\id 2CO \h 2 CORINTIOS \toc1 Sa Cu Uu Carta I Tasi Ra San Pablo Sii Ñiyɨvɨ Sino Iñi Sii Ra Ndyoo Ñuu Corinto \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt1 Sa Cu Uu Carta I Tasi Ra San Pablo Sii Ñiyɨvɨ Sino Iñi Sii Ra Ndyoo Ñuu Corinto \c 1 \s1 Sa cu uu carta i tasi ra Pablo ndya ñuu Corinto \p \v 1 Yuhvi ra Pablo i casi ra Ndyoo sii vatyi cui minoo apóstol ra Jesucristo. Ta tyei carta ya sihin ra Timoteo yañi yo, ta cua tasi ndi sii si sii maa ndo, ra cu vehe ñuhu ra Ndyoo ñuu Corinto, ta sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ sa cuu cuenda ra Ndyoo nacahnu Acaya. \p \v 2 Nacuhva xaan ra Ndyoo tumañi iñi sii tandɨhɨ ndo, ta nacuhva ra sa coo sa taxi añima ndo, ta tacuan tucu nazavaha ra Jesucristo, ra ndyaca ñaha sii yo. \s1 Cuhva i ndyehe xaan ra Pablo tundoho \p \v 3 Zacahnu xaan ndi sii ra Ndyoo, Zutu ra ndyaca ñaha sii yo, ra Jesucristo. Cundahvi xaan iñi ra Ndyoo sii ndi tañi minoo zutu sa ndyihi, ta saha xaan ra tundyee iñi sii ndi nu ndyehe ndi tundoho. \p \v 4 Nu ndyehe ndi tundoho saha xaan ra tundyee iñi sii ndi vatyi sihin cuhva cuan ta cuu cuhva maa ndi tundyee iñi sii inga ñiyɨvɨ ndyehe tundoho zuun ñi cuhva sa saha maa ra tundyee iñi sii maa ndi. \p \v 5 Ndyehe xaan ndi tundoho sa cuenda ra Cristo. Ta zuun ñi sa cuenda ra Cristo ta saha xaan ra Ndyoo tundyee iñi sii ndi. \p \v 6 Ndyehe xaan ndi tundoho vatyi i zacoto ndi sii maa ndo cuhva saha ra Ndyoo tundyee iñi sii yo ta cuhva zacacu ra sii yo. Ta sisi tundoho sa ndyehe ndi, ta saha ra Ndyoo tundyee iñi sii ndi, ta tyindyee tucu si sii maa ndo vatyi saha tucu si tundyee iñi sii maa ndo vatyi ndyehe ndo cuhva saha xaan ra Ndyoo tundyee iñi sii ndi. Ta zuun ñi tundoho sa ndyehe ndi ta ndyehe tucu maa ndo, ta cuu cundyee iñi ndo sii si. \p \v 7 Nɨɨ xaan iñi ndi sa cuenda ndo vatyi sito ndi vatyi tañi ndyehe ndo tundoho ta tacuan tucu cua cuhva ra Ndyoo tundyee iñi sii ndo. \p \v 8 Ta ndoho hermanos, cuñi ndi sa cua coto ndo vatyi i ndyehe xaan maa ndi tundoho nu cu si Asia. Yaha xaan cahnu tundoho i cuu sii ndi ndya cuhva i sica iñi ndi vatyi ma cundyee ca iñi ndi. Ta i yuhu ndi coto cuu ndi sihin tundoho cuan. \p \v 9 I sica iñi ndi vatyi cua cahñi ñiyɨvɨ sii ndi ta ma cuu zacacu ndi sii ndi. Ta sihin cuhva cuan ta i sino ca iñi ndi sii ra Ndyoo vatyi cuu zacacu maa ra sii ndi ta cuu tucu zanandoto ra sii ñiyɨvɨ i sihi. \p \v 10 Ta ndisa i zacacu ra sii ndi, ta ñá sihi ndi sihin minoo cuhva sa quiñi xaan nu cuñi cahñi ñiyɨvɨ sii ndi. Ta nɨɨ xaan iñi ndi sii ra Ndyoo vatyi cua zacacu tucu ra sii ndi inga saha \p \v 11 tatu tyindyee maa ndo sii ndi sihin sa cahan ndo sihin ra sa cuenda ndi. Ta tatu cua caca tandɨhɨ ndo sii ra, cuee ca ta tandɨhɨ ndo cua nacuhva xaan ndo tyahvi ndyoo sii ra sa cuenda sa vaha cua zavaha ra sihin ndi. \s1 Nacatyi ra Pablo ñaa cuenda ñá saa ra yatyi ca ñuu Corinto \p \v 12 Zɨɨ xaan cuñi ndi vatyi catyi sa siñi tuñi vaha sii ndi vatyi vaha xaan cuu cuhva i zavaha ndi ta ndoo xaan, ta yoñi sii zandavi ñaha ndi ihya ñuu ñiyɨvɨ. Ta sihin maa ndo cuaha ca sa vaha i zavaha ndi ndɨhɨ ca. I tyindyee ra Ndyoo sii ndi sihin cuhva ya, ta ñá zavaha ndi sii si sihin sa siñi tuñi ñi maa ndi. \p \v 13 Ta sa tyaa ndi carta sii ndo, ñahñi sa xehe cahan si. Maa ñi sa casi cahan si, cuhva cuu cutuñi iñi ndo. Ta cuñi sa cua cutuñi vaha iñi ndo tandɨhɨ si \p \v 14 tañi sa cutuñi iñi ndo zuhva. Ta quɨvɨ cua quisi ra Jesús ra ndyaca ñaha sii yo ta zɨɨ xaan cua cuñi ndo sihin maa ndi, ta zɨɨ xaan cua cuñi tucu ndi sihin ndo. \p \v 15 Ta sa cuenda cuhva cuan, cuñi cuhin inga saha nu yucu ndo vatyi cuñi tyindyei sii ndo uu saha. \p \v 16 I sica iñi vatyi cua yehi nu yucu ndo ityi cuhin ñuu Macedonia. Ta sa yaha cuhin Macedonia ta cua cuhin inga saha nu yucu ndo sica iñi, ta cua tyindyee ndo sii, ta cua cuhin nu cu si Judea. \p \v 17 ¿Atu sica iñi ndo vatyi ñá ndise sa cua cuhin nu yucu ndo? ¿Atu sica iñi ndo vatyi ñá nacañi vaha iñi ta quehin? Ña tacuan iye vatyi ña caa que tañi caa ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ ya. Catyi ñu vatyi cua zavaha ñu minoo cuhva, ta ña zavaha ñu sii si. \p \v 18 Zoco sito vaha ra Ndyoo vatyi quehin sa ndisa, ta ña zandavi ñehi. \p \v 19 Vatyi ña tacuan iyo ra Jesús Zehe ra Ndyoo. Ña zandavi ñaha ra. Tatu catyi ra minoo cuhva, sa ndisa cuii cuu si. Ta mi sihin ra Silvano ta ra Timoteo i zacoto ndi tuhun ra Jesús sii ndo. \p \v 20 Sa cuenda ra Cristo ta ñihi yo tandɨhɨ sa catyi ra Ndyoo ta sa naha vatyi cua cuhva ra sii yo. Ta cuhva zacahnu yo sii ra Ndyoo ta cahan yo sihin ra, catyi yo: “Nacuu si tacuan” vatyi sito yo vatyi cua cuhva ra sa vaha sii yo sa cuenda ra Cristo. \p \v 21 Maa ra Ndyoo tyindyee sii yo, ta ma ndoyo ñuhu yo. Ta zandu‑ɨɨn ra sii yo sihin ra Cristo. Ta saha ra Tatyi Ii ra sii yo. \p \v 22 Cuu si tañi i tyaa ra tuñi ra sii yo vatyi saha ra Tatyi Ii ra sii yo vatyi coo si añima yo vatyi cuee ca cua cuhva ra cuaha xaan ca sa vaha sii yo. \p \v 23 Ta sito vaha ra Ndyoo vatyi ñá sehin ñuu ndo quɨvɨ sa i sica iñi cuhin vatyi cundahvi iñi sii maa ndo coto cuxein sihin ndo. Ta sito maa ra Ndyoo tandɨhɨ sa iyo añime. \p \v 24 Ta ña ñiñi nacatyi que sihin ndo yozo caa cundyico ndo sii ra Ndyoo vatyi sa sino vaha iñi ndo. Zoco cuñi tyindyei sii ndo ta cua coo ca sa zɨɨ sa saha ra Ndyoo añima ndo. \c 2 \p \v 1 Yucuan cuenda ñá cuñi cuhin inga saha nu yucu ndo sihin tucuihya iñi. \p \v 2 Vatyi tatu sihin cuhva cua quehin sihin ndo ta zanducuihye iñi ndo, yoñi cua zanduzɨɨ iñi mi vatyi ma cuu zanduzɨɨ ndo iñi tatu sa zanducuihye iñi ndo. \p \v 3 Yucuan cuenda i tasi carta cuan sii ndo vatyi cua zandundoo ndo tyiño cuee ca sa quisi nu yucu ndo coto nducuihya iñi zacuu ndo sihin cuhva iyo ndo. Tahan si sii ndo sa zanduzɨɨ ndo iñi. Ta nɨɨ cuu iñi vatyi tatu zɨɨ cuñi mi, zɨɨ cua cuñi tucu maa ndo. \p \v 4 Yucuan cuenda i tyei carta cuan vazu yaha xaan cuihya i cuñi quɨvɨ i tyei sii si ndya cuhva saqui. Zoco ñá cuñi zanducuihye iñi ndo sihin carta cuan. I cuñi sa cua coto ndo vatyi cuñi xein sii ndo. \s1 Cuñi si sa zanaa yo iñi yo cuatyi ñiyɨvɨ \p \v 5 Sa cuihya iñi saha minoo ra cuan, yɨvɨ sii maa ñi mi saha ra sii si. Sii tucu maa ndo saha ra zuhva. Zuhva catyi vatyi ña cuñi cañi ñihi sii ra. \p \v 6 Ta cuhva sa tasi tuñi tandɨhɨ ndo sii ra, sa vaha ñi vityi. \p \v 7 Ta vityi cuñi si vatyi zanaa ndo iñi ndo cuatyi i zavaha ra quɨvɨ cuan ta cuhva ndo tundyee iñi sii ra coto yaha xaan nducuihya iñi ra. \p \v 8 Yucuan cuenda zañiñi sii ndo vatyi zacoto ndo sii ra vatyi cuñi ca ndo sii ra. \p \v 9 I tyei carta cuan sii