\id PHP  
\h Filipenses 
\toc1 YA'A KUU CARTA JA NI CHAA SAN PABLO APOSTOL NUU ÑAYƗVƗ ÑUU FILIPOS 
\toc2 Filipenses 
\toc3 Fil. 
\mt2 LA EPISTOLA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS FILIPENSES 
\mt1 YA'A KUU CARTA JA NI CHAA SAN PABLO APOSTOL NUU ÑAYƗVƗ ÑUU FILIPOS 
\c 1  
\p  
\v 1 Máá‑rí kákuu Pablo jíín Timoteo, mozo Jesucristo, te káchaa‑ri̱ tutu̱ yá'a nuu̱ táká ña̱yɨvɨ ndóo kákandíja nuu̱ Cristo Jesús, ja̱ káxiu̱kú‑i ini̱ ñuu̱ Filipos, jíín núu̱ cháa ja̱ kándi̱to‑de‑i, jíín núu̱ cháa kájatíñu nuu̱‑í.  
\v 2 Tu̱'un luu íó ini̱, jíín tú'un kuaká'nu ini̱, ja̱ kíi nuu̱ máá Táa̱‑yo̱ Dios jíín núu̱ máá Jíto'o̱‑yo̱ Jesucristo, ná kóo jíín‑ró jíná'an‑ró. 
\s1 Ja̱ ní nakuatá'ú Pablo nuu̱ Dios 
\p  
\v 3 Nákuatá'ú‑rí nuu̱ Dios máá‑rí ndɨta'a̱n jínu ja̱ núku̱'un ini̱‑ri̱ róó jíná'an‑ró.  
\v 4 Nú jikán ta'u̱‑rí, te nene̱ kúsɨɨ̱ iní‑ri̱ jikán ta'u̱‑rí ja'a̱ róó jíná'an‑ró.  
\v 5 Chi ni̱ chindéé tá'an‑ró jíín‑rí skáka‑yó tú'un va̱'a onde̱ kɨvɨ̱ xnáñúú, te onde̱ vina.  
\v 6 Te jáni ndija ini̱‑ri̱ ja̱ síjínu ná'ín‑yá tiñu va̱'a ja̱ ní skéjá'á‑yá jíín‑ró, te súan kukuu‑ga̱‑ya̱ jíín ondé kɨvɨ̱ ndíi Jesucristo.  
\v 7 Te suni íó va̱'a ja̱ súan nákani ini̱‑ri̱ ja̱ kúu ta̱ká róó, chi̱ ñú'un ini̱ añú‑ri̱ ja̱ kúu róó, chi ni̱ kani'i̱n táká‑ni yóó tu̱'un luu íó ini̱‑ya̱, te káchindéé tá'an‑ró jíín‑rí kɨvɨ̱ kándee‑ri̱ veka̱a jíín já káka'a̱n‑yo̱ já'a̱ tú'un va̱'a jíín já káxndeá‑ga̱‑yo̱.  
\v 8 Chi̱ Dios kúu testigo‑ri̱ ja̱ jiní‑ya̱ ná ku̱'a kúu ini̱‑ri̱ ja̱ kúu ta̱ká róó, jíín já maní‑rí jíín‑ró, nátu̱'un mani̱ Jesucristo jíín‑ró.  
\v 9 Te jikán ta'u̱‑rí ya̱'á. Kuní‑ri̱ ja̱ ná kúndá'ú‑ga̱ ini̱‑ro̱ tá'an‑ró, te ná skuá'a‑ga̱‑ro̱ júku̱'un‑ga̱ ini̱‑ro̱ tú'un‑ya̱, te nde̱'é‑ró ndéja̱ íó va̱'a,  
\v 10 náva̱'a kuu kuatú'ún‑ró máá já vá'a, te suni náva̱'a ná kóo kájí iní‑ro̱, te tú naku̱xndíi‑ya̱ sɨkɨ́‑ro̱ kɨvɨ́ ndíi Cristo,  
\v 11 te suni náva̱'a ná kúkútu‑ro jíín tíñu ndaa̱ sá'a Jesucristo. Jia̱n kúu ja̱ nákana jaa‑yó Dios, jíín já ká'a̱n jíñú'ún‑yó jíín‑yá. 
\s1 Modo ni̱ jika máá tú'un va̱'a 
\p  
\v 12 Ñáni̱, kuní‑ri̱ ja̱ ná kuní‑ro̱ ná tu̱ndó'o ni̱ ta'a̱n‑ri̱, chi ni̱ jicha̱‑ga̱ tu̱'un va̱'a ni̱ sá'a.  
\v 13 Te ta̱ká ña̱yɨvɨ ká'i̱o ini̱ palacio, jíín sáva‑ga̱‑i, ni̱ ka̱jini tu̱'un‑i ruu̱ ndasa kándee‑ri̱ veka̱a ja̱ sɨkɨ́ Cristo.  
