\id GAL - Makua Bible Version \ide UTF-8 \h Agalatiya \toc1 Iwarakha i Napaolo wa attu o Ugalatiya \toc2 Attu o Ugalatiya \toc3 Ugal \mt2 Iwarakha i Napaolo wa \mt1 Attu o Ugalatiya \imt Malhove o uholhelha \ip Iwarakha i Napaolo wa attu o Ugalatiya yaalhepiye ni akarumiya Napaolo (nlhako wo 1:1). Yaari iwarakha Napaolo yaalhempe aya urweeha wa milhoko cha attu anrumelhenlhe Kuristo o Ugalatiya iyaakha cho 48-57 baada yo uyaria wa Kuristo. Agalatiya yaari veekinaka attu yaakhalha wi ilhapo yo Ugalatiya mwi ilhapo yo Urumi. Attu o ushoma khanachuwelha rata ukittu waari aya Napaolo ikatema vaalhepa aya iwarakha ilha, nansho iwani cho Uefeso ni Ukorintho phi noonia veekinaka phi ukittu waari aya. \ip Napaolo yaalhempe wa attu anrumelhenlhe Kuristo mmilhokoni mwa Agalatiya onkhaye Ayahudi ni ahiri Ayahudi. Yaalhempe wo nnikwa wo uchiichiha meettuchiho o woothachiya aahimia wiira attu anrumelhenlhe Kuristo anothananiya wiira lazima attwareke malhehero a Ayahudi ahimiye ni Malhehano o Khalhayi, hasahasa mwaha wo wiinelhiya unyawo. Ukhalhawaya wahaawo nlhoko wa attu mmilhokoni mwa attu anrumelhenlhe Kuristo yeehaniya Ayuda yaalhehera wiira attu ahiri Ayahudi anrumelhenlhe Kuristo eenelhiye unyawo. Ni ayo yaari akohereraka ikuru yo ukarumiya u Napaolo. Napaolo aheevaranga mwaha wo urumiya waya wo waahimeriacha mwaha waacha makhalhelho aya o khalhayi (nlhako wo 1:11-2:14) ni winkelha Malhove Orera wo uhimiacha wiira mwaha wo noopo umpattiya wo upisha nrima ni unrumelhelha Yesu Kuristo vekha ayaru (nlhako wo 2:16). Ikhalhaka phi nnema wa Nlhuku unaavaha awe attu wo uttuna wawe, kuhii wo mitheko chinopangiya ni attu. \iot Chiri nhina \io Napaolo anoochokholha iwarakha aya wo waashikuria attu anrumelhenlhe Kuristo o Ugalatiya (nlhako wo 1:1-5). \io Anoothepa uhimiacha mwaha wo makhalhelho aya o khalhayi wiira echinanelhe ikuru aya yo wiittuchiha ni wooniha wiira aholhikacha ukhalha wo uvarechesha malhehero nansho khayalhonke ittu (nlhako wo 1:6-2:21). \io Tho, anoohimiacha ntheko wo malhehero ni nnema nnooponi (nlhako wo 3-4). \io Thothoni, anowaavaha attu ikano choombone cho uvarechesha mu ukhalhani makhalhelho a attu anrumelhenlhe Kuristo (nlhako wo 5:1-6:10). \io Anomalhiha iwarakha aya wo waavaha attu isalamu ni ikano cho weettuchiha wuupuwelha wiira makhalhelho anooniha Nlhuku haarukunusha ukhalha attu o naanano, phi ittu yoombone kuliko makhalhelho o uvarechesha ikano cho vathe vatheru, thoko mwaha wo wiinelhiya unyawo (nlhako wo 6:11-18). \c 1 \s Ushikuria u Napaolo \p \v 1 Mii Paolo, karumiya kihiihaniye mena urumiya wo machiri a attu, nansho wo wooria wa Yesu Kuristo ni Nlhuku Athumwanihu anhihimunshe Yesu \v 2 vamoka ni ashilhoko aka onkhaye o vaa, anolhutaana ni mii uuwiherani isalamu mwaatti attu anrumelhenlhe Kuristo o Ugalatiya uwo. \p \v 3 Kinoulhapelhelhani nnema ni mpuha ukhuma wa Nlhuku Athumwanihu ni Athithi Yesu Kuristo. \p \v 4 Kuristo aheelheva mwanene wo nlhatu no uwonya wihu ni uttwaraana ni uthanana wa Nlhuku athumwanihu wiira anoopolhe mu ilhapo yo uhilhoka ilha. \v 5 Nthimicho ukhalhe wa Nlhuku mahuku o uhimalha ni uhimalha! Aye. \s Nlhove Norera nirii nimoka \p \v 6 Kinoushangani mwaatti! Woona wiira vahipincheru chinene nhonrukunuwa Nlhuku owihanneni wo iphiro yo nnema wa Kuristo