\id JHN - Makua Bible Version \ide UTF-8 \h Nayohana \toc1 Malhove Orera a Yesu Kuristo thoko chilhepiye aya ni Nayohana \toc2 Nayohana \toc3 Yoha \mt2 Malhove Orera a Yesu Kuristo thoko chilhepiye aya ni \mt1 Nayohana \imt Malhove o uholhelha \ip Ikitabu yo injili ilhepieye ni Nayohana phi imoka yo ichitabu ncheshe nhina Malhehano o Naanano anohimiacha ukumi ni makhalhelho a Yesu Kuristo. Kila imoka yo chechiyo ncheshe chiyo ineehaniya “injili,” maana aya akhalhaka “malhove orera.” Chaalhepiye ni Namatayo, Namako, ashinna Luka ni Nayohana baada yo ukhwa wa Yesu. Ikitabu yo injili i Nayohana yaalhepiye veekinaka ni owiittucha Nayohana vaatameria iyaakha yo 90 baada yo uyaria wa Kuristo. Inakhalhaka chiicho etu, ikitabu iyo khinaahimiacha Nayohana wiira phi lhepilhe, uno iphiro ilhepiye aya ilhikaanaka chinene ni iwarakha yo upacha i Nayohana, iwarakha yo nayelhi i Nayohana ni iwarakha yo neraru i Nayohana. Attu o ulhepa akina o khalhayi anaahimiacha Nayohana wiira aakhalha iwani yo Uefeso yeyo ikatema iyo. Paahi etu ilhikaanaka wiira ilha ikitabu ilha yaalhepiye Uefeso. Nayohana anoohimiacha mwaari nlhatu uri nkitabuni wiira yaakavihe attu arumelhelhe wiira Yesu phi Kuristo, Mwaana a Nlhuku nkumi (nlhako wo 20:31). Wo urumelhelha nenno nlhove nno nipatte ukumi wo nchina nawe. Ikitabu ilha yaalhepiye irwee yashomiye ni onkhaye Ayahudi ni ahiri Ayahudi. Injili i Nayohana wo iphiro chikina khinolhikaana ni injili chikina ttaaru chiyo. Nayohana anoweha chinene mwaha wo cho ushangiha chaapannge awe Yesu, ahihimiachaka chinene mwaha wo malhikaaniho eettuchiha awe Yesu. Chittu chikina chulhupalhe thoko ubatiiziya wa Yesu ni ulhikachiya uthakoni khachinohimiachiya nhina injili ilha. \iot Chiri nhina \io Nayohana anoochokholha injili (nlhako wo 1:1-18:2). \io Tho anoolhepa mwaha unaacha cho ushangiha chaapangilhe awe Yesu (nlhako wo 1:19-12:50). \io Tho, anoohiamcha miaha chinchi chinoholhelha nookhwa ni uhihimmwa wawe (nlhako wo 13:1-20:31). \io Nayohana anomalhiha injili aya wo uhimiacha ikatema imoka Yesu vaakhumelhenlhe awe attu baada yo uhihimmwa wawe ni uhimiacha nnikwa aya wo uchokholha ulhepa injili ilha (nlhako wo 21). \c 1 \s Nlhove ninowiiha ukumi \p \v 1 Vaachokhonlhe aya chittu chonkhaye chihinoopiya, Nlhove ahaawo, ni uyo aari ni Nlhuku, ni uyo aari Nlhuku. \v 2 Toka vaachokhonlhe aya Nlhove aari vamoka ni Nlhuku. \v 3 Nlhuku voopilhe awe chittu chonkhaye ahaawo, khiiwo iriyoothe yoopiye wo uhikhalha yoyo \v 4 Nlhove phi aari machokholhelho o ukumi ni uyo ukumi uyo nkawaawiha nthuko wa attu. \v 5 Nthuko waamwalhelha mwiipiphini, ni ipiphi khayoonrie utipiha yoyo nthuko uyo. \p \v 6 Nlhuku ahonruma karumiya awe, eehaniya Yohana, \v 7 aawilhe uhimiechesha wa attu mwaha wo yoyo nthuko uyo, attu eewe ni urumelhelha. \v 8 Nayohana khayaari yoyo nthuko uyo, nansho aawilhe uhimiechesha wa attu mwaha wo yoyo nthuko uyo. \v 9 Yolha phi nthuko we ikekhiaye, nthuko unowa velhaponi ni wamwalhelha attu onkhaye. \p \v 10 Nlhove ahaawo velhaponi, ni wo iphiro awe ilhapo yahoopiya, inakhalhaka chiicho, attu o velhaponi khayanchuwenlhe. \v 11 Aawilhe velhaponi vawe mwanene, nansho attu awawe khayampochenre. \v 12 Akina, nansho, yampochenre ni unrumelhelha, yayo ahaavaha ikuru yo ukhalha ashaana a Nlhuku phi alhe arumelhenlhe nchina nawe. \v 13 Ahikhalhaka ashaana a Nlhuku wo iphiro thoko cho uyariya ni ntu, mena mattunelho a ntu, Nlhuku mwanene phi ari athumwanaya. \p \v 14 Yoyo Nlhove uyo nkaakhalha ntu, nkaakhalha uwanihu. Ni hii nahoona nthimicho wawe, nthimicho wawe yoyo ri Mwaana o vekhawe a Nlhuku chanre nnema ni ikeekhene. \p \v 15 Nayohana nkayaahimiechesha wa attu mwaha wawe. Nkayaakhuwelha eeraka, “Yolha phi ulhe kanhimianche aka venre aka wiira, ‘Noowa ntu mmoka vatulhi waka, ri mulhupalhe ukipwaha mii, ukhalhawaya ahaawo kihinayariaa.’ ” \p \v 16 Wo nnema wawe mwinchi, hiyaano onkhaye nihopochera mpuha umpwaha mpuha uvinre. \v 17 Nlhuku ahonivaha Malhehero wo iphiro ya ashinna Musa, nansho nnema ni ikeekhene chihoniweelha wo iphiro ya Yesu Kuristo. \v 18 Khaawo ntu mwonne Nlhuku ikatema iriyoothe. Mwaana vekha awe, aakhalha vamoka ni Nlhuku, phi nichuwelhinhe Athithi. \s Nttenga u Nayohana Obatiiza \r (Mat 3:1-12; Mako 1:1-8; Luk 3:1-18) \p \v 19 Wu phi uhimiechesha u Nayohana, ikatema aholhelhi a Ayahudi o Yerusalemu vaarumme aya opochera ishaani ni Alawi u Nayohana yaakohe wiira, “Inyuva phi apani?” \p \v 20 Nayohana khakhonte waakhulha, nkayeera wo uhivitha wiira, “Miyaano kakihena Kuristo Moopolhi a attu.” \p \v 21 Vavawo nkayaakohiya tho, “Inyuva phi apani etu? Chani inyuva phi Naeliya?” \p Nayohana nkaakhulha, “Akihena mii.” \p Nkayaakohiya tho, “Chani inyuva phi anamilhohi alhe anowehereriya uwa uuromolhani nihuku no uwa Masiya?” \p Nkaakhulha “Akihena mii.” \p \v 22 Nkayaakohiya tho, “Paahi etu inyuva phi apani? Nnihimerieke mwaanene nlhove nowahimeria anirumme.” \p \v 23 Nayohana nkaakhulha, “Miyaano phi yolhe anamilhohi ashinna Isaya aahimmie aya yeeraka, \q ‘Nlhove na ntu niheewaniya muuthakoni, \q Chookolhiye iphiro cho uvira Athithi!’ ” \p \v 24 Yayo akarumiya yaarumiye ni nlhoko wa Amafarisayo ayo, \v 25 nkayaakoha Nayohana, “Yakhalhaka inyuva kanhena Kuristo, kanhena Naeliya ni vavawo kanhena anamilhohi, woonaka nnowaabatiiza attu?” \p \v 26 Nayohana nkayaakhulha, “Miyaano kinaabatiiza attu wo maashi, nansho hawo mmoka eemenlhe munlhokoni mwinyu mwaattiva nhinaaya unchuwelha. \v 27 Yoyo nowa utulhi waka, nansho mii kihiphwanelhiyaka inakhalhaka uthaphulha miripwe cho ikwakwata chawe.” \fig Ikwakwata nnyaani mwa ntu|src="05 Sandals.jpg" size="col" ref="1:27"\fig* \p \v 28 Yoyo mwaha uyo waakhumelhenlhe Ubethaniya, unosha nchuwa ukhopelhelhe mwolhoko wo Uyorodani, Nayohana vaari aya aabatiizaka attu. \s Yesu, Mwaana o Khondoro a Nlhuku \p \v 29 Waashelhe waya, Nayohana ahomwoona Yesu awaaka, nkayeera, “Ulha phi Mwaana o Khondoro a Nlhuku nothamiha uwonya wa attu. \v 30 Yolha phi ulhe kanhimianche aka wiira, ‘Utulhi waka nowa ntu mmoka ri mulhupalhe ukipwaha mii, ukhalhawaya ahaawo mii kihinayariaa.’ \v 31 Miyaano kimwanene akanchuwenlhe, nansho kiwiilhe uwabatiiza attu wo maashi ikhalhe wiira attu o Uisraeli anchuwelhe.” \p \v 32 Nayohana nkayaahimiechesha eeraka, “Kahomwoona Iphumu ya Nlhuku akhuruwaka thoko kaulha ukhuma wiirimu ni ukorelha vanikhathani vawe. \v 33 Miyaano akanchuwenlhe, nansho Nlhuku kirumme kaabatiize attu wo maashi ahokihimeria wiira, ‘Ulhe ntu nnohalha inyu umwoona akhuruwelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku ni unkorelha vanikhathani vawe, yoyo phi ntu naabatiiza attu wo Iphumu ya Nlhuku.’ \v 34 Nayohana nkayeera, kihoona, ni mii kihimiecheshe vano wiira yolha phi Mwaana a Nlhuku.” \s Owiittucha o upacha a Yesu \p \v 35 Waashelhe waya, Nayohana aari vavawo tho vamoka ni owiittucha aya elhi. \v 36 Vaamwonne aya Yesu aviraka nkayeera, “Mmwooneke! Ulha phi Mwaana o Khondoro a Nlhuku.” \p \v 37 Owiittucha aheewa Nayohana voolhumacha aya yayo malhove ayo, nkayanttwaracha Yesu. \v 38 Yesu nkaarukunuwa, nkoona owiittucha a Nayohana anttwaraka, nkaakoha, “Nnaaviani?” \p Ni ayo nkayaakhulhacha “Rabi, nnokhalha vayi?” Rabi maana aya, “Owiittuchiha.” \p \v 39 Yesu nkaakhulha, “Mmweeke ni inyu nnowoona.” Vavawo waari uchechilho, paahi etu owiittucha ayo nkayaarwaa nkayoona vaakhalha awe, nkayankhalhana uwannyawe nenno nihuku nno. \p \v 40 Naandorea ahima aya Nasimoni Peturo yaari amoka ya attu elhi yeewilhe Nayohana voolhumacha aya, nkayanttwara Yesu. \v 41 Vahiphincheru Naandorea nkayaakumaana Nasimoni ahima aya, nkayaahimeria wiira, “Nihomwoona Masiya.” Masiya maana aya Kuristo, Moopolhi. \v 42 Nkayaavelhelha Nasimoni wa Yesu, \p Yesu nkaaweha Nasimoni nkeera, “Inyuva phi Nasimoni mwaana a Nayohana, nansho vano nnohalha wiihaniya Kefa.” Ukhalhawaya we Iyunani nenno nchina nno phi Peturo maana aya mwalha. \s Yesu noweehana Nafilipo ni Nanathanieli \p \v 43 Waashelhe waya Yesu nkoona mbaya arwee Ugalilaya. Nkaaphwanya Nafilipo nkeerelha, “Nkittware!” \v 44 Nafilipo aari anenchi o Ubethsaida, iwani yaakhalha aya Naandorea ni Napeturo. \v 45 Nafilipo ni ayo nkaaphwanya Nanathanieli, nkaahimeria, “Nihomwoona ulhe ashinna Musa anromonlhe aya nhina ikitabu yo Malhehero, ni anamilhohi alhepaka nttenga wawe. Yoyo phi Yesu mwaana a Nayusufu, o Unazareti.” \p \v 46 Nanathanieli nkayaakoha Nafilipo, “Ittu yoombone inowooria ukhuma Unazareti?” \p Nafilipo nkayaakhulha, “Mmwe mwoona.” \p \v 47 Yesu vonne aya Nanathanieli awaaka nkeera, “Mmwooneke! Yolha phi Mwiisraeli mwanenene, khiiwo ittu innananre nhina mwawe!” \p \v 48 Nanathanieli nkayankoha, “Nkichuwenlhe chani?” \p Yesu nkaakhulha, “Vaari inyu wuthi nkhuyu Nafilipo ahinaya uwihanani kahowoonani.” \p \v 49 Vavawo Nanathanieli nkayaamwakhulha Yesu eeraka, “Owiittuchiha, inyuva phi Mwaana a Nlhuku! Inyuva phi Amwene o Uisraeli!” \p \v 50 Yesu nkeerelha, “Chani nnorumelhelha ukhalhawaya kihouhimeriani wiira kahowoonani vaari inyu wuthi nkhuyu? Nnowa mwoona moolhupalhe upwaha alha!” \v 51 Yesu nkaahimeria onkhaye wiira, “Kinouhimeriani ikekhiaye, nnowoona irimu chihulhiaka ni minepa cha Nlhuku chiwelhaka ni ukhuruwa vachulhu vawe Mwaana a Ntu.” \c 2 \s Arusi Ukaana \p \v 1 Nihuku no neraru ahokhalha arusi iwani yo Ukaana, ilhapo yo Ugalilaya, anumwanawe Yesu aari wowo, \v 2 ni Yesu aholhalheiya vamoka ni owiittucha awe wa arusini uwo. \v 3 Idivai yamalheke, anumwanawe nkayaamwiirelha Yesu, “Idivai ihomalha.” \p \v 4 Yesu nkaakhulha, “Maanyi, nlhatu waani nnokiirelha chiicho. Ikatema aka khinaaya.” \v 5 Anumwane Yesu aheerelha akarumiya, “Ittu iriyoothe inohalha awe uhimeriani mpangeke.” \p \v 6 Ayahudi ahanaa malhemalhelho o ukhucha. Wo yoyo nlhatu uyo etu, chahokhalha vavawo miapu cho malhuku nthanu ni mmoka. Ni kila mwaapu mmoka waahelhiya maashi wo umalhaka madumu makani makhumi melhi ama makhumi mararu. \v 7 Yesu nkeerelha akarumiya, “Nchariheke maashi mmiapuni mmo.” Ni ayo nkayaacharihacha maashi mpaka nchulhu tetetete. \v 8 Yesu nkeerelhacha akarumiya, “Vano nrikeke ni waarwehelha nankawa.” Nkayaarika ni waarwehelha nankawa, \v 9 maashi yaathathuwilhe vano ukhalha idivai, ni ayo nkayaalhawiha. Nansho khayaachuwenlhe wiira ikhumme uyi. Nansho akarumiya alhe yaari achuwelhaka ukhumelhenlhe aya. Nankawa nkeehana abwana arusi, \v 10 nkoolhumacha eerelhaka, “Attu onkhaye ampachera thoko ukawa idivai yo uchiva, yamalhaka phi nokawa aya idivai yooririya. Nansho inyuva nhoshunga idivai yo uchiva mpaka nna!” \p \v 11 Yesu aapannge yeyo yo ushangiha yo uchokholha iyo Ukaana ilhapo yo Ugalilaya, wowo nkooniha nthimicho wawe, ni owiittucha awe nkayanrumelhelha. \p \v 12 Arusi amalheke, Yesu ni anumwanawe vamoka ni ashihimawe ni owiittucha awe, nkayaarwaa Ukapenaumu ni ukhalha wowo wo mahuku vakani. \s Yesu noorwaa unupani wa Nlhuku \r (Mat 21:12-13; Mako 11:15-17; Luk 19:45-46) \p \v 13 Isikuukuu yo Pasaka ya Ayahudi yaari inaatamenrie, paahi etu Yesu nkarwaa Uyerusalemu. \v 14 Wowo, u Inupa ya Nlhuku nkaaphwanya attu athumihaka ing'ope, ikhondoro, ni ikhunda, ni attu o wakakaniha nchurukhu anari anakhanlhanche mmamezani mwaya aakakhanihaka nchurukhu.\fig Ntu o waakakhaniha nchurukhu|src="10 Money Changer.jpg" size="col" ref="2:14"\fig* \v 15 Nkaakorosha ikopo yo nttondoro, nkoomolhacha ashinama onkhaye vathe, ikhondoro vamoka ni ing'ope, nkaapitikulhacha imeza chaya, ni umwarushacha nchurukhu u Inupa ya Nlhuku mmo, \v 16 nkeerelha alhe aathumiha ikhunda alhe wiira, “Nthamihache chilha chittu chilha vaa! Nhipange inupa ya Athumwanaka ukhalha nipuro no upangelha maronda!” \v 17 Owiittucha awe nkoopuwelha iholhepiya nhina Malhove Matakatifu wiira, “Uttuna waka inupa inyu Apwiiya Nlhuku unokiiva, ukipahaka thoko mooro.” \p \v 18 Aholhelhi a Ayahudi nkayaamwakhulha Yesu wo unkoha, “Nnaapangeke cho ushangiha chaani wooniha wiira nhanaa ikuru yo upangacha yoyo mwaha uyo?” \v 19 Yesu nkaakhulha, “Nkaphomolhani ilha inupa ya Nlhuku ilha, ni mii kinotheka tho wo mahuku mararu.” \p \v 20 Vavawo Ayahudi nkayeera, “Ilha inupa ya Nlhuku ilha, yaathekiye wo umalhaka iyaakha makhumi ncheshe ni sita, chani, inyuva nnottuna utheka chani wo mahuku mararu?” \v 21 Nansho inupa yaarerihelha awe Yesu yaari iruttu awe. \v 22 Paahi etu vaahihimushiye awe ukhuma nnookhwani, owiittucha awe ahoopuwelha wiira aholhohera yayo, nkayaarumelhelha Malhove Matakatifu, yaahimianche awe Yesu. \s Yesu noochuwelha mirima cha attu \p \v 23 Yesu vaari awe Uyerusalemu wo isikuukuu yo Pasaka, attu enchi yahorumelhelha nchina nawe yooneke cho ushangiha cheera awe wo uhimiechesha. \v 24 Nansho Yesu khaari ni nrima ni ayo ukhalhawaya ahaachuwelhacha onkhaye. \v 25 Khaarina nlhatu wo uhimiechesha uriyoothe, ukhalhawaya ahochuwelha rata chene chittu chonkhaye chiri munrimani mwaya. \c 3 \s Yesu ni Nanikodemo \p \v 1 Ahaawo nholhelhi mmoka Ayahudi, o mphingo wa Amafarisayo, eehaniya Nanikodemo. \v 2 Nihuku nimoka Nanikodemo nkayaanrwelha Yesu uhiyu, ni umwiirelha, “Rabi, nihochuwelha wiira inyuva phi Owiittuchiha nrumiye ni Nlhuku. Khaawo ntu nooria upanga cho ushangiha chinopangacha inyu Nlhuku ahikhalheke vamoka ni uyo.” \v 3 Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu khanooria woona Umwene wa Nlhuku ahiyarieke tho.” \p \v 4 Nanikodemo nkayaakoha, “Ntu nkumi noorieke chani ukelha munthunkwani mwa anumwanawe, ni uyariya wo nayelhi?” \p \v 5 Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu ahiyarieke wo maashi ni wo Iphumu ya Nlhuku, ata veeriye chani khanooria ukelha Imwene ya Nlhuku. \v 6 Ntu noyaria wo iruttu wa athumwanawe ni anumwanawe, nansho noyaria munnepani wo Iphumu ya Nlhuku. \v 7 Nhishange ukhalhawaya kihouhimeriani wiira ihophwanelhiya mwaattiva onkhaye vaa uyaria wo nayelhi. \v 8 Iphioo inowuka ni ukelha unothanana aya, nnowiiwa vanowuka aya, nansho khannochuwelha unokhumelhelha aya mena unokelhelha aya. Phiri aya thoko ntu yarelhe wo Iphumu ya Nlhuku.” \p \v 9 Nanikodemo nkayankoha Yesu, “Yoyo mwaha uyo unoorieke chani?” \v 10 Yesu nkaakhulha, “Chani, inyuva ngati phi owiittuchiha attu o Uisraeli nhichuwelhe yoyo mwaha uyo? \v 11 Ikekheene kinouhimeriani, hiyaano ninohimiacha ichuwenlhe ihu ni uhimiechesha yonne ihu, nansho mwaattiva khannorumelhelha nttenga wihu. \v 12 Akhalhaka kihouhimeriani mwaha wo velhaponi ni inyu khannokirumelhelha, nnorieke chani urumelhelha koohimeriakani mwaha wo wiirimu? \v 13 Khaawo ntu aapanche urwaa uchulhu wiirimu ahikhalhe Mwaana a Ntu, aakhuruwilhe ukhuma wiirimu.” \p \v 14 Thoko ashinna Musa vaatheshilhe aya nchulhu inwaa yo shaba vamwirini uthakoni ulhe, ni uyo Mwaana a Ntu nootheshiya nchulhu chiichammo, \v 15 wiira kila ntu nonrumelhelha akhalhe ni ukumi wo uhimalha. \v 16 Nlhuku ahaattuna attu o velhaponi chinene, wo chiichammo etu, nkankhumiha Mwaana awe o yekha, riyoothe nonrumelhelha hipotere, nansho akhalhe ni ukumi wo uhimalha. \v 17 Nlhuku khaanrumme Mwaana awe velhaponi awe aahukumulha attu, nansho oopolhe. \p \v 18 “Attu onkhaye anonrumelhelha Mwaana khanohukumulhiya, ahinonrumelhelha ahomalha uhukumulhiya, ukhalhawaya kharumelhenlhe nchina no Mwaana a Nlhuku o yekha awe. \v 19 Ni ihukumu ene phi ilha, nthuko uhowa velhaponi, nansho attu anothanana ipiphi ahittunaka nthuko, ukhalhawaya chittu chinopangacha aya chiri cho uhilhoka. \v 20 Attu anopanga cho uhilhoka unowarusha nthuko ni ayo khanowa voonene, ukhalhawaya khanottuniha cho uhilhoka chaya chimwalhelhiye. \v 21 Nansho anovarechesha ikeekhene anoowa unthukoni, mitheko chaya chiwe chooniya chipangiaka wo unthimicha Nlhuku.” \s Yesu ni Nayohana Obatiiza \p \v 22 Yamalhekeru, Yesu nkarwaa ilhapo yo Uyudea vamoka ni owiittucha awe, nkakhalhana wowo vamoka, ni attu aawa nkaabatiiziya. \v 23 Nayohana chiicho aari aabatiizaka attu Uainoni, iwani yaatameria Usalimu, ukhalhawaya wowo ahokhalha maashi menchi. Attu nkayanrweelha, ni ayo nkaabatiizacha. \v 24 Yeyo ikatema iyo Nayohana aari ahinaya uttukiya. \p \v 25 Owiittucha akina a Nayohana nkayaakhulhana ni Nyahudi mmoka wo mwaha wo malhemalhelho o khucha ikatema yo unthimicha Nlhuku. \v 26 Paahi etu, owiittucha ayo nkayaarwelha Nayohana ni weerelha, “Owiittuchiha, nnomuupuwelha yolhe ntu arina inyu vamoka ukhopelhelhe wo mwoolhoko wo Uyorodani ni inyuva nkamwanhimiechesha ulhe? Vano ni uyo nobatiiza, ni attu onkhaye anonrweelha!” \p \v 27 Nayohana nkayaakhulha, “Ntu khanoria ukhalha ni ittu aahivahiyeke ni Nlhuku o wiirimu. \v 28 Ni inyu mwaashinene nnoworia uhimiechesha wiira kahohimia, ‘Miyaano kakihena Kuristo, nansho kirumiye wiira kinholhelhe!’ \v 29 A bibi arusi phi awaya abwana arusi, nansho anlhoko aya abwana arusi, aneemelha ni wiiwelhelha, anoshangarara chinene vaneewa aya abwana arusi yuulhumachaka. Phi chiicho ni mii ushangarara waka vanotimirihiya aya. \v 30 Yoyo phi phwanenlhe athepe ukhalha ochuwania chinene, ni miyaano kiwukuwe.” \s Nowa ukhuma wiirimu \p \v 31 Nowa ukhuma uchulhu phi mulhupalhe waapwaha onkhaye. Nokhuma velhaponi phi o ilhapo, olhumachaka mwaha wo velhaponi, nansho nowa ukhuma wiirimu phi mulhupalhe waapwaha onkhaye. \v 32 Yoyo yonne awe ni wiiwa ayo, phi o uhimiechesha, nansho khaawo ntu nottuna nttenga awe. \v 33 Nansho ntu riyoothe nottuna nttenga awe nohimiechesha wiira Nlhuku phi nohimiechesha ikeekhene. \v 34 Ulhe rumiye ni Nlhuku nohimiacha malhove a Nlhuku, ukhalhawaya Nlhuku nommaha yoyo ntu uyo Iphumu ya Nlhuku wo uhikhalha maphimelho. \v 35 Athithi anonttuna Mwaana ni ummaha ikuru chonkhaye mmathathani mwawe. \v 36 Attu anonrumelhelha Mwaana ahanaa ukumi wo uhimalha, attu ahinomwiiwelhelha Mwaana khanokhalha ni ukumi wo uhimalha, nansho anohalha muurushiyani mwa Nlhuku. \c 4 \s Yesu nowaareriha ni Nsamariya nthiyana \p \v 1 Amafarisayo nkayeewa wiira Yesu nowaapatta owiittucha enchi ni wabatiiza waapwaha Nayohana. \v 2 Yesu mwanene khambatinze ntu, nansho owiittucha awe phi abatiiza attu. \v 3 Paahi etu Yesu veewilhe awe mwaha wolhumachiya, nkaathama Uyudea nkaahokolhia Ugalilaya. \v 4 Vaari awe munkwahani mmo, nkaavirelha iwani yo Usamariya. \p \v 5 Wowo Usamariya uwo nkaaphiya Usukari, iwani yaatamenrie imata i Nayakhobo yaavanhe aya anaya, Nayusufu. \v 6 Ilhushi i Nayakhobo yaari vavawo. Yeyo ikatema iyo yaari uthana variyari, ni Yesu aari noochelhe wo nkwaha, nkeettuwa vachereshere ilhushi. \p \v 7 Nthiyana mmoka Nsamariya nkaawa urikani maashi, Yesu nkaamwiirelha, “Nkivahe maashi kiwurie.” \v 8 Yeyo ikatema iyo, owiittucha awe yaari anakelhanche umawani uuthumani yolhia. \p \v 9 Nansho yoyo nthiyana uyo nkaamwiirelha Yesu, “Inyuva mwa Ayahudi, miyaano ki Nsamariya, nnooria chani ukivekelha mii maashi o wuria?” Olhumacha chiicho ukhalhawaya Ayahudi khayaari yaathanaka ni Asamariya. \p \v 10 Yesu nkaakhulha, ikaari nchuwelhaka izawadi ya Nlhuku inothanana awe uuvahani, ni unchuwelha mpani nowiirelhani, “ ‘Nkivahe maashi kiurie’ mwaanonvekelha ni uyo anouvahani maashi anowiiha ukumi.” \p \v 11 Yoyo nthiyana uyo nkeera, “Pwiiya, inyuva khanrina indowo yo urikelha maashi ni ilhushi ene inarekamme. Nnaapatteke vayi maashi ari ni ukumi? \v 12 Athumwanihu Nayakhobo ni achishaana aya ni mihuwo chaya yaawuriacha vava.” Chani etu woonaka nneepanga ukhalha olhupalhe waapwaha yayo Nayakhobo ayo? \p \v 13 Yesu nkaakhulha, “Onkhaye anowuria alha maashi alha anowolhiya nttona tho, \v 14 nansho ntu nohalha uwuria maashi anohalha aka ummaha mii, khanowolhiya nttona tho. Wo ikekhiaye, maashi anohalha aka ummaha, anowa ukhalha nrapo ninothekhuma maashi anowiiha ukumi. Ukumi wo mahuku o uhimalha.” \p \v 15 Yoyo nthiyana uyo nkeera, “Pwiiya, nkakivaheni yayo maashi ayo! Kihoone nttona tho, mena kihiwe tho uurikani maashi vaa.” \p \v 16 Yesu nkeera, “Nrwee mweehane owannyu mwaawane vaa.” \p \v 17 Nthiyana uyo nkaakhulha “Miyaano khakirina alhopwana,” \p Yesu nkeera, “Nhohimia ikekhiaye wiira khanrina alhopwana. \v 18 Ukhalhawaya mwahothelhiya ni manyaalhopwana athanu, ni ayo nnaakhalhana inyu vano ayo kahena owaninyu. Vavawo nhohimia ikekhiaye.” \p \v 19 Nthiyana uyo nkaamwiirelha Yesu, “Pwiiya, kinoona wiira inyuva phi anamilhohi. \v 20 Manyaapwiiya ihu yanthimicha Nlhuku vachulhu ulha mwaako ulha, nansho mwaattiva Ayahudi va nnoniirelha wiira nipuro no nthimicha Nlhuku phi Uyerusalemu ulhe.” \p \v 21 Yesu nkaamwiirelha, “Maanyi nkirumelhelheke etu, mahuku anowa vahinowa inyu waathimicha Athithi vachulhu ulha mwaako ulha, mena Uyerusalemu. \v 22 Mwaattiva Asamariya va nnonthimicha ulhe nhinonchuwelha inyu. Nansho hii Ayahudi va ninonchuwelha ninonthimicha ihu, ukhalhawaya woopolhiya unchokholhelha wa Ayahudi. \v 23 Nansho mahuku anoowa ni ayo ahomalha uphiya, wo ikuru yo Iphumu ya Nlhuku, attu anowa waathimicha Athithi wo ikeekhene, ni waathimicha wo iphiro ye ikeekhene inothanana aya. \v 24 Nlhuku phi Iphumu. Chiichammo etu, attu anonthimicha anthananiya anthimicheke wo Iphumu ya Nlhuku ni ikeekhene thoko chiri awe.” \p \v 25 Nthiyana uyo nkaahimia, “Kihochuwelha wiira Kuristo Moopolhi noowa. Vanohalha awe uwa, nonichuwelhiha chittu chonkhaye.” \p \v 26 Yesu nkaakhulha, “Mii kinoolhumacha ni inyuva va, phi Yoyo.” \p \v 27 Yeyo ikatema iyo owiittucha awe Yesu nkayaahokolhiacha, nkayaashangacha chinene umwoona aarerihaka ni nthiyana. Nansho khaawo ntu ankonhe nthiyana ulhe, “Nnothananani?” Ama unkoha Yesu, “Nnaarerihani ni alha?” \p \v 28 Paahi etu nthiyana uyo nkaahiya mwaapu awe, nkaarwa umawani u waahimeriani attu, \v 29 “Nkawaani mmwe mwaamona ntu kihimenrie mwaha kipangilhe aka wonkhaye. Chani khinooria wiira yoyo phi Kuristo Moopolhi?” \p \v 30 Attu nkayaathamacha mmawani nkayaarwaa uumwonani Yesu. \p \v 31 Yeyo ikatema iyo owiittucha awe yaari ampepechaka amwirelhaka, “Owiittuchiha, nlhieke yolhia!” \p \v 32 Nansho Yesu nkeerelha, “Miyaano kihanaa yolhia nhinochuwelha inyu mwaattiva.” \p \v 33 Owiittucha awe nkayaakohanacha ashineneru, “Chani hawo ntu ammwinhenre yolhia?” \p \v 34 Yesu nkeerelhacha, “Yolhia yaangu iri phi uvara mitheko chaya alhe akirumme ni utimiriha chinothanana aya. \v 35 Mwaattiva nneera, ‘Chihohalha mieri micheshe, nlhaalha uphiye.’ Nansho miyaano kinouhimeriani wiira, mmweheke mmamatani chinre aya, cholhia chihaaya wo ukhunguriya! \v 36 Ntu o ukhungura noolhiviya mahalha awe, athokoreriaka cholhia wo nlhatu no ukumi wo mahuku o uhimalha. Chiichammo etu ntu naalha ni ntu nokhungura anowa aashangarara vamoka. \v 37 Wo yoyo nlhatu uyo etu nna nulhumo nna phi ikeekhene, ‘Mmoka phi naalha ni nkina nokhungura.’ \v 38 Miyaano kuurummeni wiira mwakhungure cholhia mmamatani mwahaalhimme inyu, akina phi alhimme, nansho mwaattiva nnopuha wo ntukutta naya.” \p \v 39 Attu enchi o Usamariya yahonrumelhelha Yesu wo malhove aahimiechesha awe yoyo nthiyana uyo wiira, “Hokihimeria mwaha wonkhaye waapanga aka.” \v 40 Attu o Usamariya nkayanrwelha Yesu, nkayanlhepelha wiira akhalhe vavawo. Nkaalhokelha wowo wo mahuku melhi. \p \v 41 Attu enchi akina nkayaarumelhelha nttenga wa Yesu, \v 42 nkayerelha athiyana alhe wiira, “Vano hii ninorumelhelha kuhiwe wo nlhatu no malhove inyu. Nansho niheewa naashinene, ni uchuwelha wiira we ikeekhene yolha ntu ulha phi Moopolhi o ilhapo.” \s Yesu nonlhamiha mwaana a nholhelhi mmoka \p \v 43 Avireke mahuku melhi, Yesu nkaathama wowo, nkaarwa Ugalilaya. \v 44 Yesu aarwaa mwanene ukhalhawaya ahohimiechesha wiira, “Namilhohi khanothimichiya uwannyawe.” \v 45 Aphiyeke Ugalilaya, attu yahompochera, ukhalhawaya ni ayo yaari Uyerusalemu uwo unlhiani Pasaka. Nkayoona chittu chonkhaye chaapanganche awe ikatema yo Pasaka iyo. \p \v 46 Yesu nkaahokolhia tho Ukaana ilhapo yo Ugalilaya waathathunshe awe maashi ukhalha idivai. Wowo ahaawo nholhelhi mmoka upuwani u Naherode, aari ni mwaana mmirawo nreta iwani yo Ukapenaumu. \v 47 Yoyo veewilhe awe wiira Yesu howa Ugalilaya ukhuma Uyudea, nkanrwelha ni unlhepelha wiira anttukane Ukapernaumu anlhamihe mwaana awe mmirawo aari nreta chinene. \v 48 Yesu nkaamwirelha, “Khaawo ntu nohalha urumelhelha aahoneke ithikineha ni cho ushangiha.” \p \v 49 Yoyo nholhelhi uyo nkaakhulha, “Thithi, shontee, nngwee mwaana aka hinakhwa.” \p \v 50 Yesu nkaamwirelha, “Nrweeke etu, mwaana inyu noolhama!” \p Yoyo ntu uyo nkaarumelhelha malhove a Yesu nkaarwa. \p \v 51 Vaari awe mphironi ahokolhiaka uwani, akarumiya awe nkayaawa ni unhimeria wiira, “Mwammirawo inyu nreta uyo holhama!” \p \v 52 Nkaakoherera ikatema ureta vanhiilhe aya mwaana, ni ayo nkayaakhulha, “Nchana uthana, ureta phi nhiyalhe aya.” \v 53 Paahi etu athumwane mwaana ayo nkayoopuwelha wiira, yaari yelhe ikatema yaahimiye ni Yesu ilhe venre awe, “Mwaana inyu noolhama.” Vavawo etu yayo vamoka ni alhoko aya onkhaye, nkayanrumelhelha Yesu. \p \v 54 Ilha yaari yo ushangiha yo nayelhi yaapannge awe Yesu vaari awe akhumaka Uyudea alhukamaka Ugalilaya. \c 5 \s Ulhamihiya ntu vanthapwini \p \v 1 Umalha wo yayo, Yesu nkaarwa Uyerusalemu wo isikuukuu ya Ayahudi. \v 2 Wowo Uyerusalemu uwo vanaatameria nlhako uneehaniya Nlhako wo Khondoro nihawo nthapwi nineehaniya wo Iebraniya Betizata, nthotho mwaya nikhalhaka ni ipwaro nthanu. \v 3 Areta enchi yaari akhalhachaka mmapwaroni mmo, attu ohoona, oremara ni attu oririyacha iruttu. \v 4 Yayo areta ayo yaari awehereraka wiira nnepa wo wiirimu wa Athithi ukhuruwe uwa ututuwanyihani maashi. Nreta aaholhelha ukhelha munthapwini vanotutuwanyihiya aya maashi uyo, aholhama ikwerere iriyoothe yaarina awe. \v 5 Paahi ahaawo ntu mmoka vavawo awereiya ikwerere yo uririyacha iruttu iyaakha makhumi mararu ni nane. \v 6 Yesu ahomwoona yoyo ntu uyo narumpe vavawo, nkaachuwelha wiira hokhalha vavawo wo iyaakha chinchi, nkankoha, “Chani, nnoothanana ulhama?” \p \v 7 Nreta uyo nkaakhulha, “Thithi, khakirina ntu o ukitumbucheriha munthapwini vanotutuwanihiya aya maashi, kila vanolhikacha aka ukelha mmaashini, ntu nkina nookiholhelha.” \p \v 8 Yesu nkaamwiirelha ntu o uririyacha iruttu ulhe, “Wunkweke etu, ukusheke nttato nao nno weeteke, urweeke.” \v 9 Wo uhipicha yoyo ntu uyo nkaalhama, nkaakusha nttato nawe, nkeeta. \p Nihuku naapangelhe aya yoyo mwaha uyo, naari Nihuku no Wiittuwa, \v 10 wo chiichammo etu aholhelhi Ayahudi nkayaamwiirelha ntu aalhamihiye ulhe, “Lhelho Nihuku no Wiittuwa, Malhehero ihu anoochiichiha wiira khavanooria ukusha nttato ninyu.” \p \v 11 Ntu ulhe nkaakhulha eeraka, “Yoyo ntu kilhaminhe uyo phi kiirenlhe, ‘Ukusheke nttato nao, weeteke, urweeke.’ ” \v 12 Ni ayo nkayankoha, “Phi mpani o wirenlheni nkusheke ntatto ninyu mweeteke, nrweeke?” \v 13 Nansho aalhamihiye uyo khanchuwenlhe Yesu, ukhalhawaya wo nlhatu no uchara attu chinene, Yesu ahomalha ummwia nyerere. \v 14 Miholho aya, Yesu nkamphwanya ntu anlhaminhe awe u Inupa ya Nlhuku ulhe, nkeera, “Nholhama vano, nhiwonye tho, nhiwe mwaapatta yo hilhoka chinene.” \v 15 Yoyo ntu uyo nkaarwa wa aholhelhi a Ayahudi ni waahimeria wiira Yesu phi nlhaminhe. \v 16 Paahi etu Ayahudi nkayaachokholhacha umvenga Yesu, wo nlhatu no nlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa. \v 17 Yesu nkaakhulha eeraka, “Athumwanaka arii munthekoni, phi chiichammo ni mii kihophwanelhiya upanga mitheko.” \p \v 18 Nenno nlhove nno etu, nkanaathepiha aholhelhi a Ayahudi waavia iphiro yo mwiiva Yesu, kuhena wo nlhatu nohithimicha Malhehero yo Nihuku no Wiittuwa. Nansho ukhalhawaya aahowulhumacha wiira Nlhuku phi Athumwanawe, ni wilhikaaniha ni Nlhuku. \s Ikuru yo Mwaana a Nlhuku \p \v 19 Yesu nkaakhulha Ayahudi eeraka, “Ikekheene kinouhimeriani, Mwaana khanooria upanga ittu mwanene, nopanga ilhe noona awe Athumwanawe apangaka. Inopanga aya Athumwanawe, Mwaana phi nopanga awe chiicho. \v 20 Ukhalhawaya Athithi anonttuna Mwaana, ni umwooniha chittu chonkhaye chinopanga aya anene, amwoonihaka chittu chulhupalhe upwaha chii cho nlhamiha ntu chii, ni inyu nnowa ushanga chinene. \v 21 Thoko Athithi chinaahihimusha aya attu akhwilhe ni waavaha ukumi, phi chiichammo etu Mwaana ni uyo nowaavaha ukumi anaattuna awe. \v 22 Athithi khanonhukumulha ntu riyoothe. Mwaana phi vahiye ikuru yonkhaye yo waahukumulha attu, \v 23 yiireke wiira attu onkhaye anthimicheke Mwaana thoko chinaathimicha aya Athithi. Ntu hinonthimicha Mwaana khanaathimicha Athithi anrumme. \p \v 24 “Ikekhiaye kinouhimeriani, aneewa malhove aka ni waarumelhelha akirumme, anoopatta ukumi wo uhimalha. Yayo khanohukumulhiya, nansho ahomalha uvira nnookhwani ni ukelha mu ukumini mwo uhimalha. \v 25 Ikekhiaye kinouhimeriani, mahuku anowa, ni ayo ahomalha uwa, akhwilhe vanowa aya wiiwacha nlhove na Mwaana a Nlhuku, ni ayo anottuna wiiwa ayo anokhalha akumi. \v 26 Thoko Athithi chiri aya machokholhelho o ukumi, phi chiichammo etu chinvahe aya Mwaana ukhalha machokholhelho o ukumi. \v 27 Tho ahommaha Mwaana ikuru yo uhukumulha, ukhalhawaya yoyo phi Mwaana a Ntu. \v 28 Nhuumiye uwanoni, mahuku anowa onkhaye ari mmahiyeni vanowa aya wiiwacha nlhove nawe \v 29 ni uhihimmwa mmahiyeni. Alhe apangilhe chorera anohihimmwa ni ukhalha akumi, ni alhe aapannge cho uhilhoka anowa uhihimmwa ni uhukumulhiya. \p \v 30 “Miyaano khakinooria upanga ittu wo ikuru aka kimwanene, Kinohukumulha thoko chineeraka wo uhimeriya ni Athithi, ni iyo ihukumu aka phi yo ikekhiaye, ukhalhawaya akinolhikacha upanga ittu kinothanana aka, nansho chinothanana aya akirumme. \s Ikeekhene inohimiechesha ikuru ya Yesu \p \v 31 “Keehimiecheshaka mii kimwanene, uhimiechesha waka khunooria urumelhelhiya wiira we ikeekhene. \v 32 Nansho hawo nkina nokihimiechesha mii, ni miyaano kihochuwelha wiira chonkhaye chinohimia awe akiromolhaka phi ikeekhene. \v 33 Mwahaaruma attu urweeha nttenga wo ukikoherera u Nayohana, ni ayo ahohimiechesha ikeekhene. \v 34 Uhimiechesha wa attu kuhii unokhulhuvelha aka, nansho kinohimiacha alha malhove alha wiira mwoopolhiye. \v 35 Nayohana yaari thoko nthuko waamwalhelha nkwee, ni inyu mwaatti wo mahuku vakani nkamwaattapelhelha yoyo nthuko uyo. \v 36 Nansho miyaano kihanaa malhove kinohimiechesha aka arii molhupalhe upwaha malhove a Nayohana. Ukhalhawaya mitheko kinopanga aka, phi mitheko akivanhe aya Athithi wiira kipange, ni chechiyo phi nokihimiechesha wiira Athithi phi kirumme. \v 37 Ni ayo Athithi akirumme, phi nokihimiechesha. Mwaattiva khannapacha wiiwa nlhove naya, mena woona ikhove aya, \v 38 ni inyu khannarumelhelha nlhove naya munrimani mwinyu, ukhalhawaya nhokhota unrumelhelha nrumme aya. \v 39 Mwaattiva nnooshoma Malhove Matakatifu mwaanyiheraka wiira mwommo, nnoophwanya ukumi wo uhimalha. Nansho yayo Malhove ayo phi nokihimiechesha mii! \v 40 Inakhalhaka chiicho, mpaka nna mwaattiva khannottuna uwa uwannyaka mmwe mwaapatta ukumi uhinomalha. \p \v 41 “Nnikwa aka khurii upatta nthimicho unokhuma wa attu. \v 42 Nansho kihoochuwelhani mwaatti wiira, unttuna Nlhuku khuuwo mu nrimani mwinyu. \v 43 Miyaano kiwiilhe wo ikuru ya Athithi, ni inyu khannakipochera, nansho attu akina yawaaka wo ikuru chaya ashinene, nnowaapochera. \v 44 Mwaattiva nnothanana upochera nthimicho winyu mwaashineneru, nhaaviaka upatta nthimicho ukhuma wa uyo ri vekha, Nlhuku, nnoorieke chani etu ukirumelhelha? \v 45 Nhaanyihere wiira miyaano phi nowa kaahimiacha milhatu chinyu wa Athithi. Ashinna Musa, mweshenre inyu nikhulhuvelho ninyu, yayo phi nowa uhimiachani milhatu chinyu. \v 46 Yakaari mwahaarumelhelha ashinna Musa, mwaanokirumelhelha ni mii, ukhalhawaya ashinna Musa yaholhepa malhove anokaacha mii. \p \v 47 “Nansho yakhalhaka wiira khamwaarumelhenlhe Malhehero yaalhepiye ni ashinna Musa, nnoorieke chani urumelhelha