\id TIT - Makua Bible Version \ide UTF-8 \h Natito \toc1 Iwarakha i Napaolo wa Natito \toc2 Natito \toc3 Nat \mt2 Iwarakha i Napaolo wa \mt1 Natito \imt Malhove o uholhelha \ip Iwarakha i Napaolo wa Natito phi imoka yo iwarakha ncheshe chaalhepiye ni Napaolo chaarwenhe aya wa ntu mmoka mmoka ahikhalhaka nlhoko wa attu anrumelhenlhe Kuristo. Iwarakha chikina taaru phi iwarakha yo upachera wa Natimotheo ni iwarakha yo nayelhi wa Natimotheo ni iwarakha wa Nafilimoni. Napaolo yaalhempe iwarakha u Natito nansho yooniaka wiira aalhakenlhe wiira yashomiye vaattuni. Ninochuwelha yoyo mwaha uyo ukhalhawaya anowiihimiacha ipilhi aya thoko karumiya, ittu Natito yaari aya achuwelhaka. Napaolo veekinaka yaalhempe ilha iwarakha ilha iyaakha iriyari yo 63-65 baada yo uyaria wa Kuristo. \ip Napaolo ahaalhehera Natito wiira avare ntheko wo uholhelha milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo u ichirumba yo Ukirete. Paahi etu Napaolo aalhepa iwarakha ilha waalhehera Natito wiira yaathanlhe ni wettuchiha aholhelhi o milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo. Anowaalhelha chittu thoko chaalhempe aya u Natimotheo. Nhina iwarakha mmo, anoohimiacha iphiro chinothananiya aya ukhalha aholhelhi o milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo chiyo. Paahi etu milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo ni aholhelhi o milhoko o lhelho va attwariheke chechiyo iphiro chinothananiya aya ukhalhana chiyo vanoholhelha aya. \iot Chiri nhina \io Napaolo anowaalhehera Natito waathanlha attu anonttuna Nlhuku (nlhako wo 1:1-16). \io Tho, anowaalhehera weettuchiha attu akhalhe makhalhelho anothananiya ni Nlhuku (nlhako wo 2:1-3:11). \io Vanomalhiha aya, Napaolo anomalhihera wo malhove o uttuka iwarakha aya iyo (nlhako wo 3:12-15). \c 1 \p \v 1 Mii Paolo, namitheko a Nlhuku ni karumiya a Yesu Kuristo kinoolhepa. \p Mii kihothanlhiya ni urumiya kirwee kaahelhe nrima attu athanlhiye ni Nlhuku ni waaholhelha attu achuwelhe ikeekhene wiira akhalhe iphiro chinothanana awe Nlhuku. \v 2 Yeyo ikeekhene iyo phi nonikhulhuvelhiha upatta ukumi wo mahuku o uhimalha, naalhehiye ihu ni Nlhuku hinoothacha toka machokholhelho ilhapo ihinaya wuupiya. \v 3 Ni ikatema yorera yaayeke ahopatakulha nttenga wawe. Nkakaarumiya wiira kivire kaahimiacha wo urumelhelhiya ni Nlhuku Moopolhi ihu. \p \v 4 Kinolhepa iwarakha iwe uwaninyu inyu Natito anaaka e ikekhiaye munrimani munopisha ihu. \p Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Kuristo Yesu Moopolhi ihu. \s Ntheko u Natito Ukirete \p \v 5 Wo yoyo nlhatu uyo kahoohiyani Ukirete, wiira nrehelhelhe vakittu vawukuwilhe ni waathanlha ashulhupalhe aholhelhi o milhoko cha attu anonrumelhelha Kuristo kila iwani. Muupuwelheke thoko chenre aka wo ulheherani. \v 6 Wiira ashulhupalhe aholhelhi o nlhoko wa attu anonrumelhelha Kuristo anophwanelhiya ukhalha attu o uhikhuwachiya, akhalheke nlhopwana a nthiyana amoka ni achishaana awe akhalheke anonrumelhelha Kuristo ahikhalhe o hiiwa aamukiaka ama o tiyamaru. \p \v 7 Ukhalhawaya attu anoshunga nlhoko wa attu anonrumelhelha Kuristo phi o ipilhi yo weemelhelha mitheko cha Nlhuku. Paahi etu, hikhalhe ntu o ukhuwachiya ama o