\id 1PE \h 1 PEDRO \toc1 Sa Xihna Ñi Carta I Tyaa Ra San Pedro \toc2 1 PEDRO \toc3 1 P. \mt1 Sa Xihna Ñi Carta I Tyaa Ra San Pedro \c 1 \s1 Tyaa ra Pedro minoo carta sii ñiyɨvɨ sino iñi sii ra Jesucristo, ñu i sitya cuatyi \p \v 1 Yuhvi ra Pedro, minoo apóstol ra Jesucristo cui. Maa ra i tava tyiño sii. Ta tasi carta ya sii ñiyɨvɨ ña ndyaa ca ñuu ñu. Tandɨhɨ ñu i sitya cuatyi. Ta ndyaa ñu nu cu si Ponto ta Galacia ta Capadocia ta Asia ta Bitinia. \p \v 2 Maa ra Ndyoo Zutu yo i casi sii ndo vatyi tacuan i cuñi maa ra ta sa naha. Sihin Tatyi Ii ra i zanduvaha ra sii ndo vatyi cua tyaa ndo yahvi sii ra, ta zandasi ra cuatyi ndo vatyi sati nɨñɨ ra Jesucristo sa cuenda maa yo. Natyindyee xaan ra Ndyoo sii ndo, ta nacuhva ra sa coo sa taxi añima ndo. \s1 Zɨɨ xaan cuñi yo, ta ndatu yo sii minoo sa cua ñihi yo cuee ca \p \v 3 Zacahnu ndi sii ra cu Ndyoo, Zutu ra Jesucristo, ra ndyaca ñaha sii yo vatyi i cundahvi xaan iñi ra sii yo, ta i zanacacu saa ra sii yo vatyi i nandoto ra Jesucristo sisi sa i sihi ra. Ta vityi zɨɨ xaan cuñi yo, ta ndatu yo sii minoo sa cua ñihi yo cuee ca. \p \v 4 Iyo sa cumi maa ra Ndyoo ndya andɨvɨ sa cuenda maa ndo, ta ma tɨvɨ si ndaha ñi, ta ñahñi sa quiñi cuu cuhun nu iyo si, ta ma naa si. \p \v 5 Ta cua ñihi ndo sii si vatyi zacuenda vaha ra Ndyoo sii ndo sihin tundyee iñi sii maa ra. Nɨɨ xaan cuu iñi ndo sii ra, ta nu cua ndɨhɨ tyiemvu cua zañaha ra Ndyoo cuhva cua zacacu ndɨhɨ ra sii ndo vatyi sa ndyaa listo cuhva cuan. \p \v 6 Yucuan cuenda zɨɨ xaan cuñi ndo vazu ndyehe xaan ndo tundoho vityi. \p \v 7 Sa nɨɨ xaan iñi ndo sii ra Ndyoo, cuu si tañi xuhun cuaan. Cuñi si sa cua tyicuhva ra Ndyoo sii si sihin ñúhu, ta zɨquɨ cua ndyehe ra tatu vaha si a ña vaha si. Tatu nɨɨ xaan cuu iñi ndo sa ndisa cuii, cua cundyee iñi ndo vazu ndyehe ndo tundoho, ta sa nɨɨ xaan iñi ndo cuhva cuan vale ca si ta zɨquɨ xuhun cuaan vatyi xuhun cuaan sa iyo ñuu ñiyɨvɨ ya cua cunaa si. Tatu nɨɨ xaan iñi ndo sa ndisa cuii quɨvɨ ndyehe ndo tundoho, quɨvɨ quisi ra Jesucristo ta cua zacahnu ra Ndyoo sii ndo. Cua catyi ra vatyi vaha xaan cuu cuhva i cunɨɨ iñi ndo, ta cua tyaa xaan ra yahvi sii ndo. \p \v 8 Cuñi xaan ndo sii ra Jesucristo vazu ta ndyehe ca ndo sii ra. Sino xaan iñi ndo sii ra vityi vazu ta ndyehe ca ndo sii ra, ta yucuan cuenda zɨɨ xaan zɨɨ xaan cuñi ndo ndya cuhva ndya ña cuu ca nacatyi maa ndo. \p \v 9 Ta sa cuenda sa nɨɨ xaan iñi ndo sii ra, ta cuee ca cua ñihi ndo sa cacu ndɨhɨ ndo. \p \v 10 Ta sa naha, ra i cahan tuhun i saha ra Ndyoo sii ra, ra profeta cuan, ñá cutuñi vaha iñi ra yozo caa cua cacu ñiyɨvɨ, zoco i tyaa ra cuhva i catyi ra Ndyoo sihin ra sa cuenda si, ta i zacoto ra yozo caa cua ñihi maa ndo sa vaha sii ra Ndyoo cuee ca. \p \v 11 I zacoto Tatyi Ii ra Cristo sii ra profeta vatyi cua ndyehe xaan ra Cristo tundoho, ta i zacoto si