ndo quɨvɨ cuan vatyi cuñi cote tatu cua tyaa ndo yahvi tandɨhɨ sa catyi sihin ndo. \p \v 10 Ta vityi yoo ra zaha ndo tucahnu iñi, zaha tucu mi tucahnu iñi sii ra. Ta yoo ra zehi tucahnu iñi, zavehi sii si ndya nuu ra Cristo sa cuenda maa ndo. \p \v 11 Ta sito yo vatyi tatu ma zaha yo tucahnu iñi sii ñiyɨvɨ, cua tyihi cuihna minoo cuhva ña vaha añima yo vatyi sa sito yo cuhva tuhva maa ra zavaha. \s1 Ñá ndoo ra Pablo ñuu Troas \p \v 12 Quɨvɨ i sei ñuu Troas cua zacote Tuhun Vaha sa cuenda ra Cristo, ta i nuña xaan ra ndyaca ñaha sii yo ityi, ta i cuu zacoto xein Tuhun ra. \p \v 13 Zoco ña zɨɨ i cuñi vatyi ñá nañihi sii ra Tito, yañi yo. Yucuan cuenda i zandoi sii ñu ñuu cuan, ta sehin ndya Macedonia. \s1 Zacoto ra Pablo Tuhun Ndyoo sihin tandɨhɨ cuii añima ra \p \v 14 Ta vityi sehi tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo vatyi zahacanaa yo tandɨhɨ saha sa cuenda ra Cristo, ta sihin tyiño maa ndi zacoto ra Ndyoo tuhun ra nacahnu cuii. Ta tañi minoo sa vixi xaan sahan cuu tuhun ra. \p \v 15 Vatyi tuhun sa nacatyi ndi cuu tañi minoo sa vixi xaan sahan sa saha maa ra Cristo sii ra Ndyoo. Ta ñihi tandɨhɨ ñiyɨvɨ xico cuan, ñu cua cacu ta ñu cunaa. \p \v 16 Ñiyɨvɨ sa ma cacu, sica iñi ñu vatyi minoo xico quiñi xaan sahan cuu si tañi minoo xico sa cua cahñi sii ñu vatyi nacatyi tuhun cuan cuhva cunaa ñu. Zoco ñiyɨvɨ cua cacu, minoo xico tyaqui xaan sahan cuu si cuñi ñu cuhva cahan ndi. Ta ma cuu zavaha ndya vaha ñi ñiyɨvɨ tyiño ya. \p \v 17 Ta maa ndi ña iyo ndi tañi iyo cuaha xaan ra. Vatyi nazaca ra tuhun ña ñiñi sihin Tuhun Ndyoo vatyi iyo sa cuñi ra ñihi ra sihin cuhva cuan. Zoco ndoo xaan zacuaha maa ndi cuhva i tava ra Ndyoo tyiño sii ndi. Ɨɨn ñi cuu ndi sihin ra Cristo, ta sito ndi vatyi ndyehe ra Ndyoo tandɨhɨ sa zavaha ndi. \c 3 \s1 Cuhva saa iyo sa cuenda ra Cristo \p \v 1 Ta sa cahan ndi tuhun cuan ¿atu sica iñi ndo vatyi zacahnu ndi sii ndi? Ña zacahnu ndi sii ndi. ¿A atu sica iñi ndo vatyi cuize carta tañi ndyizo inga ra ta catyi si sihin ndo vatyi vaha ñiyɨvɨ cui a cuize carta sa tyaa maa ndo ta catyi si sihin inga ñiyɨvɨ vatyi vaha ñiyɨvɨ cui? \p \v 2 Zoco maa ndo cuu carta ndi. (Sa cuenda tyiño i zavaha ndi nu yucu ndo.) Ta carta ya iyo si añima ndi. Ta cuu coto tandɨhɨ ñiyɨvɨ sii si ta cahvi ñu sii si. \p \v 3 Ta maa ndo cuu tañi minoo carta i zaquisi ra Cristo, ta i tyaa maa ndi sii si. Ta carta ya yoñi tyaa sii si sihin minoo lapicero a nu minoo yuu, zoco Tatyi Ii maa ra Ndyoo ndito i tyaa si sisi añima ndo. \p \v 4 Ta tyehen cuhva quehin vatyi site vatyi cua cuhva ra Ndyoo sa quita vaha tyiño zavehi. Vatyi tyindyee ra Cristo sii. \p \v 5 Ta ña quehin cuhva ya vatyi cuu zacuu sa maa ñi mi. Ña tacuan, vatyi tandɨhɨ sa zavehi, ra Ndyoo saha cuhva cuan sii. \p \v 6 I saha ra cuhva sii, ta cuu nacatyi sihin ñiyɨvɨ sa cuenda tuhun saa i saha ra Ndyoo. Zacacu tuhun saa ya sii yo, ta saha si minoo cuhva saa, cundito yo vatyi iyo Tatyi Ii maa ra Ndyoo sihin yo. Ta ley sahnu sa saha ra Ndyoo sii ra Moisés, ma cuu zacacu si sii yo. Zañaha si ñaa sa cuu cuatyi yo. Ta sa cuenda cuatyi yo, ta cuu si tañi sa sihi añima yo vatyi ma cuu tyaa yo yahvi sii tandɨhɨ cuii ley sahnu cuan. \p \v 7 Ta ley sahnu sa i tyaa ra Ndyoo sata minoo yuu, vaha xaan i cuu si ndya cuhva ndya ñá cuu ndyehe ñiyɨvɨ nuu ra Moisés quɨvɨ i ñihi ra sii si vatyi ndisi xaan i nduu nuu ra. Ta i naa sa ndisi cuan cuee cuee ñi. \p \v 8 Ta vityi iyo tuhun saa sa saha ra Ndyoo, ta vaha xaan ca si ta zɨquɨ tuhun sahnu cuan. \p \v 9 Vatyi tatu vaha xaan cuu tuhun sahnu cuan ta saha si sa cuu yo ¿ta ñacu ma cuvaha xaan ca tuhun saa ya vatyi zanduvaha si sii yo ityi nuu ra Ndyoo? \p \v 10 Ta ley sahnu sa vaha xaan cuan, ña vale ca si ityi nuu tuhun saa ya vatyi vaha xaan ca cuu tuhun saa ya. \p \v 11 Ta tatu tuhun sahnu sa cua naa ta vaha xaan i cuu si ta tyaqui xaan i cuu si, vaha xaan ca cuu tuhun saa ya vatyi ma naa si ndaha ñi. \p \v 12 Ta sito ndi vatyi ma naa tuhun saa ya, ta yucuan cuenda nɨɨ xaan cuñi ndi ta nacatyi ndi Tuhun Ndyoo. \p \v 13 Ña zavaha ndi cuhva i zavaha ra Moisés. I tyazi ra zahma nuu ra vatyi ma ndyehe ñiyɨvɨ hebreo cuhva cua naa sa ndisi xaan nuu ra cuee cuee ñi. Vatyi ñá cuu ndoo sa ndisi cuan nuu ra. \p \v 14 Ta ña ɨɨn ñi nuu ra Moisés i tyazi sa tyazi, zoco ndya sa siñi tuñi sii ñiyɨvɨ cuan ta i tyazi tucu si. Ta ndya cuhva ndya vityi ta ña cutuñi vaha iñi ñu tatu cahvi ñu tuhun sahnu cuan vatyi maa ñi sa sino iñi yo sii ra Cristo cuu sa tyaa siyo sa tyazi sa siñi tuñi yo. \p \v 15 Ta ndya cuhva ndya vityi tatu cahvi ñiyɨvɨ hebreo tuhun i tyaa ra Moisés, ña cutuñi ndisa cuii iñi ñu sa cahvi ñu. \p \v 16 Zoco tatu sino ndisa iñi ñu sii ra ndyaca ñaha sii yo, cua tyaa siyo ra sa tyazi sa siñi tuñi sii ñu. \p \v 17 Ta maa ra ndyaca ñaha sii yo cuu ra Tatyi Ii. Ta tatu iyo Tatyi Ii ra ndyaca ñaha sii yo añima yo, ña ndyaca ñaha ca ley sahnu cuan a cuatyi yo sii yo. \p \v 18 Ñahñi sa tyazi nuu yo. Ndyehe yo cuhva vaha xaan iyo ra ndyaca ñaha sii yo tañi sa ndyehe yo minoo nu ino. Ta cuhva sa ndyehe yo iyo maa ra, tacuan nduu tucu maa yo cuee cuee ñi. Tatyi Ii ra Ndyoo zama si cuhva iyo yo ta nduvaha ca yo ta nduvaha ca yo, ta cuahan nduu yo tañi iyo ra Cristo. \c 4 \p \v 1 Saha ra Ndyoo tyiño ya sii ndi, ta cundahvi iñi ra sii ndi, ta tyindyee ra sii ndi. Ta yucuan cuenda ña nducuihya iñi ndi ta ña zandɨhɨ ndi tuhun. \p \v 2 Ta ña zavaha ndi sa xehe, sa saha ticahan nuu. Ña zandavi ñaha ndi. Maa ñi Tuhun Ndyoo zacuaha ndi, ta ña nazaca ndi inga tuhun sihin si. Maa ñi sa ndisa cahan ndi. Ta sihin cuhva cuan ta sito ñiyɨvɨ sihin sa siñi tuñi vaha ñu vatyi vaha ñiyɨvɨ cuu ndi, ta ndyehe ra Ndyoo cuhva zavaha ndi. \p \v 3 Ña tyixehe ndi Tuhun Ndyoo. Zoco xehe xaan si sa cuenda ñiyɨvɨ cua cunaa. \p \v 4 Ra ndyaca ñaha ñuu ñiyɨvɨ ya zatɨvɨ ra sa siñi tuñi sii ñiyɨvɨ ña sino iñi coto cutuñi iñi ñu tuhun vaha xaan sa cuenda ra Cristo, cuhva zacacu ra sii yo. Ta ra Cristo cuu ra Ndyoo, ta ɨɨn ñi caa maa ra tañi ra Ndyoo Zutu ra. \p \v 5 Ta cuhva nacatyi ndi Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ, ña cahan ndi tuhun maa ndi, cahan ndi tuhun ra Jesucristo, ra ndyaca ñaha sii yo. Ta catyi ndi vatyi maa ndi cuu muzu ndo vatyi cuñi ndi sii ra Cristo. \p \v 6 Maa ra Ndyoo cuu ra catyi vatyi cua coo sa ndisi quɨvɨ zavaha ra sa ndisi, ta zuun ñi maa ra zandundisi añima yo. Ta tacuan ta sihin sa sito yo sii ra Cristo ta sa sito yo cuhva sa vaha xaan ta tyaqui xaan iyo maa ra Ndyoo. \s1 Sihin sa sino ñi iñi yo sii ra Ndyoo ta cuu coo yo minoo cuhva saa \p \v 7 Coño ñuhu