\id JAS \h Santiago \toc1 YA'A KUU CARTA SANTIAGO JA NI CHAA‑DE NUU TAKA ÑAYƗVƗ KAKANDIJA \toc2 Santiago \toc3 Stg. \mt2 LA EPISTOLA UNIVERSAL DE SANTIAGO \mt1 YA'A KUU CARTA SANTIAGO JA NI CHAA‑DE NUU TAKA ÑAYƗVƗ KAKANDIJA \c 1 \p \v 1 Máá‑rí kúu Santiago, mozo Dios jíín Jíto'o̱‑yo̱ Jesucristo. Te cháa‑ri̱ tutu̱ yá'a nuu̱ ñáyɨvɨ ndɨ́'uxí uu̱ tata̱ Israel ja̱ ní kajicha̱ nu̱u‑i. Ta'u̱‑ro̱ kúu. \s1 Onde̱ nuu̱ Dios va̱i tu̱'un ndíchí \p \v 2 Ñáni̱ jíná'an‑ró, ná kúsɨɨ̱ xáa̱n iní‑ro̱ te nú ni̱ chaa̱ tɨnɨ̱ nuu̱ túndó'o sɨkɨ̱‑ro̱. \v 3 Chi̱ a kájini̱‑ro̱ já nú koto nchaa̱‑i róó ndasa kákandíja‑ró, yúan‑na te kuiñi ni̱'in‑ró sá'a. \v 4 Te ná kuíñi ni̱'in‑ró ndɨ́ta'a̱n kɨvɨ̱, náva̱'a yija va̱'a téyíí‑ró. Te ni ma̱ kúu falta ni ɨɨn nuu̱‑ro̱. \v 5 Te nú ndé ɨɨn róó kúu falta ja̱ kóo ndíchí‑ró, te kaka̱n‑ro̱ núu̱ Dios, te kua̱'a‑ya̱ núu̱‑ro̱, chi̱ máá‑yá, já'a kua'a̱‑yá nuu̱ táká ña̱yɨvɨ, te tú kána jíín‑yá nuu̱‑í. \v 6 Ko nú kaka̱n‑ro̱, te ná kándíja‑ró, te ma̱ káni sɨ̱kɨ́ ini̱‑ro̱. Chi cha̱a ja̱ jáni sɨ̱kɨ́ ini̱‑de, nátu̱'un su'ma̱ mar ja̱ ndónda sá'a tachi̱, te yá'a yúan ndéché‑chá kua'a̱n‑cha̱, súan kúu‑de. \v 7 Cha̱a yúan, ma̱ káni ini̱‑de ja̱ ní'i̱n‑dé ɨɨn ndatíñu nuu̱ Jíto'o̱‑yo̱, \v 8 chi̱ máni nátu'u̱ ini̱‑de, te ya̱'á yu̱án jáni ini̱‑de. \v 9 Ɨɨn ñani̱ yínúu, ná kúsɨɨ̱ iní‑de, chi̱ kúñá'nu‑de jíín‑yá. \v 10 Ko ñani̱ kúká, ná kúsɨɨ̱ iní‑de ja̱ ní ndusúchí‑de nuu̱ máá‑yá. Chi̱ nátu̱'un ita̱ yuku̱, súan‑ni naa‑dé. \v 11 Chi̱ nú ni̱ kana‑ni ndika̱ndii te ni̱ kuní'ní‑ni, te ichi̱‑ni yuku̱. Te jungava‑ni ita̱, te naa‑ní ja̱ lúu káa. Suni súan‑ni nda'va̱ cha̱a kúká jíín táká tíñu sá'a‑de. \s1 Sɨkɨ̱ já jíto nchaa̱‑i yóó \p \v 12 Xáán ndatu̱ koo cha̱a kéndo̱o ni̱'in va̱sa ni̱ jito nchaa̱‑i‑de. Chi̱ nú a ni̱ jatú'ún‑yá‑de, te ni'i̱n‑dé premio ja̱ kúchaku̱‑de, chi̱ a ni̱ keyu'u Dios ja̱ kuá'a‑ya̱ premio nuu̱ ñáyɨvɨ maní jíín‑yá. \v 13 Te nú náké'é‑i ɨɨn cha̱a, te ma̱ ká'a̱n cha̱a‑ún ja̱ Dios náké'é‑yá‑de. Chi ma̱ kúu naké'é‑i Dios ja̱ sá'a‑ya̱ tíñu ñáá, ni tú náké'é‑yá ni ɨɨn ña̱yɨvɨ. \v 14 Chi̱ ɨɨn cha̱a, nú kuáxán iní‑de, yu̱án kúu ja̱ skaní‑ún iní‑de te ñú'un‑ún‑de, súan náké'é‑i‑de jíín máá‑de. \v 15 Te tu̱'un kuáxán