nkamwaatwara Malhove Orera makina. \v 7 Wo ikeekhene khaawo Malhove Orera makina. Kinoolhumacha chiicho ukhalhawaya ahawo attu anokukureehani, alhikachaka uthweelhelhiha Malhove Orera a Kuristo. \v 8 Nansho yakhalhaka hii naashinene ama minepa ukhuma wiirimu nouhimiacherakani mwaattiva Nlhove nikina nimmwalhaana ni alhe yaahimmianche ihu, yoyo Nlhuku anlhaveke! \v 9 Nahomalha uhimeriani khalhayi, ni mii kinoohokolhelha uhimia tho, ntu riyoothe ahimiachaka Nlhove ninomwalhaana ni nne nipochenre inyu, yoyo Nlhuku anlhaveke! \p \v 10 Paahi etu, kinothanana ittu yaani, urumelhelhiya ni attu ama ni Nlhuku? Ama kinlhikacha waateelhiha attu? Kuhiwe mena! Keeraka chiicho kakinkalha namitheko a Kuristo. \s Napaolo anowiihaniya ni Nlhuku \p \v 11 Ashilhoko aka, kinothanana nchuwelheke wiira Malhove Orera kinohimiachaka kahiwe nttenga ukhumme wa ntu. \v 12 Mena akaapochenre ukhuma wa ntu, mena akettuchihiye ni ntu, nansho Yesu Kuristo mwanene phi akipatakulhenlhe. \p \v 13 Nheewa meetelho aka o khalhayi, vaari aka kitwaraka meettuchiho a Ayahudi, cheera aka wo waatwarusha attu arumelhenlhe Athithi wo ushilhilhi chinene kithananaka wiira kaarimeelhihe lhakalhaka. \v 14 Ni mii kahovarechesha chinene meettuchiho a Ayahudi, waapwaha attu akina o malhipa aka mu nikosho naka, nkakaavara chinene ikano cha manyaapwiiya ihu. \p \v 15 Nansho, Nlhuku wo nnema wawe ahokithanlha toka anumwanaka ahinakiyara, nkaakiihana wiira kinkavihe ntheko awe. \v 16 Yaphiyeke ikatema yaathananne awe ukipatakulhelha Mwaamwanawe, wiira kihimiache Malhove Orera wa attu ahiri Ayahudi, akaarweelhe vavawovavawo ulhepelhani nlhove ukhuma wa ntu riyoothe, \v 17 mena akaarwelhe Uyerusalemu woonani akarumiya aakiholhenlhe, nansho kaarweelhe ilhapo yo Uarabia. Kamalheke nkakaahokolhia tho iwani yo Udameski. \v 18 Chamalheke iyaakha taaru, phi arwelhe aka Uyerusalemu wiira kakumaane ni Nakefa, nkakaakhalha uwannyaya mahuku khumi na nthanu. \v 19 Nansho wowo akoonne akarumiya akina tho ahikhalhe Nayakhobo mwanhima aya Athithi Yesu. \p \v 20 Malhove kinolhepa aka alha arii e ikekhiaye. Nlhuku nokirumelhelha wiira akinoothacha! \p \v 21 Kaanyuma aya nkakaarwaa ilhapo cho Usiriya ni Ukilikiya. \v 22 Yayo mahuku ayo attu anrumelhenlhe Kuristo o Uyudea yaari ahinakichuwelha. \v 23 Ittu yaachuwelha aya yaari weewa tu attu eeraka, “Ulhe ntu aanitwarusha khalhayi ulhe vano nohimiacha malhove o nrima waarimelhiha awe!” \v 24 Paahi wo yoyo nlhatu waka uyo, attu yahonthimicha Nlhuku. \c 2 \s Napaolo ni akarumiya akina \p \v 1 Chavireke iyaakha khumi ni ncheshe, kahowelha uhokolhia tho Uyerusalemu vamoka ni Nabanaba nittukaanaka Natito. \v 2 Kaarweelhe ukhalhawaya Nlhuku ahokipatakulhelha wiira kirwee. Muntemerani, kahaahimiachera aholhelhi Malhove Orera ninohimiacha aka wa attu ahiri Ayahudi. Kenre chiicho wiira ntheko kaapannge aka khalhayi ni iyo kinopanga aka vano uhipotere. \v 3 Nansho ata akhunanaka Natito ari Ayunani, khaakhanyererihiye wiira eenelhiye unyawo, \v 4 inakhalhaka yahokalha manyaattu akina yaathanana wiira eenelhiye unyawo. Yayo manyaattu ayo eepangaka akhunanihu o munrimani, ahowa wo wiithelha uunaaviani, achuwelhe unethi ihu muulhutaanani ni Kuristo Yesu wiira anihelhe mpottani, \v 5 nansho wo wiinanelha ikeekhene yo Malhove Orera wo nlhatu