\id JHN \h SAN JUAN \toc1 TNÚHU NÍ CHÍDÓ TNÙNÍ TÉ JUÀÁ \toc2 SAN JUAN \toc3 Jn. \mt1 TNÚHU NÍ CHÍDÓ TNÙNÍ TÉ JUÀÁ \c 1 \s1 Déhe Yá Ndiǒxí ní cuu‑gá ɨɨⁿ ñáyiu \p \v 1 Cùmání‑gǎ ngáva ñuyíú, te sa ndècu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí Déhe‑gá. Te ɨɨⁿ‑ni xǐcuu‑gá. Te Déhe‑gá‑áⁿ nǐ cuu‑gá dàtná ɨɨⁿ tnúhu, chi ní cachí tnúhu‑gá nàcuáa càa Tátá‑gǎ Dútú Ndiǒxí. \v 2 Te sa ndècu‑gá ndɨhɨ Dútú Ndiǒxí te ní ngáva ñuyíú. \v 3 Te dɨu‑ni tnúhu mee Dǔtú Ndiǒxí ní cuu ní cadúha Déhe‑gá nchaa sá ìó ñuyíú. Te núu ñá túú Děhe‑gá ñá, te ñá túú nǎ coo ñuyíú‑a ni cùu. \v 4 Te dɨu‑ni Déhe‑gá quídé‑gǎ ndécú‑ó, te ní dáyèhé‑gá iní‑ó nàcuáa cundecu‑o. \v 5 Te tnúhu‑gá ní xíté nuu‑xi núú ndécú nchàa ñáyiu ñùhu ichi cuehé ichi duha. Te ñáyiu‑áⁿ cúǔ‑yu dàtná cue ñáyiu ndècu ɨɨⁿ núú néé, te dɨu‑ní‑yu cachí iní‑yu xocàní‑yu tnúhu‑gá dico vá ndácǔ‑yu. \p \v 6-7 Te ní xíndecu ɨɨⁿ tée ní xínani‑dě Juàá, te tée‑áⁿ nǐ táúchíúⁿ Yǎ Ndiǒxí sá càháⁿ‑dé tnúhu‑gá núú ñǎyiu. Te ní xáhaⁿ‑dě xií‑yu sá věxi Déhe‑gá ñuyíú‑a, te dandìxi túu‑gá iní‑yu cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí cuèndá quɨ́ndáá iní‑yu tnúhu‑gá. \v 8 Te ñá dɨ́ú mèe té Juàá ní dàndixi túu‑dé iní‑yu cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, chi cuèndá‑ni ní xica cuu‑dé ní cáháⁿ‑dé sá Děhe Yá Ndiǒxí véxi‑gá dandìxi túu‑gá iní‑yu. \v 9 Te ndáá ndisa sá méé‑gǎ dándìxi túu‑gá iní ñáyiu ñuyíú‑a cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí. \p \v 10 Te ní xíndecu‑gá ñuyíú‑a, te ñáyiu ñuyíú‑a ñá ní cùtnuní iní‑yu yoo cùu‑gá, te dɨu‑ni mee‑gǎ ní cadúha‑gá ñuyíú‑a ní quide‑gá chìuⁿ ní táhú Dǔtú Ndiǒxí. \v 11 Te ní quixi‑gá ñuyíú nǐ càdúha mee‑gǎ, dico cue ñáyiu ñuyíú‑a ñá ní cùu váha iní‑yu núú‑gǎ. \v 12 Dico davá‑yu ní sándáá iní ñáhǎ‑yu xii‑gá, te ní nduu táhǔ‑yu ní nduu déhe ñaha Yǎ Ndiǒxí xií‑yu. \v 13 Te ñá túú ní ndùu déhe ñaha‑gǎ xií‑yu sá cúǔ‑yu déhe ñáyiu ñuyíú‑a, àdi sá ndécú tǎtǎ‑yu, nǎnǎ‑yu chi mee Yǎ Ndiǒxí ducaⁿ nǐ cuiní‑gá cunduu sá ndúú děhe ñaha‑gǎ xií‑yu. \p \v 14 Te Déhe‑gá ní quixi túu‑gá ñuyíú‑a, te ní cuu‑gá ɨɨⁿ yɨquɨ cùñú ní xíndecu ndɨhɨ ñaha‑gǎ xii nchoo cuè ñáyiu ní xica cuu túu ndɨhɨ‑gá. Te ní xiní‑ó sǎ ǐo càhnu cuu‑gá cuèndá sá ɨ́ɨ́ⁿ dìi díí‑ni‑gǎ cúú‑gǎ Déhe Yá Ndiǒxí, te ío cùndahú iní ñáhá‑gǎ chíndèe ñaha‑gá xii nchoo ñǎyiu ndècu ñuyíú‑a, te ío ndáá càháⁿ‑gá. \v 15 Te duha ní cáháⁿ té Juàá cuèndá Déhe Yá Ndiǒxí ní xáhaⁿ‑dě xii ñáyiu: \p —Cuèndá tée iha ni cáháⁿ‑í ndéé cǎni‑gá ní cachí‑í sá quíxí ɨ̀ɨⁿ tée quixi. Te tée‑áⁿ cúnùu‑gá‑dé, chi díhna‑gá‑dé sa ndècu‑dé dàcúúxí yǔhú —duha ní xáhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 16 Te ío váha iní Yaá‑áⁿ chi xìto ñaha‑gá xii‑o nchàa‑o ɨɨⁿ nduu ɨɨⁿ nduu. \v 17 Te ndíi Moìsés ní cachí tnúhu ndíi tnúhu Yá Ndiǒxí tnúhu sá sánú ìchi ñaha xii‑o nacuáa cundecu‑o, dico Déhe‑gá Xítohó Jesucrìstú ní cachí‑gá sá ǐo cùu iní ñáhá Yǎ Ndiǒxí xii‑o. Te ní cáháⁿ‑gá nchaa dava‑gá tnúhu ndáá. \v 18 Te ñá ɨ́ɨ́ⁿ ñǎyiu xìní túu‑yu Yá Ndiǒxí. Dico ɨɨⁿdìi díí‑ni Déhe‑gá Yaá ndécú ndɨ̀hɨ‑gá càchí tnúhu‑gá nàcuáa càa‑gá. \s1 Té Juàá tée dàcuandute ñaha xii ñáyiu càháⁿ váha‑dé cuèndá Xítohó Jesucrìstú \r (Mt. 3:11-12; Mr. 1:7-8; Lc. 3:15-17) \p \v 19 Te cue tée isràél ndécú ñùú Jerusàlén ní tendaha‑güedě cue dútú ndɨhɨ cue tée cùu levítá cuáháⁿ‑güedé núú ndécú tě Juàá ndúcú tnǔhu‑güedé núú‑dě nǔu ná tée cùu‑dé. \v 20 Te ní cáháⁿ ndáá‑dé ní xáhaⁿ‑dě xii‑güedé: \p —Yúhú, ñá dɨ́ú Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a cùu‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 21 Te ní xáhaⁿ tùcu‑güedé: \p —¿Te yoo cùu yohó váíⁿ? ¿Á yòhó cúú‑n tě Èliás? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tě Juàá: \p —Yúhú, ñá dɨ́ú tě Èliás cúù‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p Te xǎhaⁿ tùcu‑güedé: \p —¿Te yòhó cúú‑n těe ní cachí cue tée ndéé sanaha quìxi cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí‑ǎⁿ? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Ni ñà dɨ́ú těe‑áⁿ cúù‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 22 Te ní xáhaⁿ tùcu‑güedé: \p —¿Te ná tée cùu yohó váíⁿ?, cuèndá ducaⁿ nàcani tnúhu‑ndɨ́ núú cuè tée ní tendaha ñàha xii‑ndɨ́ véxi‑ndɨ́, te cáháⁿ duuⁿ‑n nǔu ná tée cùu‑n —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 23 Te ní xáhaⁿ tě Juàá: \p —Yúhú cúù‑í tée xìca cáháⁿ xɨtɨ́ yucu nàcuáa ní cáháⁿ ndíi Chàiá, chi ndíi‑áⁿ nǐ cachí ndíi: “Chí dáñá ìchi cuehé ichi duha ndècu‑ndo te tnɨɨ‑ndo ìchi váha, chi véxi Yaá ío cùnuu”, duha ní cachí ndíi —càchí té Juàá xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 24 Te cue tée ndùcu tnúhu núú tě Juàá nǔu ná tée cùu‑dé, cue tée‑áⁿ nǐ tendaha ñàha cue tée cùu fariséú xii‑güedé. \v 25 Te ní xáhaⁿ tùcu‑güedé xii té Juàá: \p —¿Ná cuèndá dácuàndute‑n ñáyiu te núu ñá dɨ́ú Crìstú cúú‑n, te ni ñà dɨ́ú tě Èliás, te ni ñà dɨ́ú těe véxi cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí cúú‑n vàíⁿ? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 26-27 Te ní xáhaⁿ tě Juàá: \p —Yúhú ní ngódó núù‑í dácuàndute‑í ñáyiu. Dico nchìcúⁿ ɨɨⁿ tée véxi, te tée‑áⁿ cúnùu‑gá‑dé dàcúúxí yǔhú, chi yúhú cúù‑í ɨɨⁿ tée duuⁿ duuⁿ ñá túú tàú nandaxi cuědìcó ñɨɨ chàú‑dé dico quìde‑í chìuⁿ‑dé. Te tée‑áⁿ sa ñùhu tnahá‑dé tnuú‑ndó dìcó‑ni sá ñǎ túú xìní‑ndó‑dě —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 28 Duha ní cuu ñuú Bètábará ñuú cáá ndàa ɨngá xio yúte Jòrdán, yàcáⁿ ní xíndecu té Juàá ní dácuándùte‑dé ñáyiu. \s1 Jèsús quídé càhnu iní‑gá nchaa yícá cuěchi ñáyiu \p \v 29 Te nduu tněé ní xiní té Juàá Jèsús véxi yatni‑gá núú ndécú‑dě ndɨhɨ ñáyiu. Te ní xáhaⁿ‑dě xií‑yu: \p —Chí cúndèhe tée‑ǎⁿ, chi tée‑ǎⁿ cúú‑dě Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a, te véxi‑dé cada càhnu iní‑dé nchaa yícá cuěchi ñáyiu ñuyíú. Te cùu‑dé dàtná ɨɨⁿ mběé quɨtɨ ío váha iní‑xi. \v 30 Te dɨu tée‑ǎⁿ ní cachí‑í sá cánchǐcúⁿ‑dé quixi. Te cùnuu‑gá‑dé dàcúúxí yǔhú, chi díhna‑gá‑dé sa ndècu ní cachí‑í xii‑ndo. \v 31 Te ni yǔhú ñá túú xìní‑í‑dé ní cùu, dico xìca cuu‑í dácuàndute‑í ñáyiu cuèndá nchaa ñáyiu isràél quiní ñáhǎ‑yu xii‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 32 Te ní xáhaⁿ tùcu‑dé: \p —Ní xiní‑í Espíritú Yǎ Ndiǒxí ní quee‑xi andɨu věxi cuuⁿ‑xi ngúndecu ndɨhɨ ñaha‑xi xìi‑dé, te dàtná cáá lǒmá cáá Espíritú‑áⁿ věxi cuuⁿ‑xi. \v 33 Te yúhú ñá túú xìní‑í‑dé ní cùu, dico Yá Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í xícá cùu‑í dácuàndute‑í ñáyiu, Yaá‑áⁿ nǐ cachí tnúhu‑gá sá těe na quìní‑í ngúndecu ndɨhɨ Espíritú‑gá sá věxi cuuⁿ andɨu, te tée‑áⁿ taxi‑dé Espíritú‑gá cundecu ndɨhɨ‑o. \v 34 Te yúhú ní xiní‑í‑dé te xìní ndáá‑í sá Děhe Dútú Ndiǒxí cúú‑dě. Te xíǎⁿ càchí tnúhu‑í xii‑ndo —càchí té Juàá xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \s1 Cue tée díhna nuu xìca cuu ndɨhɨ Jesús \p \v 35 Te nduu tněé‑áⁿ dɨu‑ni xíáⁿ ndécú tě Juàá ndɨhɨ úú cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑dé. \v 36 Te ní xiní‑dé Jèsús ñúhú‑gǎ ichi, te ní xáhaⁿ‑dě xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑dé‑áⁿ: \p —Chí cúndèhe tée‑ǎⁿ, chi tée‑ǎⁿ cúú‑dě Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a. Te cùu‑dé dàtná ɨɨⁿ mběé quɨtɨ ío váha iní‑xi —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 37 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ té Juàá núú cuè tée úú ndɨhɨ‑dé‑áⁿ nǔu ní chinchícúⁿ‑güedé Jèsús. \v 38 Te ní nchócótó‑gǎ ndàa sátá‑gǎ, te ní xiní‑gá sá nchìcúⁿ ñáhá‑güedě xii‑gá. Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —¿Ná nándùcu‑ndo? —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —¿Ndèé ndécú‑n, Ràbií? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p Te Ràbií‑áⁿ quéé‑xí Mèstrú tnúhu mee‑güedě. \v 39 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Chí nèhé te quiní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p Te ní xica‑güedé cuáháⁿ‑güedé, te ní quexìo‑güedé núú quídé vèhe‑gá. Te ndècu‑ni‑güedé ndɨhɨ‑gá ní cuaa, chi dàtná òré caa cúmí sacuaa ní sáá‑güedé. \p \v 40 Te úú cue tée‑áⁿ nǐ tnɨɨ‑güedé tnúhu ní cáháⁿ té Juàá, te ní chinchícúⁿ‑güedé Jèsús. Te núú ùú cue tée‑áⁿ, ɨɨⁿ‑dé nání‑dě Ndrǐxí, te ñaní‑dé cúú tě Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé. \v 41 Te té Ndrǐxí‑áⁿ nǐ nanducu‑ni‑dě ñaní‑dé te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Ní naníhí‑ndɨ̌ tée cùu Mesiás —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p Te Mèsiás‑áⁿ quéé‑xí Crìstú tnúhu mee‑güedě, Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a. \v 42 Te ndèca té Ndrǐxí ñaní‑dé cuáháⁿ núú ndécú Jèsús. Te òré ní xiní ñáhá Jèsús xii té Xǐmú, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Yòhó cúú‑n tě Xǐmú déhe té Jònás, te vitna danàni ñaha‑í Cèfás xii‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p Te Cèfás‑ǎⁿ quéé‑xí Pèlú tnúhu mee‑güedě. \s1 Jèsús ní cáháⁿ‑gá té Lìpé ndɨhɨ té Natanàél \p \v 43 Te nduu tněé ní sani iní‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑gá distrìtú Galìleá. Te ní naníhí‑gǎ ɨɨⁿ tée nàni Lipé, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé: \p —Néhé ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó nǔú quɨ̀hɨ́ⁿ‑í‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p \v 44 Te té Lìpé‑áⁿ cúú‑dě tée ñuú Bètsaidá. Te dɨu‑ni ñuú yàcáⁿ cúú ñùú té Ndrǐxí ndɨhɨ té Pèlú. \v 45 Te té Lìpé ní naníhí tnáhá‑dě ndɨhɨ té Natanàél, te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Ní naníhí‑ndɨ̌ tée dii cuèndú‑xi ní chídó tnùní ndíi Moìsés ndɨhɨ dava‑gá cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha. Te tée‑áⁿ nání‑dě Jèsús déhe té Chèé, tée ñuú Nazàrét —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 46 Te ní xáhaⁿ tě Natanàél xii té Lìpé: \p —¿Te náa ío váha càa ñuú Nazàrét nǔu da yàcáⁿ quee tée cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p Te ní xáhaⁿ tě Lìpé: \p —Néhé ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó te quiní‑n —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 47 Te òré ní xiní Jèsús té Natanàél tá cùyatni‑dé cuáháⁿ, te ní cáháⁿ‑gá cuèndá‑dé te ní cachí‑gá: \p —Tée véxi‑ǎⁿ cúú‑dě mei těe isràél, te ñá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu dandahú‑dé ñáyiu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p \v 48 Te ní xáhaⁿ tě Natanàél xii Jèsús: \p —¿Te nása náquiní ñáhá‑n? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú sa ní xiní ñáhà‑í xii‑n òré ndécú‑gǎ‑n càha yutnu ngúxí‑ǎⁿ te ni tě Lìpé vátá cáná ñàha‑gá‑dé xii‑n òré‑áⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 49 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá, núu ní xáhaⁿ tě Natanàél xii‑gá: \p —Mèstrú, yòhó cúú‑n Děhe Dútú Ndiǒxí yɨ́ndàha‑n ñáyiu isràél —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 50 Te Jèsús ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Cuèndá sá nǐ xiní ñáhà‑í xii‑n càha yutnu ngúxí xíǎⁿ iní ñáhá‑n, dico cuéhé‑gǎ núú sǎ quìní‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 51 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í sá sàá nduu, te quiní‑ndó nàcaáⁿ andɨu. Te quiní‑ndó cuè espíritú xínú cuèchi núú Yǎ Ndiǒxí sá ndàa nuu‑xi quide‑xi núú cúndècu yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \c 2 \s1 Vico tnǎndaha ìó ñuú Cànaá \p \v 1 Te nduu úní sá dúcáⁿ nǐ cuu te ní xóo ɨɨⁿ vico tnǎndaha ñuú Cànaá, ɨɨⁿ ñuú yɨ́ndèhu distritú Galìleá. Te yàcáⁿ ní xíndecu nǎná Jèsús. \v 2 Te tnàhá Jèsús ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ní cáháⁿ‑yu cuáháⁿ‑gá ndɨhɨ‑güedé vico‑áⁿ. \v 3 Te òré ní ndɨhɨ vìnú, te ní xáhaⁿ nǎná Jèsús xii‑gá: \p —Ñá túú‑gǎ vìnú ndécú ndɨ̀hɨ́‑yu —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ. \p \v 4 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑aⁿ: \p —Nǎá, ñá túú xìni ñuhu‑xi da yúhú cúñaha‑n cuèndá vìnú‑áⁿ, chi vátá tnàhá‑gá òré quiní‑yu yoo cùu yúhú —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 5 Te ní xáhaⁿ‑aⁿ xìi ñáyiu xìnu cuechi: \p —Cada‑ndo nchàa nacuáa na càháⁿ Jèsús —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ. \p \v 6 Te yàcáⁿ nútnɨ̌ɨ íñú quɨ́dɨ yúú te quée dàtná ɨɨⁿ cièndú lǐtrú ndute ɨɨⁿ ɨɨⁿ quɨ́dɨ‑áⁿ. Te ndute‑áⁿ nándɨ̌hɨ ñáyiu isràél ndáhǎ‑yu te nàqueté‑yu cóhǒ‑yu chi ducaⁿ tnàhí quìdé‑yu nàcuáa sàndáá iní‑yu Yá Ndiǒxí. \v 7 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii nchaa cue tée xìnu cuechi: \p —Nadachìtú‑ndó ndùte ndɨ nchaa quɨ́dɨ‑áⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te ní nadachìtú‑güedé. \v 8 Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Vitna te tava‑ndo lùha, te canehe‑ndo quɨ̌hɨ́ⁿ cuáha‑ndo těe quìde vico —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te ducaⁿ nǐ quide‑güedé ní tava‑güedé luha nèhe‑güedé cuáháⁿ ní sáha‑güedé tée quìde vico. \v 9 Te ní xito ndéé tée quìde vico‑áⁿ, te sa ní nduu‑xi vìnú, te ñá túú ní xìní‑dé ndèé véxi‑xi, dico mee cuè tée xìnu cuechi sa naha‑güedé núú nǐ tava‑güedé. Ducaⁿ te tée quìde vico‑áⁿ nǐ cana‑dé tée tnǎndaha. \v 10 Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Nchaa ñáyiu quìde vico queñuhú‑yu díhna‑gá vìnú váha. Te sa vài vinú váha xìhí‑yu, te dǎtnùní quéñùhú‑yu vìnú ndàhú. Te yòhó díhna‑gá vìnú ndàhú ní queñuhu‑n, te ndéé núú nǐ ndɨhɨ‑ná ní queñuhu‑n vìnú váha —càchí tée quìde vico‑áⁿ xǎhaⁿ‑dě xii tée tnǎndaha‑áⁿ. \p \v 11 Te sá nǐ nadatɨ̀u Jesús ndute‑áⁿ nǐ nduu‑xi vìnú cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ chiuⁿ díhna nuu sǎ vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada ní quide‑gá ñuú Cànaá, ɨɨⁿ ñuú yɨ́ndèhu distritú Galìleá, te chìuⁿ ní quide‑gá‑áⁿ cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ chiuⁿ cahnu vihi, núu xíǎⁿ ní cutnùní iní‑yu sá ǐo càhnu cuu‑gá, te ní sándáá iní ñáhá nchàa cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá. \p \v 12 Te sátá nǐ yáha vico, te ní xica Jèsús ndɨhɨ nǎná‑gǎ, ndɨhɨ cue ñaní‑gá, ndɨhɨ nchaa cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá cuáháⁿ‑yu ñuú Capèrnaúm. Te yàcáⁿ ní xíndecú‑yu ɨɨⁿ ǔú nduu ndɨhɨ‑gá. \s1 Jèsús ñá túú tnàhá iní‑gá nàcuáa quìde ñáyiu xɨtɨ́ veñúhu \r (Mt. 21:12-13; Mr. 11:15-18; Lc. 19:45-46) \p \v 13 Te ta cùyatni cada ñáyiu isràél vico pàscuá, te ní xica Jèsús cuáháⁿ‑gá ñuú Jerusàlén. \v 14 Te sátá nǐ sáá‑gá yàcáⁿ, te ní xica‑gá cuáháⁿ‑gá veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu, te xɨtɨ́ veñúhu‑áⁿ nǐ xiní‑gá ndécú ñǎyiu dìcó‑yu ndɨcutu, mběé ndɨhɨ lǒmá, te tnàhá ñáyiu dàma díhúⁿ núcǒo‑yu ní xiní‑gá. \v 15 Te ní queheⁿ‑gá ɨɨⁿ ǔú yoho, te ní cáunuu tnàha‑gá, te ní dáyùhu‑gá ñáyiu ní queé‑yu quehé veñúhu, ndɨhɨ ndɨcutú‑yu ndɨhɨ mběě‑yu. Te cue ñáyiu dàma díhúⁿ‑ǎⁿ ní dángǒyo‑gá díhǔⁿ‑yu, te ní dándùá‑gá mèsá‑yu. \v 16 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii cue ñáyiu dìco lómá: \p —¡Queñuhu‑ndo nchàa quɨtɨ‑a xɨtɨ́ veñúhu‑a! ¡Vá cádá‑ndó vèhe núú yǎhu núú cúú vèhe Tátà‑í Dútú Ndiǒxí! —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 17 Te xíǎⁿ ní ndacu iní cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá sá dúcáⁿ yòdo tnuní núú tùtú‑gá, te càchí‑xi: “Ío cùyica iní‑í chi ñá cuìní‑yu canehe íǐ‑yu vehe Tǎtà‑í”, duha càchí‑xi núú tùtú‑gá. \p \v 18 Te ní xáhaⁿ cuè tée isràél xii‑gá: \p —¿Ná cúú sǎ vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada, cada‑n cuèndá cutnùní iní‑ndɨ́ sá cúú dùha taxi tnuní ñáhá‑n xìi‑ndɨ́‑i? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 19 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Chí dángòyo veñúhu‑a, te není xɨtɨ́ úní nduu te sa nadàxínu‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 20 Te ní xáhaⁿ tùcu cue tée isràél: \p —Údico íñú cuíá nǐ xíndecuu‑güedé ní sáá veñúhu‑a, te yòhó cuìní‑n nàdaxínu‑n xɨ̀tɨ́ úní‑ni nduu —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 21 Dico sá nǐ cáháⁿ‑gá chi ñá dɨ́ú cuèndá veñúhu ni cǎháⁿ‑gá chi cuèndá yɨquɨ cùñú‑gá ní cáháⁿ‑gá. \v 22 Núu sátá nǐ xíhí‑gá, te ní ndoto‑gá, te òré‑áⁿ nǐ ndacu iní cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá nàcuáa ní cáháⁿ‑gá, núu xíǎⁿ ní sándáá iní‑güedé tnúhu yòdo tnuní núú tùtú‑gá. Te ducaⁿ te ní sándáá iní‑güedé tnúhu ní cáháⁿ‑gá. \s1 Jèsús xìní‑gá nàcuáa càa iní nchaa ñáyiu \p \v 23 Te òré ndécú Jèsús vico pàscuá, te ío vài ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá cuèndá ío tɨtnɨ́ sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada ní quide‑gá ní xiní‑yu. \v 24 Dico Jèsús ñá ní cǎháⁿ‑gá nchaa tnúhu ñùhu iní‑gá, chi sa ní cutnùní iní‑gá sá ñà túú cùu váha iní‑yu. \v 25 Te ñá túú xìni ñuhu‑gá ɨɨⁿ ñáyiu cúñaha nàcuáa càa iní nchaa tnàha ñáyiú‑yu, chi mee‑gǎ sa nàha ndáá‑gá nàcuáa càa iní‑yu nchaá‑yu. \c 3 \s1 Jèsús ndɨhɨ té Nicòdemú \p \v 1 Ní xíndecu ɨɨⁿ tée cùu fariséú ní xínani‑dě Nicòdemú, te ní cuu‑dé ɨɨⁿ tée cùnuu núú ñǎyiu isràél. \v 2 Te tée‑áⁿ nǐ sáháⁿ‑dé niú ní cáháⁿ ndɨhɨ‑dé Jèsús, te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Mèstrú, yúhú ndɨhɨ dava‑gá‑güedé sa nàha‑ndɨ́ sá Yǎ Ndiǒxí ní tendaha ñàha‑gá xii‑n věxi‑n dànehé ñáhá‑n xìi‑ndɨ́, chi núu ñá túú Yǎ Ndiǒxí ndécú ndɨ̀hɨ‑n, te vá ndácú‑n càda‑n nchaa sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada quide‑n —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 3 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑n sǎ ncháá ñǎyiu vá ná càcu saa tucu, te vá ndɨ̌hu ndaha ñàha Yá Ndiǒxí xií‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 4 Te ní xáhaⁿ tě Nicòdemú: \p —¿Te nása cada ɨɨⁿ ñáyiu sa ní yɨɨ te cacu‑ni tucú‑yu? ¿Náa ndɨ́hu tucú‑yu xɨtɨ́ nǎnǎ‑yu te cacu tucú‑yu xito cùu uú‑ǎⁿ? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 5 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑n sǎ nchàa ñáyiu na ndùu ndoo nduu nine iní‑xi cuú‑yu ñáyiu ní na càcu saa ndɨhɨ ndute ndɨhɨ Espíritú Yǎ Ndiǒxí, ñáyiu‑áⁿ ndɨ̌hu ndaha ñàha‑gá xií‑yu. \v 6 Te nchaa ñáyiu càcu ñuyíú‑a, chi déhe ñáyiu ñuyíú‑a cùú‑yu. Te ñáyiu ní nduu ndoo ní nduu nine iní‑xi, ñáyiu‑áⁿ nǐ nduu táhǔ‑yu Espíritú Yǎ Ndiǒxí te tàxi tnuní ñáhá‑nǎ Espíritú‑gá xií‑yu. \v 7 Te vá cúñǔhu‑n tnǔhu ní cáháⁿ‑í‑a, chi nchaa ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑í ní nduu ndoo ní nduu nine iní‑yu, te ñáyiu‑áⁿ cúǔ‑yu dàtná ñáyiu ní nacacu saa. \v 8 Táchí nděni xíáⁿ tècú dóho‑o xìco‑xi, dico ñá túú xìní‑ó ndèé ichi véxi‑xi, te ni ñà túú xìní‑ó ndèé ichi cuáháⁿ‑xi. Ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu Espíritú‑gá ndécú ndɨ̀hɨ ñáyiu ní nduu ndoo ní nduu nine iní‑xi —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 9 Te dǎtnùní ní xícáⁿ tnúhú tùcu té Nicòdemú núú‑gǎ, te xǎhaⁿ‑dě xii‑gá: \p —¿Te nása ndùu tnúhu càháⁿ‑n dùcaⁿ caháⁿ‑n? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 10 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yòhó cúú‑n ɨ̀ɨⁿ tée cùtnuní iní‑xi, chi dàcuaha‑n ñáyiu isràél, ¿te ñá tècú tnùní‑n tnǔhu càháⁿ‑í‑u? \v 11 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑n sǎ nchǔhú càháⁿ‑ndɨ́ ɨɨⁿ sá nǐ tecú tnùní‑ndɨ́, te càháⁿ ndáá‑ndɨ́ cuèndá ɨɨⁿ sá nǐ xiní‑ndɨ́. Dico nchòhó ñá tècú tnùní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑ndɨ́. \v 12 Te ñá sàndáá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í cuèndá nchaa nàcuáa cùu ñuyíú‑a, te uuⁿ‑gá cada‑ndo nǔu cáháⁿ‑í cuèndá nchaa nàcuáa cùu andɨu. \p \v 13 ’Vá yǒo ɨɨⁿ sàá andɨu, te cani‑xi cuèndú nàcuáa càa. Chi ɨɨⁿdìi díí‑ni yúhú véxi cuuⁿ‑í andɨu, te cùu‑í ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo. Te dɨu‑ni yàcáⁿ ndaa‑í cundecu‑í. \v 14 Te dàtná ní ndanehe ndíi Moìsés cóó nǐ sata caa ndíi‑dɨ xɨtɨ́ yucu, ducaⁿ càda ñaha‑güedé cata caa ñaha‑güedě núú cùrúxí xii yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo ɨɨⁿ nduu, \v 15 te ducaⁿ yǎha‑í cuèndá nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í te nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \s1 Yá Ndiǒxí ío cùu iní‑gá ñáyiu ñuyíú‑a \p \v 16 Te Yá Ndiǒxí ío cùu iní‑gá ñáyiu ñuyíú‑a. Te ɨɨⁿdìi‑ni Déhe‑gá ndécú, te ní tendaha ñàha‑gá ní quixi‑gá ñuyíú‑a, te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá ñǎyiu, te vá cuǐta nihnú‑yu, chi nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 17 Te Yá Ndiǒxí ñá túú ní tèndaha‑gá Déhe‑gá quixi‑gá ñuyíú‑a dacuǐta nihnu‑gá ñáyiu, chi ní tendaha‑gǎ Déhe‑gá ní quixi‑gá sá dácǎcu nihnu‑gá ñáyiu ñuyíú‑a núú ùhú núú ndàhú. \p \v 18 Nchaa ñáyiu sàndáá iní ñáhá xìi Déhe‑gá, te vá cuǐta nihnú‑yu. Te nchaa ñáyiu ñá túú sàndáá iní ñáhá xìi Déhe‑gá ñùhú‑yu ichi cuáháⁿ‑yu núú ùhú núú ndàhú, chi ñá túú sàndáá iní‑yu Déhe Dútú Ndiǒxí. \v 19 Chi ní quixi Déhe‑gá ñuyíú‑a ní dándíxí tǔu‑gá iní‑yu cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí te tnɨɨ́‑yu ɨɨⁿ ichi váha ni cùu, te ñá ní tnàhá iní‑yu, chi ní cudɨ́ɨ́‑gǎ iní‑yu nchaa sá cuèhé sá dúhá dàcúúxí sǎ vǎha, núu xíǎⁿ tá xǐta nihnú‑yu cuáháⁿ. \v 20 Te nchaa ñáyiu quìde nchaa sá cuèhé sá dúhá ñǎ tnàhá iní‑yu cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, te ñá tnɨ́ɨ̌‑yu tnúhu‑gá cuèndá yùhú‑yu nduu tnùní nchaa sá quídě‑yu. \v 21 Te nchaa ñáyiu ñùhu ichi ndáá cuìní‑yu cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, te cùtnuní sá chíndèe ñaha‑gá xií‑yu, chi quìde váha‑yu. \s1 Té Juàá tée dàcuandute ñaha xii ñáyiu càháⁿ váha tucu‑dé cuèndá Jèsús \p \v 22 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu, te ní quee Jèsús cuáháⁿ‑gá ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá distrìtú Jùdeá. Te yàcáⁿ ní xíndecu tnaa‑gá ndɨhɨ‑güedé ní xóo dacuàndute‑güedé ñáyiu. \v 23 Te ndècu té Juàá ɨɨⁿ xichi núú nání Ènón yatni ñuú Sàlém dácuàndute‑dé ñáyiu, chi yàcáⁿ ío váha ñùhu ndute, núu xíǎⁿ ní xóo quɨ́hɨ́ⁿ ñáyiu yàcáⁿ ní xóo cuanduté‑yu. \v 24 Duha ní cuu cútnàhá vátá ngává‑gǎ té Juàá vecaá. \p \v 25 Te ní cacu ɨɨⁿ cuèndú ní cáháⁿ cue tée xìca cuu ndɨhɨ té Juàá ndɨhɨ ɨɨⁿ ǔú cue tée isràél, núu ndědacàa sá vǎha‑gá cada ñáyiu cuèndá nduu íǐ‑yu. \v 26 Te ní sáháⁿ‑güedé núú ndécú tě Juàá ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Mèstrú, tée ní quixi núú nǐ xíndecu‑n ndàa ɨngá xio yúte Jòrdán, tée dii cuèndú‑xi ní cáháⁿ‑n, tée‑ǎⁿ dácuàndute‑dé tnàhá‑dé ñáyiu. Te ío vài ñáyiu ní chinchícúⁿ ñáhá xìi‑dé —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 27 Te ní xáhaⁿ tě Juàá: \p —Te vá yǒo ɨɨⁿ ndàcu cada ɨɨⁿ chiuⁿ nacuáa cuu váha iní Yǎ Ndiǒxí, te núu ñá túú mèe‑gá chíndèe ñaha‑gá xií‑yu. \v 28 Te nchòhó sa nàha‑ndo sá yǔhú ní cáháⁿ ndáá‑í sá ñà dɨ́ú Crìstú cúù‑í, dico mee Yǎ Ndiǒxí ní tendaha ñàha‑gá yódó nùu‑í véxi núú Yàá‑áⁿ. \v 29 Te nchòhó xìní‑ndó sǎ ɨ̀ɨⁿ tée tnǎndaha te xíchí tnǎndaha ndɨhɨ‑ná‑dé cúndɨ̀hɨ‑dé. Te tée ní xica ndáhú ǐo cùdɨ́ɨ́ ìní‑dé ndèdóho‑dé nchaa tnúhu càháⁿ tée tnǎndaha‑áⁿ. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu yúhú, chi ío cùdɨ́ɨ́ ìní‑í sá váí ñǎyiu ta chìnchícúⁿ ñáhá xìi Jesús cuáháⁿ. \v 30 Te uuⁿ‑gá cuita cuu vài ñáyiu cutnùní iní‑xi sá ǐo cùnuu‑gá, te yúhú cuita ndóo ndee‑í quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \s1 Crìstú véxi cuuⁿ‑gá andɨu \p \v 31 Te ɨɨⁿdìi díí‑ni Crìstú Yaá véxi cuuⁿ andɨu cùnuu‑gá núú ñùyíú‑a. Te nchaa ñáyiu ndècu ñuyíú‑a cùú‑yu ñáyiu ñuyíú iha, te càháⁿ‑yu sá cúú‑xí ñùyíú‑a. Dico Crìstú Yaá véxi cuuⁿ andɨu \v 32 càháⁿ‑gá ɨɨⁿ sá nǐ xiní‑gá, te càháⁿ‑gá ɨɨⁿ sá nǐ tecú dóho‑gá. Te ñá túú cuìní‑yu quɨndáá iní‑yu tnúhu càháⁿ‑gá. \v 33 Te nchaa ñáyiu tnɨ̀ɨ tnúhu càháⁿ Yaá véxi cuuⁿ andɨu‑áⁿ càháⁿ‑yu sá tnǔhu Yá Ndiǒxí cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ sá ndàá. \v 34 Te Déhe‑gá Yaá véxi cuuⁿ andɨu càháⁿ‑gá mee‑ni tnǔhu‑gá. Te ñá ùhú iní‑gá ní sáñaha‑gǎ Espíritú‑gá ndécú ndɨ̀hɨ Déhe‑gá. \v 35 Te Dútú Ndiǒxí ío cùu iní‑gá Déhe‑gá, núu ní xáhaⁿ‑gǎ sá méé‑gǎ taxi tnùní‑gá nchaandɨ túhú sá ìó. \v 36 Te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi Déhe‑gá, ñáyiu‑áⁿ cundecú‑yu ndɨhɨ‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. Te nchaa ñáyiu vá quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi Déhe Yá Ndiǒxí ío dandòho ñaha‑gá xií‑yu. \c 4 \s1 Jèsús ndɨhɨ ɨɨⁿ ñaha Sàmariá \p \v 1 Te ní níhí cue tée cùu fariséú tnúhu sá vài‑gá ñáyiu ta chìnchícúⁿ ñáhá xìi Jesús. Te ducaⁿ vài‑gá‑yu ta dàcuandute‑gá cuáháⁿ dàcúúxí tě Juàá. \v 2 Te cuěi ñá dɨ́ú mèe‑gá dácuàndute ñaha‑gá xií‑yu, dico cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá dácuàndute ñaha‑güedé xií‑yu. \v 3 Te ní níhí Jèsús tnúhu nàcuáa càháⁿ cue tée cùu fariséú, núu ní ndee‑gá distrìtú Jùdeá cuánuhú tucu‑gá distrìtú Galìleá. \p \v 4 Te ichi ñùhu‑gá ní nayáha‑gá distrìtú Sàmariá. \v 5 Te ní sáá‑gá ɨɨⁿ ñuú nání Sìcár te ñuú‑áⁿ yɨ́ndèhu‑xi distritú Sàmariá. Te xíáⁿ cáá yàtni ñuhu núú nǐ sáha táhú ndǐi Jàcób déhe ndíi ndíi Chèé. \v 6 Te yàcáⁿ cáá dòco ní cuu cuèndá ndíi Jàcób. Te cùu‑xi datná cuádava nduu ñùhu Jesús ichi, te ío ní xàú‑gá nǔu ní sáá‑gá yuhu dòco‑áⁿ nǐ ngóo‑gá ndétàtú‑gá. \v 7-8 Te ní xica cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá cuáháⁿ‑güedé xɨtɨ́ ñuú Sìcár cuánguaaⁿ‑güedé sá cáxí‑güedě. Te yuhu dòco‑áⁿ núcǒo‑gá ní sáá ɨɨⁿ ñadɨ̀hɨ́ ñaha distrìtú Sàmariá véxi quéhnu‑aⁿ ndute, te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Taxi táhú luha ndute na còho‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p \v 9 Te ní xáhaⁿ ñàdɨhɨ́‑áⁿ: \p —¿Ná cuèndá da núù‑í xìcáⁿ‑n ndùte coho‑n? Te yòhó cúú‑n těe isràél, te yúhú cúù‑í ñaha Sàmariá —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p Te ducaⁿ nǐ xáhaⁿ‑aⁿ, chi ñá túú ndècu váha ñáyiu isràél ndɨhɨ ñáyiu distrìtú Sàmariá. \v 10 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑aⁿ: \p —Ñá cútnùní iní‑n nǎ taxi Yá Ndiǒxí xii‑n, te ni ñǎ cútnùní iní‑n yòo xicáⁿ ndute núú‑n. Te núu dìcó xìní‑n yòo cuu yúhú á, te da mee‑n cǎcáⁿ‑n ndùte núù‑í coho‑n, te yúhú taxi‑í ndute cundecu ndɨhɨ‑n nǔú cuàháⁿ núú věxi —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ tùcu ñadɨhɨ́‑áⁿ: \p —Tǎtá, nì sá quěhnu‑n ndùte ñá túú nèhe‑n, te doco‑a cùnú víhí, te ñá túú ndèé quɨ́ngueheⁿ‑n ndùte taxi‑n coho‑í. \v 12 Ndíi Jàcób ñaní tnáhá‑ndɨ̌ ní xíndecu ndèé sanaha nǐ cadúha ndíi doco‑a nǐ tóo ndute ní xihi ndíi, ndɨhɨ nchaa déhe ndíi, ndɨhɨ nchaa quɨtɨ ndíi, te ní ndóo cùu cuendá‑ndɨ́. ¿Te násai, te yòhó cúnùu‑gá‑n dàcúúxí ndǐi‑ǎⁿ? —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p \v 13 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Nchaa ñáyiu xìhi ndute doco‑a, te vá cúú větú dúcáⁿ ìní‑yu chi dayìchí ñáhá‑ní tùcu‑xi ndute‑a. \v 14 Dico nchaa ñáyiu na còho ndute na cuáñaha‑ǐ, te vá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu‑gá dayìchí ñáhá‑xí ndùte‑áⁿ xií‑yu, chi ndute cuáñaha‑ǐ cúú‑xí ndùte váha‑gá. Te dàtná quéé nìhni ndute xɨtɨ́ doco‑a, nchaa‑ni nduu ñùhu ñá túú yìchí, ducaⁿ sǎtnahá‑xi cada‑xi chi candeca‑xi iní‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, te núu na còhó‑yu ndute cuáñaha yǔhú —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 15 Te ní xáhaⁿ‑aⁿ: \p —Tǎtá, taxi ndute‑áⁿ ná còho‑í cuèndá sá vǎ dáyìchí ñáhá tnàhí‑gá‑xi ndute. Te vá quíxí‑gǎ‑í quixi quéhnu‑í ndute doco‑a —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p \v 16 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Cuàháⁿ cuángàna yɨɨ‑n, te quixi‑ndo ìha —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 17 Te ní xáhaⁿ‑aⁿ: \p —Ñá túú yɨ̀ɨ‑í —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús: \p —Ndáá càháⁿ‑n sǎ ñà túú yɨ̀ɨ‑n. \v 18 Dico ní cuu úhúⁿ tée cǎndeca‑n, te tée ndèca‑n vitna chi ñá dɨ́ú yɨ̀ɨ‑n cuu‑dé, te ndáá càháⁿ‑n sǎ ñà túú yɨ̀ɨ‑n —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 19 Te sá dúcáⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ nǔu ní xáhaⁿ tùcu‑aⁿ: \p —Tǎtá, yúhú sání ìní‑í sá yòhó cúú‑n ɨ̀ɨⁿ tée càháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí. \v 20 Te cue ñaní tnáhá‑ndɨ̌ ní xíndecu ndéé sanaha nǐ xóo cada càhnú‑yu Yá Ndiǒxí tɨndúú‑a, dico nchòhó ñáyiu isràél càchí‑ndó sǎ nděé ñuú Jerusàlén cada càhnu‑o‑gá —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p \v 21 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑aⁿ: \p —Ɨɨⁿ tnúhu na càháⁿ‑í‑a, te quɨndáá iní‑n. Sa ta cùyatni sáá nduu sá ñà dɨ́ú‑gǎ mee‑ni tɨ̀ndúú‑a, te ni ñà dɨ́ú‑gǎ mee‑ni ñùú Jerusàlén cada càhnu‑ndo Tátá‑ó Dǔtú Ndiǒxí, chi nděni ní cuu cada càhnu‑ndo‑gá. \v 22 Te nchòhó cue ñáyiu Sàmariá chi ñá cútnùní iní‑ndó nǎ cúú sǎ quídé càhnu‑ndo, dico nchúhú ñáyiu isràél, chi cùtnuní iní‑ndɨ́ ná cúú sǎ quídé càhnu‑ndɨ́. Chi ɨɨⁿ tée isràél véxi‑dé dàcácu nihnu‑dé ñáyiu cuèndá vá quɨ̀hɨ́ⁿ‑yu núú ùhú núú ndàhú. \v 23 Te není vitna ngüíta‑yu cada càhnu ndisá‑yu Tǎtá‑ó Dǔtú Ndiǒxí, te cadá‑yu nɨ yùhu nɨ iní‑yu sá cúú‑xí‑gǎ, chi mee‑gǎ ducaⁿ cuìní‑gá cadá‑yu cada càhnú‑yu‑gá. \v 24 Te Yá Ndiǒxí chi ɨɨⁿ espíritú cúú‑gǎ. Te nchaa ñáyiu na càda cahnu ñaha, te cadá‑yu nɨ yùhu nɨ iní‑yu sá cúú‑xí‑gǎ te cadá‑yu dàtná càháⁿ tnúhu‑gá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 25 Te ní xáhaⁿ ñàdɨhɨ́‑áⁿ: \p —Xìní‑í sá quíxí těe cùu Mesiás, tée càchí‑güedé nání Crìstú. Te tée‑ǎⁿ ná sàá‑dé, te cachí tnúhu ndáá‑dé nàcuáa cuu —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑gá. \p \v 26 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Dɨu tée‑áⁿ cúú yǔhú tée ndàtnúhu ndɨhɨ‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 27 Te òré‑áⁿ nǐ ndexìo cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te ní cuñúhu‑güedé sá ndátnǔhu‑gá ndɨhɨ ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ. Dico ni ɨ̀ɨⁿ‑güedé ñá ní xìcáⁿ tnúhú‑güedě núú‑gǎ nǔu ná cuèndú ndátnǔhu‑gá ndɨhɨ ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ. \v 28 Ducaⁿ te ní dándǒo ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ yoó ndute‑aⁿ xíáⁿ, te ní xica‑aⁿ cuánuhú‑aⁿ ñuú cútnǔhu‑aⁿ ñáyiu cuèndá Jèsús. \v 29 Te ní xáhaⁿ‑aⁿ: \p —Chí nèhé ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó, chi quiní‑ndó nǎ cúú ɨ̀ɨⁿ tée nùcóo yuhu dòco‑áⁿ nǔu ñá dɨ́ú Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a cùu‑dé nǔu ní cáháⁿ ndáá‑dé nàcuáa cùu ndecu‑í —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìí‑yu. \p \v 30 Te sá nǐ níhí ñǎyiu ñuú‑áⁿ tnǔhu, xíǎⁿ ní xicá‑yu cuáháⁿ‑yu. \v 31 Te òré vátá sàá‑gá‑yu xíáⁿ nǐ xáhaⁿ cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá xii‑gá: \p —Mèstrú, cudèhñu na cudehñu‑o —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 32 Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Ndècu ɨɨⁿ sá cáxì‑í, ɨɨⁿ sá ñà túú xìní nchòhó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 33 Te cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá xǐtnàha‑güedé: \p —Váa ìó ñáyiu ní quixi nehe sá nǐ xexi‑gá nǔu duha càháⁿ‑gá —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p \v 34 Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Dàtná cuìní‑ndó cùu vétú iní‑ó òré xéxí‑ó, ducaⁿ cùu vétú iní‑í quídè‑í nchaa nàcuáa ní cáháⁿ Yǎ Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a, te chìuⁿ‑gá ío cùdɨ́ɨ́ ìní‑í dandɨ̀hɨ‑í. \v 35 Te nchòhó càchí‑ndó sǎ cùmání cǔmí‑gǎ yóó te cuu itú. Dico yúhú càchí‑í sá cùndehe‑ndo ñáyiu‑ǎⁿ, chi sa ndècu túha‑yu, dàtná cúú‑nǎ itú sá sà ní cuu‑ná natahu‑o cùú‑yu, chi sa ndècu túha‑ná‑yu cundedóho‑yu tnúhu‑í. \v 36 Te dàtná cúú ñǎyiu nàtahu itú chi sa cúhuⁿ yáhu‑yu, ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu ñáyiu na càháⁿ tnúhu‑í, chi cuáñaha‑ǐ sá ndúú tǎhǔ‑yu na sàá nduu. Te nchaa ñáyiu na tnɨ̀ɨ tnúhu‑í te nduu táhǔ‑yu cundecu‑í ndɨhɨ́‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. Te dàtná cúú ñǎyiu ní chihi tatá‑xi, ndɨhɨ ñáyiu ní natahu ìtú‑xi cùdɨ́ɨ́‑nǎ iní‑yu. Ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu ñáyiu na càháⁿ tnúhu‑í. \v 37 Chi ndáá quéé‑xí nàcuáa cuáháⁿ ɨɨⁿ cuèndú sá càchí‑xi: “Tucu tée ní chihi tatá, te tucu tée ní natahu”, duha cuáháⁿ cuèndú‑áⁿ. \v 38 Te yúhú tendaha ñaha‑ǐ xii‑ndo quɨ̌hɨ́ⁿ‑ndó cǎháⁿ‑ndó tnǔhu‑í núú sà ní yáha‑güedé ní cáháⁿ‑güedé tnúhu‑í. Te nchòhó quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó dìcó‑nǎ nduu cuèndá‑ndó chìuⁿ‑áⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 39 Te ío cuéhé ñǎyiu ñuú‑áⁿ nǐ xíndèdóho‑yu cuèndú ní cani ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ nǔǔ‑yu sá Jèsús ní xáhaⁿ‑gǎ nchaa nàcuáa quìde‑aⁿ, te xíǎⁿ ío vàí‑yu ní sándáá iní‑yu Jèsús. \v 40 Te ní quexìó‑yu núú ndécú‑gǎ, te ní cáháⁿ ndàhú‑yu núú‑gǎ sá quéndǒo‑gá ñuú‑yu, núu xíǎⁿ ní xíndecu‑gá ndɨhɨ́‑yu úú nduu. \v 41 Te ío cuéhé‑gǎ‑yu ní sándáá iní‑yu tnúhu ní cáháⁿ méé‑gǎ. \v 42 Te ní xáhǎⁿ‑yu xii ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ: \p —Vitna te ñá dɨ́ú mèe‑ni tnúhu ní cáháⁿ‑n ní sàndáá iní‑ndɨ́‑gá, chi ní cáháⁿ méé‑gǎ ní xíndedóho‑ndɨ́ vitna núu ní sándáá ndisa iní‑ndɨ́ sá dɨ́ú‑gǎ cúú‑gǎ Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a dàcácu nihnu‑gá ñáyiu núú ùhú núú ndàhú —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑aⁿ. \s1 Jèsús quídé tǎtna‑gá déhe ɨɨⁿ tée ndèé chíúⁿ nǔú gobièrnú \p \v 43 Te nduu úní ní nucúhuⁿ Jèsús ichi cuáháⁿ‑gá distrìtú Galìleá. \v 44 Te cuáháⁿ‑gá yàcáⁿ, chi mee‑gǎ ní cachí‑gá sá nǔu ɨɨⁿ tée na càháⁿ‑dé tnúhu Yá Ndiǒxí ñuú núú nǐ cacu‑dé, te ñá túú nèhé‑yu sá yɨ́ñùhu núú‑dě. \v 45 Te òré ní sáá‑gá distrìtú Galìleá, te ío váha ní cuu iní ñáhǎ‑yu xii‑gá, chi cuèndá tnàhá‑yu ní xíndecu ndɨhɨ‑gá vico pàscuá ñuú Jerusàlén. Te yàcáⁿ ní xiní‑yu nchaa sá nǐ quide‑gá. \p \v 46 Te ní sáháⁿ tucu‑gá ñuú Cànaá ɨɨⁿ ñuú yɨ́ndèhu distritú Galìleá, núú nǐ nadatɨ̀u‑gá ndute ní nduu‑xi vìnú. Te ñuú Capèrnaúm ndécú ɨ̀ɨⁿ tée ndèé chíúⁿ nǔú těe cùu gobiernú, te tée‑áⁿ cùhú ɨɨⁿ déhe‑dé. \v 47 Te ní níhí‑dě tnúhu sá nǐ ndee Jèsús distrìtú Jùdeá ní ndexìo‑gá distrìtú Galìleá, núu ní sáháⁿ‑dé núú ndécú‑gǎ, te ní cáháⁿ ndàhú‑dé núú‑gǎ sá quɨ̀hɨ́ⁿ‑gá cada tátna‑gá déhe‑dé, chi sa ndècu‑na‑dé sá cùú‑dé. \v 48 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑dé: \p —Nchòhó, chi vá quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í te núu vá cádà‑í ɨɨⁿ sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada quiní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 49 Te ní xáhaⁿ tùcu tée cùhú déhe‑xi‑áⁿ xii‑gá: \p —Tǎtá, cundee ìní‑n ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ni‑o càda tátna‑n děhe‑í ná cuu‑dé, chi càhú víhí tnàhá‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 50 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Cuanùhú te quiní‑n nǎ ní ndúha déhe‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te ní sándáá iní‑dé tnúhu ní cáháⁿ Jèsús, te cuánuhú‑dé. \v 51 Te ñùhu‑dé ichi cuánuhú‑dé ní sánú tnàhá ñáhá cuè tée xìnu cuechi núú‑dě. Te ní xáhaⁿ‑güedě sá sà ta ndúha déhe‑dé cuáháⁿ. \p \v 52 Te ní xícáⁿ tnúhú‑dě núú‑güedě ná òré cúú‑xí nǐ ngüíta‑xi ta quětaú cuéhé‑dě. Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Icu dàtná òré caá ɨɨⁿ sacuaa ní nchíco‑dé cahni —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 53 Te tǎtá těe cùhú‑áⁿ nǐ ndacu iní‑dé sá dɨ́ú òré ní quétaú cuéhé‑dě ní cáháⁿ ndɨhɨ‑dé Jèsús ní xáhaⁿ‑gǎ sá ndǔha déhe‑dé. Te xíǎⁿ nǔu ndɨ nchàa tée‑áⁿ vehe‑dé ní sándáá iní‑yu Jèsús. \p \v 54 Te sá nǐ quide‑gá‑áⁿ cúú ǔú xito quìde‑gá sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada. Te sá nǐ quide‑gá xito cùu uú‑áⁿ cúú‑xí sǎ nǐ quide‑gá cútnàhá ní ndee‑gá distrìtú Jùdeá cuánuhú‑gá distrìtú Galìleá. \c 5 \s1 Jèsús quídé tǎtna‑gá ɨɨⁿ tée cùhú ɨɨⁿ xichi núú nání Bètesdá \p \v 1 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu, te ní tnahá nduu nǐ quide ñáyiu isràél ɨɨⁿ vico. Te ní sáháⁿ Jèsús ñuú Jerusàlén. \v 2 Te nɨ càa xico yuhu ñuú‑áⁿ ñúhú dòco, te tɨtnɨ́ yèhe‑xi ndecu. Te ɨɨⁿ yèhe‑xi‑áⁿ nání Yùyehe Mbéé, te yatni xíáⁿ cáá ɨ̀ɨⁿ tanquí ndute dàna‑ní‑yu Bètesdá tnúhu mèé‑yu tnúhu hèbreú, te yuhu tànquí‑áⁿ cáá ǔhúⁿ corrèdór. \v 3 Te xɨtɨ́ corrèdór‑áⁿ xǐndecu cuéhé ñǎyiu cùhú, ñáyiu cuàá, ñáyiu yacua, ñáyiu ñá cúú‑gǎ candá nihnu, ndètú‑yu candá ndute‑áⁿ. \v 4 Chi nìhí‑yu tnúhu sá ǎma nihnu cùuⁿ ɨɨⁿ espíritú xínú cuèchi núú Yǎ Ndiǒxí, te dàcandá‑xi ndute ñùhu tanquí‑áⁿ. Te ñáyiu díhna nuu nà quée xɨtɨ́ ndute‑áⁿ, te òré‑ni ndúha‑yu. \v 5 Te yàcáⁿ ñútnàhá ɨɨⁿ tée ní cuu ócó sáhúⁿ úní cuíá sǎ cùhú‑dé. \v 6 Te ní xiní Jèsús cáá‑dě, te ní cutnùní iní‑gá sá nǐ cuu cuéhé cuǐá cùhú‑dé, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —¿Cuìní‑n ndǔha‑n‑ǎⁿ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 7 Te ní xáhaⁿ těe cùhú‑áⁿ: \p —Tǎta, vá yǒo nìhí‑í dàquée ñaha xìi‑í xɨtɨ́ tànquí‑a òré càndá ndute, chi òré cuìní‑í quée‑í, te ɨngá‑ni tucú‑yu quènduú‑yu núù‑í cuángueé‑yu —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 8 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Ndacuɨ́ñɨ́, te ndaca‑ni‑n yùu‑n, te caca‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 9 Te òré‑ni‑áⁿ nǐ ndúha tée cùhú‑áⁿ, te ní ndaca‑ni‑dé yuu‑dé, te ní xica‑dé cuáháⁿ‑dé. Te nduu‑ǎⁿ cúú‑xí ndùu ndetatú ñáyiu, \v 10 núu ní xáhaⁿ cuè tée isràél xii tée ní cuhu‑áⁿ: \p —Vitna cùu‑xi nduu ndetatú‑ó nǔu vá cúú cuìdo‑n yuu‑n —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Mee těe ní quide tátna ñaha xìi‑í ní cachí‑dé sá ndácàni‑í yuu‑í, te caca‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 12 Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —¿Te ná cúú těe ducaⁿ nǐ cachí sá ndácàni‑n yuu‑n te caca‑n‑i? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 13 Dico tée ní cuhú‑áⁿ ñà túú ní cùtnuní iní‑dé ná cúú těe ní quide tátna ñaha xìi‑dé, chi Jèsús òré‑ni ní xica‑gá cuáháⁿ‑gá tnuú nchaa ñáyiu chitu xǐndecu xíáⁿ. \v 14 Te sátá dúcáⁿ te ní naníhí tnáhá Jèsús ndɨhɨ tée ní quide tátna‑gá‑áⁿ xɨtɨ́ veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé: \p —Ní xiní‑n nǎ ní ndúha‑n‑va. Te vitna vá cádá‑gǎ‑n nǎndɨ sá cuèhé sá dúhá, chi núu na càda‑ni‑n ña, te quixi ɨngá cuéhé, te vìhi‑gá ndoho‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 15 Ducaⁿ te ní xica tée ní cuhú‑áⁿ cuǎngúñaha‑dě xii cue tée isràél sá Jèsús ní quide tátna ñaha‑gǎ xii‑dé. \v 16 Núu sátá nǐ níhí cue tée isràél tnúhu, te ní cuu úhú iní‑güedé Jèsús. Te ní cuiní‑güedé cahni ñaha‑güedě xii‑gá cuèndá sá dúcáⁿ nǐ quide tátna‑gá nduu ndètatú‑güedé. \v 17 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí quídé chìuⁿ‑ni‑gá nǔu xíǎⁿ quídé chìuⁿ‑í tnàhá‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 18 Te ní cudééⁿ‑güedě sá ñǎ ní cǎnehe íí‑gǎ nduu ndètatú‑güedé, te ní cuiní‑güedé cahni ñaha‑güedě, te uuⁿ‑gá ní cuiní‑güedé cahni ñaha‑güedě xii‑gá sá nǐ cachí‑gá sá Tǎtá‑gǎ cúú Dǔtú Ndiǒxí, chi ní sani iní‑güedé sá cuìní‑gá nútnahá‑gá Yǎ Ndiǒxí nǔu xíǎⁿ ío ní cudééⁿ‑güedě. \s1 Jèsús Déhe Yá Ndiǒxí táxí tnùní‑gá \p \v 19 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús xii‑güedé: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ yǔhú chi ni ɨ̀ɨⁿ sá ñǎ ndácù‑í cada mee‑ǐ nǔu ñá túú mèe Tátà‑í dánèhé ñáhá‑gǎ xii‑í nàcuáa cada‑í, chi nchaa sá quídé Tǎtà‑í quídè‑í tnàhá‑í. \v 20 Te Tǎtà‑í ío cùu iní ñáhá‑gǎ xii‑í nǔu dànehé ñáhá‑gǎ nchaa nàcuáa quìde‑gá. Te vitna ndècu vai‑gá chìuⁿ tahu‑gá cada‑í, chìuⁿ sá vǎtá quìní‑gá‑ndó càda‑í nàcuáa cuñúhu vìhi‑ndo. \v 21 Chi Tǎtà‑í dandòto‑gá ñáyiu ní xíhí. Te yúhú cada‑í te nduu táhú nchaa ñáyiu càchí iní‑í cundecu ndɨhɨ ñàhá‑yu xii‑í nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 22 Te na sàá nduu te ñá dɨ́ú Tǎtà‑í cada ndáá‑gá cuéchi ñáyiu, chi ní cachí‑gá sá yǔhú cada ndáá‑í \v 23 cuèndá nchaa ñáyiu canehé‑yu sá yɨ́ñùhu núù‑í dàtná néhě‑yu sá yɨ́ñùhu núú Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. Te nchaa ñáyiu ñá túú nèhe sá yɨ́ñùhu núú yǔhú, te ni nǔú Tǎtà‑í ñá túú nèhé‑yu sá yɨ́ñùhu. \p \v 24 ’Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu na cùndedóho tnúhu na càháⁿ‑í, te núu na quɨ̀ndáá iní‑yu Dútú Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a ña, te vá cuǐta nihnú‑yu chi nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 25 Te vitna na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha cùú‑yu dàtná ɨɨⁿ ñáyiu ní xíhí, te vitna ní sáá nduu cùndedóho‑yu tnúhu càháⁿ yúhú Déhe Dútú Ndiǒxí, te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní‑xi, te naníhí tàhú‑yu. \v 26 Te dàtná quídé mèe Tátà‑í dácǎcu nihnu‑gá ñáyiu, ducaⁿ nǐ cachí‑gá cada‑í dàcácu nihnu‑í‑yu. \v 27 Te ní cachí tucu‑gá sá sàá ɨɨⁿ nduu, te cada ndáá‑í cuéchi nchaa ñáyiu ñá túú quìde ndáá, chi yúhú táxí tnùní‑í, te cùu‑í ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo. \v 28 Te ni vǎ cúñǔhu‑ndo tnǔhu càháⁿ‑í, chi sáá nduu te nchaa ñáyiu ní xíhí tecú dóho‑yu tnúhu càháⁿ‑í. \v 29 Te ndoto nchaa ñáyiu ní quide váha cundecu ndɨhɨ‑í‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, te ndoto tnàhá nchaa ñáyiu ní quide cuèhé ní quide duha, te ñáyiu‑áⁿ quɨ̌hɨ́ⁿ‑yu núú ùhú núú ndàhú. \s1 Yá Ndiǒxí chíndèe tnúhu‑gá Jèsús \p \v 30 ’Te yúhú, chi ni ɨ̀ɨⁿ sá ñǎ ndácù‑í cada mee‑ǐ nǔu ñá dɨ́ú mèe Yá Ndiǒxí táúchìuⁿ‑gá nàcuáa cada‑í. Te quìde ndáá‑í cuéchi ñáyiu nàcuáa tàxi tnuní‑gá cada‑í, te yúhú ñá túú quìde‑í sá cúú ìní méè‑í chi Tǎtà‑í ní táúchíúⁿ‑gǎ nàcuáa cada‑í. \v 31 Te núu na càháⁿ‑í sá méè‑í táxí tnùní‑í, te vá quɨ̀ndáá iní‑ndó. \v 32 Chi Yá Ndiǒxí chíndèe tnúhu ñaha‑gǎ xii‑í, te yúhú xìní‑í sá tnǔhu càháⁿ‑gá cuèndá‑í cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ sá ndàá. \v 33 Te nchòhó ní téchíúⁿ‑ndó cuè tée ní sáháⁿ ní ndúcú tnǔhu‑güedé núú tě Juàá nǔu ná tnúhu cáháⁿ‑dé cuèndá‑í, te tée‑ǎⁿ ní cáháⁿ ndáá‑dé nàcuáa ndùu cuendá‑í. \v 34 Dico yúhú, chi ñá túú xìni ñuhu‑í ɨɨⁿ ñáyiu ñuyíú‑a chindee tnǔhu ñàhá‑yu xii‑í, dico té Juàá ní cáháⁿ váha‑dé cuèndá‑í, te xíǎⁿ càchí tnúhu tucu‑í cuèndá quɨ́ndáá iní‑ndó, te naníhí tàhú‑ndó. \v 35 Te dàtná cuìní‑ndó cùu ɨɨⁿ itɨ ndéñuhú te dàyehé‑xi, ducaⁿ sǎtnahá‑xi ní cuu té Juàá, chi sacú‑ni nduu ío ní cudɨ́ɨ́ ìní‑ndó tnǔhu ní cáháⁿ‑dé. \v 36 Te váha‑ni ní cáháⁿ té Juàá, dico yúhú chi ndècu nchaa sá tá quìde‑í véxi nàcuáa ní táúchíúⁿ Yǎ Ndiǒxí cada‑í, te nchaa xíǎⁿ cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ sá cútnùní iní‑ndó sǎ méé Yǎ Ndiǒxí ní tendaha ñàha‑gá xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \v 37 Te dɨu‑ni‑gá chíndèe tnúhu ñaha‑gǎ xii‑í, dìcó‑ni sá méé‑ndó ñà túú cuìní‑ndó càda cuendá‑ndó tnǔhu càháⁿ‑gá, te ni ñà túú xìní‑ndó nàcuáa càa‑gá. \v 38 Te ñá túú quěe iní nchòhó tnúhu càháⁿ‑gá, chi ñá túú sàndáá iní ñáhá‑ndó xìi yúhú Déhe‑gá. \v 39 Te dàcuaha vihi‑ndo tutú ndèé tnúhu‑gá, chi sàni iní‑ndó sǎ xǐǎⁿ‑ni dacuàha‑ndo te naníhí tàhú‑ndó. Te váha‑ni quìde‑ndo, chi dɨu tutú‑áⁿ càháⁿ‑xi cuèndá‑í. \v 40 Te nchòhó ñá túú cuìní‑ndó quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í cuèndá naníhí tàhú‑ndó. \p \v 41 ’Te yúhú, ñá túú xìni ñuhu‑í sá cádá càhnu ñaha‑ndo xii‑í. \v 42 Dico sa xìní‑í nàcuáa sàni iní‑ndó chi ñá túú cùu iní‑ndó Yǎ Ndiǒxí. \v 43 Te yúhú véxi‑í ñuyíú‑a chi Tǎtà‑í ní tendaha ñàha‑gá, te nchòhó ñá túú cuìní‑ndó tnɨ̀ɨ‑ndo tnúhu càháⁿ‑í, dico núu quixi ɨɨⁿ tée cáháⁿ cuèndá méé‑xí, chi quɨndáá iní‑ndó. \v 44 Te ná váha nchòhó ná tnɨ́ɨ́‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í, te xio xio‑ni quìde cahnu tnaha‑ndo, te ñá túú quìde cuendá‑ndó sǎ tnǔhu váha càháⁿ Yǎ Ndiǒxí cuu xii‑ndo. \v 45 Te vá cání ìní‑ndó sǎ yǔhú ndàcáⁿ cuéchi‑í núú Tǎtà‑í nàcuáa quìde‑ndo, chi ndíi Moìsés ní chídó tnùní ndíi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí nàcuáa quìde‑ndo sá ñà túú quìde váha‑ndo, te mee‑ndo sàni iní‑ndó sǎ nánìhí tàhú‑ndó cuèndá tnúhu ní cáháⁿ ndíi. \v 46 Chi núu nchòhó sàndáá ndisa iní‑ndó tnǔhu ní cáháⁿ ndíi Moìsés ñá, te ducaⁿ te quɨndáá iní‑ndó yǔhú ní cùu, chi ndíi‑ǎⁿ ní chídó tnùní ndíi nàcuáa cada‑í ñuyíú‑a vitna. \v 47 Te núu ñá túú sàndáá iní‑ndó tnǔhu ní chídó tnùní ndíi, te dɨu‑ni ducaⁿ càda ñaha‑ndo xii‑í vá quɨ̀ndáá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \c 6 \s1 Jèsús dácàxi‑gá úhúⁿ mǐl ñáyiu \r (Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Lc. 9:10-17) \p \v 1 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu, te ní quee Jèsús cuáháⁿ‑gá ɨngá xio yuhu làgúná Galìleá, àdi Tiberiás chi úú dɨ̀u‑xi. \v 2 Te ío cuéhé ñǎyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá cuáháⁿ cuèndá sá nǐ xiní‑yu nchaa sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada ní quide‑gá, chi ní quide tátna‑gá nchaa ñáyiu cùhú. \v 3 Te ní sáá Jèsús ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ɨɨⁿ núú tɨ̀ndúú, te xíáⁿ nǐ ngóo‑gá ndɨhɨ‑güedé. \v 4 Te ta cùyatni coo vico pascuá, vico quìde ñáyiu isràél. \v 5 Te ní xiní‑gá sá ǐo vài ñáyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá cuáháⁿ, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii té Lìpé: \p —¿Ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑ó quɨ̌nguaaⁿ‑o sǎ cáxí nchàa ñáyiu‑a? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 6 Te ducaⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé cuèndá sá cuìní‑gá quiní‑gá nása cunduu tnúhu cáháⁿ‑dé, dico mee‑gǎ sa xìní‑gá nàcuáa cada‑gá. \v 7 Te ní xáhaⁿ tě Lìpé xii‑gá: \p —Te cuěi úú cièndú díhúⁿ denàriú ná dàndoñuhu‑o cuaaⁿ‑o paá, te ni vǎ tnàhá caxí‑yu luha luha —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 8 Te té Ndrǐxí ɨngá tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, ñaní té Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, ní xáhaⁿ‑dě: \p \v 9 —Iha ndècu ɨɨⁿ té lǐhli nèhe‑dé úhúⁿ pàá cebàdá te úú chácá, dico nděé tnahá xéhé, te cuéhé víhí ñǎyiu —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 10 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Chí cǔñaha nà ngóo‑yu nchaá‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p Te ñáyiu‑áⁿ nǐ ngóo‑yu, te càa vihi ité núú nǐ ngóo‑yu‑áⁿ, te xínu dàtná úhúⁿ mǐl mee‑ni cuè tée, te dɨ̀ɨⁿ ñáyiu dɨ̀hɨ́ ndɨhɨ landú. \v 11 Te ní queheⁿ Jèsús pàá, te ní ndacáⁿ táhú‑gǎ núú Yǎ Ndiǒxí, te ní sáñaha‑gǎ pàá‑áⁿ xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te cue tée‑áⁿ nǐ dácǎhñu‑güedé ní xexi nchaa ñáyiu xǐxúcu‑áⁿ. Te dɨu‑ni ducaⁿ nǐ quide‑gá chácá, te ní dácǎhñu tucu‑güedé‑dɨ ní xexi ñáyiu ní ndahá xɨtɨ́‑yu. \v 12 Te òré ní túhú cóhǒ‑yu, te ní xáhaⁿ Jèsús xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá sá ná nàqueheⁿ‑güedé nchaa sá nǐ quendóo cuèndá sá vǎ quɨ̀hɨ́ⁿ‑xi núú míhí. \p \v 13 Te cue tée‑ǎⁿ ní naqueheⁿ‑güedé nchaa sá nǐ quendóo, te ní chítú ùxúú tɨ́dihi núú ùhúⁿ‑ni pàá cebàdá. \v 14 Te sá nǐ xiní‑yu ní nadacàyá‑gá sá nǐ xexí‑yu, xíǎⁿ ní ngüíta‑yu ní xítnàhá‑yu: \p —Ndáá sá těe‑a sa ìó cuèndú sá quíxí‑dě ñuyíú‑a cáháⁿ‑dé tnúhu Yá Ndiǒxí —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 15 Te ní cutnùní iní Jèsús sá cádá yìcá‑yu candeca ñàhá‑yu xii‑gá quɨ́hɨ́ⁿ cuèndá cundecu‑gá quɨndaha ñàha‑gá xií‑yu ni cùu, núu xíǎⁿ ní xica tucu‑gá cuáháⁿ‑gá xɨtɨ́ yucu mee dìi chícuú‑gá. \s1 Jèsús xícá‑gǎ núú ndute \r (Mt. 14:22-27; Mr. 6:45-52) \p \v 16 Te òré ní cuu ndɨquɨⁿ, te cuáháⁿ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá yuhu làgúná. \v 17 Te ní quée‑güedé bàrcú cuáháⁿ‑güedé ñuú Capèrnaúm cáá ndàa ɨngá xio yuhu làgúná, te sa ní cuu ndɨquɨⁿ, te ñá túú Jèsús quéxìo quée‑gá bàrcú ñúhú‑güedě‑áⁿ. \v 18 Te ní ngüíta‑xi quène táchí nǐhi, te níhi dàcandau ndéé tnáhá ndùte lagúná‑áⁿ. \v 19 Te sa ní cuu dàtná úhúⁿ kìlómetrú cuáháⁿ‑güedé, te ní xiní‑güedé Jèsús tá cùyatni‑gá bàrcú ñúhú‑güedě véxi‑gá núú ndúté, te ní yùhú‑güedé. \v 20 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Yúhú véxi‑í, vá yùhú‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 21 Te ío ní cudɨ́ɨ́ ìní‑güedé sá nǐ quexìo‑gá cuánguee‑gá bàrcú, te òré‑ni ní quexìo‑güedé ndɨhɨ‑gá ndéé ɨngá xio yuhu làgúná núú cuàháⁿ‑güedé. \s1 Ñáyiu nànducu ñaha xii Jesús \p \v 22 Te ɨngá nduu‑ǎⁿ xǐndecu‑ni nchaa ñáyiu ní quendóo yuhu làgúná. Te ní quide cuèndá‑yu sá ɨ́ɨ́ⁿ dìi‑ná bàrcú nútnɨ̌ɨ‑áⁿ ní cùu ñá túú‑gǎ, chi cue tée xìca cuu ndɨhɨ Jesús ní quée‑güedé bàrcú‑áⁿ cuǎháⁿ‑güedé. Te ní níhǐ‑yu tnúhu sá ñà túú ní quěe tnàhá Jèsús. \v 23 Te dɨu‑ni nduu‑ǎⁿ nǐ quee ɨɨⁿ ǔú bàrcú ñuú Tìberiás ní sáá‑xi yatni núú nǐ xexí‑yu pàá sá nǐ ndacáⁿ táhú Jèsús núú Yǎ Ndiǒxí. \v 24 Te ní xiní‑yu sá ñà túú Jèsús ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, núu ní quée‑yu bàrcú‑áⁿ cuǎháⁿ‑yu ñuú Capèrnaúm cuánúndúcú ñàhá‑yu xii‑gá. \s1 Jèsús cúú‑gǎ dàtná ɨɨⁿ sá nchító‑ó \p \v 25 Te ní sáá‑yu ɨngá xio yuhu làgúná, xíáⁿ nǐ naníhǐ‑yu Jèsús, te ní xáhǎⁿ‑yu xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿ná òré ní sáá‑n ìha? —cachí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 26 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í sá nchòhó nándùcu ñaha‑ndo xii‑í cuèndá‑ni sá nǐ xexi‑ndo nǐ ndahá xɨtɨ́‑ndó, dico ñá dɨ́ú cuèndá sá nǐ quide‑í sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada nanducu ñaha‑ndo. \v 27 Te vá cádá cuèndá‑ndó sǎ méé‑ní sǎ cáxí‑ndó càda chiuⁿ‑ndo chi xíǎⁿ vá cúdǐi‑xi. Chi ío‑gá xíní ñùhu‑xi cada cuendá‑ndó tnǔhu Yá Ndiǒxí te tnɨɨ‑ndo, te naníhí tàhú‑ndó. Te tnúhu‑áⁿ cachí tnúhu yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo, te xíǎⁿ candeca‑xi iní‑ndó nɨ̀ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, chi mee Dǔtú Ndiǒxí ní cachí‑gá sá dúcáⁿ càda‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 28 Te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —¿Nása cada‑ndɨ́ cuèndá ngúnu ichi‑ndɨ́ nàcuáa cuìní Yǎ Ndiǒxí cunduu‑i? —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 29 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Yá Ndiǒxí cuìní‑gá sá quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi yúhú, tée ní tendaha‑gǎ véxi ñuyíú‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 30 Te ní xáhaⁿ tùcú‑yu xii‑gá: \p —¿Ná cúú sǎ vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada, cada‑n cùndehe‑ndɨ́ cuèndá quɨ́ndáá iní ñáhá‑ndɨ̌ xii‑n‑i? ¿Àdi nágá cúú sǎ cádá‑n cuèndá cutnùní iní‑ndɨ́ sá ndàá càháⁿ‑n‑í? \v 31 Chi cue ñaní tnáhá‑ó nǐ xíndecu ndéé sanaha nǐ xexí‑yu pàá nání mànáá xɨtɨ́ yucu dàtná yódó tnùní núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi: “Yá Ndiǒxí ní sáñaha‑gǎ sá nǐ xexí‑yu, te ní cuuⁿ túu‑xi andɨu”, duha càchí‑xi núú tùtú‑gá —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 32 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ ñà dɨ́ú ndǐi Moìsés ní sǎñaha ndǐi pàá ní cuuⁿ andɨu nǐ xexí‑yu, chi mee Tǎtà‑í ní sáñaha‑gǎ sá nǐ xexí‑yu. Te sá táxí‑gǎ vitna cùu‑xi \v 33 datná pàá véxi cuuⁿ andɨu càndeca‑xi iní‑ndó nɨ̀ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 34 Te ní xáhǎⁿ‑yu xii‑gá: \p —Tǎtá, mee‑ni pàá‑áⁿ taxi‑n càxi‑ndɨ́ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 35 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ sá xéxí‑ndó cǎndeca‑xi iní‑ndó. Te duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í, chi nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te vá ndóhó‑gǎ‑yu docó te vá ndóhó‑gǎ‑yu ndute. \v 36 Dìcó‑ni sá nchòhó ñá túú sàndáá iní ñáhá‑ndó cuěi xìní ñáhá‑ndó xìi‑í. \v 37 Te nchaa ñáyiu na càchí Tǎtà‑í nduu cuèndá‑í nasaá‑yu núù‑í, te ñáyiu‑áⁿ vǎ dáquèe tɨ́hù‑í‑yu. \v 38 Te ñá dɨ́ú yǔhú sá věxi cuuⁿ‑í andɨu te quìde‑í nchaa sá cúú ìní méè‑í, chi véxi cuuⁿ‑í sá cádà‑í nchaa nàcuáa ní táúchíúⁿ mèe Tátà‑í Dútú Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \v 39 Te cuìní‑gá sá ncháá ñǎyiu ní cachí‑gá nduu cuèndá‑í vá dáñà‑í‑yu cuíta nihnú‑yu, te na sàá nduu te dɨu‑ni‑í dandòto‑í‑yu. \v 40 Chi ducaⁿ nǐ cachí Dútú Ndiǒxí cunduu sá ncháá ñǎyiu na tnɨ̀ɨ tnúhu càháⁿ‑í, te quɨndáá ndisa iní ñáhǎ‑yu xii yúhú Déhe‑gá, te nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, te yúhú dandòto‑í‑yu na sàá nduu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 41 Te ñá ní tnàhá iní ñáyiu isràél tnúhu ní cáháⁿ Jèsús nǔu ní ngüíta‑yu ní cáháⁿ cuèhé‑yu cuèndá‑gá cuèndá sá nǐ xáhaⁿ‑gǎ sá méé‑gǎ cúú‑gǎ dàtná sá xéxí‑ó věxi cuuⁿ andɨu. \v 42 Te ní xítnàhá‑yu: \p —¿Náa ñá dɨ́ú těe‑a cùu‑dé Jèsús déhe té Chèé? Nchoo xìní‑ó tǎtá‑dě, te xìní‑ó nǎná‑dě, ¡ná cachí‑tu tée‑a sá andɨu věxi cuuⁿ‑dé! —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 43 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Vá càháⁿ cuèhé‑gá‑ndó cuèndá‑í, chí dáñá. \v 44 Vá yǒo quɨndáá iní ñáhá xìi yúhú nǔu ñá túú mèe Tátà‑í táxí cuèndá ñáhá‑gǎ xií‑yu. Te dɨu‑gá ní tendaha ñàha‑gá xii‑í véxi‑í, te yúhú dandòto‑í‑yu na sàá nduu. \v 45 Te núú tùtú cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha càchí‑xi: “Yá Ndiǒxí danèhé ñáhá‑gǎ xií‑yu tnúhu‑gá”, duha càchí‑xi. Te nchaa ñáyiu na cùndedóho nchaa tnúhu càháⁿ Dútú Ndiǒxí, te cutúha‑yu nàcuáa càháⁿ‑gá, te ñáyiu‑áⁿ quɨ̀ndáá iní ñáhǎ‑yu xii yúhú. \p \v 46 ’Te vá yǒo xìní ñáhá xìi Dútú Ndiǒxí chi ɨɨⁿdìi‑ni yúhú xìní‑í‑gá, chi núú ndécú‑gǎ ní quee‑í véxi cuuⁿ‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 47 Te xǎhaⁿ tùcu‑gá: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te naníhí tàhú‑yu. \v 48 Te yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ sá xéxí‑ndó cǎndeca‑xi iní‑ndó, te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu‑í chi yúhú cada‑í te nduu táhú‑ndó cùndecu‑ndo ndɨhɨ Yá Ndiǒxí nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 49 Te cue ñaní tnáhá‑ó nǐ xíndecu ndéé sanaha nǐ xexí‑yu pàá nání mànáá xɨtɨ́ yucu, dico ní sáá nduu te dacuɨtɨ́í nǐ xíhí‑yu. \v 50-51 Te yúhú càháⁿ‑í cuèndá méè‑í, chi véxi cuuⁿ‑í andɨu. Te cùu‑í dàtná ɨɨⁿ sá nchító‑ndó, te nchaa ñáyiu na càxi te candeca‑xi iní‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ te vá cuǐta nihnu‑gá‑yu. Te sá táxì‑í xii‑ndo xíǎⁿ cúú‑xí yɨ̀quɨ cuñú‑í, te cùu‑xi cuendá nchaa ñáyiu nɨhìí ñuyíú cuèndá nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 52 Te ní ngüíta ñáyiu isràél xǐtnàhá‑yu: \p —¿Nása cada‑tu tée‑a núu càchí‑tu‑dé sá yɨ̀quɨ cuñú‑dé taxi‑dé caxi‑o‑i? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 53 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nǔu na càda iní‑ndó sǎ dàtná sá cáxí‑ndó yɨ̀quɨ cuñú yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo, te cada tucu iní‑ndó sǎ dàtná sá cóhó‑ndó nɨ̌ñɨ̀‑í ñá, te xíǎⁿ quéé‑xí sǎ quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó nɨ̀ yuhu nɨ iní‑ndó te naníhí tàhú‑ndó, te núu ñáhá te cuíta nihnu‑ndo. \v 54 Nchaa ñáyiu na càda iní‑xi sá dàtná sá cáxǐ‑yu yɨquɨ cùñú‑í te cohó‑yu nɨ́ñɨ̀‑í, ñáyiu‑áⁿ naníhí tàhú‑yu te yúhú dandòto‑í‑yu na sàá nduu. \v 55 Chi yɨquɨ cùñú‑í ndɨhɨ nɨ́ñɨ̀‑í cúú‑xí mèe‑í. \v 56 Te nchaa ñáyiu na càda iní‑xi sá dàtná sá cáxǐ‑yu yɨquɨ cùñú‑í te cohó‑yu nɨ́ñɨ̀‑í, te ñáyiu‑áⁿ ɨɨⁿ‑nǎ cuu‑í ndɨhɨ́‑yu chi cundecu ndɨhɨ‑í‑yu. \v 57 Te yúhú nchìto‑í chi ducaⁿ nchìto Tátà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. Te dɨu‑ni ducaⁿ nchàa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í te cundecu ndɨhɨ‑í‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 58 Te yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ sá nchító‑ndó věxi cuuⁿ andɨu, dico ñá dɨ́ú pàá sá nání mànáá ní xèxi cue ñaní tnáhá‑ó nǐ xíndecu ndéé sanaha, chi ní xexí‑yu pàá te dacuéi ní xíhí‑yu. Te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi yúhú Yaá véxi cuuⁿ andɨu, te cundecu ndɨhɨ‑í‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 59 Nchaa tnúhu‑a ní cáháⁿ‑gá xɨtɨ́ veñúhu ñáyiu ñuú Capèrnaúm. \s1 Jèsús càchí tnúhu‑gá nàcuáa naníhí tàhú‑ó \p \v 60 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá nǔu vài ñáyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá ní xítnàhá‑yu: \p —Vá tnɨ́ɨ́ cuɨ̀tɨ‑o tnúhu càháⁿ‑dé chi ñá dɨ́ú tnǔhu sá cúú vǎha iní‑ó càháⁿ‑dé —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 61 Te ní cutnùní iní Jèsús sá ñà túú càháⁿ váha‑yu cuèndá tnúhu ní cáháⁿ‑gá, núu ní xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —¿Náa ñá tnàhá iní‑ndó nàcuáa càháⁿ‑í‑a? \v 62 Te uuⁿ‑gá cada nchòhó nǔu quiní‑ndó yǔhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo ndaa‑í núú nǐ xíndecu‑í díhna. \v 63 Te espíritú ndécú ndɨ̀hɨ yɨquɨ cuñú‑ó, xíǎⁿ ndécá ñàha‑xi xii‑o, te núu ñá túú xǐǎⁿ, te yɨquɨ cùñú‑ó ñà túú nàndɨ́hɨ‑xi. Dico núu nchaa tnúhu càháⁿ‑í‑a quée‑xi iní‑ndó ñá, te quiní‑ndó nǎ xéhé candeca ñaha‑xi xìi‑ndo núú cuàháⁿ núú věxi. \v 64 Te dava nchòhó chi ñá túú sàndáá iní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p Te ducaⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ chi sa nàha‑gá nándɨ cùu ñáyiu vá quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑gá. Te ducaⁿ sà naha‑gá ndědacàa tée cuáha cuèndá ñáhá xìi‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá. \v 65 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús xií‑yu: \p —Te duha càháⁿ‑í chi sa ní cachí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ vǎ yǒo ɨɨⁿ cuìní tnɨɨ tnúhu‑í te núu ñá túú Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí sánú ìchi ñaha‑gá xií‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 66 Te òré‑áⁿ ǐo vài ñáyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá ní xócǒo‑yu ñá ní xìca cuu‑gá‑yu ndɨhɨ‑gá. \v 67 Te xíǎⁿ ní xáhaⁿ Jèsús xii ndɨ ùxúú cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá: \p —¿Cuìní‑ndó dàndóo ñaha‑ndo tnàhá‑ndó‑ǎⁿ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 68 Te ní xáhaⁿ tě Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé: \p —Mèstrú, ñá túú‑gǎ ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑ndɨ́, chi nchúhú náhá‑ndɨ̌ sá tnǔhu mee‑n cùu‑xi sá vǎha candeca‑xi iní‑ndɨ́ nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 69 Chi nchúhú sa ní sándáá iní ñáhá‑ndɨ̌ xii‑n chi nàha‑ndɨ́ sá yòhó cúú‑n Crìstú Déhe Dútú Ndiǒxí yaá ndécú àndɨu —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 70 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Nàha‑ndo sá yǔhú ní cáháⁿ ñáhà‑í xii ndɨ ùxúú‑ndó xìca cuu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo, dico ɨɨⁿ‑ndo quɨ̌hu ñaha yùcu ñávǎha xii‑ndo —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 71 Duha ní cáháⁿ Jèsús cuèndá té Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté ɨɨⁿ tée ñùtnahá núú ùxí ɨɨⁿ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, chi sa nàha‑gá sá těe‑ǎⁿ cuǎha cuèndá ñáhá‑dě xii‑gá ɨɨⁿ nduu núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá. \c 7 \s1 Cue ñaní Jèsús ñá túú sàndáá iní‑güedé nàcuáa ndùu tnúhu càháⁿ‑gá \p \v 1 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu, te ní xica cuu Jèsús distrìtú Galìleá, te ñá ní sǎháⁿ‑gá distrìtú Jùdeá, chi yàcáⁿ cuìní cue tée isràél cahni ñaha‑güedě xii‑gá ní cùu. \v 2 Te ní cuyatni nduu càdá‑yu vico, vico sá dánàní‑yu Vico Vehe Tnuvixiⁿ. \v 3 Te ní xáhaⁿ cuè ñaní Jèsús xii‑gá: \p —Váha‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑n dìstritú Jùdeá te vá cúndècu‑n iha, chi yàcáⁿ cada‑n nchàa sá quídé‑n ìha cuendá quiní nchaa ñáyiu cùndɨhɨ ñaha xii‑n ndecu yacáⁿ. \v 4 Chi núu cuìní‑ó quìní nchaa ñáyiu ná chìuⁿ cada‑o te vá cádá dàyuhu‑o. Te yòhó cuéhé nǔú sǎ quídé‑n, te cada‑n na quìní nchaa ñáyiu —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 5 Ducaⁿ nǐ cáháⁿ cue ñaní‑gá, chi ni mèe‑güedé ñá túú sàndáá iní‑güedé nàcuáa ndùu tnúhu càháⁿ‑gá. \v 6 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Vátá tnàhá‑gá òré quɨ́hɨ́ⁿ‑í dico nchòhó ndědani càa oré cuu quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó. \v 7 Chi nchaa ñáyiu ñùhu ichi cuehé ichi duha chi ñá túú cùu úhú iní ñáhǎ‑yu xii nchòhó. Dico yúhú chi cùu úhú iní ñáhǎ‑yu xii‑í cuèndá sá càháⁿ‑í sá quídě‑yu nchaa sá cuèhé sá dúhá. \v 8 Te chí cuàháⁿ nchòhó vico chi yúhú vá quɨ̀hɨ́ⁿ‑ni‑í chi vátá tnàhá‑gá òré quɨ́hɨ́ⁿ‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 9 Te ducaⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ te ní ndóo‑gá Galìleá, te cue tée‑áⁿ cuǎháⁿ‑güedé. \s1 Jèsús ndécú‑gǎ ɨɨⁿ vico chìñuhú‑yu Yá Ndiǒxí \p \v 10 Dico sátá cuǎháⁿ cue ñaní‑gá, te ní xica‑gá cuáháⁿ‑gá tnàhá‑gá dìcó‑ni sá dàyuhu cuáháⁿ‑gá. \v 11 Te ñáyiu isràél ñáyiu xǐndecu vico nànducú‑yu Jèsús, te xǐtnàhá‑yu: \p —¿Ndèé ndécú Jèsús? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 12 Te nchaa ñáyiu xǐndecu vico xǐndatnúhu‑yu cuèndá‑gá. Te davá‑yu xǐtnàhá‑yu sá ǐo váha iní‑gá, te davá‑yu xǐtnàhá‑yu sá ñà dɨ́ú těe váha cùu‑gá, chi dàndahú‑gá ñáyiu. \p \v 13 Dico mee‑ni xǐcáháⁿ náhǐ‑yu, chi xǐyùhú‑yu cue tée cùnuu núǔ‑yu. \p \v 14 Te ta ngǔhuⁿ dava vico, te cuánguɨhu Jèsús veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu, te ní ngüíta‑gá dácuàha‑gá ñáyiu. \v 15 Te ñáyiu isràél ní cuñúhu vìhí‑yu sá ǐo váha càháⁿ‑gá, te ní xítnàhá‑yu: \p —¿Ná cuèndá ío váha ñùhu‑tu dɨ́quɨ́ těe‑a tnúhu cáháⁿ‑dé te ñá túú ní dàcuaha‑dé‑i? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 16 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Ñá dɨ́ú cuèndá méè‑í cúú‑xí sǎ dánèhé ñáhà‑í xii‑ndo, chi cuèndá Dútú Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í cúú‑xí. \v 17 Te núu ìó dava‑ndo nɨ̀ yuhu nɨ iní‑ndó cuìní‑ndó càda‑ndo nacuáa cuìní Yǎ Ndiǒxí cunduu, te cutnùní ndáá iní‑ndó sǎ tnǔhu dàcuaha ñaha‑í xii‑ndo cùu‑xi cuendá méé Dǔtú Ndiǒxí, te ñá dɨ́ú cuèndá méè‑í cúú‑xí. \v 18 Te tée cuìní sá cádá càhnu ñaha ñáyiu xii‑dé, tée‑áⁿ càháⁿ‑dé nàcuáa véxi iní méé‑dě. Dico yúhú cuìní‑í sá cádá càhnú‑yu Dútú Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a, te càháⁿ ndáá‑í te ñá túú dàcuandehnde‑í. \p \v 19 ’Te ndíi Moìsés ní taxi ndíi tnúhu sá sánú ìchi ñaha xii‑ndo nacuáa cundecu‑ndo, te ni dùcaⁿ ñá túú sàndáá iní‑ndó nàcuáa càháⁿ tnúhu‑áⁿ. ¿Te ná cuèndá cuìní‑ndó càhni ñaha‑ndo xii‑í? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 20 Te ní xáhǎⁿ‑yu xii‑gá: \p —Yucu ñǎvǎha dàcoto ñaha xii‑ó, chi vá yǒo ɨɨⁿ cuìní cahni ñaha xìi‑n —cachí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 21 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Sá nǐ quide‑í ɨɨⁿ sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada nduu cuu‑xi nduu ndetatú‑ó, xíǎⁿ ío ní cuñúhu ñaha‑ndo xìi‑í. \v 22 Te ndíi Moìsés ní cachí ndíi sá cuǎha‑yu sèñá ñɨɨ cue landú tée, dico ñá dɨ́ú mèe ndíi ni càhu iní ndíi chi ducaⁿ tnàhí ní xóo cada cue ñaní tnáhá‑ó dàvá‑áⁿ, núu xíǎⁿ nchòhó sǎha‑ndo sèñá ñɨɨ landú tée cuěi cùu‑xi nduu ndetatú‑ó. \v 23 Te ducaⁿ quìde‑ndo cuendá sá ñà túú nǎ cumání‑ndó nǔú tnǔhu sá sánú ìchi ñaha xii‑ndo ní dándǒo ndíi Moìsés. ¿Te ná cuèndá cúděéⁿ‑ndó nǔù‑í sá nǐ quide tátna‑í tée cùhú nduu ndètatú‑ó‑í? \v 24 Te váha váha cada cuèndá‑ndó, te vá cuèndá‑ni cáháⁿ‑ndó sǎ yǔhú ndècuéchi‑í chi ñá túú xìní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \s1 Jèsús xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu núú věxi‑gá \p \v 25 Te dava ñáyiu ñuú Jerusàlén ní ngüíta‑yu xǐtnàhá‑yu: \p —¿Náa ñá dɨ́ú těe‑áⁿ nándùcu‑güedé cahni‑güedé?, \v 26 núu nái‑dé nútnɨ̌ɨ núú chítú nǔú tàcá‑ǎⁿ càháⁿ‑dé, te vá yǒo cùyɨɨ cúñaha xìi‑dé ɨɨⁿ tnúhu. Cudana te cue tée cùchiuⁿ sandáá iní‑güedé sá dɨ́ú‑dě cúú‑dě Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a. \v 27 Dico nchoo xìní‑ó ndèé ichi véxi tée‑ǎⁿ, dico Crìstú ná quìxi‑gá chi vá yǒo ɨɨⁿ quiní ndèé ichi quixi Yaá‑áⁿ —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 28 Te yɨ̀hɨ Jesús xɨtɨ́ veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu danehe‑gá ñáyiu, te ní tecú dóho‑gá tnúhu càháⁿ‑yu. Te níhi ní cáháⁿ‑gá, te xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —¡Ná quiní‑tu nchòhó ndèé ichi véxi yúhú! Yúhú véxi‑í dico ñá dɨ́ú sǎ cúú ìní méè‑í, chi Yá Ndiǒxí Yaá quídé nchàa‑ndɨ túhú sá vǎha ní tendaha ñàha‑gá xii‑í véxi‑í, te nchòhó ñá túú xìní‑ndó‑gǎ. \v 29 Te yúhú xìní‑í‑gá chi núú ndécú‑gǎ ní quee‑í véxi‑í, te dɨu mee‑gǎ ní tendaha ñàha‑gá véxi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 30 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá, núu cuìní‑güedé tnɨɨ ñaha‑güedě xii‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑gá vecaá ní cùu, dico vá yǒo ɨɨⁿ ni cùyɨɨ tnɨɨ ñaha xii‑gá chi vátá sàá‑gá òré tnɨɨ ñaha‑güedě. \v 31 Dico vàí‑yu ní sándáá iní ñáhǎ‑yu xii‑gá, te ní xítnàhá‑yu: \p —¿Nágá cúú sǎ cádá Crìstú ná quìxi‑gá‑i?, te tée‑a ío cuéhé nǔú sǎ tá quìde‑dé véxi. Váa dɨu tée‑a cùu‑dé Crìstú Yaá ní tendaha Yá Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \s1 Cue tée cùu fariséú cuìní‑güedé quɨ́hɨ́ⁿ Jèsús vecaá \p \v 32 Te ní níhí cue tée cùu fariséú tnúhu nàcuáa càháⁿ ñáyiu cuèndá Jèsús, núu ní ndatnúhu‑güedé ndɨhɨ cue dútú cúnùu, te ní techìuⁿ‑güedé cue tée quìde cuendá veñúhu cuáháⁿ‑güedé cuátnɨɨ ñaha‑güedě xii‑gá ní cùu. \v 33 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —Sacú duha nduu cundecu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo, te núhú tucu‑í núú ndécú tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \v 34 Te cuěi na nànducu ñaha‑ndo dico vá ná nìhí ñáhá‑ndó chi vá sàá‑ndó nǔú cúndècu‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 35 Te ní ngüíta ñáyiu isràél xǐtnàhá‑yu: \p —¿Ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑tu tée‑a te vá ná nìhí‑ó‑dě‑i? ¿Àdi quɨ́hɨ́ⁿ‑dé na chìtnahá‑dé ñáyiu isràél ñáyiu nchìténuu nchaa ñuú xícá cuèndá danèhé‑dé ñáyiu grìégú? \v 36 ¿Nása càháⁿ‑tu‑dé duha càháⁿ‑dé: “Nanducu ñàha‑ndo te vá nánìhí ñáhá‑ndó chi vá sàá‑ndó nǔú cúndècu‑í”, càchí‑tu‑dé? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \s1 Nàcuáa cada Espíritú Yǎ Ndiǒxí iní‑ó \p \v 37 Te nduu nǐ yáha‑ná vico cùu‑xi nduu cahnu vihi, te nduu‑ǎⁿ nǐ ngúnu tnɨ́ɨ Jèsús tnuú ñáyiu, te níhi ní cáháⁿ‑gá, te xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —Núu ìó dava‑ndo yìchí‑ndó ndùte, te quixi‑ndo nǔù‑í, te coho‑ndo. \v 38 Duha càháⁿ‑í chi nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te cada‑xi iní‑yu dàtná ɨɨⁿ núú xícá ndùte, nchaa‑ni nduu xìca ñá túú yìchí, ducaⁿ càda‑xi iní‑yu núú cuàháⁿ núú věxi dàtná càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 39 Te ducaⁿ nǐ cáháⁿ‑gá cuèndá sá quíxí Espíritú Yǎ Ndiǒxí ngúndecu ndɨhɨ nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑gá, chi sáá nduu ndàa‑gá andɨu càda cahnu ñaha Tátá‑gǎ xii‑gá, te dàvá‑áⁿ te quixi Espíritú Yǎ Ndiǒxí cundecu ndɨhɨ́‑yu. \s1 Ñá ní cùu ɨɨⁿnuú‑yu cuèndá tnúhu ní cáháⁿ Jèsús \p \v 40 Te dava ñáyiu ní xíndedóho tnúhu ní cáháⁿ Jèsús ní xítnàhá‑yu: \p —Ndáá sá těe‑a cùu‑dé tée càchí‑yu quixi cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 41 Te dava tucú‑yu xǐtnàhá‑yu: \p —Tée‑a cùu‑dé Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p Te dava‑gá tucú‑yu xǐtnàhá‑yu: \p —¿Náa ndàa distritú Galìleá quixi Crìstú Yaá tendaha Yǎ Ndiǒxí quixi ñuyíú‑a? \v 42 Chi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí càchí‑xi sá Crìstú Yaá tendaha Yǎ Ndiǒxí quixi ñuyíú‑a cuu‑gá ɨɨⁿ ñaní tnáhá ndǐi Dàvií, te quee‑gá ñuú Bèlén ñuú méé ndǐi Dàvií, duha càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 43 Te xíǎⁿ nǔu ñá ní cùu ɨɨⁿnuú‑yu cuèndá Jèsús. \v 44 Te davá‑yu cuìní‑yu tnɨɨ́‑yu Jèsús quɨ́hɨ́ⁿ‑gá vecaá ní cùu, dico ni ɨ̀ɨ́ⁿ‑yu ñá túú ní cùyɨɨ́‑yu tnɨɨ ñàhá‑yu xii‑gá. \s1 Cue tée cùchiuⁿ ñá túú sàndáá iní‑güedé Jèsús \p \v 45 Te cue tée cuáháⁿ tnɨɨ ñaha xìi Jesús ní cùu ní ndexìo‑güedé núú cuè tée cùu fariséú ndɨhɨ núú cuè dútú cúnùu. Te xǎhaⁿ cuè tée cùnuu‑áⁿ: \p —¿Ná cuèndá ñá ní cǎndeca‑ndo těe‑ǎⁿ quixi? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě. \p \v 46 Te cue tée ní sáháⁿ chìuⁿ ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Ni ɨ̀ɨⁿ tée ñá túú xìní‑ndɨ́ cáháⁿ dàtná càháⁿ tée‑ǎⁿ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě. \p \v 47 Te ní xáhaⁿ cuè tée cùu fariséú: \p —¿Náa tnàhá nchòhó ní sándáá iní‑ndó tnǔhu ndehnde càháⁿ tée‑ǎⁿ? \v 48 ¿Náa ñá túú xìní‑ndó sǎ nì ɨɨⁿ cue tée tàxi tnuní nchúhú, te ni ɨ̀ɨⁿ nchúhú cue tée cùu fariséú ñá túú sàndáá iní‑ndɨ́ tée‑ǎⁿ ñǎ? \v 49 Nchaa ñáyiu tùha ñaha xii tée‑ǎⁿ ñá túú sàndáá iní‑yu nàcuáa càháⁿ tnúhu sá sánú ìchi ñaha xii‑o, dico cuíta nihnú‑yu sá dúcáⁿ quìdé‑yu —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii cue tée‑áⁿ. \p \v 50 Te té Nicòdemú tée ní sáháⁿ niú ní ndatnúhu‑dé ndɨhɨ Jèsús cúú‑dě tnàhá‑dé ɨɨⁿ tée farìséú, te ní xáhaⁿ‑dě xii‑güedé: \p \v 51 —Tnúhu sá sánú ìchi ñaha xii‑o nacuáa cundecu‑o càchí‑xi sá ndèé cundedóho‑o nǎsa càháⁿ tée tàú cuéchi cuèndá cutnùní iní‑ó nǎ ní quide‑dé, te dǎtnùní cáháⁿ‑ó nǔu ndisa ndècuéchi‑dé àdi ñá túú ndècuéchi‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě. \p \v 52 Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Cùu ní cachí sá tnàhá‑ǒ cúú‑n těe distrìtú Galìleá nǔu ducaⁿ càháⁿ‑n. Dacuàha tutú yódó tnùní tnúhu Yá Ndiǒxí te quiní‑n nàcuáa càháⁿ‑xi sá nì ɨɨⁿ tée véxi distrìtú Galìleá ñá túú càháⁿ‑dé tnúhu Yá Ndiǒxí —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě. \p \v 53 Ducaⁿ te ndɨ dɨ́ɨ́ⁿ cuǎnuhú‑güedé vehe‑güedé. \c 8 \s1 Ɨɨⁿ ñadɨ̀hɨ́ ndécú vìhi cuéchi‑xi \p \v 1 Te Jèsús cuáháⁿ‑gá yucu Òlívú. \v 2 Te sátá nǐ túndaá nduu tněé, te cuáháⁿ tucu‑gá veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu. Te ío cuéhé ñǎyiu ní chítú níhnǔ‑yu núú‑gǎ, te ní ngóo‑gá ní dánèhé ñáhá‑gǎ xií‑yu. \v 3 Te ní quexìo cue tée dàcuaha ñaha xií‑yu nchaa tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, ndɨhɨ cue tée cùu fariséú, te ndèca‑güedé ɨɨⁿ ñadɨ̀hɨ́ ní sáá, te ñaha‑áⁿ nǐ xiní ñáhǎ‑yu càháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨɨⁿ tée dico ñá dɨ́ú yɨ̀ɨ‑aⁿ cuu‑dé, te ní sanutnɨ́ɨ ñaha‑güedě xii‑aⁿ tnuú nchaa ñáyiu xǐndecu núú Jèsús. \v 4 Te ní xáhaⁿ‑güedě xii Jèsús: \p —Mèstrú, ñadɨ̀hɨ́‑a ní xiní ñáhá ñǎyiu xii‑aⁿ càháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨɨⁿ tée dico ñá dɨ́ú yɨ̀ɨ‑aⁿ cuu‑dé. \v 5 Te tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés càchí‑xi sá yǔú cahni‑o nchàa ñáyiu dɨ̀hɨ́ duha quìde. Te yòhó, ¿nása càchí‑n cùnduu‑i? —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 6 Duha ní cáháⁿ‑güedé chi cuèndá sá cuìní‑güedé coto ndeé ñáhá‑güedě xii‑gá nǔu nása cáháⁿ‑gá cuèndá nùcóo nchihi ñaha‑güedě xii‑gá ní cáháⁿ‑güedě. Te ní ngúnu ndeyɨ‑gá te ní ngüíta‑gá téé‑gǎ ndɨhɨ dɨ́quɨ́ ndáhá‑gǎ lètrá núú ñúhú. \v 7 Te xìcáⁿ tnúhú‑ní tùcu‑güedé núú‑gǎ nǔu ní ndonehe núú‑gǎ, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Ndědani càa nchohó te núu ñá túú nǎ cuéchi quìde‑ndo te díhna nuu‑gǎ‑ndó chǐ cuǎha‑aⁿ yúú —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 8 Te ní ngúnu ndeyɨ tucu‑gá téé tùcu‑gá lètrá núú ñúhú. \v 9 Te sá dúcáⁿ nǐ xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé te ní ndixi túu iní‑güedé sá ñà túú quìde váha mee‑güedě tnàhá‑güedé, núu da ɨɨⁿ da ɨɨⁿ‑güedé ní ndee, te díhna‑gá cue tée cùu sacuéhé nǐ ndee te ní ngüíta nchicúⁿ dava‑gá‑güedé. Te sátá nǐ ndɨhɨ‑güedé ní ndee, te ní quendóo mee‑nǎ Jèsús ndɨhɨ ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ. \v 10 Te ní ndonehe núú Jèsús te ní xiní‑gá sá nǐ ndɨhɨ‑güedé cuáháⁿ te mee‑nǎ ñadɨ̀hɨ́‑áⁿ nǐ ndóo‑aⁿ, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ: \p —¿Nděndɨ cuáháⁿ cue tée càchí sá nǐ quide‑n cuěchi? ¿Ni ɨ̀ɨⁿ‑güedé ñá ní cùndee tnúhu‑güedé quɨ́hɨ́ⁿ‑n càstiú‑va? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ‑aⁿ xìi Jesús: \p —Ñáhá, chi ni ɨ̀ɨⁿ‑güedé ñá ní ndàcu‑güedé —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te ni yǔhú vá dáquɨ̀hɨ́ⁿ ñáhà‑í castìú xii‑n. Te vitna te núhú‑n te vá cádá‑gǎ‑n nǎndɨ sá cuèhé sá dúhá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \s1 Jèsús dándìxi túu‑gá iní‑ó \p \v 12 Te ní cáháⁿ tucu Jèsús núú ñǎyiu, te xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —Yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ ñuhú dáyèhe‑í ñuyíú‑a, te nchaa ñáyiu na chìtnahá ñáhá xìi‑í, te vá cúndècu‑gá‑yu ichi cuèhé ichi duha, chi yúhú dandìxi túu‑í iní‑yu cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, te cundecu‑í ndɨhɨ́‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 13 Te ní xáhaⁿ cuè tée cùu fariséú xii‑gá: \p —Medìi‑n caháⁿ‑n sǎ cúú‑n těe váha, te vá yǒo ɨɨⁿ‑gá chíndèe tnúhu ñaha xìi‑n núu ná tée cùu‑n, dico xíǎⁿ ñá túú nàndɨ́hɨ‑xi —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 14 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Cuěi càháⁿ‑í cuèndá méè‑í dico nàndɨ́hɨ tnúhu càháⁿ‑í. Chi yúhú nàha‑í ndèé ichi véxi‑í, te xìní‑í ndèé ichi núhú‑í, dico nchòhó chi ñá túú xìní‑ndó ndèé ichi véxi‑í, te ni ñà túú xìní‑ndó ndèé ichi quɨ́hɨ́ⁿ‑í. \v 15 Te nchòhó chi cuèndá‑ni càháⁿ‑ndó cuèndá ñáyiu núu quìde váha‑yu àdi ñá túú quìde váha‑yu. Te yúhú ñá túú càháⁿ‑í cuèndá ñáyiu núu quìde váha‑yu àdi ñá túú quìde váha‑yu. \v 16 Àdi núu càháⁿ‑í dico ɨɨⁿ tnúhu ndáá càháⁿ‑í chi ñá dɨ́ú‑ní mèe‑í càháⁿ, chi tnàhá Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a càháⁿ‑gá chíndèe tnúhu ñaha‑gǎ xii‑í. \v 17 Te tnúhu sá sánú ìchi ñaha xii‑ndo cachí‑xi sá nǔu na cùndecu úú cue tée cáháⁿ ndáá‑güedé nàcuáa cùu ɨɨⁿ sá cúndǎá, te núu ɨɨⁿ‑ni tnǔhu na càháⁿ‑güedé ndɨ ndùú‑güedé te xíǎⁿ nándɨ̌hɨ‑xi, duha càchí tnúhu‑áⁿ. \v 18 Te dɨu‑ni ducaⁿ cùu‑xi yúhú chi càháⁿ‑í ɨɨⁿ tnúhu ndáá sá cúú‑xí mèe‑í, te dɨu‑ni dàtná càháⁿ‑í càháⁿ Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 19 Te ní xáhaⁿ‑güedě xii‑gá: \p —¿Te ndèé ndécú Tǎtá‑n‑í? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu dìcó xìní‑ndó yòo cuu yúhú‑á te ducaⁿ te quiní‑ndó Tǎtà‑í. Te ni yǔhú ñá túú xìní‑ndó yòo cuu‑í nǔu xíǎⁿ ñá túú xìní‑ndó Tǎtà‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 20 Duha ní cáháⁿ Jèsús nɨni dàcuaha‑gá ñáyiu xɨtɨ́ veñúhu núú ndécú àlcanciá díhúⁿ. Te vá yǒo ɨɨⁿ ni cùyɨɨ tnɨɨ ñaha xii‑gá chi vátá sàá‑gá òré tnɨɨ ñaha‑güedě. \s1 Ñáyiu ñá túú sàndáá iní ñáhá xìi Jesús vá ndácǔ‑yu quɨ́hɨ́ⁿ‑yu núú nùhú‑gá cundecu‑gá \p \v 21 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús xii‑güedé: \p —Yúhú núhú‑í te nanducu ñàha‑ndo te vá nánǐhí ñáhá‑ndó, te cuú‑ndó nǔú yǐcá cuěchi‑ndo, chi vá ndácú‑ndó sǎá‑ndó nǔú nùhú‑í cundecu‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 22 Te ní xítnàha cue tée isràél: \p —¿Te náa cahni‑dé méé‑dě nǔu càchí‑dé sá vǎ ndácú‑ó sàá‑ó nǔú quɨ̌hɨ́ⁿ‑dé‑ǎⁿ? —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p \v 23 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Nchòhó chi cue tée ñuyíú‑a cùu‑ndo, núu ío ñùhu iní‑ndó sǎ ìó ñuyíú‑a. Te yúhú chi tée núú nǐnu cùu‑í nǔu xíǎⁿ ñá túú sǎ ìó ñuyíú‑a ñùhu iní‑í. \v 24 Te xíǎⁿ nǔu càchí‑í sá cùú‑ndó nǔú yǐcá cuěchi‑ndo, chi ñá cuìní‑ndó quɨ̀ndáá iní‑ndó sǎ yǔhú véxi cuuⁿ‑í andɨu, te núu xíǎⁿ dɨu‑ni núú yǐcá cuěchi‑ndo cùú‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 25 Te ní xícáⁿ tnúhú‑güedě núú‑gǎ, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¿Te ná cúú yòhó nǔu ducaⁿ càháⁿ‑n‑í? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Sa ní cachí tnúhu‑í xii‑ndo nděé díhna —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 26 Te xǎhaⁿ tùcu‑gá: \p —Ndècu cuéhé tnǔhu cáháⁿ‑í cada ndáá‑í cuèndá nchòhó. Te Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a càháⁿ‑gá tnúhu ndáá, te tnúhu càháⁿ yúhú ñuyíú‑a cùu‑xi tnúhu ní cáháⁿ‑gá ní xíndedóho‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 27 Te mee‑güedě ñá túú ní tècú tnùní‑güedé sá cuèndá Dútú Ndiǒxí ní cáháⁿ Jèsús. \v 28 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —Òré ná cátá càa ñaha‑ndo xii yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo núú cùrúxí cahni ñaha‑ndo, te òré‑áⁿ cutnùní iní‑ndó yòo cuu‑í, te ñá túú quìde‑í sá cúú ìní méè‑í, chi yúhú càháⁿ‑í nàcuáa ní dánèhé ñáhá Tǎtà‑í \v 29 Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í. Te dɨu‑gá ndécú ndɨ̀hɨ ñaha‑gá xii‑í, te ñá túú dàña nihnu ñaha‑gá chi quìde‑í nchaa nàcuáa cùu iní‑gá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 30 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá nǔu ío vài ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá. \s1 Ñáyiu sàndáá iní ñáhá xìi Yá Ndiǒxí ndɨhɨ ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha \p \v 31 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii ñáyiu isràél ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá: \p —Te núu vá dáñá ndèé‑ndó càda‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ‑í, te cuu ndisa‑ndo cuè tée tnàhá tnúhu ndɨhɨ‑í, \v 32 te tecú tnùní‑gá‑ndó tnǔhu ndáá, te ducaⁿ te cácu nihnu‑ndo —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 33 Te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —Nchúhú cúú‑ndɨ̌ cue ñaní tnáhá ndǐi Àbrahám, te ni ɨ̀ɨⁿ nduu ñá túú ndèé sácǔndedɨ́ nihnu‑ndɨ́ ndoho tnahá‑ndɨ́ nǔu cáchí‑ǒ sá dàcácu nihnu ñaha‑n xìi‑ndɨ́ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 34 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu quìde nchaa sá cuèhé sá dúhá tàxi tnuní ñáhá‑nǎ‑xi xií‑yu. \v 35 Te cue ñáyiu xìnu cuechi te vá cúú ɨ̀ɨⁿ‑ná cuú‑yu ndɨhɨ ñáyiu dii vèhe‑xi xinu cuechí‑yu, dico cue déhe ñáyiu dii vèhe‑xi‑áⁿ chi ɨɨⁿ‑ni cùu ndɨhɨ ñaha‑güexi xií‑yu. \v 36 Te núu yúhú Yaá cúú Děhe Yá Ndiǒxí dàcácu nihnu ñaha‑ǐ xii‑ndo nǔú nchàa yícá cuěchi‑ndo, te ndáá sá nchòhó cácu nihnu ndisa‑ndo. \v 37 Te yúhú sa xìní‑í sá nchòhó cúú‑ndó ñàní tnáhá ndǐi Àbrahám, te dìcó‑ni sá ñǎ tnàhá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í nǔu xíǎⁿ cuìní‑ndó càhni ñaha‑ndo. \v 38 Te yúhú càháⁿ‑í nàcuáa ní dánèhé ñáhá Tǎtà‑í, te nchòhó quídé‑ndó nàcuáa càháⁿ tǎtá‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 39 Te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —Ndíi Àbrahám cúú tǎtá‑ndɨ̌ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Núu ndisa ñaní tnáhá ndǐi Àbrahám cúú‑ndó, te cada‑ndo nàcuáa ní xóo cada ndíi ni cùu. \v 40 Te yúhú cuěi càháⁿ‑í ɨɨⁿ tnúhu ndáá nàcuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí càchí tnúhu‑gá xii‑í, te cuìní‑ndó càhni ñaha‑ndo. ¡Dico ndíi Àbrahám chi ñá túú dùcaⁿ ni quide ndíi! \v 41 Te nchòhó quídé‑ndó nàcuáa quìde tátá‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p Te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —Nchúhú, ñá túú yàyacáⁿ ndécú tǎtá‑ndɨ̌, chi ɨɨⁿdìi Yá Ndiǒxí cúú tǎtá‑ndɨ̌ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 42 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Núu dìcó Yǎ Ndiǒxí ndisa cùu Tátá‑ndó te cuu iní ñáhá‑ndó xìi‑í ní cùu chi yúhú ní quee‑í núú ndécú‑gǎ véxi‑í ñuyíú‑a. Te ñá túú věxi‑í sá cúú ìní méè‑í, chi mee‑gǎ ní tendaha ñàha‑gá véxi‑í. \v 43 Te ñá túú tècú tnùní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í chi ñá túú tnàhá iní‑ndó. \v 44 Te nchòhó chi tǎtá‑ndó cùu yucu ñávǎha núu cùdɨ́ɨ́ ìní‑ndó quìde‑ndo nchaa nacuáa cùu iní‑xi, chi ndéé òré ní ngáva ñuyíú ducaⁿ‑ni ndècu‑xi dacáháⁿ‑xi iní‑ndó sàhni tnaha‑ndo. Te ñá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu cáháⁿ‑xi ɨɨⁿ tnúhu ndáá chi ñá túú xìca‑xi ichi ndáá, chi mee‑ni ìchi tnúhu ndehnde xìca‑xi chi ducaⁿ ìní‑xi. Te dɨu‑xi dàcahu‑xi iní‑ndó dàcuandehnde‑ndo. \v 45 Te yúhú càháⁿ‑í tnúhu ndáá te ñá túú cuìní‑ndó quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó. \v 46 ¿Te ndědacàa nchohó xìní‑ndó sǎ quídè‑í ɨɨⁿ sá cuèhé sá dúhá‑í?, te yúhú ñá túú nǎ quídè‑í chi càháⁿ ndáá‑í, ¿te ná cuèndá ñá túú cuìní‑ndó quɨ̀ndáá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í? \v 47 Te nchaa ñáyiu ndècu ichi Yá Ndiǒxí, ñáyiu‑áⁿ sácǔndedóho‑yu nchaa tnúhu càháⁿ‑gá. Te nchòhó chi ñá dɨ́ú ìchi Yá Ndiǒxí ndécú‑ndó nǔu ñá túú sàcúndedóho‑ndo tnǔhu càháⁿ‑gá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \s1 Díhna‑gá Crìstú sa ndècu dacúúxí ndǐi Àbrahám \p \v 48 Te ní xáhaⁿ ñǎyiu isràél: \p —Váha‑ni càháⁿ‑ndɨ́ sá těe samaritànú cúú‑n, te yucu ñǎvǎha ndècu ndɨhɨ‑n —cachí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 49 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú, ñá túú yùcu ñávǎha ndècu ndɨhɨ‑í, chi Tǎtà‑í quídé càhnu‑í, te nchòhó da cùu úhú iní ñáhá‑ndó xìi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 50 Te xǎhaⁿ tùcu‑gá: \p —Yúhú, ñá túú càchí‑í sá cádá càhnu ñaha‑ndo, dico Dútú Ndiǒxí cuìní‑gá sá cádá càhnu ñaha‑ndo xii‑í. Te mee‑gǎ cáháⁿ‑gá nǔu ndědacàa‑ndo quide váha, te ndědacàa‑ndo ñá túú quìde váha. \v 51 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu na tnɨ̀ɨ tnúhu càháⁿ‑í te vá cuǐta nihnú‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 52 Te ní xáhaⁿ tùcu ñáyiu isràél: \p —Vitna te ní xiní ndáá‑ndɨ́ sá yùcu ñávǎha ndècu ndɨhɨ‑n, chi ndíi Àbrahám ndɨhɨ nchaa cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha nǐ xíhí‑güedé, te yòhó càchí‑tu‑n sǎ ncháá ñǎyiu na tnɨ̀ɨ tnúhu càháⁿ‑n te vá cùú‑gá‑yu. \v 53 ¿Náa ío‑gá càhnu cuu‑ó dàcúúxí ñàní tnáhá‑ndɨ̌ ndíi Àbrahám‑ǎⁿ? Tée‑áⁿ dai ní xíhí‑dé ndɨhɨ cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha. ¿Te yòhó nágá‑tu cùu‑n te vá cùú‑n càhaⁿ‑n‑i? —cachí‑yu xǎhǎⁿ‑yu. \p \v 54 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu dìcó méè‑í quídé càhnu‑í méè‑í ñá, te ñá túú nàndɨ́hɨ sá quídè‑í nǔu ducaⁿ. Dico Tǎtà‑í quídé càhnu ñaha‑gá xii‑í, te dɨu‑ni Yaá‑áⁿ càchí‑ndó cùu Ndióxí‑ndó. \v 55 Te nchòhó chi ñá túú xìní‑ndó‑gǎ. Te yúhú chi xìní‑í‑gá. Te núu na càchí‑í sá ñà túú xìní‑í‑gá te dàcuandehnde‑í dàtná ndehnde mèe‑ndo. Te yúhú chi xìní ndisa‑í‑gá te tnɨ̀ɨ‑í nchaa tnúhu càháⁿ‑gá. \v 56 Te ndíi Àbrahám ñaní tnáhá‑ndó nǐ xíndecu ndéé sanaha ío ní cudɨ́ɨ́ ìní ndíi sá quìní ñáhá ndǐi xii‑í, te ní sáá nduu nǐ xiní ñáhá ndǐi xii‑í nǔu ío ní cudɨ́ɨ́ ìní ndíi —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 57 Te ní xáhaⁿ ñǎyiu isràél xii Jèsús: \p —Ni vǎtá cúhúⁿ‑gǎ‑n ǔdico úxí cuíá‑n te càchí‑n sǎ nǐ xiní‑n ndǐi Àbrahám, te ní cunaha vìhi ní xíhí ndíi‑áⁿ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 58 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ cùmání‑gǎ cundecu ndíi‑áⁿ ñuyíú‑a te yúhú sa ndècu‑gá‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 59 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá nǔu xíǎⁿ ní quehéⁿ‑yu yúú cuǎha ñàhá‑yu xii‑gá ní cùu, te ní nguɨ́vǎha‑gá núǔ‑yu te ní quee‑gá xɨtɨ́ veñúhu cuáháⁿ‑gá. \c 9 \s1 Jèsús quídé tǎtna‑gá ɨɨⁿ tée cuàá \p \v 1 Te núú xícá cùu Jesús ní naníhí‑gǎ ɨɨⁿ tée cuàá, te sa ducaⁿ tnàhí càa núú‑dě ní cacu‑dé. \v 2 Te ní xáhaⁿ cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿ná cuèndá dàcáⁿ cuàá tée‑ǎⁿ ní cacu‑dé? ¿Sá cuèndá nchaa yícá cuěchi tǎtá‑dě, ǎⁿ sǎ cuèndá nchaa yícá cuěchi nǎná‑dě, ǎⁿ sá cuèndá nchaa yícá cuěchi mee‑dě dàcáⁿ cáá‑dě ní cacu‑dé? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 3 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Ni ñà dɨ́ú sǎ cuèndá nchaa yícá cuěchi mee‑dě, te ni ñà dɨ́ú sǎ cuèndá nchaa yícá cuěchi tǎtá‑dě, te ni ñà dɨ́ú sǎ cuèndá nchaa yícá cuěchi nǎná‑dě, chi mee Yǎ Ndiǒxí ní cuiní‑gá sá dúcáⁿ cùnduu‑dé sáá‑dé ñuyíú‑a cuèndá sá ñùyíú‑a quiní ñáyiu nása cada ñaha Yǎ Ndiǒxí xii‑dé ndúha núú‑dě. \v 4 Te vitna ìó‑gá nduu cùyica sá cádà‑í nchaa chìuⁿ ní táhú Yàá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a, chi sáá nduu te vá ndácú‑gǎ‑í cada‑í chìuⁿ‑gá. \v 5 Te nɨni ndècu‑gá‑í ñuyíú‑a te dàndixi túu‑í iní nchaa ñáyiu cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 6 Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá, te ní satɨ‑gá dɨɨ́‑gá núú ñúhú te ní dácá‑gǎ luha ñuhu ní cuáha ndéhyú, te ndéhyú‑ǎⁿ nǐ dácánùu‑gá ndúú xio núú těe cuàá‑áⁿ. \v 7 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé: \p —Quɨ́hɨ́ⁿ‑n nàquete‑n núú‑n ndùte tanquí Silòé —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. Te Silòé‑áⁿ quéé‑xí tnǔhu mèé‑yu: Tée xìca chiuⁿ. \p Te ní sáháⁿ tée cuàá‑áⁿ nǐ naquete‑dé núú‑dě, te òré ní ndexìo‑dé te sa ndèhe‑dé. \v 8 Te nchaa ñáyiu ndècu yatni núú ndécú‑dě ndɨhɨ nchaa ñáyiu xìní ñáhá xìi‑dé núú xìcáⁿ ndàhú‑dé ní xítnàhá‑yu: \p —¿Náa ñá dɨ́ú těe‑ǎⁿ ní xóo cácáⁿ ndàhú‑dé? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 9 Te davá‑yu càchí‑yu sá dɨ́ú‑dě, te davá‑yu càchí‑yu sá ñà dɨ́ú‑dě, dico ducaⁿ càa‑dé, càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p Dico mee‑dě ní xáhaⁿ‑dě xií‑yu sá dɨ́ú‑dě. \p \v 10 Te ní xícáⁿ tnúhǔ‑yu núú‑dě, te xǎhǎⁿ‑yu: \p —¿Nása ní cuu núu ní ndúha núú‑n ndèhe‑n vitna? —cachí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑dé. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Tée nàni Jesús‑ǎⁿ ní cadúha‑dé luha ndéhyú te ní dácánùu‑dé núù‑í, te ní táúchíúⁿ‑dě ní sáháⁿ‑í tànquí Silòé ní naquete‑í núù‑í, te òré‑áⁿ nǐ cuu cundehe‑ǐ —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 12 Te ní xícáⁿ tnúhú tùcú‑yu núú‑dě, te xǎhǎⁿ‑yu: \p —¿Te ndèé ndécú těe‑áⁿ? —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Ñá túú xìní‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \s1 Cue tée cùu fariséú ndátnǔhu‑güedé ndɨhɨ tée ní ndúha núú‑xi \p \v 13 Te ndèca‑güedé tée ní ndúha núú‑xi‑áⁿ cuǎháⁿ núú cuè tée cùu fariséú. \v 14 Te cuèndá sá ndùu ndetatú‑yu ní cadúha Jèsús ndéhyú nǐ dácánùu‑gá núú těe‑áⁿ te ní ndúha, \v 15 xíǎⁿ nǔu ní xícáⁿ tnúhú cuè tée cùu fariséú núú‑dě, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¿Nása ní cuu ní ndúha núú‑n? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ‑dě xii‑güedé: \p —Ɨɨⁿ tée ní dácánùu‑dé ndéhyú nǔù‑í te ní sáháⁿ‑í ní naquete‑í, te ní cuu ndèhe‑í vitna —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 16 Te dava cue tée cùu fariséú ní xítnàha‑güedé: \p —Ñá dɨ́ú Yǎ Ndiǒxí ní tèndaha ñaha‑gá xii tée‑ǎⁿ véxi‑dé nǔu duha quìde‑dé nchaa sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada, te ñá túú sàndáá iní‑dé canehe íí‑dě nduu ndètatú‑ó —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p Te dava‑güedé ní xítnàha‑güedé: \p —¿Nása ndacu‑dé cada‑dé sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada te núu cùu‑dé tée yícá cuěchi? —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p Te ñá túú ní cùu ɨɨⁿnuu‑güedé tnúhu ní cáháⁿ‑güedé. \v 17 Te ní xícáⁿ tnúhú tùcu‑güedé núú těe ní ndúha núú‑xi‑áⁿ, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —Te yòhó, ¿nása càchí‑n cuèndá tée ní quide tátna núú‑n te ní ndúha? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Yúhú càchí‑í sá ɨ́ɨ́ⁿ těe càháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí cúú‑dě —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 18 Dico cue tée isràél ñá ní sàndáá iní‑güedé sá cuàá‑dé ní cùu, chi cuèndá sa ní ndúha núú‑dě ní xiní ñáhá‑güedě, te xíǎⁿ nǔu ní cana‑güedé tǎtá‑dě ndɨhɨ nǎná‑dě, \v 19 te ní xícáⁿ tnúhú‑güedě núǔ‑yu, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¿Dɨu tée‑a déhe‑ndo těe càchí‑ndó cuàá‑dé ní cacu‑dé‑ǎⁿ? ¿Te nása ní cuu ní ndúha núú‑dě? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xií‑yu. \p \v 20 Te ní xáhaⁿ tǎtá‑dě ndɨhɨ nǎná‑dě: \p —Dɨu déhe‑ndɨ́ cúú‑dě te sa cuàá ndisa‑dé ní cacu‑dé, \v 21 dico ñá túú xìní‑ndɨ́ nása ní cuu ní ndúha núú‑dě, te ni ñà túú xìní‑ndɨ́ yoo ní quide tátna. Chí càcáⁿ tnúhú nǔú méé‑dě xíǎⁿ nǔu sa sàcuéhé‑dě, te na càháⁿ‑dé nǔu nása ní cuu ní ndúha núú‑dě —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑güedé. \p \v 22 Duha ní cáháⁿ tǎtá‑dě ndɨhɨ nǎná‑dě ní xáhǎⁿ‑yu xii‑güedé cuèndá sá yùhú‑yu cue tée cùnuu núú ñǎyiu isràél, chi cue tée‑ǎⁿ sa ní ndatnúhu‑güedé ní cuu ɨɨⁿnuu‑güedě sá nǔu ndědacàa ñáyiu na càháⁿ sá Jèsús cúú‑gǎ Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a, te vá dáñá‑gǎ‑güedé quɨ́hu‑yu veñúhu. \v 23 Núu xíǎⁿ ní xáhaⁿ tǎtá‑dě ndɨhɨ nǎná‑dě sá ná càcáⁿ tnúhú‑güedě núú méé‑dě chi sa sacuéhé‑dě. \p \v 24 Te xíǎⁿ nǔu ní cana tucu‑güedé tée ní ndúha núú‑xi‑áⁿ, te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Cáháⁿ‑n ɨ̀ɨⁿ tnúhu ndáá chi Yá Ndiǒxí ndéhé ndɨ̀ɨ‑gá nàcuáa ní cuu ní ndúha núú‑n, chi nchúhú xìní‑ndɨ́ sá dìcó ɨɨⁿ tée ndècu yícá cuěchi‑xi cùu tée càchí‑n nǐ quide tátna núú‑n —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 25 Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Yúhú, ñá túú xìní‑í te núu tée ndècu yícá cuěchi‑xi cùu‑dé àdi ñáhá. Dìcó‑ni sá xìní‑í sá cuàá‑í ní cùu te vitna ní cuu cundehe‑ǐ —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 26 Te ní xícáⁿ tnúhú tùcu‑güedé núú‑dě, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¿Nása ní quide ñaha‑dě xii‑n te ní ndúha núú‑n‑í? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 27 Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Yúhú sa ní cáháⁿ‑í te ñá túú quìde cuendá‑ndó. ¿Te ná cuèndá cuìní‑ndó càchí tnúhu‑ni tucu‑í? ¿Á tnàhá‑ndó cuìní‑ndó quɨ̀ndáá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑dé? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 28 Te ní cudééⁿ‑güedě núú‑dě, te ní xáhaⁿ‑güedě xii‑dé: \p —Te núu yòhó cuìní‑n chìnchícúⁿ‑n těe‑ǎⁿ te cuàháⁿ, dico nchúhú chi canchicúⁿ nihnu nahi‑ni‑ndɨ̌ nàcuáa ní cáháⁿ ndíi Moìsés. \v 29 Te nchúhú chi nàha‑ndɨ́ sá Yǎ Ndiǒxí ní cáháⁿ ndɨhɨ‑gá ndíi Moìsés, dico tée càchí‑n‑ǎⁿ chi ni ñà túú xìní‑ndɨ́ ndèé tée cùu‑dé —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 30 Te ní xáhaⁿ těe ní ndúha núú‑xi‑áⁿ: \p —¿Te náa ñá dɨ́ú nchòhó càchí‑ndó sǎ ǐo túha‑ndo? Te núu ducaⁿ càháⁿ‑ndó sǎ ñà túú xìní‑ndó ndèé tée cùu‑dé, te dɨu‑dé ní quide tátna‑dé núù‑í ní ndúha —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p Te xǎhaⁿ tùcu‑dé: \p \v 31 —Xìní‑ó sǎ Yǎ Ndiǒxí ñá túú tèdóho‑gá tnúhu càháⁿ ñáyiu quìde nchaa sá cuèhé sá dúhá, chi nchaa ñáyiu quìde cahnu ñaha xii‑gá te quìdé‑yu nchaa nàcuáa cùu iní‑gá, te ñáyiu‑áⁿ tédǒho‑gá tnúhu càháⁿ‑yu. \v 32 Te ñá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu cáháⁿ ñáyiu cuèndá ɨɨⁿ tée cada tátna núú ɨ̀ɨⁿ ñáyiu cuàá ndéé ní cacu‑xi te ndúha. \v 33 Te núu ñá dɨ́ú mèe Yá Ndiǒxí ní tèndaha ñaha‑gá xii tée‑ǎⁿ véxi‑dé ñá, te vá ndácú‑dě cada tátna‑dé núù‑í ní cùu —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 34 Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Dico yòhó ndèé yatni vài cuéchi sa ta quìde‑n véxi, ¿te vitna nacanu ichi ñaha‑n xìi‑ndɨ́ cáháⁿ‑n‑ǎⁿ? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní queñuhu ñaha‑güedě xii‑dé tnuú‑güedé ñá túú ní dàña‑gá‑güedé níhí tnáhá ndɨ̀hɨ ñaha‑dé xii‑güedé. \s1 Ñáyiu ñá túú ndìxi túu iní cuèndá nchaa sá cuèhé sá dúhá quìdé‑yu \p \v 35 Te ní níhí Jèsús tnúhu sá nǐ queñuhu‑güedé tée ní cuhú núú‑xi‑áⁿ tnuú‑güedé cuèndá sá vǎ tnàhá tnúhu ndɨhɨ ñaha‑gǎ‑dé xii‑güedé, te ní naníhí ñáhá‑gǎ xii‑dé te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —¿Sàndáá iní‑n Děhe Yá Ndiǒxí‑ǎⁿ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p \v 36 Te ní xáhaⁿ těe ní cuhú núú‑xi‑áⁿ: \p —Mèstrú, cachí tnúhu núu ndèé ndécú těe‑áⁿ cuèndá quɨ́ndáá iní‑í‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 37 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Sa xìní‑n‑dě chi dɨu‑dé cúú yǔhú tée ndàtnúhu ndɨhɨ‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 38 Te ní ngüɨ́ñɨ́ xɨ́tɨ́‑dě núú‑gǎ, te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Xítohó Jesucrìstú, sàndáá iní ñáhà‑í xii‑n —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 39 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús: \p —Yúhú véxi‑í ñuyíú‑a cada ndáá‑í cuéchi ñáyiu. Te nchaa ñáyiu ñá túú quìde váha cùú‑yu dàtná ɨɨⁿ ñáyiu cuàá, dico nchaa ñáyiu cùtnuní iní‑xi sá ñà túú quìde váha, te núu na quɨ̀ndáá iní‑yu tnúhu càháⁿ‑í, te cada iní‑ndó sǎ dàtná sá nǐ nacaáⁿ núǔ‑yu chi tnɨɨ́‑yu tnúhu càháⁿ‑í. Te ñáyiu càchí sá quídé vǎha vá nǔu núu‑yu cuéchi‑yu chi quesàhá‑yu sá ǐo ndáá quídě‑yu, ñáyiu‑áⁿ cúǔ‑yu dàtná ɨɨⁿ ñáyiu cuàá, chi vá ndíxí tǔu iní‑yu sá ñà túú quìde váha‑yu ndècú‑yu, te vá tnɨ́ɨ̌‑yu tnúhu càháⁿ‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 40 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá, núu ní cáháⁿ ɨɨⁿ ǔú cue tée cùu fariséú, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¿Te náa tnàhá nchúhú cuàá‑ndɨ́ cáháⁿ‑n‑ǎⁿ? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 41 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu dìcó nchòhó cuàá‑ndó ñá, te vá cúndècu cuéchi‑ndo ni cùu, dico càchí‑ndó sǎ ndéhé‑ndó ɨ̀ɨⁿ sá quídé‑ndó te ñá ndàá, núu xíǎⁿ ío ndècu cuéchi‑ndo. \c 10 \s1 Jèsús càháⁿ‑gá cuèndá cùrrálí mběé \p \v 1 ’Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ ɨ̀ɨⁿ tée ñá túú quɨ̌hu ndàa yuyehe ɨɨⁿ currálí mběé, te cùtexínu‑ni na cuìdó‑dé, tée‑áⁿ cúú‑dě ñádúhú. \v 2 Dico tée quɨ́hu ichi yèhe currálí‑güedɨ, tée‑áⁿ cúú‑dě xítohó‑güedɨ. \v 3 Te tée ndèé yèhe currálí‑güedɨ nàcaáⁿ‑dé te cuánguɨhu xítohó‑güedɨ te ní cáháⁿ‑dé, te ní nucúhuⁿ ndudú ñáhá‑güèdɨ xii‑dé. Te ní cáháⁿ dɨ́ú‑dě‑güedɨ te ní queñuhu‑dé‑güedɨ cùrrálí. \v 4 Te sátá nǐ quee‑güedɨ cùrrálí, te ní ngódó núú‑dě núú‑güedɨ, te ní ngüíta nchicúⁿ ñáhá‑güèdɨ xii‑dé chi ní nucúhuⁿ ndudú ñáhá‑güèdɨ. \v 5 Te ñá túú chìnchícúⁿ‑güedɨ ɨɨⁿ tée tàtú, chi nùcúhuⁿ ndudú‑güedɨ sá ñà dɨ́ú xǐtohó‑güedɨ cùu‑dé, núu xíǎⁿ xínú‑güèdɨ núú‑dě —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 6 Duha ní cáháⁿ Jèsús cuèndá sá cuìní‑gá dacuàhá‑yu tnúhu‑gá ní cùu, dico ñá ní tècú tnùní‑yu nása ndùu tnúhu ní cáháⁿ‑gá. \s1 Jèsús cúú‑gǎ dàtná ɨɨⁿ toli \p \v 7 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús xii‑güedé: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ yǔhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ yèhe currálí núú ndɨ̌hu cue mběé. \v 8 Te nchaa cue tée sa yòdo nuu‑gá ní quixi ní dándàhú‑güedé ñáyiu cùu‑güedé dàtná ñádúhú dùhu‑güedé cue mběé ní cùu, dico ñá ní quìde cuendá ñáhá‑güèdɨ xii‑güedé, chi ní cutnùní iní‑güedɨ sá ñà dɨ́ú xǐtohó‑güedɨ cùu‑güedé. \v 9 Te yúhú cúù‑í dàtná yuyèhe currálí cue mběé. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu‑í chi nchaa ñáyiu na tùha ñaha xii‑í te naníhí tàhú‑yu. Te cùú‑yu dàtná cue mběé quɨtɨ xǐquee cùrrálí‑xi cuáháⁿ‑güedɨ núú cáá ìté caxi‑güedɨ, te dǎtnùní cuándɨhu‑ná‑güedɨ cùrrálí, ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùú‑yu. \p \v 10 ’Ñádúhú òré véxi‑dé chi dùhu‑dé, sàhni‑dé te dànaa‑dé mběé, dico yúhú chi véxi‑í cuèndá sá nánìhí tàhú‑ndó te ío cudɨ́ɨ́ ìní‑ndó cùnu cuechi‑ndo núú Dǔtú Ndiǒxí nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 11 Te yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ toli tée ío nèhe cuendá mběé‑xi, chi tée‑áⁿ cuěi na cùú‑dé sá cúú‑xí mběé‑dě cuèndá‑nǎ sá ná cǎcu‑güedɨ. \v 12 Te núu ɨɨⁿ tée na còto ñaha xii‑güedɨ, te tée‑áⁿ cuèndá‑ni sá ñúhú yǎhu‑dé xító‑dě‑güedɨ. Te núu na quìní‑dé sáá ɨɨⁿ quɨtɨ dééⁿ te dàña‑dé‑güedɨ xìnu‑dé, te ndɨ̀hɨ‑güedɨ xité nuu ñaha quɨ̀tɨ dééⁿ‑ǎⁿ, chi ñá dɨ́ú mèi xítohó‑güedɨ cùu‑dé. \v 13 Chi cuèndá‑ni sá ñúhú yǎhu‑dé xító‑dě‑güedɨ núu ñá túú nǎ ndɨ̀hú iní‑dé cuěi na dàndɨhɨ ñaha quɨtɨ cuihna. \v 14 Te yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ tée ío váha xìto mbéé‑xi, chi tée‑áⁿ da ɨɨⁿ da ɨɨⁿ‑dɨ xìní‑í‑dé nàcuáa ndǎa‑dɨ, te ducaⁿ xìní ñáhá‑güèdɨ xii‑dé. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu yúhú ndɨhɨ nchaa ñáyiu sàndáá iní ñáhá xìi‑í, chi yúhú xìní‑í‑yu te ducaⁿ mèé‑yu xìní ñáhǎ‑yu xii‑í. \p \v 15 ’Te dɨu‑ni ducaⁿ cùu‑í ndɨhɨ Tǎtà‑í, chi xìní ñáhá‑gǎ xii‑í te xìní‑í‑gá. Te sáá nduu cùú‑í cuèndá nchaa ñáyiu sàndáá iní ñáhá xìi‑í. \v 16 Te ndècu‑gá ñáyiu vátá quɨ̀ndáá iní ñáhá‑gǎ xii‑í. Te xìni ñuhu‑xi cundedóho‑yu tnúhu‑í te quɨndáá iní ñáhǎ‑yu cuèndá ɨɨⁿ‑nǎ ichi cuú‑yu, te ducaⁿ cùndecu ɨɨⁿ‑ná tée coto ñaha xìí‑yu cuu‑dé dàtná ɨɨⁿ tòlí‑yu, te tée coto ñaha xìí‑yu‑áⁿ cúú yǔhú. \p \v 17 ’Te Tǎtà‑í ío cùdɨ́ɨ́ ìní ñáhá‑gǎ xii‑í cuèndá sá sàá ɨɨⁿ nduu te cuú‑í, te cuú‑í chi ducaⁿ càchí iní‑í, te ñá dɨ́ú sǎ cúú ìní ñáyiu ñuyíú‑a cuú‑í, te cuú‑í dico ndoto‑í. \v 18 Te vá yǒo ɨɨⁿ te ndacu cahni ñaha xìi‑í, te núu ñá dɨ́ú sǎ cúú ìní méè‑í cuú‑í. Te dàtná‑ni cùu iní‑í sá cùú‑í te dɨu‑ni ducaⁿ ndòto‑í chi ducaⁿ nǐ cachí Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí cunduu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 19 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá te ñá ní cùu ɨɨⁿnuu tucu ñáyiu isràél. \v 20 Te davá‑yu ní xítnàhá‑yu: \p —¿Ná cuèndá sàndáá‑tu iní‑ndó tnǔhu càháⁿ tée‑ǎⁿ, te yucu ñǎvǎha ndècu ndɨhɨ‑dé, lùcú tée‑ǎⁿ? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 21 Te davá‑yu ní xítnàhá‑yu: \p —¿Náa xìní‑ndó ɨ̀ɨⁿ tée ndècu ndɨhɨ yucu ñávǎha duha váha càháⁿ‑dé? ¿Náa xìní‑ndó nǔu ndàcu yucu ñávǎha cada tátna‑xi núú ɨ̀ɨⁿ tée cuàá te ndúha? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \s1 Ñáyiu isràél dáquèe tɨ́hǔ‑yu Jèsús \p \v 22 Te ndɨ tnahá cuíá ndádá càhnú‑yu vico veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu ñuú Jerusàlén, te mei yǒó quídé vǐxiⁿ‑xi quìdé‑yu vico‑áⁿ. \v 23 Te corrèdór veñúhu‑áⁿ nání‑xí Sàlomón, te xíáⁿ xícá cùu Jesús. \v 24 Te ní chítú níhnú ñǎyiu isràél núú‑gǎ, te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —¿Ná ndéé òré cachí tnúhu ndáá‑n, te núu sá Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a cùu‑n, àdi ná tée cùu‑n?, cáháⁿ‑ni‑n —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 25 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Sa ní cachí tnúhu‑í te ñá sàndáá iní‑ndó, te ndèhe‑ndo sá váí nǔú sǎ quídè‑í sá nǐ táúchíúⁿ Tǎtà‑í cada‑í, te cùu‑xi ɨɨⁿ sá cútnùní iní‑ndó nǎ tée cùu‑í. \v 26 Dico nchòhó ñá sàndáá iní‑ndó, chi ñá túú cùu‑ndo ñáyiu ní chitnahá ñáhá xìi‑í. \v 27 Chi nchaa ñáyiu ní chitnahá ñáhá xìi‑í cùú‑yu dàtná cue mběé quɨtɨ xǐndecu ndɨhɨ xítohó‑xi chi nùcúhuⁿ ndudú‑güedɨ xítohó‑güedɨ, te ducaⁿ nàquiní ñáhá‑ní xǐtohó‑güedɨ xii‑güedɨ. Ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchaa ñáyiu ní chitnahá ñáhá xìi‑í. \v 28 Te yúhú cada‑í te nduu táhǔ‑yu cundecu ndɨhɨ ñàhá‑yu xii‑í nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ te vá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu‑gá cuíta nihnú‑yu, te ni vǎ yǒo ɨɨⁿ ndacu naquendeé ñáhá xìí‑yu ndaha‑í. \v 29 Chi Tǎtà‑í ní taxi cuèndá ñáhá‑gǎ xií‑yu. Te ío cùnuu‑gá nǔu xíǎⁿ vá yǒo ɨɨⁿ ndacu naquendeé ñáhá xìí‑yu ndaha‑gá. \v 30 Yúhú ndɨhɨ Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí ɨɨⁿ‑ni cùu‑ndɨ́ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 31 Te ní queheⁿ tucu ñáyiu isràél yúú cuǎha ñàhá‑yu xii‑gá ní cùu. \p \v 32 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —Ío cuéhé sǎ vǎha ní quide‑í núú‑ndó nǐ chindee ñàha Tátà‑í Dútú Ndiǒxí. ¿Te ndědacàa sá ñǎ tnàhá iní‑ndó nǔu cuìní‑ndó cuǎha ñaha‑ndo yǔú xii‑í‑i? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 33 Te ní xáhaⁿ ñǎyiu isràél: \p —Ñá dɨ́ú cuèndá nchaa sá vǎha ni quìde‑n cuiní‑ndɨ́ cuáha ñaha‑ndɨ̌ yúú xii‑n, chi ɨɨⁿ dìi‑ni sá ǐo càháⁿ úhú‑n cuèndá Yǎ Ndiǒxí. Te dìcó ɨɨⁿ tée ñuyíú‑a cùu‑n te càchí‑n sǎ cúú‑n Ndiǒxí —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 34 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Núú tùtú Yǎ Ndiǒxí sá ndécú ndɨ̀hɨ‑ndo cáháⁿ‑xi nàcuáa ní cáháⁿ‑gá, te duha ní cachí‑gá: “Nchòhó quídé‑ndó nǔù‑í”, duha ní cachí‑gá. \v 35 Te nàha‑o sá vǎ cúú quèhndé nihnu‑o tnǔhu yòdo tnuní núú tùtú Yǎ Ndiǒxí, chi mee‑gǎ ní cachí‑gá sá cádǎ‑yu núú‑gǎ, te vá càchí‑ó sǎ ñǎ ndàá. \v 36 Te núu ducaⁿ nǐ cáháⁿ‑gá sá nǔú‑gǎ quídé nchàa ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá ñá, ¿te ná cuèndá cúděéⁿ‑ndó nǔú yǔhú sá càchí‑í sá cúù‑í Déhe‑gá? Te mee Yǎ Ndiǒxí ní tendaha ñàha‑gá xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a sá cádà‑í chìuⁿ‑gá. \v 37 Te núu ñá túú quìde‑í nàcuáa ní táúchíúⁿ Tǎtà‑í cada‑í ñá, te vá quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó. \v 38 Te núu quìde‑í ñá, te cuěi vá quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi mee‑í dico quɨndáá iní‑ndó nchàa chiuⁿ quide‑í. Ducaⁿ te cutnùní ndáá iní‑ndó sǎ Yǎ Ndiǒxí ndécú ndɨ̀hɨ‑í te ɨɨⁿ‑ni cùu‑ndɨ́ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 39 Te ní cuiní‑güedé tnɨɨ ñaha tùcu‑güedé xii‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑gá vecaá ní cùu, dico ní xinu núú ñáhá‑gǎ xii‑güedé. \p \v 40 Te ní xica‑gá cuáháⁿ‑gá ndàa ɨngá xio yúte Jòrdán núú nǐ xóo dacuàndute ndíi Juàá ñáyiu ndéé díhna, yàcáⁿ ní xíndecu‑gá. \v 41 Te yàcáⁿ ío vài ñáyiu ní sáháⁿ ní cáháⁿ ndɨhɨ ñaha xìi‑gá, te ní xítnàhá‑yu: \p —Ndíi Juàá, cuěi ñá túú ní quìde ndíi sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada dico ndáá ní cáháⁿ ndíi, chi dàtná‑ni ní cáháⁿ ndíi quìde tée‑a —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 42 Te yàcáⁿ ío vàí‑yu ní sándáá iní ñáhǎ‑yu xii‑gá. \c 11 \s1 Ní xíhí té Lǎzarú \p \v 1 Ñuú Bètaniá ní xíndecu ɨɨⁿ tée ní xínani‑dě Lǎzarú. Te càhú víhí nǐ tnahá‑dé ní cuhú‑dé, te ní xíndecu ndɨhɨ‑dé cue cúha‑dé tá Màriá ndɨhɨ tá Mǎrta chi xíáⁿ ñùú‑yu. \v 2 Te tá Màriá‑áⁿ cúú‑xí xǐchí nǐ sódó àcití sàháⁿ tnámí sǎhá Jèsús, te ní nadayìchí‑xi sáhá‑gǎ ndɨhɨ idi dɨ́quɨ́‑xi. Te cuèndá sá cùhú cúha‑yu té Lǎzarú, \v 3 núu ní tendàhá‑yu ñáyiu nàha tnúhu cuáháⁿ núú Jèsús, te xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá: \p —Mèstrú, tée ío cùu iní‑n ǐo càhú tnàhá‑dé cùhú‑dé —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 4 Te sá dúcáⁿ càa tnúhu ní sáá, núu ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Dico cuéhé‑ǎⁿ chi vá cùú‑dé sá cùú dúcáⁿ‑dě, chi Yá Ndiǒxí cuìní‑gá sá quìní‑yu nchaa sá cádá‑gǎ cuèndá chiñuhu ñàhá‑yu xii‑gá, te dɨu‑ni ducaⁿ chìñuhu ñahá‑yu xii yúhú Déhe‑gá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 5 Te cuěi ío cùu iní ñáhá Jèsús xii té Lǎzarú ndɨhɨ cue cúha‑dé \v 6 dico òré ní níhí‑gǎ tnúhu, te ní cuyaa‑gǎ úú‑gá nduu núú ndécú‑gǎ. \v 7 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá: \p —Na quɨ̀hɨ́ⁿ tucu‑o dìstritú Jùdeá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 8 Te ní xáhaⁿ cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá xii‑gá: \p —Mèstrú, vitna‑ni cuìní cue tée isràél xǐndecu yàcáⁿ cuáha ñaha‑güedě xii‑n yùú ní cùu, ¿te cuìní‑ni tucu‑n quɨ̌hɨ́ⁿ‑n‑ú? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 9 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Úxúú òré cúú ɨ̀ɨⁿ nduu, te núu nduu na càca cuu‑o, te ñá túú nǎ candaundeé‑ó chi cùtnuní núú‑ó chi dìtó. \v 10 Dico núu niú ná càca cuu‑o, te ìó ná candaundeé‑ó chi vá cútnùní núú‑ó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Té Lǎzarú tée ío váha tnàhá tnúhu ndɨhɨ‑o nǐ xídí‑dé dico quɨ́hɨ́ⁿ‑ó chi ndocani‑o‑dě —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 12 Te ní xáhaⁿ‑güedě xii‑gá: \p —Mèstrú, te núu xìdí‑dé te váa sa ta ndǔha‑dé cuáháⁿ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 13 Duha ní cáháⁿ Jèsús, chi té Lǎzarú sa ní xíhí‑dé te cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ní sani iní‑güedé sá nǐ xídí ndisa‑dé. \v 14 Te Jèsús ní xáhaⁿ ndǎá‑gá xii‑güedé: \p —Sa ní xíhí té Lǎzarú. \v 15 Váha‑gá sá ñǎ ní sǎháⁿ‑í quɨ́ngoto‑í‑dé, chi ndècu ɨngá chìuⁿ cada‑í quiní‑ndó, te quɨndáá iní ñáhá‑gǎ‑ndó xìi‑í, te vitna na quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó nǔú ndécú yɨ̀quɨ cuñú ndíi —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 16 Te té Mǎxí tée xǎhaⁿ‑güedě cuǎchí ní xáhaⁿ‑dě xii dava‑gá‑güedé: \p —Na quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó nchàa‑o chi yàcáⁿ cuú‑ó ndɨ̀hɨ‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \s1 Jèsús càháⁿ‑gá sá cuěi na cùú ñáyiu dico ndotó‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ‑gá \p \v 17 Te òré ní sáá Jèsús ñuú Bètaniá, te ní xáhǎⁿ‑yu sá sà ní cuu cúmí nduu ní xíhí té Lǎzarú. \v 18 Te ñuú‑áⁿ cáá yàtni‑ni‑gá ñuú Jerusàlén, dàtná cuádava‑ná òré cuhuⁿ‑o ìchi te saá‑ó. \v 19 Núu xíǎⁿ vài ñáyiu isràél ní sáháⁿ‑yu ní cáháⁿ ndɨhɨ́‑yu tá Mǎrta ndɨhɨ cúhú‑xi tá Màriá, te ní sáñàhá‑yu tnúhu ndee ìní sá dúcáⁿ nǐ xíhí cúha‑yu. \v 20 Te ní níhí tǎ Mǎrta tnúhu sá ñúhú Jèsús ichi cuáháⁿ‑gá núú ndécǔ‑yu núu ní sáháⁿ‑xi ní sátnahá‑xi‑gá, te cúhú‑xi tá Màriá ní ndóo‑xi vehe. \v 21 Te òré ní naníhí tǎ Mǎrta Jèsús, te ní xáhaⁿ‑xi xìi‑gá: \p —Mèstrú, te núu dìcó ní xǐndecu‑n ìha te vá cùú cúha‑ndɨ́ ní cùu. \v 22 Te cuěi vitna te núu ná sá ná càcáⁿ‑n nǔú Yǎ Ndiǒxí te taxi‑gá xii‑n —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá. \p \v 23 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Vá ndɨ̀hú iní‑n chi ndoto cúha‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \p \v 24 Te ní xáhaⁿ tǎ Mǎrta: \p —Ndáá chi sa xìní‑í sá ndótó‑dě ná quɨ̌tnahá nduu ndòto nchaa ñáyiu ní xíhí —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá. \p \v 25 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú dandòto‑í‑yu cuèndá cundecú‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ ná sàá nduu. Te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te cuěi na cùú‑yu dico ndotó‑yu cundecu‑í ndɨhɨ́‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 26 Te nchaa ñáyiu ndècu vívú ñuyíú‑a te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhǎ‑yu xii‑í, te cundecu ndɨhɨ‑í‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. ¿Sàndáá iní‑n tnǔhu‑a ñǎ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii tá Mǎrta. \p \v 27 Te xǎhaⁿ‑xi: \p —Mèstrú, sàndáá iní‑í, te sàndáá tucu iní‑í sá dɨ́ú‑n cùu‑n Cristú Déhe Yá Ndiǒxí, Yaá ní tendaha‑gǎ véxi ñuyíú‑a —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá. \s1 Jèsús ndàhí‑gá núú nǐ nguɨ́ndǔxi té Lǎzarú \p \v 28 Sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑xi te ní sáháⁿ ngana‑xi cúhú‑xi tá Màriá, te dayuhu nǐ xáhaⁿ‑xi: \p —Yàcáⁿ ní quexìo Mestrú, te càna ñaha‑dé xii‑n —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi. \p \v 29 Te sá dúcáⁿ xǎhaⁿ cǔhú tǎ Màriá sá cáná ñàha Jesús xii‑xi, núu ndɨ̌hɨ‑ni ní xica‑xi cuáháⁿ‑xi núú ndécú‑gǎ. \v 30 Te Jèsús vátá quɨ̌hu‑gá xɨtɨ́ ñuú, chi ndècu‑ni‑gá núú nǐ sáháⁿ tnahá ñáhá tǎ Mǎrta. \v 31 Te ñáyiu isràél ndécú sǎñaha tnǔhu ndee ìní xii tá Màriá ndɨhɨ cúhú‑xi ní sani iní‑yu sá cuàháⁿ‑xi núú yɨ́ndǔxi cúha‑xi ndáhyú‑xi ní cáhǎⁿ‑yu, núu nchìcúⁿ‑yu‑xi cuáháⁿ. \p \v 32 Te ní sáá tá Màriá núú ndécú Jèsús te ní ngüɨ́ñɨ́ xɨ́tɨ́‑xí nǔú‑gǎ, te xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá: \p —Mèstrú, te núu dìcó ní xǐndecu‑n ìha te vá cùú cúha‑ndɨ́ ní cùu —cachí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá. \p \v 33 Te sá nǐ xiní Jèsús ndàhyú tá Màriá ndɨhɨ ñáyiu isràél nchìcúⁿ ñáhá cuǎháⁿ, xíǎⁿ ío ní cuyica ìní‑gá. \v 34 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu: \p —¿Ndèé ní taxi ndecu‑ndo yɨ̀quɨ cuñú‑dé‑i? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p Te ní xáhǎⁿ‑yu: \p —Mèstrú, néhé ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó te quiní‑n —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 35 Te ní ndáhyú‑gá tnàhá‑gá. \v 36 Te ní xítnàha ñáyiu isràél: \p —Súúní cùu iní‑dé ndíi ni cùu —cachí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 37 Te davá‑yu xǐtnàhá‑yu: \p —Tée‑a ní quide tátna‑dé núú těe cuàá te ní ndúha. ¿Te nása ní cuu núu ñá túú ní quìde tátna‑dé té Lǎzarú cuèndá sá vǎ cùú‑dé ní cùu‑i? —cachí‑yu xǐtnàhá‑yu. \s1 Jèsús dándòto‑gá té Lǎzarú \p \v 38 Te ío ní cuyica tùcu iní Jèsús òré ní quexìo‑gá yuhu yàú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú té Lǎzarú. Te yuhu yàú‑áⁿ ndèdɨ́ ɨɨⁿ yúú. \v 39 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Chí xócàni yúú‑ǎⁿ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p Te ní xáhaⁿ tǎ Mǎrta cúha tée ní xíhí‑áⁿ: \p —Mèstrú, sa tucu sàháⁿ‑dé chi sa ní cuu cúmí nduu sá nǐ xíhí‑dé —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑gá. \p \v 40 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —¿Náa ñá dɨ́ú nǐ cachí‑í sá nǔu na quɨ̀ndáá iní‑n, te quiní‑n sǎ ǐo càhnu cuu Yá Ndiǒxí? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \p \v 41 Te ní xócánǐ‑yu yúú ndèdɨ́ yuhu yàú‑áⁿ. Te ní ndacoto‑gá andɨu, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí: \p —Táu, ndàcáⁿ táhù‑í núú‑n sǎ nǐ tèdoho‑n tnúhu ní cáháⁿ‑í. \v 42 Te yúhú sa nàha‑í sá ncháá‑ni òré ndèdóho ñaha‑n xìi‑í, dico duha càháⁿ‑í cuèndá sá ná tècú dóho nchaa ñáyiu ndècu iha cuendá quɨ́ndáá iní‑yu sá dɨ́ú‑n nǐ tendaha ñàha‑n xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii Dútú Ndiǒxí. \p \v 43 Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá ndɨhɨ Yá Ndiǒxí, te níhi ní cáháⁿ‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii tée ní xíhí‑áⁿ: \p —¡Lǎzarú, tandèe xíáⁿ! —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 44 Te ní ndee tée ní xíhí‑áⁿ yaú‑áⁿ, te ndùtu dóó cuɨ́ñɨ́ ndàha‑dé ndɨhɨ sáhá‑dě, te dǎhu tucu ɨɨⁿ dóó nǔú‑dě. Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Chí nándàxi‑dé te daña‑ndo‑dě ná cácá‑dě —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \s1 Ndùcu‑güedé nàcuáa cada‑güedé cahni‑güedé Jèsús \r (Mt. 26:1-5; Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2) \p \v 45 Te nchaa ñáyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi tá Màriá cuáháⁿ ío vàí‑yu ní sándáá iní‑yu Jèsús sá nǐ xiní‑yu nàcuáa ní quide‑gá. \v 46 Dico davá‑yu ní sáháⁿ‑yu núú cuè tée cùu fariséú, te ní caní‑yu cuèndú núú‑güedě nàcuáa ní quide Jèsús. \v 47 Te cue tée cùu fariséú ndɨhɨ cue dútú cúnùu ní natacá‑güedé ní xóo‑güedé jùndá, te ní xítnàha‑güedé: \p —¿Nása cada‑o?, chi tée‑ǎⁿ ío vài sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada quide‑dé. \v 48 Te núu na dàña íó te nchaa ñáyiu quɨndáá iní ñáhǎ‑yu xii‑dé, te quixi cue tée ñuú Ròmá dangòyo‑güedé veñúhu‑o te danàa‑güedé nchaa ñuú‑ó —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p \v 49 Te ɨɨⁿ cue tée‑áⁿ nání‑dě Caìfás, te cùnuu‑gá‑dé núú dàva‑gá cue dútú cuǐá‑ǎⁿ, te ní xáhaⁿ‑dě xii‑güedé: \p —Nchòhó ni lùha ñá túú cùtnuní iní‑ndó. \v 50 Te ni ñǎ sǎha‑ndo cuèndá sá vǎha‑gá tnahá‑ó, te núu na cùú ɨɨⁿ‑ni tée cuèndá nchaa ñáyiu isràél, te ñá dɨ́ú sǎ dánàa ñaha‑güedé xií‑yu —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 51 Dico té Caìfás chi ñá dɨ́ú sǎ cúú ìní méé‑dě ní cǎháⁿ‑dé, chi cuèndá sá cuǐá‑ǎⁿ nǐ cunuu‑dě núú cuè dútú, núu xíǎⁿ Yǎ Ndiǒxí ní dácáhú ìní ñáhá‑gǎ nàcuáa cáháⁿ‑dé sá Jèsús cuú‑gá sá cúú‑xí nchàa ñáyiu isràél. \v 52 Te ñá dɨ́ú cuèndá mee‑ni ñǎyiu‑áⁿ cuú‑gá, chi cuú‑gá tnàhá cuèndá nchaa ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá, ñáyiu nchìténuu nɨhìí ñuyíú, te ɨɨⁿ‑nǎ cuú‑yu ndɨhɨ‑gá. \v 53 Núu ndéé nduu‑ǎⁿ nǐ ndatnúhu cue tée cùnuu núú ñǎyiu isràél nàcuáa cada‑güedé cahni‑güedé Jèsús. \p \v 54 Te xíǎⁿ nǔu ñá ní xìca cuu‑gá Jèsús quiní ñáhá ñǎyiu isràél, te ní quee‑gá cuáháⁿ‑gá ñuú Efràín, ɨɨⁿ ñuú cáá yàtni yucu, yàcáⁿ ní ngüɨ́ñɨ́‑gá ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá. \p \v 55 Te ta cùyatni nduu cadá‑yu vico pàscuá. Te cuéhé ñǎyiu ní queé‑yu ñuú‑yu cuáháⁿ‑yu ñuú Jerusàlén cuèndá sá sà ndɨhɨ́‑yu nchaá‑yu nduu íí, te tnahá nduu vìco pascuá. \v 56 Te yàcáⁿ nándùcú‑yu Jèsús ní cùu te ñá túú‑gǎ òré‑áⁿ, te ní naníhí tnáhǎ‑yu xɨtɨ́ veñúhu, te xǐtnàhá‑yu: \p —¿Nása sàni iní‑ndó‑í? ¿Quixi Jèsús vico ǎⁿ ñǎhá? —càchí‑yu xǐtnàhá‑yu. \p \v 57 Te cue tée cùu fariséú ndɨhɨ cue dútú cúnùu sa ní xáhaⁿ‑güedě xii ñáyiu sá nǔu nděda‑ni càá‑yu xìní‑yu núú ndécú Jèsús te na càháⁿ‑ni‑yu cuèndá tnɨɨ ñaha‑güedě xii‑gá. \c 12 \s1 Ɨɨⁿ ñadɨ̀hɨ́ chíhí‑áⁿ Jèsús acìtí \r (Mt. 26:6-13; Mr. 14:3-9) \p \v 1 Íñú‑gá nduu cùmání tnahá vico pàscuá, te ní sáháⁿ Jèsús ñuú Bètaniá, ñuú té Lǎzarú tée ní dándótó‑gǎ. \v 2 Te xíáⁿ nǐ cadúha‑yu sá nǐ cudìni Jesús. Te tá Mǎrta ní sani‑xi cóhó, te té Lǎzarú yɨ́hɨ́‑dě mèsá ndɨhɨ Jèsús, ndɨhɨ dava‑gá‑güedé xéxí‑güedě. \v 3 Te tá Màriá néhé‑xí cuǎdava lǐtrú acìtí sàháⁿ tnámí sǎ ǐo ndèyáhu, te acìtí‑áⁿ nǐ cuáha mee‑ni yǔcú nǎrdú, te ní sódó‑xi sáhá Jèsús, te ní nadayìchí‑xi ndɨhɨ idi dɨ́quɨ́‑xi sáhá‑gǎ. Te nɨhìí xɨtɨ́ vehe ní xíté nuu dicó acìtí‑áⁿ. \v 4 Te té Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté dɨu‑ni ɨɨⁿ tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, tée cuáha cuèndá ñáhá xìi‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá nǐ xáhaⁿ‑dě xii‑gá: \p \v 5 —¿Ná cuèndá ñá ní cùyáhu acìtí‑a sá ùní cièndú díhúⁿ denàriú cuu cuèndá ñáyiu ndàhú? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 6 Dico sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ té Jùdás chi ñá dɨ́ú sǎ ndísá ñùhu iní‑dé ñáyiu ndàhú chi dìcó‑ni ɨɨⁿ ñádúhú cúú‑dě, chi dɨu‑dé néhé cuèndá‑dé díhúⁿ‑güedě nchaa‑güedé te ní xóo duhu ñàha‑dé xii‑güedé. \v 7 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Daña, vá dásàtú‑n ìní xíchí‑a na tàxúha nahi‑xi àcití‑a, chi nàndɨ́hɨ ndéé òré ná nguɨ̌ndǔxi‑í. \v 8 Chi nchòhó chi cuhuⁿ tnahá‑ni ñáyiu ndàhú tnuú‑ndó, dico yúhú chi vá ncháá ndùu cundecu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \s1 Tnàhá té Lǎzarú cuìní‑güedé cahni ñaha‑güedě xii‑dé \p \v 9 Te vài ñáyiu isràél ní níhǐ‑yu tnúhu sá ndécú Jèsús ñuú Bètaniá. Te ní sáháⁿ‑yu cuèndá quiní‑yu‑gá, te quiní‑yu tnàhá té Lǎzarú tée ní dándótó‑gǎ. \v 10 Te cue dútú cúnùu ní ndatnúhu‑güedé ní cuu ɨɨⁿnuu‑güedě cuèndá sá cáhní‑güedě tnàhá té Lǎzarú ní cùu, \v 11 chi dɨu cuèndá tée‑áⁿ nǐ cuu cuéhé ñǎyiu isràél tá dàña nihnú‑yu‑güedé cuáháⁿ cuèndá sá nǐ sándáá iní‑yu Jèsús. \s1 Jèsús cuánguɨhu‑gá ñuú Jerusàlén \r (Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40) \p \v 12 Te nduu tněé‑áⁿ vài ñáyiu ní quexìo ñuú Jerusàlén cuèndá cundecú‑yu vico, te ní níhǐ‑yu tnúhu sá Jèsús sáá‑gá tnàhá‑gá cundecu‑gá vico‑áⁿ, \v 13 núu ní xehndé‑yu ndaha yùtnu ñúú, te nèhé‑yu ní sáháⁿ ní sátnahá ñáhǎ‑yu xii‑gá. Te níhi ní cáháⁿ‑yu, te càchí‑yu: \p —¡Ío càhnu cuu Yá Ndiǒxí! Te ducaⁿ‑ni ǐo càhnu cuu Yaá ní tendaha‑gǎ véxi quɨndaha ñàha xii‑o —duha ní cachí‑yu. \p \v 14 Te Jèsús ní níhí‑gǎ ɨɨⁿ bǔrru, te yòdo‑gá‑dɨ cuáháⁿ. Te ducaⁿ nǐ cuu chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi: \q1 \v 15 Vá yùhú nchòhó cue ñáyiu ndècu ñuú Sìón, \q1 chi iha véxi tée yɨ̀ndaha ñaha xii‑ndo yodo‑dé ɨɨⁿ bǔrru. \m Duha càchí‑xi núú tùtú‑gá. \v 16 Dico cue tée xìca cuu ndɨhɨ Jesús ñá ní ndàcu iní‑güedé nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí nàcuáa cada Jèsús. Dico sátá cuǎndaa‑gá andɨu càda cahnu ñaha Tátá‑gǎ xii‑gá, te ní ndacu iní‑güedé sá dúcáⁿ yòdo tnuní nàcuáa cada‑gá, te ducaⁿ nǐ cuu. \p \v 17 Nchaa ñáyiu ní xíndecu ndɨhɨ Jèsús òré ní dándótó‑gǎ té Lǎzarú, ya yàcáⁿ ní caní‑yu cuèndú núú ñǎyiu nàcuáa ní quide ñaha‑gǎ xii‑dé. \v 18 Te vàí‑yu ní sáháⁿ‑yu núú ndécú Jèsús cuèndá sá nǐ níhǐ‑yu tnúhu ní quide‑gá sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada. \v 19 Te cue tée cùu fariséú ní xítnàha‑güedé: \p —Ní xito‑ndo nǎ ñá túú nàndɨhɨ sá quídé‑ó‑vá, chi nchaa ñáyiu ní chinchícúⁿ ñáhǎ‑yu xii‑dé —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \s1 Ñáyiu ñá túú cùu ñáyiu isràél nándùcú‑yu Jèsús \p \v 20 Te tnàhá ñáyiu ñá túú cùu ñáyiu isràél ní sáháⁿ‑yu vico ñuú Jerusàlén ní quide càhnú‑yu Yá Ndiǒxí. \v 21 Te ñáyiu‑áⁿ nǐ sáháⁿ‑yu núú tě Lìpé tée ñuú Bètsaidá, te ñuú‑áⁿ yɨ́ndèhu‑xi distritú Galìleá. Te ní xáhǎⁿ‑yu xii‑dé: \p —Tǎtá, vá cúndèe iní‑n càchí tnúhu‑n nǔu ndèé ndécú Jèsús, chi cuìní‑ndɨ́ cáháⁿ ndɨhɨ‑ndɨ́‑gá —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑dé. \p \v 22 Te té Lìpé ní naníhí‑dě té Ndrǐxí te ní xáhaⁿ‑dě nàcuáa càháⁿ‑yu, te ndɨ ndùú‑güedé ní sáháⁿ‑güedé ní xáhaⁿ‑güedě xii Jèsús nàcuáa càháⁿ‑yu. \v 23 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Vitna ní cuyatni òré cada càhnu ñaha Tátà‑í xii‑í, te quiní‑yu sá ǐo càhnu cuu yúhú Tée cùu ñaní tnáhǎ‑yu nchaá‑yu. \v 24 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nǔu ɨɨⁿ tatá vá ngává‑xí nǔú ñúhú těhyú‑xi ña, te dɨu‑ni ducaⁿ cùnduu‑xi cundecu‑xi. Dico ɨɨⁿ tatá ná ngává nǔú ñúhú xǐnu déhe‑xi, te xíǎⁿ nádàcayá tnáhá‑xí, te mee‑xi tèhyú‑xi. \v 25 Te nchaa ñáyiu ío ñùhu iní‑xi cundecu ñuyíú‑a ñá túú ñùhu iní‑yu Yá Ndiǒxí, te ñáyiu‑áⁿ cuǐta nihnú‑yu. Te nchaa ñáyiu ío ñùhu iní ñáhá xìi Yá Ndiǒxí, ñáyiu‑áⁿ cundecú‑yu ndɨhɨ‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 26 Te nchaa ñáyiu cuìní cunu cuechi nǔù‑í xìni ñuhu‑xi natuha ñahá‑yu xii‑í, te nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu núú nùhú‑í cundecu‑í. Te nchaa ñáyiu na cùnu cuechi núù‑í, te cada càhnu ñaha Tátà‑í xií‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \s1 Jèsús càháⁿ‑gá sá cáhní ñàha‑güedé xii‑gá \p \v 27 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá: \p —Ío ndɨ̀hú iní‑í. Te cúñaha‑ǐ xii Tǎtà‑í taunihnu ñaha‑gǎ nǔu dìcó sá cúú, dico vá cúú chi cuèndá tnàhí‑a véxi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 28 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí: \p —Táu, cada nàcuáa ní sani iní‑n cùnduu cuendá sá ná cádá càhnu ñaha ñáyiu xii‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ. \p Te ducaⁿ te ní tecú ní cáháⁿ Yǎ Ndiǒxí ndéé andɨu, te càchí‑gá: \p —Sa ní quide‑í nàcuáa cachí ñáyiu sá ǐo càhnu cuu‑í. Te cada tucu‑í cuèndá cada càhnu ñaha‑gá‑yu xii‑í —càchí Yǎ Ndiǒxí xáhaⁿ‑gǎ xii Déhe‑gá. \p \v 29 Te nchaa ñáyiu xǐndecu ní tecú dóho‑yu ní cáháⁿ‑gá, dico ñá túú ní sàni iní‑yu sá méé‑gǎ ní cáháⁿ, chi davá‑yu ní xítnàhá‑yu sá ñǔhu ní cáháⁿ, te davá‑yu ní xítnàhá‑yu sá ɨ̀ɨⁿ espíritú xínú cuèchi núú Yǎ Ndiǒxí ní cáháⁿ. \v 30 Te ní xáhaⁿ Jèsús xií‑yu: \p —Ñá dɨ́ú cuèndá yúhú ní cǎháⁿ Yǎ Ndiǒxí, chi ní cáháⁿ‑gá cuèndá sá nchòhó cundedóho‑ndo. \v 31 Te vitna ní sáá nduu càda ndáá Yǎ Ndiǒxí cuéchi nchaa ñáyiu ñuyíú‑a, te ducaⁿ te vá cúnùu‑gá yucu ñǎvǎha. \v 32 Te na càta caa ñaha‑güedé xii‑í núú cùrúxí, te xíáⁿ cuú‑í te níhǐ‑yu tnúhu nɨ càa xico ñuyíú, te quɨndáá iní‑yu tnúhu‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p \v 33 Duha ní cáháⁿ‑gá cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndoho‑gá òré cuú‑gá. \v 34 Te ní xáhǎⁿ‑yu xii‑gá: \p —Nìhí‑ndɨ́ tnúhu sá nǔú tùtú yódó tnùní tnúhu Yá Ndiǒxí càháⁿ‑xi sá Crìstú Yaá tendaha‑gǎ quixi ñuyíú‑a cundecu‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. ¿Te yòhó nása càháⁿ‑tu‑n sǎ ɨ̀ɨⁿ tée cùu ñaní tnáhá nchàa ñáyiu ñuyíú‑a cahni ñaha‑güedě núú cùrúxí? Te cachí tnúhu‑n nǎ cúú těe‑áⁿ —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu xii‑gá. \p \v 35 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ ñuhú dáyèhé ñuyíú‑a, dico sacú‑ni nduu ndècu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo. Te caca‑ndo ìchi ndáá vitna dàyehé‑gá‑í núú‑ndó chi na cùnee te vá cútnùní‑gá núú‑ndó ndèé ichi quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó. \v 