\id 2TI \h 2 TIMOTEO \toc1 Sa Cu Uu Carta I Tyaa Ra San Pablo Sii Ra Timoteo \toc2 2 TIMOTEO \toc3 2 Ti. \mt1 Sa Cu Uu Carta I Tyaa Ra San Pablo Sii Ra Timoteo \c 1 \s1 Sa cu uu carta i tyaa ra Pablo sii ra Timoteo \p \v 1 Yuhvi ra Pablo cui minoo apóstol ra Jesucristo, cuhva cuñi maa ra Ndyoo. Vasi nacatyi sihin ñiyɨvɨ cuhva cacu ñu tatu ndu‑ɨɨn ñu sihin ra Jesucristo. \p \v 2 Tyei carta ya suun, Timoteo. Cuñi xein suun; tañi minoo zehi cuu suun. Cuñi sa cua cuhva xaan ra Ndyoo Zutu yo sa vaha suun. Ta cua cundahvi iñi ra suun. Ta cua cuhva ra sa coo sa taxi añimon. Ta tacuan cua zavaha tucu ra Jesucristo, ra ndyaca ñaha sii yo, suhun. \s1 Nanacatyi maa ra Timoteo vatyi cuenda ra Cristo cuu sii ra \p \v 3 Ora ta sa cuaa sehi tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo cuhva quehin sihin ra cuendon. Zavehi tyiño maa ra sihin minoo sa siñi tuñi vaha tañi i zavaha tandɨhɨ ñiyɨvɨ sahnu sii. \p \v 4 Nacohon iñi cuhva i sacun (quɨvɨ i quite yucuan). Ta cuñi xein ndyehi suun inga saha. Ta tacuan ta zɨquɨ zɨɨ xaan cua cuñi. \p \v 5 Nacohon iñi cuhva sino xaan iñun. Maha Loida siton sihin maha Eunice zɨhun, yucuan ñu i sino iñi sa xihna ñi ta zɨquɨ moo. Ta sito vehi vatyi tacuan tucu sino iñi moo. \p \v 6 Yucuan cuenda zanacohin iñun vatyi zatyiño vohon tyiño ra Ndyoo tañi i saha maa ra Ndyoo cuhva suun quɨvɨ i tyize ndehi xiñun. \p \v 7 Vatyi ña cuñi maa ra Ndyoo sa cuyuhu xaan yo. Saha ra Tatyi Ii ra vatyi cua cuu zatyiño yo tyiño ra. Ta cua cuñi xaan yo sii inga ñiyɨvɨ, ta cua coo sa siñi tuñi vaha xiñi yo. \p \v 8 Yucuan cuenda ma cucahan nuun nu sohon sa ndaa sa cuenda ra ndyaca ñaha sii yo. Ta ma cucahan nuun sa cuenda mi vatyi ñohi vehe caa sa cuenda maa ra. Zoco ndoon vaha sa ndyehun tundoho sihin mi sa cuenda Tuhun Ndyoo. Zandyeun iñun vatyi cua tyindyee ra Ndyoo suun. \p \v 9 Zacacu ra Ndyoo sii yo, ta casi ra sii yo vatyi cu‑ii yo tañi maa ra. Ñá casi ra sii yo sa cuenda minoo sa vaha i zavaha yo. I casi ra sii yo vatyi tacuan cuñi maa ra. I tahan si sii yo sa cuu yo sa cuenda cuatyi yo. Ta i zavaha maa ra Ndyoo minoo sa vaha xaan sa cuenda maa yo vatyi i zaquisi ra sii ra Cristo, ta i sihi ra sa cuenda maa yo. Cumañi ca sino ñuu ñiyɨvɨ, ta sa sito maa ra Ndyoo vatyi cua zavaha ra cuhva cuan. \p \v 10 Ta zañaha ra cuhva cuñi ra sii yo vatyi i zaquisi ra sii ra Jesucristo vatyi zacacu ra sii yo. I zanaa ra tyiño sa cuu yo, ta sihin Tuhun Ndyoo nu cacu yo i zañaha ra sii yo minoo nu ma cuu ca yo. \p \v 11 I saha ra Ndyoo