iní‑de, nú a ni̱ yija, skáku kua̱chi. Te kua̱chi‑ún, nú a ni̱ ja'nu, kuu̱ cha̱a‑ún sá'a. \v 16 Ñáni̱ máni̱, ma̱ xndá'ú‑ro̱ máá‑ró jíná'an‑ró. \v 17 Ta̱ká ja̱ kúta'u̱‑yo̱, ja̱ lúu ja̱ vá'a kúu, chi̱ kíi ichi ándɨ́vɨ́ te kúun va̱i onde̱ nuu̱ máá Táa̱‑yo̱, I'a̱ xíin táká ndua luz. Te máá‑yá, ɨɨn‑ni ku̱'a stúu̱n‑ya̱, ni tú natu'u̱ kutɨ iní‑ya̱. \s1 Kájini so̱'o‑i te tú káskíkuu‑i \p \v 18 Chi ni̱ kuu ini̱ máá‑yá, te ni̱ nakaku‑yó ní sá'a‑ya̱ jíín tú'un ndaa̱, náva̱'a kuu‑yó nátu̱'un se̱'e núú núu̱ táká ña̱yɨvɨ‑yá. \v 19 Ñáni̱ máni̱, ja̱ yúán táká róó, yachi̱ ná kúni so̱'o‑ró, ko kuéé ka'a̱n‑ro̱, te kuéé kiti̱ ini̱‑ro̱. \v 20 Chi tu̱'un kití ini̱ ɨɨn cha̱a, tú jíka tiñu ndaa̱ Dios sá'a. \v 21 Núsáá te ná sía̱‑ro̱ táká tiñu chá'án jíín táká tu̱'un ñáá ja̱ ní kukútu‑ro jíín. Te ná kóo vi̱tá ini̱‑ro̱, te kuatá'ú‑ró tú'un ni̱ tɨ̱ɨn ini̱‑ro̱, chi tu̱'un yúan kúu ja̱ kúu nama róó jíná'an‑ró. \v 22 Skíkuu‑ró jíín tú'un máá‑yá, náva̱'a ma̱ kúni so̱'o sáni‑ró. Chi̱ nú túu, te xndá'ú‑ro̱ máá‑ró. \v 23 Chi̱ nú ɨɨn cha̱a, jíni so̱'o‑de tu̱'un‑ún, te tú skíkuu‑de, cha̱a yúan kúu‑de nátu̱'un ɨɨn cha̱a ndé'é‑de nuu̱‑dé nuu̱ espejo ndasa yúkú jíto‑de. \v 24 Chi̱ ndé'é‑de nuu̱‑dé, te nú kua'a̱n‑de, te náa‑ní ini̱‑de ndasa jíto‑de. \v 25 Ko nú ndé cha̱a nándúkú víi‑dé máá ley va̱'a, ley ja̱ káka kuu ndicha̱‑na̱‑yo̱ sá'a, te nú kukuu‑de jíín, na̱ tú jíni so̱'o sáni‑de, ni ja̱ náa iní‑de, chi̱ skíkuu‑de tu̱'un ká'a̱n, yúan‑na te chindéé chítuu Dios tiñu sá'a‑de. \v 26 Nú kándee ɨɨn cha̱a ma̱'ñú‑ró, te jáni ini̱‑de ja̱ bueno chíñú'ún‑de Dios, te túu ja̱ jíñú'ún yáa‑dé, chi̱ sua xndá'ú‑ún añú‑de, cha̱a‑ún chíñú'ún sáni‑de‑ya̱. \v 27 Ɨɨn cha̱a ja̱ chíñú'ún níña‑de chíñú'ún ndíja‑de máá Táa̱‑yo̱ Dios, cha̱a‑ún sá'a‑de tiñu yá'a: Koto va̱'a‑de su̱chí lá'ú jíín ñá'an viuda nú íó tu̱ndó'o káta'a̱n‑i. Te koto va̱'a‑de máá‑de, náva̱'a tú kuchá'án‑de sá'a ñu̱yɨ́vɨ. \c 2 \s1 Sɨkɨ̱ tú'un tú kunchaa̱ nuu̱ \p \v 1 Ñáni̱ máá‑rí, ma̱ kúnchaa̱ nuu̱‑ro̱ ní ɨɨn ña̱yɨvɨ, chi̱ kákandíja‑ró núu̱ máá Jíto'o̱‑yo̱ Jesucristo ja̱ ndíi ncháa̱‑ya̱. \v 2 Chi̱ nú jaa̱ ɨɨn cha̱a ini̱ ve̱'e nuu̱ kándutútu‑ró, te ñú'un xe'e oro nda'a‑dé, te ñú'un‑de sa'ma lúu, te