miädiaꞌagy yajtøjiajty neby højts nhap ndeedyhajxy jecy yhawáaṉäxäm coogä Dios jaꞌa yajnähwaatspä hänajty quiexaꞌañ. Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa salmo miämetspän: “Høøc̈h miic̈h nHuunghajpy. Jädaꞌac̈h miic̈h tøø nyagjujypiøjtägach.” \v 34 Jéquiänä Dios jaduhṉ miänaaṉ̃ coogä yHuung hänajty yagjujypiøjtägatsaꞌañ, jadúhṉäc jeꞌe quiaꞌa púꞌudsät. Jaduhṉ jim̱ myiim̱bä cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän: “Míjtshøch ngunuuꞌxaam̱by nébiøc̈hä David tøø nyajnämaꞌayän. Nyajtøjiadáam̱biøch jaduhṉ.” \v 35 Jaduhṉ jim̱ myiim̱bä cujaay wiingsalmojooty: “Caj miic̈h mmänaꞌanaꞌañ coo jaꞌa mHuungä ñiꞌxä quiopc piúꞌudsät, coo hänajty tøø yhoꞌogy. Myagjujypiøjtägatsaam̱by miic̈h jaduhṉ”, nøm̱ä Dios ñämaayyä. \v 36 Hoorä, coo jaꞌa David jecy miähanehm̱bädøøyy nebiä Dios hänajty tøø yajnähdijjiän, mänitä David yhoꞌnä tiägooñä. Mänit hoy ñaax̱tägøꞌøy. Mänit piuutsnä. Tøyhajt jaduhṉ. \v 37 Pero jaꞌa Jesús, coo jeꞌe yhoꞌcy, cab jeꞌe piuuch, jeꞌeguiøxpä coo yagjujypiøjtägajtsä. \v 38-39 Mäguꞌughajpädøjc, huuc hamädoow̱hit hajxy, jaduhṉ højts mijts nyajwiingapxøꞌøy coo jaꞌa Jesús hajxy nägøx̱iä tøø xñähhoꞌtúutäm, møød coo jadähooc jiujypiøjtägajch. Pønjaty jaduhṉ mäbøjp, nähwaꞌadsaam̱b hajxy jeꞌe; hawaꞌadstuum hajxy miähmøꞌøwaꞌañ. Hoyyä jecyquiuhdujt hajxy hijty nja wiꞌi quiudiunáaṉäm, jaꞌa Moisés jecy quiujáhyyäbä, cab hajxy hoy pedyii ngudiunáaṉäm, paady hajxy hijty ngaꞌa nähwaꞌadsáaṉäm. \v 40 Nax̱y hädaa mädiaꞌagy hajxy mdehm̱ miäbǿgät neby højts mijts cham̱ nyajwiingapxøꞌøyän. Pø caj, wehṉdä hajxy mjat mhabétät nebiä profetadøjc‑hajxy jecy quiujahyyän: \q1 \v 41 Huuc mädow̱ hajxy, pønjaty jaduhṉ mäwiingapxpejp, \q1 myagjuǿꞌøwäp hajxy jaduhṉ; \q1 mniguiuꞌuds mniguiuhhämeedøꞌøwǿøjäp hajxy. \q1 Hix̱, hoy‑yagjuǿøñøch jaduhṉ njaanc̈h tehm̱ yajcähxøꞌøgaꞌañ maa mijts mwiinduumhajxiän. \q1 Pero cab hajxy jaduhṉ miäbøgaꞌañ, jaꞌa hajxy hamdsoo caꞌa hixaam̱bä, \m nøm̱ä Dios jecy miänaaṉ̃. \p \v 42-43 Mänitä Pablo miädiaacpädøøñä. Coo jaꞌa Pablohajxy chajtøjpädsøøm̱y møødä Bernabé, mänit hajxy ñämaayyä coo hajxy jadähooc ween miṉ miädiaꞌagy jaꞌa sábado hänajty jaac miim̱bä, neby hajxy hänajty tøø yhuuc mädiaacpän. Mänitä Pablo jäyaꞌay hajxy may piaduꞌubøjcä, møødä judíoshajxy, møødä caꞌa judíospähajxy, jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty mäbøjpä. Mänitä Pablohajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa jäyaꞌayä Dios hajxy homiänaajä yhajodhádät. \p \v 44 Coo jaꞌa sábado hänajty jadähooc yhabáatcumbä, mänitä cuꞌughajxy jim̱ miejch maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Tøø jaꞌa cuꞌughajxy hänajty miädoyhaty coo jaꞌa Pablo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty jadähooc miädiaꞌagáaṉgumbä. \v 45 Coo jaꞌa judíos wyiindsøṉhajxy jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa cuꞌughajxy hänajty jaanc̈h tehm̱ miay tøø miech Diosmädiaꞌagyhamädoow̱hijpä, mänit hajxy jiootmaꞌty. Mänit hajxy tiägøøyy mänaam̱bä cooc tyijy jaꞌa Pablohajxy hänajty yhøhṉdaꞌagy. Wiingapxpéjtäbä Pablohajxy hänajty jaduhṉ. \v 46-47 Pero cabä Pablohajxy ñäꞌägä møjpädaacy. Mänit hajxy yhadsooyy: \p ―Jaduhṉ højtsä Dios tøø xwyiinguex̱y coo højts mijts judíospä jayøjp nyajwiingapxǿꞌøwät jaꞌa mädiaꞌagy jaꞌa Jesúscøxpä. Pero caj mijts hädaa mädiaꞌagy mnäꞌägä mädow̱aꞌañ. Coo hajxy jaduhṉ mgaꞌa mäbøgaꞌañ, paady jaduhṉ quiaꞌa hawiinmatsä coo hajxy homiänaajä mjugyhádät nebiä Dios homiänaajä jiugyhatiän. Cab højts mijts hädaa mädiaꞌagy nyajmøødmädiaꞌagaaṉnä. Jim̱ højtsä jäyaꞌay nøcxy nnäꞌägä yajwiingapxøꞌøwaaṉnä, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän. \p \v 48 Coo hajxy jaduhṉ miädooyy, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä, mänit hajxy xiooṉdaacpøjcy. Mänit hajxy tiägøøyy mänaam̱bä coogä Diosmädiaꞌagy jaꞌa Jesúscøxpä jiaanc̈h tehm̱ yhoyyä. Mänit hajxy nägøx̱iä miäbøjcy, pønjatiä Dios hänajty tøø yajnähdijy coo hajxy jiugyhadaꞌañ homiänaajä neby jeꞌe jiugyhatiän. \v 49 Mänitä Diosmädiaꞌagy jaꞌa Jesúscøxpä tiägøøyy waꞌxpä wiinduhm̱yhagajpt. \v 50 Mänitä mäyøøjäyaꞌayhajxy jiøjcapxøøyyä møødä toꞌoxiøjc‑hajxy, jaꞌa hajxy hänajty Dioswiingudsähgøøbiä. Jaduhṉ hajxy ñämaayyä coo jaꞌa Pablo miädiaꞌagyhajxy quiaꞌa mäbǿjcäxät. Jaꞌa judíoswiindsøṉhajxy jaduhṉ mänaaṉ. Jaduhṉ hajxy hänajty miänaam̱bä coo jaꞌa Pablohajxy yhøxpäboꞌowǿøjät. \v 51-52 Mänitä Pablo jaꞌa tiecy hajxy wyiinxijty wyiinwojpy, weenä naaxoc jaduhṉ quiøx̱y caꞌay. Hijxtahṉd hajxy jaduhṉ yajcähxøꞌc coo jaꞌa jäyaꞌay jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty nämay quiaꞌa mäbøgaꞌañ. Pero jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty mäbøjpä, jaanc̈h tehm̱ xiooṉdaacp hajxy hänajty. Høxtä piaatypä Dioshespíritu hajxy hänajty. Mänitä Pablohajxy jim̱ chohṉnä møødä Bernabé. Mänit hajxy jim̱ ñøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Iconio. \c 14 \p \v 1 Mänitä Pablohajxy jim̱ miejch Iconio. Coo sábado yhabaaty, mänit hajxy ñøcxy maa jaꞌa judíos jaꞌa chajtøjc‑hajxiän. Mänitä Pablo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy yajwiingapxøøyy. Mänitä jäyaꞌayhajxy may miäbøjcy, møødä judíoshajxy, møød hajxy caꞌa judíospä. \v 2 Pero cabä judíoshajxy nägøx̱iä miäbøjcy. Mänitä jäyaꞌayhajxy jiøjcapxøøyyä, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa judíospä, jaꞌa hajxy hänajty mäbøjpä. Jaduhṉ hajxy jiøjcapxøøyyä coo jaꞌa Pablo miädiaꞌagy hajxy quiaꞌa mäbǿjcäxät. Jaꞌa judíoshajxy jaduhṉ mänaaṉ, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä. Jaduhṉ hajxy hänajty miänaam̱bä coo jaꞌa Pablohajxy wyiingapxpedǿøjät. \v 3 Jejquiä Pablohajxy jim̱ jiaac hijty Iconio. Cabä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tsähgøꞌø‑tsähgøꞌø ñäꞌä mädiaꞌagy. Jaduhṉ hajxy hänajty miädiaꞌagy coogä Dios hajxy xjiaanc̈h tehm̱ chójcäm. Madiuꞌu jaꞌa Pablo paꞌam hajxy hänajty yajnax̱y. Hijxtahṉd hajxy hänajty yajcähxøꞌpy jaduhṉ coo jaꞌa Pablo jaꞌa Jesús jaꞌa miäjaa hajxy hänajty tøø mioꞌoyii. Hix̱, jaꞌa Jesús jaꞌa miäjaahaamä paꞌam hajxy hänajty yajnax̱y. Jaduhṉä cuꞌughajxy hänajty ñajuøꞌøy coo jaꞌa Dios hajxy tøyhajt xjiaanc̈h tsójcäm. \v 4 Pero cabä cuꞌughajxy hänajty tiuꞌugmädiaꞌaguiä. Näjeꞌe jaꞌa judíos miädiaꞌagy hajxy hänajty miäbøjcä. Näjeꞌe jaꞌa Pablo miädiaꞌagy hajxy hänajty miäbøjcä. Dioswiinguex̱iä Pablohajxy hänajty tiuum̱by møødä Bernabé. \v 5 Mänitä møjtuuṉgmøødpähajxy quiojyquiapxytiuuṉ̃ coo jaꞌa Pablohajxy quiuhgaꞌadsǿøjät. Jaduhṉä judíoshajxy piamänaam̱bä møød hajxy caꞌa judíospä. \v 6 Coo jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jim̱ piäyøꞌcy. Mänit hajxy ñøcxy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Licaonia, møød maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Listra møød Derbe. \v 7 Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy jim̱ tiägøøyy yajwiingapxøøbiä Licaonia‑naaxooty wiinduhm̱yhagajpt. \p \v 8 Jim̱ä paꞌamjäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay Listra. Tecymiuquiä mähdiøjc hänajty tøø myiṉ̃ tøø quiaꞌay. Cahnä hänajty mänaa yoꞌoyøꞌøgy. \v 9 Jiaanc̈h tehm̱ yhamädoow̱hijpiä mähdiøjc hänajty waam̱batiä Pablohajxy hänajty miädiaꞌagy. Coo jaꞌa Pablo jaꞌa mähdiøjc jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa mähdiøjcä jioot hänajty tøø piädaꞌagy coo miøcpǿgät, møød coo hänajty miäbøcy coo jaꞌa Pablo jaꞌa Jesús miäjaa hänajty miøødhajtä, \v 10 mänitä Pablo jaꞌa mähdiøjc ñämaayy: \p ―Pädøꞌøg, tänaayyøꞌøg. \p Møcä Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃. Mänitä craa jiaanc̈h tänaayyøꞌcy. Mänit hoy tiägøøñä yohbiä. \v 11-12 Coo jaꞌa cuꞌugä craa hajxy jaduhṉ yhijxy coo hänajty tøø miøcpøcy, mänit hajxy tiägøøyy yaax̱pä yhamdsoo hayuuc‑haambyhajxy: \p ―Tøø jaꞌa Zeus hajxy xñägädáacäm møødä Hermes, jaꞌa hajxy nwiingudsähgǿøyyämbä. Tøø hajxy jaduhṉ ñibiädaꞌagyii neby jäyaꞌayän ―nøm̱ä Pablohajxy ñänøøm̱ä. \p Jaduhṉä Bernabé hänajty yhajodhadyii nebiä Zeusän. Haa jaꞌa Pablo, jaduhṉ hänajty jeꞌe yhajodhájtäbä nebiä Hérmesän, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Pablo hänajty jiaanc̈h tehm̱ miädiaꞌagy. \v 13-14 Pero cabä Pablohajxy hänajty wyiinjuøꞌøy waam̱baty hajxy hänajty ñänømyii. Hoorä, jim̱ä tsajtøjc hänajty tuꞌug cajptpaꞌa maa jaꞌa cuꞌugä Zeus hajxy hänajty wyiingudsähgøꞌøyän. Jaꞌa jäyaꞌay hänajty jim̱ tuum̱bä teedy, mänitä waj may yajmejch maa jaꞌa Pablohajxy hänajty cajptpaꞌa tøø miähmøꞌøyän. Mayyä pøjy jaduhṉ yajmejtspä. Mänitä Pablohajxy tiägøøyyä wiingudsähgǿøyyäbä. Jaꞌa cuꞌughajxy møødä teedy, jeꞌe hajxy hänajty mäwiingudsähgøøby. Mänitä teedyhajxy tiägøøyy mänaam̱bä coogä waj hajxy hänajty yoxaꞌañ jaꞌa Pablocøxpähajxy. Hagriegohaam hajxy jaduhṉ miänaaṉ̃. Coo jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ wyiinjuøøñä nebiä cuꞌughajxy hänajty jiatcøꞌøwaꞌañ, mänitä Pablohajxy tiägøøyy tajpä maabiä. Mänitä wyit hajxy quiøøꞌch. Mänit hajxy jim̱ tiägøøyy cuꞌughagujc. Mänit hajxy yaax̱y: \p \v 15 ―Mäguꞌughajpädøjc, caꞌa højts xwyiingudsähgøꞌøy. Jäyaꞌay højts nej mijtsän. Paady højts yaa tøø nmech maa mijts mgajptän, coo højts mijtsä Diosmädiaꞌagy nyajwiingapxǿꞌøwät, jaduhṉä Dios jujpiä jaꞌa miädiaꞌagy hajxy mmäbǿjcät. Jéquiänä Dios jaꞌa tsajt yhädiuuṉ̃, møødä naax̱wiin, møødä mejy, møød tijaty jaac jii, cøx̱iä. Jaduhṉä Dios miänaꞌañ coo hajxy jeꞌe mwiingudsähgǿøñät, coo jaꞌa mhamdsoo cuhdujt hajxy mnajtshixǿøñät, jaꞌa caꞌa tsoobaatpä. \v 16 Hijty, jaduhṉä Dios hijty miänaꞌañ coo jaꞌa jäyaꞌayä yhamdsoo cuhdujt hajxy ween yajtuṉ̃. \v 17 Homiänaajä jaꞌa Dios yajcähxøꞌøgy coo hojioot jiaanc̈h tehm̱ miøødä maa mijtscøxpän, møød coo yajtuꞌuy coo yajtaꞌxy, møød coo jaꞌa cam̱ä tuꞌu yaghoyøꞌøy, jaduhṉ hajxy ngaayy nhúucäm jootcujc ―nøm̱ä Pablohajxy miänaaṉ̃. \p \v 18 Hobiänejpiä jaꞌa Pablo jaꞌa cuꞌug hajxy jaduhṉ yajmäbøjcy coo jaꞌa waj hajxy quiaꞌa yóxät, coo jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ quiaꞌa wiingudsähgøꞌøwøød møødä Bernabé. \p \v 19 Mänitä judíoshajxy näjeꞌe miejch. Antioquía hajxy hänajty chooñ møød Iconio. Mänitä cuꞌug hajxy yajmäbøjtägajch cooc tyijy jaꞌa Pablohajxy hänajty yhøhṉdaꞌagy møødä Bernabé. Mänitä cuꞌugä Pablo hajxy jaduhṉ jia caꞌch. Jaduhṉ hajxy hänajty yhajodhaty coo jaꞌa Pablo hänajty tøø yhoꞌogy, pero cab hänajty tøø ñäꞌä hoꞌpä. Mänitä Pablo hajxy hoy yhøxwich cajptpaꞌa. \v 20 Jaꞌa jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty jaduhṉ tøø miäbǿquiäbä, mänitä Pablo hajxy hoy jiuhmugøꞌøy. Mänitä Pablo jadähooc wyiinmahñmejch. Mänitä Pablohajxy jaduhṉ jiiby tiägǿøguiumbä cajptooty møødä mäbøjpädøjc. Cujaboomä Pablohajxy jim̱ chohṉ̃ møødä Bernabé. Mänit hajxy ñøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty jaduhṉ xiøhatiän Derbe. \p \v 21 Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ miejch Derbe, mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy hawaaṉ hayaaxøøbiä. Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy may miäbøjcy. Mänitä Pablohajxy jim̱ wyiimbíjcumbä. Mänit hajxy jim̱ ñøcxtägajch Listra, møød jim̱ Iconio, møød jim̱ Antioquía, majaty hajxy hänajty tøø yhuuc hoobiän. \v 22 Jaꞌa jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tøø miäbǿquiäbä, mänit hajxy wyiingapxøøyyä coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hamuumduꞌjoot pianǿcxät tehṉgahnä, hoy hajxy jaduhṉ cu jia mänax̱ cu jia yajnax̱ jaꞌa tsaac̈hpä jaꞌa peenä. Mänit hajxy jaduhṉ jim̱ ñǿcxät Dioswiinduum. \v 23 Majatiä Pablohajxy hänajty wiädity, wyiinguejxyp hajxy hänajty pøṉ jaduhṉ jim̱ túnäp wiindsǿṉ maa jaꞌa tsajtøjcän. Mänitä Pablo jaꞌa Dios hajxy piaꞌyaax̱y coo hajxy jaduhṉ quiuweendähadǿøjät jaꞌa Diósäm, jaꞌa hajxy hänajty tøø miäbǿquiäbä. Jaguiay jayhuꞌuguiä Dios hajxy hänajty miänuuꞌxtaꞌagy. \p \v 24 Mänitä Pablohajxy jim̱ ñaxøøyy møødä Bernabé maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Pisidia. Møød hajxy jim̱ yhoobiä maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhajpän Panfilia. \v 25 Mänitä Pablohajxy jim̱ jadähooc miéjtscumbä Perge. Jim̱ä Diosmädiaꞌagy hajxy jadähooc yajwáꞌxcumbä. Mänit hajxy ñøcxy jadähooc Atalia. \v 26 Jim̱ hajxy jadähooc hoy biarcotägøꞌøy. Mänit hajxy jim̱ ñǿcxcumbä Antioquía maa hajxy hänajty jaduhṉ tøø yhuuc tsohṉdaacpän, maa hajxy hänajty jaduhṉ tøø wyiinguexyiijän coo jaꞌa Dios jaꞌa tiuuṉg hajxy tiúuṉät. Coo hajxy jaduhṉ jim̱ miejtstägajch Antioquía, yaghabejt hajxy jaduhṉ nebiä Dios hänajty tøø yhaneꞌemiän coo hajxy jaduhṉ tiúnät. \v 27 Coo hajxy jim̱ miejch Antioquía, mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc hajxy wioomujcy. Mänit hajxy miädiaacy nebiatiä Dios hajxy hänajty tøø piuhbedyiijän, møød coo jaꞌa Dios cuhdujt jaduhṉ tøø yecy coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy jaduhṉ miäbǿjpät, jaꞌa hajxy hänajty jaduhṉ caꞌa judíospä. \v 28 Jejquiä Pablohajxy jim̱ yhijty Antioquía. Xyiicy xiooṉdaacy hajxy jaduhṉ møødä mäbøjpädøjc‑hajxy. \c 15 \p \v 1 Mänitä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ jim̱ näjeꞌe miejch Antioquía. Judea hajxy hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy yajnähixøøyyä coo hajxy jaduhṉ quiudiúnät nebiä Moisés hänajty jegyhajty tøø yhaneꞌemiän, coo hajxy yajcircuncidarhádät. Cooc hajxy jaduhṉ quiaꞌa cudiúnät, cábäc hajxy jaduhṉ ñähwáꞌadsät. Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ tsohm̱bä Judea, jeꞌedsä mäbøjpädøjc hajxy jaduhṉ yajnähixøøyy. \v 2-3 Pero cabä Pablohajxy jaduhṉ quiumaayy coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ yajnähixøꞌøwǿøjät. Mänitä Pablo jaꞌa mädiaꞌagy hajxy jaduhṉ yajcapxiøøyy coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ quiaꞌa mäbǿgät neby hajxy hänajty tøø yajnähixøꞌøyiijän coo hajxy tsipcøxp yajcircuncidarhádät. Mänitä Pablohajxy jim̱ quiejxä Jerusalén møødä Bernabé, møødä wiinghänaꞌc‑hajxy. Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ mäguejx coo jaꞌa tsip jaꞌa pleetä jaduhṉ ween nøcxy yajcøx̱y yajmay. Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ tuum̱bä Jerusalén maa jaꞌa tsajtøjcän, jeꞌedsä tsip jaꞌa pleetä hajxy hänajty miøødyajcøxaam̱by miøødyajmayaam̱by, jaduhṉ hajxy quiaꞌa tsipyajpädǿꞌnät. Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ tiuꞌubøjcy Antioquía, mänit hajxy jim̱ ñaxøøyy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Fenicia, møød jim̱ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Samaria. Jim̱ä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc hajxy miøødmädiaacy, jaꞌa hajxy hänajty tsänaabiä jim̱ Fenicia møød jim̱ Samaria. Jaduhṉä Pablohajxy miädiaacy coogä jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tøø piaduꞌubøcy, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa judíospä, møød coogä yhamdsoo cuhdujt hajxy hänajty tøø ñajtshixøøñä. Coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jaduhṉ jiaanc̈h tehm̱ xiooṉdaacy. \p \v 4 Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ miejch Jerusalén møødä Bernabé, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱ yhamugøøyy maa jaꞌa tsajtøjcän, møødä Dioswiinguex̱ypähajxy, møødä tsajtøjc‑wiindsøṉhajxy. Mänitä Pablohajxy miädiaacy nebiatiä Dios hajxy hänajty tøø piuhbedyiijän. \v 5 Jim̱ä fariseoshajxy näjeꞌebä. Tøø jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty miäbøjpä jaꞌa Jesucristocøxpä. Mänit hajxy tiänaayyøꞌcy. Mänit hajxy miänaaṉ̃: \p ―Tsipcøxpä mäbøjpädøjc‑hajxy yajcircuncidarhájpät, hoy hajxy jaduhṉ quiaꞌa jagä judíospä; weenä mädiaꞌagy hajxy jaduhṉ quiudiuṉ̃ nebiä Moisés jecy yhanehm̱iän ―nøm̱ä fariseoshajxy miänaaṉ̃. \p \v 6 Mänitä Dioswiinguex̱ypähajxy yhamugøøyy møødä tsajtøjc‑wiindsøṉhajxy. Mänit hajxy tiägøøyy mädiaacpä waam̱batiä fariseoshajxy tøø miänaꞌañ. \v 7 Mänitä Pedro tiänaayyøꞌcy mädiaaccujc. Mänit yajcapxøøyy: \p ―Puhyaꞌadiøjc, mnajuøøby hajxy jaduhṉ cooc̈hä Dios jecy xwyiinguejxy cooc̈hä jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy nyajwiingapxǿꞌøwät, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä, coo hajxy miäbǿgät, jaduhṉ hajxy ñähwaꞌads quiuhwáꞌadsät. \v 8 Haa jaꞌa Dios, xyhix̱yhájtämä njootä njuøhñdyhajxy. Coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy jaduhṉ miäbøjcy, jaꞌa caꞌa judíospä, mänitä Dioshespíritu hajxy mióoyyäbä, nebiä Dios jaꞌa yhEspíritu hajxy tøø xmióoyyäm højtshájtäm. Jaduhṉä tøyhajt hajxy nmøødhájtäm coo jaꞌa nähwaatstaact hajxy jaduhṉ piaatpä, neby højts tøø nbáatäm. \v 9 Tuꞌcuhdujtä Dios hajxy tøø xyajnähwaats tøø xyajcuhwáatsäm møødä cajpä judíospähajxy. Coo hajxy jaduhṉ tøø miäbøjpä, paadiä piojpä quiädieeyhajxy tøø ñähwaatspä. \v 10 Pero jaduhṉ mijts mja mänaꞌañ coo jaꞌa cajpä judíospä jaꞌa mädiaꞌagy hajxy jaduhṉ quiudiúum̱bät nebiä Moisés jecy yhanehm̱iän. Ni højts pedyii ngaꞌa cudiúuṉäm, højts judíoshájtäm. Ni højtsä nhapä ndeedyhajxy hijty jegyhajty hoy quiaꞌa cudiúuṉämbä. Coo mijts jaduhṉ mja mänaꞌañ coo jaꞌa cajpä judíoshajxy jaduhṉ quiudiúum̱bät, jaduhṉ hajxy myajcähxøꞌøgy nebiä Dios jaꞌa miädiaꞌagy hajxy mgaꞌa mäbǿjcäbän. \v 11 Pero jaduhṉ hajxy nnajuǿøyyäm coo jaꞌa Jesús hajxy tøø xñäꞌä yajnähwáatsäm tuꞌcuhdujt, møød højts judíospähájtäm, møødä cajpä judíoshajxy. Hojiootä Jesús jaduhṉ miøødhajpy maa højtscøxphájtäm ―nøm̱ä Pedro miänaaṉ̃. \p \v 12 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy miädiaacpädøøyy, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Jerusalén. Mänitä Pablohajxy tiägøøyy mädiaacpä møødä Bernabé nebiatiä Dios jaꞌa miäjaa hänajty tøø yajcähxøꞌøgy maa jaꞌa jäyaꞌaguiøxpähajxiän, jaꞌa cajpä judíospähajxy, møød nebiatiä Pablo jaꞌa hoy‑yagjuøøñäjatypä hajxy hänajty tøø tiuṉ̃. \v 13 Coo jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ miädiaacpädøøyy, mänitä Santiago miänaaṉ̃: \p ―Puhyaꞌadiøjc, huuc tuṉä mayhajt hajxy, huuc hamädoow̱hit hädaa mädiaꞌagy hajxy. \v 14 Jaduhṉä Simón tøø miädiaꞌagy coo jaꞌa Dios jaꞌa hojioot miøødhajnä maa jaꞌa jäyaꞌaguiøxpähajxiän, jaꞌa hajxy cajpä judíospä, møød coo jaꞌa Dios wyiimbiy pønjaty jaduhṉ quiuꞌughádäp. \v 15 Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän nebiä profetadøjc‑hajxy jecy quiapxy miädiaaquiän coo jaꞌa Dios hojioot hänajty miøødhadaꞌañ maa jaꞌa jäyaꞌaguiøxpähajxiän, jaꞌa hajxy cajpä judíospä. Jaduhṉä profeta Amós jecy quiujahy quiugueeꞌch \v 16 coo jaꞌa Dios jaduhṉ miänaaṉ̃: \q1 Nguexáam̱biøc̈hä nguguex̱y coo ween jaduhṉ yhanehm̱bä nebiä David jecy yhanehm̱iän, \q1 \v 17 jadúhṉhøc̈hä jäyaꞌayhajxy xwyiingudsähgǿꞌøwät, \q1 jaꞌa hajxy cajpä judíospä, pønjátyhøch tøø nwiimbiy cooc̈h jeꞌe nguꞌughádät. \q1 \v 18 Jéquiänä Dios jaduhṉ miänaaṉ̃ coo jaduhṉ yajtøjiadaꞌañ. \p \v 19 Mänitä Santiago jiaac mänaaṉ̃: \p ―Tøyhajt jaduhṉ nebiä Diosmädiaꞌagy miänaꞌañän. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo jaꞌa mäbøjpädøjc hajxy nhanéhm̱ämät, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Cab hajxy nnämáayyänät coo højtsä nguhdujt hajxy xpiahíjxämät, højts judíoshájtäm. \v 20 Jaduhṉ mäbøcypiä, tsøc hajxy yajnäjaayǿøyyäm coo hajxy jaduhṉ quiaꞌa tsúꞌudsät tijatiä jäyaꞌayhajxy tøø yox̱y quepychechwiinduum, møød coo wiingtoꞌoxiøjc hajxy quiaꞌa møødmáꞌawät, møød coo animal hajxy quiaꞌa tsúꞌudsät jaꞌa jañøꞌxieeꞌxypä, møød coo animalnøꞌty hajxy quiaꞌa huꞌug quiaꞌa jǿøꞌxät. \v 21 Jaduhṉä Moisés jecy quiujahy coo højts jaduhṉ nguhdujthájtämät, højts judíoshájtäm. Jaduhṉ højts wiinduꞌugpooꞌxxiøø nyajnähixǿøyyäm maa jaꞌa tsajtøjcän wiinduhm̱yhagajpt. \p \v 22 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy nägøx̱iä quiojyquiapxyhajty møødä Dioswiinguex̱ypähajxy, møødä tsajtøjc‑wiindsøṉhajxy, coo jaꞌa cunocy hajxy jim̱ quiéxät Antioquía, coo jaꞌa Pablohajxy miødhadǿøjat møødä Bernabé. Mänitä Judashajxy jaduhṉ wyiinguejxä møødä Silas coo hajxy jaduhṉ quiunocyhádät. Jim̱ä Judashajxy hänajty quiopc‑haty møødä Silas maa jaꞌa tsajtøjcän. Mejtstuꞌu jaꞌa Judas hänajty xiøhaty møødä Barsabás. \v 23 Mänitä mäbøjpädøjcä nocy hajxy yhädiuuṉ̃. Mänitä Pablo jaꞌa nocy hajxy yajcøꞌødägøøyyä coo hajxy miänǿcxät Antioquía. Jaduhṉä nocy hajxy quiujahy: \p “Puhyaꞌadiøjc, mijts hädaa nocy nyajnäguejxyp, mijts caꞌa judíospä, coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy tøø mmäbøcy, pønjaty jim̱ tsänaaby Antioquía, møød jim̱ Siria, møød jim̱ Cilicia. Højts hädaa nocy tøø nhädiuṉ̃, højts mäbøjpädøjc yaa hijpä Jerusalén, møødä Dioswiinguex̱ypähajxy, møødä tsajtøjc‑wiindsøṉhajxy. \v 24 Tøø højts jaduhṉ nmädoyhaty coo højtsä nmäguꞌughajpähajxy näjeꞌe jim̱ tøø yhoy maa mijtsän. Caꞌa yhøjts jaduhṉ nguejx; hamdsoo joot hajxy jim̱ tøø ñøcxy. Jaduhṉ højts tøø nmädoyhaty coo mijtsä hänaꞌc xjia wiꞌi wyiinhøønaꞌañ, jaꞌa hajxy jim̱ tøø yhóyyäbä maa mijtsän, møød coo mijts näjeꞌe tøø myajwiinhøøñ. \v 25 Coo mijtsä hänaꞌc jaduhṉ xjia wiꞌi wyiinhøønaꞌañ, paady højts tøø ngojyquiapxyhaty coo højtsä nmäguꞌughajpä nämetsc jim̱ nguéxät maa mijtsän näguipxy møødä Pablo møødä Bernabé. Højtsä Pablo njaanc̈h tehm̱ chojpy njaanc̈h tehm̱ piaꞌhäyooby møødä Bernabé. \v 26 Jaanc̈h tehm̱ yhoyyä Pablo jaꞌa Jesucristo hajxy miäduṉ̃. Coo hajxy jaduhṉ hoy miäduṉ̃, paady hajxy mayhooc tøø jia wiꞌi yaghoꞌogaꞌañii. \v 27 Jaꞌa Judas højts nwiinguejxyp møødä Silas coo hajxy jim̱ ñǿcxät maa mijtsän. Hajäyaꞌayhaam mijts jaduhṉ xmiøødmädiaꞌagaꞌañ waam̱baty højts cham̱ njaay ngueec̈hän nocyquiøxp. \v 28-29 Jaduhṉ højtsä Dioshespíritu tøø xmiøødcojyquiapxyhaty coo mijts nhanéꞌemät coo hajxy mgaꞌa tsúꞌudsät mädyiijaty animal jaꞌa hänaꞌc tøø yox̱y quepychechwiinduum, møød coo animal hajxy mgaꞌa tsúꞌudsät jaꞌa jañøꞌxieeꞌxypä, møød coo wiingtoꞌoxiøjc hajxy mgaꞌa møødmáꞌawät. Coo hajxy jaduhṉ mgudiúnät, jaduhṉ hajxy mniyaghoyøꞌøwǿøjät. Cabä wiingcuhdujt yaghaneꞌemaꞌañ. Jaꞌa Dios hajxy jaduhṉ xcwieendähádäp.” Jaduhṉä mäbøjpädøjcä nocy hajxy yhädiuuṉ̃, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ hijpä Jerusalén. \p \v 30 Mänitä Pablohajxy jim̱ tiuꞌubøjcy møødä Bernabé, møødä Judas, møødä Silas. Mänit hajxy jim̱ ñøcxy Antioquía. Coo hajxy jim̱ miejch, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy nägøx̱iä jim̱ yhamugøøyy maa jaꞌa tsajtøjcän. Mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjcä nocy hajxy yajcøꞌødägøøyy. \v 31 Mänitä mäbøjpädøjcä nocy hajxy quiapxy. Mänit hajxy jiaanc̈h tehm̱ jiootcugøøyy jeꞌeguiøxpä coo hajxy jaduhṉ quiapxmøcpøjcä nocyhaam. \v 32 Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy yajwiingapxøøyyä. Jaꞌa Judashajxy jaduhṉ capx møødä Silas. Yoṉ̃ hajxy jaduhṉ quiapxy miädiaacy. Diosquex̱iä Judashajxy hänajty møødä Silas nämetsc. \v 33 Maxiøø jaꞌa Judashajxy jim̱ yhijty Antioquía møødä Silas. Coo hajxy hänajty wyiimbidaaṉnä, mänit hajxy ñämaayyä coo jaꞌa Dioscujúꞌuyäp hajxy jim̱ nøcxy yecy Jerusalén. Mänitä Judashajxy ñøcxnä Jerusalén maa hajxy hänajty tøø yhuuc tsohṉdaacpän. \v 34 Pero cabä Silas jaꞌa Judas pianøcxy. Jim̱ miähmøøyy Antioquía \v 35 näguipxy møødä Pablo møødä Bernabé. Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy yajwiingapxøøbiä näguipxy møødä mäbøjpädøjc‑hajxy nämaybiä. \p \v 36 Mänitä Pablo jaꞌa Bernabé cujecy ñämaayy: \p ―Jam̱ jadähooc wädíjtäm majatiä Diosmädiaꞌagy hoy nyajwáꞌxäm. Jam̱ä mäbøjpädøjc cuhíjxäm pø tehṉgahnä jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hoy pianøcxy. \p \v 37 Jia nähadsoow̱ jaꞌa Bernabé jaduhṉ. Mänit jaduhṉ jia mänaaṉ̃ coo jaꞌa Juan Marcos hajxy cu miødhajty. \v 38 Pero cabä Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃ coo jaꞌa Juan Marcos hajxy jaduhṉ miødhádät jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Juan Marcos hajxy hänajty tøø piuhwaꞌac̈hii mänaa hajxy hänajty jim̱ wiäditiän Panfilia maa jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty yajwaꞌxiän. \v 39 Coo jaꞌa Pablo hänajty quiaꞌa tuꞌugmädiaꞌaguiä møødä Bernabé, paady hajxy mänit ñiwiaꞌxä. Mänitä Bernabé jaꞌa Marcos wiowøꞌcy. Mänit hajxy tiägøøyy barcojooty. Mänit hajxy jim̱ ñøcxy mejyhawiimb maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Chipre. \v 40 Haa jaꞌa Pablo, mänit jeꞌeduhṉ miänaaṉ̃ cooc jaꞌa Silas hänajty miøødwäditaꞌañ. Mänitä mäbøjpädøjcä Dios hajxy miänuuꞌxtaacy coo jaꞌa Pablohajxy piuhbedǿøjät. Mänitä Pablohajxy tiuꞌubøjnä møødä Silas. \v 41 Mänit hajxy jim̱ ñaxøøyy Siria møød jim̱ Cilicia. Majatiä Pablohajxy hänajty wiädity, jim̱ä mäbøjpädøjc hajxy hänajty quiapxmøcpøcy. \c 16 \p \v 1 Mänitä Pablohajxy jim̱ ñøcxy Derbe. Coo hajxy jim̱ tiuꞌubǿjcumbä, mänit hajxy jim̱ ñǿcxcumbä Listra. Jim̱ä craa hajxy tuꞌug hoy piaady. Timoteo jaꞌa craa hänajty xiøhaty. Miäbøjpiä Timoteo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty. Jaꞌa Timoteo jaꞌa tiajjä, judía hänajty jeꞌe. Jaanä miäbøjpiä Diosmädiaꞌagy hänajty jeꞌebä. Jaꞌa Timoteo jaꞌa tieediä, caꞌa hänajty jeꞌe jiudíosä. \v 2 Quiumaabiä mäbøjpädøjcä Timoteo hajxy hänajty, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Listra møød jim̱ Iconio. \v 3 Mänitä Pablo jaꞌa Timoteo ñämaayy coo hänajty miøødwäditaꞌañ. Pero cahnä Timoteo hänajty yajcircuncidarhaty. Mänitä Pablo jaꞌa Timoteo yajcircuncidarhajtä, jaduhṉä judíoshajxy jaduhṉ quiaꞌa jootmáꞌadät. Hix̱, ñajuøøbiä judíoshajxy hänajty nägøx̱iä coo jaꞌa Timoteo hänajty quiaꞌa yajcircuncidarhatyñä. Coo jaꞌa Timoteo jaꞌa tieedy hänajty quiaꞌa judíosä, paadiä Timoteo hänajty quiaꞌa yajcircuncidarhatyñä. \v 4 Mänitä Pablohajxy tiägøøyy wädijpä cajpt‑cajpt møødä Silas møødä Timoteo. Majaty hajxy hänajty wiädity, jim̱ä mäbøjpädøjc hajxy hänajty yajmädoyhaty waam̱batiä Dioswiinguex̱ypähajxy hänajty tøø yhaneꞌemiän, møødä tsajtøjc‑wiindsøṉhajxy, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ hijpä Jerusalén. \v 5 Jaanä jaduhṉä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc hajxy hänajty quiapxmøcpøjpä wiinduhm̱yhagajpt, paadiä mäbøjpädøjcä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty hoy jiaac tehm̱ miäbøcy. Møød hajxy hänajty jiaac tehm̱ miayøꞌøy jabom̱‑jabom̱. \p \v 6 Pero cabä Pablo cuhdujt hajxy choj mooyyä jaꞌa Dioshespíritäm coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy jim̱ nøcxy yajwaꞌxy Asia. Paady hajxy jim̱ jiaac wädijty Frigia møød jim̱ Galacia. \v 7 Mänit hajxy jim̱ miejch maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Misia. Mänit hajxy jia mänaaṉ̃ coo hajxy jim̱ ñǿcxät maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Bitinia. Pero cabä Jesús yhEspíritu jaduhṉ miänaaṉ̃ coo hajxy jim̱ ñǿcxät. \v 8 Coo hajxy jim̱ ñaxøøyy Misia, mänit hajxy jim̱ miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Troas. \v 9 Mänitcoodsä Pablo jäyaꞌay tuꞌug wyiinhijxy. Jim̱ hänajty chooñ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Macedonia. Tänaaby hänajty jaduhṉ. Mänitä Pablo ñämaayyä: “Huuc tuṉä mayhajt, jam̱ højtsä Diosmädiaꞌagy yajwiingapxǿøyyäc jim̱ Macedonia.” Jaduhṉä Pablo miänuuꞌxtaacä. \v 10 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ wyiinhijxy, mänit højts jaduhṉ nwiinmaayy coo højts jim̱ njaanc̈h nǿcxät Macedonia. Jaduhṉ højts hänajty nwiinjuøꞌøy coo højtsä Dios hänajty tøø xwyiinguex̱y coo højtsä Diosmädiaꞌagy jim̱ nøcxy nyajwaꞌxy. \p \v 11 Mänit højts hoy nbarcotägøꞌøy. Mänit højts jim̱ ndsohṉ̃ Troas. Mänit højts nnøcxy mejyhawiimb maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Samotracia. Mejyhagujcä naax̱ jaduhṉ. Cujaboom højts jadähooc nbarcotägǿøguiumbä. Mänit højts njaac nøcxy mejyhawiimb maa jaꞌa cajpt hänajty jaduhṉ xiøhatiän Neápolis. Coo højts jim̱ nmejch mejyhawiimb, mänit højts nbarcopädsøøm̱nä. \v 12 Mänit højts nnǿcxcumbä maa jaꞌa cajpt hänajty jaduhṉ xiøhatiän Filipos, jim̱ Macedonia‑naax̱paꞌa. Jim̱ä Rómabä jäyaꞌayhajxy hänajty nämay chänaꞌay. Jim̱ højts jaduhṉ maxiøø nhijnä. \v 13 Coo jaꞌa pooꞌxxiøø yhabaaty, mänit højts jim̱ nnøcxy møjnøøbaꞌa, jim̱ cajptpaꞌa. Jim̱ä judíos jaꞌa Dios hajxy hänajty nax̱y piaꞌyaꞌaxy. Jim̱ä toꞌoxiøjc‑hajxy hänajty näjeꞌe tøø yhamugøꞌøy. Mänit højts jim̱ nhøxtaacy. Mänit højtsä jäyaꞌay ndägøøyy yajmøødmädiaacpä jaꞌa Diosmädiaꞌagy, jaꞌa hajxy hänajty tøø yhamugǿꞌøyäbä. Haagä toꞌoxiøjc hajxy hänajty jeꞌe. \v 14 Tuꞌjäyaꞌay hänajty xiøhaty Lidia. Jim̱ hänajty chooñ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Tiatira. Hucywyit hänajty tiooꞌpy, jaꞌa hojiatypä. Wyiingudsähgøøbiä Lidia jaꞌa Dios hänajty. Mänitä Dios jaꞌa Lidia yajmäbøjcy waam̱batiä Pablo hänajty yajnähixøꞌøy. \v 15 Mänitä Lidiahajxy hoy ñäbety nägøx̱iä mäduhṉ̃tiä hajxy hänajty jim̱ yhity maa jaꞌa tiøjcän. Mänit højtsä Lidia xñämaayy: \p ―Pø mmänaam̱b hajxy jaduhṉ cooc̈hä Dios jaꞌa miädiaꞌagy hamuumduꞌjoot nmäbøjcä, jam̱ hajxy jim̱ mejtstaꞌag maac̈hä ndøjcän ―nøm̱ højts jaduhṉ xñämaayyhoꞌcy. \p Mänit højts jim̱ hoy nmejtstaꞌagy. \p \v 16 Wiinghooc højts hänajty jim̱ nnøcxy maa jaꞌa Dios hajxy hänajty piaꞌyaꞌaxiän. Tuꞌhaamnøcxpä, jim̱ højtsä cäxyiihänaꞌc tuꞌug hoy nbaady. Cudoogøꞌøy hänajty jeꞌeduhṉ. Jaꞌa haxøøgpä hänajty miøød. Cuwiinmahñdy hänajty jeꞌeduhṉ. Cøx̱iä hänajty jaduhṉ ñajuøꞌøy tijaty hänajty jadáaṉäp tunáaṉäp. Majiatiä xädøꞌøñ hänajty ñämec̈hii coo hänajty jaduhṉ cøx̱iä ñajuøꞌøy. Coo xädøꞌøñ hänajty mioꞌoyii, cøx̱iä wyiindsǿṉ hänajty mioodiägach, mäduhṉ̃tiä hänajty quianarhaty. \v 17 Mänit højtsä cäxyiihänaꞌc xpiaduꞌubøjcy høx̱haam. Mänit tiägøøyy yaax̱pä jojpä: \p ―Yøꞌø jäyaꞌayhajxy, jaꞌa Dios hajxy miäduum̱by, jaꞌa maas møc cuhdujt møødpä. Mijts hajxy xyajwiingapxøꞌøwaam̱b neby hajxy mnähwaꞌads mguhwáꞌadsät. \p \v 18 Maxiøø højtsä quix̱y jaduhṉ xpiawädijty yáax̱äp wáaṉäp. Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ chíjpänä coo jaꞌa quix̱y jaduhṉ wyiꞌi yaꞌaxy, mänitä Pablo ñäwaꞌwiimbijty. Mänitä Pablo jaꞌa haxøøgpä yhøxquejxy: \p ―Jaꞌa Jesucristocǿxpøch miic̈h nhøxquex̱y; pädsøm̱ jiiby maa yøꞌø cäxyiihänaꞌcän ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p Mänitä haxøøgpä jaduhṉ jiaanc̈h pädsøøm̱y. \p \v 19 Coo jaꞌa quix̱iä wyiindsøṉhajxy jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa quix̱y hänajty jaduhṉ tøø ñähwaꞌac̈hii, mänit hajxy jaduhṉ ñajuøøyy coo jaꞌa quix̱y hänajty jaduhṉ quiaꞌa canarhadaaṉnä, møød coo xädøꞌøñ hajxy hänajty quiaꞌa moꞌowáaṉänä. Mänitä Pablohajxy miajtsä møødä Silas. Mänit hajxy yajnøcxä hagujc. \v 20 Mänit hajxy jaduhṉ ñäxøꞌøwøøyyä: \p ―Hädaa judíoshajxy, cajptyajmaꞌp hajxy jaduhṉ. \v 21 Wiingcuhdujt højts xjia wiꞌi yajnähixøꞌøwáaṉäm. Cab hajxy hawiinmats nmäbǿjcämät, jeꞌeguiøxpä coo hajxy jim̱ ndsóhṉäm Roma ―nøm̱ä Pablohajxy ñänøøm̱ä. \p Jaꞌa quix̱iä wyiindsøṉhajxy jaduhṉ mänaaṉ. \p \v 22 Mänitä Pablohajxy ñäbädøꞌcä jaꞌa cúꞌugäm. Mänitä cuduuṉghajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jaꞌa wyithajxy yajtsíjjäxät, møød coo hajxy wiobhoꞌogǿøjät pax̱yhaam. \v 23 Coo jaꞌa Pablohajxy hänajty tøø wiobhoꞌogyii, mänit hajxy hoy chumyii. Mänitä tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä yhanehm̱ä coo jaꞌa Pablohajxy hoy cwieendähadǿøjät. \v 24 Mänit hajxy hoy piädaꞌagyii hadsihx̱tuum jiiby pujxtøgooty. Puꞌuyhawaꞌadsootiä tiecyhajxy jaduhṉ yhameꞌmújcäxä. \p \v 25 Cuptsuhm̱dä hänajty jaduhṉ, jiibiä Pablo jaꞌa Dios hajxy hänajty piaꞌhøy piaꞌyaꞌaxy. Jiibiä miädsum̱yjiäyaꞌayhajxy hänajty jaduhṉ yhamädoow̱hity. \v 26 Mänitä hujx møc ñajxy. Høxtä tsäyuuyy jaꞌa pujxtøjc jaduhṉ. Cøjxä tøghaaw jaduhṉ yhawaꞌac̈h. Møødä cadena jaduhṉ cøjx pioty maa jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌayhajxy hänajty jaduhṉ quiuxochän. \v 27 Coo jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä miaꞌabiädøꞌcy, mänit jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa tøghagøꞌøw hänajty jaduhṉ tøø quiøx̱y hawaꞌac̈h. Mänit jaduhṉ miänaaṉ̃ cooc tyijy jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌayhajxy tøø quiøx̱y päyøꞌøgy. Mänitä espada jiuuꞌty. Niyaghoꞌogáaṉäp hänajty jaduhṉ hamdsoo jeꞌeguiøxpä coo hajxy cu piäyøꞌcy. \v 28 Mänitä Pablo yaax̱y: \p ―Caꞌa jaduhṉ mniyaghoꞌogyii. Chaa højts jaduhṉ nägøx̱iä. Caj pøṉ tøø piäyøꞌøgy ―nøm̱ä tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä ñämaayyä. \p \v 29 Jaanc̈h tehm̱ chähgøøby hänajty jeꞌeduhṉ. Høxtä tsäyuuby hänajty jeꞌeduhṉ. Mänitä jøøn hoy quioṉ̃. Päyøꞌøguiä tiøjtägǿøguiumbä. Mänitä Pablohajxy hoy wyiinjijcädaꞌagyii møødä Silas. \v 30 Mänit hajxy yhøxwoobädsøøm̱ä pujxtøgooty. Mänit hajxy miäyajtøøw̱ä: \p ―Wiindsøṉdøjc, ja wiꞌi ñähwaꞌadsáam̱bøch høøc̈h. Nébyhøch jaduhṉ njatcǿꞌøwat. \p Jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä jaduhṉ mänaaṉ. \v 31 Mänitä Pablohajxy yhadsooyy: \p ―Coo hajxy jaduhṉ mmäbǿgät jaꞌa Wiindsǿṉ Jesúscøxpä, jaduhṉ hajxy mnähwáꞌadsät mäduhṉ̃tiä hajxy jim̱ mhity maa jaꞌa mdøjcän. \p \v 32 Mänitä tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä jaꞌa Dioscapxy jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hoy yajwiingapxøꞌøyii mäduhṉ̃tiä hajxy hänajty jim̱ yhity maa jaꞌa jiøøn maa jaꞌa tiøjcän. Jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ mäyajwiingapxøøyy. \v 33 Moṉ̃ñä hänajty jaduhṉ. Mänitä Pablohajxy hoy yajtsiꞌiyii møødä Silas majaty hajxy hänajty jaduhṉ tøø chaac̈høꞌøyän. Jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä jaduhṉ mäyajtsiiw̱. Mänit hajxy nägøx̱iä hoy ñäbety mäduhṉ̃tiä hajxy hänajty jiiby yhity maa jaꞌa jiøøn maa jaꞌa tiøjcän. \v 34 Mänitä Pablohajxy jim̱ wioonøcxä maa jaꞌa craa tiøjcän. Mänit hajxy yajcaayy yaghuucä. Jaanc̈h tehm̱ xiooṉdaac jaꞌa craahajxy jaduhṉ jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dioscapxy jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty tøø miäbøcy. \p \v 35 Coo jiobøøyy, mänitä cuduuṉgä policía hajxy quiejxy maa jaꞌa pujxtøjcän. Mänitä policía jaꞌa tsum̱yjiäyaꞌagwieendähajpä hajxy hoy ñämaꞌay coo jaꞌa Pablohajxy ween yhøxmac̈hii møødä Silas. \v 36 Mänitä Pablo hoy ñämaadiägachii: \p ―Tøøc̈hä cuduuṉghajxy jaduhṉ xyhaneꞌemy cooc̈h mijts nhøxmádsät. Nøcx hajxy jaduhṉ jootcujc. \p \v 37 Mänitä Pablo jaꞌa policía ñämaayy: \p ―Højts, Roma højts nxønax̱y. Jaduhṉ højts cuhdujt nmøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän. Hoy højts jim̱ nja xønax̱y Roma, tøø højtsä cuduuṉg xyajwobhoꞌogyii hijxwiinduum. Hoy højts tii pojpä tii cädieey ngaꞌa jagä møødä, tøø højts xyajtsumyii. Hoorä, tsähdiuum̱bä cuduuṉghajxy jaduhṉ coo højts jaduhṉ tøø xchaac̈htiuṉ̃. Paady højts hameeꞌch xjia wiꞌi yaghøxmadsaꞌañii. Ween højts miṉ xyhamdsoo høxmach ―nøm̱ä policíahajxy ñämaayyä. \p \v 38 Mänitä cuduuṉghajxy hoy yhawáaṉäxä waam̱batiä Pablo hänajty tøø miänaꞌañ. Coo jaꞌa cuduuṉghajxy jaduhṉ miädooyy coogä Pablohajxy hänajty jim̱ xiønax̱y Roma, mänit hajxy chähgøøbiøjcy. \v 39 Mänitä Pablohajxy hoy ñämaꞌayii møødä Silas: \p ―Huuc tuṉä mayhajt hajxy, højts huuc mäméeꞌxäc ―nøm̱ä cuduuṉghajxy hoy miänaꞌañ. \p Mänitä Pablohajxy yhøxmájtsänä. Mänit hajxy miänuuꞌxtaacä coo hajxy jim̱ chóonät Filipos. \v 40 Coo jaꞌa Pablohajxy piujxtøjpädsøøm̱y, mänit hajxy jim̱ ñøcxy maa jaꞌa Lidia tiøjcän. Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jim̱ yhamugøøyy. Mänit hajxy quiapxmøcpøjcä jaꞌa Pablo. Mänitä Pablohajxy jim̱ chohṉnä møødä Silas. \c 17 \p \v 1 Mayhagajptä Pablohajxy ñaxøøyy, møød jim̱ Anfípolis, møød jim̱ Apolonia. Mänit hajxy jim̱ miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Tesalónica. Jim̱ä judíos jaꞌa chajtøjc‑hajxy hänajty tuꞌug. \v 2 Jaduhṉä Pablo hänajty quiuhdujthaty coo jaduhṉ chajtøjyoꞌoy. Wiinduꞌugpooꞌxxiøø hänajty jaduhṉ jim̱ ñøcxy maa jaꞌa tsajtøjcän. Tägøøghoocä Pablo jim̱ yhooyy maa jaꞌa tsajtøjcän jim̱ Tesalónica. Jim̱ä Pablo jaꞌa jäyaꞌay hänajty miøødcapxy miøødmädiaꞌagy. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty yajcapxiøøby. \v 3 Jaduhṉä Pablo hänajty quiapxtøy coo jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän coogä Dios jaꞌa Mesías hänajty yaa quiexaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin, møød cooc hänajty yhoꞌogaꞌañ, møød cooc hänajty jiujypiøjtägatsaꞌañ: \p ―Jaꞌa Jesúshøch mijts nyajmøødmädiaacypy. Jueꞌe jeꞌe, jaꞌa Mesías jeꞌe, jaꞌa Dios jecy ñänǿøm̱äbä cooc hänajty yaa quiexaꞌañ hoꞌpä ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 4 Näjeꞌe jaꞌa judíoshajxy miäbøjcy. Nämayyä jäyaꞌayhajxy miäbøjpä, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa judíospä, jaꞌa Dios hajxy hänajty wiingudsähgøøbiä. Nämayyä toꞌoxiøjc‑hajxy miäbøjpä, pønjatiä ñihyhaphajxy hänajty jim̱ tuuṉgmøød hagujc. Mänitä Pablohajxy miäguꞌugpøjcä møødä Silas, jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty tøø miäbǿquiäbä. \v 5 Coo jaꞌa Pablohajxy jaduhṉ miäguꞌugpøjcä, mänitä judíoshajxy jiootmaꞌty, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä. Mänitä haxøøghänaꞌc‑hajxy hoy wioomugyii. Mänit hajxy ñämaayyä coo hajxy ween quiajptyajmaꞌady. Mänitä haxøøgjäyaꞌayhajxy miädoyhajty cooc tyijy jaꞌa Pablohajxy hänajty jim̱ tøø miech maa jaꞌa Jasón jaꞌa tiøjcän. Jueꞌe jaꞌa haxøøgjäyaꞌayhajxy hänajty jiatcøꞌøwaꞌañ møødä judíoshajxy, jim̱ä Pablohajxy hänajty yajnøcxaꞌañii hagujc. Mänitä Jasón jaꞌa tiøjc hadsip yhajahm̱dúutäxä. \v 6 Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ quiaꞌa paatä, mänitä Jasónhajxy jim̱ wyitsnøcxä hagujc hadsip, møødä mäbøjpädøjc‑hajxy näjeꞌe. Mänitä judíoshajxy tiägøøyy yaax̱pä jojpä, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä: \p ―Jaꞌa Pablohajxy, cajptyajmaꞌpä hajxy jaduhṉ wiädity homiaajä. Tøø hajxy yaa miejtspä. \v 7 Jim̱ hajxy miejtstaꞌagy maa jaꞌa Jasón jaꞌa tiøjcän, paadiä Jasón jaꞌa pojpä miǿødäbä. Homiaajä Pablohajxy jaduhṉ wiädity, jaduhṉä cuꞌug hajxy jiøjcapxøꞌøy coo jaꞌa gobiernä miädiaꞌagy hajxy quiaꞌa mäbǿjcänät, jaꞌa jim̱ møjhajpä Roma. Jaduhṉä Pablohajxy yhøhṉdaacpä cooc tyijy jaꞌa Jesús jaduhṉ miøjhajpä nebiä gobiernän ―nøm̱ä judíoshajxy miänaaṉ̃, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä. \p \v 8 Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy møødä møjhajpähajxy, mänit hajxy tiägøøyy yaax̱pä waam̱bä. \v 9 Mänitä Jasónhajxy ñiñähjuudiuutä møødä mäbøjpädøjc‑hajxy, jaꞌa hajxy hänajty tøø miac̈híijäbä. Mänit hajxy yhøxmájtsänä. \p \v 10 Coo quioodsøøyy, mänitä Pablohajxy ñämaayyä møødä Silas coo hajxy jim̱ chóonät, coo hajxy ñǿcxät jim̱ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Berea. Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ mänaaṉ. Mänitä Pablohajxy jim̱ jiaanc̈h nøcxy Berea. Coo hajxy jim̱ miejch, mänit hajxy ñøcxy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. \v 11 Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy yajnähixøøbiä. Coo jaꞌa judíoshajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jaduhṉ jiootcugøøyy. Cab hajxy jaduhṉ jiootmaꞌty nebiä miäjudíoshajxy hänajty tøø jiootmaꞌadiän jim̱ Tesalónica. Mänitä Diosmädiaꞌagy hajxy tiägøøyy capxtaacpä jabom̱‑jabom̱ pø jaanc̈h tøyhajt hänajty jaduhṉ nebiä Pablo hajxy hänajty miädiaꞌaguiän. \v 12 Paady hajxy jaduhṉ may miäbøjcy. Møødä jäyaꞌayhajxy may miäbøjpä, jaꞌa hajxy hänajty caꞌa judíospä, møødä møjhajpädøjc‑hajxy, yaꞌadiøjc‑hajxy møødä toꞌoxiøjc‑hajxy. \v 13 Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Tesalónica, jaꞌa hajxy judíospä, coo hajxy jaduhṉ miädoyhajty coo jaꞌa Pablo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty jim̱ yajwaꞌxy Berea, mänit hajxy jiootmaꞌty. Mänitä jäyaꞌayhajxy Beréabä hoy jiøjcapxøꞌøyii coo jaꞌa Pablo jaꞌa miädiaꞌagy quiaꞌa mäbǿjcäxät. \v 14 Jaꞌa jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty mäbøjpä jim̱ Berea, mänit hajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jim̱ chóonät, coo wiingtuum ñǿcxät mejypiaꞌa. Paady hajxy jaduhṉ miänaaṉ̃ jeꞌeguiøxpä coo hajxy hänajty chähgøꞌøy coo jaꞌa Pablo cøx̱ypänejpiä tiunǿøjät. Coo jaꞌa Pablo jim̱ jiaanc̈h tsohṉ̃ Berea, jim̱ä Silashajxy miähmøøyy møødä Timoteo. \v 15 Yajmøødquejxä jaꞌa Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc nämetsc nädägøøg. Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ miejch mejypiaꞌa, mänit hajxy biarcotägøøyy. Mänit hajxy ñøcxy barcojooty maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Atenas. Coo hajxy jim̱ miejch, mänitä Pablo jiamiøødhajxy wyiimbijnä. Mänitä Pablo capxy jim̱ quiejxy Berea coo jaꞌa Silashajxy jim̱ paquiä ñǿcxpät Atenas møødä Timoteo, coo jaꞌa Pablo hajxy jim̱ piáadät. \p \v 16 Jim̱ä Pablo jaꞌa Silas hänajty yhahix̱y Atenas møødä Timoteo, mänitä Pablo yhijxy coo tsaasaandä hänajty jim̱ jiaanc̈h tehm̱ miayyä cajptooty. Jeꞌe jaꞌa cuꞌughajxy hänajty wyiingudsähgøøby. Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ yhijxy, mänit jiaanc̈h tehm̱ jiootmayhajty. \v 17 Nax̱iä Pablo hänajty jim̱ ñøcxy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Jaꞌa Jesucristocøxpä jaꞌa Pablo hänajty jim̱ yajcapxy yajmädiaꞌaguiøꞌøy møødä judíoshajxy, møødä jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, jaꞌa Dios hajxy hänajty wiingudsähgøøbiä. Jabom̱‑jabom̱ä Pablo hänajty jim̱ ñøcxy cajptcujc. Møød jim̱ä Pablo jaꞌa Jesucristocøxpä hänajty yajcapxy yajmädiaꞌaguiøøbiä møødä cuꞌug, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ yohby najxpä. \v 18 Mänitä jäyaꞌayä Pablo hajxy näjeꞌe wyiingumedsøøyy. Cujwaꞌxy hajxy hänajty yhabøcy jaꞌa epicureodøjcä miädiaꞌagy. Møød cujwaꞌxy hajxy hänajty yhabøjpä jaꞌa estoicodøjcä miädiaꞌagy. Mänit hajxy näjeꞌe miänaaṉ̃: \p ―Yøꞌø craa, jaanc̈h tehm̱ yajcumayaam̱b yøꞌøduhṉ cooc tyijy jiaanc̈h tehm̱ yhøxpøquiä. Pero cap yøꞌøduhṉ tii ñäꞌägädä jaty ―nøm̱ä Pablo jaduhṉ ñänøøm̱ä. \p Mänitä wiinghänaꞌc‑hajxy miänaaṉ̃: \p ―Jäguem̱ yøꞌø craa chooñ. Wiingdiosädaꞌa miädiaacypy. \p Paady hajxy jaduhṉ miänaaṉ̃, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Pablo jaꞌa Jesucristo hänajty miädiaꞌagy, cooc hajxy hoy xñähhoꞌtúutäm, møød cooc jadähooc jiujypiøjtägajch. \v 19 Mänitä Pablo jim̱ wioonøcxä maa jaꞌa tuṉhuung hänajty xiøhatiän Areópago. Jim̱ä jäyaꞌayhajxy hänajty may tøø yhamugøꞌøy. Mänitä Pablo ñämaayyä: \p ―Højts hawáaṉäc tii miic̈h jaduhṉ mmädiaacypy hawiinjem̱ybiä. \v 20 Jaanc̈h tehm̱ wyiing miic̈h jaduhṉ mmädiaꞌagy. Højts capxwíjjäc neby jaduhṉ miädiaꞌagytiägøꞌøyän ―nøm̱ä Pablo miäyajtøøw̱ä. \p \v 21 Hix̱, jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Atenas, møødä jäyaꞌayhajxy hänajty jim̱ hadsänaabiä, jaduhṉ hajxy hänajty quiuhdujthaty coo hajxy hänajty cøx̱iä wiinä miädow̱aꞌañ, jaꞌa hänajty hawiinjem̱ybiä. \p \v 22 Mänitä Pablo tiänaayyøꞌcy cuꞌughagujc. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, mijts yaa tsänaabiä Atenas, tøøc̈h jaduhṉ nhix̱y coo mijtsä tsaasaandä madiuꞌu mwiingudsähgøꞌøy. \v 23 Mayhitä wiingudsähgøødiaact hajxy mmøødä. Tøøc̈hä altar tuꞌug nhix̱y coo letra jaduhṉ yuugjaay miøødä: “Jii jaꞌa Diosädaꞌa tuꞌug, cahnä pøṉ yhix̱yñä. Jeꞌe yhaltar hädaa.” Hoorä, mwiingudsähgøøby yøꞌø Dios hajxy jaduhṉ, hoy hajxy mgaꞌa jagä hix̱yhatyñä. Pues jeꞌec̈h mijts jaduhṉ nyajmøødmädiaacypy. \p \v 24 ’Jaꞌa Dióshøch jaduhṉ nmädiaacypiä, cøx̱iä jeꞌe yhädiuuṉ̃ møød hädaa yaabä naax̱wiimbä, møød tijaty yaa hijp. Wiindsøṉhajp jeꞌe jim̱ tsajpootyp møød hädaa yaabä naax̱wiin. Cøx̱iä wiinä jaduhṉ yhaneꞌemy homiaajä. Cab jaduhṉ jiiby chänaꞌay tsajtøgooty, jaꞌa jäyaꞌayhajxy jaduhṉ yhädiuum̱biä. \v 25 Cabä Dios tii yajmaajiaty. Cab jaduhṉ miänaꞌañ coo højts nbuhbéjtämät. Pero jaayaꞌay hajxy cøx̱iä xmióoyyäm tijaty hajxy nyajmaajiájtäm, møødä jugyhajt, møødä poj, cøx̱iä. \p \v 26 ’Tuꞌug jäyaꞌay jaꞌa Dios jecy yhädiuuṉdsohṉ̃. Jeꞌe hajxy nägøx̱iä nhøjxhájtäm ndecyhájtäm mäduhṉ̃tiä hajxy yaa ndsänáayyäm hädaa yaabä naax̱wiin wiinduhm̱yhagajpt. Cahnä Dios hajxy hänajty xyhädiúuṉäm, tǿøyyäm hajxy hänajty xyajnähdíjjäm mänaa hajxy nmiiṉ ngáhw̱ämät, maa hajxy ndsänaayy nhäyóow̱ämät. \v 27 Chojpiä Dios jaꞌa jioot jaduhṉ coo hajxy nwiingudsähgǿøyyämät, paady hajxy tøø xyhädiúuṉäm. Coo jaꞌa Dios hajxy hamuumduꞌjoot nbaꞌyáax̱ämät, xyhadsóow̱äm hajxy jaduhṉ. \v 28 Hix̱, jaayaꞌay hajxy xyagjugyhájtäm. Jaduhṉ hajxy tøø xquiunúuꞌxäm coo hajxy ndsänaayy nhäyóow̱ämät, møød coo hajxy nyohy nnájxämät. Jaduhṉä yaabä jäyaꞌayhajxy näjeꞌe tøø quiujaay coogä Dios hajxy xyhuunghájtäm. \v 29 Tøyhajt jaduhṉ coo jaꞌa Dios hajxy xyhuunghájtäm. Pero coo jäyaꞌayä jäyaꞌayhahädiuuṉnax̱y hajxy yhädiuṉ̃, jueꞌe hajxy yajtuum̱by, oro, møødä poobhoro, møødä tsaa. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo jaduhm̱bä jäyaꞌayhahädiuuṉnax̱y hajxy nwiingudsähgǿøyyämät. Hix̱, caꞌa Dyiosä jeꞌe jaduhṉ. \v 30 Jegyhajty, cabä jäyaꞌayhajxy hijty ñajuøꞌøy pø jii Dios. Y cabä Dios hijty miøjpädaꞌagy coo hijty quiaꞌa wiingudsähgøꞌøyii. Pero jädaꞌahaty, tøø jaꞌa Dios hajxy xyhanéhm̱äm coo jaꞌa nhaxøøgcuhdujt hajxy nägøx̱iä nnajtshixǿøyyämät, mäduhṉ̃tiä hajxy yaa ndsänáayyäm hädaa yaabä naax̱wiin. \v 31 Hix̱, tøø jaꞌa Dios wyiinmay coo hajxy nägøx̱iä xyajtøyhajtyegáaṉäm. Jaanä jaduhṉ tøø wyiinmaabiä mänaa hajxy jaduhṉ xyajtøyhajtyegáaṉäm. Tøø jaꞌa Dios tuꞌjäyaꞌay yajnähdijy coo hajxy mänitxøøbä xyajcueendäyegáaṉäm. Coo tuꞌjäyaꞌay jaduhṉ yhoꞌcy, mänitä Dios jaayaꞌay yagjujypiøjtägajch jadähooc. Coo jaayaꞌay jaduhṉ jiaanc̈h jujypiøjtägajch, jaduhṉä tøyhajt hajxy nmøødhájtäm coo jaayaꞌay hajxy tøyhajt xyajcueendäyegáaṉäm mänitxøøbä ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 32 Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy coo jaꞌa Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃ cooc tuꞌjäyaꞌay hänajty tøø jiujypiøjtägach, jaꞌa hänajty tøø yhóꞌoguiäbä, mänitä Pablo hajxy näjeꞌe ñäxiicy. Mänit wiinghänaꞌc‑hajxy näjeꞌe miänaaṉ̃: \p ―Mmínäp yaa jadähooc. Njaac mädow̱aam̱by højts jaduhṉ nej miic̈h mmädiaꞌaguiän ―nøm̱ä Pablo ñämaayyä. \p \v 33 Mänitä Pablo wyiimbijnä. \v 34 Näjeꞌe jäyaꞌayä Pablo hajxy pianøcxy. Miäbøjc hajxy jaduhṉ. Tuꞌjäyaꞌay hänajty xiøhaty Dionisio. Møjhajp hänajty jeꞌe jim̱ maa jaꞌa Areópagon. Jaanä jaduhṉä toꞌoxiøjc tuꞌug miäbøjpä. Dámaris hänajty xiøhaty. Nämay hajxy jaduhṉ miäbøjcy. \c 18 \p \v 1 Mänitä Pablo jim̱ chohṉ̃ Atenas. Mänit wiingtuum ñøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Corinto. \v 2 Jim̱ä Pablo jaꞌa judío tuꞌug miøødnibiaatä. Jueꞌe jaꞌa judío hänajty xiøhaty Aquila. Jim̱ hänajty chooñ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Ponto. Jueꞌe tioꞌoxiøjc hänajty xiøhaty Priscila. Naam̱ mech hajxy hänajty jim̱ Corinto. Jim̱ hajxy hänajty tøø chohṉdaꞌagy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Italia. Paady hajxy jim̱ chohṉ̃ Italia, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa gobiernä Claudio hänajty tøø yhaneꞌemy coo jaꞌa judíoshajxy jim̱ quiøx̱y tsóonät Roma. Mänitä Pablo jim̱ ñøcxy cuhijxpä maa jaꞌa Aquilahajxy hänajty yhahäñaꞌayän. \v 3 Jueꞌe Aquilahajxy hänajty tiuuṉghajpy, loondøy hajxy hänajty yhädiuum̱by. Y jaꞌa Pablo, jaanä jaduhṉ hänajty tiuuṉgmǿødäbä. Paadiä Aquila jaꞌa Pablo ñämaayy coo jaꞌa Pablo jim̱ miøødtúnät. Mänitä Pablo jim̱ miähmøøñä. \v 4 Wiinduꞌugäsábado jaꞌa Pablo hänajty jim̱ ñøcxy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Jiibiä Pablo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty yajwiingapxøꞌøy jaꞌa Jesucristocøxpä, weenä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ miäbøcy, møødä judíoshajxy, møødä caꞌa judíoshajxypä. \p \v 5 Mänitä Silashajxy jim̱ miejch Corinto møødä Timoteo. Macedonia hajxy hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Mänitä Pablo jaduhṉ wyiinmaayy coo tuꞌtuꞌuyyä hänajty tiunaaṉnä, coo jaꞌa Diosmädiaꞌagyhajtiä hänajty miäwäditaaṉnä. Mänitä Pablo jaꞌa judíos tiägøøyy yajmøødmädiaacpä coogä Jesús hänajty jaꞌa Mesías, jaꞌa Dios hänajty jecy tøø yajnähdíjjiäbä coo hänajty quiexaꞌañ yajnähwaatspä. \v 6 Mänitä judíoshajxy jiootmaꞌty. Mänit hajxy miänaaṉ̃ cooc tyijy jaꞌa Pablo hänajty yhøhṉdaꞌagy. Mänitä Pablo jaꞌa wyit wyiinxijty. Jaduhṉä hijxtahṉd yejcy coo jaꞌa judíos wyiinmahñdyhajxy hänajty quiaꞌa hoyyä. Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Hamdsooyyä pojpä hajxy jaduhṉ mmøødä coo hajxy jaduhṉ mgaꞌa nähwaꞌadsaꞌañ. Paady hajxy jaduhṉ mgaꞌa nähwaꞌadsaꞌañ coo haxøøgwiinmahñdy hajxy mmøødä. Caꞌa yhøøc̈hä pojpä jaduhṉ nmøød coo hajxy mgaꞌa nähwaꞌadsaꞌañ. Cábøch mijtsä Diosmädiaꞌagy nyajwiingapxøꞌøwaaṉnä. Jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, jeꞌec̈h hajxy jaduhṉ nyajwiingapxøꞌøwáaṉnäp ―nøm̱ä Pablo jaꞌa judíos ñämaayy. \p \v 7 Mänitä Pablo chajtøjpädsøøm̱y. Mänit jim̱ ñøcxy maa jaꞌa craa Ticio Justo tiøjcän, jim̱ tsajtøjnähmøjc. Wyiingudsähgøøbiä Ticio Justo jaꞌa Dios hänajty, hoy hänajty jeꞌe quiaꞌa jagä judíosä. \v 8 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Crispo. Jueꞌe hänajty tiuum̱by tsajtøjwiindsǿṉ. Mänitä Crispo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy miäbøjcy nägøx̱iä, møødä yhuung møødä tioꞌoxy. Nämayyä jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy miäbøjpä, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsänaabiä Corinto. Mänit hajxy hoy ñäbety. \v 9 Mänitä Pablo jaꞌa Jesucristo wyiinhijxy coods. Mänitä Jesucristo miänaaṉ̃: \p ―Caꞌa pøṉ mdsähgøꞌøy. Høøc̈h nmädiaꞌagy tehṉgajnä yajwáꞌxäc. Caj mhamónät. \v 10 Høøc̈h miic̈h ngüeendähajpy. Caj miic̈h pøṉ nej xtiunaꞌañ. Hix̱, nämáyhøc̈hä jäyaꞌay jaꞌa ngapxy jaꞌa nmädiaꞌagy hajxy yaa xmiäbøjcä maa hädaa cajptän ―nøm̱ä Pablo ñämaayyä. \p \v 11 Tuꞌjomøjtä cupcä Pablo jim̱ yhijty Corinto. Jueꞌe jaꞌa Pablo hänajty jaduhṉ ñäꞌägädä tuuṉghajpy, jaꞌa Diosmädiaꞌagy‑yajwaꞌxyiibä. \p \v 12 Pero coo jaꞌa craa Galión jim̱ tiägøøyy tuum̱bä gobernador maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Acaya, mänitä judíos jaꞌa Pablo hajxy tiägøøyy mädsibøøbiä. Mänit hajxy jim̱ yajnøcxy hagujc maa jaꞌa Galión hänajty tiuṉ̃än. \v 13 Mänitä judíos jaꞌa Galión hajxy ñämaayy: \p ―Jueꞌe hädaa craa jiatcøꞌøy, jiøjcapxøøby hädaa craa jaꞌa cuꞌug coo højts nguhdujt hajxy xquiaꞌa yajtúuṉät neby højtsä Dios nwiingudsähgøꞌøyän. Wiingwiinmahñdy jaduhṉ yajnähixøøby coo højtsä Dios wiing nwiingudsähgǿꞌøwät ―nøm̱ä Pablo ñähwaam̱bejtä. \p \v 14 Coo jaꞌa Pablo hänajty yhadsowaꞌañ, mänitä Galión yaghadsowøøyy: \p ―Coo hädaa craa häxøpy tøø quiädieey, mänítøch mijtsä mmädiaꞌagy häxøpy nmädow̱aaṉä. \v 15 Pero jaꞌa mhamdsoo cuhdujt hajxy jaduhṉ myajtsibøøby. Jaꞌa mhamdsoo mädiaꞌagy hajxy jaduhṉ myajcapxiøøby pøṉ jaduhṉ xøhajp jaꞌa Mesías. Hamdsoo mijts myajtødiägǿꞌøwät. Cábøch jaduhm̱bä nmädow̱aꞌañ ―nøm̱ä judíoshajxy yhojjä. \p \v 16 Mänitä Galión jaꞌa judíos yhøxquejxy maa jaꞌa hagujtøjcän. \v 17 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Sóstenes. Copc‑hajp hänajty jeꞌe maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Mänitä cuꞌugä Sóstenes hajxy miajch. Mänit hajxy jim̱ yajnøcxy hagujc. Mänit hajxy jim̱ quioxhoꞌcy. Pero cabä Galión jaduhṉ miøjpädaacy. \p \v 18 Y jaꞌa Pablo, maxiøø jeꞌe jim̱ jiaag hijty Corinto. Mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc ñämaayy coo hänajty jim̱ choonaaṉnä. Jim̱ hänajty ñøcxaꞌañ Siria barcojooty näguipxy møødä Priscila møødä Aquila. Cahnä hajxy hänajty jim̱ biarcotägøꞌøy Cencrea, mänitä Pablo cuhdøøꞌx yajcuhmeꞌxy. Paady jaduhṉ yajcuhmeꞌxy coo jaꞌa Dios hänajty cøx̱iä wiinä tøø miäyujwaꞌañ. Mänitä Pablohajxy tiuꞌubøjnä barcojooty. \v 19 Mänit hajxy mejyhawiimb ñajxy. Mänit hajxy jim̱ miejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Efeso. Jim̱ä Pablohajxy ñibiuhyohdiúutänä møødä Priscila møødä Aquila. Mänitä Pablo jim̱ ñøcxy nidiuhm̱ maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Mänitä Pablo jaꞌa judíos tiägøøyy møødmädiaacpä. \v 20 Mänitä judíoshajxy jia mänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jim̱ jejcy yhídät. Pero cabä Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃. \v 21 Mänit miänaaṉ̃: “Nøcxáam̱bøch cham̱ Jerusalén xøøhajpä. Pero coo jaꞌa Dios jaduhṉ miänáꞌanät, mänítøch yaa nmiiṉdägátsät maa mijtsän.” \p Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ quiapxpädøøyy, mänit jadähooc biarcotägǿøguiumbä. Mänit jim̱ chohṉ̃ Efeso. \v 22 Mänit jim̱ ñøcxy barcojooty maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Cesarea. Coo jim̱ miejch, mänit biarcopädsøøm̱y. Mänit ñøcxy Jerusalén. Coo jim̱ quiooꞌty, mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy hoy quiuhixyii. Mänitä Pablo jim̱ ñøcxy Antioquía. \v 23 Maxiøø jim̱ yhijty. Mänit jim̱ tiuꞌubǿjcumbä. Mänit jim̱ ñøcxy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Galacia møød jim̱ Frigia. Majatiä Pablo hänajty wiädity, jim̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty quiapxmøcpøgyii nebiä Diosmädiaꞌagy hajxy jaduhṉ hoy yajnǿcxät. \p \v 24 Mänitä judíos jim̱ tuꞌug miejch Efeso. Apolos hänajty xiøhaty. Jueꞌe hänajty chooñ Alejandría maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Egipto. Jøjwidsøꞌø hänajty quiapxy miädiaꞌagy. Caꞌxiä Diosmädiaꞌagy hänajty jiaanc̈h tehm̱ jiaty. \v 25 Tøø jaꞌa Diostuꞌu hänajty jaduhṉ hoy yhabøcy. Hamuumduꞌjoot hänajty yajnähixøꞌøy jaꞌa Jesúscøxpä, neby hänajty tøø jiaty tøø yhabetiän. Ñajuøøbiä Apolos hänajty jaduhṉ coo jaꞌa Juan hänajty tøø miäyajnäbety. Pero cahnä Apolos hänajty miädoyhatyñä coo jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty ñäbejnä jaꞌa Jesucristocøxpä. \v 26 Mänitä Apolos jim̱ ñøcxy maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Mänitä Apolos jaꞌa Diosmädiaꞌagy tiägøøyy yajwiingapx yajwiinmädiaagøøbiä. Møcjoot hänajty miøød. Jim̱ä Priscilahajxy hänajty yhamädoow̱hity tsajtøgooty møødä Aquila. Coo jaꞌa Apolos jaduhṉ miädiaacpädøøyy, mänitä Priscila jaꞌa Apolos hajxy hawiing wioonøcxy. Mänitä Apolos hajxy caꞌxy yajmøødmädiaacy nebiä Apolos jaꞌa Diosmädiaꞌagy jaduhṉ maas hoy yajnǿcxät. \v 27 Mänitä Apolos miänaaṉ̃ coo hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Acaya. Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ piamänaaṉ̃ coo jaꞌa Apolos jim̱ ñǿcxät. Mänitä mäbøjpädøjc nocy hajxy yhädiuuṉ̃ coo jaꞌa Apolos jim̱ piuhbedǿøjät Acaya. Jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty jim̱ hijpä Acaya, jeꞌedsä Apolos hajxy puhbédäp. Mänitä Apolos jim̱ chohṉ̃ Efeso. Mänit jim̱ ñøcxy Acaya. Coo jim̱ miejch, mänitä mäbøjpädøjcä Apolos hajxy piuhbejty nägøꞌø nädecypiä. Paady hajxy hänajty tøø miäbøcy jaꞌa Jesucristocøxpä, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Dios hojioot jiaanc̈h tehm̱ miøødä. \v 28 Majatiä Apolos jaꞌa judíos jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty miøødyajcapxiøꞌøy cuꞌughagujc, cabä judíoshajxy hänajty yajmäjädaꞌagyii. Jaduhṉä Apolos yajnähixøꞌøy coogä Jesús hänajty jeꞌe Miesíasä, jaꞌa Dios hänajty jecy tøø yajnähdíjjiäbä coo hänajty yaa quiexaꞌañ hädaa yaabä naax̱wiin. Jaduhṉä Apolos hänajty yajnähixøøbiä coo jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän coo jaꞌa Dios jaduhṉ jecy tøø miänaꞌañ coogä Mesías hänajty yaa quiexaꞌañ. \c 19 \p \v 1 Jim̱ä Apolos hänajty yhityñä Corinto, mänitä Pablo jim̱ chohṉ̃ Antioquía. Mänit jim̱ ñaxøøyy tunjoot. Mänit jim̱ miejch Efeso. Jim̱ä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc may piaaty. \v 2 Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Mänaa mijtsä Diosmädiaꞌagy mmäbøquiän, nej, mänitiä jaꞌa Dioshespíritu hajxy xquiorazóngtägøøyyä ―nøm̱ä mäbøjpädøjc‑hajxy miäyajtøøw̱ä. \p Mänit hajxy yhadsooyy: \p ―Tii jaduhṉ mnänøøm̱by jaꞌa Dioshespíritu. Cahnä højts jaduhṉ nmädoyhatyñä. \p \v 3 Mänitä Pablo miänáaṉgumbä: \p ―Mänaa mijts mnäbetiän, pøṉä quiuhdujt hajxy myajtuuṉä. \p Mänit hajxy yhadsooyy: \p ―Jaꞌa Juan quiuhdujt højts nyajtuuṉä. \p \v 4 Mänitä Pablo jiaac mänáaṉgumbä: \p ―Jueꞌe jaꞌa Juan hänajty yajnäbejpy, pønjatiä yhaxøøgwiinmahñdy hänajty tøø ñajtshixøꞌøy. Jaduhṉä Juan hänajty yajnähixøøbiä coo jaꞌa Jesús jaꞌa miädiaꞌagy miäbǿjcäxät, jaꞌa hänajty jaac medsaam̱bä ―nøm̱ä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc ñämaayy. \p \v 5 Coo hajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy hoy ñäbety jaꞌa Jesucristocøxpä. \v 6 Mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc tiägøøyy cøꞌøguhxajpä hanidiuhm̱jaty. Mänitä Dioshespíritu hajxy ñähgädaacä. Mänit hajxy tiägøøyy capxpä wiinghayuuc‑haamby. Mänitä Dios jaꞌa miädiaꞌagy hajxy tiägøøyyä najtscapxǿøyyäbä. \v 7 Nämajmetscä mäbøjpädøjc‑hajxy hänajty. \p \v 8-9 Mänitä Pablo tiägøøyy nøcxpä maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän jim̱ Efeso. Sábadohaam hänajty ñøcxy. Mänitä Pablo jaꞌa judíos jaꞌa Diosmädiaꞌagy tiägøøyy yajwiingapx yajwiinmädiaagøøbiä nebiatiä Dios yhaneꞌemiän. Møcjootä Pablo miøødhajt. Jia wiꞌi yajmäbøgaam̱biä Pablo jaꞌa judíos hänajty. Jia mäbøjc hajxy jaduhṉ näjeꞌe. Pero cab hajxy nägøx̱iä miäbøjcy. Jaꞌa hajxy hänajty caꞌa mäbøjpä, mänit hajxy haxøøgjaty ñäꞌägä mänaaṉnä jäyaꞌayhagujc. Haxøøgä Diostuꞌu hajxy piädaacnä. Mänitä Pablo wyiinmaayy coo hänajty jim̱ quiaꞌa nøcxaaṉnä maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Tägøøgpoꞌo hänajty tøø yhabety coo jaꞌa Pablo jim̱ tiägøøyy nøcxpä. Coo jaꞌa Pablo jim̱ chohṉ̃, mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc jiaac møødnøcxy. Mänit hajxy tiägøøyy hamugøøbiä maa jaꞌa Tirano tiøjcän. Hamøj jaꞌa Tirano tiøjc hänajty. Jabom̱‑jabom̱ä Pablohajxy hänajty jim̱ ñøcxy capxpä mädiaacpä. \v 10 Mejtsjomøjtä Pablo jim̱ jiaac yajnähixøøyy. Nämayyä jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy hajxy jaduhṉ jim̱ miädooyy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Asia, wiinduhm̱yhagajpt, møødä judíoshajxy, møød hajxy hänajty caꞌa judíospä. \v 11 Madiuꞌujä Pablo paꞌam jim̱ yajnajxy jaꞌa Dios miäjaahaam. Hoy‑yagjuøøñäjatiä Pablo jaduhṉ tiuuṉ̃. \v 12 Coo jaꞌa Pablo wyit hänajty ñähdóoṉäxä, høxtä najxpä piaꞌamhajxy hänajty, høxtä nähwáatsäp jaꞌa haxøøgpoj hajxy hänajty. \p \v 13 Jim̱ä judíoshajxy hänajty näjeꞌe wiädity. Jäyaꞌay hajxy hänajty yajnähwaachp, jaꞌa hajxy hänajty haxøøgpojmøødpä. Coo jaꞌa judíoshajxy jaduhṉ miädooyy cooc jaꞌa Pablo jäyaꞌay haxøøgpoj hänajty yajnähwaꞌac̈h jaꞌa Jesús miäjaagøxpä, mänit hajxy wyiinmaadiaacy coo jaꞌa Pablo hajxy hänajty jaduhṉ piahixaam̱bä. Mänitä haxøøgpoj hajxy tiägøøyy nämaabiä: \p ―Jaꞌa Jesús miäjaagøxpä, jaꞌa Pablo nax̱y miädiaacypiä, jaduhṉ miic̈h nhaneꞌemy coo miic̈h jiiby mjøwáꞌadsät. \p \v 14-15 Jaduhṉä Esceva yhuunghajxy hänajty jiatcøøbiä, jaꞌa hajxy hänajty näjuxtujpä. Teedywiindsøṉä Esceva hänajty tiuum̱by maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän. Mänitä jäyaꞌay hajxy tuꞌug piaaty. Haxøøgpoj hänajty miøød. Mänitä haxøøgpoj hajxy ñämaayy: \p ―Jaꞌa Jesús miäjaagøxpä miic̈h nhaneꞌemy coo miic̈h jiiby mjøwáꞌadsät. \p Mänitä haxøøgpoj yhadsooyy: \p ―Nhíx̱yhøc̈hä Jesús. Nnajuǿøbiøch pøṉ jeꞌe jaꞌa Pablo. Pero mijts, caj mijts nhix̱iä ―jaduhṉä Esceva yhuunghajxy yhadsoow̱ä. \p \v 16 Mänit hajxy hoyhoy quioxhoꞌcä. Jaꞌa craa jaduhṉ jatcøøyy, jaꞌa haxøøgpoj hänajty møødpä. Hoyhoy hajxy jaduhṉ chaac̈høøyy. Nähwaꞌads høxwaꞌads hajxy jaduhṉ piädaacä. Mänit hajxy jiiby yhøxpäbooyyä maa craa tiøjcän. \v 17 Mänitä mädiaꞌagy jim̱ wiädijty Efeso nebiä Esceva yhuunghajxy jiajty yhabejty. Nägøx̱iä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ miädoyhajty, møødä judíoshajxy, møødä caꞌa judíoshajxypä. Jaanc̈h tehm̱ chähgøøyy jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ. Mänitä Jesús hajxy tiägøøyy wiingudsähgøøbiä nägøꞌø nädecypiä, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. \p \v 18 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy nämay hoy ñägapxy cuꞌughagujc nebiaty hajxy hänajty haxøøg tøø jiäyaꞌayhaty. \v 19 Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty tøø tiúṉ̃äbä magiahaam, mänitä magianocy hajxy quiøx̱y yajmejch. Mänit hajxy quiøx̱y noꞌcy hijxwiinduum. Jueꞌegä noquiädaꞌa hänajty tøø choobaady juxychäguiꞌxmajcmil. \v 20 Coo jaꞌa ñocy hajxy jaduhṉ ñoꞌcy, jaduhṉä hijxtahṉd hajxy yejcy coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty hoy tøø miäbøcy. Tehṉgajnä jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy jim̱ jiaac yajwaꞌxy wiinduhm̱yhagajpt. \p \v 21 Mänitä Pablo wyiinmaadiaacy coo hänajty jim̱ nøcxy wiäditaꞌañ Macedonia møød jim̱ Acaya. Coo hänajty jim̱ tøø quiøx̱y wädity, mänit hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Jerusalén. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Cooc̈h hänajty tøø nhoy Jerusalén, mänítøch jim̱ nnøcxaꞌañ Roma. \p \v 22 Jim̱ä Pablo jiamiøød hänajty miøødä nämetsc, jaꞌa Timoteo møødä Erasto. Mänit jaꞌa Pablo jaꞌa jiamiøød jim̱ quiejxøꞌcy Macedonia. Haa jaꞌa Pablo, maxiøø jim̱ jiaag hijty Asia. \p \v 23 Mänitä jäyaꞌayä tsip hajxy näjeꞌe jim̱ yajpädøꞌcy Efeso. Paady hajxy jaduhṉ yajpädøꞌcy jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty quiaꞌa tsocy. \v 24 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug xiøhaty Demetrio. Saandätøjc‑hahädiuuṉnax̱iä Demetrio hänajty yhädiuum̱by poobhorohaam maa jaꞌa saandä hänajty yhitiän, jaꞌa xøhajpä Artemisa. Mayyä Demetrio moonsä hänajty miøødä. Jaanc̈h tehm̱ quianarhajp hajxy hänajty jaduhṉ coo jaꞌa saandätøjc‑hahädiuuṉnax̱y hajxy hänajty tioogy. \v 25 Mänitä Demetrio jaꞌa mioonsä miøødhamugøøyy nägøx̱iä møød pønjaty hänajty hawiing saandähädiuum̱bä. Mänitä Demetrio miänaaṉ̃: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, coo hädaaduhm̱bä tuuṉg hajxy ndúuṉäm, paady hajxy njaanc̈h tehm̱ quianarhájtäm. Tøyhajt jaduhṉ. \v 26 Tøø hajxy mhix̱y, tøø hajxy mmädoy coo jaꞌa Pablo jii wiädity, coo jii quiapxy coo jii miädiaꞌagy cooc tyijy højtsä nsaandä quiaꞌa jújquiäm. Tøø jäyaꞌayhajxy may miäbøcy; caꞌa yaayyä Efeso, pero cøx̱iä wiinduhm̱yhagajpt yaa Asianaaxooty. \v 27 Coo jäyaꞌayhajxy maas may jiaac mäbǿgät, cab hajxy majiaty nganarhájtänät. Y cabä jäyaꞌayä nsaandähajxy xwyiingudsähgøꞌøwáaṉänä, ni jaꞌa saandätøjc maa yhitiän. Jiahdiägoyyaam̱by hajxy jadúhṉän. Wiinduhm̱yhagajptä saandä Artemisa wyiingudsähgøꞌøyii yaa Asianaaxooty møød jäguem̱baady. \p \v 28 Coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy jaduhṉ miädooyy, mänit hajxy jiootmaꞌty. Mänit hajxy tiägøøyy yaax̱pä jojpä. \p ―¡Viva Artemisa, viva! Højtsä Artemisa yaa nsaandähájtäm yaa Efeso. \p \v 29 Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy coo jaꞌa Demetrio mioonsähajxy hänajty jaduhṉ wyiꞌi yaꞌaxy wyiꞌi jiocy cajptooty, mänitä cuꞌughajxy tiägøøyy haamhajpä. Jim̱ä Pablohajxy hänajty wiädity cajptooty. Jueꞌe jaꞌa jiamiøødhajxy hänajty xiøhaty, Gayo møød Aristarco. Macedonia hajxy hänajty nämetsc chooñ. Mänitä Gayohajxy miajtsä møødä Aristarco. Jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ mämajts. Mänitä Gayohajxy piawijtsä piajägujcä maa jaꞌa hamugøødiaactän. Mänit hajxy jim̱ ñäxøꞌøwøøyyä. \v 30 Haa jaꞌa Pablo, coo jaduhṉ miädoyhajty coo jaꞌa jiamiøød jaduhṉ miájtsäxä, mänit jiiby jia wiꞌi tiägøꞌøwaaṉ̃ jäyaꞌayhagujc. Jaꞌa jiamiøød hänajty jia wiꞌi ñähgapxtuꞌudaam̱by. Pero cabä mäbøjpädøjcä Pablo hajxy jaduhṉ quiejxy. \v 31 Jim̱ä Pablo jaꞌa miäguꞌughajpähajxy näjeꞌe miøjhaty Asia. Mänitä Pablo nocy yajnäguejxä coo jiiby quiaꞌa tägǿꞌøwät jäyaꞌayhagujc. \v 32 Jaanc̈h tehm̱ yaax̱p jaanc̈h tehm̱ jiojpä cuꞌughajxy hänajty jim̱ maa hajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyän. Wiingjaty hajxy hänajty yaꞌaxy. Cab hajxy hänajty tuꞌcuhdujt yaꞌaxy. Ni quiaꞌa najuøꞌøy hajxy hänajty tii hajxy hänajty jaduhṉ tøø ñähamugøꞌøy. \v 33 Jim̱ä judíos hänajty tuꞌug xiøhaty Alejandro. Mänitä Alejandro jaduhṉ piajahm̱ä jäyaꞌayhagujc. Jaꞌa miägunaax̱hajxy jaduhṉ näjeꞌe jatcøøyy. Mänitä Alejandro yhawáaṉäxä tiiguiøxpä yøꞌø jäyaꞌayhajxy hänajty jaduhṉ coo wyiꞌi yhaamhaty. Mänitä Alejandro jaꞌa judíos jia nähgapxtuꞌudaaṉ̃ jäyaꞌayhagujc. \v 34 Coo jaꞌa cuꞌugä Alejandro hajxy jaduhṉ yhøxcajpy coo hänajty jeꞌe jiudíospä, mänit hajxy tiägǿøguiumbä yaax̱pä jojpä. \p ―¡Viva Artemisa, viva! Højtsä Artemisa yaa nsaandähájtäm yaa Efeso. \p Mejtshora hajxy jaduhṉ jiaac yaax̱y jiaac jojcy. \p \v 35 Hobiä nejpiä jaꞌa secretario jaꞌa cuꞌug yaghamooṉ̃. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, mijts yaa tsänaabiä Efeso, jéquiänä tsaa tuꞌug quiahy tsajtwiing. Artemisa hajxy nyajxøhájtäm. Jeꞌe hajxy yaa nwiingudsähgǿøyyäm yaa Efeso. Tøø jaꞌa tiøjc hajxy jaduhṉ nhädiúuṉäm coo jaduhṉ jiiby yhídät jiiby tiøgooty. Højtsä cuhdujt jaduhṉ nmøødꞌájtäm coo højtsä Artemisa ngüeendähájtäm. \v 36 Tøyhajt jaduhṉ. Hopiøṉä jaduhṉ miänaꞌañ. Hoorä, huuc tuṉä mayhajt hajxy. Huuc hamóṉ hajxy. Hoy hajxy jaduhṉ mhuuc tehm̱ tiaj mhuuc tehm̱ miáyät jayøjp tii hajxy mdunaam̱by. \v 37 Hädaa mähdiøjc hajxy tøø mmáchäbä, cabä tii pojpä tii cädieey hajxy hädaa tøø tiuṉ̃. Cabä Artemisa hajxy tøø miägapxtägoy, ni cab hajxy tii tøø mieec̈h maa jaꞌa Artemisa tiøgootiän. \v 38 Pø tøø hädaa mähdiøjc‑hajxy jaduhṉ jiaanc̈h cädieey nebiä Demetriohajxy ñäxøꞌøwøꞌøyän, weenä Demetriohajxy jim̱ nøcxy ñäxøꞌøwøꞌøy maa jaꞌa hagujtøjcän. Jaduhṉä cuhdujt ñäꞌägä miṉ̃. Paadiä cuduuṉg yhuuc jím̱äbä. \v 39 Pø jim̱ä tsip wiingpä hajxy jaduhṉ mjaac møødä, mänit hajxy mnägápxät coo junta hänajty jiaac jadaꞌañii. \v 40 Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo hajxy jaduhṉ nwiꞌi yhaamhájtäm näꞌä nägoobä, coo tsip hajxy jaduhṉ näꞌä nägoobä nyajpädǿꞌcäm. Coo jaꞌa gobiernä Rómabä jaduhṉ miädoyhádät neby hajxy jädaꞌa tøø njatcǿøyyäm, wehṉdä häyaa xñäxøꞌøwǿøyyämät. Neby hajxy häyaa nnäꞌä hadsóow̱ämät. \p \v 41 Mänitä secretario quiapxpädøøñä. Mänit miänaaṉ̃ coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy wyiimbíjnät. \c 20 \p \v 1 Coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty tøø miooṉ tøø tiujnä, mänitä Pablo jaꞌa mäbøjpädøjc miøjyaax̱y. Mänitä Pablo miägapxy yhanehm̱y. Mänit miänaaṉ̃ coo hänajty jim̱ wyiimbidaaṉnä, møød coo hänajty jim̱ ñøcxaaṉnä Macedonia. \v 2 Coo jim̱ miejch, mänit jim̱ tiägøøyy wädijpä cajpt‑cajpt. Majaty hänajty wiädity, jim̱ä mäbøjpädøjc hänajty miägapxy yhaneꞌemy. Mänitä Pablo jim̱ chóhṉgumbä Macedonia. Mänit jim ñøcxy Grecia. \v 3 Coo jim̱ miejch, mänit jim̱ yhijty tägøøgpoꞌo. Coo hänajty jim̱ choonáaṉgumbä, mänit hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Siria barcojooty. Cahnä Pablo hänajty biarcotägøꞌøyñä, mänit miädoyhajty coogä judíoshajxy hänajty tøø quiojyquiapxytiuṉ̃ coogä Pablo hajxy hänajty miadsaꞌañ, nägóoyyädsä Pablo jiiby tiägǿꞌøwät barcojooty. Mänitä Pablo wyiinmahñdyhajty coo hänajty quiaꞌa tuꞌubøgaaṉnä barcojooty. Jaduhṉ wyiinmahñdyhajnä coo jim̱ ñøcxǿꞌøwät Macedonia tecy‑yoꞌoyhaam. \v 4 Nämayyä Pablo miäguꞌughajpähajxy jim̱ miøødnøcxy Asia, møødä Timoteo, møødä Sópater, jaꞌa hänajty jim̱ tsohm̱bä Berea, jaꞌa Pirro yhuung, møødä Gayo, jaꞌa hänajty jim̱ tsohm̱bä Derbe, møødä Aristarco, møødä Segundo, møødä Tíquico, møødä Trófimo. Tesalónica jaꞌa Aristarcohajxy hänajty chooñ møødä Segundo. Asia jaꞌa Tíquicohajxy hänajty chooñ møødä Trófimo. \v 5 Coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ miejch Filipos møødä jiamiøødhajxy, mäníthøc̈hä Pablo jim̱ nbaattägajch, høøc̈h Lucas. Høøc̈h hädaa nocy jaduhṉ nhädiuum̱by. Mänitä Pablo jiamiøødhajxy jim̱ ñøcxøꞌcy Troas. Jim̱ højts hänajty xyhahixaꞌañ, høøc̈h møødä Pablo. \v 6 Paady højts jim̱ nmähmøøyy Filipos, coo jaꞌa judíos jaꞌa xiøøhajxy hänajty jiadaꞌañii mänaa jaꞌa judíos jaꞌa tsajcaagy hajxy quiayyän, jaꞌa caꞌa levadura møødpä. Coo jaꞌa xøø jaduhṉ miaayy, mänit højts jim̱ nbarcotägøøyy. Mänit højts jim̱ ndsohṉnä Filipos barcojooty. Mägoox̱xøø højts mejjiooty nyohy. Mänit højts jim̱ nmejch Troas. Mänit højtsä Pablo jaꞌa jiamiøød jim̱ nbaattägajch, jaꞌa højts hänajty jim̱ xyhahijxpä. Jim̱ højts njaac hijty juxtujxøø nägøx̱iä. \v 7 Coo näxøø jaduhṉ yhabaaty, mänit højts nhamugøøyy, højts mäbøjpädøjc. Mänit højtsä Santa Cena nyagjajtä. Mänit højtsä Pablo xtiägøøyy yajnähixøøbiä. Jejcy jaduhṉ miädiaacy jeꞌeguiøxpä coo hänajty cujaboom tiuꞌubøgaaṉnä. Cuptsuhm̱dä hänajty tøø jiaty, jim̱nä jaꞌa Pablo hänajty miädiaꞌagyñä. \v 8 Maa højts hänajty tøø nhamugøꞌøyän, nähbettøjtøgooty hänajty jaduhṉ jim̱. Jiibiä jøøn hänajty may tioy. \v 9 Jim̱ä høxcujc‑hänaꞌc hänajty tuꞌug yhäñaꞌay ventanahaguuy nähbettøjnähgøxp jaꞌa miädägøøgpísobä. Eutico jaꞌa craa hänajty xiøhaty. Jim̱ Eutico jaꞌa Pablo hänajty yhamädoow̱hity. Tøø jaꞌa Pablo hänajty jejcy miädiaacnä. Mänitä Eutico jim̱ miaahoꞌcy maa hänajty yhäñaꞌayän ventanahaguuy. Mänit jim̱ quiuhgahnajxy. Hoꞌogy hoy wyidsǿꞌcänä. \v 10 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ yhijxy, mänit jiiby yhädaacy naax̱yp maa jaꞌa Eutico hänajty tøø quiaꞌayän. Mänitä Pablo jaꞌa Eutico miäneeṉøꞌcy. Mänit højtsä Pablo xñämaayy: \p ―Caꞌa hajxy mdsähgøꞌøy. Jujcyñä hädaa craa jaduhṉ. \p \v 11-12 Jujcy jaꞌa craa jiaanc̈h yajnøcxä maa jaꞌa tiøjcän. Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy jiaanc̈h tehm̱ xiooṉdaacy. Mänitä Pablo jim̱ ñøcxtägajch cøxp maa hänajty yajnähixøꞌøyän. Mänitä Pablo jaꞌa tsajcaagy yajwaꞌxy. Mänit højts ngaayy nhuucy nägøx̱iä. Mänitä Pablo jiaac tägøøyy yajnähixøøbiä. Jim̱ højts jaduhṉ ngujobøøyy. Mänitä Pablo miädiaacpädøøñä. Mänit jim̱ chohṉnä Troas. \p \v 13-14 Tøø højtsä Pablo hänajty xñämaꞌay cooc hänajty tecy‑yoꞌoyhaam ñøcxaꞌañ jim̱ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Aso. Pero højts, barcojooty højts jim̱ nnøcxy, høøc̈h Lucas møødä Pablo jiamiøødhajxy. Coo højts jim̱ nmejch Aso, mänitä Pablo jim̱ tiägøøbiä barcojooty. Mänit højts jim̱ nduꞌubǿjcumbä Aso näguipxy møødä Pablo. Mänit højts jim̱ nägøx̱iä nnøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Mitilene. \v 15 Coo højts jim̱ ndsóhṉgumbä, mänit højts cujaboom nnaxøøyy jim̱ mädøyyä maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Quío. Mänit højts jim̱ cujaboom nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Samos. Coo højts jim̱ ndsóhṉgumbä, cujaboom højts jim̱ nméjtscumbä maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Mileto. \v 16 Tøø jaꞌa Pablo hänajty wyiinmay coo hänajty jim̱ quiaꞌa näxøꞌøwáaṉgumbä Efeso. Hix̱, cabä Pablo hänajty jim̱ jejcy wiäditaꞌañ Asianaaxooty. Paady hänajty jim̱ quiaꞌa wäditaꞌañ Asia coo hänajty jim̱ ñøcxaꞌañ Jerusalén. Mobädajpä jaꞌa Pentecostésxøø hänajty jim̱ jiadaꞌañii. Paadiä Pablo hänajty yhadøꞌøc̈h, jaduhṉä Pentcostés‑xøø mädøyyä piáadät. \p \v 17 Jim̱nä højts hänajty nhityñä Mileto, mänitä Pablo capxy jim̱ quiejxy Efeso coo jaꞌa tsajtøjwiindsøṉhajxy jim̱ ñǿcxät Mileto, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tuum̱bä Efeso. \v 18 Coo hajxy jim̱ miejch Mileto, mänit hajxy ñämaayyä: \p ―Mänáajøch jim̱ nhitiän maa mijtsän jim̱ Asianaaxooty, jaanc̈h tehm̱ yhóyhøch jim̱ nduuṉ̃ mädúhṉ̃tiøch jim̱ nhijty. Mnajuøøby hajxy jaduhṉ cooc̈h jaduhṉ ngaꞌa høhṉdaꞌagy. \v 19 Jaanc̈h tehm̱ yhóyhøc̈hä Jesús jaꞌa tiuuṉg hänajty nduuṉä, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. Meeꞌxxiéemyhøch hänajty nduṉ̃. Náx̱yhøch hänajty njootmayhaty cooc̈hä nmägunaax̱ä Jesús jaꞌa miädiaꞌagy hajxy hänajty quiaꞌa mäbøgaaṉä. Mayhooc hajxy jaduhṉ quiojyquiapxytiuuṉ̃ cooc̈h hajxy hänajty xjia wiꞌi yaghoꞌogaꞌañ. \v 20 Cǿx̱yhøch mijts hänajty nyajwiinxiic nyajwiingapxøꞌøy neby hajxy hoy mhídät. Homiänáajøch mijts hänajty nyajnähixøꞌøy, møød jim̱ jäyaꞌayhagujc, møød jim̱ maa jaꞌa mdøjc‑hajxiän. \v 21 Jadúhṉhøch mijts hänajty nmägapxy nhaneꞌemy coo jaꞌa mhaxøøgcuhdujt hajxy jaduhṉ mnajtshixǿꞌøwät, møød coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy mmäbǿgät jaꞌa Jesúscøxpä, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. Nägǿx̱iøch mijts hänajty jaduhṉ nmøødmädiaꞌagy, møød mijts judíoshajxy, møød mijts cajpä judíospä. \v 22 Hoorä, tøøc̈hä Dioshespíritu xñämaꞌay cooc̈h jim̱ nnǿcxät Jerusalén. Pero cábøch nnajuøꞌøy nébyhøch jim̱ njadaꞌañ nhabetaꞌañ. \v 23 Jagóoyyøch jaduhṉ nnajuøꞌøy cooc̈h jim̱ nyajtsumaꞌañ, cooc̈hä tsaac̈hpä peenä jim̱ nbaadaꞌañ. Majátyhøch jaduhṉ tøø nwädity, jadúhṉhøc̈hä Dioshespíritu tøø xyhawaaṉä cooc̈h jaduhṉ njadaꞌañ nhabetaꞌañ. \v 24 Pero cábøch tii ndajy nmay. Cabä cueentä jaduhṉ cooc̈h nnäꞌä hóꞌogät. Jeꞌeyyähájtiøch nbøcjuøøby cooc̈hä nduuṉg nyajmayaaṉnä, jaꞌa Jesúshøch xmióoyyäbä, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. Jadúhṉhøch xtiuuṉgmooyy cooc̈hä mädiaꞌagy jaduhṉ nyajwáꞌxät coo jaꞌa Dios hojioot jiaanc̈h tehm̱ miøødä. \p \v 25 ’Tøøc̈h mijts nyajwiinxiic nyajwiingapxøꞌøy coo jaꞌa Dios yhaneꞌemaꞌañ jaꞌa miøcmäjaahaam. Hoorä, cábøch mijts mänaa xyhijxtägatsaaṉnä. Tøyhajt jaduhṉ. \v 26 Coo mijtsä Diosmädiaꞌagy mgaꞌa mäbǿgät nébyhøch tøø nja mädiaꞌaguiän, caꞌa yhøøc̈hä pojpä jaduhṉ nmøød. \v 27 Hix̱, pedyíijøch mijts tøø nyajmøødmädiaꞌagy nebiatiä Dios tøø yhaneꞌemiän. \v 28 Mniyajcopcøꞌøwǿøjäp hajxy. Mgüeendähádäbä mäbøjpädøjc hajxy nägøx̱iä. Jaꞌa Dioshespíritu hajxy jaduhṉ xpiädaac coo hajxy jaduhṉ mgüeendähádät. Coo jaꞌa Jesucristo hajxy tøø xñähhoꞌtúutäm, paadiä Dios hajxy jaduhṉ xyhuunghájtäm, coo jaꞌa miädiaꞌagy hajxy nmäbǿjcäm. \v 29 Cooc̈h mijts jaduhṉ nbuhwaꞌadsaaṉnä, mänitä wiinghänaꞌc‑hajxy yaa miedsaꞌañ maa mijtsän. Mäwiinhøhm̱bä hajxy jaduhṉ miedsaꞌañ. Xjia wiꞌi jiøjcapxøꞌøwaam̱b mijts jaduhṉ coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy mnajtshixǿꞌøwät. Jaduhṉ mäwíinäts hajxy jiatcøꞌøwaꞌañ nebiä pahucä meeg hajxy chuꞌuc̈hän. Tøyhajt jaduhṉ. \v 30 Høxtä mijtsä mjamiøød näjeꞌe tiägøꞌøwaam̱bä høhṉdaacpä. Näjeꞌe jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxy jaduhṉ yajtägoyyáaṉäbä nebiä høhṉdaacpähajxy tiägoyyaꞌañän. \v 31 Nax̱y hajxy jaduhṉ mdehm̱ ñiyajcopcøꞌøwǿøjät. Tägøøgjomǿjthøch mijts jaduhṉ nmägapxy nhanehm̱y xøømdsuhm̱. Jaanc̈h tehm̱ chaac̈hpǿjpøch hänajty. Nax̱y hajxy jaduhṉ mdehm̱ jiahmiédsät. \p \v 32 ’Hoorä, mäbøjpädøjc, mijtsä Dios nyajcøꞌøwaaṉøøby ween hajxy jaduhṉ xcwieendähaty. Jaduhṉä Diosmädiaꞌagy miänaꞌañ cooc jaꞌa Dios hojioot jiaanc̈h tehm̱ miøødä. Coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hamuumduꞌjoot mmäbǿgät, jaduhṉä Dios hajxy xjiaac tehm̱ piuhbédät jaꞌa miäjaahaam. Møød hodiuum hajxy jaduhṉ xpiädáꞌagät näguipxy møød pønjaty jaꞌa Dios yhuunghajpy. \v 33 Cábøch pøṉä wyitä xiädøꞌøñ tøø nhadsojcä. \v 34 Jaꞌa nhamdsoo cøꞌøháamhøch jaduhṉ tøø nniyhixyii. Jadúhṉhøc̈hä nmäguꞌughajpä tøø nbuhbejpä. Tøyhajt jaduhṉ. \v 35 Homiänáajøch mijts tøø nmägapxy tøø nhaneꞌemy coo hajxy mniguiudúuṉäxät, møød coo jaꞌa paꞌamjäyaꞌay hajxy jaduhṉ mbuhbédät møødä häyoobäjäyaꞌay. Mjahmiédsäp hajxy jaduhṉ coo jaꞌa Jesús jaduhṉ jecy miänaaṉ̃: “Coo wiinghänaꞌc mbuhbédät, jaduhṉds jootcujc mhídät. Pø mnäꞌä yajpuhbedaam̱b jaduhṉ, cab jaduhṉ jootcujc mhídät.” \p \v 36 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ quiapxpädøøyy miädiaacpädøøyy, mänit hajxy nägøx̱iä jyijcädaacy näguipxy møødä Pablo. Mänit hajxy tiägøøyy Diospaꞌyaax̱pä. \v 37 Mänit hajxy tiägøøyy jøøbiä xuuꞌtspä coo jaꞌa Pablo hajxy hänajty piuhwaꞌadsáaṉänä. Mänitä Pablo hajxy miajch miäneeṉ̃. Mänitä Pablo hajxy chuꞌxy. \v 38 Jaanc̈h tehm̱ jiootmayhajp hajxy hänajty jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Pablo hänajty tøø miänaꞌañ cooc jaꞌa Pablo hajxy hänajty quiaꞌa hijxtägatsaaṉnä. Mänitä Pablo hajxy hoy ñajtshixøøñä maa jaꞌa Pablo hänajty biarcotägøꞌøwaꞌañän. \c 21 \p \v 1 Mänit højtsä mäbøjpädøjc nbuhwaatsnä. Mänit højts nbarcotägøøyy. Mänit højts jim̱ ndsohṉnä Mileto. Mänit højts jim̱ tuꞌudaꞌaquiä nnøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Cos. Cujaboom højts njaac nøcxy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Rodas. Coo højts jim̱ ndsóhṉgumbä, mänit højts jim̱ njaac nøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Pátara. \v 2 Jim̱ højtsä barco wiingpä hoy nbaady. Jim̱ hänajty ñøcxaꞌañ maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Fenicia. Mänit højts nduꞌubǿjcumbä wiingbarcojooty. \v 3 Mänit højtsä naax̱ nnäheebøøyy, jaꞌa hänajty xøhajpä Chipre. Hahooyhaamby højts jim̱ nwiinnajxy jäguem̱juøøby. Jim̱ højts hänajty nnøcxøꞌøy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Siria. Coo højts jim̱ nmejch, mänit højts jim̱ nbarcopädsøøm̱y maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Tiro. Paadiä barco jim̱ miedsøøyy Tiro coo tsøm̱y hajxy hänajty jim̱ ñähdsøøm̱duꞌudaꞌañ. \v 4 Jim̱ højtsä mäbøjpädøjc näjeꞌe nbaaty. Mänit højts jim̱ nhijty Tiro juxtujxøø maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän. Mänitä Pablo hajxy jia nämaayy coo jim̱ quiaꞌa jaac nǿcxät Jerusalén. Jadúhṉäc hajxy hänajty tøø ñajtscapxøꞌøyii jaꞌa Dioshespíritäm. Pero cabä Pablo jaduhṉ ñäꞌä møjpädaacy. \v 5 Coo juxtujxøø yhabejty, mänit højts jim̱ nduꞌubǿjcumbä. Mänit højtsä mäbøjpädøjc nägøx̱iä hoy xñajtshixøꞌøy cajptpaꞌa møødä yhuung møødä tioꞌoxy. Mänit højts jim̱ njijcädaacy puꞌuwiing. Mänit højts nDiospaꞌyaax̱y. \v 6 Mänit højtsä mäbøjpädøjc xpiuhwaatsnä. Mänit hajxy wyiimbijnä maa jaꞌa tiøjc‑hajxiän. Mänit højts ndägøødiägajch barcojooty. \p \v 7 Mänit højts jim̱ ndsóhṉgumbä Tiro. Mänit højts jim̱ njaac nøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Tolemaida. Coo højts jim̱ nmejch, mänit højtsä mäbøjpädøjc hoy nguhix̱y. Tuꞌtsuhm̱ højts jim̱ nhijty maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän. \v 8 Cujaboom højts jim̱ nduꞌubǿjcumbä. Mänit højts jim̱ nnøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Cesarea. Coo højts jim̱ nmejch, mänit højts jim̱ nnøcxøøyy maa jaꞌa Felipe tiøjcän. Mänit højtsä Felipe xñämaayy coo højts jim̱ nmejtstáꞌagät maa jaꞌa tiøjcän. Jueꞌe jaꞌa Felipe hänajty tiuuṉghajpy, jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty yajwaꞌxyp. Tøø hänajty jaduhṉ wyiinguexyii coo jaꞌa mäbøjpädøjc piuhbédät. Näjuxtujc hajxy hänajty jaduhṉ wyiinguejxä coo hajxy jaduhṉ miäbuhbédät. \v 9 Mädaax̱cä Felipe yhuung hänajty haagä cäxyii. Nämädaax̱cä Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty ñajtscapxøꞌøy. \v 10 Maxiøø højts hänajty jim̱ tøø nhity maa jaꞌa Felipe tiøjcän, mänitä jäyaꞌay tuꞌug miejch. Agabo hänajty xiøhaty. Jim̱ hänajty chooñ Judea. Ñajtscapxøøbiä Diosmädiaꞌagy hänajty jeꞌebä. \v 11 Coo jaꞌa Agabo jim̱ miejch maa højts hänajty nmejtstaꞌaguiän, mänitä Pablo jaꞌa wiøøn wiähájtäxä. Mänitä Agabo hamdsoo ñiguiøꞌøxojts ñidiecyxiojtsä jaꞌa Pablo jaꞌa wiøønhaam. Mänitä Agabo jaꞌa Pablo ñämaayy: \p ―Jadúhṉhøc̈hä Dioshespíritu tøø xñämaꞌay cooc̈h miic̈h nnajtscapxǿøyyät. Jadúhṉäc miic̈hä judíos xquiøꞌøxots xtiecyxiodsaam̱bä jim̱ Jerusalén nébyhøch cham̱ tøø nhamayyän. Mänítäc miic̈h xyajcøꞌødägøꞌøwaꞌañ jaꞌa soldadohajxy Rómabä. \p \v 12 Coo højts jaduhṉ nmädooyy, møødä mäbøjpädøjc‑hajxy, mänit højtsä Pablo nja nämaayy coo jim̱ quiaꞌa nǿcxät Jerusalén. \v 13 Mänitä Pablo yhadsooyy: \p ―Tii hajxy coo mjøꞌøy coo mxuuc̈h. Tiic̈h hajxy coo xyagjootmayhaty. Cabä cueentä jaduhṉ cooc̈hä hänaꞌc jaduhṉ jim̱ xquiøꞌøxots xtiecyxiódsät Jerusalén. Cabä cueentä jaduhṉ cooc̈h hänaꞌc jim̱ xyaghóꞌogät jaꞌa Jesúscøxpä, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 14 Coo højts jaduhṉ nhijxy coo jaꞌa Pablo hänajty quiaꞌa mäbøgaꞌañ, mänit højts nmänaaṉnä: \p ―Ween jaduhṉ jiadyii nebiä Dios tøø miänaꞌañän. \p Mänit højts nhamooṉnä. \p \v 15 Mänit højts nhadsøøm̱bøjcy, høøc̈h møødä Pablo. Mänit højts jim̱ nnøcxy Jerusalén. \v 16 Näjeꞌe højtsä mäbøjpädøjc jim̱ xpianøcxy, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ tsohm̱bä Cesarea. Coo højts jim̱ nmejch Jerusalén, mänit højts hoy xñajtswowøꞌøy maa jaꞌa Mnasón jaꞌa tiøjcän. Jim̱ä Mnasón hänajty jecy tøø chohṉdaꞌagy Chipre. Tøø hänajty jiegøꞌøy coo jaꞌa Mnasón jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty tøø miäbøcy. Jim̱ højts nmejtstaacy maa jaꞌa Mnasón jaꞌa tiøjcän. \p \v 17 Coo højts jim̱ nmejch maa jaꞌa mäbøjpädøjc‑hajxiän, mänit højts xquioñdymooyy xooṉdáacäp. \v 18 Cujaboom højtsä Pablo jim̱ xmiødhajty maa jaꞌa tsajtøjcän. Jim̱ä Santiago hänajty møødä tsajtøjwiindsøṉhajxy nägøx̱iä. \v 19 Mänitä Santiagohajxy miøødniyajpooꞌxä jaꞌa Pablo. Mänitä Pablo tiägøøyy mädiaacpä nebiatiä Diosmädiaꞌagy hänajty tøø yajwaꞌxiän maa jaꞌa cajpa judíoshajxiän, cooc jaduhṉ quiapxy miädiaacy jaꞌa Dios miäjaahaam. \v 20 Coo jaꞌa Santiagohajxy jaduhṉ miädooyy, mänitä Dios hajxy wyiingudsähgøøyy. Mänitä Pablo hajxy ñämaayy: \p ―Mäguꞌughajpä Pablo, mnajuøøby miic̈h jaduhṉ coo jaꞌa judíos jaꞌa Jesús jaꞌa miädiaꞌagy hajxy nämay tøø miäbøjcä. Jaduhṉ hajxy nägøx̱iä miänaꞌañ coo jaꞌa cuhdujt hajxy tsipcøxp ngudiúuṉämät, jaꞌa Moisés jecy yhanéhm̱äbä. \v 21 Tøø hajxy jaduhṉ miädoyhaty cooc tyijy miic̈hä judíos wiingcuhdujt tøø myajnähixøꞌøy, jaꞌa hajxy jäguem̱baady hadsänaabiä. Jadúhṉäc tyijy tøø myajnähixøꞌøy coo cuhdujt hajxy ñajtshixǿꞌøwät, jaꞌa Moisés jecy yhanéhm̱äbä. Jadúhṉäc tyijy tøø myajnähixøøbiä coo højts jaꞌa nguhdujt ngaꞌa cudiúuṉänät, højts judíos, møød coo højts nhuung ngaꞌa circuncidarhájtänät. \v 22 Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädoyhádät coo miic̈h yaa tøø mgoody Jerusalén, mänitä tøyhajt hajxy chogaꞌañ pø tøyhajt jaduhṉ coo miic̈hä judíos jaduhṉ tøø mjaanc̈h yajnähixøꞌøy, jaꞌa hajxy jäguem̱baady hadsänaabiä. \v 23 Tøø højts jaꞌa wiinmahñdy tuꞌug nbaady nej miic̈h myajniyhoyøꞌøwǿøjät. Jii højtsä nmäguꞌughajpä nämädaax̱cä. Tøø xøø hajxy yhagapxtucy coo meeg hajxy hänajty yoxaꞌañ nebiä Moisés jecy yhanehm̱iän coo hajxy jaduhṉ nguhdujthájtämät. \v 24 Mmødhádäp miic̈h yøꞌø hänaꞌc yøꞌø nämädaax̱pä. Jaduhṉ miic̈h mnämäjuyǿꞌøwät coo meeg hajxy hänajty yoxaꞌañ. Jaanä jaduhṉ miic̈hä meeg tuꞌug myójxpät. Coo miic̈h jaduhṉ mnämäjuyǿꞌøwät, jaduhṉ hajxy hoy yajcuhméꞌxät. Coo miic̈h jaduhṉ mguhdujthádät, jaduhṉ miic̈hä cuꞌug xyhíxät coo miic̈hä cuhdujt jaduhṉ mgudiuum̱bä, jaꞌa Moisés jecy yhanéhm̱äbä. Jaduhṉä cuꞌugä tøyhajt hajxy miøødhadaꞌañ coo miic̈h wiingcuhdujt tøyhajt mgaꞌa yajnähixøꞌøy. \v 25 Pero jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, jaꞌa hajxy mäbøjpä, tøø højtsä nocy nyajnäjaayøꞌøy. Jaduhṉ højts tøø nmägapxy tøø nhaneꞌemy coo hajxy quiaꞌa tsúꞌudsät mädyiibä hänaꞌc tøø yox̱y quepychechwiinduum, møød coo hajxy quiaꞌa tsúꞌtspät jaꞌa tøø quiaꞌa nøꞌxiéeꞌxiäbä, møød coo wiingtoꞌoxiøjc hajxy quiaꞌa møødmáꞌawät ―nøm̱ä Pablo ñämaayyä. \p \v 26 Mänitä Pablo jaꞌa hänaꞌc miødhajty jaꞌa nämädaax̱pä. Mänit hajxy cujaboom hoy quiudiuṉ̃ nebiä judíos quiuhdujthajxy hänajty myiṉ̃än. Mänit hajxy tiøjtägøøyy tsajtøgooty. Mänit hajxy ñägapxy cooc juxtujxøø hänajty quiaꞌa habetyñä neby hajxy hänajty tøø yhagapxtuquiän coo meeg hajxy hänajty yoxaꞌañ. \p \v 27-30 Ja weenjaty hänajty quiaꞌa habety jaꞌa juxtujxøøbä. Mänitä jäyaꞌayhajxy näjeꞌe tiägøøyy tsajtøgooty. Jim̱ hajxy hänajty chooñ Asia. Coo jaꞌa Pablo hajxy jiiby yhijxy tsajtøgooty, mänit hajxy tiägøøyy yaax̱pä cooc jaꞌa Pablo hänajty jiiby wiädity: \p ―Judíostøjc, højts puhbéjtäc. Xiids yøꞌø craa Pablo wiädity. Yøꞌødsä wiingcuhdujt homiajaty nøcxy yajwiinhixøꞌøy. Jaduhṉ yøꞌø craa jaꞌa cuꞌug jiøjcapxøꞌøy coo højtsä nguhdujt hajxy xquiaꞌa cudiúuṉämät, nebiä Moisés jecy jia hanéhm̱iän. Jaduhṉ yøꞌø craa yajwiinhixøøbiä cooc tyijy hädaa tsajtøjc jaduhṉ quiaꞌa tsoobaady. Maas hanax̱iä haxøøg tøø jiatcøꞌøy coo jäyaꞌay yaa tøø miøødtägøꞌøy tsajtøgooty, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Hix̱, cabä cuhdujt jaduhṉ ñäꞌägä miṉ̃ coo hajxy yaa tiägǿꞌøwät tsajtøgooty, pønjaty caꞌa judíos. \p Paady hajxy jaduhṉ miänaaṉ̃, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Pablo hänajty tøø yhixyii cajptooty coo jaꞌa Trófimo hänajty miøødä. Jaduhṉä Asiabäjäyaꞌayhajxy hänajty miänaꞌañ cooc tyijy jaꞌa Pablo jaꞌa Trófimo hänajty tøø miøødtägøøyy tsajtøgooty. Efeso jaꞌa Trófimo hänajty chooñ. Caꞌa jiudíosä hänajty jeꞌe. Hoorä, coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy cooc jaꞌa Pablo hänajty jiiby wiädity tsajtøgooty, mänit hajxy tiägøøyy haamhajpä. Mänitä Pablo hajxy miajch. Mänit hajxy piawijch piajädujty jim̱ tsajtøghaguuy. Mänitiä tsajtøjc hajxy yhagøøyy. \p \v 31 Jim̱ä cuꞌugä Pablo hajxy hänajty ñäꞌägä yaghoꞌogaaṉnä, mänitä soldado‑wiindsøṉä mädiaꞌagy ñämejtsä coogä cuꞌughajxy hänajty jim̱ wyiꞌi yhaamhaty Jerusalén. Roma jaꞌa soldadohajxy hänajty chooñ. \v 32 Tuuṉä jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ jaduhṉ ñäꞌä mädooyy, mänitä soldadohajxy yhamugøøyy. Mänit hajxy päyøꞌøguiä yhädaacy maa jaꞌa cuꞌughajxy hänajty yhaamhatiän. Coo jaꞌa cuꞌugä soldado hajxy jaduhṉ jiøjcuheebøøyy coo jaꞌa soldadohajxy hänajty miänacy maa jaꞌa Pablo hänajty wiobhoꞌogyiijän, mänitä Pablo yhøxmajtsä. \v 33 Coo jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ jiiby quiädaacy, mänitä Pablo chuum̱ä. Hamejtscadena quiøꞌøxojts tiecyxiojtsä. Mänitä soldado‑wiindsøṉä cuꞌug miäyajtøøyy pøṉä Pablo, møød tii hänajty coo tøø wiobhoꞌogyii. \v 34 Mänitä jäyaꞌayhajxy may yhadsooyy haagä wiingjaty. Cab hajxy hänajty tiuꞌugmädiaꞌaguiä. Coo jaꞌa cuꞌughajxy hänajty jaduhṉ wyiꞌi yaꞌaxy, cabä soldado‑wiindsøṉä tøyhajt hänajty hoy piaadaꞌañ. Mänit miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jim̱ yajnøcxǿøjät maa jaꞌa cuartelän. \v 35 Coo jaꞌa soldado jaꞌa Pablo hajxy jim̱ miøødcooꞌty maa jaꞌa escalera jaduhṉ chohṉdaꞌaguiän, mänitä Pablo hajxy quiøyøꞌcy. Paady hajxy jaduhṉ quiøyøꞌcy coo jaꞌa cuꞌugä Pablo hajxy hänajty jia wiꞌi yaghoꞌogaꞌañ. \v 36 Høx̱haamä cuꞌugä soldado hajxy hänajty pianøcxy yáax̱äp coo jaꞌa Pablo yaghoꞌogǿøjät. \p \v 37 Jim̱ä soldado jaꞌa Pablo hajxy hänajty miøødtägøꞌøwaꞌañ cuarteltøgooty, mänitä Pablo jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ ñämaayy: \p ―Huuc miṉ, nhuuc møødmädiáꞌagyhøch miic̈h paquiä. \p Hagriegohaamä Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃. Mänitä soldado‑wiindsǿṉ yhadsooyy: \p ―Mjájpytiämä hagriego jaduhṉä. \v 38 Cájtäm miic̈h jim̱ mdsooñ Egipto‑naaxootiä. Tøø jiegøꞌøy coo hänaꞌc tsip jim̱ tøø yajpädøꞌøgy Egipto. Nämädaax̱milä jiamiøød hänajty, haagä cahwiindøyhänaꞌc. Mänit hajxy piäyøꞌcy. Mänit hajxy jim̱ ñøcxøøyy pactuum maa pøṉ quiaꞌa tsänaꞌayän. \p \v 39 Mänitä Pablo miänáaṉgumbä: \p ―Cábøch jim̱ ndsooñ Egipto. Judíojäyáꞌayhøch høøc̈h. Jím̱høch ndsooñ maa jaꞌa cajpt jaduhṉ xiøhatiän Tarso jim̱ Cilicianaaxooty. Møjjuǿøbyhøch ngajpt. Huuc tuṉä mayhajt, nhuuc cøx̱y møødmädiáꞌagyhøch yøꞌø cuꞌug. \p \v 40 Mänitä soldado‑wiindsøṉä Pablo cuhdujt miooyy coo quiápxät. Mänitä Pablo piejty escaleracøxp. Mänitä quiøꞌø chajxajy. Mänitä cuꞌughajxy cøjx yhamoṉ̃. Mänit tiägøøyy xiicpä mädiaacpä hebreohayuuc‑haamby: \c 22 \p \v 1 ―Mäguꞌughajpädøjc, huuc hamädoow̱hit hajxy hoy; mijts nmøødmädiaꞌagaam̱by. \p \v 2 Coo jaꞌa cuꞌughajxy jaduhṉ miädooyy coo jaꞌa Pablo hänajty quiapxy miädiaꞌagy hebreohayuuc‑haamby, tehṉgajnä hajxy hänajty hoy yhamädoow̱hity. Mänitä Pablo jiaac mädiaacy: \p \v 3 ―Judíojäyáꞌayhøch høøc̈h. Jím̱høch nnaax̱queꞌexä Tarso, jim̱ Cilicianaaxooty. Múutsnøch yaa ngooꞌty Jerusalén. Jaꞌa teedyhap Gamaliélhøch yaa xyajcapxtaac. Jaanc̈h tehm̱ yhóyhøch xyajnähixøøyy jaꞌa jecyquiuhdujt. Jaanc̈h tehm̱ yhóyhøc̈hä Dioscuhdujt hijty nbaduṉ̃ hamuumduꞌjoot nej mijts jädaꞌahaty mbaduṉ̃än. \v 4 Nyajtsaac̈hpǿjpiøc̈hä jäyaꞌay hijty, jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy mäbøjpä jaꞌa Jesúscøxpä, toꞌoxiøjcä, yaꞌadiøjcä. Høxtä nyaghóꞌpiøch hijty tähoocjaty. Pawíchhøch hijty pujxtøgooty nyajnøcxy cøꞌøxoch tecyxioch. \v 5 Jaꞌa teedywiindsǿṉ yaa tuum̱bä Jerusalén, coo hajxy jaduhṉ mmäyajtǿwät pø tøyhájthøch jaduhṉ tøø njatcøꞌøy, xmióꞌowäbä tøyhajt hajxy jaduhṉ. Jaanä jaduhṉä majtøjcä tøyhajt hajxy yéjpät coo hajxy jaduhṉ mmäyajtǿwät. Yøꞌøc̈hä nocy hajxy tøø xyajmäguex̱y coo højts nmägunaax̱ jim̱ nmóꞌowät maa jaꞌa cajpt jaduhṉ xiøhatiän Damasco. Jím̱høc̈hä jäyaꞌay hänajty nøcxy nhøxtaꞌawaꞌañ Damasco pønjatiä Diosmädiaꞌagy mäbøjp jaꞌa Jesúscøxpä. Jeꞌec̈h hänajty nøcxy nmadsaꞌañ. Yaac̈h hänajty nyajmänacaꞌañ Jerusalén. Yaac̈h hänajty miṉ ndsaac̈htiunaꞌañ. \p \v 6 ’Jim̱ tuꞌhaamnøcxpä, ja weenjátyhøch hänajty jim̱ ngaꞌa coody Damasco, mänitä jøøn quiuhjajcädaacy jaanc̈h tehm̱ miøc, mädúhṉ̃tiøch hänajty nyoꞌoy. Cujyxiøøhoꞌogy hänajty jaduhṉ. \v 7 Túuṉøc̈hä jøøn jaduhṉ nnäꞌä hijxy, mänítiøch jaduhṉ ngädaayy. Mänítøch nmädooyy cooc̈h hänaꞌc hänajty xxiøøguyaꞌaxy: “Saulo, Saulo, tiic̈h jaduhṉ coo xwyiꞌi miädsibøꞌøy.” \v 8 Mänítøch nmäyajtøøyy: “Wiindsǿṉ, pøṉ miic̈h.” Mänítøch xyhadsooyy: “Jesúshøch høøc̈h. Nazaréthøch hijty ndsooñ. Høøc̈h miic̈h jaduhṉ xmiädsibøøby.” \v 9 Pønjátyhøch hänajty nmøødnøcxyp, yhijx jaꞌa jøøn hajxy. Pero cab hajxy miädooyy cooc̈hä Jesús jaduhṉ xmiägapxy. \v 10 Mänítøc̈hä Jesús nmäyajtǿøgumbä: “Wiindsǿṉ, tiic̈h