tyiño sii, vatyi nacatyi tuhun ra cuhva cacu ñiyɨvɨ. Ta i tava ra tyiño sii, vatyi zacuehi sii ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu. \p \v 12 Ta yucuan cuenda tehin tundoho sa ndyehi vityi. Zoco ña cucahan nui vatyi site yoo ra cuu ra sa sino iñi, ta sito vehi vatyi ra cuan, cuu zacuenda ra tandɨhɨ sa saha cuende sii ra ndya quɨvɨ cua quisi ra. \p \v 13 Cundyico vohon cuhva vaha xaan sa zacuehi suun. Sino xaan iñun ta cuñun sii inga ñiyɨvɨ vatyi cuenda ra Cristo Jesús cuu suun. \p \v 14 Sihin tundyee iñi sa saha maa Tatyi Ii suun, zacuendon tandɨhɨ tyiño i saha ra Ndyoo suun. \p \v 15 Tañi sa siton, tandɨhɨ ñiyɨvɨ nu cu si Asia sa i zandoo ñu sii, tañi maa ra Figelo ta ra Hermógenes. \p \v 16 Nacundahvi iñi maa ra ndyaca ñaha sii yo sii ñiyɨvɨ ra Onesíforo ta natyindyee ra cuan sii ñu vatyi i tyindyee xaan ra Onesíforo sii. Ta ñá cucahan nuu ra vatyi ñohi vehe caa. \p \v 17 Nu ndɨhɨ tuhun, quɨvɨ i sindyaa ra ñuu Roma ñá zaña ra sa nanducu ra sii, ndya cuhva ndya i nañihi ra sii. \p \v 18 Nacuhva ra ndyaca ñaha sii yo tumañi iñi sii ra quɨvɨ cua tyicuhva ra sii ñiyɨvɨ. Sa sito vohon cuhva i tyindyee xaan ra Onesíforo sii, ndya ñuu Efeso. \c 2 \s1 Minoo zandaru vaha sa cuenda ra Jesucristo \p \v 1 Zehe luhli, cundyee iñun sihin tundyee iñi sa saha ra Cristo Jesús suun. \p \v 2 Tandɨhɨ tuhun sa i siñun catyi suhun nuu cuaha xaan ñiyɨvɨ, yucuan tuhun nacatyun sihin inga ra vaha, ra sa siton vatyi sino vaha iñi ra ta cuu zacuaha ra sii inga ñiyɨvɨ. \p \v 3 Ta nacundyee iñun ndyehun tundoho tañi minoo zandaru vaha ra Jesucristo. \p \v 4 Yoñi minoo zandaru nu sahñi tahan ra ta cuu nazaca ra tyiño maa ra sihin si vatyi coto ma tahan iñi ra i casi sii ra sa cuu ra zandaru. \p \v 5 Ta inga tucu cuhva, minoo ra sizɨquɨ tatu ma cuzɨquɨ vaha ra cuhva tahan si, ñahñi cua zahacanaa ra. \p \v 6 Ta ra zatyiño sisi cuhu, xihna ca sii maa ra tahan si naquihin ra tyiño i zacuu ra. \p \v 7 Nacañi vaha iñun sa catyi suhun ihya, ta cua cuhva ra ndyaca ñaha sii yo vatyi cutuñi iñun tandɨhɨ si. \p \v 8 Nacohon iñun cuhva i nandoto ra Jesús sa i sihi ra. Ta maa ra cuu ñiyɨvɨ ra rey David. Ihya cuu Tuhun Ndyoo cuhva cacu yo tañi sa nacatyi sihin ñiyɨvɨ. \p \v 9 Ta sa cuenda Tuhun Ndyoo ta ndyehi tundoho ndya cuhva nuhñi tañi minoo ra iyo cuatyi. Zoco Tuhun Ndyoo ña nuhñi si. \p \v 10 Yucuan cuenda cundyee iñi ndyehi tandɨhɨ nuu tundoho sa cuenda ñiyɨvɨ i casi ra Ndyoo vatyi tacuan ta cua cuu cacu ñu. Sa cuenda ra Cristo Jesús, ta cua ñihi ñu sa