\id 2CO \h 2 CORINTIOS \toc1 CARTA UU JA NI NTEE SAN PABLO APOSTOL NUU NCHIVI ÑUU \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2 Co. \mt1 CARTA UU JA NI NTEE SAN PABLO APOSTOL NUU NCHIVI ÑUU CORINTO \c 1 \p \v 1 Maá nī cúu Pablo, apóstol Jesucristo, chi súcuán nī jētahān inī Yāā Dios nī ntají yā nduhū jā nacani nī tūhun yā. De ndúū ni jíín hermano ō Timoteo tée nī carta yáhá cuēē nūū ndá nú hermano ñuū Corinto jā cándíja nú Yāā Dios, jíín nūū ndihi ndá nú jā yíhí ndahá Yāā Dios jā íyó nú níí cáhnú Acaya. \p \v 2 De ñúhún inī ni jā Tatá ó Yāā Dios jíín Jētohō ō Jesucristo ná sáhá cā yā jā váha ndá nú de sāhá yā jā coo ndeé coo siī inī nū. \s1 Sīquī jā ní ndoho Pablo tūndóhó \p \v 3 Ná cáhān ō jā cúñáhnú ndasí Yāā Dios, Yāā cúu Tatá maá Jētohō ō Jesucristo. Chi maá yā cúu Tatá ó jā cúndáhví inī yóhó, de níní sáhá yā jā ndúsiī inī ō. \p \v 4 Chi sáhá yā jā ndúsiī inī ō sīquī ndācá tūndóhó jā ndóho ó, tácua suni cuu sāhá maá ó jā ndusiī inī táhán ó jā ndóho tūndóhó. Chi tá cúu nūū ní nsāhá yā jā ní ndusiī inī maá ó, suni súcuán sáhá ó jā ndúsiī inī ji. \p \v 5 Chi jā ndóho ó cuāhā tūndóhó tá cúu nūū ní ndoho Cristo, suni súcuán níhīn ō cuāhā tūhun ndusiī inī, sáhá Cristo. \p \v 6 Jā ñúcuán, tú ndóho ndá nī tūndóhó, de súcuán de cúu sáhá nī jā ndusiī inī ndá nú de quendōo vāha cā ánō nū. De jā sáhá Yāā Dios jā ndúsiī inī ni, suu sáhá tucu jā ndusiī inī ndá nú, de quendōo vāha cā ánō nū. De súcuán de nīhīn nū fuerza jā cuandeé inī nū jíín ndācá tūndóhó tá cúu nūū ndóho ndá nī. \p \v 7 De ñúhún ndasí inī ni jā cúu ndá nú, chi jínī ni jā tá cúu nūū ndóho ndá nú tūndóhó jíín nī, suni súcuán ndusiī inī nū jíín nī sāhá maá Yāā Dios. \p \v 8 Hermano, cúnī ndá nī jā ná cúnī ndá nú nāsa nī ndoho ndá nī ichi Asia. Chi nī nīhīn ndá nī tūndóhó xéēn ndasí, jondē ja ñatin nduú cā quénda nī jíín, de nī jani inī ni jā cuū ni nícu. \p \v 9 De sīquī jā ní jehndē inī ndá nī jā cuū ndá nī, de ñúcuán nī nsāhá jā ní jīcūhun inī ni jā má cándíja nī maá nī chi nduú tiñu nī, chi sa Yāā Dios jā nástécū ndīyi candíja nī. \p \v 10 Chi maá yā nī scácu ndá nduhū nūū tūndóhó xéēn jā ja ñatin cuū ni nícu, de suni súcuán scácu yā nduhū mitan. De ñúhún inī ni jā suni scácu tucu yā nduhū ichi núū cā. \p \v 11 De suni chindeé ndá nú ndá nduhū jā cācān táhvī nū jēhē ni. Chi tú cuāhā nchivī cācān táhvī jēhē ni, de suni cuāhā ji cuu nacuetáhví jēhē ni jā ní nsāhá yā jā váha nduhū. \s1 Jā ní ncucuéé Pablo jā quíhīn dē Corinto \p \v 12 Iyó iin jā sáhá jā cúsiī inī ndá nī: Chi nijīn cúu inī ánō ni jā vāha ndoo de ndāā nī jica ndá nī nūū nchivī ñayīví, de víhí cā nūū ndá máá nú. Chi sīquī jā váha inī Yāā Dios, de nī nchindeé yā ndá nduhū, de nsūú sīquī jā ndíchí ndá máá nī cúu jā ní jica nī súcuán. \p \v 13 De tūhun jā tée ndá nī nūū ndācá carta ni, chi maá-ni jā cuu cahvi ndá nú de jīcūhun inī nū cúu. De ñúhún inī ni jā jīcūhun vāha cā inī nū, \p \v 14 tá cúu nūū ja jícūhun inī nū jacū. De súcuán de cuu cusiī inī ndá nú sīquī ndá nī quīvī jā ndiji Jētohō ō Jesús, tá cúu nūū cúsiī inī ni sīquī ndá máá nú. \p \v 15 De sīquī jā súcuán nī ncucáhnú inī ni, de jā ñúcuán nī jani inī ni jā tá quīhīn ni Macedonia de xihna cā nūū ndá máá nú cuēē ni, tácua cusiī inī nū jā cuéndēhé nī ndá nú ūū vuelta nícu. \p \v 16 Chi nī jani inī ni jā cuéndēhé nī ndá nú, sá de yāha nī quīhīn ni Macedonia, de jā ndicó nī Macedonia de nenda tucu nī nūū nū. Ñúcuán de cuu chindeé ndá nú nduhū jā quíhīn ni ichi Judea nícu. \p \v 17 De jā súcuán nī jani inī ni, ¿de á tēe jāá nduú nácani vāha inī cúu nī jāá nduú ní jéē ni nūū ndá nú? ¿A jáni inī nū jā cúu nī tá cúu nchivī ñayīví jā ñamā cáhān jā cuu, ñúcuán de nduú? \p \v 18 Nduú chi maá Yāā Dios jínī yā jāá nduú cáhān ni jíín nú jā cuu, de yachī nácahān ni jā má cūú. \p \v 19 Chi nduhū jíín Silvano jíín Timoteo nī nacani nī tūhun Jesucristo Sēhe Yāā Dios nūū ndá nú. De maá yā nduú cáhān yā jā cuu de nacahān tucu yā jā má cūú. Chi sa squíncuu yā jā cáhān yā. \p \v 20 Chi ndihi jā ní nquee yuhú Yāā Dios, squíncuu maá Cristo. De jā suu cúu jā cáhān ō jā viī cúñáhnú Yāā Dios, de cáhān ō Amén, chi ndihi squíncuu Cristo Jesús. \p \v 21 De Yāā Dios cúu jā sáhá jā íñí nīhin ndācá ó jíín Cristo, de nī nsāhá ndoo yā yóhó jā sāhá ó tiñu jā cúnī yā. \p \v 22 De suni nī jēhe yā Espíritu yā jā cundeē inī ánō ō, de cúu yā modo iin sello jā stéhēn jā cúu ó sēhe Yāā Dios. De sáhá Espíritu jā íyó seguro inī ō jā cuāha Yāā Dios tāhvī ō. \p \v 23 De jāá ncháha ca cuēē ni nūū ndá nú nchivī Corinto, tá cúu nūū ní jani inī ni, suu cúu sīquī jāá nduú ní ncúu inī ni jā cuxeēn ni nūū ndá nú jāá nduú sáhá vāha nú. De maá Yāā Dios cúu jā jínī jā cáhān ndāā ni. De tú nduú cáhān ndāā ni, de íyó vāha jā cuū ni. \p \v 24 De nsūú jā cúnī ndá nī jā ndacu nīhin nī nūū nū sīquī tūhun jā cándíja nú yā, chi ja íñí nīhin nú jíín tūhun yā. Chi sa cúnī ni chindeé nī ndá ndóhó jā ná cúsiī cā inī nū. \c 2 \p \v 1 Túsaá de nī jani inī ni jā má cuéē ni incā vuelta nūū ndá nú jíín tūhun jā cuxeēn ni de cucuécá inī nū sāhá nī. \p \v 2 Chi tú cucuécá inī nū sāhá nī, ¿de ní nchivī sāhá jā cusiī inī maá nī? Nduú cā nā incā nchivī, chi maá-ni ndá máá nú, de nāsa cúu de tú sāhá nī jā cucuécá inī nū. \p \v 3 Jā ñúcuán cúu jā ní ntee nī carta ñúcuán nūū nū, tácua tá cuēē ni de ja nī nacani inī nū sīquī cuāchi nú sāhá, de mā cucuécá inī ni sāhá cuāchi nú quīvī jā cuéē ni nūū nū. Chi sa sāhá ndá nú jā cusiī inī ni. De jínī vāha ni jā tú cusiī inī ni, de suni ndihi ndá nú cusiī inī nū. \p \v 4 De jā ní ntee nī carta ñúcuán nūū nū, de ndasí nī nacani inī ni sīquī nū, de nī ntahúhvī inī ni, de jondē jácu nī nī ntee nī. De nduú ní ntée nī jā sāhá nī jā cucuécá inī ndá nú, chi sa jā cunī nū nāsa mānī ndasí nī jíín nú. \s1 Jā née cáhnú inī Pablo nūū tēe jā ní nsāhá cuāchi \p \v 5 De jā ní ncucuécá inī ni nī nsāhá tēe jā ní nsāhá cuāchi ñúcuán, de nsūú maá nī-ni, chi saá-ni ndá máá nú nī ncucuécá inī nū jacū nī nsāhá dē. De cáhān ni jā jacū-ni, chi nduú cúnī ni jā cuxeēn ndasí nī. \p \v 6 De jíín jā ní ncuxeēn ndá nú nūū dē tá nī ndutútú ndá nú, de jíín ñúcuán-ni de nī ncuu-ni. \p \v 7 De mitan chi cúnī jā cune cáhnú inī ndá nú nūū dē, de sāhá nú jā ndusiī inī dē, chi sanaā de caa cā cucuécá inī dē, de mā ndúsiī cā inī dē. \p \v 8 Túsaá de cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jā stéhēn tucu nú jā íyó mānī nū jíín