wiititihacha mena hikhalhe ntu o uhipicha uthunalha ama ntu o uhapalhiya ama ntu o waana indewo ama ntu o nlhulha wo uttuna nchurukhu chinene. \v 8 Nansho akhalheke ntu o waapochera alheto ni ntu o uttuna upanga chittu choombone. Akhalheke ntu o wiichaamuka, ntu e ikekhiaye, ntakatifu hinokhuwachiya ni ntu neetawara mwanene. \v 9 Akhalheke ntu novarechesha rata nttenga we ukhulhuvelhiya thoko chinre awe wo wiittuchihiya wiira oorie waahelha nrima attu wo weettuchiha meettuchiho e ikeekhene ni wookokolha attu anovaanyiha. \p \v 10 Ukhalhawaya ahaawo attu anovaanyiha ni waathepiacha attu akina chittu chihiri ni irusho, athepaka alhe akhumme iphiro cha attu enelhiye unyawo munrimani, Ayahudi anrumelhenlhe Kuristo alhe. \v 11 Amaalhihiyeke yayo attu ayo ukhalhawaya naahiyaka anoothepa waapitikusha nrima attu mmanupani mwonkhaye vaneettuchiha aya chittu chihinooria aya wiittuchiha. Anopangacha chiicho wiira apatte nchurukhu wo wiittuchiha chittu cho wulhiha muru. \v 12 Ata ntu mmoka mmilhokoni mwa anamilhohi aya, ahoolhumacha wiira, “Attu o Ukirete mahuku onkhaye arii attu o woothacha, ari thoko mashene, attu o ureshi ni attu o nlhulha!” \v 13 Ni uyo hohimiechesha we ikekhiaye. Ni wo yoyo nlhatu uyo etu, mwaachacheracheke chinene, upisha nrima waya ulhipeke. \v 14 Ahiyeke wiiwelhelha ithelhi cha Ayahudi mena ahiiwelhelhe malhehero yeeshiye ni attu akhonte ikeekhene. \p \v 15 Kila ittu iri yorera wa attu orera nansho khiiwo ittu iri yoombone wa attu o nyalha ni o nrima uhinrumelhelha. Ukhalhawaya mirima ni irusho chaya chihonanarihiya. \v 16 Yayo attu ayo aneera wiira anonchuwelha Nlhuku, nansho meetelho aya anowaakhota. Phi attu ahinolhoka mmiithoni mwa ashikhunanaya, o mirima cho itiyamaru, ahinolhoka wo mitheko chiriyoothe chorera. \c 2 \s Meettuchiho e Ikekheene \p \v 1 Nansho inyuva mweettuchiheke attu malhove a Nlhuku arii phi e ikeekhene. \v 2 Mwaahimerieke ashulhupalhe wiira eethimicheke, akhalheke attu o weewelhelha ashikhunanaya, o irusho, o upisha nrima ni o waattuna attu ni o uvilhelha. \v 3 Ni chiichammo mweettuchiheke manyopani o wulhuvalha wiira amwooveke Nlhuku. Ahikhalhe attu o waapa akhunanaya ama ipotta cho uhapalhiya utheka. Eettuchiheke akhunanaya iphiro choombone, \v 4 wiira aalhake imialhi yaattune manyowannyaya ni achishaana aya, \v 5 yiitimarikheke ni vavawo ahikhalhe o unanara, anopangacha chittu chorera wo manyowannyaya, nlhove na Nlhuku nihiwe naaruwaniya. \p \v 6 Thothoni tho, mwaamukeke ashimirawo wiira ni ayo yiithimicheke. \v 7 Wo iphiro chonkhaye ni inyu mwaanene nkhalheke ntu o utwarihelhiya wo meetelho inyu oombone. Mwiilhipiheke wo malhove nnetuchiha inyu attu, mena nhipange thoko ncheche. \v 8 Malhove aneettuchiha inyu akhalheke o ikuru ahinoovanyihiya, amalhaponi inyu awe oona ishoni ahikhalhaka ni ittu yo unanara yo unihukumulha. \p \v 9 Ipotta ni ayo chiicho eetimarikheke wa manyaapwiiya aya aanaaruma ayo, yaatelhihaka wo mitheko chonkhaye chinopanga aya. Ahaanyihanaka, \v 10 mena wiiya nhakhu aya. Nansho, ooniheke nrima woombone ni ukhulhuvelhiya, echonihaka wo iphiro chonkhaye wiira meettuchiho a Nlhuku Moopolhi ihu phi o ikeekhene. \v 11 Ukhalhawaya nnema wa Nlhuku unommwiiha noopo