36 Quɨndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í vitna ndècu ndɨhɨ ñaha‑gá‑í xii‑ndo dàndixi túu‑í iní‑ndó, cuèndá cutnùní iní‑ndó nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, te cuu‑ndo děhe‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \p Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús, te ní quee‑gá cuáháⁿ‑gá ɨɨⁿ núú vǎ ná nìhí ñáhǎ‑yu xii‑gá. \s1 Ñáyiu isràél ñá cuìní‑yu quɨ̀ndáá iní‑yu Jèsús \p \v 37 Te cuěi ío vài sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada ní quide Jèsús ní xiní‑yu, dico ni dùcaⁿ ñá túú ní sàndáá iní‑yu‑gá. \v 38 Te ducaⁿ nǐ quidé‑yu chi dacuɨtɨ́í nǐ quee ndáá‑xi nàcuáa ní chídó tnùní ndíi Chàiá ndíi ní cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha nǔú tùtú‑gá núú càchí‑xi: \q1 Yòhó Yaá cúú Xǐtohó‑í, vá yǒo ɨɨⁿ sàndáá iní tnúhu càháⁿ‑ndɨ́. \q1 Te vá yǒo ɨɨⁿ cùtnuní iní‑xi sá ǐo càhnu cuu‑n. \m Duha ní chídó tnùní ndíi Chàiá núú tùtú‑gá. \v 39 Te ñá ní sàndáá iní‑yu chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa ní chídó tnùní tucu ndíi Chàiá núú tùtú Yǎ Ndiǒxí nàcuáa cáháⁿ Jèsús: \q1 \v 40 Mee Yǎ Ndiǒxí ní quide‑gá sá vǎ tècú tnùní‑yu, \q1 chi ní dádǎhu ndodo iní ñáhá‑gǎ xií‑yu, \q1 chi ío sàá iní‑yu núu ñá ní cuìní‑gá‑yu quɨndáá iní ñáhǎ‑yu xii‑gá. \q1 Te ni vǎ túhá ñàhá‑yu xii yúhú cuèndá dacǎcu nihnu‑í‑yu. \m \v 41 Duha ní chídó tnùní ndíi Chàiá nàcuáa cáháⁿ Jèsús chi ní xiní ndíi sá ǐo càhnu cuu‑gá. \p \v 42 Te cuěi ducaⁿ nǐ cuu dico tɨtnɨ́ cue tée cùnuu núú ñǎyiu isràél ní sándáá iní ñáhá‑güedě xii‑gá. Dico ñá túú ní xǒo cáháⁿ ndáá‑güedé chi ní xóo yùhú‑güedé sá vǎ dáñá‑gǎ cue tée cùu fariséú quɨ́hu‑güedé veñúhu. \v 43 Chi ní xóo cudɨ́ɨ́‑gǎ iní‑güedé sá càháⁿ ñáyiu dàcúúxí tnǔhu càháⁿ Yǎ Ndiǒxí. \s1 Ñáyiu ñá túú sàndáá iní tnúhu Jèsús cuíta nihnú‑yu \p \v 44 Jèsús níhi ní cáháⁿ‑gá, te càchí‑gá: \p —Nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te ñá dɨ́ú‑ní mèe‑í quɨ́ndáá iní‑yu, chi tnàhá Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a quɨndáá iní‑yu. \v 45 Te ñáyiu xìní ñáhá xìi yúhú xìní‑yu tnàhá Tǎtà‑í. \v 46 Te yúhú véxi‑í dandìxi túu‑í iní ñáyiu ñuyíú‑a cuèndá cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá Yǎ Ndiǒxí, te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í te vá cúndècu‑gá‑yu ichi cuèhé ichi duha. \v 47 Te núu ìó davá‑yu ndèdóho‑yu nàcuáa càháⁿ‑í te ñá túú tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu‑í, te ñá dɨ́ú yǔhú dàcuíta nihnu‑í‑yu, chi ñá túú věxi‑í ñuyíú‑a sá dácuǐta nihnu‑í‑yu, chi véxi‑í sá dácǎcu nihnu‑í‑yu. \v 48 Te nchaa ñáyiu na cùyíchí iní ñáhá xìi‑í te ñá túú quìde cuendá‑yu nàcuáa càháⁿ‑í, te ñáyiu‑áⁿ ná sàá nduu te cuíta nihnú‑yu chi ñá ní tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu ní cáháⁿ‑í. \v 49 Te yúhú ñá túú càháⁿ‑í tnúhu véxi iní méè‑í, chi mee Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a ní cachí tnúhu‑gá nàcuáa cunduu tnúhu cáháⁿ‑í danèhé‑í ñáyiu. \v 50 Te yúhú xìní‑í sá tnǔhu ní táúchíúⁿ Tǎtà‑í cáháⁿ‑í cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ sá vǎha sá cúú xìi‑ndo chi nduu táhú‑ndó cùndecu‑ndo ndɨhɨ‑gá nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, núu xíǎⁿ càháⁿ‑í nchaa nàcuáa ní táúchíúⁿ‑gǎ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xií‑yu. \c 13 \s1 Jèsús náquète‑gá sáhá cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá \p \v 1 Te cùmání‑gǎ tnahá vico pàscuá, te Jèsús sa nàha‑gá sá sà ní cuyatni òré dàndóo‑gá ñuyíú‑a, te ndaa‑gá núú ndécú Tǎtá‑gǎ. Te ío ní cuu iní‑gá nchaa ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑gá, te ní quide ndisa‑gá sá nǐ cuu iní ñáhá‑gǎ xií‑yu. \p \v 2-4 Te ní quɨ́hu yucu ñǎvǎha dɨ́quɨ́ tě Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté, te ní sani iní‑dé nàcuáa cada‑dé cuáha cuèndá‑dé Jèsús núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá xìi‑gá. Te Jèsús sa nàha‑gá sá méé Yǎ Ndiǒxí Yaá cúú Tǎtá‑gǎ ní sáñaha‑gǎ tnúhu ndee ìní xii‑gá sá cádá‑gǎ núú‑gǎ, te nàha‑gá sá dɨ́ú nǔú Tǎtá‑gǎ ní quee‑gá véxi‑gá ñuyíú‑a. Te sáá nduu nàsáá tucu‑gá núú Tǎtá‑gǎ. Te cùdini Jesús ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ní cùu, te ní ndacuɨ́ñɨ́‑gá yuhu mèsá, te ní taunuu‑gá ɨɨⁿ dóó níhnú‑gǎ, te ní queheⁿ‑gá ɨɨⁿ dóó nǐ dácútú‑gǎ núú yɨ́quɨ́‑gǎ. \v 5 Te ní chihi‑gá ndute ɨɨⁿ tǐná, te xíáⁿ nǐ naquete‑gá sáhá cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te ndɨhɨ dóó ndútú nǔú yɨ́quɨ́‑gǎ‑áⁿ nǐ nadayìchí‑gá sáhá‑güedě. \p \v 6 Te òré naquete‑gá sáhá tě Xǐmú, àdi Pelú, ní cùu ní xáhaⁿ‑dě xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿te yòhó naquete‑n sǎhà‑í‑u? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 7 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Vitna ñá cútnùní iní‑n sǎ quídè‑í‑a dico sáá nduu te cutnùní iní‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 8 Te ní xáhaⁿ tě Pèlú: \p —Yúhú chi vá ɨ́ɨ́ⁿ ndùu te naquete‑n sǎhà‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu vá náquète‑í sáhá‑n áⁿ, te vá cádá‑gǎ‑n cuèndá sá ndécú ndɨ̀hɨ ñaha‑í xii‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 9 Te ní xáhaⁿ tě Pèlú: \p —Te núu ducaⁿ te vá méé‑ní sǎhà‑í naquete‑n, chi naquete‑n tnàhá ndaha‑í ndɨhɨ dɨ́quɨ̀‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 10 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑dé: \p —Tée íchí nǐ xichi chi xìni ñuhu‑xi sá sǎhá‑na‑dě ndoo, te ducaⁿ te nduu ndoo‑dé nɨhìí‑dé. Te nchòhó sa càndoo‑ndo cuéi ñá ncháá‑ndó càndoo —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 11 Te ducaⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús chi sa nàha‑gá sá ɨ́ɨ́ⁿ cuè tée‑áⁿ cuǎha cuèndá ñáhá‑güedě xii‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá, xíǎⁿ nǔu ní xáhaⁿ‑gǎ sá ñà túú càndoo‑güedé nchaa‑güedé. \p \v 12 Te sátá nǐ naquete‑gá sáhá‑güedě, te ní ndécuǐhnu‑gá dóó‑gǎ, te ní nucóo‑gá yuhu mèsá, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —¿Te ní cutnùní iní‑ndó sǎ nǐ quide ñaha‑ǐ xii‑ndo‑ǎⁿ? \v 13 Te nchòhó váha‑ni càháⁿ‑ndó sǎ cúnùu‑í, te dànani ñaha tucu‑ndo Mestrú xii‑í, te ndáá càháⁿ‑ndó. \v 14 Te núu yúhú cúù‑í Mèstrú, te cùu tucu‑í tée cùnuu te nàquete‑í sáhá‑ndó, te dɨu‑ni ducaⁿ càda nchohó tucu naquete sáhá tnáhá‑ndó. \v 15 Yúhú sànu ichi ñaha‑í xii‑ndo nàcuáa cada‑ndo. \v 16 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nì ɨɨⁿ tée xìnu cuechi ñá túú cùnuu‑dé dàcúúxí pàtróóⁿ‑dě, te ni ɨ̀ɨⁿ tée xìca chiuⁿ ñá túú cùnuu‑dé dàcúúxí těe tèndaha ñaha xii‑dé cuáháⁿ‑dé chìuⁿ. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu yúhú ndɨhɨ nchòhó. \v 17 Te núu ní cutnùní iní‑ndó nàcuáa ní quide ñaha‑ǐ xii‑ndo ña, te ducaⁿ càda tnaha‑ndo te cuu váha iní ñáhá Yǎ Ndiǒxí xii‑ndo. \p \v 18 ’Yúhú, ñá túú càháⁿ‑í cuèndá‑ndó nchàa‑ndo, chi yúhú sa nàha‑í nàcuáa sàni iní ɨɨⁿ ɨɨⁿ nchòhó cue tée ní nanducu nìhnu‑í tnuú nchaa ñáyiu ñùhu ichi cuehé ichi duha ní cachí‑í chitnahá ñáhá‑ndó xìi‑í. Chi dacuɨtɨ́í sǎ quéé ndǎá‑xi nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi: “Tée xèxi ndɨhɨ ñaha xii‑í ngóo‑dé cuu úhú iní ñáhá‑dě”, duha càchí‑xi núú tùtú‑gá. \v 19 Te cùmání‑gǎ sáá nduu càda ñaha‑dé sá sání ìní‑dé, núu xíǎⁿ càchí tnúhu‑í xii‑ndo nàcuáa cada‑dé, chi na sàá nduu‑ǎⁿ te cutnùní iní‑ndó sǎ yǔhú cúù‑í Crìstú Yaá ní tendaha Yǎ Ndiǒxí véxi ñuyíú‑a. \v 20 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu na quèheⁿ cuendá ñáhá xìi cue tée tendaha‑ǐ cáháⁿ tnúhu‑í, te cada iní‑yu sá tnàhá yúhú ní queheⁿ cuèndá‑yu. Te nchaa ñáyiu na quèheⁿ cuendá ñáhá xìi‑í, te cada iní‑yu sá tnàhá Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a ní queheⁿ cuèndá‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \s1 Jèsús càchí‑gá sá tě Jùdás cuáha cuèndá ñáhá‑dě xii‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá \r (Mt. 26:20-25; Mr. 14:17-21; Lc. 22:21-23) \p \v 21 Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús te ío ní ndɨ́hú iní‑gá, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —Na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ dɨ́ú‑ní ɨ̀ɨⁿ nchohó cuáha cuèndá ñáhá‑ndó xìi‑í núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 22 Te ní ngüíta cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ndéhé ɨ̀ɨⁿ ndehe ɨɨⁿ núú tnáhá‑güedě, chi ñá ní cùtnuní iní‑güedé ndědacàa‑güedé cuèndá‑güedé ní cáháⁿ‑gá. \v 23 Te ɨɨⁿ tée‑áⁿ ǐo cùdɨ́ɨ́ ìní ñáhá Jèsús, te ndècu yatni‑dé dɨ̀ñɨ‑gá cúdìni‑dé ndɨhɨ‑gá. \v 24 Te té Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, ní quide‑dé sèñá núú těe ndècu yatni dɨñɨ‑gá‑áⁿ sá càcáⁿ tnúhú‑dě núú‑gǎ nǔu ndědacàa‑güedé cuèndá‑güedé ní cáháⁿ‑gá. \v 25 Te tée‑ǎⁿ ní sáháⁿ ndehe yatni‑gá‑dé dɨ̀ñɨ Jesús, te ní xáhaⁿ‑dě xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿ndědacàa‑ndɨ́ cuèndá‑ndɨ́ ní cáháⁿ‑n‑i? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 26 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Na chìndóyo‑í luha pàá, te tée na cuǎha‑í te tée‑áⁿ cúú‑dě —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te ní chindóyo‑gá luha pàá, te ní sáha‑gá té Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté. \v 27 Te òré ní queheⁿ‑dé pàá, te ní ngúndecu ndɨhɨ ñaha dùuⁿ‑ná yucu ñǎvǎha xii‑dé. Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Sá nǐ sani iní‑n càda‑n te cada ndɨ̌hɨ‑ni‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 28 Te ni ɨ̀ɨⁿ cue tée cùdini ndɨhɨ‑gá ñá ní tècú tnùní‑güedé nása ndùu tnúhu ní xáhaⁿ‑gǎ xii té Jùdás. \v 29 Te dava‑güedé ní sani iní‑güedé sá sǎ cuèndá sá ndécú ndɨ̀hɨ‑dé sá ñúhú dǐhúⁿ, te váa ìó ɨɨⁿ sá cuááⁿ‑dě nàndɨ́hɨ‑güedé vico, àdi díhúⁿ cuǎha‑dé ñáyiu ndàhú xáhaⁿ‑gǎ ní cáháⁿ‑güedě. \v 30 Te sa ní cundɨquɨⁿ ní queheⁿ cuèndá té Jùdás pàá caxi‑dé, te òré ní níhí‑dě pàá‑áⁿ te ní quee‑dé cuáháⁿ‑dé. \s1 Jèsús càchí tnúhu‑gá nàcuáa cada‑o \p \v 31 Te sátá nǐ quee té Jùdás cuáháⁿ‑dé, te ní xáhaⁿ Jèsús xii dava‑gá‑güedé: \p —Vitna te quiní‑ndó ndɨ̀hɨ nchaa ñáyiu sá ǐo càhnu cuu yúhú Tée cùu ñaní tnáhá‑ndó nchàa‑ndo, te òré‑áⁿ cutnùní iní‑ndó sǎ ǐo càhnu cuu tucu mee Yá Ndiǒxí. \v 32 Te núu yúhú quídé càhnu‑í Yǎ Ndiǒxí, te dɨu‑ni ducaⁿ càda cahnu ñaha‑gá xii yúhú, te ñá túú‑gǎ tɨtnɨ́ nduu te ducaⁿ càda‑gá. \v 33 Te nchòhó cue déhe‑í na càchí tnúhu‑í sá sàcú duha‑ná nduu ndècu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo. Te nchòhó nanducu ñàha‑ndo xii‑í dico vá ná nìhí ñáhá‑ndó dàtná ní xáhaⁿ‑ǐ xii ñáyiu isràél, te dɨu‑ni ducaⁿ càháⁿ‑í núú‑ndó sǎ vǎ ndácú‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑ndó nǔú quɨ̀hɨ́ⁿ‑í. \v 34 Te duha sànu ichi ñaha tucu‑í xii‑ndo nàcuáa cada‑ndo sǎ cúú ìní tnáhá‑ndó ɨ̀ɨⁿ ɨɨⁿ‑ndo datná yúhú cúú ìní ñáhà‑í xii‑ndo. \v 35 Te núu na cùu iní tnáhá‑ndó ɨ̀ɨⁿ ɨɨⁿ‑ndo ña, te ducaⁿ te cutnùní iní nchaa ñáyiu sá cúú‑ndó cuè tée ní chitnahá ñáhá xìi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \s1 Jèsús càháⁿ‑gá sá tě Pèlú vá nǔnuu‑dé sá xícá cùu ndɨhɨ ñaha‑dé xii‑gá \r (Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Lc. 22:31-34) \p \v 36 Te ní xáhaⁿ tě Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, xii Jèsús: \p —Mèstrú, ¿ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑n‑í? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Vitna te vá ndácú‑n cànchicúⁿ ñáhá‑n quɨ̌hɨ́ⁿ núú quɨ̀hɨ́ⁿ‑í, dico na sàá nduu te dai sáá‑n nǔú cúndècu‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 37 Te ní xáhaⁿ tě Pèlú xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿te ná cuèndá nǔu vá ndácù‑í canchicúⁿ ñáhà‑í xii‑n quɨ̌hɨ́ⁿ vitna‑i? Chi yúhú ñá túú tnàhí yùhú‑í cuěi na cùú‑í sá cuèndá‑n —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 38 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —¿Te ndáá sá xèhndé iní‑n sǎ cuěi na cùú‑n cuèndá‑í‑u? Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑n sǎ cùmání‑gǎ cana lǐhi, te úní xito cáháⁿ‑n sǎ ñà túú xìní ñáhá‑n xìi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \c 14 \s1 Jèsús dánèhé ñáhá‑gǎ nàcuáa cada‑o nàsáá‑ó nǔú ndécú Yǎ Ndiǒxí \p \v 1 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —Te ñá túú nǎ cani iní‑ndó. Quɨ̀ndáá iní‑ndó Yǎ Ndiǒxí, te quɨndáá iní‑ndó yǔhú. \v 2 Chi núú ndécú Tǎtà‑í ío nùne núú cúndècu‑o, chi núu ñáhá ñá te sa cachí tnúhu‑í xii‑ndo ni cùu. Te vitna na nùhú‑í te cada túha‑í núú cúndècu‑ndo. \v 3 Te dǎtnùní quixi tucu‑í te candeca ñaha‑ǐ xii‑ndo quɨ̌hɨ́ⁿ cuèndá ɨɨⁿ‑ni xìchi cundecu‑o. \v 4 Te sa nàha‑ndo ndéé quɨ́hɨ́ⁿ‑í te sa xìní‑ndó ìchi —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 5 Te ní xáhaⁿ tě Mǎxí xii‑gá: \p —Mèstrú, ñá túú xìní‑ndɨ́ ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑n te da ichi‑ná quiní‑ndɨ́ —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 6 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú cúù‑í dàtná ɨɨⁿ ichi te càháⁿ‑í tnúhu ndáá, te yúhú cada‑í te naníhí tàhú‑ndó. Te ɨɨⁿ dìi díí‑ni yúhú cada‑í te sáá‑ndó nǔú Yǎ Ndiǒxí cundecu‑ndo te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í. \v 7 Te núu dìcó cútnùní ndisa iní‑ndó yòo cuu‑í‑áⁿ, ducaⁿ te cutnùní iní‑ndó yòo cuu Tátà‑í ní cùu. Dico vitna dàtná sá nǐ xiní núú‑ndó Dǔtú Ndiǒxí Yaá cúú Tǎtà‑í cada iní‑ndó, chi ní xiní‑ndó yǔhú —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 8 Te ní xáhaⁿ tě Lìpé xii‑gá: \p —Mèstrú, danèhé ñáhá xìi‑ndɨ́ Dútú Ndiǒxí chi na cùu váha iní‑ndɨ́ —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 9 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑dé: \p —Lìpé, ¿te náa ñá túú xìní ñáhá‑n xìi‑í? Te sa ní cuu vài nduu ndecu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo, chi ñáyiu xìní ñáhá xìi‑í te xìní‑yu tnàhá Tǎtà‑í. ¿Te ná cuèndá yòhó càchí‑n sǎ dánèhé ñáhà‑í xii‑ndo Tǎtà‑í? \v 10 ¿Náa ñá túú sàndáá iní‑ndó sǎ yǔhú ndécù‑í ndɨhɨ Tǎtà‑í? Te mee‑gǎ ndécú ndɨ̀hɨ ñaha‑gá xii‑í. Te nchaa tnúhu càháⁿ‑í núú‑ndó ñà túú càháⁿ‑í sá věxi iní méè‑í, chi Tǎtà‑í Yaá ndécú ndɨ̀hɨ ñaha xii‑í chíndèe ñaha‑gá quídè‑í chìuⁿ‑gá. \v 11 Te quɨndáá iní‑ndó sǎ yǔhú ndécù‑í ndɨhɨ Tǎtà‑í, te ducaⁿ mèe‑gá ndécú ndɨ̀hɨ ñaha‑gá xii‑í. Te núu ñá túú sàndáá iní‑ndó tnǔhu càháⁿ‑í‑a, te dandàcu iní‑ndó nchàa chiuⁿ ta quide‑í véxi, te quɨndáá iní ñáhá‑ndó. \v 12 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchàa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í, te cadá‑yu chìuⁿ quide‑í te càhnu‑gá chìuⁿ cadá‑yu chi yúhú núhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í cundecu‑í nàcuáa níhí ndéé‑gǎ‑yu cundecú‑yu. \v 13 Te nchaa sá ná càcáⁿ‑ndó te taxi‑í te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í, te nchaa cada‑í cuèndá cutnùní iní ñáyiu sá ǐo càhnu cuu Tátà‑í Dútú Ndiǒxí. \v 14 Te yúhú cada‑í nchaa sá cuìní‑ndó càcáⁿ táhú‑ndó nǔù‑í, te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá ndìsa‑ndo xii‑í. \s1 Jèsús càchí‑gá sá téndàha‑gá Espíritú Yǎ Ndiǒxí quixi cundecu ndɨhɨ‑o \p \v 15 ’Te núu nchòhó cúú ìní ñáhá‑ndó xìi‑í te tnɨɨ‑ndo nchàa tnúhu càháⁿ‑í. \v 16 Te yúhú cacáⁿ táhù‑í núú Tǎtà‑í sá téndàha‑gá Espíritú‑gá quixi cundecu ndɨhɨ‑ndo cànu ichi ñaha‑xi xii‑ndo nacuáa cundecu‑ndo, te chindee ñàha‑xi xii‑ndo nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 17 Te nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha ñá túú xìní‑yu Espíritú Yǎ Ndiǒxí te ni vǎ cúú cùndecu ndɨhɨ́‑yu. Dico nchòhó sa xìní‑ndó Espíritú‑gá te ndècu ndɨhɨ ñaha‑xi xii‑ndo. Te sáá ɨɨⁿ nduu te cunuu Espíritú‑gá iní‑ndó. \v 18 Te yúhú vá dáñá nìhnu ñaha‑í xii‑ndo, chi quixi tucu‑í cundecu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo. \v 19 Te sácú duha‑ná nduu ndècu‑í te vá quìní ñáhá‑gǎ ñáyiu xii‑í, dico nchòhó chi quiní ñáhá‑ní‑ndó xìi‑í. Te ducaⁿ‑ni cùndecu‑ndo ichi váha chi cundecu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo nɨ̀ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ. \v 20 Te dàvá‑áⁿ cutnùní iní‑ndó sǎ ndécù‑í ndɨhɨ Tǎtà‑í, te ducaⁿ nchòhó cundecu ndɨhɨ ñaha‑ni‑ndo xìi‑í. \v 21 Te nchaa ñáyiu dàcuaha tnúhu‑í te tnɨ̀ɨ́‑yu, ñáyiu‑áⁿ quídé ndìsá‑yu sá cúú ìní ñáhǎ‑yu xii‑í. Te ducaⁿ Tǎtà‑í cúú ìní ñáhá‑gǎ xií‑yu, te ducaⁿ‑ni yǔhú cúú ìní‑í‑yu tucu, te ducaⁿ te cùtnuní iní‑yu sá ndécú ndɨ̀hɨ‑í‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 22 Te ní cáháⁿ ɨɨⁿ tée nàni Judás dico ñá dɨ́ú tě Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté ní cǎháⁿ, chi ɨngá té Jùdás ní xáhaⁿ‑dě xii‑gá: \p —Mèstrú, ¿nása cada‑n cuèndá cutnùní iní‑ndɨ́ sá cúndècu ndɨhɨ ñaha‑n xii‑ndɨ́, te ñáyiu ñùhu ichi cuehé ichi duha vá cúndècu ndɨhɨ́‑n‑yu‑i? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 23 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Nchaa ñáyiu cùu iní ñáhá xìi‑í te tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu càháⁿ‑í, te ñáyiu‑áⁿ cúú ìní ñáhá Tǎtà‑í xií‑yu, te yúhú ndɨhɨ Tǎtà‑í ndécú‑ndɨ̌ ndɨhɨ́‑yu. \v 24 Te nchaa ñáyiu ñá túú cùu iní ñáhá xìi‑í te ñá túú tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu càháⁿ‑í. Te nchaa tnúhu ní cáháⁿ‑í ní xíndèdóho‑ndo chi Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a ní dácáhú ìní ñáhá‑gǎ xii‑í, te ñá dɨ́ú mèe‑í ní càhu iní‑í tnúhu cáháⁿ‑í. \p \v 25 ’Duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í núú‑ndó vìtna ndecu ndɨhɨ ñaha‑gá‑í xii‑ndo. \v 26 Dico Yá Ndiǒxí tendaha‑gǎ Espíritú‑gá quixi‑xi cada‑xi núù‑í taxi‑xi tnúhu ndee ìní xii‑ndo, te dɨu‑xi chindee ñàha‑xi xii‑ndo te danèhé ñáhá‑xí xìi‑ndo nchaa sá cúmǎní quiní‑ndó, te dɨu‑ni‑xi dandàcu iní ñáhá‑xí xìi‑ndo nchaa nacuáa ní cáháⁿ‑í. \p \v 27 ’Te yúhú chindee chìtuu ñaha‑í xii‑ndo ǐo váha cuu iní‑ndó cùndecu‑ndo datná yúhú ío váha cùu iní‑í ndécù‑í, chi sa ta cùyatni nduu núhú‑í. Te yúhú càchí tnúhu ndáá‑í sá chíndèe ñaha‑í xii‑ndo, te vá cádà‑í dàtná quídé ñǎyiu ñùhu ichi cuehé ichi duha. Te ni vǎ ndɨ̀hú iní‑ndó, te ni vǎ yùhú‑ndó. \v 28 Te sa ní xíndèdóho‑ndo nǐ cáháⁿ‑í sá nùhú‑í, te quixi tucu‑í cundecu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo. Te núu ndisa cùu iní ñáhá‑ndó xìi‑í ñá, te òré ní níhí‑ndó tnǔhu sá nùhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í, te cudɨ́ɨ́ ìní‑ndó ní cùu, chi ío càhnu cuu‑gá dàcúúxí yǔhú. \v 29 Te sa ní cachí tnúhu‑í sá nùhú‑í, te na sàá òré núhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í, te quɨndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í. \p \v 30 ’Te ñá túú‑gǎ vài tnúhu ndatnúhu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo chi sa véxi yucu ñǎvǎha sá táxí tnùní ñuyíú‑a, dico vá táxí tnùní ñáhá‑xí xìi yúhú. \v 31 Te cada‑í nchaa nàcuáa ní táúchíúⁿ Tǎtà‑í cuèndá cutnùní iní nchaa ñáyiu ñuyíú‑a sá yǔhú ío cùu iní‑í‑gá. Te vitna chí ndácuɨ̌ñɨ́ ná quɨ̀hɨ́ⁿ‑ó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \c 15 \s1 Cuèndá yoho yàha stilé ndɨhɨ nchaa dité‑xi \p \v 1 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá xii‑güedé: \p —Yúhú cúù‑í dàtná yoho yàha stilé, te Tǎtà‑í cúú‑gǎ dàtná ɨɨⁿ tée xìto yoho yaha stilé‑áⁿ. \v 2 Te nchaa ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑í cúǔ‑yu dàtná dité nchaa yoho yàha stilé‑áⁿ. Te tée xìto yoho yaha stilé‑áⁿ xèhndé‑dé nchaa dité‑xi sá ñǎ cuìní‑gá‑xi cuuⁿ ndéhé‑xi, te ndàda ndoo‑dé nchaa dité‑xi sá cúúⁿ cuèndá cuuⁿ‑gá. \v 3 Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchohó, chi sa ní xócuɨ̀ñɨ́ nchaa sá cuèhé sá dúhá ndècu ndɨhɨ‑ndo, chi ní sándáá iní‑ndó tnǔhu ní cáháⁿ‑í. \v 4 Te cuu ɨɨⁿnuu‑ndo cùndecu ndɨhɨ ñaha‑ndo xii‑í, te núu ducaⁿ na càda‑ndo, te cundecu ndɨhɨ ñaha‑ǐ xii‑ndo. Chi núu ɨɨⁿ yutnu vǐdí ná quéndèé dité‑xi, te dité‑xi sá nǐ quendeé‑áⁿ vǎ cúúⁿ‑gǎ sávìdí‑xi chi duuⁿ duuⁿ ní xíta‑xi. Ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchohó chi vá ndácú‑ndó càda‑ndo chiuⁿ‑í, te núu vá cúndècu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo. \p \v 5 ’Chi yúhú cúù‑í dàtná yutnu vǐdí‑áⁿ, te nchòhó cúú‑ndó dàtná nchaa dité‑xi. Te nchaa ñáyiu cùu ɨɨⁿnuu ndɨhɨ ñaha xii‑í, te ndècu ndɨhɨ‑í‑yu, te ndàcú‑yu quìdé‑yu chìuⁿ‑í. Te núu vá cúú ɨ̀ɨⁿnuu ndɨhɨ ñahá‑yu xii‑í, te vá ndácǔ‑yu cadá‑yu chìuⁿ‑í. \v 6 Te nchaa ñáyiu vá cúú ɨ̀ɨⁿnuu ndɨhɨ ñaha xii‑í, te yáha‑yu dàtná yǎha ɨɨⁿ dité yutnu vǐdí sá ñà túú cùuⁿ sávìdí‑xi, chi xèhndé‑güedé yìchí‑xi, te sàhmi‑güedé. \p \v 7 ’Cuu ɨɨⁿnuu ndɨ̀hɨ ñaha‑ndo xii‑í, te vá nácuànaa‑ndo nacuáa ní cáháⁿ‑í. Te núu ducaⁿ na càda‑ndo, te náni cuìní‑ndó cǎcáⁿ‑ndó nǔù‑í te taxi‑í. \v 8 Te núu nchòhó ná cádá vǎha‑ndo cùndecu‑ndo, te ío cada càhnu‑ndo Tátà‑í, te ducaⁿ cùtnuní sá ndísá cùu‑ndo cue tée ní chitnahá ñáhá xìi‑í. \v 9 Te yúhú ío cùu iní ñáhà‑í xii‑ndo dàtná cúú ìní ñáhá Yǎ Ndiǒxí xii‑í. Te cada‑ni‑ndo mèe‑ni sá vǎha cuèndá cudɨ́ɨ́ ìní ñáhá‑gǎ‑í xii‑ndo. \v 10 Te núu na quɨ̀ndáá iní‑ndó càda‑ndo nchaa nacuáa ní cáháⁿ‑í, te ío cuu iní ñáhà‑í xii‑ndo, chi yúhú ducaⁿ ǐo sàndáá iní‑í Tǎtà‑í quídè‑í nchaa nàcuáa ní cáháⁿ‑gá, te xíǎⁿ nǔu ío cùu iní ñáhá‑gǎ xii‑í. \p \v 11 ’Duha càháⁿ‑í núú‑ndó cuèndá cudɨ́ɨ́ ndìsa iní‑ndó dàtná cúdɨ̌ɨ́ ìní méè‑í. \v 12 Te duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í cuèndá sá cúú ìní tnáhá‑ndó ɨ̀ɨⁿ ɨɨⁿ‑ndo datná cúú ìní ñáhà‑í xii‑ndo. \v 13 Te núu ní xíhó sǎ cúú‑xí ɨ̀ɨⁿ tée ío váha tnàhá tnúhu ndɨhɨ‑o, te xíǎⁿ cutnùní iní ñáyiu sá ǐo cùu iní‑ó‑dě. \v 14 Te nchòhó cuu‑ndo cuè tée ío váha tnahá tnúhu ndɨhɨ‑í te núu na càda‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ‑í. \v 15 Te vá cǔñaha‑gǎ‑í xii‑ndo sǎ cúú‑ndó cuè tée xìnu cuechi núù‑í, chi ni ɨ̀ɨⁿ tée xìnu cuechi ñá túú xìní‑dé ná quídé pàtróóⁿ‑dě. Te yúhú càchí‑í xii‑ndo sǎ cúú‑ndó cuè tée ío váha tnàhá tnúhu ndɨhɨ‑í, chi ní cachí tnúhu‑í nchaa nàcuáa ní cáháⁿ Tǎtà‑í. \v 16 Te ñá dɨ́ú nchòhó ní càháⁿ ñáhá‑ndó xìi yúhú, chi yúhú ní cáháⁿ ñáhà‑í xii‑ndo. Te yúhú tauchìuⁿ‑í quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó càda‑ndo nchaa nacuáa ní cáháⁿ‑í, chi tnúhu‑áⁿ vǎ ndɨ́hɨ́ nìhnu‑xi. Te ducaⁿ nchàa sá ná càcáⁿ‑ndó nǔú Tǎtà‑í Yǎ Ndiǒxí te taxi‑gá, te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í. \v 17 Te yúhú càháⁿ‑í dóho‑ndo sǎ cúú ìní tnáhá‑ndó ɨ̀ɨⁿ ɨɨⁿ‑ndo. \s1 Ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha cùu úhú iní‑yu Jèsús ndɨhɨ nchaa ñáyiu sàndáá iní tnúhu‑gá \p \v 18 ’Te nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha ñá cúú quìní ñáhǎ‑yu xii‑ndo, te sa nàha‑ndo sá dǐhna‑gá yúhú ní ngüíta‑yu ducaⁿ ñà cúú quìní ñáhǎ‑yu xii‑í. \v 19 Te núu dìcó tnàhá nchòhó ndécú‑ndó ìchi cuehé ichi duha ña, te cuu iní ñáhǎ‑yu xii‑ndo dàtná cúú ìní tnáhǎ‑yu ndɨ mèé‑yu ni cùu. Te yúhú ní nanducu nìhnu ñaha‑í xii‑ndo tnùú ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha, núu xíǎⁿ ío cùu úhú iní ñáhǎ‑yu xii‑ndo cuèndá sá ñà túú‑gǎ chítnàhá‑ndǒ‑yu. \v 20 Te dandàcu iní‑ndó nàcuáa ní cáháⁿ‑í sá nì ɨɨⁿ tée xìnu cuechi ñá túú cùnuu‑dé dàcúúxí pàtróóⁿ‑dě. Te yúhú cúú ǔhú iní ñáhǎ‑yu, te dɨu‑ni ducaⁿ càda ñahá‑yu xii nchòhó. Te núu dìcó ní tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu ní cáháⁿ‑í ñá, te dɨu‑ni ducaⁿ tnɨ̀ɨ́‑yu tnúhu cáháⁿ‑ndó nǔǔ‑yu ni cùu. \v 21 Te ducaⁿ càda ñahá‑yu xii‑ndo sǎ cuèndá‑í, chi ñá xìní‑yu Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \p \v 22 ’Te váa vá cúndècu cuéchi‑yu ni cùu, te núu ñá túú yǔhú ní cǎháⁿ‑í núǔ‑yu, te vitna vá cúú tnàhí cachí‑yu sá ñà túú cuěchi‑yu. \v 23 Chi nchaa ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑í, te cùu úhú iní‑yu tnàhá Tǎtà‑í. \v 24 Te váa ni ɨ̀ɨⁿ cuéchi‑yu vá cúndècu ni cuu, te núu dìcó ñá túú ní xìní‑yu nchaa sá nǐ quide‑í sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada. Te cuěi ní xiní‑yu dico dai cùu úhú iní ñáhǎ‑yu xii‑í ndɨhɨ Tǎtà‑í. \v 25 Te duha