winyu, khanaathananne wiikumiha uwannyaya ata vakani. \p \v 6 Nansho yayo anaalhakelhiya wiira phi aholhelhi ayo, yakhalhaka we ikekhiaye ama kuhiwe, uwannyaka khave ittu, ukhalhawaya Nlhuku kanonhukumulha ntu wo ummweha wiitho, yayo manyaattu ayo khayaari ni irusho cho ukuncherera. \v 7 Nansho yahochuwelha wiira Nlhuku hokivaha ntheko wo uhimiacha Malhove Orera wa attu ahinelhiye unyawo munrimani thoko chaavahiye aya Napeturo ntheko wo uhimiacha wa attu enelhiye munrimani. \v 8 Ukhalhawaya wo machiri a Nlhuku kahoorihiya ukhalha karumiya wa attu ahiri Ayahudi ahinelhiye unyawo munrimani, thoko choorihiye aya Napeturo ukhalha karumiya wa attu enelhiye, Ayahudi. \p \v 9 Paahi etu Nayakhobo ni Nakefa ni Nayohana, yaari phi aholhelhi olhupalhe, yahochuwelha nnema waavahiye aka ni Nlhuku, nkayaanivaha moono, miyaano ni Nabanaba, ikhalhe iphiro yo wooniha wiira niri nlhoko mmoka. Wo chiichammo, nkaneewanana wiira mii ni Nabanaba ninoorwaa uhimiachani wa attu ahiri Ayahudi ahinelhiye unyawo munrimani ni ayo arweeke wa Ayahudi, attu enelhiye munrimani. \v 10 Ittu yaanilhepenlhe aya yaari ittu imoka, woopuwelha attu ankwana, nlhove kaamananiha aka upanga wo machiri. \s Napaolo anowaamuka Napeturo Uantiokiya \p \v 11 Nansho Nakefa vaawiilhe aya Uantiokiya, kahaamuka vaattuni, ukhalhawaya ahophwanelhiya uhukumulhiya. \v 12 Ukhalhawaya ahinaya uwa attu yaarumiye ni Nayakhobo, Napeturo aari alhiaka vamoka ni attu ahiri Ayahudi. Nansho vaawilhe aya yayo manyaattu ayo, ahaanyarapha nkayaahiya waalhiana attu ahiri Ayahudi, wo nlhatu wo woova attu aakurumicha mwaha wo wiinelhiya unyawo munrimani. \v 13 Ayahudi akina nkayaalhuta moono unafiki u Napeturo, ata Nabanaba ni ayo nkayeethakaniha yoyo mwaha uyo. \v 14 Paahi etu voonne aka wiira meetelho aya anaacha ikeekhene yo Malhove Orera khayookokwelhe, nkakeerelha Nakefa vaattuni wiira, “Inakhalhaka inyuva mwa Ayahudi nansho nnokhalha thoko attu ahiri Ayahudi. Vano etu, nnooria chani waakurumicha attu ahiri Ayahudi uttwara iphiro cha Ayahudi?” \s Ayahudi ni attu ahiri Ayahudi anoopolhiya wo unrumelhelha Yesu \p \v 15 Ikekhiaye, hii niri Ayahudi wo uyaria, nihikhalhaka thoko attu ahiri Ayahudi aneehaniya “o uwonya.” \v 16 Nansho, nihochuwelha wiira Nlhuku nowaalhakelha attu onkhaye wiira ahopanga moombone wo unrumelhelha Yesu Kuristo, noopolha nansho kuhiwe wo upanga chilheeheriye ni Ikelhia ya ashinna Musa. Ni hiyaano chiichammo nihonrumelhelha Yesu Kuristo ni hii niwe naalhakelhelhiya wo iphiro yo upisha nrima wa Yesu Kuristo vekha aya, mena kuhiwe wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa. Ukhalhawaya khaawo ntu naalhakelhelhiya ni Nlhuku wo nlhatu wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa. \p \v 17 Nansho yakhalhaka hii vanaavia ihu wiira naalhakelhiye ikekhia ni Nlhuku mu ulhutaanani ni Kuristo, ninoonia nihowonya. Chani nenno nlhove nno phi wiira Kuristo phi namitheko o uwonya? Ata mena! \v 18 Kahorimeelhiha iphiro cho ukhulhuvelha iphiro cho Malhehero chinothananiya aya, vano kathekaka tho inohalha woonia wiira ki ntu o utteka. \v 19 Ukhalhawaya wo yayo Malhehero ayo kihokhwa, kiiviyaka ni Ikekhia wiira kilhokelhe wo nlhatu na Nlhuku. Mii kiheeviya vamoka ni Kuristo vansalaabani, \v 20 ni vano mii akiri nkumi tho, ihikhalhe Kuristo