nú suni jaa̱ ɨɨn cha̱a ndá'ú ñú'un‑de sa'ma ndá'ú, \v 3 te nú koo jíñú'ún‑ró núu̱ cháa ñú'un sa'ma lúu‑ún, te nú ka'a̱n‑ro̱ jíín‑de: Yá'a jungo̱o‑ní chi̱ íó va̱'a, achi̱‑ro̱, te nú ka'a̱n‑ro̱ jíín cháa ndá'ú‑ún: Jia̱n‑ní kundii̱‑ro̱, xí yá'a‑ni jungo̱o‑ró chíi silla‑ri̱, achi̱‑ro̱, \v 4 á nasu̱ cháa kájani ñáá ini̱ ni̱ ka̱nduu‑ró já súan kánchaa̱ nuu̱‑ro̱ ñáyɨvɨ náún. \v 5 Ñáni̱ máni̱, chu'un ini̱‑ro̱ tú'un ká'a̱n‑ri̱: Nasu̱ ní ka̱ji Dios cha̱a ndá'ú iní ñu̱yɨ́vɨ yá'a, ja̱ ná kúkúká‑de jíín tú'un kándíja, te ni'i̱n‑dé ta'u̱‑dé ini̱ ñuu̱ nuu̱ tá'ú‑yá tiñu. Nasu̱ súan ni̱ keyu'u‑yá ja̱ kuá'a‑ya̱ núu̱ ñáyɨvɨ maní‑yá jíín xí túu. \v 6 Ko róó, chi ni̱ ja̱'a‑ró túka nuu̱ cháa ndá'ú. Á nasu̱ kátɨ̱ɨn cha̱a kúká‑ún so̱'o‑ró, te á nasu̱ súni cha̱a‑ún káñu'un‑de róó ki'i̱n‑ro̱ núu̱ justicia, xí túu. \v 7 Te nasu̱ máá‑de kákuu cha̱a káka'a̱n ndɨva̱'a sɨkɨ̱ sɨ́'vɨ́ vá'a ja̱ kái̱nání‑ró náún. \v 8 Chi̱ nú káskíkuu ndija‑ró tú'un kánúú‑gá ká'a̱n ley, nátu̱'un yóso núu̱ tutú ii̱: Kundá'ú ini̱‑ro̱ tá'an‑ró, nátu̱'un kúndá'ú ini̱‑ro̱ máá‑ró, áchí. Va̱'a sá'a‑ró nú súan. \v 9 Ko nú ncháá nuu̱‑ro̱ ñáyɨvɨ, a ni̱ sá'a‑ró kuáchi nú súan, te a ni̱ naku̱xndíi ley sɨkɨ̱‑ro̱ já súan kástɨ́vɨ́‑ro. \v 10 Chi cha̱a stɨ́vɨ́ ɨ́ɨn‑ni tu̱'un ley, va̱sa a ni̱ skíkuu ndɨ'ɨ‑de, te ndonda nɨ́ɨ́ ley sɨkɨ̱‑dé. Chi̱ nátu̱'un ni̱ stɨ́vɨ́ ndɨ́'ɨ‑de. \v 11 Chi ni̱ ka'a̱n Dios: Ma̱ kúsɨ́kɨ ncháa̱ tá'an‑ró. Te suni máá‑yá ni̱ ka'a̱n: Ma̱ ká'ni‑ro ndɨ́yi. Bueno, va̱sa tú ní ísɨ́kɨ ncháa̱ tá'an‑ró, ko nú ni̱ ja'ni‑ro ndɨ́yi, a ni̱ kuu‑ró cháa ni̱ stɨ́vɨ́ nɨ́ɨ́ ley nú súan. \v 12 Súan ka'a̱n‑ro̱, te súan sá'a‑ró jíná'an‑ró, te sá'a‑ró cuenta ja̱ máá‑ró kákuu cha̱a ja̱ kúndaa̱ tiñu‑ró sá'a ley ja̱ skáka kuu ndicha̱‑na̱ róó. \v 13 Chi̱ ɨɨn cha̱a, nú tú ní kúndá'ú ini̱‑de tá'an‑de, te máá ley juicio, ma̱ kúndá'ú ini̱‑ún‑de. Ko tu̱'un kúndá'ú ini̱, ni̱'in‑ga̱ kúu vásá ley juicio. \s1 Tu̱'un kándíja jíín tú'un skíkuu \p \v 14 Ñáni̱ máá‑rí jíná'an‑ró, nú ká'a̱n ɨɨn cha̱a ja̱ kándíja‑de, te nú tú tiñu skíkuu‑de jíín, te ndénu̱ ní'i̱n tíñu tu̱'un kándíja‑de‑ún. Á kuu ka̱ku‑de sá'a máá tú'un kándíja‑ni‑de‑ún. \v 15 Te nú ɨɨn ñani̱‑yo̱ xí ɨ́ɨn kua̱'a‑yó jíka té'ndé‑i, te