yo cuu tañi quɨyɨ ñi vatyi ñahñi ra cuu maa yo. Ta tacuan ta cuu ndyehe ñiyɨvɨ vatyi tandɨhɨ cuhva sa vaha xaan sa cuu sii ndi, cuenda ra Ndyoo cuu si ta yɨvɨ sa cuenda maa ndi. \p \v 8 Yucuan cuenda vazu iyo tizɨhɨ nacahnu nu cuahan ndi, zoco ña zandɨhɨ ndi tuhun. Ta vazu ña cutuñi iñi ndi tandɨhɨ sa tahan ndi, zoco sito ndi vatyi cua quita vaha ndi. \p \v 9 Cuñi cahñi ñiyɨvɨ sii ndi, zoco ña maa tuhun ñi ndi vatyi ndyaa ra Ndyoo sihin ndi. Cañi ñu sii ndi, zoco ñá sihi ndi. \p \v 10 Tandɨhɨ nu cuahan ndi ndatu ndi sa cua cuu ndi sa cuenda ra Jesús vatyi tacuan ta cua ndyehe ñiyɨvɨ vatyi ndito ndi minoo cuhva saa, cuhva saha ra Jesús sii ndi. \p \v 11 Tandɨhɨ quɨvɨ sa yatyi cuii cuu ndi sa cuenda ra Cristo vatyi cuhva cuan ta cua ndyehe ñiyɨvɨ vatyi iyo ra Cristo añima ndi ta saha ra minoo cuhva saa coo ndi. \p \v 12 Ndatu ndi sa cua cahñi ñiyɨvɨ sii ndi vatyi nacatyi ndi Tuhun Ndyoo. Ndyehe xaan ndi tundoho sa cuenda si, zoco sa cuenda sa nacatyi ndi Tuhun Ndyoo sihin ndo ta ñihi ndo cuhva coo ndo minoo cuhva saa. \p \v 13 Sino iñi ndi tañi i sino iñi ra rey David quɨvɨ i catyi ra: “Sino iñi, ta yucuan cuenda nacatyi sihin ñiyɨvɨ.” Catyi ra. Ta tacuan tucu maa ndi, sino tucu iñi ndi, ta yucuan cuenda nacatyi ndi. \p \v 14 Vatyi sito ndi vatyi cuhva i zanandoto ra Ndyoo sii ra Jesús sisi sa i sihi ra ta cua zanandoto tucu ra sii maa ndi vatyi sa ndu‑ɨɨn ndi sihin ra Jesús, ta cua cundyaca ra sii ndi sihin maa ndo ityi nuu maa ra. \p \v 15 Tandɨhɨ tundoho sa ndyehe ndi cuu cuenda maa ndo vatyi tyindyee si sii ndo. Ta tatu cuaha ndo cua ñihi ndo sa vaha sa saha maa ra Ndyoo sii ndo, cuaha ndo cua nacuhva xaan ndo tyahvi ndyoo sii ra, ta cua zacahnu ndo sii ra. \p \v 16 Yucuan cuenda ña ndu‑uu iñi ndi tyiño ya. Ta vazu sa cuñi cuu coño ñuhu ndi, zoco ndundyee ca iñi ndi tahan tahan quɨvɨ. \p \v 17 Ta sito ndi vatyi tundoho sa ndyehe yo ñuu ñiyɨvɨ ya yɨvɨ sa ñiñi xaan cuu si, ta yatyi cua yaha si. Zoco sa cuenda maa si ta cua ñihi ndi cuaha xaan sa vaha tandɨhɨ cuii tyiemvu nu ndyaa ra Ndyoo. \p \v 18 Yucuan cuenda ña tyaa ndi yahvi sa ndyehe yo vityi. Tyaa ca ndi yahvi sii sa ña cuu ndyehe yo vatyi yucuan cuu sa cua coo tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta sa cuu ndyehe yo vityi, cunaa tandɨhɨ si. \c 5 \p \v 1 Sito ndi vatyi tatu cua cuu ndi cua tyahyu coño ñuhu ndi vatyi tañi minoo vehe sa cuu cuenda ñuu ñiyɨvɨ ñi cuu coño ñuhu yo. Zoco iyo vehe ndi ityi zɨquɨ sa yɨvɨ ñiyɨvɨ i zavaha. Maa ra Ndyoo i zavaha sii si, ta cua coo si tandɨhɨ cuii tyiemvu. \p \v 2 Ndisa vatyi nɨɨ ñi sa ndyaa ndi ñuu ñiyɨvɨ ya nducuihya xaan iñi ndi vatyi cuñi xaan ndi coo ndi sisi sa cua cuhva ra Ndyoo andɨvɨ. \p \v 3 Sisi sa cua cuhva ra Ndyoo cua coo añima ndi, ta ma coo si tacuan ñi. \p \v 4 Nɨɨ ñi sa iyo ndi sisi coño ñuhu ndi sa cuu cuenda ñuu ñiyɨvɨ ya, nducuihya iñi ndi vatyi zayanga si sii ndi. Ña cuñi ndi sa ma coo coño ñuhu ndi, zoco cuñi ndi coo ndi cuhva saa sa cua cuhva ra Ndyoo sii ndi. Cuñi ndi sa cunaa coño ñuhu sa cuu cuenda ñuu ñiyɨvɨ ya ta cua coo ndi minoo cuhva saa sa ma ndɨhɨ. \p \v 5 Ta maa ra Ndyoo cuu ra catyi vatyi tacuan cua cuu si, ta i saha ra Tatyi Ii ra sii yo. Ta cuhva cuan zañaha si vatyi cua ñihi yo tandɨhɨ cuii sa cua cuhva ra. \p \v 6 Ta yucuan cuenda ña yuhu ndi sa cuu ndi. Ta sito ndi vatyi nɨɨ ñi sa iyo ndi ihya ñuu ñiyɨvɨ ya sisi coño ñuhu ndi, ña iyo ndi gloria sihin ra Ndyoo. \p \v 7 Sito ndi vatyi ndisa cuu cuhva ya vatyi sino iñi ndi sii ra Ndyoo ta yɨvɨ sa cuenda minoo sa ndyehe ndi. \p \v 8 Ta nɨɨ xaan iñi ndi, ta sica iñi ndi vatyi vaha ca tatu zandoo ndi coño ñuhu ya ta cuhun ndi nu ndyaa ra ndyaca ñaha sii yo. \p \v 9 Yucuan cuenda ñihi xaan nducu ndi cuhva zavaha ndi cuhva tahan iñi ra a cuu si sa ñoho ca ndi sisi coño ñuhu ndi ihya ñuu ñiyɨvɨ a cuu si sa cuahan ndi nu ndyaa ra. \p \v 10 Vatyi sa minoo minoo yo cua yaha yo ityi nuu ra Cristo, ta cua zandaa ra tyiño cuenda yo, ta cua ñihi yo sa tahan si sii yo sa cuenda cuhva i zavaha yo sa vaha a sa ña vaha quɨvɨ i sicoo yo sisi coño ñuhu yo ñuu ñiyɨvɨ ya. \s1 Zacoto ra Pablo cuhva nduvaha yo ityi nuu ra Ndyoo \p \v 11 Sito ndi vatyi cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ndi tatu ma zavaha ndi cuhva catyi ra. Yucuan cuenda nducu xaan ndi cuhva cahan ndi sihin ñiyɨvɨ vatyi nacuhva cuenda ñu sii ñu sii ra Ndyoo. Sito vaha ra Ndyoo cuhva iyo ndi, ta sito tucu maa ndo sihin añima ndo, cuñi. \p \v 12 Ña cuñi ndi zacahnu ndi sii ndi sihin sa cahan ndi ihya, zoco cuñi ndi sa nacohon iñi ndo vatyi tuhun ndisa i zacoto ndi sii ndo. Tacuan ta cua tahan ca iñi ndo sii ndi. Ta cua ñihi ndo cuhva cahan ndo sihin ra zacahnu sii. Catyi ra cuan vatyi vaha ra, zoco ñahñi sa vaha iyo añima ra. \p \v 13 Tatu ra loco cuu ndi (vatyi cahan ndi sa vaha sa cuenda maa ndi), zoco zavaha ndi cuhva ya vatyi cuñi ndi zacahnu ndi sii ra Ndyoo. Ta tatu iyo sa vaha sii sa siñi tuñi ndi, tacuan iyo ndi vatyi cuñi ndi tyindyee ndi sii maa ndo. \p \v 14 Zañiñi ndi ta zacoto ndi Tuhun Ndyoo sii ñiyɨvɨ vatyi sito ndi cuhva cuñi xaan ra Cristo sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ. Sihi ra Cristo sa cuenda cuatyi tandɨhɨ ñiyɨvɨ, ta yucuan cuenda sito yo vatyi cuu si tañi sa sihi yo sihin ra Cristo, ta cuu zaña yo sa zavaha yo sa ña vaha. \p \v 15 I sihi ra sa cuenda tandɨhɨ yo, ta yucuan cuenda ma cuu ca coo yo cuhva cuñi maa yo. Cua zavaha yo cuhva cuñi maa ra i sihi ta nandoto ra sa cuenda yo. \p \v 16 Ta vityi ma cuu catyi yo tatu vaha a ña vaha sa zavaha ñiyɨvɨ cuhva caa ñu ihya ñuu ñiyɨvɨ. Ndya sii ra Cristo ta i quehin cuhva cuan vatyi sica iñi vatyi cuu ra minoo ñiyɨvɨ tañi maa yo, zoco vityi ma cuu ca caca iñi cuhva cuan. \p \v 17 Vatyi quɨvɨ saha cuenda yo sii yo sii ra Cristo, i zama ra tandɨhɨ cuhva iyo yo. Tandɨhɨ cuhva i sica iñi yo ityi sata sa i nazama si vatyi i saha ra inga sa siñi tuñi saa sii yo. \p \v 18 Ta tandɨhɨ cuhva ya, maa ñi ra Ndyoo i zavaha sii si vatyi cuñi ra sa cua zanduvaha ra sii yo sihin ra sihin cuhva i zavaha ra Cristo. Ta i saha ra tyiño sii maa ndi vatyi nacatyi ndi sihin ñiyɨvɨ cuhva cuu nduvaha ñu sihin ra. \p \v 19 Sihin cuhva i zavaha ra Cristo, ta i zanduvaha ra Ndyoo sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ sihin ra. Ña tyaa ca ra cuatyi i zavaha ñu sata ñu. Ta saha ra tyiño sii maa ndi sa zacoto ndi sii ñiyɨvɨ vatyi cuñi ra sa nduvaha ñu sihin ra. \p \v 20 Maa ndi cuu ra sica sihin tyiño ra Cristo. Cuu si tañi sa maa ra Ndyoo zañiñi sii ndo sihin tuhun cahan ndi vatyi sihin tyiño maa ra sica ndi. Yucuan cuenda