nokhalha nhina mwaka. Ukumi waka vano, uri wo upisha nrima ni unrumelhelha Mwaana a Nlhuku kittunnee ni ukhomelhelhiya wo nlhatu waka. \p \v 21 Mii akinkhota nnema wa Nlhuku. Yakhalhaka Nlhuku nomwalhakelhelha ntu wo uvara Malhehero thoko chinothananiya aya, paahi etu Kuristo aakhwilhe wo maphathi! \c 3 \s Ukhalha ni nrima phi iphiro yo woopolhiya \p \v 1 Mwaattiva Agalatiya o uhikhalha ni irusho va! Apani olhwelheni? Mwaati mwaashinene mwaari thoko mwoonaka wo miitho inyu vaahimiachiya aya mwaha wo ukhomelhelhiya Yesu Kuristo vansalaabani! \v 2 Nkakihimerieni etu ittu imoka, kwaani mwaampochenre Iphumu ya Nlhuku wo nlhatu no uvara Malhehero ama wo nlhatu no wiiwa ni upishera nrima Malhove Orera? \v 3 Ana mwaatti nri o uhikhalha ni irusho yeyo iphiro iyo? Mwaapachenre wo mahalha o Iphumu ya Nlhuku, chani woonaka vano nnothanana umalhiha wo machiri o iruttu chinyu mwaashinene? \v 4 Chani mwaha wonkhaye wo ukhumelhenlheni mwaattiva ulhe, waari wo chiicho? Ikekhiaye kuwahiwe chiicho! \v 5 Chani Nlhuku nouvahani Iphumu awe ni upanga cho ushangiha iriyari inyu wo nlhatu no uvara Malhehero ama nlhatu no wiiwa ni upishera nrima Malhove Orera? \p \v 6 Muupuwelheke meetelho a Aburahimu, Malhove Matakatifu aneera, “Ahonrumelhelha Nlhuku, ni wo yoyo nlhatu uyo, Nlhuku ahaalhakelha wiira ahovarechesha ikekhia.” \v 7 Paahi etu nchuwelheke wiira attu anonrumelhelha Nlhuku yayo phi ashaana a Aburahimu. \v 8 Malhove Matakatifu aholhohera toka khalhayi wiira Nlhuku nowaalhakelhelha ikekhia attu ahiri Ayahudi ukhalha attu o urata wo iphiro yo urumelhelha waya. Phi chiichammo etu Nlhuku ahaatangachera Aburahimu Malhove Orera “Wo iphiro inyu Nlhuku nowaavaha ibarakha attu o iyari chonkhaye.” \v 9 Aburahimu ahonrumelhelha Nlhuku nkayaavahiya ibarakha, paahi etu attu onkhaye anorumelhelha Nlhuku anoovahiya ibarakha thoko chaavaheriye aya Aburahimu. \p \v 10 Nansho attu onkhaye anokhulhuvelha upangaru chittu chihimiye ni Malhehero aholhaviya. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu riyoothe hinovara ni utimiriha kila ittu ilhepiye nhina ikitabu yo Malhehero holhaviya ni Nlhuku!” \v 11 Vano etu, iri mwaini, Malhehero khanonratiha ntu uholho wa Nlhuku, ukhalhawaya Malhove Matakatifu anohimia wiira, “Ntu o nrima woombone Nlhuku nonratiha, yoyo nookhalha nkumi.” \v 12 Ikekhia khinokhulhuvelha nrima, nansho Malhove Matakatifu aneera, “Ntu nopanga chinothananiya ni Malhehero, yoyo nookhalha nkumi.” \p \v 13 Kuristo ahonoopolha muulhaviyani mwaawihiye ni Malhehero wo nlhatu wihu, wo ukusha ulhaviya wihu uwo. Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, “Ntu riyoothe neeviya ni uthomeiya vansalaabani, yoyo holhaviya.” \v 14 Aapannge ikhalhe wiira ibarakha yaavahiye aya Aburahimu yaakhuruwelhe attu ahiri Ayahudi, wo iphiro ya Kuristo Yesu, ikhalhe wiira wo urumelhelha, nimpochere Iphumu aalhehiye ni Nlhuku. \s Ulhikaaniha Malhehero ni ulheha wa Nlhuku \p \v 15 Ashilhoko aka, kinouvahani nlhikaanihero nihu no mahuku ene, attu elhi alhehanaka mwaavi vaattuni, khaawo ntu nooria wuntha ama noncherera nlhove nikina nhina mwaavi uyo. \v 16 Paahi etu vano, Nlhuku aholhehana ni Aburahimu ni iyari aya. Malhove Matakatifu khaneera, ni iyari chaya, attu enchi, nansho aneera, iyari aya, ikhalhaka phi ntu mmoka, ni uyo phi