cuhva cua nandoto ra ta cua tɨɨn cuenda ra Ndyoo sii ra andɨvɨ, zoco i nducu coto xaan ra profeta yoo ra cuu ra Cristo ta ama cua quisi ra. \p \v 12 Ta i zacoto ra Ndyoo sii ra vatyi ma saa ñaha cuhva cuan nɨɨ ñi sa ndito ra profeta, zoco i quisi si cuee ca, quɨvɨ maa yo. Ta vityi sa sito maa ndo tuhun cuan vatyi iyo ra zacoto Tuhun Vaha sii ndo sihin tundyee iñi Tatyi Ii sa i tasi ra Ndyoo ndya andɨvɨ. Ta ndya cuhva ndya ángel andɨvɨ ta cuñi xaan ra coto ra cuaha ca sa cuenda cuhva ya. \s1 Cuñi xaan ra Ndyoo vatyi coo yo minoo cuhva vaha sa ndisa cuii \p \v 13 Yucuan cuenda nacañi vaha iñi ndo cuhva cua zavaha ndo, ta nacoo vaha sa siñi tuñi sii ndo. Cuatu vaha xaan ndo sii sa cua cuhva ra Ndyoo sii ndo quɨvɨ cua quisi tucu ra Jesucristo vatyi vaha xaan añima maa ra Ndyoo, ta cua cuhva ra sii si sii ndo quɨvɨ cuan. \p \v 14 Zehe ra Ndyoo cuu sii ndo. Yucuan cuenda tyaa ndo yahvi sii ra, ta ma zavaha ca ndo cuhva ña vaha sa i zavaha ndo quɨvɨ ta coto ca ndo sii ra. \p \v 15 Ii xaan cuu maa ra Ndyoo, yucuan cuenda cuu ndo ñiyɨvɨ vaha sa ndisa cuii sihin tandɨhɨ cuii cuhva zavaha ndo. \p \v 16 Vatyi catyi Tuhun Ndyoo: “Cuu ndo ñiyɨvɨ sa ñahñi cuatyi vatyi yuhvi ra ñahñi cuatyi cui.” Catyi ra Ndyoo \p \v 17 Minoo cuhva ndoo xaan cua ndyehe ra Ndyoo tyiño zavaha sa minoo minoo yo. Tatu catyi ndo vatyi Zutu ndo cuu sii ra, yuhu ndo sii ra ta zavaha ndo sa vaha nɨɨ ñi sa iyo ndo ñuu ñiyɨvɨ ya. \p \v 18 I tyiyahvi ra Ndyoo, ta i tava ra sii ndo sii cuhva sahnu sa i zañaha ñiyɨvɨ sahnu sii ndo, cuhva i tyaa xaan ndo yahvi sii costumbre sahnu. Ta ñá tyiyahvi ra Ndyoo sihin minoo sa cuu tɨvɨ tañi xuhun cuisi a xuhun cuaan. \p \v 19 Zoco i tyiyahvi ra sihin minoo sa yahvi xaan ca, sihin nɨñɨ ra Cristo. Mvee ticatyi ra Ndyoo cuu sii ra. Ñahñi cuatyi ra, ta ñahni sa ña vaha i zavaha ra. \p \v 20 Cuee ca sa zavaha ra Ndyoo ñuu ñiyɨvɨ ta sa i catyi ra sihin ra Cristo vatyi cua zavaha ra cuhva ya, zoco ñá quisi ñaha ra ndya vityi vatyi cua tyindyee xaan ra sii maa ndo. \p \v 21 Sa cuenda ra Cristo, ta sino iñi ndo sii ra Ndyoo. Ra Ndyoo cuu ra i zanandoto sii ra sisi sa i sihi ra, ta i natɨɨn cuenda ra sii ra nu ndyaa ra. Vityi sino xaan iñi ndo ta nɨɨ xaan cuu iñi ndo sii ra Ndyoo vatyi ityi nuu ca cua cuyucu ndo sihin ra Cristo nu ndyaa ra. \p \v 22 Vityi iyo ca cuhva cuñi xaan ndo sii tandɨhɨ ra hermano vatyi sa ndundɨɨ añima ndo sa ndisa cuii vatyi tyaa ndo yahvi sii sa ndisa. Cuñi xaan ndo sii minoo ndo ta sii inga ndo minoo sa ndisa ta sihin tandɨhɨ cuii añima ndo. \p \v 23 Sa i nacacu saa ndo. Ta ra cuu Zutu ndo vityi, ma cuu ca ra. Maa ra Ndyoo cuu ra catyi yozo caa cua cuu si. Ta ma naa tuhun ra. Ndito si, ta tandɨhɨ cuii tyiemvu cua coo si. \p \v 24-25 Vatyi catyi Tuhun Ndyoo: \q1 Tandɨhɨ ñiyɨvɨ ñuu ñiyɨvɨ cuu tañi itya ñi, \q1 ta tañi minoo ita itya ñi cuu ñu. \q1 