nándɨ'ɨ‑i ja̱ kúchaku̱‑i ta̱ká kɨvɨ̱, \v 16 te nú ɨɨn róó ka'a̱n‑ro̱ kúni‑i: Ma̱ yú'ú‑ro̱, chi̱ ni'i̱n‑ro̱ kú'un‑ró te kuvixi̱‑ro̱, te ni'i̱n ná'ín‑ró kée‑ro, achi̱‑ro̱, te nú tú ní já'a‑ró já kánandɨ'ɨ‑i kuchaku̱‑i, te ndénu̱ ní'i̱n tíñu tu̱'un‑ún. \v 17 Suni súan kúu ɨɨn ña̱yɨvɨ kándíja, chi̱ nú tú jíku‑i jíín máá tíñu, te a ni̱ ji'i̱ ii̱ máá tú'un kándíja‑i‑ún. \v 18 Ko sanaa te ka'a̱n ɨɨn‑ró: Róó kándíja‑ró, te ruu̱ jíku‑ri̱ jíín tíñu va̱'a, achi̱‑ro̱. Núsáá te ná stá'a̱n máá‑ró núu̱‑rí ndasa kándíja‑ró va̱sa tú jíku‑ró jíín tíñu, te ruu̱, onde̱ jíín tíñu jíku‑ri̱, te ná stá'a̱n‑ri̱ nuu̱‑ro̱ ndasa kándíja‑ri̱. \v 19 A kándíja‑ró já ɨ́ɨn‑ni Dios íó. Bueno sá'a‑ró. Suni súan kákandíja ja̱'ú te kákɨsɨ‑i ja̱ yú'ú. \v 20 Róó, cha̱a xíní ñáá, stá'a̱n‑ri̱ nuu̱‑ro̱ kuní‑ro̱ náún. Ña̱yɨvɨ kándíja, te nú tú jíku‑i jíín tíñu, máni kándíja sáni‑i. \v 21 Táa̱‑yo̱ Abraham, tú ní kéndo̱o ndaa̱‑de jíín tíñu ni̱ sá'a‑de, ná ni̱ soko̱‑dé se̱'e‑de Isaac nuu̱ altar náún. \v 22 Á tú jiní‑ro̱ já tú'un ni̱ kandíja‑de‑ún, ni̱ chindéé tá'an jíín tíñu ni̱ sá'a‑de. Te tu̱'un ni̱ kandíja‑de‑ún ni̱ skíkuu va̱'a‑de onde̱ jíín tíñu ni̱ sá'a‑de. \v 23 Te súan ni̱ skíkuu tu̱'un ká'a̱n tutu̱ ii̱: Abraham ni̱ kandíja‑de nuu̱ Dios, te ja̱ yúán ní chi'i‑ya̱ cuenta‑de ja̱ á ni̱ kendo̱o ndaa̱‑de, áchí, te ni̱ na̱kunání‑de amigo Dios. \v 24 Núsáá te a ni̱ kajini̱‑ro̱ já kéndo̱o ndaa̱ ɨɨn ña̱yɨvɨ jíín tíñu sá'a‑i, nasu̱ má ɨ́ɨn‑ni ja̱ kándíja‑i nuu̱‑yá. \v 25 Suni súan jíín Rahab, ña'an tɨnɨ́ ini̱‑ún, ná ni̱ jatá'ú‑ña ndájá'a̱ Josué, te ni̱ chu'un‑ña‑dé ɨnga̱ ichi kája'a̱n‑de, á tú ní kéndo̱o ndaa̱‑ña jíín tíñu ni̱ sá'a‑ña‑ún. \v 26 Chi̱ nátu̱'un a ni̱ ji'i̱ yikɨ kúñu ja̱ tú ñú'un tachi̱ iní, suni súan a ni̱ ji'i̱ tu̱'un kándíja, te nú tú jíku jíín máá tíñu. \c 3 \s1 Tu̱'un sɨkɨ̱ yáa‑yo \p \v 1 Ñáni̱ máá‑rí jíná'an‑ró, ma̱ cháa ini̱ kua'a̱‑ro̱ kúu‑ró maestro, chi̱ a kájini̱‑ro̱ já yóó, ja̱ kástá'a̱n‑yo̱ tú'un, ni̱'in‑ga̱ nandaka̱n‑ya̱ cuenta nuu̱‑yo̱ kɨvɨ́ cháa juicio. \v 2 Chi ta̱ká‑yo̱, íó tɨnɨ̱ tiñu kástɨ́vɨ́‑yó. Ko nú ɨɨn cha̱a nú tú stɨ́vɨ́‑de tiñu jíín tu'un ká'a̱n‑de, cha̱a a ni̱ ta'u̱ vá'a ini̱ kúu‑de. Te suni kúndéé‑de jíín nɨ́ɨ́ máá‑de já'nu̱‑de. \v 3 Chi̱ a kájini̱‑yo̱ já káchu'un‑yó freno yu'u caballo náva̱'a kuandatu̱‑tɨ̱ núu̱‑yo̱, te súan já'nu̱‑yo̱‑tɨ́ jíín nɨ́ɨ́ máá‑tɨ́. \v 4 Suni súan barco va̱sa ná'nu xaa̱n, te chúndá'á tachí xáa̱n kuá'a̱n, ko va̱tu‑ni tá'nu̱ nuu̱ jíín ɨ́ɨn su'ma̱ lúlí sá'a cha̱a skáka, ndé onde̱ ni̱ kuu ini̱‑de ki'i̱n‑de jíín. \v 5 Suni súan yáa‑yo, chi va̱sa ja̱ lúlí‑ni kúu, ko xaa̱n sátéyíí máá. Chi̱ nátu̱'un kayú ɨɨn yuku ká'nu xaa̱n sá'a ɨɨn ñu'u̱n lúlí, súan kúu ya̱'á. \v 6 Te yáa‑yo kúu nátu̱'un ɨɨn ñu'u̱n. Suni nátu̱'un ɨɨn ñu̱yɨ́vɨ ñáá kúu yáa kándee ma̱'ñú táká‑ga̱ ku̱ñu‑yó, te kúchá'án nɨ́ɨ́‑yó sá'a. Chi̱ infierno ni̱ tuu ñu'u̱n yáa, te yáa‑ún túu ñu'u̱n nɨ́ɨ́ ñúyɨ́vɨ yúkú. \v 7 Chi ta̱ká kɨtɨ jíín tɨ́saa̱, koo̱ jíín kɨ́tɨ ñú'un chi̱i mar, tá'nu̱‑tɨ̱ te ndúu manso‑tɨ̱ sá'a ña̱yɨvɨ. \v 8 Ko ni ɨɨn cha̱a ma̱ kúu ka'nu̱‑de yáa‑dé. Chi̱ ɨɨn ku̱ñu ñáá ja̱ má kúu ka'nu̱‑de kúu. Te ñú'un chítú nátu̱'un nducha kuíñi‑tɨ́ ja̱ já'ni ndɨ́yi. \v 9 Chi̱ jíín yáa‑ún nákana jaa‑yó máá Táa̱‑yo̱ Dios, te suni jíín yáa‑ún ká'a̱n ndɨva̱'a‑yó sɨkɨ́ ñáyɨvɨ, va̱sa muestra chi̱i Dios ni̱ kuva̱'a‑i. \v 10 Ini̱ ɨɨn‑ni yu'u kénda tu̱'un va̱'a jíín tú'un ndɨva̱'a. Ñáni̱ máá‑rí, tú íó va̱'a ja̱ súan koo. \v 11 Á kána nducha vixí jíín ndúcha uá ini̱ ɨɨn‑ni nuu̱ sókó náún. \v 12 Ñáni̱ máá‑rí, á kuu kuun nde'e̱ oliva xini̱ yúnu mérkexe̱, xí ndé'e̱ mérkexe̱ xini̱ yúnu uva. Núsáá te suni súan ma̱ kúu kana nducha ú'a̱ jíín ndúcha vixí ini̱ ɨɨn‑ni sókó. \s1 Tu̱'un ndíchí já vái ichi ándɨ́vɨ́ \p \v 13 Ja̱ máá‑ró jíná'an‑ró, ndé ɨɨn‑de ndíchí te ndito xini̱‑dé. Ná káka kuu va̱'a‑de jíín tíñu sá'a‑de, ná kuní jíín núu̱ máá‑ró, te ná kóo súchí iní‑de va̱sa ndíchí‑de. \v 14 Ma̱ stɨ́vɨ́‑ró tú'un ndaa̱ máá‑yá jíín tú'un tú'ún ká'a̱n‑ro̱. Chi̱ nú tu̱'un kuásún téyíí iní jíín tú'un tɨ́xɨ́n iní ñú'un ini̱ añú‑ro̱, nasu̱ já sávixi̱‑ro̱ máá‑ró kúu‑ún. \v 15 Te tu̱'un ndíchí modo jia̱n, nasu̱ já kíi ichi ándɨ́vɨ́ kúu, chi tu̱'un ñu̱yɨ́vɨ, tu̱'un yúkú, tu̱'un kui'na̱ kúu. \v 16 Chi nuu̱ íó tu̱'un kuásún iní jíín tɨxɨ́n, yúan íó tu̱'un sáká núu jíín táká tiñu káñáá. \v 17 Ko tu̱'un ndíchí kíi ichi ándɨ́vɨ́ xnáñúú‑gá ndíso tu̱'un ndoo, yúan‑na te