Kuristo. \v 17 Ittu kinohimia aka phi ilha, Nlhuku ahomalha uttuka mwaavi ni Aburahimu ni uhimiechesha. Malhehero aawiihiye iyaakha imia ncheshe ni makhumi mararu miholho, khinooria urukunusha mwaavi wo nlhatu no ufuta ulheha wa Nlhuku uwo. \v 18 Yakhalhaka etu imboote ya Nlhuku inokhulhuvelha Malhehero, paahi etu, khinokhulhuvelha tho ulheha wa Nlhuku uwo. Paahi, Nlhuku ahaavaha Aburahimu yoyo nnema waalhehilhe awe uyo ukhalha wawaya. \p \v 19 Ittu yaani etu, yaari phi nlhatu no Ikekhia? Yonchereriye vavawo wo nlhatu no uchuwelhiha utteka phi ishiyani, mpaka vanohalha aya uwa iyari ya Aburahimu yaalhehanne aya ni Nlhuku. Malhehero aawiihiye ni minepa wo iphiro yo ntu o waathaniha. \v 20 We ikekhiaye ntu o waathaniha khanothananiya tho yakhalhaka nlhove ninomwaacha ntu mmoka, ni Nlhuku ri mmoka. \s Mathananelho o Malhehero \p \v 21 Chani Malhehero a ashinna Musa inoovingana ni ulheha wa Nlhuku? Kuhiwe mena ata vakani! Ikaari attu ahopochera ikekhia inooria uwiiha ukumi, paahi etu kila ntu analhakelhelhiya wiira wa Nlhuku horata wo iphiro yo uvarechesha Malhehero. \v 22 Nansho Malhove Matakatifu aneera wiira ilhapo yonkhaye irii mu utawariyani ni uwonya, ikhalhe wiira imboote yaalhehiye attu anonrumelhelha Yesu Kuristo avahiye imboote iyo wo urumelhelha. \p \v 23 Nansho ikatema yo uvahiya nrima ihinaaya uphiya, Malhehero ahonittuka nkanaakhalha ottukiya mpaka ikatema yo uvahiya nrima iyo vaapatakulhiye aya. \v 24 Paahi etu, Malhehero phi yaanilhelha mpaka Kuristo vaawilhe awe, wiira Nlhuku anaalhakelhelhe ikekhia wo urumelhelha wihu. \v 25 Nansho ukhalhawaya vano ikatema yo nrima ihophiya, Ikekhia khinonilhelha tho. \p \v 26 Wo iphiro yo nrima mwaattiva onkhaye nhokhalha ashaana a Nlhuku wo ulhutaanihiya ni Yesu Kuristo Yesu. \v 27 Mwaattiva onkhaye mwahobatiiziya wo ulhutaana Kuristo, ni vano nhommwara, niireke wiira vano nhowara ukumi wa Kuristo mwanene. \v 28 Chiichammo etu khuuwo ulhikaanihiya tho Ayahudi ni Ayunani, ulhikaanihiya ipotta ni neethi, ulhikaanihiya nlhopwana ni nthiyana, mwaattiva onkhaye nri amokaaru mu ulhutaanani ni Kuristo Yesu. \v 29 Mwakhalhaka attu nlhutanne ni Kuristo Yesu, paahi etu nri iyari cha Aburahimu, nnoowa mwaapochera ilhehilhe awe Nlhuku. \c 4 \p \v 1 Paahi etu kineera choo, mwaana hiyeriye nhakhu wa athumwane nokhalha thoko ipotta ikatema yonkhaye vari awe mwanhima, ikhalhakaru wiira yoyo phi mwanene nhakhu wonkhaye. \v 2 Vanokhalha awe hinonnuwa, ahaawo attu o ipilhi yo unlhelha ni weemelhelha nhakhu wawe mpaka mahuku aalheheriye ni athumwane ayo atimire. \v 3 Ni hii chiichammo etu, naari ipotta cho minepa antawara ilhapo ikatema vaari ihu nihinakhomaalha munnepani. \v 4 Nansho ikatema yaathananiya yaayeke, Nlhuku ahonruma Mwaamwanawe. Nkayariaa ni nthiyana ni ukhalha mu Malhehero a ashinna Musa, \v 5 wiira oopolhe alhe yaakalha mu Malheheroni, wiira niwe naapangiya ukhalha ashaana a Nlhuku. \p \v 6 Wo wooniha wiira vano mwaatti phi ashaana awe, Nlhuku ahoruma Iphumu wo Mwaamwanawe mmamirimani mwihu, Nnepa unokhuwelha wiiraka “Abba.” Ikhalhaka phi “Athumwanaka.” \v 7 Paahi etu, mwaatti kanhiwe ipotta tho, nansho ashaana. Ni ukhalhawaya inyuva phi ashaana, Nlhuku, nowuvahani chittu chonkhaye cheeshenre awe achishaana awe. \s Nipampa ni Napaolo wa attu o Ugalatiya \p \v 8 Khalhayi, vahanchuwelhe inyu Nlhuku, mwaari ipotta chinovara ntheko wo milhuku chihiri cho ikekhiaye. \v 9 Nansho ukhalhawaya vano nhonchuwelha Nlhuku, ama niire, Nlhuku hoochuwelhani, nnohokolheelhani etu chittu cho minepa chinotawara ilhapo chihiri ni machiri wiira tho mwakhalhe ipotta chaya? \v 10 Mwaatti nnowehaweha mwaha wo mahuku ni mieri ni nlhaalha ni iyaakha. \v 11 Kinoova wiira veekinaka ntheko kipannge aka, wo nlhatu winyu mwaatti uhopotera. \p \v 12 Ashilhoko aka, kinowulhepelhani wiira nkhalheke thoko mii. Ukhalhawaya ni mii kiri thoko mwaattiva. Khannnakipangelha ittu yo uhilhoka iriyoothe. \v 13 Ni vavawo, muupuwelheke wiira koohimiacherani Malhove Orera, ukhalhawaya kaari kiwereiyaka iruttu. \v 14 Nansho khamwaakivehunlhe mena ukikhota wo nlhatu no uhuperia iruttu aka inakhalhaka waari ulhikachiya wulhupalhe uwaninyu mwaatti. Nansho, mwaatti mwahokipochera thoko chikenre inyu wo umpochera nnepa wo wiirimu wa Nlhuku. Mwaakipochenre thoko chikenre inyu wo umpochera Yesu Kuristo mwanene. \v 15 Mwaari ni mpuha chinene! Yukhumelhenlheni ittu yaani vano? Kinohimiechesha wiira mwaatti mwaanooria ata ukhulha miitho inyu ukivaha mii! \v 16 Chani, kihothathuwa vano ukhalha mmalhaponi inyu wo nlhatu no uhimeriani ikeekhene? \p \v 17 Yayo attu akina ayo aneepanga wiira anothemwa wo nlhatu winyu, nansho minikwa chaya chihilhokaka. Yayo anothanana unimwalhaaniha, mwaatti ni mii wiira mwaathemwelheke yayo. \v 18 Iri ittu yorera uthemwa wo nlhatu no nnikwa worera mahuku onkhaye, ihikhalhaka ikatema inokhalha aka ni inyu mwaatti. \v 19 Achishaana aka, kinouhimeriani tho, thoko opani vanohuva aya munkurini, ni mii kiri muuhuvani uuhuvelhani mpaka vavawo Kuristo vanohalha awe wuupiya munrimani mwinyu. \v 20 Yakaari kirii vamoka ni inyu mwaatti naanano va, kaanorukunusha nlhove naka, ni upatta iphiro ikina yo uhimeriani wo ulhoka. Ukhalhawaya kiri ni nipampa wo nlhatu winyu! \s Waalhikaanihera Ahajiri ni Asara \p \v 21 Kuukoheni etu mwaatti nnothanana utawariya ni Ikekhia va, chani, khanneewa chinohimiya ni Malhehero a ashinna Musa? \v 22 Ukhalhawaya iholhepiya nhina ikitabu yo Malhehero wiira Aburahimu aari ni ashaana elhi. Mwaana mmoka wa nthiyana ipotta ni nkina wa nthiyana neethi. \v 23 Mwaana a ipotta aaweiye veruttuni nkaayaria thoko attu chinoyaria aya, nansho aayariye wa nthiyana neethi ulhe aaweiye veruttuni nkaayaria wo malhove aalhehiye ni Nlhuku. \v 24 Alha malhove alha anoolhumachiya wo ulhikaanihiya, manyaathiyana elhi ayo aneemelhelha malhehano melhi, noopachera neeshiye umwaakoni Usinai naachaka Ahajiri ni ashaana aya anoyariaa mpottani. \v 25 Ahajiri aneemelhelha mwaako wo Usinai urii ilhapo cho Uarabia, ulhikaanihiyaka ni Uyerusalemu yo naanano, unokhalha thoko ipotta vamoka ni attu aya. \v 26 Nansho Yerusalemu yo wiirimu uchulhu phi iwani ya aneethi, urii phi anumwanihu. \v 27 Ukhalhawaya Malhove Matakatifu aneera, \q “Nteelhiyeke inyuva o uhiyara va! \q Mwoopeke ilhulhu nkhuwelheke, inyuva nhichuwenlhe nkuri chineera aya wo uweria! \q Ukhalhawaya ashaana a nthiyana hiiye arii enchi, waapwaha a nthiyana hihiiye ni owannyaya.” \p \v 28 Vano, ashilhoko aka, inyu phi ashaana a Nlhuku aayarelhe uttwaraana ni malhehano awe thoko chenre aya Naisaka. \v 29 Nansho thoko ikatema mwaana