Na‑ityi itya cuan, ta canacava ita si, zoco Tuhun ra Ndyoo cua coo si tandɨhɨ cuii tyiemvu. \m Ta ihya cuu tuhun cuhva cua cacu ñiyɨvɨ, tañi sa i zacoto ñiyɨvɨ sii ndo. \c 2 \p \v 1 Yucuan cuenda zandoo ndo tandɨhɨ sa ña vaha. Ma zandavi ñaha ca ndo sii ñiyɨvɨ. Ma zaha ndo tuhun vatyi vaha xaan ndo tatu ña ndisa. Ma cuxaan ndo ndyehe ndo sii ñiyɨvɨ tatu iyo sa vaha sii ñu, ta ma cahan ndo cuendu zɨquɨ ñiyɨvɨ. \p \v 2 Cuu ndo tañi lee sa nacaa cacu ta cuñi xaan si caxi si. Nanducu ndo zɨcuɨ vaha, zɨcuɨ sa ñahñi sa ndya vaha ñi zaca sihin. Zɨcuɨ cuan cuu Tuhun Ndyoo, ta sihin si cua cuahnu ndo. \p \v 3 Tacuan zavaha ndo vatyi sa cutuhva ndo sa ndisa cuii vatyi vaha xaan ñiyɨvɨ cuu maa ra Cristo. \s1 Ra Cristo cuu minoo yuu ndito \p \v 4 Tuhva ndo sii ra ndyaca ñaha sii yo. Minoo yuu ndito cuu ra. I catyi ñiyɨvɨ vatyi ña vaha yuu cuan, zoco i casi ra Ndyoo sii si, ta ñiñi xaan si. \p \v 5 Maa ndo cuu tucu tañi yuu ndito. Cuhva ndo sa cutyiño ra Ndyoo sii ndo, ta cua zavaha ra vehe ñuhu ra sihin ndo. Ta cuu tucu ndo ra cu zutu sa cuenda ra. Cuhva ndo sii ndo sii ra, zacahnu ndo sii ra, ta cuhva ndo ñaa inga sa cua cuhva ndo sii ra, ta cua quihin ra sii si sa cuenda ra Jesucristo. \p \v 6 Tyehen catyi Tuhun Ndyoo sa cuenda ra Cristo: \q1 I casi minoo yuu ñiñi xaan, ta tyei sii si nu cuu sɨquɨ vehe ñuhi. \q1 Tandɨhɨ ñiyɨvɨ cua sino iñi sii ra cuan, ma coo ticahan nuu sii ñu sa cuenda ra. \p \v 7 Sa cuenda ndoho, ra sino iñi, ta sa sito ndo vatyi vaha xaan ra, zoco sa cuenda ñiyɨvɨ ña sino iñi ta cuu si tañi catyi Tuhun Ndyoo: \q1 I zavita ihno ñiyɨvɨ zandaa vehe sii yuu sa siñi ñuhu sa cuenda sɨquɨ vehe. \q1 Ta vityi yuu cuan cuu sa ñiñi ca ta zɨquɨ tandɨhɨ sa cuenda vehe cuan. \p \v 8 Ta tañi nu catyi tucu si: \q1 Yuu sa cua catyihi saha ñiyɨvɨ cuu ra. Cua zanduva cuii ra sii ñu. \m Nduva ñu vatyi ña tyaa ñu yahvi sii Tuhun Ndyoo. Tacuan i tyaa ra Ndyoo cuhva cua tahan ñu. \s1 Ñiyɨvɨ sa cuu cuenda ra Ndyoo \p \v 9 Zoco maa ndo cuu minoo ityi ñiyɨvɨ i casi ra Ndyoo. Ra cu zutu cuu ndo sa cuenda rey. Ñiyɨvɨ ñahñi cuatyi cuu ndo; ɨɨn ñi sa cuenda ra Ndyoo cuu ndo. Yucuan cuhva iyo ndo vatyi cua zacoto ndo sii ñiyɨvɨ tyiño vaha xaan ra Ndyoo, cuhva i cana ra sii ndo vatyi cua quita ndo nu ñaa ta quɨhvɨ ndo nu iyo ñúhu vaha xaan ra. \p \v 10 Quɨvɨ tañaha ca sino iñi ndo, ñahñi ñiyɨvɨ i cuu ndo, zoco vityi sa nduu ndo ñiyɨvɨ ra Ndyoo. Quɨvɨ cuan yoñi i cundahvi iñi sii ndo, zoco vityi cundahvi iñi ra Ndyoo sii ndo. \s1 Zatyiño ndo tyiño ra Ndyoo \p \v 11 Ndoho hermanos, cuñi xein sii ndo. Tañi ñiyɨvɨ ndɨhvɨ noo ndahvi cuu ndo vatyi yɨvɨ ñuu ndo cuu ñuu ñiyɨvɨ ya, ta yucuan cuenda zañiñi sii ndo vatyi ma zavaha ndo cuhva ña vaha sa cuñi coño ñuhu ndo vatyi cuhva cuan cua zatɨvɨ si sii añima ndo. \p \v 12 Zacuenda ndo sii ndo sihin cuhva zavaha ndo ityi nuu ñiyɨvɨ ña