júkuiñi̱ tɨxɨ̱n sá'a, te suni ndíso tu̱'un vi̱tá ini̱, tu̱'un juku̱'un yachi̱ ini̱, tu̱'un kúndá'ú ini̱ tá'an, tu̱'un sá'a tiñu va̱'a, tú náku̱xndíi sɨkɨ̱ tá'an, tú ndíso tu̱'un yóso yú'u. \v 18 Te máá tíñu ja̱ kénda chi̱i tu̱'un ndaa̱ kúu tu̱'un vindáa̱ vinené kásá'a ña̱yɨvɨ kánasámani̱ tá'an. \c 4 \s1 Ma̱ kóo mani̱‑yo̱ jíín ñúyɨ́vɨ \p \v 1 Ndénu̱ káku pleito jíín tɨxɨ́n kásá'a‑ró. Á nasu̱ sɨkɨ́ já ndío ini̱‑ro̱ kúu. Te tu̱'un yúan kájatá'an ini̱‑ro̱. \v 2 Kándio ini̱‑ro̱, ko tú káñava̱'a‑ró. Ja̱ yúán kája'ni‑ro ndɨ́yi. Te kákukuásún iní‑ro̱, ko tú káni'i̱n‑ro̱. Ja̱ yúán kája̱tá'an‑ró te kákutɨ́xɨ́n‑ró. Tú káñava̱'a‑ró chi̱ tú kájika̱n‑ro̱. \v 3 Kájika̱n‑ro̱ ko tú káni'i̱n‑ro̱, chi̱ ñáá‑ni kájika̱n‑ro̱ náva̱'a síjíta sáni‑ró jíín tú'un kúsɨɨ̱ iní‑ro̱. \v 4 Ña̱yɨvɨ kái̱sɨ́kɨ ncháa̱ Dios kákuu‑ró. Á tú kájini̱‑ro̱ já tú'un kúmani̱ jíín ñúyɨ́vɨ kúu tu̱'un jíto u'u̱ tá'an jíín Dios. Chi cha̱a mani̱ jíín ñúyɨ́vɨ, cha̱a jíto u'u̱ tá'an jíín Dios kúu‑de. \v 5 Te tu̱'un ká'a̱n tutu̱ ii̱, máá Espíritu ja̱ ncháá ini̱‑yo̱, ja̱ ní ja̱'a‑ya̱ núu̱‑yo̱, kúkuíñí ini̱‑ya̱ ndasa jíka‑yó, áchí. Á kájani ini̱‑ro̱ já ká'a̱n sáni tu̱'un‑ún náún. \v 6 Ko já'a‑ga̱‑ya̱ tú'un luu íó ini̱‑ya̱ núu̱‑yo̱. Yu̱án ká'a̱n: Dios, jasú‑ya̱ núu̱ cháa vixi̱, te já'a‑ya̱ tú'un luu íó ini̱‑ya̱ núu̱ cháa vi̱tá ini̱, áchí. \v 7 Kuandatu̱ nuu̱ Dios jíná'an‑ró núsáá, kasu̱ nuu̱ kuí'na̱ te kunu koto róó. \v 8 Kandita nuu̱ Dios, te máá‑yá ná kándita‑ya̱ núu̱‑ro̱ núsáá. Róó cha̱a kásá'a kua̱chi, nasándoo nda'a‑ro, te róó cha̱a kájani ɨɨn kájani uu̱ ini̱‑ro̱, nasándoo añú‑ro̱. \v 9 Ná tá'u'u̱ ini̱‑ro̱. Ná kúkuí'a̱ ini̱‑ro̱. Te ná ndé'e̱‑ro̱. Va̱sa kájaku̱‑ro̱ ko ná ndé'e̱ kó'ó‑ró. Va̱sa kákusɨɨ̱ iní‑ro̱ ko ná ndúkuí'a̱ ini̱‑ro̱. \v 10 Sá'a súchí iní‑ro̱ núu̱ Dios, te máá‑yá sáñá'nu‑ya̱ róó. \v 11 Ñáni̱, ma̱ kútuku ini̱‑ro̱ kóto‑ró tá'an‑ró. Chi cha̱a kútuku ini̱‑de jíto‑de ñani̱‑de, xí náku̱xndíi‑de sɨkɨ̱ ñaní‑de, cha̱a‑ún kútuku ini̱‑de jíto‑de ley, te náku̱xndíi‑de sɨkɨ̱ ley. Ko róó, nú náku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ ley, nasu̱ cháa skíkuu ley kúu‑ró, chi̱ ɨɨn juez kúu‑ró nú súan. \v 12 Máá ɨ́ɨn‑ni I'a̱ kúu ja̱ já'a ley. Te