zañiñi ndi sii ndo vatyi nanduvaha ndo sihin ra Ndyoo vatyi yucuan cuu sa cuñi ra Cristo. \p \v 21 Ñahñi numinoo cuatyi i zavaha ra Cristo, zoco sa cuenda maa yo i ndyehe ra Ndyoo sii ra tañi minoo ra iyo cuatyi. Ta cuhva vaha xaan iyo ra Cristo, i saha ra Ndyoo sii maa yo, ta nduu yo ñiyɨvɨ vaha ityi nuu ra Ndyoo. \c 6 \p \v 1 Zatyiño ndi ɨɨn ñi sihin ra Cristo, ta yucuan cuenda zañiñi ndi sii ndo vatyi ma coo ndo tañi ra ña sito sii ra Ndyoo. Cutyiño ndo tandɨhɨ sa vaha sa saha ra Ndyoo sii minoo minoo ndo. \p \v 2 Vatyi tyehen catyi ra Ndyoo nuu tutu ra: “Siñi sa cahan ndo quɨvɨ i zacaqui sii ñiyɨvɨ, ta i tyindyei sii ndo”, catyi ra. Ta vityi cuu tyiemvu vaha, tyiemvu zacacu ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ. \p \v 3 Nducu xaan ndi cuhva cuu ndi ñiyɨvɨ vaha xaan coto ma tahan iñi ñiyɨvɨ cuhva zavaha ndi ta catyi ñu vatyi ña vaha Tuhun Ndyoo ta ma sino iñi ñu. \p \v 4 Cuñi ndi sa cua ndyehe ñu vatyi muzu maa ra Ndyoo cuu sii ndi sa ndisa cuii sihin cuhva zandyee xaan ndi iñi ndi ndyehe ndi tundoho, ta tandɨhɨ sa yɨɨ xaan. Ta sihin cuhva cundyee xaan iñi ndi. \p \v 5 Vazu cañi ñiyɨvɨ sii ndi ta tyihi ñu sii ndi vehe caa ta cuvaa xaan ñu, zoco zandyee ndi iñi ndi. Ñihi xaan zatyiño ndi. Iyo saha ndya cuhva ña quixi ndi, ta ña ñihi ndi sa casi ndi. \p \v 6 Zandyee ndi iñi ndi sihin tandɨhɨ cuhva ya vatyi muzu maa ra Ndyoo cuu sii ndi sa ndisa cuii. Yucuan cuenda zavaha ndi sa vaha xaan. Sito xaan ndi Tuhun Vaha ra Ndyoo, ta cundyee xaan iñi ndi sihin ñiyɨvɨ. Zavaha xaan ndi sa vaha sihin ñu. Situ cuii Tatyi Ii añima ndi, ta cuñi ndi sii ñiyɨvɨ sa ndisa cuii. \p \v 7 Maa ñi sa ndisa cahan ndi. Iyo xaan tundyee iñi maa ra Ndyoo sihin ndi, ta sityiño ndi tandɨhɨ sa vaha sa saha maa ra sii ndi, ta sihin cuhva cuan zatɨvɨ ndi tyiño cuihna. \p \v 8 Iyo quɨvɨ tahan iñi ñiyɨvɨ sii ndi, ta iyo quɨvɨ ña cuu ndyehe ñu sii ndi. Iyo quɨvɨ cahan ñu sa vaha sii ndi, ta iyo quɨvɨ cahan ñu ndya vaha ñi. Catyi ñu vatyi zandavi ñaha ndi sii ñiyɨvɨ, zoco maa ñi sa ndisa cahan ndi. \p \v 9 Iyo ñiyɨvɨ ña tyaa ñu yahvi sii ndi, ta iyo ñiyɨvɨ tyaa xaan ñu yahvi sii ndi. Iyo saha sa yatyi cuu ndi, zoco ñá sihi ndi. Iyo saha saha ra Ndyoo sa ndoho ndi, zoco ñá sihi ndi. \p \v 10 Iyo quɨvɨ cuihya xaan cuñi ndi, zoco zɨɨ xaan cuñi ndi sihin cuhva zavaha ra Ndyoo. Ndahvi xaan ndi, zoco saha xaan ndi sa vaha ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ. Vazu ñahñi maa sa iyo sii ndi, zoco iyo tandɨhɨ sa vaha ra Ndyoo sii ndi. \p \v 11 Ndoho hermanos ñuu Corinto, casi xaan cahan ndi sihin ndo ta ña tyixehe ndi. Cuñi xaan ndi sii ndo. \p \v 12 Ñahñi cuhva sa ña cuñi ndi sii ndo, zoco maa ndo ña cuñi ndo sii ndi sa ndisa. \p \v 13 Ta vityi quehin sihin ndo tañi sa zehi sii ndo sa ndisa cuii. Zanduvita ndo añima ndo. Cuñi ndo sii ndi. \s1 Maa yo cuu vehe ñuhu ra Ndyoo ndito \p \v 14 Ma cuu ndo ra cu tahan sihin ñiyɨvɨ ña sino iñi vatyi ma cuu cu‑ɨɨn añima ndo sihin añima maa ñu. Ma cuu cu‑ɨɨn sa vaha sihin sa ña vaha. Sa iyo ñúhu sihin maa ndo, ta maa ñu sica noo ca ñu nu ñaa. \p \v 15 Ma cuu cu‑ɨɨn ra Cristo sihin cuihna a ñiyɨvɨ sino iñi sihin ñiyɨvɨ ña sino iñi. \p \v 16 Ma cuu zacahnu yo sii ra Ndyoo ta sii zandu. Maa yo cuu vehe ñuhu ra Ndyoo ndito tañi i catyi maa ra: \q1 Cua cundyei sihin ñu ta caca noi sihin ñu; \q1 ra Ndyoo sii maa ñu cua cui, ta maa ñu cua cuu ñiyɨvɨ sii. \p \v 17 Yucuan cuenda i catyi tucu ra: \q1 Quita ndo tɨcuɨ ñiyɨvɨ ña sino iñi, ta ma cutahan ca ndo sihin ñu; \q1 ma zavaha ca ndo sa ña vaha; tacuan ta cua tɨɨn cuende sii ndo. \q1 \v 18 Zutu ndo cua cuu sii, ta zehi cua cuu sii ndo, \q1 catyi ra Ndyoo ra iyo tandɨhɨ cuii cuhva sii. \c 7 \p \v 1 Ihya cuu cuhva saha ra Ndyoo tuhun ra sii yo, hermanos. Yucuan cuenda cuñi si sa nducu yo cuhva cuu yo ñiyɨvɨ vaha xaan ityi nuu ra Ndyoo. Ma zavaha yo sa quiñi, ta ma caca iñi yo sa ña vaha coto cañi ra sii yo. \s1 Sa i zama ra hermano ñuu Corinto cuhva iyo ra \p \v 2 Sica ndi sii ndo vatyi tɨɨn cuenda vaha ndo sii ndi vatyi ñahñi sa ña vaha i zavaha ndi sihin numinoo ndo. Yoñi ndo zatɨvɨ ndi sa siñi tuñi, ta yoñi sii zandavi ñaha ndi. \p \v 3 Ña quehin cuhva ya sihin ndo sa cuñi tyei cuatyi sata ndo. Zoco catyi sihin ndo inga saha zuun ñi cuhva sa i catyi sihin ndo vatyi cuñi xein sii ndo. Ñoho xaan iñi sii ndo. Ɨɨn ñi ra cuu yo a ndito yo a sa sihi yo. \p \v 4 Nɨɨ xaan iñi sihin ndo, ta zɨɨ xaan cuñi sihin cuhva iyo ndo. Yucuan cuenda vazu ndyehe xaan ndi tundoho ihya, zoco cuhva iyo ndo tyindyee si sii, ta zɨɨ xaan cuñi. \p \v 5 Ndya quɨvɨ i saa ndi Macedonia ya ta ñá quitatu ndi. Ndyehe xaan ndi tundoho, ta iyo xaan tizɨhɨ. Sahñi tahan xaan ñiyɨvɨ sihin ndi, ta yuhu xaan añima ndi. \p \v 6 Zoco saha ra Ndyoo tundyee iñi sii yo tatu nducuihya xaan iñi yo, ta i zandundyee ra añima ndi quɨvɨ i saa ra Tito. \p \v 7 Ta ña maa ñi sa cuenda sa saa maa ra, sa cuenda sa i saha xaan maa ndo tundyee iñi sii ra ta tyindyee tucu si sii maa ndi. I catyi ra sihin ndi cuhva cuñi xaan ndo ndyehe ndo sii ndi, cuhva nducuihya xaan iñi ndo sa cuenda sa ña vaha i zavaha ndo ta cuhva i tyaa xaan ndo yahvi tuhun sa tasi sii ndo. Ta sihin tandɨhɨ cuhva ya i nduzɨɨ xaan ca cuñi. \p \v 8 Ta vityi ña cuihya ca cuñi sa cuenda carta sa i tasi sii ndo. Ndisa i nducuihya iñi ndo i zacuu carta cuan, zoco zuhva ñi quɨvɨ. \p \v 9 Ta vityi zɨɨ xaan cuñi, zoco yɨvɨ sa cuenda sa nducuihya iñi ndo, sa cuenda sa i zama ndo cuhva iyo ndo. I nducuihya iñi ndo minoo cuhva tahan iñi ra Ndyoo. I zavaha ndi minoo sa vaha sihin ndo sa zanducuihya ndi iñi ndo. \p \v 10 Vatyi tatu nducuihya iñi yo cuhva tahan iñi ra Ndyoo, zama yo cuhva iyo yo, ta cua cacu yo. Ta ña tahan si sa ma cuñi yo nducuihya iñi yo cuhva cuan. Zoco tucuihya iñi sa iyo sii ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo, ma tyindyee si sii ñu sa ma cuhun ñu andyaya. \p \v 11 Zaha ndo cuenda cuhva i tyindyee si sii ndo vatyi i nducuihya iñi ndo cuhva tahan iñi ra Ndyoo. I quisaha cuñi xaan ndo zavaha ndo sa vaha. I zavaha ndo cuhva cuñi si sihin ra sicoo cuatyi cuan. I tasi tuñi ndo sii ra, ta cuñi xaan ndo sa ma coo ca cuatyi nu yucu ndo. I cuxaan ndo sa cuenda sa sicoo cuatyi nu yucu ndo, ta i yuhu ndo sii ra Ndyoo. Ta sa yaha cuan ta zɨquɨ i cuñi xaan ndo ndyehe ndo sii. Zañaha ndo vatyi ñahñi ca cuatyi ndo iyo sa cuenda tuhun cuan. \p \v 12 I tyei carta cuan vatyi cuñi sa cua nacoto maa ndo cuhva cuñi xaan ndo sii ndi sa ndisa cuii ta yɨvɨ sa sica xaan iñi sa cuenda ra zavaha cuatyi cuan ta nu sa cuenda zutu ra, vazu i zavaha ra sa ña vaha cuan sihin ra. \p \v 13 Ta yucuan cuenda i saha xaan ndo tundyee iñi sii, sihin cuhva i zavaha ndo sa vaha, ta zɨɨ xaan ca cuñi sa cuenda cuhva i zavaha ndo sihin ra Tito. I tɨɨn cuenda vaha ndo sii ra, ta zanduzɨɨ ndo iñi ra. \p \v 14 I catyi sihin ra Tito cuee ca sa cuhun ra nu yucu ndo vatyi sino xaan iñi ndo, ta ñá zaha ndo ticahan nuu sii, cuhva cuan. Tandɨhɨ sa i quehin sihin maa ndo, maa ñi sa ndisa cuu si. Ta sa vaha i nacatyi sihin ra sa cuenda ndo, i quita si cuhva cuan, maa ñi sa ndisa cuii, ta ñá zacuu ndo sii, tañi minoo ra vatya. \p \v 15 Ta cuñi xaan ca ra Tito sii ndo vityi vatyi nacohon iñi ra cuhva i tɨɨn cuenda vaha xaan ndo sii ra ta i tyaa xaan ndo yahvi sii ra. Ta i yuhu xaan ndo coto ma zavaha ndo tandɨhɨ sa cuñi si. \p \v 16 Nɨɨ xaan iñi sihin ndo tandɨhɨ cuii cuhva, ta yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi vityi. \c 8 \s1 Natyindyee vaha yo sii ñiyɨvɨ sihin xuhun \p \v 1 Ta vityi cuñi ndi nacatyi ndi sihin ndo hermanos cuhva i saha xaan ra Ndyoo tundyee iñi sii ñiyɨvɨ sino iñi ñuu Macedonia. \p \v 2 Vazu ndyehe xaan ñu tundoho, zoco zɨɨ xaan cuñi ñu sihin ra Ndyoo. Ta vazu ndahvi xaan ñu, zoco i saha xaan maa ñu sa sii ñu sii ñiyɨvɨ tañi ñiyɨvɨ cuca. \p \v 3 Sehi sa ndaa cuenda ñu vatyi saha maa ñu sa sii ñu vatyi cuñi ñu. Ta iyo saha yaha ca saha ñu. \p \v 4 I zañiñi ñu sii ndi cuaha xaan saha vatyi quihin ndi sa saha maa ñu ta cuhva ndi sii si sii inga hermano. \p \v 5 I zavaha ñu cuaha ca ta zɨquɨ cuhva sica iñi ndi vatyi sa xihna ñi i saha maa ñu sii ñu sii ra ndyaca ñaha sii yo ta zɨquɨ i cuñi ñu sa cua cutyiño ra Ndyoo sii maa ndi sa zacuaha ndi sii ñu. \p \v 6 I ndyehe ndi cuhva zavaha ñu ñuu Macedonia, ta zɨquɨ i catyi sihin ra Tito vatyi maa ra cuu ra i quisaha sihin tyiño ya sihin maa ndo, ta yucuan cuenda i catyi sihin ra nacuhva ca ra cuhva sii ndo sa cuhva ca ndo xuhun. \p \v 7 Sito xaan maa ndo cuaha xaan cuhva. Nɨɨ xaan iñi ndo. Vaha xaan zacuaha ndo Tuhun Ndyoo. Sito xaan ndo sihin sa siñi tuñi sa saha ra Ndyoo. Ta vaha xaan ndyico ndo sii ra. Cuñi xaan ndo sii ndi. Ta vityi cuñi tucu si sa tyindyee vaha ndo sii ra hermano ndahvi. \p \v 8 Zoco ña zañiñi sii ndo. Zoco cuñi inga ñiyɨvɨ sa tyindyee ndo sii ñu. Ta sihin cuhva ya cua zañaha ndo vatyi cuñi ndo sii ñiyɨvɨ sa ndisa cuii. \p \v 9 Sa sito ndo cuhva cuñi xaan ra Jesucristo sii yo. Cuca xaan maa ra, zoco sa cuenda maa yo i zandundahvi xaan ra sii ra sa quisi ra ihya ñuu ñiyɨvɨ. Ta vityi zanducuca ra sii yo vatyi sa cuenda sa i sihi ra nuu cruz, ta cua ñihi maa yo sa vaha sa saha ra Ndyoo sii yo. \p \v 10 Vityi sehi minoo sa siñi tuñi vaha sii ndo vatyi tañi sa quisaha saha xaan ndo xuhun cuyava, \p \v 11 vityi zavaha ca ndo sii si tañi zavaha ndo quɨvɨ cuan. Cuhva ndo ñaa sa cuu cuhva ndo. \p \v 12 Tatu ndisa cuii cuñi ndo cuhva ndo, ña ñiñi xaan yozo cuhva ndo. Cua quihin ra Ndyoo ñaa sa cuu cuhva ndo. Ta ña cuñi ra sa cuhva yo minoo cuhva sa ña cuu sii yo. \p \v 13 Ña cuñi sa ndyehe xaan maa ndo tundoho vatyi saha xaan ndo xuhun ndo sii inga ñiyɨvɨ ta ñahñi tundoho cua ndyehe maa ñu. Ña tacuan cuñi si. \p \v 14 Zoco vityi iyo cuaha xuhun ndo, ta cuu tyindyee ndo sii ñiyɨvɨ ndahvi ca. Ta cuee ca inga saha cua cuu tyindyee maa ñu sii ndo tatu siñi ñuhu si sii ndo. Tacuan ta cua cuu ndo inuu ñi. \p \v 15 Tañi catyi si nuu tutu ra Ndyoo: “Ra i ñihi cuaha ca, ñá ndoo si sii ra. Ta ra i ñihi zuhva ñi, ñá cumañi si sii ra.” Catyi si. \s1 Cua cuhun ra Tito sihin ra hermano ndya ñuu Corinto \p \v 16 Tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo vatyi inuu ñi cuñi ra Tito sii maa ndo tañi cuñi mi sii ndo. \p \v 17 I quihin ra tyiño sehi sii ra sa cuhun ra cundyehe ra sii ndo vatyi sa sica iñi ra zavaha ra cuhva cuan. Ta yucuan cuenda cua quisi ndyehe ra sii ndo vatyi cuñi ra. \p \v 18 Tasi ndi inga ra hermano sihin ra. Tandɨhɨ ñiyɨvɨ sino iñi, cahan xaan nu sa vaha sa cuenda ra ya. Ta cuu xaan nacatyi ra Tuhun Vaha ra Ndyoo. \p \v 19 Ta ña tacuan ñi vatyi i casi tandɨhɨ ra hermano sii ra sa caca noo ra sihin ta tyindyee ra sii, sa naquihin xuhun sa cuenda ñiyɨvɨ ndahvi. Zavaha ndi cuhva ya vatyi zacahnu si sii ra ndyaca ñaha sii yo ta zañaha si vatyi cuñi ndisa cuii ndi sii ñiyɨvɨ. \p \v 20 Tyehen zavaha ndi tyiño ya coto tyaa ñiyɨvɨ cuatyi sata ndi sa cuenda cuhva zacasi tahan ndi sa cuaha xaan xuhun ya. \p \v 21 Cuñi ndi zavaha ndi sii si minoo cuhva ndoo xaan ityi nuu ra Ndyoo ta cuhva cuñi ñiyɨvɨ. \p \v 22 Ta sihin ra Tito tasi tucu ndi minoo ca ra hermano yo vatyi ndyehe ndi vatyi cuñi xaan ra zatyiño ra tyiño ra Ndyoo. Sa nacatyi sihin ra cuhva cuñi xaan ndo tyindyee ndo sihin xuhun, ta vityi cuñi xaan ra cuhun ra nu yucu ndo. \p \v 23 Sa sito ndo vatyi ra Tito cuu ra tehin ta ra tyindyee sii, sihin tyiño ra Ndyoo nu yucu ndo. Tacuan nacatyi ndo tatu yoo ra ndaca tuhun sii ndo. A tatu ndaca tuhun ñiyɨvɨ sa cuenda inga ra hermano sa vasi sihin ra, catyi ndo vatyi ra hermano ityi ya tasi sii ra, ta sino xaan iñi nduu tahan ra sii ra Cristo. \p \v 24 Yucuan cuenda ityi nuu tandɨhɨ hermano tyindyee ndo sii ra ya, ta zañaha ndo vatyi cuñi xaan ndo sii ra sa cuenda mi. Tacuan ta cua coto ra ñaa cuenda cahan xaan ndi tuhun ndo ta catyi ndi vatyi vaha xaan ñiyɨvɨ cuu ndo. \c 9 \s1 Cuhva cua tyindyee ra hermano sii ñiyɨvɨ ndahvi sihin xuhun \p \v 1 Sa cuenda tuhun sa cuhva ndo xuhun sii ra hermano ndahvi, ña cuñi si sa tyei ihya \p \v 2 vatyi sa site ñaa sa iyo añima ndo. Yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi, ta nacatyi xein sa cuenda ndo sihin ra hermano ihya nu cu si Macedonia. Nacatyi vatyi ndoho nu cu si Acaya sa ndyaa listo ndo ndya cuyava sihin xuhun sa cua cuhva ndo. Ta cuhva iyo maa ndo zañaha si minoo cuhva vaha, ta yucuan cuenda iyo cuaha xaan ca inga ra cuñi tyindyee. \p \v 3 Zoco nu ndɨhɨ tuhun, tasi sii ra hermano nu yucu ndo vatyi cua zanumi ndo ta zatitahan ndo xuhun cuan tañi sa catyi cua zavaha ndo vatyi coto catyi ra hermano ñuu Macedonia vatyi ña ndisa cuu tuhun quehin sa cuenda ndo. \p \v 4 Tatu ndyehe ra hermano Macedonia vatyi ña ndyaa listo ndo quɨvɨ cuhun ra sihin mi nu yucu ndo, cua cucahan nui tatu ña sa ndyaa listo xuhun ndo vatyi sa cahan xein sa vaha sa cuenda ndo. Ta cua cucahan tucu nuu maa ndo. \p \v 5 Yucuan cuenda sica iñi vatyi vaha ca tatu cuhun xihna ra hermano ya nu yucu ndo, ta tyindyee ra sii ndo sa zatitahan ndo xuhun cuan, yozo cuñi maa ndo cuhva ndo. Ta zɨquɨ cua cundyaa listo si tañi minoo sa cundaa iñi ndo ta cuhva ndo ta yɨvɨ tañi minoo sa zañiñi ndi sii ndo ta cuhva ndo. \p \v 6 Zoco nacohon iñi ndo minoo