sino iñi. Ta vazu cahan ñu ndya vaha ñi sii ndo vityi tañi sa ra ña vaha cuu ndo, zoco cua ndyehe ñu tandɨhɨ sa vaha zavaha ndo ta zɨquɨ cua zacahnu ñu sii ra Ndyoo quɨvɨ cua ndyehe ra Ndyoo cuhva i zavaha tandɨhɨ ñiyɨvɨ. \p \v 13 Sa cuenda ra Cristo, tyaa ndo yahvi sii tandɨhɨ cuii ra cu tyiño. Tyaa ndo yahvi sii ra gobierno vatyi ra cahnu ca cuu ra. \p \v 14 Ta vazu ra gobernador cuu ra, tyaa tucu ndo yahvi sii ra vatyi tava ra gobierno tyiño sii ra sa cua tasi tuñi ra sii ñiyɨvɨ ña vaha, ta cua zacahnu ra sii ñiyɨvɨ zavaha sa vaha. \p \v 15 Vatyi cuñi ra Ndyoo sa cua zavaha maa ndo sa vaha, ta sihin cuhva cuan cua cazi ndo yuhu ñiyɨvɨ sa ñahñi maa sito ta cahan ñu sa tondo ñi sa cuenda ndo. \p \v 16 Ña ndyaca ñaha ca ley sii ndo sa ndisa, zoco ma caca iñi ndo vatyi cuu zavaha ndo ndya vaha ñi. Vityi cuñi si cuu ndo muzu maa ra Ndyoo ta tyaa ndo yahvi sii maa ra. \p \v 17 Ta tyaa ndo yahvi sii tandɨhɨ ñiyɨvɨ. Cuñi xaan ndo sii tandɨhɨ ra hermano ta ñu hermana. Yuhu ndo sii ra Ndyoo. Ta tyaa ndo yahvi sii ra gobierno. \s1 I ndyehe xaan ra Cristo tundoho sa cuenda maa yo, ta zandoo ra minoo cuhva cua cundyico yo \p \v 18 Ndoho ra cu muzu, tyaa ndo yahvi sii patrón ndo tandɨhɨ cuii cuhva. Ña ɨɨn ñi sii ra vaha ta ra mazu iñi, zoco vazu ra quiñi iyo, tyaa tucu ndo yahvi sii ra. \p \v 19 Vatyi tahan iñi ra Ndyoo tatu sa cuenda sa tyaa ndo yahvi sii maa ra ta ndyehe ndo tundoho, vatyi zavaha ndo sa vaha. \p \v 20 Zoco tatu zavaha ndo sa ña vaha, ta tasi tuñi ñiyɨvɨ sii ndo sa cuenda maa si, ta zandyee ndo iñi ndo tundoho cuan, ¿yozo caa tyindyee si sii ndo ityi nuu ra Ndyoo? Ña tyindyee si. Zoco tatu zavaha ndo sa vaha ta zandyee ndo iñi ndo vazu ndyehe ndo tundoho sa cuenda si, yucuan cuu sa tahan iñi ra Ndyoo. \p \v 21 Vatyi yucuan cuenda i casi ra Ndyoo sii ndo. Vatyi i ndyehe ra Cristo tundoho sa cuenda maa ndo, ta zandoo ra minoo cuhva cua cundyico ndo. Cuhva zavaha maa ra, tacuan zavaha tucu maa ndo. \p \v 22 Ñahñi maa numinoo cuatyi i zavaha ra. Ta yoñi sii i zandavi ñaha ra. \p \v 23 Tatu cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii ra, ñá nacahan ra sa cahan ñu. Tatu zandyehe ñiyɨvɨ tundoho sii ra, ñá zayuhu ra sii ñu. I tyaa ra tandɨhɨ tyiño cuan ndaha ra Ndyoo vatyi ra Ndyoo, ndoo xaan zandaa ra tyiño. \p \v 24 Zuun ñi maa ra Cristo i ndyehe tundoho sa cuenda cuatyi yo sihin coño ñuhu ra quɨvɨ i sihi ra nu cruz. Ta vityi cuu zandɨhɨ yo tuhun sa zavaha yo sa ña vaha ta coo yo minoo cuhva ndoo xaan sa ndisa cuii. I ndoho maa ra sa cuenda maa yo, to yucuan cuenda i nduvaha yo ɨɨn ñi sihin ra. \p \v 25 Nu quisi quɨvɨ i sica noo ndo tañi mvee ticatyi sa cua naa, zoco vityi sa naquita ndo nu ndyaa ra zacuenda sii ndo. Tañi minoo ra cu pastor, zacuenda xaan ra sii añima ndo. \c 3 \s1 Cuhva cuñi si zavaha ra iyo ñazɨhɨ ta ñu iyo yɨɨ \p \v 1 Zuun ñi