malhove aka?” \c 6 \s Yesu nowaalhiha attu maelufu nthanu \r (Mat 14:13-21; Mako 6:30-44; Luk 9:10-17) \p \v 1 Umalhawaya, Yesu nkaalhapuwa nttiya no Ugalilaya ama nttiya no Utiberiya. \v 2 Nlhoko mulhupalhe wa attu nkawanttwara, nlhatu no woona cho ushangiha chaari awe apangaka ni waalhamiha areta. \v 3 Yesu nkaawelha umwaakoni, nkaakhalha vamoka ni owiittucha awe. \v 4 Isikuukuu ya Ayahudi yo Pasaka yaari inaatamenrie. \v 5 Yesu apathusheke miitho, nkoona nlhoko mulhupalhe wa attu ummweelhaka. Nkaakoha Nafilipo, “Ninaathumeke vayi yolhia yowaalhiha attu alha?” \v 6 Yesu olhumanche chiicho wo waalhikacha Nafilipo, ukhalhawaya ahochuwelha mwanene chowiira. \p \v 7 Nafilipo nkayaakhulha, “Ninathumaka mikatte cho idinari imia pilhi chirina ihu khachimmwanelha waalhiha inakhalhaka vakani alha attu enchi alha.” \p \v 8 Owiittucha awe mmoka, Naandorea, nhima aya Nasimoni Peturo, nkaamwiirelha, \v 9 “Hawo vaa mmirawo mmoka rina mikatte nthanu cho shayiri ni ihopa pilhi. Nansho khachinowanelha wa attu enchi thoko alha.” \p \v 10 Yesu nkeera, “Mwaakalhiheke etu attu ayo vathi.” Manyashi aari menchi vavawo vakittu vawo. Paahi etu attu nkayaakhalha vathi, alhopwana vekha aya aphiyelhaka attu maelufu nthanu. \v 11 Yesu nkaakusha mikatte chilhe, nkanthimicha Nlhuku, nkaakawelha attu yaakhalhanche. Ni ihopa chiyo nkeera chiicho, kila ntu nkaapatta chaathananne awe. \v 12 Attu vaawonne aya Yesu nkeerelha owiittucha awe, “Nrokottacheke mikatte chihanlhe chiyo chihipotere.” \v 13 Nkayaakhupacha mahalhahalha aahanlhe, nkayaachariha makaya khumi ni melhi. \p \v 14 Attu yooneke yeyo yo ushangiha yaapangilhe awe Yesu iyo, nkayeeracha, “Wo ikekhiaye yolha phi namilhohi aaphwanelhiye uwa velhaponi!” \v 15 Yesu nkaachuwelha wiira attu yaari athananaka ummara umwene, nkaathama tho, nkaarwa umwaakoni vekha awe. \s Yesu noweeta vachulhu maashi \r (Mat 14:22-23; Mako 6:45-52) \p \v 16 Waphiyeke uchechilho owiittucha awe nkayaakhuruwa urwaa unttiyani, \v 17 nkayaawelhacha nkalhavani, alhapuwaka urwaa Ukapenaumu. Ipiphi yaari inakenlhe, ni Yesu aari hinaapiyelha. \v 18 Nttiya nkanaachokholha ututuwana nlhatu no iphioo yaawuka wo machiri. \v 19 Owiittucha vaaphilhe aya nkwaha wo maili nthanu ama sita, nkayaamoona Yesu eetaka vachulhu maashi, aatameriaka ikalhava, nkayoovacha chinene. \v 20 Yesu nkeerelha, “Phi mii, nhoovache!” \v 21 Nkayaathanana unkusha Yesu nkalhavani, ni ikalhava yaari inaphiilhe ukhopelhelhe nttiya waalhukama aya. \s Attu anoomwaavia Yesu \p \v 22 Waashelhe waya nlhoko wa attu yaahanlhe ukhopelhelhe nttiya nkawaachuwelha wiira ikalhava ikina yaahanlhe wowo. Ni ayo nkayoopuwelha wiira Yesu khaawenlhe nkalhavani vamoka ni owiittucha awe, owiittucha ayo yaarwachilhe vekha aya. \v 23 Tho, ikalhava chikina ukhuma Utiberiya chahowa vavawo vakittu vawo attu vaalhilhie aya mikatte, Athithi vaamanlhe aya unthimicha Nlhuku. \v 24 Attu ayo yachuwelheke wiira Yesu ni owiittucha awe khayariwo vavawo, nkayaawelhacha nkalhavani nkayaarwaa umwaaviani Ukapenaumu. \s Yesu phi nkatte wo ukumi \p \v 25 Nkayamphwanya Yesu ukhopelhelhe nttiya nkayankoha, “Owiittuchiha, mwaawiilhe yaakhani vaa?” \p \v 26 Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, khannokaavia wo nlhatu no woona yo ushangiha iyo, nansho ukhalhawaya mwaaholhia mikatte chilhe nkamwaawona. \v 27 Nhichenjeukelhe yolhia inochukumana, nchenjeukelheke yolhia ihinochukumana yo ukumi wo uhimalha. Yoyo phi Mwaana a Ntu, ukhalhawaya Athithi, Nlhuku ahonthanlha ni unhimiechesha wiira noowa uvahani yeyo yolhia iyo.” \p \v 28 Ni ayo nkayankohacha, “vano niireke chani etu, ni hii noorie upanga chinothanana awe Nlhuku?” \p \v 29 Yesu nkaakhulha, “Ntheko unothanana awe Nlhuku wiira mpange, uri unrumelhelha ntu nrumilhe aya.” \p \v 30 Vavawo nkayankoha, “Unohalha upanga yo ushangiha yaani noone nuurumelhelhe? Unohalha upangani? \v 31 Ashulhupalhe ihu yaholhia yolhia yaakhumme wiirimu yeehaniya imana uuthakhoni ulhe, thoko Malhove Matakatifu vaneera aya wiira, ‘Ahaalhiha nkatte waakhumme wiirimu.’ ” \p \v 32 Yesu nkeera, “Ikekheene kinouhimeriani, ashinna Musa kahiwe ovanheni nkatte wo wiirimu, nansho Athumwanaka phi nouvahani mwaattiva nkatte we ikeekhene unokhuma wiirimu. \v 33 Ukhalhawaya nkatte wa Nlhuku nnovahiya inyu phi uyo nokhuruwa ukhuma wiirimu ni uwiiha ukumi wa attu o velhaponi.” \p \v 34 Paahi nkayaamwiirelha, “Thithi, nkanivaheni yoyo nkatte uyo mahuku onkhaye.” \p \v 35 Yesu nkeera, “Miyaano phi yolhia inouvahani ukumi. Nokiweelha khanowolhiya ithalha tho, nokirumelhelha khanowolhiya nttona tho. \v 36 Vano etu, kahouhimeriani wiira nnookona nansho khannokirumelhelha. \v 37 Ntu riyoothe anokivaha aya Athithi nookiweelha, ni mii khakinonkhota ntu nokiweelha, \v 38 ukhalhawaya khakiwiilhe ukhuma wiirimu kiwe kaapanga chinothanana aka mii, nansho chinothanana aya Athithi akirumme. \v 39 Ni iyo anothanana aya akirumme iri wiira, kihinrihe hata mmoka akivanhe aya, nansho kiwe kanhihimusha ni ummaha ukumi wo uhimalha nihuku no umalha ilhapo. \v 40 Ittu inothanana aya Athithi phi ilha, attu onkhaye anomwona Mwaana ni unrumelhelha, akhalhe ni ukumi wo uhimalha. Ni mii kinowaahihimusha nihuku no umalha ilhapo.” \p \v 41 Ayahudi nkayaarushiya, nlhatu Yesu aahowiira, “Miyaano phi nkatte ukhuruwilhe ukhuma wiirimu.” \v 42 Nkayeeracha, “Ana ulha ntu ulha kahiwe Yesu, mwaana a Nayusufu? Nihaachuwelha athumwanawe ni anumwanawe. Chani, vano, neera wiira khuruwilhe ukhuma wiirimu?” \p \v 43 Yesu nkaakhulha, “Nkahiyani uchukulha mwaashineneru. \v 44 Khaawo ntu nowa uwannyaka aahiwihiyeke ni Athithi akirumme mii, ni mii kinonhihimusha nihuku no umalha ilhapo. \v 45 Anamilhohi aholhepa wiira, ‘Kila ntu nowiittuchihiya ni Nlhuku.’ Kila ntu neewelhelha Athithi, ni wiittucha uwannyaya yoyo nowa uwannyaka. \v 46 Kineera wiira, khaawo ntu riyoothe panche woona Athithi, yoyo khumme wa Nlhuku uyo vekha awe phi onne Athithi. \v 47 Kinouhimeriani ikekhiaye wiira, ntu norumelhelha, yoyo hanaa ukumi wo mahuku o uhimalha. \v 48 Mii phi nkatte ummwiha ukumi. \v 49 Manyaapwiiya inyu aholhia imana uthakoni, nansho yahokhwa. \v 50 Nansho nkatte unowa ukhuma wiirimu phi nolhikaana wiira ntu riyoothe nolhia khanokhwa. \v 51 Mii phi nkatte wo ukumi unowa ukhuma wiirimu. Ntu alhiaka yolha nkatte ulha yoyo khanokhwa, nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Ni uyo ukhalhaka iruttu aka, kinokumiha aka wiira ilhapo ihimalhe.” \p \v 52 Yoyo mwaha uyo nkawaawiha waakhulhaniya mwa Ayahudi ashineneru. Waari ukohaniyaka, “Noorieke chani ulha ntu ulha univaha iruttu awe nilhie?” \p \v 53 Yesu nkeerelha, “Ikekheene kinouhimeriani, mwaahilhieke iruttu ya Mwaana a Ntu ni uwuria iphome awe, khannopatta ukumi. \v 54 Onkhaye anolhia iruttu aka ni uwuria iphome aka ahana ukumi wo mahuku o uhimalha, ni mii kinowa kaahihimusha muukumini nihuku noomalha ilhapo. \v 55 Yakhalhaka wiira iruttu aka phi yolhia ye ikeekhene, ni iphome aka etu phi yo wuria ye ikeekhene. \v 56 Attu onkhaye anolhia iruttu aka ni uwuria iphome aka anookhalha nhina mwaka, ni mii kinookhalha nhina mwaya. \v 57 Athithi ari akumi ahokiruma mii, ni mii kinokhalha wo nlhatu waya. Wo yoyo nlhatu uyo etu, ntu nokilhia mii noolhama wo nlhatu naka mii. \v 58 Vano etu, nkatte unkhuma wiirimu, khunolhikaana ni nkatte waalhilhie aya manyaapwiiya inyu uthakoni. Aholhia nkaakhwa, nansho anolhia ulha nkatte ulha khanokhwa anookhalha akumi mahuku no uhimalha.” \p \v 59 Yesu olhumanche yayo vaari awe eettuchihaka mu inupa yo unlhapelha Nlhuku Ukapenaumu. \s Malhove anowiiha ukumi wo mahuku o uhimalha \p \v 60 Owiittucha awe enchi veewilhe aya nkayeera, “Alha meettuchiho alha arii orikarika chinene. Apani anohalha wiiwelhelha?” \p \v 61 Yesu nkaachuwelha ichuku cha owiittucha wo uhihimeriya ni ntu, paahi etu nkeera, “Chani nhokelhiya nipampa? \v 62 Inottuna ukhalha chani etu vanowa inyu umoona Mwaana a Ntu arwaaka nchulhu waari awe? \v 63 Nnepa wa Nlhuku phi nowiiha ukumi, ikuru cha ntu chihikhalhaka ittu. Malhove kuulhumachilhe aka phi nommwiiha Iphumu ya Nlhuku nowiiha ukumi. \v 64 Inakhalhaka chiicho ahawo akina inyu ahinokirumelhelha.” Yesu oolhumacha chiicho ukhalhawaya ahaachuwelha ahinonrumelhelha ni ntu nohalha unthumiha. \v 65 Nkoncherera eeraka, “Yolha phi nlhatu no uhimeriani wiira khaawo ntu nohalha uwa uwannyaka aahorihiyeke ni Athithi.” \p \v 66 Wo yoyo nlhatu uyo etu, owiittucha enchi anttwarattwara Yesu, nkayaarukunuwa utulhi ni uhinttwara tho. \v 67 Paahi etu Yesu nkaakoha owiittucha awe khumi ni elhi alhe eeraka, “Ni inyu mwaatti, chani khannokittwara?” \p \v 68 Nasimoni Peturo nkayaakhulha, “Thithi, nirweeke wa apani tho? Inyuva phi ri ni malhove o univaha ukumi wo mahuku o uhimalha. \v 69 Ni hii vano nihorumelhelha ni uchuwelha wiira, inyu phi ntakatifu rumiye ni Nlhuku.” \p \v 70 Yesu nkaakhulha, “Kahoothanlhani mwaatti khumi ni elhi, ngati? Nansho mmoka inyu, yoyo nakare!” \v 71 Vavawo aari amwaachaka Yuda, mwaana a Nasimoni Isikariote, ukhalhawaya Yuda phi akelha unthumiha, inakhalhaka aari mmoka aya owiittucha khumi ni elhi alhe. \c 7 \s Yesu ni ashihima awe \p \v 1 Umalhawaya yayo, Yesu aari munkwahani alhukamaka Ugalilaya, khaathananne weetakacha ilhapo yo Uyudea ukhalhawaya aholhelhi Ayahudi yaari athananaka umwiiva. \v 2 Nihuku no Isikuukuu ya Ayahudi yo Marapatta naari ninaatamenrie, \v 3 Yesu nkeerelhiya ni ashihima awe wiira, “Nthameke vaa nrweeke Uyudea, owiittucha inyu yooneke mitheko chinyu. \v 4 Ntu khanovitha chinopanga awe akhalhaka wiira nothanana uchuwania mwaattuni. Ukhalhawaya nnopanga cho ushangiha, mpangeke etu ilhapo yonkhaye ichuwelheke!” \v 5 Ata ashihima awe khayanrumelhenlhe. \p \v 6 Yesu nkeera, “Ikatema aka kinaphiya. Nansho mwaattiva va kila ikatema inouphwanelhani. \v 7 Ilhapo khiinooria uuvengani mwaattiva, nansho miyaano inookivenga ukhalhawaya mii kinohimiechesha wiira mitheko chaya chiri cho uhilhoka. \v 8 Mwaattiva nrweeke etu u sikuukuuni uwo. Miyaano khakinorwaa, ukhalhawaya ikatema aka yo ulhoka khinaphiya.” \v 9 Nkoolhumacha yayo malhove ayo, nkaahalha Ugalilaya. \s Yesu nihuku no isikuukuu yo marapatta \p \v 10 Ashihima awe yamalheke urwaa u sikuukuuni, Yesu ni uyo nkaarwa, nansho khaarweelhe wo wiichooniha, aarweelhe wo wiivitha. \v 11 Aholhelhi Ayahudi yaari amwaaviaka va sikuukuuni vawo, nkayaakoha, “Ri vayi?” \p \v 12 Malhove menchi o waapiya nkayeewiya mwaattuni. Attu akina nkayeera, “Ntu orera nrima.” Akina nkayeera, “Mena! Nowiiraka waathwelhelhiha attu.” \v 13 Nansho khaawo ntu aalhikanche wulhumacha mwaha wawe voonene wo woova aholhelhi Ayahudi. \p \v 14 Isikuukuu yaari inaphiyenlhe variyari, Yesu vaarwelhe awe u Inupa ya Nlhuku ni uchokholha weettuchiha attu. \v 15 Aholhelhi Ayahudi nkayaashanga chinene ni wiira, “Ulha ntu ulha pantte vayi irusho ni uyo khanashoma?” \p \v 16 Yesu nkaakhulha, “Meettuchiho kineettuchiha aka kahiwe awaka, nansho awawe Nlhuku kirumme. \v 17 Ntu nopanga chinothanana awe Nlhuku, noochuwelha wiira meettuchiho aka akhumme wa Nlhuku, ama miyaano kinoolhumacha wo ikuru aka kimwanene. \v 18 Ntu noolhumacha wo ikuru awe mwanene naavia nthimicho wawe mwanene. Nansho naavia nthimicho wa ntu nrumme, yoyo ri o ikekhiaye, hinanaraka variwoothe. \v 19 Chani, ashinna Musa khayovanheni Malhehero? Nansho khaawo hata mmoka inyu novara Malhehero. Nlhatu waani nnothanana ukiiva?” \p \v 20 Attu nkayaamwaakhulha, “Nrii ni nshoka no unanara inyu ayi! Apani anothanana uwiivani?” \p \v 21 Yesu nkaakhulha, “Kahopanga yo ushangiha imoka, ni inyu onkhaye nkamwaashanga. \v 22 Ashinna Musa yaholheherani weenelha achishaana inyu, inakhalhaka wiira ashinna Musa kahena aachokhonlhe, nansho manyaapwiiya inyu phi achokhonlhe. Alha mahuku, mwaattiva nnoomwinelha unyawo mwanhima nlhopwana hata Nihuku no Wiittuwa. \v 23 Yakhalhaka etu mwanhima nowiinelhiya unyawo hata Nihuku no Wiittuwa wiira Malhehero a ashinna Musa ihiwonyiye, woonaka nnokithunalhelha wo nlhatu no nlhamiha ntu Nihuku no Wiittuwa? \v 24 Nhihukumulhe chittu wo vathe, nhukumulheke we ikekhiaye.” \s Chani ulha phi Kuristo? \p \v 25 Attu akina o Uyerusalemu nkayeera, “Chani, ntu naaviya wiira eeviye ulhe kahena ulha? \v 26 Mwooneke vano! Noolhumacha voonene, mena khaawo ntu nonvaanyiha! Chani, inowooria aholhelhi ahochuwelha ikeekhene wiira ulha phi Kuristo? \v 27 Nansho Kuristo vanohalha awe uwa khaawo ntu nottuna uchuwelha vakittu vanowa awe ukhumelhelha. Nansho hiyaano nihochuwelha ukhumelhenlhe awe ulha ntu ulha!” \p \v 28 Yesu vaari awe eettuchihaka u Inupa ya Nlhuku nkaakhuwelha eeraka, “Eti nnera wiira nnookichuwelha, ni uchuwelha ukhumme aka? Mii khakiwilhe wo ikuru aka kimwanene. Yayo akirumme miyaano ayo, phi o ikekhiaye. Mwaattiva khannaachuwelha, \v 29 nansho miyaano kinowaachuwelha ukhalhawaya kikhumme uwannyaya, ni ayo phi kirumme.” \p \v 30 Attu nkayaalhikacha ummara ni unttuka, nansho khaawo ntu okonlhe moono ummara ukhalhawaya isaa awe yaari ihinaphiya. \v 31 Attu enchi munlhokoni mwa attu alhe yahonrumelhelha, nkayeera, “Chani, Kuristo awaaka noowa aapanga cho ushangiha chulhupalhe chinene uthepa chipangilhe awe ulha?” \s Manyaasikari anorumiya ummara Yesu \p \v 32 Amafarisayo nkayeewa attu yaapaka mwaha wa Yesu. Paahi amafarisayo vamoka ni opochera ishaani olhupalhe nkayaaruma manyaasikari ammare Yesu. \v 33 Yesu nkeera, “Kinoolhokelha ni inyu wo mahuku vakani, yamalhaka kinoorwaa wo ayo akirumme. \v 34 Nnookavia nansho khannokoona, ukhalhawaya mwaattiva khannooria uphiya wowo.” \p \v 35 Aholhelhi Ayahudi nkayeerelhana ashineneru, “Ulha ntu ulha naarweeke vayi vahinooria ihu umpatta? Naarweeke wa Ayahudi awanenlhe ilhapo ya Ayunani, ni weettuchiha Ayunani? \v 36 Iri ni maana ani vaneera awe, ‘Nnookaavia nansho khannokipatta, vanottuna aka ukhalha mwaattiva khannooria uphiya?’ ” \s Nrapo no maashi o ukumi \p \v 37 Nihuku noomalhelha yeyo isikuukuu iyo naari nihuku no yekha aya, Yesu nkeemelha ni wulhumacha wo nlhove nulhupalhe eeraka, “Ntu nowolhiya nttona aweeke uwannyaka, \v 38 ntu nokirumelhelha nowa aawuria. Thoko Malhove Matakatifu chinohimia aya, ‘Ntu nokirumelhelha mii, marapo o maashi anowiiha ukumi anothekhuma munrimani mwawe!’ ” \v 39 Yesu olhumanche chiicho amwaachaka Iphumu ya Nlhuku, nottuna aya umpochera alhe attu anrumelhenlhe ayo. Yeyo ikatema iyo Iphumu ya Nlhuku aari hinawa ukhalhawaya Yesu aari hinaya upochera nthimicho wawe. \s Umwalhaana wa attu wo nlhatu na Yesu \p \v 40 Attu akina mwaattuni mmo nkayaamwiwa olhumachaka yayo malhove ayo, nkayeera, “Wo ikekhiaye ulha ntu ulha phi Namilhohi!” \p \v 41 Akina aya nkayeera, “Ulha phi Kuristo Moopolhi!” \p Nansho akina tho nkayeera, “Kuristo Moopolhi khaanooria ukhuma Ugalilaya! \v 42 Malhove Matakatifu aneera wiira, Kuristo naakhumeke iyari ya Amwene Adaudi, ni uyaria Ubethelehemu, iwani yaakhalha aya Adaudi!” \v 43 Paahi mwaha wa Yesu nkawaamwalhaaniha attu. \v 44 Attu akina athananaka unttuka, nansho khaawo ammanre. \s Uhirumelhelha wa Aholhelhi Ayahudi \p \v 45 Manyaasikari yahokolhieke, nkayaakohiya ni opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo, “Chani woonaka khannammanra ni ummwiiha?” \p \v 46 Manyaasikari nkayaakhulha, “Khaawo ntu o wooria wulhumacha thoko chinoolhumacha awe ulha ntu ulha!” \p \v 47 Amafarisayo nkayaakoha, “Chani, ni inyu mwaatti chiicho nhothepiya? \v 48 Chani ahawo anakhalhaka mmoka a aholhelhi a attu, ama mmoka a Amafarisayo anrumelhenlhe? \v 49 Ulha nlhoko ulha khuchuwenlhe Malhehero a ashinna Musa, paahi etu uholhaviya ni Nlhuku!” \p \v 50 Mmoka a Amafarisayo aari Nanikodemo yanrweenlhe Yesu mahuku avinre alhe. Paahi, yayo nkayeerelha akhunanaya wiira, \v 51 “Wo ulhikaana ni Malhehero ihu khaninooria unhukumulha ntu nihinaaya umwiiwelhelha ni uchuwelha ttenkeni.” \p \v 52 Ni ayo nkayaamwakhulha, “Chani ni inyuva chiicho nnokhuma Ugalilaya? Nrweeke mwashomeke Malhove Matakatifu etu ni inyu nnokooshoma wiira, khaawo namilhohi nohalha ukhuma Ugalilaya.” \v 53 Paahi attu onkhaye nkayaahokolhiacha mmawannyaya. \c 8 \s Nthiyana aavariye muulhuvani \p \v 1 Kila ntu nkaahokolhia uwannyawe, nansho Yesu nkaarwa waari Mwaako wo Mizeituni. \v 2 Wichishuru waashelhe waya nkaarwa tho u Inupa ya Nlhuku. Attu onkhaye nkayanrukureriacha, nkaakhalha ni uchokholha wettuchiha. \v 3 Owiittuchiha Malhehero a ashinna Musa ni Amafarisayo nkayammwiiha nthiyana mmoka aaphwanyeriye mu ulhuvani, nkayaamwemesha variyari aya. \v 4 Nkayaamwiirelha Yesu, “Owiittuchiha! Ulha nthiyana ulha hophwanyeriya alhuvaka. \v 5 Malhehero ihu ya ashinna Musa yahoniruma wiira nthiyana thoko ulha awonyeriye malhuku mpaka akhwe. Paahi etu inyuva nneera chani?” \v 6 olhumacha chiicho wo unria, apatte nlhatu wo umwirelha wiira hotteka. Nansho Yesu nkooroma, nkaakheria vathi ni nikokho nawe. \p \v 7 Yathepeke unkoha, Yesu nkennuwa nkeerelha, “Ntu riyoothe hinawonya munkwahani mwinyu, yoyo awonyeke nlhuku no upacha.” \v 8 Nkooroma tho, nkaakheria tho vathi vattayani. \v 9 Veewilhe aya chiicho, nkayaachokholha uthama mmokammoka, aholhelhaka ashulhupalhe. Yesu nkaahiya yeekha awe ni athiyana alhe aahanlhe aneemenlhe. \v 10 Yesu vennuwilhe awe nkaakoha athiyana ayo, “Ari vayi attu ayo? Khaawo hata mmoka hanlhe ohukumulheni?” \p \v 11 Nthiyana uyo nkaakhulha, “Thithi, khaawo inakhalhaka mmoka!” \p Yesu nkeera, “Mena miyaano khakinoohukumulhani. Nrweeke, nansho nhiwonye tho.” \s Yesu phi nthuko wo ilhapo \p \v 12 Yesu nkoolhumacha weerelha Amafarisayo tho. “Miyaano phi nthuko wo ilhapo, ntu nokittwara mii nookhalha ni nthuko wo ukumi, khaneeta mpiiphini.” \p \v 13 Amafarisayo nkayaamwirelha, “Inyuva nnehimiacha mwaanene, uhimiechesha winyu kuhiwe we ikekhiaye.” \p \v 14 Yesu nkaakhulha, “Anakhalhaka kineehimiechesha kimwanene, uhimiechesha waka urii we ikeekhene ukhalhawaya miyaano kihochuwelha ukhumme aka ni uwo unokelha aka. \v 15 Mwaattiva nnohukumulha wo irusho cha attu, nansho miyaano khakinonhukumulha ntu. \v 16 Uhukumulha waka, urii we ikeekhene ukhalhawaya miyaano khakirii vekha aka, Athithi akirumme arii vamoka ni mii. \v 17 Iholhepiya nhina Malhehero inyu wiira uhimiechesha wa attu elhi weewananaka, inohimia aya phi ikeekhene. \v 18 Miyaano kineehimiacha kimwanene, ni ayo Athithi akirumme, anookihimiechesha chiicho.” \p \v 19 Vavawo nkayankoha, “Athumwaninyu ayo ari vayi?” \p Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva khannokichuwelha mii mena khannaachuwelha Athumwanaka. Yakhalhaka mwaanokichuwelha mii, mwaanachuwelha ni Athumwanaka.” \p \v 20 Yesu olhumanche yayo malhove ayo u Inupa ya Nlhuku, nchuumbani mwo nikhupi no ushungiya nchurukhu vaari awe ettuchihaka. Mena khaawo ntu ammanre, ukhalhawaya isaa awe yaari ihinaphiya. \s Unokelha aka mwaattiva khannooria uphiya \p \v 21 Yesu nkeera tho, “Kinoorwaa, ni inyu nnookaavia, nansho nnookhwa mu uwonyani winyu. Unokelha aka mii, mwaattiva khannooria urwaa.” \p \v 22 Aholhelhi Ayahudi nkayeera, “Chani, nowichiiva? Woonaka neera, ‘Unokelha aka mwaattiva khannooria uphiya?’ ” \p \v 23 Yesu nkaakhulha, “Mwaattiva nkhumme vava vathi vaa, miyaano kikhumme wiirimu uchulhu, mwaattiva o velhaponi va, miyaano kakihiwe o velhaponi va. \v 24 Phi nlhatu no uwirelhani wiira nnookhwa mu uwonyani winyu. Paahi wo ikekhiaye, mwaahirumelhelheke etu wiira ‘Miyaano phi Yoyo,’ nnookhwa mu uwonyani winyu.” \p \v 25 Ni ayo nkayankoha, “Inyuva phi apani?” \p Yesu nkaakhulha, “Kihoohimeriani ukhuma khalhayi! \v 26 Kihanaa menchi o wulhumacha ni uhukumulhani. Nansho akirumme mii ayo phi ikeekhene, ni mii kinohimiacha wa attu o velhaponi mwaha kiiwalhe aka uwannyaya.” \p \v 27 Khayachuwenlhe wiira Yesu olhumacha mwaha wa Athithi. \v 28 Yesu nkeerelha, “Vanottuna inyu umwiinulha Mwaana a Ntu, vavawo nnowa mwaachuwelha wiira ‘Miyaano phi Yoyo,’ ni wiira khakinopanga iriyoothe miyaano kimwanene, nansho kinoolhumacha wo ikuru ivahiye ni Athithi wiira kuulhumache. \v 29 Akirumme arii vamoka ni mii mahuku onkhaye, yayo khanakihiya vekha ukhalhawaya chinopanga aka chinowateelhiha nrima.” \p \v 30 Attu enchi yaamwiwilhe Yesu olhumachaka yahonrumelhelha. \s Mwaana a Nlhuku nouhiyererani \p \v 31 Yesu nkeerelha Ayahudi anrumelhenlhe alhe wiira, “Mwarumelhelhaka meettuchiho aka, nnookhalha owiittucha aka we ikekhiaye. \v 32 Vavawo nnochuwelha ikekhiaye, ni iyo inouhiyererani.” \p \v 33 Ni ayo nkayaamwaakhulha, “Hiyaano phi iyari ya Aburahimu, nihipachaka ukhalha akavihi a ntu riyoothe. Wo nlhatu waani nneera, ‘Nnohiyereriya?’ ” \p \v 34 Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, kila ntu nowonya phi ipotta yo uwonya. \v 35 Ipotta khirina ikuru yo lhokelha vawani, nansho mwaana hanaa ikuru yo ulhokelha mahuku onkhaye. \v 36 Mwaana ohiyererakani, nnohiyereriya wo ikekhiaye. \v 37 Kihochuwelha wiira mwaattiva phi iyari ya Aburahimu. Nansho anakhalhaka chiicho, nnothanana ukiiva ukhalhawaya khannorumelhelha meettuchiho aka. \v 38 Miyaano kinohimiacha chilhe chikoonihilhe aya Athithi, nansho mwaattiva nnopanga chilhe chihimeriye inyu ni athumwaninyu.” \p \v 39 Ayo nkayaamwakhulha, “Athumwanihu phi Aburahimu.” \p Yesu nkaakhulha, “Thoko mwaattiva mwakaari ashaana a Aburahimu, mwampanga thoko chaapanga aya. \v 40 Miyaano kihoohimeriani ikeekhene ya Nlhuku, nansho anakhalhaka chiicho, mwaattiva nnothanana ukiiva. Aburahimu khayaapannge chiicho! \v 41 Mwaattiva nnopanga mwaha thoko yoolhe waapanga aya athumwaninyu.” \p Ayo nkayaamwirelha, “Hiyaano kanihiwe ashaana niyariye muulhuvani! Nihanaa Athithi amoka tu, Nlhuku.” \p \v 42 Yesu nkeera, “Ikaari wiira Nlhuku phi Athumwaninyu, mwaanokittuna miyaano, ukhalhawaya miyaano kikhumme wa Nlhuku ni vano kirii vaa. Khakiwilhe wo ikuru aka kimwanene, nansho yayo phi kirumilhe. \v 43 Woonaka khannochuwelha yayo malhove kinoolhumacha aka ayo? Ukhalhawaya khanneewelhelha nttenga aka. \v 44 Mwaattiva phi ashaana a Nakare, nttwarattwaraka nikakata na athumwaninyu. Toka machokholhelho yayo arii owiiva ahikhalhaka mu ikekhiani, ukhalhawaya ikeekhene khiiwo nhina mwaya. Kila vanolhumacha aya, aneera wo ulhikaana ni mayareelho aya, ukhalhawaya arii owoothacha ni anaangoro o woothacha wonkhaye. \v 45 Nansho miyaano kinohimiacha ikeekhene, ukhalhaka phi nlhatu winyu wo uhikirumelhelha. \v 46 Mpani mmoka inyu nooria wooniha wiira kihowonya? Nansho yakhalhaka wiira kinoolhumacha aka iyo phi ikeekhene, woonaka khannokirumelhelha? \v 47 Ntu a Nlhuku nowiiwelhelha malhove a Nlhuku. Nansho, mwaattiva, khanhiwe a Nlhuku, phi ri aya chiichammo etu khanneewelhelha malhove awe.” \s Yesu ahaawo Aburahimu ahinaya \p \v 48 Ayahudi nkayannyoholhacha Yesu yiiraka, “Chani, khavanlhoka vaneera ihu wiira inyuva mwa Asamariya, nri ni nshoka no unanara?” \p \v 49 Yesu nkaakhulha, “Miyaano khakirina nshoka. Miyaano kinaathimicha Athumwanaka, nansho mwaattiva khannokithimicha. \v 50 Miyaano khakineechaviera nthimicho aka kimwanene. Nansho hawo naavia yoyo nthimicho uyo, ni uyo phi nohukumulha. \v 51 Ikekheene kinouhimeriani, ntu neewelhelha meettuchiho aka khanowa aakhwa nookhalha nkumi mahuku o uhimalha.” \p \v 52 Ayahudi nkayaamwakhulha, “Paahi etu nihochuwelha vano wiira nrini nshoka! Aburahimu yahokhwa, anamilhohi ni ayo yahokwa, ni inyu nneera eti, Neewelhelha meettuchiho inyu khanokhwa, nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. \v 53 Athumwanihu Aburahimu ahokhwa, chani woonaka inyuva nneepanga olhupalhe waapwaha Aburahimu? Anamilhohi ni ayo ahokhwacha. Ana inyuva nneechoona thoko apani?” \p \v 54 Yesu nkaakhulha, “Keethimichaka kimwanene, nthimicho aka kuhiwe ittu. Amoka anokithimicha mii phi Athumwanaka, aneera inyu mwaattiva wiira phi Nlhuku inyu. \v 55 Mwaattiva khannaachuwelha. Nansho kikenre wiira khakinaachuwelha, kaanothacha thoko mwaattivava. Nansho kihaachuwelha ni uvara nlhove naya. \v 56 Athumwaninyu Aburahimu yahottapelhelha wiira anowoona nihuku naka no uwa, ni ayo yahoona, nkayaateelhiya.” \p \v 57 Ayahudi nkayankoha, “Inyuva khannaphiyelha iyaakha makhumi nthanu, ni inyu nneera wiira nhoona Aburahimu?” \v 58 Yesu nkaakhulha, “Ikekheene kinouhimeriani, Aburahimu ahinayaria, ‘Miyaano kihawo.’ ” \p \v 59 Vavawo nkayalhokottacha malhuku ammonyere, nansho Yesu nkaathama, nkaakhuma u Inupa ya Nlhuku. \c 9 \s Yesu nonlhamiha ntu ohoona iyareelho \p \v 1 Yesu vaari awe eetakachaka, ahomwoona ntu mmoka ohoona toka iyareelho. \v 2 Owiittucha awe nkayankoha, “Owiittuchiha, phi apani awonyilhe, ulha ntu ulha, ama manyanaangoro awe, hata ayariee hoonaka?” \p \v 3 Yesu nkaakhulha, “U uhoona wu, khupangeelhe nlhatu no uwonya wawe, ama uwonya wa manyanaangoro awe. Aayarelhe hoonaka Nlhuku wiira awe ooniha ikuru awe chinopanga aya ntheko. \v 4 Uhinaya wiilha, nihothananiya uthepa uvara ntheko waya akirumme, uhiyu unoowa vahinooria awe ntu uvara ntheko. \v 5 Vanolhokelha aka velhaponi, miyaano phi nthuko wo ilhapo.” \v 6 Amalheke wulhumacha yayo malhove ayo, nkaashuwa ishenye vathi, nkoothuwa ipephe, nkanhika ntu ohoona ulhe mmiithoni, \v 7 nkaamwirelha, “Urweeke wakhucheke u nttiya no Siloamu.” Maana o nenno nchina nno nikhalhaka “Rumiye”. Ntu ohoona ulhe nkaarwa, nkaakhucha, nkaahokolhia nari oonaka. \p \v 8 Amwaatamana awe ni attu yaamwoona alhepelhaka, nkayeera, “Chani, ulha kahena ntu aakhalha ni ulhepelha ulhe?” \v 9 Attu akina yeera, “Phi yoyo.” Nansho attu akhwawe nkayeera, “Mena kahena! Howiiraka ulhikaana ni uyo.” Nansho ntu ahoona ulhe nkeera, “Phi miyaano!” \v 10 Nkayankohacha, “Miitho inyu ayo yenre chani wo uttukulhiya?” \v 11 Nkaakhulha, “Ntu neehaniya Yesu ulhe ahoothuwa ipephe, nkaakihika mmiithoni, ni ukiirelha, ‘Nrweeke mwakhucheke uri nttiya no Siloamu.’ Nkakaarwaa, vaari aka kikhuchaka, nkakaachokholha woona.” \v 12 Nkayankoha, “Yoyo ntu uyo etu ri vayi?” Ni uyo nkaakhulha, “Akichuwenlhe mii.” \s Amafarisayo anookohakoha mwaha wo ulhamihiya ntu ohoona \p \v 13 Yamalheke nkayanrweha ntu aari ohoona uyo wa Amafarisayo. \v 14 Nenno nihuku Yesu voothuwa awe ipephe ni unttukulha miitho ntu uyo nno, naari Nihuku no Wiittuwa. \v 15 Amafarisayo nkayankoha yoyo ntu uyo, enre chani wo woona. Ni uyo nkeera, “Ahookihika ipephe mmiithoni, Nkakaakhucha wiitho, ni mii vano kinowoona.” \v 16 Amafarisayo akina nkayeera, “Ntu pannge chiicho khakhumme wa Nlhuku, ukhalhawaya khavarechenshe Malhehero o Nihuku no Wiittuwa.” Nansho akina nkayeera, “Ntu o uwonya nooria chani upanga cho ushangiha thoko chilha?” Nkawaakhulhanachiya iriyari aya. \v 17 Nkayankoha tho ntu aari ohoona ulhe, “Ukhalhawaya yoyo hoottukulhani miitho, nnomwoona thoko mpani?” Ni uyo nkaakhulha, “Kinomwoona yoyo, phi namilhohi.” \p \v 18 Inakhalhaka chiicho, Aholhelhi a Ayahudi khayarumelhenlhe wiira yoyo ntu uyo aari ohoona khalhayi vawo nansho vano nowoona, mpaka veehanne aya manyanaangoro awe, \v 19 nkayaakoha, “Chani ulha phi mwamwaninyu? Nneera inyu aayarelhe hoonaka, vano pantte vayi woona?” \p \v 20 Manyanaangoro awe nkayaakhulha, “Eiyo ulha phi mwaamwanihu, aayarelhe hoonaka. \v 21 Nansho khanichuwenlhe wiira enre chani wo woona, mena khanichuwenlhe ntu nttukunlhee miitho awe. Munkoheke mwanene, honnuwa, nowooria wulhumacha mwanene!” \v 22 Manyanaangoro awe ayo yoolhumanche chiicho ukhalhawaya yaari yoovaka aholhelhi Ayahudi, aalhehenre wiira ntu riyoothe nottuna urumelhelha eeraka wiira Yesu phi Kuristo oomolhiye nnupani mwo unlhapelha Nlhuku. \v 23 Phi nlhatu etu no manyanaangoro awe ayo wiira, “Honnuwa, munkoheke mwanene.” \p \v 24 Nkayaamwiihana nkwaha wo nayelhi ntu aari ohoona chiyareelho uyo, nkayaamwirelha, “Mummaheke Nlhuku nthimicho wiira nnohimia ikeekhene! Hiyaano nihochuwelha wiira ntu olhaminheni uyo rii o uwonya.” \p \v 25 Uyo nkaakhulha, “Akhalhaka o uwonya miyaano khakichuwenlhe. Nansho ittu imoka kinochuwelha aka, kaari ohona, ni vano kinowoona.” \p \v 26 Nkayaathepa unkoha, “Opangenlheni chani? Ottukunlheni chani miitho inyu?” \p \v 27 Nkaakhulha, “Kihomalha uhimeriani, ni inyu khamwiiwelhenlhe. Nlhatu waani vano nnothanana wiiwa tho? Chani mwaattiva nnothanana ukhalha owiittucha awe?” \p \v 28 Nansho ayo nkayannyoholhacha yiiraka, “Inyuva phi owiittucha awe, nansho hiyaano owiittucha a ashinna Musa. \v 29 Hiyaano nihochuwelha wiira Nlhuku aholhumana ashinna Musa, nansho ulha ntu ulha khanichuwenlhe khumme vayi!” \p \v 30 Ni uyo nkaakhulha, “Vari vo ushangiha! Mwaattiva khanchuwenlhe khumme vayi, nansho mii hokittukulha miitho aka! \v 31 Nihochuwelha wiira Nlhuku khaneewelhelha attu o uwonya, ila neewelhelha attu anonthimicha ni upanga chinothanana awe. \v 32 Ukhuma vachokhonlhe aya ilhapo khiinewania wiira ntu honttukulha miitho ntu ayarelhe hoonaka. \v 33 Yakhalhaka yoyo ntu uyo khakhumme wa Nlhuku, khanooria upanga ittu iriyoothe.” \p \v 34 Nkayaamwaakhulha, “Inyuva mwaayarelhe ni ulhelhiya mu uwonyani, nnooria chani uniittuchiha hiyaano?” Nkayaamomolha nnupani mwo lhapelha. \s Uhoona wo Munrimani \p \v 35 Yesu veewilhe awe yoyo mwaha uyo, nkaamwona ntu oomolhiye nnupani mwo ulhapelha uyo nkankoha, “Chani, inyuva nnonrumelhelha Mwaana a Ntu?” \v 36 Yoyo ntu uyo nkaakhulha, “Thithi, nkihimerie yoyo phi mpani, kinrumelhelhe!” \v 37 Yesu nkaamwirelha, “Nhomwoona, ni uyo phi noolhumacha ni inyu vano.” \v 38 Paahi yoyo ntu uyo nkeera, “Thithi! Kinoorumelhelha.” Nkankhoromelha Yesu. \p \v 39 Yesu nkeera, “Miyaano kiwilhe velhaponi uwaahukumulhani attu, ahinoona oone, ni ayo aneechona wiira anowoona akhalhe ohoona.” \v 40 Amafarisayo akina yaari vavawo ni uyo nkayeewa yayo malhove ayo, nkayankoha, “Chani, nneera wiira ni hii nirii ohoona chiicho?” \v 41 Yesu nkaakhulha, “Mwakaari ohoona, khamwakhalha ni milhatu cho utteka, nansho nneepanga wiira ‘Hiyaano ninowoona,’ ni iyo phi nooniha wiira bado nhowonya.” \c 10 \s Nlhikaaniho no Nshunga o khondoro \p \v 1 Yesu nkeera, “Ikekheene kinouhimeriani, ntu hinokelha wo uvira vanlhakoni ihilhi yo ikhondoro, apephenyaka ni uwelha wo iphiro ikina, yoyo ntu owiiya ni o uvara makhuche. \v 2 Nansho nokelha wo uvira vanlhakoni, yoyo phi nshunga o ikhondoro. \v 3 Nolhitelhelha ihilhi nonhulhelha nchelhe ni ikhondoro chinowiiwa nlhove nawe. Nowoopa nthuri wiihana ikhondoro chawe kila imoka wo nchina naya, ni uholhelha vathe. \v 4 Chamalhaka ukhuma vathe, nooholhelha uholho, ni ikhondoro chinonttwara, ukhalhawaya chihonchuwelha nshunga aya. \v 5 Ikhondoro khachinooria unttwara ntu hiri mwanene, chinonttawa ukhalhawaya khachichuwenlhe nthuri wawe.” \p \v 6 Yesu ahaahimeria nenno nlhikaaniho nno, nansho ayo khayachuwenlhe maana aya. \s Yesu Nshunga Orera Nrima \p \v 7 Yesu nkeera tho, “Ikekheene kinouhimeriani, Miyaano phi nlhako wo ikhondoro. \v 8 Akina ayo, onkhaye aawilhe kihinaya mii, phi owiiya ni owaakha, ni ikhondoro khacheewelhenlhe. \v 9 Miyaano phi nlhako. Ntu nokelha wo uvirelha uwannyaka nowoopolhiya, nookelha ni ukhuma, ni upatta malhiho. \v 10 Attu owiiya anowa wo nrima wo wiiya, wiiva ni utanganya. Miyaano kiwilhe wiira mwaatti mpatte ukhalha ni ukumi, ukumi wo utimira. \p \v 11 “Miyaano phi nshunga orera nrima, nokumiha ukumi awe wo nlhatu no wiinanelha ikhondoro chawe. \v 12 Namitheko o ulhiviya, hirii nshunga, ni ikhondoro chihikhalhaka chawawe, vanoona awe mwiichi uwaaka, noohiya ikhondoro ni uttawa, mwiichi nkawaavara ikhondoro ni umwarushacha. \v 13 Yoyo noottawa wo uhilhoha ittu, ukhalhawaya uyo rii namitheko o ulhiviya tu. \v 14 Miyaano phi nshunga orera nrima. Kinowaachuwelha arii awaka, ni ayo arii awaka anookichuwelha miyaano, \v 15 thoko Athithi vanokichuwelha aya, ni mii chinaachuwelhaka Athithi. Miyaano kinookumiha