\v 14 Te kua̱chi ja̱ nú'ni̱‑ri̱ kándee‑ri̱ veka̱a, yu̱án ní ka̱yija ini̱ sava ñani̱‑yo̱ já káchiñú'ún‑de máá Jíto'o̱‑yo̱. Te ni̱ ka̱chundéé téyíí‑gá ini̱‑de kájani‑de tu̱'un va̱'a, te tuká káyu̱'ú‑de.  
\v 15 Ndaa̱, chi̱ sava ña̱yɨvɨ, kájani‑i tu̱'un Cristo sɨkɨ̱ tú'un kuásún iní, jíín já kástátá'an‑i. Ko sava‑i, suni kájani‑i tu̱'un sɨkɨ̱ já ká'i̱o va̱'a ini̱‑i.  
\v 16 Te sava‑i kájani‑i tu̱'un Cristo ja̱ skuikín‑ni‑i tɨxɨ̱n, te tú ndija‑i, chi̱ kákuni̱‑i ja̱ xndeá‑ga̱‑i tu̱ndó'o veka̱a sɨkɨ̱‑rí.  
\v 17 Ko sava‑i kájani‑i tu̱'un va̱'a chi̱ kúndá'ú ini̱‑i ruu̱, te a kájini̱‑i ja̱ ndúkú íchi‑rí ka'a̱n‑ri̱ ja'a̱ tú'un va̱'a.  
\v 18 Tú na̱ún sá'a núsáá, chi ta̱ká‑ni modo jichá tu̱'un Cristo, va̱sa káka'a̱n sɨ́kɨ́‑i, xí ká'a̱n ndaa̱‑i. Te ya̱'á kúu ja̱ kúsɨɨ̱ iní‑ri̱ sá'a, te ni̱ ma̱ ndɨ́'ɨ kutɨ já kúsɨɨ̱ iní‑ri̱.  
\v 19 Chi̱ jiní‑ri̱ ja̱ yá'á kúu ja̱ náma ruu̱, jíín já kájika̱n ta'u̱‑ro̱, jíín já chíndéé chítuu Espíritu Jesucristo ruu̱.  
\v 20 Chi̱ ñúkuu ini̱‑ri̱, te kuní ndásɨ́ iní‑ri̱, ja̱ má kúka nuu̱ kútɨ iní‑ri̱, chi̱ sua ná chúndéé téyíí iní‑ri̱, náva̱'a ná ndúñá'nu Cristo sá'a máá‑rí vina, nátu̱'un nɨ́ɨ́ ní kii‑ri̱, te va̱sa ná kúu̱‑ri̱ xí kúchaku̱‑ri̱.  
\v 21 Chi ja̱ chakú‑ri̱ kúu ja̱ jíka‑ri̱ jíín máá Cristo, te ja̱ kúu̱‑ri̱ kúu ja̱ ní'i̱n‑gá‑ri̱.  
\v 22 Ko nú kuchaku̱‑ga̱‑ri̱, te súan ni'i̱n‑rí sɨkɨ̱ táká tiñu ni̱ sá'a‑ri̱ tú jiní‑ri̱ ndé ichi tɨ́ɨn‑ri̱ vii.  
\v 23 Chi ma̱'ñú ndéndúú tu̱'un yá'a kándee ni̱'in‑ri̱. Te kúu ini̱‑ri̱ no'o̱n‑ri̱ kunchaa̱‑ri̱ jíín Cristo. Yu̱án kúu máá já vá'a xaa̱n‑gá.  
\v 24 Ko ja̱ ná kúchaku̱ núu‑ga̱‑ri̱ kúu ja̱ kánúú‑gá ja̱ sɨkɨ́ róó jíná'an‑ró.  
\v 25 Súan jáni ndija ini̱‑ri̱. Yu̱án kúu ja̱ jiní‑ri̱ ja̱ kúkuu‑ga̱‑ri̱ jíín‑ró jíná'an‑ró, náva̱'a ná kándíja va̱'a‑ga̱‑ro̱, te kusɨɨ̱‑gá ini̱‑ro̱.  
\v 26 Náva̱'a kusɨɨ̱‑gá ini̱‑ro̱ jíná'an‑ró jíín Cristo Jesús ja̱ sɨkɨ́ rúu̱, chi̱ jaa̱ tuku‑ri̱ nuu̱‑ro̱.  