cacu ñu tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta vaha xaan cua cuu si. \p \v 11 Ndisa cuii cuu si nu catyi si: “Tatu cuu yo sa cuenda ra cuan, cua cundito yo sihin ra. \p \v 12 Tatu ndyehe yo tundoho, cua cundyaca ñaha yo sihin ra. Tatu catyi yo vatyi ña sito yo sii ra, cua catyi tucu maa ra vatyi ña sito ra sii yo. \p \v 13 Tatu ña nɨɨ iñi yo ta zatyiño yo tyiño ra, zoco maa ra cua zacuu cuhva sa catyi ra tandɨhɨ saha vatyi tacuan iyo ra.” (Ta cua tyindyee ra sii yo.) \s1 Tatu zatyiño vaha ra Timoteo cua quita vaha ra \p \v 14 Zanacohon iñi ñiyɨvɨ, ta cuhvon tyiño sii ñu sa cuenda ra ndyaca ñaha sii yo vatyi ma natuhun xaan ñu cuenda ñaa minoo tuhun sisi Tuhun Ndyoo vatyi ñahñi maa tyindyee si sa tacuan. Cua zatɨvɨ si sii ñiyɨvɨ tyizoho. \p \v 15 Ñihi xaan nducun cuhva zavohon tandɨhɨ sa cuñi ra Ndyoo tañi minoo ra zatyiño vaha ta quita vaha ra. Tacuan ta ma cucahan nuun ityi nuu maa ra Ndyoo vatyi i zatyiño vohon sihin Tuhun ra. \p \v 16 Ma cuhun nu natuhun xaan ñiyɨvɨ sa cuenda ñaa sa iyo ñuu ñiyɨvɨ ya, tuhun ña ñiñi. Vatyi ñiyɨvɨ cahan tacuan, tahan saha sa cahan ñu ta cua quɨhvɨ cuaha ca tuhun ña vaha sa ña tahan iñi ra Ndyoo. \p \v 17 Ta ihya tuhun cua zatɨvɨ si sii ñiyɨvɨ tañi sa tyahyu ñu sihin minoo cuehe. Ta tacuan iyo ra Himeneo ta ra Fileto. \p \v 18 Vatyi sa i quita ra ityi vaha, ta catyi ra vatyi sa yaha nandoto ñiyɨvɨ i sihi. Ta iyo ñiyɨvɨ sa zatɨvɨ ra cuhva sino iñi ñu. \p \v 19 Zoco i cahan ra Ndyoo minoo cuhva, ta ma cuu nazama ca si. Ihya cuu cuhva catyi si: “Nacoto maa ra ndyaca ñaha sii yo yoo cuu ñiyɨvɨ ra.” Ta catyi tucu si: “Tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa catyi vatyi cuenda ra Cristo cuu ñu, nazandoo ñu sa zavaha ñu sa ña vaha.” \p \v 20 Sisi minoo vehe cahnu, iyo ndaha tyiño xuhun cuaan ta xuhun cuisi. Ta iyo tucu ndaha tyiño vitu ta ndyahyu. Iyo si cutyiño ñu maa ñi nu tyaqui, ta iyo si sa cuenda nu ña ñiñi. \p \v 21 Ta tacuan tucu maa yo, tatu zaña ndisa cuii yo tandɨhɨ sa ña vaha, tacuan ta zɨquɨ cua cuu yo minoo ñiyɨvɨ vaha xaan. Cua zandundɨɨ ra Jesucristo añima yo, ta zɨquɨ cua cuu cutyiño ra sii yo sa cuenda tandɨhɨ tyiño vaha. \p \v 22 Zacuenda xoon suun, ta ma zavohon tandɨhɨ sa ña vaha tañi zavaha ra yoco. Cundyicon minoo cuhva vaha xaan. Sino xaan iñun. Cuñun sii inga ñiyɨvɨ. Ta coo taxun sihin tandɨhɨ inga ra yañi yo, ra vaha añima, ra tuhva caca tahvi sii ra ndyaca ñaha sii yo. \p \v 23 Ma tyizohon nu natuhun xaan ñiyɨvɨ tuhun ña ñiñi ta sa ña ndisa. Sa siton