cuhva cuan, cuñi si sa tyaa xaan ñuzɨhɨ yahvi sii ra cu yɨɨ ñu vatyi tatu ña sino iñi yɨɨ ñu Tuhun Ndyoo, zoco cuu sino iñi ra sihin cuhva vaha zavaha ñu vazu ña cahan ñu Tuhun Ndyoo sihin ra. \p \v 2 Cua ndyehe yɨɨ ndo vatyi yuhu ndo sii ra Ndyoo ta zavaha xaan ndo sa vaha. \p \v 3 Ma zandutyaqui xaan ndo sii ndo sihin cuhva zavaha ndo sihin ixi xiñi ndo ta cuhva sa sityiño xaan ndo ndaha tyiño xuhun cuaan a zahma yahvi xaan. \p \v 4 Vaha ca sa caca iñi ndo yozo caa cuu ndo ñiyɨvɨ vaha sa ndisa sihin añima ndo. Ihya cuu sa tyaqui sa ma tɨvɨ, tatu cuu ndo ñiyɨvɨ vii xaan ta ma nducu ndo tizɨhɨ. Ihya cuu sa cahnu ca nuu ra Ndyoo. \p \v 5 Cuhva ya i zanduvaha ñuzɨhɨ sii ñu ta sa naha ta yɨvɨ sihin zahma vaha. I sino xaan iñi ñu sii ra Ndyoo, ta vaha xaan ñiyɨvɨ i cuu ñu, ta i tyaa xaan ñu yahvi sii yɨɨ ñu. \p \v 6 Tacuan i cuu ña Sara. I tyaa ña yahvi sii ra Abraham, ta catyi ña vatyi maa ra ndyaca ñaha sii ña. Cua cuu ndo tañi maa ña tatu zavaha ndo sa vaha ta tatu ña yuhu ndo sa tyaa ndo yahvi sii ra Ndyoo. \p \v 7 Ta zuun ñi cuhva, ndoho ra iyo ñazɨhɨ, nacoo vaha sa siñi tuñi sii ndo sihin ñazɨhɨ ndo. Tyaa ndo yahvi sii ña tañi tahan si. Cundahvi iñi ndo sii ña vatyi vita ca ña ta zɨquɨ ca maa ndo. Ta tyaa tucu ndo yahvi sii ña vatyi ɨɨn ñi cuhva cua ñihi ndo sa cundito ndo tandɨhɨ cuii tyiemvu. Tacuan zavaha ndo ta ma cundazi nu cahan ndo sihin ra Ndyoo. \s1 Iyo saha cua ndyehe ñiyɨvɨ tundoho vatyi zavaha ñu sa vaha \p \v 8 Ihya tuhun tyaa tucu ndo yahvi. Nacoo sa vaha nu yucu ndo sihin minoo ndo ta sihin inga ndo tañi sa ɨɨn ñi ñiyɨvɨ cuu ndo. Cundahvi xaan iñi ndo sii tahan ndo ta ma zacahnu ndo sii ndo. \p \v 9 Tatu zavaha ñiyɨvɨ sa ña vaha sihin ndo, ma zavaha ndo sa ña vaha sihin ñu. Ta tatu cahan ñu ndya vaha ñi sii ndo, ma nacahan ndo nu cahan ñu. Inga cuhva zavaha ndo. Cahan ndo sihin ra Ndyoo vatyi cua cuhva ra sa vaha sii ñu. Vatyi i cana ra Ndyoo sii maa ndo vatyi cua cuhva ra sa vaha sii ndo. \p \v 10 Ta catyi Tuhun Ndyoo vatyi: \q1 Ra cuñi coo vaha ñuu ñiyɨvɨ ta cuzɨɨ iñi ra, nazacuenda vaha ra yuhu ra ta ma cahan ra sa ña vaha, ta ma zandavi ñaha ra. \q1 \v 11 Cuñi si sa zacuenda ra sii ra ta ma zavaha ra sa ña vaha, ta nazavaha ra sa vaha. \q1 Nanducu xaan ra cuhva coo sa taxi sii ra sihin tandɨhɨ ñiyɨvɨ. \q1 \v 12 Vatyi zacuenda xaan ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ ndoo iyo, ta siñi ra sa cahan ñu sihin ra, zoco cua tasi tuñi ra sii ñiyɨvɨ zavaha sa ña vaha. \p \v 13 Yoñi ra cua zavaha sa ña vaha sihin ndo tatu maa ñi sa vaha zavaha maa ndo. \p \v 14 Zoco vazu zandyehe ñu tundoho sii ndo sa cuenda sa zavaha ndo sa vaha, zɨɨ xaan cua cuñi ndo. Ta ma yuhu ndo sii ñiyɨvɨ zayuhu sii ndo, ta ma caca xaan iñi ndo. \p \v 15 Zoco sihin tandɨhɨ añima ndo tyaa ndo yahvi sii ra Cristo, ra ndyaca ñaha sii ndo. Ta cundyaa listo ndo