dē. \p \v 9 Chi jā síquī tiñu yáhá cúu jā ní ntee nī carta ñúcuán nūū nū, tácua coto túnī ni ndá nú tú cuetáhví vāha nú tiñu ndácu nī nūū nū. \p \v 10 Túsaá de jā née cáhnú inī ndá nú nūū nchivī, de saá-ni nduhū. Chi jā née cáhnú inī ni nūū nchivī tú nī nsāhá ji cuāchi, de sáhá nī súcuán sīquī jā mānī ni jíín nú, jínī jínúū Cristo. \p \v 11 Chi cánuú jā cune cáhnú inī ō, chi nduú cúnī ō jā nīhīn Satanás cuāchi sīquī ō, chi ja jínī vāha ó nāsa ndúcú stáhví yóhó jā sāhá ó cuāchi. \s1 Jāá nduú ní íyo nañíí inī Pablo inī ñuū Troas \p \v 12 Tá nī jēhēn ni ñuū Troas jā nacani nī tūhun Jētohō ō Cristo, de vāha nī nsāhá yā jā ní īyo modo jā nacani nī tūhun yā. \p \v 13 De vísō súcuán de nduú ní íyo nañíí inī ánō ni, chi nduú ní nánihīn tāhán nī jíín hermano ō Tito. Ñúcuán de nī nacuetáhví nī nūū nchivī ñúcuán, de cuānanducú nī dē ichi Macedonia. \s1 Jā sáhá Cristo jā cúndeé ó \p \v 14 De ná cútahvī ō nūū Yāā Dios, chi níní ndéca vāha yā yóhó jā cuáhān ō jíín Cristo Jesús, de íyó inuú ó jíín yā jā cúñáhnú ndasí yā jā snáā yā poder ndihi enemigo. De jétíñú yā yóhó jā scútē nuu ó tūhun yā ndācá-ni lugar, tá cúu nūū jítē nuu iin xicō āsīn. \p \v 15 De cúu ó tá cúu iin sūja jā jéhēn āsīn nūū Yāā Dios sáhá Cristo. De modo jā quénda xicō ñúcuán nūū nchivī jā cācu ánō jíín nūū nchivī jā tānū tāhvī. \p \v 16 Nūū nchivī jā tānū tāhvī, chi cúu ó tá cúu iin xicō jā cuū ji sáhá, de nūū nchivī jā cācu ánō chi cúu ó tá cúu iin xicō vāha jā cutecū ji sáhá. De ni iin ó mā quēndá ó sāhá ó tiñu yáhá de tú mā chíndeé yā yóhó. \p \v 17 De ndá nduhū chi nduú sáhá nī tá cúu nūū sáhá cuāhā tēe jā ndúcú dē nīhīn dē xūhún sīquī tūhun Yāā Dios. Chi sa nácani ndaā ndá nī tūhun yā, chi maá Yāā Dios nī ntají nduhū, de maá yā jínī jā nácani ndaā ndá nī sīquī jā cándíja nī Cristo. \c 3 \s1 Tūhun sīquī contrato jeé \p \v 1 De jā cáhān ndá nī súcuán, ¿de á jáni inī ndá nú jā ndúcú tucu ndá nī cāhān ni jā vāha cā tēe cúu nī, á naá cúu? ¿De á jíni ñúhún jā stéhēn ni carta recomendación nūū ndá nú, á jā cācān ni jā taji nú nūū ndá nī, tá cúu nūū sáhá sava ji? \p \v 2 Nduú chi ndá máá nú cúu modo iin carta recomendación ni. De suu cúu jā ñúhún inī ni jā ní ncandíja vāha ndá nú nī nsāhá nī, de cúu modo jā yósō tūhun carta ñúcuán inī ánō ni. De ndihi nchivī chi modo jā cáhvi ji cúu jā jínī ji nāsa nī nasāma nú. \p \v 3 Chi ndá máá nú cúu tá cúu iin carta jā ní ntee Cristo de scáca ndá nī. De nsūú jíín tinta ní ntée yā, chi sa jíín Espíritu Yāā Dios, Yāā técū. De nsūú nūū tabla yūū tá cúu nūū ní ntee yā ley yā, chi sa nūū ánō nchivī nī ntee yā. \p \v 4 De cáhān ndá nī súcuán, chi cúcáhnú inī ni Yāā Dios sīquī jā ní nsāhá Cristo. \p \v 5 De nsūú jā jáni inī ndá nī jā cuu quenda maá nī jā sāhá nī tiñu ñúcuán. Chi sa maá Yāā Dios sáhá jā cuu squíncuu nī. \p \v 6 De maá yā nī nsāhá jā cuu satíñú vāha nī sīquī contrato jeé yā. De contrato yáhá chi nduú cáhān jā squíncuu ó ley jā ní ntee jíín letra, chi sa jā caca ó jíín vida jeé, suu jā ní jēhe Espíritu Santo. Chi contrato ley jā yósō jíín letra, tánū tāhvī nchivī sáhá. Sochi jā sáhá maá Espíritu cúu jā cutecū ō níí cání. \p \v 7 De tá nī jēhe yā ley nūū Moisés janahán, de nī nchosō letra nūū tabla yūū. De nī jēndūtē ndasí nūū íyó Moisés nī nsāhá yā, de jondē nī jēndūtē ndasí nūū dē. De nduú ní ncúu cūndēhé vāha ndá nchivī Israel nūū dē nī nsāhá. De vísō súcuán de cuéé-ni cuéé-ni nī ndāhvā jā jéndūtē nūū dē. De tú súcuán nī ncuñáhnú ndasí ley jā sáhá jā cuū nchivī de tānū tāhvī ji, \p \v 8 de sa víhí cā cúñáhnú ndasí cā tūhun jā cutecū ō jā jéhe Espíritu Santo nūū ō. \p \v 9 Chi tú nī ncuñáhnú ndasí ley ñúcuán jā tánū tāhvī nchivī sáhá, de sa víhí cā cúñáhnú tūhun jā sndáhvā Yāā Dios cuāchi ó. \p \v 10 Chi ley ñúcuán jā ní ncuñáhnú jondē saá, nduú cā cúñáhnú cuitī, sīquī jā cúñáhnú ndasí cā tūhun Espíritu jā íyó mitan. \p \v 11 Chi tú súcuán nī ncuñáhnú ley jā ní īyo jacū-ni tiempo, de sa tūhun jā coo níí cání chi cúñáhnú ndasí cā. \p \v 12 De jā súcuán ñúhún inī ndá nī, jā ñúcuán cúu jā íyó téyíí inī ni jā nácani nī tūhun yáhá. \p \v 13 Chi nduú sáhá ndá nī tá cúu nūū ní nsāhá Moisés jā ní jasī dē iin sahma nūū dē, tácua mā cūní ndá nchivī Israel nāsa cuāndahvā jā jéndūtē nūū dē. \p \v 14 De nchivī ñúcuán nduú ní jícūhun inī ji. De jondē mitan de tá cáhvi ji tutū contrato ley janahán, suni nduú jícūhun inī ji, chi modo jā ndásī sahma ñúcuán nūū jāá ntúnī ji, de nduú cújiyo cuitī. Chi jondē tá candíja ji Cristo, sá de cujiyo. \p \v 15 De suni súcuán jondē mitan tá cáhvi ji tutū ley Moisés, de modo jā ndásī iin sahma nūū jāá ntúnī ji. \p \v 16 Sochi jā nácani inī iin nchivī de quīvi ji nūū maá Jētohō ō Cristo, sá de cujiyo-ni jā ndásī ñúcuán. \p \v 17 Chi Jētohō ō cúu maá Espíritu. De nūū íyó Espíritu maá Jētohō ō, ñúcuán cúu nūū íyó libre nchivī jāá nduú cā yíhí ji chījin ley janahán. \p \v 18 De jā ñúcuán de ndá máá ó chi nduú cā jásī nūū jāá ntúnī ō. Chi cúu ó tá cúu espejo jā jéndūtē, cúu jā stéhēn ō nāsa viī ndasí cúñáhnú maá Jētohō ō, chi jíca ndaā ō. De maá ó ndācá quīvī cuānasāma ó cuānduu viī cā ánō ō tá cúu nūū cáá maá yā. Chi maá Jētohō ō jā cúu yā Espíritu, súcuán sáhá yā jíín ó. \c 4 \p \v 1 Túsaá de nduú núu inī ndá nī jā nácani nī tūhun yā. Chi sīquī jā ní ncundáhví inī yā ndá nduhū de nī jēhe yā tiñu yáhá nūū ni. \p \v 2 Chi nduú ndúcú ndá nī ndá modo yuhū jā cúcanoō ō sáhá, de ni nduú jíca nuu nī jíín tūhun ndíchí jā stáhví, de ni nduú násāma nī tūhun Yāā Dios. Chi sa cáhān ndá nī maá-ni tūhun ndāā. De súcuán de cuu cunī ndācá nchivī inī ánō ji jā cáhān ndāā ndá nī, jínī jínúū Yāā Dios. \p \v 3 De tú íyó nchivī jāá nduú jícūhun inī tūhun jā scácu yā yóhó jā nácani ndá nī, de súcuán cúu nūū maá-ni nchivī jā tānū tāhvī. \p \v 4 De jāá nduú cándíja ji, chi maá jānēhén jā ndácu tiñu inī ñayīví yáhá, nī jasī nūū jāá ntúnī ji, tácua mā jéndūtē tūhun Cristo inī ánō ji, de mā cūní ji jā viī ndasí cúñáhnú Cristo, Yāā jā inuú cáá jíín Yāā Dios. \p \v 5 De jā nácani ndá nī tūhun, de nsūú tūhun maá nī, chi sa tūhun Jētohō ō Jesucristo nácani nī. De ndá máá nī chi mozo-ni cúu nī nūū ndá nú jā síquī jā mānī ni jíín Jesús. \p \v 6 Chi tá nī nsāhá Yāā Dios ñayīví de nī ncāhān yā jā ná túu luz nūū neē. De suni súcuán nī nsāhá yā jā ní ntūu luz inī ánō ndācá ó, cúu jā jícūhun inī ō sīquī Jesucristo, nāsa jéndūtē nūū yā jā viī ndasí cúñáhnú yā tá cúu