\v 27 Máni ná káka kuu va̱'a‑ró jíná'an‑ró, nátu̱'un kánúú máá sɨkɨ́ tú'un va̱'a Cristo, náva̱'a va̱sa ná jáa̱‑ri̱ te kuni̱‑ri̱ nuu̱‑ro̱, xí va̱sa ná kúnchaa̱ jíká‑rí, ko kuni tu̱'un‑ri̱ róó ja̱ ká'i̱in ni̱'in‑ró jíín ɨ́ɨn‑ni xini̱, te jíín já ɨ́ɨn ká'nu‑ni kásátiñu ni̱'in‑ró sɨkɨ́ tú'un va̱'a ja̱ kákandíja‑yó.  
\v 28 Te ma̱ yú'ú kutɨ‑ro sá'a ja̱ kájito u'u̱ róó, chi yu̱án kúu tu̱'un ja̱ náa íi̱ máá jíná'an, ko róó, a ka̱ku‑ró jíná'an‑ró, chi ya̱'á sá'a Dios.  
\v 29 Chi ni̱ ja̱'a Cristo uu̱ tu̱'un nuu̱‑ro̱ jíná'an‑ró. Nasu̱ máá ɨ́ɨn ja̱ ná kándíja‑ró núu̱‑yá, chi̱ suni ja̱ ná ndó'o‑ró já sɨkɨ́ máá‑yá.  
\v 30 Te suni kándo'o‑ró nátu̱'un ni̱ kajini̱‑ro̱ já ndó'o‑ri̱, te vina a ni̱ ka̱jini tu̱'un‑ró já jíku jíín‑rí. 
\c 2  
\s1 Ja̱ ní sásúchí‑yá máá‑yá 
\p  
\v 1 Núsáá te jíín tú'un ndéé íó ini̱ Cristo, jíín tú'un kúndá'ú ini̱‑ya̱ yóó skandá‑ya̱ róó, jíín tú'un ja̱ ká'i̱o ɨɨn núú‑ró iní máá Espíritu, jíín tú'un mani̱ iní‑ro̱ jíín‑i, jíín já jíto ndá'ú‑ro̱ núu̱‑í.  
\v 2 Jíín táká tu̱'un yá'a ná kúkuu‑ró, náva̱'a kusɨɨ̱ xáa̱n iní‑ri̱. Te ɨɨn‑ni ná káa xini̱‑ro̱. Te ɨɨn‑ni ná kúndá'ú ini̱‑ro̱ tá'an‑ró. Te ɨɨn‑ni ná kóo ini̱‑ro̱ jíín ɨ́ɨn‑ni ná káni ini̱‑ro̱.  
\v 3 Tú ni ɨɨn ndatíñu sá'a‑ró já kuátá'an‑ró, xí já sávixi̱‑ro̱ máá‑ró, chi̱ sua ná kóo súchí iní‑ro̱ jíná'an‑ró, te ná táva‑ro cuenta ja̱ vá'a‑ga̱ kúu tá'an‑ró vásá máá‑ró.  
\v 4 Te ma̱ kóto‑ró tíñu ja̱ kúu máá‑ró jíná'an‑ró, chi̱ suni ná kóto‑ró tíñu ja̱ kúu tá'an‑ró.  
\v 5 Ná káni ini̱‑ro̱ jíná'an‑ró nátu̱'un ni̱ jani ini̱ Cristo Jesús.  
\v 6 Te máá‑yá ni̱ ka̱a‑ya̱ nátu̱'un Dios, ko tú ní ndío ini̱‑ya̱ já jíín fuerza nduu ɨɨn núú‑yá jíín Dios.  
\v 7 Ko ni̱ sía̱‑ya̱ máá‑yá, te ni̱ nduu‑ya̱ nátu̱'un kánda̱a mozo, ni̱ kaku‑ya̱ nátu̱'un jíto cha̱a.  
\v 8 Te nuu̱ ní kenda‑ya̱ nátu̱'un jíka cha̱a, te ni̱ sásúchí‑yá máá‑yá. Te ni̱ jandatu̱‑ya̱ ondé ni̱ ji'i̱‑ya̱, va̱sa ni̱ ji'i̱‑ya̱ jiká cruz.  
\v 9 Ja̱ yúán ní nduñá'nu luu xaa̱n‑yá ni̱ sá'a Dios, te nuu̱ Jesús ni̱ ja̱'a Dios ɨɨn sɨ́'vɨ́ kánúú núu̱ táká‑ga̱ sɨ́'vɨ́.  
\v 10 Náva̱'a jíín sɨ́'vɨ́ Jesús ná júkuiñi̱ jítɨ́ táká ja̱ ká'i̱in ini̱ andɨ́vɨ́, jíín já ká'i̱in nuu̱ ñú'un, jíín já ká'i̱in chi̱i ñu'un,  
\v 11 te ta̱ká yu'u ka'a̱n ndaa̱ ja̱ Jesucristo kúu máá Jíto'o̱. Yu̱án kánakana jaa‑ún máá Táa̱‑yo̱ Dios.  