tuhun ya; ra sa zuhva ñi tasi, zuhva ñi cua naquihin ra. Ta ra tasi cuaha, cuaha ca cua naquihin ra. \p \v 7 Cuhva minoo minoo ndo yozo sa cundaa iñi ndo, yɨvɨ sa zañiñi minoo ñiyɨvɨ sii ndo ta yɨvɨ sihin sa cuihya iñi. Vatyi cuñi xaan ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ, ñu saha maa xuhun ta cuzɨɨ iñi ñu. \p \v 8 Ta cuu cuhva ra Ndyoo cuaha ca sii ndo. Cua cuhva ra tandɨhɨ nuu sa vaha sii ndo. Ta tacuan ta cua coo tandɨhɨ sa siñi ñuhu sii ndo, ta cua cuu tyindyee ndo cuaha xaan cuhva sii inga ñiyɨvɨ. \p \v 9 Tyehen catyi Tuhun ra Ndyoo: \q1 Minoo ra vaha, saha maa ra sa sii ra sii ñiyɨvɨ ndahvi. \q1 Ma naa iñi ra Ndyoo cuhva vaha zavaha ra. \p \v 10 Maa ra Ndyoo cuu ra saha sɨtɨ sa cua tasi yo. Ta cua cuhva tucu maa ra sa cua casi yo. Cua zanducuaha ca ra sɨtɨ sa tasi maa ndo, ta cua cuhva ca ra cuhva sii ndo sa zavaha ndo sa vaha sihin sa saha maa ra. \p \v 11 Cua coo tandɨhɨ nuu sa vaha sii ndo, sa cua cuu cuhva maa ndo ta tyindyee ndo sii inga ñiyɨvɨ. Ta quɨvɨ cua cundyaca ndi xuhun ndo nu yucu ra hermano ndahvi, cua nacuhva xaan ra tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo. \p \v 12 Iyo uu nuu sa vaha sa cua coo sa cuenda xuhun sa cua cuhva maa ndo. Sa xihna ñi tyindyee si sii ñiyɨvɨ sa siñi ñuhu. Ta sa cu uu cuu sa cua nacuhva xaan ñu tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo. \p \v 13 Cua zacahnu xaan ñu sii ra Ndyoo vatyi tyindyee ndo sii ñu ta ndyehe ñu vatyi sa ndisa tyaa ndo yahvi tuhun ra Cristo. Ta cua zacahnu ñu sii ra vatyi tyindyee xaan ndo sii ñu ta sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ. \p \v 14 Ta cua caca ñu tumañi iñi sii ra Ndyoo sa cuenda maa ndo, ta cua cuñi xaan ñu sii ndo sa cuenda cuhva vaha xaan sityiño ra Ndyoo sii ndo. \p \v 15 Tyahvi ndyoo sii ra Ndyoo sa cuenda sa saha maa ra. Saha ra sii zehe ra. Vaha xaan sa saha maa ra ndya cuhva ña ñihi ca ndi tuhun cahan ndi sa cuenda si. \c 10 \s1 Iyo cuhva sii ra Pablo sa cahan ra sihin ra hermano vatyi minoo ra cuu apóstol cuu ra \p \v 1-2 Yuhvi ra Pablo sique minoo tumañi iñi sii ndo sihin sa vii, tañi sa vii sa iyo sii ra Cristo. Vatyi iyo ndo catyi ndo vatyi tatu zacote ñaa tyiño sii ndo sihin carta, xaan xaan quehin, catyi ndo. Ta tatu ndyei sihin ndo vii xaan quehin, catyi ndo. Zoco sique tumañi iñi sii ndo vityi vatyi ña cuñi cuxein sihin ndo tatu cuhin nu yucu ndo. Zoco site vatyi cua cuxein sihin zuhva ndo quɨvɨ cuhin nu yucu ndo vatyi iyo ndo catyi ndo vatyi zavehi cuhva zavaha ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo. \p \v 3 Ndisa vatyi ñiyɨvɨ cuu ndi, zoco ña sahñi tahan ndi tañi sahñi tahan ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ. Sahñi tahan ndi sihin sa ña vaha sihin tundyee iñi sa saha ra Ndyoo. \p \v 4 Ta ndaha tyiño sa sityiño ndi nu sahñi tahan ndi, ndaha tyiño sa saha maa ra Ndyoo cuu si. Ta iyo xaan tundyee iñi sii si, ta cuu zatɨvɨ si tyiño cuihna. \p \v 5 Cuu zahacanaa ndi zɨquɨ tandɨhɨ sa ña vaha sa cahan ñiyɨvɨ sii ra Ndyoo ta zɨquɨ tandɨhɨ inga sa ña vaha sa ña saha tyaa ñiyɨvɨ yahvi sii Tuhun Ndyoo. Ta tandɨhɨ cuhva sica iñi ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ ya, saha cuenda ndi sii ra Cristo sa cundyaca ñaha ra sii si, ta tandɨhɨ si cua tyaa si yahvi sii ra. \p \v 6 Cua ndyehe ndi tatu sa tyaa vaha tandɨhɨ ndo yahvi sii ra Cristo, ta zɨquɨ cua tasi tuñi ndi sii yoo ra ña tyaa yahvi. \p \v 7 Zoco maa ndo zaha xaan ndo cuenda cuhva caa ñiyɨvɨ tatu vaha ñu a ña vaha ñu, ta ña sito ndo ñaa sa iyo añima ñu. Tatu iyo ndo sito ndo vatyi cuenda ra Cristo cuu ndo, cua coto tucu ndo vatyi cuenda ra Cristo cuu tucu maa ndi. \p \v 8 Ta ña cahan nui vazu cuaha quehin sa cuenda cuhva saha ra Ndyoo sii, vatyi ndisa i saha ra tyiño sii, sa tyindyei sii ndo ta yɨvɨ sa zatɨvi sii ndo. \p \v 9 Ña cuñi sa caca iñi ndo vatyi cuñi zayuhi sii ndo sihin carta ñi. \p \v 10 Vatyi catyi ndo: Xaan xaan cahan carta ra. Ñihi xaan cahan si. Zoco mazu xaan ra tatu sa ndyaa ra, ta ña cuu vaha cahan ra, ndɨhɨ ca. Catyi ndo. \p \v 11 Zoco tatu tacuan catyi ndo, cuñi si sa coto ndo vatyi tañi cuhva tyei nuu carta ta zuun ñi cuhva cuan cua quehin quɨvɨ cua sei nu yucu ndo. \p \v 12 Ña zaha maa ndi tuhun sa vaha xaan ndi tañi iyo inga ra nacatyi sihin ndo vatyi vaha xaan ra. Ndyehe ra cuhva iyo ra tahan ra, ta ndyehe ra sii maa ra, ta sica iñi ra vatyi vaha xaan ra. Zoco ñahñi sa siñi tuñi vaha iyo sii ra cuhva cuan. \p \v 13 Zoco ma zacahnu maa ndi sii ndi minoo cuhva ña tahan si. Maa ra Ndyoo cuu ra i catyi ndyamaa cua zatyiño ndi, ta i saa ndi nu ndyaa maa ndo. \p \v 14 Tatu yɨvɨ maa ndi zacoto Tuhun Ndyoo sii ndo sa xihna ñi, ma tahan si sii ndi vityi sa zaha ndi cuenda sii ndo. Zoco tahan si sii ndi vatyi xihna ca maa ndi i saa nu ndyaa ndo sihin tuhun ra Cristo. \p \v 15 Ña catyi ndi vatyi tyiño inga ra cuu tyiño maa ndi. Zoco cuñi ndi vatyi nduvaha ca cuhva sino iñi ndo, ta zɨquɨ cua nducahnu ca tyiño maa ndi nu tahan si zatyiño ndi. \p \v 16 Ta zɨquɨ cua zacoto ca ndi tuhun ra Cristo ñuu sica ca ityi nuu ca nu yucu ndo, nu ta coto ca ñu Tuhun Ndyoo. Ña cuñi ndi zatyiño ndi nu sa quisaha inga ra sa xihna ñi. Ña cuñi ndi zacahnu ndi sii ndi ta catyi ndi vatyi tyiño inga ra cuu tyiño maa ndi. \p \v 17 Tatu iyo ra cuñi ra zacahnu ra sii ra, vaha ca nacatyi ra cuhva i zavaha ra Ndyoo ta zacahnu ra sii ra Ndyoo. \p \v 18 Vatyi ña quita vaha minoo ra catyi vatyi vaha xaan ra. Quita vaha ra sa ndisa tatu catyi ra Ndyoo vatyi vaha ra. \c 11 \s1 Zacuenda ndo sii ndo sihin ra zandavi ñaha \p \v 1 Zandyee ndo iñi ndo zuhva ca vatyi cua quehin zuhva ca sa tondo. Zandyee ndo iñi ndo nanacatyi ñaa sa iyo añime. \p \v 2 Vatyi ñoho xaan iñi sii maa ndo sihin minoo cuhva i saha ra Ndyoo sii, vatyi mi i tyihi sii ndo ityi ra Cristo, ta cuñi vatyi ɨɨn ñi sii maa ra cuan cua cuñi xaan ndo tañi cuñi xaan minoo ñaha yoco sii ra cua tandaha sihin ña. \p \v 3 Zoco sica xaan iñi sa cuenda ndo coto tahan si sii ndo tañi i tahan si sii cu Eva vatyi i zandavi ñaha cuihna sii ña. Ta yucuan cuenda sica xaan iñi sa cuenda ndo coto caca iñi ndo inga cuhva sa cuenda ra Cristo ta coto zandoo ndo cuhva sa zacahnu ndo ɨɨn ñi sii maa ra. \p \v 4 Vatyi maa ndo tuhva ndo tyizoho sa cahan inga ra, tuhun inga Jesús, ra ña tuhva ndi cahan tuhun. Ta ra yucuan cahan sa cuenda inga tatyi, sa yɨvɨ Tatyi Ii sa ñihi maa ndo. A tatu catyi ra cuan, inga cuhva cua cacu ndo, vaha xaan tyizoho ndo sa cahan ra. \p \v 5 Ta ña sica iñi vatyi vaha ca numinoo ca ra zatyiño tyiño ra Ndyoo ta zɨquɨ mi vazu sica iñi ra cuan vatyi vaha xaan ca