nūū íyó maá Yāā Dios. \s1 Jā jíca ó jíín tūhun jā cándíja ó yā \p \v 7 De ndācá tūhun yáhá jā viī ndasí cúñáhnú, chi modo jā ñúhún inī iin quīsi ñuhun. Chi cúu ó tá cúu quīsi ñuhun, chi nduú nā fuerza ō. De jā ñúcuán jínī vāha ndá nī jā maá Yāā Dios cúu jā jéhe poder sīquī tūhun yáhá jā viī ndasí cúñáhnú, de nsūú fuerza maá nī cúu. \p \v 8 De jā ñúcuán, vísō ndācá lado jínī ndá nī tūndóhó, sochi nduú sáhá jā má ndúsiī cā inī ni. De vísō cúcuécá inī ndá nī sīquī tūndóhó, sochi ñúhún inī ni jā quee vāha tiñu nī. \p \v 9 De vísō jínī ūhvī nchivī ndá nduhū, de maá yā chi nduú sndóo yā ndá nī. De vísō ndúcú ji snáā ji ndá nduhū jíín tiñu sáhá nī, de mā cūú. \p \v 10 De ní-ni cúu nūū cuáhān ni, de tá cúu nūū ní ndoho Jesús jā ní jīhī yā, suni súcuán ndóho ndá nī jā ja ñatin cuū ni, tácua suni cuu stéhēn ni fuerza Jesús jā técū yā inī yiqui cúñu nī. \p \v 11 Chi juni técū ndá nī, de ndācá quīvī ja ñatin cahnī nchivī nduhū jā síquī Jesús. De súcuán de jínī nchivī jā técū Jesús inī yiqui cúñu nī jā cuū. \p \v 12 Túsaá de ndá nduhū, níní cúu jā ja ñatin cuū ni sīquī tūhun yā, de ñúcuán sáhá jā cutecū ndá máá nú níí cání. \p \v 13 De yósō nūū tutū īī: Nī ncandíja nī, de jā ñúcuán nī ncāhān ni, cáchī. De saá-ni ndá nduhū, suni cándíja nī de suu cúu jā nácani nī tūhun yā. \p \v 14 Chi jínī ndá nī jā maá Yāā jā ní nastécū Jētohō ō Jesús, suni súcuán nastécū yā ndá nduhū, de sāhá yā jā iin cáhnú-ni cuiñi ndihi ó nūū yā. \p \v 15 Chi ndācá tūndóhó yáhá ndóho ndá nī tácua quendōo vāha ndá nú. De súcuán de cāyā cuāhā cā nchivī jā sāhá yā jā váha ji. Ñúcuán de suni cuāhā ndasí ji nacuetáhví ji nūū Yāā Dios, de cuñáhnú cā yā sāhá. \p \v 16 Jā ñúcuán cúu jāá nduú núu inī ndá nī, de vísō cuāndihi fuerza yiqui cúñu nī, de ánō ni chi sa cuānduu fuerza cā ndācá quīvī. \p \v 17 Chi tūndóhó jā ndóho ó ñayīví yáhá, nduú-ni xēēn cúu, de ñamā yāha. De sáhá jā nīhīn ō iin tāhvī jā cuñáhnú ó níí cání jā cáa ndasí cā nsūú cā tūndóhó ñúcuán. \p \v 18 De nduú sáhá ó cuenta nūū ndācá tūndóhó jā jínī ō nūū mitan, chi sa sáhá ó cuenta nūū ndācá jā váha jāá nduú jínī ō nūū mitan. Chi ndācá jā jínī ō nūū mitan, chi ñamā ndihi, sochi ndācá jāá nduú jínī ō nūū, chi coo níí cání. \c 5 \p \v 1 Chi yiqui cúñu ó jā ndéē ō ñayīví yáhá, cúu tá cúu iin vehe jā naā. De jínī ō jā tá naā, de cuāha Yāā Dios iin yiqui cúñu jeé, de suu cúu tá cúu iin vehe jā coo níí cání jondē andiví. De nsūú iin vehe jā sáhá nchivī cúu, chi jā sáhá Yāā Dios cúu. \p \v 2 De juni ndéē ō vehe yáhá jā cúu yiqui cúñu ó, chi jéca inī ō sáhá, chi ndasí cúnī ō jā nūcūhun ó yiqui cúñu jeé ó jondē andiví. \p \v 3 Chi tá nūcūhun ó ñúcuán, de mā cōó maá-ni cā ánō ō jā naā yiqui cúñu ó yáhá. \p \v 4 Chi juni íyó cā ō inī vehe yiqui cúñu ó yáhá, de jéca inī ō de cúcuécá inī ō. De nsūú jā cúnī ō jā sndóo ó yiqui cúñu ó de coo maá-ni ánō ō. Chi sa cúnī ō jā nūcūhun ó jā jeé, tácua ndāhvā yiqui cúñu ó jā naā, de coo maá jā cutecū níí cání. \p \v 5 De Yāā Dios cúu jā ní nsāhá jā súcuán coo ó. De nī jēhe yā Espíritu Santo jā ndéē inī ánō ō, de sáhá maá Espíritu jā íyó seguro inī ō jā cuāha Yāā Dios tāhvī ō. \p \v 6 Túsaá de níní cúu jā cúndeé cúcáhnú inī ndá nī. Chi jínī ni jā juni ndéē ni chījin yiqui cúñu nī yáhá, de jícá íyó nī jíín maá Jētohō ō. \p \v 7 Sochi mitan chi cándíja ndá nī jā íyó yā jíín nī, vísō ncháha ca cunī ni nūū yā. \p \v 8 De cúndeé cúcáhnú inī ndá nī, chi sáhá nī cuenta jā vāha cā tú ná quée nī chījin yiqui cúñu nī yáhá de quīhīn ni cundeē ni jíín maá Jētohō ō. \p \v 9 Jā ñúcuán cúu jā ndúcú ndéé nī sáhá nī jā cusiī inī yā jíín nī, vísō tú íyó cā ni chījin yiqui cúñu nī á vísō tú cundeē ni jíín yā. \p \v 10 Chi cánuú jā ndihi ó cuiñi yuhú mesa Cristo jā sāhá ndāā yā tiñu ó. De tá iin iin ó nīhīn ō sīquī nāsa nī nsāhá ó, á jā váha á jā nēhén, tá nī īyo ó chījin yiqui cúñu ó. \s1 Sīquī jā ndīvi ó nūū tūhun jā mānī Yāā Dios jíín ó \p \v 11 Túsaá de ndíhvī inī ni jā má stíví nī nūū maá Jētohō ō, de jā ñúcuán ndúcú ndéé nī scándíja nī nchivī. Sochi jínī Yāā Dios jā íyó ndāā ndá nī, de ñúhún inī ni jā suni súcuán jínī ndá nú. \p \v 12 De nsūú jā ndúcú tucu nī cāhān ni jā vāha cā tēe cúu ndá nī. Sochi cáchī tūhun nī jā cuu cusiī inī ndá nú jā síquī ni. De súcuán de cuu scócóo nú nūū nchivī jā cútéyíí ji sīquī nāsa cáá nchivī, de nduú sáhá ji cuenta nāsa cáá ánō nchivī. \p \v 13 De va sanaā de jáni inī ndá nú jā tēe loco cúu ndá nī jā cáhān ni súcuán. De sīquī jā ndíhvī inī ni jēhē Yāā Dios cúu. De nduú chi íyó vāha xīnī ni, de jā ñúcuán jétíñú yā ndá nī jā quendōo vāha ndá nú. \p \v 14 Chi sīquī jā cúndáhví inī Cristo ndá nduhū, jā ñúcuán cúu jā cánuú nacani nī tūhun yā. Chi jínī vāha ndá nī jā ní jīhī mátúhún-ni yā jā síquī ndihi ó, de jā ñúcuán cúu modo jā ní jīhī ndihi ó jíín yā. \p \v 15 Chi nī jīhī yā jā síquī ndihi ó tácua ndācá ó jā técū, mā cútecū cā ō jā sāhá ó jā cúnī maá ó, chi sa jā cúnī maá yā jā ní jīhī yā de nī natecū yā jā síquī ō. \p \v 16 Jā ñúcuán nduú cā sáhá ndá nī cuenta nāsa-ni cáá nchivī, tá cúu nūū sáhá nchivī ñayīví. De vísō súcuán nī nsāhá nī cuenta Cristo jondē saá, jā iin tēe-ni cúu yā, de mitan chi nduú cā jáni inī ni súcuán. \p \v 17 Chi tú iin nchivī yíhí ji ndahá Cristo, de ja nī ndujeé ji. De ndācá modo nēhén ji, ja nī nchāha cuāhān, de mitan de ja nī ndujeé ndihi. \p \v 18 De Yāā Dios cúu jā sáhá ndihi yáhá, chi jíín Cristo nī nsāhá yā jā ní ndīvi ndācá ó nūū tūhun jā mānī yā jíín ó. De nī ntetíñú yā ndá nī jā nácani nī tūhun jā ndīvi nchivī nūū tūhun jā mānī yā jíín ji. \p \v 19 Chi jíín Cristo de nī nsāhá Yāā Dios jā nchivī ñayīví ndīvi ji nūū tūhun jā mānī yā jíín ji. De nduú nácunehen yā cuāchi jā ní nsāhá nchivī. De nī ntetíñú yā ndá nī jā nácani nī tūhun yáhá nāsa ndīvi ji nūū tūhun jā mānī yā jíín ji. \p \v 20 Túsaá de cúu ndá nī tēe jā jíca tiñu maá Cristo. De jā cáhān ni, chi modo jā maá Yāā Dios cáhān ndāhví yā jíín ndá nú. Túsaá de cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jā cáhān Cristo, jā ná ndívi ndá nú nūū tūhun jā mānī Yāā Dios jíín nú. \p \v 21 De Cristo, vísō nduú ni iin cuāchi yā, de nī nsāhá Yāā Dios jā ní nūcundeē cuāchi ó sīquī yā. De súcuán de yóhó jā yíhí ndahá Cristo, nī nūcundeē sīquī ō jā íyó ndāā ō tá cúu nūū íyó ndāā Yāā Dios. \c 6 \p \v 1 Túsaá de sīquī jā cúu ndá nī tēe jā sátíñú jíín yā, de cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jā