\v 12 Ñáni̱ máni̱, nene̱ nátu̱'un ni̱ ka̱jandatu̱‑ro̱ núu̱‑rí kɨvɨ̱ ní kandii̱‑ri̱ nuu̱‑ro̱, te suni súan va'a̱‑ga̱ ni̱ ka̱sá'a‑ró vína va̱sa jíká ní kanchaa̱‑ri̱, núsáá te vina ná sátiñu va̱'a‑ró náva̱'a ná kée va̱'a ja̱ náma‑ró máá‑ró. Te jíín tú'un yú'ú, tu̱'un kɨ́sɨ‑i róó, ná sá'a‑ró.  
\v 13 Chi̱ Dios kúu I'a̱ sátiñu jíín‑ró náva̱'a ná sá'a‑ró ndasa kuní maá‑yá, jíín ndása kúsɨɨ̱ iní máá‑yá.  
\v 14 Ma̱ kútuku ini̱‑ro̱ jíín tíñu kásá'a‑ró, ni ma̱ kána̱á‑ro̱ jíín tá'an‑ró.  
\v 15 Náva̱'a tú na̱ún náku̱xndíi‑ya̱ sɨkɨ́‑ro̱. Te ma̱ kɨ́vɨ nduu̱‑ro̱ jíín tíñu ñáá. Te kuu‑ró sé'e Dios, ña̱yɨvɨ tú cha'a̱n, va̱sa kájika kuu‑ró má'ñú ñáyɨvɨ yákua yo'o̱ ini̱, jíín má'ñú ñáyɨvɨ ní'in ini̱. Te ma̱'ñú ñáyɨvɨ‑ún kástúu̱n‑ro̱ nátu̱'un lámpara ini̱ ñu̱yɨ́vɨ.  
\v 16 Kutɨɨn ni̱'in‑ró tú'un ja̱ kúchaku̱‑ro̱ jíín, náva̱'a kusɨɨ̱ iní‑ri̱ kɨvɨ̱ ndíi Cristo. Yúan‑na te kuni̱‑ri̱ ja̱ ná tú ní jíka kuu sáni‑ri̱, ni tú ní kána sáni tai̱n‑rí.  
\v 17 Te nú ni̱ jatɨ nɨñi̱‑rí ja̱ ndúkú‑rí skándíja‑ga̱‑ri̱ róó, yu̱án kúu nátu̱'un ni̱ soko̱‑rí máá‑rí nuu̱‑yá. Yu̱án kúsɨɨ̱ iní máá‑rí, te suni kúsɨɨ̱ iní‑ri̱ onde̱ jíín táká róó jíná'an‑ró.  
\v 18 Te suni súan ná kúsɨɨ̱ iní máá‑ró jíná'an‑ró, te ná kúsɨɨ̱ iní‑ro̱ ondé jíín rúu̱. 
\s1 Tu̱'un Timoteo jíín Epafrodito 
\p  
\v 19 Ko ñúkuu ini̱‑ri̱ ja̱ ná kuá'a máá Jíto'o̱‑yo̱ Jesús tu̱'un, te tájí yachí‑ri̱ Timoteo jaa̱‑de nuu̱‑ro̱, náva̱'a ná ndúndéé iní‑ri̱ nú ni̱ jini̱‑ri̱ ndasa ká'i̱o‑ró.  
\v 20 Chi̱ tú kutɨ ɨngá cha̱a íó yá'a ja̱ ɨ́ɨn‑ni xini̱ kúñava̱'a jíín‑rí nátu̱'un máá‑de, ja̱ kuítú iní koto ñúkúún róó.  
\v 21 Chi ta̱ká‑de kándúkú‑de ja̱ kúu máá‑de, ko nasu̱ já kúu Cristo Jesús.  
\v 22 Ko a ni̱ kajini̱‑ro̱ já bueno sá'a Timoteo. Nátu̱'un se̱'e jíín táa̱‑i, suni súan ni̱ kuu játíñu‑de jíín‑rí jáni‑de tu̱'un va̱'a.  
\v 23 Núsáá te ñúkuu ini̱‑ri̱ tájí‑rí cha̱a yá'a jaa̱‑de nuu̱‑ro̱, te nú ni̱ jini̱‑ri̱ ndasa kua'a̱n tiñu jíku‑ri̱ jíín.  
\v 24 Te jáni ndija ini̱‑ri̱ ja̱ kuá'a máá Jíto'o̱‑yo̱ tú'un, ja̱ súni máá‑rí jaa̱ yachi̱‑ri̱ nuu̱‑ro̱.  
\v 25 Ko ni̱ jani ini̱‑ri̱ ja̱ kánúú tájí‑rí ñani̱‑ri̱ Epafrodito jaa̱‑de, chi cha̱a sátiñu jíín‑rí kúu‑de, te chíndéé tá'an‑de jíín‑rí. Te suni ndajá'a̱ máá‑ró ní kuu‑de sáá. Te suni játíñu‑de nuu̱‑rí ta̱ká nuu̱ nándɨ'ɨ‑ri̱‑de.  