ra. \p \v 6 Vazu ña cuu vaha quehin, zoco sito xein Tuhun Ndyoo. Ta sa cuaha xaan saha zañaha ndi sii ndo cuhva sa cuu zavaha ndi. \p \v 7 ¿Atu sica iñi ndo vatyi i zavehi sa ña vaha vatyi ñá quihin xuhun ndo quɨvɨ i zacote tuhun ra Cristo sii ndo? I zanduluhli sii, vatyi cuñi sa cua sino iñi ndo. \p \v 8 I tyindyee ra hermano inga ñuu sii, sihin xuhun. I quihin xuhun ra sita sasi nɨɨ ñi sa tyindyei sii maa ndo sihin Tuhun Ndyoo. \p \v 9 Ta quɨvɨ sa siñi ñuhu xuhun sii, zoco ñá sique xuhun sii maa ndo vatyi i quisi ra hermano ndya Macedonia ta saha maa ra sa siñi ñuhu sii. Ta nu ñá yozo zɨquɨ numinoo ndo sii. Ta nu ma cozo zɨquɨ ndo sii ityi nuu ca. \p \v 10 Vatyi tañi sa site vatyi maa ñi tuhun ndisa ra Cristo quehin, ta tacuan tucu site vatyi ma cuhve sa quindyaa ndoho, ra nu cu si Acaya, sa zɨɨ cuñi vatyi ñá sique xuhun sii ndo ta ma caque xuhun sii ndo ityi nuu ca. \p \v 11 ¿Ta ñaa cuenda zavehi cuhva ya? ¿Atu zavehi sii si vatyi ña cuñi sii ndo? Sito vaha ra Ndyoo vatyi cuñi xein sii ndo. \p \v 12 Ta cua zavaha que cuhva ya vatyi cuñi zañehi vatyi ña ndisa inga ra sa catyi vatyi inuu ñi zatyiño ra tañi mi. Zoco ña ndisa ra cuan vatyi sica ra xuhun. \p \v 13 Catyi ra cuan vatyi apóstol cuu ra, zoco ña ndisa. Zandavi ñaha ra. \p \v 14 Ta ña iyo cuñi sihin cuhva cuan vatyi ndya cuihna ta cuu zanduu ra sii ra tañi cuhva caa minoo ángel sa ndisi xaan sihin sa ndisi maa ra Ndyoo. \p \v 15 Ta ñiyɨvɨ cuu tucu zandavi ñaha ñu tatu cuñi ñu. Yucuan cuenda ra ndyico sii ra ña vaha, zaha ra tuhun vatyi ra zavaha sa vaha cuu ra. Zoco cua coo quɨvɨ cua tasi tuñi ra Ndyoo sii ra sihin cuhva tahan si sii ra. \s1 Cuhva i ndyehe ra Pablo tundoho vatyi minoo apóstol cuu ra \p \v 16 Catyi inga saha vatyi ma caca iñi ndo vatyi minoo ra loco cui vatyi quehin cuhva ya. Zoco tatu tacuan sica iñi ndo, naquehin sihin ndo tañi sa ra loco cui. Ta cua zacahni sii zuhva. \p \v 17 Yɨvɨ ra ndyaca ñaha sii yo cuu ra catyi sihin vatyi quehin cuhva ya, zoco quehin tañi minoo ra loco vatyi zacahni sii. \p \v 18 Iyo cuaha xaan ra zacahnu sii ra vatyi vaha xaan ra cuñi maa ra ityi nuu ñiyɨvɨ ñi. Ta yucuan cuenda cua zacahnu tucu mi sii. \p \v 19 Vatyi zɨɨ xaan cuñi ndo tyizoho ndo sa cahan inga ra loco cuan, ta sito xaan maa ndo cuñi ndo. \p \v 20 Cundyee iñi ndo tatu catyi inga ra cuan sihin ndo vatyi cua zatyiño ndo tyiño ra. Zuhu ra sa sii ndo, ta ña tuu iñi ndo. Cuñi ra cundyaca ñaha ra sii ndo. Ña cuu ndyehe ra sii ndo, ndya cuhva cati ra nuu ndo, ta cundyee iñi ndo sihin tandɨhɨ sa zavaha ra sihin ndo. \p \v 21 ¿Atu sicoo cuatyi mi vatyi ñá caña iñi zavehi cuhva cuan sihin ndo, cuñi ndo? Ña yuhu maa ra cuan zacahnu ra sii ra, ta vityi ña yuhu tucu mi. Ta cua quehin tañi minoo ra loco. \p \v 22 Catyi ra cuan vatyi ra hebreo cuu ra. Ra hebreo cuu tucu yuhvi. Ta ra ñuu Israel cuu ra cuan. Ta zuun tucu ra cuu ii. Ñiyɨvɨ sii ra Abraham cuu ra, ta zuun tucu cuu ii. \p \v 23 Catyi ra cuan vatyi muzu ra Cristo cuu ra. Ta vityi cua quehin tañi minoo ra loco vatyi cuñi catyi sihin ndo vatyi ñihi ca cui muzu ra Cristo vatyi cuaha xaan ca zatyiñe tyiño ra Cristo ta zɨquɨ inga ra cuan. Cuaha ca saha i tyihi ñiyɨvɨ sii, vehe caa. Cuaha xaan saha i cañi ñu sii. Ta cuaha xaan saha i cuñi cahñi ñu sii. \p \v 24 Ohon tahan saha i cañi ñiyɨvɨ hebreo sii sihin cuarta. Oco sahun cumi saha tahan tahan saha. \p \v 25 Uñi saha i cañi ñiyɨvɨ sii sihin yutu, ta minoo saha i cañi ñu sii sihin yuu. Uñi tahan saha i ndyee barco sa ñohi, ta minoo ñiyaca ta minoo ndyiyaca i ndoi sisi tyañuhu. \p \v 26 Cuaha xaan, cuaha xaan sica noi. Iyo saha sa yatyi tyañi yuu. Zayuhu ra zuhu sii. Quiñi xaan zavaha ra hebreo ra tehin sihin. Quiñi xaan zavaha ñiyɨvɨ inga tata sihin. Cuaha xaan sa ica i cuu sii, ñuu nahnu, sisi cuhu, nu tyañuhu ta nu iyo ñiyɨvɨ catyi vatyi sino iñi ñu, zoco ña ndisa ñu. \p \v 27 Ñihi xaan zatyiñe ta ndyehi tundoho ta cundɨhɨ xaan iñi. Cuaha saha ñá quixi. I sizoque, ta ityi ndutya. Cuaha saha ñá ñihi sa casi. Visi xaan i cui, ta ña cuaha zahme. \p \v 28 I ndyehi tandɨhɨ cuhva cuan ta inga tucu cuhva vatyi tandɨhɨ quɨvɨ sica xaan iñi tatu iyo vaha tandɨhɨ ñiyɨvɨ sino iñi. \p \v 29 Tatu iyo minoo ndo nduvita cuhva sino iñi ndo, cuñi xein tyindyei sii ra tañi sa ɨɨn ñi cui sihin ra. Tatu iyo minoo ra zandoyo ñuhu sii hermano ta ña sino vaha ca iñi ra, cuxein. \p \v 30 Tatu cuñi si vatyi zacahni sii sa zuun ñi mi (ta tacuan ta cua coto ndo vatyi muzu maa ra Ndyoo cui sa ndisa cuii; cua zavehi sii si) zoco cua nacatyi maa ñi cuhva zañaha si vatyi ñahñi tundyee iñi iyo sii mi sa maa tuhun ñi. \p \v 31 Maa ra Ndyoo, Zutu ra Jesucristo ra ndyaca ñaha sii yo, cuu ra cuñi si zacahnu yo tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta sito maa ra vatyi quehin sa ndisa ta ña vatye. \p \v 32 Quɨvɨ sa sehin ñuu Damasco, ra cu gobierno cuenda ra rey Aretas i sicumi ra yuvehe cahnu ñuu cuan sihin zandaru vatyi cuñi ra tɨɨn ra sii. \p \v 33 Zoco i zanoo ñiyɨvɨ sii sisi minoo tyica cahnu nu ndyaa minoo ventana nuzama cuan, ta cuhva cuan i quite ta i sino xehi sii ra cuan. \c 12 \s1 Sa zañaha ra Ndyoo sii ra Pablo \p \v 1 Site vatyi ñahñi cua ñihi sihin cuhva sa zacahni sii, zoco cua nacatyi cuhva i zañaha ra ndyaca ñaha sii yo sii. \p \v 2 Site minoo ra sino iñi sii ra Cristo. (Ihya cahan ra Pablo zuun ñi sa cuenda maa ra.) Sa yaha usi cumi cuiya vityi ndya quɨvɨ i sindyaca ra Ndyoo sii ra ndya sa cu uñi yutyi andɨvɨ. Ña site tatu sahan coño ñuhu ra a ña sahan. Yuhvi ña site. Maa ñi ra Ndyoo sito. \p \v 3-4 Zoco site vatyi sahan ra cuan nu ñoho ñiyɨvɨ vaha, ñu sa sihi. Ña site tatu sahan coño ñuhu ra sa quehin tuhun ya a ña sahan si. Maa ñi ra Ndyoo sito. Ta i sahan ra cuan nu i siñi ra tuhun xehe. Xehe xaan tuhun cuan, ta yoñi rayɨɨ cuu nacatyi sii si. \p \v 5 Tahan si sii, sa zacahni sii, sa cuenda cuhva i zañaha ra Ndyoo sii minoo ra cuan (vatyi zuun ñi ra cuan cui), zoco ma catyi vatyi ra vaha xaan cui sa cuenda cuhva cuan. Cua catyi vatyi ra vaha cui maa ñi sa cuenda sa ñahñi tundyee iñi iyo sii sa maa ñi mi. \p \v 6 Zoco tatu cuñi zacahni sii, yɨvɨ ra loco cui vatyi maa ñi sa ndisa cuu sa quehin. Zoco ma catyi vatyi ra vaha cui coto yaha xaan zacahnu ñiyɨvɨ sii, minoo cuhva ña tahan si. Cuñi sa ndyehe ndo cuhva iye ta cuhva zacuehi ta zɨquɨ cua coto ndo tatu vehi a ña vehi. \p \v 7 Ta coto caca iñi vatyi vaha xein sa cuenda sa cuaha xaan cuhva i zañaha ra Ndyoo sii, i saha tucu ra sa cañi cuihna sii coño ñuhi. Cahnu xaan tundoho i tasi cuihna sii, coto caca iñi vatyi vaha xein. \p \v 8 Uñi tahan saha i sique