má sndóo uun nú tūhun jā ní nsāhá Yāā Dios jā váha ndá nú. \p \v 2 Chi cáchī yā nūū tutū īī: \q1 Maá tiempo jā cúnī maá nī de cunini nī tūhun jā cáhān ndāhví nú jíín nī. \q1 De maá tiempo jā scácu nī nchivī, de scácu nī ndóhó. \m Cáchī yā. De mitan-ni cúu maá tiempo jā cúnī yā, de mitan-ni cúu tiempo jā ní nquiji Yāā jā scácu yóhó. \p \v 3 De ndúcú ndá nī jā má sāhá nī ni iin tiñu jā casī jā candíja nchivī, tácua mā cáhān ji sīquī tiñu ndíso nī. \p \v 4 Chi sa ndúcú nī jā ndihi jā sáhá nī stéhēn jā cúu nī tēe jā sátíñú nūū Yāā Dios. Jā ñúcuán jéndeé inī ndá nī jā ndóho nī tūndóhó, jíín jā cúmanī nūū ni, jíín jā víjín sáhá jíín nī. \p \v 5 Chi nī īyo quéhén vuelta jā ní ncani nchivī ndá nī, de nī nenda ji sīquī ndá nī, de nī nchihi ji ndá nī vecāa, de nī nsatíñú nīhin nī, de nī jahnī ni maá nī māhná, de nī īyo nditē inī ni. \p \v 6 De suni ndúcú ndá nī jā cuetúhún ji nduhū sīquī jā ndāā jíca nī, de jícūhun vāha inī ni tūhun ndāā, de íyó paciencia inī ni, de vāha inī ni, de ndéē Espíritu Santo inī ndá nī, de cúndáhví ndija inī ni táhán nī. \p \v 7 De nácani ndaā ndá nī tūhun, de poder Yāā Dios íyó jíín nī. De jíín tūhun ndāā sndáhvā ni ndācá tiñu néhén, chi modo jā cánāá nī sīquī. De modo jā nénda ñúcuán sīquī ndá nī, de nénda ndá nī sīquī. \p \v 8 Iyó vuelta jā íyó yíñúhún nchivī jíín nī, de íyó vuelta jāá nduú. Iyó vuelta jā jétúhún ji ndá nī, de íyó vuelta jā cáhān ji sīquī ni. De íyó vuelta jā cáhān ji jā tēe stáhví cúu ndá nī, de íyó vuelta jā cáhān ji jā tēe ndāā cúu nī. \p \v 9 De íyó vuelta jā sáhá ji jāá nduú jínī ji ndá nī, de íyó vuelta jā sáhá ji jā jínī vāha ji ndá nī. De íyó vuelta jā cúnī nchivī jā cahnī ji ndá nī, sochi técū cā ni. De vísō sndóho ji ndá nī, sochi nduú jíhī ndá nī. \p \v 10 De vísō íyó jā cúcuécá inī ni, sochi níní cúsiī inī ni. De vísō tēe ndáhví cúu ndá nī, sochi sáhá cuícá nī cuāhā nchivī jíín tūhun yā. De vísō nduú nā cuá névāha nī, sochi jíín maá yā de ndihi-ni névāha nī. \p \v 11 Hermano ñuū Corinto, súcuán cúu jā cáhān cājí nī jíín ndá nú, chi sīquī jā mānī ni jíín nú, jā ñúcuán cúu jā cáchī ndihi nī nāsa ndóho nī. \p \v 12 Ndá máá nī cáchī cājí nī sīquī jā mānī ndasí nī jíín ndá nú, de ndá máá nú sanaā de nduú mānī nū jíín nī súcuán. \p \v 13 De modo jā cáhān tatá jíín sēhe, suni súcuán cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jā coo manī nū jíín nī, tá cúu nūū íyó mānī ni jíín nú. \s1 Sīquī jā cúu ó templo Yāā Dios \p \v 14 Mā quívi nduū ndá nú jíín tiñu néhén jā sáhá nchivī jāá nduú cándíja, chi mā cūú coo inuú nú jíín ji. ¿Chi nāsa cúu quetáhán tiñu jā sáhá nchivī ndāā jíín jā sáhá nchivī nēhén? ¿De nāsa cuu cundeē inuú nchivī jíca jíín luz yā jíín nchivī jíca nūū neē? \p \v 15 ¿Nāsa cuu coo inuú Cristo jíín Satanás? ¿De nāsa cuu cuiñi cáhnú nchivī cándíja jíín nchivī jāá nduú cándíja? \p \v 16 ¿De nāsa cuu cani táhán templo Yāā Dios jíín ídolo? Chi ndá máá nú cúu templo Yāā Dios, Yāā técū, chi ndéē yā inī ánō nū, tá cúu nūū ní ncāhān yā: \q1 Cundeē ni inī ndá ji de caca nuu nī māhñú ji, \q1 de cuu nī Yāā Dios maá ji, \q1 de cuu ji nchivī maá nī. \m Ncachī yā. \p \v 17 De jā ñúcuán nī ncāhān cā yā: \q1 Mā quívi nduū ndá nú jíín tiñu néhén jā sáhá ndá ji, \q1 chi sāhá síín nú maá nú, cáchī Jētohō ō. \q1 De mā tīín nú ndācá jāá nduú ndāā. \q1 Ñúcuán de naquehen nī ndá nú, \q1 \v 18 de cuu nī Tatá ndá nú, \q1 de cuu nú sēhe yií nī jíín sēhe síhí nī, \q1 cáchī Jētohō ō, Yāā jā tíin ndihi poder. \m Cáchī tutū. \c 7 \p \v 1 Ñanī mánī, túsaá de névāha ó ndācá tūhun yáhá jā ní nquee yuhú yā jā sāhá yā. Jā ñúcuán ná sáhá ndoo ó maá ó ndācá jā sátéhén yiqui cúñu ó jíín ánō ō. De ná cúndihvī inī ō jā má stíví ó nūū Yāā Dios, de ná cóo ndoo coo iī ō nūū yā jíín ndihi tiñu jā cúnī yā. \s1 Jā ní nacani inī nchivī Corinto sīquī cuáchi ji \p \v 2 Coo manī ndá nú jíín ndá nī viī. Chi nduú ní nsáhá nī falta nūū ni iin nú, de nduú ní stíví nī ánō ni iin nú, de ni iin nú nduú ní stáhví nī. \p \v 3 De nsūú jā ndúcú nī cāhān ni nūū nū cúu jā cáhān ni súcuán, chi ja nī ncāhān ni jā mānī ndasí nī jíín nú. De níní ñúhún inī ni ndá nú, vísō cuū ō á cutecū ō. \p \v 4 De cúcáhnú ndasí inī ni ndá nú, de cúsiī ndasí inī ni jā jíca ndaā nū. De vísō jínī ndá nī ndācá tūndóhó yáhá, de íyó ndeé inī ni de cúsiī ndasí inī ni jā síquī ndá nú. \p \v 5 Tá nī jēē ndá nī Macedonia, de nduú ní íyo nañíí inī ni, chi sa víjín nī īyo tūndóhó jíín nī ndācá lado. Chi nī īyo jā ní stáhān tāhán jíín nī, de nī nchūhú nī jā sanaā de caca yátá nchivī cándíja. \p \v 6 De Yāā Dios jā sáhá jā ndúndeé inī nchivī jā cúcuécá inī, nī nsāhá yā jā ní ndundeé inī ndá nī, chi nī nquiji Tito nī nsāhá yā. \p \v 7 De nī ndusiī inī ndá nī, de nsūú maá-ni sīquī jā ní nquiji dē, chi suni jā ní ndundeé inī dē nī nsāhá ndá nú. Chi nī ncachī tūhun dē jā ñúhún inī ndá nú jā cunī tucu nú nūū ni, jíín jā cúcuécá inī nū sīquī cuáchi nú, jíín jā nácani inī nū jēhē ni. De jā ñúcuán víhí cā nī ncusiī inī ni. \p \v 8 De carta jā ní ntají nī nūū ndá nú, vísō nī nsāhá jā ní ncucuécá inī ndá nú, sochi nduú cā nácani cuécá inī maá nī jā ní nsāhá súcuán. Chi vísō nī ncucuécá inī ni saá, de mitan de nduú cā, chi jínī ni jā jacū-ni quīvī nī ncucuécá inī ndá nú nī nsāhá. \p \v 9 De mitan de cúsiī inī ni, de nsūú sīquī jā ní ncucuécá inī ndá nú, chi sa sīquī jā ní jetíñú jā ní ncucuécá inī nū, chi nī nsāhá jā ní nacani inī nū sīquī cuáchi nú. Chi nī ncucuécá inī nū tá cúu nūū cúnī maá Yāā Dios, de nsūú jā ní nsāhá ūhvī ni ndá nú. \p \v 10 Chi tú cúcuécá inī ō tá cúu nūū cúnī Yāā Dios, de suu sáhá jā nácani inī ō sīquī cuáchi ó de scácu yā yóhó, de sá de nduú cā nácani cuécá inī ō. Sochi tú cúcuécá inī nchivī jāá nduú cándíja, de nduú jétíñú jā nacani inī ji, chi sa tānū tāhvī ji. \p \v 11 Sochi nī ncucuécá inī ndá nú tá cúu nūū cúnī Yāā Dios, de mitan de jínī ndá nú nāsa vāha nī jetíñú. Chi nī nacani ndasí inī nū nī nsāhá, de nī nducú ndá nú jā quendōo ndāā nū, de nī ncuxeēn nū nūū tēe jā ní nsāhá cuāchi, chi nī nchūhú nú jā ní stíví nú nūū yā. Ñúcuán de ndasí nī ncuu inī ndá nú jā cunī tucu nú nūū ni, de nī ndihvī ndasí inī nū nī ncuxeēn nū nūū tēe jā ní nsāhá cuāchi ñúcuán. De súcuán nī stéhēn ndá nú jāá nduú cuāchi nú, chi nduú ní jétúhún ndá nú cuāchi jā ní nsāhá tēe ñúcuán. \p \v 12 De jā ní ntee nī carta ñúcuán, de nsūú maá-ni sīquī tēe jā ní nsāhá cuāchi, de ni nsūú