\v 26 Chi ni̱ kuu xaa̱n iní‑de ja̱ kuní‑de nuu̱‑ro̱ jíná'an‑ró núú. Te ni̱ kukuí'a̱ ini̱‑de, chi̱ a ni̱ ka̱jini tu̱'un‑ró já ní ku'u̱‑de.  
\v 27 Chi ja̱ndáa̱ ni̱ ku'u̱‑de ja̱ á yani kuu̱‑de núú, ko Dios, ni̱ kundá'ú ini̱‑ya̱‑dé, ko nasu̱ máá ɨ́ɨn‑de, chi̱ onde̱ ruu̱, náva̱'a tú kaa‑ga̱ kukuí'a̱ ini̱‑ri̱ núú.  
\v 28 Núsáá te jítú iní‑ri̱ ni̱ tájí‑rí‑de kujaa̱‑de nuu̱‑ro̱, náva̱'a ná kuní‑ro̱ núu̱‑dé jíná'an‑ró. Te ndusɨɨ̱ túku ini̱‑ro̱, te ruu̱ tuká ndukuí'a̱ ndásɨ́ iní‑ri̱.  
\v 29 Núsáá te kuatá'ú‑ró‑de, chi̱ kándíja‑de nuu̱ máá Jíto'o̱‑yo̱, te ná kóo sɨɨ̱ iní‑ro̱, te ka'a̱n jíñú'ún‑ró jíín cháa ja̱ kánda̱a nátu̱'un káa‑de.  
\v 30 Chi̱ a yani kuu̱‑de núú, ja̱ sɨkɨ́ tíñu máá Cristo. Te va̱sa ní jí'i̱‑de ko a ni̱ skíkuu‑de tiñu ja̱ tú ní síjínu máá‑ró já kúu ruu̱. 
\c 3  
\s1 Na̱ sɨkɨ̱ ndúkú ndéé‑yó 
\p  
\v 1 Te ɨɨn‑na̱ tu̱'un íó ñáni̱. Ná kúsɨɨ̱ iní‑ro̱ jíín máá Jíto'o̱‑yo̱. Chi̱ ruu̱, ja̱ndáa̱, tú kúnɨ́nɨ iní‑ri̱ chaa‑ri̱ suni suni‑ni tu̱'un‑ún nuu̱‑ro̱, ko súan íó seguro‑ga̱ ja̱ kúu róó.  
\v 2 Ma̱ kóto‑ró núu̱ tí'ina̱. Ma̱ kóto‑ró núu̱ ñáyɨvɨ kásá'a tiñu ñáá. Ma̱ kóto‑ró núu̱ cháa ni̱ kaxɨtɨ̱ ndúu̱.  
\v 3 Chi̱ yóó kákuu cha̱a ni̱ kaxɨtɨ̱ ndúu̱ ndija. Te jíín iní jíín añú‑yo̱ káchiñú'ún‑yó Dios. Te kákusɨɨ̱ iní‑yo̱ jíín Cristo Jesús. Chi̱ tú káchiñú'ún‑yó máá‑yó.  
\v 4 Te nú ndé cha̱a jáni ini̱‑de ja̱ kúu chiñú'ún‑de máá‑de, te suni ruu̱ ví'í‑gá sá'a‑ri̱ núú, chi̱ suni ruu̱ chiñú'ún‑rí máá‑rí nú súan íó núú.  
\v 5 Chi ni̱ xɨtɨ̱ ndúu̱ ruu̱ nuu̱ uná kɨvɨ̱. Te suni tata̱ Israel kúu‑ri̱. Te suni tá'an tata̱ Benjamín kúu‑ri̱. Te suni hebreo se̱'e hebreo kúu‑ri̱. Te suni ni̱ chiñú'ún‑rí ley ja̱ káchiñú'ún fariseo.  
\v 6 Te ni̱ jítú iní‑ri̱ ni̱ chindiki̱n‑ri̱ tɨku'ni̱ ni̱ sá'a ndɨva̱'a‑ri̱ jíín‑i. Te tú ní náku̱xndíi ni ɨɨn ley sɨkɨ̱‑rí, chi ni̱ skíkuu ndaa̱‑ri̱.  
\v 7 Ko ta̱ká tiñu ja̱ kúndéé‑rí jíín núú, tú sá'a‑ri̱ cuenta jíín‑ún vína, chi̱ va'a̱‑ga̱ ná náa‑ún, te ná chíñú'ún‑rí Cristo jáni ini̱‑ri̱.  