aayarelhe wo iruttu thoko chineeria aya vaantwarunshe awe, mwaana aayariye wo Iphumu ya Nlhuku, phiri aya chiicho mpaka vano. \v 30 Nansho Malhove Matakatifu aneera chani? Aneera, “Oomolhiye nthiyana ipotta vamoka ni mwaamwanaya, ukhalhawaya mwaana o mpottani khanowa aakawelhiya nhakhu uhiiye ni athumwanawe vamoka ni mwaana a nthiyana neethi.” \v 31 Chiichammo etu ashilhoko aka, hii kanihiwe ashaana a nthiyana ipotta nansho nthiyana neethi. \c 5 \s Nvarechesheke unethi winyu \p \v 1 Kuristo ahonivaha unethi, nkaathanana wiira nikhalheke mu unethini! Paahi etu, mweemelheke rata nhiwe mwaawaya nikonkwa no mpottani tho. \p \v 2 Nkewani! Mii Paolo kinouhimeriani mwaattiva wiira, mwathananaka wiinelhiya unyawo, Kuristo khanolhohani vari woothe. \v 3 Kinowaamukani tho wiira, kila ntu neenelhiya unyawo yoyo hothanananiya uvara Malhehero a ashinna Musa yonkhaye. \v 4 Attu onkhaye nnolhikacha waalhakelhelhiya ikekhia ni Nlhuku wo uvarechesha Malhehero a ashinna Musa nheechesha vachereshere, utayi ni Kuristo. Nhokhuma mu nnema wa Nlhuku. \v 5 Nansho hii wo iphiro yo Iphumu ya Nlhuku, ninoweherera ichikurupi yo ikekhia inokhulhuvelha ihu wo iphiro yo upisha nrima. \v 6 Yakhalhaka niholhutaana ni Kuristo Yesu, wiinelhiya unyawo ama uhinelhiya unyawo khurina maana, ittu yo urera iri nrima unopanga ntheko wo uttunana. \p \v 7 Mwaari mweetaka ratarata! Phi mpani etu, ochichinheni wiira nhivarecheshe ikeekhene? \v 8 Othempieni kahiwe Nlhuku owihanneni mwaattiva. \v 9 “Ihengedure vakani inoorurumulha iphepa yonkhaye.” \v 10 Kinoukhulhuvelhani mwaatti mu ulhutaanani wihu ni Athithi, ni ukhulhuvelha chinene khannokhalha ni irusho chikina chiri utayi ni mii. Nansho yoyo nohuvihani uyo, akhalhe mpani ama mpani, nowa uhukumulhiya ni Nlhuku. \p \v 11 Ashilhoko aka, yakhalhaka kinoothepa uhimiacha malhove o ukurumicha wiinelhiya unyawo, nlhatuni etu noothepa uvengiya mii? Paahi etu wo wiira chiicho, itiyelhelho yo nsalaaba wa Kuristo ihokwanyulhiya. \v 12 Nansho kinoona wiira ikaari nambaya yayo anotindanihani ayo, akeehunne ashineneru. \p \v 13 Mwaati, ashilhoko aka, mweehaniye nkhalhe aneethi. Nansho unethi inyu uyo uhikhalhe nlhatu wo uttekiha iruttu chinyu, nansho nkavihaneke mwaashineneru wo uttunana. \v 14 Ukhalhawaya Malhehero a ashinna Musa yonkhaye anotimira wo uvara nlheheriyo nimoka, ninno phi nna, “Munttuneke namwaatamana inyu thoko chineettuna inyu mwaanene.” \v 15 Nansho mwalhumanaka ni uthatharulhana thoko ashinama o mwiithuphini, nkhalheke miitho nhiwe mwaamalhihana mwaashineneru. \s Iphumu ya Nlhuku ni nikakata no mwiiruttuni \p \v 16 Paahi kineera wiira, Iphumu ya Nlhuku, oholhelhekeni mu ukumini mwinyu, vavawo khannolhoha tho nikakata no iruttu. \v 17 Ukhalhawaya nikakata no mwiiruttuni khaninaathana ni uttuna wo Iphumu ya Nlhuku. Ni uttuna wo Iphumu ya Nlhuku khunaathana ni nikakata no mwiiruttuni. Miaha miilhi chi khachinaathana. Paahi etu Iphumu ya Nlhuku aholhelhaka ukumi inyu, khannoria upanga chinothanana inyu mwaashinene. \v 18 Nansho mwaholhelhiyaka ni Iphumu ya Nlhuku, Malhehero khanootawarani tho. \p \v 19 Paahi etu, mitheko cho nikakata no mwiiruttuni mwa attu chihochuwaniaa. Phi ishembwere, ulhuva, uhilhoka, \v 20 ulhapelha isinyago, ukhwiri, uvingana, indewo, ihache, urushiya, ilhema, uhiiwanana, umwalhaana \v 21 ni uwehana pufia, uhapalhiya, umenyekha ni makina anolhikaana ni yayo. Kahowaamukani ni vano kinowaamukani tho wiira, thoko chenre aka wo uhimeriani wiira attu anopanga yayo khanowa apattaka Imwene ya Nlhuku ukhalha yawaya. \p \v 22 Nansho Iphumu ya Nlhuku nowiiha uttunana, uteelhiya, mpuha, uvilhelha, urera nrima, nrima wo waakaviha attu, ukhulhuvelhelhiya \v 23 umaalha ni wiitimarikha. Khaawo Malhehero anooria uvinga yayo. \v 24 Attu arii a Kuristo Yesu, ahokhomelhelha vansalaabani nikakata no mwiiruttuni mwaya vamoka ni nrima aya wo uhilhoka ni nikakata naya. \v 25 Iphumu ya Nlhuku honivaha ukumi, neeteke etu wo Iphumu ya Nlhuku. \v 26 Paahi etu nihiichoone mena nihitharamulhane mena nihoonelhane ihache naashineneru. \c 6 \s Nivilhelhaneke ni ukavihana misigo \p \v 1 Ashilhoko aka, mwamwoonaka ntu howonya ittu iriyoothe, mwaattiva nri o Iphumu ya Nlhuku va mmwaamukeke, nansho mpangeke wo wiitimarikha mwiicheshaka rata ni inyu nhiwe mwaalhikachiya. \v 2 Nkavihaneke mwaashinene vanokwana inyu, vavawo etu nnotimiriha malhehero a Kuristo. \v 3 Yakhalhaka ntu ehelhelhaka, uno hikhalhaka ittu, yoyo heethepiacha mwanene. \v 4 Kila ntu achuwelheke meetelho awe. Chalhokaka, vavawo nookhalhana nlhatu wo wiifunelha, wo uhilhikaaniha ni ntu nkina. \v 5 Ukhalhawaya kila mmoka ihu noowa aakohiya wo mitheko chawe mwanene. \p \v 6 Aneettuchihiya nlhove na Kuristo, aapuhaneke owiittuchiha aya chittu choombone chinopuha aya. \p \v 7 Nhithepiye, Nlhuku khanopangelhiya ncheche. Ukhalhawaya ittu inaalha awe ntu, phi yeyo inowa awe ukhungura. \v 8 Ntu naalha chittu cho uchivelhiha nikakata no mwiiruttuni, mommo nowa ukhungura cho nnookhwani, nansho naalha cho uchivelhiha Iphumu ya Nlhuku, yoyo nowa ukhungura ukumi wo uhimalha wo Iphumu ya Nlhuku. \v 9 Paahi etu, nihoochee upanga morera, ukhalhawaya neelhipihaka ninowa naakhungura vanlhaalhani. \v 10 Wo chiichammo etu, vanopatta ihu nipesha naapangelheke attu morera, ithepaka wa anamitheko ashilhoko ihu o nrima mmoka ni hii. \s Isalamu cho uttukelha iwarakha \p \v 11 Mwooneke etu, chineera aka wo ulhepa wo iherufi chulhupalhe, wo moono aka kimwanene! \v 12 Attu anolhikacha ukhanyererihani wiira mwiinelhiye unyawo, phi yayo anoukurumichani wiira mwiifunelhe chittu cho mwiiruttuni. Aneera chiicho wo nlhatu nimoka, wiira ahiwe aahuvihachiya wo nlhatu no nsalaaba wa Kuristo. \v 13 Ukhalhawaya ata yayo attu eenelhiye unyawo ayo khanovara Malhehero, anothanana aya iri wiira mwiinelhiye, awe efunelha ittu ipangiye mwiiruttuni mwinyu iyo. \v 14 Nansho mii, kineefunelha nsalaaba wa Athithi Yesu Kuristo vekha, ukhalhawaya wo iphiro yo nsalaaba waya iyo, iphiro cho mwiiilhaponi chihokhomelhelhiya ni mii kihokhwa thoko chikhwiilhe aya. \v 15 Ukhalhawaya wiinelhiya unyawo ama uhinelhiya unyawo khuve ittu, inolhoka iri wuupiya tho. \v 16 Attu onkhaye anttwara nenno nlhove nno kinowaalhepelha mpuha ni ikiriri chikhalhe ni ayo, ni mpuha ni ikiriri ata wa attu o Uisraeli anonrumelhelha Nlhuku! \p \v 17 Wo umalhihera, toka naanano ntu hikihuvihe tho, ukhalhawaya marotelha kirina aka mwiiruttuni alha, phi nohimiechesha wiira kihotwarushiya wo nlhatu na Yesu. \p \v 18 Kinowulhapelhani nnema wa Athithi Yesu Kuristo ukhalhe vamoka ni mirima chinyu, ashilhoko aka. Aye.