maá-ni jēhē tēe jā ní ndoho nī nsāhá dē. Chi sa nī ntee nī tácua sāhá ndá nú cuenta nāsa nī nacani ndasí inī nū jā mānī nū jíín nī, jínī jínúū Yāā Dios. \p \v 13 Jā ñúcuán nī ndusiī inī ndá nī jā síquī ndá nú. De víhí cā nī ncusiī inī ni jā ní jinī ni jā cúsiī inī Tito, chi nī nduu nañíí inī dē nī nsāhá ndá nú. \p \v 14 Chi ja nī ncāhān ni jíín dē jā cúsiī inī ni jā vāha nchivī cúu ndá nú, de mitan de nduú ní nquéndōo nī tūhun canoō jā síquī nū. Chi tá cúu nūū ní jinī ndá nú jā íyó ndāā ndācá tūhun jā ní ncāhān ni jíín nú, suni súcuán nī nquee ndaā jā ní ncāhān ni jíín Tito jā cúsiī inī ni sīquī nū jā vāha squíncuu nú. \p \v 15 De víhí cā mānī dē jíín ndá nú mitan jā ñúhún inī dē jā vāha nī jetáhví nú jā cáhān dē, de nī īyo yíñúhún nú chi nī ndihvī inī nū jā má stíví nú nūū dē. \p \v 16 Túsaá de cúsiī inī ni sīquī jā cúcáhnú ndasí inī ni ndá nú. \c 8 \s1 Jā ná cúsiī inī ji sōcō ji cuāhā \p \v 1 Hermano, mitan de suni cúnī ndá nī cachī tūhun nī nūū ndá nú nāsa cuāhā jā váha nī nsāhá Yāā Dios jíín nchivī cándíja jā íyó región Macedonia. \p \v 2 Chi vísō nī jito túnī ndasí tūndóhó ji, de suni nī ncusiī ndasí inī ji jíín tūhun yā. De vísō ndóho ndáhví ndasí ji, de vāha ndasí nī jaquīn ji cuāhā xūhún jā cuu nchivī cándíja. \p \v 3 Chi cúu nī testigo jā ní ncusiī inī maá ji nī jēhe ji nāsaa nī nquenda ji, de jondē víhí cā nī jēhe ji. \p \v 4 Chi nī ncāhān ndāhví ndasí ji jíín nī jā cuāha nī tūhun jā chindeé táhán ji jíín ó cuāha ji xūhún cuu ndá hermano jā ndóho ndáhví. \p \v 5 De víhí cā nī nsāhá ji nsūú cā tá nī jani inī ndá nī, chi xihna cā nī nsōcō ji maá ji nūū Jētohō ō, de sá de nī jēhe ji maá ji jā sāhá ji ndācá jā cúnī ndá nī, ndihi nāsa jétahān inī Yāā Dios. \p \v 6 De jā súcuán nī nsāhá ndá nchivī Macedonia, de nī sndíhvī inī ndá nī Tito jā ná cuéē tucu dē nūū ndá máá nú, de sāhá dē jā jīnu tiñu jā ní squíjéhé dē jíín nú jā suni caquīn nū cuāhā xūhún cuu nchivī ndāhví. \p \v 7 Chi ndá ndóhó vāha ndasí sáhá nú ndācá-ni, chi vāha cándíja nú, vāha nácani nú tūhun, vāha jícūhun inī nū, vāha ndíhvī inī nū, vāha mānī nū jíín ndá nī. Túsaá de suni cánuú jā vāha sāhá nú tiñu yáhá jā cuāha nú jā cuu nchivī ndāhví. \p \v 8 De nsūú jā cúnī ni ndacu nī nūū nū, chi sa cáchī tūhun nī nūū nū nāsa cúsiī ndasí inī sava cā nchivī jéhe ji xūhún, de súcuán de cunī ni jā suni cúndáhví ndija inī ndá máá nú nchivī ndāhví. \p \v 9 Chi ja jínī ndá nú nāsa vāha ndasí inī Jētohō ō Jesucristo jíín ó. Chi sīquī jā ní ncundáhví inī yā ndóhó de nī nasāhá ndáhví yā maá yā, vísō cuícá ndasí yā jondē andiví nícu. De súcuán nī nsāhá yā jā cúcuícá ndá nú ndihi jā ndíso tūhun yā, sīquī jā ní nasāhá ndáhví yā maá yā. \p \v 10 De jā váha ndá máá nú cúu jā ná cáchī ni nāsa jáni inī ni sīquī tiñu yáhá. Vāha nī nquijéhé ndá nú cuīyā ava, chi nsūú maá-ni jā ní jaquīn nū xūhún, chi suni nī ncusiī ndasí inī nū nī nsāhá nú. \p \v 11 Túsaá de mitan de sínu ndá nú da. De tá cúu nūū ní ncusiī inī nū jā ní nquijéhé nú jíín, suni súcuán cusiī inī nū sínu nú, chi cuāha ndá nú tú nāsa névāha nú. \p \v 12 Chi tú cúsiī inī ō cuāha ó, de jétáhví yā tú nāsa névāha ó, chi nduú jícān yā jā cuāha ó jāá nduú névāha ó. \p \v 13 De nsūú jā cáhān ni jā cahnī ndāhví nú maá nú jā caa cā nīhīn ji nsūú cā jā ndōo nūū ndá máá nú. \p \v 14 Chi sa jā inuú-ni cunevāha ndá nú jíín ji. Chi névāha cuāhā nū mitan, de cuu cuāha nú jā cúmanī nūū ndá ji. Ñúcuán de tú ní iin quīvī cunevāha ndá ji, de suni cuu taji ji de tú cúmanī nūū nū. De súcuán de inuú-ni cunevāha ndá nú, \p \v 15 tá cúu nūū cáhān tutū īī sīquī nchivī jā ní nastútú maná jondē janahán: Tēe jā ní nastútú cuāhā, chi nduú ní ndóo cā. De tēe jā ní nastútú jacū-ni, suni nduú ní ncúmanī nūū dē. Cáchī tutū. \s1 Tūhun Tito jíín ūū cā táhán dē \p \v 16 De ná cútahvī ni nūū Yāā Dios jā ní nsāhá yā jā ndíhvī inī Tito jēhē ndá nú tá cúu nūū ndíhvī inī ndá máá nī. \p \v 17 Chi nī jetáhví dē jā ní ncāhān ni jíín dē jā cuéē dē nūū nū. De sīquī jā ndíhvī inī dē jēhē ndá nú, jā ñúcuán cúu jā cuéē dē, chi súcuán cúu inī maá dē. \p \v 18 De suni tají ndá nī iin hermano cuēē jíín Tito nūū nū. De ndācá grupo nchivī cándíja jétúhún ji tēe ñúcuán jā vāha sátíñú dē sīquī tūhun jā scácu yā yóhó. \p \v 19 De ndācá grupo nchivī cándíja suni nī ntee ji tiñu dē jā quíhīn dē jíín ndá nī chindeé dē jā quísiáha ndá nī xūhún jā ní jēhe nchivī. De tiñu yáhá sáhá ndá nī tácua cāhān nchivī jā vāha ndasí Yāā cúu maá Jētohō ō, chi cunī ji nāsa cúsiī ndasí inī nū jā sócō nū xūhún. \p \v 20 De quīhīn ni jíín ndá tēe ñúcuán tácua ni iin nchivī mā tēé ji cuāchi sīquī ni sīquī xūhún jā ní nsōcō nchivī. \p \v 21 Chi ndúcú nī jā ndāā squíncuu nī ndācá tiñu, de nsūú maá-ni nūū Yāā Dios, chi saá-ni nūū nchivī. \p \v 22 De suni tají ndá nī incā hermano ō cuēē dē jíín ndúū tēe yáhá. De ja ncuu quéhén vuelta nī stéhēn dē jā cúsiī ndasí inī dē jā ndíhvī inī dē ndācá tiñu. De mitan chi ndíhvī cā inī dē jēhē ndá nú, chi cúcáhnú ndasí inī dē jā squíncuu nú. \p \v 23 De tú jícān tūhún nchivī sīquī Tito, de cachī nū jā cúu dē tēe chíndeé nduhū jā sátíñú dē jíín nī nūū nū jā síquī tūhun yā. De ndúū cā hermano ō yáhá, cachī nū jā cúu dē tēe jā ní ntetíñú nchivī cándíja, de íyó yíñúhún dē nūū Cristo. \p \v 24 Túsaá de stéhēn nū nūū dē jā íyó mānī ndija ndá nú jíín dē, tácua cunī ndācá grupo nchivī cándíja. De súcuán de cunī ji jāá nduú ní ncúsiī cāhá inī ni jā síquī ndá nú. \c 9 \s1 Sīquī jā jáquīn ji xūhún cuu ndá hermano \p \v 1 De mitan de nduú cā jíni ñúhún jā tee nī nūū ndá nú sīquī xūhún jā jáquīn nū jā cuu ndá hermano jā ndóho ndáhví. \p \v 2 Chi ja jínī ni jā jétahān inī ndá nú cuāha nú. De jā ñúcuán maá-ni jā cúsiī inī ni cáhān ni jíín nchivī Macedonia jā ndá ndóhó nchivī Acaya, ja nī nsāhá tūha nú xūhún cuīyā ava. De jā súcuán nī ncusiī inī ndá máá nú, de jā ñúcuán cuāhā nchivī Macedonia suni nī ndihvī inī ji nī jēhe maá ji. \p \v 3 De tají nī ndinúnī hermano yáhá, cuēē ndá dē nūū nū xihna cā, tácua tá cuēē maá nī de mā cáhān nchivī jā ní stáhví nī jā ní ncāhān ni jā squíncuu vāha nú jíín tiñu ñúcuán. Chi coo tūha ndija nú jíín xūhún tá cúu nūū ní ncāhān ni jíín ji. \p \v 4 Chi sanaā de cuēē ni jíín jacū tēe Macedonia, de tú cunī dē jāá nduú íyó tūha ndá nú, de nīhīn ni tūhun canoō, de saá-ni ndá máá nú, chi nī ncāhān téyíí nī jā íyó tūha ndija nú. \p \v 5 Jā ñúcuán nī jani inī ni jā cánuú jā cāhān ni jíín