\v 8 Te ja̱ndáa̱, chi̱ jáni ini̱‑ri̱ ja̱ vá'a‑ga̱ ná náa táká tiñu‑ún, náva̱'a ná kuní va̱'a‑ri̱ ja̱ kúu tu̱'un Jito'o̱‑ri̱ Cristo Jesús, chi̱ jia̱n kúu ja̱ kánúú‑gá. Te ja̱ sɨkɨ́ máá‑yá ni̱ xnáa‑rí ta̱ká tiñu, te jáni ini̱‑ri̱ ja̱ máni kuayo kúu. Súan sá'a‑ri̱ náva̱'a kundéé‑rí najaa̱‑ri̱ nuu̱ Cristo,  
\v 9 te náva̱'a ɨɨn kɨvɨ̱ te a jiní‑ri̱ ja̱ kándee‑ri̱ chi̱i Cristo. Ko nasu̱ já sándaa̱‑ri̱ máá‑rí jíín ley, chi̱ sua ja̱ kéndo̱o ndaa̱‑ri̱ sá'a Dios jíín tú'un kándíja‑ri̱, chi̱ kándíja‑ri̱ nuu̱ Cristo,  
\v 10 náva̱'a kuni̱ va̱'a‑ri̱ nuu̱‑yá, te kuni̱‑ri̱ ndasa káa fuerza naschakú‑ya̱ yóó, te suni ndo'o ta'a̱n‑ri̱ jíín‑yá, te suni nduu‑ri̱ nátu̱'un káa máá‑yá jíín tú'un ja̱ ní ji'i̱‑ya̱.  
\v 11 Chi̱ sanaa te súan kundéé‑rí nachaku̱‑ri̱ ma̱'ñú ndɨ́yi.  
\v 12 Te chá'a̱n‑ga̱ kundéé‑rí, ni té chá'a̱n‑ga̱ yija‑ri̱. Ko ndúkú ndéé‑rí kua'a̱n‑ri̱ náva̱'a ná ní'i̱n‑rí tu̱'un‑ún, chi ja̱ yúán kúu ja̱ ní ni'i̱n Cristo Jesús ruu̱.  
\v 13 Ñáni̱ jíná'an‑ró, ruu̱ na̱ tú sá'a‑ri̱ cuenta ja̱ á ni̱ kundéé‑rí jíín. Ko máni xnáa‑rí ini̱‑ri̱ ta̱ká ja̱ ní kuu ichi yatá, te skáa̱‑ga̱‑ri̱ ichi núu̱‑rí kua'a̱n‑ri̱ jíín.  
\v 14 Te ndúkú ndéé‑rí kua'a̱n‑ri̱ ná jáa̱‑ri̱ onde̱ nuu̱ íó ku̱'a, náva̱'a kundéé‑rí ni'i̱n‑rí premio ja̱ kuá'a Dios, chi̱ kana‑ya̱ xiní‑rí ki'i̱n‑ri̱ ichi nínu onde̱ jíín Cristo Jesús.  
\v 15 Te ndé yóó ni̱ yija‑yó, te súan ná kóo xini̱‑yo̱ núsáá. Te nú ndé róó sɨ́ɨn xini̱ káñava̱'a‑ró, suni ya̱'á ná stá'a̱n Dios nuu̱‑ro̱.  
\v 16 Ko nú ndasa ni̱ kundéé‑yó ní skuá'a‑yó, súan ná káka‑yó, te suni ɨɨn‑ni ná kóo xini̱‑yo̱.  
\v 17 Ñáni̱, ná ndáku‑ró rúu̱ jíná'an‑ró, te kunchaa̱ nuu̱‑ro̱ ñáyɨvɨ kájika súan nátu̱'un ichi ní stá'a̱n‑ri̱ nuu̱‑ro̱.  
\v 18 Chi̱ kua'a̱ ñáyɨvɨ kájika kuu‑i ichi ñáá, te tɨnɨ̱ jínu ni̱ jani‑ri̱ tu̱'un ña̱yɨvɨ yúan nuu̱‑ro̱. Te suni ká'a̱n ndé'e̱‑ri̱ jíín‑ró vína, ja̱ máá‑i kákuu ña̱yɨvɨ kájito u'u̱‑i tu̱'un ja̱ ní ji'i̱ Cristo jika̱ cruz.  
\v 19 Te ɨɨn kɨvɨ̱ te naa íi̱ ñáyɨvɨ‑ún, te ndɨ'ɨ‑i. Chi̱ máni chíñú'ún‑i toko‑í. Te kúsɨɨ̱ iní‑i jíín tú'un ja̱ kúka nuu̱ iní‑i sá'a núú. Te kaní ini̱‑i ndé'é‑i nuu̱ ndátíñu íó ini̱ ñu̱yɨ́vɨ.  