quìdé‑yu chi dacuɨtɨ́í quèe ndáá‑xi nàcuáa yòdo tnuní núú tùtú Yǎ Ndiǒxí sá dácuàhá‑yu, chi càchí‑xi sá ñà túú nǎ cuéchi‑í te cuu úhú iní ñáhǎ‑yu xii‑í. \p \v 26 ’Te Espíritú Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí sá ndécú nǔú‑gǎ tendaha‑ǐ quixi chindee ñàha‑xi xii‑ndo, te canu ichi ñaha‑xi nàcuáa cundecu‑ndo, te Espíritú‑áⁿ cǎháⁿ ndáá‑xi cuèndá cutnùní iní nchaa ñáyiu yoo cùu‑í. \v 27 Te nchòhó tnàhá‑ndó cǎháⁿ váha‑ndo cuèndá‑í cuèndá cutnùní iní‑yu yoo cùu‑í, chi nàha‑ndo sá ndèé òré ní ngüíta‑í quídè‑í chìuⁿ Tátà‑í ní chitnahá ñáhá‑ndó xìi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \c 16 \p \v 1 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá xii‑güedé: \p —Duha càháⁿ‑í cuèndá ná nanchòcáva iní‑ndó nǔhú‑ndó ìchi cuehé ichi duha. \v 2 Chi vá dáñá‑gǎ‑güedé quɨ́hu‑ndo vèñúhu, te ni vǎ cúú‑gǎ quiní ndeé ñáhá‑güedě xii‑ndo. Te sáá ɨɨⁿ nduu te cahni ñaha‑güedě xii‑ndo, te xíǎⁿ cuu cahaⁿ‑güedě sá quídé‑güedě chìuⁿ Yá Ndiǒxí. \v 3 Te ducaⁿ càda‑güedé chi ñá túú xìní‑güedé Tǎtà‑í, te ni ñà túú xìní ñáhá‑güedě xii yúhú. \v 4 Te duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í núú‑ndó, chi na sàá òré te ndacu iní‑ndó nchàa tnúhu sá sà ní cachí tnúhu‑í xii‑ndo nàcuáa cada ñaha‑güedě xii‑í. \s1 Nchaa chìuⁿ quide Espíritú Yǎ Ndiǒxí \p ’Te ñá túú ní càchí tnúhu‑í xii‑ndo nděé díhna chi ndècu ndɨhɨ ñaha‑í xii‑ndo. \v 5 Dico vitna sa ta cùyatni nduu núhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í Yaá ní tendaha ñàha xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. Te ni ɨ̀ɨⁿ nchohó ñá túú xìcáⁿ tnúhú‑ndó nǔù‑í nǔu ndèé quɨ́hɨ́ⁿ‑í. \v 6 Chi mee‑ni sǎ ndɨ̀hú iní‑ndó sǎ dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑í. \v 7 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ vǎha‑gá sá cúú‑xí‑ndó nǔu núhú‑í, chi tendaha‑ǐ Espíritú Yǎ Ndiǒxí quixi cundecu ndɨhɨ‑ndo chìndee ñaha‑xi, chi núu vá nùhú‑í te vá quíxí Espíritú‑gá cundecu ndɨhɨ‑ndo chìndee ñaha‑xi xii‑ndo. \v 8 Te na quìxi Espíritú‑gá te dandìxi túu‑xi iní nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha sá ñà túú quìde váha‑yu. Te dacàhu iní ñáhá‑xí sǎ ndécú ɨ̀ɨⁿ ichi váha ichi ndáá. Te Espíritú‑gá‑áⁿ cada‑xi nàcuáa cutnùní iní‑yu sá Yǎ Ndiǒxí cada ndáá‑gá cuéchi‑yu. \v 9 Te ducaⁿ te cutnùní iní‑yu sá ndécú cuěchi‑yu, chi ñá túú sàndáá iní ñáhǎ‑yu xii‑í. \v 10 Te ducaⁿ te cutnùní iní‑yu nàcuáa ndùu cuendá ichi váha ichi ndáá, chi yúhú núhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í, te nchòhó vá quìní ñáhá‑gǎ‑ndó. \v 11 Te ducaⁿ te cutnùní iní‑yu sá Yǎ Ndiǒxí cada ndáá‑gá cuéchi‑yu, chi sa ní cáháⁿ‑gá sá yúcú ñǎvǎha sá táxí tnùní ñuyíú‑a quɨ́hɨ́ⁿ‑xi núú ùhú núú ndàhú. \p \v 12 ’Te vài‑gá tnúhu ndècu cachí tnúhu‑í xii‑ndo, dico nchòhó chi vá cúndèe iní‑ndó cùndedóho‑ndo nchàa vitna. \v 13 Te na quìxi Espíritú Yǎ Ndiǒxí, Espíritú càháⁿ ndáá cuɨtɨ, te Espíritú‑áⁿ danèhé ñáhá‑xí nchàa tnúhu váha tnúhu ndáá. Te vá dácàhu iní ñáhá‑xí xìi‑ndo sá věxi iní méé‑xí chi dacàhu iní ñáhá‑xí nchàa sá càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, te cachí tnúhu‑xi nchaa nàcuáa cada‑xi ndéé núú cuàháⁿ núú věxi‑gá. \v 14 Te Espíritú‑gá‑áⁿ cada càhnu ñaha‑xi xii yúhú chi ndècu ndɨhɨ‑xi tnúhu‑í, te danèhé ñáhá‑xí xìi‑ndo. \v 15 Te nchaa sá ndécú ndɨ̀hɨ Tátà‑í ndécú ndɨ̀hɨ‑í tnàhá‑í, núu xíǎⁿ càchí‑í sá Espíritú‑gá danèhé ñáhá‑xí nchàa tnúhu‑í xii‑ndo. \s1 Nchaa ñáyiu ndɨ̀hú iní‑xi nduu dɨ́ɨ́ ìní‑yu na quìxi tucu Jesús \p \v 16 ’Te ɨɨⁿ ǔú‑nǎ nduu ndècu‑í te vá quìní ñáhá‑gǎ‑ndó xìi‑í, dico núú sàcú‑ni nduu te quiní ñáhá tùcu‑ndo xii‑í, te ducaⁿ chi núhú‑í núú ndécú Tǎtà‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 17 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá nǔu ní ngüíta ɨɨⁿ ǔú cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá xǐtnàha‑güedé: \p —¿Nása ndùu‑tu tnúhu càháⁿ‑gá sá càchí‑gá sá ɨ̀ɨⁿ úú‑nǎ nduu ndècu‑gá te vá quìní‑gá‑ó‑gǎ, dico núú sàcú‑ni nduu te quiní tucu‑o‑gǎ‑i?, chi núhú‑gá núú ndécú Tǎtá‑gǎ —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p \v 18 Te xǐtnàha tucu‑güedé: \p —¿Nása cuáháⁿ‑tu tnúhu‑ǎⁿ sá sàcú‑ni nduu? Te ñá tècú tnùní‑ó nǎsa ndùu tnúhu càháⁿ‑gá —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p \v 19 Te Jèsús ní cutnùní iní‑gá sá cuìní‑güedé cácáⁿ tnúhú‑güedě núú‑gǎ nása ndùu tnúhu ní cáháⁿ‑gá, núu ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Cuèndá sá nǐ cachí‑í sá ɨ̀ɨⁿ úú‑nǎ nduu ndècu‑í te vá quìní ñáhá‑gǎ‑ndó xìi‑í, dico núú sàcú‑ni nduu te quiní ñáhá tùcu‑ndo xii‑í ní cachí‑í, ¿xíǎⁿ ndúcú tnǔhu núú tnáhá‑ndó‑ǎⁿ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 20 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá: \p —Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ nchòhó ndɨ́hú víhí ìní‑ndó te ndáhyú‑ndó, dico nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha chi da cudɨ́ɨ́ ìní‑yu. Dico nchòhó ñáyiu ndáhyú chi sáá nduu te nduu dɨ́ɨ́ ìní‑ndó. \v 21 Chi dàtná cuìní‑ndó cùu ɨɨⁿ ñadɨhɨ́ ñaha ní tnahá nduu cacu déhe‑xi vài sani iní‑aⁿ sá quídé ǔhú ñáhá‑xí. Dico na yǎha cacu déhe‑aⁿ, te ñá túú‑gǎ ndácú ìní‑aⁿ sá nǐ quide úhú ñáhá‑xí xìi‑aⁿ chi mee‑nǎ sá cúdɨ̌ɨ́ ìní‑aⁿ déhe‑aⁿ. \v 22 Ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchohó vitna chi ndɨ̀hú iní‑ndó sǎ nùhú‑í, dico quixi tucu‑í quixi coto ñaha‑ǐ xii‑ndo, te òré‑áⁿ te cudɨ́ɨ́ ndìsa iní‑ndó, te vá yǒo ɨɨⁿ‑gá dandɨ̀hú iní ñáhá xìi‑ndo davá‑áⁿ. \p \v 23 ’Te dàvá‑áⁿ ñà túú‑gǎ ná nducu tnǔhu‑ndo nǔù‑í. Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ Tǎtà‑í taxi‑gá nchaa sá ná càcáⁿ‑ndó nǔú‑gǎ nǔu na quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi‑í. \v 24 Te ndéé vitna vátá dúcáⁿ‑gǎ cada‑ndo càcáⁿ‑ndó. Dico cácáⁿ‑ndó nǔú‑gǎ nǔu ná cuìní‑ndó te taxi‑gá cuèndá cudɨ́ɨ́ ndìsa iní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \s1 Xítohó Jesucrìstú ní cunuu tnǔhu‑gá núú yucu ñǎvǎha \p \v 25 Te xǎhaⁿ tùcu‑gá xii‑güedé: \p —Mee‑ni nǐ chidáhu ndodo‑í tnúhu ní cáháⁿ‑í núú‑ndó, dico sáá nduu te vá chídǎhu‑gá‑í tnúhu cáháⁿ‑í, chi cáháⁿ ndáá‑na‑í cuèndá Tǎtà‑í. \v 26 Te dàvá‑áⁿ cǎcáⁿ‑ndó nǔú Tǎtà‑í nǔu ná cuìní‑ndó te taxi‑gá, te núu na quɨ̀ndáá iní ñáhá‑ndó xìi yúhú Déhe‑gá. Te ñá túú‑gǎ xíní ñùhu‑xi sá yǔhú cácáⁿ‑í núú‑gǎ cuèndá‑ndó chi cácáⁿ méé‑nǎ‑ndó. \v 27 Chi mee Tǎtà‑í ío cùu iní ñáhá‑gǎ xii‑ndo cuèndá cúú ìní ñáhá‑ndó xìi‑í, te sàndáá iní‑ndó sǎ nǔú‑gǎ ní quee‑í véxi‑í. \v 28 Te yúhú ní quee‑í núú Tǎtà‑í véxi‑í ñuyíú‑a, te vitna dàndóo‑í ñuyíú‑a te núhú‑í núú ndécú‑gǎ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 29 Te ní xáhaⁿ cuè tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá: \p —Vitna chi càháⁿ ndáá‑nǎ‑n, ñá túú‑gǎ chídǎhu‑n tnǔhu càhá‑n. \v 30 Te vitna ní xiní‑ndɨ́ sá ǐo váha cùtnuní iní‑n nchàa nacuáa cùu, te cùtnuní iní‑n nchàa nacuáa sàni iní nchaa ñáyiu. Te ñá túú xìni ñuhu‑xi nágá nducu tnǔhu‑yu núú‑n chi nchaa sa ní dátǔu‑n nǔǔ‑yu. Te xíǎⁿ nǔu sàndáá iní‑ndɨ́ sá nǔú Yǎ Ndiǒxí ní quee‑n věxi‑n —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 31 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —¿Te vitna sàndáá iní‑ndó‑ǎⁿ? \v 32 Vitna ní sáá nduu nǐ sáá òré sá ncháá nchòhó cuténuu‑ndo càa ɨɨⁿ caa úú cuu‑ndo, te dàndóo mee ñàha‑ndo xii‑í. Dico ñá dɨ́ú mèe dii‑í quendóo chi ndècu ndɨhɨ‑í Tǎtà‑í. \v 33 Duha càháⁿ‑í cuèndá cuu váha iní‑ndó cùndecu‑ndo, chi ñuyíú‑a cuu úhú iní ñáhǎ‑yu xii‑ndo, dico ni vǎ yùhú‑ndó chi yúhú sa ní dáquéé tɨ̌hù‑í nchaa sá cuèhé sá dúhá ìó ñuyíú‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \c 17 \s1 Jèsús xìcáⁿ táhú‑gǎ núú Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí cuèndá cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá \p \v 1 Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús te ní ndacoto‑gá andɨu, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí: \p —Táu, vitna ní sáá nduu càda cahnu ñaha‑n xii‑í cuèndá ducaⁿ càda cahnu ñaha‑í xii‑n. \v 2 Chi mee‑n nǐ cachí‑n sǎ táxí tnùní‑í nchaa ñáyiu ñuyíú‑a, te dàcacu nihnu‑í nchaa ñáyiu ní cachí‑n nàníhí tàhú. \v 3 Te cundecu ndɨhɨ‑ǒ‑yu nɨ caa nɨ quɨ́hɨ́ⁿ, chi sàndáá iní ñáhǎ‑yu sá ɨ́ɨ́ⁿ dìi díí‑ni yòhó cúú‑n Ndiǒxí ndisa, te ducaⁿ xìní ñáhǎ‑yu xii yúhú Jesucrìstú tée ní tendaha‑n věxi ñuyíú‑a. \p \v 4 ’Te yúhú ní chiñuhu ñaha‑ǐ xii‑n ñùyíú‑a, te ní xínu chìuⁿ ní cachí‑n càda‑í. \v 5 Táu, vitna na nàsáá‑í núú‑n te cada càhnu ñaha‑n xii‑í dàtná ní xóo cada càhnu ñaha‑n xii‑í ndéé cútnàhá vátá ngǎva‑gá ñuyíú. \p \v 6 ’Te nchaa ñáyiu ní nanducu nìhnu‑n tnuú nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha, ní taxi cuèndá‑n‑yu, te ní xáhaⁿ‑ǐ xií‑yu yoo cùu‑n. Te cuèndá‑n cùú‑yu, te ní taxi cuèndá‑n‑yu, te ní sándáá iní‑yu tnúhu‑n. \v 7 Te vitna ní cutnùní iní‑yu sá ncháá tnǔhu ndècu ndɨhɨ‑í dɨu‑ni mee‑n nǐ taxi‑n. \v 8 Te ní dánèhé‑í‑yu nchaa tnúhu sá nǐ dánèhé ñáhá‑n xìi‑í, te ní sándáá iní‑yu. Te ní cutnùní iní‑yu sá nǔú‑n nǐ quee‑í véxi‑í, te ní sándáá iní‑yu sá yòhó ní tendaha ñàha‑n xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \p \v 9 ’Te yúhú càháⁿ ndàhú‑í núú‑n cuèndá nchaa ñáyiu ní taxi cuèndá‑n. Te ñá túú càháⁿ ndàhú‑í núú‑n cuèndá ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha, chi cuèndá nchaa ñáyiu ní taxi cuèndá‑n càháⁿ‑í, chi cuèndá‑n cùú‑yu. \v 10 Te nchaa sá cúú cuèndá‑í cúú‑xí cuèndá‑n, te nchaa sá cúú cuèndá‑n cùu‑xi cuendá‑í tnàhá‑í. Te xǐquide càhnu ñahá‑yu xii‑í. \p \v 11 ’Te yúhú vá cúndècu‑gá‑í ñuyíú‑a, dico mèé‑yu chi cundecu‑ní‑yu, te yúhú ndixi‑í núú ndécú‑n. Táu, yòhó ío yɨñùhu ndecu‑n, te yúhú càháⁿ ndàhú‑í núú‑n sǎ nɨ́ yùhu nɨ iní‑n còto‑n nchaa ñáyiu ní taxi cuèndá‑n, ñáyiu ní sándáá iní tnúhu‑í cuèndá sá ɨ́ɨ́ⁿ‑ní ìchi cuú‑yu cundecú‑yu dàtná ɨɨⁿ‑ni cùu nchoo. \v 12 Chi òré ndécù‑í ndɨhɨ́‑yu ñuyíú‑a ní xito‑í‑yu nàcuáa cùu iní‑n, te ni ɨ̀ɨ́ⁿ‑yu ñá túú ní xǐta nihnu, chi ɨɨⁿdìi‑ni té Jùdás ní xíta nihnu tnàhí‑dé, te ducaⁿ nǐ cuu cuèndá sá nǐ quee ndáá‑xi nàcuáa yòdo tnuní núú tùtú‑n. \p \v 13 ’Te vitna sa ndixi‑í núú ndécú‑n, dico nɨni ndècu‑gá‑í ñuyíú‑a duha càháⁿ‑í cuèndá sá cúdɨ̌ɨ́ ìní‑yu dàtná cúdɨ̌ɨ́ ìní méè‑í. \v 14 Te yúhú ní dánèhé‑í‑yu tnúhu‑n, dico nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha cùu úhú iní ñáhǎ‑yu xií‑yu cuèndá sá ñà túú‑gǎ ndécǔ‑yu ichi cuèhé ichi duha‑áⁿ dàtná yúhú ñá túú ndècu‑í ichi‑áⁿ. \v 15 Te ñá túú càchí‑í sá xócàní‑n‑yu ñuyíú‑a, dico càháⁿ ndàhú‑í núú‑n sǎ dácǎcu nìhnú‑n‑yu núú yucu ñǎvǎha. \v 16 Te yúhú ñá túú ndècu‑í ichi cuèhé ichi duha, te ducaⁿ mèé‑yu ñá túú‑gǎ ndécǔ‑yu ichi cuèhé ichi duha. \v 17 Te ío na cùndecu yɨhɨ ñuhu‑gá‑yu núú‑n dàcuahá‑yu tnúhu‑n, chi cùu‑xi ɨɨⁿ tnúhu ndáá. \v 18 Te dàtná ní tendaha ñàha‑n xii yúhú véxi‑í tnuú nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha, ducaⁿ càda‑í tendaha‑ǐ‑yu quɨ́hɨ́ⁿ‑yu cáháⁿ‑yu tnúhu‑í tnuú nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha. \v 19 Te yúhú ndécú yɨ̀ñuhu‑í núú‑n, te cada ñaha‑n xìi‑í nàcuáa cùu iní‑n sǎ cuèndá‑yu, te ducaⁿ te cundecu yɨñùhú‑yu núú‑n dàcuahá‑yu tnúhu‑n. \p \v 20 ’Te ñá dɨ́ú cuèndá mee‑ni ñǎyiu sa ní sándáá iní‑xi càháⁿ ndàhú‑í núú‑n, chi tnàhá cuèndá nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní ñáhá xìi‑í ndéé ìdá‑gá nǔu na cùndedóho‑yu tnúhu cáháⁿ ñáyiu na tèndaha‑í. \v 21 Te xìcáⁿ táhù‑í núú‑n sǎ ncháǎ‑yu ɨɨⁿ‑nǎ ichi na cùú‑yu, te ɨɨⁿ‑nǎ cani iní ndɨhɨ ñàhá‑yu xii‑o dàtná cúú nchòo ɨɨⁿ‑ni cuu‑o. Te ducaⁿ ɨ̀ɨⁿ‑ná cuu‑o ndɨ̀hɨ́‑yu cuèndá sá ná quɨ̀ndáá iní nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha sá dɨ́ú‑n nǐ tendaha ñàha‑n xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \v 22 Te nchaa sá vǎha ní taxi‑n ndècu ndɨhɨ‑í ní dánèhé‑í‑yu cuèndá sá ɨ́ɨ́ⁿ‑nǎ cuú‑yu cundecú‑yu dàtná ndécú nchòo. \v 23 Te yúhú cundecu ndɨhɨ‑í‑yu, te yòhó cundecu ndɨhɨ ñaha‑n xìi yúhú cuèndá ɨɨⁿ‑nǎ cuu ndisá‑yu cundecú‑yu. Te ducaⁿ te cutnùní iní nchaa ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha sá dɨ́ú mèe‑n ní tendaha ñàha‑n xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a, te cùu iní‑n‑yu dàtná cúú ìní ñáhá‑n xìi yúhú. \p \v 24 ’Táu, mee‑n nǐ taxi cuèndá‑n‑yu, te cuìní‑í sá cúndècú‑yu núú cúndècu‑í cuèndá quiní‑yu sá quídé càhnu ñaha‑n xii‑í chi ducaⁿ‑ni cùu iní ñáhá‑n xìi yúhú ndéé cútnàhá vátá ngǎva‑gá ñuyíú. \v 25 Táu, yòhó ío yɨñùhu ndecu‑n. Te ñáyiu ndècu ichi cuehé ichi duha ñá túú xìní ñáhǎ‑yu xii‑n, dico yúhú chi xìní ñáhà‑í xii‑n, dico ñáyiu ní sándáá iní ñáhá xìi‑í sa xìní‑yu sá dɨ́ú‑n nǐ tendaha ñàha‑n xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a. \v 26 Te sa xǎhaⁿ‑ǐ xií‑yu yoo cùu‑n, te dɨu‑ni ducaⁿ càda‑í cuèndá cuu iní tnáhǎ‑yu dàtná cúú ìní ñáhá‑n xìi‑í, te ducaⁿ cùndecu‑í ndɨhɨ́‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí. \c 18 \s1 Ní tnɨɨ‑güedé Jèsús ndécá ñàha‑güedé cuáháⁿ \r (Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53) \p \v 1 Te sátá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús, te ní quee‑gá ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá cuáháⁿ‑güedé ndàa ɨngá xio yuhu yùú Cèdrón. Te yàcáⁿ cáá ɨ̀ɨⁿ lahuertá, te xɨtɨ́ lahuèrtá‑áⁿ cuǎnguɨhu Jèsús ndɨhɨ cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá. \v 2 Te té Jùdás déhe té Xǐmú Iscàrioté tée ní sáha cuèndá ñáhá xìi‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá sa xìní‑dé lahuèrtá‑áⁿ chi tɨtnɨ́ xito ní sáháⁿ Jèsús ndɨhɨ‑güedé xíáⁿ. \v 3 Núu ndáá ichi xíáⁿ nǐ sáá té Jùdás ndɨhɨ vài sandadú, ndɨhɨ cue tée quìde cuendá veñúhu ní techìuⁿ ñaha cue dútú cúnùu, ndɨhɨ cue tée cùu fariséú. Te xǐnehe‑güedé machìtí ndɨhɨ ɨɨⁿ ǔú‑gá sá děéⁿ, te yòtnuú‑güedé lìntérná ndɨhɨ itɨ ní sáá. \v 4 Te Jèsús sa nàha‑gá nchaa nàcuáa cada ñaha‑güedě xii‑gá nǔu ní sáháⁿ tuha ñaha‑gǎ xii‑güedé, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —¿Yoo nànducu‑ndo? —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 5 Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Jèsús tée ñuú Nazàrét nándùcu‑ndɨ́ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yúhú ducaⁿ nàni‑í, te náu‑í ndécú‑á te núu yúhú nándùcu‑ndo —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te tnàhá té Jùdás tée ní sáha cuèndá ñáhá xìi‑gá ndɨhɨ‑güedé. \v 6 Te òré ní xáhaⁿ Jèsús sá dɨ́ú‑gǎ cúú těe nànducu‑güedé, te ní nacaca dùma‑güedé te ní nduá‑güedé ndéé ñuhu. \v 7 Te ní xícáⁿ tnúhú tùcu Jesús núú‑güedě yoo nànducu‑güedé. Te ní xáhaⁿ tùcu‑güedé sá Jèsús tée ñuú Nazàrét nándùcu‑güedé, \v 8 núu ní xáhaⁿ‑nǎ Jèsús: \p —Sa ní cáháⁿ‑í sá dɨ́ú yǔhú ducaⁿ nàni‑í, te núu yúhú nándùcu‑ndo, te daña‑ndo nchàa cue tée iha na nùhú‑güedé —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 9 Duha ní cuu chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa ní cáháⁿ méé Jèsús chi ní cachí‑gá sá ncháá ñǎyiu ní sáha cuèndá ñáhá Yǎ Ndiǒxí cundecu ndɨhɨ‑gá vá cuǐta nihnú‑yu. \v 10 Te té Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, néhé‑dě ɨɨⁿ machìtí, te ní tava‑dé machìtí‑áⁿ ñɨɨ‑xi te ní xehndé‑dé lóho xio cùha ɨɨⁿ tée nàni Malcú ní quéndeé duuⁿ. Te tée‑áⁿ xínú cuèchi‑dé núú dǔtú cúnùu‑gá. \v 11 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii té Pèlú: \p —Nataxúha machìtí‑áⁿ nǔú ñúhú‑xí, chi dacuɨtɨ́í sǎ ndóhò‑í nàcuáa ní cachí Tǎtà‑í cunduu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \s1 Jèsús ndécú‑gǎ núú dǔtú cúnùu‑gá \r (Mt. 26:57-58; Mr. 14:53-54; Lc. 22:54) \p \v 12 Te cue sandàdú ndɨhɨ cue tée cùnuu‑gá núú‑güedě, ndɨhɨ cue tée quìde cuendá veñúhu ní tnɨɨ‑güedé Jèsús, te ní dácútú ñàha‑güedé. \v 13 Te ndèca ñaha‑güedé xii‑gá cuáháⁿ núú ndécú tě Ànás, te té Ànás‑áⁿ cúú‑dě tǎtá ñadɨ̀hɨ́ té Caìfás. Te té Caìfás‑áⁿ nǐ cuu‑dé dútú cúnùu‑gá cuíá‑ǎⁿ. \v 14 Te dɨu‑ni tée‑áⁿ nǐ xáhaⁿ‑dě xii ñáyiu isràél sá vǎha‑gá sá ɨ́ɨ́ⁿ‑ní těe na cùú‑dé sá cuèndá‑yu nchaá‑yu. \s1 Té Pèlú càháⁿ‑dé núú ñǎyiu sá ñà túú xìní‑dé Jèsús \r (Mt. 26:69-70; Mr. 14:66-68; Lc. 22:55-57) \p \v 15 Te té Pèlú, àdi Xímú chi úú dɨ̀u‑dé, ndɨhɨ ɨngá tucu‑dé nàcuáa xìca cuu ndɨhɨ‑güedé Jèsús nchìcúⁿ ñáhá‑güedě xii‑gá cuáháⁿ. Te ɨɨⁿ tée‑áⁿ xìní tnáhá‑dě ndɨhɨ dútú cúnùu‑áⁿ nǔu nchìcúⁿ‑dé tnàhá‑dé Jèsús cuánguɨhu ndéé núú cáá vèhe tée cùnuu‑áⁿ. \v 16 Dico té Pèlú ní ndóo‑dé yuyèhe ndaa quehé, núu ní ndee tée ndɨhɨ té Pèlú‑áⁿ nǐ cáháⁿ ndɨhɨ‑dé ñaha ndèé yuyèhe, te ndèca‑dé té Pèlú cuánguɨhu. \v 17 Te ní xáhaⁿ ñàha ndéé yuyèhe‑áⁿ xii té Pèlú: \p —¿Náa ñá dɨ́ú yòhó tnàhá‑n xìca cuu ndɨhɨ‑n tée ndèca‑güedé cuánguɨhu‑a? —càchí‑aⁿ xǎhaⁿ‑aⁿ xìi‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tě Pèlú: \p —Ñáhá, ñá túú těe‑ǎⁿ xícá cùu ndɨhɨ‑ú —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑aⁿ. \p \v 18 Te ío víxiⁿ quìde‑xi núu cue tée xìnu cuechi, ndɨhɨ cue tée quìde cuendá veñúhu ní dátnàhá‑güedé ñuhú, te xínutnɨ́ɨ teté‑güedé ndɨhɨ té Pèlú. \s1 Dútú cúnùu nducu tnúhu‑dé núú Jèsús \r (Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Lc. 22:66-71) \p \v 19 Te dútú cúnùu ní xícáⁿ tnúhú‑dě núú Jèsús nǔu nándɨ cùu cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá, te nándɨ sá dánèhé ñáhá‑gǎ xii‑güedé. \v 20 Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Yúhú càháⁿ ndodo‑í núú nchàa ñáyiu cuěi xɨtɨ́ veñúhu càhnu sá ǐo cùnuu, te cuěi xɨtɨ́ nchaa dava‑gá veñúhu núú tàcá nchaa ñáyiu isràél ducaⁿ‑ni dànehé‑í‑yu, te ñá túú dàyuhu cáháⁿ‑í. \v 21 Núu vá càcáⁿ tnúhú‑n nǔù‑í. Cácáⁿ tnúhú nǔú nchàa ñáyiu sàcúndedóho tnúhu càháⁿ‑í, te na càháⁿ‑yu núu nása ndùu tnúhu càháⁿ‑í chi xìní‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 22 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús nǔu ɨɨⁿ tée quìde cuendá veñúhu nùtnɨ́ɨ‑dé tnàhá‑dé te ní cani‑dé ɨɨⁿ déhndé nǔú‑gǎ. Te ní xáhaⁿ‑dě: \p —¿Ná cuèndá ducaⁿ càháⁿ‑n nǔú dǔtú cúnùu‑i? —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 23 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑dé: \p —Te núu nèhé ní cáháⁿ‑í te cáháⁿ‑n nǎsa ndùu tnúhu ní cáháⁿ‑í, te yúhú càháⁿ váha‑í te ducaⁿ càniha‑n —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 24 Te ndùtu yoho‑ni Jesús ní dánùhú ñáhá tě Ànás xii‑gá ndaha té Caìfás dútú cúnùu‑gá. \s1 Té Pèlú càháⁿ tucu‑dé núú ñǎyiu sá ñà túú xìní‑dé Jèsús \r (Mt. 26:71-75; Mr. 14:69-72; Lc. 22:58-62) \p \v 25 Te té Pèlú nútnɨ̌ɨ teté‑ni‑dé, te ní xáhaⁿ‑güedě xii‑dé: \p —¿Náa ñá dɨ́ú tnàhá yòhó xícá cùu ndɨhɨ tée ndèca‑ndɨ́ véxi‑ǎⁿ? —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tě Pèlú: \p —Ñáhá, ñá túú těe‑áⁿ xícá cùu ndɨhɨ‑ú —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 26 Te ɨɨⁿ ñaní tnáhá těe ní xehndé té Pèlú lóho‑xi‑áⁿ xínú cuèchi‑dé tnàhá‑dé núú dǔtú cúnùu. Te tée‑áⁿ nǐ xáhaⁿ‑dě xii té Pèlú: \p —¿Náa ñá dɨ́ú tnàhá‑n ndɨ̀hɨ‑n‑dé ní xiní ñáhà‑í òré ní tnɨɨ‑ndɨ́‑dé xɨtɨ́ lahuèrtá? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑dé. \p \v 27 Te té Pèlú ní xáhaⁿ tùcu‑dé sá ñà dɨ́ú‑dě, te òré‑áⁿ nǐ cana ɨɨⁿ lǐhi. \s1 Jèsús ndécú‑gǎ núú tě Pìlatú \r (Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Lc. 23:1-5) \p \v 28 Te ní ndeñuhu‑güedé Jèsús vehe té Caìfás, te ndèca ñaha‑güedé xii‑gá cuáháⁿ vechìuⁿ tée cùu gobiernú. Te sa ta cùditó‑ni‑gá cuáháⁿ nǔu ñá ní cuìní cue tée isràél quɨ́hu‑güedé xɨtɨ́ vechìuⁿ tée cùu gobiernú‑áⁿ. Te núu nì quɨ́hu‑güedé vechìuⁿ‑áⁿ ñá, te vá cúú‑gǎ quɨ́hu‑güedé cudìni‑güedé vico pàscuá ní cùu chi ducaⁿ tnàhí quìde‑güedé. \v 29 Núu té Pìlatú tée cùu gobiernú ní quee‑dé vechìuⁿ‑dé ní cáháⁿ ndɨhɨ ñaha‑dě xii‑güedé, te ní xáhaⁿ‑dě: \p —¿Ná cuéchi ní quide tée‑a núu ndèca‑ndo‑dé véxi? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 30 Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Te núu dìcó ñá túú cuěchi‑dé‑áⁿ te vá cándèca‑ndɨ́‑dé quixi núú‑n ní cùu —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 31 Te ní xáhaⁿ tùcu té Pìlatú xii‑güedé: \p —Chí cándèca‑dé cuánùhú, te cada ndáá‑ndó cuěchi‑dé nàcuáa càa leí méé‑ndó —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Dico nchúhú ñáyiu isràél chi ñá túú dùcaⁿ taxi tnuní lèí sá cáhní‑ndɨ̌ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 32 Te ducaⁿ nǐ cuu chi dacuɨtɨ́í nǐ quee ndáá‑xi nàcuáa ní cáháⁿ méé Jèsús cada‑xi cuú‑gá. \v 33 Te cuándɨhu té Pìlatú vechìuⁿ‑dé, te ní cana‑dé Jèsús ní xícáⁿ tnúhú‑dě núú‑gǎ, te xǎhaⁿ‑dě: \p —¿Yòhó yɨ́ndàha‑n ñáyiu isràél‑ǎⁿ? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 34 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —¿Te xíǎⁿ càháⁿ‑n sǎ věxi iní méé‑n, àdi ió ɨɨⁿ ñáyiu ní cachí tnúhu xii‑n cuèndá‑í? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 35 Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú xii‑gá: \p —Ñá dɨ́ú těe isràél cúù‑í nǔu ducaⁿ cǎháⁿ‑n, chi cue ñaní tnáhá‑n cuè tée isràél ndɨhɨ cue dútú cúnùu ní taxi cuèndá ñáhá‑güedě xii‑n ìha. ¿Te ná ní quide‑n? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 36 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Ñá dɨ́ú těe ñuyíú‑a cùu‑í te ni ñà túú věxi‑í taxi tnùní‑í ñuyíú‑a, chi núu dìcó iha tàxi tnuní‑í áⁿ te cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑í nàá‑güedé ndɨhɨ cue tée isràél cuèndá sá vǎ tnɨ́ɨ́ ñàha‑güedé xii‑í ní cùu, dico ñá túú věxi‑í sá táxí tnùní‑í ñuyíú‑a —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 37 Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú: \p —¿Te tée yɨ̀ndaha ñáyiu cùu‑ó vání? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te dàtná càchí‑n‑ǎⁿ yɨ̀ndaha ndisa‑í ñáyiu, chi yúhú véxi‑í ñuyíú‑a te iha ní cacu‑í te càháⁿ‑í mee‑ni tnǔhu ndáá. Te nchaa ñáyiu na cùdɨ́ɨ́ ìní‑xi tnúhu ndáá, te tedóho‑yu nchaa tnúhu càháⁿ‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 38 Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú: \p —¿Te ná cúú‑tu tnúhu ndáá‑áiⁿ? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \s1 Càchí‑güedé sá cáhní‑güedě Jèsús \r (Mt. 27:15-31; Mr. 15:6-20; Lc. 23:13-25) \p Te sátá nǐ yáha ní xícáⁿ tnúhú tě Pìlatú núú Jèsús, te ní quee tucu‑dé quehé, te xǎhaⁿ‑dě xii cue tée isràél: \p —Ñá túú nǎ cuéchi tée‑a. \v 39 Te váha‑ni chi ducaⁿ tnàhí quìde nchohó sá ndɨ̀ tnahá nduu vìco pascuá cuìní‑ndó sǎ dácǎcu‑í ɨɨⁿ tée yɨ̀hɨ vecaá. Te núu cuìní‑ndó te na dàcácu‑í tée yɨ̀ndaha ñaha xii‑ndo —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 40 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑dé, núu nchaa‑güedé níhi ní cáháⁿ‑güedé, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¡Vá dácǎcu‑n těe‑áⁿ, té Barràbás dàcácu‑n! —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te té Barràbás‑áⁿ nǐ cuu‑dé ɨɨⁿ ñadúhú. \c 19 \p \v 1 Te té Pìlatú ní táúchíúⁿ‑dě ní tnɨɨ ñaha cuè sandadú xii Jèsús, te ní caniha‑güedě xii‑gá ndɨhɨ ñɨɨ. \v 2 Te dɨu‑ni cue tée‑áⁿ nǐ cadúha‑güedé ɨɨⁿ coròná iñu ní chihi‑güedé dɨ́quɨ́‑gǎ, te ní dáquɨ̌u nuu ñaha‑güedě xii‑gá ɨɨⁿ dóó tɨ́cuèhé víhí. \v 3 Te ní sáháⁿ ndehe yatni‑gá‑güedé núú‑gǎ, te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —¡Ío càhnu cuu yohó tée yɨ̀ndaha ñaha xii ñáyiu isràél! —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě cúdɨ̀quɨ́ ndeé ñáhá‑güedě xii‑gá. \p Te ní cani‑güedé déhndé nǔú‑gǎ. \p \v 4 Te ní quee tucu té Pìlatú quehé te ní xáhaⁿ‑dě xii nchaa ñáyiu xǐndecu quehé: \p —Te cundehe‑ndo‑dě ná ndéé ñùhu‑í‑dé iha, chi yúhú sǎha‑í cuèndá sá ñà túú cuěchi‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 5 Te ní ndeñuhu ñaha té Pìlatú xii Jèsús xɨtɨ́ vechìuⁿ‑dé te ñùhu ɨɨⁿ coroná iñu dɨ́quɨ́‑gǎ, te nìhnu‑gá dóó tɨ́cuèhé víhí‑ǎⁿ. Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú xií‑yu: \p —¡Nái‑dé‑a! —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 6 Te ní xiní ñáhá cuè dútú cúnùu ndɨhɨ cue tée quìde cuendá veñúhu. Te ní cuáá‑güedé, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —¡Cata caa‑dé! ¡Cata caa‑dé núú cùrúxí! —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú: \p —Váha‑gá nǔu candeca mee‑ndo‑dě quɨ́hɨ́ⁿ cata caa‑ndo‑dě núú cùrúxí, chi yúhú cútnùní iní‑í sá ñà túú na cuěchi‑dé —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 7 Te ní xáhaⁿ cuè tée isràél: \p —Lèí ndécú ndɨ̀hɨ nchúhú càchí‑xi sá dài cuú‑dé, chi càchí‑dé sá Děhe Yá Ndiǒxí cúú‑dě —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 8 Te sá dúcáⁿ nǐ xáhaⁿ‑güedě xii té Pìlatú, te vàa‑gá ní yùhú‑dé. \v 9 Núu cuándɨhu tucu‑dé vechìuⁿ‑dé, te ní xáhaⁿ tùcu‑dé xii Jèsús: \p —¿Te yòhó ndèé tée cùu‑n‑i? —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Dico Jèsús ñá túú ní cǎháⁿ‑gá. \p \v 10 Núu ní xáhaⁿ tě Pìlatú xii‑gá: \p —¿Te vá càchí tnúhu‑n nǔu ndèé tée cùu‑n‑u? ¿Náa ñá túú xìní‑n sǎ yǔhú táxí tnùní‑í, te cuu‑ni tauchìuⁿ‑í cata caa ñaha‑güedě xii‑n nǔú cùrúxí cuú‑n, te cuu‑ni dàcácu ñaha‑ǐ xii‑n‑ǎⁿ? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 11 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Yòhó ñá túú sǎ táxí tnùní ñáhá‑n xìi yúhú ní cùu núu ñá túú Yǎ Ndiǒxí ní cuìní‑gá sá dúcáⁿ cùnduu, te tée ní taxi cuèndá ñáhá xìi‑í núú‑n těe‑áⁿ ǐo‑gá ndècuéchi‑dé dàcúúxí yòhó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 12 Te òré‑áⁿ nǐ ngüíta té Pìlatú ndúcú‑dě nàcuáa cada‑dé dàcácu‑dé Jèsús ní cùu, dico cue tée isràél ní ngüíta‑güedé ní cuáá‑güedé, te xǎhaⁿ‑güedě: \p —Te núu na dàcácu‑n těe‑áⁿ, te ñá dɨ́ú těe tnàhá tnúhu ndɨhɨ té Cèsár cúú‑n. Chi nděda‑ni càa tée na càchí sá cúú‑dě tée yɨ̀ndaha ñaha xii ñáyiu cùu úhú iní‑dé té Cèsár. Te té Jèsús‑áⁿ càchí‑dé sá táxí tnùní‑dé —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 13 Te sá dúcáⁿ nǐ xáhaⁿ‑güedě xii té Pìlatú nǔu ní quee‑dé ndɨhɨ Jèsús cuáháⁿ ndɨhɨ ñaha‑dě corrèdór núú nǐ quée mee‑ni yǔú vǎha núú ñúhú, te xíáⁿ nání‑xí Gǎbatá tnúhu hèbreú. Te xíáⁿ ndécú xìlé sácǒo nchihi té Pìlatú xèhndé‑dé cuéchi ñáyiu, núu ní nucóo‑dé núú xìlé‑dé òré ní quexìo‑dé ndɨhɨ Jèsús. \v 14 Te cùu‑xi datná cuádava nduu, nduu vìspré vico pàscuá. Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú xii ñáyiu isràél: \p —¡Nái tée yɨ̀ndaha ñaha xii‑ndo‑a! —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p \v 15 Te ní cuáá‑yu, te xǎhǎⁿ‑yu: \p —¡Cahni‑dé! ¡Cahni‑dé! ¡Cata caa‑dé núú cùrúxí! —càchí‑yu xǎhǎⁿ‑yu. \p Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú: \p —¿Te yúhú cata caa‑í tée yɨ̀ndaha ñaha xii‑ndo‑u? —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xií‑yu. \p Te cue dútú cúnùu ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Nchúhú ñá túú‑gǎ tée yɨ̀ndaha ñaha xii‑ndɨ́, chi ɨɨⁿdìi‑ni té Cèsár yɨ́ndàha ñaha‑dé xii‑ndɨ́ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 16 Te té Pìlatú ní xáhaⁿ‑dě ní queheⁿ cuèndá‑güedé Jèsús ndécá ñàha‑güedé cuáháⁿ cata caa ñaha‑güedě núú cùrúxí. \s1 Sàta caa‑güedé Jèsús núú cùrúxí \r (Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Lc. 23:26-43) \p \v 17 Te ní quee Jèsús nchídó‑gǎ cùrúxí cuáháⁿ ɨɨⁿ xichi núú nání Yɨ̀quɨ Dɨ́quɨ́ Ndɨ̌yɨ. Te tnúhu hèbreú quéé‑xí Gǒlgotá. \v 18 Te yàcáⁿ ní sata caa ñaha‑güedě xii‑gá núú cùrúxí‑áⁿ. Te xio xio dɨ̀ñɨ‑gá ní sata caa‑güedé úú cue tée ndècu ndisa cuéchi‑xi dɨu‑ni núú cùrúxí tucu. \v 19 Te ní táúchíúⁿ tě Pìlatú ní taxi ndecu‑güedé ɨɨⁿ sá ndèé lètrá núú cùrúxí tá càa‑gá, te duha càchí lètrá‑áⁿ: “Jèsús tée ñuú Nazàrét, tée yɨ̀ndaha ñaha xii ñáyiu isràél”, duha càchí‑xi. \v 20 Te vài ñáyiu isràél ní xiní‑yu nàcuáa càháⁿ lètrá‑áⁿ, chi yatni‑ni yuhu ñùú ní sata caa ñaha‑güedě xii‑gá núú cùrúxí. Te lètrá‑áⁿ càháⁿ‑xi tnúhu hèbreú, te càháⁿ‑xi tnúhu grìégú, te càháⁿ‑xi tnúhu làtín. \v 21 Te ní xáhaⁿ cuè dútú cúnùu xii té Pìlatú: \p —Vá táúchìuⁿ‑n tee‑güedé lètrá cáháⁿ‑xi “Tée yɨ̀ndaha ñaha xii ñáyiu isràél” ní cùu, váha‑gá tauchìuⁿ‑n tee‑güedé lètrá cáháⁿ‑xi “Tée càchí yɨ́ndàha ñaha xii ñáyiu isràél ní cùu” —cachí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p \v 22 Te ní xáhaⁿ tě Pìlatú: \p —Nàcuáa ní táúchíùⁿ‑í ní tee‑güedé te ducaⁿ quèndóo‑xi —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 23 Te sátá nǐ sata caa ñaha cuè sandadú xii Jèsús núú cùrúxí, te cúmí xichi ní quide‑güedé dóó‑gǎ, te ɨɨⁿ ɨɨⁿ xichi dóó‑gǎ ní cáhñu cue sandàdú‑áⁿ. Te ndècu ɨɨⁿ dóó‑gǎ dóó cání ñà túú ní tɨ̌cu. \v 24 Te cuèndá dóó‑ǎⁿ nǐ xítnàha cue sandadú‑áⁿ: \p —Vá ndátá‑ó dǒó‑a, váha‑gá nǔu na còto ndéé‑ó cuèndá quiní‑ó ndědacàa‑o cuu cuendá‑ó —càchí‑güedé xǐtnàha‑güedé. \p Te ducaⁿ nǐ quide‑güedé chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi: “Tɨtnɨ́ xichi ní cáhñu‑güedé dóò‑í. Te ní xito ndéé‑güedé cuèndá cutnùní iní‑güedé ndědacàa‑güedé níhí‑güedě dóò‑í”, duha càchí‑xi núú tùtú‑gá. Te sá dúcáⁿ càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí nǔu xíǎⁿ ducaⁿ nǐ quide cue sandàdú‑áⁿ. \p \v 25 Te yatni dɨ̀ñɨ curúxí núú tácàa Jesús nútnɨ̌ɨ nǎná‑gǎ, ndɨhɨ cúhú‑xi, ndɨhɨ tá Màriá ñadɨ̀hɨ́ té Clèofás, ndɨhɨ tá Màriá Magdalèná. \v 26 Te ní xiní Jèsús nǎná‑gǎ nútnɨ̌ɨ‑aⁿ dɨ̀ñɨ ɨɨⁿ tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá, tée ío cùu iní‑gá, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii nǎná‑gǎ: \p —Nǎá, tée nùtnɨ́ɨ‑áⁿ nduu‑dé dàtná déhe mee‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑aⁿ. \p \v 27 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá‑áⁿ: \p —Ñaha‑áⁿ nduu‑aⁿ dàtná nǎná méé‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Núu ndéé dàvá‑áⁿ nǐ nduu nǎná ñáhá těe‑áⁿ xii nǎná‑gǎ. \s1 Ní xíhí Jèsús \r (Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Lc. 23:44-49) \p \v 28 Te ní cutnùní iní Jèsús sá nǐ ndɨhɨ chìuⁿ ní táhú Tǎtá‑gǎ Dútú Ndiǒxí ní quide‑gá nǔu ní cachí‑gá: \p —Yìchí‑í ndute —càchí‑gá. \p Te duha ní cáháⁿ‑gá chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí. \p \v 29 Te ndècu ɨɨⁿ lítu ñùhu ndudí íá. Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ‑gá sá yìchí‑gá ndute, núu xíǎⁿ ní queheⁿ‑güedé cáchí te ní chindóyo‑güedé xɨtɨ́ ndudí íá‑ǎⁿ, te ní chinenu‑güedé dɨ́quɨ́ ɨɨⁿ dité yutnu nàni hisópó, te ní ndocani‑güedé ní chihi‑güedé yuhu‑gá. \v 30 Te sátá nǐ xihi‑gá ndudí íá‑ǎⁿ, te càchí‑gá: \p —Vitna ní dáxǐnu cava‑í nchaa chìuⁿ ní cachí Tǎtà‑í cada‑í —duha ní cachí‑gá. \p Te ní xócuǐta dúcúⁿ‑gǎ ndàa núú‑gǎ, te ní xíhí‑ni‑gá. \s1 Ɨɨⁿ sandàdú ní caáⁿ‑dé yɨquɨ naha Jèsús ndɨhɨ ɨɨⁿ pùyá yɨ́hɨ́ càá núú‑xi \p \v 31 Te cuèndá sá ndùu vispré vico pàscuá cúú‑xí nǔu ñá ní cuìní cue tée isràél cundecu‑ni yɨquɨ cùñú‑gá núú cùrúxí ndɨhɨ yɨquɨ cùñú cue tée ní sata caa‑güedé dɨ̀ñɨ‑gá, chi cuèndá nduu tněé‑áⁿ cúú‑xí ndùu ndetatú ñáyiu, te ío quìde cahnú‑yu nduu‑ǎⁿ, núu ní xáhaⁿ‑güedě xii té Pìlatú sá táúchìuⁿ‑dé quɨ́hɨ́ⁿ cue tée cáhnú‑güedé dɨ́hɨⁿ Jèsús ndɨhɨ dɨ́hɨⁿ cue tée tàcaa ndɨhɨ‑gá, te xocàni‑güedé yɨquɨ cùñú‑gá ndɨhɨ yɨquɨ cùñú‑güedé yàcáⁿ. \v 32 Te sátá dúcáⁿ te ní sáháⁿ cue sandàdú ní sáhnú‑güedé dɨ́hɨⁿ cue tée tàcaa xio xio dɨñɨ Jesús. \v 33 Te òré ní cuyatni‑güedé núú‑gǎ, te ní xiní‑güedé sá sà ní xíhí‑gá nǔu ñá ní sǎhnú‑güedé dɨ́hɨⁿ‑gá. \p \v 34 Dico ɨɨⁿ sandàdú‑áⁿ nǐ cúxi‑dé pùyá néhé‑dě ɨɨⁿ xio yɨquɨ naha‑gǎ, te yɨ̀hɨ caá núú‑xi núu ní caáⁿ‑xi yɨquɨ naha‑gǎ ní quee nɨ́ñɨ́ ndɨhɨ ndute cuìí. \v 35 Te yúhú té Juàá tée ní cadúha tutú‑a ní xiní‑í nàcuáa ní cuu ní xíhí Jèsús, te xíǎⁿ nǔu càháⁿ ndáá‑í cuèndá quɨ́ndáá iní‑ndó. \v 36 Te ducaⁿ nǐ cuu ñá ní sǎhnú‑güedé dɨ́hɨⁿ Jèsús, chi ní quee ndáá‑xi nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi: “Vá càhnú‑güedé ni ɨ̀ɨⁿ yɨquɨ‑gá”, duha càchí‑xi. \v 37 Te ducaⁿ nǐ quide‑güedé Jèsús ní caáⁿ‑güedé yɨquɨ naha‑gǎ, chi ɨngá xichi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí càchí‑xi: “Sáá nduu te quiní‑güedé ɨɨⁿ tée ní dánǐcuèhé‑güedé”, duha càchí‑xi. \s1 Chìndúxi‑güedé Jèsús \r (Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56) \p \v 38 Te sátá dúcáⁿ nǐ cuu, te té Chèé tée ñuú Arimàteá tnàhá‑dé ní sándáá iní‑dé tnúhu Jèsús dico dayuhu, chi ní xóo yùhú‑dé cue tée cùnuu núú ñǎyiu isràél. Te tée‑áⁿ nǐ xáhaⁿ‑dě xii té Pìlatú nǔu vá dáñá‑dě canehe‑dé yɨquɨ cùñú Jèsús quɨ́hɨ́ⁿ chindúxi‑dé, te té Pìlatú ní xáhaⁿ‑dě xii‑dé sá cúú cànehe‑dé yɨquɨ cùñú Jèsús quɨ́hɨ́ⁿ, núu ní sáháⁿ‑dé ní nuu nehe‑dé yɨquɨ cùñú‑gá núú cùrúxí nchídó‑dě cuáháⁿ. \v 39 Te té Nicòdemú tée ní sáháⁿ niú ní cáháⁿ ndɨhɨ‑dé Jèsús ndéé díhna, tée‑áⁿ néhé‑dě ócó úxí kǐlú yuchi ní cuáha mee‑ni yǔcú sǎ nání mìrrá ndɨhɨ yúcú sǎ nání àloés. Te ío váha tnàmi saháⁿ. \v 40 Te ní naníhí tnáhá‑dě ndɨhɨ té Chèé, te ní chidúcúⁿnuu‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús mee‑ni dǒó vǎha, te nàcuáa ta dùcuⁿ nuu‑güedé yɨquɨ cùñú‑gá dóó‑ǎⁿ, te ducaⁿ ta chìdo‑güedé yuchi sàháⁿ tnámí‑ǎⁿ nǔú dǒó‑ǎⁿ chi ducaⁿ tnàhí quìde ñáyiu isràél òré chíndǔxi tnàhá‑yu. \v 41 Te yatni núú nǐ sata caa‑güedé Jèsús cáá ɨ̀ɨⁿ lahuertá. Te xɨtɨ́ lahuèrtá‑áⁿ nchìí ɨɨⁿ yaú cava duha cuáháⁿ ndáá‑xi, te vátá yǒo ɨɨⁿ‑gá nguɨ́ndǔxi xíáⁿ. \v 42 Te cuèndá sá nǐ cuyatni tnahá nduu ndètatú ñáyiu isràél nǔu xíǎⁿ yaú cava nchìí yatni‑ni xíáⁿ nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús. \c 20 \s1 Jèsús ní ndoto‑gá \r (Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Lc. 24:1-12) \p \v 1 Te ndumìngú tacuǐhndá‑gá cuáháⁿ tá Màriá Magdalèná cuáháⁿ ngoto‑xi yaú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús, te ní sáá‑xi ní xiní‑xi sá ñà túú‑gǎ ndèdɨ́ yúú yèhe yaú‑áⁿ. \v 2 Núu xìnu‑xi cuánuhú núú ndécú tě Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, ndɨhɨ ɨngá tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá tée ío cùu iní‑gá, te ní xáhaⁿ‑xi xìi‑güedé: \p —Nèhe‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús cuáháⁿ, te ñá xìní‑ó ndèé ní taxi ndecu‑güedé —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi‑güedé. \p \v 3 Te ní quee té Pèlú ndɨhɨ ɨngá tée‑áⁿ cuǎháⁿ ndéhé‑güedě yaú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú‑gá. \v 4 Te ndùú‑güedé xínú‑güedě cuáháⁿ ní cùu, dico ɨngá tée‑áⁿ nǐ cuu níhi‑gá sáhá‑dě cuáháⁿ‑dé nǔu díhna‑gá‑dé ní sáá‑dé yuhu yàú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús ní cùu. \v 5 Te ní ngáundeyɨ‑dé xító nìhni‑dé xɨtɨ́ yaú‑áⁿ, te ní xiní‑dé mee‑nǎ dóó vǎha sá nǐ xɨ́ducúⁿ nuu‑gá yúcú, dico ñá ní quɨ̌hu‑dé. \v 6 Te sátá nǐ sáá té Pèlú te cuánguɨhu‑dé xɨtɨ́ yaú‑áⁿ, núu tnàhá‑dé ní xiní‑dé nchaa dóó nǐ xɨ́ducúⁿ nuu‑gá yúcú‑ǎⁿ. \v 7 Te ní xiní‑dé sá dǒó nǐ xíndútú dɨ̌quɨ́‑gǎ ñá túú càtuu jundú‑xi ndɨhɨ dóó nǐ xɨ́ducúⁿ nuu‑gá chi ní nadúcúⁿnuu‑ná cátùu ɨɨⁿ xio. \v 8 Te nchìcúⁿ tucu tée ní sáá díhna‑gá‑áⁿ cuǎnguɨhu xɨtɨ́ yaú‑áⁿ, te ní xiní‑dé sá dǒó‑nǎ yúcú, te ñá túú‑gǎ yɨquɨ cùñú Jèsús nǔu ní sándáá iní‑dé sá nǐ ndoto‑gá. \v 9 Chi vátá tècú tnùní‑gá‑güedé nàcuáa càháⁿ‑xi núú tùtú Yǎ Ndiǒxí núú càchí‑xi sá Jèsús ndoto‑gá. \v 10 Te ní xícó ndɨ̀ ndúú cue tée ní sángoto yaú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús ní cùu cuánuhú‑güedé vehe‑güedé. \s1 Jèsús ní naníhí tnáhá‑gǎ ndɨhɨ tá Màriá Magdalèná \r (Mr. 16:9-11) \p \v 11 Te ní sáá tucu tá Màriá yuhu yàú núú nǐ chihi‑güedé yɨquɨ cùñú Jèsús te ní ngüíta‑xi ndàhyú‑xi, te ní ngáundeyɨ‑xi xìto nihni‑xi xɨtɨ́ yaú‑áⁿ. \v 12 Te xɨtɨ́ yaú‑áⁿ nǐ xiní‑xi úú espíritú xínú cuèchi núú Yǎ Ndiǒxí xǐxíhnu‑xi mee‑ni dǒó cuìxíⁿ xǐndecu‑xi núú nǐ cáa yɨquɨ cùñú‑gá. Te ɨɨⁿ‑xi nùcóo núú nǐ cáa dɨ́quɨ́‑gǎ, te ɨɨⁿ‑xi nùcóo núú nǐ cáa sáhá‑gǎ. \v 13 Te espíritú‑áⁿ nǐ xáhaⁿ‑xi xìi tá Màriá: \p —¿Ná cuèndá ndàhyú‑n? —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi. \p Te ní xáhaⁿ tǎ Màriá: \p —Ndàhyú‑í chi nèhe‑güedé yɨquɨ cùñú Yaá cúú Xǐtohó‑í cuáháⁿ, te ñá túú xìní‑í ndèé ní taxi ndecu‑güedé —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi xìi cue espíritú‑áⁿ. \p \v 14 Te tnúhu‑ni‑áⁿ nǐ cáháⁿ‑xi te ní nchócótó‑xí ɨ̀ɨⁿ xio, te ní xiní‑xi Jèsús nútnɨ̌ɨ‑gá dico ñá túú ní cùtnuní iní‑xi sá dɨ́ú mèe‑gá. \v 15 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑xi: \p —¿Ná cuèndá ndàhyú‑n? ¿Yoo nànducu‑n? —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \p Te mee‑xi nǐ sani iní‑xi sá těe xìto lahuertá‑áⁿ cúú těe‑áⁿ, núu ní xáhaⁿ‑xi: \p —Tǎta, te núu yòhó néhé‑n yɨ̀quɨ cuñú Jèsús cuáháⁿ, te cáháⁿ‑n ndèé ní taxi ndecu‑n chi cuèndá naqueheⁿ‑í canehe‑í núhú —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi. \p \v 16 Te ní cáháⁿ dɨ́ú ñàha‑gá xii‑xi, te xáhaⁿ‑gǎ: \p —¡Màriá! —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \p Te ní ndacoto‑xi núú‑gǎ, te ní cáháⁿ‑xi tnúhu hèbreú, te xǎhaⁿ‑xi: \p —¡Rabòní! —càchí‑xi xǎhaⁿ‑xi. Te tnúhu‑áⁿ quéé‑xí Mèstrú. \p \v 17 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Daña vá ngání ñàha‑n chi vátá ndáá‑gǎ‑í núú ndécú Tǎtà‑í. Te núhú‑n cǔñaha‑n xìi cue tée ío váha ní tnahá tnúhu ndɨhɨ‑í sá ndáà‑í núú ndécú Tǎtà‑í Dútú Ndiǒxí, te dɨu‑gá cúú Tǎtá‑ndó nchàa‑ndo, te dɨu‑ni‑gá cúú Ndiǒxí‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \p \v 18 Te ní natnɨɨ tá Màriá Magdalèná ichi cuánuhú‑xi cúñaha‑xi xìi cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá sá nǐ xiní‑xi Jèsús, te ní xáhaⁿ‑xi xìi‑güedé nchaa nàcuáa ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑xi. \s1 Ní quexìo Jesús núú xǐndecu cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá \r (Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Lc. 24:36-49) \p \v 19 Te dɨu‑ni ndumìngú sandɨquɨⁿ ní natacá cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá, te xǐndedɨ́ nihnu‑güedé vehe sá xǐyùhú‑güedé cue tée cùnuu núú ñǎyiu isràél. Te ní quɨ́hu Jèsús ndéé tnuú‑güedé ní ngúnutnɨ́ɨ‑gá, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Yá Ndiǒxí chíndèe ñaha‑gá xii‑ndo ǐo váha cùu iní‑ndó ndècu‑ndo —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 20 Te ní dánèhé ñáhá‑gǎ ndaha‑gá ndɨhɨ yɨquɨ naha‑gǎ xii‑güedé. Te ío ní cudɨ́ɨ́ ìní‑güedé sá dɨ́ú ndìsa‑gá ní xiní ñáhá‑güedě. \v 21 Te ní xáhaⁿ tùcu Jesús xii‑güedé: \p —Yá Ndiǒxí chíndèe ñaha‑gá xii‑ndo ǐo váha cùu iní‑ndó ndècu‑ndo. Te dàtná ní tendaha ñàha Tátà‑í Dútú Ndiǒxí xii‑í véxi‑í ñuyíú‑a, te ducaⁿ tèndaha ñaha‑í xii‑ndo quɨ̌hɨ́ⁿ‑ndó cǎháⁿ‑ndó tnǔhu‑í núú ñǎyiu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 22 Te ní chiyócó‑gǎ núú‑güedě, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Chí ndúú tàhú Espíritú Yǎ Ndiǒxí cundecu ndɨhɨ‑ndo. \v 23 Te nchaa ñáyiu na quɨ̀ndáá iní‑xi tnúhu‑í te cúñaha‑ndo xìí‑yu sá nǐ quide càhnu iní Yǎ Ndiǒxí nchaa cuéchi‑yu. Te nchaa ñáyiu vá quɨ̀ndáá iní tnúhu‑í te cúñaha‑ndo xìí‑yu sá vǎ cádá càhnu iní‑gá cuéchi‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \s1 Té Mǎxí càháⁿ ndɨhɨ‑dé Jèsús \p \v 24 Te núú ùxúú cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá, te ɨɨⁿ‑dé nání‑dě Mǎxí tée ní xóo danàni‑güedé Cuǎchí, te tée‑áⁿ ñà túú‑dě ndécú ndɨ̀hɨ‑güedé òré ní sáháⁿ Jèsús. \v 25 Te dava‑gá cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá ní xáhaⁿ‑güedě xii‑dé: \p —Ní xiní‑ndɨ́ Jèsús —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě. \p Te ní xáhaⁿ tě Mǎxí: \p —Te vá quɨ̀ndáá iní‑í, chi ndéé quìní‑í ndaha‑gá núú nǐ quée nduyú, te dàquɨ́hu‑í dɨ́quɨ́ ndáhà‑í núú nǐ caáⁿ nduyú‑áⁿ, te dàquɨ́hu ndàha‑í yɨquɨ naha‑gǎ núú nǐ caáⁿ, ducaⁿ te quɨndáá iní‑í —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p \v 26 Te núú ùná tucu nduu ní natacá tucu cue tée ní xica cuu ndɨhɨ Jèsús ɨɨⁿ vehe, te nduu‑ǎⁿ tnàhá té Mǎxí ndécú ndɨ̀hɨ‑güedé. Te cuěi ndèdɨ́ nihnu‑güedé vehe‑áⁿ, te ní quɨ́hu Jèsús ndéé tnuú‑güedé, te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Yá Ndiǒxí chíndèe ñaha‑gá xii‑ndo ǐo váha cùu iní‑ndó ndècu‑ndo —cachí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 27 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii té Mǎxí: \p —Cundehe ndàha‑í te dàquɨ́hu‑n dɨ̌quɨ́ ndáhá‑n nǔú nǐ quée nduyú, te dàquɨ́hu‑n ndàha‑n yɨquɨ naha‑í‑a cuèndá quɨ́ndáá iní‑n te vá cání ɨ̀ɨⁿ cani úú iní‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 28 Te ní xáhaⁿ tě Mǎxí xii‑gá: \p —¡Yòhó cúú‑n Xǐtohó‑í! ¡Yòhó cúú‑n Ndiǒxì‑í! —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 29 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Mǎxí, ndéé vitna ní sándáá iní‑n chi ndéé ní xiní ñáhá‑n xìi‑í te ní sándáá iní‑n, dico cùdɨ́ɨ́‑gǎ iní nchaa ñáyiu ñá túú ní xìní núú ñáhá xìi‑í, te ní sándáá iní‑yu —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \s1 Quɨndáá iní‑ó tnǔhu yòdo tnuní núú tùtú‑a \p \v 30 Te vài‑gá sá vǎ yǒo tnàhí ndàcu cada ñá túú yòdo tnuní núú tùtú‑a ní quide Jèsús núú cuè tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá. \v 31 Dico dava‑gá ní ngódó tnùní núú tùtú‑a cuèndá sá quɨ̀ndáá iní‑ndó sǎ Jèsús cúú‑gǎ Crìstú Déhe Dútú Ndiǒxí, te naníhí tàhú‑ndó te núu na quɨ̀ndáá iní‑ndó‑gǎ. \c 21 \s1 Úsá cue tée ní xica cuu ndɨhɨ Jèsús ní xiní ñáhá‑güedě xii‑gá \p \v 1 Te ɨngá nduu tucu xǐndecu cue tée ní xica cuu ndɨhɨ Jèsús yuhu làgúná ñuú Tìberiás, te ní sáháⁿ‑gá núú xǐndecu‑güedé‑áⁿ. Te duha ní cuu ní xiní ñáhá‑güedě xii‑gá. \v 2 Te ndècu té Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, ndɨhɨ té Mǎxí tée ní xóo cúñaha‑güedě Cuǎchí, ndɨhɨ té Natanàél tée ñuú Cànaá, te ñuú‑áⁿ yɨ́ndèhu‑xi distritú Galìleá, te tnàhá ndɨ ndùú déhe té Zebèdeú, ndɨhɨ úú‑gá tucu cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá. \v 3 Te ní xáhaⁿ tě Pèlú xii‑güedé: \p —Quɨ́hɨ́ⁿ‑í quɨ́tnɨɨ‑í chácá —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑güedé. \p Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Tnàhá nchúhú canchicúⁿ ñáhá‑ndɨ̌ xii‑n quɨ̌hɨ́ⁿ tucu —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑dé. \p Te ní xica‑güedé cuáháⁿ‑güedé ní sáá‑güedé núú ndécú bàrcú, te ní quée‑güedé xɨtɨ́ bàrcú‑áⁿ cuǎháⁿ‑güedé. Te niú‑áⁿ ñǎ ní nǐhí tnàhí‑güedé chácá. \v 4 Te sa ta cùditó‑nǎ cuáháⁿ ní xiní‑güedé Jèsús yuhu làgúná, dico ñá ní cùtnuní iní‑güedé sá dɨ́ú‑gǎ. \v 5 Te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé: \p —Cue tée cuechi, ¿ní níhí‑ndó chǎcá caxi‑o ñǎ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te ní xáhaⁿ‑güedě: \p —Vědana chácá ñà túú ní nǐhí‑ndɨ̌ —càchí‑güedé xǎhaⁿ‑güedě xii‑gá. \p \v 6 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Chí dáquěe ñunu‑ndo ndàa xio cuha barcú chi níhí‑ndó‑dɨ́ —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Te ducaⁿ nǐ quide‑güedé, te òré nátàva‑güedé ñunu xɨtɨ́ ndute, te ñá cúndèe‑gá‑güedé natava‑güedé cuèndá sá nǐ chítú chǎcá xɨtɨ́‑xi. \v 7 Te tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá tée ío cùu iní‑gá ní xáhaⁿ‑dě xii té Pèlú: \p —¡Dɨu Xítohó Jesucrìstú! —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑dé. \p Te sá nǐ tecú dóho té Pèlú sá dúcáⁿ càháⁿ‑dé nǔu ní ndɨ́únuu‑dé dóó‑dě, chi dóó sǎ yɨ́màa‑ni‑dé níhnú‑dě ní cùu. Ducaⁿ te ní nuu ndava‑dé bàrcú ní ngaunihnu‑dé ndute, te cuáháⁿ‑dé núú ndute‑áⁿ nǐ quene‑dé ndéé ñuhu yìchí. \v 8 Te dava‑gá cue tée ndɨhɨ té Pèlú dɨu‑ni cue tée ní xica cuu ndɨhɨ Jèsús ní quendóo‑güedé dàtná ɨɨⁿ cièndú‑gá mětrú te quene‑güedé yuhu ndùte. Te tàñuhu‑ni‑güedé ñunu‑güedé chitu chǎcá nǐ quene‑güedé ndéé yuhu ndùte. \v 9 Te òré ní quene‑güedé ñuhu yìchí, te ní xiní‑güedé càyú ñuhú, te núú ñùhú‑áⁿ ñúhú ɨ̀ɨⁿ chácá ndɨhɨ ɨɨⁿ pàá. \v 10 Te ní xáhaⁿ Jèsús xii‑güedé: \p —Quɨ́hɨ́ⁿ ngueheⁿ‑ndo ɨ̀ɨⁿ úú chácá quɨtɨ íchí nǐ tnɨɨ‑ndo —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p \v 11 Núu té Pèlú ní sáháⁿ‑dé núú ndécú bàrcú, te ní quée‑dé xɨtɨ́‑xi ní cándeé‑dé ñunu ñùhu chácá táñùhu‑dé ní quene ndéé ñuhu yìchí, te chitu chǎcá náhnú, te ñùhu ɨɨⁿ ciendú údico úxí úní‑dɨ xɨtɨ́ ñunu‑áⁿ, te cuěi ducaⁿ vài‑dɨ ñuhu dico ñá ní ndǎtá ñunu‑áⁿ. \v 12 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Chí nèhé cadí iní‑ndó —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑güedé. \p Dico ni ɨ̀ɨⁿ cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá‑áⁿ ñǎ ní xìcáⁿ tnúhú‑güedě núú‑gǎ nǔu yoo cùu‑gá, chi sa ní cutnùní iní‑güedé sá dɨ́ú Jèsús cúú‑gǎ. \v 13 Te Jèsús ní sáháⁿ‑gá ní queheⁿ‑gá pàá ní sáñaha‑gǎ xii‑güedé caxi‑güedé, te dǎtnùní ní queheⁿ tucu‑gá chácá nǐ sáñaha‑gǎ xii‑güedé. \p \v 14 Vitna cùu úní xito sá xìní ñáhá cue tée ní xica cuu ndɨhɨ‑gá sátá nǐ ndoto‑gá. \s1 Jèsús càháⁿ ndɨhɨ‑gá té Pèlú \p \v 15 Te sátá nǐ túhú cóhó‑güedě ní sadí iní‑güedé te ní xícáⁿ tnúhú Jèsús núú tě Xǐmú, àdi Pelú chi úú dɨ̀u‑dé, te xáhaⁿ‑gǎ: \p —Xǐmú, déhe té Jònás, ¿cùu iní‑gá‑n yǔhú dàcúúxí dàva‑gá cue tée‑a ñǎ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tě Pèlú: \p —Mèstrú, cùu iní ñáhà‑í, yòhó sa nàha‑n —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu ducaⁿ, te dacàxi‑n cue mbéé lǐhli‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te cue mběé‑áⁿ cúú‑güèdɨ ñáyiu cùu cuendá‑gá. \p \v 16 Te ní xáhaⁿ tùcu‑gá xii té Pèlú: \p —Xǐmú, déhe té Jònás, ¿cùu iní ñáhá‑n xìi‑í‑u? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te ní xáhaⁿ tùcu té Pèlú: \p —Mèstrú, cùu iní ñáhà‑í, yòhó sa nàha‑n —cachí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ‑gǎ: \p —Te núu ducaⁿ, te coto‑n cuè mbéè‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 17 Te xito cùu uní ní xáhaⁿ tùcu‑gá xii té Pèlú: \p —Xǐmú, déhe té Jònás, ¿cùu iní ñáhá‑n‑ǎⁿ? —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p Te té Pèlú ío ní cundɨ̀yɨ́‑dé sá dúcáⁿ nǐ cuu úní xito xìcáⁿ tnúhú‑gǎ núú‑dě nǔu ndisa sá cúú ìní ñáhá‑dě xii‑gá, te ní xáhaⁿ‑dě: \p —Mèstrú, yòhó nchaa sa xìní‑n, te sa cùtnuní iní‑n sǎ cúú ìní ñáhà‑í xii‑n —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu ducaⁿ, te dacàxi‑n cue mbéè‑í. \v 18 Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑n sǎ cǔtnàhá cuechi‑gǎ‑n nǐ xóo ndécuǐhnu mee‑n dǒó‑n, te ní xóo quɨ́hɨ́ⁿ‑n nděni ní xóo cachí iní‑n, dico na yɨ̀ɨ‑n te dacàá‑n ndàha‑n, te ɨngá tée dacuìhnu ñaha xii‑n dóó‑n te cada yica‑dě candeca ñaha‑dě xii‑n quɨ̌hɨ́ⁿ ɨɨⁿ núú ñà túú tnàhá iní‑n —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 19 Te sá dúcáⁿ nǐ cáháⁿ Jèsús cúú‑xí sǎ nǐ dátècú tnúhu ñaha‑gǎ xii té Pèlú nàcuáa cada‑xi cuú‑dé, te ducaⁿ càda cahnu‑dé Yǎ Ndiǒxí, te ní xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé: \p —¡Canchicúⁿ ñáhá‑n xìi‑í! —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \s1 Tée ío cùu iní‑gá \p \v 20 Te ní nchócótó tě Pèlú ndàa sátá‑dě, te ní xiní‑dé sá nchìcúⁿ ñáhá ɨ̀ngá tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá cuáháⁿ, tée ío cùu iní‑gá tée ní xínucóo dɨ̀ñɨ‑gá òré ní cudìni ndɨhɨ ñaha‑gá xii‑güedé, te dɨu‑ni tée‑áⁿ nǐ xícáⁿ tnúhú‑dě núú‑gǎ dàvá‑áⁿ nǔu nděda càa tée cuáha cuèndá ñáhá xìi‑gá núú cuè tée cùu úhú iní ñáhá. \v 21 Te òré ní xiní té Pèlú sá nchìcúⁿ ñáhá těe‑áⁿ, te ní xícáⁿ tnúhú‑dě núú Jèsús, te xǎhaⁿ‑dě: \p —Mèstrú, te tée‑ǎⁿ, ¿ná cúú sǎ yǎha‑dé‑i? —càchí‑dé xǎhaⁿ‑dě xii‑gá. \p \v 22 Te ní xáhaⁿ Jèsús: \p —Te núu yúhú cuìní‑í sá cúndècu‑ni‑dé ndéé ná quìxi tucu‑í ñuyíú‑a, ¿te yòhó ná cuèndá‑n nǔu xìcáⁿ tnúhú‑n? Yòhó canchicúⁿ ñáhá‑ní xìi‑í —càchí‑gá xáhaⁿ‑gǎ xii‑dé. \p \v 23 Te ní xinu tnúhu núú nchàa ñáyiu sàndáá iní tnúhu‑gá sá těe‑ǎⁿ vǎ cùú‑dé. Dico Jèsús ñá túú dùcaⁿ ní xáhaⁿ‑gǎ sá vǎ cùú‑dé, chi ní xáhaⁿ‑gǎ: “Núu yúhú cuìní‑í sá těe‑ǎⁿ cundecu‑ni‑dé ndéé ná quìxi tucu‑í ñuyíú‑a, ¿te yòhó ná cuèndá‑n?”, duha ní xáhaⁿ‑gǎ xii té Pèlú. \p \v 24 Te dɨu‑ni yúhú té Juàá tée ní sani iní‑yu sá vǎ cùú càháⁿ ndáá‑í nchaa nàcuáa ní cuu, te ducaⁿ nǐ tee‑í núú tùtú‑a, te cùtnuní iní‑ndó sǎ tnǔhu ndáá cúú‑xí. \p \v 25 Te ndècu vai‑gá núú sǎ nǐ quide Jèsús. Te núu dìcó ní ngǔndee nchaandɨ túhú ñá, te váa ni te nɨhìí ñuyíú te vá tnàhá núú‑xi cundecu lìbrú, te núu dìcó ní ngǔndee nchaa. Te ducaⁿ na cùnduu. Te ío chí cádá ndèe iní‑nǎ vitna.