máá‑yá kuu nama‑ya̱ yóó xí xnáa‑yá yóó. Te róó, ndé cha̱a kúu‑ró já náku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ tá'an‑ró núsáá. \v 13 Róó ña̱yɨvɨ já káka'a̱n: Vina xí yúchaa̱n te ki̱ngoyo‑yó ñúu̱ yúan, te yúan kuxiu̱kú‑yó ɨ́ɨn kuia̱, te kuaan‑yó xi̱kó‑yó, te ni'i̱n‑yo̱ sɨkɨ́, áchí‑ro̱. Ná kúni ná'ín‑ró, \v 14 chi̱ tú kájini̱‑ro̱ ndasa kuu kɨvɨ̱ yúchaa̱n, chi na̱ún ja̱ káxáan kúu vida‑ro̱. Ja̱ndáa̱ ja̱ máá yokó‑ni kúu, ja̱ ɨ́ɨn núnúu‑ni va̱i. Yúan‑na te nducha̱‑ní ki'i̱n. \v 15 Ko va'a̱‑ga̱ ná ká'a̱n‑ro̱: Nú kuní máá Jíto'o̱‑yo̱, te kuchaku̱‑yo̱ te sá'a‑yó yá'á xí sá'a‑yó yúán, achi̱‑ro̱. \v 16 Ko vina, chi̱ máni kásávixi̱‑ro̱ máá‑ró, ja̱ kásátéyíí‑ró máá‑ró. Te tiñu ñáá kúu nú suán sávixi̱‑yo̱ máá‑yó. \v 17 Te nú ndé ña̱yɨvɨ jiní‑i modo sá'a‑i tiñu va̱'a, te nú tú skíkuu‑i, te kua̱chi‑i kúu nú súan. \c 5 \s1 Sɨkɨ̱ cháa kúká \p \v 1 Ko róó cha̱a kúká jíná'an‑ró, ná ndé'e̱‑ro̱ te ná kána jíkó'ó‑ró, chi̱ kii tu̱ndó'o sɨkɨ̱‑ro̱. \v 2 Chi̱ ndatíñu kúká ñáva̱'a‑ró, a ni̱ kate'yu̱. Te a ni̱ yaji tíkixin sá'ma‑ro. \v 3 Te oro jíín plata káñava̱'a‑ró, a ni̱ ji̱ta ni̱ kana sɨ̱'ɨn yóó. Te sɨ̱'ɨn yóó‑ún, nátu̱'un kani ndaa̱ tu̱'un sɨkɨ̱‑ro̱, te kaji kúñu‑ró nátu̱'un sá'a ñu'u̱n. Chi̱ a ni̱ kaya̱ máá‑ró yají‑ro̱ ndasa kuu‑ró kɨvɨ́ ndɨ́'ɨ‑na̱. \v 4 Ni̱ ka'i̱o sava cha̱a kája'nu̱ trigo‑ro̱, te tú ní kácha̱'u‑ró‑de. Vina te nátu̱'un kána kó'ó máá yá'u‑de‑ún. Te máá Tatá Dios, I'a̱ xíin táká ndajá'a̱, suni jíni so̱'o‑ya̱ já kákana jaa máá cháa kája'nu̱‑ún. \v 5 A ni̱ ka̱ichaku̱ kúká‑ró iní ñu̱yɨ́vɨ yá'a. Te ni̱ ka̱sá'a‑ró táká tiñu ni̱ kakani̱ ini̱‑ro̱, te ni̱ jito ñúkúún‑ró máá‑ró va̱sa kɨvɨ̱‑ún ní ji'i̱ kua'a̱ ñáyɨvɨ. \v 6 Ni̱ ka̱naku̱xndíi‑ró sɨkɨ́ cháa va̱'a, te ni̱ kaja'ni‑ro‑dé. Ko máá‑de tú jasú‑de nuu̱‑ro̱. \s1 Jíín paciencia kundatu‑yó ncháa̱‑ya̱ \p \v 7 Ñáni̱, núsáá te ná kúndatu‑ró jíín paciencia onde̱ kɨvɨ̱ ncháa̱ máá Jíto'o̱‑yo̱. Nde̱'é‑ró ndasa jíín paciencia ndátu cha̱a jítu onde̱ ná cháa̱ sau̱ ñá'a̱n jíín saú kuée̱, te ni'i̱n‑dé nuni̱ lúu já'a ñu'un. \v 8 Suni súan koo‑ró paciencia jíná'an‑ró, te ná kuíñi ni̱'in‑ró jíín iní jíín añú‑ro̱, chi̱ kua̱kuyani nchaa̱ máá Jíto'o̱‑yo̱. \v 9 Ñáni̱ jíná'an‑ró, ma̱ kútuku ini̱‑ro̱ kóto‑ró tá'an‑ró, náva̱'a ma̱ náku̱xndíi‑ya̱ sɨkɨ́‑ro̱. Chi̱ máá I'a̱ sándaa̱ kua̱chi‑yó, nátu̱'un a kándii̱‑ya̱ yúxé'é. \v 10 Ñáni̱ máá‑rí jíná'an‑ró, ná skuá'a‑ró ndasa ni̱ ka̱sá'a cha̱a ni̱ ka̱jani tu̱'un máá Tatá Dios onde̱ sáá, chi va̱sa ni̱ ka̱ndo'o‑de ko ni̱ ka'i̱o paciencia‑de. \v 11 Vina káka'a̱n‑yo̱ já xáán ndatu̱ ña̱yɨvɨ kája̱ndéé iní. A ni̱ ka̱jini tu̱'un‑ró ndasa ni̱ ja̱ndéé iní Job, te suni a kájini̱‑ro̱ ndasa kénda ta̱ká tiñu kuní máá Jíto'o̱‑yo̱, chi̱ xaa̱n ndá'ú ini̱‑ya̱ yóó te va̱'a ini̱‑ya̱ jíín‑yó. \v 12 Ñáni̱ máá‑rí, kánúú‑gá ja̱ má chísó tú'un téyíí‑ró, ni tu̱'un andɨ́vɨ́, ni tu̱'un ñu̱yɨ́vɨ, ni ɨnga̱ tu̱'un ma̱ ká'a̱n téyíí‑ró. Chi̱ nú ka'a̱n‑ro̱ tú'un kuu, te máni tu̱'un kuu‑ún ka'a̱n‑ro̱. Te nú ka'a̱n‑ro̱ tú'un túu, te máni tú'un túu‑ún ka'a̱n‑ro̱, náva̱'a tú naku̱xndíi‑ya̱ sɨkɨ́‑ro̱. \s1 Tu̱'un kaka̱n ta'u̱ já'a̱ tá'an \p \v 13 Á íó ɨɨn róó ja̱ ndó'o. Ná kakán ta'u̱‑ro̱ núsáá. Á íó ɨɨn róó ja̱ kúsɨɨ̱ iní. Ná káta‑ró ɨ́ɨn yaa̱ ii̱ núsáá. \v 14 Á íó ɨɨn róó ja̱ kú'u̱. Va̱'a‑ga̱ ná kána‑ró xiní cháa kákuu nuu̱ iní tɨku'ni̱. Te ná kakán ta'u̱‑dé ja'a̱ cháa kú'u̱‑ún. Te jíín sɨ́'vɨ́ máá Jíto'o̱‑yo̱, ná chí'i‑de aceite cha̱a‑ún. \v 15 Te nú kákandíja‑de hora kájika̱n ta'u̱‑dé, te nduva̱'a cha̱a kú'u̱‑ún, chi̱ máá Jíto'o̱‑yo̱, nasáva̱'a‑ya̱‑dé. Te nú kua̱chi ndíso‑de, te koo tu̱ká'nu ini̱ nuu̱ kuáchi‑de. \v 16 Ja̱ yúán ná nákani ndaa̱‑ro̱ kuáchi‑ró núu̱ tá'an‑ró, te kaka̱n ta'u̱‑ro̱ já'a̱ tá'an‑ró náva̱'a ná ndúva̱'a‑ró. Chi̱ ɨɨn cha̱a va̱'a nú kaka̱n ta'u̱‑dé, te kuu sá'a‑de kua'a̱ tíñu ñá'nu jíín tú'un jikán ta'u̱‑dé. \v 17 Chi̱ Elías, suni nátu̱'un ká'i̱o‑yó vína súan ni̱ ka̱a‑de onde̱ sáá. Te ni̱ jika̱n ta'u̱‑dé ja̱ má kúun sau̱, te tú ní kúun‑cha̱ núu̱ ñú'un yá'a uni̱ kuia̱ iñu̱ yoo̱. \v 18 Te ɨnga̱ jínu ni̱ jika̱n ta'u̱‑dé. Te ni̱ ndii sau̱ íchi ándɨ́vɨ́. Te ni̱ nana tuku ta̱ká ndatíñu nuu̱ ñú'un yá'a. \v 19 Ñáni̱ jíná'an‑ró, te nú ɨɨn róó ni̱ kenda‑ró íchi ndáa̱, te ɨnga̱‑ro̱ ná náchu'un íchí tá'an‑ró, \v 20 yúan‑na te kuni̱‑ro̱ já nú ɨɨn róó ni̱ nachu'un íchí‑ró cháa ni̱ kɨ̱vɨ kua̱chi, a ni̱ nama‑ró ɨ́ɨn cha̱a kuu̱, te suni kasu̱‑ro̱ núu̱ kuá'a̱ kuáchi nú súan.