uhopatakulhiya wa attu onkhaye. \v 12 Nnema wa Nlhuku unoniittuchiha hii ukhota nikakata no velhaponi va, nikhalhe wo uhihapalhiya, wo wiitimarikha ni wo uvarechesha ikekhiaye, uno ninthimichaka Nlhuku ninari bado velhaponi va, \v 13 niwehereraka nihuku no mpuha ninokhulhuvelha ihu, vanohalha aya upatakulhiya nthimicho wa Nlhuku mulhupalhe ni Moopolhi ihu, Yesu Kuristo. \v 14 Yoyo aheekumiha mwanene wo nlhatu wihu wiira anoopolhe mu uhilhokani mwonkhaye anihapihaka ukhalha atakatifu awe, attu anovarechesha upangacha chittu choombone. \p \v 15 Mwiittuchiheke chilha chittu chilha, nvarelhelhaka ikuru inyu uno mwaalheheraka ni waamuka attu anowiiwelhelhani. Ni vavawo hikhalhe ntu hinowiwelhelhani. \c 3 \s Makhalhelho a attu anrumelhenlhe Kuristo \p \v 1 Mwoopusheke attu wiira yaathimicheke aholhelhi ni attu anotawara, yeewelhelheke ni ukhalha rata wo kila iphiro upangacha mitheko chonkhaye. \v 2 Mwaahimerieke wiira ahinruwane ntu riyoothe, nansho akhalheke attu o mpuha ni o wiiwanana. Ni wo mahuku onkhaye yooniheke nrima woombone wa kila ntu. \v 3 Ukhalhawaya khalhayi vawo hii naari attu o uhikhalha ni irusho, o tiyamaru, ni attu o uwonya. Naari ipotta cho nikakata no wiipuhiha no kila iphiro. Nikhalhaka mu uwonyani ni ihache, attu anivengaka ni hii nivenganaka naashineneru. \p \v 4 Nansho ikatema yo mpuha ni uttuna wa Nlhuku Moopolhi ihu vaapatakulhiye aya, \v 5 ahonoopolha, kuhiwe wo nlhatu uriyoothe wo ikekhiaye waapannge ihu hii, nansho wo ikiriri awe, ni wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku nonivahera wiira niyarie tho ni univaha ukumi wo naanano wo unihapiha mmaashini. \v 6 Nlhuku ahonivaha wo winchiva Iphumu awe wo iphiro ya Yesu Kuristo Moopolhi ihu, \v 7 wiira etu wo nnema wa Nlhuku naalhakelhiye ikekhiaye, niwe naapatta ukumi wo uhimalha unokhulhuvelha ihu. \v 8 Nna phi nulhumo no ukhulhuvelhiya. \p Kinouthananani inyuva nvarecheshe ulha mwaha ulha, wiira attu onkhaye anonrumelhelha Nlhuku akhalheke ni nrima wo upanga chittu choombone, chinaatelhiha attu mirima. \v 9 Nansho nshembeke malhove o uvaanyihana o uhikhalha ni maana anaacha manyaapwiiya, indewo ni uvaanyihana mwaha unaacha Malhehero. Ukhalhawaya yayo khanlhoka ni mena kharina maana ariyoothe. \v 10 Ntu naaniha attu yoyo mmwamukeke nkwaha wo upacha ni nkwaha wo nayelhi, aahiiweke mummwalhaaneke, \v 11 nchuwelhaka wiira ntu thoko yoyo hopotera ni uwonya. Ukhalhawaya uwonya wawe phi nonhukumulha wiira howonya. \s Malhove o umalhihera \p \v 12 Vanohalha aka waaruma Nartema ama Natikiko, mwaavieke iphiro yo uwa Unikopoli mmwe naakumaana, ukhalhawaya kiholhakelha uwa ukhalhani wowo nlhaalha wo uririya. \v 13 Mpangeke kila chinohalha inyu wooria, waakaviha ashinna Zeno owiittuchiha Malhehero ni Naapolo, wiira vaneeta aya munkwahani mwaya, ahiwukuwelhiye ittu iriyoothe. \v 14 Attu ihu ni ayo lazima vano eettucheke upanga mitheko choombone, wiira chaakavihere wimma maphepu ittu ni upatta yo waavaha attu anovekelha, ukumi waya ukhalhe wo urera. \p \v 15 Attu onkhaye anaakhalhana aka va, anouvahani isalamu. Ni isalamu chihu mwaapiihereke manyampwana anaattuna ihu anonrumelhelha Kuristo. \p Nnema wa Nlhuku ukhalhe vamoka ni inyu mwaatti.