sa nacatyi ndo sihin ñiyɨvɨ ndaca tuhun sii ndo ñaa cuenda sino iñi ndo Tuhun Ndyoo. Zoco vii ñi cahan ndo sihin ñu minoo cuhva cua zañaha si vatyi tyaa ndo yahvi sii ñu. \p \v 16 Zavaha ndo sa vaha vatyi sino iñi ndo sii ra Cristo, ta zɨquɨ tatu cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii ndo ta tyaa ñu cuatyi sata ndo, zuun ñi maa ñu cua cucahan nuu vatyi maa ñi sa vaha zavaha ndo. Ta maa ndo cua coto ndo vatyi ñahñi cuatyi ndo. \p \v 17 Tatu cuhva cuñi maa ra Ndyoo cuu, vaha ca cua ndyehe ndo tundoho vatyi zavaha ndo sa vaha ta zɨquɨ sa ña vaha. \p \v 18 Vatyi zuun ñi maa ra Cristo i ndyehe ra tundoho minoo saha sa cuenda cuatyi maa yo. Nahñi cuatyi maa ra, zoco i ndyehe ra tundoho sa cuenda maa yo vazu ñiyɨvɨ ña vaha i cuu yo vatyi cuhva cuan cuu zanduvaha ra sii yo sihin ra Ndyoo. I sahñi ñiyɨvɨ sii coño ñuhu ra, zoco ñá sihi añima ra. \p \v 19 I sahan ra sihin añima ra, ta i nacatyi ra Tuhun Ndyoo sihin añima sa ñoho ndazi. \p \v 20 Añima ñiyɨvɨ ñá tyaa yahvi sii ra Ndyoo quɨvɨ i cahan ra Noé. Ta i cundyee xaan iñi ra Ndyoo sihin ñu nɨɨ ñi sa zavaha ra Noé barco cuan, zoco zuhva ñi ñiyɨvɨ i cacu sisi tu nu ndutya. Uña tahan ñi ñu. \p \v 21 Ta tañi i cacu ñiyɨvɨ nu ndutya quɨvɨ cuan, tacuan tucu zañaha si cuhva cua cacu maa yo quɨvɨ sa sicoo ndutya yo vatyi i nandoto ra Jesucristo sisi sa i sihi ra. Zoco ma caca iñi yo vatyi sa coo ndutya yo cuu sa cua zacacu sii yo, zoco sa caca yo sii ra Ndyoo ta nduvaha sa siñi tuñi vaha sii yo vatyi sino iñi yo sii ra Jesús. \p \v 22 Ta vityi cuahan ra andɨvɨ, ta ndyaa ra ityi siyo cuaha ra Ndyoo. Ta ndyaca ñaha ra sii ángel ta sii inga ra ndyaca ñaha ta ra nahnu. \c 4 \s1 Cuñi si sa zatyiño yo tyiño ra Ndyoo sihin cuhva saha ra sii yo \p \v 1 Yucuan cuenda, tañi i ndyehe ra Cristo tundoho sihin coño ñuhu ra, tacuan tucu tahan si sii maa ndo. Cundyaa listo ndo sa ndyehe ndo tundoho sa cuenda ra. Ra sa ndyehe tundoho sihin coño ñuhu ra, ña ndyaca ñaha ca cuatyi ra sii ra. \p \v 2 Ta vityi zavaha ra cuhva cuñi ra Ndyoo. Ña zavaha ca ra cuhva ña vaha sa cuñi coño ñuhu ra tandɨhɨ quɨvɨ sa iyo ra ñuu ñiyɨvɨ. \p \v 3 Sa vaha ñi cuu si cuhva i zavaha ndo quɨvɨ ta sino ca iñi ndo, tañi zavaha ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo. I zavaha ndo ñaa sa ña vaha sa cuñi ndo sihin coño ñuhu ndo, tandɨhɨ sa quiñi. I sihi xaan ndo ndixi ta i siñi ndo. I zacahnu xaan ndo vico, ta i zacahnu ndo sii zandu yutu sihin minoo cuhva ña cuñi ra Ndyoo. \p \v 4 Ta ñiyɨvɨ ña sito sii ra Ndyoo, iyo xaan cuñi ñu vatyi ña cutahan ca ndo sihin ñu sihin tandɨhɨ cuhva ña vaha sa zavaha ñu. Ta yucuan cuenda cahan ñu ndya vaha ñi sii ndo. \p \v 5 Zoco cua cuhva maa ñu cuenda sii ra cua tyicuhva sii ñiyɨvɨ ndito ta sii ñiyɨvɨ i sihi. \p \v 6 Yucuan cuenda i nacatyi ra Jesús Tuhun Ndyoo sihin ñiyɨvɨ i sihi. Ñiyɨvɨ cuu