sii ra ndyaca ñaha sii yo natyaa siyo ra tundoho ya sii. \p \v 9 Ta tyehen i catyi maa ra Ndyoo sihin: “Cuaha xaan sa vaha sehi suun, ta ñahñi ca sa siñi ñuhu suun. Ta ma nduvohon. Ta tatu ñahñi tundyee iñi iyo suun, zoco ndyehe ca ñiyɨvɨ tundyee iñi mi sa iyo suhun”, catyi ra. Ta yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi vatyi ñahñi tundyee iñi iyo sii. Ta tacuan ta cua coo xaan tundyee iñi ra Cristo sihin. \p \v 10 Yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi tatu vita xein, tatu cuxaan ñiyɨvɨ sihin, tatu iyo sa siñi ñuhu sii, tatu cuñi cahñi ñiyɨvɨ sii, ta tatu ndyehe xein tundoho sa cuenda ra Cristo vatyi tatu ñahñi tundyee iñi iyo sii sa maa ñi mi, ñihi que tundyee iñi ra Ndyoo. \s1 Sica xaan iñi ra Pablo sa cuenda ñiyɨvɨ sino iñi sii ra Ndyoo ñuu Corinto \p \v 11 Tañi minoo ra loco cui tatu zacahni sii, zoco maa ndo zañiñi sii, sa zavehi sii si vatyi ña tyaa ndo yahvi sii. Maa ndo tahan si sa cahan vaha sa cuenda mi, zoco ña cuñi ndo. Ndyico ndo sii ra catyi vatyi vaha xaan zatyiño ra tyiño ra Jesús, ta ñahñi cuhva sa luhlu que ta zɨquɨ maa ra vazu ñahñi ra cui. \p \v 12 I ndyehe ndo cuhva i zatyiñe tyiño ra Ndyoo nu yucu ndo. I zandyee xein iñi cuhva ndyehi tundoho, ta i zavaha xein zeña ta sa ndyityi ta tyiño sihin tundyee iñi ra Ndyoo. \p \v 13 ¿Atu vaha ca ñiyɨvɨ i cui sihin ra hermano inga ñuu ta zɨquɨ sihin maa ndo? Ña tacuan. Inuu ñi cui sihin tandɨhɨ ndo. Minoo ñi cuhva sa ñá zavehi sihin maa ndo cuu sa ñá yozo zɨquɨ ndo sii. Zaha ndo tucahnu iñi sii, tatu zavehi sa ña vaha cuhva cuan. \p \v 14 Ta vityi sa ndyaa listi sa cu uñi saha sa cua quisi ndyehi sii ndo. Ta ma cozo zɨquɨ ndo sii, vatyi ña cuñi ndaha tyiño ndo. Cuñi sii maa ndo. Minoo ra cu zutu sa ndyihi, tyindyee ra sii zehe ra ta yɨvɨ zehe ra tyindyee sii ra. \p \v 15 Ta yuhvi zɨɨ xaan cua cuñi cuhve sa sii, sa cuenda maa ndo. Ta cuhva ndya mi, ta cua zandɨhi tundyee iñi sii, sa cuenda maa ndo. Zoco zehi cuenda vatyi tatu cuaha ca cuñi sii ndo, siin xaan cuñi ndo sii. \p \v 16 Ta vazu sito vaha ndo vatyi ñá yozo zɨquɨ ndo sii, zoco iyo ndo catyi ndo vatyi i zandavi ñehi sii ndo minoo cuhva ñá tuu iñi ndo ta i quihin sa sii ndo. Catyi ndo. \p \v 17 ¿Atu i zandavi ñehi sii ndo sihin minoo ra i tasi nu yucu ndo quɨvɨ cuan? \p \v 18 Quɨvɨ i tasi sii ra Tito sihin inga ra hermano cuan, ¿atu i zandavi ñaha ra Tito cuan sii ndo ta quihin ra sa sii ndo? Ña tuhva ndi zandavi ñaha sii ndo. Ɨɨn ñi cuhva zavaha nduu tahan ndi. \p \v 19 ¿Atu sica iñi ndo vatyi nduqui cuhva zacaqui sii, ityi nuu ndo sihin tuhun ya? Zoco ña tacuan. Sito ra Ndyoo cuhva cahan ndi. Ta cahan ndi sa cuenda ra Cristo. Ta tandɨhɨ sa zavaha ndi, zavaha ndi sii si vatyi cuñi ndi tyindyee ndi sii ndo. Cuñi xaan ndi sii ndo, ta cuñi ndi sa cua coto vaha ca ndo sii ra Ndyoo. \p \v 20 Yuhi coto cua sei yucuan ta nañihi sii ndo minoo cuhva sa ma tahan iñi. Ta zɨquɨ ma tahan iñi maa ndo cuhva cua zavehi tatu nañihi sii ndo sahñi tahan ndo, tatu ndyiyo iñi ndo sa sii tahan ndo, a tatu tuhva ndo cuxaan, a tatu ña sica maa iñi ndo sa cuenda ra tahan ndo, a tatu cahan ndo ndya vaha ñi sii ra tahan ndo, a tatu tyaa xaan ndo cuatyi sata ra tahan ndo, a tatu zacahnu ndo sii ndo a tatu iyo tizɨhɨ nu yucu ndo. Tatu zavaha ndo cuhva cuan, ma tahan iñi ndo cuhva cua zavehi sihin ndo. \p \v 21 Ta yuhi coto cuhva ra Ndyoo sa coo sa cahan nuu sii, sa cuenda ndo quɨvɨ sei nu yucu ndo. Ta cua nducuihya xaan iñi vatyi ndoho sa zavaha cuatyi, tañaha ca ndu‑uu iñi ndo cuatyi ndo. Zavaha ca ndo sa quiñi. Quixi ndo sihin ñaha sa yɨvɨ ñazɨhɨ ndo cuu, ta zavaha ndo tandɨhɨ inga nuu sa ña vaha. \c 13 \s1 Zaha ndo cuenda tatu ndyico vaha ndo sii ra Cristo a ña ndyico ndo \p \v 1 Sa cuñi cuu si sa cu uñi saha quisi ndyehi sii ndo. Tatu iyo uu a uñi tahan sa ndaa, cua cundaa tyiño sa cuenda minoo minoo ndoho ra zavaha sa ña vaha. \p \v 2 Quɨvɨ i sindyei sihin ndo sa cu uu saha cuan, i catyi sihin ndoho ra zavaha cuatyi vatyi nazandoo ndo cuatyi ndo. Ta vityi nacatyi tuqui zuun ñi cuhva cuan sihin ndoho ra ñá zaña cuatyi ndya quɨvɨ cuan. Ta sihin tandɨhɨ inga ndo nacatyi tuqui inga saha vatyi ma cundahvi iñi sii ndo quɨvɨ cua sei nu yucu ndo. \p \v 3 Ta zɨquɨ cua coto ndo cuhva sa cuñi xaan ndo coto ndo: tatu quehin tuhun ra Cristo a yɨvɨ. Ta ña vita iyo ra Cristo sihin maa ndo, zoco iyo xaan tundyee iñi maa ra sisi añima ndo. \p \v 4 Ndisa, i cuu si tañi vita xaan ra quɨvɨ i sihi ra nu cruz, zoco vityi ndito ra sihin tundyee iñi maa ra Ndyoo. Ta tacuan tucu maa ndi, vita iyo ndi sihin ra sa catyi coño ñuhu ndi; zoco iyo tundyee iñi ra Ndyoo sii ndi sa cuenda cuhva cua zavaha ndi sihin maa ndo vatyi ɨɨn ñi cuu ndi sihin ra. \p \v 5 Ndyehe vaha ndo sii ndo tatu sino iñi ndo sa ndisa cuii. Nacoto ndo vatyi iyo ra Cristo añima ndo tatu sino ndisa cuii iñi ndo sii ra. Zoco tatu ña sino iñi ndo sa ndisa, yoñi ra ndyaa sihin ndo. \p \v 6 Ta cuñi sa cua nacoto ndo sa ndisa cuii vatyi iyo ra Cristo sihin mi. \p \v 7 Ta vityi sique sii ra Ndyoo vatyi ma zavaha ndo cuatyi. Ña cuñi sa cua cahan vaha ñiyɨvɨ sa cuenda maa ndi cuhva cuan. Cuñi sa cua zavaha ndo sa ndoo vazu cahan vaha ñiyɨvɨ sa cuenda ndi a vazu cahan ñu ndya vaha ñi sii ndi. \p \v 8 Vatyi ma cuu tyixehe maa ndi sii sa ndisa, sino ca cuñi si sa zañaha ndi sii ñiyɨvɨ ñaa sa cuu sa ndisa. \p \v 9 Yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi ndi tatu ñahñi tundyee iñi sa zuun ñi sii maa ndi iyo sii ndi ta tatu ndyee iñi maa ndo sihin tundyee iñi maa ra Ndyoo. Ta ihya cuu minoo cuhva sa ñihi xaan cuñi ndi vatyi nanduu ndo ñiyɨvɨ vaha xaan sa ndisa cuii. \p \v 10 Tasi carta ya sii ndo cuee ca sa cuhin nu yucu ndo vatyi cua zanduvaha ndo sii ndo. Ta ña cuñi ca si sa cuxein sihin ndo quɨvɨ cua sei yucuan. Cuñi cutyiñe tundyee iñi sa saha ra Ndyoo sii, ta zandundyee que iñi ndo, ta yɨvɨ sa zatɨvɨ ndɨhi sii ndo. \p \v 11 Ta vityi sa cuñi ndɨhɨ carte hermanos. Ihya ñi ca tuhun quehin: cuzɨɨ iñi ndo, zanduvaha ndo cuhva iyo ndo, tyaa ndo yahvi sa quehin, ɨɨn ñi cuhva caca iñi ndo, ta nacoo sa taxi sii ndo sihin minoo ndo ta sihin inga ndo. Ta cua coo ra Ndyoo sihin ndo. Maa ra saha sa coo sa taxi sii yo sihin ra ta cuñi xaan ra sii yo. \p \v 12 Cuhva ndo minoo ndyoo nacucumi sii minoo ndo ta sii inga ndo. \p \v 13 Tandɨhɨ cuii ñiyɨvɨ sino iñi ihya tasi ñu minoo nacumi sii maa ndo. \p \v 14 Nacoo xaan tumañi iñi sa saha ra Jesucristo sihin ndo, ta nandoo vaha xaan ndo sihin cuhva cuñi xaan ra Ndyoo sii ndo. Ta nandu‑ɨɨn tandɨhɨ ndo sihin Tatyi Ii. Nacuu si tacuan, ta nacuu si sa ndisa.