ukumi aka wo nlhatu naya. \v 16 Chihawo tho ikhondoro chikina chawaka chihiri nhiilhini mu. Kihothananiya uwiiha ni chiyo, ni chiyo chinowiiwa nlhove naka, ni ukhalha mphingo mmoka ni nshunga mmoka. \p \v 17 “Athithi anokittuna ukhalhawaya kinookumiha ukumi aka wiira kiwe kaapochera tho. \v 18 Khaawo ntu o ukithurulha ukumi aka, miyaano kinokumiha wo uttuna waka kimwanene. Kihanaa ikuru yo ukumiha ni yo ukusha tho. Chiichammo phi malheheriyo kirumme aya Athithi kipange.” \p \v 19 Uhiiwanana nkawaakhumelhelha tho munlhokoni mwa Ayahudi wo nlhatu no yayo malhove ayo. \v 20 Attu enchi yaari yiiraka, “Ri ni nshoka no unanara. Ri ni ihalhahalha! Ye ishiyani umwiiwelhelha?” \p \v 21 Nansho attu akina nkayeera, “Ntu o nshoka no unanara khanooria wulhumacha malhove thoko alha! Nshoka ninooria chani uttukulha miitho a attu ohona?” \s Yesu nookhotiya ni Ayahudi \p \v 22 Yayo mahuku ayo waari nlhaalha wo uririya, ni nihuku no wuupuwelha uttukuriya Inupa ya Nlhuku naari nittapelhelhiyaka Uyerusalemu. \v 23 Yesu aari eetakachaka u Inupa ya Nlhuku vaari nipirothi ni Naselemani. \v 24 Ayahudi nkayanrukureria ni unkoha, “Nnohalha unihiya nichukulhaka mpaka yaakhani? Nkanihimerieni ikeekhene, chani inyuva phi Kuristo Moopolhi?” \p \v 25 Yesu nkaakhulha, “Kihoohimeriani, nansho khannorumelhelha. Mitheko chinopanga aka miyaano wo nchina na Athumwanaka phi nokihimiechesha, \v 26 nansho mwaattiva khannorumelhelha, ukhalhawaya mwaattiva kanhena ikhondoro chaka. \v 27 Ikhondoro chaka chinowiiwa nlhove naka, ni mii kinochuwelhacha, ni chiyo chinokittwara. \v 28 Miyaano kinowaavaha attu ukumi wo mahuku o uhimalha, ni ayo khanokhwa tho. Khaawo ntu nooria ukithurulha mmathathani mwaka. \v 29 Athumwanaka akivanhe chechiyo phi olhupalhe waapwaha onkhaye, khaawo nooria waathurulha Athithi mmathathani mwaya. \v 30 Athithi ni Miyaano niri amokaaru.” \p \v 31 Ayahudi nkayaalhokotta malhuku tho wiira amwaate. \v 32 Yesu nkeera, “Kihopanga ntheko mwinchi kivahiye aka na Athithi mwoonaka, phi ntheko waani etu wo chechiyo unoopangani nkaate ni malhuku?” \v 33 Ayahudi nkayaamwaakhulha, “Khaninowaatani malhuku wo nlhatu no mitheko choombone, nansho wo nlhatu no unlhava Nlhuku! Ukhalhawaya nneepanga Nlhuku, uno nnari ntu thoko hii.” \v 34 Yesu nkaakhulha, “Chani, kilhepiye nhina Malhehero inyu wiira Nlhuku heera, ‘Miyaano kihohimia, mwaattiva milhuku?’ \v 35 Nihochuwelha wiira chinohimiya ni Malhove Matakatifu chiri che ikeekhene mahuku onkhaye, Nlhuku eehanaka yayo attu ayo milhuku, attu arwehelhiye nttenga awe. \p \v 36 “Thoko chiri aka mii, Athithi ahokithanlha ni ukiruma velhaponi. Veeshiyani etu, nneera wiira kihonlhava Nlhuku wo wiipanga Mwaana a Nlhuku? \v 37 Nhikirumelhelheke etu, yakhalhaka wiira khakinopanga mitheko chilheheriyaka ni Athumwanaka. \v 38 Nansho yakhalhaka kinoopanga, ata mwaahikirumelhelheke, mena etu nrumelhelheke mitheko chiyo, wo uchuwelha wiira Athithi anookhalha nhina mwaka, ni mii kinookhalha nhina mwa Athithi.” \v 39 Nkayaamwiithelha wiira ammare tho Yesu, nansho nkaakulhupuwa mmathathani mwaya. \p \v 40 Yesu nkaahokolhia tho ukhopelhelhe mwoolhoko wo Yorodani, vakittu Nayohana vaari aya aabatiizaka attu, nkaakhalha wowo. \v 41 Attu enchi nkayanrwelha nkayeera, “Nayohana khayaapannge yo ushangiha iriyoothe. Nansho yoolhumanche aya Nayohana amwaachaka ulha ntu ulha onkhaye aari e ikeekhene.” \v 42 Ni attu enchi vavawo nkayanrumelhelha Yesu. \c 11 \s Nookhwa a Nalazaro \p \v 1 Ntu mmoka eehaniya Lazaro, nnenchi o Bethaniya, aari nreta. Ubethaniya waari ittoko yaakhalha aya Amariamu ni arokoraya Namatha. \v 2 Amariamu phi alhe yaahikilhe makhura o unukhelha Athithi mmietoni ni waapoholha ni ikharari chaya. Lazaro, mwanhima aya yayo phi ari nreta. \v 3 Paahi yayo manyarokorawe ayo nkayaarweha nttenga wa Yesu, “Thithi, ampwana inyu nnaattuna inyu areta.” \p \v 4 Yesu eeweke chiicho, nkeera, “Yoyo ureta uyo khunommwiiha nookhwa, nansho wo nlhatu no unthimicha Nlhuku. Anowereiya ikhalhe phi iphiro yo uthimichiya Mwaana a Nlhuku.” \p \v 5 Yesu ahaattuna Namatha, Amariamu arokoraya ni Nalazaro. \v 6 Veewilhe awe nttenga wiira Nalazaro areta, nkaalhokelha vavawo vaari awe vawo wo mahuku melhi tho. \v 7 Yamalheke nkeerelha owiittucha awe, “Nirweeke nihokolhieke tho Uyudea!” \p \v 8 Owiittucha nkayaamwaakhulha, “Owiittuchiha, mahuku vakani tu ahovira toka Ayahudi vaathanana aya uwaatani malhuku ni uwiivani, ni inyu nnothanana urwaa wowo tho?” \p \v 9 Yesu nkaakhulha, “Isaa cho uthana khachirii khumi ni pilhi? Paahi etu, ntu neeta uthana khanokwakwathuwa, ukhalhawaya nomwalheelhiya ni nthuko wo ilhapo. \v 10 Nansho ntu eetaka uhiyu nookwakwathuwa, ukhalhawaya khuuwo nthuko velhaponi.” \v 11 Yesu nkoolhumacha yayo malhove ayo, ni umalhiha eeraka, “Ampwana ihu Nalazaro ahorupa, nansho Miyaano kinokelha waawusha.” \v 12 Owiittucha awe nkayaamwiirelha, “Thithi, akhalhaka ahowiiraka urupa, paahi anolhama.” \v 13 Owiittucha yaanyihera wiira ahowiiraka urupa nkhoveni, nansho Yesu aari ahimiaka wiira Nalazaro ahokhwa. \v 14 Yesu nkaahimeria wo uhavitha, “Nalazaro ahokhwa, \v 15 nansho kinootelhiya wo nlhatu ninyu wiira khakaariwo wowo, wiira nrumelhelhe. Paahi etu nngwee nirweeke uwannyaya uwo.” \p \v 16 Natomaso (eehaniya Nivata) nkayeerelha owiittucha ashikhunanaya wiira, “Nirweeke etu ni hii vamoka ni Owiittuchiha ihu, yakhalhaka ukhwa naakhwaneke vamoka!” \s Yesu nihihimusho ni ukumi \p \v 17 Yesu vaaphiilhe awe wowo, nkaaphwanya Nalazaro anamanlhe uvithiya nnihiyeni mahuku macheshe avinre. \v 18 Ittoko yo Ubethaniya khayaari utayi ni Uyerusalemu, nkwaha wo umalhaka imaili taaru, \v 19 ni Ayahudi enchi yaari anawiilhe u Namatha ni Amariamu uunyikalhachani nookhwa a nhima aya. \p \v 20 Namatha veewilhe aya wiira Yesu aari awaaka, nkayaarwa uumwikamelhani, nansho Amariamu ahalhaka nnupani. \v 21 Namatha nkayaamwiirelha Yesu, “Thithi, mwakaari vaa, nhima aka kaakhwa! \v 22 Nansho kihochuwelha wiira hata vano iriyoothe inottuna inyu unlhepelha Nlhuku, nouvahani.” \p \v 23 Yesu nkeera, “Mwanhima inyu noohihimmwa.” \p \v 24 Namatha nkayaakhulha, “Kihochuwelha wiira anoohihimmwa nihuku no uhihimushiya attu, nihuku no umalhelha.” \p \v 25 Yesu nkeerelha, “Miyaano phi nihihimusho ni ukumi. Anokirumelhelha mii anokhalha akumi, anakhwaaka, \v 26 ni kila ntu ri nkumi nokirumelhelha, khanokhwa ngu nnokhalha nkumi mahuku o uhimalha. Chani, nnoorumelhelha yayo?” \p \v 27 Namatha nkayaakhulha, “Eiyo Thithi! Miyaano kinoorumelhelha wiira inyuva phi Kuristo, Mwaana a Nlhuku, nowa velhaponi.” \s Yesu noomoriha miithori \p \v 28 Namatha yamalheke wulhumacha yayo, nkayaarwaa weehanani Amariamu, arokoraya, untemerani, nkayeera, “Owiittuchiha ahowa vaa, anowihanani.” \v 29 Ni ayo yeeweke chiicho, nkayonkwa phiyaru, nkayaamwiikamelha Yesu. \v 30 Yesu aari hinaphiya vawani, nansho aari bado wowulhe Namatha waamwiikamenlhe aya. \v 31 Paahi etu Ayahudi yaakhanlhe mpaani yaavahaka nrima Amariamu, voonne aya yunkwaka ni ukhuma vathe wo uhipicha, nkayaattwara. Yaanyihera wiira anokelha unihiyeni uwunlhani. \p \v 32 Paahi Amariamu vaaphilhe aya vaari awe Yesu ni umwoona, ahokhoroma, nkayeera, “Thithi, thoko mwakaari vaa, nhima aka kaakhwa!” \v 33 Yesu ooneke Amariamu yunlhaka, ni Ayahudi yaawilhe vamoka ni ayo yunlhaka, nkaakelhiya ikiriri ni ihuzuni munrimani. \v 34 Yamalheke nkaakoha, “Mwaavinthe vayi?” \p Nkayaamwakhulha, “Thithi mmweeke mwoona.” \p \v 35 Yesu nkaamoriha miithori. \v 36 Paahi Ayahudi nkayeera, “Mwooneke chinre awe wo unttuna!” \p \v 37 Nansho attu akina aya nkayeera, “Ahaattukulha miitho attu ohoona, ngati? Chani khoonrie waachiichiha Nalazaro ahikhwe?” \s Nalazaro anohihimushiya \p \v 38 Yesu aari onlhaka munrimani, nkaarwa unihiyeni, nihiye naari iphaa, ninakhuneelhiye nlhuku nulhupalhe vanlhakoni. \v 39 Yesu nkeera, “Nithamihiye nlhuku nno!” \p Namatha, akhwelhiye ni mwanrokoraya Lazaro ayo, nkayeera, “Thithi, vanoonukha. Mahuku macheshe vano toka vavithiye aya!” \p \v 40 Yesu nkeerelha, “Chani, khakoohimenrieni wiira mwarumelhelhaka nnowoona nthimicho wa Nlhuku?” \v 41 Nkayaathamiha nlhuku nne. Yesu nkaaweha nchulhu wiirimu, nkeera, “Kihopochera Thithi, ukhalhawaya inyuva nnookiwelhelha. \v 42 Kihochuwelha wiira nnookiiwelhelha mahuku onkhaye, nansho kinoolhumacha yayo wo nlhatu na alha attu arii vaa alha, wiira arumelhelhe, wiira inyuva phi kirumme.” \v 43 Yesu amalhiheke wulhumacha yayo, nkeehana wo nlhove nulhupalhe eeraka, “Nalazaro! Nkhume vathe!” \v 44 Nalazaro nkayaakhuma vathe, uno anattukiye isaanda mmietoni ni mmiononi, wiitho unakhuneelhiye. Yesu nkeera, “Mwaathaphulheke, mwaahiyeke arweeke.” \s Miruku cho umwiiva Yesu \r (Mat 26:1-5; Mako 14:1-2; Luk 22:1-2) \p \v 45 Paahi Ayahudi enchi yawaachilhe wa Amariamu yooneke cheechiyo chaapannge awe Yesu, nkayanrumelhelha. \v 46 Nansho akina aya nkayaarwaa wa Amafarisayo uwaahimeriani mwaha waapannge awe Yesu. \v 47 Wo chiichammo etu opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo nkayaapanga ntemera wo Ibaraza yuulhupalhe, nkayeera, “Niireke chanii? Mwooneke chineera awe wo upanga cho ushangiha!\fig Opochera ishaani a Ayahudi|src="18 Priest.jpg" size="col" ref="11:47"\fig* \v 48 Nanhiyaka, kila ntu nonrumelhelha, ni aholhelhi o Urumi anoowa uphomolha Inupa ya Nlhuku ni ukusha ilhapo ihu!” \p \v 49 Amoka aya, yeehaniya Nakayafa, yaari opochera ishaani olhupalhe yeyo iyaakha iyo, nkeerelhacha, “Mwaattiva khannochuwelha ittu! \v 50 Chani, khannoona wiira nambaya ntu mmoka akhwe wo nlhatu ni attu, ilhapo yonkhaye ihirimeelhihiye?” \v 51 Yayo khayoolhumanche chiicho wo uttuna waya anene, nansho ukhalhawaya yaari opochera ishaani olhupalhe yeyo iyaakha iyo, yaholhohera wiira Yesu nookhwa wo nlhatu no ilhapo aya, \v 52 mena kuhena wo nlhatu na Ayahudi vekha, nansho wo waawiha vamoka ashaana a Nlhuku amwareelhe velhaponi. \p \v 53 Ukhuma nenno nihuku nno etu, aholhelhi Ayahudi yahopanga miruku cho uthanana umwiiva Yesu. \v 54 Wo chiichammo etu Yesu kheente tho voonene munlhokoni mwa Ayahudi, nansho nkaathama vavawo nkaarwa waatamenrie uthako, iwani ineehaniya Efuraimu. Nkaakhalha wowo vamoka ni owiittucha awe. \p \v 55 Nihuku na Ayahudi no Pasaka naari ninaatamenrie, ni attu enchi yahorwaa Uyerusalemu wiira ehapihe nihinaaya nihuku nno. \v 56 Attu nkayaahalha amwaaviaka Yesu, ni ayo vaathothokanne aya vamoka nnupani Inupa ya Nlhuku, nkayaakohanacha ashineneru, “Ninoona chani mwaatti? Inowooria wiira khanowa usikuukuni, ama noowa?” \v 57 Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo nkayaalhehera attu wiira ntu chuwenlhe vakittu vari awe Yesu arwee aahimiachere ni ayo yammare. \c 12 \s Yesu noohikiya makhura Ubethaniya \r (Mat 26:6-13; Mako 14:3-9) \p \v 1 Mahuku sita nihinaaya nihuku no Pasaka, Yesu ahorwaa Ubethaniya uwannyaya Nalazaro aahihimushiye ni Yesu ukhuma nnookhwani. \v 2 Wowo ahoterekelhiya yolhia yo uchechilho, yaaterekhiye ni Namatha, Nalazaro ni ayo ahokhalha vamezani vamoka ni Yesu. \v 3 Paahi etu Amariamu nkayaawia ntikha ilita yo makhura o unukhelha chinene o uhithakanihiya aathumihiya wo nchurukhu mwinchi, nkayanhika makhura Yesu mmietoni ni umpoholha wo ikharari chaya. Nihiriri nkanaachara mpaani mwonkhaye. \v 4 Yuda Isikariote, owiittucha mmoka aya khumi ni elhi, nohalha unthumiha Yesu, nkeera, \v 5 “Wo nlhatu waani etu alha makhura alha uhithumihiya wo nchurukhu idinari imia taaru, ni uvahiya amashikini?” \v 6 olhumanche chiicho, kuhena wiira anaachukulhelha amashikini, nansho ukhalhawaya aari ntu owiiya. Eiyaka munrupani mwo ushungelha nchurukhu weetana awe. \p \v 7 Nansho Yesu nkeera, “Nhaahuvihe amanyi alha! Mwaahiyeke akeesheke tayari wo nihuku naka no uvithiya. \v 8 Amashikini nnowaakhalhana mahuku onkhaye, nansho khannokhalha ni mii wo mahuku onkhaye.” \s Miruku cho weeva Nalazaro \p \v 9 Attu enchi munlhokoni mwa Ayahudi nkayeewa wiira Yesu rii Ubethaniya, paahi etu, nkayaarwaa wowo, kuhiwe nansho wo nlhatu noomwona Yesu, nansho woona Nalazaro yaahihimushiye ni Yesu ukhuma nnookhwani. \v 10 Opochera ishaani olhupalhe nkayaapanga miruku cho weeva Nalazaro, \v 11 ukhalhawaya wo nlhatu naya Ayahudi enchi yahohiya weewelhelha, nkayanrumelhelha Yesu. \s Yesu noopocheriya Uyerusalemu wo nkhito \r (Mat 21:1-11; Mako 11:1-11; Luk 19:28-40) \p \v 12 Waashelhe waya, milhoko chinchi cha attu chaawilhe usikuukuni chaheewa wiira Yesu aari mphironi uwa Uyerusalemu. \v 13 Paahi etu, nkayakushacha maritta o mitende, nkayaarwaa umwiikamelhani, akhuwelhaka eeraka, \q “Atotopelhiye Nlhuku! Athimichiye uyo nowa wo nchina na Athithi. \q Athimichiye Amwene o Uisraeli.” \p \v 14 Yesu nkaawiiheriya mwaaphuta mmoka, nkaawelha vachulhu vawe thoko chinohimiya aya ni Malhove Matakatifu, \q \v 15 “Nhoove iwani yo Sayuni! \q Mummweheke, Mwene inyu noowa, \q nammwenlhe mwaaphuta!” \m \v 16 Owiittucha awe yaari ahichuwelhaka yoyo mwaha uyo, nansho Yesu amalheke uthimichiya, phi opuwenlhe aya wiira Malhove Matakatifu yaholhepiya, amwaachaka wiira attu yahompangelha yayo. \p \v 17 Attu yaari vamoka ni Yesu nihuku yeehanne awe Nalazaro ukhuma nnihiyeni, aahihimushaka ukhuma nnookhwani, yahonhimiechesha. \v 18 Nenno etu phi nlhatu no wiikamelhiya ni nlhoko mwinchi wa attu, ukhalhawaya yaheewa wiira Yesu ahopanga yeyo yo ushangiha iyo. \v 19 Paahi, Amafarisayo nkayeerelhana, “Nnowoona vano? Khaninooria upanga ittu iriyoothe! Mmweheke, ilhapo yonkhaye inonttwara!” \s Ayunani akina anothanana umwoona Yesu \p \v 20 Ahokhalha Ayunani mumphingoni mwa attu yaarwelhe Uyerusalemu uuthimichani nihuku no Pasaka nno. \v 21 Nkayarwaa u Nafilipo, anenchi o Ubethsaida yo Galilaya, ni wiira, “Pwiiya, ninothanana umwoona Yesu.” \v 22 Nafilipo nkayaarwaa, nkayeerelha Naandorea, ni ayo oyelhi nkayaarwaa unhimeriani Yesu. \v 23 Yesu nkeera, “Isaa yo uthimichiya Mwaana a Ntu ihophiya! \v 24 Ikekheene kinouhimeriani, imbeyu yo marupi inohalha imbeyuru yaahimoreke vattayani ni ukhwa. Yakhwaaka, phi noyara aya marupi menchi. \v 25 Attu anottuna ukumi aya anoopoteriha, anovenga makhalhelho o ukumi wo velhaponi va, anoshungerera wo nlhatu wo ukumi wo mahuku o uhimalha. \v 26 Ntu nothanana ukikaviha ntheko, hothananiya ukittwara, ikhalhe wiira variyoothe variaka miyaano ni akarumiya aka anottuna ukhalha vavawo. Ntu nokikaviha, Athumwanaka anonvaha nthimicho. \s Yesu noomulhumachera nookhwa awe \p \v 27 “Vano nnepa aka unoohuperia, ni mii kuulhumachekeni etu? Chani kiire, ‘Thithi, nkoopolhe ilha ikatema ilha ihikiphiyelhe?’ Nansho phi nlhatu wo uwa waka, wiira kivire ilha ikatema yo uweria ilha. \v 28 Thithi, nthimicheke vano nchina ninyu.” Vavawo nlhove nkaneewaniaa ukhuma wiirimu, “Kihothimicha, ni vavawo kinoothimicha tho.” \p \v 29 Attu yaari aneemenlhe vavawo yaheewa nenno nlhove nno, ni attu akina aya nkaanyihera ithari nansho akina aya nkayolhumacha, “Nnepa wo wiirimu uholhumacha umuulhumana!” \v 30 Nansho Yesu nkeerelha, “Nenno nlhove nno khaniiwanelhe wo nlhatu aka miyaano, ila wo nlhatu ninyu. \v 31 Vanova phi ikatema yo uhukumulhiya ilhapo, vanova Nakare nholhelhi o ilhapo ilha noopikhulhiya. \v 32 Ni mii kennulhiyaka vachulhu ilhapo kinommwiiha kila ntu uwannyaka.” \v 33 Wo wulhumacha chiicho ahooniha naakhweke nookhwa ani. \p \v 34 Paahi yoyo nlhoko uyo nkawaamwaakhulha, “Hiyaano ninoohimeriya ni Malhehero ihu wiira Kuristo khaawa aakhwa nookhalha nkumi mahuku o uhimalha. Nnooria chani etu wiira, Mwaana a Ntu nowiinulhiya? Yoyo Mwaana a Ntu uyo phi mpani?” \v 35 Yesu nkaakhulha, “Nthuko bado urii ni inyu wo mahuku vakani. Mweeteke nnari ni yoyo nthuko uyo ipiphi ihuupatteni, ukhalhawaya aneeta mpiiphini khanochuwelha unokelha aya. \v 36 Paahi etu, ikatema nnari ni yoyo nthuko uyo nrumelhelheke nkhalhe attu o nthuko.” \p Amalheke wulhumacha yayo malhove ayo, Yesu nkaarwa vaari utayi ni ayo. \s Uhikhalha ni nrima wa attu \p \v 37 Anakhalhaka Yesu ahopangacha cho ushangiha chonkhaye chiyo yoonaka, khayaanrumelhenlhe. \v 38 Chiichammo etu malhove yoolhumanche aya anamilhohi ashinna Isaya nkayatimira, \q “Thithi, apani arumelhenlhe nttenga ihu? \q Ni ikuru ya Athithi ichuwaneelhe wa apani?” \p \v 39 Chiicho khayoonrie urumelhelha, ukhalhawaya ashinna Isaya yahoolhumacha tho wiira, \q \v 40 “Nlhuku hotiyelhelha miitho aya ahoone, \q hophupuwalhiha mirima chaya, \q ahoone wo miitho aya, \q ahichuwelhe wo irusho chaya, \q mena ahikirukunuwelhe, aneera Athithi, \q wiira kaalhamihe.” \p \v 41 Ashinna Isaya yoolhumanche yayo malhove ayo ukhalhawaya yahoona nthimicho wa Yesu, nkayaahimiacha mwaha wawe. \p \v 42 Hata chiicho, aholhelhi enchi Ayahudi yahonrumelhelha Yesu. Nansho wo nlhatu ni Amafarisayo, khayolhumanche mwaha wo unrumelhenlha Yesu voonene, yaari yoovaka wiira anowoomolhiya nnupani mwo unlhapelha Nlhuku. \v 43 Yaathanana uthimichiya ni attu kuhiwe utotopelhiya ni Nlhuku. \s Nlhove na Yesu ninowaahukumulha attu \p \v 44 Yamalhekeru Yesu nkaawelhiha nlhove nkaahimia wiira, “Ntu nokirumelhelha, khanokirumelhelha mii tu, ila nowaarumelhelha ni ayo akirumme. \v 45 Attu anokoona miyaano anoowona akirumme. \v 46 Miyaano kiwiilhe velhaponi kikhalhe nthuko, attu onkhaye anokirumelhelha ahihalhe mwiipiphini. \v 47 Ntu neewa malhove aka nansho wo uhivarelhelha, miyaano khakinonhukumulha, ukhalhawaya khakiwilhe uhukumulhani ilhapo nansho woopolhani attu o velhaponi. \v 48 Attu ahinovarelhelha malhove aka ahana ntu mmoka owahukumulha. Nlhove nuulhumachilhe aka phinottuna waahukumulha nihuku no umalhelha! \v 49 Miyaano khakuulhumanche wo ikuru aka kimwanene, Athithi akilhehenre malheheriyo ayo phi kivanhe yo wulhumacha. \v 50 Ni mii kinoochuwelha wiira malhehero aya anoowiha ukumi wo uhimalha. Paahi etu, miyaano kinohimiacha Athithi akilheehenre aya.” \c 13 \s Yesu nowaakhuchiha owiittucha awe mieto \p \v 1 Nihuku nimoka Pasaka hinaphiya, Yesu ahochuwelha wiira isaa awe yo uthama velhaponi ni urwaa wa Athithi ihophiya. Ahaattuna chinene attu awe arii velhaponi, waattuna uhimmalha! \p \v 2 Paahi Yesu ni owiittucha awe yaari anakhanlhe ulhia yolhia yo uchechilho. Nakare ahomalha unkelha Yuda mwaana a Nasimoni Isikariote, ni ummaha nrima wo unthumiha Yesu. \v 3 Yesu ahochuwelha wiira Athithi yahonvaha chittu chonkhaye mmathathani mwawe. Ni wiira aakhumme wa Nlhuku, ni vano nohokolhia wa Nlhuku. \v 4 Paahi ahothama vamezani nkeesha vathotho mwiinjiro awe, nkaakusha nchako nkeettuka nnyununi. \v 5 Yamalheke nkaahelha maashi munkhatoni, nkaachokholha waakhuchiha owiittucha awe mieto ni upoholha wo nchako weettunke awe. \v 6 Paahi nkaaphiyelha Nasimoni Peturo, nansho Napeturo nkayeera, “Thithi, inyuva nkikhuchihe mii mieto chaka?” \p \v 7 Yesu nkaakhulha, “Khannochuwelha vano ittu kinopanga aka nansho nnochuwelha kaanyuma.” \p \v 8 Napeturo nkayamwiirelha Yesu, “Inyuva khannokikhuchiha mieto mahuku onkhaye, ngu!” Yesu nkaakhulha, \p “Kaahukuchihekeni mieto chinyu khannokhalha owiittucha aka.” \p \v 9 Nasimoni Peturo nkayaakhulha, “Thithi, nkikuchiheke, kuhiwena mietoru, nansho ni miono chaka ni muru ni uyo.” \p \v 10 Yesu nkeerelha, “Ntu rampe khanothananiya ukhucha yaahikhalheke mieto, ukhalhawaya homalha iruttu awe yonkhaye ihorera. Mwaattiva nhohapihiya, nansho kanhiwe onkhaye.” \v 11 Yesu ahonchuwelha ntu nottuna unthumiha, phi nlhatu no wiira, “Mwaattiva nhohapihiya, nansho kanhiwe onkhaye nri orera.” \p \v 12 Amalheke waakhuchiha mieto ni uwara tho mwiinjiro awe, ahokhalha vamezani, nkeerelha, “Chani, nhochuwelha yayo kuupangenlheakani ayo? \v 13 Mwaattiva nnokiihana Owiittuchiha ni Athithi, vavawo nhoolhumacha rata, ukhalhawaya phi mii. \v 14 Paahi yakhalhaka miyaano kirii Athithi ni Owiittuchiha inyu kihookhuchihani mwaattiva mieto, ni mwaattiva chiicho nkhuchihaneke mieto mwaashineneru. \v 15 Kihoovahani malhikaaniho, ni inyu mpangelhaneke chiicho thoko chupangenlheakani. \v 16 Kinouhimeriani wo ikekhiaye wiira, ipotta kirina ikuru yo umpwaha mwanene ntheko awe, mena akarumiya khanokhalha ni ikuru yulhupalhe waapwaha naaruma. \v 17 Paahi etu, yakhalhaka nnoochuwelha yayo, mwapangaka nnoopuha. \p \v 18 “Alha kinolhumachaka alha khaanowaachani mwaattiva onkhaye. Miyaano kinowaachuwelha alhe kaathanlhalhe aka. Nansho ihophwanelhiya utimire wo Malhove Matakatifu aneera, ‘Ulhe lhilhie yolhia aka hokirukunuwelha kimwanene.’ \v 19 Miyaano kinouhimeriani ihinaya ukhumelhelha, vanottuna aya ukhumelhelha vawo mmwe mwaarumelhelha wiira ‘Miyaano Phi Yoyo.’ \v 20 Ikekhiaye kinouhimeriani, nompochera ntu kinonruma aka nokipochera mii, ni ntu nokipochera mii, naapochera akirumilhe.” \s Yesu noolhohera wiira noothumihiya \r (Mat 26:20-25; Mako 14:17-21; Luk 22:21-23) \p \v 21 Yesu amalheke wulhumacha, ahokelhiya ihuzuni chinene munrimani, nkeera wo uhivitha, “We ikekhiaye kinohimiechesha wiira mmoka inyu nookithumiha!” \v 22 Owiittucha nkayawehana ashineneru, ashangaka chinene wo uhichuwelha wiira nohimiani. \v 23 Owiittucha mmoka, aattuniya ni Yesu chinene, ahokhalha wo umwaatameria Yesu. \v 24 Nasimoni Peturo nkayanthoonyera ni umwiirelha, “Mwaakoheke anaacha apani?” \v 25 Owiittucha uyo nkaachushera ni umwaatameria chinene Yesu, nkankoha, “Thithi, phi apani?” \v 26 Yesu nkaakhulha, “Ntu kinohalha aka ummaha nkatte kipamphe aka nnyiponi, phi yoyo.” Paahi, nkaakusha ikipande yo nkatte, nkaapapha nnyiponi, nkammaha Yuda mwaamwana a Nasimoni Isikariote. \v 27 Yuda Isikariote amalheke upochera yeyo ikipande iyo, Nakare nkaakelha. Paahi Yesu nkaamwirelha, “Inothanana inyu upanga iyo pangakani wo uhipicha!” \v 28 Nansho khaawo anakhalhaka ntu mmoka aya aakhanlhe va yolhiani aachuwenlhe wo nlhatu waani eerelhiya chiicho. \v 29 Ukhalhawaya Yuda aari ntu o ushunga nrupa wo nchurukhu, owiittucha akina nkayaanyihera wiira Yesu aari anrumaka arwee athume chaathananiya wo nihuku no Pasaka, ama wiira arwee aavahe amashikini. \v 30 Paahi Yuda amalheke ukusha ikipande yo nkatte ilhe, nkaakhuma vathe wo uhipicha. Yeyo yaari uhiyu. \s Malhehero o naanano \p \v 31 Yuda athameke, Yesu nkeera, “Vano Mwaana a Ntu hothimichiya, ni uyo Nlhuku hothimichiya nhina mwawe. \v 32 Thoko nthimicho wa Nlhuku chipatakulhiye aya nhina Mwaana a Ntu, ni uyo Nlhuku nowooniha nthimicho wo Mwaana a Ntu nhina mwawe mwanene, ni upanga chiicho wo uhipicha. \p \v 33 “Achishaana aka, khakinaya kirii ni inyu wo ikatema vakani tu. Nnookaavia, nansho vano kinouhimeriani alhe yaahimenrie aka aholhelhi Ayahudi, ‘Unokelha aka mii, mwaattiva khannooria urwaa!’ \v 34 Kinouvahani malhehero o naanano, nttunaneke mwaashineneru, nttunaneke thoko chuuttunne akani mwaattiva. \v 35 Mwattunanaka mwaashineneru, attu onkhaye anoochuwelha wiira mwaattiva phi owiittucha aka.” \s Yesu noolhohera wiira Napeturo anonkhota \r (Mat 26:31-35; Mako 14:27-31; Luk 22:31-34) \p \v 36 Nasimoni Peturo nkayaakoha, “Thithi nnokelha vayi?” \p Yesu nkaakhulha, “Unokelha aka khannooria ukittwara vano, nansho nnookittwara kaanyuma.” \p \v 37 Napeturo nkayaamwirelha, “Thithi, nlhatu waani kihoorie uuttwarani vanova? Kirii tayari ukumiha ukumi aka wo nlhatu winyu!” \p \v 38 Yesu nkaakhulha, “Chani nrii tayari ukumiha ukumi inyu wo nlhatu waka? Ikekhiaye kinouhimeriani wiira, nthupi uhinaya wiipa nnowa mwaakikhota vararu mwiiraka khankichuwenlhe mii.” \c 14 \s Yesu phi iphiro yo ukelha wa Athithi \p \v 1 Yesu nkeerelha, “Nhichukulhe munrimani mwinyu. Munrumelhelheke Nlhuku, nkirumelhelheke ni mii. \v 2 Uwani wa Athumwanaka mapuro ari menchi, ihikaari chiicho, kanouhimeriani. Vano mii kinokelha ukoroshelhani nipuro. \v 3 Karwaaka ni ukoroshelhani nipuro, kinoohokolhia uwa ukushani uwannyaka, ni inyu nkhalhe variaka miyaano. \v 4 Ni inyu nhochuwelha iphiro yo urwaa wowo unokelha aka uwo.” \v 5 Natomaso nkayankoha, “Thithi, khaninchuwelha unokelha inyu, ninohalha uchuwelha chani etu, yeyo iphiro iyo?” \v 6 Yesu nkaakhulha, “Miyaano phi iphiro, ikeekhene ni ukumi. Khaawo ntu nooria urwaa wa Athithi aahivireke uwannyaka. \v 7 Yakhalhaka nhokichuwelha miyaano, nnowaachuwelha ni Athumwanaka chiicho. Ni toka vano, nnowaachuwelha, tho nhomalha woona.” \p \v 8 Nafilipo nkayaamwiirelha, “Thithi, nnooniheke Athithi, ni hii inonithosha.” \v 9 Yesu nkeerelha, “Kihokhalha ni inyu mahuku onkhaye alha, ni inyu Nafilipo bado khannakichuwelha? Akoonne mii ahoona Athithi. Nnooria chani etu wiira, ‘Nnoonihe Athithi?’ \v 10 Chani Nafilipo khannorumelhelha wiira miyaano kinokhalha nhina Athithi, ni ayo Athithi anokhalha nhina mwaka? Akinoolhumacha malhove wo ikuru aka, Athithi arii nhina mwaka phi nopanga mitheko chaya. \v 11 Nhothananiya ukirumelhelha vaneera aka wiira miyaano kinokhalha nhina Athithi ni ayo Athithi anokhalha nhina mwaka. Ama etu, nrumelhelheke wo nlhatu no mitheko chinopanga aka. \v 12 Ikekhiaye kinouhimeriani, anokirumelhelha mii anoopanga mitheko chinopanga aka miyaano, eiyo, anoopanga ata moolhupalhe chinene, ukhalhawaya kinokelha wa Athithi. \v 13 Ittu iriyoothe inottuna inyu ulhepelha wo nchina naka kinoopanga, wiira nthimicho wa Athithi wooniye nhina mwawe Mwaana a Ntu. \v 14 Mwakilhepelhaka ittu iriyoothe wo nchina naka, kinouvahani. \s Yesu aheera noonivaha Iphumu ya Nlhuku \p \v 15 “Mwakittunaka, nnoovara malhehero aka. \v 16 Kinowaalhepelha Athithi wiira ammwiihe Okaviha nkina, nohalha ukhalha ni inyu mwaattiva wo mahuku o uhimalha. \v 17 Yoyo phi Iphumu ya Nlhuku nohalha upatakulha ikeekhene ya Nlhuku. Attu o velhaponi khanowa ampochera ukhalhawaya khanowa aamwoona, mena unchuwelha. Nansho mwaattiva nnowa mwanchuwelha ukhalhawaya noowa aakhalha nhina mwinyu. \p \v 18 “Khakinoohiyani mwaattiva thoko ashaana ohiiya, kinoohokolhia tho uwaninyu. \v 19 Ihohalha vakani attu o velhaponi khanowa yaakona tho. Nansho mwaattiva nnookona, ukhalhawaya miyaano kinkumi, ni inyuva chiicho nnookhalha akumi. \v 20 Nenno nihuku nno vanohalha aya waaya nnoowa mwaachuwelha wiira miyaano kiri nhina mwa Athithi, ni inyuva nrii nhina mwaka, thoko ni mii kiriaka nhina mwinyu. \p \v 21 “Ntu nopochera malhehero aka ni uvara, yoyo phi nokittuna. Ntu nokittuna miyaano noottuniya ni Athumwanaka, ni mii kinowaattuna ni wiichoniha uwannyaya.” \p \v 22 Nayuda, kahiwe Isikariote ulhe, nkayaamwiirelha, “Thithi, vanoorieke chani inyuva wiichooniha uwanihu hii, kuhiwe wa attu o velhaponi?” \p \v 23 Yesu nkaakhulha, “Ntu akittunaka, noovarelhelha malhove aka. Athumwanaka anonttuna, ni hii ninoowa neesha nipuro uwannyawe. \v 24 Ntu hinokittuna khanovarelhelha malhove aka. Nlhove niiwilhe inyu nno kanihiwe nawaka, nansho na Athithi akirumme. \p \v 25 “Kihoohimeriani ulha mwaha ulha vano, kinari vamoka ni inyu. \v 26 Okaviha, Iphumu ya Nlhuku, nottuna urumiya ni Athithi wo nchina naka uyo, noowittuchihani kila ittu ni uwupushani chittu chonkhaye chuuhimenrieakani. \p \v 27 “Mpuha phi nouhiyeraakani, kinouvahani mpuha aka. Akinoovahani thoko attu o velhaponi chineera aya. Nhikhelhiye nipampa munrimani, mena nhoove. \v 28 Nheewa kuuhimeriakani, ‘Kinoorwaa, nansho kinoohokolhia tho uwaninyu.’ Yakaari mwahokittuna, mwanteelhiya woona wiira kinokelha wa Athithi, ukhalhawaya yayo phi olhupalhe ukipwaha mii. \v 29 Kihoohimeriani malhove menchi ihinaya ukhumelhelha, vanohalha aya ukhumelhelha vawo mmwe mwaarumelhelha. \v 30 Khakinoolhumacha ni inyu tho mwaha mulhupalhe, ukhalhawaya nholhelhi o velhaponi, Nakare ri muuwani. Nansho uwannyaka miyaano kharina machiri, \v 31 nansho attu o velhaponi anoothananiya uchuwelha wiira kinowaattuna Athithi, phi nlhatu noopanga kila ittu thoko Athithi chikilheherilhe aya. \p “Mweemelheke, nirweeke, nngwe nithame vaa. \c 15 \s Yesu phi Nzabibu we Ikekheene \p \v 1 “Miyaano phi nzabibu we ikeekhene, ni Athumwanaka phi namalhima. \v 2 Kila nritta nhina mwaka nihinemma maphepu nenno ninoothamihiya, kila nritta ninemma rata ninookhwacheriya nithepeke wimma. \v 3 Mwaattiva nhokhalha orera wo nlhatu no meettuchiho kuwiittuchinheakani. \v 4 Nkhalheke nnalhutaanne ni mii, ni mii kikhalhe nhina mwinyu. Nritta khaninooria wimma vekha aya, naahilhutaaneke ni ntepo naya. Phi chiichammo etu ni inyu mwaattiva khannooria wimma izabibu mwaahilhutaaneke ni mii nhina mwaka. \p \v 5 “Miyaano phi ntepo no zabibu, ni inyu mwaatti phi maritta. Nolhutaana ni mii, ni mii kalhutaanaka nhina mwawe, yoyo nowimma maphepu menchi, ukhalhawaya ntu hinokhalha ni mii khanooria upanga ittu iriyoothe. \v 6 Ntu riyoothe ahilhutaaneke ni mii noorihelhiya vathe thoko nritta ninorihiya aya vachereshere nkanooma. Maritta thoko yayo anookhupiya ni urihelhiya vamooroni avie. \v 7 Mwakhalhaka nhina mwaka ni malhove aka akhalhaka nhina mwinyu, paahi etu, nlhepelheke ittu iriyoothe nnothanana inyu, nnoovahiya. \v 8 Nthimicho wa Athithi unowoonia mwemmaka maphepu menchi, vavawo etu phi noohalha inyu ukhalha owiittucha aka. \v 9 Kinottunani mwaattiva thoko Athithi chikittunne aya mii, nhalheke nchuwelhaka wiira kinouttunani. \v 10 Mwavaraka malhehero aka nnookhalha mu uttunani mwaka, thoko ni mii chivanre aka malhehero a Athumwanaka ni ukhalha mu uttunani mwaya. \p \v 11 “Kihoohimeriani ulha mwaha ulha ikhalhe wiira uteelhiya waka ukhalhe nhina mwinyu, ni uteelhiya winyu utimire. \v 12 Malhehero aka phi alha, nttunaneke mwaashineneru, nttunaneke thoko chuuttunne akani mwaattiva. \v 13 Khuuwo uttuna wulhupalhe chinene umpwaha uttuna wo ntu nokumiha ukumi awe wo nlhatu no manyampwana awe. \v 14 Mwaattiva nnookhalha manyampwana aka mwapangaka kinoolheherakani alha. \v 15 Khakinowiihanani tho mwaatti akarumiya, ukhalhawaya karumiya khanochuwelha chinopanga aya anene ntheko anonruma. Nansho miyaano kinowiihanani mwaattiva manyampwana, ukhalhawaya kihouhimeriani chonkhaye chiiwilhe aka wa Athumwanaka. \v 16 Kanhiwe mwaatti mwaakithanlhe miyaano, mii phi othanlheni, nkakoorumani nrwee mwemme maphepu menchi, maphepu anolhokelha. Athithi awe yoovahani ittu iriyoothe inaalhepelha inyu wo nchina naka. \v 17 Paahi etu, malhehero aka uwaninyu phi alha, nttunaneke mwaashineneru. \s Ichimwa ya attu o velhaponi \p \v 18 “Ichimwa ya attu o velhaponi yoophwanyakani mwaattiva, muupuwelheke wiira yahokiphwanya miyaano ihinaaya uuphwanyani mwaatti. \v 19 Yakaari wiira nri attu o velhaponi, ilhapo yaanottunani mwaattiva thoko attu aya. Mwaattiva kanhiwe attu o velhaponi, nansho miyaano kihouthanlhani velhaponi va, wo yoyo nlhatu uyo etu ilhapo inoupangelhani ichimwa. \v 20 Muupuwelhacheke yohimenrieakani wiira, ‘Ipotta khachirina ikuru umpwaha mwanene ntheko naaruma.’ Yakhalhaka ahokihuviha miyaano, anouhuvihani ni mwaattiva chiicho, yakhalhaka ahovara nlhove naka, anoovara ni nlhove ninyu chiicho. \v 21 Chechiyo chonkhaye chiyo anowa opangelhani mwaattiva wo nlhatu wo urumelhelha nchina naka, ukhalhawaya khayaachuwenlhe akirumme. \v 22 Yakaari khakaawilhe ni wulhumacha, yayo khayaakhalha ni milhatu, nansho vano kharina nlhove no wiivaraanga wiira khanawonya. \p \v 23 “Ntu nokipangelha ichimwa miyaano, nowaapangelha ichimwa ni Athumwanaka chiicho. \v 24 Kihikaapannge uwannyaya mwaha uhinapacha upangiya ni ntu nkina khayaakhalha ni nlhatu wiira ahowonya. Nansho vano ahoona chipannge aka nkayaakipangelha ichimwa miyaano, nkayaapangelha ichimwa Athumwanaka chiicho. \v 25 Paahi etu, malhove arii nhina Malhehero aya, ahophiyelha, ‘Ahokipangelha ichimwa wo uhikhalha nlhatu!’ \p \v 26 “Vanohalha awe uwa Okaviha kinohalha aka unruma uwaninyu uyo, Iphumu ya Nlhuku, nowa aapatakulha ikeekhene ya Nlhuku, yoyo noowa aahimiechesha ikeekhene inokaacha mii. \v 27 Ni inyu mwaattiva chiicho, nnoowa mwaakihimiechesha ukhalhawaya nri vamoka ni mii ukhuma vaachokhonlhe aya.” \c 16 \p \v 1 Yesu nkeerelha tho “Kihouhimeriani yayo wiira nhihiye nrima nrina inyu. \v 2 Attu anowoomolhani mwaattiva mmanupani mwaya mwo unlhapelha Nlhuku. Eiyo tho, mahuku anoowa, kila ntu nothanana uwiivani mwaattiva naanyihereke wiira nonkaviha Nlhuku. \v 3 Attu anowa uupangelhani yoyo mwaha uyo ukhalhawaya khaachuwenlhe Athithi, mena khakichuwenlhe mii. \v 4 Paahi etu, kihoohimeriani yayo ikatema yo upangia waya yaphiyaka, mmwe mwoopuwelha wiira kahowaamukani. \s Ntheko wo Iphumu ya Nlhuku \p “Khakoohimenrieni ulha mwaha ulha toka khalhayi ukhalhawaya kaari vamoka ni inyu. \v 5 Nansho vano kinokelha wa ayo akirumme ayo, nansho khaawo inakhalhaka mmoka inyu nokikoha wiira nnokelha vayi. \v 6 Ukhalhawaya vano kihouhimeriani yoyo mwaha uyo, ihuzuni ihoucharani mu nrimani mwinyu. \v 7 Kinouhimeriani ikeekhene wiira, ihorera nambaya miyaano kirwee, ukhalhawaya kaahirweeke, Okaviha uyo khanowa uwaninyu. Paahi etu, karwaakaru, kinonruma uwaninyu. \v 8 Ni uyo vanottuna awe uwa, nowoopusha attu o velhaponi wiira irusho chaya chihowonya, ahottekelha ikekhia ni ihukumu ya Nlhuku. \v 9 Ahowonya wo nlhatu wo hikirumelhelha. \v 10 Ahohiya mwaha wo uvara ikekhia, ni ukhalhawaya vano kinokelha wa Athithi, khannokoona tho. \v 11 Ahotteka mwaha wo ihukumu ya Nlhuku, ukhalhawaya nholhelhi o velhaponi va, Nakare homalha uhukumulhiya. \p \v 12 “Kihanaa malhove menchi o uhimeriani, nansho vano, khannooria uvilhelha. \v 13 Vanohalha aya uwa Iphumu ya upatakulha ikeekhene ya Nlhuku, nouchuwelhihani ikeekhene yonkhaye. Khanowa ahimiachaka wo ikuru awe mwanene, nansho noolhumacheke inohalha awe wiiwa ni uchuwelhihani chittu chinowa. \v 14 Yoyo naakithimicheke mii, ukhalhawaya nowa uuchuwelhihani chinohalha awe wiiwa uwannyaka. \v 15 Chittu chonkhaye chirina aya Athithi phi chawaka, phi nlhatu no uhimia wiira Iphumu ya Nlhuku nouchuwelhihani chinohalha aka ummaha ovaheni. \s Ihuzuni ni Mpuha \p \v 16 “Ihohalha ikatema vakani mwaatti khannokona, ni ikatema vakani inowa nnookona.” \p \v 17 Owiittucha awe akina nkayakohana ashineneru, “Ana nohimiani vanoniirelha awe, ‘Wo ikatema vakani khannokoona, ni ikatema vakani inowa nnookona?’ Tho neera, ‘Ukhalhawaya kinokelha wa Athithi!’ \v 18 Rina maana ani vaneera awe, ‘Wo ikatema vakani?’ Khanichuwenlhe inoolhumacha awe.” \p \v 19 Yesu ahochuwelha wiira yaathanana unkoha, paahi etu nkeerelha, “Chani, woonaka nnookohana mwaashineneru mwaha kuulhumanche aka wiira, ‘Wo ikatema vakani khannokoona, ni ikatema vakani inowa nnookona tho?’ \v 20 Kinouhimeriani ikekhiaye, mwaattiva nnowunlha ni uwereiya munrimani, nansho ilhapo inootelhiya, nnookhalha ni ihuzuni nansho ihuzuni inyu inoorukunuwa ukhalha uteelhiya nrima. \v 21 Ikatema opani ari munkurini vaneethaphulha aya anowoona uweria aya ukhalhawaya ikatema yo uweria ihophiya, nansho amalhaka wiithaphulha khaanoopuwelha tho uweria uwo nlhatu no uteelhiya wiira mwaana mwankani hoyaria velhaponi. \v 22 Chiichammo phi ri aya uwaninyu mwaatti, vano nri mu wuunlhani, nansho kinowa koowoonani tho, ni mirima chinyu chinowa uteelhiya, uteelhiya uhinooria uthamihiya ni ntu. \p \v 23 “Nenno nihuku nno nawaaka, khannowa mwaakilhepelha ittu iriyoothe. Ikekheene kinouhimeriani, iriyoothe inottuna inyu waalhepelha Athithi wo nchina naka, anouvahani. \v 24 Mpaka nna khannavekelha ittu iriyoothe wo nchina naka. Nvekelheke nnoovahiya, ikhalhe wiira uteelhiya winyu utimire. \s Yesu hooria ilhapo \p \v 25 “Kihoohimeriani yayo wo malhikaaniho. Nansho ikatema inoowa vahinowa aka wulhumacha wo malhikaaniho, nansho kinowa wulhumacha mwaari wo uhivitha mwaha unaacha Athithi. \v 26 Nenno nihuku nno nawaaka, nnowa mwaalhapelha Athithi wo nchina naka, kuuhimeriakani wiira akinowa kaalhepelha wo ulhepelhelhani mwaattiva, \v 27 ukhalhawaya Athithi anene anouttunani mwaattiva. Anouttunani ukhalhawaya mwaattiva nhokittuna mii ni urumelhelha wiira kikhumme wa Nlhuku. \v 28 Miyaano kaakhumme wa Athithi, nkakaawa velhaponi, uno vano kinoohiya ilhapo ni uhokolhia wa Athithi.” \p \v 29 Paahi owiittucha awe nkayaamwiirelha, “Eiyo, vano nnoolhumacha wo uhivitha, nhuulhumachaka wo malhikaaniho. \v 30 Vano nihochuwelha wiira inyuva nnoochuwelha kila ittu, ihooriaka uukohani tho ittu iriyoothe. Yeyo phi nonirumelhelhilha wiira nkhumme wa Nlhuku.” \p \v 31 Yesu nkaakhulhacha, “Chani, nnoorumelhelha vano? \v 32 Ikatema inoowa, ni iyo ihomalha uphiya, mwaattiva onkhaye vanottuna inyu umwariaa kila ntu uwannyawe, ni mii kinoohiiya yeekha aka. Nansho miyaano khakirii yekhaaka, ukhalhawaya Athithi arii vamoka ni mii. \v 33 Kihoohimeriani ulha mwaha ulha wiira nkhalheke ni mpuha wo ulhutaana ni mii. Nnoowa mwaahuvihiya velhaponi, nansho mpisheke nrima! Miyaano kihokottolha ilhapo!” \c 17 \s Yesu nowaalhepelhelha owiittucha awe \p \v 1 Yesu amalheke wulhumacha yayo, nkaaweha nchulhu wiirimu, nkeera, “Thithi, ikatema ihophiya! Munthimicheke Mwamwaninyu ni uyo Mwaana othimichekeni. \v 2 Ukhalhawaya mwahonvaha Mwamwaninyu ikuru wa attu onkhaye, wiira aavahe ukumi wo uhimalha attu onkhaye munvanhe inyu ayo. \v 3 Ni ukumi wo uhimalha unari wiira uuchuwelhani inyuva, nrii yeekha inyu Nlhuku e ikeekhene, ni unchuwelha Yesu Kuristo, munrumme inyu. \v 4 Miyaano kihoothimichani velhaponi vaa, kihomalhiha ntheko ukivanhe inyu kipange. \v 5 Thithi! Nkivaheke nthimicho vano, nthimicho kaarina aka ilhapo ihinaaya wuupiya. \p \v 6 “Kihaachuwelhiha attu nchina ninyu, yayo nkivanhe inyu ukhuma velhaponi. Yaari attu awinyu, ni inyuva nkamwaakivaha. Ni ayo ahovara nlhove ninyu. \v 7 Ahochuwelha vano wiira kila ittu ikivanhe inyu ikhumme uwaninyu. \v 8 Miyaano kihaavaha nttenga ukivanhe inyu, ni ayo ahopochera, ahochuwelha wiira wo ikekhiaye kikhumme uwaninyu, ni ayo anoorumelhelha wiira inyuva nhokiruma. \p \v 9 “Kinaalhapelhelha yayo, mena khakinaalhepelhelha attu o velhaponi, nansho kinaalhepelhelha attu akivanhe inyu, ukhalhawaya phiri awinyu. \v 10 Attu onkhaye arina aka phi awinyu, ni awinyu phi awaka, ni nthimicho waka uhoonia wa attu akivanhe inyu. \v 11 Vano kinoowa uwaninyu, kakihiwe tho ntu o velhaponi, nansho ayo arii velhaponi. Athithi atakatifu! Wo machiri o nchina ninyu nikivanhe inyu, chonte mwaashunge rata akhalhe ittu imoka thoko hiyaano chiri ihu amoka. \v 12 Vaari aka ni ayo, miyaano kahaashunga rata wo machiri o nchina ninyu nikivahilhe inyu. Miyaano kiheenanelha, mena khaawo anakhalhaka mmoka aya kinrinhe aka, aahikhalhe ulhe ntu nohalha upotera, wiira Malhove Matakatifu atimire. \v 13 Paahi etu vano kinowa uwaninyu, ni mii kihoolhumacha ulha mwaha ulha velhaponi va, wiira attu yoorie ulhutaana ni mii muuteelhiyani waka. \p \v 14 “Miyaano kihaavaha nttenga inyu, ni attu o velhaponi nkayaapangelha ichimwa, ukhalhawaya yayo kaahiwe amoka aya attu o velhaponi, thoko ni mii kihiri aka ntu o velhaponi. \v 15 Khakinolhapelha wiira mwaathamihe velhaponi, nansho kinolhapelha wiira mwenanelhe ni Nakare. \v 16 Ayo kaahiwe o velhaponi, thoko ni mii kihiri aka o velhaponi. \v 17 Mwaathanlheke mwaanene wo ikeekhene, nlhove ninyu nikhalhaka phi ikeekhene. \v 18 Thoko chikirumme inyu velhaponi, ni mii chiicho kihaaruma ayo velhaponi, \v 19 ni wo yoyo nlhatu uyo, miyaano kimwanene kinowithanlha kikhalhe isadaka uwaninyu ni ayo chiicho eeshiye isadaka wo ikeekhene. \p \v 20 “Khakinaalhapelhelha ayo vekha aya, nansho kinaalhepelhelha ni attu anohalha ukirumelhelha mii wo nlhatu no nttenga waya. \v 21 Kinolhapelha wiira onkhaye akhalhe ittu imoka. Thithi, kinolhapelha wiira akhalhe nhina mwihu thoko inyuva chiri inyu nhina mwaka ni mii nhina mwinyu. Kinolhapelha wiira akhalhe ittu imoka, ilhapo iwe yaarumelhelha wiira inyuva mwaahokiruma. \v 22 Miyaano kihaavaha nthimicho yoolhe ukivanhe inyu, wiira akhalhe ittu imoka thoko ni hiyaano chiri ihu amoka. \v 23 Ilha ikhalhe wiira miyaano kikhalhe nhina mwaya, ni inyu Thithi nkhalhe nhina mwaka. Kinolhapelha wiira akhalhe ittu imoka, ilhapo ichuwelhe wiira inyuva mwaahokiruma, ni wiira, nnowaattuna ni ayo thoko chikittunne inyu mii. \p \v 24 “Thithi, kinothanana ayo akivanhe inyu ayo akhalhe vamoka ni mii varii aka, awe yoona nthimicho waka ukivanhe inyu. Ukhalhawaya mwahokittuna ilhapo ihinaya wuupiya. \v 25 Thithi orera nrima, attu o velhaponi khanoochuwelhani, nansho miyaano kinouchuwelhani. Alha ni ayo ahochuwelha wiira inyuva mwahokiruma. \v 26 Kihaahimeria nchina ninyu, ni mii kinoothepa wiira chiicho, uttuna urina inyu uwannyaka uwe waakhalha nhina mwaya, ni mii kikhalhe nhina mwaya.” \c 18 \s Yesu noovariya \r (Mat 26:47-56; Mako 14:43-50; Luk 22:47-53) \p \v 1 Yesu amalheke wulhumacha, nkaarwa ukhopelhelhe wo nshepa wo Keduroni, vamoka ni owiittucha awe. Vavawo vakittu vawo vaari ni imata yo miri cho mizeituni, Yesu nkaakelha mommo vamoka ni owiittucha awe. \v 2 Yuda Isikariote, anthuminhe Yesu, ahochuwelha vaari aya, ukhalhawaya mikwaha chinchi Yesu aari akumaanaka ni owiittucha awe wowo. \v 3 Paahi etu, Yuda nkaarwa attukanaka mphingo wa manyaasikari ni attu olhitelhelha Inupa ya Nlhuku aarumiye ni Opochera ishaani olhupalhe ni Amafarisayo, nkaawana umatani uwo anaweelhe ikerero, ikhandiri, ni mithuko. \v 4 Yesu, aari achuwelhaka chonkhaye chinohalha umphwanya, nkaachusherera, nkaakoha, “Nnaavia apani?” \p \v 5 Nkayaamwakhulha, “Yesu o Unazareti!” \p Yesu nkeerelha, “Phi miyaano.” \p Yuda, onthumiha Yesu aari neemenlhe vavawo vamoka ni ayo. \v 6 Paahi Yesu eereke, “Phi miyaano,” nkayaahokolhia utulhi, nkayaawulhuwa vathi. \v 7 Yesu nkaakoha tho, “Nnaavia apani?” \p Nkayaamwakhulha, “Yesu o Unazareti!” \p \v 8 Yesu nkeerelha “Kihomalha uhimeriani wiira miyaano phi uyo. Paahi etu, yakhalhaka nnokaavia mii, mwahiyacheke akina alha arwaacheke.” \v 9 olhumanche yayo wiira atimire malhove yeera “Attu aakivahilhe inyu Thithi khakinrinhe anakhalhaka mmoka.” \p \v 10 Nasimoni Peturo, nkayaatholholha mwaalho mulhupalhe waarina aya, nkayanthikilha nnyaru no wiimonono namitheko a Opochera ishaani Olhupalhe. Karumiya uyo eehaniya Maliki. \v 11 Yesu nkeerelha Napeturo, “Nhokolhoshe mwaalho inyu nnigonerani mwaya. Chani, nnothanana kihiwurerie ikikombe yo ntwarusho ikivahilhe aya Athithi?” \s Yesu noorwehiya wa Opochera ishaani Olhupalhe \p \v 12 Mphingo wa manyaasikari a Arumi ni mulhupalhe aya, ni akarumiya a Ayahudi, olhitelhelha Inupa ya Nlhuku nkayammara Yesu, nkayanttuka. \v 13 Nkayanrweeha wa Anasi, aari ahokohi aya Nakayafa opochera ishaani olhupalhe o yeyo iyaakha iyo. \v 14 Yayo Nakayafa ayo phi alhe olhumanche nlhove no weerelha Ayahudi wiira nambaya ntu mmoka akhwe wo nlhatu no attu enchi. \s Napeturo anonkhota Yesu \r (Mat 26:69-70; Mako 14:66-68; Luk 22:55-57) \p \v 15 Nasimoni Peturo vamoka ni owiittucha nkina yahonttwara Yesu. Yoyo owiittucha nkina uyo aari achuwelhiyaka ni Opochera ishaani Olhupalhe, paahi etu nkaakelha vamoka ni Yesu upuwani waya Opochera ishaani Olhupalhe. \v 16 Nansho Napeturo yaari aneemenlhe vathe, vaatameria nlhako. Paahi etu, owiittucha nkina aachuwelhiya ni Opochera ishaani olhupalhe ayo, ahokhuma vathe nkanvekelha mwalhi namitheko o uhulha nlhako wiira aawiihe Napeturo mpaani. Nkaawiiha. \v 17 Yoyo mwalhi namitheko o uhulha nlhako uyo nkaakoha Napeturo, “Chani, ni inyuva kanhiwe mmoka aya owiittucha awe ulha ntu ulha?” \p Napeturo nkayaamwaakhulha, “Akihiwe miyaano!” \p \v 18 Anamitheko ni manyaasikari yaari anaparihenlhe mooro wo makhalha ukhalhawaya yaari nlhaalha wo uririya, nkayaarukureria yoottaka mooro ashinene. Napeturo nkayaarwaa ni ayo yootte mooro. \s Opochera ishaani Olhupalhe anonkohakoha Yesu \r (Mat 26:59-66; Mako 14:55-64; Luk 22:66-71) \p \v 19 Opochera ishaani Olhupalhe nkayankohakoha Yesu mwaha wo owiittucha awe ni meettuchiho awe. \v 20 Yesu nkaamwakhulha, “Ikatema chonkhaye kaari kuulhumachaka ni attu voonene, meettuchiho aka kiituchihaka mu inupa cho unlhapelha Nlhuku ni wi Inupa yuulhupalhe ya Nlhuku, vakittu vanokumana aya Ayahudi onkhaye. Khakinapacha mena wiittuchiha iriyoothe wo uvitha. \v 21 Nlhatu waani vano nnokikoha miyaano? Mwaakoheke alhe yeewilhe koolhumanche aka. Yayo phi chuwenlhe kaahimenrie aka.” \p \v 22 Amalheke wulhumacha yayo, namitheko olhita mmoka emenlhe vavawo nkaamwata nikofi Yesu eeraka, “Chani, nenno phi nlhove nowaakhulha Opochera ishaani Olhupalhe?” \p \v 23 Yesu nkaakhulha, “Yakhalhaka kuulhumanche pufia, nkahimiecheshani kittenke vayi, nansho yakhalhaka kihoolhumacha rata, woonaka nnookaata?” \p \v 24 Anasi nkayanrweeha Yesu uno nattukiye, wa Opochera ishaani Olhupalhe Nakayafa. \s Napeturo anonkhota Yesu tho \r (Mat 26:71-75; Mako 14:69-72; Luk 22:58-62) \p \v 25 Napeturo yaari vavawo yoottaka mooro. Attu nkayaakoha, “Chani, ni inyuva kanhena owiittucha awe amoka?” \p Napeturo nkayaakhota eeraka, “Kakihena miyaano!” \p \v 26 Karumiya aya Opochera ishaani Olhupalhe mmoka, nlhoko awe ntu aakhapiye nnyaru ni Napeturo, nkaakoha, “Chani, miyaano khakowonneni inyuva umatani vamoka ni uyo?” \p \v 27 Napeturo nkayakhota tho “Akihiwe mii.” Vavawo nthupi nkaweepa. \s Yesu noorweehiya upuwani u Napilato \r (Mat 27:1-2, 11-14; Mako 15:1-5; Luk 23:1-5) \p \v 28 Paahi etu, nkayankusha Yesu u Nakayafa, nkayanrweha upuwani wa amwene o Uyudea. Yeyo yaari mapikoosha, ni ayo wiira ahoochelhe unlhia Pasaka, khayaakenlhe mpaani ahiwe ahinanarihiye. \v 29 Wo chiichammo etu, Napilato nkayaakhuma vathe, nkayeera, “Nrina milhatu chaani ni ulha ntu ulha?” \p \v 30 Nkayaakhulha, “Thoko ulha akaari khanatteka khanammwiiha uwaninyu.” \p \v 31 Napilato nkayeerelha, “Munkusheke etu mwaattiva mwaashinene, nrweeke mwanhukumulheke wo ulhikaana ni Malhehero inyu.” \p Ayahudi nkayaakhulha, “Hiyaano nihochiichihiya umwiiva ntu riyoothe.” \v 32 Yaapangelhe chiicho wiira atimire malhove yoolhumanche awe Yesu ulhohera naakhweke nookhwa ani. \p \v 33 Napilato nkayaarwaa upuwani tho, nkayaamwiihana Yesu ni unkoha, “Eti inyuva phi Mwene Ayahudi?” \p \v 34 Yesu nkaakhulha, “Chani, yayo malhove ayo anokhuma mmuruni mwinyu ama attu akina phi uhimenrieni mwaha aka?” \p \v 35 Napilato nkayaakhulha, “Chani, ki Nyahudi mii? Attu o velhaponi winyu ni attu opochera ishaani olhupalhe phi uwinheni uwannyaka. Nttekilheni?” \p \v 36 Yesu nkaakhulha, “Umwene aka kuhiwe wo velhaponi va. Umwene aka wakaari wo velhaponi va, anamitheko aka aanokinkelha kihivariye ni Ayahudi. Mena, umwene aka kuhiwe wo velhaponi vaa.” \p \v 37 Vavawo Napilato nkayaamwiirelha Yesu, “Paahi etu, inyuva Amwene?” Yesu nkaakhulha, “Inyuva nhohimia wiira miyaano Mwene. Miyaano kiyareelhe wo yoyo nlhatu uyo, ni wo yoyo nlhatu uyo kihowa velhaponi uhimiechesha wa attu mwaha we ikeekhene. Kila ntu novara ikeekhene nookiwelhelha.” \p \v 38 Napilato nkayaakoha, “Ikeekhene phi ishiyani?” \s Yesu noohukumulhiya wiiviya \r (Mat 27:15-31; Mako 15:6-20; Luk 23:13-25) \p Napilato yamalheke wulhumacha yayo, nkayaakhuma tho vathe waari aya Ayahudi, nkayeerelha, “Miyaano khakinoona nlhatu uriyoothe wiira ulha ntu ulha hotteka. \v 39 Ukhalhawaya mwaatti nhanaa malhemalhelho o uttukulhelhani ntu mmoka vanophiya aya ikatema yo Pasaka, paahi etu, nnoothanana vano kuuttukulhelheni Mwene Ayahudi?” \p \v 40 Vavawo nkayakhuwelhacha yiiraka, “Mena! Kahena ulha hii ninonthanana Baraba!” Yoyo Baraba uyo aari ntu o uvara makhuche. \c 19 \p \v 1 Paahi, Napilato nkaalhehera wiira Yesu aatiye ikopo. \v 2 Manyaasikari nkayaavilhika mphumburu wo miiwa, nkayammwariha mmuruni, nkayammwariha mwiinjiro wo irangi yo zambarau. \v 3 Nkayaawa ni unveehacha yiiraka, “Moyoo, Amwene Ayahudi!” Nkayaamwata makofi. \p \v 4 Napilato nkayakhuma tho vathe, nkayeera, “Nkoonani, kinommwiiha vano uwaninyu, nchuwelheke wiira miyaano khakoonne nlhatu uriyoothe uwannyawe.” \v 5 Paahi, Yesu nkaakhumihiya vathe nawanre