jaduhṉ ndúnäp.” Mänítøch xyhadsóogumbä: “Tänaayyøꞌøg. Jaac nøcx jim̱ Damasco. Coo miic̈h jim̱ mgóodät, mänit miic̈h hänaꞌc jim̱ xyhawaaṉaaṉä tijaty miic̈hä Dios jaduhṉ xyajtunaam̱b.” \v 11 Hoorä, cooc̈hä jøøn nhijxy, wiinxóoꞌtshøch jaduhṉ. Cábøch hänajty hoy nhijxnä. Jaꞌa njamiǿødhøch hajxy jim̱ xjiaac witscooꞌt Damasco. \p \v 12 ’Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay. Ananías hänajty xiøhaty. Jaanc̈h tehm̱ yhoyyä Ananías jaꞌa cuhdujt hänajty piaduṉ̃ nebiä Moisés jecy yhanehm̱iän. Jim̱ä judíoshajxy hänajty näjeꞌe chänaabiä Damasco. Jiaanc̈h tehm̱ quiumaabiä judíos jaꞌa Ananías hajxy hänajty jaduhṉ. \v 13 Hoorä, cooc̈h jim̱ ngooꞌty Damasco, mänítøc̈hä Ananías hoy xquiuhix̱y. Mänítøch xñämaayy: “Puhyaꞌay Saulo, hijxøꞌøg jadähooc cham̱ jaduhṉajtä.” Tuuṉä jaꞌa Ananías jaduhṉ ñäꞌä mänaaṉ̃, mänítiøch jaduhṉ njaanc̈h hijxøꞌcy. \v 14 Mänítøc̈hä Ananías xñämáaguiumbä: “Jaꞌa nhaphájtämhajxy jaꞌa ndeedyhájtämhajxy jaꞌa jecypiä haampiä, jaꞌa Dios hajxy hijty wyiingudsähgøøby jegyhajty. Jaayaꞌay miic̈h jaduhṉ tøø xyajnähdijy coo jaduhṉ mdúnät neby jeꞌe jioot choquiän, møød coo jaꞌa Jesús mhamdsoo híxät coo mhamdsoo mädów̱ät nebiaty jeꞌe miädiaꞌagy. \v 15 Nøcxaam̱b miic̈h mmädiaꞌagaꞌañ wiinduhm̱yhagajpt jaꞌa Jesúscøxpä, nebiaty tøø mhix̱y nebiaty tøø mmädoy. \v 16 Hoorä, tsógänämäts, nøcx näbejnä. Jaduhṉä Jesús mmänuuꞌxtáꞌagät coo weenä mbojpä mgädieey xyajnähwaats xyajcuhwáatsät”, nǿm̱høc̈hä Ananías xñämaayy. \p \v 17-18 ’Mänítøch yaa nwiimbijtägajch Jerusalén. Mänítøch nnøcxy tsajtøgooty Diospaꞌyaax̱pä. Mänítøc̈hä Jesús nwiinhijxy, jaꞌa hajxy nWiindsøṉhájtämbä. Mänítøc̈hä Jesús xñämaayy: “Tsógänämäts, mdsóonäp yaa. Caj miic̈hä cuꞌugä mmädiaꞌagy yaa xmiäbøgaaṉä cooc̈h miic̈h yaa xjia wiꞌi miädiaꞌagaꞌañ.” \v 19 Mänítøch nhadsooyy: “Wiindsǿṉ, ñajuøøbiä cuꞌughajxy cooc̈h hijty nwädity wiinduhm̱yhagajpt maa jaꞌa judíos chajtøjc‑hajxiän, cooc̈hä jäyaꞌay hijty nyajnøcxy pujxtøgooty pønjatiä mmädiaꞌagy xmiäbǿjcäp. Náx̱yhøch hijty nyajwobyii. \v 20 Y coo jaꞌa Esteban yaghoꞌcä, jím̱høch hänajty nbadsóonäbä. Mǿødhøch hänajty nbamänaam̱bä coo yaghoꞌogǿøjät. Jaꞌa hänaꞌcä Esteban hajxy yaghóꞌcäbä, høøc̈hä wyit ngüeendähajtä. Paadiä Esteban jaduhṉ yaghoꞌcä jeꞌeguiøxpä coo miic̈hä mmädiaꞌagy hänajty xyajwaꞌxä.” \v 21 Mänítøc̈hä Jesús xñämáaguiumbä: “Cabä cueentä jaduhṉ. Nøcxnä. Jäguém̱høch miic̈h nguexaꞌañ maa jaꞌa jäyaꞌayhajxy chänaꞌayän, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä.” \p \v 22 Mäduhṉjatiä Pablo hänajty miädiaꞌagy, hamädoow̱híjtäxäbä miädiaꞌagy hänajty jaduhṉ. Pero coo jaduhṉ miänaaṉ̃ cooc hänajty jäguem̱ quiexaꞌañii maa jaꞌa jäyaꞌayhajxy chänaꞌayän, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä, cabä cuꞌugä Pablo jaꞌa miädiaꞌagy hajxy hänajty yhamädoow̱hidáaṉänä. Mänitä cuꞌughajxy tiägøøyy yaax̱pä jojpä: \p ―Ween yøꞌø craa yhoꞌogy. Yaghoꞌog yøꞌø craa hajxy. \p \v 23 Tehṉgajnä hajxy hänajty jaduhṉ wyiꞌi yaꞌaxy wyiꞌi jiocy. Yam̱ä wyit hajxy hänajty wyiꞌi chajyem̱y. Yam̱ä naaxoc hajxy hänajty wyiꞌi chajwøjy. Paady hajxy hänajty jaduhṉ wyiꞌi jiatcøꞌøy coo jaꞌa Pablo hajxy hänajty jiaanc̈h tehm̱ miädsiphaty. \v 24 Mänitä soldado‑wiindsǿṉ miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jiiby yajtøjtägøꞌøwǿøjät cuarteltøgooty. Mänit jiaac mänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo wiobhoꞌogǿøjät, ween jaduhṉ quiøx̱y nägapxy tiiguiøxpä cuꞌugä Pablo hajxy hänajty coo tøø wyiꞌi ñäyaꞌaxy. \v 25 Mänitä soldado jaꞌa Pablo hajxy quiøꞌøxojch. Wiobhoꞌogaam̱biä Pablo hajxy hänajty. Mänitä Pablo jaꞌa capitán miägapxy, jaꞌa hänajty jim̱ tänaabiä wiinduum: \p ―Caj mijts cuhdujt mmøødä cooc̈h mijts xwióbät näꞌä nägoobä. Cab hajxy mnajuøꞌøy pø tøøc̈h ngädieey. Høøc̈h, jadúhṉhøc̈hä cuhdujt nmøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän ―nøm̱ä Pablo jaꞌa capitán ñämaayy. \p \v 26 Coo jaꞌa capitán jaduhṉ miädooyy, mänitä wyiindsǿṉ ñämaayy: \p ―Caꞌa hajxy jaduhṉ mwopy. Jadúhṉäc yøꞌø craa cuhdujt miøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän. \p \v 27 Mänitä soldado‑wiindsøṉä Pablo hoy miäyajtøy: \p ―Nej, tøyhajt jaduhṉ coo miic̈hä cuhdujt jaduhṉ mmøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miǿødänä. \p Mänitä Pablo yhadsooyy: \p ―Tøyhajt jaduhṉ. \p \v 28 Mänitä soldado‑wiindsǿṉ miänaaṉ̃: \p ―Jadúhṉhøc̈hä cuhdujt nmǿødäbä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän. Pero jaanc̈h tehm̱ chów̱høch jaduhṉ tøø xyhabädsøøm̱ä cooc̈hä cuhdujt jaduhṉ tøø njuy. \p Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Cooc̈h jim̱ nnaax̱queꞌexä Tarso, páadyhøc̈hä cuhdujt jaduhṉ nmøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän. \p \v 29 Jaꞌa soldadohajxy hänajty mäwobaam̱bä, coo hajxy jaduhṉ miädooyy coogä Pablo cuhdujt hänajty jaduhṉ miøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy hänajty miøødän, mänitä Pablo hajxy piuhwaach. Y jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ, coo jeꞌe jaduhṉ miädooyy, tsähgøøyy jeꞌeduhṉ jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Pablo hänajty tøø quiøꞌøxoc̈hii tøø tiecyxioc̈hii. \p \v 30 Cujaboomä soldado‑wiindsǿṉ jaduhṉ miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo quiøꞌøguejǿøjät. Mänit miänaaṉ̃ coo jaꞌa teedywiindsøṉhajxy yhamugǿꞌøwät møødä majtøjc‑hajxy. Mänitä Pablo jim̱ yajnøcxä maa jaꞌa teedywiindsøṉhajxy hänajty tøø yhamugøꞌøyän. Mänitä Pablo jim̱ yajtänaaguiädaacä cuꞌugwiinduum. Miädow̱aam̱biä soldado‑wiindsǿṉ hänajty jaduhṉ tiiguiøxpä judíos jaꞌa Pablo hajxy hänajty coo tøø ñäxøꞌøwøꞌøy. \c 23 \p \v 1 Mänitä teedywiindsøṉhajxy wyiinheeꞌppejtä jaꞌa Pábläm. Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, Dióshøch jaduhṉ xyhijxp cooc̈h homiänaajä nhojiäyaꞌayhaty. \p \v 2 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃, mänitä hänaꞌc‑hajxy ñämaayyä coo jaꞌa Pablo hajxy yhapoꞌxǿꞌøgät, jaꞌa hänaꞌc‑hajxy hänajty jim̱ tänaabiä Pablo wyiinduum. Jaꞌa Ananías jaduhṉ mänaaṉ coo hajxy jaduhṉ jiatcǿꞌøwät. Møjhajpä Ananías hänajty jim̱ maa jaꞌa teedywiindsøṉhajxiän. \v 3 Mänitä Pablo jaꞌa Ananías ñämaayy: \p ―Dios miic̈h jaduhṉ xyajcumädow̱aam̱b. Caj miic̈h hoy mduṉ̃. Jaduhṉ miic̈h mduuṉgmøødä cooc̈h miic̈h xyajtøyhajtyégät hoy yajxóṉ nebiä cuhdujt myiṉ̃än. Pero coo miic̈h jaduhṉ tøø mmänaꞌañ cooc̈h hänaꞌc xquióxät, myajcähxøꞌpy miic̈h jaduhṉ coo miic̈hä cuhdujt hoy mgaꞌa yajtuṉ̃. \p \v 4 Jaꞌa hänaꞌc‑hajxy hänajty jim̱ tänaabiä, mänitä Pablo hajxy ñämaayy: \p ―Tøø miic̈h jaduhṉ ngapxtägoy coo yøꞌø møjteedywiindsǿṉ jaduhṉ tøø mwiingapxpety. Haa caꞌa, Dios yøꞌøduhṉ tøø yhuuc pädaacpä. \p \v 5 Mänitä Pablo yhadsooyy: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, huuc meeꞌx hajxy, cábøch hijty nnajuøꞌøy coo yøꞌø jaduhṉ tiuṉ̃ møjteedywiindsǿṉ. Jaduhṉ jim̱ myiṉ̃ cujaay maa jaꞌa Diosmädiaꞌaguiän coo hajxy ngaꞌa nänǿmät haxøøg, pønjatiä tuuṉg møød maa jaꞌa tsaan maa jaꞌa cuꞌugän. \p \v 6 Mänitä Pablo jaduhṉ yhijxy coo hänaꞌc‑hajxy hänajty mejtstuꞌu tøø yhamugøꞌøy, møødä saduceoshajxy, møødä fariseoshajxy. Mänitä Pablo møc quiapxy: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, høøc̈h, jueꞌec̈h høøc̈h, fariséoshøch høøc̈h. Haagä fariseos højts jaduhṉ. Cooc̈h jaduhṉ nmäbøcy coo jaꞌa hoꞌoguiäyaꞌayhajxy jaduhṉ jiujypiøjtägatsaꞌañ, páadyhøc̈hä hänaꞌc jaduhṉ tøø xñäxøꞌøwøꞌøy. \p \v 7 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ miänaaṉ̃, mänitä fariseoshajxy tiägøøyy yajcapxiøøbiä møødä saduceoshajxy. Cabä miädiaꞌagyhajxy hänajty ñibiaadyii. \v 8 Hix̱, jaduhṉä fariseoshajxy hänajty miäbøcy cooc jaꞌa hoꞌoguiäyaꞌayhajxy jiujypiøjtägatsaꞌañ. Jaduhṉ hajxy hänajty miäbøjpä cooc jaꞌa Dios jaꞌa mioonsä jim̱ miøødä tsajpootyp, møød cooc jaꞌa nhaaṉ̃ämähájtämhajxy quiaꞌa hóꞌcäm. Pero cabä saduceoshajxy hänajty miäbøcy nebiä fariseoshajxy hänajty miäbøquiän. \v 9 Tehṉgajnä hajxy hänajty miaas nämayøꞌøy haamhajpä. Tehṉgajnä hajxy hänajty yham̱bøcy. Mänitä fariseoshajxy näjeꞌe tiänaayyøꞌcy, jaꞌa hajxy hänajty yajnähixøøbiä maa jaꞌa tsajtøjcän. Mänit hajxy miänaaṉ: \p ―Yøꞌø craa, cap tii pojpä cädieey miøødä. Jím̱bädä Diosmoonsä tøø miägapxyii, o háaṉ̃ämä. \p \v 10 Maas hanax̱iä hajxy hänajty yham̱bøcy. Tsähgøøbiä soldado‑wiindsǿṉ hänajty coo jaꞌa Pablo hänajty yaghoꞌogaꞌañii. Mänitä soldado‑wiindsøṉä soldado miøjyaax̱y coo jaꞌa soldado jaꞌa Pablo hajxy jiiby wyitstsóonät, møød coo hajxy jim̱ yajnǿcxät maa jaꞌa cuartelän. \p \v 11 Mänitcoodsä Jesús jiiby ñäguehx̱tøøꞌxy maa jaꞌa Pablo wyiinduumän. Mänitä Jesús jaꞌa Pablo ñämaayy: “Caꞌa mdsähgøꞌøy. Nébyhøch miic̈h yaa tøø xmiädiaꞌaguiän Jerusalén, jaanä jadúhṉhøch miic̈h jim̱ nøcxy xmiädiaꞌagáaṉgumbä Roma.” \p \v 12 Cujaboomä judíoshajxy näjeꞌe hoy quiojyquiapxyhaty coo jaꞌa Pablo hajxy yaghóꞌogät. Mänit hajxy ñiñämaayyä: \p ―Mäduhṉ̃tiä Pablo jiaac jugyhaty, cab hajxy nnäꞌägä caayy nnäꞌägä húucämät. \p \v 13 Näjuxychäguiꞌxnax̱y hajxy hänajty jeꞌeduhṉ, jaꞌa hajxy hänajty jaduhṉ tøø quiojyquiapxyhátiäbä. \v 14 Mänit hajxy hoy ñägapxy maa jaꞌa majtøjc‑hajxiän: \p ―Tøø højts jaduhṉ ngojyquiapxyhaty coo højtsä Pablo nyaghóꞌogät. Høxtä mänit højts ngayaꞌañ nhuꞌugaꞌaññä. \v 15 Hoorä, mijts, nøcxä soldado‑wiindsǿṉ hajxy jaduhṉ nämaꞌaw coo weenä Pablo yaa yajmec̈hii mijts mwiinduum. Jaduhṉ hajxy mwiinhǿønät coo tyijy jaꞌa Pablo hajxy mjaac tehm̱ miäyajtøwaꞌañ. Cahnä Pablo hänajty yaa quioody maa mijts mwiinduumän, jim̱ højts nyaghóꞌogät tuꞌhaam ―nøm̱ä teedywiindsøṉhajxy ñämaayyä. \p \v 16 Mänitä Pablo chojmajc jaduhṉ miädoyhajty coogä Pablo hänajty yaghoꞌogaꞌañii. Mänitä Pablo hoy yhawáaṉäxä maa hänajty chum̱iän. \v 17 Mänitä Pablo jaꞌa capitán tuꞌug miøjyaax̱y. Mänit ñämaayy: \p ―Huuc tuṉä mayhajt, huuc woonøcx hädaa craa jim̱ maa jaꞌa mwiindsøṉän. Jim̱ jaduhṉ miøødmädiaꞌagaꞌañ. \p \v 18 Mänitä Pablo chojmajc wioonǿcxäxä maa jaꞌa soldado‑wiindsøṉän. Mänitä capitán jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ ñämaayy: \p ―Jaꞌa Pábløch jaduhṉ tøø xñämaꞌay cooc̈h hädaa craa yaa nwoomínät maa miic̈hän. Míic̈häc jaduhṉ xmiøødmädiaꞌagaam̱b. \p \v 19 Mänitä Pablo chojmajc wiingtuum wyitsnǿcxäxä. Mänitä soldado‑wiindsǿṉ miänaaṉ̃: \p ―Tiic̈h jaduhṉ xyhawaaṉáaṉäp ―nøm̱ä Pablo chojmajc miäyajtǿøw̱äxä. \p \v 20 Mänitä Pablo chojmajc yhadsooyy: \p ―Tøø jaꞌa judíoshajxy näjeꞌe quiojyquiapxytiuṉ̃ cooc miic̈h xñämaꞌawaꞌañ coo miic̈hä Pablo jaboom ween mguex̱y maa jaꞌa teedywiindsøṉä wyiinduumhajxiän. Jadúhṉäc miic̈h xwyiinhøønaꞌañ cooc tyijy jaꞌa Pablo hajxy cøx̱iä wiinä jiaac tehm̱ miäyajtøwaꞌañ. \v 21 Caj miic̈h jaduhṉ mmäbǿgät. Näjuxychäguiꞌxnax̱iä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ tøø quiojyquiapxyhaty coo jaꞌa Pablo hajxy yaghóꞌogät tuꞌhaamnøcxpä. Cábäc hajxy jaduhṉ ñäꞌägä cayaꞌañ ñäꞌägä huꞌugaꞌañ. Høxtä coogä Pablo hajxy yaghóꞌogät, mänítäc hajxy quiayaꞌañ yhuꞌugaꞌaññä. Míic̈häc hajxy xyhuuc jaac hahijxp cooc miic̈h jaduhṉ mmänáꞌanät pø mgudiunaam̱by jaduhṉ ―nøm̱ä soldado‑wiindsǿṉ ñämaayyä. \p \v 22 Mänitä Pablo chojmajc ñämáayyäxä coo quiaꞌa nägápxät wiingtuum waam̱baty hänajty jaduhṉ tøø miädiaꞌagy. Mänitä soldado‑wiindsǿṉ jaduhṉ miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo chojmajc wyiimbíjnät. \p \v 23-24 Mänitä soldado‑wiindsøṉä capitán metsc miøjyaax̱y. Mänit hajxy wyiinguejxä coo jaꞌa Pablo hajxy coods jim̱ yajnǿcxät Cesarea. Nämayyä soldadohajxy hänajty pianøcxaꞌañ. Nämejtsmägoꞌx hajxy hänajty ñøcxaꞌañ tecy‑yoꞌoyhaam; møød nädägøøghiiꞌxcumajc hajxy hänajty ñøcxaꞌañ cuaañähgøxp; møød nämejtsmägoꞌx hajxy hänajty ñøcxaam̱bä cuhm̱dcap. Jaduhṉä capitánhajxy ñämáayyäbä coo jaꞌa Pablo cuaañähgøxp ñǿcxät, møød coo hoy cwieendähadǿøjät, jaduhṉ nejy quiaꞌa jat quiaꞌa habétät. Jaduhṉä soldado‑wiindsǿṉ yhanehm̱bä coo jaꞌa Pablo jaꞌa gobernador Félix yajcøꞌødägøꞌøwǿøjät. \v 25 Mänitä soldado‑wiindsøṉä nocy yhädiuuṉ̃. Jaꞌa gobernador Félix hänajty yajnäguexaam̱by. Jaduhṉ soldado‑wiindsǿṉ quiujahy: \p \v 26 “Høøc̈h hädaa nocy nhädiuum̱by, høøc̈h Claudio Lisias. Wiindsǿṉ Félix, miic̈h jaduhṉ cham̱ nyajpooꞌxyp. \v 27 Hädaa jäyáꞌayhøch miic̈h nyajnäguejxyp. Pablo jaduhṉ xiøhaty. Häxøøyy maax̱tøjquiä Pablo yaa miajtsä Jerusalén. Jaꞌa judíoshajxy jaduhṉ mämajts. Yaghoꞌogáaṉäbä Pablo hänajty. Pero cooc̈h jaduhṉ nmädoyhajty coo jaꞌa Pablo cuhdujt jaduhṉ miøødä nebiä Rómabä jäyaꞌayhajxy miøødän, mänítøc̈hä soldado jaꞌa Pablo hoy nmøødyajnähwaꞌac̈h. \v 28 Jeꞌec̈h hänajty nmädow̱aam̱by tiiguiøxpä Pablo hänajty coo tøø miac̈hii, páadyhøch jiiby nmøødhädaacy maa jaꞌa judíos jaꞌa junta hajxy hänajty yagjadyiijän. \v 29 Mänítøch nmädooyy coogä Pablo tii pojpä tii cädieey quiaꞌa møødä. Jeꞌeduhṉ yajcumadsøøyyä coo jaꞌa judíos jaꞌa quiuhdujthajxy wyiingjatiä. Páadyhøch jaduhṉ ngaꞌa mänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo yaghoꞌogǿøjät, ni coo chumǿøjät. \v 30 Cooc̈h jaduhṉ nmädoyhajty coo jaꞌa judíoshajxy hänajty näjeꞌe tøø quiojyquiapxyhaty coo jaꞌa Pablo hajxy hänajty yaghoꞌogaꞌañ, mänítøch jaduhṉ nwiinmaayy cooc̈h miic̈h jaduhṉ nyajnäguéxät. Jaꞌa hänaꞌcä Pablo hajxy ja wiꞌi yaghoꞌogaam̱bä, tøøc̈h nnämaꞌay coo jaꞌa Pablo jim̱ nøcxy ñäxøꞌøwøꞌøyii miic̈h mwiinduum.” \p \v 31 Mänitä soldadohajxy jiaanc̈h cudiuuṉ̃ nebiä wyiindsǿṉ hajxy hänajty tøø ñämaꞌayiijän. Mänitä Pablo hajxy jim̱ coods yajnøcxy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Antípatris. \v 32 Cujaboomä soldadohajxy wyiimbijty, jaꞌa hajxy hänajty tøø ñøcxy tecy‑yoꞌoyhaam. Jaꞌa hajxy hänajty cuaañähgøxpä, jeꞌedsä Pablo hajxy jaac møødnøcxnä. \v 33 Mänit hajxy jim̱ quiooꞌty Cesarea. Mänitä Pablo jaꞌa Félix hoy yajcøꞌødägøꞌøyii møødä nocy, jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ hänajty tøø quiéx̱iäbä. \v 34 Mänitä Félix jaꞌa nocy quiapxy. Mänitä Félix jaꞌa Pablo miäyajtøøyy maa jeꞌe chooñ. Mänitä Pablo yhadsooyy coo hänajty jim̱ chooñ Cilicianaaxooty. \v 35 Coo jaꞌa Félix jaduhṉ miädooyy, mänitä Pablo ñämaayy: \p ―Weenä jäyaꞌayhajxy yhuuc mech, jaꞌa miic̈h hajxy jaduhṉ xñäxøꞌøwøꞌøwaam̱bä, mänítøc̈hä tøyhajt nmädow̱aꞌañ jaꞌa miic̈hcøxpä. \p Mänitä Félix jaꞌa soldado ñämaayy coo jaꞌa Pablo piädaꞌagǿøjät møjtøgooty, jaꞌa hänajty xøhajpä Palacio de Herodes. Jaanä jaduhṉä Félix miänaam̱bä coo jaꞌa Pablo hoy cwieendähadǿøjät. \c 24 \p \v 1 Cumägoox̱xøø jaꞌa Ananíashajxy jim̱ quiooꞌty Cesarea. Møjteedywiindsøṉä Ananías hänajty tiuum̱by jim̱ Jerusalén. Näguipxiä majtøjc‑hajxy näjeꞌe piagooꞌpä møødä licenciadä tuꞌug, jaꞌa hänajty xøhajpä Tértulo. Mänit hajxy jim̱ ñøcxy maa jaꞌa gobernador Félix hänajty tiuṉ̃än. Mänitä Félix hajxy ñämaayy coo jaꞌa Pablo hajxy hänajty ñäxøꞌøwøꞌøwaꞌañ. \v 2-3 Mänitä Félix miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo yajmedsǿøjät maa jaꞌa Félix wyiinduumän. Coo Pablo jaduhṉ yajmejtsä, mänitä Tértulo jaꞌa Pablo tiägøøyy näxøꞌøwøøbiä: \p ―Wiindsǿṉ Félix, hoy højts njaanc̈h tehm̱ ñijiäwøꞌøyii maa miic̈hcøxpän, coo miic̈h hoy mjaanc̈h tehm̱ tiuṉ̃. Tøø højts miic̈hä nnaax̱ä ngajpt xjiaanc̈h tehm̱ yaghoyøøyyä. Cabä tsip cabä pleetä jaduhṉ maa yajpaady. Coo miic̈h jaduhṉ hoy mjaanc̈h tehm̱ tiuṉ̃, paady højts Dioscujúꞌuyäbä njaanc̈h tehm̱ yecy maa miic̈hcøxpän. \v 4 Cábøch miic̈h jejcy nhadsibaꞌañ. Huuc tuṉä mayhajt, højtsä nmädiaꞌagy hamädoow̱híjtäc. Paquiä højts jaduhṉ nmädiaꞌagaꞌañ. \v 5 Yøꞌø craa Pablohajpä, nmøødhajpy højtsä tøyhajt jaduhṉ coo yøꞌø højts xjiaanc̈h tehm̱ miädsibøꞌøy majaty højts nhity, højts judíoshajpä. Jaduhṉ højts xjia wiꞌi jiøjcapxøꞌøy coo højtsä nguhdujt nnajtshixǿꞌøwät. Jaduhṉä tsip homiaajä yajpädøꞌøgy. Jaꞌa jäyaꞌayä Jesús Nazaretpä miädiaꞌagy hajxy panǿcxäbä, jeꞌe jaꞌa Pablo hajxy wiindsǿṉhajp. \v 6 Mänitä Pablo jäyaꞌay nämädaax̱c miøødtøjtägøøyy maa højtsä nmøjtsajtøgootiän. Jaꞌa hajxy nämädaax̱pä, caꞌa hajxy jeꞌe jiudíosä. Cab højtsä nguhdujt jaduhṉ myiṉ̃ coo wiingjäyaꞌay jiiby tiägǿꞌøwät. Mänit højtsä Pablo nyajmajtsä. Nyajcumädow̱aam̱by højts hänajty, tii hänajty jiiby tiuum̱by tsajtøgooty. Jaduhṉ højtsä nguhdujt myiṉ̃ coo jaduhṉ quiumädów̱ät. \v 7 Mänitä soldado‑wiindsǿṉ piayajcahw̱ piayajpøgøøyy, jaꞌa xøhajpä Lisias. Mänit højtsä Pablo mädsibøꞌøbä xpiøjcä. \v 8 Mänit højtsä Lisias xñämaayy coo højts yaa nmínät maa miic̈hä mwiinduumän, coo højtsä Pablo yaa nnäxøꞌøwǿꞌøwät. Hoorä, hamdsoo miic̈hä Pablo mmäyajtǿwät pø tøyhajt jaduhṉ neby højts cham̱ nnäxøꞌøwøꞌøyän ―nøm̱ä Tértulo jaꞌa Félix ñämaayy. \p \v 9 Jaduhṉä judíoshajxy piamänaam̱bä. \v 10 Mänitä gobernador Félix jaꞌa Pablo miäwøꞌxy coo jaꞌa Pablo miädiáꞌagät. Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Wiindsǿṉ Félix, jaanc̈h tehm̱ jiootcújc‑høch cham̱ nnijiäwøꞌøyii cooc̈h yaa nniguiugapxaꞌañii miic̈hä mwiinduum. Hix̱, nnajuǿøbiøch jaduhṉ coo miic̈h møjtuuṉg jejcy yaa tøø mmøødhaty maa højtsä nnaax̱ maa højtsä ngajptän. \v 11 Chaanä miajmetsxøøhaty cooc̈h jim̱ ngooꞌty Jerusalén. Jím̱høc̈hä Dios hänajty nwiingudsähgøꞌøwaꞌañ tsajtøgooty. Tøyhajt jaduhṉ. Hoy piøṉä jaduhṉ miänaꞌañ. \v 12 Pero cábøc̈hä tsip jim̱ nhøxtaayy. Cábøc̈hä tsip ni maa nhøxtaayy, majátyhøch tøø nwädity, ni jiiby møjtsajtøgooty, ni jiiby muutstsajtøgooty, ni jim̱ cajptooty. Cábøch pøṉ jim̱ nmøødyajcapxiøøyy. \v 13 Hoorä, yøꞌø hänaꞌc‑hajxy xim̱ xwyiingapxpéjpøc̈hä, høhṉdaacp hajxy yøꞌø. Cab hajxy tøyyä ñäꞌä mädiaꞌagy. \v 14 Pero jaduhṉ mäbøcypiä, nwiingudsähgǿøbiøc̈hä Dios. Nebiä jecyjiäyaꞌayä Dios hajxy wyiingudsähgøøyyän, jadúhṉhøch nwiingudsähgøøbiä. Cooc̈hä Dios jaduhṉ nwiingudsähgøꞌøy, páadyhøc̈hä yHuung Jesús jaꞌa miädiaꞌagy jaduhṉ nbanøcxä. Yøꞌø hänaꞌc‑hajxy xim̱bä, cabä Jesús jaꞌa miädiaꞌagy hajxy wyiinjuøøyyä. Cábäc tyijy jaduhṉ tiøyyä. Pero nmäbǿjpiøc̈hä jecymiädiaꞌagy, jaꞌa Moiséshajxy jecy quiujáhyyäbä møødä profetadøjc‑hajxy. \v 15 Yøꞌø hänaꞌc‑hajxy, jaduhṉ hajxy miäbøcy cooc jaꞌa hoꞌoguiäyaꞌayhajxy nägøx̱iä jiujypiøjtägatsaꞌañ, hoyhänaꞌcä, haxøøghänaꞌcä. Jaanä jadúhṉhøch nmäbøjpä. Coo jaꞌa Dios jaduhṉ miänaaṉ̃ cooc hajxy nägøx̱iä xyagjujypiøjtägatsáaṉäm, tøy jaduhṉ. \v 16 Cooc̈h jaduhṉ nmäbøcy, páadyhøc̈hä njoot homiänaajä nbädaꞌagy cooc̈hä Diosmädiaꞌagy hoy tehṉgajnä nbadúnät. Jadúhṉhøc̈hä Dios xquiumáyät. Jaanä jadúhṉhøc̈hä cuꞌug xquiumáabiät. \p \v 17 ’Mänáajøch hoy nwäditiän jäguem̱baady mejtsjomøjt tägøøgjomøjt, mänítøch jim̱ nmejtstägajch Jerusalén. Xädǿꞌøñhøch jaduhṉ nmämejts. Jaꞌa nmägunáax̱høch hänajty nmoꞌowaam̱by. Mǿødhøc̈hä meeg hänajty nyoxaꞌañ jaꞌa Dioscøxpä. \v 18 Jadúhṉhøch hänajty jiiby nguhdujthaty møjtsajtøgooty, mäníthøc̈hä judíoshajxy näjeꞌe xyhijxy, jaꞌa hajxy jim̱ tsohm̱bä Asia. Tøøc̈h hänajty ngudiuṉ̃ neby højtsä nguhdujt myiṉ̃än. Cábøc̈hä hänaꞌc hänajty nämay nmøødä. Cab højts hänajty nhaamhaty. \v 19 Jaꞌa jäyaꞌay højts jaduhṉ xyhíjxäbä møjtsajtøgooty, jeꞌeds jaduhṉ hahixøøby xñäxøꞌøwǿꞌøwäbøch yaa miic̈hä mwiinduum, pø tøøc̈h hajxy jaduhṉ xyhix̱y cooc̈h ngädiehy. \v 20 Yøꞌø hänaꞌc‑hajxy xim̱ tänaabiä, ween yøꞌøhajxy jaduhṉ ñägapxy pø tøøc̈h hänajty ngädieey mänaac̈hä hänaꞌc jim̱ xyajmechän maa jaꞌa teedywiindsøṉä wyiinduumhajxiän jim̱ Jerusalén. \v 21 Wéhṉdøch mänit ngapxtägooyy cooc̈h nmänaaṉ̃ cooc̈h nmäbøcy coo jaꞌa hoꞌoguiäyaꞌayhajxy jiujypiøgaꞌañ. Mǿc‑høch jaduhṉ nmänaaṉ̃. \p Mänitä Pablo quiapxpädøøñä. \p \v 22 Coo jaꞌa Félix jaduhṉ miädooyy, mänit jaduhṉ wyiinmahñdyhajty coo jaꞌa tsip hänajty quiaꞌa tsoj yajtødiägøꞌøwaꞌañ jaꞌa Pablocøxpä. Hix̱, ñajuøøbiä Félix hänajty jaduhṉ coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty hoy quiuhdujthaty, jaꞌa Jesús jaꞌa miädiaꞌagy hajxy hänajty panǿcxäbä. Mänitä Félix jaꞌa judíos ñämaayy: \p ―Mhahíxäbä Lisias hajxy. Coo jeꞌe yaa quiädáꞌagät, mänítøc̈hä mdsiphajxy nyajtødiägǿøyyät ―nøm̱ä Félix miänaaṉ̃. \p \v 23 Mänitä Félix jaꞌa capitán ñämaayy coo jaꞌa Pablo jiaac yaghidǿøjät tsum̱y, møød coo quiaꞌa tsaac̈htiunǿøjät ni weeṉ̃tiä. Jaduhṉä Félix miänaam̱bä coo jaꞌa Pablo quiuhixǿøjät jaꞌa miäguꞌughajpädøjc, møød coo hoy tyiijä ween yajnämec̈hii. \p \v 24 Cumejtsxøø cudägøøgxøø jaꞌa Félix jaꞌa tioꞌoxiøjc miøødmejch maa hagujcän. Drusila hänajty xiøhaty. Judía hänajty jeꞌe. Mänitä Félix miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo yajmedsǿøjät maa jaꞌa Félix wyinduumhajxiän. Miädow̱aam̱biä Félixhajxy hänajty tiiguiøxpä Pablo jaꞌa Jesús jaꞌa miädiaꞌagy hänajty coo pianøcxä. \v 25 Mänitä Pablo tiägøøyy mädiaacpä coo hajxy hoy njäyaꞌayhájtämät, møød coo hajxy hoy nguhdujthájtämät, møød coo jaꞌa Dios hajxy cøx̱iä xyajnägapxáaṉäm nebiaty hajxy hänajty tøø njäyaꞌayhájtäm. Coo jaꞌa Félix jaduhṉ miädooyy, mänit chähgøøbiøjcy. Mänitä Félix jaꞌa Pablo ñämaayy: \p ―Ween tiuhṉä. Tøø jaꞌa mmädiaꞌagy nmädóow̱äm. Nøcxnä. Coo jadähooc ñäbaadǿꞌøwät, mänit miic̈h jadähooc nyajmøjyaꞌaxǿøjät ―nøm̱ä Félix jaꞌa Pablo ñämaayy. \p \v 26 Jaduhṉä Félix hänajty miänaꞌañ cooc tyijy xädøꞌøñ mioꞌowaꞌañii Pábläm, cooc tyijy jaꞌa Pablo jaduhṉ yajpädsøm̱ǿøjät pujxtøgooty. Paadiä Félix jaꞌa Pablo hänajty ja naañhooc yajmøjyaꞌaxyii coo hänajty miøødmädiaꞌagaꞌañii. \v 27 Mejtsjomøjtä Pablo hänajty jim̱ tøø chum̱yc̈hänaꞌay Cesarea, mänitä gobernadorhajxy ñiguiuwijtsä. Coo jaꞌa Félix piädsøøm̱y, mänit wiinghänaꞌc tiägǿøguiumbä. Porcio Festo hänajty xiøhaty. Cabä Félix jaꞌa judíos hänajty yagjootmaꞌadaꞌañ, paadiä Félix miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jaduhṉ jiaac hídät tsum̱y. \c 25 \p \v 1 Mänitä Festo tiägøøyy tuum̱bä gobernador jim̱ Cesarea. Cudägøøgxøø jim̱ ñøcxy Jerusalén. \v 2 Coo jim̱ quiooꞌty, mänitä teedywiindsøṉhajxy jim̱ miejch maa jaꞌa Festo wyiinduumän, møødä møjhajpä judíoshajxy. Mänitä Pablo hajxy tiägøøyy näxøꞌøwøøbiä. \v 3 Mänitä Festo hajxy miänuuꞌxtaacy coo mayhajt cu tiuuṉ̃, coo cu yhanehm̱y coo jaꞌa Pablo jim̱ cu quiejxä Jerusalén. Hix̱, tøø jaꞌa judíoshajxy hänajty quiojyquiapxyhaty coo jaꞌa Pablo hajxy yaghóꞌogät tuꞌhaamnøcxpä. \v 4 Pero cabä Festo jaduhṉ ñähadsooyy. Mänit miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo hänajty jiiby chum̱yc̈hänaꞌay Cesarea. Jaduhṉä Festo miänaam̱bä coo hänajty paquiä jim̱ yhidaꞌañ Jerusalén, møød coo hänajty jiiby yhädaꞌagáaṉgumbä Cesarea. \p \v 5 ―Pøṉ cuhdujt møød maa mijtsän, wéenhøch hajxy jiiby xpiahädaꞌagy Cesarea. Y pø tøødsä Pablo jaduhṉ jiaanc̈h cädieey, jiiby jaduhṉ ñäxøꞌøwøꞌøwǿøjät ―nøm̱ä Festo jaꞌa judíos ñämaayy. \p \v 6 Tuctujxøø jaꞌa Festo jim̱ jiaac hijty Jerusalén. Mänit jiiby yhädaactägajch Cesarea. Coo jiiby quiädaacy, mänit jim̱ tiägøøyy tuum̱bä hagujc. Mänit miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo jim̱ yajmedsǿøjät. \v 7 Coo jaꞌa Pablo jim̱ miejch hagujc, mänitä judíos jaꞌa Pablo hajxy piquiä piädaacy, jaꞌa hajxy hänajty tøø chohṉdáꞌaguiäbä Jerusalén. Mänitä Pablo hajxy cøx̱ypänejpy ñähwaam̱bejty. \v 8 Mänitä Pablo ñijiøgapxä: \p ―Cábøc̈hä cädieey jaduhṉ maa nmøødä, ni jim̱ maa jaꞌa judíos quiuhdujthajxiän, ni jim̱ maa jaꞌa chajtøjc‑hajxiän, ni jim̱ Roma maa jaꞌa gobiernä yhaneꞌemiän. \p \v 9 Mänitä Festo jaꞌa Pablo ñämaayy: \p ―Nej, mmänaam̱b miic̈h jaduhṉä coo højts jim̱ nnǿcxämät Jerusalén, coo miic̈h jim̱ mdøyhajtyégät maac̈hä nwiinduumän. \p Paadiä Pablo jaduhṉ ñämaayyä, jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Festo jaꞌa judíos hänajty quiaꞌa yagjootmaꞌadaꞌañ. \v 10 Mänitä Pablo yhadsooyy: \p ―Cab jaduhṉ yhawiinmatsä cooc̈h jim̱ ndøyhajtyégät Jerusalén. Hix̱, cábøch tii cädieey nmøødä maa yøꞌø judíoshajxiän. Mnajuøøby miic̈h jaduhṉ. Jaduhṉ mäbøcypiä yhawiinmatsä cooc̈h yaa ndøyhajtyégät maa jaꞌa gobiernä yhaneꞌemiän, jaꞌa jim̱ tuum̱bä Roma. \v 11 Cooc̈h häxøpy tøø ngädieey, hahixøøby hijty jaduhṉ cooc̈h nhóꞌogät. Pero cábøch tøø ngädieey, hoy yøꞌø judíoshajxy jaduhṉ tøø xjia nähwaam̱bety. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy cooc̈h pøṉ xyégät maa yøꞌø judíoshajxiän. Jadúhṉhøch nja mänaꞌañ cooc̈h jim̱ ndøyhajtyégät maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän jim̱ Roma ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 12 Mänitä Festo jaꞌa jiamiøød miäyajtøøyy neby jaduhṉ wyiinmahñdyhádät jaꞌa Pablocøxpä. Mänitä Festo jaꞌa Pablo ñämaayy: \p ―Miic̈h jaduhṉ tøø mmänaꞌañ coo miic̈h jim̱ nøcxy mdøyhajtyegaꞌañ jim̱ Roma maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän. Pues jím̱høch miic̈h njaanc̈h quexaꞌañ Roma tøyhajtyejpä. \p \v 13 Cumejtspoꞌo cudägøøgpoꞌo, mänitä Agripahajxy jim̱ miejch Cesarea møødä tioꞌoxiøjc Berenice. Gobiernä jaꞌa Agripa hänajty tiuum̱by wiingtuum. Mänitä Agripa jaꞌa Festo hajxy yajpooꞌxy. \v 14 Maxiøø jaꞌa Agripahajxy hänajty jim̱ yhidaꞌañ maa jaꞌa Festo tiøjcän. Mänitä Festo jaꞌa Agripa ñämaayy: \p ―Jim̱ä jäyaꞌay tuꞌug chum̱yc̈hänaꞌay. Pablo jaduhṉ xiøhaty. Coo jaꞌa Félix yaa piädsøøm̱y tuum̱bä, jim̱ä Pablo jaduhṉ jiaac mähmøøyy tsum̱y. \v 15 Mänáajøch jim̱ nhoyyän Jerusalén, mänítøc̈hä judíoshajxy xñähooyy, jaꞌa hajxy hänajty møjhajpä, møødä teedywiindsøṉhajxy. Mänitä judíos jaꞌa Pablo hajxy ñäxøꞌøwøøyy maac̈h nwiinduumän. Mänitä judíoshajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa Pablo cu yaghoꞌcä. \v 16 Mänítøch nhadsooyy: “Jaduhṉ hajxy jim̱ quiuhdujthaty Roma, cab jaduhṉ pøṉ yaghoꞌogyii, pø cahnä hänajty ñijiøgapxyii maa jaꞌa jäyaꞌayä wyiinduumhajxiän, jaꞌa hajxy hänajty mänäxøꞌøwøøbiä”, nǿm̱høc̈hä judíos nnämaayy. \v 17 Hoorä, cooc̈h yaa ngädaactägajch Cesarea, mänítøc̈hä judíos xpiamänajcy. Cujabóomhøch ndägøøyy tuum̱bä. Mänítøc̈hä Pablo nyajmøjyaax̱ä. \v 18 Coo jaꞌa judíoshajxy jim̱ miejch maac̈h nwiinduumän, mänitä Pablo hajxy tiägøøyy näxøꞌøwøøbiä. Haxøøgaty ndijy jaꞌa Pablo hänajty ñäxøꞌøwøꞌøwaꞌañii. Pero cabä Pablo jaduhṉ haxøøgaty ñäꞌä nänøøm̱ä. \v 19 Jueꞌe jaꞌa judíoshajxy hänajty yajcapxiøøby, nebiatiä quiuhdujt hajxy yaghity, møød coogä Pablo hoy quiaꞌa cudiuṉ̃. Møød hajxy hänajty yajtsibøøbiä pø tøø jaꞌa Jesús jiaanc̈h jujypiøjtägach, jaꞌa hänajty tøø yhóꞌoguiäbä. Jaduhṉä Pablo yhajodhaty coogä Jesús tøyhajt tøø jiujypiøcy. \v 20 Høøc̈h, cábøch hänajty nnajuøꞌøy nébiøc̈hä capxy mädiaꞌagy jaduhṉ nyajtødiägǿꞌøwät. Mänítøc̈hä Pablo nmäyajtøøyy pø nøcxaam̱b hänajty jim̱ Jerusalén coo jim̱ cu tiøyhajtyejcy. \v 21 Mänitä Pablo yhadsooyy cooc hänajty jim̱ quiaꞌa nøcxaꞌañ Jerusalén. Mänit miänaaṉ̃ cooc hänajty jim̱ nøcxy yajtøyhajtyegaꞌañii Roma maa jaꞌa gobiernä tiuṉ̃än. Coo jaduhṉ yhadsooyy, páadyhøch jaduhṉ nmänaaṉ̃ coo yaa jiaac hídät tsum̱y. Coo jaduhṉ ñäbaadǿꞌøwät, mänítøch jim̱ nguexaꞌañ Roma, ween jim̱ nøcxy tiøyhajtyecy maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän ―nøm̱ä Festo quiapxy miädiaacy. \p \v 22 Mänitä Agripa jaꞌa Festo ñämaayy: \p ―Nmädow̱áam̱biøch høøc̈hpä waam̱bä craa jaduhṉ miädiaꞌagaꞌañ. \p Mänitä Festo yhadsooyy: \p ―Jaboom mmädów̱ät ―nøm̱ä Agripa ñämaayyä. \p \v 23 Cujaboomä Agripahajxy jim̱ miejch hagujc møødä Berenice. Wiinxuꞌuxy wiinwopy hajxy jim̱ miejch. Mänit hajxy jiiby tiøjtägøøyy maa jaꞌa Festo hänajty tiuṉ̃än, näguipxy møødä soldado‑wiindsøṉhajxy, møødä møjtøjc‑hajxy. Mänitä Festo jaꞌa Pablo yajmøjyaax̱ä. \v 24 Coo jaꞌa Pablo jiiby tiägøøyy, mänitä Festo miänaaṉ̃: \p ―Wiindsǿṉ Agripa, møød pønjaty yaa tøø miech maa højts nwiinduumän, míjtsäts jaduhṉ nmägapxyp. Yøꞌø craa xii tänaabiä, yøꞌøds jaduhṉ xøhajp Pablo. Yøꞌødsä judíoshajxy tøø wyiꞌi ñäxøꞌøwøꞌøy yaa Cesarea møød jim̱ Jerusalén. Jaduhṉ hajxy tøø wyiꞌi yaꞌaxy tøø wyiꞌi jiocy coo yøꞌø Pablo ween yhoꞌogy. \v 25 Pero høøc̈h, cábøch jaduhṉ nmänaꞌañ coo tøø quiädieey. Páadyhøch jaduhṉ nmänaꞌañ coo quiaꞌa hóꞌogät. Pero hamdsoo yøꞌøduhṉ tøø miänaꞌañ coo jim̱ ñǿcxät Roma, coo jim̱ nøcxy yajtøyhajtyegaꞌañii maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän. Páadyhøch jaduhṉ jim̱ nguexaꞌañ. \v 26-27 Cábøch nnajuøꞌøy waam̱bátyhøc̈hä gobiernä Rómabä nnocyñäjaayǿꞌøwät jaꞌa Pablocøxpä. Cab jaduhṉ yhawiinmatsä cooc̈hä Pablo jim̱ nguéxät Roma tsum̱y, pø cábøch tøyhajt nmøødä pø tøø jiaanc̈h cädieey. Hoorä, páadyhøc̈hä Pablo yaa tøø nyajmech coo mijts jaduhṉ ween myajtøyhajtyecy. Miic̈h, Wiindsǿṉ Agripa, miic̈h mjaanc̈h tehm̱ jiajpy mjaanc̈h tehm̱ ñajuøøby. Coo mijts hänajty tøø myajtøyhajtyecy nebiaty jaduhṉ tøø jiaanc̈h cädieey, mänítøch mäbøcy nnajuǿꞌøwät nébiøch njáayät ―nøm̱ä Festo miänaaṉ̃. \c 26 \p \v 1 Mänitä Agripa jaꞌa Pablo ñämaayy: \p ―Hahixøøby jaduhṉ coo miic̈h hamdsoo mnijiøgapxǿøjät. \p Mänitä Pablo jaꞌa quiøꞌø chajxajy. Mänit tiägøøyy mädiaacpä: \p \v 2 ―Wiindsǿṉ Agripa, chám̱høch nnijiøgapxaꞌañii nebiátyhøc̈hä judíoshajxy tøø xñähwaam̱bety. Jootcújc‑høch jaduhṉ nnijiäwøꞌøyii cooc̈h yaa nmädiaꞌagaꞌañ miic̈h mwiinduum. \v 3 Páadyhøch jootcujc nnijiäwøꞌøyii jeꞌeguiøxpä coo miic̈h mjaanc̈h tehm̱ jiaty mjaanc̈h tehm̱ ñajuøꞌøy nebiatiä judíoshajxy quiuhdujthaty, møød tijaty hajxy nax̱y yajtsibøøby. Høøc̈h huuc méeꞌxäc. Høøc̈hä nmädiaꞌagy huuc hamädoow̱híjtäc. \p \v 4 ’Ñajuøøbiä judíoshajxy jaduhṉ nägøx̱iä cooc̈hä quiuhdujthajxy hoy ngudiuuṉä homiänaajä, møød jim̱ maac̈hä nhamdsoo cajptän, møød jim̱ Jerusalén. Múutsnøch hänajty jaduhṉ cooc̈hä quiuhdujthajxy jaduhṉ nbaduꞌubøjcä. \v 5 Jaanä jaduhṉä judíoshajxy ñajuøøbiä cooc̈hä fariseos quiuhdujthajxy hoy nyajtúuṉäbä. Múutsnøch hänajty jaduhm̱bä cooc̈h ndägøøyy habøjpä. Miøødä judíos jaꞌa tøyhajt hajxy jaduhṉ. Hahixøøby jaduhṉ coo hajxy jaduhṉ ñägápxät. Jaꞌa fariseoshajxy, caꞌxiä cuhdujt hajxy yajnøcxy nebiä judíoshajxy yajnähixøꞌøyän. \v 6-7 Jéquiänä Dios jaduhṉ miänaaṉ̃ coogä hoꞌogyjiäyaꞌay yagjujypiøgaꞌañ. Højts judíos, jaduhṉ højtsä nhapä ndeedyhajxy jecy xyajwiinwaaṉøøyyä jaꞌa Diósäm. Nägøx̱iä højts jaduhṉ njøbhix̱y coo jaꞌa Dios jaduhṉ yajtøjiadaꞌañ neby jecy miänaaṉ̃än, højts jaꞌa majmetsc‑hagajptpä. Paady højtsä Dios xøømdsuhm̱ nwiingudsähgøꞌøy. Hoorä, Wiindsǿṉ Agripa, cooc̈h jaduhṉ nmäbøcy coo jaꞌa Dios jaꞌa hoꞌogyjiäyaꞌay yagjujypiøgaꞌañ, páadyhøch yøꞌø judíoshajxy cham̱ xñäxøꞌøwøꞌøy miic̈h mwiinduum ―nøm̱ä Pablo jaꞌa Agripa ñämaayy. \p \v 8 Mänitä Pablo jaꞌa judíos ñämaayy: \p ―Tii hajxy jaduhṉ coo mgaꞌa mäbøgaꞌañ coo jaꞌa Dios jaꞌa hoꞌogyjiäyaꞌay yagjujypiøgaꞌañ. \p \v 9 Mänitä Pablo jiaac mänaaṉ̃: \p ―Bueno, jadúhṉhøch hijty nmänaꞌañ coo hijty yhahixøꞌøy cooc̈hä jäyaꞌayhajxy ndsaac̈htiúnät, jaꞌa Jesús Nazaretpä jaꞌa miädiaꞌagy hajxy hänajty panǿcxäbä. \v 10 Jadúhṉhøch jim̱ njaanc̈h jatcøøyy Jerusalén. Jaꞌa teedywiindsǿṉhøc̈hä cuhdujt hajxy jim̱ xmiooyy cooc̈hä jäyaꞌayhajxy nyajtsumøød, jaꞌa Jesucristo miädiaꞌagy hajxy hänajty panǿcxäbä. Nämáyhøch hajxy jaduhṉ njaanc̈h yajtsuum̱ä. Y coo hajxy yaghoꞌcä, jadúhṉhøch hänajty nbamänaam̱bä coo hajxy yaghoꞌogǿøjät. \v 11 Ja naañhóoc‑høch hajxy tøø nyajtsaac̈htiuñii coo hajxy ñijiøgapxǿøjät jaꞌa Jesúscøxpä. Wiinduhm̱yc̈hajtǿjc‑høch hijty ndsaac̈htiuṉ̃. Hanáx̱iøch hajxy hijty nmäjootmaꞌady, páadyhøch hajxy hijty jäguem̱baady ndsaac̈htiuṉ̃. \p \v 12 ’Mäníthøc̈hä teedywiindsøṉhajxy jim̱ xwyiinguejxy Damasco cooc̈hä mäbøjpädøjc jim̱ nyajtsaac̈htiunǿøjät. \v 13 Tuꞌhaamnøcxpä, mänit højtsä jøøn xquiuhjajcädaacy jaanc̈h tehm̱ miøc. Cujyxiøøhoꞌogy hänajty jeꞌe. Cabä xøø hänajty miäbaady nebiä jøøn hänajty jiajjiän. Høxtä xquiuhjajwädijt højts jaduhṉ. \v 14 Coo højtsä jøøn jaduhṉ nhijxy, mänit højts nägøx̱iä ngädaayy. Mänítøch nidiuhm̱ nmädooyy cooc̈hä hänaꞌc xmiägapxy hahebreohaam. Mänítøch xñämaayy: “Saulo, Saulo, tiic̈h miic̈h jaduhṉ coo xwyiꞌi miädsibøꞌøy. Cooc̈h miic̈h jaduhṉ xwyiꞌi miädsibøꞌøy, hamdsoo miic̈h jaduhṉ mnic̈haac̈htiuñii.” \v 15 Mänítøch nmänaaṉ̃: “Wiindsǿṉ, pøṉ miic̈h.” Mänítøch xyhadsooyy: “Jesúshøch høøc̈h. Høøc̈h miic̈h jaduhṉ xmiädsibøøby. \v 16 Tänaayyøꞌøg. Páadyhøch jaduhṉ tøø nnäguehx̱tøøꞌxy jaꞌa miic̈hcøxpä, míic̈hhøch nwiinguexaam̱by coo jaꞌa mädiaꞌagy jaduhṉ myajwáꞌxät nebiátyhøch tøø xyhix̱y, møød nebiátyhøch miic̈h njaac yajnähixøꞌøwaꞌañ. \v 17 Nnäwaꞌanáam̱biøch miic̈h majaty miic̈h mwäditaꞌañ, jim̱ maa jaꞌa judíoshajxiän, jim̱møød maa jaꞌa wiingjäyaꞌayhajxiän, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. Jím̱høch miic̈h jaduhṉ nguexaꞌañ maa jaꞌa wiingjäyaꞌayhajxiän. \v 18 Páadyhøch miic̈h jim̱ nguexaꞌañ, jaduhṉ miic̈hä Diosmädiaꞌagy myajwiingapxǿꞌøwät, jaduhṉä yhaxøøgcuhdujt hajxy ñajtshixǿꞌøwät. Cabä møjcuꞌugong jaꞌa miädiaꞌagy jaduhṉ miäbǿjcäxät. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy jaduhṉ miäbǿgäp. Y cooc̈hä nmädiaꞌagy hajxy jaduhṉ xmiäbǿjcäbät, jadúhṉhøch nyajnähwáꞌadsät jaꞌa piojpä quiädieeyhajxy, jaduhṉ hajxy miähmǿꞌøwät hawaꞌadstuum”, nǿm̱høc̈hä Jesús xñämaayy. \p \v 19 ’Wiindsǿṉ Agripa, cooc̈hä Jesús jaduhṉ jim̱ xmiägapxy tsajpootyp, páadyhøc̈hä miädiaꞌagy jaduhṉ ngudiuuṉä. \v 20 Mänítøc̈hä Diosmädiaꞌagy ndägøøyy yajwaꞌxpä coo jäyaꞌayä yhaxøøgcuhdujt hajxy ñajtshixǿꞌøwät, coo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy piaduꞌubǿgät. Coo hajxy jaduhṉ yhojiäyaꞌayhádät, jaduhṉ hajxy yajcähxǿꞌøgät coo yhaxøøgcuhdujt hajxy tøø jiaanc̈h najtshixøꞌøy. Jím̱høc̈hä Diosmädiaꞌagy nyajwaꞌxtsohṉ̃ Damasco. Mänítøch jim̱ njaac yajwaꞌxy Jerusalén, møød jim̱ Judeanaaxooty wiinduhm̱yhagajpt. Mänítøc̈hä jäyaꞌayhajxy njaac yajnähixøøyy, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä. \v 21 Cooc̈hä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ nyajnähixøøyy, jaꞌa hajxy caꞌa judíospä, páadyhøc̈hä judíoshajxy näjeꞌe jim̱ xjia majch møjtsajtøgooty, jim̱ Jerusalén. Cooc̈h hajxy jaduhṉ xmiajch, mänítøch hajxy xjia yaghoꞌogaaṉ̃. \v 22-23 Pero Dióshøch xpiuhbejp. Tehṉgájnøc̈hä Diosmädiaꞌagy nyajwaꞌxy høxtä jädaꞌanäbaady, jaꞌa Jesúscøxpä. Nägǿx̱iøc̈hä jäyaꞌayhajxy jaduhṉ nyajnähixøꞌøy, møjtøjc, häyoobädøjc. Jadúhṉhøch nnäꞌägä mädiaꞌagyhaty neby jim̱ cujaay myiṉ̃än nocyjiooty, jaꞌa profetadøjc‑hajxy jecy yhädiúuṉäbä, jaꞌa Moisés jecy yhädiúuṉäbä. Jaduhṉ hajxy jecy quiujahy coogä Dios jaꞌa wyiinguex̱ypä hänajty quiexaꞌañ, jaꞌa xøhajpä Cristo. Jaduhṉ hajxy jecy quiujahbiä coogä Cristo hänajty yhoꞌogaꞌañ. Jaayáꞌayäc hänajty jayøjp jujypiøgaam̱b. Jadúhṉägä jäyaꞌayhajxy hänajty yajnähwaꞌadsaꞌañii, møødä judíoshajxy, møødä wiingjäyaꞌayhajxy. Hoorä, coo jaꞌa Jesús yaa yhooyy hädaa yaabä naax̱wiin, Dios jaduhṉ wiinguejx. Jaduhṉ tiøjiajty nebiä profetadøjc‑hajxy jecy quiujahyyän, nebiä Moisés jecy quiujahyyän ―nøm̱ä Pablo ñijiøgapxä. \p \v 24 Mänitä Festo yaax̱y: \p ―Pablo, tøø miic̈h jaduhṉ mguhhiṉ̃. Coo hanax̱iä tøø mgapxtaꞌagy, jeꞌe tøø xyajcuhhiṉ̃. \p \v 25 Mänitä Pablo yhadsooyy: \p ―Wiindsǿṉ Festo, cábøch nguhhiṉ̃. Jaꞌa tøyhajt, jeꞌec̈h nmädiaacpy. Homiäbǿjnøch jaduhṉ nmädiaꞌagy. \p \v 26 Mänitä Pablo jaꞌa Agripa ñämaayy: \p ―Wiindsǿṉ Agripa, cǿx̱iøch cham̱ nmädiaꞌagy maa miic̈h mwiinduumän. Nmǿødhøc̈hä tøyhajt jaduhṉ coo miic̈h jaduhṉ mgøx̱y najuøøbiä nebiátyhøch cham̱ nmädiaꞌagy. Hijxwiinduum jaduhṉ tøø jiadyii tøø tiuñii, caꞌa yhayuꞌuc̈h caꞌa yhameeꞌchä. \v 27 Wiindsǿṉ Agripa, nnajuǿøbiøch jaduhṉ coo miic̈hä mädiaꞌagy mmäbøcy, jaꞌa profetadøjc‑hajxy jecy yhädiúuṉäbä. \p \v 28 Mänitä Agripa yhadsooyy: \p ―Ja weenjátyhøch miic̈h xquiaꞌa yajniñähdujcä cooc̈h jaduhṉ nmäbǿgät jaꞌa Jesúscøxpä. \p \v 29 Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Hoy jia weenjaty hoy jia møjjaty hajxy mgaꞌa mäbøcyñä, chojpiä Dios jaꞌa jioot jaduhṉ coo jaꞌa miädiaꞌagy hajxy nägøx̱iä mmäbǿjcät jaꞌa Jesúscøxpä nébiøch nmäbøquiän, mäduhṉ̃tiä hajxy yaa mhamädoow̱hity, møød miic̈h Wiindsǿṉ Agripa. Pero cábøch jaduhṉ nmänaꞌañ coo hajxy tsum̱y mhídät nébiøch høøc̈hän. \p \v 30 Mänitä Agripahajxy tiänaayyøꞌcy, møødä Festo, møødä Berenice, møødä jäyaꞌayhajxy nägøx̱iä. \v 31 Mänitä hajxy tiøjpädsøøm̱y. Mänitä Agripahajxy hawiing ñiñämaayyä møødä Festohajxy: \p ―Caj yøꞌø craa tii cädieey miøødä. Cab jaduhṉ yhahixøꞌøy coo tsum̱y jiaac hídät ni coo yaghoꞌogǿøjät. \p \v 32 Mänitä Agripa jaꞌa Festo ñämaayy: \p ―Coo yøꞌø craa häxøpy tøø quiaꞌa mänaꞌañ coo jim̱ nøcxy yajtøyhajtyegaꞌañii Roma maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän, tøø häxøpy yhøxmac̈hii. \c 27 \p \v 1 Mänitä Festo wyiinmahñdyhajty coo jaꞌa Pablohajxy jim̱ quiexǿøjät Italia barcojooty møød jiamiøødhajxy, jaꞌa hajxy hänajty tsum̱ybiä. Mänitä Julio jaꞌa tsum̱yhänaꞌc yajcøꞌødägøøyyä. Capitán jaꞌa Julio hänajty tiuum̱by maa jaꞌa Augusto biatallóngän. Høøc̈h Lucas, høøc̈hä Pablo hänajty nbanøcxaam̱by. \v 2 Mänit højts hoy nbarcotägøꞌøy. Jim̱ä barco hänajty tøø chohṉdaꞌagy maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Adramitio. Tänaayyhaambiä barco hänajty ñøcxaꞌañ majatiä cajpt hänajty miejypiaꞌajän jim̱ Asianaaxooty. Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug piadsoonä. Aristarco hänajty xiøhaty. Jim̱ hänajty quiunaax̱ä Tesalónica, jim̱ Macedonia‑naaxooty. Mänit højts nduꞌubøjnä barcojooty. \v 3 Cujaboom højts nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Sidón. Jaanc̈h tehm̱ yhojiootä Julio hänajty miøød jaꞌa Pablocøxpä. Paadiä Julio jaꞌa Pablo cuhdujt miooyy coo jaꞌa Pablo jaꞌa miäguꞌughajpä nøcxy quiuhix̱y cajptooty, weenä Pablo jaduhṉ piuhbedyii. \v 4 Mänit højts jim̱ jadähooc nduꞌubǿjcumbä Sidón barcojooty. Møc højts hänajty xjiøjcubojøꞌøy. Paady højts Chiprenaaxooty hahooyhaamby nwiinnajxy maa hänajty møc quiaꞌa jaty pojjiän. \v 5 Mänit højts jim̱ nnaxøøyy Cilicia‑naaxooty møød Panfilia‑naaxooty. Mänit højts jim̱ nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Mira, jim̱ Licea‑naaxooty. \p \v 6 Jim̱ä Julio wiingbarco hoy piaady, jaꞌa hänajty nøcxaam̱bä Italia. Alejandría jaꞌa barco hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Mänit højts barcojooty hoy ndägøødiägach. Mänit højts ndägøøyy tuꞌuyohbiä jadähooc. \v 7 Jeꞌenä højts hänajty møc xjiøjcubojøꞌøy, paady højts hänajty hodiägaamby nduꞌuyoꞌoy. Mädaax̱xøø mägoox̱xøø højts hänajty tøø njaac nøcxy coo højts jim̱ nmejch mäwiingóṉ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Gnido. Hobiänejpiä højts jim̱ nmejch. Cab højts hänajty hoy nduꞌuyoꞌoyaaṉnä. Jeꞌenä højts hänajty møc xjiøjcubojøꞌøy. Mänit højts wiingtuum nnøcxøøyy maa jaꞌa naax̱ hänajty xiøhatiän Creta. Coo højts jim̱ nnaxøøyy mäwiingóṉ maa hänajty xiøhatiän Cabo Salmón, mänit højts Creta hanajtyhaamby nnøcxøøyy maa hänajty møc quiaꞌa jaty pojjiän. \v 8 Hamäjaa højts jim̱ nmejypiaꞌayohy. Mänit højts jim̱ nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Buenos Puertos, jim̱ mäwiingóṉ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Lasea. \p \v 9 Maxiøø højts jim̱ nhijty. Tøø højts hänajty hanax̱iä nhøx̱haamøꞌøy. Mäjahñ jaꞌa tuꞌuyoꞌoyiibä hänajty tøø jiajnä jeꞌeguiøxpä coo tøøchpoj hänajty tøø piädsøøm̱nä. Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p \v 10 ―Wiindsøṉdøjc, mäjahñdiägǿøbiøc̈hä tuꞌuyoꞌoyiibä jaduhṉ nhijxnä coo tøøchpoj tøø piädsøøm̱nä. Wehṉdä barco jaduhṉ miáꞌadät møødä tsøm̱ydiajy cøx̱iä. Wehṉdä højts jaduhṉ nhóꞌcämät. \p \v 11 Pero cabä Julio jaꞌa Pablo jaꞌa miädiaꞌagy ñäꞌä yajtuuṉä. Jueꞌe jaꞌa miädiaꞌagyhajxy yajtúuṉäxä, jaꞌa barcoyajyohbiä møødä cubarco. Jaduhṉ hajxy hänajty tøø miänaꞌañ cooc tyijy hänajty quiaꞌa mäjahñä. \v 12 Cab hänajty yhahixøꞌøy coo højts tøøchpoj jim̱ nyajnáxät Buenos Puertos. Mänit hajxy nämay miänaaṉ̃ coo højts jadähooc nduꞌubǿjcumbät barcojooty. Jim̱ hajxy hänajty ñaxaꞌañ maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Fenice. Creta‑naaxooty hänajty jeꞌe mejypiaꞌa. Cab hänajty jim̱ jiaty mäjahñä jeꞌeguiøxpä coo jim̱ møc quiaꞌa pojy. Paadiä tøøchpoj hajxy hänajty jim̱ yajnaxaꞌañ. \p \v 13 Mänitä jøømboj yuung piädsøøm̱y. Mänit hajxy miänaaṉ̃ cooc hajxy hoy jiaac tuꞌuyoꞌoyaꞌañ barcojooty. Mänit højts njaanc̈h tuꞌubǿjcumbä. Jim̱ højts njaac mejypiaꞌayohy Creta. \v 14 Weeṉ̃tiä højts hänajty tøø njaac tuꞌuyoꞌoy, mänitä tsuxpoj møc piädsøøm̱y. \v 15 Møc højts hänajty xjiøjcubojøꞌøy. Coo jaꞌa barcoyajyohbiä jaduhṉ yhijxy coo hänajty quiaꞌa mäjädaꞌagaꞌañ, mänit hajxy ñiñämaayyä coo jaꞌa barco ween piabojy. \v 16 Mänit højts jim̱ nmejch maa jaꞌa naax̱ mejyquiujc chuucpän, jaꞌa hänajty xøhajpä Cauda. Mänit højts jim̱ nnaxøøyy hanajtyhaamby maa hänajty møc quiaꞌa pojjiän. Jim̱ højtsä barcohuung hänajty nbawich. Hobiänejpiä højtsä barcohuung jiiby nyuugjädujty møjbarcojooty. \v 17 Coo hajxy yajwiimbejty, mänitä barco hajxy yagjuhmäguijwädijty laansähaam, jaduhṉä barco quiaꞌa máꞌadät. Coo jaꞌa mejy hänajty jim̱ quiaꞌa jaty hagom̱ä, paadiä barcoyajyohbiähajxy hänajty chähgøꞌøy coo jaꞌa barco jiiby jiéꞌxät tsäbiuꞌujooty nøøbaꞌc. Mänitä wit pojyohbiä hajxy yajmänajcy, jaꞌa barco hänajty quiuhdøyhajpiä. Mänit hajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa barco ween jaduhyyä piabojy. \v 18 Cujaboom, jeꞌenä hänajty møc piojy. Møcä barco hänajty miøjpojpedyii. Jaꞌa tsøm̱ydiajy jaꞌa barco hänajty yajnøcxypä, mänit hajxy ñøøjuip ñøøpøgøøyy mejjiooty. \v 19 Cujaboom højtsä tuum̱bejt njaac nøøjuip njaac nøøpøgøøyy, møødä wit pojyohbiä, jaꞌa barco hänajty quiuhdøyhajpiä, møødä wittøøbiejt. \v 20 Maxiøø højts jaduhṉ nmänajxy nyajnajxy. Tehṉgajnä hänajty møc piojy. Jaanc̈h tehm̱ wyiimbøcy hänajty. Cabä xøø cabä madsaꞌa hänajty quiähxøꞌøgy ni weeṉ̃tiä. Cab højts hänajty nnajuøꞌøy maa højtsä poj hänajty xchøm̱nøcxy. Jaanc̈h tehm̱ chähgøøby højts hänajty coo højts nhóꞌogät. \p \v 21 Tøø højts hänajty maxiøø nhity jaguiay. Mänitä Pablo tiänaayyøꞌcy jäyaꞌayhagujc. Mänit miänaaṉ̃: \p ―Wiindsøṉdøjc, cooc̈hä nmädiaꞌagy hajxy häxøpy tøø xyajtuuṉä, cab hajxy häxøpy jim̱ tøø mdsooñ Creta, y cabä tsøꞌty cabä häyohn hajxy häxøpy tøø nbáatäm. \v 22 Pero, caꞌa hajxy mdsähgøꞌøy. Caj pøṉ yhoꞌogaꞌañ, hoyyä barco cu jia maꞌad. \v 23 Hix̱, haamyquióodshøc̈hä Diosmoonsä tuꞌug nwiinhijxy. Jim̱ chooñ Dioswiinduum. Nwiingudsähgǿøbiøc̈hä Dios. Jeꞌec̈h jaduhṉ xwyiinguejx. \v 24 Mäníthøc̈hä Diosmoonsä xñämaayy: “Pablo, caꞌa mdsähgøꞌøy. Tsipcøxp yhahixøꞌøy coo miic̈h jim̱ mmédsät Roma maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän. Miic̈hcøxpä jaꞌa Dios tøø miänaꞌañ cooc pøṉ quiaꞌa hoꞌogaꞌañ mäduhṉ̃tiä hajxy jiiby mnøcxy barcojooty”, nǿm̱høc̈hä Diosmoonsä xñämaayy. \v 25 Paady, caꞌa hajxy mdsähgøꞌøy. Nmäbǿjcäbøc̈hä Dios jaꞌa miädiaꞌagy jaduhṉ cooc hajxy xyajnähwaꞌadsáaṉäm, nebiátyhøc̈hä Diosmoonsä tøø xyajmøødmädiaꞌagy. \v 26 Jim̱ mejyquiujc, jim̱ä naax̱huung tuꞌug. Jim̱ højts nøcxy nmøjpojpedáaṉäm. Tøyhajt jaduhṉ ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 27 Majmactsxøø højts hänajty tøø nbabojy barcojooty jim̱ maa jaꞌa mejy hänajty xiøhatiän Adriática. Cuptsuhm̱ hänajty jaduhṉ, mänitä barcoyajyohbiähajxy ñajuøøyy coo højts hänajty naax̱paꞌa tøø nmäwiingoṉ̃. \v 28 Mänitä nøø hajxy qyipxy mäduhṉ̃tiä quiøøcä. Jueꞌe hänajty quiøøcä, hiiꞌxmajmocxmetro. Coo hajxy weeṉ̃tiä jiaac nøcxy, mänit hajxy qyípxcumbä. Jueꞌe hänajty quiøøcä, hiiꞌxjuxtujmetro. \v 29 Tsähgøøby hajxy hänajty coo jaꞌa barco tsaa nøøbaꞌc miøjpohm̱bédät, paadiä pujxthajoꞌc hajxy mädaax̱c ñøøjuipøøyy barcohøx̱haam. Cuxodsøꞌøyä pujxthajoꞌc hänajty. Paady hajxy jaduhṉ ñøøjuipøøyy coo jaꞌa barco jaduhṉ jiiby wiohṉmähmøꞌøwǿøjät. Jaanc̈h tehm̱ jiootmayhajp hajxy hänajty. Jaduhṉ hajxy hänajty miänaꞌañ coo paquiä cu jiobøøyy. \v 30 Mänitä barcoyajyohbiä jaꞌa barcohuung hajxy quiuhdøøñajxy nøøjooty. Jaduhṉ hajxy hänajty yajnänømaꞌañ cooc tyijy jaꞌa pujxthajoꞌc hänajty ñøøjuipøꞌøwaꞌañ barcojøbhaam. Ja wiꞌi piäyøꞌøgaam̱bä barcoyajyohbiähajxy hänajty jaduhṉ jaꞌa barcohuungooty. \v 31 Pero cabä Pablo yajwiinhøhṉ̃. Mänitä Juliohajxy ñämaayyä møødä soldadohajxy: \p ―Coo yøꞌø yajyohbiädøjc‑hajxy häyaa piäyǿꞌøgät, mhóꞌogäp hajxy jaduhṉ ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 32 Mänitä soldado jaꞌa barcohuung hajxy miäbuxøøyy. Mänitä barcohuung chøm̱nøcxä nähgapjooty. \v 33-34 Jobøꞌøwaam̱b hänajty jaduhṉ, mänitä Pablo jäyaꞌay ñämaayy: \p ―Joom, huuc wiingaañáx̱äts hajxy hii. Majmactsxøø hajxy tøø mhity jaguiay jamiaꞌay. Cab jaduhṉ yhoyyä coo hajxy jaguiay mjaac hídät, coo hajxy jaduhṉ mnäꞌä pämaꞌayǿꞌøwät. Hix̱, cab hajxy nej mjadaꞌañ. \p \v 35 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ quiapxpädøøyy, mänitä tsajcaagy quionøꞌcy. Mänitä Dios ñämaayy “Dioscujúꞌuyäp” jiamiøødwiinduum. Mänitä tsajcaagy yhaguidøøyy. Mänit tiägøøyy caabiä. \v 36 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ yhijxä coo hänajty quiay, mänitä jiamiøødhajxy jiootcugøøyy. Mänit hajxy piadägøøbiä caabiä. \v 37 Jueꞌe højts hänajty nhity barcojooty nämejtsmägoꞌxcudägøøghiiꞌx cu majmocxtuꞌug. \v 38 Coo hajxy jaduhṉ quiaabiädøøyy, mänitä trigo hajxy miejjwyipøøyy, jaduhṉä barco ween pieꞌtiøꞌøy. \p \v 39 Coo jiobøøyy, cabä barcoyajyohbiädøjc‑hajxy hänajty yhajuøꞌøyii. Mänitä laguun hajxy yhijxy mejypiaꞌa. Paꞌadsäbiuꞌu hänajty jeꞌe. Mänit hajxy miänaaṉ̃ coo jaꞌa barco hajxy jim̱ yajnǿcxät puꞌuwiing, coo hajxy jim̱ yajmøjyädsujtspédät. \v 40 Mänitä pujxthajoꞌc hajxy miäbuxøøyy. Jiiby jaduhṉ miähmøøyy mejjiooty. Mänitä barcocaaꞌpt hajxy yajyuungøøyy, jaduhṉä barco hoy yóꞌoyät. Mänitä wit hajxy yujxojch barcojøbhaam, jaꞌa barco hänajty quiuhdøyhajpiä. Mänitä barco tiägøøyy yohbiä. Jim̱ ñøcxøøyy puꞌuwiing. \v 41 Mänitä barco jieꞌxy nøøbaꞌc tsäbiuꞌujooty maa nøø hänajty quiaꞌa com̱än. Jaꞌa barcojøbhaam jaduhṉ jeꞌx. Mänitä barcohøx̱haam tiägøøyyä møjcujpéjtäbä. Mänit tiägøøyy maꞌpä tsaybiig. \p \v 42 Coo jaꞌa soldadohajxy jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa barco hänajty miaꞌadaꞌañ, mänitä tsum̱yhänaꞌc‑hajxy jia yaghoꞌogaaṉä, jaduhṉ hajxy cu quiaꞌa päyøꞌcy yáhw̱äp. \v 43 Pero cabä Julio jaduhṉ miänaaṉ̃ coo jaꞌa tsum̱yhänaꞌc‑hajxy yaghoꞌogǿøjät. Paady jaduhṉ miänaaṉ̃ jeꞌeguiøxpä coo jaꞌa Julio jaꞌa Pablo hänajty yajnähwaꞌadsaꞌañ. Mänitä Julio miänaaṉ̃ coo hajxy ñøøgaꞌawǿꞌøwät, pønjaty yaaw hänajty jajp, jaduhṉ hajxy ñǿcxät tøꞌødstuum yáhw̱äp. \v 44 Pønjaty hänajty caꞌa yaawjajp, wéenäc hajxy ñøcxy puꞌuñähgøxp, møødä barcohadøjcøxp. Jaduhṉ højts nägøx̱iä ndsoocy tøꞌødstuum. \c 28 \p \v 1 Coo højts jaduhṉ nägøx̱iä ndøꞌødspädsøøm̱y, mänit højts nmädooyy coo jaꞌa naax̱ hänajty xiøhaty Malta. \v 2 Mänit højtsä jäyaꞌay xñäxuuꞌch, jaꞌa hajxy hänajty jim̱ näꞌägä tsänaabiä. Tuub hänajty; tøøchc hänajty jaduhṉ. Mänitä jøøn hajxy yajmøjjøøyy. Mänit højts xñämaayy coo højts njøømbaꞌaxámät. \v 3 Mänitä Pablo jaꞌaxy tøꞌødspä miämejch tuꞌtsoꞌoy. Jiibiä Pablo jaꞌaxy hänajty piädaꞌagy jøønhaajiooty. Mänitä hawaꞌandsahṉ̃dy tuꞌug piädsøøm̱y jøønhaajiooty. Mänitä Pablo quiøꞌømäwødsøøyyä. \v 4 Coo jaꞌa jäyaꞌayhajxy jaduhṉ yhijxy coo jaꞌa Pablo tsahṉ̃dy hänajty miøødä quiøꞌøgøxp, mänit hajxy ñiñämaayyä: \p ―Tøø yøꞌø craadaꞌa miäjäyaꞌay‑yaghoꞌogy. Coo jaduhṉ tøø quiädieey, paady jaduhṉ tsipcøxp yhoꞌogaꞌañ, hoy jaduhṉ tøø jia tsoꞌogy mejjiooty. \p \v 5 Mänitä Pablo jaꞌa quiøꞌø xiädijty. Mänitä tsahṉ̃dy hoy quiaꞌay jøønhaajiooty. Cabä Pablo nej jiajty. \v 6 Nøm̱ä jäyaꞌayhajxy hänajty miänaꞌañ coog jaꞌa Pablo quiøꞌø cu qyiix̱taꞌch, o cooc cu yhoꞌcy. Pero coo hajxy yhijxy coo jaꞌa Pablo nej quiaꞌa jajty, mänit hajxy miänaaṉnä cooc tyijy jaꞌa Pablo Dyiosä. \p \v 7 Jim̱ä jäyaꞌay hänajty tuꞌug chänaꞌay mäwiingóṉ maa højts hänajty njøømbaꞌaxam̱iän. Publio hänajty xiøhaty. Gobernador jaꞌa Publio hänajty jim̱ tiuum̱by Malta. Coo højts jim̱ nmejch maa jaꞌa tiøjcän, mänit højts jim̱ xyajmejtstaacy tägøøgxøø. \v 8 Jim̱ä Publio tieedy hänajty piaꞌamgoꞌnaꞌay. Tóoyyäp hänajty jaduhṉ møødä nøꞌtiøꞌønøø hänajty miøødä. Mänitä Pablo jiiby tiøjtägøøyy maa jaꞌa Publio tieedy hänajty piaꞌamgoꞌnaꞌayän. Mänitä Pablo jaꞌa Dios piaꞌyaax̱y. Mänitä Pablo jaꞌa paꞌamjäyaꞌay ñähdooṉ̃. Mänit piaꞌamyajnajxä. \v 9 Coo jaꞌa paꞌamjäyaꞌayhajxy jaduhṉ jim̱ miädoyhajty Malta, mänit hajxy hoy yajmøcpǿjcäbä nägøx̱iä. \v 10-11 Mänit højts madiuꞌu xñäꞌä mooyy cøx̱iä wiinä. Jim̱ä barco hänajty tuꞌug tiøøchpojnax̱y. Jueꞌe jaꞌa barco hänajty xiøhaty: “Jaꞌa Hametsc‑huung.” Alejandría jaꞌa barco hänajty tøø chohṉdaꞌagy. Coo højts hänajty jim̱ tøø nhity Malta tägøøgpoꞌo, mänit højts nbejty barcojooty, jaꞌa hänajty xøhajpä: “Jaꞌa Ametsc‑huung.” Mänit højtsä jäyaꞌay xjiaac mooyy tijaty højts hänajty nmänøcxaam̱by barcojooty. Jaꞌa jäyaꞌayhajxy hänajty tøø miøcpǿquiäbä, jeꞌe hajxy jaduhṉ xmiooyy. Mänit højts jim̱ nduꞌubøjnä Malta. \p \v 12 Mänit højts nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Siracusa. Jim̱ højts njaac hijty tägøøgxøø. \v 13 Coo højts jim̱ nduꞌubǿjcumbä, mänit højts njaac mejypiaꞌayohy. Mänit højts jim̱ nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Regio. Cujaboomä jøømboj piädsøøm̱y. Mänit højts jadähooc nduꞌubǿjcumbä. Cumaax̱c højts jim̱ nmejch maa jaꞌa cajpt hänajty xiøhatiän Puteoli. Jim̱ højtsä barco nnähmänajtuutnä. \v 14 Mänit højtsä jäyaꞌay näjeꞌe nbaaty. Jaꞌa Diosmädiaꞌagy hajxy hänajty miäbøjpy. Mänit højts xñämaayy coo højts jim̱ nmejtstáꞌagät maa jaꞌa tiøjc‑hajxiän. Juxtujxøø højts jim̱ nhijty. Mänit højts jim̱ nduꞌubøjcy tecy‑yoꞌoyhaam. Jaduhṉ højts hänajty jim̱ njaac nøcxaꞌañ Roma. \v 15 Mänitä mäbøjpädøjc‑hajxy Rómabä miädoyhajty coo højts hänajty jim̱ nnøcxy Roma. Mänit højts näjeꞌe hoy xjiøjcubaadøꞌøy jim̱ maa hänajty xiøhatiän Foro de Apio. Näjeꞌe højts hoy xjiøjcubadøøbiä maa hänajty xiøhatiän Tres Tabernas. Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ yhijxy, mänitä Dioscujúꞌuyäp yejcy. Mänit jiootcugøøyy. \v 16 Coo højts jim̱ ngooꞌnä Roma, mänitä Pablo cuhdujt miooyyä coo jaꞌa yhamdsoo tøjc yhøxtáꞌawät maa jaduhṉ yhídät. Mänitä soldado tuꞌug yajcøꞌøwaaṉøøyyä coo jaꞌa Pablo cwieendähadǿøjät, coo jaꞌa Pablo jaduhṉ ñäꞌä päyǿꞌøgät. Mänitä tsum̱yhänaꞌc‑hajxy jiaac yajcøꞌødägǿøyyäbä jaꞌa soldado‑wiindsǿṉ, jaꞌa copc‑hajpä. \p \v 17 Cudägøøgxøø jaꞌa Pablo jaꞌa judíos yajmøjyaax̱ä, jaꞌa hajxy hänajty møjhajpä maa jaꞌa chajtøjc‑hajxiän. Coo hajxy hänajty tøø yhamugøꞌøy, mänit hajxy ñämaayyä: \p ―Mäguꞌughajpädøjc, mänáajøch jim̱ nhitiän Jerusalén, jím̱høch hänaꞌc näjeꞌe xmiajch, hóyhøch hänajty tøø ngaꞌa jagä cädieey, hóyhøc̈hä cuhdujt hänajty pedyii tøø nja cudiuṉ̃ nebiä nhaphájtämä ndeedyhájtämhajxy jecy yajtsohṉdaaquiän. Jaꞌa nmägunaax̱hájtämhajxy jaduhṉ xmiajts. Mänítøch hajxy xquiøꞌøyejcy maa jaꞌa soldadohajxiän, jaꞌa hajxy yaa tsohm̱bä Roma. \v 18 Cooc̈hä soldadoshajxy hänajty tøø xyajtøyhajtyecy, mänit hajxy jaduhṉ ñajuøøyy cooc̈h hänajty tøø ngaꞌa cädieey. Mänit hajxy jia mänaaṉ̃ cooc̈h hajxy jaduhṉ xyhøxmádsät. \v 19 Pero cabä judíoshajxy jaduhṉ miänaam̱bä cooc̈h nyaghøxmádsät. Mänítøch nwiinmahñdyhajty coo jaduhṉ yhahixøꞌøy cooc̈h yaa ndøyhajtyégät Roma maa jaꞌa gobiernä wyiinduumän. Pero cábøch hänajty nmänaꞌañ cooc̈hä nmägunaax̱hajxy nnäxøꞌøwǿꞌøwät. \v 20 Hoorä, cooc̈h jaduhṉ tøø njaty tøø nhabety, páadyhøch mijts jaduhṉ nmøødmädiaꞌagaꞌañ. Páadyhøch cham̱ ndsum̱yhäñaꞌay coo højts judíos nmäbǿjcäm coo jaꞌa hoꞌogyjiäyaꞌayhajxy jiujypiøgaꞌañ ―nøm̱ä Pablo miänaaṉ̃. \p \v 21 Mänitä judíos jaꞌa Pablo hajxy ñämaayy: \p ―Cab højts tii capxy tii mädiaꞌagy tøø nmädoyhaty maa miic̈hcøxpän. Caj miic̈h pøṉ waam̱b tøø xñänøm̱y, jaꞌa hajxy jim̱ tsohm̱bä Judea. \v 22 Jaduhṉ højts tøø nmädoyhaty coo jäyaꞌayhajxy wiinduhm̱yhagajpt miädsiphadyii, jaꞌa hajxy jaduhṉ mäbøjpä coo jaꞌa Jesús Dyiosquex̱iä. Paady højts nhamädoow̱hidaꞌañ nej miic̈h mwiinmayyän ―nøm̱ä judíoshajxy miänaaṉ̃. \p \v 23 Mänitä judíos jaꞌa Pablo hajxy miøødcojyquiapxytiuuṉ̃ mänaa hajxy jadähooc ñǿcxät maa jaꞌa Pablo hänajty yhitiän. Coo yhabaaty, mänitä jäyaꞌayä Pablo hajxy nämay jiaanc̈h nämejch. Tuꞌxøø jaꞌa Pablo jäyaꞌayä Diosmädiaꞌagy yajwiingapxøøyy jaꞌa Jesúscøxpä, coo jaꞌa Dios jaꞌa Jesús hänajty tøø quiex̱y, nebiä Moisés jecy quiujahyyän, nebiä profetadøjc‑hajxy jecy quiujahyyän. Jia wiꞌi yajniñähdugáaṉäbä Pablo jaꞌa jäyaꞌay hänajty coo hänajty tøyhajt miädiaꞌagy jaꞌa Jesúscøxpä. \v 24 Näjeꞌe hajxy miäbøjcy nebiatiä Pablo hänajty tøø miädiaꞌaguiän. Näjeꞌe hajxy quiaꞌa mäbøjcy. \v 25 Mänitä mädiaꞌagy hajxy tiägøøyy yajcapxiøøbiä nebiä Pablo hänajty tøø miädiaꞌaguiän. Coo jaꞌa miädiaꞌagy hajxy quiaꞌa yajnibiaatä, mänit hajxy tiägøøyy wiimbijpä. Mänitä Pablo miänaaṉ̃: \p ―Jéquiänä Dioshespíritu jaꞌa profeta Isaías miägapxy. Mänit højtsä nhaphájtämä ndeedyhájtämhajxy miägapxtägajtsä: \q1 \v 26 Nøcx yøꞌø jäyaꞌay nämaꞌaw: \q1 Hoy hajxy mja mädow̱aꞌañ, cab hajxy mwiinjuøꞌøwaꞌañ. \q1 Hoy hajxy mja hixaꞌañ, cab hajxy mmäbøgaꞌañ. \q1 \v 27 Tøø hajxy mguhxex̱y. Jaduhṉ hajxy mnibiädaꞌagyii nebiä wiindspän nebiä cuhnatpän. \q1 Coo hajxy häxøpy tøø mgaꞌa cuhxex̱y, cu mwiinjuøøyy hajxy. \q1 Jaduhṉä mhaxøøgwiinmahñdy hajxy cu mnajtshixøøyy. \q1 Jaduhṉ hajxy cu nyajnähwaach, \m nøm̱ä Dioshespíritu jecy miänaaṉ̃. Tøyhajt jaduhṉ miänaaṉ̃. \p \v 28 Mänitä Pablo jaduhṉ jiaac mänaaṉ̃: \p ―Huuc mädow̱ hajxy, jaꞌa jäyaꞌayhajxy caꞌa judíospä, yajwiingapxøꞌøwáaṉäbä Diosmädiaꞌagy hajxy jeꞌe coo hajxy yajnähwaꞌadsáaṉäbä. Jeꞌe hajxy mäbøcypiä mäbøgaam̱b. \p \v 29 Coo jaꞌa Pablo jaduhṉ quiapxpädøøyy, mänitä judíoshajxy quiøx̱y wiimbijnä. \p \v 30 Mejtsjomøjtä Pablo jim̱ jiaag hijty maa jaꞌa tøjc hänajty yhajoodiuquiän. Pønjaty hänajty jim̱ mejtsp tøghayohbiä, mioobiä Pablo häñaabiejt hänajty. \v 31 Hagujc jootcujcä Pablo jaꞌa Diosmädiaꞌagy hänajty yajwiingapxøꞌøy jaꞌa Jesúscøxpä coo jaꞌa Dios jaꞌa Jesús hänajty yaa tøø quiex̱y hädaa yaabä naax̱wiin. Cabä Pablo hänajty yhagapxtugyii ni pøṉ.