ñu, ta yucuan cuenda i sihi coño ñuhu ñu, zoco cua cundito añima ñu tañi ndito maa ra Ndyoo. \p \v 7 Sa cuñi naa ñuu ñiyɨvɨ. Yucuan cuenda cuu ndo ñiyɨvɨ iyo sa siñi tuñi vaha, ta cuaha xaan cahan ndo sihin ra Ndyoo. \p \v 8 Ta sa ñiñi ca ta zɨquɨ tandɨhɨ cuu sa cuñi xaan ndo sii minoo ndo ta sii inga ndo vatyi tatu cuñi xaan yo sii tahan yo ma ndyehe xaan yo ñaa cuatyi zavaha ñu. \p \v 9 Tɨɨn cuenda vaha ndo sii minoo ndo ta sii inga ndo vehe ndo, ta ma cuxaan ndo tatu saa ra hermano vehe ndo. \p \v 10 Ta tahan tahan cuhva saha ra Ndyoo sii sa minoo minoo ndo, tacuan tyindyee ndo sii tahan ndo sihin cuhva saha ra Ndyoo sii ndo vatyi saha xaan ra cuaha xaan nuu sa vaha sii tandɨhɨ ndo ɨɨn ñi. \p \v 11 Yoo ndo nacatyi Tuhun Ndyoo, cahan ndo tañi sa maa ra Ndyoo cahan, a tatu tyindyee ndo sii ñiyɨvɨ, tyindyee ndo sihin tandɨhɨ tundyee iñi sa saha ra Ndyoo sii ndo. Ta tandɨhɨ sa zavaha ndo, zavaha ndo sii si sihin minoo cuhva sa cua zacahnu sii maa ra Ndyoo sa cuenda ra Jesucristo. Ta nazacahnu xaan yo sii ra, ta nacundyaca ñaha ra tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta nacuu si tacuan, ta nacuu si sa ndisa. \s1 Cua ndyehe yo tundoho vatyi sino iñi yo sii ra Cristo \p \v 12 Ndoho hermanos, cuñi xein sii ndo. Ma cu‑iyo xaan cuñi ndo sa cuenda tundoho cahnu xaan sa vasi zɨquɨ ndo vatyi tacuan cua tahan si sii tandɨhɨ yo ra sino iñi sii ra Cristo. \p \v 13 Zoco zɨɨ xaan cuñi ndo sa cuenda sa ndyehe ndo tundoho sihin ra Cristo vatyi tatu ndyehe ndo tundoho sa cuenda ra, quɨvɨ cua quisi ra ta cundyaca ñaha ra ñuu ñiyɨvɨ, zɨɨ xaan ca cua cuñi ndo. \p \v 14 Tatu cahan ñiyɨvɨ ndya vaha ñi sii ndo sa cuenda ra Cristo, zɨɨ xaan cua cuñi ndo vatyi situ xaan Tatyi Ii sii ndo. Ta Tatyi Ii cuu sa zañaha vatyi vaha xaan maa ra Cristo. Quiñi xaan cahan ñiyɨvɨ sii maa ra, zoco maa ndo zacahnu ndo sii ra. \p \v 15 Zoco ma cahñi ndo ñiyɨvɨ ta ma zuhu ndo; ma nducu ndo tizɨhɨ, ta ma tyihi ndo sii ndo sihin inga ñiyɨvɨ vatyi cua ndyehe ndo tundoho sa cuenda cuhva cuan. Ta yɨvɨ tundoho sa cuñi maa ra Ndyoo sa ndyehe ndo cuu tundoho cuan. \p \v 16 Zoco tatu ndyehe ndo tundoho sa cuenda Tuhun Ndyoo, ña tahan si sa cucahan nuu ndo. Zacahnu ndo sii ra Ndyoo sa cuenda tundoho sa ndyehe ndo vatyi ñiyɨvɨ ra Cristo cuu ndo. \p \v 17 Sa cua saa quɨvɨ cua tyicuhva ra Ndyoo sii ñiyɨvɨ cuenda ra. Ta tatu cua quisaha cuhva cuan sihin maa yo, ¿ta yozo caa cua tahan ñiyɨvɨ ñá tyaa yahvi sii Tuhun Vaha ra Ndyoo? \p \v 18 Ta tatu sihin tundoho ta cua cacu ñiyɨvɨ vaha, ¿yozo caa cua tahan si sii ñiyɨvɨ ña vaha ta ñiyɨvɨ iyo cuatyi? \p \v 19 Yucuan cuenda tatu ndyehe ndo tundoho vityi vatyi tacuan cuñi ra Ndyoo, cuñi si sa zavaha ca ndo sa vaha ta cuhva cuenda ndo añima ndo sii ra Ndyoo. I zavaha ra sii ndo, ta ma zandoo ra sii ndo. \c 5 \s1 Saha xaan ra tyiño sii ñu sino iñi \p \v 1 