\v 20 Ko ñuu̱ máá‑yó kúu onde̱ andɨ́vɨ́. Te suni onde̱ yúan káinda̱tu‑yó ndíi máá Jíto'o̱‑yo̱ Jesucristo, I'a̱ nama yóó.  
\v 21 Te máá I'a̱‑ún, nasama‑ya̱ yíkɨ kúñu ndá'ú‑yo̱, náva̱'a nduu nátu̱'un káa yikɨ kúñu ndíi ncháa̱ máá‑yá. Chi̱ Dios kúu ka'nu̱‑ya̱ táká ja̱ íó, te suni jíín fuerza‑ya̱ sá'a‑ya̱‑ún. 
\c 4  
\s1 Nene̱ ná kúsɨɨ̱ iní‑yo̱ 
\p  
\v 1 Ñáni̱ máni̱ jíná'an‑ró, súan ná kuíñi ni̱'in‑ró jíín máá Jíto'o̱‑yo̱, chi̱ kúu ini̱‑ri̱ róó, te kúsɨɨ̱ iní‑ri̱ jíín‑ró, te róó kúu nátu̱'un premio‑ri̱.  
\v 2 Te ká'a̱n nda̱'ú‑ri̱ jíín Evodia, te ká'a̱n nda̱'ú‑ri̱ jíín Síntique ja̱ ná kóo ɨɨn‑ni xini̱‑ñá jíná'an‑ña, nátu̱'un kuní máá Jíto'o̱‑yo̱.  
\v 3 Te nuu̱ róó Timoteo, suni ká'a̱n nda̱'ú‑ri̱ jíín‑ró, chi cha̱a ni̱ chindéé tá'an va̱'a jíín‑rí kúu‑ró, te ná kuá'a núu‑ró ndá'a núu̱ ñá'an yá'a, chi ni̱ ka̱sátiñu ni̱'in‑ña jíín‑rí ni̱ jani‑ri̱ tu̱'un va̱'a sáá, te suni onde̱ jíín Clemente jíín sáva‑ga̱ ña̱yɨvɨ kásátiñu jíín‑rí, chi̱ sɨ́'vɨ́ ñáyɨvɨ yúan a káyo̱so núu̱ lista ña̱yɨvɨ kúchaku̱ nɨ́ɨ́ káni.  
\v 4 Nene̱ ná kúsɨɨ̱ iní‑ro̱ jíná'an‑ró núu̱ máá Jíto'o̱‑yo̱. Ɨnga̱ jínu ká'a̱n‑ri̱ jíín‑ró: Ná kúsɨɨ̱ iní‑ro̱.  
\v 5 Ka'a̱n mani̱‑ro̱ jíná'an‑ró náva̱'a ná kuichá tu̱'un ki'i̱n nuu̱ táká ña̱yɨvɨ já súan káa máá‑ró. Máá Jíto'o̱‑yo̱ a ni̱ kuyani‑ya̱.  
\v 6 Ma̱ nándɨ'ɨ ini̱‑ro̱ sɨkɨ́ ní ɨɨn. Ko ná ká'a̱n‑ro̱ jíín Dios onde̱ jíín tú'un kánakuatá'ú‑ró, jíín tú'un kájika̱n ta'u̱‑ro̱, jíín tú'un káka'a̱n nda̱'ú‑ro̱, náva̱'a ná kuní‑ya̱ ndéja̱ kuní máá‑ró.  
\v 7 Yúan‑na te Dios kua̱'a‑ya̱ tú'un vindáa̱ vinené ini̱ añú‑ro̱ jíín xiní‑ro̱. Va̱sa tú kájuku̱'un ini̱‑ro̱ ndasa sá'a‑ya̱‑ún, te koto‑ya̱ róó onde̱ jíín Cristo Jesús.  
\v 8 Ñáni̱, máá ɨ́ɨn‑na̱ tu̱'un íó. Tu̱'un yá'a ná kúndee xini̱‑ro̱: Ta̱ká tu̱'un ndija, ta̱ká tu̱'un jíñú'ún, ta̱ká tu̱'un ndaa̱, ta̱ká tu̱'un ndoo, ta̱ká tu̱'un mani̱ iní, ta̱ká tu̱'un ja̱ játú'ún‑i, ta̱ká nuu̱ íó ja̱ vá'a, jíín táká ja̱ kúu nakana jaa‑yó‑yá sá'a, yu̱án ná núku̱'un ini̱‑ro̱.  
\v 9 Ta̱ká tu̱'un ja̱ ní ka̱kutu̱'a‑ró, jíín tú'un ni̱ kani'i̱n‑ro̱, jíín tú'un ni̱ ka̱jini so̱'o‑ró, jíín tíñu ni̱ kajini̱‑ro̱ sá'a máá‑rí, ta̱ká yu̱án ná sá'a máá‑ró. Yúan‑na te máá Dios, I'a̱ já'a tu̱'un vindáa̱ vinené, koo‑ya̱ jíín‑ró.  