mphumburu wo miiwa ni mwiinjiro we imwene. Napilato nkayeerelha, “Mmweheke! Ntu mwanene uyo phi ulha.” \p \v 6 Opochera ishaani olhupalhe ni anamitheko olhita Inupa ya Nlhuku vaamwonne aya nkayakhuwelha yiiraka, “Akomelhelhiye vansalaabani! Akhomelhelhiye vansalaabani!” \p Napilato nkayeerelha, “Munkusheke etu vano mwaattiva mwaashinene, mwamwiiveke. Ukhalhawaya miyaano khakoonne nlhatu uriyoothe wiira hotteka.” \v 7 Ayahudi nkayaamwakhulha, “Hiyaano nihanaa Malhehero, ineera wiira hophwanelhiya ukhwa, ukhalhawaya heepanga Mwaana a Nlhuku.” \p \v 8 Napilato yeeweke yayo malhove ayo, nkayaathepa woova. \v 9 Nkayaakelha tho mpaani, nkayankoha Yesu, “Inyuva nkhume vayi?” Nansho Yesu khaakhunlhe. \v 10 Napilato nkayaamwirelha, “Woonaka khannottuna wulhumacha ni mii? Chani, khanchuwenlhe wiira mii kihanaa ikuru yo uhiyererani ni ikuru yo ukhomelhelhani vansalaabani?” \v 11 Yesu nkaakhulha, “Khamwaakhalha ni ikuru iriyoothe vachulhu waka mwahakaavahiye ukhuma wiirimu. Paahi etu, ntu kiwinhe uwaninyu uyo yoyo ri o uwonya chinene.” \v 12 Ukhuma vavawo, Napilato nkayaavia iphiro yo unhiyerera, nansho Ayahudi nkayaanyakulha yiiraka, “Mwanhiyereraka ulha ntu ulha, inyuva kanhiwe anlhoko aya Akaisari o Urumi, kila ntu neepanga ukhalha mwene nowaathunalhiha Akaisari o Urumi!” \p \v 13 Paahi, Napilato veewilhe aya yayo malhove ayo nkayammwiiha Yesu vathe, nkayakhalhelha ihiche yo waahukumulhelha attu, vakittu vaneehaniya we Iebraniya Gabatha maana aya “Mmuto wo Malhuku.” \v 14 Waari uthana, nihuku no wiicheesha rata wo nihuku no Pasaka. Napilato nkayeerelha Ayahudi, “Mummweheke, Mwene inyu!” \p \v 15 Attu nkayaakhuwelha, “Munthamihe! Munthamihe! Mwankhomelhelhe vansalaabani!” \p Napilato nkayaakoha, “Chani, kinkhomelhelheke Mwene inyu vansalaabani?” \p Opochera ishaani Olhupalhe nkayaakhulha, “Hiyaano khanirina mwene nkina ahikhalhe Akaisari o Urumi!” \p \v 16 Vavawo, Napilato nkayankumiha Yesu nkaavaha ammwie anrweehe akhomelhelhiye vansalaabani. \s Yesu nookhomelhelhiya vansalaabani \r (Mat 27:32-44; Mako 15:21-32; Luk 23:26-43) \p Paahi etu, nkayankusha Yesu. \v 17 Ni uyo nkaakumihiya nakunshe nsalaaba awe arweehiyaka vakittu vaneehaniya we Iebraniya Gologota, maana aya Nikhurukucha no Muru. \v 18 Vavawo phi vakittu vaakhomelhelhiye awe Yesu. Aakhomelhelhiye vamoka ni attu akina elhi, mmoka wiimonono ni nkina wiimushi wawe. Yesu aari variyari. \v 19 Napilato nkayaalhepa nlhove vakibaoni ni ukhomelhelha vachulhu nsalaaba. Nlhove naalhepiye nno neera, “Yesu o Unazareti, Mwene a Ayahudi.” \v 20 Ayahudi enchi yahoshoma nenno nlhove nno, ukhalhawaya vaakhomelhelhiye awe Yesu vawo, vaari vakiviru ni vawani. Ni nlhove nno naari ninalhepiye wo moolhumo e Iebraniya, Ilatini, ni Iyunani. \v 21 Opochera ishaani olhupalhe nkayeerelha Napilato, “Nhilhepe wiira, ‘Mwene a Ayahudi,’ nansho nlhepeke, ‘Ntu enre, Miyaano phi Mwene a Ayahudi.’ ” \v 22 Napilato nkayaakhulha, “Kilhempe aka, kiholhepa!” \p \v 23 Manyaasikari yamalheke unkhomelhelha Yesu vansalaabani, nkayaawia ikuwo chawe, nkayaakawa vacheshe, kila nsikari nifungu nimoka. Nkayaakusha chiicho ni mwiinjiro awe nkina, waari wo ttaviya ikuwo imoka yaalhutanne, wo hitottiya. \v 24 Paahi etu, manyaaasikari nkayeewanana ashineneru wiira, “Ilha nihaahulhe, noopeke ikhura yo ulhamulha inaakhalheke ya apani.” Yoyo mwaha uyo waapangia atimire Malhove Matakatifu aneera \q “Yahokawana ikuwo chaka, \q ni mwiinjiro aka wahoopelhiya ikhura.” \m Paahi etu, phi chiicho chapannge aya manyaasikari ayo. \p \v 25 Vaatameria nsalaaba waakhomelhelhiye Yesu yaari aneemenlhe anumwanawe, ni arokoraya anumwanawe, ni Amariamu ahanu a Nakileopa, ni Amariamu Magidalena. \v 26 Yesu nkoona anumwanawe, ni owiittucha anttunne awe aneemenlhe, nkeerelha anumwanawe, “Amma! Mummweheke, vano ulha phi mwamwaninyu.” \p \v 27 Tho nkaamwirelha owiittucha ulhe, “Mwaaweheke, alha phi anumwaninyu vano.” Uchokholhelha vavawo, yoyo owiittucha uyo nkaakusha Amariamu nkaakhalhana uwannyawe. \s Ukhwa wa Yesu \r (Mat 27:45-56; Mako 15:33-41; Luk 23:44-49) \p \v 28 Yamalhekeru, Yesu nkoona wiira onkhaye ahotimira, ni wo utimiriha Malhove Matakatifu nkeera, “Kinoona nttona.” \p \v 29 Vavawo yahokhalha ni ikahi yaachanre idivai yo uhichasha. Paahi, nkayaruwia mdodoki mu divaini mmo, nkayaattuka munthalheni, nkayaamweshera vamalhakuni. \v 30 Yesu amalheke utoolha idivai iyo, nkeera, “Mitheko chihotimira!” \p Yamalheke nkooroma muru, nkaahiya nrima. \s Yesu noohomiya nivaka vapararini \p \v 31 Paahi aholhelhi Ayahudi nkayaavekelha Napilato wiira oonthe mieto cha attu aakhomelhelhiye, ni ukurusha mitembo chaya vansalaabani. Yaari avekelhaka ukhalhawaya yaari nihuku no ijumaa, nihuku no wiicheesha rata. Wo chiicho, iruttu chihihalhe mmisalaabani Nihuku no Wiittuwa, ukhalhawaya nenno nihuku nno naari nulhupalhe chinene. \v 32 Paahi etu, manyaasikari nkayaarwaa, nkayamuntha mieto ntu aakhomelhelhiye wiiminono, ni nkina o wiimushi, attu yaakhomelhelhiye vamoka ni Yesu alhe. \v 33 Nansho yamphiyelheke Yesu, nkayoona wiira homalha ukhwa, wo chiichammo etu khayoonthe mieto chawe. \v 34 Nsikari mmoka nkanhoma nivaka Yesu vapararini, wo uhipicha nkayaakhuma iphome ni maashi. \v 35 Ni uyo onne chechiyo ahoonechesha inyu mwaatti nrumelhelhe. Ni malhove yuulhumanche awe phi ikeekhene, ni uyo hochuwelha wiira uhimiechesha wawe phi ikeekhene. \v 36 Yoyo mwaha uyo waapangelhe Malhove Matakatifu atimire, “Khaniwo nikhuva nawe inakhalhaka nimoka ninohalha wunthiya.” \v 37 Tho Malhove Matakatifu aneera, “Anommweha ulhe anhomilhe aya nivaka.” \s Yesu noovithiya \r (Mat 27:57-61; Mako 15:42-47; Luk 23:50-56) \p \v 38 Umalha waya yayo, Nayusufu, anenchi o Uarimathaya, yahaavekelha Napilato nipesha no ukusha iruttu ya Yesu. Nayusufu yaari owiittucha a Yesu, nansho wo wiivitha, ukhalhawaya yaanoova aholhelhi a Ayahudi. Paahi, Napilato nkayaahiyera. Nayusufu nkayarwaa, nkayakurusha iruttu ya Yesu. \v 39 Nayusufu, yaarweelhe vamoka ni Nanikodemo yaathonke mahuku o utulhi ayo unrweelha Yesu uhiyu. Aawiilhe anakunshe manemane aathakanihiye ni ubani wo umalhaka iratili imia imoka o wootiha ntembo wa Yesu. \v 40 Attu elhi ayo etu, nkayakusha iruttu ya Yesu, nkayaavilhikelha ikuwo yo uvithelha vamoka ni makhura ulhikaana ni malhemalhelho a Ayahudi o uvithaniya. \v 41 Vavawo vakittu vakhomelhelhiye awe Yesu vawo vaari ni imata, ni mommo mmatani mmo mwaari ni nihiye no naanano nihinavithiya ntu riyoothe nhina mwaya. \v 42 Ukhalhawaya naari nihuku ni Ayahudi no wiicheesha rata wo Nihuku no Wiittuwa, ni ukhalhawaya nihiye nno naari vakhiviru, nkayeesha iruttu ya Yesu mwommo. \c 20 \s Yesu hohihimmwa nnookhwani \r (Mat 28:1-8; Mako 16:1-8; Luk 24:1-12) \p \v 1 Mapikoosha o nihuku no Jumaapili, Amariamu Magidalena yahorwaa unihiyeni, nkayoona wiira nlhuku naakhuneelhiye nihothamihiya vanlhakoni vo nihiye vawo. \v 2 Nkayaarwaa attimakachaka urwaa wa Nasimoni Peturo ni owiittucha nkina attuniye ni Yesu, nkayeerelha, “Ahaathamiha Athithi nnihiyeni, ni hii khanichuwenlhe weeshiye aya.” \p \v 3 Napeturo vamoka ni owiittucha nkina uyo nkayarwaa unihiyeni. \v 4 Onkhaye oyelhi aari attawaka nansho owiittucha nkina uyo ahottawa chinene waapwaha Napeturo, nkaaholhelha uphiya unihiyeni. \v 5 Nkooroma ni uthurumelha, nkoona ikuwo yo uvithelha inavilhikachiye, nansho khaakenlhe nhina. \v 6 Nasimoni Peturo ni ayo nkayaawa anttwaraka, nkaakelha nnihiyeni, mommo nkayoona ikuwo yaavithelhiye Yesu, \v 7 ni ikitambaa yaakhunelhiye awe Yesu mmuruni ilhe. Yeyo ikitambaa iyo khayaari vamoka ni ikuwo iyo, nansho yaari inavilhikiye umuruni, thoko chaari aya. \v 8 Yamalheke owiittucha nkina aaholhenlhe uphiya unihiyeni uyo, nkaakelha ni uyo nhina. Nkoona, nkarumelhelha. \v 9 Yaari ahinaya uchuwelha Malhove Matakatifu yeenre wiira noohihimmwa ukhuma nnookhwani. \v 10 Paahi etu owiittucha ayo nkayaahokolhiacha uwani. \s Yesu nowaakhumelhelha Amariamu Magidalena \r (Mat 28:9-10; Mako 16:9-11) \p \v 11 Amariamu yaari aneemenlhe vathe vo nihiye, onlhaka. Uno anari onlhaka, nkayooroma ni uthurumelha nnihiyeni, \v 12 nkayoona minepa elhi aawanre ikuwo chootelha ttuuu, anakhanlhe vaathalhelhiye aya iruttu ya Yesu, mmoka umuruni nkina umietoni. \v 13 Minepa nkachaakoha Amariamu, “Maanyi, nnonlhani?” Amariamu nkayaakhulha, “Ahaakusha Athithi aka, ni mii akichuwenlhe weeshiye aya!” \p \v 14 Amalhiheke wulhumacha yayo, nkaarukunuwa utulhi, nkayamwoona Yesu neemenlhe vavawo, nansho khayanchuwelhe wiira aari phi Yesu. \v 15 Yesu nkaakoha, “Maanyi, nnonlhani? Nnaavia apani?” Amariamu, yaanyiheraka wiira yoyo ntu uyo aari mwanene imata, nkayaakhulha, “Munna, yakhalhaka phi inyuva mwathaminhe, nkihimerie mwenshe vayi, ni mii kinorwaa waakusha.” \v 16 Yesu nkeerelha, “Khu Amariamu!” Ni ayo Amariamu nkayarukunuwa, nkayoolhumacha wo Iebraniya, “Raboni.” Maana aya akhalhaka, “Owiittuchiha.” \v 17 Yesu nkaachiichiha eeraka, “Nhikivare, khakinarwaa kaye uchulhu wa Athithi. Nansho nrweeke wa ashilhoko mwaahimerieke wiira, kinokelha nchulhu wa Athumwanaka arii Athumwanaya, Nlhuku aka ri Nlhuku aya.” \v 18 Paahi etu Amariamu Magidalena nkayaarwaa ni waahimeria owiittucha alhe wiira, “Kihoona Athithi!” Ni waahimeria malhove aahimenrie aya. \s Yesu nowaakhumelhelha owiittucha awe \r (Mat 28:16-20; Mako 16:14-18; Luk 24:36-49) \p \v 19 Yaari uchechilho yo nenno nihuku no Jumaapili nno, owiittucha yaari anathukumanne vamoka mpaani milhako chaari chinatteiye, nlhatu no woova aholhelhi a Yahudi. Paahi Yesu nkaakhumelhelha ni weemelha variyari aya, nkeerelha, “Mpuha ukhalhe ni inyu!” \v 20 Amalheke wulhumacha yayo, nkooniha miono chawe ni niparari nawe. Owiittucha nkayaatelhiya chinene woona Athithi. \v 21 Yesu nkeerelhacha tho, “Mpuha ukhalhe ni inyu! Thoko Athithi chikirumme aya, ni mii kinourumani mwaattiva.” \v 22 Amalhiheke, nkaawuchelhelha ni weerelha, “Mumpochereke Iphumu ya Nlhuku. \v 23 Mwaahiyereraka attu uwonya waya, anoohiyereriya, mwaahahiyerereke, khaanohiyereriya.” \s Yesu ni Natomaso \p \v 24 Natomaso amoka aya khumi ni elhi alhe aneehaniya Nivata, khayaatamme ikatema Yesu vaawilhe awe. \v 25 Paahi etu, owiittucha akina akhunanaya ayo nkayeera, “Nihoona Athithi!” Natomaso nkayeera, “Kaahoneke marottelha o ikhomo mmathathani mwawe ni ukelhiha nikokho naka mmarottelhani mmo, ni uhelha moono aka mpararini mwawe, khakirumelhelhaka.” \p \v 26 Yavireke mahuku mathanu ni mararu owiittucha ayo yaari anathukumanne tho vamoka mpaani, Natomaso ahaatama na ayo. Milhako chaari chinatteiye, nansho Yesu nkaakelha, nkeemelha variyari aya, nkeera, “Mpuha ukhalhe ni inyu!” \v 27 Amalhiheke nkeerelha Natomaso, “Mmwiiheke nikokho ninyu vaa, mmweheke ni miono chaka, mmwiiheke moono inyu uyo nkelhiheke mpararini mwaka. Nhiyeke ulhipa nrima uwo, nrumelhelheke!” \v 28 Natomaso nkayaakhulha, “Athithi ni Nlhuku aka!” \v 29 Yesu nkeerelha, “Chani, nnorumelhelha ukhalhawaya nhookoona? Ahoreeriya yayo anorumelhelha, nansho wo hikoona mii!” \s Nnikwa uri nkitabuni \p \v 30 Yesu ahopanga cho ushangiha chikina chinchi vaari awe na owiittucha awe chihilhepiye nhina ilha ikitabu ilha. \v 31 Nansho chilha chilhepiye mwaatti nrumelhelhe wiira Yesu phi Kuristo Moopolhi, Mwaana a Nlhuku, ni wo urumelhelha winyu mpatte ukhalha ni ukumi wo ikuru yo nchina nawe. \c 21 \s Yesu nowakhumelhelha owiittucha athanu ni elhi \p \v 1 Umalhawaya, Yesu nkaakhumelhelha tho owiittucha awe vachereshere nttiya no Utiberiya. Aakhumelhenlhe choo \v 2 Nasimoni Peturo ni Natomaso aneehaniya Nivata, ni Nanathanieli anenchi o Ukaana yo Ugalilaya, ni ashaana elhi a Nazebedayo ni owiittucha awe akina elhi, yaari onkhaye vamoka. \v 3 Nasimoni Peturo nkayeerelha akhunanaya, “Kinokelha uvarani ihopa.” Ni ayo nkayaamwiirelha, “Ni hii ninoorwaa vamoka ni inyu.” Nkayaarwaa nkalhavani, nansho yoyo uhiyu uyo khayaapantte ittu. \v 4 Nchuwa vaakhuma aya, Yesu nkeemelha vachereshere nttiya, nansho owiittucha awe khayaachuwenlhe wiira aari phi Yesu. \p \v 5 Paahi etu Yesu nkaakohacha, “Mwaatti, khannapatta ihopa ngati?” Ni ayo nkayaamwaakhulha, “Eiyo khaninapatta ittu.” \v 6 Yesu nkeerelha, “Ntikhelheke ittavi mpantta wo wiimonono wo ikalhava ni inyu nnoovara ihopa.” Paahi etu, nkayaatikhelha ittavi nansho khayoonrie upurulha, ukhalhawaya ihopa chaavanre aya chahothepa winchiva. \v 7 Owiittucha aattuniye ni Yesu ulhe nkeerelha Napeturo, “Athithi!” Napeturo yeeweke wiira aari Athithi, nkayettuka mwiinjiro aya ukhalhawaya aari aneekokotenre, nkayaathuphelha mmaashini. \v 8 Nansho owiittucha akina nkayaawa uchengweni nkalhavani uno apurulhaka nttavi naachanre ihopa, khawaari utayi, yaari woomalhaka ihatua imia imoka vaneemelha maashi. \v 9 Yaphiyeke vachengweni nkayoonacha ihopa chinaaneelhiye vamakhalhani ni nkatte. \v 10 Yesu nkeerelhacha, “Mmwiiheke vaa vakani ihopa chimennje inyu chiyo.” \p \v 11 Nasimoni Peturo nkayaawelha nkalhavani, nkayaapurulhelha nttavi vachengweni ninachanre ihopa chulhupalhe imia imoka makhumi nthanu ni taru. Inakhalhaka chiicho, nttavi khanaapaphuwilhe. \v 12 Yesu nkeerelha, “Mmwaacheke vaa etu mmwe mwaalhia.” Khaawo anakhalha owiittucha mmoka onrie unkoha, “Inyuva phi apani?” Ukhalhawaya yahochuwelha wiira yaari Athithi. \v 13 Yesu nkaawa, nkaakusha nkatte, nkaavaha, nkaapanga chiichammo ni ihopa chilhe. \p \v 14 Ulha, waari nkwaha wo neraru Yesu waakhumelhelha owiittucha awe, ukhuma vaahihimmwe awe. \s Yesu nowareriha ni Napeturo \p \v 15 Yamalhiheke ulhia, Yesu nkaakoha Nasimoni Peturo, “Nasimoni, mwaana a Nayohana! Chani, nnookittuna mii waapwaha alha akina alha?” Ni ayo nkayaakhulha, “Eiyo, Thithi, nnochuwelha wiira miyaano kinouttunani.” Yesu nkeerelha, “Nshunge ashaana o ikhondoro chaka.” \p \v 16 Nkeerelha tho ninayelhi, “Nasimoni mwaana a Nayohana! Chani, nnokittuna?” \p Napeturo nkayaakhulha, “Eiyo, Thithi, nnoochuwelha wiira kinouttunani.” \p Yesu nkeerelha, “Nshunge ikhondoro chaka.” \p \v 17 Nkaakoha yo neraru, “Nasimoni mwaana a Nayohana! Chani, nnokittuna?” \p Vavawo Napeturo nkayaachukulha wo nlhatu nookohiya wo neraru, “Nnokittuna?” Nkayaakhulha yiiraka, “Thithi, inyuva nhochuwelha chonkhaye, inyuva nnoochuwelha wiira miyaano kinouttunani.” Yesu nkeerelha, “Nshunge ikhondoro chaka! \v 18 Ikekheene kinouhimeriani, vaari inyu amirawo mwaholhemalhelha wiittuka nchako ni ukelha uriwoothe waathanana inyu. Nansho vanohalha inyu wuulhuvalha, nnowookolha miono chinyu, ni ntu nkina nouttukani ni urweehani uhinothanana inyu urwaa.” \v 19 Wo wulhumacha chiicho, ahooniha iphiro yaani Napeturo anohalha aya uvira muukhwani ni unthimicha Nlhuku. Amalhiheke nkeerelha, “Nkittware.” \s Yesu ni owiittucha nkina \p \v 20 Vavawo Napeturo nkayarukunuwa, nkayaamwona owiittucha aattuniye ni Yesu ulhe, noottwara. Ulha phi owiittucha aakhanlhe amwaatameriaka chinene Yesu ikatema yaalhiaya yolhia yo uchechilho, ni unkoha “Thithi phi apani anohalha uthumihani?” \v 21 Napeturo vaamwonne aya yoyo attwaraka, nkayankoha Yesu, “Thithi ni alha mwaha aya uri chani?” \v 22 Yesu nkaakhulha, “Yakhalhaka wiira kinothanana alha ahalheke mpaka vanohalha aka uwa tho, irini uwaninyu? Inyu nkittwareke mii!” \v 23 Paahi etu, yoyo mwaha uyo nkawawanelha munlhokoni mwa attu anttwara na owiittucha awe wiira yoyo owiittucha uyo kanokhwa. Nansho Yesu khenre wiira yoyo owiittucha uyo khankhwa, nansho enre “Yakhalhaka wiira kinothanana alha ahalhe mpaka vanottuna aka uwa, irini uwaninyu?” \p \v 24 Ulha phi owiittucha nohimiechesha ni ulhepa ulha mwaha ulha. Ni hii ninoochuwelha wiira himianche awe iri ye ikekhiaye. \s Umalhihera \p \v 25 Chihawo chittu chikina chinchi chaapangilhe awe Yesu, yakaari chaholhepiya chonkhaye, imoka kaanyuma yo ikina, kinaanyihera wiira ilhapo khayooria ukhalha ichitabu chikaalhepiye chiyo.