ndācá hermano yáhá jā cuēē ndá dē xihna cā, de sá de cuēē ni, tácua sndíhvī inī dē ndá nú jā ñamā ná cóo tūha xūhún jā ní ncāhān nū jā cuāha nú. De súcuán de coo tūha sīquī jā váha inī ndá nú, de nsūú jā ní nsáhá fuerza ni ndóhó. \p \v 6 De nūcūhun inī ndá nú tūhun yáhá jā tú jacū-ni cuāha nú de suni jacū-ni nanihīn nū: Chi tēe jā jáquīn tāmá, suni támá-ni nástútú dē. De tēe jā jáquīn cuāhā, chi suni cuāhā nástútú dē. Cáchī tutū. \p \v 7 Tá iin iin nú cuāha nú nāsaa nī nchuhun inī maá nú. Mā cúxīi inī nū cuāha nú, chi nsūú fuerza cúu. Chi Yāā Dios mānī yā jíín nchivī jā cúsiī inī cuāha. \p \v 8 De maá Yāā Dios cuu sāhá yā jā nducuahā ndācá nūū jā váha jā cuu ndá nú, tácua níní cunevāha nú ndācá ndihi jā jíni ñúhún nú, de coo sobra cā jā cuāha nú cuu ndācá tiñu váha. \p \v 9 Chi súcuán cáhān tutū īī sīquī ndá nchivī jā jéhe: \q1 Nī scáa ji nī jēhe ji nūū nchivī ndāhví. \q1 De ndācá tiñu váha jā sáhá ji chi quendōo níí cání. \m Cáchī tutū. \p \v 10 De Yāā Dios jéhe yā tatā nūū tēe jáquīn, de níhīn dē stāā yájī dē. De suni súcuán cuāha yā ndinuū nūū jā váha cuu ndá nú, de sāhá yā jā cāyā de nducuahā tiñu váha jā sáhá ndá nú. \p \v 11 Súcuán de coo cuícá nú jíín ndācá-ni, tácua cuu cuāha cuāhā nū. De xūhún jā cuāha nú jā quīhīn nūū ndá hermano jā ndóho ndáhví, suu sāhá jā nacuetáhví ji nūū Yāā Dios. \p \v 12 Chi xūhún jā cuāha ndá nú nūū ji, nsūú mátúhún-ni jā nīhīn ji jā cúmanī nūū ji, chi suni sāhá jā nacuetáhví ndasí ji nūū yā. \p \v 13 De cāhān ji jā vāha ndasí Yāā cúu Yāā Dios, chi xūhún jā jéhe ndá nú stéhēn jā vāha cándíja nú tūhun Cristo. De suni sāhá jā cāhān ji jā cúñáhnú ndasí Yāā Dios sīquī jā vāha nī jēhe ndá nú nūū ji jíín nūū ndá cā nchivī. \p \v 14 De suni cācān táhvī ji jēhē nū, chi coo manī ndasí ji jíín nú sīquī jā vāha ndasí nī nsāhá Yāā Dios jíín nú. \p \v 15 De ná cútahvī ō nūū Yāā Dios, chi nī jēhe yā Sēhe yā nūū ō, jā cúu iin tāhvī cāhnú ndasí jā má quēndá cuitī ō cachī tūhun ó ndihi. \c 10 \s1 Jā ndíso tíñú Pablo jā cúu dē apóstol \p \v 1 De nduhū Pablo, cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jíín modo jā cáhān maá Cristo jā vitá inī yā de vāha inī yā. Nduhū, chi cáhān ndá nú jā tá íyó nī jíín nú de íyó suchí inī ni nūū nū, sochi tá íyó jícá nī de nduú yúhú cuitī ni cāhān nīhin nī jíín nú. Cáchī ndá nú. \p \v 2 Túsaá de cáhān ndāhví nī jíín ndá nú jā tá cuēē ni de mā cáhān nū tūhun jā sāhá jā cuxeēn ni nūū nū. Chi sava ndá nú cáhān jā sáhá ndá nī tiñu yā jā maá-ni jā níhīn ni sīquī ñúcuán. Túsaá de íyó tūha nī jā cuxeēn ni nūū nchivī jā cáhān súcuán. \p \v 3 Chi vísō cúu ndá nī nchivī jā ndéē inī ñayīví, de nduú cánāá nī tá cúu nūū cánāá nchivī ñayīví. Chi modo jā cánāá nī cúu jā cánāá nī sīquī ndācá tiñu néhén. \p \v 4 Chi nsūú ndatíñú ñayīví jétíñú nī jā cánāá nī, chi jíín poder Yāā Dios cúu jā cánāá nī jā snáā ni ndācá fuerza jā cúu contra sīquī yā. \p \v 5 Súcuán snáā ndá nī ndācá tūhun nduxí jíín tūhun téyíí jā ndúcú casī jā má cūní nchivī nāsa Yāā cúu Yāā Dios. De jásī ni nūū ndihi jāá nduú vāha jā jáni cāhá inī nchivī, tácua candíja ji nūū Cristo. \p \v 6 De tá jīnu jā candíja vāha ndá máá nú, sá de coo tūha nī jā cuāha nī castigo nūū ndá cā nchivī jāá nduú cúnī candíja. \p \v 7 Ndá máá nú chi maá-ni jā jáni inī nū modo nchivī jāá nduú jícūhun inī. Chi tú nā-ni tēe jáni inī dē jā Cristo nī ntetíñú yā dē, de ná sáhá dē cuenta jā suni súcuán nī ntetíñú yā ndá nduhū. \p \v 8 De tú nī ncāhān téyíí nī jíín nú jā ndíso tíñú nī, sochi nduú cúcanoō ni sáhá. Chi maá Jētohō ō nī ntetíñú yā ndá nī, tácua sāhá nī jā cuja ánō ndá nú jíín tūhun yā, de nsūú jā snáā ni. \p \v 9 Túsaá de nduú cúnī ni jā cani inī nū jā ndúcú nī siúhú nī ndá nú jíín carta ni. \p \v 10 Chi cáhān sava nú jā ndācá carta ni chi sndíhvī ndasí inī, de nīhin ndácu tiñu, sochi tá íyó nī jíín ndá nú de nduú cúndeé inī ni jā ndacu nīhin nī, de suni nduú cúu cāhān viī ni, cáchī ndá nú. \p \v 11 De nchivī jā cáhān súcuán ná sáhá ji cuenta jā tá cúu nūū nīhin cáhān carta ni tá íyó jícá nī, suni súcuán nīhin ndacu nī tiñu nūū nū tá coo nī jíín nú. \p \v 12 De va mā chúndeé cuitī inī ni jā sāhá ñáhnú nī maá nī tá cúu nūū sáhá sava tēe ñúcuán jā jétúhún dē maá dē. Ndá tēe ñúcuán chi íyó naā xīnī dē jā jáni inī dē jā cúñáhnú cā dē nsūú cā ndá táhán dē, de nduú sáhá dē cuenta nāsa íyó dē nūū Yāā Dios. \p \v 13 Sochi ndá nduhū chi nduú cútéyíí nī, chi maá-ni medida tiñu jā ní jēhe Yāā Dios nūū ni, de mā scáa cā ni. Maá Yāā Dios nī jēhe medida nāsaa cúu jā sāhá nī, de maá yā nī jēhe tūhun jā ní jīnū ni nūū ndá ndóhó nchivī Corinto. \p \v 14 Jā ñúcuán, tá nī jīnū ndá nī nūū nū jā xíhna ñúhún de nsūú jā ní nchāha nī nūū medida tiñu jā ní jēhe yā nūū ni. Chi xihna cā ndá máá nī nī jīnū nūū ndá nú jā ní nacani nī tūhun vāha Cristo. \p \v 15 De nduú cútéyíí nī sīquī tiñu jā ní nsāhá incā tēe, chi vāchi sīquī tiñu jā ní nsāhá maá nī-ni. De sa ñúhún inī ndá nī jā cuāhā cā candíja nú, de súcuán de cuu sāhá nī cuāhā cā tiñu yā māhñú ndá nú, sochi maá-ni medida jā ní jēhe yā. \p \v 16 De sá de quīhīn ni nūū ndá cā ñuū jā íyó ichi núū cā ñuū nū, jā scútē nuu cā ni tūhun jā scácu yā yóhó cúnī ni. Sochi mā quívi nduū ni jā cutéyíí nī nūū ja nī nacani incā tēe tūhun. \p \v 17 De tú ní tēe cúnī dē cutéyíí dē, ná cútéyíí dē sīquī jā sáhá maá Jētohō ō, nsūú sīquī jā sáhá maá dē. \p \v 18 Chi nsūú tēe jā jétúhún maá cúu jā quéndōo yíñúhún, chi sa tēe jā jétúhún maá yā. \c 11 \s1 Jā cáhān Pablo sīquī ndá tēe jā nácani tūhun stáhví \p \v 1 Cune cáhnú inī ndá nú de ná cáhān ni jacū tūhun modo tá cáhān nchivī naā. Túsaá de cáhnú coo inī ndá nú viī. \p \v 2 Chi cúcuíñú nī jā jéhē ndá nú, tá cúu nūū cúcuíñú Yāā Dios. Chi cúu ndá nú tá cúu iin ñahan lúlí jā íyó ndoo, de nī nsāhá nī jā quetáhán ndá nú jíín Cristo, tá cúu nūū quétáhán iin ñahan lúlí jíín mátúhún-ni yií ji. \p \v 3 Sochi yúhú nī jā sanaā de cuāha ndá nú tūhun jā ndá tēe nácani incā tūhun, stáhví dē ndá nú, de siáā nū tūhun jā chíñúhún ndāā nū Cristo jondē jíín inī jíín ánō nū. Chi suni súcuán nī nsāhá Satanás jíín Eva, chi nī nquīvi inī iin cōō, de nī stáhví ji ña jíín tūhun ndíchí jā stáhví. \p \v 4 Chi tá quíji ndá tēe nūū nū de tú nduú nácani ndaā dē tūhun Jesús tá cúu nūū ní nacani ndá nī, de va vāha ndasí jétáhví ndá nú dē. De suni súcuán vāha jétáhví nú nūū incā espíritu jíín nūū incā tūhun jāá nduú quétáhán jíín