\v 10 Ko kúsɨɨ̱ xáa̱n iní‑ri̱ jíín máá Jíto'o̱‑yo̱, chi̱ vina, va̱sa kuéé, ko ni̱ kanu̱ku̱'un ini̱‑ro̱, te ni̱ ka̱chindéé‑ró rúu̱. Chi̱ súan sá'a‑ró kuní‑ro̱ núú, ko tú ní íó modo.  
\v 11 Nasu̱ já ndá'ú tá'a̱n‑ri̱ ká'a̱n‑ri̱, chi̱ ruu̱, a ni̱ skuá'a‑ri̱ ka̱an‑ri̱ jíín nú ndasa‑ni tá'a̱n‑ri̱.  
\v 12 Jiní‑ri̱ kuchaku̱ ndá'ú‑ri̱, te jiní‑ri̱ kuchaku̱ kúká‑rí. Ndɨ'ɨ ni̱ skuá'a‑ri̱, te a ni̱ ka̱an‑ri̱ jíín táká, nú ja̱ ndá'a̱ chi̱i‑ri̱, nú ja̱ yíta'a̱n nuu̱‑rí, nú ja̱ kúñava̱'a kua'a̱‑rí, xí já tá'a̱n ndá'ú‑ri̱.  
\v 13 Ndɨ'ɨ‑ni kúu sá'a‑ri̱, chi̱ máá Cristo já'a‑ya̱ fuerza ini̱‑ri̱.  
\v 14 Ko bueno ni̱ sá'a‑ró já ní jito ta'a̱n‑ro̱ túndó'o jíín‑rí.  
\v 15 Te róó, ña̱yɨvɨ ñúu̱ Filipos, suni a kájini̱‑ro̱ já ní ɨɨn tɨku'ni̱ tú ní kájito tá'an jíín‑rí ja̱ kuá'a yaku̱ na̱jíín kúta'u̱‑rí, chi̱ máni róó jíná'an‑ró onde̱ kɨvɨ̱ ní kejá'á‑rí jáni‑ri̱ tu̱'un va̱'a ná ni̱ kenda‑ri̱ va̱i‑ri̱ ñuu̱ Macedonia.  
\v 16 Chi̱ onde̱ ná kándee‑ga̱‑ri̱ ñuu̱ Tesalónica ni̱ ka̱tájí‑ró yakú ja̱ jínu ñú'ún‑rí, ni̱ jaa̱ ɨɨn uu̱ jínu.  
\v 17 Nasu̱ ndúkú‑rí ja̱ kuá'a‑ró núu̱‑rí núú, chi̱ ndúkú‑rí ja̱ ná ndeá‑ga̱ ta'u̱‑ro̱ núu̱‑yá.  
\v 18 Te a ñáva̱'a‑ri̱ ta̱ká ja̱ jínu ñú'ún‑rí, te sobra‑ga̱ íó. Te a ñú'un chítú iní nda'a‑rí, chi ni̱ ni'i̱n‑rí ja̱ ní ka̱tájí‑ró vái jíín Epafrodito. Te kúsɨɨ̱ iní Dios sá'a, chi̱ nátu̱'un ni̱ kasoko̱ vá'a‑ró núu̱‑yá, te asu̱n já'a̱n.  
\v 19 Te Dios máá‑rí, ná nákua̱'a‑ya̱ núu̱‑ro̱ táká ja̱ nándɨ'ɨ‑ró, chi̱ kúká máá‑yá jíín tú'un ja̱ vá'a ja̱ lúu íó ini̱ Cristo Jesús.  
\v 20 Te nuu̱ máá Táa̱‑yo̱ Dios ná nákana jaa‑yó‑yá nɨ́ɨ́ káni nɨ́ɨ́ kuiá. Súan ná kóo. Amén.  
\v 21 Ná sándéé iní ta̱ká ña̱yɨvɨ ká'i̱o ndoo ni̱ sá'a Cristo Jesús, achi̱‑ro̱ kúni‑i. Te ñani̱‑yo̱ já káxiu̱kú jíín‑rí yá'a káka'a̱n ja̱ ná sándéé iní‑ro̱ jíná'an‑ró.  
\v 22 Te ta̱ká ña̱yɨvɨ ndóo káka'a̱n‑i ja̱ ná sándéé iní‑ro̱ jíná'an‑ró. Te ni̱ kaa‑ga̱ káka'a̱n ña̱yɨvɨ káxiu̱kú vé'e César.  
\v 23 Tu̱'un luu íó ini̱ máá Jíto'o̱‑yo̱ Jesucristo, ná kóo jíín táká róó jíná'an‑ró. Amén.