vatyi sihin tuhun cuan ta quisaha cahñi tahan ñiyɨvɨ. \p \v 24 Ta minoo muzu cuenda ra ndyaca ñaha sii yo, cuñi si sa ma nanducu ra tizɨhɨ. Inga cuhva cuñi si vatyi vii ñi cahan ra sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ. Cuñi si vatyi cua cuu zacuaha ra sii ñiyɨvɨ ta coo xaan tundyee iñi sii ra sihin ñu. \p \v 25 Ta ma caca iñi ra vatyi sito xaan ra, zoco vii ñi nazacuaha ra sii ñiyɨvɨ ña tyaa yahvi. Vazu cua tyindyee ra Ndyoo sii ñu, ta cua zama ñu cuhva iyo ñu, ta cua coto ñu ñaa sa cuu sa ndisa. \p \v 26 Tacuan ta zɨquɨ cua quita ñu sisi xayu cuihna nu i tɨɨn ra sii ñu cuhva cuñi ra. \c 3 \s1 Cuhva cua nduu ñiyɨvɨ nu sa cuñi ndɨhɨ tyiemvu \p \v 1 Cuñi si sa coton vatyi ityi nuu ca cua coo quɨvɨ yɨɨ xaan. \p \v 2 Vatyi cua cuñi xaan ñiyɨvɨ sii maa ñu, ta ma cuñi ñu sii inga ñiyɨvɨ. Cua ndyiyo xaan iñi ñu xuhun. Cua zacahnu xaan ñu sii maa ñu. Cua cahan ñu ndya vaha ñi sii ra Ndyoo. Ma tyaa ñu yahvi sii zutu ñu ta sii zɨhɨ ñu. Ma nacuhva ñu tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo a sii ñiyɨvɨ. Cuaha xaan cuatyi ñu cua coo. \p \v 3 Ma cuñi ñu nu sii ñiyɨvɨ sii ñu. Ta nu tucahnu iñi, ma coo sii ñu sihin ñiyɨvɨ. Cua cahan xaan ñu cuendu zɨquɨ ñiyɨvɨ. Nu maa ñu ta ma cundyee iñi ñu cundyaca ñaha ñu sii ñu sa catyi cuatyi ñu. Quiñi xaan cua nanduu ñu. Ta cua cuxaan xaan ñu sii tandɨhɨ sa vaha. \p \v 4 Cua xico tuhun ñu sii amigo ñu. Ñihi xaan iñi ñu. Sica iñi ñu vatyi sito xaan ñu. Nanducu xaan ñu ñaa sa cuñi maa ñu, ta ma nanducu ca ñu sii ra Ndyoo. \p \v 5 Cua cundyico ñu minoo cuhva tañi sa sino iñi ñu sii ra Ndyoo, zoco ña ndisa. Ña sino iñi ñu vatyi iyo xaan cuhva sii ra Ndyoo. Ñahñi cuenda cua cu‑ɨun sihin ñiyɨvɨ sa tacuan caa. \p \v 6 Vatyi nu iyo ñiyɨvɨ sa tacuan, iyo ra quɨhvɨ vehe ñiyɨvɨ. Zandavi ñaha ra sii ñuzɨhɨ sa ñahñi sa siñi tuñi xiñi, ñiyɨvɨ sa iyo xaan cuatyi. Zavaha ñu ñaa ñi maa sa catyi inga ñiyɨvɨ sihin ñu. \p \v 7 Ihya ñiyɨvɨ cuñi ñu coto ñu tandɨhɨ cuii nuu cuhva. Cutuhva xaan ñu, zoco ña cuu coto ñu ñaa sa cuu sa ndisa. \p \v 8 Tañi maa ra tazi, ra Janes ta ra Jambres, i sahñi tahan ra sihin ra Moisés. Ta tacuan tucu ñiyɨvɨ sa quehin tuhun ya, sahñi tahan ñu sihin sa ndisa. Yaha xaan ña vaha sa siñi tuñi xiñi ñu. Sa zama ñu cuhva iyo ñu, ta ña sino ca iñi ñu sii sa ndisa. \p \v 9 Zoco ma cucahnu ca ñu sihin cuhva ña vaha cuan vatyi yatyi xaan ta cua coto tandɨhɨ ñiyɨvɨ vatyi ñahñi sa siñi tuñi xiñi ñu. Tañi i tahan sa uu tahan ra sahñi tahan sihin ra Moisés. \s1 Nu ndɨhɨ saha ra