Espíritu Santo jíín tūhun jā ní ncandíja nú jā scácu yā ndá nú. \p \v 5 De ndá tēe ñúcuán jā cándíja ndá nú jā cáhān dē jā cúu dē apóstol cúñáhnú, sochi nduú cúñáhnú cuitī dē nūū ni. \p \v 6 Chi vísō sanaā de nduú níhīn vāha nī modo jā cāhān ni, sochi jícūhun vāha inī ni. Chi jíín ndihi tiñu jā ní nsāhá nī māhñú ndá nú nī stéhēn cājí nī jā súcuán cúu. \p \v 7 Nduú ní jícān ni xūhún nūū ndá nú jā ní nacani nī tūhun jā scácu yā yóhó. De súcuán nī ntecū ndāhví nī tácua quendōo vāha cā ndá nú jíín tūhun yā. ¿De va cuāchi nī nsāhá nī jā ní nsāhá nī súcuán, á naá cúu? \p \v 8 Chi sava cā grupo nchivī cándíja nī nquehen nī xūhún jā ní jēhe ji nūū ni, tácua súcuán-ni nacani nī tūhun yā nūū ndá nú. \p \v 9 De tá nī īyo nī jíín nú de nī ndihi xūhún nī, de nduú ní jícān cuitī ni nūū ni iin nú. Chi ndá hermano jā ní nquiji ichi Macedonia nī jēhe dē nūū ni jā cúmanī. De jíín súcuán de nduú ní stáhān ni ndá ndóhó, de ni mā sāhá cuitī ni. \p \v 10 De tá cúu nūū cúcáhnú vāha inī ni jā jínī ni tūhun ndāā Cristo, suni súcuán jínī ni jā má quēhén nī xūhún nūū ni iin nchivī níí región Acaya, tácua mā cásī ji jā cúsiī inī ni jā súcuán-ni nácani nī tūhun yā. \p \v 11 ¿De á sīquī jāá nduú mānī ni jíín ndá nú cúu jā cáhān ni súcuán, jáni inī nū? Nduú chi maá Yāā Dios jínī yā jā mānī ni jíín ndá nú. \p \v 12 De sāhá cā ni tá-ni sáhá nī, chi mā quēhén nī xūhún nú, tácua casī ni jā sáhá téyíí ndá tēe ñúcuán maá dē jā cáhān dē jā inuú-ni sáhá dē tiñu yā jíín nī. \p \v 13 De ndá tēe ñúcuán chi nsūú apóstol ndāā cúu dē, chi cúsá maá tūhun stáhví-ni cáhān dē, de sáhá dē maá dē jā cúu dē apóstol Cristo. \p \v 14 De nduú sáhvi inī ō jínī ō jā sáhá ndá dē súcuán, chi ja jínī ō jā suni Satanás násāma maá, de stáhví jā sáhá maá modo iin ángel Yāā Dios jā jíca jíín luz yā. \p \v 15 De jā ñúcuán suni nduú sáhvi inī ō jínī ō ndá tēe jā jétíñú Satanás, tú sáhá dē maá dē jā tēe sáhá ndāā cúu dē. De iin quīvī de nanihīn dē sīquī tiñu néhén jā sáhá dē. \s1 Tūndóhó jā ní ndoho Pablo sīquī jā cúu dē apóstol \p \v 16 Incā vuelta cáhān ni jíín ndá nú jā ni iin nú mā cāní inī nū jā tēe naā cúu nī. Sochi tú súcuán jáni inī ndá nú, de va cuetáhví nú jā cáhān ni modo tēe naā túsaá, de súcuán de va suni maá nī cuu cutéyíí nī jacū tá cúu nūū sáhá ndá tēe ñúcuán túsaá. \p \v 17 Jā cáhān ni súcuán chi nsūú jā ní ncachī maá Jētohō ō jā cāhān ni, chi sa modo tēe naā cáhān ni jā cútéyíí nī. \p \v 18 Chi cuāhā dē sáhá téyíí dē maá dē jā cúu cuenta ñayīví, de va suni súcuán ná sáhá téyíí nī maá nī túsaá. \p \v 19 De va tēe íyó cájí xīnī cúu ndá nú, jáni inī nū, de jā ñúcuán vāha jéndeé inī nū ndá tēe naā xīnī túsaá. \p \v 20 Chi va vāha-ni jéndeé inī ndá nú nūū ndá tēe ñúcuán jā sáhá fuerza dē ndá nú jā satíñú cāhá nú nūū dē, á sáhá ndáhví dē ndá nú, á cándeē dē ndatíñú nú, á sáhá ñáhnú dē maá dē nūū nū, á jondē cátū dē nūū nū. \p \v 21 De va vísō cúcanoō ni jā cachī ni, de ná cáchī ni jā maá nī va nduú nā valor ni jā sāhá téyíí nī maá nī tá cúu nūū sáhá ndá tēe ñúcuán. Sochi mitan de tú íyó sava tēe jā chúndeé inī dē sáhá téyíí dē maá dē, de va suni chundeé inī maá nī túsaá. De va cáhān ni tá cúu nūū cáhān iin tēe naā. \p \v 22 Tú cútéyíí ndá dē jā tēe hebreo cúu dē, de saá-ni nduhū. Tú tēe Israel cúu dē, de saá-ni nduhū. Tú tatā Abraham cúu dē, de saá-ni nduhū. \p \v 23 De va cáhān ni tá cúu nūū cáhān tēe naā jā cútéyíí nī súcuán túsaá. Tú tēe sátíñú nūū Cristo cúu dē, de víhí cā nduhū. Chi cuāhā cā tiñu sáhá nī nsūú cā ndá máá dē, de cuāhā cā vuelta nī ncani nchivī nduhū, de cuāhā cā vuelta nī nchīhi nī vecāa, de suni cuāhā vuelta ja ñatin cuū ni. \p \v 24 Chi ndá táhán nī tēe hebreo ūhūn vuelta nī ncani ndasí dē nduhū jíín cuarta ñii, iin medida jā ja ñatin cuū ni sáhá. \p \v 25 Unī vuelta nī ncani ndá dē nduhū ntuxíi, de iin vuelta nī ncuun ndá dē yūū xīnī ni. Unī vuelta nī nquēe barco jā ní jica nī sīquī tūhun yā. Iin ñuú jíín iin nduú nī nchosō teni nī nūū cūnú ndute mar. \p \v 26 Cuāhā vuelta nī ndoho nī jā jíca nī ichi, de nī ncācu nī nūū ndācá yūte, de nī ncācu nī nūū ndācá jācuīhná. Nī ncācu nī nūū nchivī nación ni jíín nūū nchivī ñuū jīcá. Nī ncācu nī cháhá chúcuán tá nī īyo nī ñuū jíín rancho jíín mar. Nī ncācu nī nūū ndá táhán nī jāá nduú íyó ndāā. \p \v 27 Nī nsatíñú nīhin nī de víjín nī ndoho nī. Cuāhā vuelta nī jahnī ni maá nī māhná. Nī jīhī ni sōco, nī nchīchī ni ndute. Cuāhā vuelta nī īyo nditē inī ni, nī ncuitūn ni, nī ncumanī sahma nī. \p \v 28 De sīquī ndācá jā yáhá chi íyó cā. Chi ndiquivī ndóho nī jā nácani ndasí inī ni jēhē ndá grupo nchivī cándíja. \p \v 29 Tú iin nchivī nduú fuerza inī ji, de suni súcuán ndóho nī jíín ji. De tú iin nchivī quívi ji cuāchi sáhá táhán ji, de ndóho nī tūhun canoō jíín tūhun quítī inī. \p \v 30 Tú súcuán de tú cánuú jā cutéyíí nī, de va cutéyíí nī sīquī ndācá jā stéhēn jāá nduú nā fuerza inī ni. \p \v 31 De Yāā Dios, Yāā cúu Tatá maá Jētohō ō Jesucristo, jínī yā jā cáhān ndāā ni. De níí cání ná cáhān nchivī jā vāha ndasí Yāā cúu yā. \p \v 32 Tá nī īyo nī ñuū Damasco, de gobernador jā ndácu tiñu inī región jā tíin rey Aretas, nī jani dē ndá soldado nī jito vāha dē ndá viéhé pared jā ní jicó ndúū ñuū ñúcuán, chi tiin dē nduhū jā quíhīn ni vecāa nícu. \p \v 33 De nī nquīvi nī inī iin tīcá, de nchivī cándíja nī ntavā ji nduhū ventana iin vehe jā íyó yīcā pared, chi nī snúu ji nduhū inī tīcá. De súcuán nī ncācu nī nūū tēe ñúcuán. \c 12 \s1 Jā ní īyo iin jā ní stéhēn nūū Pablo jā ní stúu yā nūū dē \p \v 1 De nduú níhīn tīñú jā cútéyíí nī. De vāha cā ná cáchī tūhun nī nūū nū sīquī iin jā ní stéhēn maá Jētohō ō chi nī stúu yā nūū ni. \p \v 2 Jínī ni iin tēe jā cándíja Cristo, de ja nī ncuu ūxī cūmī cuīyā jā ní nsāhá yā jā ní ncaa tēe ñúcuán nī jēhēn dē jondē andiví ūnī. De nduú jínī ni á nī jēhēn ni jíín yiqui cúñu nī, á nī jēhēn ánō ni-ni. Maá Yāā Dios cúu jā jínī. \p \v 3 Sochi jínī ni jā ní ncanee yā nduhū. De á nī jēhēn ni jíín yiqui cúñu nī, á nī ndōo, nduú jínī ni, chi maá-ni Yāā Dios cúu jā jínī. \p \v 4 Chi nī nsāhá yā jā ní ncaa nī nī jēhēn ni jondē andiví nūū viī ndasí cáá. De ichi ñúcuán nī jini nī ndācá tūhun yuhū ndasí jā má cūú cachī tūhun yóhó nchivī. \p \v 5 De sīquī jā ní nsāhá yā súcuán jíín nī cúu jā cutéyíí nī, sochi sīquī maá nī chi mā cútéyíí nī. Chi cutéyíí nī maá-ni sīquī jāá nduú nā fuerza inī ni. \p \v 6 De tú cúnī ni cutéyíí nī sīquī