Vityi sehi tyiño sii ra sahnu, ra ndyizo tyiño nu yucu ndo. Minoo ra sahnu cuu tucu ii, ta i ndyehi sii ra Cristo quɨvɨ i ndyehe ra tundoho. Ta cua ñihi tuqui sa vaha sihin ra Cristo cuee ca. \p \v 2 Tañi zacuenda minoo ra cu pastor sii mvee ticatyi zono ra, tacuan zacuenda maa ndo sii ñiyɨvɨ cumi ndo. Ma cuatu ndo ndya sa zañiñi ñiyɨvɨ sii ndo, zoco cuñi ndo zavaha ndo sii si sihin sa vaha. Ta ma zavaha ndo sii si vatyi cuñi ndo xuhun zoco sa cuenda sa vatyi cuñi ndo zatyiño ndo tyiño ra Ndyoo. \p \v 3 Ma ñihi xaan cundyaca ñaha ndo sii ñu, zoco zañaha ndo minoo cuhva vaha sii ñu sihin cuhva vaha iyo maa ndo. \p \v 4 Ta quɨvɨ cua quisi tucu ra cu pastor cahnu ca, cua ñihi maa ndo minoo sa vaha xaan sa ma tɨvɨ, ta ma cunaa si. \p \v 5 Ndoho ra cuatyi, tyaa ndo yahvi sii ra sahnu. Ta tandɨhɨ ndo, tyaa ndo yahvi sii tahan ndo ta zanduluhlu ndo sii ndo, vatyi: \q1 Cuxaan ra Ndyoo sihin ñiyɨvɨ sa zacahnu sii, zoco saha ra sa vaha sii ñiyɨvɨ zanduluhlu sii. \p \v 6 Yucuan cuenda quɨvɨ ndyehe ndo tundoho, tɨɨn cuenda ndo sii si tañi minoo sa tasi ra Ndyoo sii ndo, ta cuee ca, quɨvɨ tahan si, cua tyaa siyo ra sii si ta zɨɨ xaan cua cuñi ndo inga saha. \p \v 7 Nacatyi ndo sihin maa ra tandɨhɨ sa sica xaan iñi ndo ta zandoo ndo sii si sihin maa ra vatyi sica iñi maa ra sa cuenda ndo, ta zacuenda ra sii ndo. \p \v 8 Zacuenda vaha xaan ndo sii ndo vatyi ra xaan iñi sii ndo, ra cuihna, sica noo ra tañi minoo ndicaha cuahyi. Nanducu ra yoo sii cua casi ra. \p \v 9 Sino vaha iñi ndo sii ra Ndyoo, ta tava ndyizo ndo sii ra cuihna. Ta cundyee iñi ndo vatyi sa sito ndo vatyi nacahnu ñuu ñiyɨvɨ ndyehe ñu sino iñi tundoho zuun ñi cuhva tañi ndyehe maa ndo. \p \v 10 Saha xaan ra Ndyoo sa vaha sii yo tandɨhɨ quɨvɨ. Maa ra catyi vatyi cua ndyehe xihna ndo zuhva tundoho, ta zɨquɨ cua coo sa vaha xaan sii ndo tandɨhɨ cuii tyiemvu vatyi ɨɨn ñi cuu ndo sihin ra Jesucristo. Tatu sa ndyehe ndo zuhva tundoho, maa ra Ndyoo cua zanduvaha sii ndo sihin tundoho cuan. Cua zandundyee xaan ra iñi ndo. Cua cuhva ra tundyee iñi sii ndo, ta ma ndoyo ñuhu ndo ndaha ñi. \p \v 11 Nazacahnu xaan yo sii ra, ta nacundyaca ñaha ra tandɨhɨ cuii tyiemvu. Ta nacuu si tacuan ta nacuu si sa ndisa. \s1 Saha ra minoo nacumi sii ñu nu ndɨhɨ cahan ra \p \v 12 Tasi carta ya sii ndo sihin ra Silvano. Sica iñi vatyi minoo hermano vaha cuu ra. Zuhva ñi i tyei ihya. Saha xein tyiño sii ndo vatyi ma zaña ndo cuhva sino iñi ndo. Sa ndisa sa saha maa ra Ndyoo cuu cuhva sino iñi ndo; ma zaña ndo sii si. \p \v 13 Ñu sino iñi ihya ñuu Roma tasi ñu minoo nacumi sii ndo. I casi tucu ra Ndyoo sii maa ñu tañi i casi ra sii maa ndo. Ta ra Marcos, zehi, tasi tucu ra minoo nacumi sii ndo. \p \v 14 Cuhva ndo minoo Ndyoo nacucumi xaan sii minoo ndo ta sii inga ndo. Nacoo sa taxi añima tandɨhɨ ndo, ra cuu cuenda ra Jesucristo. Amén.