Pablo tyiño sii ra Timoteo \p \v 10 Zoco sito vohon cuhva i zacuehi suun ta cuhva iye. Siton ñaa sa cuñi ta cuhva sino iñi. Siton cuhva cundyee xaan iñi sihin ñiyɨvɨ ta cuhva cuñi xein sii ñu ta cuhva ña zañe Tuhun Ndyoo vazu ndyehe xein tundoho. \p \v 11 Sa cuenda Tuhun Ndyoo ta ndyehe xein tundoho, ta quiñi xaan zavaha ñiyɨvɨ sihin. Siton tandɨhɨ tundoho sa i tehin ñuu Antioquía, ta ñuu Iconio ta ñuu Listra sa catyi Tuhun Ndyoo. Zoco maa ra Ndyoo i zacacu sii, sisi tandɨhɨ si cuan. \p \v 12 Ndisa vatyi tandɨhɨ yo sa cuñi cundito cuhva cuñi ra Cristo Jesús, cua ndyehe xaan yo tundoho cua zacuu ñiyɨvɨ sii yo sa cuenda ra. \p \v 13 Zoco ñiyɨvɨ ña vaha ta ñiyɨvɨ zandavi ñaha, yaha xaan ca cua nduquiñi iyo ñu. Zandavi ñaha ñu, ta cua zandavi ñaha tucu ñiyɨvɨ sii ñu. \p \v 14 Zoco cundyico moo cuhva vaha sa i cutuhvon. Siton yoo sa zacuaha suun, ta sito vohon vatyi sa ndisa cuu si. \p \v 15 Ndya luhlun ta sa siton tutu ra Ndyoo, ta yucuan cuu sa zacuaha suun. Ta saha si coo sa siñi tuñi vaha suun. Ta cua cacun vatyi sino iñun sii ra Cristo Jesús. \p \v 16 Tandɨhɨ cuii tutu Tuhun Ndyoo cuu tuhun sa i cahan maa ra Ndyoo. Ta vaha xaan sa zacuaha yo sii si sii ñiyɨvɨ. Zañaha si sii yo tatu iyo sa ña vaha sii yo. Zaquihin si ityi vaha sii yo. Ta zañaha si cuhva cundito yo minoo cuhva vaha. \p \v 17 Tacuan iyo si sa vatyi ra sito sii ra Ndyoo ta ñahñi cua cumañi sii ra. Cua cuu zavaha ra tandɨhɨ cuii nuu sa vaha. \c 4 \p \v 1 Cua quisi ra Jesucristo tañi minoo ra ndyaca ñaha, ta cua tyicuhva ra sii ñiyɨvɨ ndito ta ñiyɨvɨ i sihi. Sito maa ra cuan, ta sito maa ra Ndyoo vatyi ñihi xaan sehi tyiño suun \p \v 2 vatyi nacatyun Tuhun Ndyoo tandɨhɨ tyiemvu vazu cuñi ñiyɨvɨ tyizoho ñu a vazu ña cuñi ñu. Ñihi xaan cuhvon tyiño sii ñu tatu ña vaha ndyicuu ñu ta zayuhun sii ñu. Cuhva vohon tuhun sii ñu. Nacoo xaan tundyee iñi suun sihin ñu ta zacuaha vohon sii ñu. \p \v 3 Vatyi cua saa quɨvɨ sa ma cuñi ca ñiyɨvɨ tyizoho ñu ñaa sa catyi Tuhun Ndyoo sa ndisa. Cuaha xaan cua nduu maestro sa cua zacuaha sii ñu cuhva cuñi maa ñu tyizoho ñu. \p \v 4 Cua zama ñu cuhva iyo ñu. Ma tyizoho ca ñu sa ndisa. Ta cua sino iñi ñu tandɨhɨ cuii nuu cuendu. \p \v 5 Zoco yoho nacoo sa siñi tuñi vaha xiñun. Cundyee iñun tundoho. Nacatyi vohon Tuhun Ndyoo cuhva cacu ñiyɨvɨ. Zatyiño vohon tyiño ra Ndyoo cuhva cuñi si. \p \v 6 Vatyi sa yatyi cua cui sa cuenda Tuhun Ndyoo. Sa cua saa quɨvɨ cua quite ihya ñuu ñiyɨvɨ, ta cua cuhin nu ndyaa ra Ndyoo. \p \v 7 I zatyiño vaha xein tyiño