maá nī nícu, de nsūú jā naā xīnī ni de tú sāhá nī súcuán nícu, chi ndāā jā íyó iin jā cuu cutéyíí nī. Sochi mā sāhá nī, chi nduú cúnī ni jā cani inī nchivī jā cúñáhnú cā ni nsūú cā jā ní jinī ji á jā ní jini ji jā cáhān ni. \p \v 7 De nduú cúnī yā jā yāha jā cutéyíí nī sīquī jā ní stéhēn nijīn yā tiñu ñáhnú ndasí ñúcuán nūū ni, de jā ñúcuán nī nquiji iin tūndóhó jā níquīn nduhū de sndóho nduhū. De iin jā ní jēhe yā tūhun jā tetíñú Satanás cúu, iin jā sndóho nduhū, tácua mā yáha jā cutéyíí nī. \p \v 8 De ūnī vuelta nī ncāhān ndāhví nī jíín maá Jētohō ō jā sāhá jíyo yā quīhīn. \p \v 9 Sochi nī ncāhān yā jíín nī: Nduú chi nduú cúmanī jā cúndáhví inī ni ndóhó. Chi tá nduú fuerza vāha iin nchivī, de sáhá nī jā ndúcuahā cā fuerza maá nī inī ji, ncachī yā. Túsaá de cúsiī inī ni jāá nduú fuerza vāha nī, chi súcuán ndúcuahā cā fuerza Cristo inī ni. \p \v 10 Jā ñúcuán cúu jā cúsiī inī ni jāá nduú fuerza vāha nī, jíín jā cáhān nāvāha nchivī nūū ni, jíín jā cúmanī nūū ni, jíín jā jínī ūhvī ji nduhū, jíín jā ndóho nī tūndóhó jā síquī Cristo. Chi jāá nduú fuerza vāha maá nī, ñúcuán sáhá jā níhīn ni fuerza maá yā. \s1 Jā nácani inī Pablo sīquī nchivī cándíja ñuū Corinto \p \v 11 De va tēe naā cúu nī jā ní nsāhá téyíí nī maá nī túsaá. De sīquī jāá nduú cándíja ndá nú nduhū, jā ñúcuán cúu jā sáhá nī súcuán. Chi sa cánuú jā cuetúhún ndá nú nduhū nícu. Chi vísō nduú tiñu cuitī ni jā maá nī, sochi va nduú núu cuitī ni nūū ndācá tēe ñúcuán jā cáhān ndá nú jā apóstol cúñáhnú cúu dē. \p \v 12 Chi māhñú ndá nú nī nsāhá nī ndācá tiñu jā stéhēn jā cúu ndija nī apóstol. Chi jíín cuāhā paciencia nī nsāhá nī ndācá tiñu ñáhnú jā stéhēn poder Yāā Dios, jíín ndācá tiñu jā ní nsāhvi inī nū nī jinī nū. \p \v 13 De nduú ní nsáhá nī ndá ndóhó jā coo núu nú nūū ndá cā grupo nchivī cándíja, chi mátúhún-ni jāá nduú ní jéhe nī tūhun jā taji nú jā jíni ñúhún nī, ñúcuán-ni cúu jā ní nsāhá nī. Túsaá de cune cáhnú inī ndá nú tú súcuán nī nsāhá nī falta nūū nū. \p \v 14 De mitan de ja íyó tūha nī jā cuéndēhé nī ndá nú vuelta ūnī. De suni nduú nā cuá cācān ni nūū nū, chi nsūú ndatíñú nú cúu jā cúnī ni, chi sa jā ná quéndōo vāha nú jíín tūhun yā. Chi cúu ndá nú tá cúu sēhe nī, de sēhe chi nduú cánuú scáyā ji jā cuu tatá ji, chi sa tatá cánuú jā cuāha dē jā jíni ñúhún sēhe dē. \p \v 15 Jā ñúcuán cúsiī inī ni jā cāxīn ni jā névāha nī, de jondē sndíhi nī fuerza maá nī, tácua sāhá nī jā quendōo vāha ánō ndá nú. De mānī cā coo nī jíín nú, vísō sanaā de jacū-ni íyó mānī ndá nú jíín nī. \p \v 16 De íyó jacū nū jā cáhān jā vísō nduú nā cuá ní jícān ni nūū nū, sochi tēe stáhví cúu nī, chi nī nducú nī modo ndīchí jā nīhīn ni xūhún nú, cáhān ndá nú. De nduú. \p \v 17 ¿A ndá tēe jā ní ntají nī nūū nū, á íyó iin dē jā ní stáhví dē ndá ndóhó jā nīhīn dē xūhún nú cuu maá nī? Nduú cuitī. \p \v 18 Nī ncāhān ndāhví nī jíín Tito jā cuéndēhé dē ndá nú, de nī ntají nī incā hermano nī jēē jíín dē. ¿De á nī stáhví Tito nī nquehen dē xūhún nūū nū jā cuu maá dē, á naá cúu? Nduú, chi inuú-ni sáhá ndúū ni, chi iin-ni ánō ndúū ni. \p \v 19 A sanaā de jáni inī ndá nú jā cáhān ni tūhun yáhá tácua cani inī nū jā vāha tēe cúu nī. Nsūú súcuán cúu, chi Yāā Dios jínī yā jā cáhān ni maá-ni tūhun jā cúnī Cristo. De ndihi jā cáhān ni chi ndúcú nī jā cuja nú jíín tūhun yā, ñanī mánī. \p \v 20 Chi yúhú nī jā tá cuēē ni nūū nū, de sanaā de cunī ni jāá nduú sáhá ndá nú tiñu jā jétahān inī ni. De ndá máá nú suni mā quétahān inī nū nduhū. Chi sanaā de cánāá ndá nú, cúcuásún inī nū, quítī inī nū, cúnduxí nú, sátúhún nú, cáhān nū sīquī táhán nú, cútéyíí nú, jíca nēhén nú. \p \v 21 De yúhú nī jā tá cuēē tucu nī de cuāha Yāā Dios tūhun canoō nūū ni jā súcuán sáhá ndá nú. De sanaā de cucuécá inī ni tú íyó cuāhā nū jā ní nsāhá cuāchi ichi chátā, de nduú nácani inī nū jā sndóo nú tiñu téhén, jíín tiñu jíca ndiī, jíín tiñu néhén ndasí jā ní nsāhá ndá nú. \c 13 \s1 Saludo jíín tūhun jā cáchī tūhun Pablo jā sándīhí \p \v 1 Yáhá cúu vuelta ūnī jā cuéndēhé nī ndá nú. De sāhá ndāā ō tiñu tá cúu nūū cáhān tutū: Jíín tūhun jā cáhān ūū á ūnī testigo de cundaā ndācá tiñu, cáchī. \p \v 2 De mitan jā íyó jícá nī de cáhān tucu nī tá cúu nūū ní ncāhān ni tá nī īyo nī jíín nú. Cáhān ni nūū ndá nchivī jā ní nsāhá cuāchi ichi chátā, jíín nūū ndihi nú, jā tá cuēē tucu nī de mā cōó vitá inī ni jíín ndá nú. \p \v 3 De ñúcuán cuu prueba jā ndúcú ndá nú tú jāndáā jā cáhān ni jíín fuerza Cristo. Chi Cristo nduú cúmanī fuerza yā jā sāhá ndāā yā jíín ndá nú, chi stéhēn yā poder yā māhñú nú. \p \v 4 Chi vísō nduú ní stéhēn yā fuerza yā tá nī jīhī yā yīcā cruz, sochi mitan chi técū yā jíín poder Yāā Dios. De tá cúu nūū ní ndoho maá yā, suni súcuán ndóho ndá nī mitan jāá nduú fuerza ni. De vísō súcuán de jíín poder Yāā Dios de técū ndá nī jíín yā jā sátíñú nī nūū nū jā síquī tūhun yā. \p \v 5 Coto túnī ndá nú maá nú tú íñí nīhin nú jíín tūhun cándíja nú yā. Sāhá vāha nú cuenta. ¿De á nduú jínī ndá nú jā ndéē Jesucristo inī ánō nū, de tú ndāā jā ní ncandíja ndija nú? \p \v 6 De ñúhún inī ni jā suni cúcáhnú inī ndá nú jā cándíja ndija ndá máá nī. \p \v 7 De jícān táhvī ndá nī nūū Yāā Dios jā má sāhá ndá nú ni iin tiñu néhén. De vísō cuetúhún ndá nú jā vāha ndácu nī nūū nū, á vísō mā cuétúhún nú, de nduú nā cuá sāhá, chi maá-ni jā sāhá nú tiñu ndāā cúu jā ndúcú nī. \p \v 8 Chi nduú jásī ni nūū tiñu ndāā, chi sa scáca nī. \p \v 9 Túsaá de cúsiī inī ndá nī de tú nduú nā fuerza maá nī, de tú íyó fuerza maá nú. De níní jícān táhvī ni jā ná cúja cā inī ndá nú jíín tūhun yā. \p \v 10 De tée nī carta yáhá nūū nū jondē ncháha ca cuēē ni, tácua tá cuēē ni de nduú cā jíni ñúhún jā cuxeēn ni nūū nū. Chi nī jēhe Jētohō ō tiñu yáhá jā ndíso nī tácua sāhá nī jā cuja ánō ndá nú jíín tūhun yā, nsūú jā snáā ni. \p \v 11 Ja nī ncāhān ō túsaá hermano, de ná cóo jā váha jíín ndá nú. De cundihvī inī nū jā cuja nú jíín tūhun yā, de coo ndeé inī nū. De coo inuú inī nū de cundeē mānī nū jíín táhán nú. De Yāā jā ndíso tūhun ndeé tūhun sīī inī jíín tūhun cúndáhví inī, coo yā jíín ndá nú. \p \v 12 De tá cáhān jítáhán ndá nú, de yíñúhún techuhú nú ndahá ndá ji. \p \v 13 Sāhá ndeé inī ndá nú, cáchī ndá hermano cándíja jā íyó yáhá. \p \v 14 De ñúhún inī ni jā Jētohō ō Jesucristo ná sáhá cā yā jā váha ndá nú, de Yāā Dios cundáhví inī yā ndá nú, de Espíritu Santo coo cáhnú yā jíín nú. Súcuán ná cóo. Amén.