ra Ndyoo cuhva ndya zahacanei ta ndehi sihin tyiño cuan. Ñá zandoi cuhva sino iñi. \p \v 8 Ta vityi sa ndati minoo sa vaha sa cua cuhva ra Ndyoo sii, vatyi vaha xaan cuhva i sindite ihya ñuu ñiyɨvɨ. Ta vaha xaan ndyaca ñaha maa ra ndyaca ñaha sii yo. Ta maa ra cua cuhva sii si quɨvɨ cuan. Ta yɨvɨ sii sa maa ñi mi cua cuhva ra, zoco cua cuhva tucu maa ra sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ ndatu sii ra. \s1 Minoo ca tuhun cahan ra Pablo sa cuenda maa ra Timoteo \p \v 9 Zanumun ta quisi ndyehun sii. \p \v 10 Vatyi i zandoo ra Demas sii, vatyi cuñi ca ra ñuu ñiyɨvɨ ya. Cuahan ra ndya ñuu Tesalónica. Cuahan ra Crescente ndya nu cu si Galacia. Ta ra Tito ndya nu cu si Dalmacia. \p \v 11 Maa ñi maa ra Lucas i ndoo sihin ihya. Naquisi ra Marcos suhun vatyi cuu tyindyee ra sii. \p \v 12 I zacuhin sii ra Tíquico ndya ñuu Efeso. \p \v 13 Quɨvɨ quisun, cundohon minoo zahma coque sa zandoi ñuu Troas vehe ra Carpo. Ta tacuan tucu libro mi, ta ñiñi ca cuu si sa ma naa iñun tuti quisi ndyacon. \p \v 14 Ra cañi caa, ra nañi Alejandro, cuaha xaan sa ña vaha i zavaha ra sihin. Zoco maa ra ndyaca ñaha sii yo cua tasi tuñi sii ra cuhva i zavaha ra sihin. \p \v 15 Zacuendon suun sihin ra vatyi sahñi tahan xaan ra sihin Tuhun Ndyoo sa zacuaha ndi. \p \v 16 Sa xihna ñi nu sehi sa ndaa nuu ra cu tyiño, yoñi numinoo ra i tyindyee sii. Tandɨhɨ cuii ra i zandoo ra sii. Nazandasi ra Ndyoo cuatyi cuan zɨquɨ ra cuan. \p \v 17 Zoco i tyindyee maa ra ndyaca ñaha sii yo, ra Jesús, sii. Saha ra tundyee iñi sii, ta i cuu nacatyi Tuhun Ndyoo cuhva cacu yo. Ta i siñi tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ hebreo cuu. Ta ñá saha maa ra Ndyoo sa vatyi cahñi ñiyɨvɨ sii. \p \v 18 Ta cua zacacu ra sii, sii tandɨhɨ cuii sa ña vaha. Ta cua naquihin vaha ra sii, cua cuhin sihin ra nu ndyaca ñaha ra andɨvɨ. Cahnu xaan ca cuu maa ra tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta tacuan cuu si. \s1 Nu sa cuñi ndɨhɨ cahan ra i saha ra minoo nacumi sii ñiyɨvɨ \p \v 19 Nacumi sii ndo, yoho maha Prisca ta yoho ra Aquila. Ta tacuan tucu ñiyɨvɨ ra Onesíforo. \p \v 20 I ndoo ra Erasto ñuu Corinto. Zoco i zandoi sii ra Trófimo ñuu Mileto vatyi cuhu ra. \p \v 21 Zañiñun ta quisun cuee ca sa nduvisi xaan. Maa ra Eubulo, ta ra Pudente, ta ra Lino, ta ña Claudia ta tandɨhɨ inga yañi yo ta cuhva yo zaquisi ñu minoo nacumi suun. \p \v 22 Ta nacundyaa maa ra ndyaca ñaha sii yo, ra Jesucristo, suhun. Ta natyindyee xaan ra sii tandɨhɨ ndo. Ndɨhɨ si vityi.